dendriet 2011 nr 3 jaargang 10

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X

BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

jaargang 10

nummer 3 - 2011 Retouradres: De Decker Mikol, Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

driemaandelijks tijdschrift

De muur van Geraardsbergen Grote trap in Denderbelle Groot-Haaltert staat er weer Nieuw stadsbos voor Ninove

juli - augustus - september

Klimaat met bokkensprongen Vooreerst een bijzonder woord van dank voor de vele positieve reacties die we kregen naar aanleiding van ons vorige themanummer over de overstromingen in de Dendervallei. Het is duidelijk een thema dat sterk leeft en de gemoederen beroert.

© Vilda - Yves Adams

Intussen heeft de Raad van State de bouwvergunning vernietigd van een woning in overstromingsgebied te Geraardsbergen. Een persoonlijk drama en financieel debacle dat je niemand kan toewensen. Uit die bezorgdheid durven schepencolleges geen vergunning te weigeren. De mensen hebben immers al zo hard geïnvesteerd in die bouwgrond. Net uit die voorzichtigheid staan ironisch genoeg honderden bouwsels in overstromingsgebied en nemen zo ruimte in die voorzien is voor water. Water dat dan elders terecht moet. Daardoor werd jammer genoeg het leed in de binnensteden van Geraardsbergen, Ninove en Denderleeuw nog groter. Een negatieve spiraal, die nochtans vertrekt van bezorgdheid en begrip.

Daarom is er ons voorstel om te werken aan een positieve spiraal, die kan vertrekken van dezelfde principes van mededogen. Door een fonds te voorzien dat mensen met bouwkavels in overstromingsgebied kan uitkopen, plaatst men gezinnen niet langer voor een financieel fiasco, rijzen de brandverzekeringspremies niet torenhoog de pan uit en worden schepencolleges niet verplicht om hartverscheurende keuzes te maken. Dergelijke maatrege-

 Een winter vol waterellende

len hebben maar zin als ze gekoppeld worden aan een structurele oplossing op lange termijn. Via een RUP (Ruimtelijk UitvoeringsPlan) kunnen deze overstromingsgevoelige gronden terug een aangepaste natuurbestemming krijgen, in overeenstemming met de omgeving. Zo kan men vermijden dat de geschiedenis zich herhaalt.

Aangezien alle investeringen van dit preventieve fonds eenmalig zullen zijn, staat het buiten kijf dat de economische en maatschappelijke kost ervan veel lager zal zijn dan het steeds weer opnieuw uitbetalen van schadevergoedingen. Dit laatste is immers maar een aanpak van symptomen in plaats van een brongerichte aanpak, en blijft dweilen met alle kranen open. In plaats van jaarlijks via mijn brandverzekering tientallen euro’s extra te betalen aan solidariteit met overstromingsslachtoffers, geef ik persoonlijk mijn solidariteitsbijdrage liever uit aan structurele oplossingen. Ik wil absoluut solidair zijn, maar dan wel binnen een beleid met toekomstvisie. Hoog tijd dat verzekeringen en overheid hierover eens gaan samen zitten.

Dat er iets loos is met ons klimaat mag nu wel duidelijk zijn, want na de meest ernstige winteroverstromingen in decennia hebben we er het meest warme en droge voorjaar sinds mensenheugenis op zitten. Twee uitersten!

Onze landbouw en onze natuur kreunen onder al dit natuurgeweld. We zijn al lang niet meer afhankelijk van onze lokale voedselproductie. Maar het is goed te beseffen dat, indien dit zo was, we waarschijnlijk te maken hadden met een voedselcrisis. Het is ook goed te beseffen dat er op de wereld nog vele

nr. 3 - juli 2011

© Vilda - Misjel Decleer

 Een warme, dorre lente, met alweer branden in de Venen. Is het klimaat dan tóch op hol geslagen ? regio’s zijn waar door minder persoonlijke kapitaalkracht deze toenemende klimaatgrillen wél leiden tot hongersnood.

Ook onze natuur komt niet ongehavend uit deze klimatologische bokkensprongen. Op onze meerdaagse in de kalkstreek stelden we bijvoorbeeld vast dat er dit jaar maar een fractie van het normale aantal orchideeën bloeiden. En dan zeggen dat vele orchideeënsoorten warmte minnend zijn! Minder water betekent ook minder verdunning en dus een slechtere oppervlaktewaterkwaliteit. Stilstaand voedselrijk water en vele extra uren zonlicht resulteren in eutrofiëring. De weersevoluties zijn deze zomer dan ook bang af te wachten. Als de voorjaarstrend zich verder zet, zijn massale vissterftes voorspelbaar. Ook van andere natuurrampen kregen we al een bitter voorsmaakje, bijvoorbeeld de bosbranden die voor ons land qua omvang in een halve eeuw hun voorgaande niet kenden.

Het is dan ook duidelijk dat de tijd om te aarzelen voorbij is. Er dient dringend geïnvesteerd in nieuwe vormen van energievoorziening. En laat ons nu niet de fout maken om te kiezen voor het gemakkelijkste: het opsouperen van onze eindige radioactieve grondstoffen, ten koste van toekomstige generaties,

nr. 3 - juli 2011

die er misschien meer nuttige dingen mee kunnen doen. We moeten ook dringend werk maken van meer massieve natuur, ook in het grondschaarse Vlaanderen. Enkel massieve natuur is in staat om de effecten van een op hol geslagen klimaat enigszins te bufferen.

Conclusie is dat een slagkrachtige natuur- en milieubeweging meer dan ooit nodig is. De voorbije twee decennia zijn we als beweging teveel geïncorporeerd in inspraak- en overlegorganen. We zijn in slaap gewiegd door inspraak die aan het afglijden is naar schijn-inspraak. We zijn iets te meegaand geworden.

Dat besef is nu overal aanwezig. We hoeven niet in het tegengestelde te gaan vervallen en opnieuw de over-combattieve karikatuurmannetjes met groene parka’s uit de jaren 70 gaan imiteren. Wel willen de lokale Natuurpunt afdelingen van de Denderstreek staan voor een model dat slaat en zalft. Slaan als het moet, zalven als het kan. Samen met u gaan we de uitdagingen van de toekomst aan. Meer dan ooit heeft Natuurpunt een belangrijke maatschappelijke rol te spelen. Onze lokale vrijwilligers zijn er klaar voor. Met uw steun maken we het verschil.

De redactie

Kurt Martens

20 jaar drijvende kracht achter de Padstappers Kurt Martens, één van de bekendste Geraardsbergenaren, is al meer dan 20 jaar actief als parcoursverantwoordelijke bij de Padstappers. Dendriet ging bij hem op bezoek om te praten over zijn gedrevenheid en over zijn visie op de Padstappers, wandelen, natuur, landschap, ecologische voetafdruk en zoveel meer.

Kurt: In één zin uitgelegd: de Padstappers is een sportvereniging die mensen tot beweging aanzet via het aanbieden van wandelingen van 6 tot 50 km, of zelfs tot 100 km. Daarvoor organiseren we jaarlijks in Geraardsbergen een tiental wandelingen, grotendeels in het weekend, maar

ook enkele in de week. Iedereen kan op eigen tempo en volgens eigen kunnen mee wandelen. De korte trajecten zijn er voor hen die niet zo ver kunnen stappen, zoals onze oudste deelnemers of mensen met een mobiele beperking. De geoefende wandelaars kiezen meestal voor wandelin-

Padstappers

Dendriet: In Geraardsbergen zijn de Padstappers een gekend fenomeen, maar voor lezers uit Haaltert, Lede of Dendermonde zijn jullie wellicht een illustere onbekende. Kan je voor hen eens kort uitleggen wie en wat de Padstappers zijn?

 Een gezonde geest in een ... gezonde natuur!

nr. 3 - juli 2011

© Vilda - Yves Adams

 Genieten van bloemrijke hooilanden gen van meer dan 20 km. Sinds kort hebben we ook onze maandelijkse tweede-dinsdag-wandelingen, waarbij we mikken op (jong)gepensioneerden en deeltijdswerkenden. Deze wandeling is gemiddeld 14 km lang en start pas om 10u00 zodat de kinderen en kleinkinderen op school kunnen afgezet worden. Rond 14u30 zit de tocht erop en is iedereen op tijd om de (klein)kinderen van school af te halen. Dit idee hebben we trouwens gepikt bij buurafdeling Zottegem. We gaan ook twee keer per jaar op meerdaagse uitstap, één weekend en één weekvakantie. Deze uitstappen zijn zeer succesvol. We hebben bijna steeds een groep van ongeveer 100 mensen mee.

Dendriet: Kurt, we kennen jou al jaren als parcoursbouwer voor de Padstappers. nr. 3 - juli 2011

Hoe ben je er eigenlijk in terechtgekomen.

Kurt: In 1991 werd ik door de toenmalige voorzitter gevraagd om in te springen voor het uitwerken van een parcours voor één van de wandelingen. De vorige parcoursbouwer was gestopt wegens verhuis. Ik heb toen toegezegd om dat enkele jaren te doen, maar uiteindelijk ben ik al 20 jaar verantwoordelijk voor de uitbouw van de wandelingen.

Dendriet: Parcoursbouwer, wat houdt dat eigenlijk in, wat doe jij daar allemaal voor?

Kurt: Als parcoursbouwer ben ik verantwoordelijk voor het uitwerken van de wandelingen, voor de afspraken met gemeenten en privé eigenaars, voor het uiteindelijk uitpijlen van de wandelin-

gen en voor de controle tijdens de tocht zelf. De eerste jaren ben ik vooral bezig geweest met het heropenen van afgesloten of niet gebruikte paden. Daar heb ik enkele nogal agressieve discussies aan overgehouden, enkele keren zelfs met de politie erbij. De meeste discussies over afgesloten paden zijn wel in overleg met de eigenaars en gebruikers opgelost geraakt. In die periode heb ik ook aan de gemeente gevraagd om een aantal paden te laten maaien, zodat die bewandelbaar werden.

Ik probeer ook jaarlijks alle paden één keer in een parcours te steken zodat deze zeker open blijven.

Een aantal van die heropende paden zijn nu opgenomen in een officieel parcours.

Dendriet: Je hebt dus een zeer goede kennis van de bestaande paden, maar hoe

© Vilda - Yves Adams

 Onze oude bossen op hun mooist

ga je te werk om een wandeling te organiseren?

Kurt: Een deel van de keuze van de wandelpaden hangt af van de startplaats. Van daaruit probeer ik zoveel mogelijk kleine paden te gebruiken, waarbij de wandelaars kennis maken met de natuur en cultuur van Geraardsbergen en omgeving.

Weidse landschappen, kleine landschapselementen, bossen en natuurgebieden passeren de revue, maar ook cultuur in het buitengebied zoals de parken van het kasteel van Viane en van de Baronie van Boelare worden dikwijls opgenomen in het parcours. Goede contacten met de eigenaars en correcte afspraken zijn hierbij zeer belangrijk. De afspraken, gemaakt met de eigenaars of beheerders van parken en natuurgebieden, worden op

affiches aangekondigd bij het binnenkomen van het gebied.

Honden aan de leiband, geen afval weggooien en op één rij lopen zijn hier enkele voorbeelden van. Voor het uitpijlen van het parcours kan ik rekenen op 8 medewerkers. Die staan elk in voor een deel van het parcours en verwijderen na de wandeldag ook alle aanduidingen. Meer nog, alle afval dat door onze deelnemers weggegooid is wordt opgeraapt en in vuilniszakken gestoken. Soms wordt zelfs vooraf een kleine opruimactie op gehouden, want afval lokt afval.

Dendriet: De Padstappers hebben blijkbaar aandacht voor het voorkomen van afval.

Kurt (zeer gedreven): Natuurlijk hebben we daar aandacht voor

en zelfs op zeer verschillende punten. We gebruiken bijvoorbeeld systematisch glazen, waar andere organisaties makkelijk grijpen naar wegwerpbekers.

Soms maken we hierop een uitzondering, bijvoorbeeld wanneer we melkproducten geven op een locatie waar we niet voldoende warm water hebben om de afwas hygiënisch te kunnen doen. De laatste jaren weigeren we sponsoring van producten in wegwerpverpakking. Daarvan komt te veel langs de kant van de weg terecht. Onze gemeenschappelijke busuitstappen verminderen ook de CO2-uitstoot: 1 autocar vervangt gemakkelijk 25 tot 30 auto’s en het sociaal contact is er ook intenser door, wat een bijkomend voordeel is. De verzending van ons tijdschrift naar andere wandelclubs

nr. 3 - juli 2011

doen we intussen digitaal zodat we niet alleen portkosten uitsparen, maar ook papier. Onze leden krijgen wel nog een afgedrukte versie, omdat dit makkelijker te bekijken is en we niet iedereen kunnen of willen verplichten om ons ledenblad zelf af te printen. Veel kleine dingen kunnen onze ecologische voetafdruk, die al zo groot is, beperken.

Dendriet: Op het eerste zicht klinkt het eigenaardig dat een wandelclub aandacht heeft voor ecologie en milieu, maar jullie gaan nog veel verder. Getuige jullie engagement naar de natuurreservaten en Natuurpunt in het Geraardsbergse.

Kurt: Voor ons is dit vanzelfsprekend, Natuurpunt en de Padstappers zijn beiden gebaat bij een aangekleed landschap met veel natuur. Voor onze wandelaars zijn de veldwegen en kleine weggetjes een manier om van het landschap en de natuur te genieten.

Via (café-)contacten met Luc Favijts hebben we Natuurpunt Boven-Dender leren kennen en hebben we correcte afspraken gemaakt over het gebruik van paden in de reservaten, met een uitstekende samenwerking als gevolg. Om ons gemeenschappelijk belang in de verf te zetten zijn we tien jaar geleden begonnen met de jaarlijkse natuurreservatentocht die plaats vindt eind september. We hebben dan ook voorgesteld om tijdens de natuurreservatentocht een winkelstand te houden in de startplaats. De opbrengst van die tocht schenken we steeds aan

nr. 3 - juli 2011

de reservaten in ons werkingsgebied, waar Natuurpunt dan weer bijkomende natuur kan mee aankopen. Op die manier realiseren we voor beiden een win-win-situatie. We zijn ook zeer blij met het voorstel van Natuurpunt Boven-Dender om een drankstand tijdens de natuurreservatentocht te bemannen.

Dendriet: De hardnekkige vooroordelen dat wandelclubs en Natuurpunt niet kunnen overeenkomen is blijkbaar niet van toepassing in Geraardsbergen.

Kurt: De situatie in Geraardsbergen is inderdaad uniek. Bij de andere Activiaclubs horen wij steeds dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is, om met de lokale Natuurpuntafdeling samen te werken. Doorgang krijgen op nochtans opengestelde paden blijft steeds moeilijk, overleg tussen beide besturen is dikwijls onmogelijk.

In Geraardsbergen lukt het wel, vooral door met elkaar te praten en elkaars gevoelighe-

den en noden te leren kennen en te appreciëren. Ik ken alle conservators en alle conservators kennen mij. Jullie zijn allemaal anders maar allemaal gedreven bezig met natuur.

Over het gebruik van sommige paden is geen akkoord mogelijk, maar dat respecteren wij. Doordat we mekaar leren kennen hebben en regelmatig met mekaar in contact staan over het gebruik van paden zijn we veel verder geraakt dan welke wandelclub ook.

Er is nu niet alleen een jaarlijkse samenwerking tijdens de natuurreservatentocht, ook in het bezoekerscentrum van de Rietbeemd worden jaarlijks bevoorradingsstops georganiseerd, waardoor onze wandelaars nog nauwer in contact komen met de natuur en Natuurpunt.

Dendriet: Kurt, bedankt voor dit boeiende gesprek en nog veel succes met jullie wandeltochten.

Carlos D’Haeseleer

Op zondag 25 september organiseren de Padstappers de Radio 2 Wandeldag, langs natuurreservaten van Natuurpunt.

De deelnemers zijn meestal vol lof over de aangeboden omlopen. Er wordt dan ook nauw samengewerkt met Natuurpunt om hier of daar langs plaatsjes te wandelen die zelden toegankelijk zijn. Naargelang de gekozen afstand staan Ophasseltbos, Moenebroek, Raspaillebos, Kluisbos, de Rietbeemd en de Dendermeersen op het programma.

Keuze uit 7, 10, 16, 21 en 32 km. Laatste tocht tellend voor de Prior trofee.

Start tussen 7u30 en 15 u, Aankomst tot 18 u, deelname e 1,50.

Startplaats via www.depadstappers.be

Het zoemt in de Denderstreek Van dikpoten en metselbijen

Bijen zijn hot. De laatste jaren hebben deze vlijtige diertjes het echter zeer moeilijk gekregen. Ziektes zoals de Varroa-mijt of de Nosemabacterie richten een ware ravage aan onder honingbijenpopulaties.

Maar wist je dat ons land naast de alom bejubelde honingbij nog honderden andere soorten bijen telt? Dendriet haalt de wilde bijen uit hun verdomhoekje en plaatst ze voor het voetlicht.

In tegenstelling tot wat sommige mensen denken zijn wilde bijen geen verwilderde honingbijen. Het is de verzamelnaam voor de 375 soorten bijen en hommels die in België leven.

De meeste soorten leven solitair, waarbij elk vrouwtje een eigen nestholte heeft waarin ze eitjes legt. Sommige soorten zijn socialer van aard en delen de nestholte. De meest sociale soorten, zoals de hommels, leven zelfs in een heuse kolonie, net zoals de honingbij.

Een grote groep bijen leeft parasitair. Dat wil zeggen dat ze hun eitjes in de nesten van andere bijensoorten leggen.

Deze bijen worden dan ook wel koekoeksbijen genoemd. De larve van de parasitaire bij verorbert de larve van de gastheer en zal zich ook tegoed doen aan het verzamelde stuifmeel.

Alle bijen, behalve de parasitaire koekoeksbijen, verzamelen stuifmeel als voedselbron voor hun broed. Nectar wordt slechts verzameld voor eigen gebruik. Deze suikerrijke substantie zorgt ervoor dat bijen voldoende energie behouden om te overleven. Bijen zijn dus

uitgesproken vegetariër. Heel wat soorten bijen zijn hierbij niet erg kieskeurig. Een kleinere groep is echter gespecialiseerd in het verzamelen van stuifmeel van planten uit één bepaalde plantenfamilie of zelfs maar één bepaalde plantensoort. De klimopzijdebij is zo’n sterk gespecialiseerde soort die voornamelijk in de nazomer actief is en uitsluitend stuifmeel van klimop verzamelt.

Naast nectar en stuifmeel hebben bijen ook nood aan een geschikte nestplaats en eventueel aan specifiek nestmateriaal.

De meeste bijen kunnen niet ver vliegen. Daarom moeten de voedselbronnen en de nestplaatsen op korte afstand van elkaar liggen. Sommige maskerbijen eten, paren en maken hun nesten zelfs binnen dezelfde braamstruik waarin ze ooit zelf geboren zijn!

te verwerken. Uit recente studies blijkt dat ook wilde bijen aan een ijltempo verdwijnen.

In Nederland staat zelfs 56% van de 338 voorkomende soorten op de Rode Lijst. Meer dan de helft van de bijensoorten is dus kwetsbaar, ernstig bedreigd of zelfs uitgestorven.

Versnippering van leefgebieden, intensief landgebruik, pesticidengebruik en een tekort aan nectar- en stuifmeelbronnen worden als

Sterke achteruitgang De laatste jaren bereiken ons meer en meer alarmerende berichten over de achteruitgang van bijenpopulaties. En ze zijn niet uit de lucht gegrepen. Imkers krijgen elk jaar immers dramatische verliezen

Henk Wallays

Wilde watte?

 Tuinbladsnijder

nr. 3 - juli 2011

Henk Wallays

Jens D’Haeseleer

 Vrouwtje van de lathyrusbij

voornaamste oorzaken van de achteruitgang naar voren geschoven. Het moderne landschap is arm aan nectarbronnen en oogt steriel. En dat is niet alleen voor de bijtjes een ramp…

Bijen vormen een echte sleutelrol in ecosystemen. Naar schatting 84% van de landbouwgewassen in Europa en een veelvoud aan wilde planten zijn afhankelijk van insecten voor hun bestuiving.

De groep van de bijen neemt hiervan het grootste deel voor haar rekening. De sterke achteruitgang van bijen zal dus leiden tot een wereldwijde bestuivingcrisis, die zowel ecologische als economische gevolgen zal hebben. Dit besef heeft de publieke opinie intussen wakker geschud. Bijen zijn een hot topic geworden.

En terecht.

nr. 3 - juli 2011

 Mannetje roodgatje

Hotspots in het Geraardsbergse Onze huidige kennis over de verspreiding van bijen in Vlaanderen is vrij beperkt. Van gebieden waar experts wonen of woonden, weten we dan weer meer. Maar die experts zijn niet dik gezaaid, waardoor er weinig goed onderzochte gebieden zijn. Een goede kennis van de (lokale) verspreiding is nochtans essentieel om gericht bijen te kunnen gaan beschermen. Met deze filosofie in het achterhoofd werd de voorbije jaren bijenonderzoek uitgevoerd in de Denderstreek.

En met resultaat…

Bijen houden vooral van droge biotopen. Het zal dan ook niet verbazen dat enkele van de topgebieden in het Geraardsbergse droge graslanden zijn. Vooral de zuidgerichte, schrale zandige

graslanden blijken bijzonder rijk te zijn.

De Oudenberg herbergt naast de legendarische Muur en de eeuwenoude kapel ook één van de mooiste schraalgraslanden van de streek. De vegetatie op de heuvel blijft het hele jaar door vrij kort en bevat naast veldbiesjes en grassen veel dwergplantjes. Een twintigtal bijensoorten werden hier reeds waargenomen, met toppers als paardenbloemzandbij en bremzandbij. Het late maaibeheer en de jaarlijkse éénmalige verstoring door een hele meute wielerfanaten komen de fauna en flora hier eigenlijk wel ten goede. Duizenden mensen vertrappelen hier elk voorjaar alle groen en zorgen zo voor heel wat open plekjes in de bodem die een perfecte nestplaats vormen voor bijen.

Nauwelijks enkele kilometers

verderop vinden we aan de zuidrand van het Kluysbos in Galmaarden nog een topgebiedje. Enkele weides aan de bosrand leverden op amper 5 bezoeken reeds zo’n 40 soorten bijen op. Typerende soorten zijn onder meer roodstaartklaverzandbij, biggenkruidgroefbij en dubbeldoornwespbij. De combinatie van een late maaibeurt, dagzomende zandlagen en een ontwikkelende zoomvegetatie met voldoende dood hout zorgt hier voor een mooie soortenlijst. Deze verborgen parel belooft ook voor de toekomst nog voor heel wat leuke waarnemingen te zorgen.

Dat ook industrieterreinen een belangrijke bijdrage aan natuur kunnen leveren is al

langer geweten. De terreinen van de voormalige betoncentrale op het industrieterrein van Nederboelare herbergen naast een broedend koppel kleine plevier ook enkele typisch warmteminnende bijensoorten. Driedoornige metselbij, blauwe ertsbij en kleine harsbij zijn hier van de partij.

Deze laatste maakt nestjes van hars en steentjes en plakt deze tegen boomstammen, betonpalen of muren. Houtschilfers en kleine steentjes moeten de nesten camoufleren en quasi onvindbaar maken.

 Nesten van kleine harsbij

 100 % natuurbeleving in Clairmarais

Tuinieren voor bijen

Wim Decock

Jens D’Haeseleer

Voor leuke waarnemingen hoef je trouwens niet altijd zo gek ver de deur uit. Ook in de

eigen tuin kunnen heel wat bijen waargenomen worden.

In onze eigen tuin in Deftinge werden de voorbije 4 jaar reeds 63 soorten wilde bijen teruggevonden! En hieronder bevinden zich ook echte zeldzaamheden zoals de klokjesdikpoot, de bruine rouwbij of de geelgerande tubebij.

Niet elke tuin zal zoveel bijensoorten herbergen. Gladgeschoren gazons met een coniferenrij ernaast zijn immers niet echt aantrekkelijk voor bijen. Een meer natuurlijke tuin is aangenamer voor bijen én voor mensen. Met enkele kleine aanpassingen kan ook jouw tuin een paradijs voor bijen worden.

10

nr. 3 - juli 2011

Jens D’Haeseleer

 Bijennestje in nestblok

Bloemen zijn levensnoodzakelijk voor bijen en voor heel wat andere insecten. Zorg dan ook voor voldoende variatie in je bloemborder en geef paardenbloemen, madeliefjes en klavertjes de kans om jouw gazon op te vrolijken. Ook in de kruiden- en de moestuin kan je met bijenvriendelijke planten aan de slag. Bloeiende lavendel, salie of look zijn echte bijenlokkers. Maar ook rond bernagie, spruitkool en venkel zoemt het vaak van het leven. Tot slot zijn ongeveer alle fruitsoorten afhankelijk van bestuiving. Je zal hier dan ook veel soorten bijen zien rondvliegen. Let volgend voorjaar bijvoorbeeld eens op de felgekleurde vosjes op en rond de aalbessenstruiken in de tuin…

nr. 3 - juli 2011

Insectenhotel Zo’n 60 bijensoorten nestelen in zogenaamde insectenhotelletjes. Vooral metselbijen vallen op door hun koortsachtige bouwactiviteiten.

Daarnaast kan je ook tal van goudwespen, graafwespen, springspinnen en ander klein grut verwachten.

Een insectenhotel voorziet je al gauw van uren kijkplezier. Een must voor elke tuin!

Echte vakmannen knutselen al gauw hun eigen insectenwand met alles erop en eraan, maar het kan ook eenvoudig met een busseltje holle stengels of een geboorde houtblok. Voorzie verschillende diameters (tussen 2 en 10 mm) en plaats jouw ‘hotel’ op een zonnige, maar beschutte plaats. Succes verzekerd!

Jens D’ Haeseleer

Op verkenning Zin gekregen om je wat te verdiepen in de boeiende wereld van de wilde bijen? Kom op 18 september naar de oudenbergwandeling (zie volgend artikel en kalender voor details). Jens D’Haeseleer loodst je er feilloos door bijenland. Wedden dat je wild van bijen zal worden?

11

De Muur van Geraardsbergen Een plek met een unieke flora

De Oudenberg is een getuigenheuvel aan de rand van de Vlaamse Ardennen.

Het topje is een zandkop met een zeer typerende flora. Bovenop staat een kapel.

Door zijn verhevenheid in het landschap heeft hij altijd een religieuze betekenis gehad. Mogelijk was het een Keltische cultusplaats. In de Middeleeuwen (de eerste kapel dateert van 1294) werd hij met een Mariaheiligdom gekerstend.

Allerhande festiviteiten die verwijzen naar deze religies vinden nog jaarlijks plaats. Denk maar aan Tonnekensbrand, Krakelingen, de jaarlijkse Ommegang van de Heilige Adriaan en het feest van de Heilige Drievuldigheid.

Beschermingsmaatregelen

zijn eigendom van de stad en van het OCMW. Minder bekend is dat de kenmerkende flora op de kapelberg een Europees beschermd habitattype is.

Historisch De kop heeft een kaal geschoren, zandige bodem met een verarmde, maar grotendeels heischrale vegetatie en met een uitzonderlijke waterhuishou-

Danny Declercq

Een zeldzaamheid als de Oudenberg, met zijn hoge cultuurhistorische en natuurwaarde moeten wij koesteren. Dat is ook de reden waarom dit prachtige en unieke monument al lang een beschermd statuut heeft. De omgeving van de heuvel - ongeveer 11,5 ha - is het oudste beschermde landschap (bij besluit van 08/03/1940). De meeste gronden

 De kapel op de Kapelberg: heiligdom in een bloemenzee van blauw en geel

12

nr. 3 - juli 2011

Willem Boonen

Danny Declercq

 In september zijn de flanken bedekt met een tapijt van blauwe knoop en schermhavikskruid

Geologie De Oudenberg behoort tot een lijn van Vlaamse getuigenheuvels die zich uitstrekt van NoordFrankrijk tot het Hageland en is van tertiaire oorsprong. De laatste sedimentaire afzettingen waren afkomstig van de Diestiaanzee. Toen die zee wegtrok en de ijstijden van het kwartair tijdvak de minder erosiebestendige delen van de limonietzanden wegschuurde, bleven de harde diestiaanzandstenen of limonieten als ‘getuigenheuvels’ in het landschap achter. Onder de limonietzanden bevinden er zich nog andere grondlagen die in eerdere zeeën afgezet werden. De laag onder het Diestiaan is Paniseliaanzand (Zand van Vlierzele) met hieronder Paniseliaanklei (klei van Merelbeke). Op deze laag blijft grondwater staan waardoor de vijver aan

nr. 3 - juli 2011

de voet van de Kapelberg zijn reden van bestaan kent. Oorspronkelijk zal hier een natte depressie aanwezig geweest zijn die achteraf uitgediept is tot de vijver die er nu nog is. De grond rondom de kapel werd in het verleden voortdurend afgegraven en vergraven waardoor het eigenaardige plateau rondom de kapel en de vijver ontstonden. Waarschijnlijk stortte men ook de grond van de vijver op de top.

Natuurwaarde Vele mensen kennen de natuurwaarde van de Kapelberg niet. Ze vragen zich voortdurend af waarom de steile flanken in de zomer niet gemaaid worden. Het is net op deze flanken en in deze periode dat een waardevolle flora van zeldzame planten voor onze streek zich kan ontwikkelen. De zandige bodem is schraal en toch wel verrassend op deze hoogte. Een ondergrondse waterstroom of bronniveau zorgt er voor dat het specifieke plantenleven welig tiert.

Willem Boonen

ding. Oude foto’s tonen dat deze plaats lange tijd door schapen begraasd werd. Achteraf kenden de grasvelden rond de kapel een intensief gazonbeheer.

Hierdoor zijn een groot aantal van de kenmerkende plantensoorten sterk gereduceerd of verdwenen.

De omgeving heeft een parkachtig karakter met een vijver, leibomenrijen, hagen en plantsoenen.

In de onmiddellijke nabijheid is ook een boskern waarop langgerekte bosstroken aansluiten. In de jaren 1600 (cfr. Horenbault – 1596 en Sanderus – 1646) strekte het Raspaillebos zich uit tot aan de Oudenberg. Voor de aanleg van een kasteelpark werd echter veel bos gekapt.

Andere heuvels, zoals de Bosberg, de Congoberg, La Houppe en nog vele andere zijn volledig bebost en hebben bijgevolg een heel andere flora.

13

Danny Declercq

 Kleine vuurvlinder op blauwe knoop

Beheervoorstel Het ingenieursbureau BVBA D’Hauwer – Van Der Schueren en Econnection BVBA maakten in opdracht van de stad in 2004 een landschapsbeheersplan voor de Oudenbergsite aan de Kapelberg.

De oppervlakte beslaat ongeveer 2,5 ha. Een van de voorstellen van het bureau is het maaien van het grasland rond half september. Dit zou nefast zijn voor de blauwe knoop en het schermhavikskruid daar deze net op dit moment in volle bloei staan.

14

Daarom stelden wij vanuit Natuurpunt en i.s.m. de plantendeskundigen een alternatief beheerplan op voor de graslanden en stuurden dit naar de stad.

Bezoek aan de Oudenberg Op 18 september zullen we in een historisch getinte wandeling verschillende aspecten van onze Oudenberg bekijken. Zo zal o.a. de heer des huizes van een echt middeleeuws huis ons een rondleiding geven en een mattentaart met koffie presenteren (tegen een kleine bijdrage). En wil je het prachtige blauw van de blauwe knoop en de helder gele schermen van het schermhavikskruid en nog vele andere planten ontdekken en bewonderen dan ben je welkom. Zoals je weet, onbekend is onbemind.

Afdeling Boven-Dender INFO

In vorige eeuw onderzochten verschillende plantendeskundigen de uitzonderlijke flora. De vele soorten die hier groeien zijn al jaren geleden genoteerd.

Om ze te behouden past ons stadsbestuur een gepast maaischema toe op, weliswaar, maar één welbepaalde helling van de heuvel.

Bij wijze van proef trokken we begin september weer met een aantal plantendeskundigen naar de Oudenberg voor een momentopname van de huidige flora. De meeste van de vroeger beschreven soorten werden moeiteloos ontdekt en de verbazing was alomtegenwoordig. Blauwe knoop, schermhavikskruid en tormentil zijn er maar enkele van.

Willem Boonen 054 41 75 85 / 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be

nr. 3 - juli 2011

DENDERKALENDER  uur van vertrek  plaats van afspraak

 toelichting  gids

 contactpersoon

 zeker meebrengen zondag 3 juli

Natuurwandeling in de Honegem afd. Aalst  10:00 – 12:00







Grens Aalst-Lede, nabij Onegemstraat 108 te Aalst Wandeling door de Honegemse meersen in zomerse pracht.

Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12 zondag 3 juli

Wandeling in de Heidemeersen afd. Dendermonding  14:00 – 17:00







Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1  (2 e per gezin), tenzij expliciet anders vermeld.

Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o7 per km/persoon).

 bijzonderheid

Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Wandeling met speciale aandacht voor bijen en vlinders.

Dirk De Mesel – 052 42 67 28

reuzenpaardenstaart en dotterbloem?

Op deze wandeling kom je alles te weten over deze liefhebbers van natte voeten…  Peter D’Hondt – 053 80 72 57

peter.dhondt@telenet.be

Fietstocht langs de Scheldemeander afd. Dendermonding  14:00 – 17:30







Taverne ‘t Oud Brughuys, Brugstraat 55, Berlare, aan Schoonaarde-brug kant Berlare Deze tocht brengt ons op de mooiste plekjes van Berlare met onder meer het broekbos, het Donkmeer en de Heidemeersen.

Stefaan Thibau – 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be zondag 10 juli

zondag 3 juli

afd. Haaltert  







14:00 – 17:00 Café Cabaré in de Goteghemstraat te Mere Wandeling door het natuurgebied “Den Dotter” onder leiding van Jo Wittevrongel, herborist en orthomoleculair voedingsconsulent.

Leden Natuurpunt betalen e 1, niet- leden e 2 Jo Wittevrongel – 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be

afd. Ninove  14:30 – 17:00







Voetgangersbrug over de Dender ’t Oeverstekske, Ninove Met deze ludieke actie vestigen we de aandacht op de belabberde kwaliteit van onze oppervlaktewateren. Je kan om 15 uur stipt een duik nemen in de Dender ter hoogte van de aanlegsteigers aan de voetgangersbrug over de Dender.

Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 joachim.demaeseneer@natuurpuntninove.be

afd. Denderleeuw  14:00 – 17:30

 



Infobord Rodestraat, Denderleeuw Danny Van Schandevijl 0499 330203 Stevig schoeisel zondag 10 juli

Op stap naar de Klokfontein afd. Houtem  9:30 – 12:00

 Parking B & B Den Boomgaard,

Cotthem 15A, St-Lievens-Houtem  Ooit gehoord van goudveil,

nr. 3 - juli 2011

 Stevig schoeisel

woensdag 27 juli

afd. Aalst  18:30 – 22:00







Parking Begraafplaats Leo De Bethunelaan te Aalst. Carpooling Kom mee op zoek naar interessante planten in Herzele, Erpe-Mere, Aaigem, Resegem, Molenbeek, met Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer – 053 57 00 84 zondag 31 juli

Vlinderwandeling in de Boelaremeersen afd. Boven-Dender  14:00 – 17:30

 





Kerk Schendelbeke De bloemrijke ruigten in de Boelaremeersen vormen een ideaal biotoop voor verschillende soorten dagvlinders. Misschien maken we kennis met onder meer zwartsprietdikkopje, oranje zandoogje, landkaartje, gehakkelde aurelia, dagpauwoog, en misschien zeldzamere soorten als bruin blauwtje of sleedoornpage.

Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com Stevig schoeisel woensdag 3 augustus

Natuur.café

Planteninventarisatie

afd. Ninove  20.00







Planteninventarisatie

Iedere 4e zaterdag van de maand zondag 10 juli

Waterjuffers en libellen in de Wellemeersen

en insecten.

 Eric De Tré – 053 660432

zondag 10 juli

Big Jump Geneeskrachtige planten in Den Dotter

 Wandeling met focus op kleiputten

Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Voorzitter Wouter tapt in Café Kalisj. Er zijn ook altijd een aantal bestuursleden op post.

Alle natuurpunters uit de regio steeds welkom voor een babbel.

Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be zondag 24 juli

Uitstap Vlamovenkouter Welle afd. Denderleeuw  14:00 – 17:30  Welleplein, (kerk) Welle

afd. Aalst  18:30 – 22:00







Parking Begraafplaats Leo De Bethunelaan, Aalst Kom mee op zoek naar interessante planten in Erpe-Mere, Aaigem, Haaltert, met Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer – 053 57 00 84 vrijdag 5 augustus

Avondwandeling in Ledezijde afd. Lede  19:00 – 21:00

 Impedorp, Impe-Lede  Verken met ons de minder bekende

hoekjes van het natuurgebied

15

 Erik De Block – 053 68 35 88

Ledezijde.

 Peter De Craecker – 0473 95 40 06

nplede@gmail.com

zondag 21 augustus

zondag 7 augustus

Snuffelen op de Blote Heide

Natuurwandeling in het Osbroek afd. Aalst  10:00 – 12:00





 

Infobord in F. Blanckaertdreef (zijstraat Parklaan) te Aalst Ontdek de rijke diversiteit aan bomen in het moerassige Osbroek.

Paul Van den Bremt Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

afd. Lede  





14:00 – 17:00 Sparrenhof, Oud-Smetlede, Oordegem Wandeling door een uniek en zeer afwisselend gebied met oude bossen en restanten van heidevegetatie.

Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be zaterdag 3 september

zondag 7 augustus

Nachtvlinders in de Honegem

Zomer in de Wellemeersen

afd. Erpe-Mere

afd. Denderleeuw  14:00 – 18:00

 

 

erik.deblock@skynet.be

Infobord Rodestraat, Denderleeuw Zweefvliegen onder de loupe, i.s.m.

Werkgroep Invertebraten Denderstreek Dirk De Vis – 053 78 45 42 Stevig schoeisel zondag 7 augustus

 20:00 – zondagmorgen 9:00







Grens Aalst-Lede, nabij Onegemstraat 108 te Aalst We bestuderen de bijzondere nachtvlinders die in de Honegem te vangen zijn. ‘s Avonds kan je het opzetten van de speciale lichtvallen en de eerste vangst komen bekijken.

Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Wandeling in de Sint-Onolfspolder

zondag 4 september

afd. Dendermonding

Landschaps– en bomenexcursie

 14:00 – 17:00







Café De Rust aan de Sint- Onolfskapel, Sint-Onolfsdijk 89, Appels Dendermonde Wandeling met aandacht voor waterplanten, één van de rijkdommen van deze natte polder (loos blaasjeskruid, kikkerbeet, e.a.) in door kwelwater gevoede sloten.

Bart Dierickx - 052 21 03 81

afd. Denderleeuw  14:00 – 17:30





 

Denderbrug Kaaistraat Erembodegem Wandeling door de Kappellemeersen in Erembodegem, omgeving St.-Amanduskapel en Dendervallei Dirk De Vis – 053 78 45 42 Stevig schoeisel

zondag 14 augustus

woensdag 7 september

Op zoek naar kriebelbeestjes: vlinderen insectenwandeling

Snelcursus zeevogels

afd. Ninove  14:00 – 17:00







Parking aan de Zwarte Flesch, Schuitstraat, Pollare (Ninove) Natuur- en landschapswandeling met extra aandacht voor vlinders, insecten en andere kriebelbeestjes.

Christian Pické – 0477 30 03 71 christian.picke@natuurpuntninove.be zondag 21 augustus

Fietstocht langsheen onze reservaten afd. Affligem-Liedekerke  9:00 – 12:00





16

Bibliotheek van Liedekerke (Warandestraat 22, Liedekerke) Samen met PASAR Liedekerke springen we op onze fiets en rijden we langs onze reservaten.

afd. Ninove  20:00 – 22:00







Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Ter voorbereiding van onze tweedaagse uitstap naar Cap Blanc Nez (17 september) geven we een cursus Zeevogels, zodat je weet wat we aan de Franse kust kunnen verwachten. Als je de waargenomen vogels op naam kan brengen, geniet je nóg meer van het weekend.

Christian Pické – 0477 30 03 71 christian.picke@natuurpuntninove.be zondag 11 september

Hop met de druif afd. Affligem-Liedekerke  14:00 – 17:00

 Abdij van Affligem, Abdijstraat 6,

Affligem

 Hop- en druivenwandeling in

Affligem We brengen een bezoek aan de abdij, waar oude wijnrassen worden gekweekt.

Daarna bezoeken we de wijngaard van domein ‘De Kluizen’. Hun Cuvee 2003 ‘Juglans’ werd door de Vereniging van Sommeliers verkozen tot ‘Beste Belgische witte wijn 2011’.  e 5 (incl. degustatie)  Erik De Block – 053 68 35 88

erik.deblock@skynet.be zaterdag 17 en zondag 18 september

Tweedaagse uitstap naar Cap Blanc Nez afd. Ninove  Deze prachtige streek leent

zich uitstekend voor mooie landschapswandelingen met aandacht voor fauna en flora. De nadruk ligt uiteraard op zeevogels kijken. Als voorbereiding hierop geven wij woensdag 7 september een cursus Zeevogels. We overnachten in een heuse tot gîte omgebouwde vierkantshoeve, in slaapkamers van 2 tot 4 personen.  Kostprijs: all-in voor e 90

per persoon. Logies, excursies,

restaurantbezoek zaterdagavond,

ontbijt en picknick zondag en

dranken zijn inbegrepen.

Inschrijven kan door tijdig

het bedrag over te maken op

rekeningnummer 979-3529555-21

van Natuurpunt Ninove met

vermelding “Cap Blanc Nez” en

door het sturen van een mailtje met

vermelding van het aantal personen.  Christian Pické – 0477 30 03 71

christian.picke@natuurpuntninove.be zondag 18 september

Historisch-ecologische Oudenbergwandeling afd. Boven-Dender  14:00 – 17:30





Onderaan de Vesten, Geraardsbergen Deze historisch-ecologische stadswandeling belicht verschillende aspecten van de Oudenberg.

Weinigen weten dat op deze beschermde site een zeldzame vegetatie te vinden is met onder meer blauwe knoop en schermhavikskruid, die nu volop in bloei staan. De zandige ondergrond vormt de habitat van verschillende soorten wilde bijen.

Verder krijgen we een rondleiding in een echt middeleeuws huis waar een mattentaart met koffie wordt aangeboden (voor een kleine bijdrage). Graag vooraf een seintje aan Willem als je wenst deel te nemen.

nr. 3 - juli 2011

 Willem Boonen – 0479 09 80 37

willem.boonen@skynet.be

 Vooraf contact nemen met:

zondag 25 september Iedere 2de zondag van de maand

Muziek in de Everbeekse Bossen

Beheerswerken

afd. Boven-Dender  13:30, 14:15, 15:00 of 15:45

 





Kerk Everbeek-Boven Vier korte geleide natuurwandelingen brengen de deelnemers via het Steenbergbos naar het Hayesbos waar ze in “De Scheven Hoek” een concert (ca. 30 minuten) kunnen bijwonen van pianoduo Vleugelslag, met muziek van Ravel en Gershwin, en een drankje krijgen aangeboden.

Steunkaarten met keuze van het juiste vertrekuur kunnen vooraf gekocht worden bij de leden van de werkgroep ‘Everbeekse Bossen’. e 10 voor volwassenen, e 5 voor kinderen. De opbrengst gaat integraal naar de uitbreiding van het natuurreservaat ‘Everbeekse Bossen’.

Jan Van Uytvanck – 0477 99 39 22 jan.vanuytvanck@inbo.be zondag 25 september

Natuurreservatentocht van De Padstappers

afd. Affligem-Liedekerke  8:30 – 12:30  Beheerswerken in onze reservaten.

aankomst tot 18:00 KTA, Papiermolenstraat, Geraardsbergen Radio 2 Wandeldag van de Geraardsbergse wandelclub De Padstappers, langs natuurreservaten van Natuurpunt. De deelnemers zijn meestal vol lof over de aangeboden omlopen. Er wordt dan ook nauw samengewerkt met Natuurpunt om hier en daar langs plaatsen te wandelen die zelden toegankelijk zijn. Al naargelang de gekozen afstand staan Hasseltbos, Moenebroek en de Dendermeersen op het programma.

Deelname: e 1,50 p.p.  www.padstappers.be

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender  9:00 – 12:30

  

Drank en een tussendoortje worden aangeboden.  Afspraakplaats en info

Marc Michiels - 053 67 11 91

marcusmichiels@yahoo.com

Verzamelpunt nog af te spreken Zelfde activiteit als op 16 juli.

Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be zaterdag 17 september

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender

zaterdag 16 juli

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender  9:00 – 12:30

 



afd. Boven-Dender  Start tussen 7:30 en 15:00,







zaterdag 20 augustus

Dirk De Mesel – 052 42 67 28 of Stefaan Thibau – 052 42 69 72

Verzamelpunt nog af te spreken In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, distels maaien, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld.

Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

   

9:00 – 12:30 Verzamelpunt nog af te spreken Zelfde activiteit als op 16 juli.

Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be zaterdag 17 september

Beheerswerken Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  9:00 - 12:00 en 14:00 – 17:00

 Café De Rust aan de Sint-

Onolfskapel, Sint-Onolfsdijk 89,

Appels Dendermonde  Hooilandbeheer  Vooraf contact nemen met:

Bart Dierickx – 052 21 03 81

zaterdag 6 augustus zaterdag 24 september

Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding  9:00 – 12:00



 

Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Zelfde activiteit als op 2 juli.

Vooraf contact nemen met: Dirk De Mesel – 052 42 67 28 of Stefaan Thibau – 052 42 69 72

Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding  9:00 – 12:00



 

Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Afvoeren maaisel droge graslanden.

Vooraf contact nemen met: Stefaan Thibau – 052 42 69 72

BEHEERSWERKEN zaterdag 2 juli

Beheerswerken Heidemeersen





© Vilda - Ludo Goossens

afd. Dendermonding  9:00 – 12:00

Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse Vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot.

nr. 3 - juli 2011

17

Big Dender jump

Spring 10 juli in de Dender voor zuivere rivieren, vol met leven!

De Big Jump is een actie voor iedereen die propere en levende rivieren wil. Op precies hetzelfde tijdstip springen in heel Europa duizenden mensen in rivieren, waterlopen en meren om te tonen dat ze wakker liggen van proper water én dat ze daar iets willen aan doen. België en Vlaanderen prijken immers nog steeds onderaan de wereldranglijst voor wat betreft de kwaliteit van onze rivieren en ons grondwater.

Big Jump wil ook de Europese kaderrichtlijn water meer bekendheid geven. Die kaderrichtlijn wil tegen 2015 alle Europese waterlopen ecologisch in een ‘goede toestand’.

Naast Natuurpunt Ninove roepen ook volgende verengingen alle mensen uit de Denderstreek op om mee te komen jumpen in de Dender: Stad Ninove, JNM-Ninove-Geraardsbergen, vzw Kalisj, S-plus Ninove, Curieus Ninove, Davidsfonds Denderwindeke, Davidsfonds Outer, natuurpunters uit de Denderregio…

Zondag 10 juli is iedereen welkom om 14u30 (jump om 15u stipt) aan voetgangersbrug ‘t Oeverstekske (aan de rand van het stadspark), Denderkaai te Ninove.

Joachim De Maeseneer joachimdm@yahoo.com 0499 80 89 05

Joachim De Maeseneer

INFO

Afdeling Ninove Een ambitieuze doelstelling die moeilijk te bereiken is zonder steun van het brede publiek. Daarom brengt de Big Jump elk jaar opnieuw zoveel mogelijk mensen (letterlijk) opnieuw in contact met waterlopen. Zo ook met de Dender.

18

nr. 3 - juli 2011

Gear for Adventure

Geniet méér in de natuur...

met het juiste materiaal van bij Trekking P Gore-tex jassen P Windstoppers

Thermische t-shirts P

Waterdichte schoenen P Verrekijker P van Rugzak P rtoon e v p o GPS t P orting urpun -5% k aart Natu lidk

600m vol gespecialiseerde uitrusting 2

Hernieuwbare energie voor uw bedrijf Haalbaarheidsstudies en advies inzake biomassa, zonne-energie en windenergie voor bedrijven (ook KMO’s) Zero Emission Solutions bvba Waverstraat 1, 9310 Moorsel Tel +32/(0)53/41.66.66 Fax +32/(0)53/41.66.00 www.zeroemissionsolutions.com

Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst  053 705 222 info@trek-king.be - www.trek-king.be

Miljaar, een grote trap in Denderbelle!

‘Twitchers’ is een Engelse term voor vogelkijkers die kicken op zeldzame vogels die ver buiten hun normaal verspreidingsgebied opduiken. De Denderregio is niet meteen een hotspot voor dergelijke zeldzaamheden.

Het gebeurt dan ook maar heel zelden dat deze mensen onze kant moeten uitkomen. Afgelopen winter was het echter goed raak: er zat een grote trap in de Denderstreek! Hieronder volgt het bijzondere relaas van een bijzondere gevleugelde bezoeker.

Nieuws dat insloeg als een bom

duidelijke foto in de krant! Voor de op vogelvlak minder onderlegde lezers: een grote trap is geen groot meubelstuk, maar wel een grote, kalkoenachtige vogel. Het nieuwtje verspreidde zich vervolgens razendsnel. Eerst was er nogal wat ongeloof, omdat het leek alsof het om een getruckeerde foto ging. Na enig speurwerk bleek echter al snel dat het wel degelijk om een goede, betrouwbare waarneming ging, gedocumenteerd met foto’s en filmpjes. Een aantal vogelkijkers ging nog koortsachtig

Johan Buckens

In het digitale tijdperk anno 2011, met zijn diverse supersnelle informatiesystemen, raakt nieuws over een zeldzame vogel in de regel heel snel bekend bij een grote groep vogelkijkers. Begin januari bleek echter dat de geschreven pers niet helemaal afgeschreven hoeft te worden. Het Laatste Nieuws meldde immers een waarneming van een grote trap op de grens van Denderbelle en Wieze, in onze eigen Denderstreek. Er stond zelfs een

 De grote trap van Denderbelle in volle glorie

20

nr. 3 - juli 2011

Guido Doms Guido Doms

Guido Doms Guido Doms

 De grote trap op een rapenveld in de Bermenstraat in Denderbelle eind december 2010 op zoek, maar de vogel bleek al gaan vliegen. Voor vele vogelkijkers, tot ver buiten de Denderstreek, duurde de nieuwjaarskater wat langer dan gebruikelijk. Het verhaal was echter nog niet ten einde…

Guido ging zijn paarden eten geven…

Het verhaal van de ontdekking van de vogel is het vermelden waard. Elke dag gaat Guido Doms uit Sint-Gillis naar de Bermenstraat in Belle (op een steenworp van het natuurgebied de Wiestermeersch) zijn paard verzorgen. Het was eind december en er lag veel sneeuw. Een buurman maakte er hem attent op dat er een vreemde vogel op het rapenveld zat, vlak naast het paardenhok… En in de krant van de week voordien had er een foto gestaan van een gelijkaardige vogel in Nederland. Een kerstkalkoen? Neen … een grote trap! Guido was geboeid door de mysterieuze,

nr. 3 - juli 2011

zeldzame vogel en fotografeerde en filmde hem met succes (zie fotocollage waarvoor dank!). De trap was niet zo schuw. Hij kon hem benaderen, weliswaar van achter een berm, tot op een tiental meter, en dit vier dagen lang. De vogel at voornamelijk slierten kruid (muur?) die tussen de rapen groeiden. De boer van het veld merkte veel dikke stronten in zijn rapenveld… ‘van die kleine struisvogel’! De inwoners van Denderbelle waren zich op dat moment vast niet bewust aan welk circus ze ontsnapt waren. De winter was echter nog niet voorbij, evenmin als de saga van de grote trap.

De herontdekking Op 12 februari, zes weken na de eerste waarnemingen van Guido Doms, herontdekt vogelkijker Johan Helpers de grote trap in Denderbelle. Ditmaal raakt het nieuws wel snel en ruim bekend in de

21

vogelaarswereld. De gevolgen waren te verwachten: binnen de kortste keren staan hele drommen mensen met verrekijkers, telescopen en fototoestellen langs de Bellestraat in Denderbelle om een glimp op te vangen van deze merkwaardige vogel!

De trap heeft het er blijkbaar wel naar zijn zin want hij breidt zijn verblijf nog uit tot 4 maart. In die periode wordt hij bekeken door honderden vogelkijkers uit binnen- en buitenland. Een langdurig pleisterende grote trap in West-Europa anno 2011: daar komt volk op af!

Een heel bijzondere waarneming De vorige zekere waarneming van grote trap in België dateerde al van 1987. In dat jaar waren er twee waarnemingen van in totaal drie vogels. Tot in de eerste helft van de twintigste eeuw kwam de soort echter opvallend meer voor. Het gebrek aan grote trappen sindsdien is te verklaren door de enorme afname van de populatie van deze soort in Oost-Europa. Met name oostelijk Duitsland wordt beschouwd als het brongebied voor grote trappen die in West-Europa terecht komen.

Hoewel de soort een paar eeuwen geleden nog een broedvogel is geweest in West-Europa, was de grote trap vroeger in de Lage Landen bekend

als een zeldzame en onregelmatige wintergast.

Met name tijdens streng winterweer in oostelijk Europa, verschenen er hier nogal wat vogels, soms in groepen van enige tientallen. Grote trappen zijn in de regel standvogels die het hele jaar door in hun broedgebied blijven. Wanneer ze echter door zware sneeuwval geen voedsel meer kunnen zoeken op de grond, zien ze zich genoodzaakt om verre trektochten te ondernemen naar andere oorden.

De grote trap, de grootste vliegende vogel van Europa, is een soort die het moet hebben van enorme extensieve (landbouw)gebieden. Laat dat nu net één van de biotopen zijn die in Europa de voorbije decennia de zwaarste klappen heeft gekregen. De grootste Europese populatie bevindt zich in Spanje, met daarnaast ook nog goede aantallen in Hongarije en Rusland. Daarbuiten gaat het nog slechts om kleine restanten. De verwachtingen voor het biotoop van de grote trap in Europa zijn niet rooskleurig voor de nabije toekomst. Het valt dan ook te verwachten dat de waarneming in Denderbelle niet zo gauw een vervolg zal krijgen in ons land.

Wouter Faveyts & Daan Stemgée

Waarnemingen gezocht!

Losse natuurwaarnemingen door vrijwilligers vormen de basis van verspreidingskaarten van soorten, en van heel wat onderzoek naar de toestand en de evolutie van de natuur. Recent werd een zeer interessant initiatief gelanceerd waardoor waarnemingen zeer gemakkelijk kunnen worden ingevoerd, maar ook bekeken in een centrale databank: maak kennis met de natuurwaarnemingen-website: www. waarnemingen.be!

Om waarnemingen in te voeren en te bekijken, moet je enkel registreren. Dat is heel simpel: je gaat naar de website, en in de rechterbovenhoek klik je op ‘Registreer’. Je geeft vervolgens een gebruikersnaam, je echte naam, je provincie en je e-mailadres in en klaar is kees. De gebruikersnaam moet wel uniek zijn en heeft minimaal 5 letters en geen spaties of punten. Waarnemingen uit heel Vlaanderen kunnen worden ingevoerd en bekeken.

22

Als natuurliefhebber uit de Denderstreek maak je bij voorkeur gebruik van het regionale scherm dat werd gecreëerd voor de Denderstreek:

denderstreek.waarnemingen.be Meer informatie staat in het artikel in het oktobernummer van Dendriet uit 2008 over dit onderwerp.

Je waarnemingen zijn zeer welkom: van een egel in de tuin tot een overvliegende ooievaar: het is allemaal het invoeren waard! Neem een kijkje op de website en ontdek zelf hoe eenvoudig het is. Door mee te werken draag je niet alleen een steentje bij tot het opvolgen van de fauna en flora van de Denderstreek; het is ook een zeer handige manier om je eigen waarnemingen bij houden.

nr. 3 - juli 2011

Afdeling Haaltert krijgt stilaan vorm

INFO

Een van de projecten die we dit jaar hopen te Dit maakt dat de afdeling opnieuw leeft, maar dit realiseren is het opstellen van een permanente heeft ook tot gevolg dat we nog steeds op zoek zijn Natuurpunt tentoonstelling op de bovenverdie- naar mensen die willen meewerken. Wil je dit ping van het bezoekerscentrum op het dorpsplein doen, geef ons dan een seintje. in Haaltert. We hopen er onze thuisbasis te maken en er verder ook natuureducatieve projecten te kunnen laten doorgaan.

Er is ook het scholenproject waarbij we de scholen die rond Den Dotter gelegen zijn de kans willen bieden gebruik te maken van onze kennis van de natuur en het terrein. Hierbij gaan we ook een beroep doen op de door de provincie ter beschikking gestelde middelen.

Momenteel loopt een monitoringproject waarbij op alle percelen in ons bezit alle planten worden genoteerd en in een database ingebracht. Dit moet ons toelaten om op lange  Ons doel: de zeggekorfslak herontdekken termijn een beter beheer te voeren. In dit kader werd eind mei in het zustergebied van Den Dotter, de Keelman, een orchideeAfdeling Groot-Haaltert ëntelling uitgevoerd om de voor- of achteruitgang te zien. In juli hopen we de 3 mm grote en met Jo wittevrongel uitsterven bedreigde zeggekorfslak te vinden. We 053 39 73 13. weten dat deze in ons “Blauwbos” voorkomt. jo.wittevrongel@telenet.be Verder ligt ook een project van trioranden ter studie. Daaraan wordt momenteel hard gewerkt.

nr. 3 - juli 2011

23

© Vilda - Rollin verlinde

Dank zij het enthousiasme van haar medewerkers en de steun van het Natuurpunt secretariaat krijgt Natuurpunt Haaltert stilaan vorm. De groep telt nu 12 leden met elk een min of meer specifieke taak in functie van wat men graag doet. Uiteraard blijft alles teamwork en helpt iedereen iedereen.

Deze instelling en de medewerking van de gemeente Haaltert heeft het mogelijk gemaakt om op korte termijn enkele heel belangrijke projecten op te starten. Daarbij hebben we ook een paar natuurbeheeradviezen voor de gemeente opgemaakt en die zijn in dank aangenomen.

Natuurwaarden in Groot-Haaltert Geboortebos Om de daad meteen bij het woord te voegen adviseerden we de gemeente m.b.t. de aanplanting van het geboortebos langs de Hoomweg te Heldergem.

Dit jaar werden 166 boompjes aangeplant, waaronder zwarte els en schietwilg op de natste stukken, zoete kers, gewone es, zomereik en ruwe berk op de iets hogere en drogere gronden. Zo zijn we zeker van de juiste boom op de juiste plaats, en worden ze hopelijk – net als de eigenaartjes – mooi oud. Als (zoete) kers op de taart zal de gemeente bovendien het bosje afzomen met inheems struikgewas, waar vogels, zoogdieren en insecten een schuilplaats en eten kunnen vinden. Een lovenswaardig initiatief!

Volgend jaar wordt het geboortebos aan de overkant van de Hoomweg uitgebreid.

Werk aan de winkel Na enkele jaren van stilte worden de beheerswerken in Den Dotter heraangevat. En we vliegen er dan ook direct stevig in. Twee belangrijke natuurtypen in Den Dotter zijn de dotterbloemgraslanden, waaraan het natuurgebied zijn naam dankt, en de valleibosjes, waarvan het Blauwbos een prachtig voorbeeld is.

Dotterbloemgraslanden waren tot de jaren 1970 veelvuldig te vinden, maar kenden sindsdien een sterke terugval, o.a. door overbemesting en een veranderd landgebruik. Dit type van grasland is in zijn zuivere vorm erg soortenrijk, maar meestal zijn hier enkel sterk verarmde voorbeelden van terug te vinden.

Wanneer beheer achterwege blijft, verandert het grasland langzaam in een ruigte. De voornaamste beheersstrategieën zijn dan ook maaien en afvoeren. Daar dit redelijk arbeidsintensief is, zullen op enkele percelen gratis arbeidskrachten tewerkgesteld worden: Galloway-runderen voor seizoenale begrazing.

Bloemenrijke graslanden Doordat vrijwel iedereen bomen planten als hét voorbeeld van natuurbehoud- en beheer beschouwt, komt het verwijderen van bomen vaak erg negatief over. Toch is dit maar één type van natuur. Zoals hierboven aangehaald behoren ook graslanden tot het doel van de natuurbeheerders. Hoeveel insecten zijn niet afhankelijk van de aanwezige bloemen, en vice versa? Deze insecten kunnen op hun beurt als voedsel dienen voor vogels. Dus, bloemenrijke graslanden zijn, net als bossen, eveneens van groot belang voor evenwichtige ecosystemen. Om deze graslanden alle kansen te geven zullen op enkele percelen (aangeplante) populieren plaats moeten ruimen. Deze worden elders gecompenseerd door ecologisch waardevollere bomen zoals zomereik.

Jo Wittevrongel

Bosuitbreiding

 Natuurpunt Haaltert hervindt zijn elan

24

Het tweede belangrijke natuurtype zijn de valleibosjes die de Molenbeek begeleiden.

Sommige hebben een prachtig tapijt van voorjaarsbloeiers. Van nature horen hier zwarte els, wilgen en gewone es

nr. 3 - juli 2011

Jo Wittevrongel

 Patchwork van dotterbloemgraslanden en bronbosjes

Helpende handen ...

Natuurpunt Groot-Haaltert kan een extra paar handen goed gebruiken.

Heb je zin om de handen uit de mouwen te steken om uit Den Dotter alle potentieel naar boven te halen, of om je op een andere manier voor het groeiende Natuurpunt Groot-Haaltert in te zetten?

Contacteer ons gerust.

Afdeling Groot-Haaltert INFO

thuis. Veel bosjes werden in het verleden echter tot meersen omgevormd, of vervangen door populierenaanplantingen. Tegenwoordig zijn dergelijke beekbegeleidende valleibossen erg zeldzaam, zeker in combinatie met een beek die nog natuurlijk kan meanderen, zoals de Molenbeek-Ter-Erpebeek.

Een tweede doelstelling is dan ook het behouden en zelfs lichtjes uitbreiden van deze valleibossen. Het Blauwbos is bovendien meer dan 200 jaar ononderbroken bebost geweest. Men kan dan ook van een “oud” bos spreken (de meeste bossen in Vlaanderen zijn slechts een 50-100 jaar oud), met een heel bijzondere ondergroei tot gevolg! Ook vindt men hier het erg zeldzame zeggekorfslakje, een onooglijk beestje van nauwelijks 3 mm groot, maar wel een prioritaire soort.

Wij streven dan ook hier naar bosuitbreiding, en dan nog van een heel bijzonder type!

Verder zullen ook houtkanten en hagen in de omgeving aangevuld en uitgebreid worden.

Jo Wittevrongel jo.wittevrongel@telenet.be 053 39 73 13

Björn Tytgat

nr. 3 - juli 2011

25

Op een van mijn vele fotoshoot-zoektochten door Den Dotter kwam ik “Disco Fever” tegen. Een prachtige pluimzegge trok mijn aandacht maar bij het fotograferen ervan viel mijn oog op een slakje dat onder de pluim zat. Een heel klein wezentje, en dus een uitdaging om op beeld te krijgen. Wat ik met het blote oog niet zag kreeg ik door de lens wel te zien: de tentakels van het slakje zonden een pulserend licht uit. In ieder geval leken die toch pulserend van kleur te veranderen. Ik gaf het beestje dan ook de naam “Disco Fever”.

Thuis gekomen dacht ik - omdat het zo klein was en op een pluimzegge zat - dat ik de in Den Dotter voorkomende en met uitsterven bedreigde zeggekorfslak gefotografeerd had. Dus ging ik voor determinatie bij een specialist te rade. De late carnavalsgast bleek niet een zeggekorfslak te zijn maar wel een barnsteenslakje, in ’t volkscafé van Den Dotter beter bekend onder de naam Succinea putris. Met zijn pulserende tentakels vraagt de barnsteenslak eigenlijk om opgegeten te worden want die pulsaties trekken vogels aan. Een zelfmoordslak dus, ware het niet dat de barnsteenslak niet om die pulsaties vraagt, maar dat ze veroorzaakt worden door een parasiet luisterend naar de naam Leucochloridium paradoxum. Als vogels de slak eten, komt de worm in de vogel verder tot ont-

Jo Wittevrongel

Disco Fever

 Barsnteenslakje met ‘oplichtende’ tentakels wikkeling. Als de slak niet op tijd gegeten wordt, dan barsten de tentakels open door een sterke opzwelling van de uitsteeksels van de parasiet. Daarbij komen larfjes vrij die zwemmend in het water op zoek gaan naar hun volgende gastheer. Het zal je maar overkomen: je eet iets op en een beetje daarna zendt je het signaal uit ‘eet nu mij maar op’ want in mij zit iets dat jou nu nodig heeft om zijn levenscyclus verder te zetten. Een natuurlijk verschijnsel in de kringloop der dingen.

Met dank aan Peter Tolleneer voor de determinatie van Disco Fever.

Jo Wittevrongel

De Ebrodelta

Een onverwacht groene oase ten zuiden van Barcelona Één grote, frisgroene oase van natuur, vogels en water. Zo zou ik de Ebrodelta willen omschrijven. En gelukkig kan dat nog. Want door de bouwwoede van de laatste jaren zijn de costas van Barcelona tot aan de Delta letterlijk volgepropt met torenhoge hotels, appartementsblokken en resorts.

Sinds 1983 is el Delta de l’Ebre – Catalaans voor de Ebrodelta – officieel een natuurpark.

Het grenst aan de Middellandse Zee en bevindt zich zo’n 200 km ten zuiden van Barcelona. Na het Doñanapark in het zuiden van Spanje is het de belangrijkste waterhabitat van Spanje.

Het gebied van zo’n 300 km2 kan je opsplitsen

26

in een noordelijk en een zuidelijk deel en middenin ligt de rivier de Ebro. De veerpont die de 2 delen verbindt in het plaatsje Deltebre zal gauw verdwijnen, want er is een brug in aanbouw.

Ook al is zo’n 70% van het gebied bestemd voor de rijstbouw en zijn bepaalde delen niet toegankelijk voor de mens, toch heeft het heel wat

nr. 3 - juli 2011

 Zeilavontuur in de Baai dels Alfacs

boven je hoofd en een zachtrode zonsondergang in de verte geeft een magisch gevoel. Lucas van de zeilboot Butterfly verwent je onderweg met cava, plaatselijke delicatessen en alle mogelijke info over het zeilen.

Als extra troef heb je de kans om deel te nemen aan de heerlijk begeleide vogelobservaties.

Cristian neemt je mee naar de mooiste plekjes in de Delta en de bergen van Els Ports. Hij is de perfecte gids die vol passie vertelt over de fauna en de flora. Langs de observatorios krijg je een mooi beeld van alle vogelsoorten die er in de Delta verblijven.

Kortom, de Ebrodelta is een mooie vakantiebestemming, vooral in het voorjaar en het najaar.

Tijdens de zomermaanden is het aan te raden om te logeren even buiten de Delta, omdat de vele muggen de nachtrust kunnen verstoren.

troeven voor een aangename natuurvakantie.

Je kan fietsen langs de lagunes l’Encanyissada en la Tancada. Een interessant startpunt is het infocentrum Casa da Fusta, nabij Poble Nou del Delta.

Of een kayaktocht op de Ebro en de Mitjornrivier. Je kan de fauna en de flora dan vanop het water bewonderen, vissen springen over je boot en in het struikgewas ontdek je heel wat vogels.

De fantastische zeiltocht in de Baai dels Alfacs is een échte aanrader. Rond 18u vertrek je in de jachthaven van Sant Carles de la Ràpita en vaar je langs de mosselkwekerijen richting Punta de la Banya. De terugtocht met flamingo’s  Flamingo’s in de zoutpannen

Wens je meer info?

Een fotoreportage staat op www.vivacultura.be, fotogallery. Of stuur een mailtje naar info@vivacultura.be.

nr. 3 - juli 2011

INFO

Afdeling Dendermonding

Griet Meert info@vivacultura.be

27

Nieuw stadsbos voor Ninove De stad Ninove kwam dit voorjaar positief in de kijker met een project dat voorbeeld stellend is voor de Denderregio en voor geheel Vlaanderen.

Het gaat over de unieke publiek-private samenwerking tussen Natuurpunt Ninove en de stad voor de ontwikkeling van een gloednieuw stadsrandbos.

Bos voor iedereen!

Bosuitbreiding boven op de agenda

tieve saldo aangetoond wordt van percelen die we ontbossen, voor bijvoorbeeld hooiland- of heideherstel, tegenover de percelen die we bebossen.

Bosuitbreiding komt dus hoger op onze agenda.

Kwaliteitsaspecten mogen hierbij zeker niet verloren gaan. Niet alle bossen hebben immers dezelfde biodiversiteitswaarde. Natuurpunt kan hier het verschil maken. Ongeveer een derde van de huidige oppervlakte van de natuurgebieden van Natuurpunt bestaat uit bossen. Hiermee zijn we, na de Vlaamse overheid, de tweede grootste bosbeheerder van Vlaanderen. Natuurpunt kiest niet alleen voor meer bos, maar ook voor ecologisch

Joachim De Maeseneer

De Verenigde Naties riepen 2011 uit tot het Internationaal Jaar van de Bossen. Bos is zeker in Vlaanderen een schaars goed. Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen voorzag in 1994 dat er 10.000 ha bos moest bijkomen vóór het eind van het vorige millennium, maar die taakstelling werd tot op vandaag uitgesteld. Natuurpunt wil daarom met de campagne ‘Bos voor Iedereen’ minstens 200.000 extra nieuwe bomen planten. Ninove is één van de drie pilootprojecten. Natuurpunt zal ook op Vlaams niveau de komende jaren haar bosbalans bijhouden waarin het duidelijke posi-

 v.l.n.r. Marc Nachtergaele, Lieven Deschamphelaere, Arnold Blokkerije, Michel Casteur en Willy Ibens

28

nr. 3 - juli 2011

kwalitatief beter bos, vaak ook met een sociale meerwaarde in randstedelijke context. Probleem hierbij is dat dit vaak gaat over iets duurdere gronden, die we niet via de geëigende aankoopbudgetten kunnen vrijwaren. Specifieke financieringsmechanismen werden daarom ontwikkeld: een bossen-giftenfonds en een publiek-privaat samenwerkingsmodel stad-Natuurpunt.

Binnen het openstellingsplan van haar project ‘Dendervallei Ninove’, aanleunend bij de stadsrand, had Natuurpunt Ninove reeds vroeger een zone aangeduid die ecologisch minder kwetsbaar is en waar dus in de toekomst intensief bos- en natuurspel mogelijk zou worden. Achterliggend idee was de recreatiedruk op het totale valleigebied in goede banen te kanaliseren. Hiervoor werden in de Venebroeken 6 ha voorzien die in de jaren ‘70 werden opgehoogd met gronden van de Brusselse metrowerken. De stad Ninove had van haar kant al een paar jaar een tijdelijk speelbos aan het Sas van Pollare/Ninove. Ze was zich echter bewust dat, door de netelrijke valleigrond en de natte situatie, dit geen ideaal speelbos is. Er werd dus vanuit de stad uitgekeken naar een andere, meer structurele oplossing.

Toen de opgehoogde gronden in de Venebroeken vorig jaar te koop kwamen, vonden de stad en Natuurpunt elkaar snel in het realiseren van elkaars lange-termijndoelen. Natuurpunt werd eigenaar en beide partners zorgden voor een inbreng van e 90.000 elk. Via een samenwerkingsovereenkomst wordt van elke partij de meerwaarde ingebracht waar zij sterk in zijn: de stad zal zich bezig houden met de sociale aspecten van het project en Natuurpunt kan haar ecologische expertise valoriseren. De stad Ninove speelt hierbij in Vlaanderen een belangrijke pioniersfunctie. Hopelijk krijgt het model navolging elders in Vlaanderen. Bedoeling is om op een tweetal legislaturen tijd via een jaarlijkse geboortebosaanplanting een gevarieerd autochtoon bos te laten ontwikkelen. Eens het bos voldoende groot is, kan het gebruikt en ontwikkeld worden als speelbos waar kinderen en jeugdbewegingen hun hart kunnen ophalen en een nauwe emotionele band met natuur kunnen ontwikkelen. Zo ontwikkelen zowel de stad, onder impuls van de bevoegde Schepen Marc Nachtergaele, als Natuurpunt samen hun doelstellingen.

nr. 3 - juli 2011

Joachim De Maeseneer

Geboortebos om te spelen

 Symbolische eerste linde

Uw steun is welkom Natuurpunt Ninove is nog volop op zoek naar de nodige sponsoring van bedrijven en particulieren. Uw steun is daarom welkom! Voorts nodigen we u nu al graag uit op 16 oktober. Via een gezinsevenement met een zeer aantrekkelijk programma van natuurbeleving, muziek en randanimatie stellen we dan het unieke project aan het brede publiek voor. Hou deze datum alvast vrij!

Wouter Mertens

Voor 40 euro schenk je Natuurpunt 10 bomen en 10 m² grond.

IBAN BE56 2930 2120 7588 - BIC GEBABEBB en vermeld project 3333 - bossen.

Fiscaal aftrekbaar vanaf dat bedrag.

Info op onze facebook bossenpagina http://www.facebook.com/bosvooriedereen

29

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aan­ge­name wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaam­heid van natuur en landschap vanuit een bre­­de maat­ schappelijke visie. Onze activitei­ ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking. www.natuurpunt.be

RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN

AFDELINGEN

Boelaremeersen te Neder­boelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38

Aalst

Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be

Affligem-Liedekerke Kern Affligem

Giften Reservatenfonds: rekeningnummer: 293-0212075-88 met vermel­ ding van de projectnaam en het projectnummer.

Giften vanaf e 30 zijn fiscaal aftrekbaar.

johnny_cornelis@hotmail.com

Brede Schoren en Konkelschor te Berlare 6616

Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Kern Liedekerke

Dendervallei te Ninove 6099

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

Denderleeuw

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be

Dendermonding

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Erpe-Mere

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Boven-Dender

Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be

Groot-Haaltert

Jo wittevrongel - 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be

Lede-Houtem

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Jeroen Vanhee 054 33 50 29 jeroen.vanhee@telenet.be

Den Dotter/ Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere 6149 Stijn De Ryck 0472 70 20 00 stijnderyck@busmail.net

Everbeekse bossen - 6210

Koen Van Den Berge 055 42 83 90 koen.vandenberge@skynet.be

Gemene Meers te Idegem 6647

Tom Van Muylem 054 24 02 10 tom.tinne@telenet.be

't Groot Schoor te Grem­bergen 6603 Tarcy Verstraeten 052 21 11 11

Ninove

Heidemeersen te Berlare 6644

WERKGROEPEN

Hogedonk te Gijze­gem/ Herdersem / Mespelare - 6243

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Werkgroep Invertebraten

Brian Roelandt Brian.Roelandt@telenet.be 052 22 57 71

Vogelwerkgroep Cinerea

Honegem te Erpe-Mere/ Aalst/Lede - 6123

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be - 2255 Wouter Faveyts 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be

Plantenwerkgroep Allium

Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net

Zoogdierenwerkgroep Denderstreek Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 Joachimdm@yahoo.com

Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Werkgroep amfibieën & reptielen Ward Koen De Maere greatskua2002@hotmail.com 0485 68 89 82

nr. 3 - juli 2011

Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50 wim.dhaeseleer@honegem.be www.honegem.be

Ledezijde 6657

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Moenebroek te Geraards­bergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

Molenbeekmeersen te Den­ derleeuw/Okegem - 6646 Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Padde- en Porrebeekvallei te Dendermonde - 6652 Dirk Van den Bossche 052 42 49 60

Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Pamelse meersen, Dom­me­lingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Phenixberg te Okegem - 6618 Wouter Mertens 054 32 51 71 wouter.mertens: zie eerder

Raspaillebos te Grimminge 6164 Koen Steenhoudt 054 58 67 58 k.steenhoudt@skynet.be

Rietbeemd te Moer­beke/ Viane/Lessines - 6058 Godfried Merlevede 068 30 01 07 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com

Sint-Onolfspolder te Appels/ Dendermonde - 6623 Bart Dierickx 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91­ marcusmichiels@skynet.be

Wachtbekken 6 In Sint-Gillis/Dendermonde Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuur­punt­afdelingen en zes studie­werkgroepen in de Dender­ streek. Deze af­delin­gen en werkgroepen wil­len zowel occasioneel als struc­tureel in­tens sa­men­wer­ ken. Je kan voor meer inlich­ tingen steeds terecht bij de con­ tactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie. Deadline volgende Dendriet: 1 augustus 2011.

Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Dender­streek­ afdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van  7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonne­ment Dendriet, middenkatern afde­ling...”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuur­punt is niet mogelijk.

REDACTIERAAD

Koen Steenhoudt - redactiesecretaris.

Wouter Mertens - hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever.

Daan Stemgée, Joachim De Maeseneer - redactiekern.

Stijn De Ryck - budgettering.

Marc Symoens - corrector.

Willy Beeckman, Rik De Baere, Eric De Block, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Jo Ottoy, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken, Mikol De Decker.

Wilfried Veldeman - lay-out

Werkten ook mee aan dit nr:

Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612

Willem Boonen, Johan Buckens, Danny Declercq, Wim Decock, Carlos D’ Haeseleer, Jens D’ Haeseleer, Guido Doms, Griet Meert, Björn Tytgat, Henk Wallays, Jean Van Holen, Jo Wittevrongel, ©Vildaphoto: Yves Adams, Misjel Decleer, Ludo Goossens, Rollin Verlinde.

Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@skynet.be

Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Druk

Kravaalbos te Meldert 6071

Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst

Keelman te Denderhoutem 6178 Guido Van Rossen 054 32 23 01

Korte Lake te Overboelare 6655

Frans Roggeman fransroggeman@msn.com

Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Georges Jacobs 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be

Peter Tolleneer 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

Drukkerij Druk in de Weer, Gent Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen.

31

10 juli: Big Dender Jump te Ninove

INHOUD 2 Klimaat met bokkensprongen 4 Interview Kurt Martens 8 Bijen in de regio 12 De Muur van Geraardsbergen 15 Denderkalender 18 Big Jump

Deze titel verwijst naar:  het Griekse dendron, wat boom betekent,  een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,  de vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie­­­- kanaal dus,  het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken,  tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...

20 Grote trap in Denderbelle

Retouradres: De Decker Mikol,

23

Afdeling Haaltert krijgt vorm

24

Natuurwaarden in Groot-Haaltert

Redactieadres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden E-mail: dendriet@skynet.be

26 Disco fever 26 Reistrip: Ebrodelta 28 Nieuw stadsbos voor Ninove

Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen

Websites: www.natuurpunt.be/denderstreek www.denderstreek.waarnemingen.be Verantwoordelijke uitgever: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Heldergemstraat 161 9450 Heldergem

Foto’s voorpagina: Lentedrinkwandeling Hogedonk: Diemer Vercyaie Dagpauwoog: Vilda - Ludo Goossens Blauwe knoop: Vilda - Yves Adams

Schenk een lidmaatschap !

Gezinslidmaatschap: e 24 op rekening 230-0044233-21 Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor e 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels) Voor e 38,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet (vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)