Viswanathan Anand – Vassily Ivanchuk Λας Πάλμας 1996, 3ος γύρος
σχόλια: Ηλίας Κουρκουνάκης
Αυτή η παρτίδα παίχτηκε στις 11 Δεκεμ-
6...Ιxε5 7.δ4 Ιxε4 8.Πε1
βρίου, δηλαδή την ημέρα που ο Anand γιόρταζε
Ίσως η ισχυρότερη κίνηση, καθώς μετά
τα 27α γενέθλιά του. Πόσοι άραγε θα μπορού-
από 8.δxγ5 Ιxγ5 τα μαύρα δεν αντιμετωπίζουν
σαν να κάνουν ένα καλύτερο δώρο στον εαυτό
ουσιαστικά προβλήματα. Μια ενδεικτική συνέ-
τους;
χεια είναι 9.Πε1 0–0 10.Πxε5 Ιxα4 11.Πη5 Πε8 1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αβ5 α6 4.Αα4 Ιζ6
12.Ιγ3 Ιxγ3 13.βxγ3 δ6 14.Πη3 Πε6 15.Αη5 Βε8 16.Βδ2 Αδ7 17.γ4 Ρθ8 18.Βγ3 ζ6 19.Αε3 β6
5.0–0 Αγ5 O Ivanchuk είχε ήδη δοκιμάσει τη βαριά-
20.Πδ1 Αγ6 21.ζ4 Βθ5 22.Πζ1 Βζ5 23.Πζ2 Παε8
ντα Moller δύο φορές μέσα στο 1996, εναντίον
24.θ4 Πε4 25.Βδ3 Αδ7 26.Πζζ3 Βθ5 27.Αζ2
των Kamsky και Short. Κατά συνέπεια, δεν θα
Βxθ4 28.Βδ5 Βθ6 29.Πε3 Πxε3 30.Αxε3 Πζ8
μπορούσε να αποτελέσει έκπληξη για τον Ινδό
31.Ββ7 Βθ4 32.Πζ3 Αη4 33.Πζ2 Βη3 34.Αδ2 Βα3
γκρανμέτρ. Πάντως, πολύ δημοφιλέστερη έγινε
35.Βxγ7 Πγ8 36.Βxβ6 Βxα2 37.Αβ4 Βxγ4
στη συνέχεια η σειρά κινήσεων 5...β5 6.Αβ3 και
38.Βxδ6 θ5 39.Βε7 Ββ5 40.Αδ6 Ββ6 41.ζ5 Ρθ7
μόνο τώρα 6...Αγ5. Η κυριότερη διαφορά των
42.Αη3 και 0–1 (Illa-Alekhine, Μπουένος Άιρες
δύο επιλογών βρίσκεται στο ποιες υποβαριάντες
1926). Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τα λευκά
θέλει να αποφύγει κανείς.
πρέπει να αποφύγουν το πάρσιμο 8.δxε5, εξαιτί-
XIIIIIIIIY 9r+lwqk+-tr0 9+pzpp+pzpp0 9p+n+-sn-+0 9+-vl-zp-+-0 9L+-+P+-+0 9+-+-+N+-0 9PzPPzP-zPPzP0 9tRNvLQ+RmK-0 xiiiiiiiiy
ας της τυπικής συνέχειας 8...Ιxζ2 9.Πxζ2 Αxζ2+ 10.Ρxζ2 Βθ4+ και 11...Βxα4. Πάντως, μια άλλη συνηθισμένη επιλογή σε αυτό το σημείο είναι 8.Βε2. Και αυτή την κίνηση αντιμετώπισε ο Alekhine σε μια όχι και τόσο γνωστή παρτίδα: 8...Αε7 9.Βxε4 Ιη6 10.γ4 0–0 11.Ιγ3 ζ5 12.Βζ3 Ιθ4 13.Βδ3 β5 14.Αβ3 Ρθ8 15.Αζ4 Ιη6 16.Αδ2 Αβ7 17.Πζε1 βxγ4 18.Αxγ4 δ5
6.Ιxε5
19.Αβ3 γ5 20.δxγ5 δ4 21.Ια4 Αε4 22.Βγ4 Αη5
Η βασικότερη αντίδραση των λευκών,
23.Βγ1 Αxδ2 24.Βxδ2 Ιθ4 25.ζ3 Αxζ3 26.η3 Αγ6
συνεπής στη μάχη για το κέντρο μέσω της στή-
27.ηxθ4 Πζ6 28.θ5 Πθ6 29.Πε6 Πxε6 30.Αxε6
λης ε.
Αxα4 31.θ6 ηxθ6 32.Βζ4 Βζ6 33.Πζ1 Αβ5 34.Πζ2
© Ηλίας Κουρκουνάκης
Πε8 35.Αβ3 Πε1+ και 0–1 (Takacs-Alekhine,
έτσι να διατηρήσουν σημαντική υπεροχή χώ-
Βιέννη 1922).
ρου., Η παλιότερη συνέχεια 11...ζ5 12.Πε2 ζ4
8...Αε7 9.Πxε4 Ιη6 10.γ4
13.ζ3 δεν προσφέρει στα μαύρα σημαντικές επι-
Ίσως η πιο διάσημη παρτίδα του Ρωσσο-
θετικές δυνατότητες, ενώ τα λευκά συχνά πετυ-
Γάλλου παγκόσμιου πρωταθλητή σε αυτή τη
χαίνουν να αξιοποιήσουν το άνοιγμα της διαγω-
βαριάντα είναι η ακόλουθη, με περιπλοκές που
νίου β1–θ7. Χαρακτηριστική εξέλιξη είχε η συ-
πραγματικά εξάπτουν το ενδιαφέρον: 10.Ιγ3 0–0
νάντηση Kashdan-Milner Barry, Λονδίνο 1932:
11.Ιδ5 (στρατηγικά απαραίτητο, αλλιώς τα μαύ-
13…δ6 14.Αγ2 Αζ5 15.Αxζ5 Πxζ5 16.Βδ3 Βδ7
ρα θα πραγματοποιήσουν την προώθηση ...δ7-
17.Ιδ5 Παζ8 18.Ιxε7+ Ιxε7 19.Αδ2 Ιγ6 20.Αγ3 δ5
δ5) Αδ6 12.Βζ3 ζ5 13.Αβ3 Ρθ8 14.Πε2 ζ4 15.γ4
21.γ5 η5 22.Παε1 Π5ζ6 23.β4 Π8ζ7 24.α4 Ιε7
γ6 16.γ5 Αβ8 17.Ιβ6 δ5 18.Ιxα8 Ιθ4 19.Βγ3 ζ3
25.β5 αxβ5 26.αxβ5 Ιζ5 27.Πε5 Ιε3 28.Πxη5+
20.Πε5 Αxε5 21.δxε5 Ιxη2 22.Βδ4 Βδ7 23.ε6
Πη7 29.Πxη7+ Βxη7 30.η3 Ιζ5 31.η4 θ5 32.θ3
Βxε6 24.Αδ2 Βη6 25.Αγ2 Βxγ2 26.Ρθ1 Βη6
θxη4 33.ζxη4 Ιε3 34.Αδ2 Ιxη4 35.θxη4 Βxη4+
27.Πη1 Αθ3 28.Ιβ6 Ιζ4 29.Πxη6 Αη2+ 30.Πxη2
36.Ρζ2 Βθ4+ 37.Ρε2 ζ3+ 38.Ρδ1 ζ2 39.Πζ1
ζxη2+ 31.Ρη1 Ιε2+ 32.Ρxη2 Ιxδ4 και 0–1
Βη4+ 40.Ργ2 Πζ3 41.Αε3 Βη2 42.Ρδ2 Πζ8
(Vigodchikov-Alekhine,
43.Ρδ1 Πα8 44.Πxζ2 Πα1+ 45.Ργ2 Πα2+
δι'
αλληλογραφίας
46.Ρβ3 Πxζ2 47.Αxζ2 Βxζ2 48.Βη6+ Ρζ8
1909). 10...0–0
49.Βθ6+ Ρε7 50.Βη5+ Ρε6 51.Βε5+ Ρδ7
Τα μαύρα δεν πρέπει να δείξουν υπέρμε-
52.Βxδ5+ Ργ8 53.Βε6+ Ρδ8 54.Βη8+ Ρδ7
τρη αισιοδοξία, όπως φάνηκε σε μια άλλη παρτί-
55.Βη4+ Ρδ8 56.Βη5+ Ρδ7 57.Βδ5+ Ρε7 58.γ6
δα του ισχυρότερου παίκτη που υιοθέτησε συ-
βxγ6 59.βxγ6 Βζ4 60.Βγ5+ Βδ6 61.Ργ4 Ρε6
στηματικά τη βαριάντα Moller στο πρώτο μισό
62.Βxδ6+ Ρxδ6 63.δ5 Ρε7 64.Ργ5 Ρε8 65.Ρβ5
του 20ού αιώνα: 10...β5 11.γxβ5 Αβ7 12.δ5 0–0
και 1–0.
13.Ιγ3 Αδ6 14.Βθ5 ζ5 15.Αη5 Ββ8 16.Πε3 αxβ5 17.Αxβ5 Πζ7 18.Πθ3 Ιζ8 19.Αδ3 Αα6 20.Αxα6 Πxα6 21.Βε2 Πβ6 22.β3 ζ4 23.Ιε4 Αε5 24.Πδ1 θ6 25.Βθ5 Πη6 26.Αxθ6 Πxθ6 27.Βxε5 δ6 28.Βγ3 Πη6 29.Βζ3 Ββ4 30.Πθ4 Ιδ7 31.Βθ3 Πε7 32.Πθ8+ Ρζ7 33.Βζ5+ Ιζ6 34.Βγ8 Πxη2+ 35.Ρxη2 Βxε4+ 36.Ρη1 ζ3 37.Πζ8+ Ρη6 38.Βθ3 Πε5 39.Ρθ1 Ιη4 40.Πη1 Πη5 41.Βη3 Ρθ7 42.θ3 Βε7 43.Βxζ3 Ιζ6 44.Βδ3+ και 1–0 (ProassiAlekhine, Buenos Airεs 1926). 11.Ιγ3 δ6 Η σύγχρονη επιλογή, αφού μετά από 11...γ6
(δημιουργεί
τη
στρατηγική
απειλή
12...β5) τα λευκά μπορούν να παίξουν 12.δ5 και
© Ηλίας Κουρκουνάκης
Viswanathan Anand
12.Ιδ5
(απομακρύνει το Βασιλιά από την 1η οριζόντιο,
Λίγο καιρό νωρίτερα, η παρτίδα Ulibin-
ώστε να αποφευχθούν κάποια ενοχλητικά σαχ,
Fernandez Garcia, Ibercaja 1994, είχε συνεχι-
όπως στη βαριάντα που αναφέρεται αμέσως πα-
στεί 12.Βθ5 γ6 13.Αγ2 ζ5 14.Πε1 Αζ6 15.Ιε2 Ιθ4
ρακάτω 23...Ρθ8 24.Αγ2 Αζ7 (όχι, βέβαια,
16.Ιζ4 Αxδ4 17.η3 Ιη6 18.Ιxη6 θxη6 19.Βxη6 Βζ6
24...Αxγ4 25.Πxε8 Βxε8 26.Βζ5 και τα λευκά
20.Βxζ6 Αxζ6 21.Αζ4 Αxβ2 22.Παδ1 Αγ3 23.Πε3
κερδίζουν) 25.Αζ5 Βδ8 26.Αε6 Αxε6 27.Πxε6
Αβ4 24.Αxδ6 Αxδ6 25.Πxδ6 ζ4 26.Πε5 ζxη3
Πxε6 28.Πxε6 δ5 29.β3 Πε8 30.γxδ5 γxδ5 31.Βε3
27.θxη3 Αη4 28.Πη5 Αε2 29.Αβ3 Παδ8 30.γ5+
Πxε6 32.Βxε6 Ρθ7 33.Ρη2 α5 34.α4 β6 35.θ5
Ρθ7 31.Αγ2+ Ρη8 32.Αβ3+ Ρθ7 33.Πε5 Πxδ6
Ρθ8 36.Ρζ3 Ρθ7 37.Ρη4 Ρθ8 38.Ρζ5 Ρθ7 39.η4
34.γxδ6 Αη4 35.Αγ2+ Ρθ6 36.Πε7 Πδ8 37.Πxβ7
Βα8 40.Βδ7 Βα6 41.Βxδ5 Βε2 42.Βε4 Βxζ2+
Πxδ6 38.Αε4 Αε6 39.α3 Αδ5 και ½–½.
43.Ρε6+ Ρη8 44.Βα8+ και 1–0 (ακολουθεί 44...Ρθ7 45.Ρζ7 με αναπόφευκτο ματ).
12...Αθ4
13...γ6
XIIIIIIIIY 9r+lwq-trk+0 9+pzp-+pzpp0 9p+-zp-+n+0 9+-+N+-+-0 9L+PzPR+-vl0 9+-+-+-+-0 9PzP-+-zPPzP0 9tR-vLQ+-mK-0 xiiiiiiiiy
Άλλη
εναλλακτική
δυνατότητα
ήταν
13...Αε6, οπότε δεν παίζεται 14.Ιζ4 Αxγ4 15.Ιxη6 Αxζ2+ κλπ.
13...γ6. Μετά από παρέλευση περίπου ½ ώρας,
XIIIIIIIIY 9r+lwq-trk+0 9+p+-+pzpp0 9p+pzp-+n+0 9+-+N+-+Q0 9L+PzPR+-vl0 9+-+-+-+-0 9PzP-+-zPPzP0 9tR-vL-+-mK-0 xiiiiiiiiy
αποφάσισε ότι δεν υπήρχε δρόμος επιστροφής
14.Πxθ4
και συνεπώς η μοναδική δυνατότητα διεκδίκη-
Εξαιρετική σύλληψη, για την οποία ορι-
Σε αυτό το σημείο, ο Anand βυθίστηκε σε σκέψη, επειδή αντιλήφθηκε ότι η τυποποιημένη κίνηση 11.η3 δεν οδηγεί πουθενά μετά από
σης της νίκης ήταν να προβεί σε θυσία υλικού.
σμένοι σχολιαστές πίστεψαν ότι μπορούσε να
13.Βθ5
δοκιμαστεί στην πράξη μόνο μετά από ενδελεχή
Πάντως, οι ντόπιοι φίλαθλοι του σκακιού
«σπιτική» ανάλυση. Χαρακτηριστική όμως είναι
είχαν ήδη την ευκαιρία να παρακολουθήσουν
η μετέπειτα δήλωση του Ινδού γκρανμέτρ, ο
παλιότερα την παρτίδα Smirin-Izeta, Λας Πάλ-
οποίος όχι αδικαιολόγητα θεωρείται από πολ-
μας 1993, στην οποία είχε παιχτεί 13.η3 γ6
λούς ως το μεγαλύτερο «φυσικό ταλέντο» της
14.Ιζ4 Ιxζ4 (εξισορροπεί πλήρως τη θέση, αλλά
εποχής: «Υπολόγισα τη θυσία χωρίς να καταλήξω
ακόμη καλύτερο μοιάζει 14...Αη5) 15.Αxζ4 Αζ6
σε ακριβή συμπεράσματα και είπα στον εαυτό
16.Πε1 Αη5 17.Βδ2 Αxζ4 18.Βxζ4 Αε6 19.Αβ3
μου: αν η θυσία αποδειχτεί σωστή, ωραία, αλλιώς
Βδ7 20.Πε3 Παε8 21.Παε1 ζ6 22.θ4 θ6 23.Ρθ2
κρίμα. Και λειτούργησε τέλεια.»
© Ηλίας Κουρκουνάκης
Το στρατηγικό υπόβαθρο της θυσίας βρί-
16...Πβ8
σκεται στην αδυναμία των μαύρων κομματιών
Η διαφυγή 16...Πα7 όχι μόνο είναι α-
να ξεφύγουν από τον κλοιό που θα σχηματιστεί
ντιαισθητική, αλλά επιπλέον μετά από 17.β4 ο
στις αμέσως επόμενες κινήσεις. Δίχως τη δυνα-
Πύργος δεν θα αναδυθεί ποτέ από τα απύθμενα
τότητα κάποιας απελευθερωτικής διάσπασης
βάθη της εξορίας του (π.χ. 17...α5 18.β5). Επί-
Πιονιού, οι δυνάμεις τους μοιάζει να έχουν πα-
σης καλό πάντως θα ήταν τότε 17.Αζ4 Ιζ5 18.δ5
ραλύσει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
ζ6 19.γ5 γxδ5 20.γxδ6 (απειλεί 21.δ7) Ιδ4
Πάντως, η απόφαση για τη θυσία είχε
21.Αε3 κλπ.
οπωσδήποτε παρθεί στην προηγούμενη κίνηση,
Όπως φαίνεται από τη συνέχεια της παρ-
διαφορετικά τα μαύρα ήδη θα στέκονταν καλύ-
τίδας, η αντικειμενικά καλύτερη δυνατότητα των
τερα.
μαύρων ήταν να παίξουν εδώ 16...Αζ5, μολονότι 14...Βxθ4
και σε αυτή την περίπτωση τα λευκά αποκτούν
Υποχρεωτικό πάρσιμο, αφού μετά από
μια σταθερή υπεροχή, χάρη στο ζεύγος των Α-
14...Ιxθ4 15.Αη5 ζ6 (όχι 15...Βα5 16.Ιε7+ Ρθ8
ξιωματικών.
και τώρα είτε 17.Αγ2 θ6 [χάνουν επίσης 17...Ιη6
17.Αζ4
18.Αxη6 ζxη6 19.Ιxη6+ Ρη8 20.Ιxζ8, οπότε δεν
Η κυριαρχία του Ιβ6 στους Πβ8 και Αγ8
παίζεται 20...Ρxζ8 21.Αε7+, και 17...Ιζ5 18.Ιxζ5
είναι περισσότερο από εμφανής, ενώ και ο ρόλος
Αxζ5 19.Αζ6 κλπ.] 18.Βxθ6+ ηxθ6 19.Αζ6# είτε
του μαυροτετράγωνου λευκού Αξιωματικού
17.Βxθ4 Βxα4 18.Αζ6 με τις ακαταμάχητες α-
αποδεικνύεται καθοριστικός. Πρέπει όμως να
πειλές 19.Αxη7+ Ρxη7 20.Βη5+ Ρθ8 21.Βζ6#
υπολογιστούν με ακρίβεια οι προσπάθειες των
και 19.Βθ6) τα λευκά μπορούν να αποκτήσουν
μαύρων για αντιπαιχνίδι, ώστε να εξουδετερω-
αποφασιστικό
είτε
θούν έγκαιρα.
16.Ιxζ6+ ηxζ6 17.Αxθ4 είτε, ακόμη καλύτερα,
17...Ιζ5
16.Αxθ4 γxδ5 17.Βxδ5+ Ρθ8 (ή 17...Πζ7 18.Αη3
Φυσικά, όχι 17...Πδ8 18.Αη5, οπότε τα
πλεονέκτημα
παίζοντας
Αδ7 19.Αβ3) 18.Αη3 Αδ7 19.Αγ2 κλπ.
λευκά αποκτούν αμέσως υλική υπεροχή.
15.Βxθ4 Ιxθ4 16.Ιβ6
18.δ5
XIIIIIIIIY 9r+l+-trk+0 9+p+-+pzpp0 9psNpzp-+-+0 9+-+-+-+-0 9L+PzP-+-sn0 9+-+-+-+-0 9PzP-+-zPPzP0 9tR-vL-+-mK-0 xiiiiiiiiy
XIIIIIIIIY 9-trl+-trk+0 9+p+-+pzpp0 9psNpzp-+-+0 9+-+P+n+-0 9L+P+-vL-+0 9+-+-+-+-0 9PzP-+-zPPzP0 9tR-+-+-mK-0 xiiiiiiiiy
Σημαντική κίνηση, κερδίζει ένα πολύτιμο
Κίνηση-«κλειδί» στην ιδέα του Anand,
τέμπο στην εφαρμογή του σχεδίου των λευκών.
περιορίζει αισθητά τις επιλογές των μαύρων.
© Ηλίας Κουρκουνάκης
Αντί να υποστηρίξουν παθητικά το Σδ4, τα λευ-
από τα λευκά να συνεχίσουν σε ήρεμο ρυθμό με
κά απλά αλλάζουν τη θέση του, ενώ παράλληλα
19.β4 και 20.Πε1, προετοιμάζοντας μάλιστα τη
απαγορεύουν την ανάπτυξη του Αγ8 στο ε6.
μελλοντική προώθηση η2-η4 με θ2-θ3. Φυσικά,
Παρά την απομάκρυνση των Βασιλισσών
είναι πολύ σημαντικό ότι τα μαύρα δεν διαθέ-
από τη σκακιέρα, τα λευκά διαθέτουν υπεραρκε-
τουν καθόλου ενεργητικό αντιπαιχνίδι, οπότε
τό στρατηγικό αντάλλαγμα για τη «διαφορά».
περιορίζονται σε καθαρά αμυντικές κινήσεις
Το ζήτημα είναι κατά πόσο θα μπορέσουν να
όπως ...θ7-θ5 και ...ζ7-ζ6.
διατηρήσουν την υπεροχή που τους προσφέρει η
Για τον ίδιο λόγο, αντί για την δραστήρια
σχεδόν πλήρης ακινητοποίηση των εχθρικών
κίνηση του Πύργου, ο Ivanchuk θα μπορούσε να
κομματιών στην πτέρυγα της βασίλισσας, ώστε
παίξει 18...θ5. Έτσι κι αλλιώς, η υλική υπεροχή
να αυξήσουν σταδιακά την πίεση ενεργοποιώ-
των μαύρων δεν γίνεται εύκολα αισθητή. Ο επι-
ντας και τις υπόλοιπες δυνάμεις τους.
πλέον χώρος που διαθέτουν τα λευκά επιτρέπει
18...Πε8
πολύ μεγαλύτερη ευχέρεια επιλογών όσον αφο-
Λογική απόπειρα να ελεγχθεί η μοναδική
ρά στην τοποθέτηση των κομματιών τους, αρκεί
ανοιχτή κάθετος, ενώ παράλληλα δημιουργείται
να μπορέσουν να διατηρήσουν σταθερή τη διά-
η απειλή 19...Πε4 (γι’ αυτό το λόγο, δεν είναι
ταξη των Πιονιών.
καλό τώρα 19.η4).
19.Ρζ1
Μετά από 18...γxδ5 19.γxδ5 (πάλι όχι
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν χρειά-
19.η4 Ιδ4 20.Αxδ6 Αxη4 21.Ιxδ5 Πβδ8 22.Αxζ8
ζεται ακρίβεια στη σειρά των κινήσεων, με τις
Ρxζ8 με ικανοποιητικό παιχνίδι για τα μαύρα) ο
οποίες η υπεροχή χώρου θα παγιωθεί και στη
λευκός Πύργος απειλεί να εισβάλει στο εχθρικό
συνέχεια θα επεκταθεί. Ήδη αναφέρθηκε ότι δεν
στρατόπεδο χρησιμοποιώντας την «αφύλαχτη
είναι καλό να εκδιωχθεί αμέσως ο Ιζ5 με 19.η4,
διάβαση» γ7, π.χ. 19...Πδ8 20.Πε1 (όχι αμέσως
εξαιτίας της απάντησης 19...Πε4, ενώ επίσης
20.Πγ1 Ιδ4 21.Ρζ1 Αζ5) Ρζ8 21.θ3 Ιε7 22.η4,
ανεπαρκές αποδεικνύεται 19.θ3 θ5 (η ισχυρότε-
οπότε τα μαύρα κομμάτια δυσκολεύονται πολύ
ρη αντίδραση, καθώς σε συνέχειες όπως
να ελιχθούν στο ίδιο τους το στρατόπεδο. Σε
19...Πε2 20.η4 Πxβ2 21.Αβ3 Ιδ4 22.Αxδ6 Ιxβ3
αυτή την περίπτωση, ενδιαφέρον παρουσιάζει η
23.αxβ3 Πxβ3 24.γ5 αναδεικνύεται στο έπακρο
πρόταση του σκακιστή της Ένωσης Ποντίων
η παθητικότητα των μαύρων κομματιών στην
Μελισσίων Χρήστου Κεφαλή 19...θ6.
πτέρυγα της βασίλισσας, π.χ. 24...Πxβ6 25.γxβ6
Πιθανότατα όμως ήταν προτιμότερο να
Πα8 26.Πε1 θ6 27.Πε8+ Ρθ7 28.δxγ6 βxγ6
δοκιμαστεί εδώ 18...Πδ8, καθώς τότε τα λευκά
29.Πε7 και τα λευκά κερδίζουν) 20.Ρζ1 Πε4 (η
δεν μπορούν να διασπάσουν την εχθρική αμυ-
διαφορά με τη συνέχεια της παρτίδας είναι ότι ο
ντική γραμμή με 19.γ5 γxδ5 20.η4, επειδή μετά
μαύρος Βασιλιάς διαθέτει τετράγωνο διαφυγής
από 20...Ιδ4 21.Αxδ6 Αxη4 τα μαύρα στέκονται
από την 8η οριζόντιο και συνεπώς δεν μπορεί
ικανοποιητικά (μια ενδεικτική συνέχεια είναι
πια να παιχτεί 21.Πε1 με την ίδια αποτελεσματι-
22.Αxβ8 Πxβ8 23.Ιxδ5 Πδ8 24.Ιε3 Αε6 25.β4 ζ5
κότητα).
κλπ.). Η συνετή αντιμετώπιση της θέσης απαιτεί
© Ηλίας Κουρκουνάκης
Τέλος, είναι προφανές ότι πρέπει να απο-
φευχθεί το λαίμαργο πάρσιμο 19.δxγ6 βxγ6
20.δxγ6 βxγ6 21.Αxγ6 Πxβ6 (όχι, βέ-
20.Αxγ6, αφού μετά από 20...Πε2 τα μαύρα
βαια, 21...Πε6 22.Ιxγ8 Πxγ8 23.Αδ7, ούτε
κομμάτια αποκτούν επαρκή κινητικότητα.
21...Πε7 22.Ιδ5 με πλήρες στρατηγικό αντάλ-
19...θ6
λαγμα για ελάχιστη πια διαφορά υλικού)
Το γεγονός ότι ο λευκός Βασιλιάς καλύ-
22.Αxε8 Πxβ2 και τα μαύρα στέκονται ικανο-
πτει το τετράγωνο εισόδου ε2 σημαίνει ότι η
ποιητικά
μοναδική ενεργητική δυνατότητα που απέμεινε
Η μακρόχρονη πια εμπειρία με στρατηγι-
στα μαύρα είναι 19...Πε4. Τότε όμως ακολουθεί
κές θυσίες διαφοράς οδηγεί στο συμπέρασμα
20.Πε1 και μετά από 20...Πxε1+ 21.Ρxε1 η δι-
ότι, ακόμη και σε κορυφαίο επίπεδο, η ψυχολο-
πλή απειλή η2-η4 και γ4-γ5 δεν μπορεί να εξου-
γική παράμετρος δεν πρέπει να υποτιμηθεί: στο
δετερωθεί με ικανοποιητικό τρόπο.
κρίσιμο μεταβατικό στάδιο αμέσως μετά της θυ-
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι στη συγκε-
σία, η αμυνόμενη πλευρά σπάνια παίζει με τη
κριμένη θέση τα λευκά έχουν τόσο μεγάλη υπε-
μέγιστη δυνατή ακρίβεια, επειδή οι νέες συνθήκες
ροχή χώρου, ώστε δεν ενοχλούνται από την αλ-
της έχουν επιβληθεί και δεν προέκυψαν μετά από
λαγή του μοναδικού Πύργου που τους απέμεινε
συνειδητή επιλογή της. Έτσι κι εδώ, ο κορυφαίος
μετά τη θυσία διαφοράς. Παρόμοια εξέλιξη είναι
Ουκρανός γκρανμέτρ δεν χειρίζεται με τον κα-
συνήθως σκόπιμο να αποφεύγεται, ιδίως αν έ-
λύτερο τρόπο τη διάταξη των Πιονιών στην πτέ-
χουν απομακρυνθεί από τη σκακιέρα και οι Βα-
ρυγα του βασιλιά, με καταστροφικές συνέπειες.
σίλισσες, προκειμένου να διατηρηθεί η «ευθύ-
20.θ3
γραμμη» λειτουργία από τουλάχιστον ένα κομ-
υπεροχή των λευκών. Αργότερα όμως, σε ανα-
XIIIIIIIIY 9-trl+r+k+0 9+p+-+pzp-0 9psNpzp-+-zp0 9+-+P+n+-0 9L+P+-vL-+0 9+-+-+-+P0 9PzP-+-zPP+0 9tR-+-+K+-0 xiiiiiiiiy
λύσεις του για το γνωστό Ολλανδικό περιοδικό
Τώρα τα μαύρα αντιμετωπίζουν πρακτικά
«Νew in Chess», o Anand πρότεινε επίσης τη
αξεπέραστες δυσκολίες εναντίον της απλής α-
συνέχεια 19...θ5, με τις εξής βαριάντες:
πειλής η2-η4: ο Αζ4 απέκτησε τετράγωνο οπι-
μάτι της επιτιθέμενης παράταξης. Από την άλλη πλευρά, η συγκεκριμένη αντίδραση του Ivanchuk δεν είναι η ενδεδειγμένη. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της παρτίδας, ο Anand ισχυρίστηκε ότι απαραίτητο ήταν 19...ζ6, π.χ. 20.θ3 Πε5, οπότε η επιστροφή του επιπλέον υλικού περιορίζει στο ελάχιστο την
20.Πδ1 Πε4, οπότε δεν είναι καθόλου
σθοχώρησης στο θ2, ενώ το Ση4 θα προστατεύε-
εύκολο για τα λευκά να βρουν μια καλή συνέ-
ται και τα λευκά θα είναι έτοιμα να περάσουν
χεια, π.χ. 21.η3 γxδ5 22.Πxδ5 Αε6 κλπ.
ανενόχλητα σε άμεση επίθεση, μετά την αναπό-
20.Πε1 Πxε1+ 21.Ρxε1 ζ6 και τα μαύ-
φευκτη οπισθοχώρηση του Ιζ5.
ρα διαθέτουν καλύτερες προοπτικές σε σύγκριση
20...Πε4
με την εξέλιξη της παρτίδας
Είναι πια πολύ αργά να παιχτεί 20...θ5,
© Ηλίας Κουρκουνάκης
εξαιτίας της συνέχειας 21.η4 θxη4 22.θxη4 Πε4
τιών με το κάρφωμα του Αγ8. Έτσι εκβιάζεται
23.Αθ2 Πxη4 24.Πε1, π.χ. 24...Ρζ8 25.Αγ2 η6
τώρα η αλλαγή των Πύργων και συνεπώς εξανε-
26.Αxζ5 Αxζ5 27.Αxδ6+ και 28.ζ3, οπότε τα
μίζεται κάθε ελπίδα των μαύρων για ενεργητικό
λευκά αποκτούν αποφασιστική υλική υπεροχή.
αντιπαιχνίδι.
είναι
Σαφώς υποδεέστερο είναι 24.Πδ1 Αε6
20...Πδ8 21.η4 Ιθ4 22.γ5 κλπ., επομένως τα
(όχι όμως 24...β5 25.Αγ2 Ιθ4 26.Αxδ6 και τώρα
μαύρα είναι υποχρεωμένα να συνεχίσουν στο
είτε 26...Πβ6 27.Αη3 είτε 26...Πα8 27.Αε4 Πα7
ρυθμό αντεπίθεσης που επέβαλε η επιλογή της
28.Αη3) 25.ηxζ5 Αxζ5, οπότε η κατάσταση δεν
18ης κίνησης.
πρόκειται να ξεκαθαρίσει με την ίδια ευκολία.
Προφανώς
επίσης
ανεπαρκές
Δεν αποκλείεται όμως ο Ivanchuk να είχε
21.Αθ2
XIIIIIIIIY 9-trl+-+k+0 9+p+-+pzp-0 9p+-zp-+-zp0 9+-+-+n+-0 9L+p+-+P+0 9+-+-+-+P0 9PzP-+-zP-vL0 9t+-+-tRK+-0 xiiiiiiiiy
Τώρα οι απειλές 22.η4 και 22.Αγ2 υπο-
24...Αε6
μετανιώσει για τους προγενέστερους χειρισμούς του, αφού σε αυτό το σημείο ήδη είχε υπερκαλύψει το χρόνο σκέψης που είχε χρησιμοποιήσει ο Anand όταν αποφάσισε να κάνει τη θυσία. Οι ακόλουθες 4 κινήσεις παίχτηκαν σχεδόν αστραπιαία, έτσι κι αλλιώς όμως το φινάλε που προκύπτει είναι κερδισμένο για τα λευκά.
χρεώνουν τα μαύρα να απαρνηθούν την υλική τους υπεροχή.
Επίσης ανεπαρκές είναι 24...Ιδ4 25.Πε8+ Ρθ7 26.Αxδ6 Πα8 27.Αε5, π.χ.: 27...Ιβ5 28.Αγ2+ ζ5 29.ηxζ5 (ακόμα
21...γxδ5 22.η4 Πxγ4 Στο εναλλακτικό πάρσιμο 22...δxγ4, η ισχυρότερη συνέχεια είναι 23.Αγ2 Πδ4 24.Πε1
ισχυρότερο από 29.Πxγ8) με την αποφασιστική απειλή 30.ζ6+
(όχι τόσο αποτελεσματική αποδεικνύεται η αντι-
27…β5 28.Αδ1 Ιγ6 29.Αγ2+ ζ5
μετώπιση 24.ηxζ5 η6 25.Ιxγ8 Πxγ8 26.ζxη6
30.Πxγ8 Πxγ8 31.Αxζ5+ η6 32.Αxγ8 Ιxε5
ζxη6 27.Αxη6, οπότε τα μαύρα συνεχίζουν να
33.Αxα6 β4 34.Ρε2 και τα λευκά κερδίζουν εύ-
αντιστέκονται) Αε6 (δεν υπάρχει κάτι καλύτερο)
κολα
25.ηxζ5 Αδ5 26.Αxδ6 Πδ8 27.Αγ7 Πζ8 28.Αε5
27...Ιζ3 28.Αγ2+ ζ5 29.ηxζ5 Ιxε5
Πδ2 29.Αγ3 Πxγ2 30.Ιxδ5 και δεν υπάρχει άμυ-
30.Πxε5 Ρη8 (δεν είναι καλύτερο 30...Αδ7
να στη διπλή απειλή εγκλωβισμού του Πγ2 με
31.Πε7 και 32.ζ6+) 31.Πε7 (όχι 31.Πε8+ Ρζ7
31.Ιε3 ή 31.Ιβ4.
32.Πδ8, επειδή τότε τα μαύρα δεν θα παίξουν
23.Ιxγ4 δxγ4 24.Πε1
32...β5 33.Αε4 Πβ8 34.Αδ5+ Ρε7 35.Πη8 Ρζ6
Άλλη μια εξαιρετική κίνηση από τον
36.Αε6, αλλά πολύ απλά 32...Ρε7) β5 (ή
Anand, κερδίζει ένα πολύτιμο τέμπο χάρη στην
31...Πβ8 32.Αε4 και τώρα είτε 32...β5 33.Πε8+
απειλή 25.Πε8+, η οποία θα εξασφάλιζε την
κλπ. είτε 32...Ρζ8 33.Πγ7 β5 34.Αδ5) 32.Αε4
ολοκληρωτική παράλυση των εχθρικών κομμα-
Ρζ8 (πάλι χάνει 32...Πβ8 33.Αδ5+ Ρζ8 34.Πζ7+
© Ηλίας Κουρκουνάκης
κλπ.) 33.Πγ7 Πβ8 34.Αδ5 με ακαταμάχητες α-
ματική τους δύναμη. Φυσικά, καθοριστικό ρόλο
πειλές, αφού δεν παίζεται 34...Αxζ5 35.Πζ7+ και
γι’ αυτό παίζει η απομάκρυνση των Πύργων από
36.Πxζ5
τη σκακιέρα, η οποία επιπλέον επιτρέπει στο 27...Ιγ6 28.Αγ2+ ζ5 29.ζ4, οπότε δεν
λευκό Βασιλιά να δραστηριοποιηθεί σχεδόν α-
υπάρχει πια ικανοποιητική άμυνα στην απειλή
νενόχλητος. Το ίδιο δεν συμβαίνει για το μαύρο
30.Πxγ8
ομόλογό του, επειδή αυτός μπορεί να παρενο27...Ιβ3 (παρεμποδίζει τη δυνατότητα
Αα4-γ2+) 28.Πε7 Ρη8 (ή 28...Αε6 29.Αε8 Ιγ5
χληθεί σε τετράγωνο οποιουδήποτε χρώματος από το ζεύγος των Αξιωματικών.
30.Αxζ7 Αxζ7 31.Πxζ7 Πη8 32.Αδ4 Ιε6 33.Αβ6
29...Αε6
Ιδ8 [χειρότερο είναι 33...Ιη5 34.Πxβ7 Ιxθ3
Η υποχρέωση των μαύρων να διατηρή-
35.Πγ7 κλπ.] 34.Πδ7 με εύκολα κερδισμένο φι-
σουν παθητικά στάση αναδεικνύεται από τη βα-
νάλε) 29.Αε8 Ιδ2+ (εύκολα χάνει 29...Ρζ8
ριάντα 29...β5 30.α4, στην οποία η πλειονότητα
30.Αδ6 Ιδ2+ 31.Ρε2 Ιβ1 32.Πε4+ Ρη8 33.Αα4
Πιονιών τους στην πτέρυγα της βασίλισσας απο-
Αε6 34.Αγ2 κλπ.) 30.Ρε2 Αε6 31.Ρxδ2 Πδ8+
δεικνύεται περισσότερο ευάλωτη απ' όσο παρα-
(καθώς επίσης τώρα 31...Ρζ8 32.Αδ6 Πδ8
γωγική.
33.Πxε6+) 32.Ρε2 Ρζ8 33.Πxε6 ζxε6 34.Αη6
30.α4
και, αργά ή γρήγορα, τα λευκά πρέπει να κερδί-
Το σχέδιο του Anand είναι να δημιουρ-
σουν
γήσει νέες αδυναμίες στη διάταξη των εχθρικών 25.ηxζ5 Αxζ5 26.Αxδ6 Αxθ3+ 27.Ρη1
Πιονιών. Ήδη απομόνωσε με τεχνητό τρόπο το Σγ4, ενώ πολύ σύντομα και το Σβ7 θα καθηλω-
Πδ8 28.Πε8+ Χωρίς τη «δωρεάν» ενδιάμεση 24η κίνηση των λευκών, αυτή η δυνατότητα δεν θα υ-
θεί στο αρχικό του τετράγωνο, στο οποίο μακροπρόθεσμα είναι ευάλωτο.
πήρχε καν.
30...η5 31.α5 Ρη7 32.Αα4 Ρη6 33.Αδ1 Προφανώς
28...Πxε8 29.Αxε8
ισχυρότερος
ελιγμός
από
33.Αγ2+ Αζ5 34.Αδ1 Αε4 . Είναι πολύ σημαντι-
XIIIIIIIIY 9-+-+L+k+0 9+p+-+pzp-0 9p+-vL-+-zp0 9+-+-+-+-0 9-+p+-+-+0 9+-+-+-+l0 9PzP-+-zP-+0 9+-+-+-mK-0 xiiiiiiiiy
κό να μην μπορέσουν τα μαύρα να χρησιμοποιήσουν παραγωγικά και τα δύο τους κομμάτια. 33...Αδ5 34.Αγ2+ Χάρη σε άλλη μια ενδιάμεση κίνηση (33.Αδ1), ο μαύρος Βασιλιάς παραμένει σχετικά αμέτοχος στις εξελίξεις. 34...Ρζ6 Ή 34...ζ5 35.Αε5 κλπ.
Σε παρόμοιες θέσεις, ο Αξιωματικός αξί-
35.Αγ7
ζει σχεδόν πάντα περισσότερο από 3 Πιόνια,
Ενώ τώρα απαγορεύεται η προώθηση του
αφού αυτά δεν μπορούν να συνεργαστούν σε
ελεύθερου Σθ (35...θ5 36.Αδ8+ και 37.Αxη5).
επιθετική διάταξη και έτσι να δείξουν την πραγ-
Οι λευκοί Αξιωματικοί αξιοποιούν στο έπακρο
© Ηλίας Κουρκουνάκης
την απουσία του μαύρου Πύργου, ώστε να
για το λευκό Βασιλιά).
διεισδύσουν στο εχθρικό στρατόπεδο και να
38...Αε4 39.Αδ1 Ρδ4 40.Αε2
παρενοχλούν τον αντίπαλο Βασιλιά από κάθε
Ελέγχοντας το τετράγωνο γ4, τα λευκά
κατεύθυνση.
απαγορεύουν την προώθηση 40...γ3 (41.Αβ6+).
35...Ρε6
Γι’ αυτό το λόγο, λάθος θα ήταν 40.Αδ6, οπότε
Ίσως τώρα ο Ivanchuk να έλπιζε ότι θα
φυσικά ακολουθεί 40...γ3 με απλοποιήσεις που
πραγματοποιούσε τουλάχιστον την προώθηση
ευνοούν μόνο τα μαύρα.
...ζ7-ζ5, πλην όμως...
40...Αδ3 41.Αβ6+ Ρδ5 42.Αδ1 ζ5 Ο Ivanchuk σωστά προσπαθεί να απο-
36.Αθ7 ...στο 36...ζ5 ακολουθεί τώρα 37.Αη8+
κλείσει το λευκό Βασιλιά από τη μάχη, αλλά κάθε προώθηση Πιονιού δημιουργεί αναπόφευ-
κλπ.
κτα νέες αδυναμίες.
XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9+pvL-+p+L0 9p+-+k+-zp0 9zP-+l+-zp-0 9-+p+-+-+0 9+-+-+-+-0 9-zP-+-zP-+0 9+-+-+-mK-0 xiiiiiiiiy
43.Ρη3 Η βασική ιδέα του Anand τώρα είναι να ακινητοποιήσει τα μαύρα Πιόνια και στην πτέρυγα του βασιλιά με ζ2-ζ4, την κατάλληλη στιγμή βέβαια. 43...Ρε5 Μετά από 43...Αε4 44.Αθ5 η απειλή 45.Αζ7+ κρίνει σχετικά γρήγορα την έκβαση της
Μετά την παρτίδα, ο Anand παραδέχτηκε
μάχης, π.χ. 44...Αδ3 45.Αζ7+ Ρε5 46.ζ3 Αε2
ότι σε αυτό το σημείο έπαιζε χωρίς συγκεκριμέ-
47.Αγ7+ Ρδ4 48.Αε6 Αδ3 49.Αβ6+ Ρε5 50.Αγ8
νο σχέδιο, επειδή δεν μπορούσε να αποφασίσει
κλπ. Κατά συνέπεια, τα μαύρα υποχρεώνονται
αν έπρεπε να δεχτεί την αλλαγή των Αξιωματι-
να επιτρέψουν τη χρήση του τετραγώνου γ5
κών. Τελικά προτιμά να ακολουθήσει τη σίγου-
στον αντίπαλο Αξιωματικό.
ρη συνταγή διατήρησης του ζεύγους, ώστε να
44.Αγ5 Ρζ6 45.Αθ5
ελέγχει καλύτερα τυχόν αντεπιθετικούς ελιγμούς
Η τελευταία κίνηση ακριβείας, εμποδίζει
του μαύρου Βασιλιά. Ο δικός του, αντίθετα,
τον ελιγμό ...Ρζ6-η6 και ταυτόχρονα απειλεί
μπορεί να χρησιμοποιήσει ανενόχλητος τα μαύ-
46.Αζ8. Πολύ σύντομα πια, τα μαύρα Πιόνια θα
ρα τετράγωνα.
γίνουν βορά των λευκών Αξιωματικών.
36...Αζ3 37.Ρθ2 Ρδ5 38.Αγ2
45...ζ4+
Μετά από 38.Ρη3 Αε4 τα πράγματα δεν
Έχανε επίσης 45...Ρη7 46.Αδ4+ Ρθ7
είναι τόσο απλά. Τώρα όμως το Σθ6 αποδεικνύε-
47.Αζ7, με την απειλή 48.Αδ5.
ται ιδιαίτερα ευάλωτο, αφού δεν μπορεί ούτε να
46.Ρθ2
υποστηριχθεί από συμμαχικό του Πιόνι ούτε να
Η απειλή 47.Αζ8 εξουδετερώνεται μόνο
μετακινηθεί (το ...θ6-θ5 ακολουθείται από Αγ7-
με 46...Ρη7, οπότε ακολουθεί 47.Αζ3. Γι’ αυτό...
δ8 και στο ...η5-η4 δημιουργείται η δίοδος η3-θ4
1–0
© Ηλίας Κουρκουνάκης