Tigran Petrosian – ViktorKorchnoi Κουρατσάο 1962 του Ηλία Κουρκουνάκη
Ίσως ο πιο παρεξηγημένος παγκόσμιος πρωταθλητής στην ιστορία του σκακιού είναι ο Tigran
σε το παγκόσμιο πρωτάθλημα νικώντας σε ματς τον Botvinnik το 1963).
Vartanovic Petrosian (1929–1984) πιθανότατα επειδή οι ιδέες του δεν έχουν κατανοηθεί επαρκώς μέχρι και σή-
1.γ4 γ5 2.Ιζ3 Ιζ6 3.δ4 γxδ4 4.Ιxδ4 η6 5.Ιγ3 δ5 6.Αη5 δxγ4 7.ε3
μερα, ούτε έχουν εμφανιστεί νέοι κορυφαίοι σκακιστές
XIIIIIIIIY 9rsnlwqkvl-tr0 9zpp+-zpp+p0 9-+-+-snp+0 9+-+-+-vL-0 9-+psN-+-+0 9+-sN-zP-+-0 9PzP-+-zPPzP0 9tR-+QmKL+R0 xiiiiiiiiy
οι οποίοι μιμούνται το στιλ παιχνιδιού του όπως κάποιοι επιχειρούν να μιμηθούν τον Fischer, τον Karpov ή τον Kasparov. Κατ’ επανάληψη έχουν τονιστεί η προσφορά του στην έννοια της “προφύλαξης” και η ξεχωριστή αίσθηση του κινδύνου που διέθετε, αλλά κανείς δεν έχει καταφέρει να τις εξηγήσει με απόλυτα ικανοποιητικό τρόπο. Μαζί με αυτή την ιστορική αδικία που έχει υποστεί ο Petrosian, πάει “πακέτο” και η υποτίμηση των ικανοτήτων του ως επιθετικού παίκτη. Αντίθετα με τον
7...Βα5
Tal, ο οποίος θυσίαζε όταν δεν έβλεπε τρόπο να χάσει, ο Petrosian θυσίαζε όταν ήταν ξεκάθαρο ότι έτσι θα κέρδιζε. Αν όμως οι συνθήκες το επέβαλαν, μπορούσε άνετα να προσφέρει υλικό χωρίς να έχει υπολογίσει τα πάντα από πριν –και γι’ αυτό έχουν καταγραφεί πολλές κλασικές δημιουργικές επιθέσεις με τη δική του προσωπική σφραγίδα.
Τα μαύρα επιχειρούν να εξουδετερώσουν την πίεση στο κέντρο, αλλά τελικά το μόνο που πετυχαίνουν είναι να χάσουν χρόνο. Απλούστερο και καλύτερο ήταν 7...Αη7
και 8...0–0, όπως εξάλλου είχε παίξει ο
Korchnoi εναντίον του Smyslov 10 χρόνια νωρίτερα! 8.Αxζ6 εxζ6 9.Αxγ4 Αβ4 10.Πγ1 α6 11.0–0 Ιδ7 12.α3 Αε7 Αφού τα μαύρα δεν έπαιξαν 10...0–0, τελευταία τους ευκαιρία ήταν εδώ το πάρσιμο 12...Αxγ3. Ο Korchnoi όμως είχε ανάγκη τη νίκη για βαθμολογικούς λόγους, οπότε δεν ήθελε να απαρνηθεί το μοναδικό μακροπρόθεσμο πλεονέκτημά του, δηλαδή το ζεύγος των Αξιωματικών. Δυστυχώς γι’ αυτόν, οι επιθυμίες του είναι αντίθετες με τις ανάγκες της θέσης, συνεπώς ανεφάρμοστες: οι Αξιωματικοί θα παραμείνουν ουσιαστικά θεατές μέχρι το τέλος της παρτίδας, ενώ το μονα-
Η ακόλουθη αναμέτρηση κέρδισε το βραβείο της
δικό του κομμάτι (ή Πιόνι!) που βρίσκεται πέρα από
ωραιότερης παρτίδας στο τουρνουά Διεκδικητών, στο
την 7η οριζόντιο σύντομα θα υποχρεωθεί κι αυτό να
οποίο πρώτευσε ο Petrosian (και στη συνέχεια κατέκτη-
στριμωχτεί στα μετόπισθεν του στρατοπέδου του.
© Ηλίας Κουρκουνάκης
13.β4 Βε5
17.Ιδ5 Αδ6 18.Ιε6 β5 19.Ιδγ7+ Ρε7
Μετά από 13...Βxα3 14.Ιδ5 δημιουργούνται οι
Δεν ωφελεί ούτε 19...Αxγ7 20.Ιxγ7+ Ρδ8
απειλές 15.Ιγ7+ και 15.Πα1 Ββ2 16.Πα2, οι οποίες δεν
21.Πζδ1, π.χ. 21...Πα7 22.Βε6 Πxγ7 23.Βxζ6+ Ρε8
μπορούν να εξουδετερωθούν ταυτόχρονα. Από την άλ-
24.Βxθ8+ Ιζ8 25.Βε5+ Ιε6 26.Πγ6 Ρε7 27.Πδδ6 Πxγ6
λη πλευρά, η άμεση επιστροφή 13...Βδ8 εκθέτει τη Βα-
28.Πxε6+ και 29.Βxβ8.
σίλισσα σε νέες καταστροφικές απειλές μετά από
XIIIIIIIIY 9rwql+-+-tr0 9+-sNnmk-+p0 9p+-vlNzpp+0 9+p+-+-+-0 9-zP-+-zP-+0 9zPQ+-zP-+-0 9-+-+-+PzP0 9+-tR-+RmK-0 xiiiiiiiiy
14.Αxζ7+ Ρxζ7 15.Ββ3+ Ρε8 16.Ιε6 Ββ6 17.Ιδ5 κλπ. 14.ζ4 Ββ8 Φυσικά, όχι 14...Βxε3+ 15.Ρθ1 με απειλές 16.Πζ3, 16.Ιδ5 και 16.Πε1. Τα μαύρα οπισθοχωρούν συνεχώς και ο Βασιλιάς τους έχει παραμείνει στο κέντρο, αλλά ελπίζουν να ανασυνταχθούν χωρίς σοβαρές απώλειες, επειδή δεν υπάρχουν μόνιμες αδυναμίες στην αμυντική τους διάταξη, εφόσον βέβαια προλάβουν να κάνουν ροκέ. Γι’ αυτό...
XIIIIIIIIY 9rwql+k+-tr0 9+p+nvlp+p0 9p+-+-zpp+0 9+-+-+-+-0 9-zPLsN-zP-+0 9zP-sN-zP-+-0 9-+-+-+PzP0 9+-tRQ+RmK-0 xiiiiiiiiy
20.Ιδ4 Ιδιαίτερα επιθετική αναδίπλωση, αξιοποιεί στο έπακρο το αδυνάτισμα του τετραγώνου γ6. 20...Ρζ8 Η επιστροφή τμήματος του παραπανίσιου υλικού των μαύρων, συχνά πολύτιμη αμυντική μέθοδος, δεν επουλώνει τις πληγές στη συγκεκριμένη περίπτωση, π.χ. 20...Βxγ7 21.Πxγ7 Αxγ7 22.Βε6+ Ρζ8 23.Βγ6 κλπ. 21.Ιxα8 Η θέση είναι κατεστραμμένη πια, π.χ. 21...Βxα8
15.Αxζ7+
22.Βε6 Ββ8 και τώρα κερδίζουν εύκολα οι συνέχειες
Η υπεροχή των λευκών όσον αφορά στην ανά-
23.Πxγ8+, 23.Ιγ6 Βγ7 24.Ιε5 και 23.Πγ6 Αε7 24.Πζγ1
πτυξη και στον έλεγχο του κέντρου είναι τόσο μεγάλη,
κλπ. (η τελευταία αποτελεί πρόταση του Λαέρτη Κλή-
ώστε ακόμα και ο θεωρητικά συντηρητικός Petrosian
μη). Άλλη χαρακτηριστική μέθοδος νίκης θα ήταν
προτιμά να θυσιάσει υλικό αντί να αξιοποιήσει το πλεο-
21.Ιγε6+ Ρε8 22.Ιγ6 Ββ6 (ή 22...Ββ7 23.Ιεδ8) 23.Ιη5
νέκτημά του με στρατηγικό τρόπο, π.χ. 15.Ιδ5. Φυσικά,
ζxη5 24.Βε6+ Ρζ8 25.ζxη5+ με αναπόφευκτο ματ.
η επιλογή του δικαιώνεται απόλυτα χάρη στην παθητικότητα του συνόλου των εχθρικών δυνάμεων.
Πολύ δικαιολογημένα, λοιπόν, ο Korchnoi κατέθεσε τα όπλα.
15...Ρxζ7 16.Ββ3+ Ρε8
1–0
Τα μαύρα δεν διαθέτουν ικανοποιητικές εναλλακτικές δυνατότητες, π.χ. 16...Ρη7 17.Ιε6+ Ρθ6 18.Πζ3
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
κλπ. Αλλά και τώρα, χάρη στην απομάκρυνση του Σζ7 από τη σκακιέρα, τα λευκά αποκτούν εύκολη πρόσβαση
) Euwe Max, From Steinitz to Fischer, Sahovski Informator,
στα κρίσιμα τετράγωνα ε6, γ7 κ.ά. Επιπλέον, τα “βα-
Βελιγράδι 1976
ριά” μαύρα κομμάτια δεν προλαβαίνουν ποτέ να μπουν
) Timman Jan, Curacao 1962, New in Chess, Alkmaar 2005
στη μάχη, στοιχείο που παίζει καθοριστικό ρόλο. © Ηλίας Κουρκουνάκης