Viswanathan Anand - Jeroen Piket Βάικ άαν Ζέε 1999 (2ος γύρος) του Ηλία Κουρκουνάκη
1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αβ5 α6 4.Αα4 Ιζ6
12.Ιβδ2
5.0–0 Αε7 6.Πε1 β5 7.Αβ3 δ6 8.γ3 0–0 9.θ3
έχουν πετύχει στην αποστολή τους). Ιδιαίτερα
XIIIIIIIIY 9r+lwq-trk+0 9+-+nvlpzpp0 9p+-zp-+-+0 9snpzp-zp-+-0 9-+-zPP+-+0 9+-zP-+N+P0 9PzPLsN-zPP+0 9tR-vLQtR-mK-0 xiiiiiiiiy
σημαντική γι’ αυτό είναι η επιλογή του κατάλ-
12...γxδ4
ληλου τρόπου διευθέτησης της έντασης ανά-
Σημαντική απόφαση, με βασική ιδέα
Ια5 10.Αγ2 γ5 11.δ4 Τα τελευταία 100 χρόνια, η μάχη στην Κλειστή Ισπανική διεξάγεται γύρω από το τετράγωνο δ5: όποια παράταξη κυριαρχήσει σε αυτό, θα κερδίσει τη θεωρητική σύγκρουση στο άνοιγμα (φυσικά, για τα μαύρα αρκεί να ισορροπήσουν την κατάσταση προκειμένου να
όχι μόνο να ανοίξει η στήλη γ αλλά επιπλέον
μεσα στα κεντρικά Πιόνια. Το πλεονέκτημα των λευκών δεν συνί-
να ελευθερωθεί το τετράγωνο γ5. Επειδή το
σταται απλά σε μια μικρή υπεροχή χώρου,
Σδ4 δεν μπορεί να παραμείνει για πάντα στη
αλλά στο μεγαλύτερο εύρος επιλογής διαφορε-
θέση του, ο Ιδ7 ίσως μπορέσει να το χρησιμο-
τικών στρατηγικών όσον αφορά τα κεντρικά
ποιήσει με παραγωγικό τρόπο.
Πιόνια. Μπορούν είτε να προωθήσουν (δ4-δ5),
13.γxδ4 Ιγ6 14.Ιβ3
είτε να πραγματοποιήσουν κάποια αλλαγή
Καθώς τα μαύρα είναι έτοιμα να διεκ-
(δxε5 ή δxγ5), είτε να διατηρήσουν την έντα-
δικήσουν όλα τα τετράγωνα μαύρου χρώματος
ση. Τα μαύρα, αντίθετα, συνήθως περιορίζο-
στο κέντρο, ο παραδοσιακός ελιγμός 14.Ιζ1
νται στην πραγματοποίηση κάποιας αλλαγής
αποδεικνύεται αναποτελεσματικός εδώ μετά
(...γxδ4 ή ...εxδ4) ή τη διατήρηση της έντασης,
από 14...Ιxδ4 15.Ιxδ4 εxδ4 κλπ.
ενώ μόνο σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις
14...α5 15.Αδ3 Αα6
μπορούν να επιχειρήσουν την προώθηση ...δ6-
Άστοχο θα ήταν 15...α4, εξαιτίας της απάντησης 16.Αxβ5.
δ5. 11...Ιδ7
16.δ5 Ιβ4 17.Αζ1
Η ιδέα αυτής της κίνησης προέρχεται
Η οπισθοχώρηση 17.Αβ1 θα δυσκόλευε
από τον Keres. Στόχος της είναι να μεταφέρει
ιδιαίτερα τη δραστηριοποίηση του Πα1, ενώ
τον Ίππο στην πτέρυγα της βασίλισσας, όπου
επίσης θα αφαιρούσε την πίεση από το Σβ5.
προβλέπεται ότι θα ανοίξει το σημαντικότερο
Από την άλλη πλευρά, τώρα το τετράγωνο γ2
μέτωπο.
είναι αρκετά ευαίσθητο και τα μαύρα μπορούν
© Ηλίας Κουρκουνάκης
να διεκδικήσουν διείσδυση στο εχθρικό στρα-
μειονέκτημα ότι αδυνατίζει κάποια λευκά τε-
τόπεδο. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η προ-
τράγωνα (κυρίως το ε6).
σπάθεια 17.Ιxα5 είναι πρόωρη, καθώς μετά
18.Ιβδ4
από
από
Εξαιρετική ιδέα, αντί για 18.α3 Ιxδ5
17...Βxα5 18.Αδ2 Βα4 19.β3 Βα3 20.Αγ1 Βα5
19.Βxδ5 Ιβ6 20.Βδ1 αxβ3 21.Βxβ3 με ελάχι-
21.Αδ2 με επανάληψη της θέσης) 18.Ιγ6 Ιxε1
στο πλεονέκτημα των λευκών (που σίγουρα
19.Ιxδ8 Ιxζ3+ 20.Βxζ3 Πζxδ8 η υλική υπεροχή
προσδοκούσε ο Piket), ενώ μετά από 18.Ιβδ2
των μαύρων πρέπει σταδιακά να οδηγήσει στη
Πγ8 μόνο τα λευκά θα αντιμετώπιζαν προβλή-
νίκη.
ματα.
17...Ιxδ3
(ακόμα
ισχυρότερο
Ο ίδιος ο Anand δήλωσε αργότερα ότι
17...α4 Η βασική εναλλακτική δυνατότητα σε
είχε πρωτοδεί αυτή την κίνηση σε μια παρτίδα
αυτό το σημείο είναι 17...Πγ8, οπότε τα λευκά
του Shamkovich, χωρίς όμως να θυμάται κάτι
θα μπορούσαν να δοκιμάσουν:
περισσότερο. Οι βάσεις δεδομένων έδειξαν ότι
+ 18.Πε2 α4 (χειρότερο αποδεικνύεται 18...Βγ7 19.Αδ2 [ή 19.Αε3 Ιγ2 20.Πγ1 Ιxε3
επρόκειτο
για την
παρτίδα
Shamkovich-
Benjamin, 1976.
21.Πxγ7 Ιxδ1 22.Πxδ7 κλπ.] Ιγ2 20.Αxα5)
ρη ετοιμότητα να κατακτήσουν κρίσιμες
XIIIIIIIIY 9r+-wq-trk+0 9+-+nvlpzpp0 9l+-zp-+-+0 9+p+Pzp-+-0 9psn-sNP+-+0 9+-+-+N+P0 9PzP-+-zPP+0 9tR-vLQtRLmK-0 xiiiiiiiiy
γραμμές και τετράγωνα στην πτέρυγα της βα-
18...εxδ4
σίλισσας και φυσικά δεν παίζεται 18...Ιγ2
Τα μαύρα είναι πρακτικά υποχρεωμένα
19.Ιγ6 κλπ.) 19.Ιγ6 (υποχρεωτικό, αφού μετά
να καταστρέψουν τη διάταξη των κεντρικών
από 19.Ιβ3 υπάρχει πια η δυνατότητα 19...Ιγ2)
Πιονιών τους, με μακροπρόθεσμα αρνητικές
Ι8xγ6 20.δxγ6 Πxγ6 21.α4 (η διεκδίκηση της
συνέπειες.
19.Αδ2 αxβ3 20.Αxβ4 βxα2 21.Πxα2 και τα λευκά διαθέτουν καλύτερο έλεγχο του χώρου + 18.Ιxα5 Ιβ8 (όχι 18...Βxα5 19.Αδ2 και η απειλή 20.α3 δεν αντιμετωπίζεται με ικανοποιητικό τρόπο, ενώ μετά από 18...Πxγ1 19.Πxγ1 [καλό είναι και 19.Βxγ1 Βxα5 20.α3] Βxα5 20.α3 τα λευκά βρίσκονται σε μεγαλύτε-
πρωτοβουλίας αξίζει πολύ περισσότερο στη
19.α3 Ιxδ5
συγκεκριμένη θέση από παθητικές σταθερο-
Η παρτίδα Lau-Toshkov, Δανία 1979
βxα4
(Παγκόσμιο Πρωτάθλημα κάτω των 18), είχε
22.Πxα4 Αxζ1 23.Πxζ1 Ββ8 με τα λευκά να
συνεχιστεί 19...Ιγ2 20.Βxγ2 Αζ6 21.Αζ4 Πγ8
διατηρούν κάποια υπεροχή χάρη στην καλύτε-
22.Βδ2 στοιχείο που αποδεικνύει ταυτόχρονα
ρη διάταξη των Πιονιών τους
πόσο χρήσιμες ιδέες μπορεί να βρει κανείς σε
ποιητικές
ενέργειες
όπως
21.Πε2)
Άλλη αξιοσημείωτη επιλογή είναι η χα-
αναμετρήσεις νεαρών παικτών, αλλά και σε
ρακτηριστική διάσπαση 17...ζ5, η οποία υπο-
παλιότερες παρτίδες. Στο σύγχρονο σκάκι κο-
νομεύει το λευκό κέντρο Πιονιών με πλαγιο-
ρυφής η έρευνα συχνά αποδεικνύεται βάση της
κόπηση που θυμίζει “Ινδικά” συστήματα (ιδί-
πρωτότυπης
ως Ινδική Άμυνα του Βασιλιά), έχει όμως το
19...Ιγ5 πιθανότατα θα οδηγήσει σε ακόμα
© Ηλίας Κουρκουνάκης
δημιουργίας.
Η
δυνατότητα
χειρότερη θέση συγκριτικά με της παρτίδας,
Προφανώς όχι 24.Αxδ6 Ιε4, αλλά ο Ιν-
π.χ. 20.αxβ4 Ιβ3 21.Πβ1 Ββ6 22.Αζ4 και η
δός ποτέ δεν υπέφερε από λαιμαργία σε καλύ-
διάσπαση ε4-ε5 εξασφαλίζει στα λευκά την
τερες θέσεις.
πρωτοβουλία των κινήσεων.
24...Ιβ3 25.Παδ1 Η ολοκλήρωση της ανάπτυξης γίνεται
20.εxδ5 Αζ6 21.Ιxδ4 Τα μαύρα πέτυχαν τουλάχιστον να υ-
αφού ο Anand έχει εξασφαλίσει μόνιμη υπε-
πάρχει συμμετρική κατανομή Πιονιών σε κα-
ροχή χώρου. Σχεδόν κάθε λευκό κομμάτι στέ-
θέτους, έστω κι αν το τετράγωνο γ6 είναι πολύ
κεται καλύτερα από το ομόλογό του των μαύ-
σημαντικότερο από το γ5. Το βασικό τους
ρων.
πρόβλημα είναι ότι ο λευκοτετράγωνος Αξιω-
25...Βγ7
ματικός δεσμεύεται να παραμείνει σε παθητική
Η απόπειρα να πραγματοποιηθούν μαζικές αλλαγές με 25...Ιδ4 26.Πxε8+ (όχι, βέ-
θέση, εξαιτίας του αδύνατου Σβ5. 21...Ιγ5
βαια, 26.Ιxδ4 Πxε1) Πxε8 27.Ιxδ4 Αxδ4 απο-
Μετά από 21...Αxδ4 22.Βxδ4 Ιγ5
τυγχάνει εξαιτίας της τακτικής δυνατότητας
23.Ββ4 η υπεροχή των λευκών θα ήταν αισθη-
28.Πxδ4 Βxδ4 29.Βγ6 Βε4 (ή 29...Πδ8 30.Αη5
τά μεγαλύτερη απ’ όσο στην παρτίδα.
ζ6 31.Αε3 κλπ.) 30.Αxδ6 Αγ8 31.Αxβ5 Πδ8
22.Ιγ6 Ββ6
32.Βγ7 Πε8 33.Αη3 (πολύ προτιμότερο από
Ή 22...Βδ7 23.Πε3 Ιβ3 24.Πxβ3 αxβ3
33.Αxε8 Βxε8 με αρκετές τεχνικές δυσκολίες
25.Βxβ3 και τα λευκά ελαφρά κομμάτια είναι
ακόμα) Αζ5 34.δ6 και τα λευκά κερδίζουν.
πολύ ισχυρότερα από τους μαύρους Πύργους.
Τέλος, ας σημειωθεί ότι σε άμεση ήττα
Ενισχύοντας το Σβ5 με τη Βασίλισσα, ο Piket
οδηγούσε η ενδιάμεση αλλαγή 25...Πxε1
ελπίζει κάποτε να δραστηριοποιήσει τον Αα6,
26.Πxε1 και τώρα μόνο 26...Ιδ4, επειδή η κε-
μόνο που τώρα έμεινε με ελλιπή προστασία το
ντροποίηση 27.Βε4 θα δημιουργούσε τη διπλή
Σδ6.
απειλή ματ στην 8η οριζόντιο και 28.Αε3 με αποφασιστικό κάρφωμα του Ιδ4.
23.Αζ4 Ο Anand συνεχίζει με χαρακτηριστικά
26.Πε4 Τυπική ενέργεια, προετοιμάζει δίπλωμα
ενεργητικό τρόπο. Άλλη δυνατότητα σε αυτο
στην ανοιχτή στήλη χωρίς να επιτρέπει αλλαγή
το σημείο ήταν, φυσικά, 23.Πβ1.
όλων των Πύργων.
23...Πζε8 Μετά από 23...Αxβ2 24.Πα2 (άσκοπα ριψοκίνδυνο είναι 24.Πβ1 Αxα3 25.Βθ5) Αγ3 25.Πε3 Αζ6 (όχι 25...β4 26.Αxδ6 β3 27.Πxγ3 βxα2 28.Αxγ5 Ββ2 29.Πγ1 και τα λευκά θα μπορέσουν να σταθεροποιήσουν την υπεροχή τους) 26.Αxδ6 Πζε8 27.Βε1 Πxε3 28.Βxε3 Ιδ7 τα λευκά θα διατηρήσουν εμφανές πλεονέκτημα αποφεύγοντας την αλλαγή των Βασιλισσών, καθώς τότε ο καλύτερος έλεγχος του κέντρου υπόσχεται πρωτοβουλία διαρκείας.
26...Πxε4 27.Βxε4 Αxβ2
XIIIIIIIIY 9r+-+-+k+0 9+-wq-+pzpp0 9l+Nzp-+-+0 9+p+P+-+-0 9p+-+QvL-+0 9zPn+-+-+P0 9-vl-+-zPP+0 9+-+R+LmK-0 xiiiiiiiiy Τα λευκά μπορεί να έχουν απώλειες
24.Βγ2
© Ηλίας Κουρκουνάκης
στην πτέρυγα της βασίλισσας, αλλά διατηρούν
33.Αε7
πλήρη κυριαρχία στο κέντρο. Το ζητούμενο
Δημιουργεί την προφανή αλλά στην
είναι να βρεθεί η κατάλληλη μέθοδος αξιοποί-
πράξη ακαταμάχητη απειλή 34.Βε4 κλπ.
ησης των ανοιχτών γραμμών.
33...Αβ2 Δεν ήταν καλύτερο 33...Αxε7 34.Ιxε7+
Φυσικά, ο Ιγ6 θα παίξει καθοριστικό
Ρζ8 (ή 34...Ρθ8 35.Βε4 η6 36.Ιxη6+ κλπ.)
ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων. 28.Πε1
35.δ6, π.χ. 35...Ιγ1 (ανούσιο είναι, βέβαια,
Σημαντική κίνηση, ενδεικτική της νέας
35...Βδ7 36.Αζ5) 36.δ7 (η κίνηση-κλειδί, αξιο-
ωριμότητας του παιχνιδιού του Ινδού γκραν-
ποιεί στο έπακρο την έλλειψη συντονισμού
μέτρ. Παλιότερα θα αναζητούσε άμεσο τρόπο
των μαύρων κομματιών, που καθένα βρίσκεται
επίθεσης, τώρα πια όμως έχει μάθει να “χτίζει”
σε διαφορετική άκρη της σκακιέρας) Βxδ7
τη θέση του πολύ συστηματικά. Η κατάληψη
37.Ιη6+ Ρη8 38.Βζ8+ Ρθ7 39.Βθ8#. Επίσης
της στήλης ε (μάλιστα χωρίς απώλεια χρόνου)
ανεπαρκές
αποδεικνύεται
θα είναι οπωσδήποτε χρήσιμη, ενώ η ανάκτη-
33...Ιδ2 34.Αxζ6 Βε1+ 35.Ρθ2 Βxζ2 (επίσης
ση του υλικού με τον ελιγμό Βε4-β4 μπορεί να
εύκολα χάνουν 35...Ιζ3+ 36.Ρη3 και 35...ηxζ6
περιμένει καλύτερες συνθήκες.
36.Ιε7+ Ρθ8 37.Βθ4 Βε5+ 38.ζ4) 36.Αδ4 κλπ. 34.Βε4 η6
28...Βδ7 29.Ββ4 Αζ6 Το Σδ6 αποδεικνύεται ιδιαίτερα ευάλω-
36.Βxε8#) 34.Βθ4 Βθ5 35.Βxζ6 Βθ6 36.Πδ7
XIIIIIIIIY 9-+-+q+k+0 9+-+-vLp+-0 9l+N+-+pzp0 9+p+P+-+-0 9p+-+Q+-+0 9zPn+L+-+P0 9-vl-+-zPP+0 9+-+-+-mK-0 xiiiiiiiiy
με την ακαταμάχητη απειλή 37.Ιε7#.
35.Αβ4
το, αφού δεν παίζεται 29...Αε5 30.Αxε5 δxε5 31.Πxε5 (εδώ αναδεικνύεται στο έπακρο η αξία της 28ης κίνησης του Anand) ζ6 (διαφορετικά τα λευκά θα κερδίσουν απλά το Σβ5) 32.Πε7 Βxδ5 33.Βη4 η6 (χειρότερο θα ήταν 33...η5 34.Βθ5, ενώ δεν ωφελούσε ούτε, 33...Βη5
34.Βε6+
Ρθ8
35.Πε8+
Πxε8
Η στρατηγική υπεροχή των λευκών στο
30.Αxδ6 Τώρα το ελεύθερο Σδ5 μοιάζει με επι-
κέντρο είναι τόσο μεγάλη, ώστε μόνα τους
πλέον Πιόνι, αφού η πλειονότητα των εχθρι-
επιδιώκουν την αλλαγή των Βασιλισσών. Η
κών Πιονιών βρίσκεται μόνιμα ακινητοποιη-
βασική ιδέα, φυσικά, είναι να προωθηθεί ακά-
μένη. Εξάλλου, η διαφορά κινητικότητας των
θεκτο το Σδ. 35...Βxε4 36.Αxε4 Αζ6 37.δ6 Αγ8
λευκών κομματιών από τα μαύρα ομόλογά
38.Αδ3
τους είναι παραπάνω από εμφανής.
Τώρα που ο μαύρος λευκοτετράγωνος
30...θ6 31.Αδ3 Πε8 32.Πxε8+ Βxε8 Η αλλαγή των Πύργων έρχεται πολύ
Αξιωματικός επέστρεψε στη βάση του, άφησε
αργά και απαλύνει ελάχιστα το αμυντικό έργο
ακάλυπτα τα πρόωρα προωθημένα Πιόνια
των μαύρων. Εξάλλου, τώρα το ελεύθερο Σδ
στην πτέρυγα της βασίλισσας. Το τέλος βρί-
θα συναντήσει λιγότερα εμπόδια στο δρόμο
σκεται πια πολύ κοντά. 38...Αδ7 39.Ιβ8
του προς την 8η οριζόντιο.
© Ηλίας Κουρκουνάκης
Περισσότερο από το κέρδος υλικού, ο
Η μεγάλη επιτυχία του Kasparov στο
Anand ενδιαφέρεται να διατηρήσει τον έλεγχο
συγκεκριμένο τουρνουά δεν πρέπει να οδηγή-
των τετραγώνων μπροστά από το ελεύθερο
σει σε υποτίμηση της εξαιρετικής επίδοσης του
Πιόνι.
Anand. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ινδός είχε 6 39...Αε6 40.Αxβ5 Ιδ4 41.Αxα4
φορές τα λευκά και 7 τα μαύρα (σε αντίθεση
Η πίεση χρόνου τελείωσε, οπότε ο Piket
με το 7-6 του Ρώσου), στοιχείο συχνά καθορι-
έχει όλο το χρόνο στη διάθεσή του να μαζέψει
στικό σε αγώνες αυτού του επιπέδου: είναι
τα συντρίμμια της θέσης του. Μόλις συνειδη-
χαρακτηριστικό ότι ο “Vishy” πέτυχε με τα
τοποίησε πόσο άκαιρη είναι τώρα η κεντρο-
λευκά 5 νίκες και μόνο 1 ισοπαλία (εναντίον
ποίηση των ελαφρών κομματιών του, κατέθεσε
του Kramnik).
τα όπλα. Αξίζει να σημειωθεί πόσο δύσκολο είναι να εντοπιστεί το αποφασιστικό του λά-
KkQqRr
θος. 1–0
© Ηλίας Κουρκουνάκης
lLnNpP