Veeteelt maart 1 2014

JA A RG A N G 31

N R.4

MAART 1

2014

I N D I T N U M M ER

BUI T E N L AN D

SPEC IA L BETO N

IN TE RVI EW

Milk Source koopt voormalige Van Bakelbedrijven

Emissiearme vloer na 2015 bij nieuwbouw verplicht

Evert Alderkamp: ‘Investering in genomics werpt nu vruchten af’

VX04_cover.indd 2

28-02-14 14:58

ONAFHANKELIJKE VOEDERPROEVEN LEVEREN HET BEWIJS

LG HAVERA-GRAS GOED VOOR 1,4 LITER MEER MELK! Wie grasland vernieuwt met de hoogverteerbare weidemengsels van LG Havera kan veel geld verdienen! Dat blijkt overduidelijk uit voederproeven van Schothorst Feed Research met hoogproductief melkvee. Per kilogram drogestof zorgt LG Haveragras voor de meeste melk in de tank, oplopend tot wel 1,4 liter per koe per dag meer dan een bestaande standaardweide.

NIEUW!

Uw winst zit in de hogere opbrengst met meer voederwaarde, een plus van zo’n 3.000 kVEM per hectare per jaar! LG Havera is namelijk primair geselecteerd op melkdrijvende nutriënten, zoals eiwitten, suikers en verteerbare celwanden. Hierdoor bereikt u een hogere voerefficiëntie die goed is voor een extra rendement van a168,- per koe per jaar!

LG HAVERA MENGSELWIJZER HAVERA 1 HOOGPRODUCTIEF*

Melkdrijvend

HAVERA 2 ROTATIE

Kortdurend

HAVERA 3 DOORZAAI

Doorzaaien

Download het onderzoeksverslag op:

www.meermelkuitgras.nl

HAVERA 4 HOOGPRODUCTIEF met timothee* Melkdrijvend HAVERA 5 EFFICIËNT

Grasklaver

HAVERA 6 MAAILAND

Maaien

HAVERA 7 STRUCTUUR

Structuur

*ook als EKO-mengsel verkrijgbaar

VX04_p02.indd LIMAGRAIN141026 Adv A4 LG Havera.indd 1

28-02-14 26-02-14 11:54 14:11

Dakota...

• 1935 kg melk; 58 kg vet en 61 kg eiwit • 546 LVD • De stier voor het quotumloze tijdperk

WWS_2014_01_Advertentie_Veeteelt.indd 1 VX01_p03.indd 3

13-01-14 08:38 14-01-14 10:44

Onze melktechniek

Uw succes

Arbeidsbesparing Wim van Ittersum uit Mastenbroek (Ov) “Toen we in 2013 onze nieuwe stal gingen bouwen, stond de koe centraal. Om diervriendelijk en snel te melken kozen we voor een 2x22 SwingOver melkinstallatie van GEA met IQ melkstellen”.

NIEUW: De nieuwste ontwikkeling van GEA is het Apollo automatische dip en back-flush systeem. Elke speen wordt altijd perfect gedipt. Het slotgat en de speenhuid zijn daardoor optimaal beschermd. Daarnaast voorkomt de back-flush functie bacterieoverdracht van koe naar koe. Apollo is dus niet alleen arbeidsbesparend; het optimaliseert bovendien de uiergezondheid.

Een pluspunt voor de levensduur van uw koeien.

ag 7 maart 2014 Open dag vrijd .00 uur van 10.00 tot 16 chnologies.com

Elke speen wordt direct na afname gedipt.

Het resultaat: vier perfect gedipte spenen.

rmte atie: www.gea-fa Voor meer inform

Kijk en luister naar de interessante ervaringen van collega veehouders op www.gea-farmtechnologies.com

GEA Farm Technologies

32700023 GEA adv_A4_Arbeidsbesparing.indd 1

engineering for a better world

04-03-14 10:08

I NHOUD

RUBRIEKEN

7 8 17 25 39 55 64 66

Van de redactie Veeteeltvenster Even geen boer: natuurvereniging Uit de dierenartspraktijk: bvd Boerengeluk: mollenvanger Koeienbloempjes Voer voor boer Agenda R E P O R TA G E S

18 Koen Apers en Lieve Mertens bouwden arbeidsvriendelijke serrestal 46 Na een adempauze van dertien jaar starten Jurgen en Annemarie Buijs weer met melken 58 Amerikaans megabedrijf Milk Source koopt Van Bakelbedrijven

Special Beton Emissiearme vloeren

Interview Evert Alderkamp

26

22

Nieuwe emissienormering in 2015 zorgt voor veel interesse in emissiearme vloeren.

Terecht investeerde CRV in genomics volgens scheidend CRVvoorzitter Evert Alderkamp.

KEURING

44 NRM-vraagprogramma 54 Wintershow Drenthe te Pesse 63 Groninger rundveeshow te Bedum VOEDING

40 Ruwvoerserie: rassenlijst GEZONDHEID

53 Diergezondheidsnieuws

Hoofdartikel Genomic selection in eigen stal Waar ki-organisaties hun dieren blindelings rangschikken op basis van genoominformatie, wordt die kans door melkveehouders nog weinig benut.

12 Koen Apers:

Annemarie Buijs:

Jim Ostrom:

‘Dankzij het Kempensysteem zijn alle dagen in de stal hetzelfde.’ 18

‘Voor kinderen is het een meerwaarde om op een boerderij te leven.’ 46

‘Er is geen einde aan groei, ook met 27.000 koeien blijven we ontwikkelen.’ 58

V E E T E E LT

VX04_inhoud.indd 5

MAART

1

2 0 1 4

5

04-03-14 10:51

FOKKEN OP ZIEK TERESISTENTIE

Sunnylodge Seaver Samantha

Fokken op ziekteresistentie

Beste bevruchters

R-E-W SEAVER GOLDWYN X DURHAM

Dochters van Immunity+ stieren zijn minder vaak ziek, reageren beter op vaccins en produceren betere biest. Als u Immunity+™ stieren gebruikt, verbetert u de gezondheid en de levensduur van uw veestapel.

Seaver hoort tot het selecte gezelschap Immunity+ stieren en vererft bovendien hoog eiwit, fantastische en zeer robot geschikte uiers en een indrukwekkend laag celgetal.

Seaver behoort tevens tot de beste bevruchters: de Repromax stieren. Seaver levert duurzame koeien!

NL: 0582 134 961 BE: 0478 429 113 info@semex.net

www.semex.net semex 2014 | 02 Adv Veeteelt.indd 1 VX02_p06.indd 2

04-02-14 16:17 04-02-14 16:29

VA N

D E

R E D A C T I E

Jaap van der Knaap Genomic selection in de kalverstal Volop actie in het vroege voorjaar: de eerste drijfmestgift is een feit Foto: Harrie van Leeuwen

COLOFON Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschijnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

redactie

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tijmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Sjoerd Hofstee, Wichert Koopman, Reimer Strikwerda en Jelle Veenstra hoofd uitgeverij Rochus Kingmans

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 fax 026 38 98 824 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel. 09 363 92 11, fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

O

p diverse grote melkveebedrijven in de VS is het al gemeengoed: selectie van jongvee op basis van genoomfokwaarden.

Standaard wordt kort na de geboorte van elk vaarskalf via de genoomtest de genetische potentie bepaald. Vaste protocollen bepalen vervolgens vanaf welke fokwaarde een kalf naar de opfokstal gaat of naar het mesthok.

Het voordeel: een vroege selectie van de betere dieren en het voorkomen van opfok van jongvee dat minder in zijn mars heeft.

In Nederland en Vlaanderen zijn er maar weinig veehouders die op basis van verwachtingswaarden een selectie bij de kalveren maken, laat staan op basis van genoomfokwaarden. Selectie begint hier vaak bij het inseminatiemoment wanneer er gekozen wordt voor een Belgisch-witblauwstier of toch een stier van een melkras. Maar meestal blijft selectie gewoonweg achterwege.

Vaak mogen alle vaarskalveren blijven en volgt selectie pas op exportwaardige leeftijd.

Het selectiemoment vervroegen op basis van

genoomfokwaarden kon wel eens een grote vlucht gaan nemen, zo wordt voorspeld in het hoofdverhaal van deze uitgave. Nieuwe mestwetregels en een quotumloos tijdperk motiveren om het beschikbare voer vooral in te zetten voor de productie van melk en zo min mogelijk voor de opfok van jongvee.

Een vroege selectie is daarin cruciaal.

Maar of de genoomtest echt een rol gaat spelen hangt niet alleen af van factoren van buitenaf. Het is vooral de acceptatie van de test door de veehouder die bepalend zal zijn. Tot nu toe was de beleving dat genomic selection vooral iets is voor topfokkers en ki-organisaties. Maar die tijd lijkt voorbij. Een steeds scherper geprijsde test vergroot het animo om er mee aan de slag te gaan. Het is niet voor niets dat in de VS juist de grote bedrijven de techniek omarmen omdat zij economische voordelen zien. Met een steeds zakelijker melkveehouderijsector lijkt het het erop dat ook hier genomic selection in de kalverstal een kwestie van tijd zal zijn.

abonnementsprijs/jaar

Nederland en België € 69,60 overige landen € 131,60 In combinatie met abonnement op vakblad VeeteeltVlees € 10 korting.

Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal.

Bel voor opgave van een abonnement: Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling

Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

Opmerkelijk Melk waar muziek in zit Hoe zorg je voor extra beleving van muziek? Via melk, want koeien die luisteren naar klassieke muziek produceren gezondere melk. Het Duitse concertgebouw Dortmund stuurde daarom een klein orkest de stal in. De melk die er geproduceerd werd, is verkrijgbaar aan de bar van het concertgebouw. Gelezen op www.behance.net/gallery/Konzertmilch-Dortmund-(Jung-von-Matt)/12463017

illustraties/foto’s

De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zijn de foto’s van Behance.net (7), Swaans Beton (33), Barenbrug (64) en de Onderzoeksraad voor Veiligheid (64).

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan de redactie geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.

Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij CRV B.V. c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

V E E T E E LT

VX04_editorial.indd 7

MAA RT

1

2 0 1 4

7

04-03-14 13:08

V E E T E E LT V E N S T E R

Krista klopt Eke Lesta op Schau der Besten De Duitse populaire keuringscoryfee Krista is uitgeroepen tot Miss Schau der Besten in Verden. De Stormatictelg won de titel bij de senioren. Reservekampioene bij de oudere koeien werd Starleaderdochter Eke Lesta van Ekenhorst uit Laar. De met 95 punten ingeschreven Krista van de familie Seeger uit Bissel en Windlooper Holsteins haalde al diverse Duitse titels.

Met 95 punten ingeschreven Krista wint op Schau der Besten

Voor het eerst deden in Verden ook veehouders uit het Weser-Emsgebied mee.

Dat leverde meteen succes op voor Henrik Wille uit Herbergen. Met twee volle Destryzusjes uit de bekende RH Maxima won de veehouder de titels bij de vaarzen. FG Madonna pakte het goud, voor FG Madame was het zilver.

In de middenklasse zegevierde Franka (v.

Knowledge) van de familie WreesmannGrever uit Lastrup. Zij eindigde voor Loh Lissy (v. Duplo) van Andreas Lohmöller uit Emsbüren.

Vervijfvoudiging genoomgetypeerde stieren in Amerika In vijf jaar tijd is het aantal genoomgetypeerde stieren in Noord-Amerika vervijfvoudigd. Waar in 2008 nog ruwweg 5000 stieren gegenotypeerd werden, reikt dat aantal in 2013 over de 29.000, zo stelt het rekencentrum CDN vast.

De gemiddelde leeftijd van de ingezette

stiervaders van genoomstieren is intussen fors gedaald. In 2009 bedroeg de leeftijd van de ingezette stiervaders nog meer dan zes jaar, terwijl de gemiddelde leeftijd van stiervaders van genoomstieren uit 2013 gemiddeld drie jaar bedraagt.

Het gebruik van stieren met genoomfokwaarden toont eveneens een positieve trend. In 2008 reikt het aandeel stieren met genoomfokwaarden nog niet tot veertig procent. In 2013 namen de jonge genoomstieren ruim de helft van de inseminaties voor hun rekening.

Lichte plus voor export Duitse fokvaarzen Duitsland heeft in 2013 5,5 procent meer holsteinvaarzen geëxporteerd dan in 2012. In totaal gingen er 52.694 vaarzen de grens over. Dat meldt het Duitse blad Milchrind.

Door de naweeën van het Schmallen-

bergvirus is met name de export naar landen buiten Europa fors afgenomen. In totaal had iets meer dan de helft van de vaarzen (51,8 procent) een bestemming buiten Europa. Binnen Europa verschuift het

zwaartepunt van de export van Duitse vaarzen van Zuid- naar Oost-Europa. Bijna een vijfde van de Duitse vaarzen komt terecht in West-Europese landen als Nederland, België, Luxemburg en Groot-Brittannië.

Bonheur wint op Franse SIA in Parijs In Parijs is Instinctdochter Bonheur uitgeroepen tot algemeen kampioene op de holsteinshow tijdens de land- en tuinbouwbeurs Salon International de l’Agriculture (SIA). Bonheur, een pupil van maatschap du Grand Gue, won in de oudste categorie voor Pebi Crazy (v. Talent), die in gemeenschappelijk eigendom is van Alexander Gallard, maatschap de Peberot en Benaiteau.

In de middenklasse behaalde Mickeydochter KL Elite van maatschap Keriotel de titel. Op de reservestek eindigde Zeusdochter Florine van maatschap Des Tilleuls.

Bij de vaarzen was een Lauthoritydochter aan zet. Goldblack du Tombuy van maatschap Du Tombuy was te sterk voor Sanchezdochter Galaxy Or van maatschap de l’Orangerie.

Bonheur schrijft zege in Parijs op haar naam

8

VX04_venster.indd 8

V E E T E E LT

MAART

1

2014

04-03-14 13:43

K O RT

NI E U W S

Dochtergroep Wonder

Eke Lesta is enige Duitse koe in leven met 97 punten

Van Shottlezoon Ven Dairy Wonder is een dochtergroep te bewonderen op de Vekis Spring Sale op 28 maart in Nunspeet. Volgens Siglinda de Vries van ki-organisatie AI Total zijn er inmiddels ruim 100 dochters van Wonder aan de melk. Een dochtergroep van vijf tot zes vaarzen zal tijdens de veiling op stand te zien zijn.

Wonder krijgt in april een fokwaarde op basis van melkgevende dochters.

Tijdens de Vekis Spring Sale worden ook drie pinken getoond van Ganseye’s Crime Time, een Jerudozoon van Vekis Genetics. Daarnaast wil Vekis drie vaarzen laten zien van Veneriete Restyler, een Stylistzoon uit de Idafamilie van de familie Roetman.

97 punten voor Eke Lesta

Index graasbedrijven

In haar negende lactatie is de Duitse koe Eke Lesta ingeschreven met 97 punten.

De twaalf jaar oude Starleaderdochter van Hein en Jan Ekenhorst uit Laar is daarmee in Duitsland op dit moment de enige koe in leven met 97 punten. Alleen de al afgevoerde oud-Europees kampioene Wiesenfeld Maryam (v. Raider) van

Martin Rübesam uit Wiesenfeld ging Eke Lesta ooit voor.

Eke Lesta, die recent op de Schau der Besten de reservetitel won bij de senioren, was eerder al met 96 punten ingeschreven. Gemiddeld in acht lactaties produceerde ze in 305 dagen 11.718 kg melk met 4,52% vet en 3,50% eiwit.

Duitse holsteinkoe geeft 9000 liter In 2013 lag de gemiddelde productie op Duitse bedrijven met holsteinstamboekkoeien op 9092 kg melk met 4,06% vet en 3,37% eiwit, goed voor 676 kilo vet en eiwit. Volgens het Duitse tijdschrift Milchrind was het productieniveau daarmee nagenoeg even hoog als in 2012. Het aantal holsteinstamboekbedrijven daalde in

2013 met 2,8 procent naar 18.755. Het aantal stamboekkoeien steeg daarentegen met 2,2 procent naar 1,8 miljoen.

De productie van de Duitse roodbonte stamboekkoeien kwam vorig jaar uit op 8277 kg melk met 4,20% vet en 3,40% eiwit. Ook deze productie was vergelijkbaar met vorig jaar.

Meer Duitse inseminaties met holstein, minder met fleckvieh Het aantal eerste inseminaties in Duitsland is in 2013 toegenomen met 0,2 procent. In totaal kwam het aantal eerste inseminaties uit op 4,13 miljoen. Dat meldt de Arbeitsgemeinschaft Deutscher Rinderzüchter.

Met name het aantal eerste inseminaties bij holsteins nam toe. Zo boekte zwartbont holstein een plus van 1,7 procent, terwijl de roodbonte holsteins het aantal eerste inseminaties zagen toenemen met 1,6 procent. De zwartbonte holsteinstieren zorgen voor bijna de helft (49,8 procent) van alle eerste inseminaties in

Duitsland. Roodbont holstein is goed voor ruim 338.000 eerste inseminaties, ofwel zo’n acht procent.

Het op een na grootste ras is het fleckviehras, dat iets meer dan een derde (36,9 procent) van de eerste inseminaties voor zijn rekening neemt. Het aandeel inseminaties met fleckvieh nam afgelopen jaar wel af; het daalde met 1,5 procent.

Een nog sterkere afname vertoonde het brownswissras, dat een min van 3,6 procent noteerde en op bijna 184.000 eerste inseminaties uitkwam.

Vanaf augustus is in Groot-Brittannië een totaalindex beschikbaar voor graasbedrijven. Dat zijn melkveebedrijven die op de Nieuw-Zeelandse manier boeren met een voorjaarskalvende veestapel en overwegend gras in het rantsoen. De nieuwe index SCI (spring calving index) legt minder nadruk op exterieur, maar meer op vruchtbaarheid. Ook houdt de SCI rekening met de kosten van onderhoud, ofwel de kosten van voer en de voerefficiëntie. De SCI is een index over alle rassen heen, zodat veehouders stieren van verschillende rassen gemakkelijk kunnen vergelijken.

Margo montbéliarde van het jaar Margo 96 (v. Nenni JB) van Arie Nijs Slingerland uit Bleskensgraaf is uitgeroepen tot montbéliardekoe van het jaar. Slingerland kocht Margo 96, een F1-kruising tussen een montbéliarde en holstein, als vaars. Op zijn bedrijf maakte de Nenni JB-dochter inmiddels vier lijsten met een gemiddelde productie van 10.568 kg melk met 5,69% vet en 3,94% eiwit.

Margo won de verkiezing ook vanwege haar vruchtbaarheid en uiergezondheid. Ze kalfde vier keer telkens binnen het jaar af. Haar celgetal bleef altijd lager dan 40.000.

Meer actueel nieuws: meld u aan voor de gratis Veeteelt Nieuwsbrief op www.veeteelt.nl V E E T E E LT

VX04_venster.indd 9

MAART

1

2 0 1 4

9

04-03-14 13:43

VX04_p10,11.indd 10

04-03-14 10:37

VX04_p10,11.indd 11

04-03-14 10:38

H O O F D A RT I K E L

Wie wil profiteren van het genomic testen van zijn jong

Het kaf van het ko Waar ki-organisaties hun dieren blindelings rangschikken op basis van genoominformatie, wordt die kans door veehouders weinig benut.

De ervaringen zijn positief, maar wie niet kan selecteren schiet er financieel weinig mee op. tekst Tijmen van Zessen

D

e inzet van DNA-techniek krijgt bij de meeste fokkerijorganisaties ruim baan. Het gros van de ki-stieren is als kalf getest op het DNA-patroon.

Deze genoomselectie – genomic selection – maakt het mogelijk om veel scherper te selecteren in de potentiële fokstieren. Voor ki-partijen zijn de voordelen evident: een snellere vooruitgang in genetica en minder opfok van stieren die het toch niet zouden maken.

Genen in een stroomversnelling Zo snel als de toepassing van genomic selection is ingeburgerd in de ki-wereld, zo aarzelend gaat dat bij melkveehouders. Sinds de zomer van 2010 konden veehouders via CRV een genomictest voor vrouwelijke dieren aanvragen voor 55 euro. Veehouders maken er mondjesmaat gebruik van, doorgaans zijn het (potentiële) stiermoeders die ervoor in aanmerking komen.

Toch kan de inzet van genomic selection de genetische vooruitgang ook op boerderijschaal in een stroomversnelling brengen. Albert de Vries, professor op het departement Dierwetenschappen aan de universiteit van Florida, ervaart dat diverse grote melkveebedrijven in de VS de techniek inmiddels omarmen. ‘Bedrijven krijgen de dieren in beeld met de hoogste genetische aanleg en kunnen die selectief benutten. Door alleen verder te fokken met de genetisch beste dieren is het niveau van de volgende generatie hoger.’

De betrouwbaarheid van genomic selection is volgens De Vries gestegen. ‘De genoomuitslag geeft een meer waarheidsgetrouwe schatting van de fokwaarde dan een verwachtingswaarde op basis van afstammingsinformatie.’

Maximum bedrag voor genoomtest De impact van het gebruik van DNA-informatie bij de selectie van vaarzen is doorgerekend door Mario Calus, onderzoeker bij het Animal Breeding & Genomics Centre van Wageningen UR Livestock Research.

12

V E E T E E LT

VX04_hoofdverhaal.indd 12

MAART

1

2014

04-03-14 11:37

zijn jongvee moet veel selecteren en weinig vervangen

et koren scheiden De Nederlandse collega van De Vries laat in figuur 1 zien wat er gebeurt als melkveehouders selecteren op grond van de informatie uit genoomtesten. Figuur 2 en 3 illustreren dit effect in euro’s op een bedrijf met honderd melkkoeien. Figuur 2 toont de situatie bij gebruik van conventioneel sperma, figuur 3 de situatie bij gebruik van gesexed sperma.

Naarmate bedrijven meer dieren kunnen testen en minder vervangen neemt het voordeel van de genetische vooruitgang toe: tot 2500 euro maximaal voor een bedrijf waar veertig vaarzen beschikbaar zijn en waar het vervangingspercentage uitkomt op twintig procent (licht bruine vlak). Met gesexed sperma is dit voordeel bijna dubbel zo hoog (figuur 3).

‘In deze analyse gaan we ervan uit dat al het jongvee wordt getest. Als je weinig jongvee beschikbaar hebt en het vervangingspercentage is hoog dan is het testen financieel gezien niet meer interessant.

Je kunt dan niet meer selecteren en daardoor zijn dan de kosten hoger dan de baten. Deze situatie correspondeert met de blauwe vlakken in de figuren’, legt Calus uit.

Calus rekende ook uit wat de genoomtesten maximaal mogen kosten. Door de extra opbrengsten van een hogere genetische aanleg te delen op het aantal geteste dieren komt hij uit op figuur 4 (conventioneel sperma) en 5 (gesexed sperma). Figuur 4 laat zien dat het break-evenpoint overeenkomt met de lijn waar het vervangingspercentage en het aantal beschikbare vaarzen ongeveer even groot zijn. Kortom: bestaat er geen ruimte om te selecteren omdat alle vaarzen nodig zijn voor vervanging, dan mag de genomictest niets kosten.

Forse verschillen tussen dieren Om de rekenexercities overzichtelijk te houden heeft Calus geen rekening gehouden met besparingen op kosten voor jongveeopfok. Maar wil je de impact van genoomselectie economisch scherp neerzetten, dan moeten de besparingen op jongveeopfok worden meegeteld. Want kalveren opfokken die uiteindelijk tot het ondereind van de veestapel horen, is zonde van het geld.

‘Een bedrijf met honderd koeien dat jaarlijks dertig vaarskalveren test, hoeft maar een halve vaars minder op te fokken om de kosten van het testen terug te verdienen. Als deelnemer aan FokkerijData Plus betaalt dit bedrijf 450 euro voor het testen’, stelt Pieter van Goor, van de afdeling fokkerij bij CRV. In de zomer van 2012 startte CRV met het project FokkerijData Plus-bedrijven. Deze bedrijven laten het DNA-patroon van alle vrouwelijke dieren op het bedrijf in kaart brengen. Door middel van een haarmonster wordt van elk dier de genetische informa-

V EVE ET EE TE EL ET L T J AM N U A A R TI 11 / 2 0 21 04 0 9

VX04_hoofdverhaal.indd 13

13

04-03-14 11:37

H O O F D A RT I K E L

fokprogramma bedr. met genoomselectie

400 300 200 100 0

VX04_hoofdverhaal.indd 14

MAART

1

25 20 16

18 20 22 24 26 vervangingspercentage (%)

28

30

Figuur 2 – Opbrengst (in euro) van DNAtesten bij conventioneel sperma op bedrijf met honderd koeien (bron: WUR)

tie verzameld. Anderhalf jaar later doen ruim honderd bedrijven mee en zijn er ruim 21.000 vaarskalveren en koeien getypeerd.

Van Goor geeft aan dat de verschillen tussen dieren op bedrijfsniveau fors zijn: ‘Eén op de vijf dieren stijgt of daalt 45 NVI ten opzichte van de verwachtingswaarde. Dat is best fors als je bedenkt dat de gemiddelde genetische vooruitgang op 15 NVI per jaar ligt.’

Maar hoe weet je aan het begin van het jaar welke kalveren op het eind van het jaar tot de tien of vijftien procent minste behoren? Dan heb je toch al een deel van je opfokkosten moeten maken. Van Goor vertelt dat er in de praktijk twee manieren bestaan om te selecteren: ‘Wil je besparen op kosten van de jongveeopfok, dan test je snel na de geboorte op genomics en voer je kalveren die in negatieve zin sterk afwijken van de verwachtingswaarde in een vroeg stadium al af. Bedrijven die ruim in het ruwvoer zitten en voldoende ruimte hebben in de stal kunnen langer wachten en er bijvoorbeeld voor kiezen om het ondereind voor export te verkopen.’

Belgisch-witblauwstier’, stelt Van Goor.

Veehouders krijgen bij het aanvragen van een genoomtest niet alleen een indruk van de totaalindex NVI van het dier. De uitslag omvat alle kenmerken die in fokwaarden worden uitgedrukt, dus ook vruchtbaarheid, celgetal, klauwgezondheid en melksnelheid.

Melkveehouder Alex Borst (zie kader) werkt al sinds 2009 met het testen van het DNA in zijn veestapel. Hij benut de techniek om de beste stiermoeders te selecteren en kijkt daarvoor nadrukkelijk naar vruchtbaarheid.

Een deelnemer aan FokkerijData Plus betaalt voor een genoomtest 15 euro per kalf of pink, niet-deelnemers betalen 55 euro. Belangrijke voorwaarde om deze kosten terug te verdienen, is dat bedrijven simpelweg ook selectie toepassen.

‘De genetische vooruitgang op een bedrijf gaat niet sneller door de dieren alleen te testen op DNA-informatie. Veehouders moeten er ook de consequentie aan verbinden om de betere dieren te selecteren. Doe je dat niet, dan blijft alleen het voordeel over van gerichter kunnen paren. Dat is mooi, maar de techniek gaat pas echt geld opleveren als je scherper selecteert en bijvoorbeeld de beste dieren insemineert met gesekst sperma en de minste dieren met een

V E E T E E LT

30

Figuur 1 – Impact van genoomtesten van jongvee op het genetisch niveau in de veestapel (bron: WUR)

Alleen testen is niet genoeg

14

2000 – 2500

35

15 jaren

1000 – 1500 1500 – 2000

40 aantal beschikbare vaarzen

genetisch niveau

500

0 – 500 500 – 1000

bedr. zonder genoomselectie

Genotype-milieu-interactie Wie scherper wil selecteren in zijn veestapel heeft er met genoomselectie zeker een handig hulpmiddel bij gekregen.

Maar is de rangorde van een gegeven kudde jongvee op een extensief bedrijf met onbeperkt weidegang hetzelfde als op een intensief bedrijf waar koeien jaarrond binnen zijn en de smaak van vers gras niet kennen? Waarschijnlijk niet. In de fokkerijwetenschap bestaat een naam voor dit effect: genotype-milieu-interactie. ‘De volgorde van identieke genetica kan daardoor op twee verschillende bedrijven best anders zijn, de test houdt daar geen rekening mee’, zegt Van Goor.

Gerben de Jong onderkent het effect van genotype-milieu-interactie ook, maar het maakt in de afweging om wel of geen genoomtest toe te passen geen verschil. Het hoofd van de Animal Evaluation Unit van CRV maakt duidelijk dat veehouders daar ook mee te maken hebben wanneer ze alleen selecteren op basis van verwachtingswaarde. ‘Daarnaast is het effect van genotype-milieu-interactie voor zover ik weet onder Nederlandse omstandigheden nooit onderzocht.’

Niet elk bedrijf zelfde voordeel Scherper selecteren in jongvee is het belangrijkste voordeel van genoomselectie op boerderijschaal, vindt ook Jan de Vries.

2014

04-03-14 11:38

2000 – 3000 3000 – 4000

4000 – 5000

0 – 10 10 – 20

20 – 30 30 – 40

40 – 50 50 – 60

80

70 60 50 40 30 20 16

18

20 22 24 26 vervangingspercentage (%)

28

30

aantal beschikbare vaarzen

40 aantal beschikbare vaarzen

aantal beschikbare vaarzen

80

0 – 1000 1000 – 2000

35 30 25 20 15

16

18

20 22 24 26 vervangingspercentage (%)

28

30

0 – 10 10 – 20

20 – 30 30 – 40

40 – 50 50 – 60

70 60 50 40 30 20 16

18

20 22 24 26 28 vervangingspercentage (%)

30

Figuur 3 – Opbrengst (in euro) van DNAtesten bij gesekst sperma op bedrijf met honderd koeien (bron: WUR)

Figuur 4 – Break-even (in euro) van de DNA-test bij conventioneel sperma op bedrijf met honderd koeien (bron: WUR)

Figuur 5 – Break-even (in euro) van de DNA-test bij gesekst sperma op bedrijf met honderd koeien (bron: WUR)

Dat de techniek breed toegepast gaat worden staat voor hem buiten kijf. De directeur van Eurogenes plaatst wel kanttekeningen. ‘Het voordeel is niet voor elk bedrijf gelijk. Zit je ruim in je ruwvoer, dan is de besparing op voerkosten kleiner. Heb je een hoog vervangingspercentage? Dan kun je minder selecteren. En de prijs van witblauwe stierkalveren is dit jaar veel lager dan voorheen; dat verandert het sommetje ook.’

De Vries is van mening dat CRV de genoomtesten met een dubbele agenda vermarkt. Enerzijds geeft het veehouders de kans om scherper te selecteren en een betere paring te maken, anderzijds is het een vorm van klantenbinding Alleen CRV heeft toegang tot genomic testen op NVI-basis. ‘Veehouders investeren weliswaar in het genetisch in kaart brengen van hun veestapel maar hun selectiemogelijkheden en genetische voor-

uitgang worden belemmerd omdat in Nederland de niet-CRV-stieren nog tegen de veel lagere verwachtingswaarden worden gepubliceerd.’

op de onderlinge verschillen in fokwaarde binnen deze groep dochters.’

De toekomst van genoomselectie op bedrijfsniveau is van vele marktomstandigheden afhankelijk: de kosten van de jongveeopfok, de prijs van een genoomtest, de prijs voor exportvee, de prijs voor witblauwe kalveren of gesekst sperma.

Pieter van Goor is positief gestemd over de ontwikkeling van genoomtesten op boerderijniveau: ‘Al met al verwacht ik dat in Nederland en Vlaanderen binnen nu en vijf jaar vijftig procent van het melkvee wordt getest op DNA. We zitten nog maar aan het begin met het toepassen van merkerselectie, maar alle nieuwe technieken beginnen laagdrempelig, dat was ook zo met de smartphone. Straks beschikken we over honderdduizenden data van koeien en is het mogelijk om nieuwe kenmerken op het vlak van voerefficiëntie en diergezondheid te introduceren.’ l

Vijftig procent DNA-getest De toepassing van genoomselectie op boerderijniveau is volgens De Vries het meest betrouwbaar bij dochters van fokstieren. ‘Ik zou als veehouder gereserveerd zijn met het testen van dochters van genomicstieren. Bij het jongvee zullen steeds meer dieren komen met als vadersvader een genomicstier met weinig dochters in de referentiepopulatie. Dan is een test minder betrouwbaar.’

Mario Calus relativeert die zienswijze: ‘Of de vader van een groep dochters in de referentiepopulatie zit heeft vooral impact op de gemiddelde fokwaarde van deze groep dochters, en in mindere mate

Alex Borst: ‘Deze progressie was zonder DNA-test niet haalbaar’ De melkvaarzen van Alex Borst scoorden normaal gesproken zo’n 105 lactatiewaarde en 84 punten voor het exterieur.

De melkveehouder uit Garnwerd heeft inmiddels 37 vaarzen aan de melk die als pink zijn getest op het DNA. En deze groep scoort gemiddeld 118 lactatiewaarde en 85,8 punten voor het exterieur. Borst is dan ook stellig overtuigd van het nut van genomic selection op boerderijniveau.

Sinds 2009 selecteert Borst steevast de tien procent beste pinken uit zijn veestapel. Deze dieren benut hij volop als donor voor de volgende generatie. De andere dieren zijn bestemd als ontvangster voor embryo’s. ‘Ik selecteer dieren op basis van TPI, maar kijk ook zeker naar de bloedvoering en let sterk op gezondheidskenmerken. De progressie die we nu realiseren, was zonder het testen op DNA niet gehaald.’ Van zijn beste vaar-

zen heeft Borst alweer pinken ‘liggen’ die het niveau van hun moeder overstijgen.

Het bedrijf van Borst leverde vorig jaar 26 stieren af aan de ki. Stieren maken is de insteek van zijn bedrijf en daarmee is Borst geen doorsnee Nederlands bedrijf.

De 37 merkergeteste vaarzen waren stuk voor stuk potentiële stiermoeders. Toch is de veehouder ervan overtuigd dat ook andere bedrijven voordeel hebben bij het testen van vrouwelijk jongvee. ‘Op basis van genomics zou ik de 20 procent minste dieren al wegdoen. Bij een vervangingspercentage van 25 procent heb je die dieren niet nodig. Ik merk aan onze resultaten dat het zeker uitkan om die missers eruit te halen. Dat lukt al met een chip van 35 euro.’

Borst denkt dat veehouders ook gerichter knelpunten in hun veestapel kunnen aanpakken. ‘Ik zou bijvoorbeeld zoeken

naar dieren die een goede productie combineren met torenhoge cijfers voor vruchtbaarheid. Zelf melk ik een Planetdochter die +2000 kilo melk scoort met een plus voor vruchtbaarheid. Naar dat soort dieren kun je gericht zoeken.’

V E E T E E LT

VX04_hoofdverhaal.indd 15

MAART

1

2 0 1 4

15

04-03-14 11:38

Bereken uw voerefficiëntie Een stijging van 0,1 punt voerefficiëntie levert op een bedrijf van 100 koeien €30.000 op. Het loont dus om uw voerefficiëntie te berekenen én deze te verbeteren. > Gezonde pens > Goede voerefficiëntie > Optimale productie Bereken zelf op www.agrifirm.com/voerefficientie

AgrF_voerEfficient_adv_210x297.indd 1 VX04_p16.indd 16

03-03-14 10:39 16:21 04-03-14

E V E N

G E E N

B O E R

In de rubriek Even geen boer laat Veeteelt melkveehouders aan het woord die hun erf verlaten om op een andere manier actief te zijn in de maatschappij. In deze editie: bestuurswerk agrarische natuurvereniging Naam: Woonplaats:

Mieke Vergeer Bodegraven

Leeftijd: 49 Aantal koeien: 70

Mieke Vergeer: ‘Subsidie vind ik een naar woord’

Actief voor de natuur tekst Ivonne Stienezen

‘E

rgens in het voorjaar is er die dag dat ze ineens weer rondvliegen in onze polder: de weidevogels. Wonderlijk toch’, stelt Mieke Vergeer. De melkveehoudster uit Bodegraven kan haar passie voor weidevogels volop kwijt in haar bestuurswerk voor agrarische natuurvereniging (ANV) de Parmey en het samenwerkingsverband Gouwe Wiericke, waar de Parmey onderdeel van is.

‘Voordat ik dit bestuurswerk ging doen, waren we al bezig de weidevogels op ons bedrijf te beschermen’, vertelt Mieke.

‘Als je alle tijd voor het bestuurswerk optelt, kost het wel gauw anderhalve dag per week. Als secretaris werk ik alle notulen uit, maar de meeste tijd zit toch in het overleggen. Maar het gaat vaak tussen andere klussen door, zowel op het bedrijf als in huis. En het is ook erg leuk om te doen, vooral de samenwerking met andere organisaties vind ik boeiend. Ik vind het wel belangrijk dat mijn vrijwilligerswerk gerelateerd is aan het boer zijn.’

Op de boerderij heeft Mieke geen vaste taken, ze springt bij waar het nodig is, vaak bij het melken of bij losse klussen. ‘Dat maakt het bestuurswerk wel makkelijker, het werk op de boerderij gaat toch wel door. In huis blijft er nog wel eens wat liggen.’

De ANV is een belangrijke schakel tussen agrariërs enerzijds en de natuurorganisaties en subsidieverstrekkers anderzijds. ‘We hebben als ANV veel overleg met onder meer de gemeente, provincie en terreinbeherende organisaties, zoals Natuurmonumenten’, legt Mieke uit. ‘Bij die laatste merk je dat we meer naar elkaar toe groeien. Zo’n vijftien jaar geleden kon je niet bedenken dat deze samenwerking mogelijk was, maar ook bij deze organisaties komt het besef dat je elkaar bij natuurbeheer kunt versterken.’

De ANV’s proberen via overleg input te geven voor de samenstelling van de pakketten voor agrarisch natuurbeheer. ‘Als Gouwe Wiericke zijn we een grotere speler in het veld van de subsidies voor natuur en landschap en hebben we meer slagkracht. Subsidie vind ik trouwens een naar woord’, legt Mieke uit. ‘Bij subsidie heb je het gevoel dat er geen tegenprestatie tegenover staat. Daarom gebruik ik liever het woord vergoeding.’

Voor het agrarisch natuurbeheer is 1 januari 2016 een belangrijke datum, dan gaat het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid van start. ‘We zijn nu volop met diverse partijen in overleg over de nieuwe diensten. De weidevogels en biodiversiteit staan voorop, maar ook de agrariërs en waterschappen moeten ermee uit de voeten kunnen. Zo langzaamaan gaan alle puzzelstukjes steeds beter passen. Mooi dat we dat met elkaar kunnen bereiken.’

V E E T E E LT

VX04_even geen boer.indd 17

MAART

1

2 0 1 4

17

04-03-14 10:11

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Koen Apers: ‘Door twee bedrijfstakken zijn we beter bestand tegen de toenemende prijsschommelingen’

Vernieuwend investeren

Voor het voerhek worden de bakken voor onbeperkt brok afgewisseld door het aanbod van grof kuilgras

18

V E E T E E LT

VX04_bedrijfrep Mertens.indd 18

MAART

1

2014

03-03-14 16:30

Niet investeren in grond, maar in het verbeteren van bedrijfsprocessen. Dat is de strategie van Koen Apers en Lieve Mertens.

Ze bouwden een arbeidsvriendelijk ingerichte serrestal met onbeperkte brokgift. Het melkvee en de aardbeienteelt zijn nu beter op elkaar afgestemd. Groei is alleen voorzien binnen het melkvee. tekst Florus Pellikaan

foto-impressie www.veeteelt.nl

E

en licht zure geur van ingekuild voer trekt bij de rondgang door een stal dikwijls in je kleding. Maar niet in de stal van Koen Apers (34) en Lieve Mertens (35) in Haasdonk. Voor het voerhek ligt enkel wat hooiachtig kuilgras en de stal is bovendien ook nog eens open en luchtig. Het zijn enkele uiterlijke kenmerken van een innovatief en arbeidsvriendelijk stal- en houderijconcept waar Koen en Lieve vorig jaar voor kozen. De serrestal, het Kempensysteem, een microvergister en een melkrobot zijn onderdeel van de razendsnelle ontwikkeling die het bedrijf de afgelopen jaren heeft doorgemaakt.

In die tropenjaren hebben Koen en Lieve het bedrijf klaargestoomd voor de toekomst. Het vertrekpunt was een melkveebedrijf met 280.000 kilo quotum. ‘Dit was te klein voor twee personen en mijn vader was nog jong. Daarom ben ik na school vanaf 2001 eerst buiten de deur gaan werken als IKM-controleur. Die tijd werd voor mij één grote leerschool. Ik had eigenlijk iedere dag studiebezoeken’, vertelt Koen Apers.

Meeste licht en lucht Ondanks de mooie tijd buiten de deur, wilde hij graag op het eigen bedrijf aan de slag. ‘Uitbreiden in melkvee vroeg een heel grote investering met het bouwen van een nieuwe stal en het investeren in fors meer quotum. Dat zou toen voor ons bedrijf een heftige stap zijn geweest. In de omgeving van Hoogstraten had ik echter bedrijven gezien die melkvee succesvol

combineerden met aardbeienteelt’, beschrijft Koen Apers de historie.

Lieve Mertens vult aan: ‘Het leek ons inspirerend om iets voor onszelf te beginnen, los van de koeien.’ In 2004 startten Koen en Lieve onder primitieve omstandigheden daarom de aardbeientak in een kas van 250 vierkante meter. Stukje bij beetje groeide de bedrijfsactiviteit tot de huidige omvang van 9000 vierkante meter kas en een halve hectare aardbeienteelt op stelling in de buitenlucht.

Hiermee is deze bedrijfstak voor een gecombineerd bedrijf bovengemiddeld qua omvang. Tijdens het plukseizoen van half april tot eind oktober zijn er tien seizoensarbeiders in dienst, gedurende de winter zetten Koen en Lieve het werk samen rond.

Het gemengde bedrijf heeft volgens Koen Apers bedrijfskundig zeker voordelen.

‘De prijzen van aardbeien fluctueren sterk. En binnen de melkveehouderij is de verwachting dat de prijzen in de toekomst ook meer gaan schommelen. Door de twee bedrijfstakken denken wij daar in de toekomst beter tegen bestand te zijn’, stelt Apers voorzichtig. ‘In mijn schooltijd werd iedereen gemotiveerd om meer te gaan specialiseren, maar de publieke opinie draait weer een beetje bij. Al moet je alle bedrijfstakken wel echt goed uitvoeren om de meerwaarde te benutten’, aldus Apers. Op dit moment dragen de aardbeien- en de koeientak allebei voor exact de helft bij aan het inkomen op het bedrijf van Koen en Lieve.

Koen Apers en Lieve Mertens Vanwege de positieve ervaringen met serres in de aardbeienteelt bouwden Koen Apers en Lieve Mertens afgelopen jaar een serrestal.

Aantal koeien: Quotum: Gemiddelde productie: Andere bedrijfsactiviteit:

Haasdonk

60 540.000 kg circa 9800 4,20 3,60 aardbeienteelt

De inkomsten van de aardbeientak hebben ervoor gezorgd dat de melkveetak kon doorgroeien en dat er vorig jaar een nieuwe stal is gebouwd. ‘We hebben daarbij niets anders overwogen dan een serrestal. We hebben zelfs geen prijzen vergeleken’, geeft Apers direct aan wanneer de nieuwe stal ter sprake komt. ‘Toen wij in 2007 de eerste serre voor de aardbeien zetten, hadden Lieve en ik allebei zoiets van: we kunnen hier toch eigenlijk perfect koeien houden? Over alle stalsystemen bezien heb je bij een serrestal veruit het meeste lucht en licht. Door het melkwitte folie wordt het bovendien niet te warm in de stal. En in de winter kunnen we de stal rondom sluiten.’

Groei niet voor 2015 De huidige serrestal biedt in de toekomst ruimte voor circa 130 koeien, maar is nu ingericht voor 65 dieren. ‘We durven het niet aan om nu tonnen over ons quotum te melken met het risico op superheffing.

Bovendien hebben we Vlif-subsidie ontvangen voor de stal en zijn we voor het behoud daarvan dus even gelimiteerd in aantallen koeien. Tot 2015 hebben we nu de tijd om te leren werken met de nieuwe stal om vervolgens daarna eventueel te kunnen verdubbelen.’

Koen Apers verwijst met het ‘leren werken met’ vooral naar de arbeidsbesparende investeringen zoals de melkrobot en stappentellers. ‘In de oude stal wist ik alleen hoeveel melk de koeien totaal gaven, maar ik had veel te weinig informatie van

Van links naar rechts: - De vorig jaar gebouwde serrestal met op de achtergrond de serres voor aardbeienteelt - Koen Apers en Lieve Mertens - Het bedrijf telt 9000 m2 serre voor aardbeienteelt - Met de microvergister kan het bedrijf zelfvoorzienend zijn voor energie

V E E T E E LT

VX04_bedrijfrep Mertens.indd 19

MAART

1

2 0 1 4

19

03-03-14 16:29

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Licht en lucht in de serrestal die is ingericht met twee lactatiegroepen

individuele koeien. Op dit moment ben je direct op de hoogte wanneer een koe bijvoorbeeld iets minder melk geeft. Hierdoor zit je er korter op, maar je moet van al deze signalen ook niet ziek worden. De komende tijd wil ik al deze informatie leren een plaats te geven.’

Niet alleen door de melkrobot werden Koen en Lieve flexibeler, ook door aanpassingen in het voersysteem die ze al in de oude stal doorvoerden. In 2008 kozen ze als eerste bedrijf in Vlaanderen voor het Kempensysteem, waarbij koeien onbeperkt brok krijgen aangevuld met smakelijk hooi of grof kuilgras. ‘Toen de melkveetak begon te groeien, hadden we geen sleufsilo’s en geen voermengwagen en het voeren kostte tweeënhalf uur per dag. Omdat we daarnaast beperkt grond hebben, moesten we altijd veel bijproducten aankopen. Schommelingen in prijzen daarvan zorgden voor constante veranderingen in het rantsoen.’ Koen en Lieve kwamen dan ook tot de constatering dat hun voersysteem niet meer klopte en dat een verandering noodzakelijk was.

Gemiddeld 17 kilo brok per dag In Nederland kwamen Koen en Lieve in aanraking met het Kempensysteem van ForFarmers Hendrix. De kleine investering in de biksbakken en de silo’s spraken Koen en Lieve aan om het systeem te proberen. ‘Het voordeel is dat je zo weer terug kan naar het oude systeem wanneer het bijvoorbeeld te duur wordt. Wij heb-

20

V E E T E E LT

VX04_bedrijfrep Mertens.indd 20

MAART

1

ben daarom ook gewoon voor een volledige voergang in de nieuwe stal gekozen.’

Voorlopig bevalt het voersysteem voor zowel melk- als jong- als droogvee echter prima. De melkkoeien nemen bij een dagproductie van 30 liter gemiddeld 17 kilo brok en 6 kilo grof kuilgras op.

De kosten van het Kempensysteem liggen bij Koen en Lieve op jaarbasis 7500 euro hoger dan bij het oude voersysteem met veel bijproducten. Omgerekend komt dit neer op een cent per kilo melk. ‘Al zou dit het dubbele zijn, dan heb ik het er nog voor over. Het bespaart veel tijd die we goed kunnen gebruiken binnen de aardbeien. Alle dagen zijn in de stal nu hetzelfde en er zijn zowel voor de koeien als voor ons geen piek- en stressmomenten meer. Een alternatief zou zijn geweest forse investeringen in sleufsilo’s en grond.

Maar wij hebben er bewust voor gekozen om vooruitgang te boeken in betere bedrijfsprocessen en arbeidsbesparing.’

In de oude stal vervetten sommige oudmelkte koeien door het Kempensysteem wat snel en daar hebben Koen en Lieve bij de inrichting van de nieuwe stal rekening mee gehouden. Oudmelkte koeien met een dagproductie van minder dan 24 kilo melk zijn ingedeeld in een aparte groep binnen de stal die geen toegang heeft tot de bakken voor onbeperkte brokopname.

Deze koeien krijgen een gelimiteerde portie Kempenbiks in de krachtvoercomputer en de melkrobot. Problemen met vervette koeien of dieren met stofwisse-

lingsproblemen hebben Koen en Lieve hierdoor beslist niet vaker dan voor de overstap naar het Kempensysteem.

Zelfvoorzienend in energie Gelijktijdig met de nieuwe stal investeerden Koen en Lieve ook in een microvergister. ‘Vanaf de introductie waren wij al geïnteresseerd. Het past perfect bij vergroening van het bedrijf richting vergunningverlening en de burger’, vertelt Koen.

‘We hebben ook gekeken naar zonnepanelen, maar die zijn weinig spectaculair.

Een microvergister past beter bij de unieke processen op een melkveebedrijf. Met deze vergister moeten wij honderd procent zelfvoorzienend in stroom kunnen zijn en is de terugverdientijd slechts acht jaar.’ De warmteproductie wordt gebruikt voor het verwarmen van spoelwater voor de melkrobot en -tank. Koen en Lieve hebben ook nog de hoop dat de CO2 die de motor produceert op termijn geschikt gemaakt kan worden om door de serre te leiden, wat zorgt voor meer fotosynthese door de aardbeienplanten.

Over de reden waarom ze zo vernieuwend hebben geïnvesteerd, antwoordt Koen: ‘Investeren in iets wat al tien jaar bestaat, past niet bij vooruit willen gaan.

Nu zijn alle bedrijfsprocessen op elkaar afgestemd en hopen we de komende vijf jaar, die qua financiering zwaar zullen zijn, resultaat te gaan boeken. Als dit goed loopt, kijken we of we na 2015 de melkveetak gaan verdubbelen.’ l

2014

03-03-14 16:29

A SANOFI COMPANY

16788_Ketofen PostIt adv 210X297.indd 1 VX04_p21.indd 21

03-02-14 16:14 03-03-14 12:05

I N T E RV I E W

Evert Alderkamp: ‘We plukken nu de vruchten van de investeringen in genomics’

Afscheid van een denker In het tijdperk dat Evert Alderkamp bestuurlijk betrokken was bij CRV investeerde de coöperatie volop in buitenlandse vestigingen en genomic selection. Terecht, zo stelt de CRV-voorzitter in een afscheidsinterview. ‘De thuismarkt is te klein voor een innovatief bedrijf als CRV. En zonder investeringen in genomic selection stonden we nu beteuterd aan de zijlijn.’ tekst Jaap van der Knaap

M

elkveehouder Evert Alderkamp is een strategisch denker. Antwoorden laten soms even op zich wachten tijdens een interview, maar ze zijn altijd doordacht, scherp en schaden geen enkele partij. Als scheidend voorzitter van CRV -–‘de mooiste coöperatie van Nederland en Vlaanderen’ – blijft hij bescheiden, maar komt zijn onvoorwaardelijke steun voor het coöperatieve model andermaal duidelijk naar voren.

Eind jaren tachtig startte de bestuurlijke

22

V E E T E E LT

VX04_interview Alderkamp.indd 22

MAART

1

carrière in de veeverbeteringssector van de nu 54-jarige melkveehouder uit Zevenaar. In 2001 werd hij lid van het hoofdbestuur van CRV en de afgelopen vier jaar hanteerde hij de voorzittershamer van de raad van commissarissen van CRV. In een afscheidsinterview kijkt hij niet graag terug, liever denkt hij na over de toekomst van de veeverbeteringssector. ‘De genoomtest gaat binnen afzienbare tijd nog een veel grotere rol spelen op bedrijfsniveau.’

Wat voor bedrijf is CRV aan het eind van uw voorzitterschap?

‘CRV is een financieel gezonde coöperatie, met een degelijke solvabiliteit. Het is een sterke wereldspeler met vijftien jaar ervaring op het gebied van internationalisering. Daardoor heeft CRV een uitstekende uitgangspositie om topproducten voor haar leden en klanten te maken.’

Past het coöperatieve model nog wel bij de ambitie om wereldspeler te zijn?

2014

03-03-14 13:03

‘Het coöperatiemodel past juist uitstekend bij investeringen in het buitenland, omdat een coöperatie gaat voor continuïteit voor haar leden. De thuismarkt in Nederland en Vlaanderen is nu eenmaal te klein om de kosten te dekken van een innovatief bedrijf zoals CRV. Wanneer je alleen verkoopkantoren hebt in diverse landen, ben je erg afhankelijk van distributeurs. Andere internationale ki-organisaties zien dat nu ook in en zij investeren inmiddels ook in lokale afzetmarkten.

Wij zagen die noodzaak in een eerder stadium en we hebben door te investeren in het buitenland onszelf minder kwetsbaar gemaakt.’

biele jaarresultaten gehad. Er waren vorig jaar hoge uitgaven voor automatisering en de tegenvallende ontwikkelingen in de Braziliaanse economie en slechte weersomstandigheden heb je niet in de hand. Het was een combinatie van factoren. We hebben vervolgens snel gereageerd, een bewijs dat ook een coöperatie dat prima kan, want een negatief resultaat is ontoelaatbaar. Er is hard gesneden in de kosten van de organisatie. Verlies maken hoort bij het ondernemersrisico, maar voor de beeldvorming is het geen goed signaal. Daarom is er ook scherp gereageerd om dit jaar te werken aan een positief resultaat en dat is gelukt.’

‘Als we niet geïnvesteerd hadden in genomics, stonden we nu beteuterd aan de zijlijn’

‘Het coöperatieve model blijft ook nu nog altijd aantrekkelijk voor jonge veehouders om lid te worden. Zonder investering profiteer je in alles wat CRV in honderd jaar tijd heeft opgebouwd. CRV heeft het vermogen in de actieve hand.’

Bij uw aanstelling als voorzitter pleitte u voor meer aandacht voor diergezondheid en samenwerking. Is die er gekomen?

‘Ik had geen eigen ambities; de ambities die goed zijn voor CRV heb ik proberen na te streven. Wat ik constateer, is dat de tijd voorbij is dat de veehouderij zelf de agendapunten bepaalt in het politieke debat.

Er zijn de afgelopen jaren volop publieke discussies geweest over diergezondheid, levensduur en antibioticagebruik van de sector. CRV heeft daar vroegtijdig op gereageerd. We kunnen daardoor diensten en producten aanbieden die veehouders helpen om verbeteringen door te voeren op deze maatschappelijke thema’s.’

‘Als CRV zijn we daardoor gegaan van de focus op fokkerij naar het meer aanbieden van een totaalpakket. We hebben meer de samenwerking gezocht met partijen uit de zuivel- en diergezondheidswereld. We kunnen nu fokken op levensduur, gezonde uiers en klauwen en waar het kan, hebben we gezorgd voor betere registratiemogelijkheden.’

Vorig jaar zorgden met name de tegenvallende prestaties van CRV Lagoa in Brazilië juist voor een negatief resultaat.

‘Dat was een incident, dat moet je niet uitvergroten. CRV heeft juist altijd sta-

Op het vlak van nationale diergezondheid lijkt minder bereikt.

‘We hebben jarenlang volop aandacht gevraagd voor dossiers over bestrijding van dierziekten als ibr en bvd. In Vlaanderen

worden nu duidelijke stappen gezet. Maar de Nederlandse zuivelsector heeft voorrang gegeven aan zoönosegerelateerde ziekten als salmonella en para-tbc. Natuurlijk zorgt ibr voor schade en een ziekte als schmallenberg rijdt de export van CRV-producten flink in de wielen. Maar we kunnen de bestrijding ervan niet alleen. Ik merk wel dat we nu in een fase gekomen zijn dat een landelijke aanpak van dierziekten in een stroomversnelling raakt. Het besef is nu groter dat een lage nationale diergezondheidsstatus niet goed is voor het imago en de betrouwbaarheid van onze producten.’

Onder uw voorzitterschap is er veel geïnvesteerd in genomic selection. Zijn die investeringen terugverdiend?

‘Ik stel vast dat we na twintig jaar investeren in genomics nu de vruchten plukken. We hebben volop kennis en prima stieren in huis; als we niet hadden geïnvesteerd in genomic selection, dan waren we geen partner geweest in het EuroGenomics-project en stonden we nu beteuterd aan de zijlijn.’

‘Dat veehouders in Nederland en Vlaanderen de techniek en de genoomstieren minder omarmen dan in landen als Frankrijk en Noord-Amerika is omdat wij hier zo veel kritische fokkers hebben die intensief discussiëren over nieuwe ontwikkelingen. Daarom heeft CRV de techniek zorgvuldig in de markt gezet en veehouders op de risico’s gewezen wanneer ze genoomstieren inzetten. Maar als je ziet wat de kwaliteit is van een jonge genoomstier nu, vergeleken met een proefstier van een aantal jaren geleden, dan is de vooruitgang enorm. Zonder genomic selection was ons dat niet gelukt.’

Uiteindelijk heeft genomic selection niet gezorgd voor een lagere rietjesprijs.

‘Het is nooit de intentie geweest om het fokprogramma via genomic selection goedkoper te maken. De investeringen waren fors en zijn het nog steeds. Het doel was en is om betere producten, betere stieren te fokken en om daarmee een betere concurrentiepositie af te dwingen.’

‘De vrouwelijke genoomtest gaat een nog veel grotere rol spelen op het boerenerf.

Wanneer ze nog goedkoper wordt, kan de test nog eenvoudiger worden ingezet voor vroegtijdige selectie. Dan fok je alleen de kalveren op met een goede genoomtest. Wanneer je het hebt over efficiëntie verbeteren, dan is dit een enorm grote stap. Bij de vrouwelijke genoomtest is nog enorm veel winst te behalen voor CRV, maar vooral voor de veehouder.’ l

V E E T E E LT

VX04_interview Alderkamp.indd 23

MAART

1

2 0 1 4

23

03-03-14 13:03

Veel veehouders investeren momenteel in Ovalert-vruchtbaarheidsmanagement.

Waar anderen vooral stappen tellen, gaat Ovalert een stap verder. Ovalert biedt u namelijk verrassend meer controle en informatie, en managet de volledige vruchtbaarheidscyclus van uw veestapel. Ovalert is efficiënter, biedt u dankzij de integratie met bijvoorbeeld SAP en VeeManager optimaal inzicht én u kunt alles zelf inregelen. Sperma Inclusief in Ovalert: een maandabonnement per koe en de zekerheid van de beste CRV-stier voor uw koeien.

Kortom, concrete voordelen. En dat levert op!

WILT U WETEN WAT INVESTEREN IN OVALERT U KAN OPLEVEREN? Neem dan contact op met de CRV Klantenservice voor een afspraak met een van onze vertegenwoordigers: (088) 00 24 440.

NIEUW IN OVALERT: VANAF NU OOK MET HALSBAND-RESPONDER

OVALERT.NL

467-13 Ovalert-NED.indd 1

13-01-14 09:42

U I T

D E

D I E R E N A RT S P R A K T I J K J A N

D I J K H U I Z E N

Aan de hand van praktijkvoorbeelden schrijven drie dierenartsen over ziekten in de melkveehouderij. Dierenarts Toon Meesters uit Roosendaal, Jef Laureyns, verbonden aan de Universiteit Gent (en dierenarts te Merelbeke) en Jan Dijkhuizen, werkzaam bij de Graafschap dierenartsen te Vorden, wisselen elkaar af bij een beschrijving van ziektebeeld tot behandeling.

Herinfectie bedrijf met bvd door een ‘ingepakte’ bvd-drager

Trojaanse aankoopvaarzen ‘E

r is een jong pinkje bij dat niet goed wil groeien’, meldt de boerin tijdens onze rondgang over het bedrijf. Het dier oogt niet afwijkend, maar is een stuk ouder dan de rest van de groep.

‘Die tappen we toch maar apart’, besluit ik. De andere kalveren worden in een pool getest op bvd om de kosten te drukken. Het zou de laatste lichting te testen kalveren zijn om er zeker van te zijn dat het bedrijf weer de vrijstatus zou krijgen. ‘Ik verwacht geen dragers meer’, zei ik. Er wordt ieder half jaar geënt en de laatste bvd-drager is al meer dan een jaar geleden afgevoerd. Die drager was de eerste bingo.

Met een aantal mooie aankoopvaarzen werd de veestapel van de veehouder meer dan twee jaar geleden uitgebreid. Omdat het bedrijf vrij was van bvd werden de vaarzen getest op het bvdvirus. De vaarzen waren negatief. Toch bleek de ellende hier te beginnen. Een van de vaarzen bleek drachtig van een bvd-drager. De vaars had dus tijdens de eerste maanden van haar dracht een besmetting met bvd-virus doorgemaakt. Zelf was ze genezen, maar haar kalfje bleef het virus bij zich dragen.

Trammelant bij het jongvee en een omslag bij bloedonderzoek op antistoffen lagen aan de basis van de speurtocht naar persisterend geïnfecteerde dieren of bvd-dragers. Die werden gevonden en bleken afkomstig van de aankoopvaarzen. Het virus had zijn herintrede gedaan.

Een week na het bedrijfsbezoek kreeg ik bericht van de boerin.

Het apart getapte pinkje bleek toch een drager te zijn. De boerin had de uitslag al eerder gezien dan ik. Ai, waar zit het lek, dacht ik bij mezelf ? Zoveel pech. De drager bleek uit een vaars te komen die net na haar eerste enting geïnsemineerd was. De tweede enting moest ze nog krijgen. Ze was dus nog niet volledig beschermd toen ze drachtig werd. Ze werd alsnog slachtoffer van het bvd-virus. Dubbele bingo.

De encyclopedie boviene virale diarree Boviene virale diarree of bvd is een broertje van het varkenspestvirus.

De ziekte zorgt voor een weerstandsverlaging en kan andere aandoeningen versterken. Die ziektes voeren dan de boventoon.

Een besmetting met bvd kan op vele manieren binnenkomen op het bedrijf, maar bvd-dragers zijn wel het grootste gevaar. De hoeveelheid virus die zij verspreiden, is enorm en de in-

fectie dooft niet uit voordat de drager gesneuveld is. Een binnengesleepte infectie kan doodlopen, maar ook zorgen dat er vijf tot negen maanden later een drager geboren wordt. En dan gaat het snel.

Soms is er op bedrijven sprake van een ‘ingepakte’ drager (zie tekst hierboven). Aangekochte dieren niet alleen testen op virus maar ook op antilichamen tegen bvd, geeft extra informatie of het dier ooit met bvd in aanraking is geweest.

En wat het enten betreft is het belangrijk om te zorgen dat er geen gaten in het entschema zitten.

V E E T E E LT

VX04_DAP dijkhuizen.indd 25

MAART

1

2 0 1 4

25

03-03-14 15:53

S P E CI AL B E T O N

B캐 aanschaf van emissiearme roostervloer informeren veehouders nauwel캐ks naar kwaliteit of garantieduur

Elke boer aan de emissiearme vloer

26

V E E T E E LT

VX04_specialbeton.indd 26

MAART

1

2014

03-03-14 13:50

De ammoniaknormen worden vanaf 2015 zo streng dat elke melkveehouder bij nieuwbouw verplicht wordt tot een emissiearme vloer. Producenten van vloeren spelen hier al massaal op in en hebben elk hun eigen ontwerp. Voor 2017 of 2018 staat een nieuwe forse aanscherping van de maximale emissiewaarden uit melkveestallen op het programma. Veel stallen die nu een voorlopige erkenning hebben, voldoen niet aan die eis.

De producenten hebben dus nog veel werk te verzetten. tekst Sjoerd Hofstee

O

p dit moment hanteert de Nederlandse overheid het uitgangspunt dat een melkkoe 11 kilo ammoniak per jaar uitstoot bij permanent opstallen.

Voor melkveehouders die beweiden, wordt uitgegaan van een uitstoot van 9,5 kilo per koe per ammoniak per jaar. Op basis van deze normen zijn melkveehouders die hun koeien permanent opstallen of die werken in de omgeving van Natura 2000-gebieden bij nieuwbouw nu al verplicht om emissiearm te bouwen. Ook in gebieden waar de verzurende depositie hoog is (figuur 1), is een emissiearme vloer verplicht.

De grenzen veranderen vanaf 2015 door voortschrijdend inzicht. De redenering is dat de stallen ruimer en opener worden en dat daarom de staluitstoot per koe per jaar ook hoger ligt dan de nu gehanteerde 11 en 9,5 kilo. Hoe de normen dan precies komen te liggen, is nog niet bekend. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu maakt dat niet eerder dan eind dit jaar bekend.

Mest- en milieuspecialist Wiebren van Stralen van LTO verwacht dat de nieuwe grens voor opstallers naar 13 kilo ammoniak per koe per jaar gaat en voor beweiders naar 11,5 kilo per koe per jaar. ‘Dat betekent dat elke melkveehouder die een nieuwe stal bouwt, verplicht een emissiearme vloer moet inpassen. Anders komt Nederland boven het met Europa afgesproken landelijke ammoniakplafond. In 2010 is dit plafond vastgesteld op 128 kiloton, voor 2020 en 2030 moeten de nieuwe grenzen nog worden bepaald.’

nu en ook in de toekomst vraagt.

De Ecovloer van Veld-V-Beton in het Brabantse Mill is één van de zeventien stalvloertypen waar momenteel uit gekozen kan worden. Deze zeventien systemen zijn voorlopig goedgekeurd, of helemaal goedgekeurd door de overheid (zie kader pagina 33).

De Ecovloer van Veld-V-Beton is een roostervloer, maar zeker geen traditionele.

Tussen de betonnen roosterspleten zit rubber. Dat is goed voor de beloopbaarheid en de reductie van emissies. Veld-VBeton verkocht nu toe 225 emissiearme Ecovloeren in West-Europa, waarvan 195 in Nederland.

Mark Thomassen, mededirecteur van Veld-V: ‘In andere landen wordt ons systeem vooral verkocht om de goede beFiguur 1 – Verzurende depositie in Nederland in 2012 (bron: RIVM)

Verschillende visies op vloeren Stalvloerproducenten spelen al langer in op de veranderende situatie. Duidelijk is dat de verschillende leveranciers ook verschillende visies hebben op wat de markt

mol/ha/jaar 1500 2000 2500 3000 3500

V E E T E E LT

VX04_specialbeton.indd 27

MAA RT

1

2 0 1 4

27

03-03-14 13:51

S P E CI AL B E T O N

Traditionele vloer niet slechter voor klauwen De traditionele roostervloer doet qua klauwgezondheid niet of nauwelijks onder voor emissiearme vloersystemen. Die conclusie trekt Thomas van Mourik van DLV uit onderzoek naar dertien verschillende stalvloeren.

DLV keek de afgelopen maanden naar de klauwgezondheid op 65 verschillende bedrijven. Twaalf maal vijf bedrijven met verschillende emissiearme stalvloeren werden geselecteerd plus vijf bedrijven met een traditionele roostervloer. DLV analyseert momenteel de resultaten en wil dan ook nog niet veel kwijt. ‘Wel kan ik al zeggen dat het type ligbed echt invloed heeft op het aantal rustmomenten en dus op de rust die de benen en klauwen krijgen’, vertelt Van Mourik.

‘Ook scoort zand in de boxen hoog qua beloopbaarheid van de vloer, omdat dat de vloer stroef maakt. En uit ons onderzoek komt naar voren dat traditionele stalvloeren niet zo slecht scoren ten opzichte van verschillende nieuwere types.’

In 2013 deed het NKGC (Nederlands Klauw Gezondheids Centrum) ook onderzoek op dit terrein. Het NKGC keek naar acht bedrijven met een Groene Vlag-vloer. Dit in opdracht van producent Beerepoot Agri.

Uit dit onderzoek komt naar voren dat de locomotionscore sterk verbeterd is en dat het aantal kreupelheden met 4,6 procent laag is. Andere studies la-

ten percentages van rond de 13 procent zien. Hierbij tekent het NKGC aan dat de studie een momentopname is en dat de stalvloeren allemaal relatief nieuw zijn. Dat kan de resultaten mogelijk beïnvloeden.

Huisvestingspecialist Toine van Erp van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) stelt dat meer onderzoek nodig is.

De GD start zelf daarom dit jaar ook een studie naar de relatie klauwgezondheid en stalvloeren.

‘Maar dit is een complex verhaal’, zegt Van Erp. ‘Het management van de veehouder is veruit het belangrijkste bij klauwgezondheid. Veel factoren spelen daarna een rol, ook het type vloer.

Maar hoe groot die invloed is, is moeilijk in kaart te brengen.’

Volgens Van Erp is het lang niet altijd zeker of de klauwen gezonder zijn door de nieuwe stalvloer. ‘Als de koeien verhuizen van een krappe, drukbezette stal naar een minder stressvolle stal met ruime boxen, is de kans reëel dat de klauwen gezonder zijn. In hoeverre dat komt door de stalvloer, is lastig te zeggen.’

Volgens Van Erp blijkt uit internationaal onderzoek wel dat rubber op en tussen de roosters de beloopbaarheid van een vloer ten goede komt. Ook kneuzingen en wittelijndefecten nemen af. Infectieuze infecties komen bij emissiearme vloeren net zo veel voor als bij traditionele roostervloeren.

Rubber tussen de roosters verbetert de beloopbaarheid

28

V E E T E E LT

VX04_specialbeton.indd 28

MAART

1

2014

03-03-14 13:53

De werking van een emissiearme stalvloer Ammoniak vormt zich wanneer urine en mest zich mengen. Om ammoniakemissie te verlagen, wordt daarom bij het nieuwe type stal ingezet op een snelle afvoer van de urine. Zo wordt er zo weinig mogelijk

ammoniak gevormd op het vloeroppervlak. Zie hieronder als voorbeeld de werking van een emissiearme stalvloer.

Een andere of bijkomende manier is het afdichten met flappen van roosters of

Bestaande situatie hoge amoniakuitstoot

mestafstorten, om zo de uitstoot van ammoniak uit de kelder of opslag te minimaliseren. Hieronder, naar voorbeeld van de Herakles-vloer van Stalbouw.nl, de werking in beeld.

1 Dit voorbeeld toont een gietasfaltvloer met een

afschot van 2% waardoor de urine versneld naar een opengesneden pvc-buis stroomt. Hierdoor wordt de urine snel gescheiden van de mest waardoor de ammoniakemissie daalt.

De urine die op de vloer blijft liggen, gaat een reactie aan met de mest.

Hier vormt zich ammoniak.

Nieuwe situatie lage amoniakuitstoot

3 De urine en de mest komen in dezelfde afsluitbare afstort terecht. De afstort brengt de mest naar een bufferput.

2

loopbaarheid. Nederlandse boeren vinden dat ook belangrijk, maar kiezen in de eerste plaats voor deze vloer vanwege de emissiearme werking.’

De Ecovloer is met 139,95 euro per vierkante meter niet bepaald het goedkoopste systeem. ‘Dat is inderdaad behoorlijk hoger dan de 75 euro per vierkante meter die gemiddeld wordt betaald voor de emissiearme vloeren van onze collega’s’, beaamt Thomassen. Maar hij vindt dat een veehouder wel goed moet kijken naar het totaalplaatje. ‘De Ecovloer kan volstaan met één mestrobot. Een vlakke vloer met 200 koeien heeft zeker twee stuks nodig. Dat is een extra investering van ruim 15.000 euro. Bovendien worden vlakke vloeren gewoonweg altijd glad. De vakbladen staan niet voor niets vol met advertenties van bedrijven die vloeren op

Een mestschuif schuift de vaste mest aan het eind van de loopgang naar de afsluitbare afstort.

Aan de mestschuif is een klepel bevestigd die de mest uit de pvc-goot schuift.

willen ruwen. Veel veehouders moesten even wennen aan rubber in combinatie met roosters, maar steeds vaker zien ze de meerwaarde van deze langetermijninvestering. Minder klauwproblemen zorgt ervoor dat de koeien langer meegaan.’

Door de inpassing van het rubber in de roosterspleten heeft de Ecovloer een doorlaat van zo’n 15 procent, ten opzichte van 21 procent bij een traditionele roostervloer. Eerder was het rein houden van de vloeren een probleem, nu niet meer, verzekert Thomassen. ‘De snelheid waarmee de mest wordt afgevoerd, is door aanpassingen van de vloer aanzienlijk verbeterd. Nu kiezen boeren juist voor dit type vloer omdat naast de beloopbaarheid de reinheid erg goed is.’

Om de reinheid optimaal te waarborgen, adviseert Veld-V-Beton klanten om beslist

wel te werken met een watersproeier op de mestrobot. ‘Daar zijn we erg kritisch op. We willen dat de klant ook echt de werking van de vloer krijgt zoals bedoeld.’

HCI ook naar roosters Een belangrijke concurrent van Veld-V in de markt is HCI. Deze producent ziet ook dat de vraag naar roostervloeren in combinatie met rubber toeneemt. HCI komt daarom dit najaar met een vergelijkbaar systeem op de markt. Dat biedt het bedrijf dan aan naast zijn huidige W2-, W3-, W4-, en W5-systemen. Allemaal vloertypes met dichte vloeren, zonder roosters.

‘Wij geloven dat een emissiearme vloer met roosters goedkoper kan worden aangeboden en brengen dan ook later dit jaar een nieuw systeem daarvoor op de

V E E T E E LT

VX04_specialbeton.indd 29

MAART

1

2 0 1 4

29

03-03-14 13:31

S P E CI AL B E T O N

Risico op betonrot niet uitsluiten Is er een risico op meer en snellere betonrot bij emissiearme stalvloeren? Gert Jan Monteny, onafhankelijk specialist op het gebied van emissiearme vloeren, refereert aan onderzoek dat aantoonde dat het spoelgotensysteem in de varkenshouderij extra betonrot veroorzaakte. ‘Hoe dat in de rundveehouderij bij de emissiearme stallen uitpakt, is absoluut nog niet duidelijk. Wel blijkt dat het aantal gassen voor aantasting van het beton hoger is bij emissiearme stalvloeren dan bij traditioneel onderkelderde roostervloeren, vooral tijdens het mixen.’

Monteny deed hier onderzoek naar samen met DLV en kwam tot die conclusie. Maar zorgt de verhoogde concentratie gassen echt voor een snellere aantasting van het beton? En hoe snel dan? ‘Dat weten we niet. We overleggen daarom momenteel met de betonfabrikanten over wat we hieraan kunnen doen en hoe we eventueel vervolgonderzoek in kunnen steken.’

De betonfabrikanten verschillen van mening over de risico’s.

‘In de varkenshouderij ging het om een systeem met goedkope platen, dat kun je niet vergelijken met de situatie in de rundveehouderij’, zegt Mark Thomassen, woordvoerder van Veld-VBeton. Zijn collega Martin Menkhorst van HCI stelt dat een dichte vloer sowieso minder kans loopt op schade door betonrot door extra bewapening.

John Swaans van Swaans Beton zegt juist dat het risico op schade enorm toeneemt doordat op de markt veel beton wordt gebruikt voor vloeren die dun zijn en een minimum aan bewapening bezitten. ‘Wij doen daar niet aan mee, maar ik zie het in het veld volop gebeuren. Het risico op problemen door toedoen van betonrot neemt daardoor beslist toe.’

Veel variatie in betonkwaliteit Over kwaliteitsverschil van beton wordt door boeren veel te makkelijk gedacht. Dat stellen verschillende betonproducenten. ‘Wij hanteren de eisen volgens het Nederlands besluit’, zegt directeur John Swaan van Swaans Beton. ‘Die eisen zijn strenger dan de Europese, maar de meeste partijen in de markt gaan niet verder dan de Europese verplichting of voldoen zelfs daar niet aan.’ Swaans zegt zich er zeer over te verbazen dat boeren hier weinig interesse in lijken te hebben.

Zonder dat allemaal publiekelijk te willen uitdragen, onderstrepen verschillende partijen in de markt de opmerkingen van Swaans. Harm van der Ploeg, manager business groep agro, van Den Boer Beton, doet dat ook. Hij adviseert veehouders sowieso te vragen of de producten voldoen aan het KOMOcertificaat. ‘Met een KOMO-certificaat voldoen de producten in ieder geval aan de Europese norm. Er zijn nog te veel spelers in de markt die daar niet eens aan voldoen.’

Van der Ploeg noemt veehouders laconiek hierin. ‘Dat roosters al dertig tot veertig jaar in een ligboxstal liggen zonder problemen, vindt iedereen normaal. Misschien was het dat ook wel, maar feit is dat er nogal wat veranderd is in het gebruik van de vloeren. Met de komst van de diepstrooiselboxen rijden veehouders tegenwoordig ook met shovels en trekkers over de vloer heen. Dat extra gewicht belast het product enorm en maakt dat voldoende kwaliteit en bewapening in het beton veel belangrijker zijn geworden.’

30

V E E T E E LT

VX04_specialbeton.indd 30

MAART

1

2014

03-03-14 13:53

Emissiearme vloer vraagt extra inzet

Gerard Meerkerk: ‘Klauwen nu beter’

‘De klauwgezondheid is goed, maar om de emissiearme vloer schoon en stroef te houden, moet je wel wat extra doen.’ Dat stelt Gerard Meerkerk die nu drie jaar met een W2-vloer van HCI werkt.

De ondernemer uit Emmer-Compascuum is redelijk tevreden over de emissiearme vloer. ‘Hij is werkbaar.’

Vooral het goed schoonhouden van de vloer vergt nogal wat inzet. ‘We werken met een Lely-mestrobot zonder watersproeier. Dat ging in het begin niet goed. De mest koekte lichtjes aan tot een filmpje, wat de vloer glad maakt. Nu hebben we achter de boxen een tyleenslang gemonteerd die om de twee uur wat water sproeit.’

Nieuw sproeisysteem Swaans Beton presenteert een nieuw sproeisysteem dat bij het voerpad en tussen de boxen de vloer besproeit.

Volgens Swaans daalt het waterverbruik met dit systeem 50 procent ten opzichte van het gebruik van een watersproeiinstallatie op een mestrobot.

De sproeikoppen zijn aan de boxrand bevestigd en reduceren het waterverbruik

markt’, vertelt vertegenwoordiger Martin Menkhorst van HCI. ‘Bovendien vraagt de markt er inderdaad om. Voor een roostervloer met rubber worden meer MDV-punten, punten van de Maatlat Duurzame Veehouderij, gegeven dan voor onze typen vloeren. Dat is voor een aantal veehouders toch een beslispunt. En boeren denken vaak dat ze met roosters de mest sneller en beter kwijtraken, al hoeft dat niet zo te zijn.’

Volgens Menkhorst is het voor melkveehouders vooral zaak om goed te kijken hoe ze de stal en de mest nu en in de toekomst gebruiken. ‘De eerste vraag die een boer van ons krijgt, is hoe zijn bedrijf er over tien jaar uitziet. Wanneer je bijvoorbeeld met mestverwerking aan de slag denkt te gaan, is het van belang met welk type vloer je gaat werken. Het type vloer verschilt per situatie.’

Menkhorst verwacht dat de huidige vraag naar emissiearme vloeren in de toekomst doorzet. Een deel van de boeren wil beslist een vloer met roosters, anderen juist niet. Menkhorst

De tyleenslang monteerde Meerkerk zelf en ook de bescherming met hoekijzers, om de slang op z’n plaats te houden, bracht hij zelf aan. ‘Dat kost extra geld en inzet.’

De melkveehouder gebruikt nu nog de helft van zijn stal, volgend jaar neemt hij de andere helft ook in gebruik. ‘Met de ervaring die we hebben opgedaan, kiezen we voor een experiment om extra sleuven op de bestaande vloer aan te brengen.

‘HCI ruwde de stal ook al een keer op, maar dat gaf onvoldoende resultaat. Voor de klauwgezondheid trouwens wel, die is volgens Meerkerk nu beter dan voorheen op de traditionele roostervloer. ‘Dat geldt ook voor de beloopbaarheid, zolang we de vloer maar stroef houden.’

Goed schoonhouden vloer vergt inzet

vindt dat ook het kostenaspect goed moet worden meegewogen. ‘Nu de melkprijs goed is, lijken veel melkveehouders zich daar niet om te bekommeren, maar dat verandert ook weer eens. In een stal van 7500 euro per koeplaats melk je niet snel een liter meer dan in een stal van 5000 euro per koeplaats.’

Niet bewust van onderhoud Directeur John Swaans van Swaans Beton verwondert zich erover dat veel boeren zich niet bewust lijken te zijn van het onderhoud aan stalvloeren. ‘Als je ander materiaal dan beton gebruikt, zoals rubber, dan kun je verwachten dat dat sneller slijt. Wie tachtig euro per vierkante meter extra betaalt voor een vloer waar rubber tussen de roosters zit en deze na tien jaar weer moet vervangen, betaalt acht euro per vierkante meter per jaar.’

Swaans verbaast zich over de onwetendheid over onderhoud omdat veehouders volgens hem vaak wel kostprijsbewuster en kritischer richting stalvloeren worden. ‘Er is een categorie boeren die zo goedkoop mogelijk wil bouwen en een categorie die ook bewust kijkt naar de be-

V E E T E E LT

VX04_specialbeton.indd 31

MAA RT

1

2 0 1 4

31

03-03-14 13:54

S P E CI AL B E T O N

Emissiearm bouwen geen thema in Vlaanderen Vlaamse melkveehouders zijn vooralsnog vrijwel allemaal gevrijwaard van emissiearm bouwen. ‘In Vlaanderen speelt dit item amper binnen de melkveehouderij’, zegt Hendrik Cnockaert van SBB bouwadviseurs uit Lochristi.

‘Voor de intensieve veehouderij is de plicht er al wel jaren, maar de melkveehouderij blijft nog zeker één à twee jaar buiten schot. Dat is althans mijn inschatting.’

‘In de provincies Limburg en Antwerpen is hooguit op gemeentelijk niveau een enkele stal aan strengere ammoniakeisen gehouden. Dat omdat ze dichtbij een Natura 2000-gebied werken. Daar blijft het vooralsnog bij. Een heel verschil met Nederland’, concludeert Cnockaert.

Prijs bepaalt keuze voor traditionele vloer

Sjaak Houbraken: ‘Dichte vloeren gevaarlijk door gasophoping onder de vloer’

Een lagere kostprijs is voor Sjaak Houbraken uit Bergeijk de belangrijkste reden geweest om in 2012 te kiezen voor een traditionele roostervloer in plaats van een emissiearme vloer. ‘Zou ik nu een nieuwe stal bouwen, dan had ik geen keuze meer, een emissiearme vloer is hier nu verplicht.

Maar ik kon nog net kiezen en heb bewust een traditionele roostervloer gekozen’, vertelt Houbraken. ‘Allereerst scheelde het in aanschafprijs.

Inmiddels werken we er een jaar mee en ben ik erg tevreden. De klauwgezondheid is vooruitgegaan. Daarover heb ik bij veel emissiearme stallen nog wel twijfels.’

Had Houbraken wel voor een emissiearme stalvloer moeten kiezen, dan was zijn keuze sowieso op een type roostervloer gevallen. ‘Voor een volledige dichte vloer voel ik helemaal niets. Ik heb al meerdere keren verhalen gehoord over ontploffingen bij las- en slijpwerkzaamheden in dergelijke stallen. Dat komt door de gasophoping onder de vloer is mijn overtuiging.’

32

V E E T E E LT

VX04_specialbeton.indd 32

MAART

1

2014

03-03-14 13:54

loopbaarheid en het verdere gebruik van de vloer. Maar van deze beide categorieën boeren is er geen een meer die naar garantie vraagt. Dat begrijp ik echt niet.

Wij geven in ieder geval tien jaar garantie op basis van de aanschafwaarde.’

Voortschrijdend inzicht Volgens John Swaans verandert de markt van emissiearme stalvloeren de komende jaren drastisch. ‘Ik wil collega’s niet wijzer maken dan nodig, maar voor mij staat vast dat we een andere kant opgaan. Noem het maar voortschrijdend inzicht. Zeker is dat de meeste systemen die nu op de officiële RAV-lijst van de overheid staan, slechts voorlopig goedgekeurd zijn. De meeste resultaten zijn niet gemeten, dus die houden geen stand.’

Swaans Beton werkt zelf ook aan een naar eigen zeggen revolutionair nieuw vloertype. Meer wil de directeur daar

nog niet over kwijt. Wel over een systeem van watersproeien om gladheid van de vloer en emissie tegen te gaan (zie foto op pagina 31). Op korte termijn introduceert Swaans dit systeem op de markt. ‘De sproeileidingen plus de installatie gaan ongeveer 20 euro per strekkende meter kosten’, vertelt Swaans.

‘Hoeveel de emissies omlaaggaan, meten we dit jaar. Eind 2014 hopen we meer te weten.’

Onlangs is de eerste opstelling in praktijk genomen. ‘Maar deze veehouder werkt met een G6-vloer, het systeem komt vooral op de markt voor de G3vloer’, vertelt Swaans. ‘We denken dat dat type vloer er meer voordeel van ondervindt.’

Het systeem verbruikt tien liter water per koe per dag. Het volautomatische systeem slaat elk uur even aan. Volgens Swaans ligt het verbruik 50 procent la-

ger dan bij een sproei-installatie op een mestrobot. ‘Dat is water verknoeien.’

Broodnodig De aanpassing die Swaans schetst, is een van de vele in de rij van aanpassingen aan stalvloeren. Elke producent is daarmee bezig en dat gaat vast en zeker ook nog door de komende jaren.

Wiebren van Stralen noemt dat ook broodnodig. ‘Voor 2017 of 2018 staat een nieuwe forse aanscherping van de maximale emissiewaarden uit melkveestallen op het programma van de overheid’, waarschuwt de milieuspecialist. ‘Het maximum voor nieuw te bouwen stallen komt dan hooguit op acht of negen kilo ammoniak te liggen. Veel stallen die nu een voorlopige erkenning hebben, voldoen niet aan die eis. Producenten hebben dus nog veel werk te verzetten om de vloeren nog emissiearmer te maken.’ l

Zeventien stalvloeren officieel emissiearm Melkveehouders die een emissiearme stalvloer willen aanschaffen, hebben momenteel de keuze uit zeventien verschillende typen vloeren. Belangrijk is dat veel vloeren een voorlopige erkenning hebben. Metingen moeten de aangegeven ammoniakemissies bevestigen.

Fabrikanten van stalvloeren hebben drie

jaar de tijd om een proefstalstatus door te lopen en tot officiële resultaten te komen. Een aantal van de huidige systemen zou per 1 februari van de lijst verdwijnen, omdat de resultaten er nog niet zijn. Deze systemen hebben uitstel tot zeker 1 juli dit jaar of mogelijk langer om met de resultaten te komen.

In tabel 1 staat een verkort overzicht van de huidige RAV-lijst (Regeling Ammoniak en Veehouderij) van voorlopig goedgekeurde stalvloersystemen.

Op de website van het ministerie van Infrastructuur en Milieu vindt u een uitgebreider overzicht via www.infomil.nl

Tabel 1 – De systemen die momenteel beschikbaar zijn voor boeren die emissiearm moeten bouwen (bron: Infomil.nl) emissie NH3 in kg per dierplaats per jaar beweiden / permanent opstallen

naam stalvloertype

producent

korte omschrijving

Groene Vlag-roostervloer + flappen Groene Vlag-roostervloer Vrijekeuzestal/Groenesleuvenvloer G1 G2 G3 G6 W2 W3 W4 W5 Ecovloer EA-vloer Herakles-vloer Welzijnsvloer C10-vloer Opti-CowFloor wasser

Beerepoot Agri/Den Boer Beton Beerepoot Agri/Den Boer Beton Den Boer Beton Swaans Beton Swaans Beton Swaans Beton Swaans Beton HCI HCI HCI HCI VDV Beton/Veld-V-beton VDV Beton/Veld-V-beton Stalbouw.nl Altez-Noord Concrelit Animat NL Agro Air Concepts

roostervloer met flappen tussen de roosters roostervloer met rubber toplaag sleuvenvloer + afdichtflappen vlakke vloer met hellende sleuven vlakke vloer met hellende sleuven roostervloer, hellende groeven, flappen tussen roosters vloerplaten met sterk hellende langssleuven vlakke vloer met hellende sleuven vlakke vloer met perforaties vlakke vloer met hellende sleuven en flappen tussen roosters V-vormige vloer, vloerelementen met daarin een gierholte roostervloer met rubbercassettes tussen spleten geperforeerde vloer met langssleuven en flappen bij afstort V-vormige vloer van gietasfalt met gierafvoerbuis vlakke vloer met hellende sleuven, flappen bij afstort vlakke vloer met rubber matter erop, flappen bij afstort vlakke vloer met rubber matter erop, met centrale giergoot mechanisch geventileerde stal met luchtwasser

4,1 / 4,7 6,4 / 7,4 7,5 / 8,6* 8,0 / 9,2 7,0 / 8,0 7,5 / 8,6 6,2 / 7,1 8,3 / 9,5 6,9 / 7,9 7,1 / 8,1 6,7 / 7,7 7,1 / 8,1 6,2 / 7,1 7,9 / 9,1 7,1 / 8,1 7,0 / 8,0 6,5 / 7,5 3,5 / 4,0**

* Dit type is al helemaal goedgekeurd ** Dit systeem betreft geen aparte vloer, maar is wel emissiearm

V E E T E E LT

VX04_specialbeton.indd 33

MAA RT

1

2 0 1 4

33

03-03-14 13:56

GEZONDE CIJFERS HALEN WORDT VANAF NU MAKKELIJKER Better Life Gezondheid & Better Life EfficiĂŤntie: de nieuwe fokkerijgetallen van CRV

CRVARN0191 Campagne Advertenties Spread.indd 1

03-12-13 09:53

Gezonde cijfers haal je niet zomaar. Daar zijn behalve gezond boerenverstand ook concrete gegevens voor nodig: in één oogopslag weten welke stier goed scoort op gezondheid en efficiëntie. CRV helpt u daar graag bij.

Met Better Life Gezondheid en Better Life Efficiëntie, twee nieuwe en waardevolle fokkerijgetallen waarmee

u uw veestapel gericht verbetert op gezondheid en efficiëntie. Voor uw gemak en om u zo optimaal mogelijk te ondersteunen hebben we aantrekkelijke Better Lifestierenpakketten samengesteld in SAP en Stierwijzer.

Meer weten? Kijk dan op onze website.

WWW.CRV4ALL.NL - WWW.CRV4ALL.BE

CRVARN0191 Campagne Advertenties Spread.indd 2

03-12-13 09:53

Foto: Alex Arkink

Foto: Alex Arkink

ATLANTIC, DE GEZONDSTE STIER VAN DE KLAS U wilt zich geen zorgen maken over de gezondheid van uw veestapel, maar hoe weet u welke stier dat biedt? De fokwaarden vertellen u veel, maar niet welke stier het beste scoort op gezondheid.

Better Life Gezondheid van CRV doet dat wel. Better Life Gezondheid is een uniek fokkerijgetal, afgeleid van de totale fokwaarden van de stier. En wat blijkt? Atlantic scoort 10% op het gebied van gezondheid: een oogstrelend exterieur en een lange levensduur. Een prachtcombinatie die leidt tot een indrukwekkende levensproductie.

ATLANTIC (Ramos x O Man) ki-code: 97-8797 aAa: 234165

(zb-basis)

NVI GEZONDHEID EFFICIﾃ起TIE LEVENSDUUR KG MELK

301 10 4 778 523

Meer informatie over Better Life Gezondheid vindt u op onze website.

BETTER COWS | BETTER LIFE

467-13 Atlantic-Kodak.indd 1

13-01-14 09:39

Foto: Alex Arkink

KODAK, UITBLINKER IN EFFICIËNTIE U wilt een veestapel met een hoge levensproductie, zonder extra werk.

U heeft het immers al druk genoeg. Maar hoe weet u welke stier dat biedt?

De fokwaarden vertellen u veel, maar niet concreet welke stier het beste scoort op efficiëntie.

Better Life Efficiëntie van CRV doet dat wel. Better Life Efficiëntie is een uniek fokkerijgetal, afgeleid van de totale fokwaarden van de stier. En wat blijkt? Kodak scoort een mooie 8% op efficiëntie. Het resultaat?

Kodakdochters die onopvallend zijn in de stal en opvallen in melkopbrengst en gezondheidskenmerken.

KODAK

(Kevin x Stadel) ki-code: 97-7222 aAa: 516342

(rb-basis)

NVI EFFICIËNTIE GEZONDHEID LEVENSDUUR KG MELK

203 8 6 589 711

Meer informatie over Better Life Efficiëntie vindt u op onze website.

CRV KLANTENSERVICE NEDERLAND 088 – 00 24 440 | WWW.CRV4ALL.NL BELGIË 078 – 15 44 44 | WWW.CRV4ALL.BE

467-13 Atlantic-Kodak.indd 2

13-01-14 09:39

U bent toch zeker niet gek?

Waarom meer dan €16,- betalen voor de beste fokstieren?

Topexterieur met eiwit!

Talentino Talent x A 90 Kian x AB 87 Lentini • Prod. 98% +701 -0.25 +0.16 186 NVI • Ext. 94% 107 108 110 108 111 Totaal • Super uiers en benen • Persistente (104) en laatrijpe (106) dochters • aAa 312 en super bevruchter

ar!

Bewezen duurzaam en vruchtba

Talentinodochter Alie 386

Big Winner Win 395 x A 90 Lucky Leo x A 90 Pinkpop • Prod. 99% +102 +0.40 +0.19 204 NVI • Ext. 92% 101 105 105 106 106 Totaal • Bijzonder laatrijp (110) en vruchtbaar (104) • Uit de 100-tonners van Mr. Duurzaamheid Jos Knoef • aAa 516

Enorme stijging deze draai!

Big Winnerdochter Kingfarm Holsteins Alida 444

Red Torpedo Blitz x AB 87 Lichtblick x A 90 Stadel • Prod.: 87% +633 -0.02 -0.02 173 NVI • Ext. 81% 111 109 109 108 112 Totaal • No.1 Blitzzoon van Nederland • Gezonde uiers, celgetal 104 • aAa 243 Red Torpedodochter Annie 174

K.I. Kampen | De Bese 1 | 7722 PD Dalfsen Tel.: 0529 – 431967 | Fax: 0529 – 434979 Internet: www.ki-kampen.nl | E-mail: info@ki-kampen.nl

KI Kampen feb2 2014.indd 6

03-03-14 11:24

B OE R E N G E L U K

H E T

G E L U K S M O M E N T

VA N

P I E T

VA N

Z O E S T

Iedere dag mollen vangen ‘Mollen vangen blijft iedere dag spannend, ook al vang ik er zo’n 250 per jaar. Doordat we hier op veengrond boeren, heb je snel grond in de kuil en is het belangrijk mollen uit het land te houden. Het is prachtig om een strak groene grasvilt zonder molshopen te zien. Maar ik vind het ook geweldig om weer eens echt aan de gang te kunnen wanneer we een nieuw perceel huren.’

‘Sinds mijn vijfenzestigste ben ik intensiever mollen gaan vangen, daarvoor ontbrak me de tijd dikwijls. Genietend van het weer ga ik op de fiets naar de percelen toe, maar in het land loop ik altijd.

Het houdt me lenig. Ook langs het fietspad naast onze percelen vang ik de mollen, want ze zwemmen zo de sloot over. Op een schoolbord houd ik exact bij hoeveel en waar ik ze heb gevangen. Als schooljongen ving ik ook al mollen en toen verkocht ik de huidjes nog voor een kwartje. Dat is verleden tijd, maar de spanning van of er een mol in een klem zit, blijft me motiveren en is een van mijn vele geluksmomenten.’

Piet van Zoest (70) melkt samen met zijn twee zoons 140 koeien in Reeuwijk

V E E T E E LT

VX04_boerengeluk.indd 39

MAA RT

1

2 0 1 4

39

03-03-14 10:43

GESPONSORDE SERIE RUWVOERMANAGEMENT

De melkproductie in Nederland zal na 2015 stapje voor stapje toenemen. Daarvoor is meer voer nodig van goede kwaliteit. Het wordt een uitdaging om meer gras van eigen land te halen. In samenwerking met Innoseeds belicht Veeteelt in een serie de mogelijkheden om dit te realiseren.

Deel 1: Farmwalk in het vroege voorjaar Deel 2: Rassenlijst als richtsnoer Deel 3: Verbetering in verteerbaarheid Deel 4: Doelgericht doorzaaien

‘D

oe maar een BG 3…’ Sjoerd Roelofs van DLV Adviesgroep vermoedt dat veel veehouders de keuze voor een graszaadmengsel bij herinzaai met woorden van deze strekking neerleggen bij hun loonwerker. ‘Jammer’, vindt hij.

‘Er zijn zo veel mogelijkheden om een passend grasmengsel te selecteren. Wie daar geen gebruik van maakt, laat kansen liggen.’

De adviseur constateert dat de rassenlijst aanzienlijke verschillen tussen rassen laat zien. ‘Veehouders kunnen op basis van hun wensen de nadruk leggen op de hoogste drogestofopbrengst, maar bijvoorbeeld ook op standvastigheid of kroonroestresistentie.’

Het maken van een keuze voor een mengsel begint volgens Roelofs met kijken naar het perceel en nadenken over het toekomstige gebruik. ‘Ga je een perceel alleen maaien of ook beweiden? Wil je ook klaver inzaaien? Hoe is het gesteld met de bodemkwaliteit en de ontwatering?

Het zijn allemaal vragen die eerst gesteld moeten worden voordat de keuze voor een mengsel gemaakt kan worden’, aldus Roelofs. ‘De verschillende graszaadfirma’s brengen een scala aan mengsels op de markt. Aan de hand van de rassenlijst kan worden bepaald welke mogelijkheden de rassen in de mengsels daadwerkelijk hebben.’

Rassenlijst onafhankelijk Onafhankelijk onderzoek naar de kwaliteit van verschillende grasrassen wordt in Nederland uitgevoerd door Livestock Research, onderdeel van Wageningen UR, in opdracht van de kwekers die zijn verenigd in de brancheorganisatie Plantum. Het zijn ook de kwekers die gezamenlijk bepalen hoe het onderzoek moet worden uitgevoerd, welke kenmerken worden meegenomen en op welke manier de officiële aanbevelende rassenlijst wordt opgesteld.

‘Om een positie op de rassenlijst te veroveren, moet een nieuw ras sowieso drie jaar zijn onderzocht en beter presteren dan het gemiddelde van de rassen die al

40

V E E T E E LT

VX04-innoseeds.indd 40

MAART

1

Cultuur- en gebruikswaarde-onderzoek geeft onafhankelijke informatie over rassen

Rassenlijst als richtsnoer De aanbevelende rassenlijst biedt objectieve cijfers over de potentie van grasrassen. De verschillen zijn aanzienlijk. Aandacht besteden aan rassen- en mengselkeuze is de moeite waard, maar is voor veel veehouders nog geen algemene praktijk. op de lijst staan’, legt Jan Rinze van der Schoot uit. Hij is binnen Wageningen UR Livestock Research verantwoordelijk voor de uitvoering van het rassenonderzoek en het aanleveren van de cijfers op basis waarvan de rassenlijst wordt samengesteld. ‘Voor sommige kenmerken geldt een minimumeis’, legt de onderzoeker uit. ‘Zo moeten rassen voor het kenmerk standvastigheid minstens een 7,8 (diploïde rassen) of een 7,3 (tetraploïde rassen) scoren om op de lijst te komen en geldt voor wintervastheid een ondergrens van 6,5.’

De volgorde van rassen op de lijst wordt bepaald aan de hand van een soort totaalindex, een formule waarbinnen de verschillende kenmerken worden gewogen en bij elkaar worden opgeteld. Dit cijfer wordt echter niet gepubliceerd. Door de opname van nieuwe betere rassen en de afvoer van oudere slechtere rassen gaat het niveau op de rassenlijst voortdurend omhoog.

Engels raaigras is in Nederland veruit de belangrijkste grassoort. Het is ook de enige soort waarvoor nog uitgebreid rassenonderzoek wordt uitgevoerd. Op bescheiden schaal wordt gekeken naar timothee, maar voor alle andere soorten is bij de kwekers te weinig animo om het cultuuren gebruikswaarde-onderzoek (CGO) in de benen te houden. De kwekers zelf beproeven wel nieuwe rassen, maar de onafhankelijke rassenlijsten zijn voor veel soorten verouderd.

De rassenlijst voor Engels raaigras is opgesplitst in middenvroeg en laat doorschietende rassen. ‘Rassen waarvan de gemiddelde doorschietdatum 3 juni of later is, vallen in de late groep. Ze zijn gemiddeld

iets minder productief, maar omdat ze minder snel aren vormen, komt het maaimoment in de eerste twee snedes wat minder precies’, legt Van der Schoot uit.

Overigens bevatten de meeste mengsels die worden aangeboden, rassen uit beide groepen om de voordelen van beide typen te benutten. De onderzoeker wijst erop dat de cijfers op de rassenlijst alleen binnen de groepen vergelijkbaar zijn. Zo staat 100 voor totale drogestofopbrengst voor de middentijdse rassen gelijk aan 12,9 ton per hectare, terwijl de late rassen gemiddeld 12,6 ton realiseren. In figuur 1 is dit weergegeven.

Echt praktijkonderzoek Binnen de groepen wordt onderscheid gemaakt tussen diploïde en tetraploïde rassen. Diploïde rassen zijn gemiddeld wat standvastiger dan tetraploïde rassen, maar door veredeling wordt het verschil steeds kleiner. Tetraploïde rassen zijn vaak minder gevoelig voor kroonroest.

De gemiddeld gerealiseerde opbrengsten in de proeven zijn hoog omdat proefvelden altijd midden in een perceel liggen en daardoor geen verliezen hebben door bijvoorbeeld schaduw of kopakkers. Van der Schoot wijst er echter met nadruk op dat het CGO-onderzoek echt praktijkonderzoek is. ‘Alle proeven liggen bij veehouders op verschillende grondsoorten verspreid over Nederland, midden in een gewoon praktijkperceel. We hebben zowel maaiproeven als beweidingsproeven en de veehouder bepaalt de bemesting en het maai- en inschaarmoment. Zo krijgen we een goed beeld van hoe de verschillende rassen in de praktijk daadwerkelijk presteren.’ l

2014

03-03-14 10:40

gemiddelde opbrengst (kg ds)

DE VISIE VAN

15 13 11 9 7 5

middentijds

laat

Figuur 1 – Gemiddelde drogestofopbrengst (= 100 op de rassenlijst) voor middentijds en laat doorschietende rassen Engels raaigras

THIEU PUSTJENS H OOFD GRASSENVEREDELING NEDERLAND

Profiteren van kweekwerk ‘Dankzij een groot internationaal netwerk beschikt Innoseeds over een enorme pool van genen voor de ontwikkeling van nieuwe rassen Engels raaigras. Op ons kweekbedrijf in Moerstraten, West-Brabant, zaaien we jaarlijks meer dan 1500 nieuwe kruisingen uit. We beproeven al onze rassen intensief onder extreme omstandigheden.

Wintervastheid testen we bijvoorbeeld op proefvelden in de Duitse Eifel, de Belgische Ardennen en Polen, waar we elk jaar verzekerd zijn van strenge vorst. En kroonroest kunnen we heel goed onderzoeken op ons proefbedrijf in Frankrijk.’

‘Uiteindelijk blijft er op jaarbasis niet meer dan een tiental beloftevolle rassen over die we aanmelden voor het officiële cultuur- en gebruikswaarde onderzoek CGO. Als er daarvan drie of vier daadwerkelijk de aanbevelende rassenlijst halen, zijn we tevreden. Rassen ontwikkelen is een zaak van lange adem. Tussen het maken van de eerste kruising en het op de markt brengen van een ras zit zo’n vijftien jaar. We moeten als kwekers dus ver vooruitkijken.’

‘Drogestofopbrengst blijft in de veredeling een heel belangrijk kenmerk. We besteden er veel aandacht aan bij de ontwikkeling van nieuwe rassen Engels raaigras, maar we richten ons ook op andere soorten zoals Italiaans en gekruist raaigras en kruisingen op basis van rietzwenk (festuloliums). Deze festuloliums zijn op maaipercelen geweldig productief. Nieuwe rassen worden al sinds jaar en dag streng geselecteerd op standvastigheid, wintervastheid en ziekteresistentie.

Een ras kan nog zo goed zijn, als het niet hoog genoeg scoort op bijvoorbeeld wintervastheid of gevoelig blijkt voor kroonroest, gaan we er beslist niet mee verder.’

‘Veehouders profiteren volop van ons kweekwerk. De vooruitgang voor drogestofopbrengst bedraagt naar schatting bijvoorbeeld zo’n half procent per jaar en onze middentijds doorschietende tetraploïde Engels raaigrasrassen Diwan en Besser zijn de opbrengsttoppers op de rassenlijst. Bij de diploïde rassen zijn Massimo en Humbi echte toppers.’

V E E T E E LT

VX04-innoseeds.indd 41

MAART

1

2 0 1 4

41

03-03-14 10:40

U zoekt

?

em b r y o ’s

uit de beste

koe f amilie s

www.embryosale.com D A MM E L A A N 3 1 | 9104 G S D A M WOU D E | TEL.: 0511-424243 F A X: 0 5 1 1 -4 2 3 5 2 5 | INFO@ A LH -G EN ETICS.N L | WWW.EM BRY OSA LE.COM

ALH 2014 | 01 Adv VT.indd 2-3

Hittestress

Reken er voor goed mee af met ons mist koeling systeem

Een éénmalige investering vanaf € 45,00 per dierplaats neem contact op met Otto Vink 06-14407560 www.tsg-holland.com

Worldwide Climate Engineers

STIJGENDE WINST MET GEZONDER VEE Wetenschappelijk bewezen (gegarandeerd effect) Stimuleert de groei van micro-organismen in de pens Vermindert pensverzuring Verbetert de vertering Verhoogt de melkproductie Verbetert de voerefficiency met 5-7 % Verlaagt (kracht)voerkosten gezondepens.nl

42

V E E T E E LT

VX04_p42-43NED.indd 26

MAART

1

T +31 (0)514 569 001 mail@speerstra.com

2014

28-02-14 15:56

w

T

R O P

R

O

25

P

X

E

T

www.alh-genetics.nl IM

IV

S

O

WWW.ALH-GENETICS.NL

C O

E

S

Y R

T

B

M

E

experience

K

years L

m

Like ons op:

Vroegboekkorting en dat is nog maar

03-02-14 08:40

Nú

één van de vele voordelen...

alles over uw voordeel op www.boschbeton.nl/veeteeltvoordeel

Bijvoorbeeld het voordeel van onze servicedienst!

iek

ect af fab r dir

BoschBeton_3-VeeteeltVroegboek_210x150.indd 1

VX04_p42-43NED.indd 27

V E E T E E LT

es

b

0342 441050 www.boschbeton.nl volg ons op

de

Neem nu contact op met úw keerwandfabrikant

EURO NORM t e k a li t e i t w

MAART

1

26-02-14 16:27

2 0 1 4

43

28-02-14 15:56

N R M

Inschrijven NRM van start, 145 zwartbonten en 73 roodbonten verwacht

Vraagprogramma NRM 2014 Op vrijdag 27 en zaterdag 28 juni vindt in Zwolle de NRM plaats.

keuring maakt ook een keuring van honderdtonners deel uit van

minimaal 620 (roodbont 560) bedragen.

Bij meerdere lactaties dienen er minstens twee aan de gestelde eisen te voldoen. De voorselectie vindt regionaal plaats.

het programma. Wie mee wil dingen, kan zich nu al inschrijven.

Honderdtonners

Naast de beurs, de dochtergroepenpresentatie en de individuele

D

e in dit artikel genoemde criteria gelden als richtsnoer voor de regionale selectiecommissies. Na aanmelding beslist de NRM-rundveeshowcommissie in laatste instantie over definitieve deelname aan de keuring van zowel dochtergroepen als individuele dieren.

Individuele dieren Bij individuele dieren worden de CRVgefiatteerde melklijsten beoordeeld. Bij lactaties langer dan 305 melkdagen geldt de door CRV gefiatteerde 305 dagenproductie. Uiteraard is het streven om tijdens de NRM de allerhoogste top zowel qua productie als exterieur te presente-

ren. De dieren worden naar leeftijd in rubrieken ingedeeld. Als richtsnoer gelden de volgende criteria: Vaarzen

De eerste gegevens vanuit de melkproductieregistratie dienen naar inzicht van de voorselectiecommissie acceptabel te zijn; dat wil zeggen dat de voorspelde 305 dagenproductie globaal moet voldoen aan de eisen die onderstaand gesteld worden aan een eerste lactatie.

Driejarige en oudere koeien

In de te publiceren lactaties moet het aantal kilogrammen vet en eiwit in de eerste lactatie minimaal 540 (roodbont 500) en in de tweede en volgende lactatie

De NRM-rundveeshowcommissie vraagt met nadruk ook oudere dieren aan te melden. Daarnaast wil de organisatie op vrijdag 27 juni tijdens de groepenpresentatie een rubriek zwart- en roodbonte dieren keuren met meer dan 100.000 kilogram melk. Graag ziet de NRM-rundveeshowcommissie de opgaven voor deelname aan deze rubriek tegemoet.

Tabel 1 – Aantal dieren per regio per keuringsstandaard

regio Noord Oost Zuid-West totaal

zwartbont

roodbont

62 38 45 145

8 41 24 73

Reglement rundveeshow 1. De NRM vindt plaats op 27 en 28 juni 2014 in de IJsselhallen te Zwolle. De individuele keuring is op zaterdag 28 juni. De keuring van de honderdtonners is op vrijdag 27 juni.

2. De aanmelding voor deelname dient vóór 5 april 2014 bij het hoofdkantoor van CRV binnen te zijn.

3. Er vindt een voorselectie plaats, die wordt georganiseerd vanuit het CRVhoofdkantoor. Uitgangspunt bij de selectie van de vaarzen is dat deze dieren hebben afgekalfd op een maximale leeftijd van 32 maanden (2.08 jaar).

4. In de catalogus worden van de individuele dieren, voor zover mogelijk, twee volledige lijsten vermeld. Bij meer dan twee zullen de beide hoogste lijsten (qua kg vet en eiwit) worden gepubliceerd, terwijl van vaarzen de voorspelde 305 dagenproductie wordt opgenomen.

5. Alle voor de show aangemelde dieren en hun ouders en grootouders dienen geregistreerd te zijn in het CRV-stamboek. De inzenders dienen deel te ne-

44

men aan de door CRV goedgekeurde mpr.

6. Alle voor de show aangemelde dieren dienen vanaf 4 april 2014 onafgebroken in het bezit te zijn van de inzender.

7. Niet in Nederland geboren dieren kunnen alleen deelnemen als ze vanaf 1 maart 2014 daadwerkelijk en onafgebroken deel hebben uitgemaakt van het Nederlandse runderbestand en als zodanig in het CRV-stamboek zijn geregistreerd.

8. De individuele dieren mogen niet voor afloop van de keuring worden afgevoerd.

9. Alle dieren dienen op de dag van de show melkgevend te zijn.

10. Alleen de in de catalogus vermelde dieren mogen worden opgesteld.

11. De opstelling in de stallingshal is per eigenaar.

12. De deelnemers zijn verantwoordelijk voor het tijdig verschijnen van de dieren in de ring. Het te laat verschijnen kan uitsluiting van deelname tot gevolg hebben. Ook dienen de deelne-

mers aanwijzingen van de organisatie, juryleden en functionarissen op te volgen. Het niet opvolgen hiervan kan eveneens uitsluiting van deelname en/of verwijdering uit de uitslag van alle dieren van de betreffende inzender tot gevolg hebben.

13. De organisatie zorgt voor ruwvoer, stro en krachtvoer en dergelijke.

14. De begeleiders van alle dieren op beide dagen van de show dienen gekleed te zijn in een witte broek, een wit overhemd (zonder opdruk) en met NRM-stropdas. De begeleiders mogen geen hoofddeksel dragen.

15. De zwartbonte dieren moeten voorzien van een zwart halster worden voorgebracht, de roodbonte dieren met een bruin halster.

16. Per dier wordt in de ring slechts één begeleider, voorzien van NRMhesje, toegelaten. Dieren die slecht hanteerbaar zijn en de presentatie van andere dieren verstoren, worden van deelname uitgesloten. Dit is ter beoordeling van de hoofdringmeester.

V EVE ET EE TE EL ET L T J AM NU A A R TI 11 / 2 0 21 04 0 9

VX04_vraagprogramma NRM.indd 44

03-03-14 15:49

Dieren aanmelden?

Deelname aan de presentatie van de dochtergroepen is slechts mogelijk op uitnodiging van de NRM-rundveeshowcommissie voor dochtergroepen van kistieren. Per dochtergroep komen vijf dieren in de ring en zes dieren op stand, zowel bij de vaarzen als bij de oudere dieren.

Voor alle vaderdieren met groepen gelden de volgende richtlijnen op basis van publicatie in april 2014 (basis 2010): a. zwartbont: NVI hoger dan 0; b. roodbont: NVI hoger dan 0.

Na de vrije aangifte volgt er indien noodzakelijk een selectie door de NRM-rundveeshowcommissie.

Wie zich wil aanmelden voor de individuele keuring op de NRM kan gebruikmaken van het inschrijfformulier op de site van de NRM. Het formulier kunt u digitaal versturen naar contact@nrm.nl.

Het inschrijfformulier staat ook in het CRV Magazine van maart 2014.

De aanmelding voor deelname moet vóór 5 april 2014 binnen zijn bij het hoofdkantoor van CRV. Na opgave vindt een voorselectie plaats die op vrijdag 16 mei wordt afgerond.

Download het inschrijfformulier op www.nrm.nl

Ras- en kruisingsgroepen Deelname aan de demonstratie van rasen kruisingsgroepen is slechts mogelijk op uitnodiging van de NRM-rundveeshowcommissie voor rasgroepen (uitgezonderd hf zwartbont en roodbont). Wel mogen de dieren van verschillende vaders zijn. Per groep komen vijf dieren in de ring en zes dieren op stand.

Het uitgangspunt bij de selectie van vaarzen in dochter- en rasgroepen is dat deze dieren hebben afgekalfd op een maximale leeftijd van 32 maanden (2.08 jaar).

Niet in Nederland geboren dieren kun-

17. De uitspraak van de jury over de beoordeling van de dieren is bindend.

18. De voorselectie en de keuring geschieden naar de zwartbont- dan wel de roodbontstandaard.

19. De inzenders van de hoogst geplaatste dieren moeten medewerking verlenen aan de kampioenskeuring en het fotograferen van hun dieren.

20. Bij het prepareren en presenteren van de dieren gelden de richtlijnen vastgesteld door de NRM volgens de richtlijnen van de European Holstein and Red Holstein Confederation, zoals die zijn vastgelegd in het showreglement. Dat reglement is te downloaden op www.nrm.nl.

21. Het risico verbonden aan deelname aan de NRM is voor rekening van de inzender. Wel worden de dieren collectief verzekerd. Het maximaal uit te keren bedrag bedraagt 4500 euro per dier.

22. De NRM vindt plaats conform de veterinaire voorwaarden die zijn vastgesteld door het ministerie van Economische Zaken.

23. Met betrekking tot gezondheidseisen heeft het NRM-bestuur het volgende besloten: Ibr

Op de NRM 2014 worden alleen ibr-vrije dieren toegelaten. Dit betekent dat dieren van gecertificeerd ibr-vrije bedrijven kunnen deelnemen met behoud van het ibr-vrije certificaat voor het bedrijf. Bij terugkeer van de deelnemende dieren op het bedrijf zijn geen extra maatregelen nodig. De GD adviseert dieren afkomstig van gecertificeerd vrije bedrijven te vaccineren met een levend gE-negatief ibrvaccin, volgens het voorschrift van de fabrikant.

Dieren van niet-gecertificeerd vrije bedrijven moeten twee keer geënt worden met een geïnactiveerd gE-negatief ibrvaccin, volgens het voorschrift van de fabrikant. De laatste vaccinatie dient niet korter dan twee weken voor de manifestatie plaats te vinden. Daarnaast moeten deze dieren door middel van een bloedmonster ibr-negatief bevonden worden met betrekking tot het ibr-veldvirus. De uitslag van dit onderzoek is twee maan-

nen alleen aan de NRM deelnemen als ze vanaf 1 maart 2014 daadwerkelijk en onafgebroken deel hebben uitgemaakt van het Nederlandse runderbestand en als zodanig in het CRV-stamboek zijn geregistreerd.

Aan de inzending van dochtergroepen en rasgroepen zijn inschrijvingskosten van 2000 euro per groep verbonden.

Hiervoor wordt het logo van de inzender op het naambord van de stier dan wel het ras vermeld. l

den geldig. Dit onderzoek moet dus na de definitieve selectie plaatsvinden.

Lepto

Alleen dieren van leptospirosevrije bedrijven mogen aan de manifestatie deelnemen. Ook op het moment van de definitieve selectie dienen de bedrijven van de inzenders leptospirosevrij te zijn.

Bvd

Alle dieren afkomstig van niet-gecertificeerd vrije bedrijven dienen onderzocht te worden op de aanwezigheid van bvdvirus. Indien al eerder een onderzoek heeft plaatsgevonden naar de aanwezigheid van bvd-virus, is de uitslag van dat onderzoek geldig, mits het rund op het moment van onderzoek ouder was dan één maand. Alleen bvd-virusvrije dieren worden tot de NRM toegelaten.

De gezondheidseisen voor toelating van dieren zijn van toepassing voor alle runderen aanwezig op de NRM. Het gaat om koeien en vaarzen die deelnemen aan de individuele keuring, dieren die meelopen in de groepenpresentaties, veilingdieren en dieren die op de beurs worden tentoongesteld.

V E E T E E LT

VX04_vraagprogramma NRM.indd 45

MAART

1

2 0 1 4

45

03-03-14 15:49

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Na een adempauze van dertien jaar startten Jurgen en Annemarie Buijs weer met melken

Kinderen en koeien Het begon met een idee om een kinderdagverblijf te starten.

Jurgen en Annemarie Buijs uit Culemborg wilden dat graag combineren met hun jongveeopfokbedrijf. De stap om weer te gaan melken bleek kleiner dan gedacht. tekst Tijmen van Zessen

videoimpressie www.veeteelt.nl

V

eertien jaar geleden hakten ze de knoop door: ze stopten met melken.

Jurgen (39) en Annemarie (38) Buijs waren net getrouwd en hadden beiden een fulltimebaan naast het melkveebedrijf.

Jurgen werkte als relatiebeheerder bij Rabobank en Annemarie had een baan in de zorg. ‘Mijn vader was toen 65 en op die leeftijd is een bedrijf met tachtig koeien best druk’, vertelt Jurgen. ‘We wilden op dat moment nog niet stoppen met ons werk naast de boerderij, dat beviel ons prima. Uiteindelijk namen we het besluit om jongvee te gaan opfokken.’

En zo werd de melkstal omgeturnd tot een afdeling voor jonge kalveren. De koeien maakten plaats voor 160 stuks jongvee van een collega-veehouder.

Nieuw avontuur

Van boven naar beneden: – Jurgen en Annemarie Buijs – Potentiële klanten voor het kinderdagverblijf worden attent gemaakt op de nieuwe bedrijfstak – Het robotmelken wende snel – De bouw van het kinderdagverblijf is in volle gang

46

V E E T E E LT

VX04_berdrijfsrep Buijs.indd 46

MAART

1

Sinds 23 oktober vorig jaar klinkt het geluid van de melkmachine weer in de stal van Jurgen en Annemarie. Zelfs bijna 24 uur per dag. Het ondernemende stel uit Culemborg is weer gestart met melken en koos voor een melkrobot. De oude ligboxenstal kreeg een totaal nieuwe bovenbouw en kan weer jaren mee.

‘Drie jaar geleden kregen we het idee om een kinderdagverblijf met buitenschoolse opvang op de boerderij te beginnen.

Voor kinderen is het een meerwaarde om op een boerderij te leven; buiten spelen en contact met dieren doet ze goed.

We zagen dat aan onze eigen kinderen’, schetst Annemarie de aanleiding voor het nieuwe avontuur. ‘Pas vorig jaar bedachten we dat het dan mooi zou zijn om ook weer te melken, dan is de cirkel

2014

03-03-14 15:51

Jurgen en Annemarie Buijs Na een adempauze van dertien jaar startten Jurgen en Annemarie Buijs weer met melken.

Het eind van de quotering was niet de enige reden om als herintreders aan de slag te gaan.

Melkproductie (begroot): Aantal koeien (begroot): Grond: Melk per koe: Neventak:

Culemborg

600.000 kg 70 45 ha 29 kilo per dag kinderdagverblijf met buitenschoolse opvang

rond; van kalf tot koe. Het verdwijnen van de melkquotering maakte de stap alleen maar logischer.’

Jurgen en Annemarie gaan niet over één nacht ijs. Ze sloten zich aan bij de VAK, de Verenigde Agrarische Kinderopvang.

‘Dat is een coöperatie waar je je moet inkopen, zo blijft het concept exclusief in de regio’, legt Jurgen uit. De VAK staat

voor kwalitatief hoogwaardige kinderopvang. Dat betekent bijvoorbeeld dat het aantal vierkante meter ruimte per kind dubbel zo hoog ligt als bij een regulier kinderdagverblijf en een reguliere bso (buitenschoolse opvang). En voor bso’s op boerderijen is bijvoorbeeld veiligheid een extra belangrijk aspect. ‘Vóór tien uur mogen er geen kinderen op het erf, dan ben ik nog aan het voeren’, vertelt hij. ‘Boerderij en bso zijn strikt gescheiden. Zodra er kinderen op het erf komen, is dat altijd onder begeleiding en met duidelijke afspraken’, stelt Jurgen.

Tien fulltime krachten Annemarie heeft inmiddels een training gevolgd om zich voor te bereiden op de nieuwe bedrijfstak. ‘We willen de kinderen leren leven met de seizoenen, bijvoorbeeld door ze te laten meehelpen in de moestuin. De activiteiten zijn aangepast aan de seizoenen: “groene pedagogiek” heet dat met een mooi woord.’

Jurgen en Annemarie zien de bso en het melkveebedrijf beide als een volwaardige bedrijfstak. ‘Het melkveebedrijf is de vaste basis en biedt een redelijke mate van zekerheid in het inkomen. Door te melken kan het rendement van de boerderij alleen maar omhoog, de vaste kosten hebben we toch al. Maar als het kinderdagverblijf en de bso volledig bezet zijn, moet het dáár verdiend worden’, zegt Jurgen stellig.

Volledige bezetting wil zeggen dat maar liefst 56 kinderen per dag gebruikmaken van hun ‘tijdelijke thuis’. Ze zijn dan toevertrouwd aan de zorg van niet minder dan tien fulltime krachten.

In april opent de kinderopvang ‘Natuurlijk Avontuurlijk’ zijn deuren, een spiksplinternieuw gebouw met een fraai uitzicht over een weids polderlandschap. In totaal kostte het pand volgens Jurgen net zo veel als een nieuwe stal voor 140 koeien. Het mag duidelijk zijn dat daar een degelijk ondernemingsplan onder

Dertien jaar lang diende de ligboxenstal uitsluitend als huisvesting voor jongvee

V E E T E E LT

VX04_berdrijfsrep Buijs.indd 47

MAA RT

1

2 0 1 4

47

03-03-14 15:51

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Half februari is de bouw van het kinderdagverblijf in volle gang, in april opent ‘Natuurlijk Avontuurlijk’ zijn deuren

moet liggen, anders geven banken niet thuis, zeker niet op dit moment. Bovendien is er de laatste jaren veel bezuinigd op de kinderopvangtoeslag.

Was het daardoor niet extra lastig om de plannen te presenteren? ‘We moesten ons wel dubbel indekken, legt Jurgen uit. ‘De markt stortte in en wij wilden beginnen met een bso. In onze begroting houden we tot 2020 rekening met een twintig procent lagere omzet dan realistisch is. En we geven onszelf drie jaar de tijd om te groeien naar een volledige bezetting.’

Annemarie vult hem aan: ‘We zitten aan de rand van Culemborg en twee minuten rijden van de A2, dat is gunstig. Er zijn in Culemborg weliswaar veel kinderdagverblijven, maar de combinatie met de boerderij is hier uniek. Waar kun je nu leren waar de melk vandaan komt?’

32 kilo melk per vaars Kinderen leren waar de melk vandaan komt is één, maar Jurgen en Annemarie moeten na een pauze van dertien jaar zelf ook weer leren melken. Of beter gezegd: weer leren boeren in een veranderde tijdgeest. De ruwvoerproductie moet scherper, het mestbeleid is strenger en Buijs moet een nieuwe veestapel fokken.

48

V E E T E E LT

VX04_berdrijfsrep Buijs.indd 48

MAART

1

Gelukkig was de start van het robotmelken met twaalf koeien een ‘makkie’. De productie lag met gemiddeld 32 kilogram melk per vaars deze winter op een keurig niveau, maar recent kwam er toch even een kink in de kabel. ‘Bij die hoge productie moet je alles uit de kast halen om dat vol te houden. Maar onze koeien produceerden in feite nog op het jongveerantsoen en de voersnelheid lag nog te laag. Op enig moment raakten ze dun op de mest en liep het niet meer.

Door het terugnemen van de hoeveelheid krachtvoer hebben we de zaak nu weer op de rit’, verklaart Jurgen. Volgend jaar wil de herintredende melkveehouder zeven hectare mais telen en bierbostel kopen om een mooi rantsoen te krijgen.

Vraag je Jurgen naar de stijl van zijn nieuwe melkveebedrijf, dan noemt hij extensief en modern als kernbegrippen.

‘Onze kracht is dat we niet afhankelijk zijn van de markt voor ruwvoer en mestafzet. Als je mais moet aankopen voor 55 euro per ton, moet je goed je best doen om daar een boterham aan te verdienen.

We zitten op 45 hectare klei op veengrond en willen de capaciteit van de melkrobot volledig benutten.’ Buijs verwacht voldoende voer van eigen land te

halen om straks pakweg zeventig melkkoeien plus jongvee te voeren.

Kiezen voor een fokdoel Inmiddels zit de melkrobot halfvol, eind 2014 hoopt Buijs de robot volledig te benutten. De pinken die hij als kalf heeft gekocht, zijn de afgelopen maanden volop geïnsemineerd. Als de uitval meevalt, wil hij begin 2015 zelfs weer vaarzen verkopen voor export. ‘We willen via fokkerij onze omzet en aanwas verhogen.

Enerzijds via gesekst sperma, maar ook met het embryoprogramma van CRV.’ Met het opstarten van een nieuwe veestapel passeerde ook de keuze voor een fokdoel. Buijs wil koeien melken die lang meegaan en veel produceren, zoals zo veel veehouders dat willen. Maar waar ligt in de fokkerij het accent? ‘De vruchtbaarheid en de gehalten vormen op het eerste oog de grootste uitdaging. Het eiwitgehalte zit nu op 3,20 procent en dat moet naar 3,40 of 3,50 procent.’

De huidige stierkeuze bestaat uit Atlantic, Ubrox en Brilliant. ‘We werken toe naar een productie van tienduizend kilo melk per koe en met voldoende smakelijk ruwvoer van goede kwaliteit moet dat lukken. Maar eerst maar eens de robot vol krijgen.’ l

2014

03-03-14 15:51

KOM OOK NAAR DE CRV-THEMAVAKDAGEN ‘MELKEN ZONDER GRENZEN’ Zijn er na 2015 geen grenzen meer aan de groei in melk? Het melkquotum valt immers weg en het alternatief, het systeem van dierrechten, gaat niet door. Er komt wel een grondgebonden mestplan van de veehouderijsector zelf. Welke scenario’s in bedrijfsstrategieën zijn er nu zoal voor de melkveebedrijven? Interessante sprekers schijnen hun licht hierop tijdens de tweede reeks van CRV-themavakdagen, die binnenkort worden gehouden.

DIT MAG U NIET MISSEN!

Drie inleiders gaan tijdens een presentatie in op verschillende scenario’s. Waar liggen kansen voor veehouders? Zij leggen ook uit waarom de KringloopWijzer in het mestplan een centrale plaats gaat innemen.

BETTER COWS | BETTER LIFE

084-14 VT themavakdag-NED.indd 1

Nog te verwachten:

Data, locaties en inschrijven De data en locaties vindt u op onze website. Deelnemen aan één van deze themavakdagen is gratis, alleen vragen wij om organisatorische redenen u vooraf aan te melden. Dit kunt u doen via www.crv4all.nl, waar ook informatie is te vinden over het programma en de workshops.

CRV KLANTENSERVICE NEDERLAND 088 – 00 24 440 | WWW.CRV4ALL.NL

03-03-14 11:38

Immuunsysteem natuurlijk in balans

Ga voor een laag celgetal!

...natuurlijk gezonder!

Aanvullend voeder ter ondersteuning van de algemene gezondheid van rundvee VetrinolTM bevat een gepatenteerd knoflookextract afgeleid van 100% gestandaardiseerd en gestabiliseerd allicine.

InQpharm Animal Health Europe B.V. Bestellingen en klantenservice: 030 89 05 799

info-eu@inqpharm.com - www.vetrinol.com

50

VX04_p50.indd 50

V E E T E E LT

MAART

1

2014

03-03-14 13:07

Welzijnsvloer type W4 Vernieuwd!!

De HCI Betonindustrie uit het Gelderse Hengelo, staat bekend als ontwikkelaar van vernieuwende, emissie beperkende systemen voor in rundveestallen.

Begin 2013 is het oppervlakte profiel op de alom bekende Welzijnsvloer W4 aangepast, Om deze vloer nog beter beloopbaar te maken.

De reacties daarop zijn overweldigend, en we kunnen met trots zeggen: We hebben de best beloopbare betonvloer van Nederland!!

Nog even de voordelen op een rij: Zeer goed beloopbaar door vernieuwd profiel Bijzonder goede prijs/kwaliteit verhouding Voorgemonteerde PVC flap Lage ammoniak emissie

Bel HCI voor een vrijblijvend advies!

Hengelo (GLD) Tel. (0575) 46 81 81

www.hcibeton.nl

Bent u ook op zoek naar een lowbudget rubbervloer met véél grip die lang mee gaat en de levensduur van de koe verhoogd?

www.cowrubber.com Cowrubber levert:

• Gangpaden in melkveestallen • Melkstal en wachtruimte • Renovatie van gladde beton- en roostervloer • Éénvoudige boeren touw mestschuifinstallatie vanaf € 7000,- inclusief installatie. Lengte stal +/- 50 meter.

Bel Herman Ebbers op 06-384 153 55.

‘De welzijnsvloer voor koe en boer’ Info bij: Piet Lekkerkerker 06-302 842 80 cowrubber@gmail.com

V E E T E E LT

VX04_p51.indd 51

MAART

1

2 0 1 4

51

04-03-14 11:21

VX04_p52.indd 52

04-03-14 10:48

DIERGEZONDHEIDSNIEUWS

De ene mastitis is de andere niet Bij zichtbare uierontsteking geeft 81 procent van de Nederlandse melkveehouders een pijnstiller, zo blijkt uit recent marktonderzoek.

Toch is er wel verschil in perceptie tussen veehouders. In Europees onderzoek uit 2006 werd veehouders en dierenartsen gevraagd om pijnlijke aandoeningen te scoren op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 helemaal geen pijn betekende en 10 de meest ondraaglijke pijn. De veehouders en dierenartsen scoorden milde mastitis op een 3 à 4 en ernstige mastitis op een 7 à 8.

Later onderzoek van Kielland onder Noorse veehouders bevestigde dat milde mastitis als minder pijnlijk wordt geschat door veehouders.

met een vlokje en eventueel wat lichte zwelling is toch ook een ontsteking en ook pijnlijk?

Elke ontsteking doet pijn

Uit het eerste aangehaalde marktonderzoek bleek verder dat bijna alle dierenartsen (97%) en veehouders (91%) zeggen een pijnstiller op het bedrijfsbehandelplan (BBP) te hebben staan bij ernstige mastitis. Bij milde mastitis staat er volgens 32 procent van de dierenartsen en 16 procent van de veehouders een pijnstiller op het BBP. Het meest opvallend is het grote verschil in aanpak tussen ernstige en milde mastitis. Want milde mastitis

Elke beschadiging van weefsel, door bijvoorbeeld een infectie met ziekteverwekkers of door een trauma, veroorzaakt ontsteking. Symptomen van ontsteking zijn roodheid, warmte, zwelling en pijn. Daarnaast kan een ontsteking gepaard gaan met koorts en verlies van functioneren van het aangetaste weefsel. Bij milde mastitis, waarbij afwijkende melk zichtbaar is, is er ook sprake van weefselbeschadiging of -verval, anders zouden er immers geen vlokjes zichtbaar zijn.

Pijnstillers die veehouders zelf mogen geven, hebben zowel een pijnstillende en ontstekingsremmende als een koortsverlagende werking. Onderzoek uit NieuwZeeland toont aan dat aanvullende behandeling met een langwerkende pijnstiller zelfs bij milde mastitis een positief effect heeft op het herstel van het celgetal en dus op herstel van het uierweefsel (zie figuur 1).

Ook de kans op afvoer van koeien die bij milde mastitis aanvullend een pijnstiller kregen, was een stuk lager (zie figuur 2).

In overleg met de dierenarts is het een overweging om ook bij milde mastitis een aanvullende pijnstiller te geven.

Figuur 1 – Gemiddeld celgetal bij antibioticum en antibioticum met pijnstiller

Figuur 2 – Percentage afvoer bij antibioticum en antibioticum met pijnstiller

Pijnstiller op BBP

30

600.000 % afvoer

aantal cellen/ml

800.000

400.000 200.000 0

antibioticum

antibioticum met pijnstiller Meloxicam (Novem)

20 10 0

antibioticum

antibioticum met pijnstiller Meloxicam (Novem)

GASTCOLUMN W I L LY B U I J S S E RUNDVEEDIERENARTS BIJ DIERGENEESKUNDIG CENTRUM DE OVERLAET TE OSS

Het verlosapparaat Afgelopen weekend had ik dienst.

Terwijl mijn agenda doordeweeks gevuld is met vaste afspraken en bedrijfsbegeleidingen, doe ik in een weekend voornamelijk ziektegevallen en verlossingen.

Zondagavond werd ik gebeld door veehouder John voor een verlossing van een vaars. De vaars werkte niet door en het kalf had een teruggeslagen kop. Na het goedleggen van de kop en de pootjes vroeg ik om het verlosapparaat en de verlostouwtjes.

Op dat moment dacht ik aan de opschudding in de media over het gebruik van het verlosapparaat of geboortekrik én aan de luxe dat we de beschikking hebben over dit instrument. Denk alleen al aan het gewicht van het kalf van 35 tot 40 kilogram, waarbij het gebruik van het instrument ook onze werkomstandigheden gunstig beïnvloedt.

Ook heel belangrijk is het welzijn voor zowel koe als kalf. Met het verlosapparaat worden de krachten gedoseerd, je kunt de trekrichting beter bepalen en je ondersteunt de persweeën doelmatiger.

Dat krijg je met gewone menskracht niet voor elkaar.

Ik ben ervan overtuigd dat er zonder een verlosapparaat meer keizersnedes zullen worden uitgevoerd.

Terugkomend op deze verlossing.

Het kalfje kwam gezond ter wereld. De koe ging meteen na de verlossing staan en John en ik waren tevreden over de afloop.

V E E T E E LT

VX04_Boehringer.indd 53

MAART

1

2 0 1 4

53

03-03-14 13:24

K E U R I N G

Nazaten uit vermaarde Amerikaanse fokkoeien succesvol in Pesse

Esmeralda breidt palmares uit Voor een aantal Drentse koeien bleek de Winteravondshow van half december in Wanneperveen de opmars voor succes op de provinciale keuring. Withaar en Van Vliet boekten meerdere successen op de kwalitatief sterk bezette Drentse wintershow. tekst Florus Pellikaan

D Giessen Cinderella 62 (v. Atwood), kampioene vaarzen Prod.: 2.01 64 2154 4,72 3,53 lw 110 l.l.

New Moore Esmeralda 38 (v. O Man), algemeen kampioene Prod.: 3.04 355 11.133 4,22 3,59 lw 120

Giessen Praline 2 (v. Mr. Burns), kampioene oud Prod.: 4.00 481 20.568 5,11 3,96 lw 144

54

V E E T E E LT

VX04_wintershow Drenthe.indd 54

MAART

1

video-impressie www.veeteelt.nl

e 22e editie van de door de Federatie Drentse Veeteeltstudieclubs georganiseerde winterkeuring beleefde een unicum. Geen van de winnaressen van vorig jaar wist tijdens deze editie hun succes te prolongeren. Feitelijk bezien was Hinke 511 nog het dichtst bij nieuw succes. De reservekampioene vaarzen van vorig jaar won als jonge tweedekalfskoe eenvoudig haar rubriek. Met haar harmonische skelet plaatste de Goldwyndochter van familie Withaar uit Nijeveen zich ook voor de eindstrijd.

Ook de ruim ontwikkelde Giessen Debby 98 van Theo van Vliet uit Nieuwlande schopte het tot een finaleplaats. De Goldwyndochter combineerde veel upstanding met een lange uier, maar als verse tweedekalfs miste ze nog wat diepte.

Datzelfde gold voor de spijkerharde, nog iets tengere Luna 2 (v. Shottle) van familie Meppelink uit Dalen. Door haar ongekend hoge en brede uier benoemde eenmansjury Tjebbe Huybrechts haar terecht tot de koe met de fraaiste melkklier van de show. Als verre nazaat van Whittier-Farms Lead Mae was ze een van de succesvolle nakomelingen uit vermaarde Amerikaanse fokkoeien in Pesse.

De kwaliteiten van Hinke, Debby en Luna ten spijt, er stond geen maat op het uiteindelijke kampioensduo in de middenklasse: New Moore Mina 952 (v. Goldwyn) en New Moore Esmeralda 38 (v. O Man).

Het tweetal van familie Withaar was vrijwel uit hetzelfde hout gesneden met fraai uitgebalanceerde frames, een ideale mix tussen melktype en kracht en kwalitatief sterke uiers. Oud-HHH-reservekampioene Esmeralda (een verre nazaat van Walkup Bell Lou Etta) was half december al de sterkste tijdens de Winteravondshow in Wanneperveen. In Pesse versloeg ze haar laatst overgebleven concurrente, en tevens stalgenote, van-

wege meer bodemvrijheid van de uier en een kalving extra. Het duo maakte ook onderdeel uit van de bedrijfsgroep van Withaar die met overmacht de sterk bezette klasse met collecties won.

Bruidskoe goed voor zilver De vaarzenklasse kon in Pesse het hoge niveau van de andere klasses niet helemaal bijbenen. Toch slaagde Huybrechts erin een goed vijftal te selecteren. Kort daarvoor had hij in de speciale rubriek ‘vaarzenjackpot’ al wat van zijn voorkeuren openbaar moeten maken. De rubriek bevatte vaarzen die door hun eigenaren op eenjarige leeftijd waren aangemeld voor de competitie een jaar later. De winnaar won een cheque van 750 euro en die viel ten deel aan de ruim ontwikkelde en lange Giessen Cinderella 62 van Van Vliet. De Atwooddochter, met Glenridge Citation Roxy als stammoeder heeft, showde een lange uier en vlotte stap. Nog wat zucht in de uier weerhield Huybrechts er niet van Cinderella tot winnares van de jackpot aan te wezen.

Ze had hiermee ook direct goede papieren voor het kampioenschap en ontmoette in de in Duitsland geboren Honny 14 haar belangrijkste concurrente. René van der Haar uit Den Velde kreeg de Seaverdochter half december als bruidskoe van zijn vader. Met haar open gebouwde ribbenpartij en hoge achteruier gaf ze flink partij, maar meer dan het zilver zat er vanwege een iets franse beenstand niet in. Ze versloeg wel de vaarzenkampioene van Wanneperveen New Moore Maria 317. De Lucky Stardochter van Withaar had met haar fraaie verhoudingen fans, maar moest het vanwege een foutje in speenplaatsing met het brons doen.

Buiten de prijzen vielen ook de puik geuierde, maar nog wat fragiele Bieuw Sophie (v.

Sid) van Patrick Maassen uit Veenhuizen

2014

04-03-14 11:35

K O E I E N B L O E M P J E S

en de ruim ontwikkelde Giessen Brittney 11 (v. Lauthority) van Van Vliet die tekortschoot in bovenbouw en symmetrie in de uier.

Gedurende de hele keuring koos Huybrechts voor koeien in keuringsvorm en het vasthouden van die lijn zorgde ook voor een schifting bij de senioren. De bekende Tellingen Mistic 1 (v. Stormin Norman) van Roelof en Ina Krikken showde bijvoorbeeld wederom haar uitgezwaarde frame en krachtige stap. Het gebrek aan bloei op de uier ontnam de bekende keuringscoryfee echter het zicht op de prijzen. Bloei op de uier had New Moore Cobie 3246 (v.

Fortune) van opnieuw Withaar wel. De fijntypische reservekampioene van vorig jaar had nog altijd een messcherpe ophangband, maar miste de balans in frame.

Ook de bijzonder stijlvolle SD Ivonne 78 van Jan en Arjan Scholten uit Nieuw-Rodenkwam tekort voor het eremetaal. Het ontbrak de van oorsprong Duitse Starleaderdochter niet aan showuitstraling, maar de speenplaatsing kon correcter.

Zwanet Faber, voorzitter Blaarkopstichting: ‘Blaarkoppen deden het niet alleen goed op oude veestukken, ook nu is het ras een inspiratiebron voor menig kunstenaar.’ (ZH)

‘Een melkrobot heeft sociaal gezien voordelen, maar je bent wel kwetsbaar. Als er een storing is, staat de hele boel stil.

We melken nu in de melkstal 230 koeien in anderhalf uur en zijn dan ook echt klaar.’ (NO)

Jeroen van Maanen, melkveehouder te Zeewolde:

Theo Bleser, melkveehouder te Epen: ‘Ik heb wel vertrouwen in het gebruik van genomics. Het zal niet precies zijn, maar het geeft wel de richting aan. Zo is er een volle zus van stiermoeder Nadja die minder merkerde. Nu ze aan de melk zijn, zie je die verschillen terugkomen.’

(Bo)

‘Onderzoekers die in de rundveefokkerij hun sporen hebben verdiend, is gevraagd de hondenfokkerij onder de loep te nemen. De rundveefokkerij is mijlen verder. Dat is ook logisch omdat boeren voor hun inkomen afhankelijk zijn van goed presterende koeien. Als een huisdier vroeg doodgaat, betekent dat voor de fokker niet dat hij opeens geen inkomsten meer heeft. Bovendien is de rundveefokkerij verregaand geprofessionaliseerd.’

(Lh)

Oene Dolstra, melkveehouder te Oosterstreek: ‘Het fokken op show is voor ons geen doel. De koe die vooroploopt in de keuringsring zou in onze optiek ook de beste koe in de stal moeten zijn.’ (Hp)

‘Een duurzame melkveehouderij heeft oog voor zowel de fokkerij als het management. En voor beide is het van belang om niet naar de dag van morgen te kijken, maar die van overmorgen of zelfs volgende week.’ (MS)

Gerard Vosman, directeur KI Kampen: ‘Homozygoot hoornloze stieren zijn de toekomst.’ (Hp)

Esther de Jong, melkveehoudster te Scharnegoutum: ‘Wij willen koeien die niet opvallen, waar je weinig werk mee hebt. We gebruiken stieren die meer inhoud leveren. De melk zit er wel onder. Fijnheid vinden we ook belangrijk. Ik wil niet van die grote, bottige dieren. Ze moeten wel vrouwelijkheid behouden.’ (Mm)

Marijke Hilhorst, columniste:

Hans Hopster, lector Hogeschool Van Hall Larenstein:

zulke beste koeien als Wilhelmina 401 laat je toch niet thuis staan?’ (NO)

Frits van der Schans, adviseur CLM:

‘Een eeuw rundveefokkerij heeft vooral geleerd dat de meest invloedrijke stieren van het ras, die de grootste vooruitgang hebben aangebracht, nagenoeg zonder uitzondering afkomstig waren van ”buiten het perk”.’ (Bo)

Nu wel goud voor Praline Tellingen Esmeralda 33 (v. Shottle) van Krikken en Giessen Praline 2 (v. Mr Burns) van Van Vliet waren de overgebleven kandidaten. Praline, met Windy-Knoll-View Promis ook al afkomstig uit een vermaarde Amerikaanse fokkoe, won in Wanneperveen al de reservetitel oud. Sindsdien was ze fors uitgediept en had ze haar lange en stralende uier behouden. Die bloei ontbrak bij de lang gebouwde en fraai in verhouding zijnde Esmeralda, ook een nazaat van Lou Etta. Het deed Huybrechts besluiten Van Vliet de tweede gouden plak te bezorgen. En het algemeen kampioenschap? Dat was voorbestemd voor Esmeralda 38 vanwege een betere kruisligging en meer ophangband dan Praline. l

Auke Talsma, melkveehouder te Welsrijp:

‘Ik ontmoette in Laren klasgenote Barbara, Beppie heette ze vroeger. Ik keek in haar ogen en zag Beppie, het meisje. Ik rook de koeien op de deel bij haar huis, hoorde de geluiden die het vee voortdurend produceerde, het zuchten en snuiven, het gekletter van de vlaaien, de krachtige urinestraal, de rammelende kettingen waaraan de koeien vastzaten, ik meende zelfs de warmte te voelen die de grote lijven verspreidden.’ (Ev)

Wim de Boer, fokkerijdeskundige Veecom: ‘We hebben zelf niet alle aAacodes in huis en hebben de behoefte aan bepaalde codes opgevuld door stieren van concurrenten aan te wijzen. Het komt ook voor dat we de codes wel in huis hebben, maar dat de stier van een concurrent beter is. Die willen we onze boeren dan niet onthouden.’ (Mm)

Wypkje van Dam, secretaris FH-vereniging: ‘Als je de afgelopen zomer door Nederland reed, leek het net of je een paar honderd jaar terugging in de tijd. Homogene zwartbonte koppels blijven op stal en kleurrijke versies bevolken de weiden.’ (Nk)

Mensje van Keulen, schrijfster

Teus van Dijk, melkveehouder te Noordeloos: ‘Ik doe graag mee aan keuringen. Ik heb altijd wel koeien die het op dat moment waard zijn om keuringsklaar te maken. En

‘In de kunst zijn koeien een geliefd onderwerp. Opvallend is dat hedendaagse kunstenaars bij voorkeur de oormerken in hun werk weglaten. Begrijpelijk.’ (Vg)

Bronnen: Zeldzaam Huisdier (ZH), Boerderij (Bo), Levende have (Lh), Nieuwe Oogst (NO), HI plus! (Hp), Melkveemagazine (Mm), Elsevier (Ev), the Milk Story (MS), de Nederlandse koekrant (Nk), Varagids (Vg)

V E E T E E LT

VX04_wintershow Drenthe.indd 55

MAART

1

2 0 1 4

55

04-03-14 11:35

CRV BV (CRV) is een internationale onderneming op het gebied van rundveeverbetering. Hieronder verstaat CRV de ontwikkeling, de productie en de verkoop van genetische producten en informatieproducten, maar ook dienstverlening, zoals fokkerijbegeleiding, melkproductieregistratie en kunstmatige inseminatie. De producten en diensten van CRV worden wereldwijd afgezet in meer dan 50 landen, voornamelijk bij rundveehouders. CRV heeft vestigingen in Nederland, België, Luxemburg, Duitsland, Tsjechië, Spanje, Brazilië, Nieuw-Zeeland, Australië, de Verenigde Staten en Zuid-Afrika.

Er werken ruim 1300 mensen in Nederland en het hoofdkantoor is gevestigd in Arnhem.

CRV IS VOOR HET TEAM ANIMAL EVALUATION UNIT OP ZOEK NAAR EEN

ANALIST FOKWAARDEN Functie-inhoud – Overleg voeren met gebruikers/ opdrachtgevers – Uitvoeren van dataselecties uit verschillende databases en het zelfstandig analyseren en controleren van gegevens – Verschaffen van informatie aan gebruikers over de totstandkoming van fokwaarden – Opzetten van software voor data-analyses en overzicht houden op beschikbare data voor verschillende fokwaardeschattingen – Zelfstandig ontwerpen, programmeren en begeleiden of verrichten van acceptatietesten en documenteren en implementeren van applicatieprogrammatuur – Zorg dragen voor het administratieve beheer van de software

Profiel – Universitaire opleiding – Affiniteit met fokkerij – Analytisch ingesteld, servicegericht, accuraat – Kennis van en ervaring met Fortran 90 en Linux en met het analyseren van grote datasets met behulp van een softwarepakket – Kennis van de rundveehouderij is een pre – Competenties: plannen en organiseren, probleemanalyse, kwaliteitsgerichtheid en initiatief Aanvullende informatie – Standplaats: Arnhem – Fulltime dienstverband

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Gerben de Jong, hoofd Animal Evaluation Unit, via telefoonnummer 026-3898793.

Heb je belangstelling?

Stuur dan uiterlijk 21 maart 2014 je sollicitatiebrief en curriculum vitae (bij voorkeur per e-mail) naar: CRV BV t.a.v. Denise Prevaes (HR-adviseur), Postbus 454, 6800 AL Arnhem. E-mail: jobs@crv4all.com Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

BETTER COWS | BETTER LIFE

084-14 VT Analist.indd 1

CRV4ALL.COM

27-02-14 14:40

B.U.C.-Holland zoekt een

Vertegenwoordiger Voor meer details zie onze site: www.buc-holland.com

V E E T E E LT

VX04_p57.indd 57

MAART

1

2 0 1 4

57

04-03-14 11:23

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Milk Source, het grootste melkveebedrijf van Wisconsin, wil dit voorjaar drie Vreba-Hoffbedrijven nieuw leven inblazen

Groeien zonder einde Met nagenoeg 27.000 koeien is Milk Source het grootste melkveebedrijf van de Amerikaanse staat Wisconsin. Verdere groei blijft volgens de eigenaren essentieel om nieuwe bedrijfstakken te ontwikkelen en personeel te kunnen verbeteren. tekst Jaap van der Knaap

90

miljoen dollar. Voor 90 miljoen dollar, omgerekend 65 miljoen euro, heeft het bedrijf Milk Source afgelopen herfst drie bedrijven van het failliete Vreba-Hoff Dairies in de Amerikaanse staat Michigan overgenomen. De bedrijven Vreba-hoff 1 en 2 en Waldron Dairy stonden al ruim twee jaar leeg en zijn door schuldeiser Rabo Agrifinance verkocht aan Milk Source. Maar wie of wat schuilt er achter de naam Milk Source? Wie durft zo veel geld te steken in drie bedrijven die door allerlei financiële problemen en weerstand vanuit de omgeving gedwongen werden de deuren te sluiten?

‘Het is voor ons een economisch goede investering.’ Jim Ostrom, een van de eigenaren van Milk Source, stelt zich meteen zakelijk op. Ostrom nuanceert ook direct

het aankoopbedrag. ‘Die 90 miljoen is het totale bedrag dat we nodig denken te hebben om de bedrijven te verbouwen en weer te bevolken. Dat is dus inclusief de 10.000 koeien die we er denken te gaan melken.’

Dagelijks 900.000 kg melk Jim Ostrom noemt het aantal koeien zonder blikken of blozen. Maar Ostrom staat dan ook aan het hoofd van het grootste melkbedrijf van de Amerikaanse staat Wisconsin. Op vier locaties melkt Milk Source in totaal bijna 27.000 koeien en het heeft daarnaast een opfoklocatie die plaats biedt aan 9000 kalveren. De ruim 380 medewerkers leveren dagelijks een productie af van ruim 900.000 kg melk.

‘We zien kansen in Michigan’, zegt Os-

Aankoop van nationaal kampioene Seisme

Showvedette Seisme is nu van Milk Source

Milk Source is een bekende naam in de keuringsring. In 2007 bouwden de eigenaren een speciale stal voor 50 showkoeien en werd er een embryotransplantatieprogramma opgezet. Topkoeien werden aangetrokken, waarvan Blondin Redman

58

V E E T E E LT

VX04_bedrijfsrep Milksource.indd 58

MAART

1

trom over de aankoop van de bedrijven die voorheen de paradepaardjes waren van het Nederlandse emigratiekantoor van de familie Van Bakel. ‘Het is een vruchtbare streek waar veel voer te telen is en waar goede afzetmarkten zoals Chicago vlakbij liggen. We hebben bewust ook 900 hectare grond erbij gekocht. Het tijdperk van grondloos boeren is voorbij.’ Ostrom doelt daarmee op de weerstand die er in de omgeving van de Vreba-hoffbedrijven was omtrent het overtreden van mest- en milieuregels.

Lokale groeperingen spanden met succes rechtzaken aan om de bedrijven te sluiten.

Na de aankoop door Milk Source circuleren er op internet al weer negatieve berichten over de mogelijke opstart van de bedrijven. ‘We zijn een paar jaar bezig geweest met de onderhandelingen’, reageert Ostrom op de eerste aantijgingen.

‘We gaan zorgvuldig te werk. We hebben contact gezocht met het dorp, de buren en omgeving. In Wisconsin hebben we een onbetwiste reputatie en zijn we sterk gericht op een duurzame manier van boeren. Dat moet vertrouwen wekken. Vergeet niet dat onze investering uiteindelijk werk zal bieden aan 100 mensen.’

Grootschaligheid op Milk Source: zes trekkers actief op de kuil tijdens het hakselen

Seisme, meervoudige nationaal Canadees kampioene, wellicht de bekendste is. Jim Ostrom, een van de eigenaren, leidde haar na haar aankoop van het bedrijf Morsan Farms in 2011 eigenhandig naar de zege tijdens de World Dairy Expo. ‘Het showen van koeien laat zien dat we, ondanks onze omvang, eigenlijk gewoon veehouders zijn zoals iedereen in Wisconsin. We doen dit werk omdat we van koeien houden. Anders hadden we wel een ander beroep gekozen’, aldus Jim Ostrom.

Toch blijft er wel een verschil merkbaar: kapitaal. Ostrom wil het niet bevestigen, maar Seisme zou van eigenaar zijn verwisseld voor 250.000 dollar.

2014

03-03-14 13:36

Jim Ostrom: ‘Door groei zijn we aantrekkelijk voor financierders en personeel’

Na de (strenge) winter in de VS starten de bouwwerkzaamheden om de stallen aan te passen aan de huidige eisen. ‘We beginnen met het opstarten van twee bedrijven, vervolgens kijken we wat we doen met het derde bedrijf’, aldus Jim Ostrom.

Geld lenen steeds makkelijker Milk Source is een begrip in Wisconsin.

De studievrienden Jim Ostrom en John Vosters startten na hun studie in 1994 met het melken van 180 koeien op het bedrijf van Johns ouders. Vijf jaar later sloot Todd Willer zich bij hen aan en schaalde het bedrijf op van 600 naar 1800 koeien. De omzet en winsten groeiden en de wil om meer koeien te melken werd verwezenlijkt met de bouw van volledig nieuwe bedrijven met de namen Omro Dairy (1999), Milk Source (2007), Rosendale (2008) en New Chester Dairy (2012). Trots meldt de bedrijfswebsite dat er in april 2012 voor het eerst meer dan 20.000 koeien door de melkstallen gingen. Nu, twee jaar later, zijn dat er al weer 7000 meer.

De vraag waar de groei eindigt, ligt voor de hand, maar zo ook het antwoord. ‘We willen ons blijven ontwikkelen, er is geen einde’, meldt Ostrom. ‘We hebben een kapitaalintensieve organisatie en dat vraagt om veel omzet.’ Ostrom is verantwoordelijk voor de financiën en het personeel, John Vosters voor het vee en Todd Willer voor de machines en het landwerk. ‘Door te groeien maken we onszelf aantrekkelijk voor financierders, maar ook voor personeel. Wanneer je meer omzet kan laten zien en goede prestaties, merk je dat geld lenen ook steeds makkelijker gaat.’

Investeringen gaan inmiddels verder dan alleen in melkvee. In 2013 is gestart met de bouw van een tien miljoen dollar kostende mestvergister op Rosendale en ook op Milk Source zijn vergevorderde plannen voor grootschalige mestvergisting. Deze nieuwe plannen hebben ervoor gezorgd dat Milk Source recent de titel ‘meest innovatieve melkveebedrijf van 2014’ kreeg, een prestigieuze prijs in de VS. Het succes van het bedrijf is volgens Ostrom het kiezen van de juiste mensen en hen goed bijscholen. ‘Nieuwe medewerkers krijgen standaard een cursus van twee dagen waarin ze het hele bedrijf leren kennen. Zelf geef ik daarin een presentatie waarbij ik uitleg hoe de kostprijs van een liter melk is opgebouwd. Ik toon ze een glas en vertel welk deel de voerkosten moet vergoeden, welk deel de machinekosten en welk deel de personeelskosten. Daarmee geef ik ze verantwoordelijkheid mee, zodat ze begrijpen dat het gevolgen heeft voor de winstge-

vendheid van ons bedrijf als ze bijvoorbeeld schade veroorzaken.’

Er zijn op alle bedrijven strakke protocollen opgesteld en die zijn voor elk van de vier melkbedrijven gelijk. ‘Daardoor kunnen we personeel ook eenvoudig tussen de bedrijven uitwisselen’, aldus Ostrom. ‘Ik was vorige week een dag in de stal toen automatisch de generator opstartte. Ik wist dat het elf uur moest zijn, want op elk bedrijf testen we op dat moment de generator. Alles is zo veel mogelijk uniform, dat werkt het meest efficiënt.’

36.000 hectare onder contract De gemiddelde productie ligt op ruim 35 kg melk per koe bij drie keer per dag melken. Mais en luzerne vormen de basis van de rantsoenen. ‘Het streven is om per koe 0,2 hectare grond te bezitten, het overige voer kopen we aan.

Grond is kapitaalintensief, maar biedt wel zekerheid van voer en mestafzet.’

Ostrom geeft aan zelf 6400 hectare te bewerken, 36.0000 hectare heeft hij op papier onder contract staan voor voeraankoop en mestafzet.

Vooral die mestafzet lijkt belangrijk omdat ook in de VS steeds vaker actiegroepen zich negatief uitlaten over grote bedrijven zoals Milk Source. ‘We zijn een open bedrijf, we leiden groepen rond en we hebben zelfs een fulltimemedewerker die een dagtaak heeft aan public relations’, geeft Ostrom aan. ‘We beseffen heel goed wat de impact van een groot melkveebedrijf is op de leefomgeving.

We zullen daarom moeten blijven uitleggen wat we doen.’ l

V E E T E E LT

VX04_bedrijfsrep Milksource.indd 59

MAART

1

2 0 1 4

59

03-03-14 13:36

K O E R I E RT J E S

Voor info/opgave: Veeteelt Postbus 454 – 6800 AL Arnhem tel.: 026 38 98 823 advertenties@crv4all.com www.veeteelt.nl

ZAAGSEL EN ZAAGSEL LAVA3 MIX Voor al uw showartikelen en meer!

Een greep uit ons assortiment:

Xsires is gespecialiseerd in het inkruisen van andere rassen op met name de holsteinkoe. De praktijk wijst uit dat dit de snelle oplossing is tot een duurzame, vruchtbare, efficiënte melkkoe met een hoger rendement.

• Shampoos en sprays • Showhalsters • Scheerapparaten o.a.

Aesculap, Heiniger, Andis • Udder Comfort • Carhartt werkkleding • Kalveropfokartikelen • Cadeau-artikelen • Ariat-laarzen • Voorbrengkleding

Xsires, de enige echte specialist in inkruisen!

(Bio)brandstofkorrels (pellets) Nu ook leverbaar: wit zaagsel LAVA 3 mix ligboxstrooisel Alleen de goedkoopste durft zijn prijs erbij te vermelden Af pakhuis, excl. btw

Gemengd zaagsel Bijna stofvrij € 2,90 Wit zaagsel € 3,40 Franco huis Ook los gestort mogelijk per 43 m3

MODUULBOUW BV MAYO-MATRAS De eenvoudigste, meest comfortabele en goedkoopste koematras Bel: René: +31(0)651692890 Gerrit: +31(0)651272470 Bekijk de informatiefilm en referentieadressen op: www.koematras.eu

Tevens gezeefde witte of gemengde vezel in pakken of los gestort per 43 m3 Livestock Show Equipment Erica Rijneveld Tel.: +31 651527489 E-mail: info@showequip.com

Heiduck

uit de fokstal van Rau Actie: 13+2 Xsires crossbreeding b.v.

Tel.: 0566-622765

Bezoek onze website; www.showequip.com en maak kennis met ons eenvoudige bestelsysteem!

Hans Kerkhof | 06 52684393 Henk Schoonvelde | 06 21827019

w w w.xs i re s . c om in f o @xs i re s . c om

Telefoon (072) 503 92 02 Fax (072) 503 98 35 www.delangebv.nl Houtvezel en zaagselhandel

DE LANGE B.V. URSEM

Ervaren melkveemedewerkster zoekt werk bij melkveehouderij, hele week beschikbaar voor melken en allround.

Tel.: 06-21975980

EU-erkend ET-team (nl-126)

‘DENK VANUIT HET DIER!’

GOLDFARM HANS HURKMANS ET-SPECIALIST

Info en opgave donoren 06-38919783 • 0492-340920 www.HurkmansET.nl

aAa 312546

Goldwyn x Sabbiona Cruda ex. 93 (v. Storm)

Nu me websho t p!

Perfect op O-Man bloed!

Topexterieur 2.25 Uiers 2.47 Benen 2.85 Celgetal 109 Eiwit + 0.22% Pinkenstier (Bron Anafi)

ndd 1

VEECOM

Te koop:

Voor afspraak en informatie:

ENKELE BESTE DEKSTIEREN

Tel.: 31 (0)529 470999 www.wennemars.nl

60

V E E T E E LT

03 mrt1_koeriertjes2014.indd 60

MAART

Tel. 06-51608017

1

31-05-2012 13:53:24

Hoofdweg 27, 9627 PA Hellum Tel. 0598-421729/432343 Fax. 0598-432806 E-mail: info@veecom.nl Website: veecom.nl

2014

04-03-14 11:30

ALH 2013 | 02 Koeriertje Algemeen_ALH Hebt u een OEB tekort in uw rantsoen? : eiwit goedkoop Gebruik microbieel

UDDER TREAT-MINT® Dé uierverzorgings spray

• verbetert de voerbenutting • bespaart op de voerkosten

goedkoop microbieel eiwit • verbetert de voerbenutting goedkoop microbieel eiwit • verbetert voerbenutting • bespaart opde de voerkosten verbetert de voerbenutting • •bespaart op voerkosten • bespaart op de voerkosten

ng hebben voor toepassing stra Feed Ingredients BV speerstra.com

ruime keuze in EXCLUSIEVE DEKSTIEREN en • Voor Hogeinfo producties actieprijs kijk op: • www.uddertreatmint.nl Hoge gehaltes • tel.

Hoge gezondheids0518-432873 kenmerken • Internationale stiervaders • Internationale koefamilies • Top exterieur

stra.com

ng hebben voor toepassing stra Feed Ingredients BV speerstra.com gram

t hebben voor toepassing ng Feed Ingredients BV stra.com stra speerstra.com

mte

stra.com gram

t

mte gram t

mte

Postbus 160, 8530 AD Lemmer

+31 (0)514 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

mail@speerstra.com, www.speerstra.com

Postbus 160, 8530 AD Lemmer

+31 (0)514 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

mail@speerstra.com, www.speerstra.com Postbus 160, 8530 AD Lemmer

+31 (0)514 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

mail@speerstra.com, www.speerstra.com

Speciaal voor het - Kuilschuif verwijderen van grond - Sneeuwschuif van uw rijkuil en sleufsilo www.speerstra.com - Vuilschuif Nu ook extra zware uitvoering

Verkrijgbaar bij ieder mechanisatiebedrijf

ERKENDE ET-TEAMS www.agribis.nl - 0624772818

dierenarts tel.: 0344-682727 Melkwinning J.A. DE CROB kan u embryotransfer helpen als fax: 0344-682288 onafhankelijk adviseur bij:

- Advies en begeleiding aanschaf melkrobot/melkstal - Melkstallenbouwadvies - Onafhankelijk advies bij problemen (geschillen) FREEK LOK ENdoor BERT veroorzaakt deSCHUTTE melkinstallatie -dierenartsen Optimalisatie Dronten melkstal/melkrobot tel.: 0321-317275 (meten tijdens melken) J.A. (Johan) Grolleman 038-4606033 / 06-45312042 www.melkwinningja.nl

Pensverzuring?

Kijk op gezondepens.nl

www.dairystars.com

Laat zien wat u te koop heeft!

Embryo’s, dekstiertjes, fokvee en sperma.

Tom Schonenberg 06-51979380

• Scherp geprijsd • • Dekgarantie • Lepto, Para, IBR, BVD - vrij • Uitstekend advies

www.dekstieren.nl Kuilen bloten Flinke laag zand op kuil kan!!

SPAAR UW RUG! www.landbouwkranen.nl

+€100,– Uw adres voorper gedragen en per koe jaar getrokken kranen.

Wij zijn zijnuw uwleverancier leverancier voor: Wij voor:

Uw leverancier voor:

Stalinrichtingnieuw nieuw-enen gebruikt •• Stalinrichting gebruikt Ventilatiegordijnen/- nokken •• Ventilatiegordijnen • Kunstof éénlinghokken volgens europese Wij zijn uw leverancier voor: • Ventilatienokken Wij zijn uw leverancier voor: leverancier voor: Uwwanden leverancier voor: Ook koppelbaar te leveren.

Stalinrichting nieuwgebruikt • richtlijnen.

Kunststof voor Robotruimtes etc.

•• Stalinrichting nieuw enen gebruikt

Kunststof naadloze robotruimtes FOKVEEVEILING Kunststof naadloze robotruimtes

Ventilatiegordijnen/nokken Kunststof naadloze Cloppenburg •• Ventilatiegordijnen Kunstof éénlinghokken volgens europese •• Ventilatienokken robotruimtes Ook koppelbaar te leveren.

• richtlijnen.

Kunststof wanden voor Robotruimtes etc.

Woensdag 20 maart Aanvang: 10.00 uur

450 afgekalfde vaarzen, 37 dekstieren, 7 stuks jongvee.

Hanzeweg 10, 7241 CR Lochem ibr-vrij tel. 0573-254983 fax 0573-251452 www.greutink.nl bvd-vrij Hanzeweg 10, 7241 CR Lochem

Kunststof eenlingboxen tel. 0573-254983 fax 0573-251452 lepto-vrij www.greutink.nl Kunststof eenlingboxen

Kunststof eenlingboxen Wij zijn zijn uwleverancier leverancier voor: Wij uw voor: Contact:

Stalinrichting nieuwgebruikt •• Stalinrichting nieuw enen gebruikt Johan Bergsma, Wij zijn zijnuw uw leverancier voor: Wij leverancier voor: Ventilatiegordijnen/nokken •• Ventilatiegordijnen tel.:nieuw 0654253636 Stalinrichting nieuwgebruikt •• Stalinrichting enen gebruikt Kunstof éénlinghokken volgens europese •• Ventilatienokken Ventilatiegordijnen/nokken •• Ventilatiegordijnen Ook koppelbaar te leveren.

• richtlijnen.

Kunststof wanden voor Robotruimtes etc.

• Kunstof éénlinghokken volgens europese • Ventilatienokken Bernd Emme, Ook koppelbaar te leveren.

• richtlijnen.

Kunststof voor Robotruimtes etc. tel.:wanden 0049170/3313931

Catalogus: www.weu.de Tel.: 00494403/93260

Verder Verderallerhande allerhande stalinrichting stalinrichting Verder allerhande stalinrichting enen ventilatiegordijnen en nokken nokken ventilatiegordijnen en enzowel ventilatiegordijnen en nokken gebruikt zowelnieuw nieuw als als gebruikt

www.greutink.nl

VOF V.S.E. ADVOKAAT

BETER

Naamloos-6 1

FREEK LOK EN BERT SCHUTTE dierenartsen Dronten tel.: 0321-317275

BEST

OMDAT NIET ALLE MENGERS HETZELFDE ZIJN De meest complete Holstein bloedlijnenposter!

Voor afspraak en informatie: www.stierenposters.nl Tel.: 31 (0)529 470999 06-13838889

www.wennemars.nl

Tel.: 0511-424243 Fax: 0511-423525 info@alh-genetics.nl www.alh-genetics.nl WWS_2014_01_Koeriertje_Veeteelt 13 www.embryosale.com

08-08-2011 16:31:43 08-08-2011 16:31:43

Leeuw Landbouwkranen te Blokzijl.

dierenarts tel.: 0344-682727 DE CROB embryotransfer Naamloos-6 1 fax: 0344-682288

Kiezen voor kwaliteit!

wws

Naamloos-6 1 Naamloos-6 1

GOED

EMBRYO’S FOKVEE KI-STIEREN DEKSTIEREN

zowel nieuw als gebruikt

Hanzeweg 10, 7241 CR Lochem 10, 7241 CR Lochem tel.Hanzeweg 0573-254983 fax 0573-251452 tel. 0573-254983 fax 0573-251452 www.greutink.nl

Tel: 06-30850076

ERKENDE ET-TEAMS

RENDEMENT UIT TOPGENETICA

DE NUMMER 1 QUA PRIJS/ KWALITEIT VAN ONDER ANDERE RUNDERSPERMA EN STIKSTOFVATEN

MOGUL

Melkwinning J.A. kan u helpen als onafhankelijk adviseur bij: - Advies en begeleiding aanschaf melkrobot/melkstal - Melkstallenbouwadvies - Onafhankelijk advies bij problemen (geschillen) veroorzaakt door de melkinstallatie - Optimalisatie melkstal/melkrobot (meten tijdens melken) J.A. (Johan) Grolleman 038-4606033 / 06-45312042 www.melkwinningja.nl

WWW. FACEBOOK. NL/VEETEELT

08-08-2011 16:31:43

• Dorcy x Marsh • 2350 TPI • Complete pinkenstier

Sperma bestellen:

0513 672 200 woensdag 27 maart in de IJsselhallen te Zwolle Aanvang 09.15 uur voor alle leuke nieuwtjes!

Entree € 7,50

www.wwsires.nl

V E E T E E LT M A A RT V E E T E E LT M A A RT 1

03 mrt1_koeriertjes2014.indd 61

08-08-2011 16:31:43

1 2 0 1 4 2 0 1 3

57 65

04-03-14 11:31

ALH 2013 | 02 Koeriertje Algemeen_ALH Hebt u een OEB tekort in uw rantsoen? : eiwit goedkoop Gebruik microbieel

UDDER TREAT-MINT® Dé uierverzorgings spray

• verbetert de voerbenutting • bespaart op de voerkosten

goedkoop microbieel eiwit • verbetert de voerbenutting goedkoop microbieel eiwit • verbetert voerbenutting • bespaart opde de voerkosten verbetert de voerbenutting • •bespaart op voerkosten • bespaart op de voerkosten

ng hebben voor toepassing stra Feed Ingredients BV speerstra.com

ruime keuze in EXCLUSIEVE DEKSTIEREN en • Voor Hogeinfo producties actieprijs kijk op: • www.uddertreatmint.nl Hoge gehaltes • tel.

Hoge gezondheids0518-432873 kenmerken • Internationale stiervaders • Internationale koefamilies • Top exterieur

stra.com

ng hebben voor toepassing stra Feed Ingredients BV speerstra.com gram

t hebben voor toepassing ng Feed Ingredients BV stra.com stra speerstra.com

mte

stra.com gram

t

mte gram t

mte

Postbus 160, 8530 AD Lemmer

+31 (0)514 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

mail@speerstra.com, www.speerstra.com

Postbus 160, 8530 AD Lemmer

+31 (0)514 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

mail@speerstra.com, www.speerstra.com Postbus 160, 8530 AD Lemmer

+31 (0)514 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

mail@speerstra.com, www.speerstra.com

Speciaal voor het - Kuilschuif verwijderen van grond - Sneeuwschuif van uw rijkuil en sleufsilo www.speerstra.com - Vuilschuif Nu ook extra zware uitvoering

Verkrijgbaar bij ieder mechanisatiebedrijf

ERKENDE ET-TEAMS www.agribis.nl - 0624772818

dierenarts tel.: 0344-682727 Melkwinning J.A. DE CROB kan u embryotransfer helpen als fax: 0344-682288 onafhankelijk adviseur bij:

- Advies en begeleiding aanschaf melkrobot/melkstal - Melkstallenbouwadvies - Onafhankelijk advies bij problemen (geschillen) FREEK LOK ENdoor BERT veroorzaakt deSCHUTTE melkinstallatie -dierenartsen Optimalisatie Dronten melkstal/melkrobot tel.: 0321-317275 (meten tijdens melken) J.A. (Johan) Grolleman 038-4606033 / 06-45312042 www.melkwinningja.nl

Pensverzuring?

Kijk op gezondepens.nl

www.dairystars.com

Laat zien wat u te koop heeft!

Embryo’s, dekstiertjes, fokvee en sperma.

Tom Schonenberg 06-51979380

• Scherp geprijsd • • Dekgarantie • Lepto, Para, IBR, BVD - vrij • Uitstekend advies

www.dekstieren.nl Kuilen bloten Flinke laag zand op kuil kan!!

SPAAR UW RUG! www.landbouwkranen.nl

+€100,– Uw adres voorper gedragen en per koe jaar getrokken kranen.

Wij zijn zijnuw uwleverancier leverancier voor: Wij voor:

Uw leverancier voor:

Stalinrichtingnieuw nieuw-enen gebruikt •• Stalinrichting gebruikt Ventilatiegordijnen/- nokken •• Ventilatiegordijnen • Kunstof éénlinghokken volgens europese Wij zijn uw leverancier voor: • Ventilatienokken Wij zijn uw leverancier voor: leverancier voor: Uwwanden leverancier voor: Ook koppelbaar te leveren.

Stalinrichting nieuwgebruikt • richtlijnen.

Kunststof voor Robotruimtes etc.

•• Stalinrichting nieuw enen gebruikt

Kunststof naadloze robotruimtes FOKVEEVEILING Kunststof naadloze robotruimtes

Ventilatiegordijnen/nokken Kunststof naadloze Cloppenburg •• Ventilatiegordijnen Kunstof éénlinghokken volgens europese •• Ventilatienokken robotruimtes Ook koppelbaar te leveren.

• richtlijnen.

Kunststof wanden voor Robotruimtes etc.

Woensdag 20 maart Aanvang: 10.00 uur

450 afgekalfde vaarzen, 37 dekstieren, 7 stuks jongvee.

Hanzeweg 10, 7241 CR Lochem ibr-vrij tel. 0573-254983 fax 0573-251452 www.greutink.nl bvd-vrij Hanzeweg 10, 7241 CR Lochem

Kunststof eenlingboxen tel. 0573-254983 fax 0573-251452 lepto-vrij www.greutink.nl Kunststof eenlingboxen

Kunststof eenlingboxen Wij zijn zijn uwleverancier leverancier voor: Wij uw voor: Contact:

Stalinrichting nieuwgebruikt •• Stalinrichting nieuw enen gebruikt Johan Bergsma, Wij zijn zijnuw uw leverancier voor: Wij leverancier voor: Ventilatiegordijnen/nokken •• Ventilatiegordijnen tel.:nieuw 0654253636 Stalinrichting nieuwgebruikt •• Stalinrichting enen gebruikt Kunstof éénlinghokken volgens europese •• Ventilatienokken Ventilatiegordijnen/nokken •• Ventilatiegordijnen Ook koppelbaar te leveren.

• richtlijnen.

Kunststof wanden voor Robotruimtes etc.

• Kunstof éénlinghokken volgens europese • Ventilatienokken Bernd Emme, Ook koppelbaar te leveren.

• richtlijnen.

Kunststof voor Robotruimtes etc. tel.:wanden 0049170/3313931

Catalogus: www.weu.de Tel.: 00494403/93260

Verder Verderallerhande allerhande stalinrichting stalinrichting Verder allerhande stalinrichting enen ventilatiegordijnen en nokken nokken ventilatiegordijnen en enzowel ventilatiegordijnen en nokken gebruikt zowelnieuw nieuw als als gebruikt

www.greutink.nl

VOF V.S.E. ADVOKAAT

BETER

Naamloos-6 1

FREEK LOK EN BERT SCHUTTE dierenartsen Dronten tel.: 0321-317275

BEST

OMDAT NIET ALLE MENGERS HETZELFDE ZIJN De meest complete Holstein bloedlijnenposter!

Voor afspraak en informatie: www.stierenposters.nl Tel.: 31 (0)529 470999 06-13838889

www.wennemars.nl

Tel.: 0511-424243 Fax: 0511-423525 info@alh-genetics.nl www.alh-genetics.nl WWS_2014_01_Koeriertje_Veeteelt 13 www.embryosale.com

08-08-2011 16:31:43 08-08-2011 16:31:43

Leeuw Landbouwkranen te Blokzijl.

dierenarts tel.: 0344-682727 DE CROB embryotransfer Naamloos-6 1 fax: 0344-682288

Kiezen voor kwaliteit!

wws

Naamloos-6 1 Naamloos-6 1

GOED

EMBRYO’S FOKVEE KI-STIEREN DEKSTIEREN

zowel nieuw als gebruikt

Hanzeweg 10, 7241 CR Lochem 10, 7241 CR Lochem tel.Hanzeweg 0573-254983 fax 0573-251452 tel. 0573-254983 fax 0573-251452 www.greutink.nl

Tel: 06-30850076

ERKENDE ET-TEAMS

RENDEMENT UIT TOPGENETICA

DE NUMMER 1 QUA PRIJS/ KWALITEIT VAN ONDER ANDERE RUNDERSPERMA EN STIKSTOFVATEN

MOGUL

Melkwinning J.A. kan u helpen als onafhankelijk adviseur bij: - Advies en begeleiding aanschaf melkrobot/melkstal - Melkstallenbouwadvies - Onafhankelijk advies bij problemen (geschillen) veroorzaakt door de melkinstallatie - Optimalisatie melkstal/melkrobot (meten tijdens melken) J.A. (Johan) Grolleman 038-4606033 / 06-45312042 www.melkwinningja.nl

WWW. FACEBOOK. NL/VEETEELT

08-08-2011 16:31:43

• Dorcy x Marsh • 2350 TPI • Complete pinkenstier

Sperma bestellen:

0513 672 200 woensdag 27 maart in de IJsselhallen te Zwolle Aanvang 09.15 uur voor alle leuke nieuwtjes!

Entree € 7,50

www.wwsires.nl

V E E T E E LT M A A RT V E E T E E LT M A A RT 1

03 mrt1_koeriertjes2014.indd 61

08-08-2011 16:31:43

1 2 0 1 4 2 0 1 3

57 65

04-03-14 11:14

O N R O E R E N D

G O E D

Quotum ABC

Agrarische Bemiddeling Advies, Taxaties en Vastgoed

Bert Linders

MET SPOED GEVRAAGD:

GEVRAAGD - KOOPMELK EN AANGEBODEN - LEASEMELK

• KOOP- EN LEASEMELK • TOESLAGRECHTEN • PERCELEN LANDBOUWGROND 3-20 HA

BEL VRIJBLIJVEND VOOR HET MEEST ACTUELE AANBOD

• AMMONIAKRECHTEN OVERIJSSEL

T: 0485-310343 • M: 06-51571131 • F: 0485-310853 l: www.quotumabc.nl E: info@quotumabc.nl Buiten kantooruren mobiel bereikbaar

AANGEBODEN: • CULTUURGROND: KLOOSTERWEG HENGELO (GLD.) 1.38.60 HA • NIJVERDAL: (WOON)BOERDERIJ MET CA. 16 HA PRIMA CULTUURGROND

LANDBOUWFOLIE RECYCLING LANDBOUWFOLIE RECYCLING 2014 2009 2011 3

• NES: AKKERBOUW/MELKVEEBEDRIJF, 30 HA UITSTEKENDE LICHTE ZAVELGROND • ANNEN: MELKVEEBEDRIJF 80 TOT 100 HA, PRIMA ONTWIKKELINGSMOGELIJKHEDEN • AMMONIAKRECHTEN OVERIJSSEL: DIVERSE PARTIJEN OP DIVERSE PLAATSEN • TOESLAGRECHTEN: DIVERSE WAARDES BEL VOOR MEER INFO EN ACTUEEL AANBOD OF GA NAAR WWW.GANTVOORT.NL

Wij betalen voor grotere LANDBOUWFOLIE RECYCLING 2011 2009 3 hoeveelheden landbouwfolie!!!

Informatie: Tel. 0575 - 568 310 Fax 0575 - 568 315 info@dalyplastics.nl

Wij bieden u zekerheid en een vlotte afwikkeling!

Wij betalen voor grotere hoeveelheden landbouwfolie!!!

Informatie: Tel. 0575 - 568 310 Fax 0575 - 568 315

www.plasticrecycling.nl

info@dalyplastics.nl

VESTIGINGEN IN NIJVERDAL EN AALTEN

TEL.: 0543-476980 FAX.: 0543-476024

www.plasticrecycling.nl

Zeer geschokt waren wij, toen wij hoorden dat Arjan Heidmeijer tijdens zijn werk is overleden.

Eindelijk een emissie-arme roostervloer die iets oplevert voor u, de koeien en het milieu!

De ECO vloer: • alle voordelen van een roostervloer • half rubber, half beton • 4 ton aslast t/m 4 meter lengte • prima mestdoorlaat • geen scherpe randen • lange levensduur van uw vee

Daly VT feb 2012.psd 1

Houtzagerijstraat 22, Mill 0485 - 45 47 12 info@veld-v-beton.nl

Noord Nederland Wieger Feenstra: 0616-719330 Midden Nederland: Alex Ruiken: 0651-579633 Jeroen Peeters: 0647-038331 West Nederland: Bas vd Camp: 0645-460107 Zuid Nederland: Hans Nijman: 0683-889834

Arjan, die altijd bij ons kwam koffiedrinken, werk of geen werk, het zal een leegte zijn.

Hij was altijd enthousiast over de fokkerij, zijn werk en de handel in sperma. Hij leefde met ons mee tijdens het succes op de HHH-show. Arjan was een groot fan van Goldwyn, waar wij net de eerste kalveren van hadden. Deze komen van een koe die Arjan tijdens zijn werk tegenkwam, en die wij door toedoen van hem gekocht hebben. In één van de vaarskalveren had hij ook een aandeel. Hij was betrokken bij onze fokkerij en we verliezen in hem een hele goede vriend.

21-01-13 09:20

Arjan zal lang in onze gedachten blijven.

Namens familie De Haan, Co de Haan en Shirley van Graft

21-01-13 09:20

62

V EVE ET EE TE EL ET L T J AM NU A A R TI 11 / 2 0 21 04 0 9

VX04_p62AOG NED.indd 1

04-03-14 14:19

Derde lustrum Groninger Rundvee Show voor Froukje Mulder en Jitte Ketelaar

Gouden plak voor Sjoukje Aan koeien met reputatie geen gebrek tijdens de vijftiende editie van de Groninger Rundvee Show. Maar stuk voor stuk kregen ze klop in Bedum. De vele toeschouwers zagen nieuwe koeien met de prijzen aan de haal gaan, met een hoofdrol voor Sjoukje 609. tekst Inge van Drie

F

okje 219, Reidlander Afke 6139, Koepon Storm Klaske 7. Foto’s van de oud-algemeen kampioenen van de Groninger Rundvee Show in Bedum verschenen stuk voor stuk op een groot scherm in de ring. Ter ere van het derde lustrum van de wintershow zette de organisatie de eigenaren van deze oud-kampioenes midden in de ring in de bloemen.

Een flink aantal van die ooit succesvolle veehouders deed ook op tijdens de vijftiende editie van de drukbezochte Groningse wintershow een gooi naar de prijzen. En met succes soms. Neem Froukje Mulder en Jitte Ketelaar. De melkveehouders uit Winsum traden bij de senioren aan met Sjoukje 609 (v. Mr Sam), een elegante, soepel bewegende koe met een brede en hoog aangehechte achteruier.

Overtuigend won ze de gouden plak.

Wie waren de kanshebbers voor zilver?

Dat was in de eerste plaats Reiertjeshoeve Geertje 407, de roodbonte algemeen kampioene van de jongste HHH-show. De Talentdochter van Ko en Lennert de Haan uit Beerta liet opnieuw zien over veel kracht, capaciteit en een mooi beaderde uier te beschikken, maar was duidelijk minder harmonisch gebouwd dan bijvoorbeeld Sjoukje. Ook de reservekampioene van 2013, Glinzer Betje 41, mengde zich in de strijd. De zwartbonte Stadeldochter van Jan Thomas en Betty Vos – zij leverden in Bedum de beste bedrijfsgroep – presenteerde zich als een koe met veel balans en een sterke uier. Ook Rita 23 van Ton, Magda en Wim Mooijman uit Westerwijtwerd was zo’n ruim gebouwde, krachtige Stadeldochter, maar in uier kon ze niet tippen aan haar halfzus. Nee, het zilver ging net als in 2013 naar Glinzer Betje 41.

Maar de familie Mooijman had meer ijzers in het vuur. In de vaarzenfinale traden ze aan met Elsje 177, een breed ge-

bouwde, fraai geuierde dochter van Gillette Jordan. Van meer ras en uitstraling voorzien waren de gerekte Reidlander Betty 656 (v. Damion) van Koos en Wilco Stolwijk uit Bedum en Sjoukje 694 (v. Million) van de familie Mulder-Ketelaar.

Ook Reidlander Kelmos 481 (v. Delete), opnieuw van Stolwijk, had zo haar charme; ze presenteerde haar lange, jeugdige lijf met stijl. Elsje mocht dan niet de meest melktypische van het finalekwartet zijn, ze was wel de meest complete. Daarmee eiste ze de vaarzentitel op, Betty 656 stelde zich tevreden met de reservetitel.

Elsje 177 (v. Jordan), kampioene vaarzen Prod.: 2.00 113 3509 4,20 3,14 lw 110 l.l.

Koe met reputatie In de middenklasse meldde onder meer Glinzer Gerie 129 zich in de finale. De rode Blitzdochter van de familie Vos is een koe met reputatie. In 2012 schreef ze het algemeen kampioenschap in Bedum op haar naam. Met haar lange en brede frame imponeerde ze als vanouds, maar na de laatste kalving was de ophangband in de overigens wel lange en brede uier minder goed zichtbaar. Zou dat Gerie ditmaal nekken? Titelhoudster Reidlander Kelmos 821 – moeder van de eerder genoemde Kelmos 481 – van Stolwijk bleef ze in ieder geval voor, ook al was de Samuelodochter fraai in verhouding en liet ze nauwelijks steken vallen. Ook de royaal ontwikkelde, sterk geuierde Blauw 236 (v. Strider) van Mooijman, de vaarzenkampioene van 2013, kreeg klop.

Maar Jurgien 200 van Henk, Renske en Wim Veenstra uit Boerakker liet zich niet zomaar opzij zetten door Gerie. De Starleaderdochter was wellicht niet de grootste, maar ze was scherp van boven, breed van onderen en voorzien van een uitermate sterke uier. Gerie moest zich gewonnen geven. De titel in de middenklasse ging dit keer naar Jurgien, met Gerie als fraaie reservekampioene.

Jurgien 200 (v. Starleader), kamp. midden Prod.: 2.04 526 13.167 4,00 3,41 lw 98

Sjoukje 609 (v. Mr Sam), alg. kampioene Prod.: 5.08 392 10.629 4,54 3,43 lw 101

En het algemeen kampioenschap? Dat bleek een brug te ver voor Jurgien. De vijftiende editie van de Groninger Rundvee Show werd een prooi voor Sjoukje 609 van Froukje Mulder en Jitte Ketelaar. l

V E E T E E LT

VX04_Groninger rundveeshow.indd 63

MAART

1

2 0 1 4

63

04-03-14 11:12

V O E R

V O O R

B O E R

P R O D U C T N I E U W S

Biosector werkt aan totaalverbod antibiotica – De biologische melkveehouders die lid zijn van de vereniging De Natuurweide onderzoeken of ze in 2018 volledig zonder antibiotica kunnen boeren. Onder de 300 leden leeft momenteel nog de discussie of dat een dierdagdosering van daadwerkelijk nul betekent of dat er toch nog enige ruimte blijft om in noodgevallen zieke dieren te kunnen behandelen. ‘Ik verwacht dat de vereniging uiteindelijk zal beslissen dat antibiotica helemaal niet meer gebruikt mogen worden. In de VS en in Groot-Brittannië is het gebruik van antibiotica in de biologische sector al verboden’, vertelt Kees van Veluw, secretaris en adviseur van Natuurweide namens het Louis Bolk Instituut. ‘Stoppen met antibioticagebruik is een logische stap na het stopzetten van kunstmestgebruik en bestrijdingsmidde-

GEZONDHEID

Grasland beoordelen met app VOEDING – Gras- en maisveredelaar Barenbrug

heeft een app ontwikkeld waarmee melkveehouders hun graslandmanagement kunnen optimaliseren. ‘Op onze proefvelden realiseren we een opbrengst van 14 ton droge stof per hectare’, vertelt productmanager Edward Ensing. ’Door het graslandmanagement te verbeteren, kunnen veehouders ook dergelijke opbrengsten behalen. De app kan daarbij helpen.’

Veehouders kunnen met de app op smartphone of tablet het weiland inlopen en het grasland beter beoordelen. De app stelt vragen over bijvoorbeeld het aandeel open plekken en het type grassen. De gegeven antwoorden leiden tot een advies, zoals wiedeggen, doorzaaien of herinzaaien.

Veehouders kunnen de app gratis gebruiken via www.graslandapp.nl

len in de biologische sector. En het kan. Ik denk dat dertig tot veertig voorlopers in de biologische sector al geen antibiotica meer inzetten.’

Volgens Van Veluw zijn de drijfveren voor het antibioticaverbod het voorkomen van antibioticaresistentie in de humane wereld, het zich willen onderscheiden ten opzichte van de gangbare sector en de uitdaging. ‘Biologische veehouders willen altijd kijken hoever ze kunnen gaan, ze zoeken de grenzen op en willen graag leren van elkaar.

We werken nu met een drietal studiegroepen en delen ervaringen over hoe je bijvoorbeeld koeien droogzet zonder antibiotica.’

Als de biologische sector er daadwerkelijk voor kiest om geen antibiotica meer in te zetten, dan wil De Natuurweide ook een borgingssysteem en een keurmerk lanceren.

In de VS en in Groot-Brittannië is antibiotica in de biologische sector al verboden

Vlaamse actie om superheffing te vermijden Kalveren gemakkelijk registreren ECONOMIE – Veehouders kunnen pasgeboren

kalveren voortaan gemakkelijk registreren door het oormerk te scannen met een smartphone.

Een handmatige invoer van het levensnummer is daardoor overbodig.

Deze noviteit is een nieuw onderdeel van het softwareprogramma Lely T4C InHerd, waarmee veehouders met behulp van hun smartphone hun bedrijfsmanagementsysteem kunnen bedienen. Naast de ’oormerkscanner’ is het voor gebruikers van InHerd door de uitbreiding van het systeem voortaan ook gemakkelijker om bijvoorbeeld een koe van groep te veranderen.

64

VX04_vvb.indd 64

V E E T E E LT

MAART

1

ECONOMIE – Sinds twee weken cir-

culeert onder Vlaamse melkveehouders een enquête om het superheffingsrisico in kaart te brengen.

De bedoeling is melkveehouders die het quotum massaal overschrijden op te roepen om de melkleveringen te remmen. De groepering die achter dit initiatief schuilt, heet de actieve groep solidaire overschrijders en is gesteund door de Overleggroep Vlaamse Melkveehouders (OVM).

Nu België tegen superheffing dreigt aan te lopen, is een actie op touw gezet om het superheffingsrisico in kaart te brengen. De groepering

roept veehouders op om solidair te zijn en tien procent van hun quotumoverschrijding weg te werken.

Schattingen door de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ) raamden de voorlopige overschrijding voor België op ongeveer 9 miljoen liter. De groepering schat in dat als 500 boeren tien procent van hun overschrijding niet leveren, België alsnog superheffing kan ontlopen. De actie startte 1 maart en is gericht op de grootste overschrijders, die hiermee blijk geven van hun verantwoordelijkheid.

Lees de weblog over de actie op www.veeteelt.nl

2014

04-03-14 15:32

K O RT

NI E U W S

Populaire microvergisters

ALS

ECONOMIE – In drie jaar tijd is het aan-

tal kleinschalige installaties voor mestvergisting in Vlaanderen gegroeid tot meer dan 46. Rundveebedrijven zien de microvergisters als een rendabele en duurzame energievoorziening, zo meldt het Vlaams infocentrum land- en tuinbouw (vilt). De terugverdientijd van een microvergister (< 10 kW) is onder meer afhankelijk van de energiebehoefte van een bedrijf, het energieprofiel, de kwaliteit van de mest en de opslagmogelijkheden voor het digestaat.

Een dramatisch ongeluk in een mestsilo zorgde vorig jaar in Makkinga voor drie dodelijke slachtoffers

DA OP O BL

KringloopWijzer lucratief ECONOMIE – Deelname aan de Kring-

Onderzoeksraad dringt aan op aanpak mestgasproblematiek MAATSCHAPPIJ – De Onderzoeksraad

voor de Veiligheid concludeert dat de gevaren van mestgassen binnen de sector schromelijk worden onderschat. Veehouders, loonwerkers en anderen die met mest werken, realiseren zich onvoldoende dat bij bewerking van drijfmest veel mestgassen kunnen vrijkomen die dodelijk zijn. Dat leidt te vaak tot ernstige ongevallen. Daarbij vallen onnodig extra slachtoffers doordat omstanders onbeschermd te hulp schieten. Die conclusie trekt de onderzoeksraad in een vorige week gepubliceerd rapport naar aanleiding van het dramatische ongeluk vorig jaar met drie dodelijke slachtoffers in een mestsilo in Makkinga.

Veiligheid heeft de afgelopen decennia

te weinig aandacht gekregen bij de ontwikkelingen rond opslag en verwerking van mest, stelt het rapport. De raad adviseert LTO, NMV, NVV en Cumela om ervoor te zorgen dat er een platform komt dat informatie over de mestgasproblematiek verzamelt en verspreidt.

Ook wil de onderzoeksraad dat ‘veilig werken met mest’ structureel wordt opgenomen in de agrarische opleidingen.

De overheid krijgt het dringende advies om de voorschriften voor het werken in besloten ruimten met mestgassen aan te scherpen.

Tussen 1980 en 2013 hebben zich ten minste 35 ernstige ongevallen met mestgassen voorgedaan. Daarbij vielen 57 slachtoffers, waarvan 28 doden.

Grootste bedrijven in Antwerpen ECONOMIE – Een gemiddeld melkveebe-

drijf in de provincie Antwerpen telt 70 melkkoeien. Met dat aantal scoort de provincie net hoger dan Limburg, waar een gemiddeld melkveebedrijf 65 koeien houdt. Voor West-Vlaanderen lag het gemiddelde met 38 melkkoeien het laagst.

In de provincie Antwerpen had vijf procent van de bedrijven meer dan 152 en een procent van de bedrijven had meer dan 239 melkkoeien. Dat blijkt uit een studie van de Vlaamse landbouwadministratie.

De Vlaamse land- en tuinbouw zit in een voortdurend proces van schaalvergroting. Ieder jaar daalt het aantal landbouwbedrijven met gemiddeld vier procent, terwijl de overblijvende bedrijven groeien in areaal en dieraantallen. Het areaal per bedrijf steeg zo in tien jaar tijd met 46 procent tot 24,5 hectare.

In de melkveehouderij houdt vijf procent van de bedrijven meer dan 109 koeien, één procent houdt minstens 168 dieren en het gemiddelde over de grootste vijf bedrijven bedroeg 441 melkkoeien.

loopWijzer levert een bedrijf met honderd koeien een voordeel op van viertot tienduizend euro. Dit blijkt uit globale berekeningen op basis van resultaten uit Koeien & Kansen. Het voordeel is een gevolg van een verbetering van het technisch resultaat. Een hogere gewasopbrengst en een besparing op eiwitrijk krachtvoer zijn twee effecten van het werken met de KringloopWijzer. Bedrijven die het systeem toepassen streven vaak naar een eiwitarmer rantsoen. Dit leidt tot een besparing op eiwitrijk krachtvoer en mestafvoer.

A-ware ook in dagverse zuivel ECONOMIE – Vanaf begin maart levert

A-ware onder de naam A-ware Fresh Dairy ook dagverse zuivelproducten aan supermarktketens, foodservicebedrijven en industriële verwerkers in Europa. Tot nu toe was A-ware vooral actief op het gebied van kaas en andere voedselproducten onder geconditioneerde omstandigheden. Het leveren van dagverse zuivelproducten zoals yoghurt, drinkyoghurt en roomproducten is het gevolg van de overname van Kathaar Zuivel uit Coevorden door de A-ware Food Group half oktober vorig jaar. Eind 2014 opent A-ware een kaasfabriek in Heerenveen.

Meer actueel nieuws: meld u aan voor de gratis Veeteelt Nieuwsbrief op www.veeteelt.nl V E E T E E LT

VX04_vvb.indd 65

MAART

1

2 0 1 4

65

04-03-14 15:32

A G E N D A

2014

ADVERTEERDERSINDEX

6 maart 7 maart 8 maart 12 maart 12 maart 15 maart 15 maart 19 maart 22 maart 22-23 maart 25 maart 28 maart 29 maart 4 april 5 april 5-6 april 10-12 april 19 april 13-15 juni 27-28 juni 2-3 juli 3-5 juli 4 juli 26 juli 25-28 juli 31 juli 2 augustus 4 augustus 9 augustus 10-13 september 16-19 september 30 september4 oktober 30 oktober 28-30 oktober 7-16 november 11-14 november 18-20 november 25-28 november 12 december 13 december 16-18 december

Fokveeveiling te Bitburg (Duitsland) Wintershow UFF te Houten (U.) Zuid-Nederlandse wintershow te Asten-Heusden (N.Br.) Excellentschau te Leer (Duitsland) Fokveeveiling te Krefeld (Duitsland) Nacht van de Holstein te Libramont (Wallonië) Wintershow Twente te Vriezenveen (Ov.) Fokveeveiling te Osnabrück (Duitsland) Fokveedag te Putten (Gld.) Zwitserse nationale show te Bulle (Zwitserland) Fokveeveiling te Cloppenburg (Duitsland) Vekis Spring Sale te Nunspeet (Gld.) Fokveeshow te Lochem (Gld.) Avondbloesemshow te Zoelen (Gld.) NK veebeoordelen voor studenten te Everdingen (U.) Dairy Grand Prix te Maishofen (Oostenrijk) Eurogénétique te Epinal (Frankrijk) Nationale Champions League te Avenhorn (N.H.) Franse nationale show te Fougères (Frankrijk) NRM te Zwolle (Ov.) Livestock Event te Birmingham (Groot-Brittannië) Deense nationale show te Herning (Denemarken) Luxemburgse nationale show te Ettelbrück (Luxemburg) Veekeuring Noord-Friesland te Wouterswoude (Fr.) Landbouwbeurs te Libramont (Wallonië) Fokveedag te Markelo (Ov.) Dierenshow te Beilen (Dr.) Landbouwshow te Opmeer (N.H.) Fokveedag te Hellevoetsluis (Z.H.) AgroTechniek Holland te Biddinghuizen (Fl.) Space te Rennes (Frankrijk) World Dairy Expo te Madison (Verenigde Staten) Konvent te Oldenburg (Duitsland) Rundvee & Mechanisatie Vakdagen te Hardenberg (Ov.) Royal Winter Fair te Toronto (Canada) EuroTier te Hannover (Duitsland) Rundvee & Mechanisatie Vakdagen te Gorinchem (Z.H.) Agromek te Herning (Denermarken) Tulip Holstein Sale te Zwolle (Ov.) HHH-show te Zwolle (Ov.) Rundvee & Mechanisatie Vakdagen te Venray (L.)

2015 Agriflanders te Gent (O.Vl.)

15-18 januari

Ned er lan d Agrifirm Feed....................16 ALH Genetics..............42, 43 Berkel Beton .....................51 Bosch Beton......................43 BUC Holland.....................51 Co de Haan ......................62 Cowhouse ........................62 Cow Rubber .....................51 CRV24, 34, 35, 36, 37, 49, 56 Daly Plastics......................62 DeLaval ............................68 Eurogenes...................10, 11 Gantvoort, ’t.....................62 Gea ....................................4 HCI...................................57 Heemskerk ...........50, 51, 57 InQpharm.........................50

KI Kampen........................38 Limagrain ...........................2 Merial ...............................21 Milkrite .............................52 Quotum ABC....................62 Ruma VSM .......................42 Semex ................................6 Speerstra ..........................42 Strooiselbedrijf Sinnige ......50 TS Group Holland .............42 Veld-V-Beton ....................62 WWS..................................3 Zoetis ...............................67 Oplegger: VUXXX .................................

VOORUITBLIK

In ku ilen en NR M-win n a ars Maart 2 (20 maart) – Het belang van de kwaliteit en de kwantiteit van ruwvoer neemt in rap tempo toe. Wat kunnen inkuilmiddelen betekenen op dat vlak? De special geeft een antwoord op die vraag. In Veeteelt ook de aftrap van de serie ‘Kampioenen in de kijker’. Hoe is het de NRMkampioenen van 2012 vergaan?

In d exen en d ro o g zet b el ei d April 1 (4 april) – Vanwege de indexdraai valt Veeteelt een dag later dan gebruikelijk in de brievenbus. Naast een overzicht van de nieuwste fokwaarden brengt Veeteelt ook een verhaal over het nieuwe droogzetbeleid. Wat zijn de ervaringen tot nu toe?

VOOR ALLE REGIONALE, NATIONALE EN INTERNATIONALE EVENEMENTEN ROND DE KOE:

W W W. V E E T E E LT. N L 66

V E E T E E LT

VX04_agenda.indd 66

MAART

1

2014

04-03-14 10:17

HET NIEUWE DROOGZETTEN IN DE PRAKTIJK

1 2014 NR

‘GEEN MASTITIS NA HET AFKALVEN’

“Sinds 2011 selecteren we samen met onze dierenarts tijdens de maandelijkse bedrijfsbezoeken de koeien op basis van de koeattentielijsten van de MPR. We kijken naar het verloop van het celgetal tijdens de lactatie en nemen op koeniveau een beslissing over enkel- of dubbeltherapie.” De resultaten van de eerste MPR na het afkalven laten zien dat deze aanpak succesvol is.

HOGE GENEZING, GEEN NIEUWE INFECTIES “In 2013 lag het celgetal bij de eerste monstername na afkalven in de OrbeSealgroep op 58.000 cellen/ml, in de dubbeltherapiegroep op 85.000 cellen/ml.” Demmer heeft naar eigen zeggen nauwelijks iets veranderd aan zijn manier van werken. De maatschap heeft een gesloten bedrijfsvoering en hoge gezondheidsstatussen voor IBR, BVD, neospora, salmonella en paratbc.

Rust, reinheid en regelmaat typeren de manier van werken. Dat geldt voor de voorbereiding op de droogstand (rantsoen), het droogzetten, de huisvesting van de droogstaande koeien, de verzorging tijdens de transitieperiode tot en met het ruime, royaal opgestrooide afkalfhok. “Hooguit zijn we wat strenger gaan selecteren, want we

Melkveehouder Gerard Demmer, Tubbergen (Ov)

zitten toch ruim in het jongvee.” Niettemin ligt de gemiddelde leeftijd van de koeien bij de laatste MPR op 4 jaar.

PLEZIER IN JE WERK HEBBEN Demmer gebruikt bij alle koeien OrbeSeal.

“We willen ze stuk voor stuk de hele droogstand goed beschermen. OrbeSeal is daar bij uitstek voor geschikt. De pasta blijft goed zitten, zelfs bij koeien die melk uitliggen. Bij de eerste stralen na het afkalven komt het er als dikke slierten

Demmer controleert de nieuw drooggezette koeien twee keer daags tijdens het schoonmaken van de boxen

gemakkelijk weer uit. Het lijkt zelfs meer dan er in is gegaan. We melken de verse koeien de eerste dagen in een dumpemmer en vinden achteraf dan ook nooit resten in het melkfilter. Met OrbeSeal weten we dat we er alles aan doen om de uiers gezond te houden. Gezonde uiers en gezonde koeien zijn voor mij de basis om mijn werk met plezier te doen.”

Voor een goede droogstandevaluatie noteert Demmer per koe het gebruik van enkel- of dubbeltherapie.

BEDRIJFSPROFIEL Maatschap Demmer (Gerard, Ria en Jarno), Tubbergen 1,7 v.a.k.

75 melkkoeien, 50 stuks jongvee 35 ha (gras, snijmais) + aankoop ruwvoer, melkquotum 670.000 kg Jaarproductie (2013) 8.636 kg/jaar 4,73% vet 3,63% eiwit Tankcelgetal: 97.000 cellen/ml (laatste MPR) 2,75 DD/DJ

DROOGSTANDTIPS VAN GERARD DEMMER • HANDMATIG CONTROLEREN OP RESTMELK BIJ HET DROOGZETTEN • DROGE KOEIEN IN TWEE GROEPEN • TWEE KEER DAAGS CONTROLEREN EN BOXEN DROOG MAKEN OrbeSeal®, Suspensie voor intramammaire toediening bij het rund (melkkoeien) bij droogzetten. •Uitsluitend voor diergeneeskundig gebruik. REG NL 10082 –UDA •Werkzaam bestanddeel: Elke injector bevat 4 g pasta welke 65% bismuth subnitraat bevat in een minerale olie als drager. •Nadere informatie: zie verpakking/bijsluiter of op aanvraag beschikbaar bij de registratiehouder: Zoetis B.V.-Postbus 81055-3009 GB Rotterdam-Nederland (e-mail: info.nl@zoetis.com).

Zoetis B.V. Postbus 81055 • 3009 GB Rotterdam www.zoetis.nl • info.nl@zoetis.com

14.ORB.25.2

Gerard Demmer startte twee jaar geleden in overleg met zijn dierenarts Bernadette Austie van DAP Tubbergen met selectief droogzetten. “Laagcelgetal koeien krijgen enkel OrbeSeal bij het droogzetten en hoogcelgetalkoeien zetten we dubbel droog”, legt de Twentse melkveehouder uit. “We hebben eigenlijk nooit mastitis na het afkalven en het gemiddelde celgetal is alleen nog maar verder gedaald.”

© 2014 Zoetis B.V.

V E E T E E LT

VX04_p67NED.indd 27

F E B R U A R I

1

2 0 1 3

27

28-02-14 13:30

Als u eenmaal begint te rekenen, komt u uit bij VMS van DeLaval

an van arry Bielem Jan Pol en H e ug orst in Te ien Mts De Bolkh t Jan en Dor ui t aa st be ap ch ts on aa zo De m schoon ebastiaan en Pol, zoon S n 180 koeien ke el m j Zi . an Harry Bielem Supra+. met 3 VMS

De reden om met VMS en Herd Navigator te beginnen is het goed kunnen managen van een grote koppel koeien. Hier kun je veel geld mee besparen.

Scan de QR-code voor meer informatie over het bedrijf van Mts De Bolkhorst of kijk op www.delaval.nl/Bolkhorst NL: DeLaval BV - Steenwijk - 0521 537 500 - info.nl@delaval.com www.delaval.nl BE: DeLaval NV - Gent (Drongen) - 09 280 91 00 - delaval.belgium@delaval.com www.delaval.be

VMS - als u eenmaal_A4_fc_mrt2014.indd 1 VX04_p68.indd 26

27-2-2014 9:19:14 28-02-14 13:32