Η Βυζαντινή Εποποιία 1. Επικοί αγώνες και επέκταση της Αυτοκρατορίας Εξωτερική πολιτική α) Πόλεμος με τους Άραβες ΠΟΤΕ; Στα χρόνια του Ρωμανού Λακαπηνού (922-940) εγκαινιάζεται η μεγάλη στρατιωτική αντεπίθεση των Βυζαντινών κατά των Αράβων. ΣΚΟΠΟΣ: Η ανάκτηση όλων των παλαιών ρωμαϊκών εδαφών της Εγγύς Ανατολής • Ο στρατηγός Ιωάννης Κουρκούας κατέλαβε την Έδεσσα της Συρίας. • Η επιτυχία αυτή προετοίμασε τις επικές νίκες του Νικηφόρου Φωκά, του Ιωάννη Τζιμισκή και του Βασιλείου Β'(τύπος του στρατηγού-αυτοκράτορα) • Ανέκτησαν τις μεγαλονήσους Κρήτη (961) και Κύπρο (965), τις πόλεις της Κιλικίας και τμήματα της Συρίας και της Παλαιστίνης. β) Πόλεμος με τους Βουλγάρους Α’ ΦΑΣΗ(ηγεμόνας Βουλγάρων ο Συμεών): • Οι φιλικές σχέσεις με τους Βουλγάρους, έγιναν εχθρικές, όταν ανήλθε στον βουλγαρικό θρόνο ο ελληνομαθής, αλλά φιλόδοξος Συμεών. • Ο Συμεών πολιόρκησε την πρωτεύουσα με τη βοήθεια των Αράβων, επιδιώκοντας να ιδρύσει μια βουλγαροβυζαντινή αυτοκρατορία στη θέση της βυζαντινής. • Αυτοτιτλοφορήθηκε βασιλεύς Βουλγάρων και Ρωμαίων το 925 (οι βυζαντινοί συμβιβάστηκαν με δυσκολία με τον όρο ότι αφορά μόνο τη βουλγαρική επικράτεια). • Ο θάνατος του ματαίωσε τις φιλοδοξίες του. Β’ ΦΑΣΗ(ηγεμόνας Βουλγάρων ο Πέτρος) • Ο γιος και διάδοχος του Συμεών, Πέτρος, δε συμμεριζόταν το αγωνιστικό πνεύμα και τις φιλόδοξες απαιτήσεις του πατέρα του. • Συνήψε με το Βυζάντιο συνθήκη ειρήνης και νυμφεύτηκε τη Μαρία, εγγονή του Ρωμανού Λακαπηνού. Γ’ ΦΑΣΗ(ηγεμόνας Βουλγάρων ο Σαμουήλ) • Η ειρήνη έδωσε τη θέση της στον πόλεμο, όταν ο τσάρος Σαμουήλ ίδρυσε νέο Βουλγαρικό Κράτος με επίκεντρο, αυτή τη φορά, την περιοχή της Αχριδας(σήμερα Σκόπια). • Ο αγώνας αυτός υπήρξε μακρός και δύσκολος για τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β', τερματίστηκε όμως με τη συντριβή των Βουλγάρων στις μάχες Σπερχειού (997) και Κλειδίου (1014). • Η Βουλγαρία υποτάχθηκε πλήρως (1018) και οργανώθηκε σε δύο θέματα. Τα σύνορα του Βυζαντίου έφτασαν και πάλι στον Δούναβη. Βουλγαροκτόνος: στη μάχη στο Κλειδί, στην περιοχή του άνω Στρυμώνα ο στρατός του Σαμουήλ κυκλώθηκε. Ο τσάρος βέβαια κατόρθωσε να διαφύγει στην Πρίλαπο, ένα μεγάλο όμως τμήμα του στρατού του βρήκε το θάνατο, ενώ ένα ακόμη μεγαλύτερο αιχμαλωτίσθηκε. Ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος πανηγύρισε τη νίκη του με μια τρομερή πράξη. Διέταξε να τυφλωθούν οι αιχμάλωτοι (περίπου 14.000) και να χωρισθούν σε ομάδες από εκατό άνδρες με ένα μονόφθαλμο ως αρχηγό κάθε ομάδας και να οδηγηθούν στον τσάρο τους, στην Πρίλαπο. Όταν οΣαμουήλ αντίκρυσε την αποτρόπαιη αυτή πομπή έπεσε λιπόθυμος στο έδαφος. Δύο μέρες αργότερα ο γενναίος τσάρος πέθανε (6 Οκτωβρίου 1014).
Συνέπειες των πολέμων στην οικονομία • Οι κατακτήσεις του βυζαντινού στρατού και η επέκταση των βυζαντινών συνόρων ευνόησαν την άνθηση της οικονομίας. • Νέα εδάφη, παραγωγικό δυναμικό και έσοδα προστέθηκαν στο κράτος. • Η διακοπή των αραβικών επιδρομών επέτρεψε την ειρηνική καλλιέργεια της γης. • Πολλαπλασιάστηκαν η παραγωγή και τα νομισματικά αποθέματα του Βυζαντινού Κράτους. • Ο πλούτος έφερε ευμάρεια και χλιδή • Ενίσχυσε τις δυνατότητες και το διεθνές κύρος της αυτοκρατορίας (εξωτερικό) • Γέννησε αισθήματα αυτοπεποίθησης και περηφάνιας στους υπηκόους της (εσωτερικό)
1
εποποιία: 1.(σπάν.) το έπος ή η επική ποίηση. 2. (μτφ.) χαρακτηρισμός ορισμένου συνόλου αξιοθαύμαστων γεγονότων,
ιδίως πολεμικών επιχειρήσεων, στη διάρκεια των οποίων πραγματοποιήθηκαν ηρωικές πράξεις· έπος: H ~ του 1821 / της εθνικής αντίστασης / του ΄40.