ο κανόνας και ο μύθος της “οποζισιόν” του Ηλία Κουρκουνάκη
Η σκακιστική ορολογία στην ελληνική
σιμοποιώντας παραδείγματα εφαρμογής τους,
γλώσσα αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, ένα
ώστε να κατανοούνται με πρακτικό τρόπο από
μόνο από τα οποία είναι η καθυστερημένη ανά-
σκακιστές και σκακίστριες όλων των επιπέδων
πτυξή της. Άμεσο αποτέλεσμα αυτής της καθυ-
και ηλικιών.
στέρησης είναι η αντιγραφή ξένων όρων, μερι-
Αναπόφευκτη παρενέργεια των παραπά-
κοί από τους οποίους έχουν καθιερωθεί διεθνώς
νω είναι ότι κάποιες σημαντικές έννοιες εντυπώ-
(π.χ. “ματ”, “πατ”, “zugzwang”, κ.ά.) ενώ άλλοι
νονται με λανθασμένο τρόπο ή στα περιορισμέ-
μόνο σε λίγες γλώσσες. Σε κάθε περίπτωση,
να πρακτικά πλαίσια στα οποία παρουσιάζονται.
μπορεί να είναι αδύνατον να βρεθεί ακριβής
Στη συνέχεια, χρειάζεται πολλή προσπάθεια
μετάφραση και ο ξένος όρος να μην αντικατο-
προκειμένου να ανασκευαστεί η παρανοημένη
πτρίζει την έννοια στην οποία αναφέρεται με τον
εντύπωση.
ίδιο τρόπο που θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται
κή/προπονητική σκοπιά καθίσταται σχεδόν αδύ-
σύμφωνα με τη λειτουργία της ελληνικής γλώσ-
νατο να αντικατασταθεί ένας αντίστοιχα λανθα-
σας. Ειδικά όσον αφορά στη δεύτερη κατηγορία
σμένος τρόπος σκέψης με άλλον σωστότερο, ο
σκακιστικών όρων, ένα ζήτημα που δημιουργεί-
οποίος επιπλέον θα επιτρέπει ευρύτερες εφαρμο-
ται είναι ότι η ορολογία μπορεί να είναι αδόκιμη
γές της ίδιας έννοιας.
Μάλιστα,
από
εκπαιδευτι-
και στη γλώσσα προέλευσης. Επιπρόσθετα, ορισμένες έννοιες δεν είναι
K+P
διασαφηνισμένες επαρκώς ούτε σε άλλες γλώσσες. Κατά συνέπεια, ικανοποιητικοί ορισμοί τους δεν βρίσκονται ούτε σε ειδικά βιβλία ή σκακιστικά λεξικά. Αντί να γίνεται θεωρητική ανάπτυξή τους, συχνότερα παρουσιάζονται χρη-
k+p+p
© Ηλίας Κουρκουνάκης