PRAKTISCH
Iedereen kent tegenwoordig wel mensen in zijn omgeving die gescheiden zijn. In veel gevallen zijn er kinderen bij betrokken. Natuurlijk vindt iedereen dat heel erg voor de kinderen, maar eigenlijk zijn we er zo langzamerhand ook wel aan gewend geraakt. Het komt zo vaak voor, het hoort er nu eenmaal bij. We kennen flitsscheidingen, happy divorces, co-ouderschap en nog vele andere varianten waarbij scheiden gemakkelijk wordt gemaakt en met zo min mogelijk schade voor de kinderen. Let wel: zo min mogelijk schade. Schade is er dus altijd. Dat wordt inmiddels wel erkend en ook de nodige onderzoeken tonen aan dat kinderen er altijd schade van ondervinden, hoe goed het ook geregeld wordt. Bekend is dat kinderen van gescheiden ouders zelf 100% meer kans hebben om ook te scheiden. Ofwel, je kunt dan dus niet zo goed een gezonde relatie aangaan als iemand die zijn ouders niet uit elkaar heeft zien gaan. ‘Tenzij je leert hoe het dan wél moet’, denk ik altijd. Maar daar doemt een volgend probleem op: wie weet nog hoe het moet? En maken we ons daar dan wel druk om? Het fundament van een kind en de ontwikkeling van zijn identiteit is mede gebaseerd op de relatie van en met zijn ouders. Zo heeft God het vanaf het begin bedoeld toen Hij man en vrouw schiep met de mogelijkheid dat daar kinderen uit voort zouden komen. Laten we dat vooral vasthouden en voorleven!
Eén op de drie huwelijken eindigt in een echtscheiding. Bij deze scheidingen zijn in Nederland jaarlijks tussen de 50.000 à 60.000 kinderen betrokken. Hoewel volwassenen de zogenaamde “happy divorce” in het leven hebben geroepen, komt die in de praktijk niet zo vaak voor. Bovendien is voor een kind een scheiding nooit “happy”. Dat is altijd het kind van de rekening. Ook onder christenen is echtscheiding een veelvoorkomend en algemeen geaccepteerd verschijnsel. Toch heeft God heeft het nooit zo bedoeld (Matt. 19:1-9). Het gezin is Gods idee en bedoeld als plaats waar kinderen veilig kunnen opgroeien, met de bescherming van hun beide ouders. Waar gaat een kind wiens ouders gaan scheiden doorheen? En wat kunt u voor zo‘n kind
betekenen? Op deze vragen gaan we in dit artikel verder in.
echtscheiding mee hebben gemaakt, op veel gebieden slechter functioneren dan kinderen uit intacte gezinnen: • ze presteren aanzienlijk slechter op school; • ze hebben meer gedragsproblemen; • ze voelen zich psychisch en emotioneel minder goed; • ze hebben een lager zelfbeeld; • ze hebben meer problemen met sociale relaties.
Niet beter af na scheiding Om maar meteen met de deur in huis te vallen: kinderen zijn zeer zelden beter af na een echtscheiding. Vaak wordt gezegd dat een echtscheiding voor kinderen minder erg is dan voortdurend te moeten leven met ruziënde ouders. Dat idee wordt echter niet gesteund door wetenschappelijk onderzoek. Nederlands onderzoek laat zien dat scheiden alleen maar ‘voordelig’ is voor de kinderen wanneer er bijvoorbeeld sprake is van huiselijk geweld. Voor kinderen uit dergelijke gezinnen komt de echtscheiding meestal niet onverwacht. En hoewel ze noch vader, noch moeder willen missen, wensen ze verlost te worden uit hun situatie. Het komt ook regelmatig voor dat ouders juist weinig ruzie maken in aanloop naar de scheiding. Het gevolg hiervan is dat kinderen de echtscheiding helemaal niet aan zagen komen. En dat brengt het nodige onbegrip met zich mee.
Gevolgen voor de kinderen Onderzoek toont aan dat kinderen die een
Bovendien scheiden kinderen van gescheiden ouders zelf ook vaker; deze kans is twee keer zo groot als bij mensen van wie de ouders niet gescheiden zijn. Dat is eigenlijk helemaal niet verwonderlijk wanneer we ons realiseren dat kinderen het huwelijk van hun ouders als voorbeeld zien voor hun eigen toekomstige relatie.
Het geestelijke aspect Reguliere onderzoeken belichten alleen de emotionele en sociale schade die een kind oploopt bij echtscheiding. Zij gaan echter voorbij aan het geestelijke aspect. Ouders dragen de verantwoordelijkheid voor het geestelijk welzijn van hun kinderen. Het huwelijk is een afspiegeling van de relatie tussen Christus en Zijn gemeente. Daarnaast wordt wie Jezus is, voor kinderen gerepresenteerd door hun ouders. Dit alles valt in duigen bij een echtscheiding. Daarom is een echtscheiding dan ook niet zelden desastreus voor het geloofsleven van kinderen.
Wat kunt ú doen? Wat kunnen we nu met elkaar doen om kinderen te helpen die worden geconfronteerd met de echtscheiding van hun ouders? We zetten een aantal tips voor u op een rijtje: • Accepteer gevoelens als boosheid, verdriet, schuldgevoel en verwarring. Besteed speciaal aandacht aan het schuldgevoel dat het kind mogelijk heeft over de scheiding. Dat gevoel moet het kind absoluut kwijt! • Geef het kind ruimte om te praten, maar forceer niets. • Help het kind om te begrijpen dat niet God, maar de ouders willen scheiden. Vertel hen van Gods wil – dat mensen bij elkaar blijven als ze getrouwd zijn – en de vrije keus van de mens. Durf ook de negatieve gevoelens en gedachten rondom het geloof ter sprake te brengen. • Bemoedig het kind om zijn gevoelens met God te delen. Laat het kind een brief schrijven aan God of heel concreet bidden. • Wees reëel. Veel kinderen blijven hopen dat hun ouders weer bij elkaar komen. Vaak is dat niet de werkelijkheid. Maak dat voorzichtig duidelijk aan een kind en ondersteun het vooral.
van haar verantwoordelijkheid om de zorg voor deze kinderen op zich te nemen. Daarnaast mag iedere christen zich afvragen of echtscheiding voor hem/haar een geaccepteerd gegeven is geworden. In hoeverre is de gemeente van Christus nog anders dan de wereld? Bronnen: - Artikel ‘Kind en echtscheiding’, drs. R.J. Hondsmerk - www.pedagogiek.net - Reader ‘Kinder- en Tienerpastoraat’, Chris
Kinderen van gescheiden ouders vormen een grote, groeiende groep die een wankel fundament heeft voor de toekomst van een eigen relatie. De gemeente van Christus moet zich dan ook bewust zijn
Rob Hondsmerk Directeur Kinder- en Jeugdzorg
Geert. In de vorige nieuwsbrief vroegen we om uw gebed voor zijn moeder die ernstig ziek was. Helaas is zij onlangs overleden. We vragen uw gebed voor Geert en de rest van het gezin.
Marieke, wiens moeder erg ziek is en ernaar verlangt om thuisgehaald te worden door God. Voor Marieke is dit erg moeilijk en ze weet dan ook niet waar ze voor moet bidden. Ze is verdrietig en heeft vragen over God. Wilt u bidden voor Marieke en de rest van het gezin?
Een gezin waar vermoedelijk sprake is van kindermishandeling. We werden gebeld door een mevrouw die dit vermoedt. Wilt u bidden dat de mishandeling zal stoppen en het gezin de hulp zal ontvangen die nodig is?
Om het werk van Chris verder te kunnen uitbreiden, zijn we op zoek naar een Coördinator Chris. Wilt u met ons bidden dat we deze vacature snel kunnen invullen?
Wilt u met ons danken voor: Het extra werk dat de telefoon- en chatvrijwilligers hebben verzet in de afgelopen zomerperiode. In de vakantietijd is het vaak moeilijker om het rooster vol te krijgen. Velen hebben extra diensten gedraaid om toch zeven dagen per week en vierentwintig uur per dag beschikbaar te zijn voor kinderen en tieners in nood. Dankt u mee?
Meer informatie over de vacature vind je op www.chris.nl. Je kunt ook bellen met Henry Valk, 064642 6661, of mail naar h.valk@ dehoop.org.
Doorlezen over dit onderwerp? Er is veel meer te zeggen over het thema ‘Kind en echtscheiding’ dan we hebben kunnen benoemen in deze nieuwsbrief. Wilt meer lezen over dit onderwerp? Ga dan naar www.chris.nl.
Gods zegen gewenst,
Wilt u met ons bidden voor:
Vanwege verschuiving van werkzaamheden zijn we op zoek naar een meewerkend teamleider voor het werk van Chris. Een collega met hart en grote affiniteit voor kinderen en tieners. Iemand die gemakkelijk voor groepen kan spreken en beschikt over HBO werk- en denkniveau. Je leeft met de Here God en hanteert de Bijbel als richtsnoer voor je werk en leven.
Gezocht: Coördinator Chris
Scheiden doet lijden – vooral bij kinderen
De donaties die we mogen ontvangen. Dank God dat vele mensen ons werk een warm hart toedragen. We danken God ook dat wij mogen uitdelen van de zegen die Hij ons geeft.
Alle mensen die de weg naar Chris weten te vinden. We mogen dagelijks vele kinderen, jongeren en opvoeders te woord staan. Dank God dat wij deze mensen Zijn liefde en vrede mogen aanreiken. De vakantieperiode waarin de medewerkers van Chris de mogelijkheid hadden om op vakantie te gaan. Wilt u met ons danken voor de tijd van ontspanning?
Chris komt bij u op bezoek t ruim twintig Het werk van Chris bestaa end oor en een ter jaar. Chris biedt een luis en tieners. Ze en helpende hand aan kinder len, mailen bel te or kunnen hulp vragen do toerusting ris Ch dt of chatten. Daarnaast bie cursussen, via ld bee voor opvoeders, bijvoor ris werkt Ch en. rift voorlichtingen en tijdsch ns me de op ie vanuit een christelijke vis op Ho De van uit l en maakt sinds 2007 dee om oek bez op u ggz. We komen graag bij rk. In de vorm van te vertellen over ons we tles of wellicht zelfs een presentatie, een gas enst. U kunt een kdi als invulling van een ker atiecentrum, orm Inf afspraak maken via ons rlichtingen voo e dez via 078 - 6 111 222. Aan en. nd zijn geen kosten verbo
Cursus Huwelijk en Gezin Het Centrum voor Pastorale Counseling begint in oktober met de cursus ‘Huwelijk en gezin’. Deze cursus wordt zowel in Dordrecht als in Nijkerk gegeven en duurt acht zaterdagen. De cursus is van 10:00-13:00 uur en richt zich op iedereen die vanuit Gods Woord meer wil leren over het huwelijk. De cursus is ook erg geschikt voor echtparen die hun huwelijk willen verrijken en verdiepen. Data en plaatsen:
Stichting De Hoop bestaat 35 jaar, vier het mee! 25 september – 15.00 – 17.00 uur: 20.00 – 22.00 uur:
Ede, Evangelische Gemeente De Schuilplaats Kinderconcert met Marcel & Lydia Zimmer Avondconcert met Gerald Troost
2 oktober – Alblasserdam, Evangelische Gemeente Jozua Alblasserwaard 15.00 – 17.00 uur: Kinderconcert met Marcel & Lydia Zimmer 20.00 – 22.00 uur: Avondconcert met Gerald Troost Deze concerten zijn georganiseerd in het kader van het 35-jarig jubileum van De Hoop ggz. De concerten zijn gratis, maar het aantal plaatsen is beperkt! Aan de deur kost een toegangskaart € 5,-. Er wordt een collecte gehouden. Reserveer uw plaats via de website www.dehoop.org/35jaar.
2 oktober 9 oktober
Start KTPcursus september 2010 In september start Chris voor de zestiende keer met de cursus Kinder- en Tienerpastoraat. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. We zetten de details nog één keer voor u op een rijtje: Plaats: Start: Duur: Kosten:
Dordrecht en Zwolle Dordrecht: 25 september, Zwolle: 11 september tien zaterdagen. Einde cursus: juni 2011 € 350,- (exclusief de verplicht te lezen boeken)
Voor meer informatie en om u aan te melden voor de cursus, kunt u terecht op onze website: www.chris.nl.
Chris Algemeen De Weg kwijt Telefonische hulplijn
Mei € 20.273 € 50 € 50
Juni € 30.147 € 175 € 112
Bedankt voor uw gift!
Heeft u ook hart voor jongeren? Word dan vrijwilliger in preventie voor het project No Apologies! Dit is een karaktervormend preventieprogramma, gericht op jongeren van 11 tot 18 jaar. Het hoofddoel is jongeren te helpen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van alcohol, drugs, seksualiteit, mediagebruikt etc. Van 28 tot 30 oktober 2010 houdt De Hoop een training voor nieuwe No Apologies vrijwilligers die dit programma willen brengen op scholen en tiener- en jeugdgroepen. Interesse? Neem dan contact op met Edith Geurts (bel of mail naar 078-6111439 / e.geurts@dehoop.org) en vraag naar de aanmeldprocedure en het sollicitatieformulier. Of surf naar www.noapologies.nl.
7 september 9 september 10 september 13 september 14 september 19 september 21 september 23 september 25 september 26 september 28 september 29 september 30 september
Communicatie binnen het gezin, Amersfoort Family Builders (1), Scheveningen Media-invloed, Amersfoort Chris-presentatie, Nieuw-Lekkerland Kind en eigenwaarde, ’s-Gravendeel Chris-presentatie, Ridderkerk Identiteit, relaties en media, Rotterdam Communicatie binnen het gezin, Meppel Bidden met kinderen, Vianen Family Builders (2), Scheveningen Identiteit, Zaamslag Media-invloed, Meppel Family Builders (1), Drachten Internet, Gouda Family Builders (1), Eindhoven
REDACTIEADRES Provincialeweg 70, 3329 KP in Dordrecht Telefoon: (078) 6 111 356 E-mail: media@dehoop.org CHRIS NIEUWSBRIEF Maandelijkse uitgave van De Hoop ggz (www.dehoop.org). Chris is onderdeel van de kinder- en jeugdzorg van De Hoop ggz. De Hoop biedt kinder-, jeugd- en volwassenenzorg op het gebied van psychosociale, psychiatrische en verslavingsproblematiek. Ook biedt De Hoop re-integratietrajecten en heeft zij preventie-
projecten voor kinderen, tieners en ouders. Meer informatie op www.dehoop.org. De website van Chris is www.chris.nl. REDACTIE Rob Hondsmerk (hoofdredacteur) Diana Langerak (eindredactie) Medewerkers van De Hoop Media (opmaak)
Het werk van Chris wordt financieel ondersteund door Stichting Vrienden van de Hoop. Deze stichting is in het bezit van het CBF-keur en het RfB-keurmerk en is door de Belastingdienst erkend als ANBI. Giften voor Chris kunnen worden overgemaakt op rekeningnummer 3112 ten name van Vrienden van De Hoop inzake Chris.
Chris nieuwsbrief Gedwongen worden om te kiezen
Training vrijwilligers No Apologies
Agenda
Giften
Cursus Huwelijk en gezin, (1ste bijeenkomst Dordrecht) Cursus Huwelijk en gezin, (1ste bijeenkomst Nijkerk)
21ste jaargang • nummer 7 • september 2010
DRUK De Hoop Grafisch Centrum Provincialeweg 86 3329 KP DORDRECHT Telefoon: (078) 6 111 333 E-mail: grafisch@dehoop.com www.dehoopgrafischcentrum.nl
Kind en echtscheiding: loyaliteitsconflicten
Dertig procent van de kinderen die worden aangemeld voor hulp bij de kinder- en jeugdzorg van De Hoop, komt uit een echtscheidingssituatie. Meestal is een deel van hun klachten terug te leiden tot de echtscheiding of de aanloop naar de scheiding toe. Problemen waar ieder kind uit een echtscheidingssituatie mee te maken krijgt, zijn loyaliteitsconflicten. Wij spraken met Gerdien Blom, psycholoog bij de afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie van De Hoop. We vroegen haar wat deze conflicten inhouden én wat wij als christenen kunnen betekenen voor kinderen die geconfronteerd worden met de echtscheiding van hun ouders. “Een echtscheiding heeft altijd impact op kinderen”, begint Gerdien. “Of kinderen nu jong zijn of de tienerleeftijd bereikt hebben, of ouders met ruzie uit elkaar gaan of als vrienden, hun wereld staat op zijn kop. Hoe kinderen reageren op de scheiding, verschilt per kind en per leeftijd. Verwarring, boosheid, verdriet en schuldgevoel zijn echter emoties die door de meeste kinderen in echtscheidingssituaties worden herkend en doorleefd. Daarnaast gaat ieder kind door loyaliteitsconflicten heen zodra zijn ouders gaan scheiden.”
Gedwongen “Een loyaliteitsconflict houdt in dat kinderen
gedwongen worden om te kiezen tussen hun ouders. Ze moeten partij kiezen, terwijl ze dat niet willen. Kinderen houden van beide ouders en stellen hen niet graag teleur. Toch worden alle kinderen hier bij een scheiding wel toe gedwongen. Er moeten keuzes gemaakt worden als: ‘Bij wie ga ik wonen?’ of ‘Wil ik wel met mijn vader mee naar de kerk als mijn moeder daar moeite mee heeft? ’. Een andere situatie waarbij zich een loyaliteitsconflict voordoet, is wanneer er een nieuwe partner in beeld komt. Wat als je vader een nieuwe vriendin heeft waar hij heel gelukkig mee is? Als kind gun je je vader dat geluk, maar hoe doe je dat als je moeder ondertussen zit te huilen omdat je vader een nieuwe vriendin heeft? En hoe reageer je op ‘de’ nieuwe vrouw? Geef je haar een kans? Of moet je vervelend tegen haar doen omdat ze je moeder verdrietig maakt en haar plaats in dreigt te nemen?”
Niet te voorkomen “Loyaliteitsconflicten zijn vaak niet te voorkomen. Ouders kunnen ze echter wel zoveel mogelijk beperken
door dingen doordacht aan te pakken en goed met elkaar te communiceren. In de praktijk blijkt dit vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan. Een scheiding gaat in de meeste gevallen gepaard met pijn en verdriet waardoor goede communicatie tussen ouders niet altijd mogelijk is. Toch is het de verantwoordelijkheid van de ouders om ook hierin zo goed mogelijk voor hun kind te zorgen.”
Luisterend oor “Familie en vrienden kunnen veel betekenen voor kinderen wiens ouders in scheiding liggen. Voor kinderen in de basisschoolleeftijd kan het helpen als ze even uit de situatie gehaald worden. Nodig hen bijvoorbeeld uit bij u thuis of ga iets leuks met hen doen. Voor tieners is het vooral belangrijk dat u er voor hen bent. Vraag hen eens hoe het met hen gaat en wees een luisterend oor. Besef daarbij ook dat de echte klap vaak pas geruime tijd na de scheiding komt. Stop dus niet met de zorg voor ouders, kinderen en tieners na een paar maanden, maar toon juist dan extra betrokkenheid.”