M. José Baz
Cómo chove miudiño Cómo chove miudiño, cómo miudiño chove; cómo chove miudiño pola banda de Laíño, pola banda de Lestrove. ¡Cómo a triste branca nube truba o sol que inquieto aluma; cál a crube i o descrube, pasa, torna, volve e sube, enrisada branca pruma! Xa, dempóis, lonxe espallada polos aires fuxitivos, desteñida, sombrisada, nos espasos desatada, cae brillando en raios vivos.
Vente, rapasa -Vente, rapasa, vente, miniña, vente a lavar no pilón da fontiña. Vente, Minguiño, Minguiño, vente; douche si non polo demo do dente. ¡Qué augua tan limpa! ¡Qué rica frescura! Vente a lavar, que é o primor, criatura. Válganos Dios, que si auguiña n'houbera, lama este corpo mortal se volvera.
Miña casiña, meu lar
Miña casiña, meu lar, ¡cántas onciñas de ouro me vals! Vin de Santiago a Padrón cun chover que era arroiar, descalciña de pe e perna, sin comer nin almorzar. Polo camiño atopaba ricas cousas que mercar, i anque ganas tiña delas, non tiña para as pagar. Nos mesóns arrecendía a cousas de bon gustar, mais o que non ten diñeiro sin elas ten que pasar. Fun chegando á miña casa toda rendida de andar, non tiña nela frangulla con que poidera cear. A vista se me barría, que era aquél moito aunar. Fun á porta dun veciño que tiña todo a fartar; pedinlle unha pouca broa e non ma quixo emprestar.
As bagullas me caían, que me fora a avergonzar. Volvínme á miña casiña alumada do luar; rexistréi cada burato para ver de algo atopar; atopéi fariña munda, un puñiño a todo dar. Vino no fondo da artesa. Púxenme a Dios alabar. Quixen acendé-lo lume; non tiña pau que queimar; funllo a pedir a unha vella; tampouco mo quixo dar, si non era un toxo verde para me facer rabiar. Volvín triste como a noite a chorar que te chorar; collín un feixe de palla, do meu leito o fun pillar; rexistréi polo cortello mentras me puña a rezar e vin uns garabulliños e fieitos a Dios Dar.
¡Meu San Antón milagroso, xa tiven fogo no lar! Arriméi o pote ó lume con auga para quentar. Mentras escarabellaba na cinza, vin relumbar un ichavo da fertuna... ¡Miña Virxe do Pilar! Correndiño, correndiño o fun en sal a empregar; máis contenta que unhas páscoas volvín a porta a pechar, e na miña horta pequena unhas coles fun catar. Con un pouco de unto vello que o ben soupen aforrar, e ca fariñiña munda, xa tiña para cear.
Fixen un caldo de groria que me soupo que la mar; fixen un bolo do pote que era cousa de envidiar; despóis que o tiven comido, volvín de novo a rezar; e despóis que houben rezado, puxen a roupa a secar, que non tiña fío enxoito de haber tanto me mollar. Nantramentras me secaba, púxenme logo a cantar para que me oíran en todo o lugar:
Meu lar, meu fogar, ¡cántas onciñas de ouro me vals!
Aló no currunchiño máis hermoso Aló no currunchiño máis hermoso que a luz do sol na terra alumeara, veiga frorida e prado deleitoso que aos campiños do Edén se acomparara; aló onde o Sar soberbo e caudaloso parece que se dorme ou que se par (tan maino corre antre a robreda escura), alí naceu Vidal o sin ventura
¡Qué reposo! ¡Qué luz...! ¡Qué garruleiro brando cantar dos váreos paxariños cando ó salir do sol polo quinteiro douraba fontes, lagos e campiños! ¡Qué libre respirar...! ¡Qué placenteiro ir e vir dos cabirtos xuntadiños! ¡Qué frescas, qué polidas, qué galanas iban co gando as feitas aldeanas! Nunca o rumor do mundo corrompido, nunca da louca sociedá as vaidades, nin brillo dos honores fementido foran trubar tan doses soledades. Ceo azul, sol de amor, campo frorido, santga paz sin remorso nin saudades, horas que van mainiñas camiñando: tal alí tempo e vida iban pasando.
Algúns din ¡miña terra! Din outros ¡meu cariño! I este, ¡miñas lembranzas! I aquel, ¡ou, meus amigos!
Mais ó que ben quixo un día Aló nas tardes serenas, aló nas tardes caladas, fanse máis duras as penas que nas brandas alboradas. Aló nas tardes sombrías, aló nas tardes escuras, fanse máis cortas as risas, máis negras as desventuras. Que non hai sera tranquila para quen remorsos garda, e máis presto se aniquila canto máis á noite agarda.
Todos sospiran, todos, por algún ben perdido. Eu só non digo nada, eu só nunca sospiro, que o meu corpo de terra i o meu cansado esprito, adondequer que eu vaia van comigo.
Adiós, ríos; adiós, fontes Adiós, ríos; adiós, fontes; adiós, regatos pequenos; adiós, vista dos meus ollos: non sei cándo nos veremos. Miña terra, miña terra, terra donde me eu criéi, hortiña que quero tanto, figueiriñas que prantéi, prados, ríos, arboredas, pinares que move o vento, paxariños piadores, casiña do meu contento, muíño dos castañares, noites craras de luar, campaniñas trimbadoras da igrexiña do lugar, amoriñas das silveiras que eu lle daba ó meu amor, caminiños antre o millo, ¡adiós, para sempre adiós! ¡Adiós, groria! ¡Adiós, contento! ¡Deixo a casa onde nacín, deixo a aldea que conoso por un mundo que non vin!
Campanas de Bastabales Campanas de Bastabales, cando vos oio tocar, mórrome de soidades. Cando vos oio tocar, campaniñas, campaniñas, sin querer torno a chorar. Cando de lonxe vos oio, penso que por min chamades, e das entrañas me doio. Dóiome de dor ferida, que antes tiña vida enteira i hoxe teño media vida. Sólo media me deixaron os que de aló me trouxeron, os que de aló me roubaron. Non me roubaron, traidores, ¡ai!, uns amores toliños, ¡ai!, uns toliños amores. Que os amores xa fuxiron, as soidades viñeron... De pena me consumiron.