Deel 2: het ontwik kelen van een effec tieve beschermings strategie

Deel 2: het ontwikkelen van een effectieve beschermingsstrategie — door Nicola Audenaert

HOE BESCHERM IK DE IP VAN MIJN ONDERNEMING?

In onze vorige bijdrage hebben we de identificatie van de assets die voor IP bescherming in aanmerking komen besproken. Het is nu tijd om te bekijken hoe je ook effectief over kan gaan tot de bescherming van deze assets, idealiter aan de hand van een effectieve beschermingsstrategie die gaat bepalen of, hoe, waar en wanneer je een specifiek asset moet beschermen.

Zowel patenten als modellen kennen een nieuwheidsvereiste. Dit houdt in dat op het ogenblik van indiening van je aanvraag, jouw uitvinding of model nog niet publiek bekend mag gemaakt zijn. Indien je dit wel publiek bekend maakt voorafgaand aan de indiening, neem je jouw eigen nieuwheid weg en kan je geen registratie meer bekomen.1 Tot de indiening is het geheimhouden van je uitvinding/creatie dus essentieel. Vergeet dan ook niet de nodige confidentialiteitsclausules en -overeenkomsten te sluiten wanneer je bijvoorbeeld met potentiële partners of investeerders gaat praten. Na indiening van de aanvraag blijft geheimhouding aangeraden tot en met de publicatie van de aanvraag. Het is dan ook aan te raden hierrond een algemene strategie uit te denken (per soort asset) opdat deze overwegingen niet telkens opnieuw ad hoc gemaakt moeten worden.

Bescherming behouden, verkopen of laten vallen?

Een beschermingsstrategie houdt ook best rekening met wat er dient te gebeuren na de initiële registratie. Zo zullen bijvoorbeeld merken en modellen na een bepaalde periode hernieuwd moeten worden en zal voor patenten jaarlijks een taks betaald moeten worden om ze te behouden. In die zin is het waardevol om ook de verwachtingen die je hebt van jouw IP te integreren in jouw strategie. Periodiek plan je een moment in om te evalueren of aan deze verwachtingen is voldaan en om daarbij te beslissen of je jouw IP behoudt, verkoopt of laat vallen. Zo voorkom je dat (té dure) IP op jouw portfolio blijft wegen en kan je budget vrijmaken.

Waar wil je bescherming genieten?

IP rechten zoals merken, patenten en geregistreerde modellen verkrijg je enkel door registratie bij nationale en/of internationale registratiebureaus. Voor ieder gebied waar je bescherming wil, zal je een afzonderlijke registratie moeten bekomen. Hierbij is het belangrijk om te beseffen dat waar je geen bescherming neemt, iedereen jouw IP zomaar kan namaken. In het geval van merken is het zelfs mogelijk dat een ander jouw merk eerst registreert en jouw merk (tijdelijk) van de markt kan houden!

Registraties kunnen daarom een dure aangelegenheid zijn. Voornamelijk patenten zullen de rekening flink doen oplopen, want er bestaat geen optie om via één registratie bescherming te bekomen in heel de EU (modellen en merken bieden wel die mogelijkheid).

Let ook op: té wijde registraties zijn ook niet aan te raden. Indien je IP-rechten in (on)nodige landen registreert maar ze in die landen niet gebruikt, kun je deze IP-rechten (deels of volledig) kwijt raken.

Hoe kies je dan het relevante territorium best uit?

Een eerste voorkeur zal uitgaan naar landen waar je actief bent of zult worden. Het heeft weinig zin een patent, model of merk te nemen in een land waar je jouw product niet op de markt zult brengen.

Een tweede factor die je in rekening kan brengen is langs waar (il)legale goederen op de markt gebracht zullen worden (zoals landen met belangrijke havens). Voor de EU heb je bijvoorbeeld een zeer efficiënte bescherming als je de volgende havens dekt: Rotterdam, Amsterdam, Antwerpen, Hamburg, Marseille en Algeciras.

Een derde element is bescherming nemen in de landen waar er industrie aanwezig is die namaak kan maken. Je kiest er dus best voor om je product in industrieel sterke landen te beschermen. Dit heeft minder nut in landen waar er weinig tot geen infrastructuur aanwezig is om jouw product te produceren. Naar gelang het product en de economische belangen van partijen, kunnen ook andere factoren in rekening genomen worden: het doelpubliek, relevante productiesites, type distributienetwerk…

Misschien best geen registratie?

Wanneer het op uitvindingen aankomt, zijn patenten niet altijd de meest efficiënte optie. Na de publicatie van jouw aanvraag weet iedereen hoe ze jouw uitvinding kunnen namaken, ook in niet-beschermde landen waar men dan jouw uitvinding mag namaken!

Sommige uitvindingen kunnen ook op effectieve wijze als bedrijfsgeheim beschermd worden. Dit voorkomt niet dat iemand anders dezelfde uitvinding maakt, maar tegelijk is geheimhouding ook niet beperkt tot 20 jaar. Voor specifieke bedrijfsprocessen, waar geheimhouding gemakkelijk implementeerbaar is, kan dit vaak de voorkeur genieten. Om van deze bescherming te kunnen genieten moet je dan wel bepaalde acties ondernemen om jouw geheimen te beschermen (cfr. infra).

Geen registratie = niets doen?

Bepaalde intellectuele eigendomsrechten zoals het auteursrecht, softwarebescherming, databanken en niet-geregistreerde modellen vereisen geen enkele registratie. Deze ontstaan automatisch na hun creatie/ontwikkeling.

Vaak is er wel een ander probleem in praktijk: hoe toon ik de draagwijdte van mijn rechten aan en hoe bewijs ik dat ik een ouder recht heb? Indien je er niet in slaagt deze twee elementen te bewijzen, zal je jouw rechten ook niet kunnen afdwingen tegenover derden.

Om dit te voorkomen kan je de beschermde werken deponeren (bv. via i-DEPOT), voorzien van een timestamp (bv. WIPO PROOF) of laten vaststellen (bv. door een gerechtsdeurwaarder). Op deze manier bezorg je jezelf een bewijsmiddel dat moeilijk of niet weerlegd kan worden.

Daarnaast, zijn er ook andere situaties die een actie van ondernemingen vereisen. Bedrijfsgeheimenbescherming hangt bijvoorbeeld niet af van een registratie, maar van geheimhouding en het nemen van gepaste maatregelen om ze te beschermen. Als je geen actie onderneemt om jouw geheimen te beschermen, geraak je deze bescherming dan ook kwijt.

Conclusie

Om op effectieve wijze jouw IP-assets te beschermen, heb je als basis een goede beschermingsstrategie nodig. Deze strategie moet bepalen hoe, wat, waar en wanneer je bescherming aanvraagt voor jouw assets. Het is dan ook van zeer groot belang voldoende bij deze keuzes stil te staan en om deze ook regelmatig te evalueren en herzien. Een efficiënte strategie ondersteunt een hermetische distributieketen, remt namaak af, voorkomt tegenstrijdigheden tussen verschillende IP-rechten, bespaart kosten, enzovoort. Een doeltreffende IPbeschermingsstrategie zal met andere woorden de rentabiliteit en welvaart van jouw onderneming stimuleren en beschermen.

Nicola Audenaert is jurist met de graad van Master na Master in IP & ICT recht en is gespecialiseerd in het uitvoeren van IP audits binnen ondernemingen en kennisgedreven organisaties en overheden.

Karel Vinck Board Member European Commission

H

R

40 Thema artikel: CxO Soundboard Levenslang leren als deel van onze bedrijfscultuur 43 CxO sprak met Marc Lambotte Hoe breek je door je eigen leerplafond? 45 La DS selon Charles Peugeot Le luxe à la Parisienne 46 Advertorial: DS automobiles: french luxury savoir-faire 47 The power of elegance DS9, een icoon van luxe en avantgardisme