Η 7η οριζόντιος

η

η 7 οριζόντιος Η κατάληψη της 7ης οριζοντίου από μόνη της

Και πάλι όμως, η εκτίμηση της θέσης εξαρτάται

δεν αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα. Ο Πύργος που

από μια λεπτομέρεια που πολύ συχνά αποδεικνύεται

απέκτησε πρόσβαση στην 7η οριζόντιο πρέπει επίσης

καθοριστική στο σκάκι: έχει μεγάλη σημασία ποια πα-

να στοχεύει σε ευάλωτα σημεία της αντίπαλης παράτα-

ράταξη διαθέτει το δικαίωμα της επόμενης κίνησης. Αν

ξης, καθώς επίσης και να μην μπορεί να εκδιωχθεί από

είναι σειρά των μαύρων να παίξουν, προλαβαίνουν να

εχθρικές δυνάμεις.

εκδιώξουν τον αντίπαλο Πύργο από την κυριαρχική του

Το ακόλουθο διδακτικό παράδειγμα, ειδικά κα-

θέση, αρκεί βέβαια να ιεραρχήσουν σωστά τις αμυντι-

τασκευασμένο από τον εξαιρετικό Ολλανδο-Αμερικανό

κές ενέργειες που πρέπει να πραγματοποιηθούν. Η σω-

συγγραφέα Hans Kmoch για να αναδείξει αυτά ακριβώς

στή ιδέα είναι πρώτα ...η7-η6 και στη συνέχεια ...Ρη8-

τα ζητήματα, είναι ιδιαίτερα τυπικό:

ζ8-ε8, οπότε ο λευκός Πύργος θα υποχρεωθεί να οπισθοχωρήσει και τότε τα μαύρα θα βρίσκονται πολύ κο-

XIIIIIIIIY 9-+r+-+k+0 9zppzpR+pzp-0 9-+-+p+-+0 9+-+-zP-zP-0 9-+-+-zP-+0 9+P+-+-mK-0 9P+P+-+-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

ντά στην εξισορρόπηση της κατάστασης και στη διάσωση του ½ βαθμού της ισοπαλίας. Η σημασία της σειράς των κινήσεων, ειδικότερα της ενδιάμεσης προώθησης ...η7-η6, φαίνεται ξεκάθαρα στην ανάλυση που παραθέτει ο Kmoch για να δείξει το μέγεθος της υπεροχής των λευκών όταν έχουν αυτά σειρά να παίξουν.

1.η6 Στρατηγικά αναγκαία θυσία Πιονιού, εφόσον τα λευκά θέλουν να διατηρήσουν το σύνολο των στρατη-

Υπάρχει ισοδυναμία υλικού, αλλά η θέση μόνο

γικών τους πλεονεκτημάτων. Φυσικά, η ίδια ιδέα θα

ισορροπημένη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Η υπεροχή

μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αν στη θέση του διαγράμ-

χώρου των λευκών είναι εμφανής, καθώς

ματος έπαιζαν πρώτα τα μαύρα και δοκίμαζαν ...Ρη8-ζ8

+ έχουν ήδη εισβάλει στην 7η οριζόντιο με τον

προτού προωθήσουν ...η7-η6.

Πύργο και μάλιστα καθηλώνουν τον αντίπαλο Πύργο

Πόσο επιτακτική είναι η θυσία του Πιονιού, φαί-

σε καθαρά αμυντική/παθητική λειτουργία (υποστήριξη

νεται σε βαριάντες στις οποίες τα λευκά επιχειρούν α-

του Σγ7)

πλά να επεκταθούν και στην πτέρυγα της βασίλισσας,

+ ο Βασιλιάς τους είναι πιο προωθημένος από

ώστε να αυξήσουν την υπεροχή χώρου που ήδη διαθέ-

τον μαύρο ομόλογό του, στοιχείο σημαντικό στο φινάλε

τουν. Για παράδειγμα, μετά από 1.α4 η6 2.ζ5 (διαφορε-

+ τα λευκά Πιόνια έχουν ήδη περάσει τη φα-

τικά ακολουθεί 2...Ρζ8 και 3...Ρε8) ηxζ5 3.η6 ζxη6

νταστική διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην 4η και

4.Ρζ4 Πζ8 και τώρα είτε 5.Ρη5 ζ4 είτε 5.Πxγ7 Πζ7 κλπ.

την 5η οριζόντιο, ενώ μόνο ένα μαύρο Πιόνι έχει ξεφύ-

τα μαύρα δεν θα είχαν κανένα λόγο να είναι δυσαρε-

γει από το αρχικό του τετράγωνο

στημένα με τις εξελίξεις. Αντίστοιχα αναποτελεσματικό © Ηλίας Κουρκουνάκης

αποδεικνύεται 1.ζ5 εxζ5 2.Ρζ4 η6 3.ε6 ζxε6 4.Πε7 (ή

μαύρο Πύργο, τώρα έχει καθηλωθεί και ο Βασιλιάς

4.Ρε5 Πζ8) Ρζ8 5.Πxε6 Ρζ7, οπότε πάλι ο έλεγχος της

στην υποστήριξη ενός ευάλωτου Πιονιού. Τέλος, το

7ης οριζοντίου περνάει στα μαύρα.

επιπλέον μαύρο Πιόνι είναι διπλωμένο και δεν μπορεί

Η βασική ιδέα της θυσίας η5-η6 είναι ότι διευ-

να παίξει κανένα ενεργητικό ρόλο.

ρύνεται το πλάτος του μετώπου που πρέπει να καλύψει

Πιονιού, π.χ. μετά από 2...εxζ5 3.ε6. Σε μια τέτοια περί-

XIIIIIIIIY 9-+r+-+k+0 9zppzpR+-zp-0 9-+-+p+p+0 9+-+-zP-+-0 9-+-+-zP-+0 9+P+-+-mK-0 9P+P+-+-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

πτωση αναδεικνύεται όχι μόνο η παθητικότητα του

Το πρακτικό πρόβλημα των λευκών είναι να

ο μαύρος Βασιλιάς, καθώς η μετακίνηση του Σζ7 καθιστά ευάλωτο το Ση7. Αυτό σημαίνει ότι ο Βασιλιάς δεν μπορεί να απειλήσει τον Πύργο στο δ7 χωρίς να αφήσει απροστάτευτο το Ση7, που με τη σειρά του σημαίνει ότι τα λευκά θα διατηρήσουν την κυριαρχία της 7ης οριζοντίου.

1...ζxη6 Μετά από 1...ζ6 η καλύτερη κίνηση είναι 2.ζ5, που εκβιάζει τη δημιουργία ενός ισχυρού ελεύθερου

μαύρου Πύργου, αλλά και η ισχύς του Ση6.

βρουν τρόπο να αξιοποιήσουν όλα τα στοιχεία της υπε-

Αν τα μαύρα δοκιμάσουν 1...ζ5, τα λευκά μπορούν να συνεχίσουν 2.Ρθ4 Ρζ8 3.Ρη5 Ρη8 και τώρα

ροχής τους. Αφού δεν έχουν πια κανένα λόγο να βιάζονται, η ισχυρότερη ιδέα είναι...

4.α4, προκειμένου να δημιουργηθεί κάποια αδυναμία

2.Ρη4

στη διάταξη των μαύρων Πιονιών και έτσι να εξασφα-

Στο φινάλε, η δραστηριοποίηση του Βασιλιά εί-

λιστεί για το λευκό Πύργο μια βάση δράσης στην 6η

ναι σχεδόν πάντα η καλύτερη επιλογή (εφόσον δεν υ-

οριζόντιο. Αυτό έχει μεγάλη σημασία, γιατί το άμεσο

πάρχει κάποιο ελεύθερο Πιόνι, του οποίου η προαγωγή

κέρδος Πιονιού με 4.Πε7 Ρζ8 5.Πxε6 επιτρέπει χωρίς

μπορεί να εξασφαλιστεί με γρήγορη προώθηση). Ο Βα-

λόγο στα μαύρα να περάσουν στην αντεπίθεση με

σιλιάς αποτελεί ισχυρότατο όπλο, τόσο για τον έλεγχο

5...Πδ8 6.Ρxζ5 Πδ2. Πάλι τα λευκά υπερέχουν, αλλά τα

κρίσιμου χώρου όσο και για τη δημιουργία απειλών σε

πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο αν (για παρά-

συνεργασία με άλλα τμήματα του στρατού του.

δειγμα) είχε παιχτεί ...β7-β6 και σε μια τέτοια εξέλιξη τα λευκά μπορούσαν να απαντήσουν Πε6-γ6.

Χαρακτηριστικό λάθος θα ήταν 2.Πε7, καθώς μετά από 2...Ρζ8 τα λευκά θα ήταν υποχρεωμένα να

Γενικά, σε στρατηγικά κερδισμένες θέσεις δεν

επιστρέψουν με 3.Πδ7, αποφεύγοντας την παγίδα

χρειάζεται να βιαζόμαστε να εξαργυρώσουμε την υπερο-

3.Πxε6 Ρζ7, οπότε ο Πύργος τους θα εγκλωβιζόταν και

χή μας κερδίζοντας υλικό στην πρώτη ευκαιρία, αλλά

τα μαύρα μέχρι που θα κέρδιζαν! Βέβαια, μετά από

μπορούμε πρώτα να παίξουμε όλες τις ενισχυτικές κινή-

3.Πδ7 η μόνη αρνητική συνέπεια για τα λευκά θα ήταν

σεις που θα βοηθήσουν αργότερα στην ευκολότερη και

κάποια καθυστέρηση, και πάλι όμως αποδεικνύεται ότι

ταχύτερη αξιοποίηση όποιας υλικής υπεροχής προβλέ-

δεν πρέπει να επισπεύδεται η εξαργύρωση της στρατη-

πουμε ότι θα προκύψει. Βέβαια, αυτή η αντιμετώπιση

γικής υπεροχής σε υλικό κέρδος.

είναι αποτελεσματική μόνο όταν η αντίπαλη παράταξη

2...β5

αδυνατεί να ξεφύγει από τον κλοιό, όπως δηλαδή στη

Αργά ή γρήγορα, τα μαύρα θα υποχρεωθούν να

συγκεκριμένη περίπτωση.

προωθήσουν κάποιο Πιόνι στην πτέρυγα της βασίλισ-

Αυτό που πέτυχαν τα λευκά με τη θυσία του Πιονιού, είναι ότι ο Πύργος τους δεν μπορεί πια να εκ-

σας, αφού ο Βασιλιάς και ο Πύργος παραμένουν υποχρεωμένοι να υποστηρίζουν τα αδύνατα Πιόνια.

διωχθεί από την 7η οριζόντιο. Επιπλέον, εκτός από τον © Ηλίας Κουρκουνάκης

3.Ρη5 Ρθ7

Ανεπιθύμητη, αλλά απαραίτητη αποκεντροποίη-

XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9zp-zp-+-zpk0 9-+R+-+p+0 9+p+-zP-mK-0 9-+-+-zP-+0 9+P+-+-+-0 9P+Ptr-+-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

ση του μαύρου Βασιλιά. Αν επιτραπεί στα λευκά να πάρουν το Ση6 με το Βασιλιά, στη συνέχεια θα κερδίσουν και το Ση7 με τον Πύργο.

XIIIIIIIIY 9-+r+-+-+0 9zp-zpR+-zpk0 9-+-+p+p+0 9+p+-zP-mK-0 9-+-+-zP-+0 9+P+-+-+-0 9P+P+-+-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

Ο Kmoch σταματά την ανάλυσή του σε αυτό το σημείο, επειδή πολύ σωστά θεωρεί τη θέση τεχνικά κερδισμένη για τα λευκά. Η υλική ισορροπία έχει αποκατασταθεί, αλλά τα μαύρα δεν μπορούν να αποφύγουν

4.Πε7

την απώλεια τουλάχιστον ενός Πιονιού. Καθώς μάλιστα

Επιτέλους, έφτασε η κατάλληλη στιγμή να κερ-

το Σε5 μετατράπηκε σε ελεύθερο Πιόνι, η ήττα των

δηθεί το Σε6: ο μαύρος Βασιλιάς απομακρύνθηκε στην

μαύρων είναι αναπόφευκτη.

άκρη της σκακιέρας, ενώ ο λευκός Πύργος απέκτησε πρόσβαση στα τετράγωνα γ6 και α6. Τα λευκά δεν έχουν λόγο να περιμένουν άλλο, μια και απέκτησαν όλα τα οφέλη που μπορούσαν από την προώθηση του Βασιλιά τους, και επιπλέον η τακτική αναμονής ίσως επέτρεπε στα μαύρα να αποκτήσουν κάποιο αντιπαιχνίδι, π.χ. 4.α3 α5 ή 4.β4 γ5 κλπ.

Kk

4...Πδ8 Δεν υπάρχει κάτι καλύτερο, αφού μετά από Πxε6 τα λευκά θα απειλούν Πxη6.

rR

5.Πxε6 Πδ2 Τα μαύρα απέτρεψαν το άμεσο πάρσιμο του Ση6 (6.Πxη6 Πη2+ και 7...Πxη6), αλλά η δραστηριοποίηση του Πύργου τους σημαίνει ότι αφήνουν ακάλυπτα τα μετόπισθεν του στρατοπέδου τους.

6.Πγ6

© Ηλίας Κουρκουνάκης

Pp