10
Tineke Hennipman (64) Haar kleinzoon weet best waar oma woont: Oma woont in de kerk. Al 23 jaar is Tineke – pretogen achter fonkelende brillenglazen - koster van de dorpskerk in Abcoude. ‘Hoe ik dat geworden ben? Min of meer vanzelf. We hadden destijds natuurlijk ook al een koster. Een mooie koster. Keurige haren, keurige schoenen, alles heel keurig en verzorgd. Maar ze was bang alleen in de kerk. En dus sprong ik bij, als vrijwilliger. En op een gegeven moment ging de mooie koster weg. Plotsklaps, van het ene op het andere moment. En toen stond ik hier in het keukentje, met de sleutels van de kerk in mijn hand. Of ik de nieuwe koster wilde worden. Mijn kinderen zeiden: “Je doet het niet, hoor!” Maar ik vond het leuk. Een baan met veel vrijheid. En bang alleen in de kerk ben ik zeker niet, ik vind het juist wel lekker. Acht uur per week moet ik volmaken. Daar ga ik ver overheen maar dat geeft niet’. Als ze er is staat de kerkdeur open. En weten dorpsgenoten dat ze langs kunnen wippen. Soms zwaait er een voorbijganger. Of stoppen er mensen die de kerk aan hun kinderen willen laten zien. Haar werk doet ze ontspannen, geroutineerd – bijna altijd is er wel tijd voor een geintje, een grapje of een praatje. Maar als het er echt op aan komt is Tineke alert; haar ogen schieten heen en weer en altijd is er het wijzende vingertje: dàt moet nog gebeuren, en dàt. In de kerk is Tineke het meest gehecht aan “haar” planten. ‘Afdankertjes van gemeenteleden. “Ik heb een ficus die te groot is geworden. Wil jij hem hebben?” Officieel mag het niet, maar ik doe het toch. Kijk, daar achterin staat bijvoorbeeld een clivia. Heeft betere tijden gekend. Maar als het straks weer wat warmer is zet ik hem gewoon even buiten, in de regen. Moet jij eens kijken hoe-ie daar van opknapt! Die komt heus wel weer in bloei. En anders? Een glaasje water van de dominee doet wonderen‘. Ze loopt tegen haar pensioen maar hoopt nog een paar jaar in functie te zijn. ‘Ik wil graag mijn 25 jaar als koster volmaken. Daarna? Tsja… ik heb begrepen dat de PKN wil dat het kosterschap na 2017 een vrijwilligersfunctie wordt. In de katholieke kerk is het al zover. Vrijwilligers verdelen daar de taken. Maar je mist de continuïteit. Ach, laten we het maar afwachten’.
11
12
Dorpskerk Abcoude Kerkplein 45 1391 GK Abcoude Protestant Dominee: ds Herco van der Wilt Koster: Tineke Hennipman
Het kerkje – hoge smalle ramen, imposant houten bogenplafond – dateert uit 1491. Sober, wit, protestant. ‘Ja, van oorsprong natuurlijk katholiek,’ zegt Tineke. ‘Een gepikte kerk. Volgens mij hebben de RK-collega’s iets verderop het er nóg moeilijk mee’. In 1672, het beruchte Rampjaar, ontsnapte de kerk gewijd aan Cosmas en Damianus ternauwernood aan verwoesting door Franse soldaten, vanuit Utrecht opgetrokken tot aan Abcoude. De dorpsbewoners kregen een belasting opgelegd, die ze weigerden te betalen. Als vergeldingsmaatregel werd brand gesticht, en ook het godshuis dreigde in vlammen op te gaan. Maar de kerk werd gered, en daarbij is een heldenrol weggelegd voor de legendarische pastoor Vennicx. Die zou volgens de overlevering de Fransen tegemoet zijn gegaan met het Heilige Sacrament in de hand, om clementie te vragen voor het godshuis. De bevelvoerende officier riep daarop zijn mannen terug, en de twee branden die reeds woedden konden worden geblust. Tussen 1578 en 1586 ging het godshuis over in protestantse handen. Tegenwoordig vormt de kerk de thuisbasis van een vergrijzende gemeente. Tineke: ‘Laatst nog, deelden we bloembakjes uit aan kerkgangers van 83 jaar en ouder. Dat waren er meer dan 50! En de groep 80-plussers is nog veel groter. Stuk of 90, schat ik. Hoeveel mensen er op zondag in de kerk zitten? Hooguit 65. We missen de jongeren. Dat krijg je in een dorp dat zo dicht tegen Amsterdam aan ligt – een andere geloofsgemeenschap met een andere mentaliteit. Weinig actieve jongelui. Er melden zich wel eens jonge gezinnen, maar vaak blijken dat eendagsvliegen. Ze komen een paar keer en daarna houdt het op. Gaan ze toch liever golfen. Dat was wel anders toen ik begon’.
13
40
72
86
87
112
113