BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X
BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327
jaargang 10
nummer 4 - 2011 Retouradres: De Decker Mikol, Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.
driemaandelijks tijdschrift
Bossen - themanummer Week van het bos in Helix Samenwerking met Pasar Gezinshappening Ninove
okt. - nov. - dec.
Een boompje opzetten We kunnen het Internationaal jaar van de bossen niet afsluiten zonder een themanummer met ‘bossen’ als rode draad. En dat is nodig! Terwijl het Vlaams beleid 10.000 ha bosuitbreiding als doel heeft, is de realiteit dat er in Vlaanderen nog 5 ha per week wordt ontbost. Natuurpunt ontbost toch ook, hoor ik daar zeggen? Dat is met naakte cijfers te weerleggen. Onze databank van alle historisch erkende terreinen toont een nulbalans en wij realiseren toch gelijktijdig een maximale uitbreiding van biodiversiteit aan biotopen en soorten.
enigingen natuurbehoud ter harte nemen. Zo zijn er in onze regio diverse Pasar-afdelingen die op 6 november samen met Natuurpunt acties zullen ondernemen voor meer bos. Samenwerking is er onder andere in Ninove, Denderleeuw, Liedekerke en Roosdaal. Op de Dag van de Natuur, op 20 november, komen vele jeugdverenigingen uit onze regio mee een boompje planten. Dit weefsel
© Vilda - Rollin verlinde
Sinds vorig jaar wil Natuurpunt nog verder gaan. Daarvoor is een speciaal bossenfonds opgericht, waarmee te Ninove het eerste stadsrandbos van de regio wordt aangelegd, samen met het stadsbestuur. We gaan dus voor een kwantitatief surplus. Bovendien krijgt de oppervlakte bos die Natuurpunt beheert ook een kwalitatieve ecologische meerwaarde door systematisch te kiezen voor autochtoon plantgoed. ‘Plant van hier’ heet dat tegenwoordig, om iedereen duidelijker te maken waarover het gaat en om mensen bewuster te laten kiezen. En dat helpt stilaan bij onze gezinnen! Gezinnen kiezen steeds meer voor FSC gelabeld hout. Voor brandhout kies je nog steeds beter voor hout van een kleine bosbeheerder of natuurbeheerder van wie je weet dat hij er een ecologisch beheer op nahoudt. Sommige kleinere bosbouwers kunnen niet de energie opbrengen om te voldoen aan de FSCadministratie, terwijl ze ecologisch toch beter presteren. Dus uitkijken en informeren is de boodschap. FSC is zeker al veel beter dan het gemiddelde commerciële aanbod. Vele bedrijven zien de criteria nu echter als te halen maximumdoelen… Er wordt, als je FSC hout koopt, niet verder ontbost, maar de biodiversiteit gaat er met dit label nog niet op vooruit. En ook daar zijn internationale doelstellingen te halen. We moeten als Natuurpunt durven zeggen dat de lat qua certificering nog hoger moet gelegd worden om echt een meerwaarde aan biodiversiteit te genereren. Het doet ons deugd dat ook andere ver-
nr. 4 - okt. 2011
nr. 4 - okt. 2011
Joachim De Maeseneer
van enthousiaste lokale medewerkers en hun netwerken, een waardevol middenveldmodel, maakt Natuurpunt uniek in West-Europa. Al kiezen overheden in toenemende mate voor FSC-gelabeld hout, bosuitbreiding blijkt echter een moeilijk te nemen stap. Van de geplande 10.000 ha extra bos is er 1570 ha voorzien in OostVlaanderen. Daarvan is er slechts 12% gerealiseerd. Voor Vlaams-Brabant is de realisatiegraad met 48% groter, maar er werd slechts 325 ha extra bos voorzien. In de lokale structuurplannen en ruimtelijke uitvoeringsplannen moet er dringend meer plaats komen voor stadsrandbossen. Tussen woord en daad blijken nog al te vaak praktische bezwaren te zitten… Om mee te bouwen aan deze ambitieuze uitbreiding gaat Natuurpunt her en der partnerschappen aan. Eén van de verenigingen die een zeer gewaardeerde nichespeler is op dit vlak is de VBV, de Vereniging voor Bos in Vlaanderen. Graag laten we in deze Dendriet directeur Bert De Somviele aan het woord, die in onze regio woont. De week van het bos wordt op Vlaams niveau dit jaar geopend in onze regio, namelijk in de Helix te Grimminge. Natuurpunt is dit jaar immers medeorganisator van dit evenement. Je vindt in dit nummer een uitnodiging met het gevarieerde programma. Even aanbevelenswaardig is de lokale afsluiter van de week van het Bos te Ninove, waar een terrein van 6 ha extra speelbos wordt gerealiseerd. Ook hier wordt een zeer gezinsvriendelijk, groots opgevat en open programma aangeboden. Dergelijke extra oppervlakte zou een doelstelling moet zijn van elke gemeente in elke legislatuur. Gemiddeld één hectare extra bos per jaar per gemeente. Niet echt zwaar ambitieus, maar het zou de trend tot ontbossing al kunnen neutraliseren. Als elke sector (landbouw, industrie, jacht, gezinnen, bosbouwer en natuurbeschermers) ook nog eigen verantwoordelijkheid opneemt, kunnen we samen het tij keren. Het thema van de week van het bos is dit jaar “Bos zonder grenzen”. Zo wordt de problematiek ook wereldwijd gekaderd. Via de Verenigde naties werd afgesproken om de wereldwijde ontbossingstrend tegen 2020 te halveren. Wij vinden dit niet genoeg. Tegen die datum moet de ontbossing een halt toegeroepen zijn en moeten oerbossen de status gekregen hebben van integraal reservaat. Ontbossing stoppen maar binnen dezelfde opper-
vlakte nog kwalitatief achteruitgaan is geen optie! Zoals gezegd: ook biodiversiteit heeft haar legitieme eisen! Onderzoek heeft aangetoond dat in culturen waar minstens 1/3 van de leidinggevende functies in handen zijn van vrouwen, zachte waarden zoals een meer evenwichtig ecologisch bosbeleid ten volle tot ontwikkeling komen. In Brazilië is zowel de president als de minister van leefmilieu een vrouw. Kunnen en willen zij de afgrijselijke afbouw van het tropisch regenwoud een halt toeroepen? We hopen het! Komaan vrouwen, bewijs dat jullie het verschil maken! Meer dan ooit hebben we jullie hulp nodig om ook op dit vlak te blijven wegen op het beleid, om ook lokaal de luis in de pels en de wortel voor de ezel te zijn. Jouw lidmaatschap is niet enkel een waakvlammetje: het geeft onze vrijwilligers het vuur om er opnieuw een jaar voor te gaan! Bedankt om bij de eindejaarsdagen ook je buren, vrienden, familie en kennissen een gezinslidmaatschap cadeau te doen. We wensen je alvast een prettig en gezellig najaar! De redactie
Mens in de kijker:
Bert De Somviele, directeur van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen
© VBV
Bert De Somviele is als geen ander geplaatst om ons een objectieve kijk te geven op de toestand van de Vlaamse bossen, en welke positie Natuurpunt hier inneemt. Hij is ook plaatselijk geëngageerd in de werkgroep Everbeekse bossen. Momenteel werkt hij volop aan de voorbereiding van de nakende Week van het Bos.
Bert De Somviele bij de voorstelling van de Bosbarometer
Dag Bert, je bent al enkele jaren directeur van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen. Wat voor vereniging is de VBV precies? De VBV is een kleine natuurorganisatie die zich specifiek met bos bezighoudt. De VBV werd opgericht in 1971 en bestaat dit jaar dus 40 jaar. De drie hoofddoelstellingen waar we al 40 jaar voor ijveren, zijn bosbe-
houd, bosuitbreiding en multifunctioneel bosgebruik. Voor ons begint een efficiënt bosbeleid bij de bescherming van de bestaande bossen. Wij zijn daarom voorstander van een ontbossingsstop. Wanneer toch wordt ontbost, pleit de VBV voor effectieve compensatie, d.w.z. dat er evenveel wordt bebost dan ontbost. Daarnaast wil de vereniging dat de 10.000 ha extra bosuitbreiding zoals bepaald in
het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen ook effectief wordt gerealiseerd. Helaas zien we de laatste jaren veeleer een achteruitgang van de oppervlakte bos in Vlaanderen. En tot slot ijvert de VBV al jaren om bossen een multifunctioneel karakter mee te geven. Zij wil dat bossen er niet alleen zijn voor houtproductie en natuur, maar ook voor recreatie, wetenschappelijk onderzoek, enz.
nr. 4 - okt. 2011
Š VBV
 VBV-vrijwilligers promoten de 1 miljoen bomen-campagne in het Jan Breydelstadion in Brugge Een groot verschil met Natuurpunt is dat de VBV geen terreinen verwerft en beheert. Met het Agentschap voor Natuur en Bos en Natuurpunt en de andere terrein beherende verenigingen zijn er al voldoende organisaties om bossen en natuurgebieden op een degelijke manier te beheren. De VBV werkt veeleer inhoudelijk rond campagnes en draagvlakverbreding.
Hoe probeert de VBV haar doelstellingen dan te bereiken? Via allerlei projecten, campagnes en acties die worden uitgevoerd door een klein professioneel team en heel wat leden en vrijwilligers, trachten wij het belang van het bos te onderstrepen. Ik geef enkele voorbeelden. De VBV stelt jaarlijks de bosbarometer op. Aan de hand van allerlei cijfers die onder
nr. 4 - okt. 2011
andere worden opgevraagd bij het Agentschap voor Natuur en Bos, geeft de bosbarometer een overzicht van hoe het met onze bossen gesteld is. Bijvoorbeeld hoeveel hectare bos er zijn verdwenen en hoeveel er zijn bijgekomen, hoeveel speelzones er zijn, hoeveel beheerplannen er zijn opgemaakt, enz. Met dit document houdt de VBV een vinger aan de pols bij de overheid. Zo heeft Vlaanderen in 2009 maar liefst 291 hectare ontbost terwijl er slechts 203 hectare nieuw bos bij kwam. Netto hebben we dus bijna 90 hectare bos verloren. Een zeer spijtige vaststelling, waarmee we trouwens tegen de Europese trend in gaan. Wellicht is Vlaanderen binnenkort de slechtste leerling van de Europese klas qua bosoppervlakte. Met de 1 miljoen bomencampagne die in 2008 startte, willen we particulieren en bedrijven
stimuleren om in Vlaanderen 1 miljoen nieuwe bomen aan te planten. De actie is een groot succes want dit najaar zullen we zeker de kaap van 1 miljoen overschrijden. En die 1 miljoen zal zeker nog niet het einddoel zijn. Concreet helpen we particulieren en bedrijven op administratief en technisch vlak om bomen en bossen aan te planten. We moeten immers nog steeds vaststellen dat het in Vlaanderen niet altijd evident is om de nodige vergunningen te verkrijgen om bomen en bossen te mogen aanplanten. In oktober organiseert de VBV samen met het Agentschap voor Natuur en Bos nu al voor de 34ste keer de Week van het Bos. Met deze week trachten we de bossen in de kijker te zetten en tienduizenden mensen naar het bos te brengen, vorig jaar met de Gezinsbond en dit jaar met Natuurpunt als partner.
Hoe is de relatie met Natuurpunt? Die relatie is zeer goed, er zijn veel vormen van samenwerking. In de boswerkgroep zitten leden van de VBV en Natuurpunt om na te gaan hoe men kan samenwerken op het vlak van bosbeleid en bosbeheer. Natuurpunt en de VBV bevorderen allebei vooral het maatschappelijk belang van bossen. Bossen vervullen immers vele functies, en ze hebben een enorme maatschappelijke functie: het zijn niet alleen favoriete ontspanningsoorden, maar ze halen ook fijn stof uit de lucht, gaan erosie tegen en produceren zuurstof en een duurzame grondstof. Op beleidsvlak ontwikkelen de VBV en Natuurpunt veel zaken samen. Samen slagen we er in om druk op de politici te zetten zodat ze stappen ondernemen die de bossen ten goede komen. Zo is onlangs het bindend karakter van de adviesverlening door o.a. de landbouwadministratie opgeheven. Tot voor kort zagen we immers dat de landbouwadministratie aanvragen voor bebossingen vaak tegenhield, zelfs al was dat perceel al jaren niet meer in landbouwgebruik. Nu dit advies niet meer bindend is, zou het makkelijker moeten worden om gronden te bebossen, zowel voor privépersonen als voor organisaties als Natuurpunt.
Zijn er ook tegenstrijdigheden of conflicten met Natuurpunt? We zijn het niet altijd eens, anders zouden er geen twee verenigingen moeten zijn. Vooral rond natuurontbossing zijn er wel eens meningsverschil-
len. De VBV erkent zeker het belang van natuur buiten bos zoals waardevolle graslanden of heides. Maar de keuze voor ontbossing wordt misschien soms te snel gemaakt. Voor veel mensen zijn bossen de belangrijkste vorm van natuur, zelfs al gaat het om aanplantingen van uitheemse soorten, zoals de vele populierenbossen in de Denderstreek. Het is echter niet evident om het grote publiek te overtuigen dat sommige graslanden ecologisch waardevoller zijn dan bepaalde bossen, en dat sommige natuurtypes enkel hersteld kunnen worden door ontbossing, omdat elders de zaadbank al jaren kapot is en er ook geen relictvegetatie meer overblijft. Indien er toch wordt ontbost, is het wel zeer belangrijk om goed te communiceren over waarom die bomen gekapt worden, en altijd te compenseren, zodat de bosbalans minstens in evenwicht blijft. De VBV is daarom ook wel heel blij dat Natuurpunt zijn bosbalans in evenwicht wil houden. Het is voor Natuurpunt zeer belangrijk om daar voldoende op te hameren. Er zijn immers nog veel mensen die denken dat Natuurpunt de grootste ontbosser van Vlaanderen is, terwijl dit niet zo is! De echte ontbossers in Vlaanderen zijn projectontwikkelaars en de industrie. Voor elke hectare bos die Natuurpunt ontbost ten voordele van een waardevol grasland of heidegebied, komt er elders op de terreinen van Natuurpunt wel een hectare bos bij. Een mooi voorbeeld van de intentie van Natuurpunt om voor meer bos te zorgen is overigens jullie actie ‘bos voor iedereen’ waardoor
Natuurpunt ook actief wordt in de ontwikkeling van stadsrandbossen, zoals in Ninove (nvdr: zie p.12 in deze Dendriet).
Je woont zelf in het zuiden van de Denderstreek, meer bepaald in Zarlardinge, en je bent ook betrokken bij de werkgroep Everbeekse Bossen. Hoe ben je er in geslaagd om actrice Marie Vinck bomen te laten aanplanten in Everbeek? Helaas slaag ik er wegens tijdsgebrek maar niet in om nog veel bij te dragen tot die werkgroep, die daar overigens een prachtig natuurreservaat aan het realiseren is. Maar toen Marie Vinck een tweetal jaar geleden de VBV zelf contacteerde omdat ze zich wou engageren voor de 1 miljoen bomencampagne, moest er natuurlijk snel een bebossingsactie gevonden worden. Toevallig was er toen net een aanplanting in Everbeek gepland. Marie is dan de werkgroep Everbeekse Bossen komen helpen bij die aanplant. Sinds dat moment is Marie onze fel geapprecieerde meter van de campagne, zeg maar de “vrouw van je bomen”. Marie is ook het gezicht van de andere acties binnen de 1 miljoen bomencampagne. Zo is er de samenwerking met Pasar, waarbij op 6 november op verschillende plaatsen zoveel mogelijk bomen worden aangeplant (nvdr: zie p.20 in deze Dendriet). Er loopt hiervoor ook een SMSactie: voor elke SMS met het woordje ‘boom’ naar 6607 (1 e per SMS) wordt een boom aangekocht voor de plantacties met Pasar. Daarnaast is er ook een samenwerking met Aveve. Van 1 sep-
nr. 4 - okt. 2011
© Forabetterworld.net – Mayli
Actrice Marie Vinck plant bomen aan in de Everbeekse Bossen
Van 9 tot 16 oktober is het weer de Week van het Bos, met dit jaar als thema ‘bos zonder grenzen’, aansluitend bij het Internationaal Jaar van de Bossen. De officiële opening van de nr. 4 - okt. 2011
Week van het Bos op 9 oktober gebeurt aan de Helix in Grimminge. Hoe zijn jullie hier in Geraardsbergen terechtgekomen? Toen beslist werd dat Natuurpunt dit jaar partner zou zijn van de Week van de Bos, zochten we naar een bos waar zowel het Agentschap voor Natuur en Bos als Natuurpunt actief zijn. In het Raspaillebos zijn beide partners letterlijk naast elkaar actief: het eigenlijke Raspaillebos wordt beheerd door Natuurpunt en aan de overkant van het pad wordt het Moerbekebos beheerd door het ANB. In de praktijk zie je de grens tussen het Natuurpunt-bos en het ANB-bos niet. Dus ook een mooi voorbeeld van een ‘bos zonder grenzen’. Bijkomend voordeel is de
infrastructuur van het natuuren milieu-educatief centrum De Helix. Zo zijn we hier terechtgekomen en we hopen dat het opnieuw een prachteditie wordt met heel veel bezoekers!
Dank je wel voor het interview, Bert! Dendriet wenst je een uitstekende Week van het Bos en uiteraard ook veel succes met de andere activiteiten van de VBV! Johnny Cornelis
VBV INFO
tember tot en met 31 oktober kan je in meer dan 100 Avevewinkels verspreid over heel België kwaliteitsvolle hoogstambomen en haagplanten bestellen. Vanaf 12 november kan je dan het bestelde plantgoed afhalen in de winkel om aan te planten in je eigen tuin. Door de samenwerking met de bosboomkwekers van Vlaanderen wordt kwaliteitsvol plantgoed geleverd. Meer info over deze en andere aspecten van de campagne kan je overigens vinden op www.1miljoenbomen.be.
www.vbv.be www.1miljoenbomen.be www.weekvanhetbos.be
Natuurgebied in de kijker
Kravaalbos
De tand des tijds In “de boek jes” wordt vaak vermeld dat het bos een overblijfsel is van het legendarische Kolenwoud dat eertijds onze streken bedekte. Feit is dat het zijn voortbestaan tot op vandaag in grote mate te danken heeft aan zijn adel-
lijke en geestelijke eigenaars, meer bepaald de abdij van Affligem. Deze naburige abdij drukte eeuwenlang haar stempel op het gebied en de omliggende Faluintjesgemeenten
Jo de Coninck
Het Kravaalbos ligt in een golvend en soms sterk heuvelend landschap en is samen met het aansluitende Herenbos netjes verdeeld over de gemeenten Meldert (bij Aalst), Mazenzele (bij Opwijk) en Asse. Het is sinds 1980 beschermd als landschap en vormt samen met de omliggende kouters (Kravaalvelden) een fraai landschappelijk en natuurlijk geheel.
© Vilda - Yves Adams
Het Kravaalbos is met zijn 80 hectare een van de grotere bosgebieden in de Denderstreek. Het gebied, op de grens van onze Denderregio en VlaamsBrabant, geniet naam en faam bij heel wat wandelaars en natuurliefhebbers. Nochtans komt het weinig ter sprake in publicaties over natuur en groen in onze streek. Dendriet dacht: tijd om eens beter kennis te maken!
nr. 4 - okt. 2011
nr. 4 - okt. 2011
Jo de Coninck
(Baardegem, Meldert, Moorsel en Herdersem). De geestelijken beheerden het gebied tot het einde van de 18e eeuw. Ze gingen daarbij niet systematisch over tot bosontginning. Tot dan grensden de uitlopers van het bos immers aan het veel grotere Affligembos, dat vanaf de 19e eeuw wel stelselmatig werd ontgonnen en slechts in beperkte mate werd herbebost tot wat nu het Kluisbos is, op de grens Aalst-Affligem. Het hele gebied was waarschijnlijk een mengeling van bos, wastine (gedegradeerd bos) en zelfs heide. Het gehucht Asse-ter-Heide, dat aansluit bij het Kravaalbos, verwijst nog naar deze situatie. Het behoorde ook tot het jachtdomein van de toenmalige high society, de Brabantse en later de Bourgondische hertogen, wat eveneens een rem zette op eventuele exploitatie. Het gebied was ondanks deze adelbrieven niet helemaal vrij van menselijke invloed. Van de 12e tot grofweg de 16e eeuw waren er talrijke zandsteengroeven die dienden voor de bouw van gotische kerken in de streek en ver daarbuiten, zelfs tot in Nederland! Het reliëfrijke zuidwesten van het bos en de grote vijver daar zijn dus deels het werk van mensenhanden. Belangrijk om weten is dat het huidige Kravaal een “oud” bos is, m.a.w. dat het in de laatste 200 jaar voornamelijk als bos bestaan heeft. Toch heeft men tijdens de beide Wereldoorlogen het bos grotendeels kaalgekapt, wat mede verklaart waarom het zoveel relatief jonge bomen telt. Na de Tweede Wereldoorlog is het
in belangrijke mate opnieuw aangeplant met exoten als Amerikaanse eik en naaldbomen.
Natuurwaarden Vandaag is het gebied grotendeels privébezit en wordt het deels gebruikt voor houtwinning en jacht. Een klein deel is eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos en enkele aansluitende percelen zijn
in beheer van Natuurpunt. Het is door de Vlaamse overheid aangeduid als Europees Habitatrichtlijngebied omwille van de hoge natuurwaarden. Het grootste deel bestaat uit een vrij soortenarm beuken-eikenbos, met veel exoten, maar ook els en wilg. De voorjaarsplanten zijn typisch voor een oud bos en tonen zich het meest gevarieerd waar de zandsteen werd uitgegraven. Zo vinden we bos-
gebruik van maken. De fraaie omgeving, met nog heel wat kleine landschapselementen, herbergt ook een gezonde populatie steenuil en torenvalk en ook de exotische halsbandparkiet wordt er meer en meer waargenomen. De zoogdieren zijn vertegenwoordigd door kleine marterachtigen, konijn, eekhoorn, rosse vleermuis, vos en ree. Van deze laatste soort huisvest het gebied een stabiele populatie van minimum 30 exemplaren. Reptielen en amfibieën zijn op hun beurt vertegenwoordigd door kikkers, maar ook levendbarende hagedis, hazelworm en vuursalamander.
Jo de Coninck
Alarmsoorten en maatregelen
anemoon, speenkruid, eenbes, gele dovenetel, bittere veldkers, en veel meer. In april-mei kan je in bepaalde delen de boshyacint bewonderen. De kruidlaag wordt in volle zomer wel vrij eentonig gedomineerd door adelaarsvaren en braam, met hier en daar gevlekte aronskelk. Ook zeldzame soorten als de spekwortel met zijn tot 3 meter lang klimmende liaanstengel
10
kan je aantreffen in het gebied. De fauna wordt om te beginnen vertegenwoordigd door tientallen soorten broedvogels, waaronder grote en kleine bonte specht, boomklever, bosuil, glanskop, houtsnip, buizerd en sperwer. Omdat de meeste bomen vrij jong zijn, werden verspreid over het bos ongeveer 160 nestkasten opgehangen, waar veel vogels dankbaar
Toch zijn er ook verliezers. Soorten als zonnedauw en klokjesgentiaan, planten die je veeleer op de heide verwacht, werden nog tot na de Tweede Wereldoorlog geïnventariseerd. Deze behoren nu helaas tot de “historische” flora van het gebied. Hetzelfde geldt voor vogelsoorten als fluiter en wielewaal, een trend die zich trouwens in heel Vlaanderen aftekent voor deze soorten. Ook de situatie van vuursalamander is precair, vooral door een gebrek aan geschikte voortplantingspoelen. Onder impuls van het Regionaal Landschap Groene Corridor zijn er initiatieven om nieuwe poelen aan te leggen en ook om aan heideherstel te werken. Bij herbeplanting op gekapte percelen in haar deel van het bos, kiest de stad Aalst voor streekeigen bomen, om zo geleidelijk de exoten terug te dringen. In 2010
nr. 4 - okt. 2011
Jo de Coninck
Recreatie Een dergelijk mooi gebied trekt uiteraard veel recreatie aan, voornamelijk wandelaars en mountainbikers. Spijtige neveneffecten van deze terechte vraag naar gezonde ontspanning zijn het zwerfvuil en verdere degradering van de openbare bospaden, die zeker op het grondgebied Meldert en Asse niet steeds in goede staat zijn. De stad Aalst gaat trouwens een deel van Kravaal inrichten als speelbos om tegemoet te komen aan de vraag
nr. 4 - okt. 2011
van de jeugdbewegingen. Ik hoop dat je nu ook zin hebt gekregen om het gebied eens te bezoeken. Hou er wel rekening mee dat het gebied alleen toegankelijk is op de openbare wegen. De stad Aalst organiseert ook regelmatig geleide
wandelingen met een gids in het gebied. Check hiervoor zeker de Dendrietkalender! Met dank aan Jo de Coninck voor het uitlenen van de prachtige foto’s.
Literatuur Tack G. (red.), Bossen van Vlaanderen, 1993, Davidsfonds. Van den Brempt Paul, Het Kravaalbos, relict van het Kolenwoud, Land in Zicht, 2004, jg. 73, 2, p. 4-9. Jaarverslag 2010 Jaarprogramma 2011 Regionaal Landschap Groene Corridor, www.rlgc.be/pub/JV_JP_RLGC/RLGC_verslag2010_programma2011.pdf
INFO
zijn de 3 Kravaalbosgemeenten Aalst, Opwijk en Asse overeengekomen om het boscomplex uit te breiden. Elke gemeente bekostigt zelf de aankoop van de percelen op het eigen grondgebied. Het is de bedoeling om bijvoorbeeld landbouwgronden te herbebossen die niet meer gebruikt worden en die aansluiten bij het gebied. Anderzijds zullen ook particulieren gestimuleerd worden om zelf te bebossen.
Dries Mertens driesmert@hotmail.com 0494 152698
11
Bos voor iedereen! Veel steden spreken erover, Ninove doet het: de aanleg van een heus speelbos. Het stadsbestuur en Natuurpunt Ninove sloegen hiervoor de handen in elkaar. Resultaat: de komende jaren wordt in de Venebroeken, vlak tegen de stadsring, 6 hectare nieuw speelbos aangelegd.
Joachim De Maeseneer
Š Vilda - Ludo Goossens
Een deel van dit bos wordt de komende drie jaar aangeplant door de jeugdverenigingen. De andere helft van de oppervlakte zal een tiental jaar gebruikt worden als aanplantterrein voor jaarlijks een nieuw stukje geboortebos. Jaarlijks krijgen de kersverse ouders een uitnodiging om een mooie symbolische daad te stellen door een jonge boom te planten. Door de aanplanting te
Marc De Bel
Eerst geboortebos, nadien speelbos
12
nr. 4 - okt. 2011
Joachim De Maeseneer
spreiden in de tijd, wordt het bos nog natuurrijker en krijgt het ook meer speluitdaging. De boodschap is duidelijk: we vinden ook jouw toekomst belangrijk en willen hier ook in investeren! Bomen hebben een enorme symboliek die mee versterkt wordt doordat ze een volledig mensenleven nodig hebben om zich ten volle te ontwikkelen.
die onmiddellijk een volle generatie vooruitkijkt. De kinderen van onze planters zullen kunnen spelen in een mooi ontwikkeld stadsbos.
Het huidige stadsbestuur voorzag al een tijdelijk speelbos ter hoogte van het sas van Pollare. Omdat het gesitueerd is in de brandnetelrijke en soms natte Dendervallei, ging de stad ook op zoek naar een meer duurzaam alternatief voor de toekomst. Ze vond hierbij een evenwaardige partner in Natuurpunt, dat bij de uitbouw van zijn natuurgebied “Dendervallei Ninove� ook plannen had voor de uitbouw van een natuurrijke speelruimte in de Venebroeken. Een investering
nr. 4 - okt. 2011
Joachim De Maeseneer
Waar?
13
Draag zelf een centje bij… Natuurpunt zoekt nog steeds mensen en bedrijven die het speelbosidee genegen zijn. Voor 40 euro financier je 10 bomen en 10 m2 speelbos. Bovendien krijg je een erkend fiscaal attest en word je uitgenodigd om je bomen zelf te planten tijdens de ‘dag van de natuur’ op 20 november. Stort je bijdrage op IBAN BE56 2930 2120 7588 en vermeld: “project 3333 – bos Ninove”.
Leesvoer www.natuurpunt.be/ninove www.bosvooriedereen.be www.ninove.be
Joachim De Maeseneer
INFO
Afdeling Ninove
Wouter Mertens 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be
Waarnemingen gezocht! Losse natuurwaarnemingen door vrijwilligers vormen de basis van verspreidingskaarten van soorten, en van heel wat onderzoek naar de toestand en de evolutie van de natuur. Recent werd een zeer interessant initiatief gelanceerd waardoor waarnemingen zeer gemakkelijk kunnen worden ingevoerd, maar ook bekeken in een centrale databank: maak kennis met de natuurwaarnemingen-website: www. waarnemingen.be! Om waarnemingen in te voeren en te bekijken, moet je enkel registreren. Dat is heel simpel: je gaat naar de website, en in de rechterbovenhoek klik je op ‘Registreer’. Je geeft vervolgens een gebruikersnaam, je echte naam, je provincie en je e-mailadres in en klaar is kees. De gebruikersnaam moet wel uniek zijn en heeft minimaal 5 letters en geen spaties of punten. Waarnemingen uit heel Vlaanderen kunnen worden ingevoerd en bekeken.
14
Als natuurliefhebber uit de Denderstreek maak je bij voorkeur gebruik van het regionale scherm dat werd gecreëerd voor de Denderstreek:
denderstreek.waarnemingen.be Meer informatie staat in het artikel in het oktobernummer van Dendriet uit 2008 over dit onderwerp. Je waarnemingen zijn zeer welkom: van een egel in de tuin tot een overvliegende ooievaar: het is allemaal het invoeren waard! Neem een kijkje op de website en ontdek zelf hoe eenvoudig het is. Door mee te werken draag je niet alleen een steentje bij tot het opvolgen van de fauna en flora van de Denderstreek; het is ook een zeer handige manier om je eigen waarnemingen bij houden.
nr. 4 - okt. 2011
DENDERKALENDER uur van vertrek plaats van afspraak
toelichting gids
contactpersoon
zeker meebrengen
zaterdag 1 oktober
Nachtvlinderinventarisatie afd. Ninove 10:00
Beverbeekvallei Kom je graag een kijkje nemen? Dit kan zowel vrijdagavond als zaterdagochtend. Bel of stuur een mailtje naar Christian voor meer informatie en de juiste locatie. Christian Pické – 0477 79 94 73 christian.picke@natuurpuntninove.be zondag 2 oktober
Trektelling in het Aubroek (Scheldebroeken) te Berlare afd. Dendermonding 7:30 aan het Veerhuis of 7:45 op de
Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1 (2 e per gezin), tenzij expliciet anders vermeld. Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig. Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o7 per km/persoon).
bijzonderheid
trektelpost
of belegde boterham met hesp (e 7) of twee vegetarische burgers met ratatouille (e 9). De opbrengst gaat naar de uitbouw van de natuurreservaten in Geraardsbergen, Lierde en Everbeek. Koen Steenhoudt – 054 58 67 58 koen.steenhoudt@skynet.be zondag 9 oktober
zondag 2 oktober
afd. Aalst 10:00 – 12:00
Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12 te Erembodegem-Aalst Najaar, wat groeit of beweegt er nu? Peter Tolleneer of Laurent Annaert Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12 zaterdag 8 oktober
Natuurpunt-eetfestijn afd. Boven-Dender 11:30 - 13:30 en 17:30 - 20:30
Parochiale zaal, Grimmingeplein, Grimminge (steegje naast de kerk) Op het menu staan twee pensen met appelmoes en brood (e 7)
nr. 4 - okt. 2011
zaterdag 15 oktober
afd. Aalst
Nacht van de Duisternis
8:30 – 12:00
Parking begraafplaats, Leo de Bethunelaan, Aalst Op zoek naar wat er groeit in het najaar in Heldergem-Berg, met plantenwerkgroep Allium. Peter Tolleneer – 053 57 00 84 zondag 9 oktober
Natuurwandeling in de Gerstjens
Joke Schauvliege opent de Week van het Bos in het Raspaillebos aan het natuur- en milieueducatief centrum De Helix. Tijdens deze gezinshappening kan je deelnemen aan een geanimeerde tocht vol boeiende activiteiten naar en in het bos. Zie artikel p. 27 in deze Dendriet voor het volledige programma. www.weekvanhetbos.be
Planteninventarisatie
Al van ‘simultaantrektellingen’ gehoord? Die dagen worden er over heel Vlaanderen tientallen telposten bemand om te turen naar overtrek kende vogels. De telpost van Vogelwerkgroep Durmevallei ligt in het Aubroek (het hart van de Scheldebroeken) in Berlare. Kom gerust eens een kijkje nemen. Bij gunstige omstandigheden wordt de hele dag geteld. Blijvers zorgen zelf voor hun picknick. In samenwerking met Vogelwerkgroep Durmevallei en vzw Durme. Rudi Van Onderbergen 0478 49 87 86. www.hetveerhuis.be
Paddenstoelenwandeling in het Liedekerkebos afd. Affligem-Liedekerke 9:15 – 12:00
Ingang van het bos (E. Schelfhoutstraat, Liedekerke) We verkennen het Liedekerkebos in de herfst, een schatkamer aan kleurrijke paddenstoelen. Gids van Natuurpunt Educatie Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 9 oktober
Herfstwandeling in Cotthemse bossen afd. Houtem 14:00 – 17:00
Markt St. Lievens Houtem Bezoek aan een prachtig bos in herfsttooi. Peter D’Hondt – 053 80 72 57 zondag 9 oktober
Opening Week van het Bos ‘zonder grenzen’
afd.Aalst 19:30-22.00
Grote markt-Aalst Vanuit de helverlichte Aalsterse binnenstad wandelen we samen met de astronomen van Murzim vzw naar het donkere Osbroek. De zoogdierenwerkgroep helpt ons op zoek naar nachtdieren waaronder levende muizen in valletjes. We tonen de negatieve invloed van overdreven buitenverlichting op natuur en milieu en wat we er aan kunnen doen. Rik De Baere – 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be zondag 16 oktober
Opening Ninoofs speelbos afd. Ninove en stad Ninove Doorlopend 9:00 – 17:00
afd. Boven-Dender 14:00 - 18:00 (doorlopend)
De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge De Week van het Bos, van 9 tot 16 oktober, wordt georganiseerd door het Agentschap voor Natuur en Bos en de Vereniging voor Bos in Vlaanderen, in samenwerking met Natuurpunt. Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur
Feesttent staat in de Venebroeken aan het kruispunt Den Dollar en Elisabethlaan. Er is parkeergelegenheid op de parking van Carrefour op de Albertlaan te Ninove Graag nodigen wij je gezin uit op de opening van het Ninoofse speelbos met een bio-ontbijt, wandelingen, optredens, BBQ, voorleestent met Marc de Bel, de minister en veel meer. Bekijk het volledige programma op p.29. Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens @natuurpuntninove.be zondag 16 oktober
Fruithappening in De Spiraal afd. Boven-Dender 10:00 - 18:00
JC De Spiraal, Zakkaai, Geraardsbergen Natuur- en tuinliefhebbers kunnen hun hart ophalen op de
15
9de Fruithappening van het regionaal landschap Vlaamse Ardennen. Je komt er alles te weten over fruitbomen, rassen, en je kan er deelnemen aan een snoeidemo, kookles, enz. Terwijl je inspiratie voor de tuin opdoet, verkennen de kinderen de knutselhoek. Laat je ook verwennen met een kop koffie, fruitjenever, een lekker streekbiertje of gebakje! Ook Natuurpunt heeft er een infostand. Na inschrijving kan je overtollig fruit tot sap laten verwerken door de mobiele fruitpers Paul Haustraete – 055 20 72 65 paul.haustraete@rlva.be www.rlva.be zondag 16 oktober
Grenzenloze paddenstoelenwandeling afd. Boven-Dender 14:00 - 17:30
Bezoekerscentrum Rietbeemd Sint- Antoonshoeve, Boureng 57, Deux-Acren In een taalgrensoverschrijdende wandeling, van de Vlaamse Ardennen naar het Waalse Pays des Collines, bekijken we de paddenstoelen van het bos. We trekken door het Boelarebos, Bourengbos en Arduinbos. Dit laatste maakt sinds kort grotendeels deel uit van het natuurreservaat De Rietbeemd. Alle aspecten van de natuur komen aan bod maar de zwammen komen op de eerste plaats. Bij hard regenweer gaat de wandeling niet door. Gelieve bij twijfel eerst de gids te contacteren Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be Laarzen noodzakelijk, eventueel ook paddenstoelengidsen zondag 23 oktober
Trektelling in het Aubroek (Scheldebroeken) te Berlare afd. Dendermonding 7:30 aan het Veerhuis of 7:45 op de
trektelpost
Zelfde activiteit als op 2 oktober. Rudi Van Onderbergen
0478 49 87 86. www.hetveerhuis.be zondag 23 oktober
Herfst, mossen en zwammen afd. Denderleeuw 14:00 – 17:30
16
Infobord Rodestraat, Denderleeuw Wandeling langs de Knuppelpadroute in de Wellemeersen Peter Tolleneer Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Laarzen
Iedere 4e zaterdag van de maand
zondag 6 november
Natuur.café
Herfstwandeling door Berchem- en Neigembos
afd. Ninove 20.00
Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Voorzitter Wouter tapt in Café Kalisj. Er zijn ook altijd een aantal bestuursleden op post. Alle Natuurpunters uit de regio steeds welkom voor een babbel. Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be zaterdag 5 november
Haag- en klimplantactie afd. Affligem-Liedekerke Verkoop van haag- en klimplanten.
De opbrengst gaat naar onze reservaten. Informatie en bestellijst in de Dendriet. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 6 november
Natuurwandeling in het Somergembos afd. Aalst 10:00 – 12:00
Op het einde van de Schietbaan (zijbaan Brusselse steenweg) ter hoogte van de oude Zeebergbrug Herfstkleuren aan de stadsrand. Antonia Geerts of Rosanne Snauwaert Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12
afd. Boven-Dender 14:00 - 17:30
Café Den Haas, Wijngaardbosstraat 6, Gooik Stevige wandeling van een 10-tal km op de grens van Ninove, Roosdaal en Gooik door een reliëfrijk landschap met als absolute blikvangers het Berchembos en het Neigembos, twee prachtige bossen die hun mooiste herfstkleuren tonen. We starten en eindigen aan café Den Haas, een authentiek volkscafé waar ze verschillende soorten streekbieren serveren. Johnny Cornelis, – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com. Laarzen of stevig schoeisel zaterdag 26 november
Op zoek naar zoogdieren in Hogedonk afd. Aalst 16:00 – 20:00
Wiezebrug (infobord aan Disgenaatdreef), Aalst Afsluiting van een week inventarisatie van de zoogdieren in de Hogedonk door de zoogdierenwerkgroep. We vangen muizen, zoeken naar sporen en mogelijk vangen we in de schemering een glimp op van een ree of een vos. Diemer Vercayie Brian Roelandt – 052 22 57 71 brian.roeland@telenet.be
zondag 6 november
woensdag 30 november
Pasar Boomt: wandel mee voor meer Bos
Natuurreizigersavond
afd. Denderleeuw 13:00 of 14:00
’t Kasteeltje, Stationsstraat 7, Denderleeuw om 13 uur of op de bijkomende vertrekplaats in de tent van Pasar (Wellemeersenstraat, aan de overweg in de Wellemeersen) om 14 uur Wandeling naar de plaats van aanplanten van houtkanten en hoogstamboomgaard in het Natuurreservaat Wellemeersen. In samenwerking met Pasar Afdeling Denderleeuw. Deelname: volwassenen e 3, kinderen tot en met 12 jaar en jeugdbewegingen gratis. Inbegrepen: een bijdrage voor de aankoop van het plantgoed, een hapje en een drankje en een stukje natuur om mee naar huis te nemen. Natuurpunt: Bruno De Bruyn 0496 59 52 43 Pasar: Jo De Becker – 0478 88 67 95 Stevig schoeisel/laarzen en een spade
afd. Ninove 19:30 - 23:00
Sociaal cultuurcafé Kalisj, Pollarestraat 126 te Ninove Deze avond stellen verschillende sprekers uit de regio kort (een 15tal min.) hun natuurreis van afgelopen jaar voor via een presentatie. Als je zelf interesse hebt om een reisverslag te brengen, neem dan zeker contact op. Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 joachim.de.maeseneer@natuurpuntninove.be zondag 4 december
De winter in het Liedekerkebos afd. Affligem-Liedekerke 9:15 – 12:00
Ingang van het Liedekerkebos (E. Schelfhoutstraat, Liedekerke) We sluiten het jaar af met een winterwandeling in het Liedekerkebos. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be
nr. 4 - okt. 2011
zondag 4 december
Natuurwandeling in het Kravaalbos afd. Aalst 10:00 – 12:00
Hof te Putte, Putstraat 99 te Meldert-Aalst Wandeling door het winterse bos met aandacht voor het strategisch project over bosuitbreiding. Annemie of Jens De Bruycker Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12 zondag 4 december
oefent niet alleen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op wandelaars, fietsers en andere zachte recreanten, maar ook op smienten, wintertalingen, kolganzen, kleine rietganzen en vele andere wintergasten. Via carpooling. Gelieve op voorhand aan Christian door te geven of je al dan niet, indien nodig, kan rijden en hoeveel personen je nog mee kan nemen Christian Pické – 0477 79 94 73 christian.picke@natuurpuntninove.be
Cultuur- en landschapswandeling in Bois de Lessines afd. Boven-Dender 14:00 - 17:00
Kerk Bois de Lessines Tussen de uitgestrekte velden en weilanden van dit landelijke dorp ontwaren we het Acrenbos met zijn middeleeuwse waterkasteel. We ontdekken de sporen van de geschiedenis van 1302 tot de laatste wereldoorlog. Tussendoor genieten we van vele brokjes natuur in deze streek, die vroeger ‘Les terres de débats’ genoemd werd. Bij hard regenweer gaat de wandeling niet door! Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be Stevige watervaste wandelschoenen vrijdag 9 december
Natuur- en milieuquiz Denderstreek afd. Ninove, JNM-NiGer en Kalisj 20:00 – 24:00
Jeugdcentrum de Kuip, Parklaan 1 te Ninove. Parking op het Dokter Frans Hemmeryckxplein Algemene vragenreeksen, fotoreeksen, themareeksen, een tafelronde en een 1-3-5 ronde met vragen over vooral natuur en milieu, maar ook cultuur, politiek, actualiteit met een link naar natuur en milieu. Groepen van 4 personen. Jeugdploegen bestaan uit 3 (of 4) tieners en maximaal 1 twintiger. Inschrijven kan door voor je groep e 16 over te schrijven op 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding: QUIZ + ploegnaam. Joachim De Maeseneer – 0499 80 89 05 joachim.de.maeseneer@natuurpuntninove.be Stylo’s zondag 11 december
Vriezeganzen in Damme afd. Ninove 09:00 – 17:00
Café Kalisj, Pollarestraat 126, Ninove Het groene polderland rond Damme
nr. 4 - okt. 2011
inzicht in de wondere wereld van de geologie. Bovendien legt de cursus de link met ecologie en wordt verklaard waarom bepaalde levensgemeenschappen en organismen voorkomen op specifieke plaatsen. Prijs leden: e 15 en niet-leden: e 25. Inschrijven via een mailtje naar Christian en overschrijving naar 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding “Cursus geologie” Christian Pické – 0477 79 94 73 christian.picke@natuurpuntninove.be
zondag 8 januari
Glühweinwandeling afd. Affligem-Liedekerke
BEHEERSWERKEN
9:15 – 12:00
Ingang van het bos (E. Schelfhoutstraat, Liedekerke) We laten het Liedekerkebos onze feestvermoeidheid verdrijven. Maar om in de sfeer te blijven eindigen we met een glaasje Glühwein. In samenwerking met Pasar. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 15 januari
Uitstap naar de kust en polders
zaterdag 1 en 29 oktober
Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding 9:00 – 12:00
afd. Denderleeuw 9:00 - 19:00
Welleplein (kerk) Welle Kijken naar overwinterende watervogels en ganzen. Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Warme kledij, stevig schoeisel en picknick
CURSUS woensdag 9 en 16 november en zaterdag 19 november
Cursus Geologie afd. Ninove De theorielessen op woensdag:
19:30 - 22:30; de praktijkles op zaterdag: 9:00 – 12:00 Theorielessen in het sociaal cultuurcafé Kalisj, Pollarestraat 126 te Ninove De basiscursus geologie formuleert een antwoord op een hele reeks vragen. Hoe is de Aarde ontstaan? Heeft de Aarde er steeds uitgezien zoals vandaag? Hoe ontstaan bodem, zeeën, bergen, vlaktes en dalen? Welke rol speelt water hierbij? Hoe komt het dat in Vlaanderen niet overal hetzelfde bodemtype voorkomt? Aan de hand van deze en nog vele andere vragen krijg je gaandeweg
Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse Vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot. Vooraf contact nemen met: Stefaan Thibau – 052 42 69 72 Dirk De Mesel – 052 42 67 28 zaterdag en zondag 19 en 20 november Dag van de natuur
Beheerswerken in onze reservaten afd. Affligem-Liedekerke Zaterdag 9 tot 17 uur en zondag 9
tot 13 uur (of zolang je kan) Zaterdag: Zilverenbosweg te Liedekerke Zondag: Moelieweg, zijbaantje Mulhofstraat te Liedekerke Samen steken we de handen uit de mouwen in onze reservaten. Er wordt gezorgd voor een lunch en drank. Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com Stevige schoenen of laarzen, werkhandschoenen, aangepaste kledij. zaterdag 19 november Dag van de natuur
Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender 9:00 – 12:30
Verzamelpunt nog af te spreken In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, distels maaien, enz. Wat we precies gaan
17
doen, wordt later ingevuld.
zondag 11 december
Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09
carlos.dhaeseleer@skynet.be zaterdag 19 november Dag van de Natuur
Beheeractiviteit in de Heidemeersen te Berlare afd. Dendermonding 9:00 - 17:00
Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare. Knotten van knotwilgen. In samenwerking met de gemeente Berlare. Drank en tussendoortje worden aangeboden. Broodjes en soep voor wie de hele dag blijft. Stefaan Thibau – 052 42 69 72 Dirk De Mesel – 052 42 67 28 Laarzen of stevig schoeisel, werkhandschoenen, evt. bijltje, hakmes of zaag
Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke 8:30 – 13:00 (of zolang je kan)
Zilverenbosweg te Liedekerke Beheerswerken in ons reservaat Palitsebeek. Drank en een tussendoortje worden aangeboden. Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com
bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, distels maaien, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld. Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be zaterdag 17 december
Beheerswerken Wachtbekken 6 afd. Dendermonding
zaterdag 17 december
Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender 9:00 – 12:30
Verzamelpunt nog af te spreken. In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen:
9:00 – 12:00 en 13:30 – 16:30 Kappen van wilgenopslag en/of
knotten van knotwilgen. Wie hout wil, kan het meenemen.‘s Middags broodjeslunch met warme soep. Vooraf contact opnemen met Dirk De Mesel – 052 42 67 28 Laarzen en werkhandschoenen
zondag 20 november Dag van de Natuur
Beheeractiviteit in de Hogedonk te Aalst afd. Aalst 14:00 - 17:00
Wiezebrug, R. Monteynestraat, Gijzegem Iedereen kan meehelpen bij de aanplant van een houtwal en het opruimen van gekapte wilgenopslag. Achteraf warme soep. Brian Roelandt – 052 22 57 71 brian.roelandt@telenet.be Laarzen of stevig schoeisel, werkhandschoenen, evt. bijltje, hakmes. zondag 20 november
Dag van de Natuur Bomen planten afd. Ninove 14:00 – 17:00
De Venebroeken aan het kruispunt Den Dollar, Elisabethlaan te Ninove We gaan de eerste bomen planten van het Ninoofse speelbos. Iedereen welkom om mee te komen planten of de Ninoofse jeugd hierbij te begeleiden! Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens @natuurpuntninove.be Spade zaterdag 26 november
Beheerswerken in de Sint-Onolfspolder
© Vilda - Lars Soerink
afd. Dendermonding 9:00 – 12:00 Maaien van rietkant en kappen van houtkant.
Vooraf contact opnemen met
Bart Dierickx – 052 21 03 81
Laarzen en werkhandschoenen
18
nr. 4 - okt. 2011
Gear for Adventure
Geniet méér in de natuur...
met het juiste materiaal van bij Trekking P Gore-tex jassen P Windstoppers
Thermische t-shirts P
Waterdichte schoenen P Verrekijker P van Rugzak P rtoon e v p o GPS t P orting urpun -5% k aart Natu lidk
600m vol gespecialiseerde uitrusting 2
Hernieuwbare energie voor uw bedrijf Haalbaarheidsstudies en advies inzake biomassa, zonne-energie en windenergie voor bedrijven (ook KMO’s) Zero Emission Solutions bvba Waverstraat 1, 9310 Moorsel Tel +32/(0)53/41.66.66 Fax +32/(0)53/41.66.00 www.zeroemissionsolutions.com
Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst 053 705 222 info@trek-king.be - www.trek-king.be
Pasar boomt!
Wandel mee voor meer bos in de Denderstreek Vlaanderen is één van de bosarmste regio’s in Europa. En daar wil Pasar verandering in brengen. Op zondag 6 november brengt de vrijetijdsorganisatie iedereen massaal naar buiten met de eis voor meer bos en bomen. Ook in de Denderstreek zal Pasar - op enkele plaatsen in samenwerking met Natuurpunt - bomen aanplanten. spelen door zelf initiatieven te nemen en op gemeentelijke vlak voor een nieuwe dynamiek te zorgen. Heel wat gemeentebesturen zijn immers meer dan bereid om een boompje bij te dragen aan bosuitbreiding of -oprichting. Toch blijkt het voor lokale overheden vaak niet makkelijk om die goede beleidsintenties om te zetten naar
Joachim De Maeseneer
De bossen in Vlaanderen zijn klein en versnipperd. En terwijl andere bosarme regio’s in Europa aan een duidelijke inhaalbeweging bezig zijn, komt er bij ons nauwelijks bos bij. Als vrijetijdsorganisatie vindt Pasar dan ook dat er hier een taak voor haar is weggelegd. De lokale afdelingen kunnen immers een belangrijke rol
20
nr. 4 - okt. 2011
Joachim De Maeseneer
concrete resultaten op het terrein. Pasar wil hen een broodnodig duwtje in de rug geven door een wandeling voor meer bos en een (symbolische) boomplantactie. Pasar werkt hiervoor samen met de lokale overheden en/of Natuurpunt-afdeling.
Tijd voor actie Schrijf 6 november 2011 nu alvast in je agenda. Dan komen in liefst 11 gemeenten in de Denderstreek Pasar-afdelingen naar buiten met de eis voor meer bos. Er wordt gewandeld langs groene plekken en langs plaatsen waar meer
groen zou moeten bijkomen. En de daad wordt bij het woord gevoegd: na de wandeling worden 15.000 bomen in heel Vlaanderen bij geplant. Ontdek alle acties nu op www.pasar.be. De actiedag van Pasar kan dan ook rekenen op de technische en financiĂŤle ondersteuning van de campagne 1 Miljoen Bomen (www.1miljoenbomen.be) van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen en het Agentschap voor Natuur en Bos. Thomas De Maeseneer
In de volgende gemeenten uit de Denderstreek vindt er een wandeling/boomplantactie plaats: Aalst Affligem Berlare Denderleeuw
nr. 4 - okt. 2011
Dendermonde Erpe-Mere Geraardsbergen Ninove
Roosdaal Sint-Lievens-Houtem Zele
21
Meeuwen in de Denderstreek Wie zijn ze? Van waar komen ze? Waar gaan ze naartoe?
Van kinds af hebben meeuwen me enorm gefascineerd, daar ik opgegroeid ben in de schaduw van het vilbeluik Rendac. Tot pakweg 20 jaar geleden kwamen dagelijks honderden en bij ernstige vrieskou enkele duizenden meeuwen er hun kostje bijeenscharrelen, om nadien wat te foerageren op de weilanden aan de boorden van de Dender. Die zagen soms wit van de meeuwen. Tegenwoordig is het ’s winters nog mogelijk om enkele honderden van deze rakkers te zien bij een strenge vorstinval. Geprikkeld door de waarneming van een gekleurringde zwartkopmeeuw aan de stuwsluis van Teralfene op een paar honderd meter van het Vilbeluik, heb ik in de winter van 2010 /2011 de kou getrotseerd en pionierswerk voor de Denderstreek verricht, door het aflezen van de codes van gekleurringde meeuwen Wie?
veelal in het binnenland te zien, samen met zilvermeeuwen en kleine mantelmeeuwen op doortrek en stormmeeuwen in de winter. Na hevige herfststormen kan men ook voor onze regio zeldzame meeuwen spotten, zoals grote mantelmeeuwen en zelfs drieteenmeeuwen, cf. één adult exemplaar
© Vilda - Yves Adams
Meeuwen zijn van nature uit kustvogels, die pas in de Middeleeuwen in de buurt van de mens zijn gaan vertoeven, onder invloed van de gunstige voedselomstandigheden gecreëerd door het ‘weggooigedrag’ uit die tijd. Vooral kokmeeuwen zijn
Kokmeeuwen in winterkleed
22
nr. 4 - okt. 2011
© Vilda - Yves Adams
Zwartkopmeeuw met kleurring en wetenschappelijke ring ontdekt door Joost Mertens op 24/01/2009 en spijtig genoeg dood teruggevonden op 25/01/2009 op het RWZI te Teralfene. Dit zijn dan vaak verzwakte of jonge vogels die volledig uit koers geslagen zijn.
Van waar komen ze? Waar gaan ze naartoe? Rond de jaarwisseling bleken de omstandigheden ideaal op meteorologisch vlak en kon ik enkele leuke gekleurringde meeuwen waarnemen. Vooral de waarnemingen van de zilvermeeuwen leken mij heel interessant, maar ook die van kok-, storm- en zwartkopmeeuw waren de moeite! Na het aflezen van letter- en/of cijfercombinaties op een gekleurde ring, ging ik opzoek naar de identiteit op de site www.cr-birding.be. Vlug bleek dat 5 van mijn 7 afgelezen ringen afkomstig waren van in Nederland geringde vogels. Door toedoen van de befaamde ringer Frank Majoor (www.frankmajoor.nl) ging het werk heel wat eenvoudiger. Een overzicht van de waarnemingen:
06/11/2010 – Adulte zwartkopmeeuw met rode ring PEU7, geringd als pullus op 11/06/2008 aan
nr. 4 - okt. 2011
het Mietkow reservoir (Wrolaw Polen), opgemerkt aan de stuw van Teralfene. Deze vogel werd voor het eerst gezien door Joost Mertens op 23/11/2008 als een eerste winter (juveniel van dat jaar) en werd de daaropvolgende winters telkens opgemerkt op dezelfde locatie. 09/12/2010 – Adulte kokmeeuw met zwarte ring met witte inscriptie A4H1, geringd als pullus in 2007 op het Zwillbrock (20 km ten oosten van Enschede) in Duitsland, gespot op de Gatesvijver (Wellemeersen) te Denderleeuw. 29/12/2010 – Adulte kokmeeuw met witte ring met zwarte inscriptie E9HC, geringd als adult in 1999 te Arnhem, waargenomen op de Grote Meersen in Okegem. Deze vogel werd op 30/05/2009 op de kolonie Klaipede-Siaure in Litouwen waargenomen als broedvogel! 28/12/2010 – Adulte stormmeeuw met witte ring met zwarte inscriptie EJ06 geringd als tweede winter op de Rijnkade in Arnhem in 2006. 27/12/2010 – Derde winter zilvermeeuw met groene ring met witte inscriptie EA, geringd als pullus in 2007 in Noord-Brabant (Nederland),
23
© Vilda - Rollin verlinde © Vilda - Yves Adams
Roepende juveniele zilvermeeuw 3 Kleine mantelmeeuw
waargenomen op de Grote Meersen te Okegem. 28/12/2010 – Derde winter zilvermeeuw met blauwe ring met witte inscriptie DN, geringd als pullus in 2007 in Saeftinge (Nederland), waargenomen op de grote meersen te Okegem. 29/12/2010 – Eerste winter zilvermeeuw met rode ring met witte inscriptie R6, geringd als pullus in 2009 in Philipsdam (Nederland), waargenomen op de Grote Meersen te Okegem. Alle zilvermeeuwen waren geringd op het dijbeen, om ze goed te kunnen zien als ze waden in het water. Deze methode maakt het aflezen echter moeilijker in de winter, wanneer de vogels hun pluimen opzetten tegen de kou! Deze methode van ringen wordt in Nederland veel toegepast, om de uitwisseling tussen de verschillende kolonies te kunnen bestuderen en om trekbewegingen te kunnen nagaan. Doorgaans zijn dit standvogels die over relatief kleine afstanden (enkele honderden km) kunnen zwerven. Kokmeeuwen houden in het najaar een overwegende NO–ZW trekrichting aan. Onze Belgische broedvogels overwinteren namelijk op het Iberisch schiereiland en de kusten van Frankrijk, wat we te weten zijn gekomen door een kleurringproject in verschillende Belgische kolonies.
24
De vogels worden geringd met een gele ring met zwarte inscriptie. In mei 2010 spotte ik zo’n vogel in de Wellemeersen, spijtig genoeg zonder telescoop, zodat de inscriptie onbekend bleef. Mogelijks was het beest afkomstig uit de kolonie van het Molsbroek (Lokeren). De resultaten van de zilvermeeuwen bevestigen de gegevens uit de literatuur, namelijk dat zilvermeeuwen tamelijk honkvast zijn en de meeste volwassenen zich ’s winters aan de kusten bevinden. De niet adulten ondervinden immers in het binnenland veel minder voedselconcurrentie. Zwartkopmeeuwen die bij ons overwinteren zijn meestal afkomstig uit het binnenland (Polen tot Italië) en houden een oostelijke tot zuidoostelijke trekrichting aan, in tegenstelling tot de stormmeeuwen die afkomstig zijn van Scandinavië en Noord-Rusland en zich dus noordoostelijk verplaatsen.
Hoe te werk gaan? Voor onze regio zijn de traditionele voederplaatsen van watervogels in de winter echte hot spots. Bij strenge winterperiodes met veel ijs is de kans op geringde meeuwen er groot. Voor het aflezen is een goede verrekijker soms al voldoende, maar meestal brengt de telescoop uitsluitsel. Wanneer
nr. 4 - okt. 2011
© Vilda - Yves Adams
Stormmeeuw in vlucht
Deze gegevens kunnen dan worden ingevoerd op de website www.denderstreek.waarnemingen.be (aanvinken bij gedrag (kleur)ringdragend). Het leuke aan kleurringen is dat men na enkele dagen meestal reeds de identiteit van de meeuw kent, dit in tegenstelling tot een wetenschappelijke ring. Vind je echter een dode vogel met een wetenschappelijke ring, verwijder hem dan en stuur hem op naar het KBIN in een gesloten enveloppe. Gewoon Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen opschrijven en je krijgt zeker bericht. Heel recent is het ook mogelijk om je gegevens direct online in te geven via www.euring.be (nationaal ringwerk – English - meldingsformulier: aanvinken en invullen).
nr. 4 - okt. 2011
Uitkijken geblazen? Uit onderzoek is ook gebleken dat meeuwen zeer honkvast zijn en relatief oud kunnen worden. Het mooiste bewijs is de overwinterende Poolse zwartkopmeeuw aan de stuw te Teralfene. Misschien deze winter weer? Wie dus deze winter een gekleurringde meeuw ziet, gelieve mij een seintje te geven want de kans is groot dat ze er bij ‘stabiele’ weeromstandigheden enkele weken zal overwinteren. Alle waarnemingen zijn belangrijk.
Vogelwerkgroep Cinerea INFO
men een geringde meeuw ziet moet men uitmaken welke soort het is, of hij links of rechts is geringd (kleurring) en wat de exacte combinatie is van cijfers en of letters en in welke richting die staan (verticaal of horizontaal). Ook de kleur van de ring en de kleur van de inscriptie zijn van belang.
Joost Meulemans 0476/369298 Joost.meulemans@telenet.be
25
Opening van de Week van het Bos in Geraardsbergen Op zondag 9 oktober 2011 ben je in het Raspaillebos te Geraardsbergen met je familie en vrienden van harte welkom op de officiële opening van de Week van het Bos. Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege opent de Week van het Bos aan het natuur- en milieu-educatief centrum De Helix. In dit Internationaal jaar van de Bossen heeft dit evenement een belangrijk doel: bosuitbreiding voor het Raspaillebos! En daar hebben we jouw hulp voor nodig. Bos zonder grenzen Op zondag 9 oktober kan je in en rond De Helix ‘boompjes’ verzamelen om het Raspaillebos met een hectare uit te breiden. Dit doe je door op de infostops langs het wandelparcours een speelse opdracht uit te voeren zoals afdrukken maken met houtskool, sporen van dieren boetseren, of je geheugen testen met het vlinder-memory-spel. Ook met de culinaire speurtocht krijg je – bovenop een niet te versmaden dessert – een welverdiend boompje. Of breng je stem uit op het mooiste kunstwerk uit de creatieve scholenwedstrijd ‘Bos zonder grenzen’.
Je kunt ook deelnemen aan boeiende randactiviteiten. Laat je haren wapperen in een huifkar, ontdek het verborgen leven in een wilg, verleg je eigen grenzen en klim in een boom, vlecht een wilgenhut, of geniet bij een hapje en drankje van verrassende animatie en muziek. Om 17 uur wordt het spannend! Dan vindt de prijsuitreiking van de scholenwedstrijd plaats. En hebben we voldoende boompjes verzameld? Ja? Dan kan de winnende school in het najaar een stukje spiksplinternieuw Raspaillebos aanplanten! We laten je bovendien niet met lege handen naar huis gaan: wie vijf virtuele boompjes verzameld heeft, krijgt een heus boompje mee naar huis.
Een postzegel voor het Internationaal jaar van de Bossen Bpost nam stripauteur René Hausman onder de arm om voor het Internationaal Jaar van de Bossen een bospostzegel te ontwerpen. Speciaal voor het openingsevenement in de Helix, installeert Bpost op zondag 9
26
© Bpost
Neem een boompje mee naar huis!
Bospostzegel voor het Internationaal jaar van de
Bossen
oktober een postkantoor-voor-één-dag. Alleen daar en dan, kan je deze postzegel met een speciale dagstempel laten afstempelen. Een collectors item zowel voor postzegelverzamelaars als voor natuurliefhebbers!
Afspraakplaats Natuur- en milieu-educatief centrum De Helix, Hoogvorst 2, 9506 Geraardsbergen (Grimminge).
nr. 4 - okt. 2011
Programma 9 oktober Zondagvoormiddag: Themawandelingen met gids 1. 2. 3.
Het beheer in het Raspaillebos, 10 uur, NMEC De Helix Van zaad tot boom, 10 uur en 11 uur, NMEC De Helix Op zoek naar inheemse bomen en struiken, 10 uur, parking Moerbekebos/Kapellestraat (aan de voet van de Bosberg)
Inschrijven is verplicht (enkel voor de themawandelingen) vóór woensdag 5 oktober: ovl.anb@vlaanderen.be of 09 265 46 40. Vermeld welke wandeling je kiest en met hoeveel personen je komt.
Doorlopend vanaf 14 uur: Plant samen met ons een bos zonder grenzen: verzamel boompjes langs de infoposten tijdens je wandeling
in het bos; per post is er een opdracht voor kinderen (sporen van dieren boetseren, vlinder-memory-spel, camouflagespel enz.). Verder: boomklimmen, huifkar en oldtimertractor, wilgenhut bouwen, culinaire zoektocht, muziek- en andere kinderanimatie Creanima, kortfilm en tentoonstelling Yann Arthus-Bertrand, infostanden, koop je bospostzegel bij het postkantoor-voor-ééndag (collectors item!), publieksprijs scholenwedstrijd, hapje en drankje enz.
Om 17 uur: Prijsuitreiking scholenwedstrijd: welke school wint een bos? Bomentelling: hoe groot wordt het nieuwe bos? Slotoptreden Creanima
Organisatie Agentschap voor Natuur en Bos, NMEC De Helix, Vereniging voor Bos in Vlaanderen, Natuurpunt, Instituut voor Bosen Natuuronderzoek en stad Geraardsbergen i.s.m. Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen en Groenhart vzw.
Meer informatie
© Vilda - Rollin Verlinde
www.weekvanhetbos.be of bel 1700.
nr. 4 - okt. 2011
27
Kom mee feesten te Ninove op zondag 16 oktober! Graag nodigen wij je samen met je gezin uit op de opening van het stadsbos als afsluiting van de ‘week van het bos’. Stel zelf je programma samen!
Programma 9 uur: bio-ontbijt in de feesttent op het terrein (Reservatie
13.30 -15 uur: viezebeestjeszoektocht voor kinderen
via kaartenverkoop in vzw Kalisj, bij de dienst leefmilieu (leefmilieu@ninove.be, 054 31 3308) of op het nummer 0495 68 89 33 - volwassenen 8 euro, kinderen 4 euro) 9.45 uur: ochtendwandeling met gids doorheen speelbosterrein en Dendervallei (2u) 11.30 -14.30 uur: aperitiefconcert “Vrij spel” 11.30 - 14 uur: BBQ speelbosbroodjes (ook veggy) 13, 14, 15 en 16 uur: (telkens op het uur): verkennen van het terrein onder leiding van een gids (20 min) 13.30 uur: namiddagwandeling met natuurgids (2 uur)
(1,5 uur, aansluitend: Marc de Bel) 14 uur: activiteiten jeugdbewegingen + Recordpoging lakens knopen rondom het terrein (Dag van de armoede) 14.30 -16.30 uur: optreden van Les Busiciens 14.50 uur: korte wandeling met Marc De Bel naar de voorleestent (10 min) 15 uur: jeugdschrijver Marc De Bel vertelt over zijn Boeboeks (ong. 1 uur) + bezoek minister Schauvliege. Aansluitend signeersessie Marc De Bel (terug in grote tent).
Doorlopend * springkasteel * toelichting bij ontwerpplan * overdekt stadsboscafé * infostands over Dag van de armoede, boomplantactie
Pasar, Natuurpunt, Dienst leefmilieu, boekenstand Marc De Bel, de compostmeesters,… * randanimatie Ballonclown (vanaf 13 uur) * kindergrime
Praktisch
© Vilda - Ludo Goossens
* Feesttent: kruispunt Den Dollar, Elisabethlaan Ninove * Parkeergelegenheid op de parking van Carrefour op de Albertlaan (met dank!).
nr. 4 - okt. 2011
29
Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maat schappelijke visie. Onze activitei ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking. www.natuurpunt.be
RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN
AFDELINGEN
Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38
Aalst
Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be
Affligem-Liedekerke Kern Affligem
Giften Reservatenfonds: rekeningnummer: 293-0212075-88 met vermel ding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar.
johnny_cornelis@hotmail.com
Brede Schoren en Konkelschor te Berlare 6616
Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be
Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be
Kern Liedekerke
Dendervallei te Ninove 6099
Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be
Denderleeuw
Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be
Dendermonding
Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be
Erpe-Mere
Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be
Boven-Dender
Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com
Groot-Haaltert
Jo wittevrongel - 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be
Lede-Houtem
Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be
Jeroen Vanhee 054 33 50 29 jeroen.vanhee@telenet.be
Den Dotter/ Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere 6149 Stijn De Ryck 0472 70 20 00 stijnderyck@busmail.net
Everbeekse bossen - 6210
Koen Van Den Berge 055 42 83 90 koen.vandenberge@skynet.be
Gemene Meers te Idegem 6647
Tom Van Muylem 054 24 02 10 tom.tinne@telenet.be
't Groot Schoor te Grembergen 6603 Tarcy Verstraeten 052 21 11 11
Ninove
Heidemeersen te Berlare 6644
WERKGROEPEN
Hogedonk te Gijzegem/ Herdersem / Mespelare - 6243
Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be
Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be
Werkgroep Invertebraten
Brian Roelandt Brian.Roelandt@telenet.be 052 22 57 71
Vogelwerkgroep Cinerea
Honegem te Erpe-Mere/ Aalst/Lede - 6123
Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be - 2255 Wouter Faveyts 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be
Plantenwerkgroep Allium
Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net
Zoogdierenwerkgroep Denderstreek Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 Joachimdm@yahoo.com
Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be
Werkgroep amfibieën & reptielen Ward Koen De Maere greatskua2002@hotmail.com 0485 68 89 82
nr. 4 - okt. 2011
Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50 wim.dhaeseleer@honegem.be www.honegem.be
Keelman te Denderhoutem 6178 Guido Van Rossen 054 32 23 01
Ledezijde 6657
Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be
Moenebroek te Geraardsbergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be
Molenbeekmeersen te Den derleeuw/Okegem - 6646 Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be
Padde- en Porrebeekvallei te Dendermonde - 6652 Dirk Van den Bossche 052 42 49 60
Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be
Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be
Phenixberg te Okegem - 6618 Wouter Mertens 054 32 51 71 wouter.mertens: zie eerder
Raspaillebos te Grimminge 6164 Koen Steenhoudt 054 58 67 58 k.steenhoudt@skynet.be
Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/Lessines - 6058 Godfried Merlevede 068 30 01 07 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com
Sint-Onolfspolder te Appels/ Dendermonde - 6623 Bart Dierickx 052 21 03 81
Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be
Wachtbekken 6 In Sint-Gillis/Dendermonde Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be
Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Georges Jacobs 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be
Korte Lake te Overboelare 6655
Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612
Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@skynet.be
Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be
Kravaalbos te Meldert 6071
Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst
Frans Roggeman fransroggeman@msn.com
Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en zes studiewerkgroepen in de Dender streek. Deze afdelingen en werkgroepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwer ken. Je kan voor meer inlich tingen steeds terecht bij de con tactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie. Deadline volgende Dendriet: 1 november 2011.
Peter Tolleneer 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net
Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreek afdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van 7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, middenkatern afdeling...”. Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.
REDACTIERAAD Koen Steenhoudt - redactiesecretaris. Wouter Mertens - hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever. Daan Stemgée, Joachim De Maeseneer - redactiekern. Stijn De Ryck - budgettering. Marc Symoens - corrector. Mikol De Decker - adresbeheer. Willy Beeckman, Rik De Baere, Eric De Block, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Jo Ottoy, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken. Wilfried Veldeman - lay-out.
Werkten ook mee aan dit nr: Marc De Bel, Jo de Coninck, Bpost, Johnny Cornelis, Thomas De Maeseneer, Mayli, Joost Meulemans, Dries Mertens, Jeroen Mentens, VBV, ©Vildaphoto: Yves Adams, Ludo Goossens, Lars Soerink Rollin Verlinde.
Druk Drukkerij Druk in de Weer, Gent Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen.
31
Week van het bos : 9 - 16 oktober
INHOUD 2 Een boompje opzetten 4 Bert De Somviele 8 Kravaalbos 12 Bos voor iedereen 15 Denderkalender 20 Pasar boomt! 22
Meeuwen in de Denderstreek
26
Opening week van het bos
29 Feestprogramma Ninove 30 Opendeurdag VOC
Deze titel verwijst naar: het Griekse dendron, wat boom betekent, een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten, de vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie- kanaal dus, het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken, tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender... Retouradres: De Decker Mikol,
Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen
Redactieadres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden E-mail: dendriet@skynet.be Websites: www.natuurpunt.be/denderstreek www.denderstreek.waarnemingen.be Verantwoordelijke uitgever: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Heldergemstraat 161 9450 Heldergem
Foto’s voorpagina: Speelplezier: Vilda - Ludo Goossens Kleurige herfstbladereen: Jeroen Mentens Herfstig bos: Vilda - Yves Adams
Schenk een lidmaatschap ! Gezinslidmaatschap: e 24 op rekening 230-0044233-21 Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor e 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels) Voor e 38,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet (vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)