Edgar Colle – Ernst Grunfeld Βερολίνο 1926 του Ηλία Κουρκουνάκη
Αυτή η αλλαγή αποτελεί σοβαρό στρατηγικό λά-
1.δ4 Ιζ6 2.Ιζ3 ε6 Σε μια παρτίδα μεταξύ των ίδιων αντιπάλων την
θος, για έναν παίκτη διαμετρήματος (θεωρητικού του-
ίδια χρονιά στο διεθνές τουρνουά της Βουδαπέστης, ο
λάχιστον) όπως ο Grunfeld. Παρόλο που απομακρύνο-
Grunfeld προτίμησε την κίνηση 2...β6 και μετά από
νται από τη σκακιέρα ένα παρακεντρικό Πιόνι των μαύ-
3.η3 προέκυψε πολύ διαφορετικό είδος θέσης. Για την
ρων και ένα κεντρικό των λευκών, έχει σημασία ότι
ιστορία, η εξέλιξη ήταν 3...Αβ7 4.Αη2 γ5 5.δxγ5 βxγ5
ουσιαστικά αλλάζονται το Σγ5 με το Σε3, οπότε ανοίγει
6.γ4 η6 7.0–0 Αη7 8.Ιγ3 0–0 9.Αε3 δ6 10.Βγ1 Πε8
η στήλη ε. Μια και τα μαύρα μπορούν να πραγματο-
11.Πδ1 Ιβδ7 12.Αθ3 Πβ8 13.Πβ1 Αγ6 14.Αθ6 Αxθ6
ποιήσουν αυτή την αλλαγή όποτε αυτά επιθυμήσουν,
15.Βxθ6 Αxζ3 16.Αxδ7 Ιxδ7 17.εxζ3 Ιε5 18.Ιε4 ζ6 19.ζ4
δεν υπήρχε λόγος γιατί να βιαστούν στη συγκεκριμένη
Ιζ3+ 20.Ρζ1 Ιδ4 21.η4 Βδ7 22.Βθ3 Βε6 23.Ιγ3 Βxγ4+
φάση εξέλιξης της μάχης. Πιθανότατα ο Grunfeld ήθελε
24.Πδ3 ζ5 25.β3 ζxη4 26.Βxθ7+ Ρxθ7 27.βxγ4 Πxβ1+
να αποφύγει το πλήρες άνοιγμα της διαγωνίου α1–θ8,
28.Ιxβ1 Πβ8 29.Ιγ3 Πβ4 30.Ιδ5 Πβ1+ 31.Ρη2 Ιζ3 και 0–
αν στο μέλλον η αλλαγή ...γ5xδ4 αντιμετωπιζόταν με
1.
πάρσιμο από κομμάτι ή τα λευκά άλλαζαν μόνα τους 3.ε3 β6
δ4xγ5. Σε αυτές τις περιπτώσεις όμως, η μάχη θα γινό-
Η κλασική αντίδραση 3...δ5 θα επέτρεπε στον
ταν περισσότερο στο κέντρο, αφού θα άνοιγαν αρκετές
Colle να εφαρμόσει το σύστημα που πήρε το όνομά του,
γραμμές εκεί, και ο μαύρος Βασιλιάς θα μπορούσε να
μετά από 4.Αδ3, 5.Ιβδ2, 6.0–0 κλπ.
αισθάνεται αρκετά ασφαλής.
4.Αδ3 Αβ7 5.Ιβδ2 γ5 6.0–0 Αε7 7.β3
8.εxδ4 δ6
Και πάλι ο Colle θα μπορούσε να βαδίσει στα
Συγκρατημένη στρατηγική στη μάχης για τον έ-
γνωστά του μονοπάτια με 7.γ3, αλλά τελικά προτιμά το
λεγχο του κέντρου, αλλά μετά από 8...δ5 9.Βε2 αναδει-
σύστημα που χρησιμοποιούσε ο Rubinstein. Βασική
κνύεται το σφάλμα της αλλαγής 7...γxδ4: δεν μπορεί πια
διαφορά ανάμεσα στα δύο είναι όχι τόσο η διπλή προώ-
να χρησιμοποιηθεί το τετράγωνο ε4 από τον Ιζ6 και να
θηση του Σγ, όσο η τοποθέτηση του Αγ1 στη μεγάλη
κλείσει η σημαντική διαγώνιος β1–θ7. Ο Grunfeld προ-
διαγώνιο α1–θ8, από την οποία στοχεύει προς την πτέ-
σπαθεί τουλάχιστον να αποτρέψει την έλευση του Ιζ3
ρυγα του βασιλιά.
στο ε5, αλλά ουσιαστικά αποδέχεται ότι τα κομμάτια
XIIIIIIIIY 9rsn-wqk+-tr0 9zpl+pvlpzpp0 9-zp-+psn-+0 9+-zp-+-+-0 9-+-zP-+-+0 9+P+LzPN+-0 9P+PsN-zPPzP0 9tR-vLQ+RmK-0 xiiiiiiiiy
του δύσκολα θα δραστηριοποιηθούν πέρα από την 6η οριζόντιο. Η υπεροχή χώρου που αποκτούν έτσι τα λευκά αποτελεί την πρώτη προϋπόθεση για τη δημιουργία επίθεσης εναντίον του Βασιλιά. 9.Αβ2 Ιβδ7 10.γ4 0–0 11.Πγ1 Αυτή η κίνηση δεν είναι απαραίτητη για το σχέδιο των λευκών, οπότε μπορούσε να παιχτεί αμέσως 11.Πε1, ή και 11.Βε2 με συνέχεια Παε1. 11...Πε8 Η περιορισμένη κινητικότητα των μαύρων ελα-
7...γxδ4 © Ηλίας Κουρκουνάκης
φρών κομματιών επιδρά αρνητικά και στις προοπτικές
κόπο την τρίτη προϋπόθεση για μια εξαιρετικά επικίν-
που έχουν τα βαριά κομμάτια.
δυνη επίθεση: μια σημαντική αδυναμία στη διάταξη της αμυντικής ασπίδας Πιονιών μπροστά από το Βασιλιά.
12.Πε1 Βγ7 13.Βε2 Παγ8
Το πάρσιμο 16...Αxη2 αποδεικνύεται προβλημα-
XIIIIIIIIY 9-+r+r+k+0 9zplwqnvlpzpp0 9-zp-zppsn-+0 9+-+-+-+-0 9-+PzP-+-+0 9+P+L+N+-0 9PvL-sNQzPPzP0 9+-tR-tR-mK-0 xiiiiiiiiy
τικό μετά από 17.ζ3 (σαφώς προτιμότερο από 17.δ5 εxδ5 18.Ρxη2, γιατί με 18...δxγ4+ 19.Αε4 δ5 τα μαύρα επιτέλους αποκτούν ενεργητικό παιχνίδι με καλές προοπτικές, π.χ. 20.Αζ3 Αβ4 κλπ.) θ6 (μοναδική αντίδραση που προσφέρει σοβαρή αντίσταση) 18.Ι5ε4 Αθ3 19.Ιζ2 Αζ5 20.Αxζ5 εxζ5 21.Ιxζ5 Αζ8 22.Ιε4 Ιxε4 23.ζxε4, οπότε η υπεροχή των λευκών στο κέντρο είναι αδιαμφισβήτητη, αλλά και αυτή η επιλογή θα ήταν καλύτερη
Η ανάπτυξη και κεντροποίηση των λευκών έχει
από την κίνηση του Grunfeld.
ολοκληρωθεί, οπότε έφτασε η στιγμή να διεκδικηθεί η
Συγκριτικά καλύτερο μοιάζει 16...Ιζ8, ή έστω
δεύτερη προϋπόθεση για επίθεση εναντίον του μαύρου
16...Αζ8, υιοθετώντας τη στρατηγική συγκέντρωσης
Βασιλιά. Ο Colle συνεχίζει πολύ σωστά, συγκεντρώνο-
δυνάμεων στο κρίσιμο μέτωπο χωρίς να δημιουργηθούν
ντας δυνάμεις στο «ανατολικό» μέτωπο, την ώρα που ο
μόνιμες αδυναμίες. Ισχυρότερη απ’ όλες τις επιλογές
αντίπαλός του είναι αναγκασμένος να περιμένει παθητι-
των μαύρων όμως είναι η κεντρική διάσπαση 16...δ5
κά. Το αποτέλεσμα είναι ότι στην αμέσως επόμενη φά-
ώστε οι αψιμαχίες που δημιουργούνται να απασχολή-
ση της παρτίδας τα λευκά πραγματοποιούν πολύ πιο
σουν τα λευκά κομμάτια και να μην στοχεύουν όλα
παραγωγική ανασύνταξη των κομματιών τους από τα
προς την πτέρυγα του βασιλιά.
μαύρα.
XIIIIIIIIY 9q+r+r+k+0 9zpl+nvlp+p0 9-zp-zppsnp+0 9+-+-+-sN-0 9-+PzP-+-+0 9+P+L+-sN-0 9PvL-+QzPPzP0 9+-tR-tR-mK-0 xiiiiiiiiy
14.Ιζ1 Ββ8 15.Ιη3 Η συνέχεια θα δείξει πόσο σημαντικό ρόλο πρόκειται να παίξει αυτός ο Ίππος. 15...Βα8 Δημιουργεί τη στρατηγική απειλή 16...Αxζ3, σε μια προσπάθεια να εκβιαστεί μια πρόωρη επίθεση των λευκών. 16.Ιη5
17.Ιxζ7
Για παράδειγμα, μετά από 16.Αβ1 (χρήσιμη προπαρασκευαστική κίνηση από στρατηγική σκοπιά, όπως
Τυπική θυσία σε παρόμοιες θέσεις, χάρη στην
θα φανεί σε αρκετές βαριάντες στην ανάλυση των κινή-
οποία ανοίγουν γραμμές που τα επιτιθέμενα κομμάτια
σεων που ακολουθούν, ώστε τα μαύρα να μην κερδί-
μπορούν να χρησιμοποιήσουν ταχύτερα και αποτελε-
ζουν ένα πολύτιμο αμυντικό τέμπο απειλώντας τον
σματικότερα.
Αδ3) 16...Αxζ3 17.ηxζ3 δ5 δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο
17...Ρxζ7 18.Βxε6+ Ρη7
πώς θα μπορέσουν τα λευκά να συνεχίσουν την επίθεση
Χάνει επίσης 18...Ρζ8 19.δ5, οπότε ανοίγει η
και ταυτόχρονα να περιορίσουν το μέγεθος του αντιπε-
κρίσιμη διαγώνιος α1–θ8 και ταυτόχρονα διακόπτονται
ρισπασμού στο κέντρο.
οι γραμμές επικοινωνίας των μαύρων κομματιών. Μια
16...η6
ενδεικτική συνέχεια τότε είναι 19...Ιγ5 20.Βε3 Ιxδ3
Σοβαρό λάθος, αφού προσφέρει στα λευκά χωρίς
21.Βxδ3 Ιδ7 22.Πε6 Ιγ5 23.Βδ4 Ιxε6 24.δxε6 με ανα-
© Ηλίας Κουρκουνάκης
πόφευκτο ματ (τα μαύρα θα έπρεπε σε κάποιο σημείο
σιάζοντας και το δεύτερο Ίππο, τα λευκά εξασφαλίζουν
να παίξουν ...Ιδ7-ε5, αλλά μια τέτοια ενέργεια μόνο
ανεμπόδιστη δράση των Αξιωματικών τους στην καρδιά
προσωρινά ανακόπτει την επίθεση).
του εχθρικού στρατοπέδου και δεν υπάρχει πια ικανο-
19.δ5
ποιητική άμυνα. Εδώ θα ήταν λάθος 20.Βxε7+ Πxε7
Χωρίζοντας τη σκακιέρα σε δύο τμήματα, τα
21.Πxε7+, γιατί μετά από 21...Ρζ8 22.Αxζ6 τα μαύρα
λευκά εξασφαλίζουν ότι θα έχουν πολύ περισσότερες
προλαβαίνουν να παίξουν 22...Ιxδ3 .
δυνάμεις διαθέσιμες στο κρίσιμο μέτωπο, μια και οι
20...Ρζ8
εφεδρείες τους διαθέτουν ευκολότερη πρόσβαση στην
Μετά από 20...ηxζ5 21.Βxζ5 η διπλή απειλή
πτέρυγα του βασιλιά. Φυσικά, δημιουργούν και μια
22.Βxθ7+ και 22.Πxε7+ κρίνει ταχύτατα την έκβαση
σειρά από άμεσες απειλές, π.χ. τώρα 20.Βxδ7.
της μάχης, π.χ. 21...Ιxδ3 22.Πxε7+ Πxε7 23.Βxζ6+ Ρη8
19...Ιγ5
24.Βxε7 Ιxβ2 25.Πγ3 και η μεταφορά του Πύργου στο
Η μοναδική μέθοδος να παραταθεί η αντίσταση
η3 οδηγεί σε ματ.
των μαύρων είναι 19...Ιε5, καθώς μετά από 20.Αβ1
21.Βε3
Πγδ8 δημιουργείται η απειλή εγκλωβισμού της Βασί-
Απλή και ταυτόχρονα πολύ αποτελεσματική α-
λισσας με 21...Αγ8. Φυσικά, τα λευκά μπορούν να παί-
ναδίπλωση, αξιοποιεί στο έπακρο άλλο ένα μειονέκτη-
ξουν 20.Πxε5 δxε5 21.Βxε5 (όχι όμως 21.Αxε5 Αxδ5)
μα της 16ης κίνησης των μαύρων: το τετράγωνο θ6
Ββ8 22.Ιζ5+ ηxζ5 23.Βxζ5 με πολλαπλές απειλές ανά-
είναι πια προσβάσιμο στα λευκά κομμάτια.
λογες της παρτίδας, έστω κι αν όχι το ίδιο αποτελεσμα-
21...ηxζ5 22.Βθ6+ Ρζ7 23.Αxζ5 Αxδ5
τικές. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η θυσία 17.Ιxζ7 α-
Αντιθυσία απελπισίας, που τα λευκά αρκεί να
ποδεικνύεται αποτελεσματική.
αντιμετωπίσουν με τη δέουσα προσοχή. Ο Colle σωστά
Αξίζει να σημειωθεί ακόμη η καλύτερη μέθοδος
κρίνει ότι η καλύτερη μέθοδος είναι να συνεχιστεί η
συνέχισης της επίθεσης μετά από 19...Ιζ8. Τότε τα λευ-
επίθεση στον ίδιο ρυθμό. Μια άλλη χαρακτηριστική
κά μπορούν να κυριαρχήσουν στις ανοιχτές γραμμές
συνέχεια είναι 23...Πζ8 24.Αxζ6 Αxζ6 25.Βθ5+ και
στο κρίσιμο μέτωπο με 20.Βxε7+ Πxε7 21.Πxε7+ Ρη8
26.Βxθ7#.
(ή 21...Ρθ6 22.Πγε1 με την πανίσχυρη απειλή 23.Αγ1+)
XIIIIIIIIY 9q+r+r+-+0 9zp-+-vlk+p0 9-zp-zp-sn-wQ0 9+-snl+L+-0 9-+P+-+-+0 9+P+-+-+-0 9PvL-+-zPPzP0 9+-tR-tR-mK-0 xiiiiiiiiy
22.Αxζ6, οπότε η ιδέα 23.Πη7+ Ρθ8 24.Πxη6# εκβιάζει την απάντηση 22...Ιδ7 και μετά από 23.Πη7+ Ρζ8 24.Πxδ7 τα λευκά διαθέτουν τόσο υλική υπεροχή όσο και ακαταμάχητη επίθεση.
XIIIIIIIIY 9q+r+r+-+0 9zpl+-vl-mkp0 9-zp-zpQsnp+0 9+-snP+-+-0 9-+P+-+-+0 9+P+L+-sN-0 9PvL-+-zPPzP0 9+-tR-tR-mK-0 xiiiiiiiiy
24.Πxε7+ Πxε7 25.Βxζ6+ Ρε8 26.Βθ8+ Ρζ7 27.Αxγ8 Τα λευκά ήδη διαθέτουν υλική υπεροχή (δύο Πιόνια), ενώ ο Αδ5 αδυνατεί να βρει ικανοποιητικό τετράγωνο οπισθοχώρησης: 27...Αε6 28.Αxε6+ και
20.Ιζ5+
29.Βxα8 ή 27...Αxη2 28.Βη7+ Ρε8 29.Βη8#. Πολύ δι-
Με αυτό τον τρόπο δικαιώνεται ολοκληρωτικά
καιολογημένα, λοιπόν, ο Grunfeld κατέθεσε τα όπλα.
το σχέδιο που ξεκίνησε ο Colle στην 14η κίνηση. Θυ© Ηλίας Κουρκουνάκης
1-0