3.3.2. Tính chất hóa học

Trường Đại Học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.HCM Khoa Công Nghệ Kỹ Thuật Hóa Học DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL Sựcó mặt của nước với nồng độ nhỏhơn 0,1% làm giảm nhiệt độ nóng chảy của axit xuống khoảng 0,2℃. Axit axetic có thểđược hòa tan trong nước, rượu, axeton và các dung môi khác theo bất kỳtỷlệ nào và có độ hòa tan tốt. Trong xenlulozơ và nitroxenlulozơ khi đun nóng sẽ hòa tan một lượng nhỏ p hotpho và một lượng nhỏlưu huỳnh. Axit axetic là một dung môi tốt cho nhiều chất, chẳng hạn như nhựa thông và dầu thực vật ... Dung dịch axit axetic có tính ăn mòn rất cao, đặc tính này được thểhiện trên nhôm và thép không gỉ, rất quan trọng đối với ngành xây dựng và đồ dùng nấu ăn. Tính dẫn điện của axit axetic nguyên chất rất kém, nhưng sau khi thêm một lượng nhỏ axit sunfuric, độ dẫn điện tăng lên và dòng điện chạy qua, điện phân cacbon (I), (II) oxit và oxy. Axit axetic có vị chua hăng và sẽđông đặc lại thành các mảnh tinh thểnước đá không màu khi đểnguội. Điểm đông đặc có thểđược sửdụng đểđánh giá độ tinh khiết của axit axetic. 3.3.2. Tính chất hóa học Tính chất hóa học của axit axetic p hụthuộc vào sựcó mặt của nhóm cacboxyl trong p hân tử, đây là một axit hữu cơ yếu có tất cả các tính chất hóa học của axit hữu cơ. Cấu trúc của nhóm cacboxyl vẫn chưa được xác định. Vì nhóm hydroxyl liên kết trực tiếp với nhóm cacbonyl, dưới ảnh hưởng của nhóm cacbonyl, liên kết O-H có cực với oxy, do đó các p roton dễp hân ly hơn. Do đó, tính axit của axit axetic mạnh hơn nhiều so với rượu. Hằng sốphân ly K = 1,76.10-5. Mặc dù không p hải là một chất hoạt động, nhiều sản phẩm có giá trịđược tạo ra từaxit axetic. Axit axetic p hản ứng với rượu hoặc olefin để tạo thành các este khác nhau. Axetamit được điều chếbằng cách p hân hủy nhiệt amoni axetat.Nếu sửdụng chất 97

Trường Đại Học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.HCM Khoa Công Nghệ Kỹ Thuật Hóa Học DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL khửtrùng bằng clo như p hốt pho hoặc thionyl clorua, thì axit axetic cũng có thể được chuyển thành axetyl clorua. Axit axetic là nguyên liệu thô trong nhiều quy trình sản xuất thương mại. Etylen được xúc tác bởi kim loại quý có thể được sử dụng đểtạo thành vinyl axetat (VA). Axit axetic cũng được sử dụng đểsản xuất anhydrit axetic và axit chloroacetic. Hầu hết các p hản ứng của axit axetic đều xảy ra các loại p hản ứng sau: ❖ Phản ứng có sựp hân cắt các liên kết OH, chẳng hạn như p hản ứng p hân ly axit - một p hản ứng xảy ra trên nguyên tửC của một nhóm cacboxyl. ❖ Phản ứng khửcacboxyl. Tính axit của axit axetic: có khảnăng trung hòa kiềm, oxit bazơ, Và thay thế axit cacbonic từmuối của nó. Hơi axit axetic có thểchịu nhiệt đến 400℃. Khi đun nóng trên 420℃, hơi phân hủy thành xeton. Phản ứng xảy ra trên nguyên tửcacbon của nhóm cacboxyl. Phản ứng este hóa: Khi p hản ứng với một ancol có axit xúc tác ta thu được một este. Hình thành axit halogenua: Axit axetic p hản ứng với p hotpho pentachlorua, p hotpho triclorua và thionyl clorua đểtạo thành clorua axit bằng cách thay thếclo cho OH. Giảm axit axetic. Phản ứng khửcarboxyl. Phản ứng tạo amide. Phản ứng khửnước để tạo ra anhydrit axit. Sau đây là một sốp hản ứng quan trọng của axit axetic thực tế: o Phản ứng với kim loại và kiềm mạnh tạo thành axetat CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O 98

Trường Đại Học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.HCM Khoa Công Nghệ Kỹ Thuật Hóa Học DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL Axetat có giá trịsửdụng lớn. Axetat kẽm và axetat đồng được sử dụng trong sản xuất chất màu. Có sắt axetat, axetat natri, axetat mangan, ... được dùng đểxúc tác cho quá trình tổng hợp hữu cơ. o Khi có mặt chất xúc tác (lưu huỳnh, iot, p hotpho), quá trình clo hóa axit axetic ở 90 – 100% CH3COOH + Cl2 → CH2Cl – COOH + HCl Cùng với axit monocloaxetic, axit dicloaxetic và axit tricloaxetic cũng được tạo ra. Axit axetic monoclo hóa đã được sửdụng đểđiều chế p henylglycerol (một sản p hẩm trung gian trong quá trình tổng hợp chàm), là một chất diệt cỏ quan trọng, cụthểlà axit 2,4-phenolacetic và các muối của nó. Acetylphenol có mùi dễ chịu và được dùng trong công nghiệp hương liệu để làm xà p hòng. Este không no vinyl axetat được điều chếtừaxit axetic và axetilen CH3COOH + CH≡CH → CH2 = CHO-CO-CH3. Vinyl axetat được dùng trong sản xuất chất dẻo và màng không cháy. Hai phân tửaxit axetic bịkhửnước tạo ra anhiđrit axetic tạo ra tơ axetat và tơ tằm. 2CH3COOH →(CH3CO)2O Hiệu suất chuyển etilen thành vinyl axetat là 97%. Paladi clorua bị khử bởi etilen trong dung dịch axit axetic và natri axetat. C2H4 + PdCl2 + 2CH3COONa → CH2=CH – OCOCH3 + 2NaCl + Pd + CH3COOH. Đây là p hản ứng oxy hóa olefin trong dung môi axit axetic để tạo thành các este không no như vinyl axetat và propylen axetat -một phản ứng quan trọng trong công nghiệp axit axetic. Có thểnhận biết axit bằng mùi đặc trưng của nó. Phản ứng đổi màu của axetat là p hản ứng với dung dịch sắt (III) clorua, tạo ra màu đỏđậm sau khi axit hóa. Khi đốt nóng axetat và asen trioxit với nhau tạo ra đimetylamidino oxit, có thểnhận 99