22ste jaargang • nummer 8 • september 2011
Chris nieuwsbrief ‘Ik vind het lastig om mijn gevoelens te laten zien’ Jongeren doen een boekje open over hun emoties Emoties. We hebben er allemaal mee te maken, maar gaan er op verschillende manieren mee om. Hoe kijken jongeren tegen emoties aan? Stoppen ze hun gevoelens weg of mag de hele wereld weten hoe ze zich voelen? Harold (14 jaar): “Ik vind het belangrijk dat anderen weten hoe ik me voel, omdat ze dan rekening met me kunnen houden.” Zelf emoties uiten vindt hij niet echt makkelijk. “Ik vind het lastig om mijn gevoelens te laten zien. Dat is altijd al zo geweest. Ik laat bijvoorbeeld op school lang niet altijd merken hoe ik me voel. Het verschilt per gevoel hoe ik ermee om ga. Verdriet en angst laat ik minder makkelijk zien dan boosheid en
blijdschap. Dat komt denk ik door de mensen om mij heen. Mijn vrienden laten ook liever hun gevoelens niet zien. Af en toe praten we over emoties, maar meer op een manier van: ‘Dat vind ik eng’. Als één iemand dit eenmaal heeft toegegeven, willen andere vrienden daarna ook wel vertellen wat ze voelen. Maar we zeggen bijvoorbeeld niet: ‘Ik ben bang’. Tja, je wilt toch graag stoer gevonden worden.” Leonie (16): “Volgens mij raak je in de knel als je je emoties niet uit. Dan krijg je er later last van. Daarom vind ik het ook goed als anderen hun emoties uiten. Zelf vind ik het vooral lastig om negatieve emoties te laten zien. Ik laat toch liever zien dat het goed met me gaat. Het hangt ook af van hoe ik me voel. Ik ben niet vaak bang, dus dat kan ik minder goed uiten. Bij andere emoties lukt het beter, zoals bij verdriet. Het ligt er ook aan in welke omgeving ik ben. Boosheid laat ik bijvoorbeeld wel op school zien, maar thuis bijna niet. Vroeger was dat wel anders. Toen moest ik vaak huilen, maar ik was haast
nooit boos. Dat vond ik zielig voor degene op wie ik boos was.” Het praten over emoties met vrienden staat bij Leonie niet hoog op de agenda. “Als ik mijn gevoelens uit, dan doe ik dat liever bij onbekende mensen”, licht Leonie toe. “Dat voelt veiliger, omdat ze me niet kennen. Je ziet ze daarna toch niet meer.” Anton (17): “Emoties bepalen volgens mij een groot deel van je beslissingen. Ze bepalen hoe je op dingen reageert. Tenminste, zo is het bij mij.” Zijn gevoelens uiten doet Anton niet zomaar. “Ik denk eerst vooral na”, legt hij uit. “Ik sta stil bij hoe ik me precies voel en daarna reageer ik pas.” Angst en verdriet vindt Anton de lastigste emoties om te uiten, maar hij probeert het wel. Anton: “Vroeger was dat trouwens wel anders! Toen ik jonger was, wilde ik vooral bij de groep horen en liet ik niet veel van mijn emoties zien. Dat vond ik stoer. Ik had op dat moment ook nog niet zo’n sterke eigen mening, waardoor ik mee ging lopen met mijn vrienden. Nu ik ouder word, besef ik dat bij de groep horen niet het allerbelangrijkste is. In mijn huidige vriendengroep accepteren we elkaar, waardoor emoties ook een plek hebben.”
PRAKTISCH
Omgaan met Ballonnetjes Ruim honderd gezichtjes turen ingespannen omhoog. Als je hun blik volgt, zie je een prachtig schouwspel in de lucht. Ballonnen in alle kleuren dartelen om elkaar heen, hoger en hoger. Als je goed kijkt, zie je dat aan elke ballon een briefje hangt met het gebed van één van de kinderen, die beneden vol aandacht hun ballon nakijken. Een bijzonder moment bij de Chris-tent op de afgelopen Pinksterconferentie. Als je ons leven vergelijkt met zo’n ballonnetje, dan zijn er periodes waarin ook wij rustig deinend op de wind vooruit lijken te zweven. Maar er zijn ook momenten waarop we ons slap en leeggelopen voelen. Of momenten waarop we zoveel emoties voelen, dat het lijkt alsof de ballon bijna zou klappen. Het ligt zo voor de hand om je op zulke momenten druk te maken over de dingen die er spelen of de gevoelens die er zijn. We vergeten soms dat God net zo liefdevol omziet naar Zijn kleine kinderen, als naar Zijn al iets grotere kinderen. Hij weet wat we nodig hebben en Hij is ook de Enige die ons dat kan geven. Soms net wat extra lucht, een andere keer een duwtje de goede kant op, of juist wat extra ruimte. Hij laat ons, ondanks de wind, rustig naar Hem toe dartelen. En wie weet is er op dat moment wel een kind dat omhoog tuurt en vol verwondering toekijkt.
Wietske Noordzij Coördinator Chris
Teleurgesteld, jaloers en boos: het is van groot belang dat een kind zo vroeg mogelijk leert zijn gevoelens te uiten. Leert hij dit niet, dan loopt hij hier als volwassene tegen aan. Allerlei omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat het uiten van met name negatieve gevoelens, voor kinderen erg lastig is. Hesther Boerefijn is kinder- en jeugdpsycholoog bij De Hoop ggz en voert regelmatig gesprekken met kinderen die het moeilijk vinden om hun gevoelens te uiten. Ze vertelt: “Emoties, zoals boosheid en verdriet zijn op zich niet verkeerd. Maar wat er mee gedaan wordt kan negatieve gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het kind.” Zo kan Hesther verschillende voorbeelden noemen. Zoals een jongen die boos is op zijn vrienden, omdat ze hem hebben teleurgesteld. “De jongen zou zo in zijn boosheid en teleurstelling kunnen blijven hangen, dat het hem in de weg staat om nieuwe vriendschappen te sluiten. Of een meisje dat een nare ervaring heeft gehad en nu zo angstig is dat ze steeds bij haar ouders wil blijven.”
Constateren Het kan best lastig zijn om te constateren of een kind met zijn emoties worstelt. “Elk kind reageert weer anders. Hier is niet één richtlijn voor,” legt Hesther uit. “Bij ieder kind kan het weer anders tot uiting komen. Signalen kunnen zijn: een meisje dat eerst met de poppen speelde maar in korte tijd
gewelddadiger speelgoed interessanter vindt.” Lichamelijke klachten kunnen ook een signaal zijn. Bijvoorbeeld als een kind elke ochtend buikpijn heeft en bij onderzoek blijkt dat het niet naar school durft. Hesther: “Bij sommige jongeren zie je bijvoorbeeld dat ze zich claimend of opstandig gaan gedragen als ze hun gevoelens opkroppen.”
Helpen Het is erg belangrijk om kinderen te helpen hun gevoelens niet weg te stoppen. “Van belang is dat de emoties niet worden ontkend. Maak de emotie van een kind niet minder dan het is, accepteer het juist, maar geef wel grenzen aan”, zegt Hesther. Ze vertelt over een jongen waarvan iemand uit zijn omgeving overleed. Hij praatte er nooit over. Een aantal jaren later krijgt de jongen gedragsproblemen. Uiteindelijk wordt er ontdekt dat de problemen onder meer voortkomen uit rouw. “Als je zoiets ontdekt, kun je er op allerlei manieren mee aan de slag. Niet alleen door middel van praten. Je kunt het kind bijvoorbeeld ook een tekening laten maken of met een rollenspel proberen de problemen naar boven te krijgen,” zegt
Wilt u met ons bidden voor:
Kinderen die niet met plezier naar school gaan. Wilt u bidden dat ze vriendjes en vriendinnetjes zullen krijgen en de schooltijd goed zal zijn?
Lies. Ze is een kind van de Heer, maar erg bang voor satan en zijn krachten. Wilt u bidden dat Lies ten volle de vrijheid van de Heer zal gaan ervaren?
Ingrid. We mailen al een tijdje met haar. Ze zit in een zeer onveilige situatie, maar durft nog niet te praten en hulp te zoeken. Deze stap is voor veel kinderen vaak te groot. Wilt u bidden voor kinderen in deze omstandigheden, dat ze zullen durven praten en hulp te zoeken?
t emoties Emotionele ontwikkeling in verschillende fases 0-2 jaar: vertrouwen: ‘Ik mag er zijn’ In deze jaren is het van groot belang dat ouders werken aan een goede relatie met hun kind en hem vertrouwen geven in zichzelf en de wereld om hem heen. Alleen van daaruit durft het kind de wereld in te gaan en zich te ontwikkelen. 2-4 jaar: autonomie: ‘Ik wil’ Het kind ontwikkelt zich tot een eigen persoon en ontdekt zijn eigen wil. Dit gaat vaak gepaard met drift- en koppigheidsbuien. Aan de ouders de taak om deze in goede banen te leiden en het kind te helpen zijn driften te leren beheersen en deze in woorden te uiten. 4-7 jaar: initiatief: ‘Ik durf’ Het kind gaat naar school en neemt veel initiatieven in spel en contacten,
bijvoorbeeld schommelen, fietsen of vriendjes vragen om te komen spelen. Ouders zullen oog moeten krijgen voor deze initiatieven, hen hiervoor de ruimte geven, maar ook grenzen stellen. Een schuldgevoel kan ontstaan als er te hoge eisen worden gesteld en het speelse element in het meedoen te weinig benadrukt wordt. 8-12 jaar: Bekwaamheidsgevoel: ‘Ik kan’ De leer- en nieuwsgierigheid die een kind van nature heeft, maken dat de hoeveelheid kennis en vaardigheden sterk toenemen deze jaren. Ruimte krijgen en gestimuleerd worden is nog steeds belangrijk. Het kind zal moeten leren omgaan met teleurstellingen. Faalangst kan ontstaan wanneer het kind ontdekt dat het bepaalde dingen niet kan.
12-18 jaar: Identiteit: ‘Ik ben zo’ Dit is de periode van groei op lichamelijk en geestelijk gebied. Het kind krijgt vragen en identiteitsproblemen, zoals: wat wil ik bereiken? Wat zijn mijn mogelijkheden? Hoe ervaar en beleef ik gebeurtenissen en omstandigheden? De jongere probeert daarom allerlei rollen uit die snel kunnen wisselen. Hij gaat het liefst zijn eigen gang en heeft vaak een gesloten houding naar de ouders toe. Voor hen is het belangrijk om steeds in contact te blijven met hun kinderen en hen in dit proces van persoonsvorming te begeleiden. Bron: Geloven in opvoeden (stichting LOEK, 2006)
Hesther. “Het belangrijkste is dat kinderen met hun emoties terecht kunnen bij hun ouders of anderen in de omgeving. Je kunt niet vroeg genoeg beginnen om kinderen te leren hun gevoelens te uiten. Het is een heel belangrijk voor een goede ontwikkeling tot volwassene.”
Wilt u met ons danken voor: Eva. We maakten ons over haar ernstig zorgen. Ze is nu, nadat ze was weggelopen, opgenomen in een pleeggezin. Wilt u danken dat ze nu weer veilig is en bidden dat ze de veiligheid van de Heer mag leren kennen?
De cursisten van de cursus Kinder- en tienerpastoraat? En bidden dat ze veel mogen leren via deze cursus?
De drie contactpunten van Chris in Nederland en de collega’s in België. We zijn dankbaar dat we nu de trainingen dichter bij de huizen van Gebedspunten de vrijwilligers mogen aanbieden. De gebedspunten van deze maand treft u aan op www.chris.nl.
Gezocht: telefoonvrijwilligers voor de hulplijn van Chris Sinds januari van dit jaar is de telefonische hulplijn van Chris gratis te bereiken. De drempel voor kinderen en jongeren om te bellen met Chris is hiermee nog lager geworden. Het aantal telefoontjes naar de hulplijn is ten opzichte van vorig jaar meer dan verviervoudigd. Om alle kinderen en jongeren te woord te kunnen staan, is Chris per direct op zoek naar telefoonvrijwilligers. Mensen met een hart voor kinderen en/of jongeren en een passie voor God. Bent u minimaal 21 jaar, meelevend lid van een gemeente, minimaal vier uur per twee weken beschikbaar en wilt u het verschil maken in het leven van kinderen en/of jongeren? Word dan vrijwilliger bij Chris! Voor meer informatie kunt u terecht op www. chris.nl, mailt u naar info@chris.nl of belt u met 078 – 6111 222.
Cursus Kinder- en Tienerpastoraat
Begin september start Chris weer met de jaarlijkse cursus Kinder- en Tienerpastoraat. Deze cursus biedt een Bijbels kader en praktische informatie voor (pastorale) begeleiding van kinderen en jongeren. Belangrijke thema’s en problemen worden uitgediept in zowel theorie als praktijk. Bijbelse fundamenten en principes zijn hierin de rode draad. Een zeer opbouwende cursus voor iedere christen die oog heeft voor kinderen en jongeren. Onmisbaar voor ieder die betrokken is bij kinder-, tiener- of jongerenwerk, coaching of pastoraat, of overweegt dit te gaan doen! De cursus omvat tien zaterdagen en wordt dit jaar gegeven in Utrecht (vanaf 10 september) en Assen (vanaf 24 september). Voor meer informatie en aanmelden kunt u terecht op www. chris.nl.
Kom stagelopen bij Chris! Ben jij student(e) Journalistiek of Communicatie, heb je een hart voor kinderen en/ of jongeren en wil jij je talenten inzetten binnen het Koninkrijk van God? Kom dan stagelopen bij Chris! Chris heeft plek voor studenten van de opleidingen Journalistiek en Communicatie. Je kunt terecht bij ons kantoor in Dordrecht, maar ook in Houten hebben we een plek beschikbaar. Voor meer informatie bel je met 078 – 6111 222. Direct solliciteren? Stuur je brief plus je CV naar pz@dehoop.org of vul het online sollicitatieformulier in op www.chris.nl.
In de praktijk De telefoonvrijwilligers van Chris krijgen vaak te maken met zeer uiteenlopende telefoongesprekken. Om u een indruk te geven, noemen we een paar voorbeelden van gespreksonderwerpen van de afgelopen maand.
Giften Mei 2011 Chris Algemeen € 16.633,18 Chris hulplijn € 3.995,-
Bedankt voor uw gift!
CHRIS NIEUWSBRIEF Maandelijkse uitgave van De Hoop ggz (www.dehoop.org). Chris is onderdeel van de kinder- en jeugdzorg van De Hoop ggz. De Hoop biedt kinder-, jeugd- en volwassenenzorg op het gebied van psychosociale, psychiatrische en verslavingsproblematiek. Ook biedt De Hoop re-integratietrajecten en heeft zij preventie-
• Zo telefoneerde een meisje voor een interview voor school. Ze wilde graag meer weten over het werk van Chris. • Een jongen belde omdat zijn schildpad was doodgegaan terwijl hij aan het spelen was bij een vriend. Bij Chris kon hij terecht om te vertellen over zijn verdriet. • Een meisje dat belde omdat haar broer met de ziekte van Pfeiffer veel meer aandacht krijgt dan zij, waar ze erg van baalt. • Marjanne* belt regelmatig met Chris. Ze is ernstig ziek en vindt het fijn om af en toe even van zich af te praten via de telefoon. • Een jongen belde met de vraag of Chris een stukje uit de Bijbel wilde lezen. • Ook belde Marjolein met ons, ze heeft last van een depressie en ziet geen lichtpuntjes meer in haar leven. *wegens privacyredenen zijn andere namen gebruikt.
projecten voor kinderen, tieners en ouders. Meer informatie op www.dehoop.org. De website van Chris is www.chris.nl. REDACTIE Wietske Noordzij (hoofdredacteur) Nadia van Noppen (eindredactie) Medewerkers van De Hoop Media (opmaak)
REDACTIEADRES Provincialeweg 70, 3329 KP in Dordrecht Telefoon: (078) 6 111 356 E-mail: media@dehoop.org
Adreswijziging? Stuur een e-mail naar: info@vriendenvandehoop.nl of bel naar: (078) 6 111 355.
Het werk van Chris wordt financieel ondersteund door Stichting Vrienden van de Hoop. Deze stichting is in het bezit van het CBF-keur en het RfB-keurmerk en is door de Belastingdienst erkend als ANBI. Giften voor Chris kunnen worden overgemaakt op rekeningnummer 3112 ten name van Vrienden van De Hoop inzake Chris.
DRUK De Hoop Grafisch Centrum Provincialeweg 86 3329 KP DORDRECHT Telefoon: (078) 6 111 333 E-mail: grafisch@dehoop.com www.dehoopgrafischcentrum.nl Chris… Wat er ook met je is! 0800-63 123 00, www.chris.nl, help@chris.nl