Magazine maart-mei 2022

#7

Lente 2022

Seizoen 21 | 22 — Verschijnt 4x per jaar — Afgiftekantoor: Gent X — Erkenningsnummer: P608171

3 actrices over

Pijn & Passie Ikram Aoulad, Sarah Eisa & Anne-Laure Vandeputte

Sinfonia: Luciano Berio ongezien

Bad Composers Festival

Tristan en Isolde in de mix

10

14

19

Inhoud 04 08 10

2

Van curiosum naar canon

‘Sinfonia’ van Luciano Berio

De Bijloke schrijft geschiedenis

De Bijloke in beeld

14

Bad Composers Festival

19

Tristan en Isolde als poëtisch poppenspel

20

De droommuziek van kinderen

bijloke.be | 09 323 61 00 Godshuizenlaan 2, 9000 Gent

Colofon

Vrouwelijke componisten in de spots

12

22

Tickets & info

3 actrices over Pijn & Passie

Anne-Laure Vandeputte, Sarah Eisa & Ikram Aoulad

Terugblik

Sterren vallen van hun sokkel

‘Le vin herbé’ van Frank Martin

‘Twice Upon’ van Luciano Berio

Agenda

Maart - april - mei - juni

Openingsuren ticketbalie

Di tot vr 13:00-17:00 Bij concerten: 1 uur voor het concert

Coördinatie & eindredactie Maarten Byttebier Vormgeving Taisia Migov Tekst Maarten Byttebier, Rebecca Diependaele, Maarten Quanten, Sven Sabbe, Renske Smorenburg, Sofie Taes Beeld Björn Comhaire (cover), Michiel Devijver, Anouk van Kalmthout , Geert Vandepoele Druk Mirto Adverteren? wouter.semey@debijloke.be Verantwoordelijke uitgever Geert Riem

voor woord

Historisch We schrijven begin februari. Als alles goed gaat, beleven we binnenkort een historisch concert. Een dikke 700 toeschouwers zullen op 12 februari ons huisorkest Symfonieorkest Vlaanderen Fauré horen spelen.

Daarmee zit onze Concertzaal voor het eerst sinds ze openging na de vernieuwing helemaal vol. Met dank aan de nieuwe regels, de coronabarometer en onze uitstekende zaalventilatie.

We zeggen er voorzichtig bij ‘als alles goed gaat’, maar tegelijk vertrouwen we erop dat we het wel gefikst krijgen. Onze ticketmedewerker rekende het uit: sinds september zijn de regels zeven keer veranderd.

Telkens wisten we er een mouw aan te passen.

Sommige ensembles speelden twee keer op dezelfde avond, om toch alle toeschouwers met een ticket te plezieren. Andere concerten verkasten van ons kleine Kraakhuis naar onze grote Concertzaal. En onze lezingenreeks Avondje Adorno stond steevast garant voor gezellige, interessante en veilige avonden in ons Café.

En zo kunnen de meeste van onze activiteiten al bij al gewoon doorgaan. Soms zit er zelfs eens een corona-meevaller tussen. Door een onverwacht gat in hun tourschema konden we Collegium Vocale Gent last minute en exclusief twee avonden op rij in onze Concertzaal laten spelen. Met internationale topzangers en een Bach-programma om door een ringetje te halen. In een paar uur tijd waren de concerten uitverkocht. Twee avonden op rij alleen maar lachende gezichten, op het podium en in de zaal: daarmee kun je wel weer een nieuwe coronawijziging aan.

#6 Seizoen

— Verschijnt 21 | 22

De appreciatie van pers en publiek doet ons beseffen dat wat we doen hard nodig is. Ook de politiek heeft dat intussen begrepen. Maar niet alleen organisatorisch zijn we wendbaar en helemaal mee. Ook inhoudelijk stellen we de vragen die relevant zijn. Zo vertalen drie jonge actrices en een uitgelezen kransje schrijvers het passieverhaal van Christus naar het heden op ons festival Pijn & Passie. Vanaf p. 4 lees je hoe de actrices vandaag omgaan met lijden en ontdek je welke kunst hen troost biedt.

De happening Bad Composers onderzoekt dan weer wat de hashtags van nu - zoals #MeToo en Black Lives Matter - betekenen voor de componisten van vroeger.

Op p. 14 reflecteert programmator Maarten Quanten over de mechanismen achter de huidige cancel-cultuur, op de happening zelf stelt opiniemaker Gaea Schoeters de vragen die ertoe doen.

Even relevant én historisch wordt ongetwijfeld Luciano Berio’s ‘Sinfonia’ (zie p. 10). Antwerp Symphony Orchestra brengt dit magnum opus van onze seizoenscomponist samen met ons vocale huisensemble HYOID. Bijna nooit uitgevoerd. Behalve dus op 27 mei in De Bijloke.

Maar of het nu voor 27 mei is of voor een ander concert: neem gerust je agenda erbij, boek tickets voor voorheen uitverkochte concerten en kom vooral genieten.

We ontvangen je met alle plezier!

Het Bijloke-team

ri 2022 — februa ber 2021 P608171 ummer: Decem Erkenningsn oor: Gent

X—

Afgiftekant jaar — 4x per

lt verte ‘Soms ziek me mu mijn er mezelf’ iets ov eider

Schn Mariarigente Jazzdi

22

De 5 n van plekkeBrossé Dirk

ew Intervi s met Matthia Goerne

le Muzikadoor citytrip Praag 16

14

8

Dit magazine gratis bij je thuis?

Honger naar meer verhalen en video’s?

Volg je onze social media al?

Schrijf je in via www.bijloke.be/inschrijven

Schrijf je in op onze nieuwsbrief en kijk op www.bijloke.be/verhalen

@debijloke FACEBOOK facebook.com/debijloke

3

Als een ontroeringsjunkie op zoek naar troost De drie concerten op ons festival Pijn & Passie worden elk ingeleid met een eigenzinnig stiltemaal: een actrice doet je nadenken over zin en onzin van lijden.

Maar hoe gaan ze zelf om met pijn en passie?

Drie vragen aan drie vrouwen.

Maarten Byttebier Björn Comhaire

BIO | Sarah Eisa

— Duitse actrice van Palestijnse afkomst, woont in Brussel — dramaturge bij ARSENAAL/LAZARUS — schreef en speelde de monoloog ‘Tips & Tricks’, een samenwerking met componist Joris Blanckaert — werkte met Theater Zuidpool en Action Zoo Humain

BIO | Ikram Aoulad

— richtte muziektheatercollectief Sincollectief op en speelde in ‘Troost’ (tekst: Fikry El Azzouzi, regie: Michael De Cock) — acteert bij ARSENAAL/LAZARUS uit Mechelen (o.m. ‘De handen van Fatma’, ‘Reizen Jihad’ en ‘Rosie en Moussa’) — brengt de monoloog ‘Antigone in Molenbeek’ van Guy Cassiers — speelde op tv in o.m. ‘De 16’, ‘Cordon’ en ‘Over water’

4

3 vragen

Maak er maar een emotierollercoaster van Anne-Laure Vandeputte

1

Pijn en lijden zijn vaak een motor van creativiteit.

Ook bij jou?

‘Om eerlijk te zijn: ik hou niet zo van het stereotype van de lijdende kunstenaar of van pijn verheerlijken. Lijden maakt geen goeie kunst - inspiratie en hard werk maken goeie kunst. En als je huilend in de zetel ligt is er weinig ruimte voor werkethiek.

Ik schrijf wel vaak op moeilijke momenten, maar dat is verwerken en het luchten van mijn gemoed. Hetzelfde geldt voor spelen: ik kan de grootste emoties kwijt in mijn spel, maar als het slecht met me gaat, heb ik geen zin om op een podium of voor de camera te gaan staan. Dat is altijd naakt en kwetsbaar, en die kwetsbaarheid kan ik het beste dragen als ik me goed in mijn vel voel. Op zware momenten heb ik behoefte aan warmte en rust, en aan mensen die van me houden. Het is pas achteraf, als ik me beter voel en kan terugkijken op iets moeilijks, dat ik er inspiratie uit kan putten.’

2

Welke kunst biedt jou troost?

‘Op verwarrende momenten stop ik me vol kunst, als een soort ontroeringsjunkie op zoek naar iets moois of troostend.

BIO | Anne-Laure Vandeputte

— werkte als fotomodel — acteerde in theaterstukken van SKaGeN, de Roovers en FC Bergman (‘JR’) — speelde in haar eigen theaterstuk ‘Millennialism’ (2019) — is bekend van tv: ‘Grenslanders’, ‘De bende van Jan De Lichte’ en ‘De slimste mens ter wereld’

Vaak zijn dat boeken of films, verhalen, gedachten waarvan ik hoop dat ze een ander licht op mijn onrust werpen.

“Nanette” van Hannah Gadsby heb ik al zeven keer gezien. In die show vindt ze zo’n mooie balans tussen humor, kwaadheid en kwetsbaarheid. Ze giet haar gevecht en twijfels in een perfor­ mance die door merg en been gaat.

Elke keer moet ik huilen en elke keer voel ik me getroost nadien. Nu lees ik “On connection” van Kae Tempest, over de noodzaak om je via tekst, poëzie en theater te verbinden met een ander. Ze ziet in kunst een medicijn tegen de harde samenleving, een manier om je “empathie-spier” te trainen.

Daarnaast is ‘Zeilmeisje’ van de Nederlandse singer-songwriter Lucky Fonz III een vrolijk nummer over hoe het leven soms als een eindeloos geklooi voelt, en dat dat ook gewoon prima is.’

3

Hoe ziet je eigen begrafenis eruit?

‘Wat een vraag! Daar heb me nog nooit een beeld van gemaakt. Het moet vooral fijn worden voor de aanwezigen, met veel zachtheid en humor. Het lijkt me hilarisch om binnen gedragen te worden op een extreem vrolijk nummer, pakweg ‘Good day’ van Nappy Roots. Om daarna alle aanwezigen knock-out te slaan met een ontroerend stuk tekst. Iedereen aan het huilen, en dan hard aan het lachen, en dan weer aan het huilen terwijl ze lachen: dat lijkt me wel een gezellige begrafenissituatie. Maak er maar een emotierollercoaster van, waar de aanwezigen zich verbonden voelen en hopelijk een beetje lichter buiten komen.’ CHEVRON-CIRCLE-RIGHT

5

Muziek bevrijdt me van het denken Sarah Eisa

1

Pijn en lijden zijn vaak een motor van creativiteit.

Ook bij jou?

‘Ik mag van geluk spreken dat me nog niets overkwam dat ik als groot leed zou omschrijven - zeker als ik vergelijk met

anderen. Het einde van een langdurige relatie zorgde ervoor dat ik mezelf opnieuw moest uitvinden. Dat heeft mijn pad en persoonlijkheid bepaald. Ook het verlies van mijn meter twee jaar geleden had een grote impact. Tussen haar diagnose en haar overlijden zaten maar twee maanden, het ging enorm snel.

Zo’n gebeurtenis doet je stilstaan en de betekenis van alles wat je doet in vraag stellen. Het was een zwaar moment, maar tegelijk was bij dat afscheid enorm veel warmte en liefde aanwezig.’

2

Welke kunst biedt jou troost?

‘Muziek kan me raken en dingen in beweging zetten die ik zelf niet kan benoemen.

Dat vind ik heel bevrijdend, het verlost me van het rationele en het denken.

Neem de cellosolo uit de Japanse film “Departures” (2008), gecomponeerd door Joe Hisaishi: zo troostend! Of “Majaz” van Le Trio Joubran: om te zwelgen in het

elke prikkel te veel. Ik trok mij terug.

Ik besef nu dat álle grote emoties een motor kunnen zijn. Zelf ga ik vooral op zoek naar verbondenheid. Ik wil mensen laten kijken naar iets wat ver van hun bed staat, maar toch zoeken naar “common ground”. Randfiguren of -verhalen in het licht zetten en onderhuidse gevoelens naar boven spitten. Daarom doe ik wat ik doe, dat is de motor. Niet pijn en lijden.’

Ga op zoek naar verbondenheid Ikram Aoulad

1

Pijn en lijden zijn vaak een motor van creativiteit.

Ook bij jou?

‘Sinds ik vier jaar geleden een zware burn-out had, weet ik dat de lijdende kunstenaar een nietszeggend romantisch cliché is. Als ik afzie, is dat net een rem en blokkeer ik. Alle muziek was te luid,

6

2

Welke kunst biedt jou troost?

‘Van het gedicht “Hold your own” van Kae Tempest leerde ik veel: als je in een dal zit, grijp je naar de mensen om je heen. Maar die zijn niet altijd beschikbaar.

Dus zet zelf de eerste stap, zoek profe­s­si­onele hulp, anders is het nutteloos.

Ook al is het kruipend en slepend: “hold your own”, hou jezelf overeind. In de bundel “Doe het toch maar” schrijft de Nederlandse Babs Gons dan weer als vrouw van kleur over dagelijkse kleine “micro agressions”. Ze legt de vinger op de etterende wonde, maar biedt ook lichtheid en troost, hoop en empowerment.

verdriet. Tegelijk vind ik troost als ik mijn gevoelens in de woorden van iemand anders herken. Dan voel ik me begrepen.

Het helpt me om vanop afstand over mijn eigen situatie te reflecteren en nieuwe inzichten te winnen. “Briefe an einen jungen Dichter” van Rainer Maria Rilke heb ik zo al vaak gelezen.’

3

Hoe ziet je eigen begrafenis eruit?

‘Ingetogen en intiem. Geen groots spektakel, maar vooral een bijeenkomst waarbij mijn dierbaren troost kunnen vinden, bij elkaar en in het ritueel zelf.

Ik zou Barbara Raes van Beyond the Spoken een ritueel op maat laten maken dat degenen die achterblijven helpt om afscheid te nemen. Mijn familie bestaat uit moslims, christenen en mensen die niet geloven, dus dat vraagt wel om een eigen aanpak. En ik gun iedereen de troost die in deze levensbeschouwingen al aanwezig is.’

En de bundel “Zonder het licht te breken” van de Antwerpse Amina Belôrf is een mooie ode aan haar migratieverleden. Migratie is altijd traumatisch, dat ontdekte ik ook bij mezelf. Belôrf klaagt dat aan, maar schrijft ook vanuit kwetsbaarheid en samenhorigheid. Net dat is zo sterk.’

3

Hoe ziet je eigen begrafenis eruit?

‘Op mijn bidprentje staat “Hold your own”, uiteraard! Ik word binnengedragen op de tonen van Mischa Maisky die Bachs ‘Eerste cellosuite’ speelt. Want ik ben heerlijk en onmisbaar, dus mensen moeten keihard gaan huilen. Niet in een kerk, niet in een moskee, maar in een bos: iedereen zit op een tapijtje.

Eens ze zitten volgt onmiddellijk “You’re gonna die soon” van de Amerikaans-joodse comedian Sarah Silverman, zodat ze in lachen uitbarsten. Daarna maken ze er voor mijn part een gezamenlijke karaoke van. En of het nu regent of sneeuwt: er hoort zeker een picknick bij - eten met de handen verplicht! Ja, daar allemaal in het bos. Want bij momenten zijn stilte en natuur de grootste troost.’

Luister naar de troostmuziek van! deze actrices op debijloke.be/troost!

Wo 30.03 Za 02.04 Wo 30.03 18:30 | Stiltemaal met Anne-Laure Vandeputte (inclusief broodmaaltijd)

20:00 | Messe de Nostre Dame | Jan Michiels & GRAINDELAVOIX WANDEL MEE MET GRAINDELAVOIX DOOR DE SINT-PIETERSKERK!

Do 31.03 18:30 | Stiltemaal met Ikram Aoulad (inclusief broodmaaltijd)

20:00 | Stabat Mater | B’Rock Orchestra Vr 01.04

Vierdaagse over de kunst van het lijden

Pijn &

Passie

18:30 | Stiltemaal met Sarah Eisa (inclusief broodmaaltijd)

20:00 | Mattheuspassie | Collegium Vocale Gent & Philippe Herreweghe Za 02.04 20:00 | Dood doet leven | Literaire avond met Jeroen Olyslaegers,

Anna Enquist, Fikry El Azzouzi, Michel Faber, Salma Nachi e.a.

Met inleiding en broodmaaltijd

(i.s.m. Behoud de Begeerte)

Do 31.03 —› Za 02.04

Expo The Garden

Een video-installatie tussen barok stilleven en hedendaags ritueel

Elk concert wordt ingeleid met een stiltemaal, waarin een actrice peilt naar de betekenis van lijden met troostpoëzie, rouwliteratuur en filosofische bespiegelingen.

Tickets: €12 inclusief broodmaaltijd

Muziektheater Transparant | met de stem van sopraan Claron McFadden G R ATI S E X P O I N H E T K A B I N E T O PEN ELK E C O N C ERTAVO N D 1 U U R VÓÓ R STA RT

7

→ Hildegard von Bingen Francesca Caccini Maddalena Casulana Amy Beach Kaija Saariaho Eva Reiter Gracia Baptista Florence Price Barbara Strozzi Ethel Smyth Lili Boulanger Sofia Goebaidoelina

De leading ladies van de muziek Twee voorjaarsconcerten focussen op vrouwelijke componisten. Francesca Caccini, Barbara Strozzi en Eva Reiter horen tot de zowat 5.000 vrouwelijke toondichters ons bekend sinds de jaarrekening - of amper 10 procent van alle componisten. Auwch.

Sofie Taes

Niets menselijks is de kunsten vreemd.

Trends die het publieke leven roeren, verschijnen ook als pukkels op de muziekgeschiedenis. Zoals de strijd om gendergelijkheid, die niet enkel in senaat en op straat maar ook op de bühne is beslecht.

Of ernaast. Want tot ver in de 19e eeuw waren vrouwelijke musici, dirigenten en componisten zeldzame verschijningen in een ondoordringbaar mannenbastion.

Toegegeven, de voorbeelden zijn schaars.

Maar dat vrouwen al eeuwenlang muzikaal actief zijn op topniveau, is zo klaar als een klontje.

Hildegard von Bingen (1098-1179) was in de middeleeuwen al een cultfiguur. In de renaissance schopten de Spaanse non Gracia Baptista en de Italiaanse ­Maddalena Casulana het met hun meerstemmige werken tot op de drukpers. En eind 16e eeuw waren er de ‘concerti delle donne’: ensembles van virtuoze zangeressen die in Noord-Italië furore maakten.

8

Zij vormden het kweekschaaltje waarin begin 17e eeuw nieuwe professionele mogelijkheden voor vrouwelijke musici werden geboren. Die evolutie hangt samen met de verbreding van het muziekleven tot voorbij hof- en kerkmuren, maar komt ook op het conto van de dames: zij wisten zich met hun specifieke timbre, stemkwaliteiten en expressieve mogelijkheden een plaats in de markt te kerven.

Prima donna In de opera voerden vrouwen al gauw het hoogste woord. Tragische heldinnen – type Eurydice en Dido – hielpen niet bepaald om genderstereotypen te doorbreken, maar creëerden wel rollen waarin zangeressen zich naar een internationale carrière konden zingen. En zo verschenen er nieuwe sterren aan het firmament.

Vittoria Archilei en Andriana Basile, bijvoorbeeld. Zij plaveiden de weg voor de Venetiaanse successopraan Anna

Renzi, die aan de wieg staat van het prima-donnaschap. In het zenit daarvan: de legendarische diva’s Faustina Bordoni en Francesca Cuzzoni, die elkaar in Händels Londen de pruik van het hoofd klauwden. Inmiddels had Francesca Caccini met ‘La liberazione di Ruggiero’ (1625) haar eerste opera – de eerste ooit van een vrouwenhand – voor een publiek ge­kregen. Barbara Strozzi schreef dan weer geschiedenis met haar motetten, cantates, aria’s en madrigalen. Ze droeg haar composities op aan rijke mecenassen, maar een broodschrijver was Strozzi niet.

Diverse liedteksten bevatten haar naam: de trotse signatuur van een zelfbewust kunstenaar.

Met de triomftocht van de Italiaanse opera in de 18e eeuw klommen vrouwelijke musici ook elders in Europa naar de top, van Catherine Tofts in Engeland tot Gertrud Elisabeth Schmeling in Duitsland.

Maar ondanks die barstjes in het glazen

Met de triomftocht van de Italiaanse opera in de 18e eeuw klommen vrouwelijke musici ook elders in Europa naar de top plafond bleven kansen om muziek te studeren, te spelen en te publiceren beperkt. In de slipstream van de indu­s­triële revolutie deed de revolte van de vrouwenbeweging ook in de kunsten oeroude vooroordelen wankelen.

Componisten als Ethel Smyth streden een leven lang – doorgaans tevergeefs – om een plek op de concertaffiche.

Intussen had de wereld wel z’n Louise Farrenc, Fanny Mendelssohn en Clara Schumann, maar gelijke kansen waren een verre droom. Zo lieten de nu geseculariseerde conservatoria wel vrouwen toe, maar dan enkel voor ‘lichtere’ opleidingen: meisjes werden niet geacht componist of dirigent te worden, maar zangeres, pianist, leerkracht of gastvrouw van een salon voor (­mannelijke) intellectuelen.

Van curiosum naar canon In de 20e eeuw realiseerden musici als Rebecca Clarke, Maria Callas, Martha

Argerich en Marin Alsop en componisten als Lili Boulanger, Amy Beach, Florence Price, Kaija Saariaho en Sofia Goebaidoelina een hoop ‘eerste keren’. Inmiddels vindt geen mens het nog vreemd dat meisjes dezelfde opleiding krijgen als jongens, dat bij de Berliners ook gala­jurken óp het podium zitten, dat de chef d’orchestre naar ‘Madame’ luistert en Johann ­Sebastian broederlijk naast Francesca, Barbara en Eva staat.

Maar de kous is niet af. In het nieuwe millennium ligt de focus op de vrouw als kunstenaar onder vuur. Broek, rok, hotpants - het zou niet uit mogen maken.

Vrouwen verdienen het om niet tegen hun seksegenoten maar wel tegen de besten van hun vakgebied gewogen te worden.

Daarvoor heeft de muziekwereld echter nog wat speldenprikken nodig: kansen om gezien en gehoord te worden. Uit het curiositeitenkabinet met die dames.

Op naar de canon! circle

Do 05.05 | 20:00 | Kraakhuis Rang 1 €28 Rang 2 €24

Heldinnen van liefde en verlies

Ruby Hughes, Jonas Nordberg & Mime Brinkmann M I NI AT U U R

Do 12.05 | 20:00 | Concertzaal Voorverkoop €14 Kassa €20

From Darkness to Wilderness Nico Couck

T Ê T E-À-T Ê T E

9

‘Sinfonia’ is een labyrint van literaire verwijzingen en flarden van canonieke werken, een soort muzikaal kruiswoordraadsel dat een ode is aan literatuur en muziek

10

De hele muziekgeschiedenis in één compositie Op 27 mei schrijft De Bijloke twee keer geschiedenis.

‘Sinfonia’ is zelden ergens live te beleven.

En Luciano Berio vat in de iconische compositie de hele muziekgeschiedenis samen in 50 minuten.

Sven Sabbe

‘Sinfonia’ is ongetwijfeld het hoogtepunt van onze reeks 360° Berio. Het baanbrekende collagewerk, gecomponeerd voor de 125e verjaardag van het New York Philharmonic in 1968, toont de doorgedreven liefde voor muziek en literatuur van componist Luciano Berio (1925-2003).

De Italiaan maakte tijdens zijn studies in de VS al kennis met de grootste componisten van die tijd - Boulez, Stockhausen, Ligeti.

Later nodigde hij componisten als John Cage uit om in zijn Studio di Fonologia Musicale in Milaan de mogelijkheden van de elektronische muziek te verkennen. In die periode schreef hij bijvoorbeeld ‘Thema (Omaggio a Joyce)’, de eerste westerse elektro-akoestische compositie, en ‘Visage’, een collage waarin de stem van zijn vrouw, mezzosopraan Cathy Berberian, als basis diende. Op uitnodiging van Darius Milhaud trok hij terug naar de VS, waar hij later aan The Juilliard School lesgaf aan componisten als Louis Andriessen en Steve Reich.

Graffiti In ‘Sinfonia’ vertolken een orkest (op 27 mei Antwerp ­Symphony Orchestra) en acht versterkte stemmen (ons huisensemble HYOID) samen het oorspronkelijke doel van een ‘symfonie’ (letterlijke betekenis: ‘samen klinken’). ‘Sinfonia’ is een labyrint van literaire verwijzingen en flarden van canonieke werken, een soort muzikaal kruiswoordraadsel dat een ode is aan litera­tuur en muziek. Berio zelf noemt het werk een reis naar Cythera, het Griekse eiland waar volgens de mythologie Afrodite, godin van de liefde, werd vereerd.

De acht stemmen die voor het orkest plaatsnemen, zijn een handig instrument dat Berio maar al te graag inzet om extra lagen toe te voegen aan de muziek. In het eerste deel zingen ze flarden uit ‘Le cru et le cuit’ van Claude Lévi-Strauss, een etnologisch onderzoek naar de oorsprong van mythes. Het tweede deel, ‘O King’, is een ode aan Martin Luther King. De acht stemmen herhalen de verschillende lettergrepen van zijn naam in willekeurige volgorde.

Maar het is vooral de derde beweging die al sinds de première de meeste inkt doet vloeien. Berio drijft in deze intense 11 minuten het concept intertekstualiteit dan ook tot het ultieme door.

De volledige ‘In ruhig fliessender Bewegung’ is namelijk gebaseerd op het gelijknamige derde deel van Mahlers ‘Tweede symfonie’.

Berio gebruikt Mahlers melodieën soms opvallend, soms in een enkel instrument, soms enkel ritmisch. Maar je kan beide partituren boven elkaar leggen. Opvallend, want Mahler zelf baseerde zich voor dat deel op een melodie die hij vroeger gebruikte in zijn liederen ‘Des Knaben Wunderhorn’.

Behalve Mahler parafraseert Berio ook Debussy’s ‘La mer’, Ravels ‘La valse’ en Stravinski’s ‘Le sacre du printemps’. En hij gebruikt flarden van Brahms, Richard Strauss, Beethoven, Bach, Schönberg, Berg en uiteindelijk Berio zelf.

Het had nog veel meer kunnen zijn: Berio moest zich voor het derde deel baseren op de partituren die hij meegenomen had op reis naar Italië, en de partituren die hij kon vinden in de lokale bibliotheek. De zangers verwijzen intussen naar James Joyce, Samuel Beckett, partituuraanduidingen van Mahler, een stukje graffiti uit Parijs en aantekeningen van de Russische toneel­ schrijver Vladimir Majakovski.

Na meer dan vijftig jaar blijft het werk nog steeds overeind.

Meer zelfs: elke keer als je naar ‘Sinfonia’ luistert, blijf je kleine details ontdekken. Onder elke noot, ademhaling en lettergreep schuilt de liefde voor muziek en literatuur. Componist Leonard Bernstein, aan wie Berio het werk opdroeg, noemde deze ‘Sinfonia’ niet voor niets hét uitgangspunt voor de nieuwe richting die de klassieke muziek moest nemen na de pessimistische jaren zestig. circle

Vr 27.05 | 20:00 | Concertzaal Voorverkoop €18 Kassa €24

Sinfonia

Antwerp Symphony Orchestra, Martyn Brabbins & HYOID 360 ° B ERI O

11

Michiel Devijver

jan

Muzikale hoogmis

24

Heel af en toe zorgt corona voor een meevaller. Zo konden we last minute en exclusief Collegium Vocale Gent boeken.

Twee avonden op rij, met internationale topzangers en Bachs ‘Hohe Messe’ op de pupiter. Dirigent Philippe Herreweghe kwam, de twee keer 200 gelukkigen in de zaal zagen en het ensemble overwon.

Michiel Devijver

12

K

LI

Of het nieuwjaarsconcert van de stad Gent midden januari zou kunnen doorgaan, heeft een paar keer aan een zijden draadje gehangen. Maar soliste Rosanne Philippens en Symfonieorkest Vlaanderen stonden er. In onze Concertzaal, op tv-zender AVS én via stream op bijloke.be.

GB

16

Gelukkig nieuwjaar

TERU

jan

jan

27

in beeld

Viva la Sequenza

Het hele seizoen lang gooien we jonge muzikanten voor de leeuwen: na een zaalconcert brengen ze in ons Café een van de veertien Sequenza’s van Luciano Berio.

Aartsmoeilijke werken voor solo-instrument, waar je tonnen lef voor moet hebben. Op deze foto: trompettist Andrés Ruiz. Hoedje af!

Geert Vandepoele

dec

Spiegelpodium

03

Centraal gitarist Kobe Van Cauwenberghe, rondom de vier stemmen van ons huisensemble HYOID en eromheen vijftig toeschouwers óp het podium: ‘The Mirror Stage’ van componist Bernhard Lang was bij momenten ontregelend, vaak verrassend en altijd fascinerend.

De Bijloke

13

BAD P R CO M O SE S

Met interventies vani schrijfster Gaea Schoetersi

Happening over de duistere kant van klassieke muziek

Zo 24.04 →

1 dag, 6 concerten 1 concert €20 (of €20/ticket) 3 concerten €40 (of < €14/ticket) 6 concerten €60 (of €10/ticket)

Geniet van één of meerdere concerten.

Hoe meer concerten je bijwoont, hoe goedkoper je ticket

10:00 | Kraakhuis

12:00 | Concertzaal

14:00 | Kraakhuis

Tussen vlees en ziel

Bad Ass Baroque

Hart der duisternis

Bestaan er slechte noten, zoals Plato beweerde? Organiste Catalina Vicens neemt een duik in stoute toonsoorten, verboden intervallen en laakbare samenklanken.

Hoe luister je vandaag naar Händel, de ultieme ‘bad ass’ van de barok, berucht als vrouwenhatende geweldenaar met aandelen in slavenhandel?

Componisten die het regime van nazi-Duitsland, fascistisch Italië of Sovjet-Rusland openlijk steunden: hoe lichtzinnig ga je daarmee om?

16:00 | Concertzaal

18:00 | Kraakhuis

20:00 | Concertzaal

#OperaToo?

Aoua!

Moord en madrigalen

Gemene vrouwen, viriele tenoren en sexy sopranen: hoe onschuldig zijn de genderstereotypes uit de opera?

Melodieën, liederen of verzen ‘geleend’ van exotische volkeren: komen Ravel, Poulenc en Debussy vandaag nog weg met die culturele toe-eigening of ‘cultural appropriation’?

Waarom zijn we zo aangetrokken tot de muziek van Gesualdo, sadomasochist die zijn overspelige vrouw, haar minnaar en zijn bastaard vermoordde?

Servir Antico

International Opera Academy

14

B’Rock Orchestra & Dmitry Sinkovsky

Het Collectief

Taurus Quartet

EXAUDI

→

Bad Composers

Waarom zoveel sterren van hun sokkel vallen De happening Bad Composers presenteert zes concerten met mooie muziek van ‘foute componisten’: vrouwenhaters, racisten, moordenaars. Via interventies stelt schrijfster Gaea Schoeters er de vragen bij die deze tijd van #MeToo, Black Lives Matter en cancel-cultuur opdringt. Een concertzaal van nu moet die vragen durven stellen, vindt programmator Maarten Quanten.

GEZOCHT voor moord

Maarten Quanten

Kunst is nauw verbonden met de tijd waarin ze gemaakt wordt. En dat geldt ook voor de wijze waarop we over kunst en kunstenaars spreken en de instituten die hen vormen en tonen. Een voorbeeld: het 19e-eeuwse ‘componerende genie’ kan niet los gezien worden van het Verlichtings- en vooruitgangsdenken, van een zweempje revolutie, de emancipatie van de burgerij en het bijbehorende ‘Bildungsideal’. Zo’n genie kan beschouwd worden als een soort ‘superkunstenaar’, een mens met haast bovennatuurlijke capaciteiten. De 19e- en 20e-eeuwse muziekinstituten tonen het belang van muziek en de bewondering voor (of zelfs verafgoding van) het genie in de wereld van de bour­geoisie: gigantische orkesten worden ingezet, composities worden langer, het publiek luistert in stille bewondering, de lichten worden gedoofd zodat alle haast religieuze aandacht gericht kan worden op het Kunstwerk. Richard Wagner kan zowaar zijn eigen operahuis bouwen, een tempel die aan alle parameters voldoet om zijn geniale Werk aan het volk te tonen. Wagners Festspielhaus is vandaag nog steeds in gebruik, net zoals veel andere 19e-eeuwse cultuurtempels.

Grof gesteld worden moderne concert­ huizen trouwens nog steeds gebouwd volgens dat model. Zelfs ‘het concert’ volgt in grote lijnen het traditionele plan.

Ook het Werk van de Grote Meesters

wordt constant, generatie na generatie, herhaald op concerten en cd’s. Enerzijds ontroeren die werken uit de ‘klassieke canon’ luisteraars nog altijd, maar anderzijds zijn het ook Fremdkörper geworden in een moderne wereld: producten van hun tijd, die samenhangen met de vertogen die toen en niet meer noodzakelijk nu het denken en doen bepaalden.

Onderdrukking en onrecht Die spagaat tussen verleden en heden wordt soms pijnlijk duidelijk, zoals (muziek)wetenschappers afgelopen decennia onderzochten vanuit bijvoorbeeld cultuursociologie, feministische theorie, postkoloniale en genderstudies.

Het (op 19e-eeuwse leest gestoelde) componerende genie wordt dan gelinkt aan de ‘superieure witte man’, lid van een burgerij die de wereld zou besturen en vormen naar haar beeld - onderdrukking en onrecht incluis. Denk aan de ontstaans­ condities van het oeuvre van Georg Friedrich Händel. Hij had aandelen in slavenschepen, in het bedrijf van zijn patron. Dat was indertijd niet zo vreemd, ook niet ethisch laakbaar. Zelfs verlichte denkers vonden er niet noodzakelijk graten in. Niettemin lag dergelijk handelen (pun intended) aan de basis van een gruwelijke geschiedenis van uitbuiting en systemisch racisme. Maar tijd lijkt wonden te helen en geschiedenissen

carlo gesualdo worden vergeten. In programmaboekjes wordt Händel doorgaans eerder beschreven als een geniale componist die op society-etentjes bekend stond voor zijn droge humor dan als racist.

In het bredere kunstenveld zijn er recentelijk wel wat (geniale) makers van hun piëdestal getuimeld. Reden was bijna altijd dat er stevig aan geschud werd door hun slachtoffers. De artistiek directeur die vandaag nog een Jan Fabre wil programmeren, kan best een stevige ver­klaring klaarliggen hebben. Zijn (arti­stieke) keuze zou immers als provocatief beschouwd worden.

Niemand stoort zich echter aan een ‘Messiah’ meer of minder of aan reeksje madrigalen van Carlo Gesualdo, (proto-)avant-gardist, geniale componist en pleger van gruwelijke femicide.

Aangezien Don Carlo een prins was, kwam hij er ook nog eens mee weg (tijden veranderen) en mocht hij zijn psychologische pijn verwerken met het componeren van diep-persoonlijke madrigalen. Weinigen zullen ontkennen dat het meesterwerken zijn. Toch? Gesualdo’s misdaden zijn zo­ waar een unique selling point geworden. CHEVRON-CIRCLE-RIGHT

15

GEZOCHT GEZOCHT GEZOCHT voor seksisme

voor slavenhandel

voor racisme

henry purcell

Georg Friedrich Händel

claude debussy

Ze maken hem zeker niet minder tot een componerend genie, of om met de hedendaagse componist Wolfgang Rihm te spreken: “Hoe heerlijk verfrissend is deze seksueel geladen wroeging vergeleken met de vreselijk opgepoetste vroomheid van de meeste Noord-Europese meesters!

Nauwelijks is de Prins klaar met het steken van zijn dolk in lijken of hij zit al weer achter zijn bureau de meest fantastische contrapunt te schrijven, het mooiste dat er is. Hij is onnavolgbaar.”

Blackface Muziek roept andere vragen op dan talige kunstvormen zoals de roman, theater of filosofie. Die worden veel makkelijker als ‘gedateerd’ beschouwd. De ‘onaangepaste’ denkbeelden die erin opduiken, geven ook makkelijker aanstoot. In theater- en filosofie-opleidingen stellen studenten steeds vaker bepaalde Grote Denkers en Kunstenaars in vraag - zelfs tot op het punt dat er geëist wordt om Immanuel Kant uit het curriculum te schrappen.

De ‘betekenis' van een muziekstuk is doorgaans minder eenduidig en soms simpelweg niet vaststelbaar. In hoeverre kan de tijdsgeest die erin doorschemert dan nog ethisch getinte of zelfs politieke vraagstukken opwerpen? Recentere onderzoeken binnen de zogenaamde kritische ­musicologie (new musicology) geven aan

16

Werk van Jan Fabre programmeren, is dezer dagen een provocatie dat dit wel degelijk het geval is.

Neem ‘Golliwogg’s Cakewalk’ van Claude Debussy. Debussy (een witte Fransman) gebruikt elementen van ragtime en linkt ze aan de ‘Golliwog(g)’.

Dat is een pop, gemodelleerd naar karikaturale voor­stellingen van de Afro-Amerikaanse mensen (blackfacecultuur) die populair waren ten tijde van de Jim Crow-wetten. Vandaag wordt de analyse dat dergelijke karikaturen bijdragen aan segregatie en onderdrukking breed gedragen.

Minder breed gedragen is het fenomeen van ‘culturele toe-eigening’ (cultural appropriation). Dit proces doet zich voor als een vertegenwoordiger van een dominante cultuur zich elementen van een andere, niet-dominante of zelfs onder­ drukte cultuur toe-eigent. Alweer is dat duidelijk het geval in ‘Golliwogg’s Cakewalk’. Maar wat doe je dan met de rest van Debussy’s muziek waarin hij vaak

elementen uit andere, onderdrukte ­cul­-turen overneemt? De Javaanse ‘gamelan’-muziek en -instrumenten zijn ongetwijfeld het bekendste voorbeeld.

Dat die in Parijs op de wereldtentoonstelling geëxposeerd werden en de fascinatie van Debussy wonnen, mag uiteraard een direct effect genoemd worden van westers koloniaal denken.

Bevlekte cultuur-uiting Met de happening Bad Composers willen we de traditioneel overgeleverde ­concertformule en bijbehorende program­ mavertogen even aan de kant zetten.

We gaan geen citaten van componisten tonen waaruit moet blijken hoe vooruitziend, vernieuwend en geniaal-rebels ze waren. Hun muziek verschijnt voor een keer niet als eerbiedwaardig Werk, maar als (bevlekte) cultuur-uiting. Het is niet de bedoeling om componisten vanuit de toekomst te veroordelen, wel om hun kunstwerken te redden van het veelge­ hoorde epitheton ‘tijdloos’.

Kunstwerken ademen hun tijd, ten goede en ten slechte of iets daartussenin. En dat geldt evenzeer voor dit concertconcept dat niet meer of minder doet dan het articuleren van vragen die eigen zijn aan deze tijd. En misschien hoort daarbij zelfs het voorstel eens niet te doen alsof het Heilige Bloed op onze podia staat. circle

PIANOS MAENE FLAGSHIP STORE GENT

exclusive brands Steinway & Sons - Boston - Essex - Doutreligne

Steinway & Sons - Boston - Essex - Doutreligne www.maene.be

Nu 2 showrooms op 1 locatie : Steinway Piano Gallery Belgium & Piano’s Maene Gent Pieter Van Reysschootlaan 2 B-9051 Gent (Naast oprit E40 - Sint-Denijs-Westrem)

De Bijloke Magazine 2015.indd 1

18/09/2015 15:15:42

Ook wat u niet ziet is vaak van onschatbare waarde.

Zoals het juiste woord of een comfortabele stilte.

Of één en al oor voor wat gezegd wordt.

Aandacht grootse Ookvoor watde u niet ziet dingen en voor details die het verschil maken. is vaak van onschatbare waarde.

Daaraan herkent deeen zielcomfortabele van onze bank.

Zoals het juiste woordu of stilte.

Of één en al oor voor wat gezegd wordt.

Aandacht voor de grootse dingen en voor details die het verschil maken.

Daaraan herkent u de ziel van onze bank.

NIEUW MUSEUM

Reserveer je tickets online

www.gum.gent

Delen Private Bank, trouwe partner van Muziekcentrum de Bijloke Coupure Rechts 102 9000 Gent

Delen Private Bank, trouwe partner van Muziekcentrum de Bijloke Coupure Rechts 102 9000 Gent

Tristan en Isolde zoals je ze nog nooit zag Een middeleeuws verhaal in een bijzondere omhelzing tussen zang, muziek, beeldend theater, poppenspel, dans en ontwerp. Carolyn Sampson en Cappella Amsterdam brengen ‘Tristan en Isolde’ in een nooit geziene cross-over.

Renske Smorenburg | Anouk van Kalmthout

‘Le vin herbé’ van de Zwitserse componist Frank Martin (1890-1974) is vernoemd naar de ‘kruidenwijn’ die in het middeleeuwse epos de liefde smeedt tussen Tristan en Isolde. Beiden zijn voorbestemd om met een ander te trouwen, maar door een speling van het lot drinken ze de liefdesdrank en worden ze hopeloos verliefd op elkaar.

De kameropera over de tragische geliefden is de tegenpool van Richard Wagners vijf uur durende opulente uitvoering.

Vergeleken met Wagners gigant steekt Martins ‘wereldlijke oratorium’ intiem af.

Maar Martins hypnotiserende compositie en het aangrijpende verhaal smeken ook om een multidisciplinaire uitvoering en een bijzondere podiumopstelling. In een raamvertelling bestaande uit 22 tableaus worden de verhalen van Tristan, Isolde en hun voorbestemde geliefden Branghien en koning Mark verteld. Steeds weer lijkt het perspectief te wisselen van een vertelling naar een beleving. Enter: 2 solisten (Carolyn Sampson en Thomas Walker), 24 koorleden, 8 muzikanten en 6 dansers. Ulrike Quade tekent voor de regie, Emio Greco en Pieter C. Scholten (ICK Dans) voor de choreografie en het kunstenaarsduo Wandschappen voor een geanimeerd decor.

Hoe hebben jullie elkaar gevonden?

Ulrike Quade (regisseur): ‘Toen dirigent Daniel Reuss me vroeg als regisseur voor “Le vin herbé”, twijfelde ik geen moment.

Zo’n samenwerking tussen een kamerkoor,

18

Enter: 2 solisten, 24 koorleden, 8 muzikanten, 6 dansers en een geanimeerd decor een dansgezelschap en ons poppentheater bewees ook eerder al goed te werken.’

Daniel Reuss (dirigent): ‘Het verhaal vraagt gewoon om een regie. Ja, je kunt een koor een dans laten doen of een pirouette laten draaien op het toneel, maar dan gaat er te veel van de klank verloren – en het is een heel subtiele partituur. Dus samen met Ulrike Quade ontwikkelden we een concept waarbij de muziek niet aangetast wordt. Het dansgezelschap ICK past perfect in dit plaatje.’

Jullie werken ook met bijzondere beelden op scène.

Quade: ‘In “Le vin herbé” is de muziek

leidend. Het is de basis voor alles wat wij maken daarop. De beelden vallen dus samen met de muziek en begeleiden de muziek.’

Reuss: ‘Die beelden werken erg goed en kloppen helemaal. In de tijd dat Martin het stuk schreef, had hij zelf houtsneden als illustraties uitgezocht. Het gebruik van beelden geeft de voorstelling ook nu weer iets archaïsch en ritueels, net zoals toen.’

Waarin zit de blijvende aantrekkingskracht van dit verhaal?

Quade: ‘De voorstelling bestaat uit drie delen: de toverdrank, het bos en de dood.

Al in deel 1 zingt het koor dat de liefde fataal zal eindigen. In het tweede deel zijn Tristan en Isolde de zangers op het toneel en beelden de dansers hun innerlijke twijfels over de liefde en hun angsten uit. Het derde deel gaat over de dood. Omdat die aangekondigd is, komt die niet als een verrassing.

De surprise zit hem in het thema dat de liefde groter is dan de dood. In die zin is dit geen triest maar een hoopgevend verhaal.’

Reuss: ‘In de epiloog zegt de verteller dat hij het verhaal heeft verteld aan alle geliefden op aarde opdat ze er troost in kunnen vinden tegen alle pijnen van de liefde. Wat een boodschap!’ circle

Do 24.03 | 20:00 | Concertzaal €28

Le vin herbé

Carolyn Sampson & Thomas Walker Cappella Amsterdam Ulrike Quade Company ICK Dans Amsterdam Dutch String Collective Wandschappen H EM ELS E ST EM M EN

interview

19

De droommuziek van kinderen Met ‘Twice Upon’ schreef de iconische componist Luciano Berio ‘muziektheater zonder woorden voor zes groepen kinderen’. I SOLISTI en De Veerman gaan aan de slag met de Gentse school De Mozaïek. Een uniek project.

Rebecca Diependaele | Karel De Puysseleir

O

nze reeks ‘360° Berio’ presenteert met ‘Twice Upon’ een wel erg bijzonder werk. De Italiaanse postmodernist Luciano Berio schreef de compositie voor zes muzikanten die elk een groep kinderen zonder muzikale voorkennis op sleeptouw nemen. Voor de première op een Londens festival in 19931994 begeleidde ‘muziekeducator’ Richard McNicol de deelnemende schoolklassen.

Latere uitvoeringen zijn schaars, zelfs de partituur bleek amper te vinden. Voor De Bijloke gaan Francis Pollet van blazers­ ensemble I SOLISTI en Tijl Bossuyt van kunsteducatieve organisatie De Veerman in zee met de Gentse basisschool De Mozaïek.

Een boeiende uitdaging, zeggen ze zelf.

Hoe is die moeilijk vindbare partituur bij I SOLISTI en De Veerman beland?

Francis Pollet (I SOLISTI): ‘Progra­­m­mator Maarten Quanten liet ons een

20

‘Op het einde worden er tonen “doorgegeven” aan de toehoorders.

Meezingend wandelen ze de Concertzaal binnen’ video-opname van “Twice Upon” zien.

Meer hadden we niet. Waarom spring je daarop? De bedoeling van het oorspronkelijke stuk is boeiend: het was een uitdaging voor Berio én het festival om in te zetten op participatie. Berio schreef muziek van uitersten: de “Sequenze” zijn aartsmoeilijk, maar werken als “Opus Number Zoo” en “Twice Upon” zijn puur speelplezier.

Met I SOLISTI dagen we de muzikanten graag uit om verder te gaan dan de partituur en zoeken we naar participatieve projecten.

In “Twice Upon” zie je meteen hoe de professionele muzikanten de kinderen uitnodigen

en meenemen in de muziek. Daarna is de helletocht begonnen om de partituur te pakken te krijgen, de partijen, tekst en uitleg over de opzet en ieders rol in het geheel…

Dat nam vele maanden in beslag!’

Tijl Bossuyt (De Veerman): ‘We werken mee aan dit project precies omdat we zo verschillend zijn. In de partituur wordt een muzikaal pad beschreven, maar ook het educatieve traject is duidelijk uitge­ stippeld. Opvallend: één onderdeel van het werk is “droommuziek” die de kinderen zelf mogen componeren. In de jaren negentig stond componeren op het curriculum van Britse lagere scholen!’

‘Ook de school waar wij mee samenwerken, De Mozaïek in Gent, had haar verwachtingen: het moest interessant zijn voor de kinderen. En leuk – dat staat trouwens expliciet in de partituur! We beginnen met een voortraject, daarna wordt Berio geïntroduceerd. Tot slot leggen we een focus op componeren en werken met het materiaal uit de partituur.’

interview

← De Veerman en Amuz werkten eerder aan het project ‘kinderen worden als componisten geboren’.

De compositieopdracht voor ‘Twice Upon’ werd gegeven door ‘muziekeducator’ Richard McNicol, die in de partituur ook de instructies schreef voor het repetitieproces. Op welke uitdagingen bots je in een Gentse school dertig jaar later?

Pollet: ‘De Britse scholen hadden een stevige muzikale basis. Aan de andere kant staat er ook dat het werk niet bedoeld is voor een opgeleid kinderkoor.’

Bossuyt: ‘De meeste kinderen in Vlaamse scholen hebben weinig voeling met klassieke muziek. Dat geldt ook in De Mozaïek. Opvallend is wel dat kinderen met een andere culturele achtergrond veel naar muziek luisteren en vertrouwd zijn met verschillende toonsystemen.

Daarmee kunnen we zeker en vast aan de slag bij het componeren van de “droommuziek”.’

Ook de presentatie in De Bijloke is bijzonder.

Pollet: ‘We voeren het werk op in de inkomhal van De Bijloke. Op het einde worden er tonen “doorgegeven” aan de toehoorders. Meezingend wandelen ze de Concertzaal binnen, waar het programma verder gaat. Ik vind het een mooi, krachtig idee dat de kinderen het publiek en hun ouders bij de hand nemen en uitnodigen naar het concert. We moeten bekijken hoe we dat in goede banen leiden. In de partituur staat dat de dirigent fungeert als “politieagent”. Misschien kunnen de zaalwachten een keer een artistieke rol spelen?’

Wat spreekt jullie aan in het werk van Berio?

Pollet: ‘De gespletenheid. Enerzijds de

complexiteit en tezelfdertijd de eenvoud die je als luisteraar ervaart. De “Sequenza XII” voor fagot, bijvoorbeeld. Achttien

minuten circulair ademen, dat is immens! Als publiek vraag je je af: wat hóór ik hier nu, wat gebeurt er hier?

Telkens slaagt Berio erin het publiek op het puntje van zijn stoel te krijgen.

Ik krijg er kippenvel van.’

Bossuyt: ‘Een permanent samenspel van chaos en orde, dat is voor mij eten en drinken. In het werk van Berio vind je het verstoren van een bestaande orde, waardoor je zelf de blokjes opnieuw moet zetten en een nieuw gegeven creëren.

Eigenlijk maak je de wereld opnieuw.’ circle

Za 12.03 | 20:00 | Concertzaal Voorverkoop €16 Kassa €22

Twice Upon…

I SOLISTI

360 ° B ERI O

21

Check www.bijloke.be/corona! voor up-to-date! concertinformatie!

MAART

za 19.03 | 20:00 Z A LI G E ZO N DAG

Enfants terribles onder elkaar Daniel Ciobanu vr 11.03 | 20:00

M AG I S TR A A L BA RO K

Esplendor de España Al Ayre Español

Nils Mönkemeyer & Symfonieorkest Vlaanderen NA HET CONCERT

zo 06.03 | 11:00

NA HET CONCERT

SY M FO N I EO R K ES T V L A A N D E R E N

Pastorale

za 19.03 | 22:00

vr 01.04 | 20:00

PI J N & PAS S I E

Mattheuspassie

Geraldine Clément

Collegium Vocale Gent & Philippe Herreweghe M AG I S TR A A L BA RO K

za 02.04 | 20:00

PI J N & PAS S I E

Dood doet leven

Vox Luminis & Lionel Meunier

Sequenza XIII voor accordeon

Literaire avond over pijn & passie

Wilco Oomkes

do 24.03 | 20:00

H E M E L S E S TE M M E N

Le vin herbé

za 12.03 | 20:00

PI J N & PAS S I E

S EQ U E NZ E A T U T TI

Sequenza I voor fluit

King Arthur S EQ U E NZ E A T U T TI

vr 01.04 | 18:30

Stiltemaal met Sarah Eisa

zo 20.03 | 17:00

vr 11.03 | 22:00

APRIL

360 ° B E R I O

zo 03.04 | 15:00

ZO N DAG M ATI N E E

Peer Gynt

Carolyn Sampson & Cappella Amsterdam

Twice Upon...

Vlaams Radiokoor, Brussels Philharmonic

I SOLISTI

vr 25.03 | 20:00

M I N I AT U U R

& Stéphane Denève

De Goldbergvariaties di 15.03 | 20:00

JA Z Z

Jean Rondeau

za 16.04 | 20:00

Jakob Bro 'Uma Elmo'

PI A N O

Betoverende notenpracht

Jakob Bro, Jorge Rossy & Arve Henriksen

za 26.03 | 16:00

FA M I LI E

Seong-Jin Cho

Orfi en Jeurie KIDconcert op muziek van Offenbach & Liszt zo 27.03 | 11:00

Z A LI G E ZO N DAG

Moments musicaux Andreas Staier ma 28.03 | 19:30

AVO N D J E A D O R N O

Migraine ontstemt Mariske Broeckmeyer wo 30.03 | 18:30

PI J N & PAS S I E

Sint-Pieterskerk Stiltemaal met Anne-Laure Vandeputte wo 30.03 | 20:00

PI J N & PAS S I E

Messe de Nostre Dame Jan Michiels & GRAINDELAVOIX wo 16.03 | 14:00

vr 22.04 | 20:00

YO U N G M AS TE RS

Matinee als mindfulness

do 31.03 | t.e.m. za 2.04

PI J N & PAS S I E

Gratis expo: The Garden

Nicholas Van de Velde

Josse De Pauw, Frederik Neyrinck

Muziektheater Transparant, met de stem van do 17.03 | 20:00

G R A N D I OOS SY M FO N I S C H

zo 24.04 | 10:00 do 31.03 | 18:30

PI J N & PAS S I E

Stiltemaal met Ikram Aoulad vr 18.03 | 20:00

& Asko|Schönberg

Claron McFadden

Leningradsymfonie Brussels Philharmonic & Michail Jurowski

O N G E H OO R D

Rhapsody

BA D CO M P OS E RS

Tussen vlees en ziel Servir Antico

K A M E R M UZ I E K

Quatuor pour la fin du temps

do 31.03 | 20:00

PI J N & PAS S I E

zo 24.04 | 12:00

BA D CO M P OS E RS

Annelien van Wauwe, Franziska Hölscher,

Stabat Mater

Bad Ass Baroque

Victor Julien-Laferrière & Severin von Eckardstein

B'Rock Orchestra

B'Rock Orchestra & Dmitry Sinkovsky

START TICKETVERKOOP SEIZOEN 22 | 23!

Check www.bijloke.be voor startdatum! verkoop abonnementen en tickets!

BA D CO M P OS E RS

Hart der duisternis Taurus Quartet

MEI

za 21.05 | 20:00

ma 02 mei 19:30

AVO N D J E A D O R N O

Jauchzet, frohlocket! zo 24.04 | 16:00

BA D CO M P OS E RS

Tweehonderd jaar ervaring, nul routine

Philippe Herreweghe

#OperaToo? International Opera Academy

do 05.05 | 20:00

M I N I AT U U R

Heldinnen van liefde en verlies zo 24.04 | 18:00

BA D CO M P OS E RS

JA Z Z

Brecker/Liebman/Copland Quintet feat. Drew Gress & Joey Baron

Ruby Hughes, Jonas Nordberg & Mime Brinkmann

Aoua!

NA HET CONCERT

zo 24.04 | 14:00

agenda

za 21.05 | 22:00

S EQ U E NZ E A T U T TI

Sequenza IXb voor sax Alberto Cavallaro

di 24.05 | 20:00

Het Collectief

vr 06.05 | 20:00

G R A N D I OOS SY M FO N I S C H

Spektakel op 176 toetsen zo 24.04 | 20:00

BA D CO M P OS E RS

Moord en madrigalen

Songs of Nature Ilse Eerens & B'Rock

Martha Argerich, Polina Leschenko & Antwerp vr 27.05 | 20:00

Symphony Orchestra

360 ° B E R I O

Sinfonia

EXAUDI za 07.05 | 20:00 wo 27.04 | 14:00

YO U N G M AS TE RS

Pluche en punchlines

SY M FO N I EO R K ES T V L A A N D E R E N

Petroesjka

Antwerp Symphony Orchestra, Martyn Brabbins & HYOID

Lukas Geniušas & Symfonieorkest Vlaanderen

Desguin Kwartet do 12.05 | 20:00 vr 29.04 | 20:00

O N G E H OO R D

Aurora electronica

Sequenza II voor harp Mathilde Wauters

za 30.04 | 20:00

do 12.05 | 22:00

S EQ U E NZ E A T U T TI

Sequenza XI voor gitaar Alejandro Tentor

vr 13.05 | 20:00 H E M E L S E S TE M M E N

De muze van Monteverdi

K A M E R M UZ I E K

Der Tod und das Mädchen Danish String Quartet

Voces Suaves za 14.05 | 20:00

vr 27.05 | 22:00

S EQ U E NZ E A T U T TI

Sequenza XII voor fagot Jappe Dendievel

G R E NZ E LOOS

SUD

zo 29.05 | 11:00

G R ATI S M UZ I K A LE PI C K N I C K

Côté Jardin

Marco Beasley NA HET CONCERT

NA HET CONCERT

NA HET CONCERT

S EQ U E NZ E A T U T TI

NA HET CONCERT

Nico Couck

HERMESensemble & ChampdAction vr 29.04 | 22:00

T Ê TE-À-T Ê TE

From Darkness to Wilderness

za 14.05 | 22:00

S EQ U E NZ E A T U T TI

Sequenza VII voor hobo Balder Dendievel

JUNI wo 01.06 | 14:00

zo 15.05 | 11:00

Z A LI G E ZO N DAG

Mozart en Haydn 2.0

YO U N G M AS TE RS

Veelzijdige vioolmiddag Esther Duerinck & Lydia Michel

Justin Taylor & Consone Quartet do 02.06 | 20:00

M I N I AT U U R

Mozart op z'n mooist

Firenze 1350, wieg van het humanisme

Christoph Koncz & Les Musiciens du Louvre

Sollazzo Ensemble

zo 15.05 | 15:00

vr 20.05 | 20:00

ZO N DAG M ATI N E E

M AG I S TR A A L BA RO K

za 11.06 | 20:00

SY M FO N I EO R K ES T V L A A N D E R E N

L'Euridice

Haydn met Zweedse schwung

Scherzi Musicali & Nicolas Achten

Jakob Koranyi & Symfonieorkest Vlaanderen

23

Côté De grootste Jardin muzikale

Zo 29.05

Check onze website en Facebookpagina voor programma en uitvoerders

GRATIS FESTIVAL

vanaf 11:00 Bijlokesite Bij regenweer verhuizen we naar binnen

picknick van Gent