dendriet 2012 nr 4 jaargang 11

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X

BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

jaargang 11

nummer 4 - 2012 Retouradres: De Decker Mikol, Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

driemaandelijks tijdschrift

Vierkante meter natuur 20 jaar Honegem Bijzondere broedvogels Dag van de natuur

okt. - nov. - dec.

Ideeën voor een krachtdadig gemeentelijk milieu- en natuurbeleid Op 14 oktober kiezen we een nieuw gemeentebestuur. Het verenigingensteunpunt Tandem maakte een bundel met 35 acties voor een krachtdadig gemeentelijk milieu- en natuurbeleid. In dit artikel pikken we er een aantal uit als inspiratiebron voor de nieuwe gemeentebesturen in de Denderstreek.

Duurzaam ruimtegebruik Stel groene en blauwe RUP’s op Ruimte geven aan natuur en water zorgt ervoor dat wateroverlast bij piekneerslag vermeden wordt en biedt een leefgebied voor planten en dieren. Door het opstellen van een groen en/ of blauw ruimtelijk uitvoeringsplan kunnen natte zones bewaard blijven als waterbergings- of infiltratiegebied en kan ruimte voor water en natuur gereserveerd worden. Voer een actief gemeentelijk grondbeleid Via een actief grondbeleid en het opzetten van een lokale grondenbank kan de gemeente werk maken van een ruimtelijke beleidsvisie. Gronden uit de grondenbank kunnen worden ingezet als ruilgronden voor overstromingsgevoelige gebieden, zones met interessante natuurwaarden of onbebouwde kavels in woongebieden. Op die manier kan gebouwd worden aan een ecologisch netwerk, maar ook aan een sociaal woonbeleid. Stel een mobiliteitsplan op Met een doordacht mobiliteitsplan kan het autoverkeer in het centrum worden beperkt. Dit vermindert ook lucht- en geluidshinder en verhoogt de leefbaarheid en verkeersveiligheid van het centrum. Veiligheid en comfort van de zwakke weggebruiker staan centraal.

Herwaardeer de functionele trage wegen Functionele trage wegen moeten beter worden beschermd en onderhouden. De gemeente moet een inventaris maken van de bestaande trage wegen. Waar nodig moeten deze weer worden vrijgemaakt. Een aangepaste bewegwijzering en een opname in de gemeentelijke stratenplannen maken ze toegankelijk en bruikbaar voor voetgangers en fietsers.

Water Geef ruimte aan water I.p.v. water zo snel mogelijk af te voeren, moet het langer worden vastgehouden waar het valt. Verhardingen dienen zoveel mogelijk vermeden te worden. Een herwaardering van het grachtenstelsel is hierbij cruciaal. Grachten, beken en rivieren moeten de kans krijgen om te meanderen waardoor het water minder snel wordt afgevoerd. Valleigebieden moeten hun winterse overstromingsfunctie terugkrijgen. Zorg voor een doeltreffend waterzuiveringsbeleid Een onderhoudsplan voor rioleringen is een noodzaak. Bij nieuwe of vernieuwde rioleringen moet een volledig gescheiden afvoersysteem voor regenwater en afvalwater voorzien worden. Daarnaast is het noodzakelijk om alle individuele

lozingspunten op te lossen via een individuele behandeling van afvalwater. Lozingen in waardevolle natuurgebieden dienen bij voorrang opgelost te worden. Vermijd bodemerosie Bodemerosie leidt tot een afname van bodemkwaliteit en -productiviteit, maar ook tot belangrijke schade door modderoverlast in stroomafwaarts gelegen (woon)gebieden. De gemeente kan een erosiebestrijdingsplan opmaken dat de prioritaire knelpunten weergeeft en maatregelen bevat om bodemerosie te beperken. Dit kan gaan van teelttechnische en perceelsgebonden maatregelen (niet-kerende bodembewerking, directe inzaai) tot het aanleggen van erosiepoelen, buffergrachten en kleine bufferbekkens. Ook belangrijk is het behoud van of omvorming naar grasland of bos op erosiegevoelige plaatsen.

Natuur en biodiversiteit Profileer je als groene gemeente Natuurgebieden beschermen niet alleen de biodiversiteit. Ze bieden ook mogelijkheden aan bewoners om te ontspannen, te recreëren en tot rust te komen. Gemeenten uit de Denderstreek moeten zich veel meer profileren als groene gemeenten. Hierdoor zal de draagkracht voor natuur toenemen bij de lokale bevol-

nr. 4 - okt 2012

king, en worden ook toeristen aangetrokken die op zoek zijn naar stilte, rust en groen. Het is daarom aangewezen dat gemeentebesturen de uitbouw van natuurreservaten ondersteunen. Stel een bermbeheerplan op Een gemeentelijk bermbeheerplan met bijkomende voorstellen om de natuur in en rond de bermen meer kansen te geven, verhoogt de ecologische waarde van deze bermen als leefgebied en verbindingsas. Een soortenrijke berm die tegelijk de veiligheid van de weggebruiker garandeert is perfect haalbaar. Door de bodem te verschralen wordt de begroeiing lager en zullen de hogere grassen wijken voor lagere, bloemrijkere vegetaties.

Promoot natuurlijk tuinieren Promoot het tuinieren zonder gebruik te maken van pesticiden of kunstmeststoffen. Promoot het creëren van ecologische, biodiverse en natuurlijke tuinen via het geven van informatie of het inrichten van een voorbeeldtuin.

Zorg voor avontuurlijk speelgroen De gemeente kan in parken, speelpleinen en schoolomgevingen ruimte creëren voor speelgroen. Verloren stukjes groen op het grondgebied kunnen een nieuwe inrichting krijgen als speelzone. Op die manier komen kinderen meer in aanraking met de natuur. Stel een bomenbeheerplan op Straatbomen zorgen voor een verhoging van de luchtkwaliteit, landschapswaarde, biodiversiteit en microklimatologische voordelen. Een consistent bomenbeleid zorgt ervoor dat bomen een volwaardige plaats krijgen bij inrichtingsprojecten en dat ze op de juiste manier beheerd worden. Zorg voor bosuitbreiding Gemeentes kunnen stappen ondernemen om bosuitbreiding en bosverbindingen te realiseren. Dit kan door het aankopen van ter-

Verhoog de natuurwaarde van het landbouwgebied Door de schaalvergroting en intensivering van de landbouw

is de biodiversiteit in het landbouwgebied sterk achteruitgegaan. Door landbouwers actief te sensibiliseren en activeren willen we weer ruimte geven aan biodiversiteit in het landbouwgebied. Dit kan onder meer door subsidies voor de aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen zoals hagen, houtkanten en poelen. Er kunnen in samenwerking met VLM of regionale landschappen ook acties ondernomen worden voor het behoud van akkervogels, zwaluwen, steenuilen enz.

 Verhoog de natuurwaarde van het landbouwgebied

nr. 4 - okt 2012

 Profileer je als een groene gemeente

reinen om bestaande bossen uit te breiden of nieuwe bossen aan te planten. Ze kunnen ook terreinbeherende verenigingen financieel ondersteunen bij de aankoop van gronden voor de aanplant van een bos. Dit is een kosteneffectieve manier om nieuw groen te realiseren. De gemeente kan zonevreemde bossen regulariseren door een bestemmingswijziging door te voeren.

Klimaat en energie Stimuleer energiezuinige renovaties Creëer voor bewoners een gunstig renovatieklimaat en promoot energiezuinig renoveren. Het geven van premies bewijst al jaren zijn succes, maar een gunstig wettelijk kader via doordachte bouwbesluiten is even noodzakelijk. Geef het goede voorbeeld door het gebouwenbestand van de gemeente op termijn energieneutraal te maken.

Stimuleer energiebesparing Gedragsverandering kan zorgen voor gemiddeld 10% energiebesparing in een woning. Gemeentes moeten hun inwoners hiervan bewust maken en er blijvende aandacht aan besteden onder meer via informatie op de gemeentelijke website of het gemeentelijk infoblad en het aanbieden van energiescans door energiesnoeiers. Kies voor groene stroom Indien dit nog niet gebeurd is, kies als gemeente voor een leverancier die 100% groene stroom aanbiedt. Dit is de gemakkelijkste en goedkoopste manier om de CO2-uitstoot van de gemeente drastisch te verminderen. Informeer ook de eigen inwoners over de verschillende soorten stroom en databanken waar meer informatie te vinden is over groene stroom en de prijs ervan.

Investeer in eigen hernieuwbare energie Gemeentelijke gebouwen zijn vaak perfect geschikt voor het plaatsen van zonnepanelen. Indien de gemeente niet over budgetten beschikt om zelf te investeren, kunnen de daken ook verhuurd worden aan firma’s die de zonnepanelen zelf financieren. De gemeente kan ook onderzoeken of er op het grondgebied mogelijkheden zijn waarbij de restwarmte van bedrijven gebruikt wordt voor het verwarmen van bijvoorbeeld woningen, ziekenhuizen of zwembaden. Zoek ruimte voor windturbines Hoewel er algemeen een groot draagvlak is voor hernieuwbare energie in Vlaanderen, sneuvelen concrete projecten voor windturbines nog te vaak door weerstanden vanuit de buurt. Als er geschikte locaties in de gemeente te vinden zijn die voldoen aan alle wettelijke normen, moet de gemeente investeringen in windenergie stimuleren i.p.v. resoluut af te wijzen zoals nu al te vaak gebeurt.

Duurzaam productgebruik Vermijd afval zoveel als mogelijk Een gemeente heeft heel wat mogelijkheden om afvalpreventie te stimuleren. Afvalpreventie betekent vaak ook kostenbesparing. Belangrijk is een goede communicatie, ondersteuning en sensibilisering. Verspreid actief stickers om reclamedrukwerk te weigeren. Stimuleer het gebruik van

nr. 4 - okt 2012

herbruikbare luiers door middel van een luierpremie. Stimuleer thuis- of wijkcomposteren. Kies voor duurzame en milieuvriendelijke producten De gemeente dient het voorbeeld te geven op het gebied van duurzame consumptie. Dat betekent dat ze bij al haar aankopen rekening houdt met

milieu- en sociale criteria. Kies zoveel mogelijk voor lokale producten, en anders voor fair trade. Gebruik duurzaam gelabeld hout en geef de voorkeur aan lokale, seizoensgebonden of vegetarische voeding. Stap in het systeem van autodelen Eén gedeelde auto vervangt ongeveer 4 tot 8 particuliere

wagens. De gemeentes kunnen autodelen (bijvoorbeeld Cambio) op diverse manieren stimuleren en ook zelf instappen. Meer info: www.natuurpunt.be/verkiezingen Johnny Cornelis

Eén vierkante meter natuur aan je raam Eén vierkante meter nieuwe natuur per inwoner, ieder jaar opnieuw. Dat is de kern van wat Natuurpunt vraagt aan de lokale besturen die na de gemeenteraadsverkiezingen aan de macht komen. Een maand voor de verkiezingen is het tijd om onze vraag voor meer lokale natuur nog eens extra in de verf te zetten. Daarom hebben we 3 topprioriteiten geselecteerd, die in elk bestuursakkoord opgenomen moeten worden: 1. Realiseer één vierkante meter nieuwe natuur per inwoner, ieder jaar opnieuw 2. Voer één actieplan uit per soortengroep van de Rode Lijst 3. Voorzie minstens e 3 per Natuurpuntlid in de gemeente voor de lokale afdeling

Eén m² natuur: meer leven dan je denkt Elke vierkante meter natuur is winst voor de inwoners van gemeenten en provincies. Want wees nu eerlijk: wie houdt niet van natuur? Door te investeren in natuur kan het nieuwe bestuur werken aan een gezonde en mooie gemeente voor de inwoners. De natuur zorgt voor een streekeigen identiteit en levert tal van nieuwe recreatiemogelijkheden op. Het betekent ook proper water, zuivere lucht, minder schommelingen bij extreme temperaturen en een gratis verzekering tegen overstromingen.

Hang de affiche bij Natuur.blad op en win een elektrische fiets van Lampiris Wil jij ook meer natuur in jouw buurt? Doe mee met de posteractie en win een elektrische fiets van groene energieleverancier Lampiris. 1. Hang de poster die bij het volgende Natuur.blad zit op voor je raam, bij de bakker of op het prikbord op jouw werk. 2. Organiseer je eigen plakactie. Ga naar www.natuurpunt.be/vierkantemeter, druk de poster af en hang heel de buurt vol. 3. Neem een foto van jezelf samen met de poster en zet die op www.natuurpunt.be/vierkantemeter. Onder de deelnemers wordt een elektrische fiets van Lampiris verloot. Meer weten over onze verkiezingsvoorstellen: www.natuurpunt.be/vierkantemeter of volg ons op Facebook en Twitter.

nr. 4 - okt 2012

Honegem 20 jaar later… Een andere kijk op een natuurproject Toen ik 20 jaar geleden het compromis tekende voor de aankoop van de orchideeënweide in de Honegemmeers te Erpe, wist ik niet aan welk avontuur we begonnen, wie we hierdoor allemaal zouden ontmoeten of welke impact dit verhaal zou hebben op zovele mensen. In dit artikel lees je niet veel over soorten of inventarisaties, maar wel over de menselijke kant van 20 jaar bouwen, door een werkgroep van vrijwilligers, aan het natuurproject Honegem, een prachtig gebied tussen Aalst, Lede en Erpe-Mere.

Orchideeënweide In jaargang 21 van ’t Koninkje (1992), het tijdschrift van de toenmalige Wielewaalafdeling Denderland, wordt voor het eerst melding gemaakt van ‘HonegemSolegem: een nieuw Wielewaalreservaat’. Wat waren we trots over dit eerste Wielewaalproject in eigen streek! Enkele jaren eerder werd immers beslist om de Wellemeersen toe te vertrouwen aan Natuurreservaten vzw omdat deze piste meer garanties op succes verzekerde, een maneuver dat destijds bij menig bestuurslid koel werd onthaald. Ook ik kampte als jong en nieuw bestuurslid met weerstand en scepticisme op mijn aankoopvoorstel. Gelukkig steunde voorzitter Paul Van den Bremt ons volop omdat hij het gebied door en door kende en naar waarde wist te schatten, en ook omdat hij jaren voordien professioneel betrokken was bij de klassering van het gebied als landschap, ook al betekend in 1992. In juni 1992 stond de orchideeënweide te koop. De prijs viel mee en er was budget. Het compromis was dan ook snel een feit. Van de verkopers kregen we toestem-

ming om onmiddellijk te maaien, nog voor de akte was verleden. De eerste beheerwerkdag werd afgekondigd en de opkomst was niet slecht. De familie Coppieters bracht een maaibalk mee en de 20 are zouden zo gemaaid zijn. Ware het niet dat de maaibalk het begaf. Daar zat dan een enthousiaste groep zonder werk. Een bezoekje aan de turfputten maakte echter veel goed. En de jongste van de bende, ene Wim D’Haeseleer, zei mogelijks een oplossing te kunnen vinden via een boer uit de buurt. En inderdaad, een week later reed hij zelf rond aan het stuur van een tractor met cirkelmaaier. Van boer Paul Keymeulen uit Hofstade konden we enkele jaren later veel landbouwwerktuigen overkopen inclusief de tractor. We blijven hem eeuwig dankbaar voor zijn bijstand in raad en daad.

De drie musketiers Al vrij snel ontstond er spontaan een Honegemwerkgroep met drie musketiers in de bres. Naast mezelf en Wim was ook Jan Van den Berghe meteen gepassioneerd verknocht aan deze natuurpracht. Geen overbodige luxe want er komt

toch veel kijken bij zo een nieuw en ambitieus project. Enkele jaren later zal ook Peter D’Hondt vanuit Lede als vierde musketier aansluiten en het dreamteam was gestart. Daarnaast zijn er uiteraard nog vele tientallen vrijwilligers die hebben meegewerkt en samen duizenden uren hebben gepresteerd op het terrein en achter de schermen. De resultaten van hun 20 jaar inzet mogen gezien worden. Honegem is een top-reservaat in Oost-Vlaanderen met een hoge biodiversiteit. Het is een heuse hotspot voor amfibieën en biedt vele bezoekers urenlang wandelplezier. Van in het begin worden alle vrijwilligers jaarlijks bedankt via de midzomerbarbecue, inclusief een groot sint-jansvuur. De traditie bestaat erin zolang te drinken en te zingen tot het weer licht wordt. Eén keer was een drinkebroer ’s anderendaags niet wakker te krijgen hoewel er naast zijn tentje werd opgeruimd met de tractor en hij achterbleef tussen de koeien die terug op de weide waren gezet. Al snel volgde de ene aankoop na de andere, waarbij ook bijna de helft van de turfputten kon worden

nr. 4 - okt 2012

Wim D’Haeseleer

Jaarlijkse midzomernacht-barbecue voor de vrijwilligers met bijhorend sint-jansvuur

Wim D’Haeseleer

Tractor en werfkeet zijn onontbeerlijk voor de beheerswerken

nr. 4 - okt 2012

aangekocht. Maar we werden ook geconfronteerd met een financiële realiteit en verantwoordelijkheid. Een nieuwe dimensie voor de werkgroep! Om natuur veilig te stellen dienden we fondsen te werven! De eerste zuur verdiende centjes werden verkregen door het uitdragen van milieuboxen. Hilarische reacties kregen we bij de Aalsterse bevolking, vraag het maar aan Peter Tolleneer die het leeuwenaandeel voor zijn rekening nam. In 1996 schakelden we een tandje bij met het organiseren van een verfijnd eetfestijn onder leiding van onze chef-kok Karine Van Langenhove. Niet minder dan 5.000 maaltijden zouden we de gedurende die 11 jaren serveren aan onze leden, sympathisanten, vrienden en familie. Ook aan hen van harte dank!

Mooi uitzicht Om een degelijk onderbouwd beheersplan op te stellen raadpleegde de werkgroep enkele specialisten uit verscheidene studiedomeinen. Zij gaven ons raad, deelden hun ervaringen en vonden altijd wel een superzeldzaam plantje dat niemand voorheen had gezien. We leerden fenomenaal veel bij in korte tijd maar namen tegelijk ook veel hooi op de vork, letterlijk en figuurlijk. En het gekozen beheer zorgde meermaals voor een controverse. Toen de werkgroep besliste om 500 overrijpe populieren te kappen, was er behoorlijk veel protest van buurtbewoners. Hun mooi uitzicht op de bossen zou verdwijnen. Groot was onze verbazing toen dezelfde mensen foeterden over het feit dat we een haagkant met duizend struiken en boompjes zouden aanplanten: hun mooi uitzicht zou verdwijnen… opnieuw! We leerden constructief omgaan met jagers, vogelvangers, landbouwers,

gemeentebesturen, ambtenaren, jeugdverenigingen en buurtbewoners. Met de boeren hadden we vele discussies over het waterpeil van de turfputten, met als gevolg kinderachtige spelletjes, zoals het doorsteken van waterdijkjes. Midden jaren 90 vonden we plots bizarre springhindernissen en loopbruggen voor paarden op onze percelen. Bleek dat de Leedse ruitervereniging zonder voorafgaand overleg het OostVlaamse kampioenschap crosscountry organiseerde dwars door het gebied. Aangezien de klassering als beschermd landschap ruitersport verbiedt, werd er na zware discussies een éénmalig compromis bereikt met de secretaris van de ruiters. Ondertussen staat deze voormalige secretaris, een Leedse landbouwer, met tientallen van zijn runderen in voor het begrazingbeheer van vele hectaren Honegemse weiden. Of hoe een dubbeltje vreemd kan rollen. In 1995 werd het gebied letterlijk opengereten voor de doortrekking van grote Aquafincollectoren met overstort in de Dorebeek. Deze landschapsverkrachting was moeilijk te verenigen met ons streefbeeld maar de waterkwaliteit is er uiteraard op vooruitgegaan. We konden toch verkrijgen dat een grote zeldzame wegedoornstruik gespaard bleef door hem over te planten. Overstromingen en stormen brachten goed en slecht nieuws. Onze tractor werd eens opgeëist door de brandweer om zandzakjes uit te rijden in de Torensveldwijk in Hofstade. Door een zeldzame zomeroverstroming werd zaad van een populatie van grote ratelaar van Aaigem naar de Honegem gespoeld. Anderzijds zorgde een omgewaaide boom voor een stroomstoot van 380 volt op de elektriciteitskabels, met schade in tientallen huizen; de buurtbewoners waren opnieuw niet blij.

We zijn GOE bezig! Na tien jaar was de werkgroep echt goed op dreef gekomen. Misschien iets te ijverig, want in het Solegembos dachten wij dat opgeruimd netjes staat en braken we een afsluiting en tuinhuisje af… echter op een perceel net naast datgene dat net was aangekocht. Een kleine vergissing, gelukkig zonder grote gevolgen. Anderzijds zat de vaart goed in het team. We wonnen de Henri Franckx-prijs bij de nationale Wielewaal, timmerden een vogelkijkhut in elkaar aan een onder water gezette weide en legden een wandelpad aan dat werd ingewandeld door minister Dua. Bovendien werden we geheel onverwachts laureaat van de nationale Van Rompaeyprijs, zowat de hoogste erkenning voor floristiek in België. Dit dankzij de verwoede planteninventarisatie van onder andere André Kampen, wat resulteerde in de publicatie van het gelauwerde rapport “De Flora van Honegem”, nog steeds te downloaden op www.honegem.be. Al dat goede nieuws resulteerde in een slogan: We zijn GOE bezig! Het zat ook wel best mee met de resultaten op natuurvlak. De kamsalamander bleek aan de hand van vangsten met fuiken veelvuldig voor te komen en de “Draak van de Honegem” werd zowat de mascotte. We deden de eerste waarneming voor België van een soort libel: de zuidelijke glazenmaker. Een krekelzanger, een zeldzame dwaalgast uit het Oosten, passeerde even in de “Griekse tuin” van een verwaarloosd weekendverblijf. Er werd een in België uitgestorven gewaande slankpootvlieg ontdekt. Door het maaibeheer werden de weiden omgetoverd in zeer soortenrijke blauwgraslanden of bloemrijke hooilanden.

nr. 4 - okt 2012

Wim Dâ&#x20AC;&#x2122;Haeseleer

Opening van wandelpad en vogelkijkhut door Vera Dua in 2002

Wim Dâ&#x20AC;&#x2122;Haeseleer

Eerste Honegem-midzomernacht met Jan Van den Berghe, Peter Tolleneer, Norbert De meester, Raf Sienaert, Mark De Schrijder en vele anderen van het eerste uur

nr. 4 - okt 2012

Door deze biotopen geniet het Honegemgebied uiteindelijk nu ook een Europese bescherming. Het aantal wilde weide-orchideeën wordt jaarlijks geteld. In 2012 haalde de teller opnieuw een record met 2.600 bloeiende planten, terwijl er 20 jaar geleden slechts enkele waren overgebleven. Soms werden we ook merkwaardig op ons plaats gezet door leken. Zoals die keer dat er een

lepelaar pleisterde en de enthousiast toegestroomde vogelaars koeltjes werden aangesproken door een passerend keuterboerke: “’t is zeker voor diene grote witten? Hedde da nog nie gezien? Die zit hier al een week…”. Het zat in al die jaren ook wel eens tegen, toegegeven. Sommige percelen waren maar met grote moeite en soms tegen hoge bedragen te verwerven. Een aankoopproces dat

Dank voor de giften… Giften nog steeds welkom Ook in de toekomst zal er nog veel te beleven vallen en zal alle hulp meer dan welkom zijn. Voel jij er iets voor om mee te werken aan en in Honegem? Laat het ons weten. En tot slot willen we ook alle schenkers van een gift nog eens bedanken want zonder hen was dit niet gelukt. Het goede nieuws is dat een gift vanaf e 40 nog altijd een interessant fiscaal attest oplevert, dus doen AUB, op rekening 2930212075-88 (IBAN = BE56 2930 2120 7588, BIC = GEBABEBB) met vermelding van “gift project 6123 Honegem”.

voor de laatste puzzelstukken nog lang niet is afgelopen. De beheerswerken waren dikwijls zwaar en koud zoals bij het opruimen van de kruinen van 500 populieren. Gelukkig was er de legendarische werfkeet met ingebouwde houtkachel. De stoker van dienst Paul D’Haeseleer en de warme soep en gebakjes van zijn vrouw Magda hielden de motivatie warm.

Daan Stemgée Afdeling Erpe-Mere / Aalst

Kom 20 jaar Honegem mee met ons vieren op 7 oktober. Je krijgt er in avant-première de voor de gelegenheid uitgegeven “Kalender-2013 Honegem-20- jaar” gratis aangeboden.

Wim D’Haeseleer

Door Peter D’Hondt geleide wandeling waarbij hij de mascotte van Honegem showt: de kamsalamander

nr. 4 - okt 2012

Natuur in je buurt 20 jaar natuurproject Honegem Zondag 7 oktober 2012 De stad Aalst en Natuurpunt nodigen je van harte uit voor de viering van 20 jaar Natuurproject Honegem. Kom mee wandelen door het prachtige decor van het geklasseerde landschap. Je krijgt deskundige toelichting van de conservator en je ontvangt tijdens de receptie de gratis Honegem-kalender 2013 van 32 pagina’s. Kasteel Terlinden (Square Jacques Geerinckx 2, Aalst) 13u30: Ontvangst 14u00: Welkomstwoord door Dhr J. Stylemans; schepen voor Leefmilieu 14u15: Wandeling door het natuurgebied Honegem Aangepast kinderprogramma i.s.m. JNM 17u00: Dankwoord Voorstelling Honegem-kalender 2013 (gratis voor elke deelnemer) Receptie en Praatcafé in kasteel Terlinden

Foto: Pieter-Jan D’Hondt

Info: stad Aalst: dienst Leefmilieu: 053 73 24 12: leefmilieu@aalst.be Natuurpunt: Rik De Baere: 053 21 29 13: rik.debaere@telenet.be

Voorstelling rapport Werkgroep Invertebraten Denderstreek (WID) Verspreiding, status en ecologie van ongewervelden in de Denderstreek (België, Oost-Vlaanderen) 2002-2011. De Tré, Eric (ed.) et al., 2011. Bij het aantreden van de WID in 2002 vormden ongewervelden in de Denderstreek een quasi braakliggend studieterrein. Via een multisoorten benadering én de ondersteuning van de WID door 18 externe specialisten en door de Vlaamse Milieumaatschappij, werden eind

Categorie 10 9 7 5 4 3 2 1 -1 0 0 11

Legende (ontwerp) rode lijsten Uitgestorven (herontdekt door de WID) Niet geëvalueerd Zeldzaam Met uitsterven bedreigd Bedreigd Kwetsbaar Bijna bedreigd Niet bedreigd Geïntroduceerd Onbekend (geen reproductie) Onbekend In Denderstreek; niet in Nederland

2011 ongeveer 1 miljoen specimens gedetermineerd. Deze werden taxonomisch gesitueerd bij 4.773 soorten, 454 families en 83 orden. De waarnemingen vonden plaats op 1.000 toponiemen uit de Denderstreek, waaronder 43 gedurende telkens 6 maanden permanent

3 Invertebraten in de Denderstreek, verdeeld in de categorieën volgens alle gekende ontwerpen van rode lijsten (Nederlandse ontwerplijsten voor Hymenoptera, uitgezonderd mieren) en volgens 4 door de Vlaamse regering goedgekeurde rode lijsten voor Vlaanderen. Van de kevers bestaat enkel voor de loopkevers een rode lijst.

nr. 4 - okt 2012

Wouter Mertens

 Sleedoornpage

bemonsterde sites (188 vallen) in 12 natuurreservaten. Daarbij worden instrumenten aangereikt voor toekomstige determinaties: o.a. werkwijzen voor bemonsteringen, invoerfiches voor habitats en waarnemingen, genummerde referentiecollecties, een door de WID opgebouwde taxonomische soortenlijst (21.907 soorten) en een overzicht van alle bekende rode (ontwerp)lijsten voor 2.721 ongewervelden in Vlaanderen en België (en Nederlandse ontwerplijsten voor vliesvleugeligen, uitgezonderd de Belgische lijst voor mieren, ter vergelijking).

Een combinatie van soorten uit verschillende taxa en hun operationele habitatdefinities zal een beter hulpinstrument bieden om het gebiedsgericht natuurbehoud bij te sturen en niet enkel “meer natuur” maar ook kwalitatief “betere natuur” aan te duiden. Voor een gericht en duurzaam beheer op langere termijn is het belangrijk dat nog goed functionerende populaties van bijzondere soorten (in voldoende grote gebieden van een bepaald doelhabitat) worden gedetecteerd, veeleer dan ongenuanceerd gebruik te maken van soortendiversiteit. Het uitbreiden van de doelhabitats tot grotere eenheden, waar mogelijk, en niet ten koste van andere belangrijke doelhabitats voor het Vlaams natuurbehoud, is de boodschap.

nr. 4 - okt 2012

INFO

Alle volledige records en uitleg (voor slankpootvliegen enkel soortenaantallen per site) zijn terug te vinden via users.telenet.be/WID, waarbij o.a. een soortenoverzicht per site/gemeente, deelrapporten en een reeks artikels van mede-

Werkgroep Invertebraten

Eric De Tré eric.de.tre@telenet.be

werkers ter beschikking gesteld worden. Van een verkorte rapport-versie (een rijk geĂŻllustreerde handleiding en de globale soortentabel, samen goed voor 376 paginaâ&#x20AC;&#x2122;s waarvan 150 in kleur) werden ook 20 papieren bundels gedrukt voor o.a. verzoekende participerende overheden/verenigingen en de Natuurpunt-afdelingen uit de Denderstreek (e 50). Einde 2011 waren 97.918 records bewaard in WID-eigen, aparte Excel-databestanden voor continue en niet-continue bemonsteringen. Sinds 2011 blijkt Natuurpunt echter over een laagdrempeliger (want qua respons door occasionele waarnemers succesvoller) invoer-instrument te beschikken. Vanaf 2012 voeren de WID-medewerkers dan ook alle records uitsluitend via denderstreek.waarnemingen.be in, zodat iedereen ze vlot kan bekijken (vanaf september 2012 vind je ook hier alle WID-gegevens 2002-2011 terug). Eric De TrĂŠ

nr. 4 - okt 2012

DENDERKALENDER  uur van vertrek  plaats van afspraak

 toelichting  gids

 contactpersoon

 zeker meebrengen

zaterdag 6 oktober

Trektelling in het Aubroek(Scheldebroeken) te Berlare afd. Dendermonding  7:30 aan het Veerhuis

(www.hetveerhuis.be) of vanaf 7:45 op de trektelpost  We tellen de overvliegende vogels. Kom gerust een kijkje nemen op onze telpost in de Scheldebroeken. Bij gunstige omstandigheden wordt de hele dag geteld. In samenwerking met vogelwerkgroep Durmevallei en vzw Durme.  www.durmevallei.be Rudi Van Onderbergen 0478 49 87 86. zaterdag 6 oktober

Eetfestijn Natuurpunt afd. Boven-Dender  11:30 - 13:30 en 17:30 - 21:00

  

Parochiezaal, Grimmingeplein, Grimminge (steegje naast de kerk) Tijdens ons jaarlijks eetfestijn kan je weer genieten van witte en zwarte pensen met appelmoes, vegetarische burgers met ratatouille of een boterham met hesp en rauwkost, begeleid door een streekbiertje, wijn of frisdrank. De opbrengst gaat integraal naar de verdere uitbouw van de natuurreservaten in Geraardsbergen, Lierde en Everbeek. Koen Steenhoudt – 054 58 67 58 koen.steenhoudt@skynet.be zondag 7 oktober

Wandeling in de blauwgroene gordel afd. Affligem-Liedekerke  9:30 - 12:00

  

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1  (2 e per gezin), tenzij expliciet anders vermeld. Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig. Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o7 per km/persoon).

 bijzonderheid

Parking van de sporthal, Sportlaan 3, Liedekerke. Rond de gemeente Liedekerke ligt een blauwgroene gordel van natuurgebieden. We gaan er een stukje van (her)ontdekken. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

 Op bezoek in de Gerstjens, waar een

natuurinrichtingsproject nieuwe kansen biedt aan planten en insecten.  Peter Tolleneer  Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

 We doorkruisen een mooi stukje

Leedse natuur.

 Peter D’Hondt – 053 80 72 57

peter.dhondt@telenet.be

 Laarzen

zaterdag 20 oktober

Herfst, mossen en zwammen afd. Denderleeuw

zondag 7 oktober

20 jaar Honegem: natuur in je buurt afd. Aalst  14:00 - 17:00

  

Kasteel Ter Linden, S. Vander Guchtlaan, Aalst We vieren de twintigste verjaardag van het natuurproject Honegem met geleide wandelingen langs Paddenhoek en Sint Apollonia en een kinderprogramma. We sluiten af op een praatcafé met een gratis streekbiertje en een gratis Honegemkalender. Rik De Baere – 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be zaterdag 13 oktober

Excursie bladmineerders afd. Ninove  14:00 - 17:00

    

Einde Spoorwegstraat te Outer We ontvangen deze dag de Werkgroep Bladmineerders van de Vlaamse Vereniging voor Entomologie. Bladmineerders zijn insecten waarvan de larven mijngangetjes graven in bladeren van allerlei planten. Aan de hand van de plantensoort en de kenmerken van de mijngangetjes ontdekken we welke soorten een voor de rest verborgen leven kennen in onze reservaten. Een unieke activiteit voor de regio. Wil je nog meer nachtvlinders zien? Blijf dan ook tijdens de nachtvangst met lichtvallen, smeer en wijntouwen! Bladmineerspecialist Steve Wullaert Christian Pické – 0477 79 94 73 Rubberlaarzen, loep

 14:00-17:30

    

Infobord Rodestraat, Denderleeuw We lopen langs de knuppelpadroute in de Wellemeersen. Peter Tolleneer Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Laarzen of stevig schoeisel, loupe nuttig zondag 21 oktober

Trektelling in het Aubroek(Scheldebroeken) te Berlare afd. Dendermonding  7:30 aan het Veerhuis

(www.hetveerhuis.be) of vanaf 7:45 op de trektelpost  Genoeg geoefend, nu voor serieus. Vandaag tellen we opnieuw de overvliegende vogels en gaan we bovendien voor enkele dagrecords. Van harte welkom! In samen werking met Vogelwerkgroep Durmevallei en vzw Durme.  www.durmevallei.be Rudi Van Onderbergen 0478 49 87 86. zondag 21 oktober

Paddenstoelenwandeling in het Osbroek paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok  10:00 - 12:00   

Infobord in F. Blanckaertdreef (zijstraat Parklaan), Aalst Herfstbezoek aan dit mooie broekbos met zijn bijzondere paddestoelenrijkdom. Rosanne Snauwaert – 053 70 08 27

zondag 7 oktober

zondag 14 oktober

zondag 21 oktober

Natuurwandeling Gerstjens afd. Aalst

Snuffelen op de Blote Heide afd. Lede-Houtem

Dag van de trage weg afd. Erpe-Mere

 10:00 - 12:00

 Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12, Erembodegem (Aalst)

nr. 4 - okt 2012

 14:00 - 17:00

 Sparrenhof, Oud-Smetlede, Oordegem

 14:00 - 16:30

 Gemeentehuis Erpe-Mere,

Steenberg

 Wandeling langs vergeten wegeltjes

en paadjes.

 Peter D’Hondt – 053 80 72 57

peter.dhondt@telenet.be zondag 28 oktober

Herfstwandeling in Brakelbos afd. Boven-Dender  14:00 - 17:00

  

Kapel D’Hoppe, Houppe, Flobecq Wandeling van een tiental km door het boscomplex van Brakelbos- Louvierenbos-Pottelbergbos op het moment dat de herfstkleuren op hun mooist zijn. Koen Steenhoudt – 054 58 67 58 koen.steenhoudt@skynet.be

dagelijks de boeiendste taferelen af in de bijenwereld in onze tuin. Het verhaal gaat over verleiding en bedrog, metselaars en behangers, pluimvoeten en slobkousen, macho’s en huisvrouwen. Wist je dat deze zachtaardige dieren niet steken? En dat ze solitair leven en elk een eigen nestje maken? En dat ze als geen ander bessenstruiken, fruitbomen en andere gewassen bestuiven? Een reden te meer om het deze dieren ook in de eigen tuin naar hun zin te maken. Met onze praktische tips is dat een koud kunstje. In samenwerking met Volkstuin Ninove en Natuurpunt Educatie.  Joeri Cortens  Andre Vanassche – 054 33 81 52 andre_vanassche@telenet.be

zondag 4 november

woensdag 28 november

Herfstwandeling in het Liedekerkebos afd. Affligem-Liedekerke  9:30 - 12:00

  

Ingang Liedekerkebos, Schelfoutstraat Liedekerkebos schittert nu in zijn herfstkleed. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 4 november

Natuurwandeling in Somerghembos afd. Aalst  10:00 - 12:00

   

Einde van Schietbaan, zijbaan Brusselse steenweg Herfstwandeling door het Stadsrandbos. Antonia Geerts Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12 zondag 18 november

Landschapswandeling in Ophasselt afd. Boven-Dender  14:00-17:00

  

Kerk, Leopoldlaan, Ophasselt Wandeling langs trage wegen op de grens van Geraardsbergen en Herzele, o.m. door het Hasseltbos en langs de Gapenberg. Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com zondag 25 november

Voordracht: wilde bijtjes afd. Ninove  10:30 - 12:30

 Geraardsbergsestraat 119, 9400 Ninove (Zaal Bistro Volkshuis)  Van maart tot oktober spelen zich

Volle-maan-wandeling afd. Affligem-Liedekerke  19:00 - 23:00

Parking bibliotheek, Warandestraat 22, Liedekerke Uitgerust met de nodige attributen (lampjes in pompoenen, zaklamp, verkleedkleren enz…) gaan we, samen met Pasar, op stap (ca 7 km) en luisteren naar de sagen en mythes bij volle maan.  e 1,50; leden e 0,50; kinderen gratis  Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be Fabienne Coppens – 053 67 07 32 of 0486 82 74  

met de milieuraad van Affligem en de Affligemse gidsen.  Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wim.van.grieken@advalvas.be zaterdag 8 december

Natuurquiz afd. Ninove  19:30 - 24:00

   

zondag 9 december

Vogels kijken in de IJzervallei werkgroep Cinerea

zondag 2 december

Natuurwandeling Kravaalbos afd. Aalst  10:00 - 12:00

   

Hof te Putte, Putstraat 99, Meldert- Aalst Kom genieten van het winterse bos en leer meer over het project voor meer natuur van Erembald tot Kravaal. Annemie de Bruycker Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12 zondag 2 december

Winterwandeling in het natuurgebied Koudenbergbeekvalei afd. Affligem-Liedekerke  13:45 - 16:30

 

Abdij van Affligem Tijdens deze jaarlijkse winterwandeling door dit mooie natuurgebied zien we hoe dit GNOP-gebied evolueert. We volgen daarbij het romantische Roofridderspad. In samenwerking

Dr. Hemerijckxplein, Ninove (Jeugdcentrum De Kuip) Leuke natuurquiz op niveau. Ploegjes van 4 deelnemers. Voor de 12de keer kan je al komen genieten van de milieu- en natuurquiz van de Denderstreek. Algemene vragenreeksen, fotoreeksen, themareeksen, een tafelronde en een 1-3-5 ronde met vragen over vooral natuur en milieu, maar ook aardrijkskunde, natuurkunde enz. komen aan bod, net als cultuur, politiek, actualiteit met een link naar natuur en milieu. Inschrijven door een mail te sturen naar natuurpuntninove@hotmail. com en vervolgens voor jouw groep e 16 over te schrijven op het nummer 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding: QUIZ + de naam van je ploeg. Bij jeugdploegen vermeld je nog ‘Jeugdploeg’. Organisatie van Natuurpunt Ninove, vzw Kalisj en JNM-Ninove-Geraardsbergen. Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

 7:30 - 18:30

  

Carpoolparking E40 Affligem Dagtocht naar een paar van de beste watervogelgebieden van België: de IJzermonding, de Blankaart enz. Wouter Faveyts – 0479 27 32 78 woensdag 12 december

Natuurreizigersavond afd. Ninove  19:30 - 22:30

  

Burchtlaan, Ninove, Zaaltje boven café De Keizer Natuurpunt Ninove trok dit jaar naar de Vallei van de Aosta. We brengen deze avond een compilatie van de diverse meegereisde natuurfotografen. Ook foto’s van de Eifel en Mainzer Sand in Duitsland van Frederik De Coster. Karl Van Ginderdeuren sluit af met een toppresentatie van zijn zoogdierenreis naar Spanje. Joachim Demaeseneer 0499 80 89 05

nr. 4 - okt 2012

jochim.demaeseneer@ natuurpuntninove.be zondag 16 december

Winterwandeling over de taalgrens afd. Boven-Dender  14:00-17:00

  

Kerk, Everbeekplaats, Everbeek- Beneden Taalgrensoverschrijdende wandeling van Everbeek-Beneden naar het natuurreservaat van Tournibois in Flobecq (en terug). Koen Steenhoudt – 054 58 67 58 koen.steenhoudt@skynet.be

de Steenvoordebeek verjaagt onze feestvermoeidheid meteen. Maar om in de sfeer te blijven eindigen we met een glaasje Glühwein. In samenwerking met Natuurpunt Ternat en Pasar.  Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

BEHEERSWERKEN zondag 14 oktober

zondag 16 december

Sigmaplan Schellebelle afd. Lede-Houtem  14:00 - 16:30

  

‘t Veer, Dorpsplein Schellebelle Aanpak van overstromingen en meer natuur. Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be zondag 30 december

Wandeling in de Gemene Meersen afd. Erpe-Mere

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke

Kruising Honegemstraat - Honegemmeerseweg, Honegem, Erpe-Mere Winterse wandeling met als afsluiter een glaasje Glühwein. Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be zondag 6 januari

Glühweinwandeling afd. Affligem-Liedekerke  9:15 - 12:00

 Parking Aldi, Assesteenweg 104,

carlos.dhaeseleer@skynet.be zaterdag 27 oktober

Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding  9:00 - 12:00

   

  

Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld Beheerswerken in een van onze reservaten. Drank en een tussendoortje worden aangeboden. Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com zaterdag 20 oktober

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke  9:00 - 12:30

  

Ter plaatse, nog af te spreken In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld.

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender

 9:00 - 12:30

 

Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse Vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot. Vooraf contact nemen met Stefaan Thibau – 052 42 69 72 of Dirk De Mesel – 052 42 67 28 Laarzen en werkhandschoenen zondag 11 november

 9:00 - 12:30

 14:00 - 16:30

  

 Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09

Ternat

 Het mooi natuurgebied rond

 9:00 - 12:30

  

Dag van de Natuur Beheerswerken in de Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  9:00-17:00

Koen Steenhoudt

   

nr. 4 - okt 2012

Tijsluis aan monding Nieuwe Dender, kant van Appels (tussen Maaistraat en Sint-Onolfsdijk) Kappen van populieren. Wie hout wil, kan het meenemen (evt. op een later moment indien de bodem te drassig is). Drank en tussendoortje worden aangeboden. Broodjes en soep voor wie de hele dag blijft. Bart Dierickx – 052 21 03 81

Stefaan Thibau – 052 42 69 72

 Laarzen of stevig schoeisel,

werkhandschoenen, evt. motorzaag, bijltje of hakmes

aanplanting). Neem vooraf contact op, zodat we weten dat we op jou kunnen rekenen.  Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

 9:00 - 12:30

zaterdag 17 november

Dag van de Natuur Beheerswerken afd. Lede-Houtem  09:00 - 17:00

  

Parking ‘Wijmenier’, Impe Werkdag in samenwerking met JNM; afsluitend kampvuur. Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

zaterdag 1 december

Beheerswerken Wachtbekken 6 afd. Dendermonding  9:00 - 12:00 en 13:30 - 16:30  Kappen wilgenopslag en/of knotten

van knotwilgen

warme soep.

 ’s Middags broodjeslunch met  Vooraf bellen naar Dirk De Mesel

zondag 18 november

052 42 67 28

zaterdag 22 december zondag 9 december

 10:00 - 12:00 en 14:00 - 17:00

Venebroekenlosweg aan kruispunt Dollar te Ninove (Speelbossite) In de voormiddag komen ouders van kinderen die het voorbije jaar geboren zijn een geboorteboom aanplanten. In de namiddag zijn jeugdverenigingen aan de beurt. Voor beide evenementen zoeken we leden die bereid zijn om een handje toe te steken bij de organisatie (begeleiden van

  

 Laarzen en werkhandschoenen

Dag van de Natuur afd. Ninove  

zaterdag 22 december

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke  9:00 - 12:30

  

Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld Beheerswerken in een van onze reservaten. Drank en een tussendoortje worden aangeboden. Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com

Beheerswerken in de Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  9:00 - 12:00 en 14:00 - 17:00

   

Tijsluis aan monding Nieuwe Dender, kant van Appels Kappen houtopslag. Vooraf bellen naar Bart Dierickx 052 21 03 81 Laarzen en werkhandschoenen

Waarnemingen gezocht! Losse natuurwaarnemingen door vrijwilligers vormen de basis van verspreidingskaarten van soorten, en van heel wat onderzoek naar de toestand en de evolutie van de natuur. Recent werd een zeer interessant initiatief gelanceerd waardoor waarnemingen zeer gemakkelijk kunnen worden ingevoerd, maar ook bekeken in een centrale databank: maak kennis met de natuurwaarnemingen-website: www. waarnemingen.be! Om waarnemingen in te voeren en te bekijken, moet je enkel registreren. Dat is heel simpel: je gaat naar de website, en in de rechterbovenhoek klik je op ‘Registreer’. Je geeft vervolgens een gebruikersnaam, je echte naam, je provincie en je e-mailadres in en klaar is kees. De gebruikersnaam moet wel uniek zijn en heeft minimaal 5 letters en geen spaties of punten. Waarnemingen uit heel Vlaanderen kunnen worden ingevoerd en bekeken.

Als natuurliefhebber uit de Denderstreek maak je bij voorkeur gebruik van het regionale scherm dat werd gecreëerd voor de Denderstreek:

denderstreek.waarnemingen.be Meer informatie staat in het artikel in het oktobernummer van Dendriet uit 2008 over dit onderwerp. Je waarnemingen zijn zeer welkom: van een egel in de tuin tot een overvliegende ooievaar: het is allemaal het invoeren waard! Neem een kijkje op de website en ontdek zelf hoe eenvoudig het is. Door mee te werken draag je niet alleen een steentje bij tot het opvolgen van de fauna en flora van de Denderstreek; het is ook een zeer handige manier om je eigen waarnemingen bij houden.

nr. 4 - okt 2012

Fashiondesign met natuurelementen Zondag 25 november van 10 tot 18 uur Tijdens deze workshop ontwerpen we samen vier of meer silhouetten met elementen die we vinden in de natuur. We gebruiken hiervoor kastanjes, bolsters, beukennootjes, twijgen, bladeren, mos, enz. Verzamel dus alvast tijdens je wandelingen dingen die we kunnen gebruiken, zonder echter de natuur te beschadigen. Deze silhouetten zijn gedurende een maand te bewonderen in het CC De Fabriek te Sint-Lievens-Houtem.

Adres: Bebo Ecofashion, Cotthem 21, 9520 Sint-Lievens-Houtem. Inschrijven via mail: bebo-ecofashion@hotmail.com of telefonisch 0496 45 69 83 (na 21uur). Prijs: e 5 voor leden van Natuurpunt, e 8 voor niet-leden. Praktisch: vanaf 15 jaar. Picnic meebrengen. Drank is aanwezig. Meebrengen: wat je vond op wandelingen, stof, draad, schaar, naaigerief, kortom, alles wat je nodig hebt om te knutselenâ&#x20AC;Ś en je fantasie.

nr. 4 - okt 2012

Bijzondere broedvogels in de Denderstreek in 2011 Meten is weten Er zit een flinke grond van waarheid in het cliché ‘meten is weten’. Vogeltelprojecten zijn immers erg belangrijk om een goed idee te krijgen van het voorkomen en de evolutie van vogelpopulaties. Een dergelijk beeld is zeer nuttig voor het uitwerken van beschermings- en beleidsmaatregelen rond bepaalde soorten. Natuurpunt vogelwerkgroep Cinerea doet een serieuze duit in het zakje met de studie van de broedpopulaties van een aantal vogelsoorten in de Denderstreek

BBV-plus

Denderstreek organiseert vogelwerkgroep Cinerea het telwerk. Ons project omvat een aantal soorten die door het Vlaams niveau niet in rekening worden gebracht, maar die op regioniveau wel zeldzaam zijn als “bijzondere broedvogel”, en daardoor het opvolgen waard zijn. Deze zogenaamde ‘BBVplus soorten’ werden ingedeeld in habitatgroepen:

Ons project kadert binnen een project op Vlaams niveau waarbij een aantal broedvogelsoorten worden opgevolgd. Het gaat om zeldzame, uitheemse en koloniebroedvogels. De organisatie van het Vlaams project is in handen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). In de

 Nu ook broedverdacht in Ninove

nr. 4 - okt 2012

BBV-plus-ruigte, BBV-plus-water en BBV-plus-bos. Elk jaar wordt aan een van deze groepen extra aandacht geschonken zodat elke groep om de zoveel jaar nader wordt onderzocht. Dit jaar waren de BBV-plus-water soorten aan de beurt. Net als het jaar voordien werd een uitgebreid rapport gemaakt met de resultaten. Hierna volgt een samenvatting van onze bevindingen voor 2011. Voor meer details verwijzen we naar het rapport zelf, op de website dhost.info/cinerea/publicaties.php.

Inheemse Vlaamse BBV-soorten

Wouter Faveyts

De grauwe gans staat voor het eerst op het lijstje van de regionale broedvogelsoorten, met één broedgeval. Een retrospectieve analyse van de databank bracht echter aan het licht dat er ook het jaar voordien een tweetal geslaagde broedgevallen waren van deze soort. Het is niet duidelijk of er in de jaren daarvoor ook broedgevallen geweest zijn in de streek. De ooievaar werd in recente jaren niet broedend aangetroffen in de streek. Toch verdient de soort onze aandacht aangezien jaarlijks enkele pleisterende vogels worden waargenomen, en in enkele zeldzame gevallen werd balts en transport van nestmateriaal waargenomen.

De blauwe reiger deed het minder goed in 2011: de broedpopulatie daalde met 7,5% ten opzichte van het voorgaande jaar (202 nesten in 2010 versus 187 dit jaar). Een mogelijke verklaring voor deze daling ligt in de opeenvolging van strengere winters. De grootste kolonie was, zoals gewoonlijk, in De Gavers gevestigd (100 bezette nesten). Een eenmalige zangpost van woudaapje is het vermelden waard. De wespendief lijkt zich goed te handhaven in de regio. Er werden 10-11 territoria vastgesteld. Het vermoeden dat er ook in het centrale deel van de regio (streek van Aalst en Denderleeuw) territoria zouden zijn, werd dit jaar bevestigd. Helaas werd vlakbij het Kravaalbos een mannetje brutaal afgeschoten. Van de havik werden twee territoria vastgesteld, in het bosrijke zuiden van de regio. De slechtvalk lijkt aan een steile opmars bezig in onze regio. In Aalst werden twee broedsels succesvol grootgebracht op minder dan één km afstand van elkaar. De jongen werden geringd op het nest. Het wordt uitkijken wat 2012 brengt voor deze soort na een “verdachte” waarneming van een juveniel exemplaar vlak na het broedseizoen in Ninove. Een eenmalige zangpost van porseleinhoen is het vermelden waard. Voor de kleine plevier was 2011

 Visdief: voor het eerst op de regionale broedvogellijst

nr. 4 - okt 2012

in onze regio. Een perfecte match met het vorig seizoen, met dit verschil dat dit jaar ook enkele territoria in het noorden van de regio werden gerapporteerd. Met de Cetti’s zanger gaat het verder bergaf in de regio. Het afgelopen seizoen werd slechts één territorium vastgesteld, namelijk in de Venebroeken te Ninove. Sinds het topjaar 2008, met vijf territoria, gaat het steevast in dalende lijn, mogelijks te wijten aan de opeenvolgende strenge winters met perioden van sneeuwbedekking. Behalve in 2010 is de orpheusspotvogel sinds 2006 een jaarlijkse gast in de regio. Het afgelopen seizoen waren er zelfs twee territoria, beiden in het zuiden van de regio.

Uitheemse Vlaamse BBV-soorten Van Canadese gans werden 43-67 territoria vastgesteld. Voor de Nijlgans is er sprake van 12 broedparen. De halsbandparkiet was met slechts drie territoria vertegenwoordigd. Wat de exoten betreft mogen we besluiten dat er maar weinig aandacht werd aan besteed, getuige de forse daling van het aantal ingevoerde waarnemingen voor deze soorten. Zeker wat Canadese gans en Nijlgans betreft,

Wouter Faveyts

een succesvol jaar met niet minder dan 5-7 territoria. De visdief werd dit jaar voor het eerst opgenomen in onze broedvogellijst. Er was weliswaar geen geslaagd broedgeval, maar in Dendermonde werd gedurende enige tijd een territorium bezet. Gezien het broedsucces van deze soort net buiten de regio valt een succesvol broedgeval binnen onze regiogrenzen wel te verwachten. De middelste bonte specht werd ook dit jaar nog steeds niet broedend aangetroffen. Er werden slechts twee late zomerwaarnemingen ingevoerd. De broedpopulatie van de ijsvogel was vergelijkbaar met het jaar voordien. Er werden 16-17 territoria vastgesteld. Het wordt uitkijken naar het broedseizoen van 2012 dat startte na een late, strenge en langdurige winterprik. IJsvogels worden beschouwd als een wintergevoelige soort. De Engelse gele kwikstaart blijft een zeldzame verschijning die vrijwel jaarlijks op het appel verschijnt. In 2011 was er opnieuw één broedpaar, deze keer in Denderhoutem. Ook van een andere zeldzame kwikstaart-ondersoort, de rouwkwikstaart, werd een broedgeval vastgesteld, in Roosdaal. De grote gele kwikstaart was met 28 territoria vertegenwoordigd

 Krakeend: goed voor 12 territoria

nr. 4 - okt 2012

mag worden verondersteld dat dit te wijten is aan het feit dat deze soorten intussen zo algemeen en wijdverbreid zijn dat vele waarnemingen niet meer worden ingevoerd. Daardoor wordt het moeilijk om nog een volledig beeld te krijgen van de populatie.

BBV-plus-soorten

In 2011 werd bijzondere aandacht besteed aan een aantal schaarse soorten van waterrijke biotopen. In vergelijking met 2010 ging het minder goed voor de dodaars: 6-8 territoria werden geregistreerd. De fuut deed het even goed als in 2010, met dat verschil dat er opmerkelijk minder broedparen waren op de Dender. Het belangrijkste broedgebied voor deze soort in onze regio zijn De Gavers in Schendelbeke. De eendensoorten die binnen het project vallen broeden vooral in het centrale en noordelijke deel van de regio. De uitzondering is de kuifeend. Er werden 8 tot 11 territoria vastgesteld. De krakeend was vertegenwoordigd met 12 territoria. Van de wintertaling is er slechts sprake van één mogelijk territorium in de Wellemeersen. De slobeend blijft een schaarse verschijning als

broedvogel: 5 tot 7 broedparen werden opgetekend. Voor al deze eendensoorten is dit volledig vergelijkbaar met het vorig broedseizoen. Van de waterral werd slechts één mogelijk territorium vastgesteld. Waarschijnlijk een onderschatting van deze moeilijk te inventariseren soort, maar tegelijk vermoedelijk ook een gevolg van de grote voorjaarsdroogte, waardoor een aantal geschikte broedgebieden niet vochtig genoeg waren voor deze soort. De scholekster werd voor het eerst aan de lijst van op te volgen soorten toegevoegd. Vier tot vijf territoria werden weerhouden. Van de zeldzame grutto werd geen broedgeval vastgesteld maar er werd gedurende een zekere tijd een territorium bezet in de Sint-Onolfspolder (Dendermonde). De blauwborst blijft het vrij goed doen in de streek. Vijf extra territoria in vergelijking met 2010 brengt het aantal op 13-15 paren. De sprinkhaanzanger kende opnieuw een erg succesvol jaar met niet minder dan 22 territoria. Hoogst waarschijnlijk zijn hierbij nog een klein aandeel zingende doortrekkers gerekend. Van de BBV-plus-water soorten is de rietzanger de soort met het meest spectaculaire resultaat. Van één

 Kuifeend: 8 tot 12 territoria

nr. 4 - okt 2012

 Blauwborst: bereikt 15 territoria en blijft het daarmee goed doen territorium in 2010 naar vijf dit jaar. Waarschijnlijk speelt de verhoogde aandacht voor deze soort hierbij wel een rol. Anderzijds heeft de rietzanger wel een erg specifieke zang die niet gauw gemist zal worden door mensen die vertrouwd zijn met het geluid, dus vermoedelijk is de toename reëel. Van de rietgors werden 29 territoria vastgesteld, waarschijnlijk een onderschatting. Het topgebied bij uitstek voor deze soort zijn de Boelaremeersen in Geraardsbergen (10 territoria). Ook voor de BBV-plus soorten waaraan in 2011 geen extra aandacht werd geschonken zijn een aantal resultaten het vermelden waard. Van de houtsnip werden een tweetal territoria opgetekend. De zwarte specht was vertegenwoordigd met twee broedparen, één in de Wellemeersen en één in het Neigembos. Het dramatische verhaal van de achteruitgang van de zomertortel, de veldleeuwerik en de graspieper is intussen bekend. 2011 vormde hierop, helaas, geen uitzondering. Zomertortel en graspieper zijn zelfs nagenoeg verdwenen uit de streek. De nachtegaal had een vrij goed jaar: 7 territoria (8 in 2010). De roodborsttapuit blijkt zich nog steeds verder uit te breiden, zowel in het zuiden van de streek als in de gebieden langs de Schelde. Mogelijks gaat het op deze laatste locaties om paren die voorheen over het hoofd werden gezien. Van de fluiter werden een handvol waarnemingen verricht op twee verschillende locaties; deze soorten worden de laatste jaren opnieuw wat

 Rietgors: 29 territoria waarvan 10 in

vaker gemeld dan voorheen. Het is wel niet zeker of het hier om echte territoria gaat. Van de vuurgoudhaan werd slechts één waarneming verricht. Waarschijnlijk een onderschatting want de zang klinkt erg zacht en is bovendien van een hoge frequentie (en dus moeilijker hoorbaar). De matkop was vertegenwoordigd met minstens 34 territoria en de glanskop met 11 territoria. Van de boomklever werden 28 territoria gemeld, maar er wordt aangenomen dat dit mogelijks een sterke onderschatting is. De wielewaal lijkt zich goed te handhaven in de regio (21 territoria) ondanks het verdwijnen van een aantal oudere populierenbossen in het zuiden van de regio. Van de appelvink en de goudvink kon

Wil je mee tellen? Er zijn slechts een handjevol mensen in de Denderstreek die meedoen aan onze telprojecten. Die verzamelen echter heel wat interessante gegevens. Maar er zijn nog heel wat hiaten en ontbrekende puzzelstukjes. Alle hulp bij het tellen en registreren van broedvogels is dan ook zeer welkom! Ook in de volgende jaren zal vogelwerkgroep Cinerea allerhande vogeltelprojecten blijven organiseren. Wie zich geroepen voelt om zijn steentje bij te dragen, mag zeker contact opnemen. De contactgegevens van de vogelwerkgroep vind je op pagina 31 van dit tijdschrift.

nr. 4 - okt 2012

de Boelaremeersen te Geraardsbergen

 Scholekster: voor het eerst op het streeklijstje van op te volgen soorten

niet met zekerheid worden vastgesteld of ze nog daadwerkelijk broeden in de regio, laat staan dat ze nog een territorium bezetten. De geelgors werd minder intensief bestudeerd dan in 2010, maar er

werden toch nog 30 territoria vastgesteld, gelegen in het zuiden van de regio. Wouter Faveyts & Christophe Bert

Kapel zoekt stenen

Koen Steenhoudt

3De Juffrouwkapel, vóór de molestering

INFO

Afdeling Boven Dender

nr. 4 - okt 2012

Koen Steenhoudt 0472 90 80 57

Natuurpunt Boven-Dender maakt werk van de restauratie van de Juffrouwkapel, een stukje historisch erfgoed in haar natuurreservaat het Raspaillebos. In januari 2012 werd dit kapelletje, dat zich al in vervallen toestand bevond, door vandalen grondig met de grond gelijk gemaakt. Hierdoor is een groot deel van de oude bakstenen niet meer te hergebruiken. De maat van deze stenen is vrij ongewoon: 23 x 11 x 6,5 cm. Dergelijke stenen nieuw laten bakken zal ons wellicht stevig op de kosten jagen. We doen daarom een oproep aan alle Dendrietlezers. Ken je toevallig iemand die een oud gebouw heeft afgebroken en dergelijke stenen op overschot heeft? Geef ons dan snel een seintje. In een volgende Dendriet lees je meer over dit project.

Futen in een nieuw Wijngaardpark De Dender vormt de groenblauwe draad door de Dendrietregio en heeft steeds veel aandacht gekregen van de Natuurpuntafdelingen langs zijn oevers. De voorbije Big Jump heeft aangetoond dat de waterkwaliteit op de goede weg is en dat met bijkomende investeringsinspanningen, de beleidsdoelstellingen zeker haalbaar zijn. Intussen zit de natuur niet stil en heroveren enkele soorten al het waterbiotoop dat ze door vervuiling moesten verlaten. De recente spectaculaire filmbeelden van bevers en otters in een aantal Vlaamse natuurgebieden doen ons ook dromen van meer natuur langs de Dender.

Het inhoudelijk luik van de ‘Big Jump’ was een ideale gelegenheid om uit te pakken met een paar ideeën om de natuur langs de Dender zelf nog meer kansen te geven. De intentie uit het Denderbekkenplan betreffende de uitbouw van groene oevers blijft tot onze frustratie immers grotendeels dode letter. De diverse concrete suggesties van Natuurpuntafdelingen worden nauwelijks opgepikt door de waterbeheerders.

Vooral op plaatsen waar de Dender natuurgebieden doorkruist, zou men harde (betonnen) en steile oevers gemakkelijk kunnen vervangen door zachte meer begroeibare varianten. Dit strookt perfect met het steven om natuurlijke overstromingsgebieden beter in te passen in de beveiliging tegen overstromingen. De Big Jump was ook voor Natuurpuntafdeling Aalst de ideale gelegenheid om te pleiten voor meer ruimte

 Visieschets van het Wijngaardveld van vzw Mier

nr. 4 - okt 2012

Jean Van Holen

voor groene Denderoevers met meer natuur in de stad. Water in de stad is immers van belang als ecologische verbinding tussen de stad en de omliggende natuurgebieden. Het Denderwater wordt steeds properder maar voor de natuur is meer nodig: ruimte voor groene oevers als leefgebied voor plant en dier. Als mascotte voor deze campagne kozen we de fuut. Deze watervogel was een zeldzame en schuwe verschijning in onze streek, tot de verbeterde waterkwaliteit en het jachtverbod resulteerden in groeiende aantallen. Er  De fuut als mascotte van het project zwemmen nu zelfs futen met hun jongen op de Dender tot in het Aalsterse stadscen- wezig, maar het is onzeker of die zal kunnen blijven. trum. Ook de spectaculaire ijsvogel valt er geregeld te Verder stroomafwaarts ligt er een dertig meter brede observeren. Deze watervogels hebben echter rustige groenstrook van bijna één km lengte langs het indugroene oevers nodig om te nestelen. Dieren en plan- strieterrein Wijngaardveld, van het viaduct tot aan ten hebben niets aan zuiver water tussen betonnen de zwaaikom. Aan de ene kant een onverharde muren. Denderoever, aan de andere kant de V. Bocquestraat Er zijn in het centrum van Aalst nog relatief veel met slecht geparkeerde vrachtwagens en een onveilig groene, onverharde stroken Denderoever over- fietspad. gebleven. Natuurpunt Aalst vraagt aandacht voor Heidelien Bultynck & Steven Plas van de vzw MIER diverse beleidsdossiers die de Aalsterse waterkant maakten een visieschets met concrete voorstellen de komende jaren aanzienlijk zullen beïnvloeden om dit gebiedje om te vormen tot een aantrekkelijke en die een bedreiging of een kans vormen voor de groen-recreatieve zone. Het toont een blauwgroen uitbouw van een keten van groene Denderoevers lint langs de Dender met aantrekkelijke wandelen door het centrum van Aalst. fietspaden, een oeverwand met broedgelegenheid voor oeverzwaluw en ijsvogel, hengelplaatsen en een Beleidsplannen brede oevervegetatie met vispaaiplaats, een degeWe beginnen stroomopwaarts. De plannen voor het lijke parkeerstrook met groenscherm, een ligweide RUP stadspark nemen het groen op de linkeroever (ter in bloemrijk grasland met een speelbosje, poelen hoogte van de Electrabelsite) op de schop en de stroom- met een vogelkijkwand, enz. Een kleine wijngaard, opwaartse verplaatsing van de stuwsluis neemt aan de gekoppeld aan enkele volkstuintjes, kan concrete overkant een stuk parkgebied in van de Gerstjens. Er invulling geven aan de plaatsnaam. De ongebruikte is nog geen zicht op de natuurcompensaties, hoewel groenstrook kan zo uitgroeien tot een nieuw, multier grote risico’s zijn op verdroging door het verlaagde functioneel “Wijngaardpark”. waterpeil van de Dender. Het lopende MER zal hope- Het voorstel kreeg al heel wat aandacht in de lokale lijk duidelijkheid brengen over de te verwachten effec- pers en we zoeken we nu verder overleg met overheten en over eventuele betere alternatieven. den, omwonenden, hengelaars en omliggende bedrijHet nieuwe werfplein is een zeer steens project gewor- ven om samen een inrichtingsplan uit te werken. We den zonder plaats voor gelijkgronds groen. Waarom hopen dat ook het (komende) Aalsterse stadsbestuur geen struiken en grasstroken om de betonnen vlakte zal kiezen voor meer groene Denderoevers en dat Aalst wat te doorbreken? De opwaardering van de stations- er via het project Wijngaardpark een nieuwe groene parking staat ook nog op het programma. Ter hoogte troef bij krijgt. van de jachthaven (locatie van de Aalsterse Big Jump) is er nog een zachte oever met een mooie rietkraag aanRik De Baere

Voor Natuurpunt zijn er 365 ‘Dagen van de Natuur’ Engageer je voor één dag Dag in dag uit tracht Natuurpunt mensen, verenigingen, scholen en jeugdbewegingen bij de natuur te betrekken. Natuur voor en door iedereen blijft ons credo. De ‘Dag van de Natuur’ is een jaarlijks terugkerend evenement waarop we iedereen een extra instapmogelijkheid geven om aan te sluiten bij deze gedachte en zich in te zetten voor meer en betere natuur in de eigen omgeving. Graag bieden we in deze korte bijdrage een overzicht van waar je op de Dag van de Natuur in onze Denderregio terecht kan.

Afdeling Dendermonding In Dendermonde dienen dringend populieren gekapt. Wie de vruchten van zijn werk wil meenemen voor de eigen houtstoof, is welkom op zaterdag

17 november tussen 9 en 17 uur. Vooraf even contact nemen is aan te raden. Als de bodem op het moment zelf te drassig zou zijn om af te voeren, kan je een latere datum afspreken om dit te doen. De plaatse-

Bart Dierickx – 052 21 03 81 Stefan Thibau – 052 42 69 72

Joachim De Maeseneer

INFO

Afdeling Dendermonding

Een kans voor jeugdverenigingen en Natuurpuntleden...

nr. 4 - okt 2012

lijke Natuurpuntafdeling zorgt voor broodjes en soep voor wie een volledige dag blijft en drank of een tussendoortje voor wie maar een paar uur kan helpen. Je brengt liefst laarzen of stevig waterdicht schoeisel mee, werkhandschoenen en optioneel een motorzaag, bijltje of hakmes. Samenkomst aan de Tijsluis monding Nieuwe Dender, langs de zijde van Appels (tussen de Maaistraat en de Sint-Onolfsdijk).

Afdeling Ninove In Ninove wordt op zondag 18 november de hele dag een nieuw bos aangeplant op de speelbossite aan de Venebroeken. Deze bereik je via de Venebroeklosweg aan het kruispunt “Den Dollar”, hoek Elisabethlaan/Albertlaan. Vanaf 10 uur komen de kersverse ouders met hun eenjarige een geboorteboom aanplanten op uitnodiging van de Stad. Vanaf 13.30 uur komen diverse jeugdbewegingen boompjes planten. Om zoveel volk in goede banen te begeleiden is alle hulp welkom! In de

voormiddag is er soep en in de namiddag soep en frisdrank. Best breng je laarzen en handschoenen mee. Ook spades zijn welkom. Markeer ze best vooraf zodat je ze achteraf herkent.

Afdeling Haaltert In Haaltert worden in de loop van het najaar, in samenwerking met de gemeente, in Den Dotter duizend nieuwe boompjes en struiken aangeplant. Zo wil men er het landschap en een aantal natuurlijke corridors herstellen. Deze drie jaar geleden heropgestarte afdeling heeft grootse plannen voor het einde van het jaar: een bezoekerscentrum, een website, een boek dat de kas moet spijzen, het beheer van een nieuw gebied het Hennekot, enz. Helpers bij dit alles zijn meer dan welkom. Wie de aanplanting van de boompjes in samenwerking met derden mee wil helpen begeleiden is ook welkom. Meld je aan als vrijwilliger en we maken praktische afspraken met jou!

jo.wittevrongel@telenet.be 0497 25 32 83

Joachim De Maeseneer

wouter.mertens@natuurpuntninove.be 0495 68 89 33

Afdeling Haaltert INFO

INFO

Afdeling Ninove

om samen de handen uit de mouwen te steken

nr. 4 - okt 2012

Gear for Adventure

Geniet méér in de natuur...

met het juiste materiaal van bij Trekking P Gore-tex jassen P Windstoppers

Thermische t-shirts P

Waterdichte schoenen P Verrekijker P n Rugzak P on va o t r e pv GPS P ting o tuurpunt r o k -5% rt Na lidkaa

600m2 vol gespecialiseerde uitrusting

Hernieuwbare energie voor uw bedrijf Haalbaarheidsstudies en advies inzake biomassa, zonne-energie en windenergie voor bedrijven (ook KMO’s) Zero Emission Solutions bvba Frits De Wolfkaai 8/24 9300 Aalst Tel +32 (0)53 41 66 66 Fax +32 (0)53 41 66 00 www.zeroemissionsolutions.com

Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst  053 705 222 info@trek-king.be - www.trek-king.be

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maat schappelijke visie. Onze activitei ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking. www.natuurpunt.be

AFDELINGEN Aalst

Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be

Affligem-Liedekerke Kern Affligem

Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be

Kern Liedekerke

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN Giften Reservatenfonds: rekeningnummer: 293-0212075-88 met vermel ding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar. Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

Brede Schoren en Konkelschor te Berlare 6616 Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Ninove

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

WERKGROEPEN WID

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.de.tre@telenet.be users.telenet.be/WID

Vogelwerkgroep Cinerea

Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be

Luc Favijts - 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be

Tarcy Verstraeten - 052 21 11 11

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Hogedonk te Gijzegem/ Herdersem / Mespelare - 6243 Brian Roelandt Brian.Roelandt@telenet.be 052 22 57 71

Honegem te Erpe-Mere/ Aalst/Lede - 6123

Plantenwerkgroep Allium

Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50 wim.dhaeseleer@honegem.be www.honegem.be

Zoogdierenwerkgroep Denderstreek

Keelman te Denderhoutem 6178

Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 Joachimdm@yahoo.com

Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be www.zwamvlok.be

Werkgroep amfibieën & reptielen Ward Koen De Maere greatskua2002@hotmail.com 0485 68 89 82

nr. 4 - okt 2012

Dirk Van den Bossche - 052 42 49 60

Palitsebeek te Liedekerke - 9427

Sint-Onolfspolder te Appels/ Dendermonde - 6623

Groot-Haaltert

Gemene Meers te Idegem 6647

Lede-Houtem

Padde- en Porrebeekvallei te Dendermonde - 6652

Heidemeersen te Berlare 6644

Everbeekse bossen - 6210

Koen Van Den Berge 055 42 83 90 koen.vandenberge@skynet.be

Jo wittevrongel - 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

REDACTIERAAD

Jo Wittevrongel - 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be

Boven-Dender

Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

Molenbeekmeersen te Den derleeuw/Okegem - 6646

Godfried Merlevede - 068 30 01 07 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com

Den Dotter/ Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere 6149

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

't Groot Schoor te Grembergen 6603

Dendermonding Erpe-Mere

Moenebroek te Geraardsbergen/ Lierde - 6620

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en zes studiewerkgroepen in de Dender streek. Deze afdelingen en werkgroepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwer ken. Je kan voor meer inlich tingen steeds terecht bij de con tactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie. Deadline volgende Dendriet: 1 februari 2013.

Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/Lessines - 6058

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpunt ninove.be

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreek afdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van  7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, middenkatern afdeling...”. Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuur punt is niet mogelijk.

Dendervallei te Ninove 6099

Denderleeuw

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be

Ledezijde 6657

Jo Wittevrongel - 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be

Korte Lake te Overboelare 6655

Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@skynet.be

Kravaalbos te Meldert 6071

Frans Roggeman fransroggeman@msn.com

Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Phenixberg te Okegem - 6618 Wouter Mertens - 054 32 51 71 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

Raspaillebos te Grimminge 6164 Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 k.steenhoudt@skynet.be

Bart Dierickx - 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Wachtbekken 6 In Sint-Gillis/Dendermonde Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Georges Jacobs - 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be

Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612 Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

Koen Steenhoudt - redactiesecretaris. Wouter Mertens - hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever. Daan Stemgée, Joachim De Maeseneer - redactiekern. Stijn De Ryck - budgettering. Marc Symoens - corrector. Mikol De Decker - adresbeheer. Willy Beeckman, Rik De Baere, Eric De Block, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wim Van Grieken. Wilfried Veldeman - lay-out.

Werkten ook mee aan dit nr: Christophe Bert, Jonnhy Cornelis, Wim D’ Haedeleer Wouter Faveyts, Laetitia Sonck, Vildaphoto: Yves Adams, Jeroen Mentens, Rollin Verlinde.

Druk Drukkerij Druk in de Weer, Gent Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen.

7 oktober - 20 jaar Honegem

INHOUD 2 Memorandum 5 Een m2 natuur 6 20 jaar Honegem 12 WID rapport klaar 14

Ledenfeest Natuurpunt Houtem

15 Denderkalender

Deze titel verwijst naar:  het Griekse dendron, wat boom betekent,  een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,  de vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie- kanaal dus,  het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken,  tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...

19 Workshop ecodesign

Retouradres: De Decker Mikol,

Bijzondere broedvogels

Kapel zoekt stenen

Redactieadres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden E-mail: dendriet@skynet.be

26 Visieschets Wijngaardpark 28 365 ‘Dagen van de Natuur’

Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen

Websites: www.denderstreek.waarnemingen.be “Archief: issuu.com/dendriet” Verantwoordelijke uitgever: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Heldergemstraat 161 9450 Heldergem

Foto’s voorpagina: Wandelen in het Raspaillebos: Koen Steenhoudt Kastanje in bolster: Vilda - Jeroen Mentens Grillige beuken in herfstzon: Vilda - Lars Soerink

Schenk een lidmaatschap ! Gezinslidmaatschap: e 24 op rekening 230-0044233-21 Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor e 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels) Voor e 38,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus als Dendriet (vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)