Ο topalov το παλεύει! by demi de

ο Topalov το παλεύει! του Ηλία Κουρκουνάκη

Ο τίτλος αυτού του κειμένου οφείλεται σε λογοπαίγνιο του αείμνηστου Αντώνη Μπόγδανου, με τον οποίο συνυπήρξαμε για πολλά χρόνια στην αντιπολίτευση της διοίκησης της Ε.Σ.Ο. και για πολύ περισσότερα λειτουργήσαμε ως συμπαίκτες-αντίπαλοι πάνω στη σκακιέρα. Πάντα φιλικός, χωρίς αυτό να μειώνει τη μαχητικότητά του, προσπαθούσε να αντιληφθεί το σκεπτικό κάθε συνομιλητή του και να ανταλλάξει επιχειρήματα προκειμένου να πείσει ή να πεισθεί. Σταθερός στις αρχές του, υποστήριζε με πάθος τις απόψεις του που πήγαζαν από αυτές, χωρίς όμως να προσκολλάται δογματικά και να αρνείται να αλλάξει θέσεις όποτε προέκυπταν νέα δεδομένα. Ο συνδυασμός εντιμότητας και θάρρους που τον χαρακτήριζε, ίσως και η ρομαντική τελειομανία που επεδίωκε έχοντας γνώση της αδυναμίας του να την πραγματώσει, τον κατέστησαν ένα από τα λίγα άτομα στο σκακιστικό χώρο που δεν είχε κανέναν εχθρό. Ένα από τα πολλά σχέδια που είχε καταστρώσει, το οποίο δυστυχώς ο πρόωρος θάνατός του δεν επέτρεψε να ολοκληρωθεί, ήταν μια κοινή μας ομιλία για το ρόλο της τακτικής και της στρατηγικής στο σκάκι. Ο ίδιος εκτιμούσε ότι δεν μπορούν να υπάρχουν γενικοί στρατηγικοί κανόνες στο σύγχρονο σκάκι, αλλά ότι το τακτικό στοιχείο κυριαρχεί. Φυσικά όμως, προσδοκούσε να δοκιμάσει την ισχύ των επιχειρημάτων του σε δημόσια αντιπαράθεση με τα δικά μου, καθώς του άρεσε που προσπαθούσα να εντοπίσω κάποιες στρατηγικές αρχές ακόμα και στον καινούριο κόσμο της “μανσούβας”, που δημιούργησε και μας αποκάλυψε ένας άλλος αξιόλογος σκακιστής-στοχαστής, ο Γιάννης Μανάκος. Θέλω να πιστεύω ότι ο Αντώνης θα ευχαριστιόταν πολύ με την ανάλυση που ακολουθεί, αφού εδώ και πολλά χρόνια είχε διαβλέψει την αξία του Topalov και θαύμαζε τη μαχητικότητά του. Το 2005 ήταν η οπωσδήποτε η χρονιά του Βούλγαρου γκρανμέτρ, όχι μόνο γιατί είχε τα καλύτερα αποτελέσματα, αλλά και γιατί έδειξε απαράμιλλη ικανότητα να ξεπερνάει το ψυχολογικό σοκ που συνοδεύει κάθε ήττα σε κορυφαίο επίπεδο: ξανά και ξανά, ένα μέτριο ή και κακό ξεκίνημα δεν τον εμπόδιζε να παρουσιάζει ένα απίστευτο ξέσπασμα ενέργειας στο δεύτερο μισό οποιουδήποτε τουρνουά, ώστε κάλυπτε με το παραπάνω την διαφορά όποιων είχαν προηγηθεί. Όταν μάλιστα στο παγκόσμιο πρωτάθλημα της F.I.D.E. έκανε το απίστευτο 6½/7, κανένας δεν μπόρεσε να ακολουθήσει το ρυθμό του και κατέκτησε την 1η θέση με μεγάλη πειστικότητα. Το 2006 ξεκίνησε με την επανάληψη του συνήθους μοτίβου, καθώς στο Βάικ άαν Ζέε δεν πτοήθηκε από την ήττα του στο 2ο γύρο και ισοβάθμησε στην1η θέση με τον Anand. Ακόμα πιο εντυπωσιακή ήταν η ανάκαμψή του στο άλλο κορυφαίο τουρνουά Μορέλια/Λινάρες, όταν συνήλθε από τρεις(!) ήττες για να ισοβαθμεί στην 1η θέση πριν από τον τελευταίο γύρο (τελικά κατετάγη 2ος-3ος). Η αναγνωρισμένη πια μαχητικότητά του πάλι έπαιξε καθοριστικό ρόλο, ενώ αναδείχθηκε και στις παρτίδες που έχασε: για να κερδίσει κανείς τον Topalov δεν αρκεί να βγάλει κερδισμένη θέση! Το φινάλε που ακολουθεί αξίζει να μελετηθεί προσεκτικά, μια και το πιθανότερο είναι ότι η ανάλυσή μου θα περιέχει κάποια λάθη. Οποιαδήποτε πρόταση, λοιπόν, είναι ευπρόσδεκτη.

Και στο μέσον της παρτίδας, αλλά ιδίως στο φι-

XIIIIIIIIY 9-+-+-vl-+0 9+-+k+-+r0 9-+p+-zPp+0 9zpp+-+-vL-0 9-+p+-+KzP0 9zP-zP-+-+-0 9-zP-+-+-+0 9+-+-tR-+-0 xiiiiiiiiy

νάλε, η παράταξη που διαθέτει υπεροχή χώρου συχνά ανακαλύπτει ότι το άνοιγμα ενός δεύτερου μετώπου συνιστά την καλύτερη μέθοδο εκμετάλλευσης της παθητικότητας των εχθρικών δυνάμεων. Όσο καλή κι αν είναι οποιαδήποτε άλλη προσπάθεια, π.χ. αναδίπλωση του Αη5 όπως συμβαίνει αργότερα στην παρτίδα, θα αποδειχθεί ακόμα πιο αποτελεσματική αν συνοδεύεται από πίεση σε πλατύτερο μέτωπο μάχης. 42...βxα4 Ο Topalov δέχεται την ολοκληρωτική καταστροφή της διάταξης των Πιονιών του, επικεντρώνο-

Peter Svidler - Veselin Topalov Μορέλια, 18 Φεβρουαρίου 2006 (1ος γύρος) παίζουν τα λευκά

ντας τις ελπίδες του στις τακτικές περιπλοκές που ακολουθούν. Η αδυναμία των μαύρων να ανταποκριθούν σε αμυντικές ανάγκες που καλύπτουν ολόκληρο το πλάτος

Το φινάλε που προέκυψε αμέσως μετά την ολο-

της σκακιέρας φαίνεται ξεκάθαρα στη βαριάντα

κλήρωση της πίεσης χρόνου είναι τεχνικά κερδισμένο

42...Αδ6 43.Πα1 (απειλεί 44.αxβ5, ενώ δεν ικανοποιεί

για τα λευκά, όχι όμως χωρίς δυσκολίες. Κάθε λευκό

εξίσου 43.Αζ4 Αxζ4 44.Ρxζ4 Πθ5) Αγ7 και, τώρα που ο

κομμάτι στέκεται καλύτερα από το μαύρο ομόλογό του,

Αξιωματικός απομακρύνθηκε προσωρινά από τον έλεγ-

ενώ η κατανομή των Πιονιών στη σκακιέρα σημαίνει

χο του τετραγώνου προαγωγής του Σζ, 44.θ5, διάσπαση

ότι τα λευκά ουσιαστικά παίζουν με Πιόνι παραπάνω

που τώρα πράγματι εξασφαλίζει τη νίκη, π.χ. 44...ηxθ5+

(δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο υπέρ των μαύρων που να

45.Ρζ5 Αδ6 46.αxβ5 γxβ5 47.Πxα5 Πθ8 48.ζ7 θ4

εξισορροπεί, έστω μερικώς, το πανίσχυρο ελεύθερο Σζ).

49.Πα7+ Ργ6 50.Αζ6 κλπ. ή 44...Πxθ5 45.ζ7 Πθ8 (στην

Το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο

ίδια θέση με αναστροφή της σειράς των κινήσεων οδη-

Svidler στην αξιοποίηση της υπεροχής του είναι ότι δεν

γεί 45...Αδ6 46.Πδ1) 46.Αθ6 Αδ6 47.Πδ1 (επίσης καλό

υπάρχει κάποιος ξεκάθαρος τρόπος να πραγματοποιήσει

είναι 47.Ρη5) Ρε6 48.Πxδ6+ με τεχνικά εύκολη νίκη.

πρόοδο: το ελεύθερο Πιόνι χρειάζεται βοήθεια και δεν

Μια ενδεικτική συνέχεια τότε είναι 48...Ρxδ6 49.ζ8Β+

είναι καθόλου εύκολο για οποιοδήποτε κομμάτι να την

Πxζ8 50.Αxζ8+ Ρε5 51.Αγ5 Ρε4 52.Αβ6 Ρδ3 (ή

παρέχει. Σε παρόμοιες περιπτώσεις, η λύση συνήθως

52...βxα4 53.Αxα5 Ρδ3 54.Αβ4 Ργ2 55.Αα3) 53.Αxα5

έγκειται σε κάποια διάσπαση.

Ργ2 54.αxβ5 γxβ5 55.Ρη5 κλπ.

Η προφανέστερη ιδέα είναι να προωθηθεί το Σθ,

Παρόλο που τα λευκά μοιάζει να κερδίζουν ο-

ώστε στην περίπτωση ...ηxθ5 να ελευθερωθεί το τετρά-

ριακά σε παρόμοιες βαριάντες, δηλαδή μόλις για ένα

γωνο ζ5 για το Βασιλιά. Δυστυχώς όμως (για τα λευ-

τέμπο, στην πραγματικότητα αποτελεί δική τους επιλο-

κά!), τα μαύρα προλαβαίνουν να παίξουν ...Πxθ5 και

γή πότε θα ακολουθήσουν μια τέτοια πορεία. Συνεπώς

στην προώθηση ζ6-ζ7 να επιστρέψουν με τον Πύργο

διατηρούν τον έλεγχο της κατάστασης σε όλη την διάρ-

στο θ7 προτού ο λευκός Πύργος διεισδύσει στο ε8.

κεια των εξελίξεων. Για παράδειγμα, σε ένα ιδιαίτερα

Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μόνο μια άλλη δυνα-

κρίσιμο σημείο αυτής της βαριάντας υπάρχει μια πολύ

τότητα διάσπασης, την οποία ο Topalov ήταν σκόπιμο

καλή εναλλακτική δυνατότητα, δηλαδή αντί για 44.θ5

να έχει αποτρέψει νωρίτερα παίζοντας ...α5-α4. Αυτό

μπορεί να παιχτεί 44.Πδ1+ Ρε8 45.Πε1+ Ρδ7 (ή 45...Ρζ8

όμως ήταν ψυχολογικά δύσκολο, επειδή θα σημαίνει

46.Πε6) 46.Αγ1 Αδ6 47.Ρη5 Πθ5+ 48.Ρxη6 Πxθ4 49.ζ7

οριστική αχρήστευση της πλειονότητάς του.

και τα λευκά πάλι πρέπει να κερδίσουν. Με άλλα λόγια,

42.α4

η παράταξη που υπερέχει διαλέγει πότε και με ποιον τρό© Ηλίας Κουρκουνάκης

πο θα μπει σε συγκεκριμένες βαριάντες με τακτικές περι-

σουν.

πλοκές.

46...Ργ6

Βέβαια, υπάρχουν και ορισμένα σημεία όπου οι

XIIIIIIIIY 9-+-+-+-tr0 9+-+-tR-+-0 9-+k+-zPpvl0 9zp-zp-+-+-0 9p+p+-+KzP0 9+-zP-+-vL-0 9-zP-+-+-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

τακτικές περιπλοκές είναι αναπόφευκτες και η επιτιθέμενη πλευρά δεν πρέπει να τις αποφεύγει. Αντίθετα, μερικές φορές χρειάζεται να τις επιδιώξει, προκειμένου να φανεί η υπεροχή της. Ας σημειωθεί, τέλος, ότι η συνέχεια της παρτίδας θα ήταν ακόμα πιο ευνοϊκή για τα λευκά μετά από 42...β4. Πολύ σωστά, ο Topalov προσπαθεί να απομακρύνει από τη σκακιέρα όσο το δυνατόν περισσότερα λευκά Πιόνια. 43.Πε5 γ5 44.Αζ4

47.Αζ4

Κερδίζει και 44.Πε4, αλλά ο Svidler δίνει προτεραιότητα στη δραστηριοποίηση του Βασιλιά: ελευθερώνοντας το τετράγωνο η5, προετοιμάζει τη συνεργασία του με το ελεύθερο Πιόνι.

Ο Svidler “καθαρίζει” το δρόμο. Επίσης καλό είναι 47.ζ7, π.χ. 47...Πζ8 48.Αε5 (δεσμεύει τον αντίπαλο Αξιωματικό να υποστηρίζει το τετράγωνο η7) Ρδ5 49.θ5 κλπ. Πιθανότατα, σε αυτό το σημείο είχε ήδη

44...Πθ8 Προς το παρόν, τα μαύρα μπορούν μόνο να περιμένουν παθητικά. Η κίνηση του Topalov έχει τουλάχιστον το πλεονέκτημα ότι απομακρύνει τον Πύργο από το λευκό Βασιλιά, ώστε τώρα δεν είναι αποτελεσματικό 45.Ρη5 Αθ6+ 46.Ρxη6, γιατί “κρέμεται” ο Αζ4 και όχι πια ο Πύργος.

υπολογίσει την 49η κίνησή του και τις συνέπειές της. Πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι η απλούστερη μέθοδος εξασφάλισης της νίκης μοιάζει να είναι 47.Αε5, π.χ. 47...Πδ8 48.ζ7 Πδ7 49.Πxδ7 Ρxδ7 50.Αζ4 και σε οποιαδήποτε οπισθοχώρηση του Αξιωματικού 51.Ρη5 ή 47...Ρδ5 48.ζ7 Πζ8 (χειρότερο είναι 48...Πθ7 49.ζ8Β Αxζ8 50.Πxθ7 Ρxε5 51.Ρη5,, καθώς επίσης και

45.Αη3 Το αμέσως προηγούμενο σχόλιο εξηγεί πλήρως και αυτή την οπισθοχώρηση, ώστε ο Αξιωματικός να

48...Πγ8 49.Αζ4 Αη7 50.Πε8) 49.θ5 ηxθ5+ 50.Ρxθ5 Αγ1 51.Αη7 Πxζ7 52.Πxζ7 Αxβ2 53.Πα7 κλπ. 47...Αxζ4 48.Ρxζ4 Πθ5

μην βρεθεί στο στόχαστρο του μαύρου ομόλογού του. 45...Αθ6 Φυσικά, δεν πρέπει να επιτραπεί το “δωρεάν” πέρασμα του Βασιλιά στο εχθρικό στρατόπεδο.

Προφανώς δεν έχει νόημα να κερδηθεί το Πιόνι με 48...Πxθ4+, καθώς μετά από 49.Ρη5 η προώθηση του Βασιλιά εξασφαλίζει γρήγορη προαγωγή του Πιονιού, π.χ. 49...Πθ2 50.ζ7 Πη2+ (τυπική κατάληξη έχει

46.Πε7+ Ο Svidler κρίνει ότι η 7η οριζόντιος αξίζει πολύ

50...Πζ2 51.Πε6+ και 52.Πζ6) 51.Ρθ6 Πζ2 52.Ρη7.

περισσότερο από το Πιόνι που θα μπορούσε να κερδηθεί με 46.Πxγ5, μολονότι και έτσι τα μαύρα θα αντιμετώπιζαν θανάσιμο κίνδυνο. Στο φινάλε συχνά πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στην περαιτέρω προώθηση των ελεύθερων Πιονιών, για την οποία η υποστήριξη από κομμάτια συχνά αποβαίνει καθοριστική. Βέβαια, η πιο επιθυμητή υποστήριξη στη συγκεκριμένη θέση θα ήταν από το Βασιλιά, αλλά τα μαύρα θα διατηρήσουν το “φράχτη” στην 5η οριζόντιο όσο περισσότερο μπορέ© Ηλίας Κουρκουνάκης

XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9+-+-tR-+-0 9-+k+-zPp+0 9zp-zp-+-+r0 9p+p+-mK-zP0 9+-zP-+-+-0 9-zP-+-+-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9+-+-+P+-0 9-+k+-+K+0 9zp-zp-tr-+-0 9p+p+-+-+0 9+-zP-+-+-0 9-zP-+-+-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

Η συγκεκριμένη θέση δείχνει πόσο πολύ μπορεί

52...Πε6+

να βοηθηθεί ένας πρακτικός παίκτης από τη μελέτη

Τώρα όμως η προσπάθεια 52...Πε2 είναι χωρίς

καλλιτεχνικών φινάλε. Όπως γράφτηκε από διάφορους

αντίκρισμα. Αξίζει πάντως να διερευνηθεί η συνέχεια

σχολιαστές στο Διαδίκτυο, ο Svidler πιθανότατα ε-

53.ζ8Β Πη2+ 54.Ρθ5 Πxβ2 (τα σαχ τελειώνουν σύντο-

μπνεύστηκε από τη θέση που στη βιβλιογραφία έχει

μα μετά από 54...Πθ2+ 55.Ρη4 Πη2+ 56.Ρθ3 χωρίς να

συνδεθεί με το όνομα Saavedra. Στην πραγματικότητα,

αλλάζει τίποτα ουσιαστικό σε σχέση με τη βασική βα-

η πρώτη εμφάνιση της ιδέας που παρουσιάζεται στη

ριάντα) 55.Βε8+ Ρδ5 56.Βxα4 Πβ3 57.Ρη4 Πxγ3 58.Ρζ4

συνέχεια της παρτίδας ήταν το 1853, σε μια σύνθεση

Ρδ6 59.Βxα5 Πδ3. Αυτή η θέση είναι κερδισμένη για τα

των Kling και Horwitz.

λευκά, έστω κι αν όχι χωρίς κάποιες δυσκολίες. Επειδή

49.Πε5

ο Topalov είναι σίγουρος ότι ο Svidler κατέχει καλά

Τα λευκά πρέπει οπωσδήποτε να ελέγξουν το τε-

ελιγμούς του τύπου 60.Ρε4 Πδ4+ 61.Ρζ5 Ργ6 62.Βα6+

τράγωνο ζ5, π.χ. ανούσιο αποδεικνύεται 49.ζ7 Πζ5+

Ργ7 (όχι, βέβαια, 62...Ρδ5 63.Βε6#) 63.Ρε5, προτιμά να

50.Ρη4 Ρδ6 51.Πα7 Ρε6, ή 49.Ρη4 Πζ5 50.Πε6+ Ρδ5

διεκδικήσει ελπίδες σωτηρίας σε μια θέση αρκετά δια-

51.Πα6 Ρε4, οπότε τα λευκά είναι σκόπιμο να εκβιά-

φορετικού είδους.

σουν την ισοπαλία με 52.Πδ6 Ρε5 53.Πγ6 Ρδ5 54.Πα6 Ρε4 κλπ.

Το γιατί, ελπίζω να φανεί ξεκάθαρα στη συνέχεια.

49...Πxθ4+ 50.Ρη5 Πθ5+ 51.Ρxη6

53.Ρη5

Αυτή είναι η ιδέα! Θυσιάζοντας τον Πύργο, τα

Ο Βασιλιάς ξεκινά ένα χορό “τσικ-του-τσικ” με

λευκά εξασφαλίζουν την προαγωγή του Πιονιού και

τον Πύργο, αφού μεγάλο λάθος θα ήταν 53.Ρζ5, εξαιτί-

μεταφέρουν τη μάχη σε κερδισμένο φινάλε Βασίλισσας

ας της απάντησης 53...Πε1 (ή 53...Πε2). Εξάλλου, δεν

εναντίον Πύργου (με Πιόνια). Φυσικά, ο Topalov δεν

μπορεί να παιχτεί 53.Ρη7 λόγω του 53...Πε7, ενώ φυσι-

διαθέτει επιλογή άλλη από το να ακολουθήσει τις επι-

κά ο Βασιλιάς δεν μπορεί να απομακρυνθεί στη στήλη

ταγές του αντιπάλου του.

θ. Συνεπώς, οι ακόλουθες κινήσεις είναι υποχρεωτικές και για τους δύο αντιπάλους.

51...Πxε5 52.ζ7 Έχει μεγάλη σημασία ότι το Πιόνι βρίσκεται στη

53...Πε5+ 54.Ρη4

στήλη ζ και όχι “ανατολικότερα”. Αν, για παράδειγμα,

Ένα πρόβλημα με τους σύγχρονους χρόνους

η διάταξη των κομματιών ήταν Ρθ6 και Ση7 εναντίον

σκέψης είναι ότι η “καθαρότητα” ορισμένων φινάλε

Πζ5, τα μαύρα θα μπορούσαν μέχρι και να κερδίσουν

μπορεί να καταστραφεί με επαναλήψεις κινήσεων του

παίζοντας τον Πύργο στην 1η ή τη 2η οριζόντιο (ακόμα

τύπου 54.Ρη6 Πε6+ 55.Ρη5, εφόσον η παράταξη που

και στην 3η!).

υπερέχει θέλει να κερδίσει χρόνο (κάθε κίνηση προσθέτει 30΄΄!). © Ηλίας Κουρκουνάκης

πραγματικότητα, μετά από την απλή ενδιάμεση προώ54...Πε4+ 55.Ρη3 Πε3+ 56.Ρζ2

θηση 58.α4 τα λευκά κερδίζουν ευκολότερα απ’ όσο

Αυτός είναι ο ελιγμός του Βασιλιά που παρου-

στην παρτίδα, καθώς ανούσιο είναι 58...Πγ2+ 59.Ρη3

σιάζεται στη “σπουδή” των Kling και Horwitz (και αρ-

Πγ3+ 60.Ρη4 (όχι όμως 60.Ρζ4 ή 60.Ρε4, εξαιτίας της

γότερα στη θέση του Saavedra). Τώρα ο Πύργος δεν

απάντησης 60...Πγ1!) και δεν παίζεται 58...Πα3 59.ζ8Β

έχει χώρο να πάει πίσω από το Βασιλιά στη στήλη ζ.

Πxα4 εξαιτίας του 60.Βε8+ και 61.Βxα4. Βέβαια, και η κίνηση που επέλεξε ο Svidler οδη-

56...α3 Εδώ όμως είναι σειρά του Topalov να δημιουργήσει βαριάντες που θυμίζουν “καλλιτεχνικό” σκάκι:

γεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα, επιτρέπει όμως στον Topalov να προβάλει πολύ σθεναρότερη αντίσταση.

γνωρίζοντας πολύ καλά ότι η θέση του είναι χαμένη

57...αxβ2

έτσι κι αλλιώς, προτιμά να οδηγήσει τη μάχη σε τακτι-

Μια κρυφή παγίδα υπάρχει μετά από 57...α2,

κές περιπλοκές, στις οποίες ο αντίπαλος μπορεί να κά-

οπότε τα λευκά δεν πρέπει να παίξουν 58.Βα8+ Ρβ5

νει κάποιο λάθος με καθοριστικές συνέπειες. Στη βα-

59.Βθ1, γιατί η Βασίλισσα εγκλωβίζεται μετά από

ριάντα που αναφέρθηκε στο σχόλιο της 52ης κίνησης

59...Πθ3 60.Βα1 (σε τρεις κινήσεις, η Βασίλισσα επι-

των μαύρων, αντίθετα, οποιαδήποτε ανακρίβεια των

σκέφθηκε τρεις γωνίες της σκακιέρας!) α4 61.Βxα2 Πθ1

λευκών απλά θα καθυστερούσε το τέλος.

(αυτή η βαριάντα εντοπίστηκε από τον ίδιο τον Svidler), οπότε η ισοπαλία θα ήταν αναπόφευκτη. Η σωστή αντί-

XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9+-+-+P+-0 9-+k+-+-+0 9zp-zp-+-+-0 9-+p+-+-+0 9zp-zP-tr-+-0 9-zP-+-mK-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

δραση των λευκών θα ήταν 58.Βγ8+, π.χ. 58...Ρβ6 59.Βδ8+ Ρα6 60.Βδ6+ Ρβ5 61.Βδ7+ Ρβ6 62.Βα4 και τα μαύρα δεν προλαβαίνουν να δημιουργήσουν το φράχτη τους γύρω από τη Βασίλισσα. Πολύ σωστά, λοιπόν, ο Topalov επιμένει στη στρατηγική αλλαγής όσο το δυνατόν περισσότερων λευκών Πιονιών. 58.Βγ8+ Ρβ5 Προφανώς όχι 58...Ρδ5 59.Ββ7+ και 60.Ρxε3. Ο μαύρος Βασιλιάς πρέπει να πλησιάσει το Σβ2, αν θέλει

57.ζ8Β Η μεγάλη συνάφεια του σκακιού με το Διαδί-

να το σώσει.

κτυο έχει οδηγήσει στο ευπρόσδεκτο φαινόμενο του

59.Ββ7+ Ρα4

Svidler έπαιξε με ακρίβεια, γιατί η εναλλακτική δυνα-

XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9+Q+-+-+-0 9-+-+-+-+0 9zp-zp-+-+-0 9k+p+-+-+0 9+-zP-tr-+-0 9-zp-+-mK-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

τότητα 57.βxα3 Πxγ3 58.ζ8Β Πxα3 οδηγεί σε φινάλε

60.Ρxε3

που είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να κερδηθεί. Στην

Η πρώτη παγίδα, μάλλον οφθαλμοφανής, είναι

“ζωντανού” σχολιασμού σημαντικών παρτίδων, ώστε να τους παρακολουθούν φίλοι και φίλες του σκακιού σε ολόκληρη την υφήλιο. Μια αρνητική παρενέργεια όμως αυτού του φαινομένου είναι ότι γίνονται πολλά σχόλια τουλάχιστον ανακριβή, αν όχι λανθασμένα, που στη συνέχεια αντιγράφονται από άλλους σχολιαστές και έτσι δημιουργούν ψευδείς εντυπώσεις στους αποδέκτες τους. Για παράδειγμα, εδώ διατυπώθηκε η άποψη ότι ο

60.Βxβ2: αντί να κερδίσουν εύκολα το φινάλε Βασίλισ-

Η προώθηση και αυτού του Πιονιού συνιστά α-

σας εναντίον Πύργου, τα λευκά έτσι ξεπουλάνε ½ βαθ-

ναπόσπαστο τμήμα της ιδέας του Topalov. Εξάλλου,

μό επειδή ο μαύρος Βασιλιάς βρίσκεται σε ιδιαίτερα

ταχύτατα έχανε 61...Ρα2 62.Βα4+ Ρβ1 63.Ρε2 (κίνηση

ασυνήθιστη θέση πατ! Δηλαδή, τα μαύρα μπορούν να

ακριβείας, μετά την οποία τα μαύρα βρίσκονται σε

δίνουν ανενόχλητα σαχ με τον Πύργο μέχρις ότου εκ-

zugzwang) Ργ1 64.Βδ1#.

βιαστεί το πάρσιμό του, π.χ. 60...Πζ3+ 61.Ρη2 Πη3+

62.Βxγ5+

62.Ρθ2 Πθ3+ 63.Ρη1 Πθ1+ 64.Ρη2 Πθ2+ 65.Ρxθ2 πατ.

Σύμφωνα με τα όσα ήδη αναφέρθηκαν, πάλι θα

Ο Svidler ξεφεύγει από αυτή την παγίδα, αλλά φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να εφησυχάσει...

ήταν λάθος 62.Ρδ2 β1Β, αφού το πάρσιμο 63.Βxβ1 καταλήγει στη γνωστή μας εικόνα πατ.

60...Ρα3 61.Ββ5

62...Ρβ3 63.Ββ4+

Ένα χαρακτηριστικό σχόλιο που διάβασα στο

Η άλλη επιλογή των λευκών 63.Ββ5+ προσφέρει

Διαδίκτυο έλεγε ότι όλα τελείωσαν πια. Ο σχολιαστής

στα μαύρα την εναλλακτική δυνατότητα 63...Ρxγ3, οπό-

μάλιστα πρόσθεσε με υποτιμητικό τόνο ότι ο Topalov

τε τα λευκά κερδίζουν σχετικά εύκολα με 64.Ρε4 α3

έπαιξε «μέχρι το ματ».

65.Ρδ5. Ο Topalov όμως πιθανότατα θα συνέχιζε πάλι

Όπως θα δούμε στη συνέχεια, τα πράγματα κάθε

63...Ργ2, ώστε να προκύψει η ίδια θέση με την παρτίδα.

άλλο παρά έτσι έχουν. Συχνά πρέπει κανείς να εμπιστεύ-

63...Ργ2 64.Βxα4+ Ρxγ3

εται περισσότερο τους παίκτες παρά τους αναλυτές, ιδίως

Μετά από 64...Ργ1 τα λευκά έχουν πολλούς τρό-

όταν πρόκειται για κορυφαίους παίκτες και για αναλυτές

πους να κερδίσουν, ο πιο “τεμπέλικος” από τους οποί-

που βρίσκονται σε σχετική πίεση χρόνου. Βέβαια, και οι

ους είναι 65.Βxγ4 β1Β 66.Βζ1+ Ργ2 67.Βxβ1+ Ρxβ1

παίκτες έχουν σαφέστατα περιορισμένο χρόνο σκέψης,

68.γ4 κλπ.

ενώ φυσικά δεν μπορούν να μετακινούν τα κομμάτια

XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9+-+-+-+-0 9-+-+-+-+0 9+-+-+-+-0 9Q+p+-+-+0 9+-mk-mK-+-0 9-zp-+-+-+0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy

πάνω στη σκακιέρα ή να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές για τις αναλύσεις τους, διαθέτουν όμως πολύ μεγαλύτερη αυτοσυγκέντρωση και συνήθως ιεραρχούν τις ανάγκες της θέσης πολύ σωστότερα. (Για την ιστορία, το ακριβές σχόλιο στο Διαδίκτυο ήταν: «It’s all over now. White’s king is too close to allow a last moment escape. Topalov sat there grimly in the theatre and played on “until mate”.») Για παράδειγμα, μια παγίδα στην οποία αρκετοί παίκτες θα μπορούσαν να πέσουν, κρύβεται πίσω από

65.Βα5+

το άμεσο πλησίασμα του Βασιλιά, αντίδραση ψυχολογικά σχεδόν αυτόματη στο φινάλε, για κάθε έμπειρο παίκτη. Μετά όμως από 61.Ρδ2 α4 62.Ργ2 τα μαύρα θα έπαιζαν 62...β1Β+ και οποιοδήποτε πάρσιμο της Βασίλισσας οδηγεί σε θέση πατ. Μάλιστα, η απάντηση 63.Βxβ1 δημιουργεί εικόνα-“ηχώ” αυτής που αναφέρθηκε στο αμέσως προηγούμενο σχόλιο. Η ίδια ιδέα λειτουργεί προς όφελος των μαύρων και στην περίπτωση που τα λευκά δοκιμάσουν ενδιάμεσα 62.Ββ5, οπότε το λάθος θα ήταν η κίνηση 61.Ρδ2. 61...α4

Εδώ υπάρχει άλλη μια κρυφή παγίδα που δείχνει την ευρηματικότητα του Topalov, στην οποία θα έπεφταν σίγουρα πολλοί αντίπαλοι μετά από 6ωρη μάχη: φαινομενικά η προαγωγή του Σβ μπορεί να αποφευχθεί με 65.Βδ1 (ή 65.Βα2), αλλά τότε ακολουθεί έτσι κι αλλιώς 65...β1Β, γιατί μετά από 66.Βxβ1 προκύπτει νέα εικόνα πατ! Φυσικά, εκτός από τη

μαχητικότητα του

Topalov, πρέπει να αναγνωριστεί και η διορατικότητα του Svidler, ο οποίος ξέφυγε από τόσες πολλές παγίδες.

Αρκετοί παίκτες θα ένιωθαν ικανοποιημένοι με τον εαυτό τους που γλίτωσαν την πρώτη ή τη δεύτερη, ώστε να την “πατήσουν” λίγο πριν φτάσουν στην πηγή να πιουν νερό! Παρόμοιες παγίδες είχαν εμφανιστεί και στις παρτίδες Kupffer-von Wulf (Πετρούπολη, 19ος αιώνας) και Bremel-Kertis (Βουδαπέστη, 1948), τις οποίες η επιτιθέμενη παράταξη πάλι απέφυγε. Πρέπει πάντως να προστεθεί ότι, αν και συγκριτικά καλύτερη, η επιλογή του Svidler δεν είναι εδώ η μοναδική. Τα λευκά κερδίζουν και με 65.Βα3+ Ργ2 66.Βα2 γ3 67.Ρδ4, π.χ. 67.Ργ1 68.Ρxγ3 β1Β 69.Βδ2# ή 67...Ρδ2 68.Ββ1 γ2 69.Βxβ2 Ρδ1 70.Ρδ3, πάλι με βαριάντα-“ηχώ” 70...γ1Β 71.Βε2#. 65...Ργ2 Στο 65...Ρβ3 66.Ββ5+ Ργ3 τα λευκά χαλάνε την εικόνα πατ με την απλή κίνηση 67.Ρε2, οπότε θα προκύψει θεωρητικό φινάλε Ρ+Β εναντίον Ρ+Σ, το οποίο τα λευκά κερδίζουν με σχετική ευκολία. 66.Βζ5+ Κερδίζει επίσης η πρόταση του Λαέρτη Κλήμη 66.Βδ2+, π.χ. 66...Ρβ3 67.Βδ1+ Ρα2 68.Βα4+ Ρβ1 69.Ρδ2 γ3+ 70.Ρxγ3 Ργ1 71.Βγ2#. 66...Ργ1 Ή 66...Ργ3 67.Ββ1 κλπ. 67.Βζ1+ Το ματ είναι πια πού κοντά, γι’ αυτό ο Topalov εγκατέλειψε. Μετά από 67...Ργ2 68.Βxγ4+ ακολουθεί είτε 68...Ρβ1 69.Ρδ2 Ρα1 70.Βα4+ Ρβ1 71.Ργ3 Ργ1 72.Βγ2# είτε 68...Ρδ1 69.Βγ3 β1Ι (69...β1Β 70.Βδ2#) 70.Ββ2 με αναπόφευκτο ματ στην επόμενη κίνηση. 1–0