Max Euwe - Jose Raul Capablanca Κάρλσμπαντ 1929 σχόλια: Ηλίας Κουρκουνάκης
1.δ4 Ιζ6 2.γ4 ε6 3.Ιγ3 Αβ4 4.Βγ2 δ5 5.α3 Αxγ3+ 6.Βxγ3 δxγ4 7.Βxγ4 0–0 8.Αη5 γ6 9.Ιζ3 Ιβδ7
στερημένο, αλλά και απομονωμένο, ενώ φυσικά βρίσκεται πλησιέστερα στα εχθρικά κομμάτια. 23.βxγ5
10.ε3 Βα5+ 11.β4 Βδ5 12.Βγ2 θ6 13.Αγ4 Βδ6 14.Αxζ6 Μολονότι αυτή η αλλαγή επιτρέπει στα λευκά να
XIIIIIIIIY 9r+-trnmk-+0 9+p+l+pzp-0 9-+p+p+-zp0 9+-zP-+-+-0 9-+-zPP+-+0 9+-+L+N+-0 9-+-+-zPPzP0 9tR-+-+RmK-0 xiiiiiiiiy
αυξήσουν πολύ γρήγορα την υπεροχή χώρου που τους εξασφαλίζει η πλειονότητα των κεντρικών Πιονιών, προτιμότερο μοιάζει να διατηρήσουν και το επιπλέον μακροπρόθεσμο πλεονέκτημα του ζεύγους των Αξιωματικών. Είναι εξαιρετικά δύσκολο για τα μαύρα να πραγματοποιήσουν οποιαδήποτε απελευθερωτική διάσπαση, οπότε η επέκταση στο χώρο μπορούσε να περιμένει, τουλάχιστον για ένα τέμπο.
23...Ρε7
14...Ιxζ6 15.ε4 Βε7 16.0–0 α5 17.Παβ1 αxβ4
Τυποποιημένη κίνηση, πλησιάζει το Βασιλιά στο
18.αxβ4 Αδ7 19.Αδ3 Πζδ8 Εντυπωσιάζει ιδιαίτερα η παθητική αντιμετώπι-
κέντρο για το φινάλε. Ο Nimzowitsch πρότεινε αντ’
ση που υιοθετεί ο Capablanca. Προφανώς ισχυρότερο
αυτού 23...ζ6, ώστε η συνέχεια της παρτίδας 24.Πζβ1
είναι 19...Πα3, οπότε το αντιπαιχνίδι των μαύρων στην
Πxα1 25.Πxα1 να αντιμετωπιστεί με 25...ε5, π.χ.
ανοιχτή στήλη μπορεί να εξουδετερωθεί μόνο με αλλα-
26.δxε5 Αη4 ή 26.δ5 γxδ5 27.εxδ5 Αε6 28.δ6 β6
γές, εξέλιξη που αναμφίβολα ευνοεί την παράταξη η
29.γxβ6 Ιxδ6, οπότε το αμυντικό έργο των μαύρων κα-
οποία υστερεί σε χώρο.
θίσταται πολύ ευκολότερο.
20.Βγ3
24.Πζβ1 Πxα1 25.Πxα1 Αγ8
Φυσικά, στην πρώτη ευκαιρία που παρουσιάζε-
Η εναλλακτική δυνατότητα 25...Πβ8 καθηλώνει
ται, ο Euwe αποτρέπει τη δραστηριοποίηση των εχθρι-
τον Πύργο σε ιδιαίτερα παθητικό ρόλο, καθώς μάλιστα
κών Πύργων σε τετράγωνο αντίθετου χρώματος από
μετά από 26.Πα7 δεν παίζεται 26...β5 ή 26...β6 (27.Ιε5). 26.Ρζ1
εκείνο στο οποίο κινείται ο Αξιωματικός του.
Η απελευθερωτική διάσπαση που δοκιμάζει ο
20...Ιε8 21.Βγ5 Ρζ8 22.Πα1 Βxγ5 Αυτή η αλλαγή αναμφίβολα βελτιώνει τη διάτα-
Capablanca στην αμέσως επόμενη κίνηση, θα μπορούσε
ξη των λευκών Πιονιών, καθώς μάλιστα το Σβ7 γίνεται
να παρεμποδιστεί με 26.Αγ4, αλλά ο Euwe θεωρεί
“καθυστερημένο” σε ημιανοιχτή στήλη, αλλά και μετά
(μάλλον σωστά) ότι τα κομμάτια του βρίσκονται σε
από 22...β6 23.Βxβ6 (ή την απλή οπισθοχώρηση
μεγαλύτερη ετοιμότητα να αξιοποιήσουν το άνοιγμα
23.Βγ3) Πδβ8 24.Βγ5 Πxβ4 τα μαύρα θα αντιμετωπί-
γραμμών.
σουν μεγάλες δυσκολίες: το Σγ6 δεν είναι μόνο καθυ-
© Ηλίας Κουρκουνάκης
26...ε5
Και πάλι τα μαύρα μπορούσαν να παίξουν πρώ-
36.Πxγ6 Ρβ7 37.Πγ7+ Ρβ6 38.Πxη7 Πxδ6 39.Πη6
τα 26...ζ6, π.χ. 27.Ρε2 η5 28.Ρε3 ζ5 29.Πα4 Ιζ6 με πολύ
Εκτός από το Σθ6, τα λευκά απειλούν 40.ε5.
πιο ενεργητικό παιχνίδι απ’ όσο στην παρτίδα. Τώρα τα
39...Ργ5 40.Πxθ6 Ρδ4 41.Ρζ3
λευκά βρίσκονται πολύ κοντά στη νίκη, αρκεί να παί-
Η δραστηριοποίηση του Βασιλιά μοιάζει πολύ
ξουν με μεγάλη ακρίβεια.
προτιμότερη από 41.Πθ5 Ρxε4 42.Πα5 Πβ6 κλπ.
27.Ιxε5 Πxδ4 28.Ρε2 ζ6 29.Ιγ4 Πδ8 30.Πα7
41...α5 42.Ρζ4 Στο βιβλίο που εκδόθηκε αμέσως μετά την ολο-
Ρδ7 31.Ιβ6+ Ργ7 32.Αα6
κλήρωση των αγώνων, διατυπώθηκε ο ισχυρισμός ότι
XIIIIIIIIY 9-+ltrn+-+0 9tRpmk-+-zp-0 9LsNp+-zp-zp0 9+-zP-+-+-0 9-+-+P+-+0 9+-+-+-+-0 9-+-+KzPPzP0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy
τα λευκά μπορούσαν να κερδίσουν εδώ αμέσως με 42.ε5 Ρxε5 43.Πθ5+ ζ5 (το φινάλε μετά από 43...Ρε6 44.Πxα5 είναι τεχνικά κερδισμένο, έστω κι αν χρειάζεται να ξεπεραστούν ορισμένες πρακτικές δυσκολίες) 44.η4 Πζ6 45.Ρε3, αλλά ο Euwe συνεχίζει αυτή τη βαριάντα: 45...α4 (διαφορετικά ακολουθεί 46.Πxζ5+ και το φινάλε Πιονιών είναι πανεύκολα κερδισμένο) 46.ζ4+
Σε αυτό το σημείο η παρτίδα διακόπηκε και η
(η μοναδική πρακτική δυνατότητα, γιατί μετά από 46.Ρδ3 Πδ6+ 47.Ργ4 υπάρχει ο αποτελεσματικότατος
επόμενη κίνηση των μαύρων γράφτηκε “κρυφή”. 32...Ιδ6
ελιγμός 47...Ρζ4, μετά τον οποίο τα μαύρα εξασφαλί-
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, εξαιτίας
ζουν την ισοπαλία) Ρδ5 47.η5 Πα6 και η νίκη δεν είναι
του περιορισμένου χώρου που διαθέτουν τα κομμάτια
καθόλου εύκολο να εξασφαλιστεί (η ενδεικτική εξέλιξη
του, ο παγκόσμιος πρωταθλητής 1921–7 αμύνεται με
48.Πθ8 α3 49.Πδ8+ Ρε6 50.Πδ1 α2 51.Πα1 Πα3+ κα-
εξαιρετική δεξιοτεχνία. Οδηγεί την παρτίδα σε φινάλε
ταδεικνύει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα λευ-
Πύργων, στο οποίο υστερεί αρκετά σε υλικό, αλλά δια-
κά). 42...α4
θέτει ένα πολύ επικίνδυνο “μακρινό” ελεύθερο Πιόνι.Θα περίμενε κανείς τα μαύρα να προτιμήσουν την
XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9+-+-+-+-0 9-+-tr-zp-tR0 9+-+-+-+-0 9p+-mkPmK-+0 9+-+-+-+-0 9-+-+-zPPzP0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy
οπισθοχώρηση 32...Ρβ8, με την ελπίδα της επανάληψης κινήσεων μετά από 33.Πα8+ Ργ7 34.Πα7 Ρβ8 κλπ., αλλά σε αυτή την περίπτωση ο Euwe είχε προετοιμάσει την εντυπωσιακή συνέχεια 33.Ιxγ8 βxα6 (όχι, βέβαια, 33...Ρxγ8 34.Αxβ7+) 34.Ιε7 και τα λευκά κερδίζουν αμέσως. Μια άλλη δυνατότητα είναι 32...Πδ4, αλλά και τότε υπάρχει η βαριάντα 33.Ιxγ8 Πxε4+ (πάλι δεν είναι καλό 33...Ρxγ8 34.Αxβ7+ κλπ.) 34.Ρδ3 Πα4 35.Αγ4
43.Πθ5
(σαφώς ισχυρότερο από 35.Πxβ7+ Ρxγ8 ή 35.Ιδ6 Ιxδ6
Σημαντικό λάθος, ενώ με τη συνεπή συνέχεια
36.γxδ6+ Ρxδ6 37.Πxβ7 Πxα6 38.Πxη7 κλπ.) Πxα7
43.Πθ3 (πρόταση του Tartakower) Πα6 (ή 43...Πε6
36.Ιxα7 Ρβ8 37.Ιxγ6+ βxγ6 38.Ρε4, οπότε ο λευκός Βα-
44.Πε3 α3 45.Πxα3 Πxε4+ 46.Ρζ5 Πε2 47.Πζ3) 44.Πα3
σιλιάς εισβάλει στο εχθρικό στρατόπεδο (στην περί-
Ργ4 45.Ρζ5 τα λευκά πρέπει να κερδίσουν, π.χ. 45...Ρβ4
πτωση 38...η6 ή αφού ο Βασιλιάς φτάσει στο η6, υπάρ-
46.Πα1 α3 47.θ4 α2 48.η4 Ρβ3 49.θ5 κλπ.
χει ο απλός ελιγμός Αγ4-η6 που εξασφαλίζει εύκολη
43...Πα6
νίκη).
Ο Πύργος πίσω από το ελεύθερο Πιόνι! 33.Ιxγ8 Ρxγ8 34.γxδ6 βxα6 35.Πγ7+ Ρβ8 © Ηλίας Κουρκουνάκης
44.Πδ5+ Ργ3 45.Πδ1 α3
Είναι ολοφάνερο ότι, σε σύγκριση με τη βαριάντα που προαναφέρθηκε στο σχόλιο της 43ης κίνησης
ισοπαλία είναι αναπόφευκτη (59.η8Β Πη2+ 60.Ρζ7 Πxη8 61.Ρxη8).
των λευκών, τα μαύρα έχουν κερδίσει αρκετά πολύτιμα
52...Πα8 53.Ρζ6
τέμπο. Αυτή η διαφορά επιτρέπει τη διάσωση της ισο-
Μια άλλη ενδεικτική συνέχεια για τις δυνατότη-
παλίας, έστω κι αν απαιτείται ακόμη εξαιρετική άμυνα
τες και των δύο παρατάξεων, είναι 53.θ4 Πη8 54.Ρζ6
από τα μαύρα.
Πxη3 55.ε6 (αλλά όχι 55.θ5 Πθ3 56.Ρη5 Ρε6 και τα
46.Ρζ5 α2 47.ζ4 α1Β 48.Πxα1 Πxα1 49.Ρxζ6
μαύρα κερδίζουν) Πη4 (μοναδική άμυνα, αλλά επαρκής) 56.ζ5 Πxθ4 57.ε7 Πε4 58.Ρζ7 Ρδ6 59.ε8Β (ή 59.ζ6
XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9+-+-+-+-0 9-+-+-mK-+0 9+-+-+-+-0 9-+-+PzP-+0 9+-mk-+-+-0 9-+-+-+PzP0 9tr-+-+-+-0 xiiiiiiiiy
Ρδ7 κλπ.) Πxε8 60.Ρxε8 Ρε5 με άμεση ισοπαλία.
XIIIIIIIIY 9r+-+-+-+0 9+-+-+-+-0 9-+-+-mK-+0 9+-+kzP-+-0 9-+-+-zP-+0 9+-+-+-zP-0 9-+-+-+-zP0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy
Στη σκακιέρα προέκυψε ένα εξαιρετικά ασυνήθιστο φινάλε 4 Πιονιών εναντίον Πύργου, το οποίο πρέπει να έθεσε σε δοκιμασία τα νεύρα και των δύο αντι-
53...Πα6+
πάλων: η σχετική θεωρία δεν ήταν καθόλου ανεπτυγμέ-
Ιδιαίτερα σημαντικό σαχ, γιατί απαγορεύει τη
νη εκείνη την εποχή, οπότε έπρεπε να προσανατολι-
συντονισμένη δράση του λευκού Βασιλιά με τα Πιόνια
στούν στη θέση χωρίς προγενέστερες γνώσεις και μόνο
του. Μετά από 53...Πθ8 54.θ4 Πη8, τα λευκά έχουν
με τις ικανότητές τους εκτίμησης και υπολογισμού βα-
κερδίσει ένα καθοριστικά σημαντικό τέμπο σε σύγκρι-
ριαντών.
ση με τη συνέχεια που αναφέρθηκε αμέσως πρωτύτερα:
49...Πα6+ 50.Ρζ5
55.ε6 Πζ8+ 56.Ρη7 Πε8 57.ζ5 και δεν υπάρχει πια ικα-
Η προσπάθεια να κρατηθεί μακριά από τα λευκά
νοποιητική άμυνα.
Πιόνια ο μαύρος Βασιλιάς με 50.Ρε5 αποδεικνύεται
54.Ρζ5 Πα8
ανούσια μετά από 50...Πα5+ 51.Ρε6 Ρδ4, π.χ. 52.ε5 (ή
Δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από επανάληψη
52.ζ5 Πα6+ 53.Ρε7 Ρε5 54.Ρζ7 και μόνο τα λευκά κιν-
της θέσης, οπότε οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι συμφώνησαν
δυνεύουν να χάσουν) Ρε4 53.Ρζ7 Ρxζ4 54.ε6 Πζ5+
στη μοιρασιά του βαθμού.
55.Ρε8 Πθ5 56.θ3 Πε5 57.ε7 Ρη3 58.Ρδ7 Ρxη2 59.ε8Β
½–½
Πxε8 60.Ρxε8 Ρxθ3 και οι κανονισμοί επιβάλλουν πια τη μοιρασιά του βαθμού.
KkPPPPr
50...Ρδ4 51.ε5 Ρδ5 52.η3 Στην εναλλακτική προώθηση 52.η4, τα μαύρα απαντούν πάλι 52...Πα8 με την απειλή 53...Πζ8+. Μια ενδεικτική συνέχεια τότε είναι 53.η5 (δεν αλλάζει τίποτε ουσιαστικό με 53.θ4) Πζ8+ 54.Ρη4 (η φιλόδοξη απόπειρα 54.Ρη6 οδηγεί μέχρι και σε νίκη των μαύρων μετά από 54...Πxζ4 55.Ρη7 Ρxε5 56.η6 Ρε6 κλπ.) Ρε4 55.η6 Πxζ4+ 56.Ρη5 Ρxε5 57.η7 Πζ2 58.Ρη6 Πxθ2 και πάλι η
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Euwe Max, From My Chess Games 1920-1937 Marovic Drazen, Euwe (από τη σειρά Veliki Majstori Saha) Matanovic Aleksandar (ed.), Enciklopedija Sahovskih Zavrsnica Nimzowitsch Aron, Karlsbad International Chess Tournament 1929
© Ηλίας Κουρκουνάκης