dendriet 2012 nr 3 jaargang 11

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X

BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

jaargang 11

nummer 3 - 2012 Retouradres: De Decker Mikol, Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

driemaandelijks tijdschrift

Samenwerking Pasar-NP Jump mee Project Erembald-Kravaalbos Nacht van de vleermuis

juli - aug. - sept.

En het orkest bleef spelen…

Was het nu ‘Nader, mijn God, bij U’, ‘Herfstdroom’, of nog iets anders…? Irrelevante gissingen over het laatste nummer dat het orkest speelde op de zinkende Titanic. Feit is dat het haast mythische verhaal van een orkest dat willens nillens bleef doorspelen op de zinkende mastodont, tot de meest iconische surreële beelden van de recente geschiedenis behoort.

Metafoor

de mogelijke gewelddadige impact worden schromelijk verkeerd ingeschat door een oliedronken kapitein, wiens aanstelling betaald is door zijn dealer. Hij leerde in zijn allereerste opleidingsles nochtans hoe traag een log gevaarte manoeuvreert. Men blijft vertrouwen op de automatische piloot van de vrije markeconomie in de waan dat die ooit in staat is geweest enige zinvolle koers te bepalen. Dát in twijfel trekken kan niet volgens de stuurhutregels, want het management wil kost wat kost uit ideologisch vaarwater blijven. Het vergeet dat kiezen om niet te kiezen ook een keuze is. Intussen blijft de politiek haar gezichtsveld beperken tot de boeglengte van één schamele legislatuur.

Weinig vooruitziend. En het orkest? Dat blijft spelen!

Een waardenvrije maatschappij?

Een te negatief beeld? Waarschijnlijk wel, maar het is een poging om in beeldspraak de sense of urgency duidelijk te maken. Het laatste wat ik met dit betoog zou willen bereiken is de gelaten gedachte te voeden dat we niet in staat zouden zijn om zelf iets te ondernemen.

© Titanic - Wikipedia

De gelijkenis met het actuele onvermogen van onze wereldleiders om adequaat te reageren op de klimaatuitdagingen is snel gemaakt. De massa passagiers op ons schip, de aarde, houdt zich enkel bezig met de randanimatie en de klassieke ‘brood en spelen’ die rijkelijk aangeboden worden. Net als bij de Titanic is er bij de ‘captains of society’ een blind vertrouwen dat technologie en knowhow ons in veilige wateren zullen houden. Al drie decennia lang lopen telexen binnen over de nakende ijsbergzone van een steeds extremer klimaat, maar de koers van een petroleumverslaafde economie en het egoïstisch opgebruiken van natuurlijke rijkdommen wordt niet opgegeven.

Erger nog. Negationisten, betaald door de petroleumsector, misleiden nog steeds de tweederangs stuurhulpjes. We zien in het duister geen ijsbergen, dus ze bestaan niet. De motor van de klimaatverandering, de CO2-uitstoot, wordt intussen nog steeds niet afgeremd. Men stookt nog steeds letterlijk bij in de machinekamers. De gegevens van de boordinstrumenten en

nr. 3 - juli 2012

Lokaal handelen Think global, act local. Het is een van de meest krachtige adviezen die je kan geven. Begin vandaag nog je aankoopgedrag te herbekijken. Neem op 8 juli deel aan een van de drie Big jumps die Natuurpuntafdelingen in onze Dendrietregio mee organiseren: Aalst, Dendermonde en Ninove. Je vindt alvast meer praktische informatie in deze Dendriet. Er is ook een inhoudelijk artikel over de toestand van de waterzuivering van onze Dender. Een goede basiskwaliteit is er al op veel plaatsen, maar deze is zoals het woord het zelf zegt: ‘basic’. Er moet nog heel wat figuurlijk water door de Dender stromen, willen we weer een topkwaliteit hebben met forellen in de beekjes, moeraskartelblad in de vochtige graslanden en weidebeekjuffer aan de oevers, om maar een paar topsoorten te noemen die indicatief zijn voor meer kwaliteit. Als we natuurlijke waterzuivering, een gezonde lucht, buffering tegen overstromingen, rust en woonkwaliteit weer ten volle willen herstellen, moeten we zo hoog mogelijk durven mikken.

Ecologie = geïntegreerde visie Dat brengt ons in één adem bij de verkiezingen.

Mensen zijn, zeker bij gemeenteraadsverkiezingen,

nr. 3 - juli 2012

© Vilda - Yves Adams

Wie denkt te klein te zijn om invloed uit te oefenen, heeft nog nooit met een mug in een kamer geslapen.

Minstens één van de drie ingrediënten voor een copernicaanse koerswending kan je zelf ook aanwenden: het herbekijken van onze politiek, van onze techniek en vooral van onze waarden. Echte verandering is pas mogelijk als ons onderwijs, onze media, onze verenigingen, onze bedrijven, onze banken en ook wijzelf gaan herbronnen over de waarden die we centraal stellen. WTF??? (What the fuck?) hoor ik er al een paar zeggen. Ga je nu alles moraliseren? Deze opmerking gaat dan wel voorbij aan het feit dat praktisch niets van wat je doet, koopt of kiest waardenvrij is. Zoals reeds gezegd: niet kiezen is ook kiezen. Als je voor een bank kiest, een aankoop doet in de winkel, een krant koopt, je kinderen naar school stuurt, enz. ondersteun je ook waarden, die misschien niet altijd de jouwe zijn. Maar je denkt er amper bij na. Ontstellend. Geniet even van een ontspannende film en je krijgt er bovenop nog het schrale Amerikaanse waardenpalet door je strot geduwd. Momenteel is er slechts één waarde: materiële welstand. We kunnen de grote problemen zoals klimaatverandering maar oplossen als opnieuw een rijker palet aan normen en waarden een plaats krijgt in onze gezinnen, onderwijs, media, politiek…

geneigd om te kiezen voor personen. Een goede zaak, maar het is ook goed even verder te denken. Biedt de lijst waar ik op stem voldoende kwalitatieve mensen die het verschil kunnen maken? Want uiteindelijk leven we in een particratie en wordt op basis van jouw stem aan een persoon ook het aantal zetels van die partij bepaald. Staat er iemand op die lijst die het gemeentelijk of provinciaal onderwijs in een duurzame en meer ‘waarden-volle’ richting kan sturen?

Staan er op de lijst mensen die het personeelsbeleid van de gemeente kunnen sturen in een richting die een betere afspiegeling is van de samenstelling van de bevolking? Staan er op de lijst mensen met hybride opleidingen die in staat zijn om in OCMW, cultuur, enz. de muren te slopen van onze vakjesmaatschappij (aparte jongerenculturen, ouderen in rusthuizen, te beperkt contact tussen hoger opgeleiden en mensen zonder opleiding...)? Staan er mensen op de lijst die aan inspraak een nieuwe invulling kunnen geven, zodat we eindelijk de snelweg naar meer demagogie kunnen verlaten? Kiezen voor een meer ecologische samenleving zal maar lukken als we bij het stemmen die brede geïntegreerde focus houden en evalueren of de lijst waarbinnen onze stem valt ook die brede intrinsieke kwaliteiten heeft. Wat gezonde interesse hiervoor tijdens de komende maanden kan wonderen doen. Laat het schip varen en zijn doel bereiken.

Succes alvast.

Wouter Mertens

Pasar-Natuurpunt: een natuurlijke combinatie Mens in de kijker

In 2008 stelde de algemeen secretaris van Pasar Vlaanderen, Michel Vandendriessche, op de algemene vergadering van Natuurpunt Vlaanderen dat Pasar de natuur en de beleving daarvan als een van de belangrijkste werkingspunten zag voor de toekomst. Hij vroeg of de afdelingen van Natuurpunt zich konden vinden in een lokale samenwerking. We gingen gaarne op zijn voorstel in.

Dendriet: Hoe was uw eerste reactie toen Pasar Vlaanderen

voor de dag kwam met dat voorstel?

Frans: Ik was daar meteen voor gewonnen. We vissen immers uit dezelfde vijver naar een publiek dat houdt van wandelen in de natuur. We vonden het een verspilling van krachten dat zoveel organisaties, waaronder Pasar, Natuurpunt, KWB, OKRA-jongeren... vaak een natuurwandeling organiseren in dezelfde periode van het

Erik De Block

Enkele weken geleden wisten we Frans Geeraerts, voorzitter van Pasar Liedekerke, te strikken voor een interview over de samenwerking tussen Pasar Liedekerke en Natuurpunt Affligem-Liedekerke, die vier jaar geleden van start ging. We geven graag een inkijk in onze nieuwsgierige vragen en zijn oprechte antwoorden.

jaar. Dat inzicht bracht Pasar en Natuurpunt ertoe om onze activiteitenkalender op elkaar af te stemmen.

Herinnert u zich nog de eerste activiteit die we samen organiseerden?

Erik De Block

Jazeker!

De eerste zondag van januari 2009 sloot Pasar zich aan bij een tot traditie geworden activiteit van Natuurpunt AffligemLiedekerke: de GlĂźhweinwandeling in het Liedekerkebos.

Het klikte meteen tussen de leden van beide verenigingen.

De start was gemaakt!

Enkele maanden later, in april, verkenden we samen de mooiste plekjes van Liedekerke. Wat me ook nog levendig voor de geest staat is ‘Harry

nr. 3 - juli 2012

Hoe goed kende u Natuurpunt en het gedachtegoed?

Uiteraard kende ik Natuurpunt, dat gedeeltelijk gegroeid is uit De Wielewaal.

Wat ons vooral trof, in positieve zin, was het feit dat Natuurpunt natuurgebieden aankocht en ze bovendien openstelde voor de zachte recreant.

Heeft u, na vier jaar samenwerking, een klaardere kijk gekregen op de werking van Natuurpunt?

Wat me tot op vandaag blijft verrassen, is de openheid van het bestuur naar de leden toe, de knowhow van een heel aantal mensen, en de inzet van jong en oud voor een goede werking.

Wat hoopt u nog samen te realiseren?

Naast de klassieke activiteiten, zijn er nog tal van moge-

lijkheden. Ik denk daarbij aan een uilenwandeling, een nachtdierenwandeling, een vollemaanwandeling, een dauwwandeling en nog meer van dat moois!

Geen slotvraag, maar de oprechte wens van onze kant dat we op deze basis kunnen doorgaan. Hartelijk dank voor uw vrijmoedige antwoorden. We leren er uit!

Afd. Affligem-Liedekerke

Erik De Block 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

Erik De Block

Is er sprake van winstpunten voor Pasar? Zo ja, welke?

In vele opzichten kunnen we spreken van een verrijking. Een zelfde inspanning leverde niet alleen meer aanwezigen op, maar de verbondenheid tussen mensen die elkaar voorheen niet kenden hebben de meesten als een pluspunt ervaren.

INFO

Potter in het bos’, op initiatief van Pasar, waarbij Harry Potter op ludieke wijze kennis bijbracht over bos en natuur. Dit was een groot succes. Andere gezamenlijke activiteiten volgden elkaar op: pannenkoekenwandeling, trage wegen wandeling, Palitsebeekwandeling, een fietstocht langs de reservaten van Natuurpunt en nog vele andere.

nr. 3 - juli 2012

Landschap van Erembald tot Kravaalbos Een gebiedsgerichte aanpak

Sinds november 2010 loopt een strategisch project voor het buitengebied in de regio Aalst, Affligem, Asse, Merchtem en Opwijk. Nu de eerste werkperiode half voorbij is, is het tijd voor een terugblik. Wat zijn de doelstellingen en de aanpak van een dergelijk project? Hoe ver staat het ermee? Hoe kan je zelf meewerken?

Wat voorafging

de provincies Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant een aanvraag in voor het strategisch project ‘stadsbos - regionaal bos’, gericht op bosuitbreiding en recreatieve inrichting op het grondgebied van Aalst, Affligem, Asse en Opwijk.

Eind december werd dit project bij ministerieel besluit goedgekeurd.

Dit betekende de toekenning van een subsidie voor de loon- en werkingskosten van een projectcoördinator gedurende 3 jaar. Bovendien kan binnen deze periode een subsidie worden aangevraagd voor de verwerving van gronden, gebouwen of constructies ten belope van

40% van de aankoopkosten en voor maximaal 500.000 euro.

Het startsein voor dit project werd op 22 november 2010 gegeven met de voltijdse aanstelling van de projectcoördinator. De subsidieperiode loopt dus tot 21 november 2013. Afhankelijk van de evaluatie kan het project later verlengd worden met een tweede subsidieperiode.

Meer dan bosuitbreiding en recreatieve inrichting Strategische projecten voor het buitengebied zijn nieuwe instrumenten die gericht zijn op een

© Jo De Coninck

In opdracht van de toenmalige afdeling Bos & Groen heeft een studiebureau in 2005 de bosuitbreidingsmogelijkheid onderzocht voor het Kravaalbos, het toekomstig stadsrandbos Aalst-Affligem en het tussenliggend gebied. Deze studie werd uiteindelijk stopgezet.

Eveneens in opdracht van de afdeling Bos & Groen heeft de Vlaamse Landmaatschappij een landbouwgevoeligheidsstudie uitgevoerd.

De draad werd op 26 februari 2009 weer opgenomen. De stad Aalst diende samen met de gemeenten Affligem, Asse en Opwijk en

 Inkrimping, versnippering en ecologisch kwaliteitsverlies van het voormalige boscomplex Herenbos-Kravaalbos

nr. 3 - juli 2012

 Afbakening projectgebied samenhangende uitwerking van het behoud, de ontwikkeling en de verweving van de natuurlijke structuur, de agrarische structuur, de nederzettingsstructuur en de infrastructuur in het buitengebied (het platteland). Ze kunnen bepalend zijn voor onder meer de afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur die uitvoering moet geven aan de doelstelling van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Ook de vastgelegde taakstellingen rond natuur, bos en landbouw in de provinciale en gemeentelijke structuurplannen vormen het werkveld van dit strategisch project.

Het feit dat het projectgebied overlapt met twee provincies en aansluit bij de Vlaamse Rand rond Brussel, speelde een belangrijke rol bij de selectie. Complexe projecten, waarrond grensover-

nr. 3 - juli 2012

schrijdend dient samengewerkt te worden, en waar al ruime kennis en samenwerkingsverbanden voorhanden zijn, krijgen namelijk de voorkeur. Bovendien verwacht het departement voor ruimtelijke ordening, woonbeleid en onroerend erfgoed dat dit strategisch project een voorbeelden hefboomfunctie zal vervullen voor het Vlaams ruimtelijk beleid en een katalysatorproject zal zijn voor de Brusselse rand.

Het integrale karakter van een strategisch project verplichtte ons om de oorspronkelijke doelstelling van bosuitbreiding en recreatieve inrichting te verruimen.

Een domeinoverschrijdende werking omvat alle aspecten die in de open ruimte een rol spelen. De belangrijkste voor dit gebied zijn ecologische, cultuurhistorische, landschappelijke, sociaal-recrea-

tieve en economische aspecten.

Uiteindelijk werd de doelstelling als volgt geformuleerd: ‘Duurzame inrichting van de open ruimte op vlak van natuur, landbouw, erfgoed, recreatie en toerisme en dit in eerste instantie door de realisatie van een netwerk van natuur dat voornamelijk uit bos zal bestaan, daarenboven door behoud en kwaliteitsverhoging van de open ruimte, door plattelandsontwikkeling, door opwaardering van erfgoed en tot slot door inrichting en uitstraling op vlak van recreatie, educatie en toerisme.’

Uitbreiding projectgebied Tijdens het uitschrijven van een gemeenschappelijke visie voor het strategisch project in het voorjaar van 2011, bleek het logisch dat het projectgebied in oostelijke en noordelijke richting uitgebreid zou worden. Zo konden de volledige

valleien van de bovenlopen Beekkant, Puttenbeek, Stampbeek en Regenwortelbeek in Vlaams-Brabant meegenomen worden, alsook het Broevinkbos in Opwijk en de bronbossen ter hoogte van ’t Stokt en Spruithoek, de Biezebroeken en het oud bosje in het domein Levensvreugde in Aalst.

Uiteindelijk partnerschap Deze ruimtelijke uitbreiding van het werkingsgebied betekende dat de gemeente Merchtem als bijko-

mende partnergemeente werd uitgenodigd. Het schepencollege van Merchtem ging op 15 april 2011 in op deze vraag. Zodoende vormen de stad Aalst, de vier gemeenten Affligem, Asse, Merchtem en Opwijk, de provincies OostVlaanderen en Vlaams-Brabant en de Vlaamse overheid het uiteindelijke partnerschap.

Tijdens de eerste publieksactiviteit op 16 oktober 2011 ondertekenden deze investerende partners een intentieverklaring.

Hierdoor werd hun engagement voor het strategisch project geformaliseerd en hebben ze zich bijgevolg verbonden tot de uitvoering van maatregelen om de open ruimte in dit landschap op te waarderen.

Zij doen dit niet alleen. Talrijke andere partners zetten hun schouders onder deze uitdaging, zoals enkele Vlaamse administraties (het Agentschap voor Natuur en Bos, de Vlaamse

Landmaatschappij en de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling), de twee regionale landschappen en de lokale verenigingen actief in jacht, natuur (waaronder Natuurpunt uiteraard), landbouw, bosbeheer, recreatie en jeugdwerking. Andere belangrijke projectpartners zijn eigenaars en gebruikers van relevante percelen en buurtbewoners.

Nieuwe naam en logo De naam ‘stadsbos - regionaal bos’ dekte de lading niet meer en werd omgedoopt tot ‘landschap van Erembald tot Kravaalbos’. Er werd een logo gekozen waarin een landschap met natuur, bos en landbouw kan herkend worden dat doorsneden wordt door een meanderende beek.

Aanpak Intussen werd het visierapport met bijhorende visieschets in het najaar van 2011 doorvertaald

 Ondertekening charter ‘Landschap van Erembald tot Kravaalbos’ door de projectpartners op 16 oktober 2011

nr. 3 - juli 2012

Mogelijke acties kunnen zijn: A Inrichting en/of beheer van natuur (bv. natuurgericht bosbeheer, bosaanplanting of spontane bosontwikkeling in het kader van bosuitbreiding, beheer en aanplanting van een boomgaard, aanleg van een poel, een bosrand, een houtkant of een haag, maaien of begrazen van graslanden en ruigtes, enz.). * Aanleg van een grasbufferstrook, bosstrook, haag, houtkant of heg langs een akker of weiland in het kader van erosiebestrijding, akkervogel- en bijenbescherming en natuurnetwerk. * Aanleg van een hopveld voor de teelt van bijvoorbeeld specifieke hopsoorten of voor hopkeesten.

nr. 3 - juli 2012

© Jo De Coninck

 Veedrinkpoel hersteld * Ondersteuning van de verkoop gebruikers van relevante percelen. van hoeveproducten op boeren- De projectcoördinator, andere comarkten en op de hoeve zelf. ordinatoren (van bosgroepen,

Restauratie (indien nodig) en regionale landschappen, Pro * landschappelijke inpassing van Natura, Eco2, erosiebestrijding, erfgoedelementen. enz.), bedrijfsplanners en des Betere landschappelijke inpaskundigen zorgen voor een maxi* sing van serrecomplexen en male ondersteuning op zowel andere constructies via houtkan- administratief, juridisch, financiten, hagen, enz. eel als organisatorisch vlak, en dit

Recreatieve en educatieve vóór, tijdens en na de uitvoering * infrastructuur zoals bewegwijze- van acties. ring, infoborden, vlonderpaden, Regelmatig zullen publieksactibanken, picknick- en oriëntatieta- viteiten of infomomenten in een fels, fietsenstallingen, bezoekers- bepaald deelgebied plaatsvinden centra of een kinderboerderij, en waarop je van harte bent uitgehet uitwerken van fiets-, moun- nodigd om je suggesties door te tainbike-, ruiter-, men- en wan- geven. delroutes (o.a. via herstel van De werking in de deelgebieden trage wegen). wordt opgevolgd door overkoe Toeristische ontwikkeling via pelende overlegorganen die de * brochures, evenementen, onder- samenhang en de vooruitgang in steuning van horeca en hoevetoe- het hele projectgebied bewaken. risme, enz.

De uitvoering is afhanAfdeling Aalst kelijk van de bereidheid Leen Martens, projectcoördinator tot mede053 73 24 18 of medewerleen.martens@aalst.be www.aalst.be/projecterembaldkravaalbos king van de eigenaars en

INFO

in een actieplanrapport. Beide rapporten vormen het oriëntatiedocument van het strategisch project. De grote schakels van het natuurnetwerk zijn onderverdeeld in deelgebieden. Voor elk deelgebied wordt een actieplan opgemaakt waarin wordt opgelijst waar dient aan gewerkt te worden.

Zone per zone wordt onderzocht welke de wenselijke en mogelijke aanpassingen zijn die stroken met de visie van het strategisch project. Deze zoektocht gebeurt met alle betrokkenen in de vorm van een gebiedsgerichte werkgroep.

Dergelijke lokale werkgroep wordt getrokken door een ambtenaar van de betrokken besturen. Het uiteindelijke resultaat is een gedragen inrichtingsplan.

In een volgende fase beslissen de betrokken besturen met welke actieprogramma’s deze inrichtingsplannen best uitgevoerd worden. Er wordt gestreefd naar een kwaliteitsvolle uitvoering van acties op een zo kort mogelijke termijn.

Moeder, waarom jumpen wij?

Big Jump: het waarom

Waarvoor springen we eigenlijk? Kortweg omdat we een goede waterkwaliteit willen.

Een goede waterkwaliteit wordt tegenwoordig beschouwd als een optie, dus niet als evident. Om ze te krijgen moet je van een brug, een ponton of de kade springen.

Niet meer ‘hot’ Terwijl begin de jaren ’90 het verbeteren van de slechte waterkwaliteit nog een ‘hot item’ was, is dat nu niet meer zo. De reden is natuurlijk het feit dat de kosten voor de waterzuivering zeer hoog zijn en de problemen (soms) ingewikkeld. Daarnaast is er ook een gewenning opgetreden in de maatschappij.

“De toestand is niet meer echt heel slecht, dus is de toestand goed”. Zo redeneert de maatschappij en dus ook de politiek (en vice versa).

Wel een wortel, maar geen zweep...

© Vilda - Yves Adams

De waterkwaliteit van de Dender is verbeterd, laat daar duidelijkheid over zijn. Maar toch blijft de toestand hangen op een ‘matige kwaliteit’. Wat zijn de grootste problemen? Het feit dat gemeenten nog steeds zeer weinig moeite doen om rioleringen aan

te leggen en goed te onderhouden. Toegegeven, gemeenten investeren veel geld in riolen, maar er is een ‘historisch passief’. Er gebeurde jaren niets. En laat ons eerlijk zijn: zonder de Vlaamse subsidie voor de aanleg van de riolen zouden de gemeenten geen euro investeren. Dus, eigenlijk is het Vlaanderen dat investeert in rioleringen, via de gemeenten.

Of een gemeente nu veel of weinig rioleringen aanlegt, of de waterkwaliteit van de waterlopen in de gemeente goed of slecht is, de gemeente wordt er doorgaans niet op afgerekend. Dit is een van de redenen waarom gemeenten weinig investeren in waterkwaliteit. Europa kan boetes opleggen indien de waterkwaliteit onvoldoende is, maar die worden niet door de gemeenten betaald. Er is dus wel een wortel voor de spreekwoordelijke ezel, maar geen zweep. En dus gaat de ezel niet vooruit.

10

nr. 3 - juli 2012

Daarnaast is er de overstortproblematiek. Die kan je in één woord samenvatten: gigantisch! Een overstort is een installatie waar het afvalwater terug in de beek of de Dender komt op het moment dat de diameter van de rioleringsbuis tijdelijk te klein is. In het Denderbekken werken gemiddeld 7 op de 10 overstorten meer dan oorspronkelijk voorzien. En dit is nog niet het ergste. Zowat 3 op de 10 overstorten werken dubbel zoveel (of meer zelfs) dan oorspronkelijk voorzien. Reden?

Om onze waterproblemen op te lossen werden alle grachten, bronnen, drainages, enz. aangesloten op de riolering.

Dit zorgt ervoor dat op regendagen afvalwater in de waterlopen terechtkomt en dat er teveel proper water naar de zuivering gestuurd wordt. Elk zuiveringsstation in het Denderbekken verwerkt bijgevolg elke dag gemiddeld 2 keer het debiet dat men normaal zou mogen verwachten.

Dat verdund afvalwater zorgt er op zijn beurt voor dat het zuiveringsstation minder efficiënt werkt.

Jeroen Mentens

Zuivering van proper water

Structuur- en soortenarme waterlopen Wat tevens een goede ecologische kwaliteit in de weg staat is het feit dat onze waterlopen niet meer (of onvoldoende) over structuurkenmerken beschikken. Oevers worden niet of slecht beheerd of ze zijn verhard. Beken en rivieren hebben ook geen vrije meandering meer met diepe en ondiepe zones. Net deze zones zijn als paaiplaats essentieel voor een aantal vissoorten. Waterbeheerders hebben hier nog steeds geen of veel te weinig oog voor.

De meest voorkomende planten langs onze beken zijn brandnetel, kleefkruid, Japanse duizendknoop en reuzenbalsemien. Dat heeft alles te maken met de wijze waarop de oevers worden beheerd. Ook hier is verandering nodig! Ook ín de Dender vind je al helemaal geen waterplanten. En waar zijn de zijbeken met waterranonkels, fonteinkruid en andere planten die wijzen op een goede waterkwaliteit en die ook belangrijk zijn voor heel wat vissoorten en andere organismen?

© Vilda - Yves Adams

Dus jump mee!

nr. 3 - juli 2012

En dat is tot slot waarvoor we springen: voor waterlopen vol leven en voor gemeenten, politici en administraties die hun verantwoordelijkheid opnemen.

Wouter Mertens

11

Big jump

Spring op 8 juli mee voor een zuivere Dender!

Op zondag 8 juli is het weer zover. Dan wagen overal in Europa enthousiastelingen een verfrissende plons in openbaar water. In onze Denderregio nemen alvast drie steden eraan deel. Kom mee actie voeren en je tegelijk kostelijk amuseren. Want jouw jump voor een zuivere Dender en propere beken is nog steeds hard nodig!

Waarom jumpen we juist?

Joachim De Maeseneer

Big Jump is een actie voor iedereen die propere en levende rivieren wil. Op precies hetzelfde tijdstip springen in heel Europa duizenden mensen in rivieren, waterlopen en meren om te tonen dat ze wakker liggen van proper water, én dat ze daar iets willen aan doen. Big Jump wil de Europese kaderrichtlijn water meer bekendheid geven. Die kaderrichtlijn wil tegen 2015 alle Europese waterlopen ecologisch in een ‘goede toestand’. Een ambitieuze doelstelling die moeilijk te bereiken is zonder steun van het brede publiek. Daarom brengt de Big Jump elk jaar zoveel mogelijk mensen opnieuw (letterlijk) in contact met waterlopen. De Big Jump is een initiatief van European Rivers Network. Natuurpunt zet er graag mee zijn schouders onder.

Jumpers registreren vooraf hun gegevens via www.bigjump.be en kunnen hun gratis handdoek afhalen aan de stand van Aquafin!

Waar kan je in de Dendrietregio terecht?

Aalst Plaats: Zwarte Hoekbrug, kruispunt Denderstraat, Nieuwbrugstraat en Tragel te Aalst.

Organisatie: Natuurpunt Aalst en de Aalsterse Klimaatkoepel (DAK).

Programma: Van op de ponton van de jachthaven jumpen we in de Dender onder ludieke muzikale begeleiding en we nodigen iedereen uit om zich naar goede Aalsterse gewoonte mooi te verkleden. Een echte carnavalsjury beloont de mooiste

12

exemplaren met een prijs. Er wordt gezorgd voor duurzame drank en vegetarische hapjes. In de aanpalende rietkraag gaan we allerlei waterdiertjes opvissen en identificeren om de waterkwaliteit te beoordelen.

Inhoudelijk luik: Een blauw-groen Wijngaardveld?

De Big Jump is een ideale gelegenheid om te pleiten voor het behoud en de uitbouw van de

nr. 3 - juli 2012

Foto Dendermonde

groene Denderoevers die er in Aalst-centrum nog overschieten, maar die door diverse projecten (uitbouw stationsparking, nieuwe stuwsluis, containerterminal op industrieterrein Wijngaardveld) in het gedrang komen. Op de rechteroever van de Dender ter hoogte van het Wijngaardveld zou over een lengte van bijna 1 km op openbaar domein, langs de V. Bocquestraat, een monotone grasstrook kunnen omgebouwd worden tot een langgerekt groen-blauw lint van enkele tientallen meters breed, met bijvoorbeeld een kronkelend wandelpad, hengelplaatsen, zitbanken, een ligweide, brede rietkragen in plasdras bermen, een degelijk fietspad en bloemrijke hooiweiden. Een aantrekkelijke mix dus van water, natuur en zachte recreatie, en dat alles op wandelafstand van enkele dichtbewoonde wijken in het noordoosten van een stadscentrum met weinig openbaar groen.

Organisatie: Stadsbestuur Dendermonde in samenwerking met o.a. de lokale Natuurpuntafdelingen.

Programma (doorlopend van 14 tot 17 uur): Je kunt zelf het Denderwater onderzoeken en ontdekken wat er in leeft. De fototentoonstelling “De Dender vroeger en nu” vertelt het verhaal van de Dender, zijn oevers en bewoners. Er zijn infostandjes van o.m. de stedelijke diensten, Fairtradegemeente, Oxfam Wereldwinkel en Natuurpunt. Wie een sprong in het Denderwater waagt, krijgt een gratis drankje of hapje!

Inhoudelijk luik: De Dender “stroomt” dan wel niet meer letterlijk door de stad, maar midden in de stad zijn de restanten van zijn waterrijk verleden nog terug te vinden. Het is voor dit water dat we met de Big Jump aandacht willen vragen.

Ninove Dendermonde Plaats: Sasbrug, ter hoogte van het RAC, Begijnhoflaan 49, Dendermonde.

nr. 3 - juli 2012

Plaats: Voetgangersbrug ’t Oeverstekske ter hoogte van het Stadspark Ninove en de aanlegkaaien van de boten.

13

Organisatie: Natuurpunt Ninove in samenwerking met vzw Kalisj, stadsbestuur Ninove en diverse jeugd- en culturele verenigingen.

Ninoofs Programma: vzw Kalisj staat er met een frisse duurzame drankenstand en Natuurpunt Ninove zorgt voor randanimatie met o.a. een aanstekelijk gratis live optreden van Les Busiciens. Les Busiciens zijn zes muzikanten die elk jaar in hun busje rondtoeren in het zonnige zuiden. Op hun trompet, sax, dwarsfluit, gitaar, accordeon en cajón brengen ze overal de zomer met zich mee. Dat zorgt voor een volledig eigen muzikaal repertoire met een vakantiesfeertje, ideaal passend bij de Big Jump!

Inhoudelijk luik: Nu de graanmarkt is heraangelegd, zou een overstort van afvalwater slechts sporadisch in de Dender mogen terechtkomen.

Dit gebeurt nu toch nog bijna continu. De jumpers vragen hiervoor aandacht. Om de Dender dichter bij de Ninovieter te brengen vragen ze om van het stadspark op termijn een “Ninove Beach” te maken die zomers zwemmen mogelijk maakt. Ook vragen zij de realisatie van een voet- en fietsweg van het Oeverstekske naar de

losweg achter La Lorraine. Twee initiatieven die de recreatieve waarde van de Dendervallei kunnen verhogen.

Gelijklopend programma in Aalst, Dendermonde en Ninove 14.30: Verzamelen op de afspraakplaatsen 15.00: Gezamenlijke Jump 17.00: Afronding

Voor meer informatie: Aalst: rik.debaere@telenet.be – 053 21 29 13 Dendermonde: inge.smolders@dendermonde.be – 052 25 11 87 Ninove: stefan.kestens@natuurpuntninove.be – 0475 79 00 88

Waarnemingen gezocht!

Losse natuurwaarnemingen door vrijwilligers vormen de basis van verspreidingskaarten van soorten, en van heel wat onderzoek naar de toestand en de evolutie van de natuur. Recent werd een zeer interessant initiatief gelanceerd waardoor waarnemingen zeer gemakkelijk kunnen worden ingevoerd, maar ook bekeken in een centrale databank: maak kennis met de natuurwaarnemingen-website: www. waarnemingen.be!

Om waarnemingen in te voeren en te bekijken, moet je enkel registreren. Dat is heel simpel: je gaat naar de website, en in de rechterbovenhoek klik je op ‘Registreer’. Je geeft vervolgens een gebruikersnaam, je echte naam, je provincie en je e-mailadres in en klaar is kees. De gebruikersnaam moet wel uniek zijn en heeft minimaal 5 letters en geen spaties of punten. Waarnemingen uit heel Vlaanderen kunnen worden ingevoerd en bekeken.

14

Als natuurliefhebber uit de Denderstreek maak je bij voorkeur gebruik van het regionale scherm dat werd gecreëerd voor de Denderstreek:

denderstreek.waarnemingen.be Meer informatie staat in het artikel in het oktobernummer van Dendriet uit 2008 over dit onderwerp.

Je waarnemingen zijn zeer welkom: van een egel in de tuin tot een overvliegende ooievaar: het is allemaal het invoeren waard! Neem een kijkje op de website en ontdek zelf hoe eenvoudig het is. Door mee te werken draag je niet alleen een steentje bij tot het opvolgen van de fauna en flora van de Denderstreek; het is ook een zeer handige manier om je eigen waarnemingen bij houden.

nr. 3 - juli 2012

DENDERKALENDER  uur van vertrek  plaats van afspraak

 toelichting  gids

 contactpersoon

 zeker meebrengen zondag 1 juli

Natuurwandeling in de Gerstjens afd. Aalst  10:00 - 12:00





 

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1  (2 e per gezin), tenzij expliciet anders vermeld.

Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o7 per km/persoon).

 bijzonderheid

Parking Gerstenstraat 12, Erembodegem De Gerstjens liggen er mooi zomers bij. De natuur floreert er, onder meer door de lopende natuurinrichtingswerken die zullen worden toegelicht.

Rosanne Snauwaert Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

Ook kinderen kunnen meespringen mits begeleiding! Zorg wel voor schoeisel en probeer je zo origineel mogelijk te verkleden; er wacht je misschien een mooie prijs. Aquafin biedt elke zwemmer een gratis handdoek aan. We gaan langs de Denderoever ook op zoek naar kleine waterdiertjes die ons meer vertellen over de verbeterende waterkwaliteit.  Rik Debaere – 053 212913

rik.debaere@telenet.be

www.klimaatkoepel.blogspot.com zondag 8 juli

zondag 1 juli

Zomerwandeling in de Boelaremeersen afd. Boven-Dender  14:00 - 17:00

 



Kerk Kerkborre, Schendelbeke Wandeling langs het nieuwe wandelpad dat de mooiste plekjes laat zien van de Boelaremeersen, een reservaat dat de jongste 10 jaar een heuse metamorfose heeft ondergaan.

Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com zondag 8 juli

Natuurwandeling in de Wellemeersen afd. Denderleeuw  14:00 - 17:30

 





Infobord Rodestraat, Denderleeuw Wandeling met aandacht voor waterjuffers & libellen.

Danny Van Schandevijl 0499 33 02 03 Laarzen of stevig schoeisel

Big Jump afd. Ninove

 14:00 - 17:00







Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Wandeling met speciale aandacht voor bijen en vlinders.

Dirk De Mesel – 052 42 67 28 zondag 8 juli

Big jump – Spring mee in de Dender! afd. Aalst  14:30





Jachthaven bij de Zwarte Hoekbrug in de Denderstraat, Aalst Een unieke gelegenheid om nog eens in de Dender te zwemmen, onder het waakzaam oog van de Aalsterse hulpdiensten.

nr. 3 - juli 2012

I.s.m. Werkgroep Invertebraten Denderstreek  Eric De Tré – 053 66 04 32  Stevig schoeisel woensdag 25 juli

Inventarisatie Plantenwerkgroep Allium  18:30 - 22:00







Parking stedelijk kerkhof, Leo De Bethunelaan, Aalst Km-hok D4 51 21 - Aalst Meldert / Klaarhaag Peter Tolleneer – 053 57 00 84 allium@belgacom.net zaterdag 28 juli

 14:30







Dender te Ninove aan het stadspark en voetgangersbrug ’t Oeverstekske Ludieke actie die in heel Europa wordt gevoerd om beleidsmakers attent te maken op de noodzaak aan zuiver oppervlaktewater.

Gezamenlijke jump om 15 uur stipt.

Vzw Kalisj tapt ter plekke.

Natuurpunt Ninove is lokale organisator, maar doet dit in samenwerking met de brandweer, de stad en vele Ninoofse culturele en jeugdverenigingen. We bieden de toeschouwers en deelnemers een gratis optreden aan van de vrolijke “Les busiciens”.

Stefan Kestens – 0475 79 00 88 stefan.kestens@natuurpuntninove.be vrijdag 20 en zaterdag 21 juli

Nachtvlinderinventarisatie afd. Ninove

zondag 8 juli

Wandeling in de Heidemeersen afd. Dendermonding

 Focus op kleiputten en insecten.









vrijdag 20:30 - 24:00 zaterdag vanaf ochtendschemer – 10:00 Dendervallei ter hoogte van Nonnenborre 32 te Appelterre Wetenschappelijk onderzoek: nachtvlinders vangen en op naam brengen. Kom je graag een kijkje nemen? Bel dan even of stuur een mailtje voor meer informatie en de juiste locatie.

Christian Pické – 0477 79 94 73 christian.picke@natuurpuntninove.be zondag 22 juli

Uitstap Vlamovenkouter te Welle afd. Denderleeuw  14:00 - 18:00

 Welleplein, (kerk) Welle

Laatste Natuur.café afd. Ninove  20:00

 



Kalisj, Pollarestraat 126 te Ninove Voorzitter Wouter Mertens tapt voor de laatste maal in Kalisj. Het zou leuk zijn dat je deze afsluitende avond bijwoont. Zit je met vragen of verhalen over de natuur, of wens je gewoon een ontspannen avond, kom dan eens langs.

Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be zondag 29 juli

Vlinderwandeling in het Raspaillebos afd. Boven-Dender  14:00 - 17:30







Parking Helix, Hoogvorst 2, Grimminge Grote dikkopjes, kleine vuurvlinders, gehakkelde aurelia’s, bruine blauwtjes, oranje zandoogjes, koevinkjes, kleine ijsvogelvlinders, enz. Met een beetje mooi weer kan je ze allemaal ontdekken tijdens deze wandeling in en om het Raspaillebos.

Koen Steenhoudt – 054 58 67 58 koen.steenhoudt@skynet.be woensdag 1 augustus

Inventarisatie Plantenwerkgroep Allium  18:30 - 22:00







Parking stedelijk kerkhof, Leo De Bethunelaan, Aalst Km-hok D4 51 32 - Affligem Hekelgem / Weimeersbeek Peter Tolleneer – 053 57 00 84 allium@belgacom.net

15

zaterdag 4 augustus

Daguitstap naar de Viroin afd. Ninove

(afstand 25 à 30 km).

 Bart Dierickx – 052 21 03 81

bartdierickx@skynet.be woensdag 8 augustus

 8:30 - 19:00

Elisabethlaan, Ninove (Mitsubishigarage tgov. McDonalds).

Kostendelend vervoer met wagens Natuurexploratie met focus op wilde bijen en vlinders.

Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Lunchpakket, vlindernet









zondag 5 augustus

Kerk Teralfene De ideale gelegenheid om van zeer nabij kennis te maken met kleine bruine (en ook wel andere) vogeltjes.

Joost Mertens – 0497 48 65 20 zondag 5 augustus

Natuurwandeling in het Osbroek afd. Aalst  10:00 - 12:00





 

Infobord in F. Blanckaertdreef (zijstraat Parklaan) Aalst Zomers bezoek aan dit mooie broekbos met speciale aandacht voor planten en bomen.

Paul Van den Bremt Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12 zondag 5 augustus

Vlinderteldag afd. Sint-Lievens-Houtem  14:00



  



Marktplein Sint-Lievens-Houtem (kerk) Vlinders zoeken en determineren.

Brigitte Pede Laetitia Sonck – bebo-ecofashion@ hotmail.com Aangepaste schoenen, eventueel vlindernet zondag 5 augustus

Zomer in de Wellemeersen afd. Denderleeuw







Reservatenfietstocht langs de Schelde afd. Dendermonding  14.00 - 17.30





16

Kunstgalerie Pieter Pauwel, St.-Onolfsdijk 66 te Appels Van de Sint-Onolfspolder naar de Heidemeersen en terug

Parking stedelijk kerkhof, Leo De Bethunelaan, Aalst Km-hok D4 51 42 - Aalst Meldert / Doment Peter Tolleneer – 053 57 00 84 allium@belgacom.net

vrijdag 10 en zaterdag 11 augustus

Nachtvlinderinventarisatie afd. Ninove  vrijdag 20:00 - 24:00







zaterdag vanaf ochtendschemer – 10:00 Dendervallei ter hoogte van Nonnenborre 32 te Appelterre Wetenschappelijk onderzoek: nachtvlinders vangen en op naam brengen. Kom je graag een kijkje nemen? Bel dan even of stuur een mailtje voor meer informatie en de juiste locatie.

Christian Pické – 477 79 94 73 christian.picke@natuurpuntninove.be zondag 19 augustus

Inventarisatie Plantenwerkgroep Allium  8:30 - 12:00







Parking stedelijk kerkhof, Leo De Bethunelaan, Aalst Km-hok D4 51 24 - Aalst Meldert / Meldert centrum Peter Tolleneer – 053 57 00 84 allium@belgacom.net vrijdag 24 augustus

Avondwandeling in Ledezijde afd. Lede-Houtem  19:00

 



Impe dorpsplein Op deze wandeling tonen we de mooie hoekjes van Ledezijde in het mooie avondlicht van de ondergaande zon.

Peter De Craecker – 0473 95 40 06 vrijdag 24 augustus

Infobord Rodestraat Denderleeuw Zweefvliegen onder de loep. I.s.m.

Werkgroep Invertebraten Denderstreek.

Dirk De Vis – 053 78 45 42 zondag 5 augustus

zaterdag 25 augustus

Nacht van de Vleermuis afd. Aalst

 18:30 - 22:00

 14:00 - 18:00  



vleermuismasker maken en vleermuisjes knutselen. I.s.m. vzw Durme.  Leen De Laender – 09 348 30 20

leen.delaender@vzwdurme.be

Dirk De Mesel – 052 42 67 28

Inventarisatie Plantenwerkgroep Allium

Vogels ringen aan het RWZI Teralfene Werkgroep Cinerea  6:30 - 10:30

 



Nacht van de Vleermuis in het kasteelpark te Berlare afd. Dendermonding  Vanaf 19:00

 

Kasteelpark Berlare, Dorp 2 Dé feestdag voor onze fluwelen fladderaars van de nacht!

Er zijn leuke vleermuisweetjes, een unieke vleermuiswandeling in het kasteelpark en een echt Bat-café.

De kleinsten kunnen zelf een

 19:30 - 21:30







Basisschool De Regenboog, dorp 21, Erembodegem Na een korte film (15 min) wandelen we langs de Dender en door de Gerstjens op zoek naar vleermuizen.

Onderweg bezoeken we een in te richten ijskelder en we eindigen met een heus ‘Bat-café’, waar een gratis vampierendrankje op je wacht.

Diemer Vercayie – 0499 147360 DiemerVercayie@scarlet.be zaterdag 25 augustus

Gezinsvriendelijke nacht van de vleermuis afd. Ninove  19:30 - 22:00.









Zaaltje boven Café De Keizer, Burchtstraat Ninove 19:30: kinderen kunnen geschminkt worden in een vampier of een vleermuis en er kan iets gedronken worden in Bat-café.

20:00: voordracht over vleermuizen (voor gezinnen).

21:00: vleermuiswandeling met batdetector naar De Dender. Onder leiding van een zoogdierspecialist en met een batdetector en een sterke lamp ontdekken we vleermuizen. Er is ook aandacht voor de mooie variatie aan nachtvlinders, die prooi zijn voor deze dieren.

22:00: nabespreking in Bat-café.

Deelname is gratis, maar we vragen wel dat deelnemers voor de start een drankje kopen in het café beneden, dat zo gastvrij is om ons te ontvangen Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 joachim.de.maeseneer@natuurpuntninove.be zondag 2 september

Inventarisatie Plantenwerkgroep Allium  8:30 - 12:00







Parking stedelijk kerkhof, Leo De Bethunelaan, Aalst Km-hok D4 51 41 - Aalst Meldert / Affligem-Hekelgem / St Rochus kapel Peter Tolleneer – 053 57 00 84 allium@belgacom.net zondag 2 september

Paddenstoelenwandeling afd. Affligem-Liedekerke  9:30 - 12:00

 Ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat

nr. 3 - juli 2012

 Liedekerkebos is een paradijs voor die wonderlijke wezentjes, de paddenstoelen.  Erik De Block – 053 68 35 88

erik.deblock@skynet.be

zondag 16 september

zondag 2 september

Natuurwandeling in het Stadspark afd. Aalst  10:00 - 12:00





 

Hoofdingang Stadspark, D. Dewolfstraat Aalst Het Aalsterse stadspark bevat opvallend veel biodiversiteit dankzij een zeer natuurgericht groenbeheer.

Inge Singelyn Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12 zondag 2 september

Paddenstoelen inventariseren afd. Ninove  13:30 - 17:00







Dendervallei ter hoogte van Nonnenborre 32, 9400 Appelterre-Eichem Gespecialiseerde natuurstudie-activiteit. Onder leiding van paddenstoelenspecialist Wim Veraghtert gaan we in een kapvlakte in de Dendervallei op zoek naar paddenstoelen. Naast het op naam brengen van de soorten willen we aan de hand van de inventaris een inschatting maken van de waarde van het terrein en hoe het beheerd dient te worden.

Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be zondag 2 september

Landschaps- en bomenexcursie afd. Denderleeuw  14:00 - 17:30





 

Denderbrug Kaaistraat Erembodegem Wandeling in de Kapellemeersen Erembodegem, omgeving Sint- Amanduskapel en Dendervallei.

Dirk De Vis – 053 78 45 42 Stevig schoeisel zondag 9 september

Spinnenzoektocht afd. Ninove

Inventarisatie Plantenwerkgroep Allium  18:30 - 22:00







Actieve natuurboottocht op de Dender afd. Ninove afd. Boven-Dender  10:00 - 18:00











Dendervallei ter hoogte van Nonnenborre 32, 9400 Appelterre- Eichem Wie aan herfstnatuur denkt, denkt aan spinnen. Onder leiding van spinnendeskundige Bryan Goethals gaan we op zoek naar diverse spinnensoorten; we leren ze herkennen, vangen en we leren meer over hun gewoontes en ecologische waarde. Ook geschikt voor gezinnen.

Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

nr. 3 - juli 2012

Om 9:20 station Geraardsbergen of om 10:00 aan D. Debodtkaai in Ninove (opstapplaats) Gezinsvriendelijke daguitstap in de Dendervallei tussen Ninove en Geraardsbergen. Terwijl je op de boot geniet van een drankje, geven diverse gidsen een woordje uitleg over de natuur en de reservaten die traag de revue passeren.

Omstreeks 13 uur wordt aangemeerd in Geraardsbergen en is het tijd voor een picknick op een (hopelijk) zonnig terrasje.

Om 14 uur leidt Willem Boonen een geanimeerde stads- en natuurwandeling naar de top van de Oudenberg met aandacht voor het cultuurhistorisch verleden van de stad en de unieke natuur en landschappelijke schoonheid van de Kapelmuur.

Na een afsluitend terrasje terug naar het station.

Om 17 uur terugtocht met de trein voor de mensen die in Ninove vertrokken.

Uiterlijk 7 september reserveren voor de boottocht is verplicht door e 5 per volwassene en e 2 per kind over te schrijven op rekeningnummer 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding van het aantal volwassenen en kinderen.

Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Lunchpakket en goed humeur vrijdag 21 september

Avondwandeling op Ledezijde afd. Lede-Houtem

Natuurreservatentocht van De Padstappers afd. Boven-Dender 





 

Impe dorpsplein Op deze wandeling tonen we de mooie hoekjes van Ledezijde in het mooie avondlicht van de ondergaande zon.

Peter De Craecker – 0473 95 40 06

vrijdag 21 en zaterdag 22 september

Nachtvlinderinventarisatie afd. Ninove  vrijdag 18:30 - 23:00

zaterdag vanaf ochtendschemer – 10:00

Vrij vertrek tussen 7.30 en 15 uur, aankomst tot 18 uur Loodsen Derito, Brambroek, Ophasselt Uitgestippelde wandellussen van 7, 10, 16, 22 of 32 km door o.m. het Ophasseltbos en het natuurreservaat Moenebroek. e 1,5 pp., e 1,1 voor leden van Aktivia www.padstappers.be

BEHEERSWERKEN zaterdag 7 juli

Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding  9:00 - 12:00







Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Afvoeren maaisel droge graslanden of bestrijding Amerikaanse vogelkers.

Vooraf contact nemen met Stefaan Thibau – 052 42 69 72 zaterdag 21 juli

Werkvoormiddag in het Raspaillebos afd. Boven-Dender  9:00 - 12:30

 



Juffrouwkapel, Raspaillebos We gaan verder met het opruimen van de Juffrouwkapel zodat later dit jaar de heropbouw kan beginnen.

Werkhandschoenen zijn aangewezen.

Ook hamer, beitel en truweel mag je meebrengen. Drank en een versnapering worden aangeboden.

Koen Steenhoudt – 054 58 67 58 koen.steenhoudt@skynet.be zaterdag 4 augustus

 19:00

 



Dendervallei ter hoogte van Nonnenborre 32 te Appelterre Wetenschappelijk onderzoek: nachtvlinders vangen en op naam brengen.

Kom je graag een kijkje nemen? Bel dan even of stuur een mailtje voor meer informatie en de juiste locatie.

Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be zondag 30 september

zondag 16 september

 14:00 - 16:00







Parking stedelijk kerkhof, Leo De Bethunelaan, Aalst Km-hok D4 51 11 - Aalst Moorsel / Koeburg Peter Tolleneer – 053 57 00 84 allium@belgacom.net







Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding  9:00 - 12:00







Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse Vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot.

Vooraf contact nemen met Stefaan Thibau – 052 42 69 72 Dirk De Mesel – 052 42 67 28

17

zaterdag 18 augustus

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender  9:00 - 12:30

 



Ter plaatse, nog af te spreken In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld.

Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

 Beheerswerken in onze reservaten.

 In een natuurreservaat is altijd wel

Drank en een tussendoortje worden aangeboden.  Marc Michiels – 053 67 11 91

marcusmichiels@yahoo.com zaterdag 15 september

Beheerswerken Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding 

 

Tijsluis Nieuwe Dender, kant van Appels Hooilandbeheer.

Vooraf contact nemen met Bart Dierickx – 052 21 03 81 zaterdag 22 september

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender

 Plaats van afspraak wordt later

bevestigd

zaterdag 29 september

 9:00 - 12:00 en 14:00 - 17:00

zondag 9 september

 8:30 - 12:30

een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld.  Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09

carlos.dhaeseleer@skynet.be

Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding  9:00 - 12:00







Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Afvoeren maaisel droge graslanden of bestrijding Amerikaanse vogelkers.

Vooraf contact nemen met:

 9:00 - 12:30

 Ter plaatse, nog af te spreken

De taal der kleuren Luk Van Holen woont en werkt in het Pajottenland.

Als schilder geeft hij in de stilte van zijn atelier vorm aan de indrukken die hij buiten opdoet. Het zijn vooral momentopnames van streken waar hij bewust de stilte opzoekt. Ook het licht en de kleur spelen een belangrijke rol in zijn composities.

Zo vindt hij vooral inspiratie in de landschappen van o.a. Noord-West Frankrijk (cap Gris Nez) en de uitgestrekte Champagnestreek, en ook de prachtige zuidkust van Zweden. Luk leerde enkele jaren geleden de muziek van Arvo Pärt kennen, een kunstvorm waarvoor hij een enorme bewondering heeft en waarvan hij, op zijn manier iets wil overbrengen op doek en papier. De dichter Willie Verhegghe over de kunst van Luk Van Holen: ’dat Luk in zijn werk na al die tijd zichzelf trouw is gebleven, siert

hem. Hij blijft de tekenaar-schilder, die de werkelijkheid behoedzaam aftast, die op zoek gaat naar de kracht van de eenvoud en de oervormen, die zich graag verliest in de overweldigende kleurenrijkdom van de natuur.’ In het gedicht ‘de taal der kleuren’, opgedragen aan de schilder, verwoordt hij het zo: Spreken zonder woorden doe ik, De taal der zwijgende aarde.

En in mijn hoofd Steken sterren hun kop op, Maakt de maan haar nachtelijke kleuren klaar.

Dit is de genesis van de natuur, Dagen worden in de verf gezet En nachten buigen naar het licht.

Laaiend licht, De grage luwte van het leven.

Luk Van Holen

Op zaterdag 21 en zondag 22 juli, telkens van 14-18 u, is er naar jaarlijkse gewoonte het open atelier in het pittoreske decor van Luk’s schuur in de Bruinsbroekstraat nummer 8 te Galmaarden.

En op de Open Monumentendagen, op zaterdag 8 september van 13-19u en zondag 9 september van 10-18u, worden een reeks werken tentoongesteld in het NMEC De Helix, Hoogvorst 2 te Grimminge.

Voor een glimp vooraf: www.lukvanholen.be

18

nr. 3 - juli 2012

Gierzwaluwen

Zomerse blitsbezoekers Maak kennis met de gierzwaluw: een sublieme vlieger die bijna zijn hele leven op de vleugels doorbrengt. Na dit verhaaltje zal je met veel respect omhoog kijken naar de luidruchtige capriolen van gierzwaluwen boven een zomers terrasje in de binnenstad!

Geen echte zwaluw

Het verenkleed is donker bruinzwart, met een lichte keelvlek. Vooral in de buurt van de broedplaats produceren ze een typische ‘gierende’ roep, vaak in koor. Ze kunnen 10 tot 20 jaar oud worden. Gierzwaluwen broeden in de bebouwde omgeving. Ze bewonen spleten en gaten in oude gebouwen. Oorspronkelijk waren gierzwaluwen rotsbewoners. Door de eeuwen heen hebben ze

© Vilda - Yves Adams

Gierzwaluwen zijn geen ‘echte’ zwaluwen, zoals de boerenzwaluw. Uiterlijk hebben ze wel wat van elkaar weg, maar dat is geen aanwijzing voor verwantschap. De gelijkenissen zijn het gevolg van hun lichaamsbouw, aangepast aan het leven in de lucht. Gierzwaluwen hebben lange, sikkelvormige vleugels en een licht gevorkte staart.

5 Plaatsen van een gierzwaluwnest

nr. 3 - juli 2012

19

het verlies van een traditionele broedplaats is dan ook problematisch.

© Vilda - Yves Adams

In de Denderstreek

5 Superkorte poten de rotsen ingeruild voor onze huizen. Het zijn koloniebroeders: verschillende koppels wonen vaak samen. Renovatie van oude gebouwen waarbij nestplaatsen verdwijnen, is negatief voor de soort. Gierzwaluwen zijn erg plaatstrouwe vogels:

Gierzwaluwen kan men in de hele Denderstreek waarnemen. Door hun nestplaatskeuze broeden ze echter slechts op een relatief beperkt aantal locaties. Alle steden en grotere agglomeraties in de regio tellen een aantal broedparen. Daarnaast komen ze ook voor in een aantal dorpskernen, waar de kerk vaak het centrum van activiteit is.

In tegenstelling tot de ‘echte’ zwaluwen lijkt de gierzwaluw vrij goed stand te houden in de regio, maar vermoedelijk is er op lange termijn sprake van een afname.

Een beetje hulp is welkom De gierzwaluw is een soort die zich goed leent tot het nemen van lokale beschermingsacties in stedelijk milieu. Het ophangen van nestkasten is een eenvoudige manier om dit te doen. Een sterke aanrader voor een laagdrempelig project om de lokale milieu-ambtenaar warm voor te maken!

Proefondervindelijk is ontdekt dat het afspelen van geluid kan helpen om de nestkasten aantrekkelijker te maken voor de vogels. Gierzwaluwen zijn gewoontebeesten, die niet zo snel nieuwe plekjes aanvaarden.

De ultieme vliegmachine

© Vilda - Yves Adams

Gierzwaluwen kunnen behendig en zeer snel vliegen, tot ongeveer 120 km per uur. Ze brengen haast hun hele leven vliegend door: slapen, eten en zelfs paren doen ze in de lucht! Gierzwaluwen die geen nest hebben, verzamelen zich ’s avonds in grote groepen en stijgen dan samen naar een flinke hoogte om dan in een soort halfslaap te blijven rondzweven. Deze levenswijze heeft ertoe geleid dat het lichaam van een gierzwaluw een evolutionair staaltje aerodynamica is!

Altijd onderweg 3 ...en superlange vleugels!

20

Gierzwaluwen zijn trekvogels bij uitstek. Ze brengen de winter door in Afrika ten zuiden van

nr. 3 - juli 2012

Wouter Faveyts

 Sikkelvormig vliegbeeld

nr. 3 - juli 2012

ongunstig is voor gierzwaluwen. In dat geval blijven ze niet bij de pakken zitten. Ze zijn in staat om slecht weer te ontwijken door trektochten van vele honderden kilometers te ondernemen, helemaal rond regen- en stormdepressies heen.

Eens te meer het bewijs dat adembenemende natuurfenomenen echt niet alleen te zien zijn in tv-programma’s die nog maar eens de trek van gnoes en zebra’s tonen. Het speelt zich gewoon allemaal boven onze neus af! Aan ons om ervan te genieten.

Wouter Faveyts

Meer info over Gierzwaluwen INFO

de Sahara. In het voorjaar bereiken de eerste ons vanaf half april; de meerderheid komt begin mei aan. Recent onderzoek heeft aangetoond dat de vogels de trek van Afrika naar Europa in één lange ruk ondernemen. Er wordt niet getalmd om het broedseizoen aan te vatten. Veel tijd hebben ze immers niet te verliezen: eind juli, direct na het uitvliegen van de jongen, verlaten gierzwaluwen ons immers alweer. Deze snelle terugtocht wordt verklaard doordat de vogels snel weer in Afrika willen zijn om daar te kunnen meeliften met de zogenaamde ‘intertropische convergentiezone’, een zone met stijgende, vochtige lucht, die zorgt voor regenval. In de loop van het najaar beweegt deze zone zuidwaarts over het Afrikaanse continent, om dan het volgende voorjaar en zomer noordwaarts te trekken. Gierzwaluwen volgen deze zone gedurende een groot deel van het jaar, jagend op de weelde aan insecten die ontstaat na de passage van regenfronten.

Hun afhankelijkheid van vliegende insecten zorgt ervoor dat langdurig slecht weer erg

www.natuurpunt.be/gierzwaluw

21

Ontdek het mooiste van onze regio

16 september: Denderboottocht en wandeling Het traject van de Dender stroomopwaarts Ninove tot Geraardsbergen behoort zonder enige twijfel tot de landschappelijk mooiste routes van Vlaanderen. De Oudenberg torent op het einde van deze route als een koning boven de regio uit.

Met spectaculaire vergezichten. We bieden je op 16 september een zeer gezinsvriendelijk en gevarieerd programma aan dat je laat genieten van beide toppers.

Er naartoe en terug

Ninove. Om 10 uur vertrekt de boot aan de Desiré De Bodtkaai in Ninove. Parkeren kan/moet op de grote parking van het Zusterhuis (Onderwijslaan) of op de Colruytparking (Centrumlaan). Want het is in Ninove ook net autoloze zondag! Wie ‘s avonds naar Ninove terug moet, kan in Geraardsbergen de trein nemen naar het startpunt.

Boottocht 10 uur: De boot verlaat Ninove en zet koers naar Geraardsbergen. Diverse Natuurpuntgidsen laten je bij een drankje genieten van al het moois dat

© Vilda - Yves Adams

De laatste jaren hebben we volop kunnen genieten van een mooie nazomer. We hopen dat dit ook nu het geval is. De afdelingen Ninove en BovenDender hebben wat te tonen als het aankomt op reservaten en landschappen. Beide afdelingen slaan dan ook graag samen de handen aan de ploeg om je een mooie en leerrijke dag te bezorgen. Om het je gemakkelijk te maken, zijn er twee instapmogelijkheden. Mensen uit de streek van Geraardsbergen kunnen om 9.20 uur in het station van Geraardsbergen de trein nemen naar

22

nr. 3 - juli 2012

www.milieuboot.be

 Milieuboot op de Schelde

Stadswandeling en terrasjesgenot 13 uur: Aankomst in Geraardsbergen en middagpauze op een terrasje. Gelieve dus naast je goede humeur ook je lunchpakket mee te nemen.

14 uur: Start van een geanimeerde stads- en natuurwandeling naar de top van de Oudenberg onder leiding van Willem Boonen. Tijdens de wandeling maken we kennis met het rijke cultuurhistorisch verleden van de stad, ondervinden we de Muur aan den lijve en ontdekken we de unieke schoonheid van de natuur en het landschap om en rond de Kapelmuur.

nr. 3 - juli 2012

16 uur: Afsluitend terrasje bij de Kapelmuur.

16.30 uur: Einde. Nadien afzakken naar het station voor mensen die in Ninove vertrokken.

18 uur: Terug in Ninove voor wie daar vertrok.

Mis deze unieke kans niet om alle natuur- en landschapswaarden in de bovenloop van de Vlaamse Dender beter te leren kennen. Vooraf tijdig inschrijven voor de boottocht is verplicht door 5 EUR per volwassene en 2 EUR per kind over te schrijven op rekeningnummer 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding van het aantal volwassenen en kinderen. Opgelet: doe dit tijdig want het aantal plaatsen is beperkt.

Natuurpunt Ninove en Boven-Dender INFO

aan een heerlijk rustig tempo de revue passeert.

En dit alles in leuk Natuurpuntgezelschap. De Natuurpuntreservaten Dendervallei in Ninove, Outer, Appelterre-Eichem en Zandbergen, de Gemene Meers in Grimminge en de Boelaremeersen in Nederboelare, Schendelbeke en Onkerzele passeren de revue. Ook over de ANBreservaten Kwaadbroeken in Pollare en Nuchten in Idegem wordt wat meer verteld. Uiteraard is er ook aandacht voor de waterkwaliteit en diverse losse natuurelementen, zoals ijsvogels, libellen en waadvogels op trek. Voor velen is het versluizen van de boot ook al een attractie op zich.

wouter.mertens@natuurpuntninove.be 0495 68 89 33

23

Nacht van de vleermuis 2012 Ooit oog in oog gestaan met een vleermuis? Benieuwd of alle enge verhalen waar zijn? Fladder dan op 24 of 25 augustus naar een van de drie activiteiten in de Denderstreek met als thema ‘Nacht van de Vleermuis’! Zowel in Aalst, Berlare als in Ninove kan je deze fascinerende diertjes beter leren kennen.

Afdeling Dendermonding INFO

De Europese Nacht van de Vleermuis is in Vlaanderen een organisatie van Natuurpunt, het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en de Vleermuizenwerkgroep. Er zijn dit jaar twee thema’s die voor vleermuizen veel raakpunten hebben: 20 jaar Habitatrichtlijn en erfgoed.

Leen De Laender, 09 348 30 20 leen.delaender@vzwdurme.be

20 jaar habitatrichtlijn Om de biodiversiteit in Europa te versterken werd in 1992 de Habitatrichtlijn opgesteld. Deze richtlijn vormt samen met de Vogelrichtlijn het hart van het Europese natuurbeleid. Dat beleid is erop gericht om een robuust ecologisch netwerk, Natura 2000, in alle Europese lidstaten te realiseren. Na twintig jaar Habitatrichtlijn zijn (o.a.) de vleermuizen nog steeds bedreigde soorten. Toch gaf de Habitatrichtlijn de vleermuizen al een betere beschermingsstatus. Maar voor de rest zijn de Vlaamse doelstellingen en maatregelen voorlopig onvoldoende om een adequate bescherming van de vleermuizen te garanderen. Ook na 20 jaar is er dus nog veel werk aan de winkel!

Nacht van de vleermuis te Aalst Op zaterdag 25 augustus om 19.30 uur (tot ca 21.30 uur) organiseert Natuurpunt Aalst de happening samen met de Stad Aalst. Er is een kortfilm van 15 minuten, waarna met een batdetector langs de Dender en door de Gerstjens wordt gewandeld op zoek naar vleermuizen.

Onderweg wordt de ijskelder bezocht, die als winterverblijfplaats wordt ingericht. De activiteit eindigt met een ‘Batcafé’ waar een vampierendrankje op je wacht.

Stevige schoenen of laarzen, een zaklamp en regenkledij zijn aan te raden.

Waar: basisschool De Regenboog, Erembodegem-dorp 21 te Erembodegem.

Erfgoed

Nacht van de vleermuis te Berlare Op vrijdag 24 augustus vanaf 19 uur organiseert afdeling Dendermonding de happening dit jaar samen met vzw Durme in het kasteelpark van Berlare. Je mag er rekenen op leuke vleermuisweetjes, een unieke vleermuiswandeling in het kasteelpark en een echt bat-café.

De kleinsten kunnen zelf een vleermuismasker maken en vleermuisjes knutselen.

Waar: Kasteelpark Berlare, dorp 2.

24

INFO

Afdeling Aalst

Diemer Vercayie 0499 14 73 60 Diemervercayie@scarlet.be

Nacht van de vleermuis te Ninove Zaterdag 25 augustus om 19.30 uur worden de kinderen geschminkt als vampier of vleermuis en kan er al iets gedronken worden in het batcafé. Om 20 uur start een voordracht over vleermuizen die geschikt is voor het hele gezin, omstreeks 21 uur gevolgd door een wan-

Natuurpunt Ninove INFO

Forten, mergelgroeven, bunkers, ijskelders, kerken… zijn erfgoedgebouwen waar we vleermuizen kunnen vinden. Kerken als zomerverblijven, de grotachtige constructies als winterverblijven. Forten en mergelgroeven hebben we in de Denderstreek niet, maar er zijn wel kleine objecten zoals ijskelders en bunkers, en natuurlijk zijn er ook veel kerken. Verschillende kerken in de Denderstreek werden al ingericht voor vleermuizen, zodat deze dieren hier in optimale omstandigheden hun jongen kunnen krijgen.

Joachim De Maeseneer

joachimdm@yahoo.com 0499 80 89 05

nr. 3 - juli 2012

deling langs de Dender. Onder leiding van een zoogdierenspecialist en met gebruik van een bat-detector en een sterke lamp zoeken we naar vleermuizen. Er is ook aandacht voor de variatie aan nachtvlinders, die prooi

nr. 3 - juli 2012

zijn voor onze vleermuizen. Einde rond 22 uur met een nabespreking in het batcafĂŠ.

Waar: afspraak in zaaltje boven CafĂŠ In den Keizer, Burchtstraat 9 te Ninove.

25

Van Cotthem tot de Oombergse bossen

Pittoresk landschap met een paar knelpuntjes Op paasmaandag 2012 organiseerde de vzw Leefbaar B-O-S (Balegem-OombergenSint-Lievens-Houtem) een milieu-educatieve wandeling tussen Cotthem en de Oombergse bossen, i.s.m. Natuurpunt Lede-Houtem, kern Sint-Lievens-Houtem. Naar aanleiding van deze activiteit belichten we kort de natuurrijkdom en de knelpunten van dit gebied.

Pittoresk, golvend landschap

Filip De Vos

De Oombergse bossen vormen samen met Cotthembos (Cotthem was een oude dorpskern van Oombergen) en een deel van de omringende landerijen de hoofdbrok van het lokale Habitatgebied.

Het Vlaams Gewest bouwt hier een reservaatproject uit. Inmiddels is de erkenning van de “Vallei van de Cotthembeek met omringende kouters� als ankerplaats een haalbare kaart gebleken. De vallei van de Cotthembeek is een gaaf bewaarde beekvallei tussen de hellingen met het Cotthembos in het zuiden en de hellingen met de Oombergse bossen in het noordwesten. De Oombergse bossen steken een heel stuk boven de vallei van de Cotthembeek uit, met het hoogste punt op 75 meter. Hier ontspringt de Klokfonteinbeek, die de vorm en

26

waterkwaliteit bepaalt van de bovenloop van de Cotthembeek, waarin ze uitmondt. Naast populierenaanplanten vinden we er ook mooie stukjes essen- en elzenbronbos met onder meer reuzenpaardenstaart, goudveil, bosanemoon en echte sleutelbloem.

Lawaai van de N42 Bij het kruispunt De Vos, de eeuwenoude kruising van de N46 (Aalst-Oudenaarde) met de N42 (GentWetteren-Geraardsbergen-Lessen), ervaren we aan den lijve de grote geluidhinder, zelfs op deze verkeersluwe paasmaandag. Op initiatief van de vzw Leefbaar B-O-S werden vorig jaar geluidsmetingen georganiseerd door het Agentschap Wegen en Verkeer; de normen werden herhaaldelijk overschreden. Leefbaar B-O-S is daarom verheugd dat de betrokken overheden intentieverklaringen hebben afgelegd om de N42 vanaf Gijzenzele (Oosterzele / Zwevende rotonde) tot aan het kruispunt De Vos te Oombergen met fluisterasfalt te overlagen. Ook flitspalen op cruciale plaatsen zullen hun steentje bijdragen tot het drukken van de decibels.

nr. 3 - juli 2012

Op het voormalige vliegveld van Oombergen, langs de N42, wordt mogelijks een mega-agrogasinstallatie ingeplant met een capaciteit van 60.000 ton per jaar, en dit op luttele meters van het Habitatgebied, en vlakbij de woonkernen van Oombergen, SintLievens-Houtem en Balegem. De afwatering van deze installatie zou uitmonden in de Klokfonteinbeek. Pollutie van bodem, ondergrond en grondwater, extra overlast van geluid, uitlaatgassen door bijkomende transportstromen en geuroverlast zijn in de toekomst niet denkbeeldig.

Ironisch genoeg zijn er in de regio geen mestoverschotten. De inplanting van een installatie van een dergelijke omvang zou ook meteen het startsein kunnen betekenen van een verdere industrialisering van de onmiddellijke omgeving, met nog meer milieuverstorende activiteiten. Grootschalige productie van energiegewassen zal noodzakelijk zijn om de installatie van de nodige input te voorzien. Natuurlijk moet er over alternatieve energie worden nagedacht, doch natuurbehoud en -bescherming en het behoud van voldoende open ruimte mag men daarbij niet uit het oog verliezen.

Vooral gebieden die voorbestemd zijn als toekomstig natuurgebied (Habitatgebied en VEN-gebied) verdienen de nodige erkenning.

Filip De Vos

Agro-gasinstallatie: waar eindigt het?

Tevens wordt gedacht aan wandelaars, fietsers, ruiters en mountainbikers, die medegebruiker zullen zijn van deze nieuwe wegen. Uiteindelijk worden binnen dit nieuwe infrastructuurkader de landbouwpercelen herschikt. De ruilverkaveling in Sint-Lievens-Houtem sluit geografisch aan bij het Habitatrichtlijngebied “Cotthembos – Oombergse bossen”. Het uitwerken van een goed evenwicht tussen natuurbehoud en -beheer, recreatie in het open gebied en duurzame landbouw is daarom van groot belang. Er moet vastgelegd worden wat een ‘correct’ en ‘gepast’ gebruik is voor de heraangelegde landbouwwegen. Indien men de zachte recreant voldoende wil laten genieten van de prachtige, golvende omgeving van de Klokfontein- en de Cotthembeek, dan wordt alle verkeer dat niet bedoeld is voor de grondgebonden land- of tuinbouw best geweerd.

Ivan De Roo

Ruilverkaveling Op de terugweg naar Cotthem via de noordkant van de Oombergse bossen komen we langs de ruilverkaveling in Sint-Lievens-Houtem, die na jaren van analyse en voorbereiding nu in de uitvoeringsfase zit. Landbouwwegen worden heraangelegd en met steenslag of een tweesporenbeton verhard en de waterhuishouding wordt waar nodig verbeterd om bodemerosie tegen te gaan.

nr. 3 - juli 2012

Leefbaar B-O-S is de lokale vzw, die in samenwerking met Natuurmunt Houtem ijvert voor het vrijwaren van de leefbaarheid in het grensgebied Balegem (Oosterzele), Oombergen (Zottegem) en Sint-Lievens-Houtem. www.leefbaarbos.be

27

Natuur, meer dan planten en dieren…

Tijdens natuurwandelingen staan we meestal stil bij de boeiende wereld van fauna en flora. Logisch, want interesse voor planten en dieren is een drijfveer voor een organisatie als Natuurpunt. Maar naast fauna en flora, of de levende natuur, is er ook nog de niet levende natuur.

De niet-levende natuur Onder niet levende natuur rekenen we elementen als ondergrond, bodem, waterlopen, lucht en klimaat.

In het dichtbevolkte Vlaanderen wordt bovendien het karakter van een natuurgebied ook bepaald door het historisch en huidig landgebruik door de mens.

Juist de relaties tussen de niet levende en de levende natuur en de invloed van de mens hierop maken het bestuderen van de natuur bijzonder boeiend en stellen ons in staat om het natuurlandschap te ‘lezen’.

Zo kan je het al dan niet voorkomen van bepaalde planten- en diersoorten gemakkelijker verklaren.

Interessante bronnen van informatie

Natuurpunt Houtem ziet het ruim Als nieuwbakken Natuurpuntafdeling proberen we met Natuurpunt Houtem de natuur in een zo ruim mogelijke context te benaderen. Recent verkenden we de omgeving van de Klokfontein te Oombergen en werd de bedreiging van een mogelijke vergistingsinstallatie en ruilverkaveling grondig toegelicht (zie elders in Dendriet). Tijdens een landschapswandeling gingen we dieper in op de geologie en het historisch landgebruik in de vallei van de Cotthembeek.

28

 Ferrariskaart Cotthem

We zijn ervan overtuigd dat de aandacht voor plant en dier in relatie met de omgeving waarin ze voorkomen het boeiende verhaal van de natuur compleet maakt.

Afdeling Houtem INFO

Om dit inzicht te verwerven hoef je geen historicus of geoloog te zijn. Via het internet vind je heel wat bronnen die je kunnen helpen om natuurlandschappen te doorgronden. Een mooi voorbeeld is de bodemkaart op de site van het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen (www.agiv.be, selecteer geoloketten). Je kunt er per locatie nagaan met welke bodemsoorten je te maken hebt of hoe vochtig de bodem is. Daarnaast is er ook de Ferrariskaart uit 1771, die je terugvindt via de website van de Koninklijke Bibliotheek van België (www.kbr.be, doorklikken op ‘collecties’, ‘kaarten en plannen’, ‘digitalisering van de Ferrariskaart’). Deze kaart geeft je een fascinerend beeld van het toenmalige landschap.

Erwin Declercq nphoutem@gmail.com

nr. 3 - juli 2012

Natuur door elke lens Op 25 maart werd in Zonnegem een workshop Natuurfotografie met laagdrempelige topics gehouden, waarbij je met ongeacht welk toestel iets kon opsteken. De amateurfotografen konden de tips & tricks aangaande kwaliteit van licht, compositie, balans en sfeer zelf uittesten. Op algemene vraag zal een vervolg-workshop in de planning opgenomen worden. We willen de afwezigen alvast enkele basistips mee geven.

nr. 3 - juli 2012

dus. Je zult merken dat dit een groter ‘wauw-effect’ geeft dan bij een standaard standpunt.

A Een foto staat of valt met de keuze van de achtergrond. Elimineer storende factoren: hinderlijke kleurvlekken, overbelichte (vaak witte) elementen, lijnen die het oog van het onderwerp afleiden, enz.

Herkadreer of ga op zoek naar een ander onderwerp met een betere achtergrond.

Natuurpunt Houtem INFO

A Ga rond zonsopgang of zonsondergang op pad zodat je kunt profiteren van het ‘gouden licht’. Dit zorgt voor zachte schaduwen en een mooie warme gloed die bijdragen aan de sfeer.

A De regel van derden is het meest eenvoudige hulpmiddel voor je compositie. Deel je beeldvlak in negen gelijke stukken en plaats je onderwerp(en) op één van de lijnen of snijpunten.

A Een horizon hoort zelden thuis in het midden!

Bekijk het landschap en beslis wat het meest interessant is om te zien. Plaats je horizon op 1/3 van de bovenkant als je voorgrond meer bijzonderheden bevat dan de lucht. Bij een minder interessante voorgrond maar opmerkelijke wolken plaats je je horizon op 1/3 van de onderkant van je beeld.

A Lig eens bij een bloem en fotografeer die van onder naar boven toe, vanuit kikvorsperspectief

Jeffrey Van Daele nphoutem@gmail.com

29

Gear for Adventure

Geniet méér in de natuur...

met het juiste materiaal van bij Trekking P Gore-tex jassen P Windstoppers

Thermische t-shirts P

Waterdichte schoenen P Verrekijker P van Rugzak P toon r e v op GPS t P orting Natuurpun k % 5 rt lidkaa

600m2 vol gespecialiseerde uitrusting

Hernieuwbare energie voor uw bedrijf Haalbaarheidsstudies en advies inzake biomassa, zonne-energie en windenergie voor bedrijven (ook KMO’s) Zero Emission Solutions bvba Frits De Wolfkaai 8/24 9300 Aalst Tel +32 (0)53 41 66 66 Fax +32 (0)53 41 66 00 www.zeroemissionsolutions.com

Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst  053 705 222 info@trek-king.be - www.trek-king.be

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aan­ge­name wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaam­heid van natuur en landschap vanuit een bre­­de maat­ schappelijke visie. Onze activitei­ ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking. www.natuurpunt.be

AFDELINGEN Aalst

Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be

Affligem-Liedekerke Kern Affligem

RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN Giften Reservatenfonds: rekeningnummer: 293-0212075-88 met vermel­ ding van de projectnaam en het projectnummer.

Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar.

Boelaremeersen te Neder­boelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

Brede Schoren en Konkelschor te Berlare 6616

Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Kern Liedekerke

Dendervallei te Ninove 6099

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

Denderleeuw

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpunt ninove.be

Dendermonding

Den Dotter/ Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere 6149

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Erpe-Mere

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Boven-Dender

Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

Groot-Haaltert

Jo wittevrongel - 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be

Lede-Houtem

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Ninove

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

WERKGROEPEN Werkgroep Invertebraten

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Vogelwerkgroep Cinerea

Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be

Plantenwerkgroep Allium

Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net

Zoogdierenwerkgroep Denderstreek Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 Joachimdm@yahoo.com

Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be www.zwamvlok.be

Werkgroep amfibieën & reptielen Ward Koen De Maere greatskua2002@hotmail.com 0485 68 89 82

nr. 3 - juli 2012

Jo Wittevrongel - 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be

Everbeekse bossen - 6210

Koen Van Den Berge 055 42 83 90 koen.vandenberge@skynet.be

Gemene Meers te Idegem 6647 Luc Favijts - 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be

Ledezijde 6657

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Moenebroek te Geraards­bergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

Molenbeekmeersen te Den­ derleeuw/Okegem - 6646 Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Padde- en Porrebeekvallei te Dendermonde - 6652 Dirk Van den Bossche - 052 42 49 60

Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Pamelse meersen, Dom­me­lingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Phenixberg te Okegem - 6618 Wouter Mertens - 054 32 51 71 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

Raspaillebos te Grimminge 6164 Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 k.steenhoudt@skynet.be

Rietbeemd te Moer­beke/ Viane/Lessines - 6058

't Groot Schoor te Grem­bergen 6603

Godfried Merlevede - 068 30 01 07 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com

Heidemeersen te Berlare 6644

Sint-Onolfspolder te Appels/ Dendermonde - 6623

Tarcy Verstraeten - 052 21 11 11

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Hogedonk te Gijze­gem/ Herdersem / Mespelare - 6243 Brian Roelandt Brian.Roelandt@telenet.be 052 22 57 71

Honegem te Erpe-Mere/ Aalst/Lede - 6123

Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50 wim.dhaeseleer@honegem.be www.honegem.be

Keelman te Denderhoutem 6178 Jo Wittevrongel - 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be

Korte Lake te Overboelare 6655

Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@skynet.be

Kravaalbos te Meldert 6071

Frans Roggeman fransroggeman@msn.com

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuur­punt­afdelingen en zes studie­werkgroepen in de Dender­ streek. Deze af­delin­gen en werkgroepen wil­len zowel occasioneel als struc­tureel in­tens sa­men­wer­ ken. Je kan voor meer inlich­ tingen steeds terecht bij de con­ tactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie. Deadline volgende Dendriet: 1 november 2012.

Bart Dierickx - 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91­ marcusmichiels@skynet.be

Wachtbekken 6 In Sint-Gillis/Dendermonde Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213

Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Dender­streek­ afdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van  7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonne­ment Dendriet, middenkatern afde­ling...”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuur­punt is niet mogelijk.

REDACTIERAAD Koen Steenhoudt - redactiesecretaris.

Wouter Mertens - hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever.

Daan Stemgée, Joachim De Maeseneer - redactiekern.

Stijn De Ryck - budgettering.

Marc Symoens - corrector.

Mikol De Decker - adresbeheer.

Willy Beeckman, Rik De Baere, Eric De Block, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Jo Ottoy, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken.

Wilfried Veldeman - lay-out.

Werkten ook mee aan dit nr:

Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612

Jo De Coninck, Erwin Declercq, Ivan De Roo, Filip De Vos, Wouter Faveyts, Leen Martens, Jeroen Mentens, Milieuboot, Stad Dendermonde, Jeffrey Van Daele, Luk Van Holen, Vildaphoto: Yves Adams, Rollin Verlinde.

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Druk

Georges Jacobs - 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be

Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

Drukkerij Druk in de Weer, Gent Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen.

31

8 juli - Big Jump

INHOUD 2 En het orkest bleef spelen 4 Pasar - Natuurpunt 6 Project Erembald - Kravaalbos 10 Moeder waarom jumpen wij?

12

Spring mee op 8 juli

15 Denderkalender

Deze titel verwijst naar:  het Griekse dendron, wat boom betekent,  een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,  de vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie­­­- kanaal dus,  het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken,  tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...

18 De Taal der kleuren

Retouradres: De Decker Mikol,

19

Gierzwaluwen

22

Boottocht Bovendender

Redactieadres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden E-mail: dendriet@skynet.be

24 Nacht van de Vleermuis 26 Van Cotthem tot Oombergse bossen

Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen

Websites: www.denderstreek.waarnemingen.be Verantwoordelijke uitgever: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Heldergemstraat 161 9450 Heldergem

Foto’s voorpagina: Op stap in de Franse Gaume: Koen Steenhoudt Wilgenroosje en Moerasspirea: Vilda - Rollin Verlinde Geelgors: Vilda - Yves Adams

Schenk een lidmaatschap !

Gezinslidmaatschap: e 24 op rekening 230-0044233-21 Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor e 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels) Voor e 38,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus als Dendriet (vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)