IN DEZE EDITIE
Verblijven in een kliniek Omgaan met emoties in je lichaam
Pastoraat bij psychische problemen
HET VERHAAL VAN ALBERTINE
“Ik kan nu zeggen dat ik leef en niet langer overleef”
“God is hoe dan ook bij mij. De stem die ik hoorde als zevenjarig meisje, heeft me nooit losgelaten.”
Ester | Pagina 12
Axel Pothof Directeur Vrienden van De Hoop
Volgend jaar viert De Hoop haar 50-jarig bestaan!
In de jaren ’70 waren het de lokale kerken die aan de wieg stonden van De Hoop. Zij bekommerden zich om de mensen die verlamd door drugs en alcohol op straat zwierven en in portieken sliepen. En ze realiseerden zich, dat naast hun barmhartige, diaconale betrokkenheid, ook professionele hulp noodzakelijk was. Maar dan wel professionele hulp die mensen óók aan de voeten van Jezus brengt.
Nog steeds wordt het werk van De Hoop mede gedragen door honderden kerken in Nederland. En nog steeds mogen we – al vijf decennia lang – samen met kerken mensen met ernstige verslavingsproblemen en psychische problemen aan de voeten van Jezus brengen.
Het doet mij denken aan een schilderij van Jan van ’t Hoff dat bij de receptie van De Hoop in Dordrecht hangt. Het tekent het verhaal van de vier mannen die hun verlamde vriend via een opening in het dak op een bed voor Jezus’ voeten laten zakken (Markus 2:1-12). Zij waren vol vertrouwen dat Jezus hun verlamde vriend kon genezen. Ze lieten zich niet door belemmeringen uit het veld slaan. Sterker nog, Jezus genas de man toen Hij hún geloof zag!
Zo werken ook kerken en De Hoop samen voor mensen die in het leven ‘verlamd’ worden door hun verslavingsproblemen of psychische problemen. Samen helpen we hen op weg naar een nieuw leven. Samen brengen we hen aan de voeten van Jezus. Samen geloven we dat Hij mensen kan genezen.
Draagt jouw kerk al mee? Daar zijn we enorm dankbaar voor!
Nog niet? Stuur dan onderstaande link met video naar degene in jouw kerk die over het collecterooster en de giften gaat. In deze korte video nodig ik ook jouw kerk uit om samen met ons ‘verlamde’ mensen mee te dragen naar Jezus.
Scan de QR-code of ga naar: vriendenvandehoop.nl/collecte
Anne van Driesten - directeur Driesten Harskamp bouwbedrijf B.V.
“Het was alsof ik die stem van Jezus weer hoorde: ‘Ester, Ik zie jou’.”
COLOFON
De HOOP Magazine
is een uitgave van Stichting Vrienden van De Hoop. Vrienden van De Hoop is in het bezit van het CBFkeurmerk en door de Belastingdienst erkend als ANBI. Giften kunnen worden overgemaakt op rekeningnummer NL06.INGB.00.00.38.38.38. Telefoon: 078 611 1355
E-mail: info@vriendenvandehoop.nl
Redactie
Evelyn van der Ark, Mariëlle Blom (eindredactie), Kristle Braafheid, Eline de Bruin, Hilleen Droogendijk, Evelien Fokkema (eindredactie), Els van Weijen, Fennegien Wietses, Mariska van der Zwaal (beeldredactie).
Fotografie
Rick den Besten, Hilleen Droogendijk, Ineke Linssen en Rob Sportfotografie
Drukwerk
De Hoop Drukkerij, Dordrecht
Concept, ontwerp & realisatie
BladenMakers, Nijkerk
Aansprakelijkheid
Redactie en uitgever zijn niet aansprakelijk voor uitspraken van (ex-)cliënten.
Aanmelden magazine
Scan de QR-code of ga naar: vriendenvandehoop.nl/blijfopdehoogte
Nieuw bestuurslid gezocht!
Stichting Vrienden van De Hoop zoekt vanwege één aflopende termijn een nieuw bestuurslid, bij voorkeur met financiële expertise.
Heb jij een warm hart voor mensen die worstelen met een verslaving of psychische problemen? Word je enthousiast van de levensveranderende projecten en activiteiten die Vrienden van De Hoop mogelijk maakt, in aanvulling op de zorg van De Hoop? Past een rol als toezichthoudend bestuurslid bij jou?
Kijk dan voor meer informatie op onze website of neem direct contact met ons op!
vriendenvandehoop.nl/ vacature-bestuursleden
Rondje Nederland haalt ruim € 420.000,- op!
Eind juni fietsten ruim 220 deelnemers van Rondje Nederland – Cycle for Hope in 48 uur 1200 kilometer in estafette door heel Nederland. Met deze prestatie haalden ze ruim € 420.000,- op voor de inloophuizen van De Hoop!
De route was een hele uitdaging, met flinke kuitenbijters zoals de Muur van Emmen, de Camerig en de Keutenberg. De deelnemers trotseerden dag en nacht lange, taaie wegen. “Het was zwaar, maar een hele rijke ervaring!”, aldus een van de deelnemers. Ondanks de vele regen op vrijdag was het “zwaar de moeite waard.” Wat een prestatie en teamwork!
Denk je erover om ook deze uitdaging aan te gaan? In 2025 is Rondje Nederland van 19-21 juni. Houd de website in de gaten, daar kun je je binnenkort inschrijven!
cycleforhope.nl
NBG schenkt bijbels aan De Hoop
Het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) heeft onlangs 560 bijbels geschonken aan De Hoop, om uit te delen aan cliënten die in hun behandeling de Bijbel een plek willen geven.
De NBG schenkt de bijbels aan De Hoop zodat “ook mensen in moeilijke omstandigheden kennis kunnen nemen van de hoopvolle boodschap van Gods liefde”, aldus de organisatie.
“De Bijbel is het Woord van God dat hoop biedt, juist ook daar waar het naar de mens gesproken soms onmogelijk of onoplosbaar lijkt”, zegt Frans Koopmans, medewerker Identiteit en Onderzoek.
De Hoop is het NBG zeer dankbaar voor de donatie!
TWEEDUIZEND-VIER-EN-TWINTIG
19/9
19 september
Zakenvriendenbijeenkomst Hoe kan je juist in kwetsbaarheid kracht vinden? Gabriël Anthonio spreekt deze avond in Dordrecht over de kracht van kwetsbare schakels, zowel in het bedrijfsleven als in de maatschappij. Een mooie kans om te netwerken met andere ondernemers en meer te leren over het werk van De Hoop. Iedere ondernemer en zakenvriend is welkom! Meer informatie: vriendenvandehoop.nl/ zakenvriendenbijeenkomst
Geloof is goed voor de geest. En zingeving maakt een mens gelukkig. Of toch niet?
Godsdienstpsychologie houdt zich bezig met de verhouding tussen psyche en geloof. Dit boek, uitgegeven ter ere van het tienjarig jubileum van het Kennisinstituut christelijke ggz (Kicg) laat je laagdrempelig kennismaken met dit vakgebied. Wat is geloven eigenlijk, psychologisch gezien?
Hoe kunnen geloof en zingeving mentale gezondheid beïnvloeden? Waardoor ontstaan geloofsworstelingen? Hoe kun je anderen tot steun zijn in hun zoektocht naar een betekenisvol leven?
Boeiend voor iedereen die geïnteresseerd is in psychologie.
Te verkrijgen via kokboekencentrum.nl
19/9
19 september
Cursus Pastoraat Goes
In elke kerk zijn er mensen die kampen met problemen zoals depressiviteit, persoonlijkheidsstoornissen of verslaving. Hoe kun je hen als pastoraal werker het beste ondersteunen? Leer er meer over tijdens de Cursus Pastoraat. Dit najaar verzorgen we de cursus in Goes. Meer informatie: vriendenvandehoop.nl/ cursuspastoraat
21/9
21 september
Run for Hope Schrijf je in voor de meest hoopgevende run van Nederland! Met deze sponsorloop ren je 5, 10 of 21,1 kilometer en haal je geld op voor cliënten bij De Hoop. Onze cliënten kunnen het niet alleen, maar ook jij zal dat ervaren tijdens jouw run door de Dordtse Biesbosch. Ook bedrijven kunnen meedoen! Meld je aan op: runforhope.nl
9/10
9 oktober
De Hoop on Tour Gouda Van harte welkom bij de lofprijsavond in Gouda! Zing mee met de band die bestaat uit collega’s en oudcliënten van De Hoop. Zowel door muziek als door getuigenissen wordt Gods grootheid zichtbaar. Locatie: Godcentre, Rijsselseweg 1, Gouda. Aanvang 20:00 uur. vriendenvandehoop.nl/ dehoopontour
“Waar de deur eerst op slot zat, staat hij nu op een kiertje”
“VOOR MIJ IS HET VAN LEVENSBELANG GEWEEST OM MIJN VERHAAL TE KUNNEN DELEN MET ANDEREN DIE IN HETZELFDE SCHUITJE ZITTEN. JE HOUDT ELKAAR ECHT EEN SPIEGEL VOOR.”
“Toen ik het recept van het medicijn niet weg kon gooien, wist ik: dit is een terugval.” Ester (48) worstelt jarenlang met verschillende trauma’s en verslavingen. Toch lukt het haar 8,5 jaar clean te blijven. Wanneer ze door complicaties in het ziekenhuis terecht komt, beleeft ze toch weer een dieptepunt. “Daar kreeg ik voor het eerst oxycodon: een medicijn dat vergelijkbaar is met heroïne. Ik was er zó van overtuigd dat het bij mij geen effect zou hebben. Niets bleek minder waar...”
Ester kent een leven van (terug)vallen en opstaan, maar begint met het vertellen over haar grote passie: “Ik werk met mensen die een ernstig meervoudige beperking hebben. Geestelijk zijn ze soms 1 jaar oud.” Haar ogen sprankelen wanneer ze erover vertelt. “Deze mensen zijn zo puur! Ze hebben geen verborgen agenda. Van hen ontvang ik zo veel liefde. Al is het alleen maar door een kleine aanraking of doordat ze communiceren met hun ogen.”
150 PILLEN
Wanneer Ester een paar jaar geleden te lang blijft doorwerken met longklachten, beseft ze nog niet wat voor gevolgen dat heeft. “Ik bleek een verwaarloosde bacterie achter mijn longen te hebben en belandde in het ziekenhuis. Daar heb ik twee weken gelegen met veel pijn en ben ik geopereerd. Toen kreeg ik voor het eerst oxycodon toegediend. Ik had niet direct door hoe verslavend het medicijn was. Toch begon ik te manipuleren en in te spelen op het personeel: ‘Als ik straks thuis ben en ik heb zoveel pijn, dan heb ik écht wat extra nodig’. Uiteindelijk kreeg ik 150 stuks mee naar huis. Toen ik naar buiten liep, wist ik: dit is niet goed.” Ester beseft dat ze hulp nodig heeft en komt bij De Hoop terecht. “Dat het zo heftig zou zijn, had ik niet verwacht. Ik had eerder afgekickt,
maar deze keer was het echt buiten proporties. Het duurt zelfs langer dan afkicken van heroïne. Buiten de lichamelijke afkickverschijnselen had ik het vooral mentaal zwaar. Ik werd voor het eerst in mijn leven erg depressief, het voelde alsof ik in een zwart gat terechtkwam. Ik ben nog steeds heel dankbaar dat ik toen bij De Hoop terecht kon. Het voelde als een warm bad. Er werd écht naar mij geluisterd, dat was ik vanuit mijn jeugd helemaal niet gewend.”
“Ik had eerder afgekickt, maar deze keer was het echt buiten proporties.”
Voordat Ester op dit punt kwam, ging er een hele weg aan vooraf. Ester vertelt: “Tot mijn vijfde had ik een fijn leven, totdat we gingen verhuizen. Toen begon alle ellende.” Ester wordt even stil. “Ik ben toen misbruikt door verschillende personen. Mijn moeder waarschuwde me van kleins af aan al voor kinderlokkers. ‘Als een oude man je een snoepje aanbiedt, moet je dat nóóit aannemen’, zei ze dan. Dat het vervolgens verschillende mensen uit de omgeving waren die aan mij zaten, had mijn moeder nooit kunnen voorspellen. Vanaf mijn zesde heb ik voor mijn gevoel alles alleen moeten doen. Door mijn omgeving werd ik niet geloofd. Dat was ontzettend zwaar. Ik kwam echt in de controlemodus terecht. Het misbruik ging door tot mijn elfde.” Op een bijzondere manier ervaart Ester precies in die periode een stem. “Ik was heel jong, ik denk een jaar of zeven. Deze stem gaf ik toen al de naam Jezus. Het voelde alsof die stem mij bemoedigde: ‘Maak je geen zorgen, Ik ben vandaag bij je, het komt goed.’” Het is een stem die later nog een belangrijke rol zou gaan spelen.
WEGLOPEN
Het misbruik tekent Esters leven. Ze begint jong met blowen en loopt rond haar vijftiende weg
“Er werd écht naar mij geluisterd, dat was ik vanuit mijn jeugd helemaal niet gewend.”
van huis. “Dit was nadat mijn moeder in mijn dagboek las over het misbruik, maar mij niet geloofde. Het is de laatste keer geweest dat ik thuis heb gewoond. Ik trok bij iemand in die zestien jaar ouder was, dat vond ik toen heel normaal. Als ik er nu op terugkijk, is het waanzin natuurlijk. Ik ontdekte toen ook het dempende effect van alcohol. Een tijdje later kreeg mijn moeder een ernstige leverziekte. Ik heb als kind nooit geweten dat mijn moeder verslaafd was aan alcohol. Ondanks dat we nog ruzie hadden, zocht ik haar op in het ziekenhuis. Toen ik haar zag liggen, was het alsof het mijn moeder niet was; ze had hele gele ogen en een opgeblazen gezicht. Ze heeft nooit geweten dat ik op dat moment drie maanden zwanger was. Ik heb er heel lang moeite mee gehad dat ze geen laatste woorden tot mij heeft gesproken op haar sterfbed. Nadat ze was overleden ging ik glaasje draaien en zocht ik andere gekke, bovennatuurlijke dingen op om antwoorden te krijgen. Ik moest weten of mijn moeder nog iets tegen mij had willen zeggen.”
Op haar zeventiende bevalt Ester van haar zoon. “Toen ben ik weer teruggegaan naar mijn vader. Ik stond er alleen voor en had verder niemand meer. De vader van mijn zoon was ook niet meer in beeld. De alcohol wist ik weer te vinden.” Een tijd later ontmoet ze de man waar ze tot op de dag van vandaag mee samen is. Maar ook hij is verslaafd. “Het dieptepunt van mijn gebruik was toen we waren getrouwd. Ik ben meerdere keren vreemdgegaan. Op een gegeven moment kwam mijn man erachter... Ik ging op een andere kamer slapen, waar ik dronk en gebruikte. Mijn spullen zaten in vuilniszakken.”
SCHOTLAND
Ester vertrekt in 2013 naar een afkickkliniek in Schotland. “Mijn man en ik zouden gaan scheiden, mijn zoon wilde niks meer met me te maken hebben. Ik zat aan de grond. Maar in Schotland is er zoveel veranderd. Elke zaterdagochtend hadden we een verplicht tv-moment. Het was een van de weinige momenten van ontspanning daar. Op een dag keken we de film ‘When a man loves a woman’. Het was alsof ik mijn verhaal zag. De film vertelt het verhaal van een vrouw die verslaafd raakt aan alcohol. Haar man staat machteloos en ziet toe hoe zijn vrouw wordt opgenomen. Na veel stoppogingen, komt ze tot inkeer wanneer ze dronken door een douchescherm valt. Ze realiseert zich: dit kan niet meer. De film opende mijn ogen
en ik zag toen pas in wat mijn man allemaal had moeten doorstaan en hoeveel hij voor mij had gedaan. Na het kijken van die film ben ik naar de telefoon gerend en belde ik hem op. ‘Ik wil helemaal niet scheiden, het spijt me zo...’, snikte ik aan de telefoon. Later is hij ook naar Schotland gekomen, eerst samen met mijn zoon voor een familieweekend, waar we ook therapie hadden. Dat is een heel mooi moment geweest, waarbij mijn man en ik hebben afgesproken alle narigheid achter ons te laten en opnieuw te beginnen. Ik zie Schotland daarom echt als mijn tweede geboorteland. Drie maanden later heeft hij er ook behandeling gevolgd. Sindsdien heeft hij nooit meer wat aangeraakt. Als ik terugkijk, kan ik wel zeggen dat die film echt mijn huwelijk heeft gered.”
Ester maakt in de kliniek kennis met de 12 stappen, die vaak worden ingezet voor het behandelen van verslaving. Dit is voor haar tot op de dag van vandaag cruciaal. “Je eigen aandeel erkennen is ontzettend belangrijk. Want je kan niet altijd de situatie veranderen, maar wel jezelf. Een andere stap is bereidwillig worden om een hogere macht te vinden en deze te erkennen. Iedere ochtend om half 7, als ik naar buiten ging om te roken, zag ik een konijntje. Ik dacht: dat is geen toeval, en zag dat dan als ‘hogere macht’. Later was het mijn overleden moeder. Uiteindelijk ben ik gaan inzien dat die hogere macht God is.” Waar Ester veel moeite heeft met het vertrouwen van mensen, opent ze stukje bij beetje haar hart voor God. “Die 12 stappen hebben mij dichter tot Hem gebracht. Voor sommige mensen is het bekeringsverhaal: ik kwam tot inkeer en ‘bam’, ik leerde God kennen. Voor mij is het echt een geleidelijke weg, als puzzelstukjes die steeds meer in elkaar vallen. Hij helpt mij te kijken naar mijn karaktergebreken als oordelen, controledrang en people pleasen. Op dagelijkse basis werken aan de 12 stappen, voor mij is dat dé weg.”
‘ESTER, IK ZIE JOU’
De afgelopen jaren heeft Ester veel aan lotgenotengroepen. Ze volgde ook de christelijke variant die De Hoop aanbiedt: Stay Clean. “De manier waarop de begeleider vol bezieling over het geloof praatte, was zo mooi om te zien. Dat deed echt iets met mij. Voor mij is het van levensbelang geweest om mijn verhaal te kunnen delen met anderen die in hetzelfde schuitje zitten. Je houdt elkaar echt een spiegel voor. Op een avond maakte ik iets bijzonders mee. Ik zat er even helemaal doorheen.
“Het voelde alsof die stem mij bemoedigde: ‘Maak je geen zorgen, Ik ben vandaag bij je, het komt goed’.”
“Het voelt nu alsof ik de bus bestuur. De verslaving en trauma’s zitten op de achterbank. Maar ik ben in charge.”
‘Laten we de Bijbel eens openen’, zei de vrouw die Stay Clean leidde. Ze sloeg de Bijbel open en het eerste woord dat ik las was: Ester. Zonder ‘h’. Dat deed echt iets met mij. Later kocht ik een eigen Bijbel. Ik haalde het plastic eraf en sloeg de Bijbel open op een willekeurige pagina. En ja hoor, wat las ik daar? Ester. Het was alsof ik die stem van Jezus weer hoorde: ‘Ester, Ik zie jou’. ‘Ik ben bij jou’. Ik ervaarde God heel dichtbij. Hij is bij mij en kent mij. Het is me altijd bijgebleven.”
WANTROUWEN
Zo sterk als Ester vertrouwen ervaart in God, zo lastig vindt ze het juist om mensen te vertrouwen. “Ook voor dit artikel wisselden enthousiasme en spanning elkaar af. Ik dacht: moet ik dit wel doen? Toch ben ik blij dat ik op een punt ben dat ik mijn verhaal wil delen. Vroeger dacht ik: ik heb geen verbinding nodig, ik hoef mensen niet te vertrouwen. Dat beeld is veranderd. Ik zie nu in dat het een belangrijke levensbehoefte is.” Ester wordt emotioneel. Haar terugval betekent grote
gevolgen voor haar omgeving. “Ik ben veel mensen verloren, maar gelukkig heb ik God nog. En mijn man, dat is zo’n schat. Hij heeft mij al die jaren gesteund, zelfs toen ik hem bedroog. Inmiddels zijn we 23 jaar bij elkaar.” Ester kijkt positief terug op de rol van De Hoop tijdens haar terugval. “Ik ben daar heel liefdevol opgevangen. De sfeer, saamhorigheid en verbinding waren nieuw voor mij. Het heeft mij ook geholpen om langzaamaan weer in verbinding te komen met mensen. Dat zie ik als een schone lei. Een kans om mensen weer toe te laten en geleidelijk aan te gaan vertrouwen. Het zijn kleine stapjes in de goede richting. Waar de deur eerst op slot was, staat hij nu op een kiertje.”
VAN DAG TOT DAG
Ondanks dat Ester voor haar gevoel nog een weg te gaan heeft, ziet ze de toekomst positief in. “God is in mijn leven, dat is het belangrijkste. Ik heb een nieuwe manier van leven ontdekt, zonder drugs, zonder alcohol. En ik hoef dat niet alleen te doen, ik kán het ook niet alleen. Ik heb nog steeds depressieve momenten, maar die duren niet meer zo lang. Op die momenten kan ik beter acceptatie vinden. Dan ga ik bijvoorbeeld een paar uur knutselen. Ik heb een eigen ateliertje ingericht in huis, daar staan allerlei verfspulletjes, stempels en snijmallen. Of ik knuffel met mijn katten. Dat brengt mij een stukje geborgenheid. Ik kan weer geleidelijk gaan genieten, dat heb ik lange tijd niet gekund. Te ver vooruitkijken doe ik niet, ik bekijk het van dag tot dag. Gisteren is geweest en morgen is nog niet gebeurd.” Ester glimlacht. “Het voelt nu alsof ik de bus bestuur. De verslaving en trauma’s zitten op de achterbank. Maar ik ben in charge. Ik heb weer grip op mijn leven en het overkomt me allemaal niet meer. In de ochtend praat ik met God en vraag ik om kalmte en geduld om de dag aan te kunnen. En als het niet komt, is het ook zo. Ik voel dan: het is goed, God is hoe dan ook bij mij. De stem die ik hoorde als zevenjarig meisje, heeft me nooit losgelaten.”
“Ik bekijk het van dag tot dag. Gisteren is geweest en morgen is nog niet gebeurd.”
Daniëlle van de Lagemaat Psychotherapeut en GZ-psycholoog
Het is zaterdagochtend en ik ben aan het hardlopen door een natuurgebied. Ik zie wat ruige wildernis, omheind met een kleine heg. Mijn oog valt op het bordje ‘Kwetsbaar gebied – Niet betreden’. Onwillekeurig denk ik aan de felle ogen en gebalde vuisten van mijn zoontje eerder deze week. Hij was woedend dat zijn broertje zijn mooie tekening wilde verkreukelen: “Afblijven!”
Als iets ons dierbaar is, willen we dat beschermen. De emotie boosheid maakt ons daarvan bewust en heeft ons dus iets heel belangrijks te zeggen. Het activeert ons om daarvoor op te komen.
Ik moet daarna aan een van mijn cliënten denken. Ik zal hem Jeroen noemen. Zijn vertrouwen in mensen is al heel vroeg in zijn leven fors geschaad. Hij heeft grote muren gebouwd om zijn kwetsbare gebied af te bakenen, zodat niemand daar zomaar binnen komt banjeren. Als ik dicht bij de pijn wil komen, stuit ik regelmatig op boosheid. ‘Laat me met rust!’, zegt Jeroens blik. Dezelfde afwijzing ervaren zijn partner en collega’s soms ook.
“Als ik dicht bij de pijn wil komen, stuit ik regelmatig op boosheid.”
Boosheid onthult een heel pure vorm van liefde voor dit kwetsbare gebied. Als daar veel beschadigd is, heeft de boosheid soms een heel stekelig en taai karakter. Sommige mensen zijn te verwond vanbinnen om zich vriendelijkheid te kunnen permitteren.
Jeroen ontdekt langzaam in de psychotherapie dat er schaamte en onverwerkt verdriet onder zijn stekeligheid huist. Het is een puzzel voor ons samen: hoe kunnen we het kwetsbare gebied betreden terwijl het veilig genoeg blijft? En hoe kan hij constructief samenwerken met de boosheid zonder deze op anderen uit te leven?
Boosheid komt tot zijn bestemming als het lukt de zorgzaamheid voor wat we willen beschermen goed kenbaar te maken en de ander deze begrijpt en respecteert. Dat betekent soms een kleine heg, soms een dikke muur en soms duidelijke afspraken als we niet om het kwetsbare gebied heen kunnen.
NU OOK IN GOES
CURSUS PASTORAAT BIJ PSYCHISCHE PROBLEMEN
VANAF 19 SEPTEMBER ORGANISEERT DE HOOP DE CURSUS PASTORAAT BIJ PSYCHISCHE PROBLEMEN IN GOES. IN ELKE KERK ZIJN ER MENSEN DIE TE MAKEN KRIJGEN MET PROBLEMEN ALS DEPRESSIVITEIT, PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN EN VERSLAVING. WAT KUN JE DOEN OM HEN TE HELPEN?
Hoe kan je mensen met psychische problemen als pastoraal werker ondersteunen? Hoe herken je ziektebeelden en wanneer kun je het beste iemand doorverwijzen naar een ggz-instelling? Dit soort vragen komen aan de orde bij de Cursus Pastoraat bij psychische problemen.
De cursus wordt twee keer per jaar gegeven. Dit najaar vindt de cursus plaats in Goes, in het gebouw van De Levensbron. Op vijf avonden bespreken christen-professionals van De Hoop allerlei thema’s waar je in het pastoraat mee te maken kan krijgen. Naast de theorie komen er concrete casussen aan bod en worden er vragen van deelnemers beantwoord. Iedereen is welkom. De cursus is geschikt voor mensen
“Pastoraat verlenen doet ook wat met jezelf.”
met een pastorale taak, zoals pastoraal werkers, geestelijk verzorgers, mantelzorgers, predikanten en voorgangers. De avonden staan gepland op vijf donderdagen: 19 september (startavond), 3, 17 en 31 oktober en 14 november.
INHOUD
Elke cursusavond start met een inleiding over het thema door een specialist. Daarna bespreek je diverse casussen in kleine groepen. Thema’s van de cursus zijn onder andere: ‘pastoraat en hulpverlening’, ‘verslaving’ en ‘kinder- en jeugdproblematiek’. Bij elk thema bespreken we de huidige stand van zaken in de wetenschap en de wisselwerking van de stoornis met geloofsbeleving. Je komt meer te weten over psychiatrische ziektebeelden en krijgt handvatten voor het praktisch omgaan
met psychiatrische problemen in relatie tot het christelijk geloof. Daarnaast gaat de cursus over de mogelijkheden én de grenzen van pastoraat en hulpverlening, mede aan de hand van casussen. Pastoraat verlenen doet ook wat met jezelf; je bent geen neutrale toeschouwer. Je eigen persoon en karakter spelen een rol. Hoe ga je om met je eigen betrokkenheid, bezorgdheid, en soms ook met onvermogen bij de pastorale zorg voor mensen in je gemeente?
REACTIES
Uit de positieve reacties en trouwe opkomst bij eerdere edities blijkt dat de cursus goed gewaardeerd wordt. Zo zegt een deelnemer: “Heel duidelijk en toepasbaar. Met de koppeling naar Gods Woord: mega belangrijk.” Anderen over de cursus: “De expertise van de sprekers en de voorbeelden uit de praktijk zijn waardevol” en: “Het was erg nuttig! Veel geleerd!”
KOSTEN EN AANMELDING
Deelname aan de verdiepingscursus bedraagt € 245,- per persoon. Dit bedrag is inclusief het materiaal, waaronder een syllabus en het studieboek ‘Handboek pastoraat’. Ga voor meer informatie en aanmelding naar: vriendenvandehoop.nl/cursus-pastoraat
START CURSUS PASTORAAT Goes 19/9
SCHRIJF JE IN VIA VRIENDENVANDEHOOP.NL/ CURSUSPASTORAAT
“God die de maan en sterren schiep, kent mijn naam!”
Joyce Rampersad
Psycholoog en Beleidsadviseur Opleiding & Ontwikkeling
“Er zijn zoveel aanbiddingsnummers die iets voor me betekenen. Die me blij maken, maar die mij ook door dalen hebben geholpen. Ik luister veel naar Steven Curtis Chapman, maar ik kies voor deze rubriek voor een lied van Adem Project: ‘Maan en Sterren’.
Ik leerde hen kennen toen ik een heel mooi liedje ‘Adem’ hoorde op Groot Nieuws Radio. Ik raakte onder de indruk van hun muziekstijl, teksten en puurheid. Ze hebben een eigentijds geluid. Zonder opsmuk zingen ze in alle oprechtheid over God.
Het nummer ‘Maan en Sterren’ bleef meteen hangen toen ik het voor het eerst hoorde. Ze zingen over hoe dichtbij God is. Wat er ook gebeurt, de God die de maan en sterren schiep, de Schepper van hemel en aarde, kent mijn naam! Zelfs in de allerbruutste storm is Hij er. Het lied geeft me troost en hoop, elke keer als ik het hoor. Het somt alles op wat God voor me betekent. Verschillende aspecten van God komen naar voren, wie Hij voor ons wil zijn. Dat de Schepper van hemel en aarde zó betrokken is bij elk persoon, daar ben ik van onder de indruk!
Alles aan het liedje klopt: de zang, de tekst en hun liefde voor God die ik er doorheen ervaar. Het lied geeft perspectief als ik een baaldag heb, tegenslag ken of met vragen zit. Het geeft meteen antwoord: het gaat om God, Hij kent je, ziet je staan en houdt je vast. Ik voel connectie met God door het nummer. Ik zing het altijd mee vanuit mijn hart!”
Adem Project
Er is iemand die ‘t licht doet schijnen in de nacht
Er is iemand die alles vormde toen Hij sprak
Iemand die het hele universum heeft gemaakt
Door wie alles is ontstaan
Hij die maan en sterren schiep
De oceaan zo diep
Hij ziet jou staan
Hij die ons tot leven riep
Zijn adem in ons blies
Hij kent jouw naam
Er is iemand die groter is dan elke strijd
Er is iemand die dwars door elke leugen kijkt
De God van het begin en het eind
Hij zal er altijd zijn
Hij is iemand die moeilijkheden niet ontwijkt
Hij geeft kracht Hij geeft overwinning in de strijd
En zelfs als de allerbruutste storm op je wacht
Houdt Hij jou vast
God van wond’ren en van hoop
Mijn anker in geloof
U ziet mij staan
God van liefde en herstel
Die al mijn tranen telt
U kent mijn naam
U kent mijn naam
U kent mijn naam
U kent mijn naam
Heer Almachtig
Heer U kent mij
Heer Almachtig
U kent mijn naam
Meer hoopvolle nummers en podcasts beluisteren?
Volg ons op Spotify!
Hoe gaat het eraan toe in de zorg bij De Hoop? Eva Joosse is individueel behandelaar bij Kliniek 4Life en vertelt je over haar dynamische werk. Anne-Wil verblijft in de Kliniek psychiatrie en dubbele diagnose en vertelt over haar ervaringen.
Eva Joosse Individueel behandelaar bij Kliniek 4Life
WAT IS JE FUNCTIE BIJ DE HOOP?
Ik ben individueel behandelaar bij De Hoop, op de vrouwengroep bij de kliniek 4Life. Dat doe ik nu vijf jaar. Ik werk inmiddels tien jaar bij De Hoop en ben ook groepsbegeleider geweest.
KUN JE IETS VERTELLEN OVER JE WERKZAAMHEDEN?
“Mijn werkzaamheden zijn afwisselend. Ik heb een-op-een behandelingen met cliënten. Met de meesten heb ik wekelijks een gesprek. Maar het kunnen ook drie kortere gesprekken zijn, dat ligt aan wat de cliënt wil. Ik geef ook dramatherapie, samen met de dramatherapeute. Dat is heel effectief, want ik ken de cliënten goed. Wat ik tegenkom in de een-op-een gesprekken kan ik meenemen in de dramatherapie. En andersom ook: ik kan mijn observaties vanuit de dramatherapie bespreken in mijn individuele gesprekken met de cliënt. Ik geef samen met collega’s verschillende groepstherapieën, waaronder schema modi therapie. Hierbij zoom je in op de verschillende kanten van de cliënt, bijvoorbeeld hun kwetsbare kanten en beschermende kanten. Het fungeert als een soort handvat voor een
gesprek. Cliënten vinden het een hele duidelijke taal. In de groep gebeurt er heel veel, er zijn regelmatig conflicten. Zo’n conflict kun je uitwerken met behulp van de modi: wat gebeurt er in zo’n contact? Wat zit daar onder? Wat doet het met je? In de meeste gevallen ontdek je met de cliënt een patroon in hoe iemand reageert. Dan is de vervolgstap: hoe ga je hier op een gezonde manier mee om?”
WAT VIND JE HET LEUKE AAN HET WERK?
“Ik vind het heel leuk om samen te zoeken naar wat werkt voor een cliënt. Soms heb je een cliënt die persoonlijkheidsproblematiek heeft, de andere keer een cliënt waarbij je adhd vermoedt. Die verschillen vind ik heel leuk. Je mag hier groeien, je leert van ervaringen, je mag bepaalde theorieën toepassen die je hebt geleerd en het is mooi als je ziet dat dat effect heeft. Je past echt maatwerk toe per cliënt.”
Een belangrijke stap in het werken aan je verslaving is het daadwerkelijk stoppen met het gebruik van alcohol, drugs of medicijnen. Officieel heet dat detoxificatie. In de volksmond ook bekend als afkicken. Het stoppen met gebruik van middelen en alcohol is niet ongevaarlijk. Bij Crosspoint helpen we je op een goede en veilige manier door je afkick heen.
Bij 4Life kun je terecht voor klinische behandeling voor problemen op het gebied van verslaving, persoonlijkheidsproblematiek en bijkomende problematiek. Denk bijvoorbeeld aan posttraumatische stressstoornis (PTSS), depressie of angstklachten. Kliniek 4Life heeft zowel een mannen- als vrouwengroep met aparte woon- en slaapplaatsen, zodat het een veilige omgeving biedt voor deze doelgroep. Het hoofddoel van 4Life is een tijdelijke intensivering van je ambulante behandeling.
Kliniek psychiatrie en dubbele diagnose is er voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, met of zonder verslaving. We hebben daarvoor twee leef- en behandelgroepen: een voor mensen met een verslaving, en een groep voor mensen waarbij dit niet bij de problematiek hoort. Opname in deze kliniek is onderdeel van een ambulant zorgtraject. Opname is in dit geval nodig omdat je bijvoorbeeld jezelf verwaarloost, in crisis bent, of geen leefbare situatie meer hebt vanwege je problematiek.
SINDS WANNEER VERBLIJF JE IN DE KLINIEK?
“Sinds elf weken. Ik zou eigenlijk voor drie weken in de kliniek verblijven, omdat ik dat nodig had, maar in de tweede week van mijn verblijf kreeg ik plotseling een psychose. Dat was heel heftig. Als het personeel van De Hoop er niet was geweest, dan was ik er ook niet meer geweest.”
HOE ZIET JE DAG ERUIT?
“Als je hier verblijft, volg je een dagprogramma. ’s Ochtends om acht uur ontbijten we met elkaar. We openen de dag met gebed. Na het ontbijt heb je even de tijd om je op te frissen. Daarna hebben we de dagopening. Daar wordt bij iedereen even gevraagd: ‘Hoe heb je geslapen?’, ‘Hoe gaat het met je?’, ‘Kunnen we nog iets voor je betekenen?’ Dat is heel fijn. Er zijn ook verschillende trainingen die je volgt. ’s Middags is er ruimte voor sport, creatieve therapie en muziektherapie. In het weekend is het rustiger, je mag dan uitslapen en je hebt meer tijd voor jezelf. Vaak staat er wel een grote wandeling op het programma en soms gaan we met een busje naar de markt.”
IN DE KLINIEK?
“Heel positief. Je wordt met open armen ontvangen, ook al gaat het heel slecht met je. De mensen die hier werken hebben verstand van zaken, dat merk je. Ze staan open om je verhaal te horen; niets is te gek om te vertellen. Het is soms moeilijk om met elkaar in een groep te zitten, vanwege de verschillende problematieken. Maar het schept ook wel een mooie band. We begrijpen elkaar, ook al heb je een andere diagnose. Als je bijvoorbeeld in huilen uitbarst omdat het even niet lekker gaat, is er altijd wel iemand die even een arm om je heen slaat. En iemand anders brengt je weer een glas water. Je kunt je inleven in elkaar. Soms moet je uitkijken dat je het leed van een ander niet overneemt. Je zit hier voor je eigen proces. Maar daarin mag je er wel voor elkaar zijn.”
HOE ZIE JE DE TOEKOMST VOOR JE?
“Ik durf vooruit te kijken. Ik heb weer een toekomst. Ik wil naar huis, weer bij mijn kindjes zijn en mijn man. Lekker naar de paarden en met de kinderen naar hun sport. Ik zie er naar uit weer onderdeel te zijn van mijn gezin. Dat ben ik nu al een hele tijd niet. Maar ik weet ook: ik kan het niet alleen. Ik heb nog wel een tijd ambulante thuisbegeleiding nodig.”
Bel voor meer informatie naar 078 - 6 111 111 of ga naar dehoop.org/klinieken.
“We zien mensen veranderen”
Peter (36) is drie jaar vrijwilliger bij het Inloophuis in Vlissingen. “Ik had het verlangen dienstbaar te zijn aan God. Hij heeft alles voor ons gedaan en vraagt van ons zijn liefde door te geven aan iedereen die wij in onze omgeving tegenkomen. Toen ik ging kijken bij het Inloophuis werd er net een overdenking gehouden. Die trof me zo dat ik gelijk heb gevraagd of ik wat kon doen.”
Peter helpt iedere vrijdag bij de voorbereiding van de maaltijd. “We hebben ook een dagopening. Dan bidden we voor de gasten. Vervolgens arriveren de bezoekers rond 10:30 uur. We voorzien hen van koffie en er zijn gesprekken. Daarna is het tijd voor de maaltijd. We hebben altijd drie gangen. Vooraf is er een overdenking. Dat is heel belangrijk. We geloven dat de Bijbel de levende stem van God is. We zien mensen veranderen als ze hun identiteit in God vinden in plaats van in verslaving of andere problemen.”
Wat is dat, systemisch werken?
Wat is het voordeel van systemisch werken?
Durft een cliënt wel alles te zeggen met iemand anders erbij?
Binnen de ggz hoor je het steeds vaker en ook De Hoop past het toe: systemisch werken. Wat is het en wat voegt het toe voor de persoon die hulp zoekt en zijn omgeving? We leggen het voor aan Natasha van den Heuvel, werkzaam als regiebehandelaar, behandelbeleidsverantwoordelijke en praktijkopleider.
WAT IS DAT, SYSTEMISCH WERKEN?
“Systemisch werken wil zeggen dat je met het gezin of andere personen die belangrijk voor je zijn een behandeling ingaat. Het doel ervan is dat het effect van de behandeling een breder draagvlak krijgt. Niet alleen de persoon die behandeling krijgt mag herstellen, ook de mensen die eromheen staan. Dat noemen we ‘het systeem’. Dat kan het gezin zijn, maar ook een goede vriend of vriendin, een mentor of iemand uit de kerkelijke gemeente.”
WAT IS HET VOORDEEL VAN SYSTEMISCH WERKEN?
“We willen vanaf het begin van de behandeling relevante anderen erbij betrekken. Je maakt hiermee niet de persoon tot een probleem, maar je brengt het probleem juist in de groep. Zo kunnen de betrokkenen zich samen inspannen om het probleem aan te gaan. Je hebt elkaar nodig. Als iemand individueel de behandeling volgt, moet diegene alles wat hij geleerd heeft zelf toepassen in het gezin. Hij is veranderd, maar zijn omgeving nog niet. Als je de behandeling laat plaatsvinden binnen het systeem, dan breng je de dynamiek van de behandeling ook meteen in het gezin, omdat ze meedoen. We zien ook dat wanneer je familieleden betrekt bij de behandeling, ze begripvoller worden. Ze snappen bijvoorbeeld beter waarom iemand naar alcohol of drugs grijpt. Een ander voordeel van systeemgerichte therapie is dat de cliënt zelf autonomie heeft. En dus ook zelf de verantwoordelijkheid draagt voor de behandeling. Dat maakt iemand daadkrachtiger, zien we. Voor de naasten die betrokken worden in de behandeling is dit ook een belangrijk aspect, ze mogen hem ook aanspreken op die verantwoordelijkheid.”
DURFT EEN CLIËNT WEL ALLES TE ZEGGEN MET IEMAND ANDERS ERBIJ?
“De veiligheid van de cliënt staat altijd voorop. Ik behandel bijvoorbeeld cliënten die thuis psychisch zijn mishandeld. Zij zijn er niet aan toe om hun familie bij de behandeling te betrekken. Maar ze hebben wel mensen in hun vriendenkring die ze er graag bij willen betrekken. Systemisch werken betekent ook niet dat de naaste bij elk onderdeel in de behandeling betrokken is, de cliënt heeft ook nog steeds individuele gesprekken.”
“‘VERLIES DE HOOP NIET, WANT DE HOOP VERLIEST JOU NIET UIT HET OOG.’ DAT GING NATUURLIJK OVER GOD, MAAR IK DACHT OOK AAN DE ORGANISATIE DE HOOP. IK WIL GRAAG TERUGGEVEN WAT IK HEB ONTVANGEN.”
Albertine en Heleen zijn allebei medewerkers van De Hoop. Albertine kwam als cliënt binnen. Tijdens haar behandeling was Heleen haar individueel behandelaar. Albertines verandering maakte het verlangen in haar wakker om anderen te helpen met haar eigen ervaringen.
“Ik had vanaf mijn zeventiende te maken met hulpverlening”, vertelt Albertine. “Ik ging de lerarenopleiding doen, duaal. Tijdens mijn opleiding stond ik dus ook voor de klas. Door eigen pestervaringen kwam ik blauwe plekken uit het verleden opnieuw tegen. Ik werd depressief en kreeg paniekklachten. Er werd me aangeraden hulp te zoeken. In de eerste jaren hulpverlening kon ik nog niet benoemen wat er aan de hand was. Later kwamen er trauma’s in beeld uit mijn kindertijd: pestervaringen en blootstelling aan geweld en dreigende situaties. Tijdens en tussen de trajecten met hulpverlening heb ik altijd hard gewerkt. Ik heb in Suriname gewoond om kinderen van zendelingen les te geven. Ik deed van alles in de kerk; ik heb reizen geleid. Ondertussen was ik altijd op zoek naar vervulling van mijn emotionele behoeften. Als ik opgeladen was door een fijn contact, kon ik van alles. Zodra ik weer leeg was, stortte ik in. Voor mensen om mij heen was niet direct zichtbaar waarmee ik worstelde en kwamen de opnames onverwachts.”
GEVOEL DEMPEN
Na veertien jaar hulpverlening wordt Albertine doorverwezen naar De Hoop. “Ik was verslaafd geraakt. Er gebeurden een paar grote levensgebeurtenissen tegelijk: ik moest verhuizen, mijn oma
overleed, ik had een moeilijke tijd op het werk, waardoor ik uiteindelijk ontslag nam. Ik vond het leven te eng en de leegte in me te zwaar. Ik ging mijn gevoel dempen met rustgevende medicijnen. Eerst gebruikte ik die alleen op zaterdag. Dan sliep ik de hele dag, zonder dat iemand het in de gaten had. Daarna trok ik de zondag erbij. Op het werk meldde ik me steeds vaker ziek, waardoor ik nog meer dagen kon slapen. Als ik weer wakker werd, voelde ik me des te eenzamer. Die eenzaamheid leidde tot gedachten aan de dood en enkele pogingen om het leven te beëindigen.”
“Ik vond het leven te eng en de leegte in me te zwaar.”
- Albertine
Albertine komt bij De Hoop terecht, in de vrouwengroep bij de Kliniek 4Life. “In het begin voelde het onveilig. Ik kwam vanuit Veenendaal naar Dordrecht, waar ik nog nooit was geweest. Opeens zat ik tussen verslaafde vrouwen. Het team legde veel nadruk op mijn gezonde kant. Daar werd ik bang van. Ik dacht: ze zien wel de gezonde kant en niet mijn kwetsbaarheid. Tegelijk was ik bang dat het kwetsbare kind in me ontdekt werd dat verlangde naar aandacht. Ik schaamde
me ervoor. In het verleden heb ik me vaak emotioneel onbegrepen gevoeld. Bij De Hoop kreeg ik wel emotionele steun, maar dat vond ik ook spannend.” Heleen vult aan: “Daar ging je voor op de vlucht.” Ze vertelt: “Ik was Albertines individueel behandelaar. Zodra ik te dichtbij kwam, zweeg ze. Albertine voelde sterk aan dat ze zich kon hechten aan bepaalde mensen, maar aangezien ze in het verleden nare ervaringen met hechting heeft opgedaan, wilde ze dat ook voorkomen. Ze stelde zich afstandelijk op. Omdat dat de behandeling in de weg stond, was er confrontatie en spiegeling van gedrag nodig. Dit zorgde voor een kentering in de behandeling, iets waar Albertine nu heel dankbaar voor is. Door de benadering van behandelaren kwam er bewustwording en hoefde ze zich niet langer te verschuilen achter haar muur.” Albertine: “Het was spannend, maar ook een opluchting dat ik me niet langer hoefde te verstoppen. Het was het begin van een nieuw leven.”
Heleen vult aan: “Het vroeg om geduld en om aansluiten bij wat Albertine nodig had. Ik zag dat ze veel in huis had en dat wilde ik haar laten zien.”
GEBED
Heleen legt uit dat het team Albertine liet zien dat haar gedachten niet helpend waren. “Dat is het voordeel van een team: ieder heeft zijn eigen talenten. Ik heb soms wel gedacht: Is het handig dat ik haar behandelaar ben als het zo ingewikkeld voelt voor haar?” Heleen draait zich naar Albertine: “Dat was juist je worsteling: je gezien en geliefd voelen en toch jezelf kunnen blijven.” Albertine knikt: “Ik proefde onvoorwaardelijke liefde bij jou en het team. En door jou
“Er is ten diepste geen verschil tussen cliënten en medewerkers.”
- Heleen
Albertine
Oudcliënt en woonbegeleider Huis van Hoop
Heleen
Groepsbegeleider Kliniek
4Life
kwam ik bij de kern: het eenzame kind. Ik vond het moeilijk voor me te laten zorgen en om voor mezelf te zorgen op emotioneel gebied. Het was zo mooi dat de mensen bij De Hoop in mij en mijn kwaliteiten geloofden. Maar ik moest het ook zelf gaan geloven. Door de therapie en inzet van het team is dat geloof er gekomen. Er is een bodem gelegd van zelfacceptatie. Een van de teamleden zei eens: word vriendin van jezelf. Gebed was een enorme steunpilaar in het hele proces. Ik weet nog dat ik tijdens een van de eerste dagen bij De Hoop de teamkamer inkeek. Iedereen zat daar met gevouwen handen te bidden tijdens de overdracht. Dat vond ik zo bijzonder. De eerste weken wilde ik het liefst weg. Ik dacht: het wordt niets. Maar juist door het gebed kreeg ik de overtuiging dat het goed zou komen. Toen ik aan het eind van mijn behandeling afscheid nam, hoorde ik dat sommige medewerkers ook privé voor me gebeden hadden. Dat heeft verschil gemaakt.”
AFHANKELIJKHEID
Heleen vertelt: “De afhankelijkheid van God werkt bij De Hoop door me heen. Ik weet: ik hoef dit werk niet in mijn eentje te doen. Ook bij niet-christelijke cliënten stoot het geloof zelden af. Het wekt eerder verlangen op. Ik heb de leiding van God ervaren in hoe ik hier terecht ben gekomen. Na mijn bachelor psychologie werkte ik in de slagerij van mijn broer. Met mijn master klinische
psychologie ben ik gestopt vanwege zwangerschap. Ik zag 6,5 jaar geleden een functie als flexwerker bij De Hoop. Ondanks mijn opleiding had ik niet de juiste papieren als groepswerker. Toch werd ik, na een meeloopdag, aangenomen. De geschiedenis uit Johannes 8, waarin de Heere Jezus ons tot een voorbeeld is in hoe je met je naasten om dient te gaan, is voor mij van grote waarde in het werk. Er is ten diepste geen verschil tussen cliënten en medewerkers. God wil iedereen een goede toekomst op aarde en het eeuwige leven geven. Mijn wens is dan ook elke keer als ik werk, Gods liefde te tonen in hoe ik handel en naar mensen kijk. Vertrouwen wekken, veiligheid bieden en troosten, hoop ik bij nog velen te mogen doen. Het is vaak vooral luisteren naar cliënten. Je kunt ze inzicht geven in de minderwaardige en kritische gedachten en orde scheppen.” Tegen Albertine zegt ze: “Jij zette je daar volledig voor in door je kritische gedachten om te buigen naar realistische gedachten.”
SCHERVEN
Albertine werkt inmiddels bij De Hoop, bij een Huis van Hoop. “Voor de behandeling had ik al het verlangen om in de ggz te werken, maar ik durfde nooit de stap te zetten. Het team heeft me de laatste drempel over geholpen. Na de opname ben ik begonnen met de opleiding Social Work. Ik ben dankbaar en verwonderd dat ik bij De Hoop mocht komen werken. Ik heb er de hand van
“Sommige
dingen die ik heb meegemaakt, gebeuren nu bij cliënten. Ik kan dan zeggen dat ik weet hoe het voelt.”
God in gezien. Vlak na mijn behandeling was ik bij een vrouwenevent van Wycliffe Bijbelvertalers. Ann Voskamp sprak er over kintsugi (een Japanse kunstvorm waarbij gebroken aardewerk wordt gerepareerd met lak vermengd met goud-, zilver- of platinapoeder. De breuken worden benadrukt in plaats van ze te verbergen – red.). Met de scherven die met goud gelijmd zijn naar Gods wil, kan ik anderen helpen. Ik kreeg na het event een kaartje mee. Daar stond op: ‘Verlies de hoop niet, want de hoop verliest jou niet uit het oog.’ Dat ging natuurlijk over God, maar ik dacht ook aan de organisatie De Hoop. Ik wil graag teruggeven wat ik heb ontvangen.” Heleen vraagt: “Teruggeven of doorgeven?” Albertine: “Dat is een goede. Het heeft meerwaarde als je zelf behandeld bent. Je kunt naast de bewoners staan. Sommige dingen die ik heb meegemaakt, gebeuren nu bij cliënten. Ik kan dan zeggen dat ik weet hoe het voelt.”
Gedachten aan zelfmoord heeft Albertine niet langer. “Het is geen optie meer. Ik kan nu zeggen dat ik leef en niet langer overleef. Ik moet hierbij altijd denken aan een vers uit Psalm 118: ‘Ik zal niet sterven maar leven, en ik zal de werken van de HEERE vertellen.’ Ik snap nu beter wat er destijds gebeurde: ik wilde niet dood, maar ik overzag het leven niet. Ik ben op mijn zeventiende uit huis gegaan en was veel te jong volwassen. Het kind-deel in mij overzag dat niet. Toen ik klaar was
bij De Hoop realiseerde ik me dat het kind-deel vaak de overhand had en mijn leven leidde. Ik was steeds op zoek naar erkenning. Nu voel ik me een volwassen vrouw die er mag zijn, met een kind-deel in zich. Ik ben zelf verantwoordelijk voor de zorg voor het kind in me, dat hoef ik niet langer volledig uit te besteden. Dit betekende dat ik kon stoppen om naar
“Ik hoefde me niet langer te verstoppen. Het was het begin van een nieuw leven.”
- Albertine
vervulling te zoeken, dat gaf me verdriet maar ook rust.” Heleen: “Je was altijd bang dat we je zouden ‘ontdekken’: dat we zouden zien hoeveel je naar erkenning verlangde en je daarop zouden afwijzen. Dat is niet gebeurd.”
VERANDERING IS MOGELIJK
Heleen blikt terug op de afgelopen jaren: “Ik ben ook veranderd in die 6,5 jaar bij De Hoop. Ik had in mijn studie de theorie geleerd, maar ik had geen ervaring in de ggz. In het werk bij De Hoop ontmoet je mensen met veel
gebrokenheid. Ik heb geleerd dat ik nabij mag zijn, maar soms ook afstand moet houden. Er is immers een heel team. Of het nou de groepswerker of de psycholoog is, iedereen draagt bij. Ik ben als flexwerker begonnen en was werkzaam op zowel de mannen- als de vrouwengroep. Inmiddels weet ik dat mijn hart bij de vrouwengroep ligt. Ik heb de opleiding tot ggz-agoog gevolgd om beter toegerust te zijn. Ik had altijd het verlangen om de master te doen; op het werk werd ik hierin bevestigd. In september hoop ik hiermee te starten. Mensen komen binnen met complexe problematiek waar de medewerkers veel kennis en kunde van hebben. Er kan hulp geboden worden bij onder andere trauma, persoonlijkheidsproblemen, emotieregulatie en verslaving. Ik vind het altijd mooi om te zien hoeveel verandering er mogelijk is. Door aandacht en liefde zie je mensen na een week al een andere gezichtsuitdrukking krijgen. Ze zijn gewend om te strijden, maar door rust, veiligheid en vertrouwen te bieden gaat dat naar de achtergrond.”
JONGEREN
We horen vaak heftige verhalen van jongeren die een behandeling krijgen bij de kliniek voor kinderen jeugdpsychiatrie. Bid dat ze weer hoop en toekomstperspectief krijgen.
KWETSBAAR
Dank mee voor (oud-) cliënten zoals Ester, Anne-Wil en Albertine die in dit magazine hun kwetsbare verhaal durven te delen. Bid voor bescherming en dat God zijn weg verder met hen gaat.
NEGATIEF ZELFBEELD
NAZORG
Dank mee voor de nazorg die HopeAlive biedt aan oud-cliënten.
Bid ook dat God nieuwe vrijwilligers op hun pad brengt.
VERGEVING
Vergeving is vaak een lastig thema voor cliënten. Bid dat ze met behulp van Gods Geest zichzelf en anderen kunnen vergeven.
BLOKKADES
Bid voor cliënten die zichzelf door hun nare ervaringen helemaal hebben afgesloten, zowel voor God als voor zichzelf en anderen.
Bid dat God door hun blokkades heen breekt met genezing en herstel.
Veel cliënten worstelen met een negatief zelfbeeld. Dit geeft veel leed. Bid dat zij zichzelf mogen zien door de ogen van God. Wil je vaker bidden voor onze cliënten en het werk van De Hoop? Schrijf je in voor onze maandelijkse gebedsbrief: vriendenvandehoop.nl/gebedsbrief
‘Hoe gaat het met je?’ Een eenvoudige vraag, maar van grote betekenis voor cliënten die na hun opname bij De Hoop thuiskomen. Met een team van zeven mensen staat HopeAlive telefonisch voor hen klaar, onder andere om te voorkomen dat ze terugvallen. De vrijwilligers luisteren en helpen oud-cliënten hun zelfredzaamheid te verbeteren. Bij grote problemen verwijzen ze door naar de professionele hulp van De Hoop. Al tijdens de opname is er voorlichting over deze nazorg.
Kees is belvrijwilliger: “Er is ontzettend veel eenzaamheid, meer dan je denkt. Ik luister en geef een zetje in de goede richting: ‘Kom op, zet die eerste stap om naar een kerk of club te gaan en mensen te ontmoeten.’” Samen met de ‘belgast’ zoekt de vrijwilliger naar structuur, zingeving en sociale contacten.
INFORMEEL
Het werk is dynamisch. Kees: “Soms neemt iemand de telefoon niet meer op. Je hebt dan geen idee hoe het gaat. Of een ander vertelt: ‘Het gaat niet goed met mij, ik moet weer terug naar De Hoop.’ ‘Doe maar’, zeg ik dan. ‘Bespreek dit met jouw behandelaar en wees open over hoe het gaat. Ze zijn er voor jou!’ Het contact is informeel, daarom delen mensen veel.”
Kees geniet van de pure gesprekken. “Oud-cliënten delen recht uit hun hart. Aan het eind van het gesprek vraag ik of ik voor ze mag bidden of uit een dagboekje mag lezen. Door de woorden vallen ze stil. Het raakt ze!”
“Het contact is informeel, daarom delen mensen veel.”
VERANDERING
HopeAlive belde eerst voor onbepaalde tijd met oud-cliënten, soms drie tot vier jaar lang. Om de kwaliteit van de zorg te verbeteren, heeft HopeAlive dit jaar het contact met 150 belgasten afgerond. Dit met het doel om zich vooral te richten op cliënten die net thuis zijn na hun verblijf in de kliniek. Zij worden zes maanden ondersteund, daarna is er voor drie maanden een ‘waakvlamcontact’. Als ze in die periode een luisterend oor nodig hebben, bekijkt de coördinator wat HopeAlive kan betekenen.
STEUN NU, ZODAT NIEMAND ER ALLEEN VOOR STAAT!
Thuiskomen na een klinische opname is moeilijk. Er is veel eenzaamheid en worstelingen zijn lastig om te delen met de omgeving. HopeAlive biedt vanuit kennis en ervaring een luisterend oor, maar is volledig afhankelijk van giften. Op dit moment kunnen ze ongeveer 150 mensen helpen.
Maak de missie van HopeAlive mogelijk, door te doneren via de QR-code of:
vriendenvandehoop.nl/doneren
Willem Arnold Individueel behandelaar bij de polikliniek Dordrecht
Je lichaam geeft jou heel de dag door signalen. We zijn vaak gewend eraan voorbij te gaan. Willem Arnold geeft lichaamsgerichte therapie en leert cliënten welke signalen hun lichaam geeft én wat die signalen je vertellen. Bij De Hoop helpt hij hiermee mensen met een verslaving, eetproblematiek en angst- en persoonlijkheidsklachten.
OVERTUIGINGEN
Je overtuigingen en lichaamsreactie zijn met elkaar verbonden. Willem: “Als je denkt dat je niet veilig bent en mensen zomaar wat met je kunnen doen, dan is de uitdaging om weer in verbinding te komen met de kracht in jezelf. Ik laat mensen dan tegen een kussen schoppen. ‘Bam, ik héb wat te zeggen, ik mág reageren.’ Je ziet dan meteen een kritische reactie op zichzelf: dit mag
ik niet doen. Maar waarom mag jíj niet voor jezelf opkomen? De overtuiging ‘ik kan het niet’, laat ik soms uitbeelden. Zie ik machteloosheid? Dan help ik versterken. Is er angst? Dan zoeken we naar veiligheid. Uitbeelden geeft mij veel inzicht in wat er nodig is.”
WILSKRACHT
Bij verslaving valt het Willem vaak op dat mensen op wilskracht willen veranderen. “Zij vinden het enorm spannend om contact te maken met hun emoties. In hun gebruik hebben ze alles verdoofd. Dan is het heel eng om te zeggen: ‘Ik voel me eigenlijk zo kwetsbaar als een kind, ik voel onrust in mijn buik, omdat ik me bezorgd voel.’ Nee, dan zeggen ze: ‘Het gaat goed, God heeft me gered...’. Ook daarmee duwen ze hun emoties weg.”
OMGAAN MET SIGNALEN
In veel therapievormen analyseer je patronen of kijk je naar het verleden. Willem: “Ik kijk vooral naar wat je nu voelt in je lichaam. Welke gedachten en gevoelens komen er boven? Daarna kijk ik hoe we die kunnen ombuigen. Welke hulpmiddelen ga je inschakelen?
Je ademhaling is bijvoorbeeld een hulpmiddel om tot rust te komen. Of je gaat de expressie máken door je gevoelens te uiten, in plaats van in je hoofd te analyseren. Het hoeft niet altijd pratend, het kan juist ook door intensief te sporten. ‘Ik voel frustratie, die mag ik eruit boksen!’ De dingen die je misschien wel kan beredeneren mag je ook gaan voelen. En lukt het je dan ook om vijftien seconden bij dat gevoel stil te staan? Het blijft een kwestie van trainen en herhalen.”
TRAUMA
Willem helpt soms mensen met trauma’s. “Trauma komt voort uit een hele ingrijpende situatie, waar jij je op dat moment niet tegen kon verzetten of op
“De dingen die je kan beredeneren, mag je ook gaan voelen.”
kon reageren. Ergens in jouw lichaam zit die boosheid nog, of het gevoel gevangen te zitten. Rationeel kan je weten dat je veilig bent, maar je lichaam reageert nog. Een voorbeeld: Een vrouw die vroeger niet weg kon vluchten uit een onveilige situatie, wilde tijdens therapie
juist graag een stevige wandeling maken toen de oude angst terugkwam. En het gebeurt regelmatig dat mensen die eerst een macho-houding aannemen, vervolgens in een hoekje gaan zitten waar ze zich verdrietig voelen.”
LUISTER NAAR SIGNALEN
Willem ziet dat we in het Westen vaak van onszelf zijn vervreemd. “Ons lichaam is veel wijzer dan we beseffen, maar die boodschap komen we vaak niet onder ogen. Ik denk dat wij er in het dagelijks leven veel aan hebben om die signalen op waarde te schatten. Soms voel je je gewoon leeg of verdrietig, of ben je moe na een lange werkdag. Dat hoef je niet per se op te lossen. Laat maar voor je zorgen. Ik denk dat het ons vriendelijker en eerlijker maakt naar onszelf en onze omgeving. Als je het gevoel wegdrukt, word je nukkig. Maar als je toegeeft: ik ben gewoon moe, ik heb ook even liefde en aandacht nodig, dan kan je om een knuffel vragen.”
Blijf het trainen en herhalen 1 2 3 4 5
CONTACT MET GOD
“Het kan ons als christenen verrijken om naar ons lichaam te luisteren. Je kan bezorgd leven en een krampachtige houding hebben. Maar als je jouw handen
“Wat we moeten leren, is dat het gevoel er mag zijn.”
en jouw hart opent, gaat God daar ook doorheen werken. Niet met de mindset: wat ik voel, moet weg. Je hoeft ook niet angstig te worden van nare gevoelens. Dat gebeurt wel als jij je tegen het gevoel verzet. Wat we juist moeten leren is dat het er mag zijn, dat je er aandacht voor mag hebben. Je mag het voelen en vervolgens zoeken naar wat je nodig hebt.”
Neem meerdere keren per dag een paar minuten om stil te staan bij de signalen van je lichaam. Hoe voel jij je nu écht?
Vecht niet tegen het gevoel, laat het er maar gewoon zijn
Bedenk daarna wat je nodig hebt. Liefde, zorg, verbinding?
Uit je gevoelens. Dat hoeft niet altijd pratend, het kan ook fysiek. Ga intensief sporten, leer focussen op een rustige ademhaling, vraag om een knuffel
7:30
Tijd voor een nieuwe werkdag! Ik stap op de fiets richting Huis van Hoop Torenstraat.
8:00
Ik kom aan bij het Huis van Hoop, haal in de keuken een bak koffie met heerlijke warme melk en loop naar het kantoor. Onderweg open ik de deuren naar de woonkamer en doe ik de gordijnen open, zodat het daglicht naar binnen komt. Ik lees een stukje uit een Bijbels dagboekje en begin de dag met God door te bidden.
8:15
Tijd om me voor te bereiden op de werkdag. Ik open mijn laptop en lees de dagrapportage en dossiers van de bewoners door. Zijn er nog bijzonderheden gebeurd in de dagen dat ik er niet was? Een bewoonster komt langs mijn kantoor. Ze gaat zo naar haar dagbesteding. We praten over het weekend en nemen de dag door die voor haar ligt.
9:00
“Ik begin de dag met God door te bidden.”
Ik heb een afspraak met een bewoner. Ik ben benieuwd hoe het met hem gaat. In het gesprek gaat het over een aantal leefgebieden die in zijn ondersteuningsplan terug te vinden zijn. Zoals zijn financiën, sociale contacten, geestelijk welzijn, mogelijke aantrekking van middelengebruik en dagbesteding.
10:00
Tijd voor koffie! Samen met de bewoners drinken we gezellig een kopje koffie in onze gezamenlijke woonkamer.
10:30
Ik spreek een bewoner die aangeeft dat hij het moeilijk heeft als het gaat om
het contact met zijn kinderen. Hij wil zo graag weer een relatie met zijn kinderen opbouwen, maar hij loopt hierin tegen dingen aan. We hebben het er samen over en bespreken de volgende stap.
11:30
Even de handen uit de mouwen steken. Samen met een bewoner verzorg ik de moestuinbak. Daarna heb ik een half uur pauze.
13:00
We hebben een overdrachtsmoment met de collega’s die vandaag de late dienst draaien. We spreken bijzonderheden rondom bewoners door. Er komen verschillende dingen ter sprake, zoals het up-to-date houden van het cliëntendossier, de parkeervergunning die we nog moeten regelen voor een nieuwe collega die binnenkort bij ons komt werken, het contact met de Sociale Dienst. Na het overdrachtsmoment werk ik nog een verslag uit van een eerder gesprek.
15:00
We hebben een teamoverleg. Diverse collega’s stromen binnen. We starten met een korte Bijbelse overdenking en gebed. Ook bespreken we het ondersteuningsplan van twee bewoners. Verder komen er nog praktische teamen bewonerszaken aan de orde.
16:30
Ik stap weer op mijn fiets en ga naar huis. De werkdag zit erop. Ik kijk terug op een fijne dag met mooie gesprekken.
Ook werken bij De Hoop? Ga naar dehoop.org/vacatures
ZAKENVRIEND ANNE VAN DRIESTEN – DIRECTEUR DRIESTEN HARSKAMP BOUWBEDRIJF B.V.
“Goede samenwerking zorgt voor plezier in het bouwen en een mooie prijs-kwaliteitverhouding”, vertelt directeur Anne van Driesten. Als ‘de verbindende bouwer’ realiseert bouwbedrijf Driesten Harskamp inmiddels 100 jaar bouwprojecten.
Op hetzelfde terrein waar de opa van Anne in 1923 begon, mocht het bedrijf dit jaar haar bijzondere jubileumfeest vieren. “We wilden met ons jubileum graag een goed doel steunen”, vertelt Anne. “We hebben De Hoop uitgenodigd om te vertellen over hun werk.” Tijdens het jubileumfeest werd er een bijzondere getuigenis gedeeld door een oud-cliënt. Anne: “Ik had zijn verhaal eerder gehoord en vond het heel indrukwekkend. Het sprak de aanwezigen echt aan. Voor mijn tante was het jubileum een
bijzonder feest. Ze is 100 jaar oud, maar nog redelijk helder en heeft een mooi woordje gedaan. Daar heeft iedereen van genoten.”
Tijdens het jubileum is een geldbedrag van €26.127 opgehaald. Dit werd gevierd met een officiële cheque-overhandiging. Driesten Harskamp mocht tevens stilstaan bij een tweede jubileum: 10 jaar Zakenvriend van De Hoop. Anne: “Als verbindende bouwer willen we ook op maatschappelijk gebied verbinden. We leren dat het belangrijk is dat we God liefhebben boven alles en onze medemensen als onszelf. De Hoop is een mooie organisatie die dit in de praktijk uitdraagt.”
Wil jij met jouw bedrijf ook een verschil maken in levens van mensen bij De Hoop? Kijk op vriendenvandehoop.nl/zakenvriend.
“Als vrijwilliger kom ik wekelijks bij De Hoop. Daar houd ik me bezig met creativiteit voor cliënten die zijn opgenomen. Ik doe dit zo’n 3,5 jaar en het geeft veel voldoening om mensen te zien ontspannen. Er is voor ieder wel wat creatiefs te bedenken: mozaïeken, schilderen, acrylgieten. Meestal neem ik iets mee of bedenk ik van tevoren een leuk project, dan kunnen ze lekker aan de slag. Het is mooi om te zien dat cliënten even aan iets anders kunnen denken en lekker met hun handen bezig zijn. Soms willen ze zelf iets bedenken en maken, daar is ook alle ruimte voor.”
“Dit mooie beeldje is door een cliënt gemaakt. Het is een persoon die een rotsblok voortduwt. Ze kwam zelf met het idee. Ze kwam de kliniek in met zoveel problemen en wilde hiermee uitbeelden hoe ze zich voelde. Zelf omschreef ze het zo tijdens haar opname: ‘Zoveel ellende, strijd wat niet weg te
duwen is. Het is een berg geworden die ik niet meer wegkrijg. Zo hoog, dat ik er niet meer overheen kan kijken. Ik ben en blijf een vechter, maar krijg het zelf niet voor elkaar om deze berg problemen op te lossen. Ik geef alle kracht die ik heb, maar het helpt niet. Ik strijd en strijd. Mijn hoofd naar beneden, ik word er moedeloos en hopeloos van. Het drukt mij neer. Ik zet alles op alles om door te gaan. Ik duw ertegen, maar kom niet verder. Het is zoveel.’”
“Het beeldje geeft weer hoe moeilijk cliënten het kunnen hebben en wat voor zware weg ze vaak gaan. Ik vind het indrukwekkend hoe ze dit heeft omschreven en uitgebeeld. Na haar opname heeft ze het beeldje meegenomen als aandenken.”
Pieta Dijksman, vrijwilliger bij Kliniek psychiatrie en dubbele diagnose