Ο ελληνισμός από τα μέσα του 18ου αι. έως τις αρχές του 19ου αι. Οικονομικές αλλαγές
Το ευρωπαϊκό εμπόριο επεκτείνεται στην Ανατολή
Έλληνες, Εβραίοι και Αρμένιοι διακρίθηκαν στο εμπόριο και στη ναυτιλία. Οι Τούρκοι σταδιοδρομούν στον κρατικό τομέα. Ιδίως οι Έλληνες καραβοκύρηδες (πλοιοκτήτες) αξιοποίησαν τη ρωσοτουρκική συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774), που επέτρεπε την ελεύθερη κίνηση πλοίων με ρωσική σημαία στα Στενά του Βοσπόρου περιορισμένη παρουσία αγγλικών και γαλλικών πλοίων στη Μεσόγειο, εξαιτίας των ναπολεόντειων πολέμων. Αποτέλεσμα: Έτσι απέκτησαν τον έλεγχο σημαντικού μέρους του εμπορίου. Βαθμιαία, πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, η Σμύρνη και η Χίος εξελίχθηκαν σε σημαντικά εμπορικά κέντρα με πρωταγωνιστική ελληνική παρουσία, ενώ ενισχύθηκαν και οι ελληνικές παροικίες.
Κοινωνικές αλλαγές α) Ορθόδοξη εκκλησία (αναγνωρισμένη από την Οθωμανική εξουσια ως ηγεσία των υποδουλων χριστιανών) Δυο τάσεις
καποιοι κληρικοί (ο ανώτερος κλήρος)εναντιώνονται στη διαδοση διαφωτιστικών ιδεών επειδη πιστεύουν ότι μια επανάσταση των Ελλήνων θα θέσει σε κίνδυνο την Εκκλησία και τους Έλληνες ορισμένοι κληρικοί ( ο κατώτερος κλήρος) τάσσονται υπέρ του Διαφωτισμού και κινούνται εναντίον της Οθωμανικής κυριαρχίας ( Μεθόδιος Ανθρακίτης, Ευγένιος Βούλγαρης) β) Φαναριώτες (Έλληνες από παλιές αρχοντικές οικογένειες που κατοικούσαν στο Φανάρι, συνοικία της Κωνσταντινούπολης όπου βρισκόταν και το Πατριαρχείο)
μαθαίνουν ξένες γλώσσες σπουδάζουν στη Δύση πολλοί από αυτούς σταδιοδρομούν στην οθωμανική διοίκηση. Καταλαμβάνουν, συχνά, υψηλές θέσεις στο οθωμανικό κράτος τον 18ο αιώνα διορίζονται ηγεμόνες στις αυτόνομες παραδουνάβιες ηγεμονίες, τη Μολδαβία και τη Βλαχία (σημερινή Ρουμανία), θέσεις που έχασαν με την κήρυξη της επανάστασης του 1821.