De Hoop Magazine mei 2008 by Vrienden van De Hoop

Gerald Troost op Open Dag!

Pokeren is verslavend! 33ste jaargang • nummer 3 • mei 2008 • www.dehoop.org • www.steundehoop.nl

De Hoop breidt uit...

jij bent nodig!

Maak je n a v werk f! geloo De Hoop gaat starten met De Kiel, kliniek voor kinder en jeugdpsychiatrie en De Kajuit, kliniek voor jeugdige verslaafden.

Er zijn veel nieuwe vacatures! Kijk op www.dehoop.org/vacatures. Je kunt online solliciteren. Meer informatie via pz@dehoop.org of (078) 6111 444.

De Kiel: Een nieuw perspectief voor kinderen en jongeren

Laat uw leven niet beheersen door geldzucht

Sven is twaalf jaar oud en heeft autisme. Zijn ouders kunnen geen contact met hem krijgen. Sven zit in zijn eigen wereld. Veranderingen of onrust kan hij niet aan. Hij is thuis bijna niet meer te handhaven. Iedere dag strijden zijn ouders om de vrede binnen het gezin te bewaren. Ze dreigen de strijd te verliezen. Iedere dag stellen zij de vragen: Hoe kan ik het beste zorgen voor mijn kind en hoe komen we hier uit?

U heeft er vast over gehoord: de pokerrage. Tweehonderdduizend mensen in Nederland pokeren regelmatig op internet, in cafés of privé met bijvoorbeeld een groep vrienden. Met name onder tieners lijkt pokeren een rage te zijn. Kunnen we op grond van de Bijbel iets zeggen over pokeren? En over gokken in het algemeen?

Geloof in de praktijk ‘Geen woorden, maar daden’, luidt de slogan van een bekende voetbalclub. Het gaat er niet in de eerste plaats om wat je zégt, maar om wat je dóet. Voor een christen geldt eigenlijk hetzelfde: het moet niet blijven bij woorden, maar het geloof dient handen en voeten in de praktijk te krijgen. Als Paulus in zijn brieven de christelijke kerk heel veel en heel diepgaand vertelt over Gods gedachten en wegen, vergeet hij nooit om de gelovigen vervolgens ook op te roepen tot het brengen van het geloof in de praktijk. Kijk elke brief er maar op na. Geloof zonder werken is geen geloof, zou je de brief van Jacobus kunnen parafraseren. Het komt erop aan dat we niet alleen maar hoorders van het Woord zijn, maar ook daders (Jacobus 1: 22). In navolging van Paulus zetten we ons in om het christelijk geloof in de praktijk te brengen. Want alleen dát zal onze cliënten nieuwsgierig maken naar het Evangelie en een diepgaande verandering in hun leven bewerken. Redactie De Hoop Magazine

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Alinea recta

Optreden Reni en Elisa Krijgsman bij De Hoop groot succes Op zaterdag 1 maart gaven Reni en Elisa Krijgsman een spetterend concert bij De Hoop. Het concert was de start van de ‘Come 2 Worship Tour’ van het gospelduo. Enthousiaste gasten van De Hoop en andere geïnteresseerden genoten van de muziek. Reni Krijgsman: “Ik vond het een geweldig concert. Ik heb erg genoten van de mensen die er waren. Samen, dus als band en publiek, hebben we mogen zingen tot eer van de Here God!” De Hoop organiseert regelmatig concerten. Hierbij bent u ook van harte welkom! Kijkt u op www.activiteitendehoop.nl voor de agenda.

De heer Jac. Hogeweg (met helm) spreekt de aanwezigen toe

De Hoop slaat eerste paal kliniek voor ‘dubbeldiagnose-cliënten’ Op woensdag 5 maart hebben we samen met vele van onze gasten en donateurs een mijlpaal gevierd in de geschiedenis van De Hoop: om 16.00 uur sloeg de heer Jac. Hogeweg, oprichter van De Hoop en huidige voorzitter van de Raad van Toezicht, de eerste officiële paal voor een nieuwe kliniek! De bouw van de kliniek betreft geen uitbreiding, maar nieuwbouw van al bestaande behandelplaatsen. In de nieuwe kliniek – waarvan de bouw op 30 juni 2009 gereed is – worden achttien plaatsen gereserveerd voor zogenaamde ‘dubbeldiagnose-cliënten’. Dit zijn cliënten met verslavingsproblematiek én ernstige psychiatrische problemen. Deze doelgroep valt in de hulpverlening nu nog regelmatig tussen wal en schip: zowel de reguliere verslavingszorg als de psychiatrie zijn vaak niet of onvoldoende in staat deze doelgroep te helpen. De Hoop is dan ook erg blij met de mogelijkheid om ook deze mensen op weg te mogen helpen naar een nieuw leven!

TV-uitzending ‘Nederland Zingt bij De Hoop’

Elisa Krijgsman

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Op zaterdag 31 mei 2008 wordt van 18.30 tot en met 19.00 uur de tweede aflevering uitgezonden van het EO-programma ‘Nederland Zingt voor De Hoop’. Aan het programma werken onder andere Marcel en Lydia Zimmer mee. De uitzending is op Nederland 2. De opnamen waren op 20 juni 2007. De eerste aflevering werd eind september vorig jaar uitgezonden. Kijkt u ook?

De Hoop wil in contact komen met kandidaten voor de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht is binnen de organisatie van De Hoop het toezichthoudend orgaan. In nauwe samenwerking met de Raad van Bestuur houdt de raad de vinger aan de pols van het werk. Dat gebeurt vanuit positieve betrokkenheid bij hulpverlening aan mensen, die door wat voor oorzaak dan ook in de knel zijn geraakt. De Hoop zoekt iemand die bewust belijdend en meelevend christen is en graag bereid is breed kerkelijk te denken. Het heeft onze voorkeur wanneer u niet jonger bent dan 30 en niet ouder dan 50 jaar. Een geneeskundige achtergrond is een pré. Maar ook mensen met kennis van sociale wetgeving of met een opleiding in een gedragswetenschap (bij voorbeeld psychologie of pedagogiek) is welkom. Als iemand zelf een verslavingsverleden heeft (bij voorkeur geholpen binnen De Hoop) is dat ook een pré. Tegelijk zeggen we: iedereen kan reageren. Niemand willen we op voorhand uitsluiten. Voor het vervullen van het raadslidmaatschap worden vergoedingen toegekend, die in de sector van de geestelijke gezondheidszorg gebruikelijk zijn. U kunt reageren door een brief te sturen aan de voorzitter van de Raad van Toezicht: de heer Jac. Hogeweg, Minnaertweg 48, 3328 HN DORDRECHT. Voor informatie of contact kunt u bellen met de heer Jac. Hogeweg: (078) 6176632.

AA-certificaat voor De Hoop Grafisch Centrum De Hoop Grafisch Centrum is door het productiebedrijf Krohne Altometer uitgroepen tot ‘AA-leverancier’. Het certificaat voor ‘AA-leverancier’ is de hoogste waardering die Krohne Altometer uitreikt aan leveranleveranciers die een perfecte kwaliteit en leverbetrouwbaarheid hebben aangetoond. Een certificaat dus waarmee het grafisch centrum oprecht blij mag zijn! Kijkt u voor meer informatie over De Hoop Grafisch centrum op http://dehoop.com/grafisch.

Bidden voor De Hoop Gebed is heel belangrijk voor het werk van De Hoop. Het is de motor waarop het werk draait. Dagelijks dragen wij zelf onze gasten op in gebed. Immers, alleen bij de Here God is genezing mogelijk! En: Hij verhoort! Dat ervaren we iedere keer weer opnieuw. En ook ú kunt met ons meebidden. Dit kan via de papieren Gebedsbrief of de Gebedsbrief per e-mail. U heeft dan voor iedere dag een gebedspunt, zodat u heel gericht kunt bidden en danken voor onze gasten.

De Hoop aanwezig op Opwekking 2008 Van 9 tot en met 12 mei wordt de pinksterconferentie Opwekking 2008 georganiseerd op Walibi Flevo in Flevoland. Ook De Hoop is op deze gezinsconferentie aanwezig met een stand. De stand bevindt zich in de grote tent van WereldExpo, de zendingsbeurs van Nederland. Bij onze stand kunt u terecht met hulpvragen en met vragen over werken bij De Hoop. We hopen u te ontmoeten! Voor meer informatie over de pinksterconferentie: www.opwekking.nl

E-mail gebedsbrief Wilt u zich aanmelden voor de Gebedsbrief per e-mail? Surf dan naar www.steundehoop.nl en klik op ‘Volwassenen’. Klik vervolgens op ‘Lid worden’. Iedere week krijgt u dan een mailtje met gebedspunten toegezonden. Papieren versie Wilt u zich liever opgeven voor de papieren gebedsbrief? Op pagina 8 vindt u een bon hiervoor. De bon kunt u invullen en naar ons toesturen. Iedere maand krijgt u dan de Gebedsbrief gratis in de bus. Het is ook mogelijk om meerdere exemplaren te ontvangen.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Actie

Bouw mee aan De Ark! “Ik wil niet dood, maar leven kán ik niet. Vertel het mij. Laat me zien wat leven is!” voor het leren zelfstandig te wonen. We willen graag starten met de bouw van De Ark, een gebouw dat een thúis voor tientallen gasten zal gaan betekenen. Vanuit een eigen kamer kunnen ze – met een steuntje in de rug van De Hoop – hun nieuwe leven vorm gaan geven.

Meer woonruimte

Een uitspraak van één van onze gasten. Door deze uitspraak beseffen wij de grote verantwoordelijkheid die wij als De Hoop hebben gekregen. In de receptie van ons hoofdgebouw hangt een schilderij. Het beeldt de vier vrienden uit die worden beschreven in Marcus 2. Gezamenlijk brengen zij een verlamde man – liggend op een matras – naar de Here Jezus. En de man geneest. Niet omdat hij zelf geloofde, maar door het geloof van de vier vrienden.

Ze werkten nauw samen De vrienden werkten nauw samen om te bereiken dat de verlamde man zou kun-

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

nen genezen. Het verhaal is een voorbeeld voor ons. Wanneer wij met u, onze vrienden, geloven in de genezing van onze gasten door hen aan de voeten van de Here Jezus te brengen, wordt genezing voor hen mogelijk!

Hulp bij zelfstandig wonen We beseffen dat we ons als De Hoop in een bevoorrechte positie bevinden. We hebben een grote achterban – veel vrienden – die onze niet-gesubsidieerde projecten steunen. Zo’n project is bijvoorbeeld: hulp bij het leren zelfstandig te wonen.

De Ark: een thúis In 2008 moeten er meer plaatsen komen

Uit de eerste offertes blijkt nu dat er minstens het enorme bedrag van 4,5 miljoen euro nodig is om De Ark te kunnen bouwen. Het bedrag is het afgelopen jaar hoger geworden omdat er veel meer woonruimte nodig blijkt te zijn. We hebben de afgelopen anderhalf jaar ongeveer 400 duizend euro van u gekregen voor dit project. Heel hartelijk dank hiervoor! Er is dus nog een fors bedrag te gaan. Maar wij geloven dat het gebouw er, met uw steun, gaat komen. De nood is groot en het is echt nódig dat het gebouw er komt.

Bid en steun! Bid met ons mee en steun het werk van De Hoop door één of meerdere stenen te kopen voor tien euro per steen! Zoals de verlamde man uit het Bijbelverhaal vier vrienden met geloof had, hebben ook onze gasten vrienden nodig. Wilt u zo’n vriend zijn? MARIJKE DUIFHUIZEN

BON VOOR DE ARK Ja, ik bouw mee aan De Ark! ik koop ... stenen. Totaal: ....... euro ik geef eenmalig ..... euro ik geef 10 euro per maand anders, namelijk… euro per maand/eenmalig Ik machtig Stichting Vrienden van De Hoop om dit bedrag van mijn rekening af te schrijven: dhr./mevr./fam.* voorletter(s):___________________________ naam:______________________________________ straat:_ ______________________________ huisnr.:______________________________________ postcode:_ ____________________________plaats:______________________________________ geb.datum: _ _____________________________________________________________________ telefoon:_________________________________________________________________________ e-mail:___________________________________________________________________________ bankrekening of gironummer:_______________________________________________________ datum:___________________________________________________________________________ handtekening:_ ___________________________________________________________________ * omcirkel de juiste aanhef DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

BON ‘BIDDEN VOOR DE HOOP’

Postzegel hoeft niet, mag wel

Ja, ik wil graag de Gebedsbrief ontvangen! ❏ per post ❏ per e-mail

dhr./mevr./fam.* voorletter(s): naam: ________________________________________ straat: ________________________________________ huisnr.: _________ postcode: _____________________ plaats: ________________________________________ telefoon: ______________________________________ e-mailadres: ___________________________________

Stichting Vrienden van De Hoop Antwoordnummer 88 3300 WB Dordrecht

Bidden voor De Hoop! De Hoop is in haar werk afhankelijk van de zegen van God. Daarom geeft De Hoop elke maand de Gebedsbrief uit. In de Gebedsbrief staat voor elke dag een gebedspunt zodat u heel gericht kunt bidden voor het werk en voor de gasten die bij De Hoop zijn opgenomen. U kunt zich opgeven via de bon die hiernaast staat afgebeeld.

* omcirkel de juiste aanhef

BON UITGAVEN DE HOOP!

Postzegel hoeft niet, mag wel

Stuur mij periodiek de volgende informatie over De Hoop: ❏ gratis De Hoop Nieuws ❏ De Hoop Magazine bij een minimumdonatie van 12,50 euro per jaar ❏ het jongerenblad Str8! dhr./mevr./fam.* voorletter(s): naam: ________________________________________ straat: ________________________________________ huisnr.: _________ postcode: _____________________ plaats: ________________________________________ telefoon: ______________________________________ e-mailadres: ___________________________________

Stichting Vrienden van De Hoop Antwoordnummer 88 3300 WB Dordrecht

* omcirkel de juiste aanhef

Postzegel hoeft niet, mag wel

Stichting Vrienden van De Hoop Antwoordnummer 88 3300 WB Dordrecht

Uitgaven De Hoop Wilt u op de hoogte blijven van het werk van De Hoop? Geef u dan op voor onze gratis uitgave De Hoop Nieuws. Bent u ook geïnteresseerd in achtergronden van verslavingsproblematiek? Tegen een minimumdonatie van 12,50 euro per jaar ontvangt u elke twee maanden De Hoop Magazine. Jongeren van twaalf tot achttien jaar kunnen zich gratis abonneren op het jongerenblad Str8! (straight) met elke twee maanden informatie over verslaving, vrije tijd, muziek en nog veel meer.

CoolAir is de keuze voor Comfort Wij leveren, installeren en onderhouden alle soorten airconditioning bij bedrijven en particulieren in heel Nederland.

• • • • • •

Bel voor meer informatie: Bodegraven Internet

Merk onafhankelijk Scherpe prijzen Alle systemen Gratis offertes Landelijke 24uur service Vakkundige plaatsing en onderhoud

Airconditioning Bedrijfskoeling

0172 - 652120 www.cool-air.nl

GOEDE REDENEN

om uw drukwerk door Grafisch Centrum De Hoop te laten verzorgen:

1. 2. 3. 4.

Uitstekende kwaliteit Scherpe prijzen Prima service

De paal In Dorp De Hoop werd op 5 maart 2008 de eerste paal geslagen voor een nieuw kliniek: voor een gedeelte van het gebouw, een dubbeldiagnose-kliniek. Een kliniek waarin gasten die kampen met verslavingsproblemen én met psychiatrische problemen kunnen worden behandeld. De bouw van deze kliniek is voortvarend ter hand genomen. Toen ik in de middag van de 5e maart in Het Dorp aankwam werd er al driftig geheid. Spottend werd opgemerkt dat ik waarschijnlijk net op tijd was om de laatste paal te slaan… Maar één ding is zeker: het was een feestpaal. Want weer is er een nieuwe mijlpaal bereikt. De Hoop is straks bij de ingebruikneming van de nieuwe kliniek in staat om deze nieuwe doelgroep van gasten op adequate wijze op te vangen. Nog belangrijker is dat we ook deze gasten op een Bijbels verantwoorde manier een nieuw perspectief zullen kunnen bieden op een nieuw leven. Want: de begeleiders zullen straks samen met deze gasten vaak aan de voeten komen te staan van een andere Paal: de Schandpaal die ooit gestaan heeft op Golgotha. En daar aan de voeten van die Paal, waar Jezus Zijn leven gaf voor verslaafden en gezonde mensen, zal gebeden en gestreden worden. Door gasten en medewerkers. Het was niet de eerste paal die ik mocht slaan. De eerste keer mocht ik die slaan voor de uitbreiding van de kliniek aan Hofje De Hoop. Daar waren we in 1975 begonnen, met vijf gasten die begeleid werden door twee medewerkers. En toen Het Dorp werd gebouwd, mocht ik de eerste paal slaan voor het eerste gebouw: het bedrijvenverzamelgebouw. Het werk van De Hoop groeide. Uit een klein rijsje groeide een flinke boom! En al die tijd bleef de God van toen Dezelfde. Anno 2008 worden op meerdere locaties van De Hoop honderden gasten begeleid naar een nieuwe toekomst. En dan nu de eerste paal voor een dubbeldiagnosekliniek. Een eerste paal, een feestpaal, een mijlpaal, maar bovenal een kliniek waar het Kruis, de Schandpaal, centraal zal staan. Wij hopen en bidden dat in deze dubbeldiagnosekliniek én in alle centra bij die Paal geknield gebeden en gestreden zal worden. JAC. HOGEWEG, voorzitter Raad van Toezicht Stichting De Hoop

U geeft ex-verslaafden de kans het grafische vak te leren Provincialeweg 86A 3329 KP Dordrecht Telefoon 078 611 13 33 Fax 078 611 13 34 e-mail grafischcentrum@dehoop.com

VOORZET DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

De Kiel:

een nieuw perspectief

DE HOOP MAGAZINE â&#x20AC;˘ MEI 2008

voor kinderen en jongeren De ouders van Sven kunnen binnenkort met hun zoon terecht bij De Kiel. De Kiel wordt de eerste christelijke kliniek voor kinderen jeugdpsychiatrie in Nederland. De Hoop is ontzettend dankbaar dat ze met deze kliniek mag starten.

God is Geneesheer “Red hen die ter dood gegrepen zijn, want zij wankelen ter doding, zo gij u onthoudt.” Deze tekst uit Spreuken 24:11 verwoordt de missie van De Hoop. Wie is deze mens in nood? Bij De Kiel zijn dat de kinderen en jongeren met een psychiatrische stoornis. De identiteit van De Hoop en van De Kiel komt tot uitdrukking in de algemene zorgvisie van De Hoop: ieder mens is een unieke persoonlijkheid, geschapen om in harmonie met God, zichzelf, zijn medemens en de schepping te leven. Rob Hondsmerk, directeur kinderen jeugdzorg van De Hoop, waaronder ook De Kiel valt: “We willen dat het kind gaat ontdekken dat Jezus van hem houdt. Dat het gaat ontdekken waarvoor het leeft en wat zijn mogelijkheden en talenten zijn. Wij weten dat God vérder kan gaan dan wij kunnen beseffen. Hij is Geneesheer. Hij kán en wil genezing geven. En als dit nog niet gebeurt, dan is het belangrijkste doel van De Kiel dat het kind God leert kennen en in harmonie met God, zichzelf en zijn omgeving leert leven – óók als de stoornis blijft bestaan. In alles gaan we uit van onze missie om mensen in nood te redden.”

De christelijke identiteit is door het gehele programma verweven. Rob Hondsmerk: “De therapie bij De Kiel gaat uit van de gedachten die God over kinderen en jongeren heeft, zoals Hij bijvoorbeeld zegt in Jeremia: ‘Want Ik weet welke gedachten Ik over u koester, luidt het Woord des Heren, gedachten van vrede en niet van onheil, om u een hoopvolle toekomst te geven.’”

Identiteit Concreet komt de christelijke identiteit bijvoorbeeld tot uiting in het groepsleven. Er komen dagopeningen en avondsluitingen. Ook gebruikt De Hoop binnen De Kiel het programma Family Builders. Family Builders is ontwikkeld door Chris, in samenwerking met de Amerikaanse organisatie Focus on the Family. Het programma helpt ouders [bij De Kiel de groepsleiders en andere hulpverleners, red.] kinderen te vertel-

len over God en wat Hij voor ons betekent in het dagelijks leven. De christelijke identiteit komt ook naar voren in andere onderdelen van het behandelprogramma. Zo richten de sociale vaardigheidstrainingen zich naast het opbouwen van de relaties met andere kinderen en volwassenen ook op het ontwikkelen van de relatie met God. Creatieve therapie behoort ook tot het aanbod van De Kiel. In de creatieve therapie wordt onder andere gebruik gemaakt van muziektherapie. De Kiel wil veel aandacht geven aan muziek. Muziek is een middel om met anderen te communiceren en het heeft invloed op de stemming van mensen. Dit komt ook naar voren in de Bijbel (bijvoorbeeld 1 Samuël 16:23). Muziek is daarnaast een middel om God te eren en de weg naar Hem te openen.

Wie kan er bij De Kiel terecht? Kinderen en jeugdigen van vier tot achttien jaar met psychiatrische problemen kunnen er straks terecht. De kliniek richt zich op de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen (waaronder eetstoornissen), stoornissen in het autismespectrum en psychotische stoornissen (zoals schizofrenie). De Kiel biedt behandeling vanuit een christelijke identiteit. Alle kinderen met deze psychiatrische problemen zijn welkom.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Waarom De Kiel? Volgens GGZ Nederland wachten op 1 januari 2007 18.600 jeugdigen op behandeling. Naar schatting wachten duizend jeugdigen op zorg in een instelling. Met De Kiel wil De Hoop helpen de lange wachtlijst terug te dringen.

De christelijke identiteit komt verder tot uiting in de manier waarop medewerkers in het leven en in hun werk staan. Rob Hondsmerk: “Op de groep hebben groepsleiders een voorbeeldfunctie. De kinderen kijken immers naar hen voor liefde en zorg. De manier waarop hulpverleners Gods liefde voor mensen in nood doorgeven en Hem weerspiegelen, zal voor een groot deel bepalen óf kinderen God ook willen volgen en hoe ze hun weg met Hem zullen gaan.”

Zorgaanbod De Kiel biedt een integraal zorgaanbod,

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

een zorgaanbod dat aan de volledige hulpvraag van het kind tegemoet komt. Het zorgaanbod van De Kiel zal zich richten op:

• G roepstherapie – groepstrajecten waarin de focus ligt op de sociaalemotionele ontwikkeling van ieder kind

• I ndividuele behandeling – ieder kind heeft een persoonlijk begeleider en een behandelplan dat op zijn behoefte is toegespitst.

De Kiel werkt vanuit het competentiemodel, een model dat gericht is op het ontwikkelen van vaardigheden en talenten. Er wordt gekeken naar wat het kind kan en hoe het zich het beste kan ontplooien. Daarnaast biedt De Kiel een intensief nazorgtraject.

• M ilieutherapie – gericht op herstel van de relatie van het kind met het thuismilieu (ouders); begeleiding van ouders en mogelijkerwijs therapie voor de ouders.

Tijdens de opname en behandeling bij De Kiel neemt ouderbegeleiding een be-

langrijke plaats in. Een kind met een psychiatrische stoornis vraagt veel van de ouders en de andere gezinsleden. Rob Hondsmerk: “Het gezin is door God geschapen. Een gezond, stabiel gezin met God als hoeksteen biedt de basis waarop kinderen veilig kunnen opgroeien en zich kunnen ontwikkelen tot de personen zoals God ze bedoeld heeft.”

Rentmeester

De Kiel betrekt ouders en de thuisomgeving dus bij de behandeling. Het maken van afspraken over behandeldoelen vindt plaats in nauw overleg met ouders, verwijzers en (voor zover dat mogelijk is) met de kinderen zelf. Ouders ontvangen informatie over de voortgang van de behandeling. Ouderbegeleiding kan ook bestaan uit het geven van voorlichting en steun aan de ouders. De Kiel streeft ernaar om waar nodig en gewenst ouders te adviseren hoe met het gedrag van het kind om te gaan.

Petrus schrijft in zijn eerste brief aan gelovigen die zich in een vijandige wereld bevinden. In die wereld worden de christenen opgeroepen om rechtvaardig leven. Dat resulteert dan wel in lijden. In alle vijf hoofdstukken van zijn eerste brief, noemt Petrus het lijden. Het is dus duidelijk een kernbegrip in deze brief. Petrus moedigt de christenen aan om vol te houden (vers 7-9). Het einde van alle dingen is nabij gekomen, schrijft hij. En daarom, vervolgt hij, komt het in het leven van een christen aan op bezinning en nuchterheid, zodat de christen kan bidden; op vurige liefde, waardoor zonden bedekt worden en dat men zich toelegt op gastvrijheid. En dan volgt onze tekst (vers 10): ‘Dient elkander, een ieder naar de genadegave, die hij ontvangen heeft, als goede rentmeesters over de velerlei genade Gods’. Iedere christen is op een of andere wijze in staat om anderen te dienen. Want iedere christen heeft van God een genadegave, een charisma, ontvangen waarmee hij de ander kan dienen. Een ieder. Dus niemand kan zich onttrekken aan de opdracht die Petrus ons hier geeft. De christen behoort volgens onze tekst, een goede rentmeester te zijn. Een rentmeester was in die tijd een slaaf die de verantwoordelijkheid had over het beheer van het huis en het vermogen van de eigenaar. Zo zijn ook wij rentmeesters, trouwe beheerders, maar dan ‘over de velerlei genade Gods’. Gods ‘veelsoortige genade’, geeft een andere vertaling. Het woordje ‘veelsoortig’ kan ook vertaald worden met ‘veelkleurig’. En dat moeten we ons goed realiseren. In onze tijd komt het erop aan dat we Gods genade, Zijn onverdiende gunst, in de vele uitingen waarin die kan voorkomen, laten zien aan de mensen in deze wereld. Wij mogen dat doen aan de cliënten aan wie wij hulp mogen bieden. Maar feitelijk geldt het ieder mens met wie wij in aanraking komen. Want als er ergens behoefte aan is, dan is het wel dat christenen laten zien wat een geweldige God wij dienen, van Wie gezegd wordt dat Hij de God van alle genade is (1 Petrus 5:5).

Toekomstperspectief Behandeling binnen De Kiel moet ertoe leiden dat er een ingrijpende verandering plaatsvindt in de totale persoonlijkheid van een kind. Het uiteindelijke doel? Dat het kind tot ontwikkeling komt. Dat het álle mogelijkheden die het van God gekregen heeft, kan benutten. De opname in De Kiel moet weer leiden tot een goede terugplaatsing in het ouderlijk huis. “God heeft een bedoeling met ieder mens. Door psychosociale of psychiatrische problemen verliest een kind perspectief. Het heeft dan niet langer hoop voor de toekomst. De Kiel wil kinderen en hun ouders helpen om (ernstig) verstoorde denkpatronen te doorbreken. Zo krijgen ze zicht op hun eigen identiteit en hoop voor hun eigen toekomst,” aldus Rob Hondsmerk. MIRIAM VAN NORDEN

De Hoop breidt uit… u bent nodig! De precieze startdatum van De Kiel is nog niet bekend. De Hoop streeft ernaar om er zo snel mogelijk mee te beginnen. Voor onze nieuwe klinieken De Kiel en De Kajuit hebben we medewerkers nodig! Kijk voor meer informatie op www.dehoop.org en klik op het tabblad ‘Werken bij De Hoop’. U kunt ook bellen met 078 6 111 444 of mailen naar pz@dehoop.org Wilt u op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen over De Kiel of De Kajuit, dan kunt u zich opgeven voor onze speciale e-mailnieuwsbrief. Stuur voor opgave een mail naar info@dehoop.org of bel met 078 6 114 789. U kunt ook onze website in de gaten houden: www.dehoop.org

‘Dient elkander, een ieder naar de genadegave, die hij ontvangen heeft, als goede rentmeesters over de velerlei genade Gods’ (1 Petrus 4:10)

Teun Stortenbeker, voorzitter Raad van Bestuur Stichting De Hoop

WOORD AAN ‘T WOORD

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Interview

Opvang voor kinderen met psychische problematiek

“Een christelijk alternatief is er op dit moment gewoon nog niet” Timon (13) groeit tot zijn derde levensjaar op in een weeshuis. Totdat Piet en Bea uit Nederland hem adopteren. Timon – een vrolijke peuter – is het vijfde kind dat zij opnemen in hun gezin. Op zijn vierde gaat Timon gewoon naar de basisschool. Maar daar gaat het mis. Er komen al snel signalen dat Timon moeilijk te hanteren is in de groep. Op verzoek van school wordt er een diagnose gesteld: ADHD, in ernstige mate. De Hoop Magazine ging in gesprek met ouders van een kind met gedragsproblemen om een beeld te krijgen van de nood én om de behoefte naar opvang met een christelijke identiteit te peilen. Op de basisschool gaat het met kunst en vliegwerk en veel overleg met Piet en Bea redelijk. Totdat Timon in groep 8 komt. Daar gaat het mis. Bea: “Het gedrag van Timon vroeg veel aandacht en hij luisterde heel slecht. Ook kon hij behoorlijk ‘flippen’, zoals wij dat noemen. Deze agressieaanvallen waren op school niet meer in de hand te houden. De plantenbakken en stoelen vlogen soms door de klas.” Als de vaste leerkracht van groep 8 ziek thuis komt te zitten, komt er een vervanger. Voor Timon is dat niet gunstig. Het einde is zoek. Timon loopt de klas in en uit wanneer hij dat wil en is niet te hanteren. De school is welwillend en stelt voor om Timon een apart programma te laten volgen in verschillende klassen. “Hier had Timon helemaal geen zin in en halverwege het leerjaar hakten we de knoop door. Timon ging van school en kwam thuis te zitten.”

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Een andere school Een vervelende situatie. Voor een half jaar een andere school bezoeken blijkt namelijk geen optie. Geen school zit halverwege een leerjaar te wachten op een leerling met gedragsproblemen. Uiteindelijk lukt het toch om hem een zogenaamde cluster 4 basisschool – voor kinderen met psychiatrische en gedragsproblematiek – te plaatsen. “De laatste zes weken voor de zomervakantie kon hij dan toch nog naar school. Na de zomer ging Timon naar een zelfde soort school voor voortgezet onderwijs. In deze vorm van onderwijs – in kleine groepen – ging het in eerste instantie redelijk. De agressieaanvallen bleven wel komen. Naderhand werden ze zelfs heftiger. Af en toe moest de politie er zelfs aan te pas komen om Timon te kalmeren.”

Geen alternatief Timon heeft het niet naar zijn zin op school. Hij wil er eigenlijk niet heen. “Dat hij het niet kon redden op een gewone basisschool, geloofde hij niet. Dat inzicht miste hij. Een andere reden dat Timon niet naar de school voor speciaal voortgezet onderwijs wilde, was dat er veel gevloekt werd. Met alle soorten gedragsproblemen bij elkaar kon het er soms heftig aan toe gaan. Timon had daar veel last van. Daar kwam nog eens bij dat zijn huidskleur aanleiding was voor sommige jongens om hem uit te schelden. Daar heeft hij veel verdriet van gehad.” Piet en Bea zijn ook niet blij met de school en het gevoerde beleid, maar

De Hoop krijgt een christelijke kliniek voor kinderen jeugdpsychiatrie Chris, onderdeel van De Hoop, mag starten met een kliniek voor kinderen jeugdpsychiatrie. De kliniek, die ‘De Kiel’ zal gaan heten, wordt een identiteitsgebonden kliniek. Met de kliniek wil Chris mee helpen de grote wachtlijsten van kinderen met psychiatrische stoornissen terug te dringen. Meer informatie over deze kliniek leest u op pagina 10.

een christelijk alternatief is er niet. In ieder geval niet in hun regio. “In het christelijke onderwijs is er helaas geen andere mogelijkheid voor hem. Dat is erg jammer.”

Problemen Inmiddels zit Timon al weer vijf weken thuis. In overleg met school is besloten om hem ook van deze school te halen. Door zijn agressieaanvallen is Timon soms zelfs met drie leerkrachten niet in bedwang te houden. Een onhoudbare situatie. Ook omdat Piet en Bea er achter komen dat oudere jongens Timon hebben geronseld om als koerier voor hen zakjes wiet van de een naar de ander te brengen. Dat was de druppel. “Op een gegeven moment zeiden we tegen elkaar: ‘Het is wel klaar met deze school. We stoppen er mee!” Ondertussen ondergaat Timon weer een aantal psychologische onderzoeken. De uitslag is bevestigend en tegelijkertijd ook confronterend. “Behalve ADHD heeft Timon ook hechtingsproblemen en een fors identiteitsprobleem. Hij heeft een laag zelfbeeld en functioneert sociaal niet

goed. De zorginstelling waar de onderzoeken gehouden zijn, adviseerde ons om Timon weer zo snel mogelijk naar school te laten gaan. Maar ja, welke school dat zou moeten zijn, dat weten we nog niet. Daar beraden we ons nu op. Om te kunnen bepalen in hoeverre de problematiek van Timon behandelbaar is, ondergaat hij binnenkort een observatietherapie. Als Timon in behandeling zou kunnen, wordt het in ieder geval een lang traject. Dat is ons al verzekerd. Men heeft ons zelfs al gezegd dat we er niet op moeten rekenen dat hij tot zijn achttiende bij ons thuis kan blijven. Maar goed, zover zijn we nog niet.”

Geestelijk aspect Wanneer Piet en Bea naar huis rijden van het gesprek met de zorginstelling, vragen ze zich één ding af: waar is het geestelijke aspect in dit verhaal? “De benadering van de psychiater was heel klinisch. Eigenlijk zo van dit is het, zie maar hoe lang je het met hem uithoudt. Dat vonden wij heel moeilijk.” Op dat moment zoeken Piet en Bea contact met Chris,

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

de Kinder- en jeugdzorg van De Hoop. Bea: “We hebben bij hen de vraag neergelegd of ze met ons willen kijken naar een christelijk alternatief op het gebied van onderwijs. Ze gaan ons helpen in onze zoektocht, maar een oplossing ligt niet direct voor handen. Er zijn wel christelijke scholen voor speciaal onderwijs voor kinderen met een verstandelijke beperking, maar niet echt voor gedragsproblematiek. De telefonische hulpdienst van Chris adviseerde ons om ook contact te zoeken met de SGJ (een landelijk werkende instelling voor jeugdzorg, red.) om te kijken naar residentiële opvang. Daar zijn we nu nog niet mee bezig, maar het kan heel goed zijn dat Timon op termijn uit huis geplaatst moet worden.” Piet: “Met zijn problematiek moet je jezelf wel afvragen of hij wel in een gezin past. Op dit moment is het nog te doen. Hoe dat op de langere termijn uitpakt, durven we nog niet te zeggen, maar de kans bestaat dat de situatie verergert waardoor we hem niet meer in huis kunnen houden. Op een gegeven moment moeten we dan misschien concluderen dat hij niet in een gezin past. De conclusie is vooralsnog ook dat we Timon dan geen christelijk alternatief kunnen bieden en wij als ouders genoodzaakt zijn terug te vallen op openbare psychiatrische opvang. En dat doet mij pijn, omdat Timon dat zelf ook heel moeilijk vindt. Het eerste wat hij zegt als je hem vraagt naar de school waar hij op zat, dan zegt hij steevast dat het vloeken hem erg tegen stond. Hij wil graag als christen leven. Ik vind het een groot goed dat wanneer je opgenomen moet worden, je een plek kan vinden waar hulpverleners gelovig zijn en ze ook op de geestelijke kant van de zaak letten. Maar op dit moment is dat er voor Timon gewoon niet.”

Gebed gevraagd! Bidt u mee voor de gezinnen zoals dat van Piet en Bea? Voor honderden gezinnen met vergelijkbare problemen is de situatie vaak uitzichtloos. Voor de nieuwe kliniek is De Hoop op zoek naar personeel. Bidt u mee dat tijdig de juiste mensen gevonden zullen worden? Meer informatie op www.dehoop.org/vacatures. Uw gebed is ook nodig voor de opzet van het behandelprogramma. Voor de verdere uitwerking hebben we de leiding en wijsheid van de Here God nodig.

Bea: “Als christen wil je vaak ook verder gaan. Ik merkte dat in het gesprek dat we hadden met de niet-christelijke zorginstelling. Zij vertelden ons eigenlijk dat Timon maar met zijn situatie moest leren leven. Wij geloven dat Timon door God aan ons is gegeven, zodat wij hem kunnen vertellen hoe waardevol hij is. Hij heeft op dit moment een heel laag zelfbeeld, maar wij geloven in een groot God, die wonderen kan doen. Ik zou graag willen dat Timon een hulpverlener krijgt die hem ook vertelt dat hij waardevol is in Gods ogen. Dat God hem gewild heeft. Iemand die met hem bidt, net als wij dat doen. Juist voor een kind met gedragsproblemen is een geestelijk herkenbare omgeving erg belangrijk. Het lijkt ons heerlijk om te merken dat je geestelijk op dezelfde golflengte zit met de behandelaars. Wij hopen echt dat – wanneer het nodig is – er zo’n plek voor Timon zal zijn.” ROB VEENSTRA

De namen in dit artikel zijn om privacyredenen gefingeerd

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

het

Grote Chris

vernieuwde editie!

Vakantieboek Hebt of kent u kinderen in de leeftijd van ± 5 - 7 jaar? Bestel dan nu het Grote Chris Vakantieboek (vernieuwde editie) voor € 3,95 exclusief verzendkosten.

078-63 123 00

help@chris.nl

a’s vol 64 pagin zzel en speel, pu ier kleurplez

Beschikbaar vanaf begin mei. Ga naar www.chris.nl voor meer informatie.

Organiseer een concert voor De Hoop! Bent u lid van een koor of heeft uw gemeente een eigen koor? Dan willen wij graag samen met u een concert organiseren. Wij bieden een muzikale avond met: medewerkers, cliënten en een spreker van De Hoop. Tijdens het programma vragen we aandacht voor de bouw van De Ark. Dit grootste project in de geschiedenis van De Hoop biedt ons de kans om nog meer verslaafden te helpen. Er is 2,2 miljoen euro voor nodig om de bouw te realiseren. Helpt u mee?

Voor meer informatie kunt u bellen met de afdeling Vriendenkring: (078) 611 13 55.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

We nodigen u uit!

Kom ook naar 21 juni 2008

de Open Dag! Rondleidingen • Optreden Gerald Troost & band Verhalen van cliënten • Kinderprogramma • Samenzang • Markt

Thema: ‘Gáán, in geloo f !’

Het is bijna zover! Op zaterdag 21 juni organiseert De Hoop een grote Open Dag. Het thema van de Open Dag is: ‘Gáán, in geloof!’. We hebben rond dit thema een uitgebreid programma opgesteld. We hopen u dan ook op deze Open Dag te mogen ontmoeten! Bijzondere spreekster: Jackie Pullinger

Een beetje nostalgie!

We hebben een bijzondere vrouw uitgenodigd om te spreken: zendelinge Jackie Pullinger. Zij weet – net als De Hoop – hoe groot de strijd om een mensenleven kan zijn. Zij werkt al vele tientallen jaren onder de verslaafden in Hongkong. Zij heeft inmiddels de zorg voor driehonderd verslaafden. In de eerste jaren van haar werk, was het elke dag een wonder als Jackie geld had om te kunnen eten. En dat is nog zo. Ze krijgt voor haar werk geen enkele subsidie. Maar de Here God voorziet elke dag in eten en drinken! We kijken uit naar haar getuigenis en we hopen dat ú hierbij bent!

Er is een ochtend- en een middagprogramma. Tussen de ‘officiele’ programmaonderdelen door, kunt u allerlei rondleidingen krijgen. Er zijn niet alleen rondleidingen over Dorp De Hoop, maar ook naar bijvoorbeeld de Spuiweg waar het werk van De Hoop ruim dertig jaar geleden is gestart.

Concert Gerald Troost Tijdens de Open Dag kunt u luisteren naar een optreden van gospelzanger Gerald Troost. Gerald heeft al eerder bij De Hoop optreden en dit concert was een groot succes!

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Voor de kinderen… Alle kinderen zijn van harte welkom! Er is een speciaal kinderprogramma voor kinderen van vijf tot en met twaalf jaar. Dan heeft u uw handen vrij om bij het ochtend- en middagprogramma te zijn én om mee te gaan met één van de rondleidingen. De kinderen vermaken we ondertussen met een heuse kinderboerderij, een springkussen en optredens van The Kids Crew.

Alle info in het kort Datum: 21 juni 2008 Plaats: Dorp De Hoop, Provincialeweg 70 te Dordrecht Tijd: 10.00 uur, officiële opening ochtendprogramma. Einde programma rond 16.00 uur.

Programma: 10.00-12.00 uur - ochtendprogramma • Welkom door Teun Stortenbeker, voorzitter Raad van Bestuur De Hoop • Opening door Jac. Hogeweg, voorzitter Raad van Toezicht De Hoop • Samenzang o.l.v. Gerald Troost • Optreden Choir of Hope • Toespraak Jackie Pullinger, zendelinge uit Hongkong

Meer w ete

Op w w w .dehoo p.org/o vindt u pendag alles ov er de tij program den, he ma en d t e locati de Ope es van n Dag. U vindt o website p deze ook een opgave formuli er!

12.00-14.00 uur – pauzeprogramma • Gratis lunch voor wie zich heeft aangemeld • Rondleidingen Dorp De Hoop, Spuiweg en Oudendijk • Workshops • Informatiemarkt 14.00-16.00 uur – middagprogramma • Toespraak Jackie Pullinger, zendelinge uit Hongkong • ‘Gastgenoten’ • Afscheid Jac. Hogeweg (zie kader) De toegang is gratis. Wel verzoeken we u zich aan te melden via www.dehoop.org/opendag

Pronk de Hogeweg neemt van Arie de grote fondsvan st ang ontv in st reng opb wanhoop” wer factie “Tussen hoop en

Hogeweg met toe nmalig minister Brinkma n

Dhr. Jac. Hogeweg stopt met de functie van voorzitter Raad van Toezicht Tijdens deze Open Dag zal er een bijzondere gebeurtenis plaatsvinden: de heer Jac. Hogeweg stopt, na bijna 33 jaar (!), met de functie van voorzitter van de Raad van Toezicht van De Hoop. Hij is de enige nog in leven zijnde oprichter van De Hoop. Vanaf de eerst dag van het werk van De Hoop diende hij onafgebroken het werk van De Hoop, eerst als voorzitter van het bestuur (1975-1993), later als voorzitter van de Raad van Toezicht (1993-nu). In al die jaren was hij verantwoordelijk voor en gaf hij mede sturing aan de ontwikkeling van De Hoop. Dwars tegen alle maatschappelijke tegenstand in kon De Hoop onder zijn leiding uitgroeien van een kleine instelling voor maatschappelijke dienstverlening tot een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. De hulpverleningscapaciteit groeide onder zijn leiding van vijf personen in 1975 tot ruim 800 personen in 2008.

Hogeweg was in al die jaren nauw betrokken bij het welzijn van de cliënten van De Hoop. Op verzoek van de cliënten van De Hoop was hij meer dan tien jaar lid van de cliëntenraad (in De Hoop gastenraad genoemd). In die Raad vervulde de heer Hogeweg een stimulerende en enthousiasmerende rol en vertaalde hij de wensen en verlangens van de gasten naar de organisatie. De Hoop is zéér dankbaar voor al de jaren dat de heer Hogeweg zich met hart en ziel inzette voor het werk. Daarbij was zijn drijfveer de nood van verslaafden en het diepgewortelde geloof in de Here God dat een verslavingsvrij leven mogelijk is. Die overtuiging is onveranderd. En: ook al stopt de heer Hogeweg als voorzitter, hij zal lid blijven van de Raad van Toezicht van De Hoop!

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Pokeren is verslavend!

Laat uw leven niet beh U heeft er vast over gehoord: de pokerrage. Tweehonderdduizend mensen in Nederland pokeren regelmatig op internet, in cafés of privé met bijvoorbeeld een groep vrienden. Met name onder tieners lijkt pokeren een rage te zijn. Kunnen we op grond van de Bijbel iets zeggen over pokeren? En over gokken in het algemeen? In Nederland is het niet toegestaan zonder vergunning kansspelen aan te bieden op internet. Ondanks dat er op dit moment geen bedrijven zijn die een vergunning hebben, zijn er wel goksites die zich specifiek richten op de Nederlandse markt. Het ministerie van Justitie houdt er rekening mee dat er zo’n dertig grote aanbieders van goksites op de Nederlandse markt actief zijn. In de Tweede Kamer is eind januari een wijziging van de Wet op de kansspelen besproken. Het wetsvoorstel moet gokken via internet mogelijk maken in Nederland. Holland Casino is in dit voorstel de enige aanbieder die voor twee jaar een vergunning krijgt, bij wijze van proef.

Geldverkwisting? De politiek gaat – terecht – paal en perk stellen aan het gokken op internet. Het spel dat verreweg het populairst lijkt te zijn, is pokeren. De meningen zijn verdeeld over de vraag of pokeren een kansspel is. Een fanatieke pokeraar zal zeggen dat je toch ook slim moet spelen om een partij pokeren te winnen. Die discussie willen we hier niet aangaan. We willen kijken naar een andere kant van pokeren. Jongeren die pokeren geven bijna allemaal aan dat het spel verslavend werkt, zodra het om geld gaat. Verloren geld moet vaak worden terugverdiend. Wanneer dat niet direct lukt, wordt doorgespeeld tot uiteindelijk het

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

geld op is. Niet iedereen zet geld in bij pokeren. En als dat wel gebeurt, gaat het bij veel jongeren om bedragen kleiner dan tien euro. Geldverkwisting zou je kunnen zeggen. Toch zijn er genoeg andere manieren – welke we minder afkeuren, maar waar je ook vraagtekens bij kunt zetten – om dit soort bedragen uit te geven. Kun je – ondanks dat het in veel gevallen om kleine bedragen gaat – op grond van de Bijbel iets zeggen over pokeren? Geeft God in Zijn Woord richtlijnen hoe we met gokken om moeten gaan? Laten we aan de hand van een aantal Bijbelteksten een antwoord proberen te vinden op deze vraag.

Werpen van het lot Hoewel de Bijbel gokken niet expliciet vermeldt, worden er wel gebeurtenissen beschreven waarbij het ‘lot’ een rol speelt. Het lot bepaalde bijvoorbeeld welke bok als reinigings- of verzoenoffer werd gebruikt. Jozua wierp het lot om te bepalen hoe het land onder de verschillende stammen verdeeld zou worden. Nehemia bepaalde aan de hand van het lot wie binnen de muren van Jeruzalem mocht wonen en wie niet. De apostelen wierpen loten om te bepalen wie de plaats van Judas in moest nemen. In Spreuken 16:33 staat: “Men werpt het lot in een mantel, de HEERE bepaalt hoe het valt.” We lezen geen verhalen waar gokken wordt neergezet als spel waar het

volk Israël zich mee vermaakte. Het werpen van het lot was een serieuze zaak.

Geldzucht Pokeren is vooral verslavend als het om geld gaat, zeiden we al eerder. Over de invloed van geld is de Bijbel heel duidelijk. In 1 Timoteüs 6:10 staat bijvoorbeeld: “Want de wortel van alle kwaad is geldzucht. Door zich daaraan over te geven, zijn sommigen van het geloof afgedwaald en hebben ze zichzelf veel leed berokkend.” In Mattheüs 6:24 zegt Jezus Zelf: “Niemand kan twee heren dienen: hij zal de eerste haten en de tweede liefhebben, of hij zal juist toegewijd zijn aan de ene en de andere verachten. Jullie kunnen niet God dienen én de mammon [geld].” Als je gokt kun je zonder al teveel inspanning veel geld verdienen. Dat maakt gokken populair en spannend. Het winnen en verliezen gaat gepaard met veel emotie. Je zit in spanning of je geld kwijtraakt of dat je een grote klapper zult maken. Dit geeft veel mensen een enorme kick. Ook wanneer het om relatief weinig geld gaat, is de spanning hetzelfde. Geldzucht is de wortel van alle kwaad, zegt Paulus in zijn eerste brief aan Timoteüs. Wie zich fanatiek bezighoudt met pokeren, loopt het risico gevangen te worden door geldzucht. En de praktijk laat voorbeelden genoeg zien van mensen die, “door zich daaraan

eersen door geldzucht

over te geven. […] zichzelf veel leed berokkend hebben.”

Duidelijke afspraken Hoewel de ergste hype over lijkt te zijn, spelen nog steeds veel jongeren graag een potje poker. Voor de gezelligheid misschien, maar er zit een schaduwzijde

aan. Vooral op internet loopt een tiener het gevaar om gemakkelijk veel geld uit te geven, zonder dat hij het door heeft. Het is van groot belang om tieners hierover in te lichten én om als ouders op te hoogte zijn van wat hun kind op het internet doet. Want ook al gaat het bij internetpokeren vaak om fiches in plaats

van geld, de verslavende werking kan ook al beginnen bij een spel waarin geld nog geen rol speelt. Om te voorkomen dat tieners (te) lang achter internet zitten, is bijvoorbeeld het stellen van een tijdslimiet dan ook erg belangrijk. ROB VEENSTRA

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Bas “Of pokeren verslavend is? Zeker wel! Vooral als je geld in zet. Als ik poker, poker ik met wat vrienden. We zetten dan wel geld in, maar niet veel. Drie euro per potje of zo. Ik poker ook wel eens via internet, maar dan speel ik niet voor geld. Ik kies altijd voor een site waar ik het gratis kan spelen.”

Astrid “Ik poker zelf nooit, maar mijn broer doet dat wel. Hij pokert één avond per week met zijn vrienden. Ik ga er bijna altijd bij zitten, want er hangt dan wel een gezellig sfeertje. Ze zetten ongeveer tien euro per potje in. Pokeren is zeker verslavend! Het is net als met andere gokspelen in bijvoorbeeld het casino: als je eenmaal iets leuk vindt om te doen, ga je het zeker vaker doen. En als je dan geld verliest, wil je dat weer terug winnen.”

Herman “Ik poker regelmatig en zet daarbij ook geld in. Het is een leuke manier om even snel wat geld te verdienen. Als ik via internet speel, speel ik overigens niet voor geld. Maar dat doe ik ook niet vaak, want dat is minder gezellig dan pokeren met mijn vrienden. Ik kan me voorstellen dat mensen verslaafd raken aan pokeren. Als je wint, wil je meer en als je verliest dan wil je dat verlies terugwinnen. Dat herken ik ook wel een beetje. Uiteindelijk houd ik het na een paar keer verliezen wel voor gezien. Als ik teveel verlies, heb ik geen geld meer om te drinken in het weekend.”

Als je verliest, ga je door om je geld terug te winnen’ Onderzoek wijst uit dat één op de tien pokerspelers in de problemen raakt door het pokeren. Volgens de Pokerbond spelen 150.000 Nederlanders regelmatig om geld. Daar komt een onbekend aantal mensen dat via het internet en recreatief speelt – dus niet tegen geld – nog bij. De pokeraars krijgen vooral geldproblemen en ruzie. Onderzoekers verwachten dat het probleem de komende jaren fors stijgt, omdat de pokerrage voortduurt. Dat het een rage is, mag duidelijk zijn. En dat de kans op verslaving wel degelijk aanwezig is ook. Maar zien jongeren, degenen die vaak het meest vatbaar zijn voor een dergelijke rage, dit ook?

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Medewerker aan het woord

Chris werkt! Geert-Jan Poker is al vroeg actief in het jeugdwerk van zijn gemeente. Ook zet hij zich bij verschillende evenementen graag in bij de nazorg voor jongeren. In 1994 komt hij op een evenement in contact met Chris, dat sinds 2007 onderdeel is van De Hoop. Anno 2008 is Geert-Jan teamleider Kinder- en Tienerpastoraat. Geert-Jan: “Het werk van Chris omvat verschillende taken. Wij bieden voornamelijk een luisterend oor aan kinderen en tieners. Zij kunnen ons bellen voor alles waarmee ze nergens anders terecht kunnen of durven. Daarnaast geven wij preventietrainingen en advies aan scholen en gemeenten op het gebied van opvoeding, pesten, seksualiteit en mediatrends. Het moeilijkste vind ik situaties waarin kinderen met lichamelijk of seksueel misbruik te maken hebben. Dan is het lastig dat het contact per telefoon plaatsvindt; een verkeerde reactie betekent soms: einde gesprek. Thuis bid ik vaak om een oplossing voor situaties waarin de jongeren verkeren met wie ik contact heb. Gelukkig komen leukere verhalen ook voor, zoals een jongen die ons belt omdat hij een goed cijfer op school heeft gehaald. Het is fijn wanneer een kind of een tiener écht door een gesprek met ons geholpen is. Dan weet ik: Chris werkt!”

Nieuwe ontwikkelingen

jeugdpsychiatrie en De Kajuit voor de opvang van jongverslaafden. Het preventiewerk, vroegtijdige probleemsignalering en hulpverlening aan de kinderen en tieners zijn zo belangrijk! Het is heel gaaf dat De Hoop intensievere hulp kan bieden door de combinatie van verschillende disciplines op het gebied van verslavingszorg en psychiatrie. Doordat Chris nu onderdeel is van De Hoop zijn de hulpverleningsmogelijkheden veel uitgebreider. Eveneens nieuw is de mogelijkheid om te chatten via de website van Chris op woensdagmiddag. Hiermee worden veel jongeren bereikt. De basis van onze hulpverlening blijven de chris-

telijke principes zoals naastenliefde en hulpvaardigheid.”

Aanhoudend gebed “De uitwerking van een gesprek met of het gebed voor een kind of tiener is vaak niet direct merkbaar. Soms is een verbetering in diens situatie pas na langere tijd waarneembaar. Bijvoorbeeld doordat de jongere via de gesprekken tot bekering komt. Hierin zie je het belang en de kracht van aanhoudend gebed terug. Een jongere komt niet met de hulpvraag: ’Help mij christen worden’, maar ‘Help, ik zit met een probleem!’“ MICHIEL VAN DE LANGENBERG

De Hoop en Chris zijn op zoek naar nieuwe collega’s! Met name naar vrijwilligers die zich beschikbaar willen stellen om te chatten met de kinderen. Voelt u zich aangesproken door het verhaal van Geert-Jan? Kijkt u dan op www.dehoop.org/vacatures voor een overzicht van alle vacatures binnen het werk van De Hoop en Chris! U kunt ook bellen met De Hoop Personeelszaken: (078) 6 111 444. Maak werk van uw geloof!

“Ik ben erg betrokken bij de ontwikkeling van de behandelprogramma’s van de klinieken De Kiel voor kinderen

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

De kracht van zes weken Minnesotabehandeling

”Dat wat júllie hebben, dat wil ík ook!” Zes weken Minnesotabehandeling. Wat is de kracht van dit kortdurende programma? Op de laatste dag van de eerste zes weken behandeling zit verslaggever Rob Veenstra bij een groepsgesprek om antwoord te krijgen op deze vraag. “Voor mij is het heel belangrijk dat God de ‘hogere macht’ is die wij aanroepen in het behandelprogramma van de Minnesotakliniek. Ik ben ook op meetings geweest van het twaalfstappenprogramma van andere organisaties waar mensen zichzelf, hun gezin of een groep mensen als hogere macht zagen en zich daaraan overgaven. Ik ben daar te nuchter voor. Mensen blijven mensen en kunnen volgens mij nooit zo boven je staan dat je jezelf aan hun kan overgeven. Bij God kan dat wel”, aldus Michiel (24), cliënt Minnesotabehandeling.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

De behandeling volgens het Minnesotamodel volgt de twaalf stappen van de Anonieme Alcoholisten. De eerste stap is meteen al een cruciale: ‘Wij erkenden dat wij machteloos stonden tegenover datgene waarvan we afhankelijk zijn – dat ons leven stuurloos was geworden’. Zoals we hebben afgesproken gaan er een paar handen omhoog als ik mijn eerste vraag stel. Hoe is het om de eerste van de twaalf stappen te doorlopen? Eén van de mannen ervaart

het als een zegen dat hij erkend heeft dat hij machteloos is: “Vanuit mijn machteloosheid kijk ik nu op naar God en verwacht het van Hem. Laat ik het zo zeggen, ik lag plat op mijn gezicht. Dat was voor mij het begin van mijn nieuwe leven.” Wat is er anders, nu je erkent dat je machteloos bent? “Vroeger zag ik mezelf als kneusje, als slachtoffer van mijn eigen leven. Ik kon het leven niet meer aan en kon daar echt om janken. Vroeger was ik een slachtoffer, nu leer ik om mijn grenzen te verleggen. Het is voor mij een soort mentale topsport geworden om door te gaan, ook al kan ik niet meer. Ik ben er achter gekomen dat ik veel sterker ben dan ik altijd heb gedacht. Hier moet ik er mee doorgaan, ook al ben ik moe en geneigd om op te geven.” Een paar stoelen verderop heeft ook iemand zijn hand opgestoken. Hij wil graag vertellen hoe het voor hem is om te erkennen dat hij machteloos is: “Ik ben hulp gaan zoeken omdat ik zelf echt niet meer verder kon. Daarmee erkende ik al dat ik machteloos was. Als verslaafde had ik weinig structuur. Ik deed altijd maar wat, het maakte mij niet uit, als ik mijn drugs maar had. De kracht van het programma is volgens mij de structuur. Wanneer ik me niet aan de structuur houdt, niet mee doe met het programma, loop ik continu tegen mezelf op. Ik krijg dan namelijk van iedereen commentaar. Dan krijg ik te horen dat ik het programma belemmer en van alles niet goed doe. Ik sluit me aan bij de opmerking dat de structuur je sterk maakt, omdat je door moét gaan.” Hoe is het om te worden aangesproken op je gedrag? “Ik heb nu regelmatig confrontaties waar ik niet voor weg loop. Vroeger zou ik dat wel hebben gedaan. Confrontaties waren voor mij een reden om te vluchten in verslaving. Ik kan hier niet wegkruipen achter mijn verslaving. Doordat ik aangesproken wordt op mijn gedrag en ik dat accepteer – omdat ik verslavingsvrij wil leven – ontwikkel ik een vanzelfsprekende structuur. Ik hoef niet te laat te komen. En als ik wel te laat ben? Dan accepteer ik de consequenties. Ik vind het wel eens moeilijk om me te laten aanspreken op mijn gedrag, maar ik heb er van geleerd dat ik ook dingen fout mág doen.”

Een maand later… Het is inmiddels ruim een maand na ons groepsgesprek. Michiel (24) is na zijn verblijf van zes weken in de Minnesotakliniek – hij zat in de eerste groep – doorgestroomd naar de deeltijdbehandeling gebaseerd op de Minnesotabehandeling: ”Ik ben de Minnesotakliniek binnengekomen om van mijn alcoholverslaving af te komen, maar zit hier nu met een heel ander doel. Ik wil nu leren hoe ik zo goed mogelijk Gods wil kan doen. Het gaat nu niet meer zozeer over mijn verslaving. God zal vanzelf

dingen een plek geven. Als ik op Hem vertrouw en Zijn wil ga doen, maakt Hij mij vrij. Bijbels gezien mag ik niet verslaafd zijn, maar ik wíl het ook helemaal niet meer. Niet aan koffie, nicotine of alcohol, niks meer. Verslaving zou voor mij betekenen dat ik meer op het middel vertrouw dan op mijn God. Ik zeg dan eigenlijk: “Zonder deze alcohol kan ik de dag niet aan. Ik vertrouw er niet op dat U mij er door heen kan helpen.”

In twaalf stappen naar een nieuw leven ‘In twaalf stappen naar een nieuw leven’, dat is de titel van een dagboek dat recent werd uitgegeven bij De Hoop Publishing. Het boekje wordt inmiddels volop gebruikt in de Minnesotakliniek van De Hoop (zie artikel hiernaast) en bewijst daar volop zijn diensten. Bij gasten (én bij de medewerkers!) is er veel enthousiasme over de inhoud van het dagboek. Maar het boek is niet alleen geschikt om dienst te doen binnen De Hoop. Nee, iedereen die bereid is zijn of haar leven eens grondig onder de loep te nemen kan profiteren van de Bijbelse wijsheid die in het boek is opgetekend. Twaalf stappen met als eindresultaat ‘nieuw leven’… dat lijkt toch niet teveel gevraagd! Maar, net zoals bij een klein kind dat leert lopen het meestal aardig wat moeite om op de been te blijven, zo is het ook hier. Een nieuw leven, een gezond leven, een overvloedig leven zoals de Bijbel ons dat belooft, dat bereik je niet van de ene op de andere dag. Daar moet je wel stappen voor ondernemen. Bij elke stap die gedaan wordt, moet er goed nagedacht worden. Het dagboek ‘In twaalf stappen naar een nieuw leven’ helpt de lezer daarbij, stap voor stap. Aan elke stap worden in het boek dertig Bijbelse overdenkingen gewijd. En waar u in uw leven ook mee te maken hebt, met welk probleem u ook kampt, met behulp van dit boek leert u om op de juiste wijze met deze problemen om te gaan. Kortom, het boek is een absolute aanrader. David A. Stoop en Stephen Arterburn, In Twaalf Stappen naar een nieuw leven, De Hoop Publishing, ISBN 978 90 73743 33 5, prijs: 12,50 euro. U kunt het bestellen via De Hoop Shop (www.dehoopshop.nl) of via de christelijke boekhandel.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

“Dat ik God kan vertrouwen heb ik hier geleerd. Niet van de een op de andere dag, het is een heel proces geweest. In de eerste vijf dagen van de behandeling zat ik enorm te trappen tegen het christelijke karakter van het behandelprogramma. Toch zag ik mensen die iets hadden, dat ik niet had. Ik zag iets bij de begeleiders wat ik ook wilde hebben. Voor hen was geen probleem te groot en voor iedereen hadden ze hoop. Ze begonnen de relatie met iedere gast vol overgave. Hoe diep je ook gezonken was, ze gaven je hun vertrouwen. Ik zei dat ook steeds: “Wat júllie hebben wil ík ook. Ik wil ook zo’n relatie met God.” Avond na avond zat ik met begeleiders te praten, wanneer iedereen naar bed was. Soms tot twee uur ’s nachts, omdat ik er achter wilde komen wat zij hadden en hoe ik dat ook kon krijgen. Op een dag – midden in het programma – wilde ik bidden. Ik kon het niet langer aan zonder God en wilde met Hem verder. Het kwam helemaal niet uit om direct te bidden, maar ik heb doorgezet. Uiteindelijk ben ik met een begeleider gaan zitten en heb ik mijn leven aan de Here Jezus gegeven. Wat ik toen ervaarde was enorm. Alsof mijn hele lijf open ging

en ik een enorme stroom van liefde binnen voelde komen. Ik kan het moeilijk onder woorden brengen wat er toen gebeurde. Op datzelfde moment voelde ik me diep schuldig over alles wat ik in mijn leven aan zonde had gedaan. Waar ik eerst geen kwaad in zag, woog nu heel zwaar en voelde aan als grote zonde. Toen heb ik Jezus gevraagd of Hij ook mijn Redder, mijn Verlosser wilde zijn. Ik ervaarde dat ik machteloos stond tegenover mijn verslaving, mijn leven en dat alleen God mijn kon redden.” “De Minnesota is een heel intensieve behandeling met een strak ritme waarin God centraal staat. God is ook een God van structuur. Hij houdt van mensen die hun verantwoordelijkheid nemen. Dat zoekt hij in ons. Hij wil graag dat wij Zijn wil leren kennen en daarnaar gaan leven. Dat is voor mij de basis geweest van de grootste verandering in mijn leven. Ik leef nu met God.” ROB VEENSTRA

Voor wie is de Minnesotabehandeling geschikt? Voor behandeling in de Minnesotakliniek komen mensen in aanmerking die verslaving als primair probleem hebben en in staat zijn om deel te nemen aan een intensief groepsprogramma. De behandeling is zeer geschikt voor mensen die een korte tijd uit hun werk kunnen stappen. Wel kan tijdens de behandeling blijken dat het vanwege de onderliggende problematiek noodzakelijk is om aansluitend een twaalf weken durend deeltijdprogramma te volgen. De Hoop kan daarbij voor die periode voorzien in huisvesting. Het programma is niet geschikt voor mensen met ernstige psychiatrische problemen, zoals manische depressiviteit, schizofrenie of ernstige depressie met suïcidaliteit. Vooralsnog kunnen er alleen mannen terecht in de Minnesotakliniek van De Hoop. Vanwege de duidelijke christelijke identiteit van de Minnesotabehandeling wordt van cliënten verwacht dat ze een open houding hebben ten opzichte van het christelijke geloof. Aanmelding en intake: Polikliniek De Hoop, Spuiweg 77, 3311 GT Dordrecht, T. 078 6 111 222, F. 078 6 111 224 Geopend van maandag t/m vrijdag tussen 08.30 en 17.00 uur.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Vraag het De Hoop

Wat is de meerwaarde van christelijke hulpverlening?

Tijdens voorlichtingen en presentaties, via e-mail en telefonisch krijgen we veel vragen over het werk van De Hoop. In de rubriek ‘Vraag het De Hoop!’ beantwoorden we iedere editie een één of meer ‘Frequently Asked Questions’ (veelgestelde vragen).

Veelgestelde vraag: Wat is de meerwaarde van christelijke hulpverlening? De Hoop is een christelijke instelling. Daarin is het woord ‘christelijk’ veel meer dan alleen een naam; het is de basis voor het werk. Alle medewerkers werken er vanuit hun geloof. Ze zien hun werk in de eerste plaats als ‘dienen in Gods Koninkrijk’. Maar wat betekent dit voor de praktijk van het werk? Maakt het verschil dat je psychotherapeut christen is? Of dat je eten wordt gekookt door een christelijke kok?

Gods werk Christelijk werk dat in opdracht van God wordt gedaan, is Gods werk. Als het goed is, is het God die leiding geeft en zich ook daadwerkelijk actief met het werk bezighoudt. God leidt, grijpt in, zegent, stuurt bij, doet wonderen, geeft visie. Het ligt dan ook voor de hand dat gebed de motor is van het werk van een christelijke hulpverlener. Bidden vóór en – als de cliënt dit wil – mét de cliënt. Het gebed van een rechtvaardige vermag veel, staat in de Bijbel. En dat merken we bij De Hoop iedere dag. Het werk wordt gedragen door gebed, zowel door medewerkers als door onze achterban. We bidden voor kracht, wijsheid en openbaring van God om ons werk te doen, voor inzicht in de problemen van cliënten, voor wonderen van genezing en herstel, kortom voor alles wat nodig is om onze cliënten te helpen. In alles zijn we afhankelijk van Gods zegen. En dát Hij zegent, daarvan kan iedere medewerker getuigen!

Visie op de mens De meerwaarde van christelijke hulpverlening heeft ook alles te maken met de visie die je hebt op de mens. Vanuit Gods Woord, de Bijbel, weten we dat het leven een gave en opdracht is van God. De mens is waardevol in Gods ogen. Hij is geschapen door God en vindt het doel en de zin van zijn leven in de relatie met zijn Schepper. Volgens de Bijbel is de mens een eenheid van lichaam, ziel en geest. De mens is een sociaal-psychisch-fysieke eenheid. Die eenheid kan niet opgedeeld worden in losse on-

derdelen. De christelijke hulpverlening heeft een benadering waarin aandacht gegeven kan worden aan alle ‘gebieden’ van de mens: de fysiologische, psychologische, sociaal-culturele, ontwikkelingsbepaalde én de spirituele.

De Bijbel als basis

De Bijbelse principes die een christelijke organisatie als De Hoop als basis heeft, zijn heilzaam, gezond. Dat geldt niet alleen voor christenen, maar voor ieder mens. Iemand hoeft dan ook geen christen te zijn om baat te hebben bij christelijke hulpverlening. Maar als iemand zich open stelt voor het christelijke geloof, kan hij nog verder geholpen worden, omdat hij door God van binnenuit veranderd wordt. Het kennen van en het leven met God zal zijn keuzes voortaan gaan bepalen. De Bijbel leert ons dat de relatie met God hersteld moet worden, wil iemand tot volledige genezing en tot zijn doel komen. Daarnaast zijn vergeving, genade en verlossing belangrijke principes die persoonlijk herstel en herstel van relaties mogelijk kunnen maken. HARM NOORDHOF

Vorige veelgestelde vraag: Wie kan er bij De Hoop terecht voor hulp? Lees het antwoord in De Hoop Magazine van maart via de website www.dehoop.org.

Ook een vraag stellen aan De Hoop? Mail naar redactie@dehoop.org en vermeld in het onderwerpveld van uw e-mail ‘vraag het De Hoop’. En wie weet beantwoorden we uw vraag in de volgende editie van De Hoop Magazine!

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Help mee!

Steun De Hoop – óók door uw testament Van 21 tot en met 26 april 2008 werd in Nederland de ‘Week van het testament’ georganiseerd. In deze week is er in diverse media aandacht besteed aan het goed regelen van een nalatenschap en het opstellen van een testament. Wanneer u uw nalatenschap wilt verdelen, kunt u bij een notaris een testament laten opmaken. Doet u dit niet, dan is na uw overlijden het wettelijk erfrecht van toepassing. Kortom: er wordt dan voor u beslist wat er met uw nalatenschap gebeurt. Wanneer u zelf wilt bepalen hoe uw nalatenschap wordt verdeeld, vra-

gen wij u te overwegen om Stichting Vrienden van De Hoop op te nemen in uw testament. Honderd procent van uw legaat – datgene wat u wilt geven – komt dan bij ons terecht. Door het ANBI-keurmerk dat wij dragen, is het niet nodig dat wij over de ontvangst van een legaat successierechten betalen.

de ruimte om het geld te verdelen onder de projecten waar dit geld het meest nodig is. Heeft u vragen of wilt u vrijblijvend met ons een gesprek aangaan? Neemt u dan telefonisch contact op met Frank Swinkels, directeur Stichting Vrienden van De Hoop: (078) 6 111 355.

Stichting Vrienden van De Hoop heeft verschillende projecten waaraan u uw gift of legaat kunt geven: hulp aan kinderen, preventie onder jongeren en/ of hulp aan buitenlandse projecten. Meestal worden de giften zogenaamd ‘algemeen’ gegeven. Zo geeft u ons

www.vriendenvandehoop.nl en www.steundehoop.nl bieden u meer informatie over de verschillende manieren waarop u De Hoop kunt steunen, over de verschillende projecten en over nalaten.

Word ‘zakenvriend’ van De Hoop! Stichting Vrienden van De Hoop start met iets nieuws: het bedrijvennetwerk ‘Zakenvrienden van De Hoop’. Het netwerk is bestemd voor ondernemers en managers uit het bedrijfsleven. Met het bedrijvennetwerk wil Stichting Vrienden van De Hoop hen interesseren en betrokken maken bij het werk van De Hoop en de aanverwante stichtingen. Vrienden van De Hoop zoekt dan ook ondernemers en managers die dit werk financieel willen ondersteunen én/of willen meewerken aan de re-integratie van gasten van De Hoop. Op www.vriendenvandehoop.nl vindt u meer informatie over het netwerk. U kunt ook vrijblijvend contact opnemen met Astrid Mersmans: a.mersmans@dehoop.org of (078) 6 111 477.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

David speelt de sterren van de hemel! Bij een feest hoort muziek. Dat is zeker zo wanneer een koor zijn verjaardag viert. Vijftien jaar geleden is het Christelijk Gemengd Drechtstedenkoor Praise Him opgericht. Het koor draagt De Hoop een warm hart toe. Op zaterdag 12 januari heeft het koor in het kader van zijn vijftienjarig bestaan een familiemiddag/lustrummiddag gehouden. De zoon van dirigent Martin Zonnenberg, David, is acht jaar. Hij speelde die dag op zijn accordeon. Zijn opbrengst: 381,01 euro. Dit bedrag schenkt David aan De Hoop. Héél erg bedankt, David! Wilt u ook een gift geven aan De Hoop? Via www.steundehoop.nl kunt u direct uw gift online regelen!

BIJBELS DAGBOEK

Postzegel hoeft niet, mag wel

Ja! Ik bestel … exemplaren van Twaalf stappen op weg naar een nieuw leven!

Bestel nu: Bijbels dagboek! De Hoop gebruikt binnen de Minnesotakliniek een Bijbels dagboek, met de titel In Twaalf Stappen op weg naar een nieuw leven. Het dagboek is een aanrader voor iederéén die echt werk wil maken van een nieuw leven! Bestel dit boek bij De Hoop Music-Books-Gifts, telefoonnummer (078) 6 111 100.

Koor nodig? De Hoop heeft een eigen koor en band: het Choir of Hope. Het koor bestaat uit medewerkers en gasten en begeleidt samenkomsten binnen De Hoop. Daarnaast treedt het koor op door het hele land. Vaak verzorgt het Choir of Hope volledige samenkomsten in kerken, met een eigen optreden, samenzang, een overdenking en het verhaal van één van de gasten. Wilt u het Choir of Hope uitnodigen in uw eigen (kerkelijke) gemeente? Belt u dan naar telefoonnummer (078) 6 111 355 of vul de bon in die hiernaast staat afgebeeld. Het koor treedt ook op tijdens de Open Dag van De Hoop op 21 juni 2008.

Dhr./mevr./fam.* voorletter(s): Naam: _________________________________________ Straat: _________________________________________ Huisnr.: _________ Postcode: ______________________ Plaats: _________________________________________ Telefoon: _______________________________________ E-mailadres: ____________________________________

Stichting Vrienden van De Hoop Antwoordnummer 88 3300 WB Dordrecht

* omcirkel de juiste aanhef

CHOIR OF HOPE

Postzegel hoeft niet, mag wel

Ja! Ik nodig het Choir of Hope graag uit voor een optreden!

Dhr./mevr./fam.* voorletter(s): Naam: ___________________________________________ Straat: ___________________________________________ Huisnr.: _________ Postcode: ________________________ Plaats: ___________________________________________ Telefoon: _________________________________________ E-mailadres: ______________________________________

Stichting Vrienden van De Hoop Antwoordnummer 88 3300 WB Dordrecht

* omcirkel de juiste aanhef

Elke zondag: De Hoop Magazine De Hoop Magazine is het radioprogramma van De Hoop en is elke zondag van 21.00 tot 22.00 uur te beluisteren op GrootNieuwsRadio 1008AM. In het programma besteden we aandacht aan actuele onderwerpen die te maken hebben met het werk dat we bij De Hoop mogen doen. Vaak vragen we één van onze gasten om mee te praten over het onderwerp en geven we praktische tips voor u als luisteraar. Zo hebben we bijvoorbeeld een programma gemaakt over ‘pokeren’. In dit programma vertelt één van de medewerkers van De Hoop Preventie hoe u bijvoorbeeld met uw kind over dit onderwerp in gesprek kan gaan. Meer informatie over De Hoop Magazine vindt u op www.dehoopradio.nl.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Bestel nu: PluggedIn PluggedIn is een uitgave van De Hoop en bestemd voor tienerleiders, docenten en ouders. PluggedIn wil opvoeders van tieners ondersteunen door te informeren over de jongerencultuur en door praktische tips te geven voor opvoeding op het gebied van media, alcohol, drugs en seksualiteit. Wilt u een proefexemplaar lezen of een abonnement nemen? Kijkt u dan op www.pluggedin.nl. Voor 9,50 euro heeft u een jaarabonnement. U ontvangt dan zes maal per jaar de PluggedIn.

Maak kennis met Leticia! We raden u aan om eens een kijkje te nemen op www.krusada.nl/vriendin. Op deze website vindt u informatie over het vrouwenproject van Krusada, evangelische verslavingszorg op Bonaire (Nederlandse Antillen). Er zijn veel vrouwen op Bonaire die verslaafd zijn en hulp nodig hebben. Daarom wil Krusada graag een opvang voor deze vrouwen bouwen. Op de genoemde website vindt u informatie over dit project, over de vrouwen op Bonaire én hoe u uw steentje bij kunt dragen.

De aprileditie van PluggedIn gaat over ‘seksualiteit’. U kunt dit nummer bestellen door een e-mail te sturen naar info@dehoop.org.

Werken bij De Hoop! Voor De Hoop staat het jaar 2008 in het teken van uitbreiding en groei. Daarom zijn we ook op zoek naar nieuwe collega’s! Voor meer informatie over werken bij De Hoop en voor de verschillende vacatures kijkt u op www.dehoop. org/vacatures.

Postzegel hoeft niet, mag wel

BON NODIG ONS UIT! Ja! Ik nodig De Hoop graag uit voor een presentatie! dhr./mevr./fam.* voorletter(s) : Naam: ________________________________________ Gemeente/kerk: _______________________________ Straat: ________________________________________ Huisnummer: ____ Postcode: _____________________ Plaats: ________________________________________ Telefoon: ______________________________________ E-mailadres: ___________________________________

* omcirkel de juiste aanhef 30

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Stichting Vrienden van De Hoop Antwoordnummer 88 3300 WB Dordrecht

Nodig De Hoop eens uit… Bent u niet in de gelegenheid om op 21 juni naar onze Open Dag te komen? U kunt De Hoop ook uitnodigen om bij ú te komen voor bijvoorbeeld een presentatie over het werk in uw (kerkelijke) gemeente. Eén van onze medewerkers komt graag naar u toe om in anderhalf à twee uur tijd te vertellen wat het werk van De Hoop inhoudt. Bij elke presentatie is een van onze gasten aanwezig die zijn of haar persoonlijke verhaal vertelt. Tussendoor kunt u vragen stellen en praten wij graag met u verder. De kosten voor een presentatie bedragen zeventig euro. Dit bedrag is inclusief de te maken reiskosten. Wilt u een afspraak maken? Belt u dan naar telefoonnummer (078) 6 111 349 of vul de bon in die in deze hiernaast staat afgebeeld.

De Hoop Magazine online doorbladeren

Uw eigen giftenoverzicht

Op de website van De Hoop kunt u sinds kort écht door De Hoop Magazine bladeren. Kijkt u maar eens op www.dehoop. org onder het kopje ‘Informatie over...’ en vervolgens onder ‘Artikelen De Hoop Magazine’.

U kunt uw eigen giftenoverzicht aanvragen via www.steundehoop.nl. Op deze website vindt u een formulier die u kunt invullen en naar ons kunt toesturen. Wij sturen uw giftenoverzicht spoedig mogelijk naar u toe. U kunt ons ook bellen. Het telefoonnummer is (078) 6 111 355.

Geslaagde donateursdag! Op vrijdag 15 februari organiseerde Stichting Vrienden van De Hoop een ‘donateursdag’. Een twintigtal donateurs hadden zich voor deze dag opgegeven. De dag begon met een toespraak van Cor van Dam, lid van de Raad van Bestuur van De Hoop. Hij bedankte de aanwezigen voor hun (financiële) steun en lichtte hen in over alle ontwikkelingen in het werk van De Hoop. De rest van de dag stond in het teken van ‘kijken’. De aanwezigen werden door gasten en medewerkers van De Hoop rondgeleid langs alle zorgcentra en bedrijven van De Hoop. De donateurs hebben deze dag als ‘goed’ en ‘mooi’ ervaren. Stichting Vrienden van De Hoop organiseert jaarlijks speciale dagen voor donateurs van De Hoop. De volgende dag waarop zij veel van deze donateurs zou willen ontmoeten, is tijdens de Open Dag van De Hoop op zaterdag 21 juni. Bent u hier ook? Kijk voor meer informatie op www.dehoop.org/opendag.

Bedankt voor uw betrokkenheid! Vanaf de start van het werk van De Hoop hebben veel mensen, scholen, kerken en diaconieën ons gesteund met collectes en giften en door de organisatie van jaarmarkten en sportevenesportevenementen. Wij zijn niet altijd in de gelegenheid om u allemaal te bedanken voor uw (financiële) steun. Daarom willen wij u via deze weg hartelijk bedanken!

Organiseer een concert voor De Hoop! Op pagina 33 kunt u lezen dat het koor Adonai een concert organiseert voor De Hoop. Ook ú kunt een concert voor en met ons regelen! Als uw kerk of gemeente een eigen koor heeft, kunnen wij, in samenspraak met u, medewerkers, cliënten en een spreker van De Hoop regelen die bij dit concert aanwezig zullen zijn. Tijdens het programma besteden we graag aandacht aan de bouw van De Ark, het grootste project in de geschiedenis van De Hoop (zie pagina 6). Wanneer u een ander project wilt ondersteunen, kan dit natuurlijk ook!

Bedankt voor uw gift! Februari De Hoop Algemene gifte

€ 81.365,69

Dorp De Hoop

€ 613,64

Kinderen van verslaafde ouders

€ 1838,88

De Ark

€ 3081,04

Inloophuis

€ 135

Media- en Congrescentrum

€ 50

Contactcentrum

€ 15

Radiostudio

€ 25

Str8!

€ 2493,18

Preventie en voorlichting

€ 1418,11

De Hoop Magazine

€ 152,50

Wilt u inzage in alle giften die Stichting Vrienden van De Hoop binnenkrijgt? Neemt u dan contact op via telefoonnummer (078) 6 111 355 of info@vriendenvandehoop.nl.

Neemt u vrijblijvend contact met ons op via telefoonnummer (078) 6 111 355 of kijk op www.steundehoop.nl.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Chris-Curacao/Yamaâ&#x20AC;&#x2122;mi zoekt nieuwe medewerkers! Organisatiebeschrijving Fundashon Yamaâ&#x20AC;&#x2122;mi is een christelijke organisatie voor kinderen jeugdhulpverlening op CuraĂ§ao. Haar kerndoelstelling is een luisterend oor te zijn en een helpende hand te bieden aan kinderen en jongeren die in de problemen zitten of in de problemen dreigen te raken. Yamaâ&#x20AC;&#x2122;mi werkt nauw samen met Chris in Nederland. We zoeken: t FFO coĂśrdinator die de leiding van het werk kan overnemen van de huidige coĂśrdinator; t FFO hulpverlener die de directe zorg voor kinderen en tieners vorm kan geven. Salaris De stichting ontvangt geen subsidie. Ook donaties voor de stichting zijn beperkt. De medewerkers dienen zich financieel te laten onderhouden door een â&#x20AC;&#x2DC;vriendenkringâ&#x20AC;&#x2122; dan wel de kerkelijke gemeente van herkomst Een volledige beschrijving voor deze beide boeiende functies en de vereisten waaraan kandidaten dienen te voldoen,vindt u op: www.werkenbijdehoop.nl

U kunt ook contact opnemen met de afdeling Personeelszaken van De Hoop: pz@dehoop.org

Bij De Hoop Media worden gemiddeld zeven cliĂŤnten van De Hoop opgeleid om samen met elf vaste medewerkers te werken aan de totstandkoming van diverse communicatiemiddelen van De Hoop en de organisaties waarmee De Hoop samenwerkt. De werkzaamheden zijn verdeeld in zes units: Redactie, Internet, Vertaling, DTP-periodieken, Design, en Beeld. De afdeling kan heel goed de hulp gebruiken van

Vrijwilligers Media De afdeling Media heeft behoefte aan: t WSJKXJMMJHFST EJF PQ WBTUF EBHFO PG PQ PQSPFQCBTJT NFFXFSLFO NFU EF SFEBDUJF FO UFLTUFO TDISJKWFO WPPS QFSJPEJFLFO JOGPSNBUJFNBUFSJBBM FO XFCTJUFT t WSJKXJMMJHFST EJF PQ PQSPFQCBTJT [JDI JO[FUUFO WPPS EJWFSTF BENJOJTUSBUJFWF FO MPHJTUJFLF BDUJWJUFJUFO t JFNBOE EJF EF QFSTPPOMJKLF SFDIUFSIBOE WBO IFU BGEFMJOHTIPPGE XJM [JKO Voor mensen die in aanmerking willen komen geldt: t +F IFCU CJK WPPSLFVS FSWBSJOH NFU Ă?Ă?O WBO EF CPWFOHFOPFNEF UBLFO t KF XPPOU CJK WPPSLFVS JO EF PNHFWJOH WBO %PSESFDIU t KF CFOU NJOJNBBM KBBS t KF CFOU NJOJNBBM VVS QFS XFFL CFTDIJLCBBS t KF XJMU KF HFMPPG [JDIUCBBS NBLFO JO KF IPVEJOH FO [P WPPS DMJĂ&#x2018;OUFO FFO WPPSCFFMEGVODUJF WFSWVMMFO De Hoop biedt: t FFO SFJT FO POLPTUFOWFSHPFEJOH t XFSLFSWBSJOH JO FFO DSFBUJFWF XFSLPNHFWJOH t FFO QSBDIUJH EPFM PN TBNFO BBO UF XFSLFO NFOTFO PQ XFH IFMQFO OBBS FFO OJFVX MFWFO

Wil je je hiervoor inzetten? Stuur dan een sollicitatiebrief aan: 4UJDIUJOH %F )PPQ t BGEFMJOH 1FSTPOFFMT[BLFO 1SPWJODJBMFXFH t ,1 %PSESFDIU

-er

ieder drukvel zit een steuntje

Door uw drukwerk bij Grafisch Centrum De Hoop onder te brengen, steunt u exverslaafden om een vak te leren. Maar er zijn meer redenen...

Â Â Â

Uitstekende kwaliteit Scherpe prijzen Prima service Provincialeweg 86A 3329 KP Dordrecht Telefoon 078 611 13 33 Fax 078 611 13 34 e-mail grafischcentrum@dehoop.com

Activiteiten

27 mei: pastoresdag ‘Herders voor Herders’ is een initiatief van het Centrum voor Pastorale Counseling (sinds 2007 onderdeel van Stichting De Hoop). ‘Herders voor Herders’ wil mensen in de kerkelijke bediening (voorgangers, oudsten, zendelingen) bijstaan, ondersteunen en helpen. Voor deze doelgroep organiseert het CPC een pastoresdag op dinsdag 27 mei. De dag duurt van 10.00 tot en met 15.30 uur en wordt gehouden op Dorp De Hoop, Provincialeweg 70 in Dordrecht. De kosten bedragen 20 euro. Graag opgeven via pastoresdag@dehoop.org. Alle informatie en het programma vindt u op www.pastoralecounseling.org.

Concert Miracles Op zaterdag 7 juni treedt het Black Gospelkoor Miracles op bij De Hoop. De avond begint om 20.00 uur – zaal is open vanaf 19.30 uur – en wordt gehouden in het Media- en Congrescentrum op Dorp De Hoop, Provincialeweg 70 in Dordrecht. De avond kost tien euro. Kaartjes kunnen worden besteld via ticket@dehoop.org.

Overdenkingen Elke vrijdagochtend om vijf minuten voor zeven, acht én negen uur, zijn op GrootNieuwsRadio 1008AM korte Bijbelse overdenkingen te horen van Jef en Herlinde de Vriese (De Hoop/Centrum Pastorale Counseling). De overdenkingen zijn ook te downloaden via de website www.grootnieuwsradio.nl of www.devriese.eu.

25 september: Radio-avond

Themablok over ‘afwijzing’ Van 26 tot en met 28 juni 2008 organiseert De Hoop het themablok ‘Afwijzing’. Hierbij bent u van harte welkom. De Hoop organiseert vier maal per jaar een themablok. Tijdens deze themablokken denken we met u na over thema’s waarmee een ieder van ons te maken heeft. Een themablok vindt plaats op drie achtereenvolgende dagen: donderdagavond, vrijdagavond en zaterdagochtend. De themablokken vinden plaats in het Media- en Congrescentrum op Dorp De Hoop, Provincialeweg 70 in Dordrecht. Wilt u zich aanmelden of wilt u meer informatie, stuurt u dan een e-mail naar info@dehoop.org. De volgende themablokken staan gepland op 18 t/m 20 september (‘Seksualiteit’) en 20 t/m 22 november (‘Geloof’).

Op donderdag 25 september organiseert De Hoop een zogenaamde ‘radioavond’ in het Media- en Congrescentrum van Dorp De Hoop in Dordrecht. In dit pand is ook de radiostudio van De Hoop gevestigd. Programmamakers van regionale en lokale omroepen én andere geïnteresseerden zijn van harte welkom. Tijdens deze avond kunt u kennismaken met het werk van De Hoop Radio en De Hoop zelf. Ook kunt u kennismaken met de medewerkers én is er voldoende ruimte voor ontmoeting en ontspanning. Meer informatie over de radioavond vindt u op www.dehoopradio.nl.

Concert regiokoor Adonai Op zaterdag 28 juni treedt het Christelijk Regiokoor Adonai op in de Grote Kerk van Dordrecht. De avond begint om 20.00 uur. De kerkzaal is open vanaf 19.30 uur. De avond kost tien euro. Een deel van de opbrengst van het entreegeld komt ten goede aan het werk van De Hoop.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

Verschenen

Niet alleen maar single Hoe hebt u de titel van dit boekje gelezen? Als: ‘niet alleen – maar single?’ Of als: ‘niet alleen máár single?’ Of wat te denken van: ‘niet alléén maar single?’ Alleen al over de titel valt eindeloos te filosoferen. Het is een prima ‘binnenkomer’ voor het boek van deze auteur, de alleenstaande dertiger, Lisa Fontein. BRIGITTE PRINS

Gewapend met een vrolijke dosis zelfspot geeft Lisa Fontein ons een kijkje in haar leven als single-vrouw, en bezint zij zich op de do’s and don’ts van het singlebestaan. Allerlei onderwerpen waar een alleenstaande in het leven tegen aan loopt, passeren de revue: van trouwjurken en vriend(inn)en die trouwen en kinderen krijgen tot de prins op het witte paard en daten; van klussen voor ‘dummies’ tot zelfmedelijden versus het genot van de vrijheid! Daarbij ‘geen tips van een deskundige, maar gewoon de heerlijke en irritante werkelijkheid van singledingen’. In het boek wordt bijvoorbeeld beschreven hoe relaties veranderen als je vrienden en/of vriendinnen een relatie krijgen. Hoe je langzaam van een eerste naar een, overigens terechte tweede plaats in hun leven opschuift. En over hoe dit nog verder verandert als er kinderen komen. Dan is niet alleen de aandacht van je vriendinnen verdeelt, maar ook de planning van de afspraken wordt opeens veel lastiger, want ‘kinderen nemen de héle agenda over’. Dat is wennen! Daarnaast besteed Fontein uitgebreid aandacht aan ‘de prins op het witte paard’. Vragen als: Bestaat de ideale man/vrouw?! Heb ik onredelijke eisen? Zoek ik een speld in een hooiberg? En, last but not least, het hele item van ‘zoeken’: Ben ik eigenlijk wel op zoek? Waar zoek ik? Mag ik wel zoeken? Tegelijkertijd zet zij daar dé ergernis van veel singles tegenover: het gevoel dat je omgeving je, al dan niet bewust, aanpraat: dat je ‘zielig, halfleeg of wachtend’ zou zijn. Nee, zegt zij, ik ben ‘vol energie, actief en doelgericht. En daarnaast heb ik ook een ander verlangen in mijn leven.’ Dat het boek makkelijk leesbaar is komt aan de ene kant door de vlotte en humoristische stijl waarmee Fontein de herkenbare alledaagse situaties beschrijft, en aan de andere kant door het feit dat Fontein geen ultieme antwoorden op vragen, of pasklare oplossingen voor bepaalde situaties wil geven. Dat zou namelijk ‘eenvoudig’ lijken, alsof iedere single in hetzelfde schuitje zit. Maar toch, op een voorzichtige manier, soms meer expliciet en soms meer impliciet, geeft zij wel richting aan. In bijna elk hoofdstuk lezen we, hoe ze haar leven en de problemen waar ze tegenaan loopt, telkens opnieuw in Gods handen legt, en hoe zij Gods leiding zoekt in alle kleine en grote zaken die op haar pad komen. Uiteindelijk wil ze leven tot Zijn eer! Het zal elke lezer van het boek duidelijk zijn dat Lisa Fontein geen bijbelstudie heeft willen schrijven over christelijk single-zijn. De kracht van het boek zit in de herkenbaarheid, in de lach en de traan, in de momenten van reflectie over Gods plaats en Zijn aanwezigheid in haar leven. Een reflectie die overigens ook nuttig is voor de nietsingles onder ons! N.a.v. ‘Niet alleen maar single’, Lisa Fontein, Uitgeverij Medema, 2006. ISBN 90-6353-469-8, prijs 12,95 euro.

DE HOOP MAGAZINE • MEI 2008

DE HOOP MAGAZINE Verschijnt iedere twee maanden in een oplage van 10.000 exemplaren. Uitgave van Stichting Vrienden van De Hoop, Provincialeweg 122, 3329 KP Dordrecht, Telefoon: 078 6111 355, Fax 078 6111 360. E-mail: info@vriendenvandehoop.nl ISSN: 1384-9204 HOOFDREDACTEUR: Teun Stortenbeker REDACTIE: Frans Koopmans MEDEWERKERS: Marijke Duifhuizen, Jac. Hogeweg, Rob Veenstra, Miriam van Norden, Michiel van de Langenberg en Harm Noordhof. VORMGEVING EN FOTOGRAFIE: De Hoop Media ABONNEMENT: De Hoop Magazine wordt toegestuurd aan diegenen die een minimumdonatie van 12,50 euro voor het werk van De Hoop overmaken. Geïnteresseerd? Bel: 078 6111 355 en geef u op, of vul de bon uit dit magazine in. STICHTING VRIENDEN VAN DE HOOP Een deel van het werk van De Hoop is afhankelijk van giften. Stichting Vrienden van De Hoop beheert de binnengekomen giften en onderhoudt het contact met de achterban. Een andere belangrijke activiteit van Stichting Vrienden van De Hoop is preventie en voorlichting. VOOR GIFTEN: Postbank: 38.38.38, ABN Amro: 50.80.11.000, t.n.v. Stichting Vrienden van De Hoop, Dordrecht OOK IN BELGIË: Nummer postrekening: 000-1592879-42, t.n.v. Stichting Vrienden van De Hoop, Brussel. ADVERTENTIES: Bel voor inlichtingen: 078 6111 111. Plaatsing van een advertentie in De Hoop Magazine houdt niet in dat De Hoop zich vereenzelvigt met de identiteit of achtergrond van de adverteerder of diens product. De Hoop behoudt zich het recht voor een advertentie zonder opgaaf van redenen te weigeren. DRUK: De Hoop Grafisch Centrum, Provincialeweg 86a, 3300 KP Dordrecht, Telefoon: 078 6111 333, Fax: 078 6111 334, E-mail: grafisch@dehoop.com De Hoop Magazine wordt gedrukt op chloorvrij gebleekt papier. Dit is vriendelijker voor het milieu. STICHTING DE HOOP Stichting De Hoop in Dordrecht biedt naast opvang en behandeling van verslaafden ook hulp aan mensen met psychosociale problemen. Zij onderhoudt daartoe enerzijds een compleet klinisch circuit dat bestaat uit de centra De Koers, De Boeg, Het Anker, Het Baken, Het Roer, De Radar, Het Kompas en De Brug en diverse leer-werkprojecten. Daarnaast onderhoudt zij een maatschappelijke opvang: De Jordaan. Na verblijf in de centra kunnen cliënten maximaal een jaar begeleid zelfstandig wonen. In totaal kunnen in de klinische opvang maximaal 118 verslaafden worden geholpen, in de maatschappelijke opvang maximaal 28 personen. Kenmerkend voor de eigen aanpak van De Hoop is de modulaire behandeling, de individuele begeleiding bij behandeling en/of verwerking van achterliggende problematiek en de grote aandacht voor vakgerichte arbeidstraining. Bij De Hoop is het mogelijk dat verslaafde ouders samen met hun kinderen worden opgenomen. Voor meer informatie: info@dehoop.org of internet: www.dehoop.org.

Bestel de volgende uitgaven van De Hoop! Brochures

Brochure Save Sex Infobrochure De Hoop Verslaving voorkomen Alcohol, (g)een probleem? Brochure ‘Alcohol, daar is toch niets mis mee?’ Brochure ‘Blowen, daar is toch niets mis mee?’

Folders Tabak Blowen Opwekkende middelen Hallucinerende middelen Verdovende middelen Eten Gokken Ecodrugs Alcohol Paddo’s XTC

Boeken Verhalen van Hoop (deel 2) Pluis de Muis in het ziekenhuis – Marcus Mattheeuwsen Pluis de Muis naar school – Marcus Mattheeuwsem Als Jozef je zoon is – Teun Stortenbeker Imaginabo si Hosé tabata bo yu – Teun Stortenbeker Als David je vader is - Teun Stortenbeker Imaginabo si David tabata bo tata – Teun Stortenbeker Mijn hart ligt in Bolivia – Peter de Bruijne Als je kind ontspoort - Norman Wright Serie ‘Hoe overwin ik…’ – Neil T. Anderson How to smell like God – Steve James Ex-verslaafden aan de slag – Peter de Bruijne Hasjiesj en Marihuana – drs. K. Neeteson Ik wil leven – Peter de Bruijne Dochters zonder vader – H. Norman Wright Fotoboek De Hoop Onze uitgaven kunt u bestellen via www.steundehoop.nl, www.dehoopshop.nl of neem contact op In twaalf stappen op weg naar een nieuw leven met De Hoop Public Relations, telefoonnummer (078) 6 111 356 of info@dehoop.org. – Bijbels dagboek

Thema: โ Gรกรกn, โ f! o o l e g in

Welkom! 21 juni 2008

Open Dag

3POEMFJEJOHFO t 0QUSFEFO (FSBME 5SPPTU CBOE 7FSIBMFO WBO DMJร OUFO t ,JOEFSQSPHSBNNB t 4BNFO[BOH t .BSLU

Spreker:

Jackie Pullinge (leidster christe lijk centrum voor drugsvers laafden in HongKong)

.FFS JOGPSNBUJF XXX EFIPPQ PSH PQFOEBH t UFMFGPPO