dendriet 2013 nr 2 jaargang 12

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X

BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

jaargang 12

nummer 2 - 2013 Retouradres: Mikol De Decker, Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

driemaandelijks tijdschrift

Vlotter door Den Dotter Blauwgroene gordel Steengroeve gered? Beneden-Dender herleeft

april - mei - juni

nr. 2 - april 2013

Mieren-hoop Nu het zomerhalfjaar er aankomt, ontmoet je ze beslist wel eens op een wandeling in een bosrijk gebied: de klassieke mierenhoop van onze beschermde rode bosmier. Het bouwsel wordt vaak als spreekwoordelijke metafoor gebruikt voor een rommelige, onoverzichtelijke bedoening. Maar klopt dat wel? Je hebt ze ooit wel al gezien: colonnes mieren die in een militaire stroom nestwaarts allerlei bruikbare materialen aansleuren. Bekijk ze echter eens even langer. Je zal vaststellen dat de mieren niet van punt A naar B lopen, maar dat de realiteit nog chaotischer oogt dan onze semantische invulling van een ‘mierennest’. Er zijn er die halverwege terugkeren of ineens iets anders gaan doen. Dus de metafoor klopt, hoor ik snelle beslissers al denken? Toch niet te vlug besluiten! Het resultaat van al dat gewriemel is wel een gestructureerd nest met broedkamers, ingenieuze temperatuurregeling, toekomstplanning en voedselvoorraden. De mieren vormen samen een systeem. En wij gebruiken ‘mierenhoop’ slechts in overdrachtelijke wijze omdat er weinig of geen mensen zijn die het gehele systeem kunnen overzien. We kennen er elementen uit. Functies van bepaalde mieren, bijvoorbeeld bewakers. Deeltjes van een puzzel. Elk systeem bestaat uit vele delen die op elkaar inwerken. Die wisselwerking zie je pas door kennisdelen samen te leggen. Een samenhang die groter is dan de som van de delen. Wie een systeem wil leren kennen, weet dat er een aantal onzekerheden zijn, zoals ontbrekende kennis, onvoorspelbaar gedrag van sommige actoren, enz. Inzicht verwerven doe je stapsgewijs en door te denken in systemen. En daar wringt het schoentje: ons klassieke onderwijs heeft ons hoofdzakelijk lineair leren denken. A dus B. Oorzaak dus gevolg. We schieten de vossen af, dus zijn er minder. Daarbij vergeet men dat het afschot een aanzuigeffect heeft op naburige populaties, dat bij lege territoria vossen veel reproductiever gaan zijn en dat in systeemdenken het beschikbare voedsel een grotere regulator is dan afschot. Enzovoort. In onze complexe samenleving zijn er nog maar weinig problemen lineair oplosbaar. De grote uitdagingen waar we voor staan, zoals klimaatwijzi-

nr. 2 - april 2013

ging, vergen een aanpak vanuit systeemdenken. Natuurpunters willen hier aan bijdragen en hebben één stapje voor op andere partners in het overleg: we zijn al jarenlang gewoon om de natuur als een systeem te bekijken. Zo kan je in deze Dendriet weer diverse puzzelstukken vinden over de blauwgroene gordel rond Liedekerke en het reservaatsproject Den Dotter in Haaltert. En we leggen verbanden en brede maatschappelijke linken. We kunnen deze expertise in systeembenadering ook inzetten in andere domeinen. We zijn daartoe ook bereid. Door interactie met elkaar kunnen we stapsgewijs samen inzicht krijgen in de mechanismen die leiden tot de actuele ecologische, economische en morele crisis. Onze bijdrage daarin heeft pas zin als de tegenpartijen (landbouw, beleidsmakers, enz.) inzien dat de mens niet boven het systeem staat. We zijn slechts een bescheiden deel van het web en we dienen de functies van alle andere draden te respecteren. Pas als dat het gezamenlijk uitgangpunt is, zijn structurele oplossingen echt mogelijk. Hoe groot is de kans dat we gezamenlijk tot die nederigheid komen? Er is slechts mieren-hoop. Maar hoop doet leven.

Wouter Mertens, hoofdredacteur

Vlotter door Den Dotter Een prachtige lentewandeling

Op een mooie lentedag is er niets zo fijn als in Den Dotter te gaan wandelen. Een wandelpad van 17 km, verdeeld over drie lussen, brengt je vlotter door het gebied. In dit nummer gaan we in detail in op de Blauwboswandeling. De twee overige lussen volgen in latere edities van Dendriet.

De vallei van de Molenbeek

via Herzele en Haaltert naar Hofstade, waar hij uitmondt in de Dender op 18 meter boven de zeespiegel. De beek nodigde door de jaren heen uit om zijn loop te volgen, en tal van ruime of smalle wandelpaden doorkruisen Den Dotter. Doen dus!

Gestage groei van het natuurgebied Den Dotter In 1993 kocht Natuurpunt Haaltert het eerste perceel. Het tweede perceel werd pas 5 jaar later bijgevoegd. Sindsdien verloopt alles gesmeerder. Het totale gebied

bestaat uit 250 ha hooilanden, rietvelden, broekbossen en akkers. De Canadapopulieren tussenin getuigen van een ver luciferverleden. Het visiegebied omslaat ĂŠĂŠn vijfde, en 6 ha geniet de hoogste natuurbescherming als reservaat. De Natuurpuntploeg in Haaltert beheert momenteel iets meer dan 13 ha waarvan 3 ha op huurbasis.

Oude bouwsels als ijkpunten Het natuurgebied Den Dotter ligt in het gebied van twee gehuchten met een Frankische

Jo Wittevrongel

De dotterbloem leent haar naam aan dotterbloemgraslanden en aan dit natuurgebied tussen Haaltert en Erpe-Mere. Het samenvloeien van open koutergebied op leemruggen met meanderende beekvalleien omzoomd door broekbossen maakt het gebied haast idyllisch. Dit prachtig stuk natuur wordt immers doorsneden door de smalle, langgerekte vallei van de Molenbeek. Deze beek ontspringt in Zottegem op 70 meter hoogte en stroomt over 25 km

nr. 2 - april 2013

naam: Brantegem en Gotegem. Brantegem verwijst naar de woonst van de familie Branda (branda + inga + hem). Gotegem of Guthinghem is de woning van de familie Guti of Guta. De naam Guthingahem komt al voor in de oorkonde van Sint Baafs uit het gezegende jaar 966. De Gotegemmolen vormt het vertrekpunt van onze Blauwboswandeling, die in dit artikel wordt beschreven. Iets verder stroomopwaarts aan de Molenbeek ligt de Engelsmolen. Reeds beschreven in 1494, is deze molen genaamd naar de toenmalige eigenaar Engelbert van Londersele (17491821). Deze korenmolen met vier stenenkoppels werkte ooit als oliemolen (periode 1700), tot molenaar Paschier Meganck in 1748 de oliemolenfunctie verwijderde. Van 1860 tot 1880 was de Engelsmolen een vlaszwingelmolen. Het gebouw is beschermd sinds 1976, en de omgeving werd erkend als landschap in 2004 en 2007. Sinds decennia is de molen verwaarloosd, tot in 2011 een grondige restauratie begon. De Blauwboswandeling omcirkelt een boerderij: T Hofstaes. De oudste vermeldingen en sporen van bewoning in deze hoeve dateren uit de 13de/14de eeuw en het was ooit een pachthof van de Noord-Franse abdij van Anchin. Omstreeks 1800 werden de gemeentegrenzen hertekend, waardoor de hoeve niet langer in Meire (Mere), maar in Haeltert (Haaltert) gesitueerd werd. Hierdoor werd Constantien Van Cromphaut geboren in Mere en overleed hij in 1853 te Haaltert in dezelfde boerderij. Rond 1950 had de

nr. 2 - april 2013

 Aan jou de keuze... welke van de drie wandelingen eerst? hoeve nog steeds de typische vierkante bouwvorm. Door enkele branden werd de oude structuur gewijzigd. De huisjes die nu als stalling of opslagplaats dienen, waren oorspronkelijk woningen voor kroostrijke gezinnen. Nog maar een paar jaar terug merkte een wandelende dame op dat ze in deze “villa” was grootgebracht.

wegels zijn breed en ruim, ideaal om je levenservaringen te verhalen aan je stapgenoten. De rode lus is beduidend zwaarder omdat het bergop en bergaf gaat. De blauwe lus, beschreven in een volgende paragraaf, is vaak een smal paadje, één persoon breed, en loopt tevens over de heuvelkammen. In de natte seizoenen zijn laarzen geen overbodige luxe.

Vlotter door Den Dotter

Droogjes en natjes

Natuurpunt Haaltert stippelde voor de liefhebbers een lange wandeling uit van maar liefst 17 km, bestaande uit drie lussen van elk ongeveer 5 tot 6 km lang. De gele lus is heel makkelijk toegankelijk en voor kinderkoetsen berijdbaar, behalve in het natste deel van de winter. De boeren-

Plezierig aan Den Dotter is dat je steeds terecht kan voor een natje en een droogje, en misschien moeten wij als Natuurpunt wel eens langs bij de cafés op zoek naar sponsorschap. De Cabaré is een authentiek café zoals je er nog weinig vindt, met het hartje in de gevoegdeur, en de

Den Bossche in het midden van de wandeling situeren, en deze hoeve serveert heel lekker hoeve-ijs naast een drankje voor de dorst.

Hans Henderickx

De Blauwboswandeling

 De zeggekorfslak, indicator voor

waardevolle moerassen

Jo Wittevrongel

zware trappisten op de toog. De Koterhaak is onlangs vernieuwd en heeft een waar zonneterras. Deze drankgelegenheden bevinden zich elk aan de andere zijde van het gebied. Het maakt dus niets uit aan welke kant je de wandeling start. Met een beetje goede wil kan je de Hoeve Van

Het Blauwbos, gelegen achter de Cabaré, is wellicht het belangrijkste biotoop in dit natuurgebied omdat het al eeuwen bebost is. Bovendien huist er een Europees beschermd diertje, niet met dezelfde aaibaarheidsfactor als de panda, maar even verborgen en mysterieus, de zeggekorfslak, een slakje van amper 3 mm groot. Deze minislak is een topindicator voor waardevolle moerassen die vaak enkel door aangepast natuurbeheer de menselijke activiteiten overleeft (1). Onze Blauwboswandeling start aan de herberg de Cabaré (2). Deze herberg stamt uit de tijd van de Franse bezetting, toen Franse soldaten deze naam gebruikten voor plaatselijke

herbergen. Recht tegenover de visvijver is een parking. De Gotegemmolen bevindt zich 200 meter lager dan de Cabaré. Aan de oevers van de beek kan je vaak de grote gele kwikstaart zien jagen op steenvliegen. De berm werd onlangs vervangen door steenkorven en we zijn benieuwd of de kwikstaartfamilie deze verandering van interieur zal smaken. Ook de molen is dringend aan restauratie toe en bovendien kan dit cruciaal worden voor het waterpeil in de volledige Molenbeekvallei. Sommige schotbalken zijn verdwenen, en het waterniveau staat veel lager dan eertijds toen de molens op de beek een economische rol speelden. Terug naar onze wandeling. Even bergop, en dan ga je voor de herberg linksaf het paadje in. Dit is een eenmans betegeld pad dat zich voorbij enkele weiden slingert om dan uitzicht te bieden op het oude Blauwbos links in de beekvallei. Dit moe-

 Dotterbloem

nr. 2 - april 2013

bonte specht is hier al vaak in de buurt van de boerderij gespot. Opnieuw in de vallei lopen we ten slotte langs de Molenbeek terug en kunnen we de zee van dotterbloemen vinden. Het ijsvogeltje kijkt je soms na.

Griet Nijs en Jorg Lambrechts. Zie Natuurbericht.be. (2) De afspanning De Cabaré bereik je best via s’Gravenkerselaar te Haaltert; volg dan de pijl “Pluimvee Schouppe” om de Gotegemstraat te bereiken. (3) Heldergems Ontmoetingscentrum bevindt zich op 100 meter van de kerk

(1) Nieuwe vindplaatsen van zeldzame zeggekorfslak, bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie op 25 oktober 2011,

in Heldergem.

Afdeling Groot-Haaltert INFO

Met dank aan Willy De Loose, Omer Van Cromphaut, Noah Janssen, Stein Temmerman, Jo en Bjorn (Natuurpunt Haaltert).

Bob Lambrechts lambrechts@eaa.be 0472 44 70 34

Op Wandel Op zondag 21 april organiseert Natuurpunt Haaltert een Dotterwandeling met als startplaats Hoc de Fransman in Heldergem (3). We vertrekken om 14 uur en wandelen langs plekjes met schitterende voorjaarsbloeiers: dotters, pinksterbloemen, echte koekoeksbloemen enz. Bij zoveel kleurenpracht is thuis blijven echt geen optie. Een afsluitende toast brengen we uit rond 17 uur bij het ontmoetingscentrum.

Jo Wittevrongel

rasbos telt veel elzen, wilgen en populieren, getooid in rietgrasvelden. Vervolgens maken we een lus om iets boven de Cabaré de Gotegemstraat links op te draaien en de Gotegemberg op te klimmen. Boven de Gotegemberg staat nog de gerestaureerde bakoven, waar destijds het brood gebakken werd door al de bewoners van Gotegem. De weg naar de “bewoonde wereld” was ver en moeilijk begaanbaar, vooral in de winterperiode. Misschien heeft deze onbereikbaarheid ons deze natuurparel helpen bewaren. Aan de “vlamoven” sla je rechts het baantje in en duik je Den Dotter binnen. Net vóór het laatste huis onderaan de berg, sla je links opnieuw een eentegelbaantje in. Enkele honderden meters verder, voorbij een vijver, loopt de wandeling naar rechts, en bovenop de heuvelkam, opnieuw naar rechts, richting het Hof Staes (Stoy). Deze hoek is het favoriete plekje van onze buizerd. Ook de kleine

 Broekbos in het voorjaar

nr. 2 - april 2013

De blauwgroene gordel rond Liedekerke In Liedekerke valt nog heel wat natuur te ontdekken. Rond de gemeente ligt een blauwgroene gordel van natuurgebieden: de Pamelse Meersen, de Valier en de Palitsebeekvallei, drie natuurlijke overstromingsgebieden waar de natuur nog alle kansen krijgt!

De Pamelse Meersen

De vroegere “stekskesfabrieken” in de omgeving van Geraardsbergen zorgden in de Dendervallei voor een massale aanplant van populieren, vroeger nagenoeg de enige boomsoort die iets opbracht op deze natte stukken. Om het natuurlijk evenwicht te herstellen, vormt Natuurpunt de populieraanplantingen geleidelijk om tot soortenrijke bossen met streekeigen bomen en struiken. Zo krijgen vele planten- en diersoorten de mogelijkheid om zich hier te vestigen.

Op de helling liggen de drogere weilanden. Daar zorgt Natuurpunt in samenwerking met de gemeente voor een onderkomen voor onze koestersoort, de eikelmuis, door het aanplanten van hoogstamfruitbomen. Deze vroeger veel geziene, fruit etende tuinslaapmuis wordt zeldzamer en heeft dan ook nood aan extra ondersteuning. Natuurpunt wil met een gericht beheer het open en structuurrijk landschap, waar de perceelgrenzen vervagen, behouden en versterken.

Marc Michiels

Twee waterlopen, de Oude Dender en de Boesdaalheidebeek, doorkruisen het gebied. De Dender schuurde in een ver verleden een vallei uit die nu zorgt voor een gevarieerd reliëf. Typisch voor het lager gedeelte, en eigenlijk voor de hele Dendervallei, zijn de vele natte gronden beplant met populieren. De natste gedeelten van het meersengebied bestaan nog uit oude bossen met typische voorjaarsbloeiers zoals bosanemoon, sleutelbloem en speenkruid.

 De Valier, geniethoekje vlakbij het station

nr. 2 - april 2013

 Wandellussen van 4 tot 15 km (Met de steun van en in samenwerking met de provincie Vlaams-Brabant, en het gemeentebestuur van Liedekerke, partners voor natuur)

De Valier De Valier, een mozaïek van natte graslanden, elzenbroekbosjes, moerassige ruigten, struikgewas en knotwilgenrijen, ligt in de nabijheid van het Liedekerkse station en het gehucht Ter Muilen. In dit waardevol landschap werden in moeilijke tijden, zoals tijdens de Tweede Wereldoorlog, aardappelen geteeld, hooi op rabatten gemaaid en gedroogd, en was er zelfs een hoplochting waarvan je de nakomelingen nog in het hele gebied aantreft.

nr. 2 - april 2013

Tegenwoordig doet het gebied in de winter vooral dienst als natuurlijk overstromingsgebied. Meer dan eens staat het volledig onder

water, maar langs het knuppelpad kan je het centrale gedeelte zelfs bij een beperkte overstroming nog bewonderen.

 Kamsalamander

De Palitsebeekvallei De Palitsebeek, een smalle meanderende zijbeek van de Dender, ontspringt via verschillende kleine bronnetjes op de noordhelling van de Zavelberg in Kattem, stroomt doorheen Pijnegem en mondt, via de Broeken en de Dommelingen, uit in de Oude Dender. Deze typische beekvallei vormt een halfopen landschap met zowel grotere

Marc Michiels

 Het mooiste plekje van de Palitsebeek als kleinere bossen, afgewisseld met open akkers en kleine landschapselementen. Binnen het gebied liggen enkele oude soortenrijke boskernen. Je vindt er zowel de typische voorjaarsbloeiers zoals gele dovenetel, salomonszegel en daslook, als de zeldzamere soorten zoals zwartblauwe rapunzel, eenbes, reuzenpaardenstaart en koesterbuur schedegeelster. Ook hier transformeren de populieraanplanten langzaam in soortenrijke elzenbroekbossen met

Geniet van dit stuk natuur! Probeer onze wandellussen! Start: Sporthal, Sportlaan 3, Liedekerke. De sporthal is elke dag open behalve op feestdagen. Uitgebreide parkeermogelijkheden. Afstand: Twee wandelingen verbinden de verschillende natuurgebieden en sluiten aan op twee andere kortere wandeltracés. De Lus (15 km) sluit aan op de Meersenwandeling (4 km) en de Valierwandeling (4 km). De Tweedorpenwandeling (8 km) sluit aan op de Meersenwandeling. Openbaar vervoer: Het NMBS-station van Liedekerke ligt op 2,5 km van het startpunt en op de route “De Lus” en de Valierwandeling. De sporthal is bereikbaar via De Lijn nummer 625 (Essene - Liedekerke Pamel). Lijnen 355 en 127 stoppen op wandelafstand van de sporthal.

streekeigen bomen en struiken. Natuurpunt maait enkele verwaarloosde gronden tweemaal per jaar zodat er waardevolle graslanden ontstaan met soorten als echte koekoeksbloem, moesdistel en ook bosorchis. Een nieuw aangeplante hoogstamboomgaard en een kleine akker verhogen nog meer de biodiversiteit van het gebied en komen koesterburen zoals eikelmuis, ringmus en geelgors ten goede.

Steun Giften zijn welkom op rekening 293-0212075-88 met vermelding van projectnaam en projectnummer. Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar. Palitsebeekvallei, project 9427 De Valier, project 9418 Pamelse Meersen, project 9972

Afdeling Affligem-Liedekerke INFO

Enkele poelen zorgen ook voor heel wat leven. De amfibieën en vooral de zeldzame kamsalamander, ook een Liedekerkse koesterbuur, varen er wel bij. Ook een andere koestersoort, de sleedoornpage, komt nog voor in het gebied. De buizerd voelt zich hier thuis en nestelt hier al een aantal jaren. Met wat geluk kan je zelfs een ree spotten. Wanneer de hele stationsomgeving zal opgeknapt zijn (vermoedelijk eind 2016) zal hier een nieuwe natuurverbinding ontstaan met de Liedekerkse Meersen, de weidegordel langs de Dender via de opengegooide Bogijnengracht. Deze nieuwe natuurverbinding zal vast en zeker nog meer biodiversiteit naar De Valier lokken; mogelijk vindt zelfs de zeldzame rivierdonderpad haar weg dan wel!

Erik De Block 053 68 35 88

Marc Michiels

053 67 11 91

nr. 2 - april 2013

Op stap met Allium! Met wie? Wilde bloemen. Je wil er meer over weten, ze graag herkennen? Ga dan mee op stap met plantenwerkgroep Allium.

Wie zijn wij? Een werkgroep vrijwillige plantenliefhebbers die in de lente, zomer en herfst regelmatig op stap gaan in de Dendervallei en omgeving, om alles wat er nog groeit en bloeit te bekijken. Tijdens onze wandelingen wordt een inventaris gemaakt van alle spontaan voorkomende plantensoorten. De gevonden soorten worden door de deelnemers opgenoemd of aangewezen en door de ‘streper’ op een daarvoor speciaal ontworpen formulier aangestreept. Wij maken inventarislijsten (zeg maar streeplijsten) van hogere planten in vooraf bepaalde gebieden, zowel kilometerhokken als percelen in natuurgebieden. Onze excursies vinden voornamelijk plaats in

nr. 2 - april 2013

Oost-Vlaanderen, in de vallei van de Dender. Alle verzamelde gegevens worden doorgegeven aan Flo.Wer en in de Floradatabank opgeslagen. De activiteiten zijn gratis en staan open voor alle belangstellende plantenliefhebbers. Tijdens de excursies wordt ook zoveel mogelijk aandacht besteed aan het educatieve aspect rond planten en natuurbescherming. Wij verwelkomen je heel graag op onze komende excursies. Zie de Denderkalender voor details!

Plantenwerkgroep Allium INFO

Het gebeurt wel eens dat je hun schoonheid bewondert. En dan misschien ook denkt: wat zou hun naam zijn? Vragen die steeds antwoord krijgen op onze excursies. Je kent (nog) geen planten, maar het lijkt je wel wat? Geen probleem! Enthousiasme is belangrijker dan kennis. Want kennis ontstaat vanzelf. Planten leren  Maarts viooltje kennen is een kwestie van regelmatig herhalen. Iedereen met interesse voor planten is op onze excursies welkom! Plantenwerkgroep Allium is trouwens een aantal heel enthousiaste amateur-botanisten (zeg maar plantenliefhebbers) rijk.

Peter Tolleneer

Enthousiasme belangrijker dan kennis

Peter Tolleneer allium@belgacom.net 0498 40 83 28

Canadese ganzen in de Denderstreek Evolutie, schade, bestrijding en impact van een exoot

De Wellemeersen zijn een ideaal broedbiotoop voor de talrijk in de Dendermeersen voorkomende Canadese gans. Er huist een populatie van minimaal 50 broedparen, die er inheemse watervogels wegconcurreren, zeldzame planten opeten en het biotoop aanreiken met ongeveer 800 gram mest per adulte vogel per dag. In dit artikel gaan we in op de eerste schamele resultaten van simultaantellingen en verdelgingsacties, gecoördineerd door het INBO (Instituut voor Natuur en Bosbouw). Een actie in de Wellemeersen waarbij eieren werden ingestreken met paraffineolie vergt verdere evaluatie de komende jaren.

Aantallen in zomer en winter

op 1.800 koppels geschat. Vandaag zijn er al 2.700! Recente simultaantellingen in het tweede weekend van juni en driejaarlijkse honkertellingen (eenzelfde namiddag eind januari of begin februari tussen 14 en 16 uur) tonen een groei aan van het aantal overwinteraars van 2.700 ganzen in 1997 tot circa 9.000 in 2007. In Vlaanderen ligt het zwaartepunt van de populatie in Oost-Vlaanderen.

Aantrekkingspool voor zwervers Uit ringcampagnes met gekleurde nekringen en wetenschappelijke ringen, uitgevoerd in de periode

De Canadese gans (ook “honker” genoemd, naar de specifieke “hoink” roep) wordt in onze streken al sinds de 19de eeuw als parkvogel gehouden. Sinds het midden van de 20ste eeuw doken her en der in Vlaanderen ontsnapte of verwilderde individuen op. Het eerste broedgeval dateert van 1973 in Kalmthout. Het duurde tot midden de jaren 90 eer de populatie 100 broedparen overschreed. Daarna ging het aantal exponentieel omhoog en bereikte rond de eeuwwisseling de kaap van de 1.000 broedparen. Toen de broedvogelatlas werd opgemaakt, werd de populatie

 In V-formatie

nr. 2 - april 2013

1994-1999, weten we dat de ganzen zich gemiddeld 20-25 km van de ringplek verplaatsen. Bij hoge uitzondering kan dit oplopen tot 50 km, wat bevestigd wordt door een persoonlijke vondst. Op 31 maart 2010 vond ik immers een dode vogel in de Wellemeersen, die geringd was in Meise op 1 juli 2005. In de Denderregio wordt de populatie dan ook steevast aangevuld met individuen uit het Gentse en uit de regio Brussel.

Het broeden begint in maart-april, goed verborgen op de grond, vaak op minder dan 50 meter van water, en meestal in koloniaal verband. Nesten van het vorige jaar worden vaak hergebruikt. Veel jonge Canadese ganzen keren naar hun geboortegronden terug om er zelf te broeden. De eerste eieren wordt gemiddeld gelegd als de ganzen drie jaar oud zijn. Ze leggen één nest van 4 à 7 eieren per seizoen. De broedtijd duurt 30 dagen. Bij vroegtijdig verlies van een nest wordt in de buurt van het eerste nest een vervangnest aangelegd. Waar voldoende voedsel aanwezig is, zijn er gevallen bekend van twee succesvolle nesten in één seizoen. De jongen kunnen na ongeveer 6 tot 9 weken vliegen en blijven bij hun ouders gedurende de eerste herfst en winter. De gemiddelde jaarlijkse sterfte bedraagt 9,64%. De maximale levensverwachting is 14 jaar.

Monitoring en aantalsbeperking Tellingen half juni, tijdens de rui, zijn geschikt om het aantal broedparen en de gebondenheid aan een bepaald gebied op te volgen. De winterperiode is beter geschikt is om de totale populatie te monitoren, voortbouwend op de halfmaandelijkse watervogeltellingen, waarbij een gebied wordt bemonsterd dat veel groter is dan de bekende rustgebieden. In 2010 en 2011 organiseerde het INBO een grootschalige vangst onder de overzomerende, ‘verwilderde’ ganzen. Er werden jaarlijks ongeveer 2.500 Canadese ganzen gevangen met inloopfuiken en geëuthanaseerd. Bovendien schoten jagers tijdens het eerste jachtseizoen ongeveer 3.600 ganzen. De impact van deze acties op lange termijn zijn nog niet bekend. Wel stelde men op korte termijn een daling vast van 10%, en afhankelijk van het gebied zelfs tot 50%. Extra informatie over broedsucces en mortaliteit is nodig om op termijn tot een beheerplan te komen voor Vlaanderen en de grensregio.

Schade Uitbetaling van schade hangt af van de wettelijke status van de soort die de schade veroorzaakt en

nr. 2 - april 2013

Broedsucces

 In lentekleuren van de situatie waarin dit gebeurt. Canadese ganzen vormen samen met grauwe ganzen (1.250 koppels) de belangrijkste in Vlaanderen voorkomende ‘zomerganzen’. Beide zijn jachtwildsoorten. Om een vergoeding van de overheid te kunnen genieten moeten de ganzen afkomstig zijn uit gebieden waar populatie regulerende maatregelen niet zijn toegestaan. Voor schadeclaims zijn dus aanvullende gegevens rond dagverplaatsingen nodig om mogelijke herkomstgebieden te kunnen modelleren. De schade is voor 80% ecologisch, door agressief gedrag tegenover andere watervogels en door eutrofiëring.

In de Wellemeersen Het aantal overzomerende Canadese ganzen in de Wellemeersen bedroeg de voorbije drie zomers respectievelijk 180, 129 en 113 exemplaren. Het aantal broedparen wordt op een 50-tal geschat. Door een intensieve zoekactie werden dit jaar 29 nesten opgespoord en 147 eieren ingestreken met paraffineolie. Vorig jaar werd slechts de helft van het gebied doorzocht en werden 16 nesten met 88 eieren gevonden. Volgens de literatuur moet een dergelijke actie minimaal zes jaar volgehouden worden om de populatie significant te doen afnemen. Wel is het zeker dat de plaatselijke populatie in de daaropvolgende zomer tijdelijk afneemt. De Wellemeersen

Wellemeersen (Denderleeuw), de Grote Meersen (Ninove) en de Markvallei (Viane-Moerbeke). Er zijn echter nog verschillende ongetelde gebieden waar populaties exotische ganzen overzomeren. Als je wil, kan je zo een gebied opvolgen en claimen via www. waarnemingen.be > projecten > invasieve zomerganzen, waar je informatie vindt over de al gevoerde acties in Vlaanderen. Meer gegevens vindt je op www. invexo.be (website van het INBO aangaande invasieve exoten in Vlaanderen en Zuid-Nederland).

Besluit

De analyse van het INBO leverde geen model op dat significant de variatie in de telgegevens kan verklaren. Dit is grotendeels te wijten aan het beperkt aantal verzamelde gegevens. Daarnaast varieert de verspreiding van de ganzen in de periode van de simultaantelling en in het jachtseizoen sterk. Het schaalniveau waarmee gegevens worden verwerkt kan dus een sterke invloed hebben op de gevolgtrekking van beheermaatregelen en op vastgestelde trends.  Een koppeltje met de kuikens nog in het nest

Gegevens uit de Denderregio

Joost meulemans joost.meulemans@telenet.be 0476 369298

In de Denderregio coördineert Natuurpunt Studie, in samenwerking met het INBO, tellingen in de

Vogelwerkgroep Cinerea INFO

blijken echter een ideaal biotoop en elk voorjaar nemen zwervers de vrijgekomen niche opnieuw in.

 Moeder met kuikens

nr. 2 - april 2013

DENDERKALENDER  uur van vertrek  plaats van afspraak

 bijzonderheid

 toelichting  gids

 contactpersoon

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1  (2 e per gezin), tenzij expliciet anders vermeld. Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig. Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o7 per km/persoon).

 zeker meebrengen maandag 1 april

Scheldehappeningdag afd. Dendermonding  14:00 - 17:30  Sint-Onolfsdijk, aanlegsteiger (t.h.v. Kwintijnpoort)  Reservatenfietstocht langs de Schelde van de Sint-Onolfspolder naar de Heidemeersen en terug in het kader van de Scheldehappening dag. Een dag om het Scheldeland varend, fietsend of wandelend te verkennen. Afstand: 25 à 30 km.  Bart Dierickx – 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be www.scheldehappening.be zondag 7 april

Dauwwandeling in het Kluisbos afd. Affligem-Liedekerke  7:00 - 9:00  Kluiskapel te Hekelgem/ Erembodegem  Wandeling voor vroege vogels met aansluitend ontbijt.  Ontbijt e 6; vooraf inschrijven  Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wim.van.grieken@advalvas.be zondag 7 april

Lentedrinkwandeling Beneden-Dender afd. Aalst  10:00 - 12:00

 De uitbundige bloemtapijten in het

bos bereiken nu hun hoogtepunt. Neigembos op zijn mooist.  Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be  Stevig wandelschoeisel, eventueel een loep zondag 14 april

zondag 21 april

Lente- en voorjaarsbloeiers in de Wellemeersen afd. Denderleeuw

 14:00 - 17:00  De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge  De lente kleurt het Raspaillebos wit, geel en blauw. Bosanemoon, speenkruid, slanke sleutelbloem, wilde narcis en wilde hyacint staan volop in bloei. Maar ook zeldzamere soorten als goudveil, reuzenpaarden staart, eenbes, paarse schubwortel en schedegeelster zijn te zien. Na de wandeling is iedereen welkom op de pannenkoekenslag van JNM in de parochiezaal van Grimminge!  Koen Steenhoudt – 054 58 67 58 koen.steenhoudt@skynet. zondag 14 april

10e pannenkoekenslag JNM JNM-NiGer  14:00 - 19:00  Parochiezaal Grimminge (steegje links achter de kerk)  Assortiment pannenkoeken met krieken, appeltjes, chocoladesaus of ijscrème en dan een heerlijke kop koffie of thee.  Kaarten e 5 via de bestuursleden of aan de kassa

 18:30 - 22:00  Sint Gabriëlinstituut, Sint Gabriëlstraat 152 te Liedekerke  Lente-eetfestijn (ook vegetarisch) ten voordele van onze reservaatwerking.  Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

zaterdag 13 april

zondag 21 april

Voorjaarsbloei in Neigembos afd. Ninove

Gekwetter en gekweel afd. Erpe-Mere

nr. 2 - april 2013

Honegem met oor voor gevederde blijvers en vogels die net terug zijn uit het verre zuiden.  Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be  Laarzen

Voorjaarsbloeiers in het Raspaillebos Afd. Boven-Dender

 Disgenaatdreef, voet Wiezebrug, Herdersem  Naar jaarlijkse gewoonte wandelen we de lente tegemoet in de meersen langs de Beneden-Dender op de grens tussen Aalst en Lebbeke. We sluiten af met een gratis drankje om de fusie te vieren van het gebied Hogedonk met Wiestermeers, Denderbellebroek en Hannaerden tot het project Beneden-Dender. Aanrader voor jonge gezinnen: apart kinder programma met salamanders en een knuffelbezoek aan de pasgeboren lammetjes van onze schaapskudde.  Brian Roelandt – 052 22 57 71 brian.roelandt@telenet.be

 14:00 - 16:30  Bevingen, Meerbeke (parking aan de kapel)

 Ochtendwandeling door de

zaterdag 20 april

Jaarlijks lente-eetfestijn afd. Affligem-Liedekerke

 9:30 - 12:00  Keiberg 71 A, grens Lede-Erpe

 14:00 - 17:00

 Spoortunnel Wijmenierlaan, Denderleeuw  Natuurwandeling in de Wellemeersen.  Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43  Laarzen of stevig schoeisel zondag 21 april

Dotterwandeling afd. Haaltert  14:00 - 17:00

 Heldergem, Ontmoetingscentrum De Fransman  Natuurwandeling in het natuur gebied Den Dotter te Haaltert, met speciale aandacht voor de gele pracht van de dotterbloemen en de voorjaarsbloeiers.  Bjorn Tytgat  Jo Wittevrongel – 0497 25 32 83 jo.wittevrongel@telenet.be vrijdag 26 april

Avondwandeling in Ledezijde afd. Lede-Houtem  19:00  Impe dorpsplein  We tonen u schoonste hoekjes van Ledezijde in het avondlicht van de ondergaande zon.  Peter De Craecker – 0473 95 40 06  Laarzen vrijdag 26 april

Nachtvlinders in Ledezijde afd. Lede-Houtem  21:30  Impe dorpsplein  Samen het nachtvlinderleven ontdekken in ons natuurgebied.  Door weersomstandigheden is het mogelijk dat deze activiteit niet kan doorgaan. Dus best even contact

opnemen vooraf.

 Peter D’Hondt – 0476 65 52 16

 Stad Aalst, dienst Leefmilieu

peter.dhondt@telenet.be

Wandeling in het natuurgebied Koudenbergbeekvallei afd. Affligem-Liedekerke

Vroege vogels in Kortelake met ontbijt afd. Boven-Dender

zondag 28 april

Gezinswandeling in de Valier afd. Affligem-Liedekerke  14:00 - 17:00

 Parking Station Liedekerke (achterzijde)  Natuurwandeling met de Gezins bond. Kinderanimatie met Natuurpunt voor Kids: “Creatief met de natuur”.  Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 28 april

Waadvogelfietstocht afd. Ninove     

14:00 - 17:00 Okegem dorp, start aan de kerk Fietsen (iets minder dan 20 km) naar de vogelkijkhut van de Wellemeersen. Vogelwaarnemingen onderweg. Bij terugkeer evt. extra lus naar de Grote Meersen en Dendermeersen, waar tijdelijke plas-draszones een trekpleister zijn voor zeldzaamheden. Samen ontdekken van bijzondere waadvogels, die nu doortrekken naar het hoge Noorden. Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Verrekijker en fiets zondag 5 mei

Natuurwandeling in Kravaalbos afd. Aalst  10:00 - 12:00   

Hof te Putte, Putstraat 99 te Meldert Het bos staat op zijn mooist, getooid in een blauw lentekleed van boshyacinten, opgeluisterd door een koor van pas teruggekeerde zangvogels. Walter Roggeman

Vroegochtendexcursie vogelzang afd. Ninove

zondag 5 mei

zondag 28 april

 6:00 - 10:00  Bruggenhuis, Maj. Van Lierdelaan 50, Overboelare  Vroegochtendwandeling met aan dacht voor het gezang van verschillende vogelsoorten. De wan deling eindigt met een ontbijt in de natuur (in een tent bij slecht weer).  Graag inschrijven vóór 24 april bij Willem zodat voldoende catering kan voorzien worden. Deelname in de kosten: e 5 pp., kan ter plaatse betaald worden.  Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be

zaterdag 11 mei

053 73 24 12

 14:00 - 16:30  Abdij van Affligem  Wij volgen het Roofridderspad en genieten van het natuurgebied dat nu op z’n mooist is. In samenwerking met het gemeentebestuur van Affligem en de Affligemse gidsen.  Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wim.van.grieken@advalvas.be zondag 5 mei

Gezinswandeling in de Heidemeersen afd. Dendermonding  14:00 - 17:30

 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare  Wandeling met aandacht voor flora en fauna. We bezoeken de twee nog resterende rivierduinen (’t Stamp kot en de Hoge berg) met voorjaarsflora van o.a. meiklokje, dalkruid, salomonszegel en gevlekte aronskelk.  Stefaan Thibau – 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be 8 tot 12 mei

Natuurbelevingsweekend in Grupont afd. Boven-Dender  Tijdens ons traditionele Hemel

vaartweekend trekken we naar Grupont, deelgemeente van Tellin, op de grens van de Ardennen en de Famenne. Op het programma staan verschillende wandelingen met aandacht voor voorjaarsflora in de bossen, orchideeën en andere bijzondere planten op kalkhellingen, vogels, amfibieën en reptielen, dagvlinders, enz. Voor inschrijving wees er snel bij want de plaatsen zijn beperkt!  Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com donderdag 9 mei

Planteninventarisatie afd. Ninove  19:00 - 21:30    

Eggerstraat-Noord, Meerbeke, Parking ex meubelzaak De Quick, vooraan in deze straat Planten leren determineren in groep. Door gericht kenmerken te observeren leer je de planten ook echt kennen en hun namen onthouden. Zie artikel elders in dit nummer. Begeleiding van nieuwkomers door plantendeskundige Hans Vermeulen. Frederik De Coster – 0486 57 04 53 frederik.de.coster@natuurpuntninove.be Plantengids of flora en loep

 5:30 - 8:00 wandeling; ontbijt tot 9:30     

Wijngaardbosstraat te Gooik, parking café Den Haas In de ochtendschemering de natuur horen ontwaken tot ze aanzwelt tot een uitbundig concert. Vogelgeluiden leren herkennen. Aansluitend ontbijt in het schitterend gelegen café Den Haas. Een ontbijt kost 8 euro (kinderen e 5). Vooraf inschrijven noodzakelijk via mail naar Wouter Mertens en overschrijving op rekening 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding “x ontbijten”. Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Verrekijker en wandelschoeisel zondag 12 mei

Vroegochtendwandeling in de Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  7:30  Tijsluis aan monding Nieuwe Dender, kant van Appels (tussen Maaistraat en Sint-Onolfsdijk)  Wandeling met speciale aandacht voor de vogels.  Bart Dierickx – 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be vrijdag 24 mei

Avondwandeling in Ledezijde afd. Lede  19:00 - 21:00  Impe dorpsplein  We tonen u schoonste hoekjes van Ledezijde in het avondlicht van de ondergaande zon.  Peter De Craecker – 0473 95 40 06  Laarzen vrijdag 24 mei

Nachtvlinders in Ledezijde afd. Lede  21:30

 Impe dorpsplein  Samen het nachtvlinderleven ontdekken in ons reservaat.  Door weersomstandigheden is het mogelijk dat deze activiteit niet kan doorgaan. Dus best even contact opnemen vooraf.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be zaterdag 25 mei

Uitstap Langemeersen Oudenaarde afd. Ninove  13:30 - 17:30

 Brakelse steenweg, Ninove, Parking McDonalds  Kennismaking met een van de

nr. 2 - april 2013

topnatuurreservaten van onze ruime regio. Milieusparend en kostendelend vervoer met de wagen. Authentiek cultuurhistorisch boerenlandschap met één van de bloemrijkste hooilanden van Vlaanderen met grote ratelaar, moeraskartelblad, waterkruiskruid, pijptorkruid, enz. Talrijke zeldzame broedvogels zoals graspieper, veldleeuwerik, sprinkhaanrietzanger en in vochtige jaren paapje.  Alexander Van Braekel  Frederik De Coster – 0486 57 04 53 frederik.de.coster@natuurpuntninove.be  Wandelschoeisel en verrekijker zondag 26 mei

Den draak van de turfput afd. Erpe-Mere  9:30 - 12:00  Keiberg 71 A, grens Lede-Erpe  Op zoek naar de spectaculaire kamsalamander en vele andere glibberige bewoners van de poelen in de Honegem.  Peter D’Hondt – 0476 65 52 16 peter.dhondt@telenet.be zondag 26 mei

Lente in de Molenbeekmeersen afd. Denderleeuw     

14:00 - 17:00 Parking spooroverweg, Landuytstraat Wandeling en evaluatie lokale natuur. Eric De Tré – 053 66 04 32 Laarzen of stevig schoeisel

het Aalsterse stadspark met een opvallende natuurwaarde dankzij een jarenlang ecologisch groenbeheer waardoor er zelfs zeldzame orchideeën voorkomen.  Bart Backaert  Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12 zondag 2 juni

Natuurwandeling in Moenebroek Loeren bij de buren afd. Affligem-Liedekerke  13:15 - 17:30  Carpool parking zwembad, Sportlaan Liedekerke  Het Moenebroek in Schendelbeke is een natuurgebied beheerd door Natuurpunt Boven-Dender. Carlos D’Haeseleer leidt ons rond.  Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 2 juni

Mark-Rietbeemd actiedag afd. Boven-Dender  Viering van het 25-jarig bestaan van het taalgrensoverschrijdend natuur reservaat Rietbeemd met speciale aan dacht voor de hermeandering van de Mark. Het programma wordt nog bepaald.  Godfried Merlevede – 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com

zaterdag en zondag 1 en 2 juni

zaterdag 8 juni

Open tuin afd. Aalst

Turen naar de Toren afd. Aalst

 10:00 - 17:00  Karel Van der Slotenstraat 108, Hofstade  Kom op bezoek in een jonge perma cultuurtuin waar bestuurslid Joris Luypaert en zijn gezin op 500 m2 zo zelfvoorzienend mogelijk leven. De tuin is opgebouwd uit fruitbomen, gemeng de hagen, oude vergeten groenten, kruiden, (eetbare) bloemen die insecten aantrekken, een natuurlijke tuinvijver, een serre, kruidenheuvel,... Ook een zonnekoker, bakfiets en papieren brikettenmaker zijn te bekij ken. Voor e 1 kan je genieten van zelfgemaakte sleedoornjenever, vlier bloesemlimonade of vlierbloesem- pannenkoeken, ten voordele van de natuuraankopen van Natuurpunt Aalst.  Joris Luypaert – 0496 82 04 67 jorisluypaert@hotmail.com zondag 2 juni

Stadswandeling – Stadspark afd. Aalst  10:00 - 12:00

 Hoofdingang Stadspark Aalst, D. de Wolfstraat  De parkbeheerder neemt u mee door

nr. 2 - april 2013

 10:00 - 12:00  Esplandeplein, Aalst  In het Aalsterse stadscentrum broeden twee koppeltjes slecht valken. Vanop het Esplanadeplein kan je de uitvliegende jonge valken komen observeren door telescopen gericht op de St.-Jozefskerk. Je kan ook mee op een korte wandeling naar de silo’s van Syral om daar het tweede nest te bekijken.  Rik De Baere – 0476 88 71 29 rik.debaere@telenet.be zondag 9 juni

Steengroevenwandeling in Lessen afd. Boven-Dender  14:00 - 17:30  Parking Colruyt, Grote Weg, Overboelare  De steengroeven hebben een zeer boeiende geologische, biologische en cultuurhistorische waarde die je vrijwel nergens anders in ons land aantreft. We ontdekken de mooiste plekjes.  Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be

zondag 16 juni

Vogelwandeling Dendervallei afd. Ninove en vogelwerkgroep Cinerea  6:30 - 11:00

  

Venebroeklosweg, hoek Elisabethlaan, Albertlaan en Brakelse steenweg (verkeerslichten kruispunt Dollar) Vogelwandeling in de ‘Dendervallei linkeroever’ met aandacht voor struweel- en ruigtesoorten in de zuidelijke Dendervallei. Joost Mertens – 0497 48 65 20 zondag 16 juni

4 Seizoenswandeling in Beneden-Dender afd. Aalst  7:00 - 9:00

 Molenkapel, Kerkhofstraat, Wieze  Aandacht voor de fauna en flora van de Dendermeersen tijdens een vroegochtendwandeling door de Dendermeersen.  Dirk Tas – 052 79 03 50 dirk_tas@skynet.be zondag 16 juni

Nu het gras 2 kontjes hoog staat afd. Erpe-Mere  9:30 - 12:00  Keiberg 71 A, grens Lede-Erpe  Aandacht voor de flora, in het bijzonder de vele grassoorten, tijdens een ochtendwandeling door de Honegem.  Daan Stemgée  Peter D’Hondt – 0476 65 52 16 peter.dhondt@telenet.be  Laarzen woensdag 19 juni

Planteninventarisatie in het reservaat Beneden-Dender afd. Aalst  19:00 - 21:00

 Kerk, Wieze  Planteninventarisatie van de plantenwerkgroep Naturelaar in natuurgebied Beneden-Dender.  Brian Roelandt, Miek Van der Heyden  Miek Van der Heyden 052 48 41 48 cvn.miek.vanderheyden@skynet.be vrijdag 21 juni

Avondwandeling in Ledezijde afd. Lede  19:00 - 21:00  Impe dorpsplein  Ontdek de mooie hoekjes van het natuurgebied bij de ondergaande zon.  Peter De Craecker – 0473 95 40 06  Laarzen

vrijdag 21 juni

zaterdag 20 april

Nachtvlinders in Ledezijde afd. Lede

Alles over bijen (praktijk) afd. Aalst

 21:30

 Impe dorpsplein  Samen het nachtvlinderleven ontdekken in ons natuurgebied.  Door weersomstandigheden is het mogelijk dat deze activiteit niet kan doorgaan. Dus best even contact opnemen vooraf  Peter D’Hondt – 0476 65 52 16 Peter.dhondt@telenet.be zaterdag 22 en zondag 23 juni

Open Tuinen afd. Affligem-Liedekerke

 14:00 - 17:00  Wiezebrug, Disgenaatdreef, Herdersem  Kom van dichtbij wilde bijen bekijken tijdens een wandeling door de Dendermeersen.  Jens D’Haeseleer  Brian Roelandt – 0484 24 39 22 brian.roelandt@telenet.be

BEHEERWERKEN zaterdag 6 april

 10:00 - 18:00

 Boerenkrijglaan 48, Liedekerke  Erik De Block stelt zijn ecologische tuin open. Kom je ook genieten?  Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 7 juli

Natuurwandeling in de Gerstjens afd. Aalst  10:00 - 12:00    

Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12, Erembodegem-Aalst Een verkenning van de zomerse natuur in een mooi stuk natuur vlakbij Aalst. Geert Rohaert Stad Aalst - milieudienst 053 73 24 12 zondag 7 juli

Waterjuffers & libellen afd. Denderleeuw     

14:00 - 17:30 Infobord Rodestraat, Denderleeuw Natuurwandeling in de Wellemeersen i.s.m. Werkgroep Invertebraten Denderstreek. Eric De Tré – 053 66 04 32 Laarzen of stevig schoeisel

CURSUSSEN donderdag 18 april

Alles over bijen afd. Aalst  19:00 - 22:00

 ’t Capucientje, Capucienenlaan 97, Aalst  Kom op één avond alles te weten over de boeiende wereld van de wilde bijen.  Leden e 5, niet-leden e 15  Jens D’Haeseleer  Brian Roelandt – 0484 24 39 22 brian.roelandt@telenet.be

Beheerwerken Heidemeersen afd. Dendermonding    

9:00 - 12:00 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse Vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot. Vooraf contact nemen met: Stefaan Thibau – 052 42 69 72 of Dirk De Mesel – 052 42 67 28 zaterdag 20 april

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender  9:00 - 12:30  Ter plaatse, nog af te spreken  In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld.  Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be zondag 28 april

Beheerwerken afd. Affligem-Liedekerke  9:00 - 12:30  Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld  Beheerwerken in een van onze reservaten. Drank en een tussendoortje worden aangeboden.  Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com zaterdag 18 mei

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender  9:00 - 12:30  Ter plaatse, nog af te spreken

 In een natuurreservaat is altijd

wel een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld.  Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be zondag 19 mei

Beheerwerken Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  9:00 - 14:00  Sint-Onolfsdijk, Tijsluis kant van Appels, aan monding Nieuwe Dender  Afvoer maaisel in functie van de omvorming naar dottergrasland.  Vooraf contact nemen met: Bart Dierickx – 052 21 03 81 zaterdag 22 juni

nr. 2 - april 2013

Lentedrinkwandeling 2013 zondag 7 april

Om 10u aan de voet van de Wiezebrug tussen Gijzegem en Wieze (kant Wieze). Gratis Lentedrink aangeboden door Natuurpunt. Kinderen worden opgevangen door JNM. INFO : Brian Roelandt – 052 225 771 – info@beneden-dender.be

Natuurlandschap Beneden-Dender herleeft De Natuurpuntafdelingen Aalst en ’s Heerenbosch slaan de handen in elkaar om de Beneden-Dendervallei samen te beschermen. De bestaande reservaatprojecten fusioneren tot een prachtig visiegebied van 845 hectare. Dit betekent een serieuze uitdaging en een grote verantwoordelijkheid voor de vereniging. Een korte introductie…

4 deelgebieden vormen Beneden-Dender Omdat de verschillende projecten van Natuurpunt in de Beneden-Dendervallei zo nauw bij elkaar aansluiten en omdat de doelstellingen in elkaars lijn liggen, lag het min of meer voor de hand dat het vroeg of laat tot een fusie zou komen.

De Wiestermeersch is het oudste project dat de natte weiden en de bossen tussen Wieze en Denderbelle omvat. Bezieler Pol Meert heeft er zich jaren voor ingezet en gaf onlangs de fakkel door aan Dirk Tas. Een welgemeende dank aan Pol is hier meer dan op

zijn plaats. Het gebied heeft enkele belangrijke troeven zoals de talrijke afgesneden oude Denderarmen, meestal omzoomd door schitterende rijen knotwilgen. De greppelsprinkhaan is een zeldzaam diertje, maar de Wiestermeersch biedt hem nog een thuis. De eitjes van deze sprinkhaan overwinteren twee- of driemaal in hoge vegetaties van distels en schermbloemigen. Pas daarna komen ze uit. De sprinkhanen worden in juli volwassen en leven tot eind september.

Denderbellebroek is een vochtig laaggelegen gebied met voornamelijk hooilanden. Het is een zeer open gebied met een randzone van populieren- en elzenbossen. Het gebied wordt door talrijke grote en kleine beken doorsneden. Bij een hoge waterstand van de Dender en overstromingsgevaar wordt het broek als potpolder gebruikt. Tot begin jaren tachtig genoot Denderbellebroek groot aanzien bij ornithologen en botanici. De vochtige hooilanden herbergden voor de regio zeldzame broedvogels zoals het paapje en de kwartelkoning. Door vermesting, verzuring en vooral verdroging diende het broek wat van zijn oude glorie in te leveren. Een andere bedreiging is de doortrekking van de N41 die het gebied zou doorkruisen (zie vorig nummer van Dendriet).

Hogedonk werd in 2000 opgestart op de linkeroe-

 Greppelsprinkhaan

ver in Gijzegem, Mespelare en Hofstade. Ook hier vinden we oude Denderarmen en daarnaast bloemenrijke hooilanden en zelfs uitgestrekte rietvelden. Blauwborstjes, roodborsttapuiten en karekieten komen er jaarlijks tot broeden. Een kleine reigerkolonie is er een luidruchtige attractie. Het beheer van meerdere hectaren natuurgebied gebeurt er via schapenbegrazing. In het zuiden op de rechteroever in Herdersem werden op vraag van en in samenwerking met de stad Aalst ook terreinaankopen verricht, voor-

nr. 2 - april 2013

Lieven Caekebeke

 Het landschap van Benden-Dender: natte meersen met mooie structuurelementen

Hannaerden, gelegen aan de zuidrand van Wieze, maakt ook deel uit van het Beneden-Denderproject. Het ligt in een drassig gebied in de vallei van de Pasbeek, die zich met andere beken in het landschap sneed op weg naar de Dender. Lager gelegen gedeelten bleven het hele jaar door drassig. Poelen bleven staan na elke overstroming van de Dender. Na elke flinke bui hoopte het regenwater zich op. De ontwikkeling van het gehucht Wieze gebeurde langs de Romeinse heirbaan van Aalst naar Baasrode. Nog altijd is die oude weg de centrale as in het wegennet van Wieze. De naam Hannaerden of Aan-aarden zou betekenen ‘land langs de heirbaan’.

Samen sterk

Samen konden de twee afdelingen in het natuurlandschap Beneden-Dender al meer dan 50 hectare

nr. 2 - april 2013

natuurgebied aankopen en op die manier veilig stellen. Het beheerteam heeft een grote droom en de ambitie om nog meer aaneengesloten percelen te verwerven, zodat stilaan ook het waterpeil kan stijgen om de meersen te vernatten. Wil jij ook kennis maken met Beneden-Dender, dan is onze lentedrinkwandeling de ideale manier. Iedereen welkom op zondag 7 april om 10 uur aan de voet van de Wiezebrug tussen Gijzegem en Wieze/ Herdersem (kant Wieze). Gratis lentedrink aangeboden door Natuurpunt. Kinderen worden opgevangen door JNM. Zie affiche pag. 19 voor meer details. Daan Stemgée

Natuurlandschap Beneden-Dender INFO

namelijk in de buurt van de Wiezebrug. De gezamenlijke realisatie van het Alfons De Cock wandelpad van 7 km is een aanrader in elk seizoen. De grote trekker van dit deelgebied is al jaren Brian Roelandt.

www.beneden-dender.be info@beneden-dender.be

Brian Roelandt 052 22 57 71

Een steengroeve in Lessen Eindelijk beschermd?

Het Wielewaaltijdschrift van mei 1994 (jaargang 60) weidde een artikel aan de geschiedenis van de steengroeven van Lessen. Hierin pleitten we voor de bescherming van enkele verlaten (opgevulde en niet opgevulde) groeven. Want cultuur-historisch, geologisch en biologisch waardevol kan je deze locatie écht wel noemen. Hoewel de dreiging van het onverantwoorde, megalomane Snowgames project een bittere pil is om te slikken, ziet het er toch naar uit dat de helft van dat waarvoor we toen ijverden nu realiteit wordt. Dankzij Action Nature, de Waalse milieuvereniging.

Natuur verovert Mouplon

reliëf aan het verlaten landschap. Er ontstond zelfs een vijver. Het hoogste punt van het terrein ligt 25 m hoger dan het laagste. Langzaamaan nam de natuur dit 12 ha grote gebied in en er ontstond een heel specifiek ecosysteem met zeldzame flora en fauna. Planten van droge schrale grond vind je hier naast planten van drassige milieus. Eerst verschenen er in het boomloze landschap vele orchideeënsoorten en zeldzame planten, waaronder rondbladig wintergroen.

Na de ontginning van Mouplon, vulde men deze diepe bodemwonde op met gronden van plaatsen waar men een nieuwe groeve begon. Dit vertaalde zich in een chaotische schikking van grondlagen van diverse oorsprong, soort en kwaliteit. De opvulling van Mouplon startte begin de jaren ’50 en ging door tot begin de jaren ‘60. Zoals op vele plaatsen in ons land, stortte men er uiteindelijk ook huishoudelijk afval. Hier en daar gaven verzakkingen

 Overzichtskaartje van de steengroeven van Lessen met de

 Alpenwatersalamander

situering van de Mouplon en de Deltenre

nr. 2 - april 2013

Laurence Peeters

 De centrale vijver van de Mouplon

Het eerste probleem was dat ook de mens deze plaats opnieuw ontdekte, met de welbekende gevolgen, nl. het steeds intenser sluikstorten. Zowel passanten, als vissers die illegaal vissen op de natuurlijk gevormde vijver, deponeerden veel afval. Hierdoor degradeerde het terrein tot een ware vuilnisbelt. En of dit nog niet volstond, werd er ook veel gejaagd. Decennia geleden gaf de vorige eigenaar daarvoor een mondelinge toelating en klaarblijkelijk is in Wallonië een mondelinge toestemming even veel waard als een schriftelijke. Deze ongedaan maken is niet evident. Een tweede probleem was het huishoudelijk afvalwater van enkele hoger gelegen woningen. Dit werd via een gracht in de vijver van Mouplon geloosd. Samen met het afvalwater is ook bladval van de elzen op de oever de oorzaak van een te sterke eutrofiëring, waardoor vissen soms massaal sterven. Vissen die het hier goed uithouden zijn onze bekende driedoornige stekelbaarsjes. In mei 2012 leerde een onderzoek van de vijver ons dat de stekelbaarsjes hier het pleit winnen op de salamanders. Een tiental jaren geleden was

nr. 2 - april 2013

dit nochtans helemaal anders, want toen zwommen er grote aantallen salamanders in de vijver. Wellicht heeft de instroom van huishoudelijk

Danny Declercq

Mouplon wordt een probleemgebied

 De bijenorchis steekt opnieuw de kop op na een

paar heelkundige ingrepen in het terrein

Danny Declercq

 Bosorchissen in verschillende kleurvariëteiten, rietorchis en rondbladig wintergroen, zijn slechts een greep uit de

vele zeldzaamheden

afvalwater het water te sterk vervuild, hebben de grote aantallen stekelbaars de ontwikkeling van nieuw salamanderleven onmogelijk gemaakt, of misschien is het een combinatie van de twee.

Voor padden en kikkers is het blijkbaar niet zo problematisch want vele kleintjes sprongen gezwind in alle richtingen. Een derde probleem is van natuurlijke oorsprong. Door successie begint het terrein dicht te groeien met allerlei bomen en struiken. De unieke flora, waaronder duizenden orchideeën, dreigt hierdoor verloren te gaan.

Action Nature in het verweer Op de eerste vergadering van het Waalse Action Nature, een leefmilieuorganisatie die 10 jaar geleden werd opgericht, kwam het probleem van de steengroeven aan bod. Het was niet moeilijk om Action Nature te overtuigen van de waarde van deze streek. Een terreinbezoek wakkerde de motivatie aan om werk te maken van een beschermingsactie. Ten slotte kwam er een confrontatie met een afgevaardigde van de firma CUP (Carrières Unies de Porphyre), de huidige eigenaar van het gebied.

Gérard Thèves

Beheersplan

 De toekomst van Mouplon in kaart gebracht

Momenteel bestaat er een heus beheerplan. Het gebied werd opgedeeld in een aantal zones. In een zone met een zeer natte, kleiachtige bodem zijn bosorchis en rondbladig wintergroen sterk vertegenwoordigd. In een hoger gelegen, sterk

nr. 2 - april 2013

verboste zone werd ooit de nachtegaal gespot. Een ander deel van het terrein is moerasbos met veel bosorchis en gevlekte orchis. Hier en daar zijn zeer natte depressies met veel potentie voor amfibieënpoelen. Een hoger gelegen graslandtype bevat rietorchis en bijenorchis. De natuurlijke vijver siert de Mouplon. En tot slot is er de beboste heuvel van de vroegere groeve Deltenre.

Handen uit de mouwen In een eerste fase naar een gepast hervormingsbeheer werd op 20 en 21 februari 2012 het meeste sluikstort opgeruimd. Een sterk verbost deel van Mouplon werd vrijgemaakt van boomopslag en bramen en een grondige maaibeurt maakte het werk af. Het resultaat is een prachtig stukje prairie waar in de voorbije lente al opnieuw een viertal orchideeënsoorten weelderig groeiden, waaronder een drietal exemplaren van de zeldzame bijenorchis. Een nieuw aangelegd wandelpad belet de wandelaar door het orchissenveld

te wandelen. Ook CUP bleef niet onbetuigd en plaatste grote rotsblokken en verbodstekens aan de vier toegangspaden, zodat gemotoriseerd verkeer niet meer op het terrein kan en mag. De jagersgroep kreeg het voorstel om hier liefst niet meer te jagen. De Waalse milieumaatschappij legde ondertussen een collector aan, zodat het huishoudelijk afvalwater van de hogerop gelegen huizen niet meer in de vijver terecht komt maar in een zuiveringsstation. In een tweede fase zal de andere sterk verboste kant van het nieuwe reservaat aangepakt worden, zodat ook daar de wegkwijnende zeldzame flora een nieuwe kans krijgt. In een uithoek van het reservaat bevinden zich een aantal potentieel interessante poelen met veel bladafval op de bodem en opslag van wilgen erin. Ook hier zal Action Nature trachten ruimte en reinheid te scheppen zodat amfibieën weer kansen krijgen. Er zal wel over gewaakt worden dat de overloop van de centrale vijver hier niet mee in verbinding komt, zodat stekelbaars van de vijver niet kan infiltreren. Ondertussen zullen nog een aantal werkdagen de revue gepasseerd zijn, zodat deze werken dus waarschijnlijk al goed gevorderd zijn.

Deltenre De opgevulde groeve Deltenre is een geheel spontaan verboste heuvel waarin een wandelpad zal aangelegd worden. Dit gebied blijft bos omdat ook natuurlijk bos veel potentieel heeft. In de herfst zijn hier veel soorten micorhizzazwammen te vinden, waaronder een aantal zeldzame gordijnzwammen. Hoewel Deltenre naast Mouplon ligt, gescheiden door een asfaltweg, zal het geheel toch de naam Mouplon krijgen.

Op wandel Als alle geplande omvormingswerken uitgevoerd zijn, wordt dit reservaat, aan de rand van Geraardsbergen, een juweel van formaat. Dat is het in feite nu al. Reden genoeg voor een kennismaking. Op 9 juni is er een wandeling in de steengroeven gepland. We zullen ook enige aandacht aan dit nieuwe reservaat schenken. Zie de kalender voor meer details.  Een postkaart van de Deltenregroeve begin de jaren 1900

nr. 2 - april 2013

Willem Boonen

Op kamp met de JNM Zomerkamp JNM Land van Aalst

JNM - Land van Aalst INFO

JNM staat voor Jeugdbond voor Natuur en Milieu, een jeugdbeweging voor álle jongeren tussen 7 en 26 jaar met interesse voor natuur en milieu. Er zijn 3 leeftijdsgroepen: de piepers (7-12 jaar), de ini’s (13-15 jaar) en de gewone leden (16-26 jaar). Samen trekken we de natuur in, doen we geregeld beheerswerken voor het natuurbehoud en zetten we ons in voor het milieu. JNM Land van Aalst spreidt zich uit over groot Aalst: van Lede tot Liedekerke en van Hofstade tot Denderhoutem. Je moet het gewoon zélf beleven! Aarzel dus niet om aan een aantal activiteiten deel te nemen! Elke zomer gaan we op kamp. Dit jaar trekken we met de piepers naar de Viroin en met de ini’s naar de Oostkantons. Deze kampen lopen van 3 tot 10 juli. Een weekje kamperen met leeftijdsgenootjes, rondhossen in de bossen; kortom een fantastische ervaring!

www.jnm.be/aalst vincentvanheghe@gmail.com 0494 34 72 87

Piepkamp JNM NiGer Deze zomer is het weer zover: de piepers van JNM NiGer (Ninove en Geraardsbergen) gaan op kamp! We trekken naar Kanne, waar we zullen genieten van de heerlijke natuur van Belgisch en Nederlands Limburg en natuurlijk vooral van de zalige kampsfeer. Elke dag wordt een leuke mix van spelletjes, excursies en gezellige kampvuren. Iedereen neemt zijn of haar fiets mee zodat we enkele fietstochten kunnen maken naar een leuk natuurgebiedje of naar een of andere activiteit. Iedereen van 7 tot 12 jaar is welkom op dit kamp. We vertrekken op 2 juli en het kamp eindigt op 7 juli.

nr. 2 - april 2013

Wie? Alle piepers van JNM NiGer van 7 tot 12 jaar. Waar? Kanne (Limburg). Wanneer? Dinsdag 2 juli tot zondag 7 juli. Hoe? Door e 75 voor het eerste kind en e 70 voor het eventuele tweede kind te storten

op rekeningnummer 001-2976111-33, met vermelding: Piepkamp 2013, naam, adres en geboortedatum. Nadien krijg je een brief in de bus met alle nodige gegevens en concrete informatie. Inschrijven kan tot 1 mei en het aantal inschrijvingen is beperkt!

Contact? Dokus Arys: 0479 57 26 02 of dokusarys@hotmail.com

Alles over bijen

Initiatiecursus 18 en 20 april te Aalst Op deze tweedelige initiatiecursus zal wilde-bijenspecialist Jens D’Haeseleer van Natuurpunt Educatie al je vragen beantwoorden.

Op de avondsessie geeft onze gids een uitgebreide uiteenzetting over de wondere wereld van de wilde bijen. Hij wijst op het belang van een bloemrijk landschap en laat enkele tips en tricks de revue passeren.

Op 18 april is er van 19 tot 22 uur een lesavond in zaal ‘t Capucientje, Capucienenlaan Aalst. Voor de uitstap trekken we op 20 april van 14 tot 17 uur het natuurlandschap Beneden-Dender in: Wiezebrug, Disgenaatdreef te Herdersem. Bijdrage: leden e 5, niet leden e 15. Zie kalender voor meer details.

Tijdens de dagactiviteit in het natuurlandschap Beneden-Dender gaan we op zoek naar de bijen zelf die zich in deze tijd van het jaar veel ophouden in de buurt van wilgen, die we daar overvloedig vinden. We brengen wat we in de les hebben geleerd nu in de praktijk en leren enkele soorten

kennen en ook hoe bijen kunnen worden gemanipuleerd (lees: vastgehouden).

5 Nestkast voor solitaire bijen 3 Gehoornde metselbij op wilgenkatje

INFO

Afdeling Aalst

nr. 2 - april 2013

Brian Roelandt brian.roelandt@telenet.be 0484 24 39 22

Gear for Adventure

Geniet méér in de natuur...

met het juiste materiaal van bij Trekking

P Gore-tex jassen Windstoppers P Thermische t-shirts P Waterdichte schoenen P P Verrekijker Rugzak van P toon r e v GPS P op t orting Natuurpun k % 5 rt lidkaa

600m2 vol gespecialiseerde uitrusting

Hernieuwbare energie voor uw bedrijf Haalbaarheidsstudies en advies inzake biomassa, zonne-energie en windenergie voor bedrijven (ook KMO’s) Zero Emission Solutions bvba Frits De Wolfkaai 8/24 9300 Aalst Tel +32 (0)53 41 66 66 Fax +32 (0)53 41 66 00 www.zeroemissionsolutions.com

Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst 053 705 222 info@trek-king.be - www.trek-king.be

Dendrietarchief nu online Alle 11 jaargangen van Dendriet staan voortaan online voor onze leden. Ga naar issuu.com/dendriet en je kan elk nummer op je computerscherm doorbladeren. Ook zoekacties op onderwerp, soort of persoonsnaam is mogelijk via issuu of via google. Op die manier kunnen oude artikels gemakkelijk teruggevonden worden en gaat het dendrietarchief van om en bij de 1.500 pagina’s niet verloren.

nr. 2 - april 2013

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maatschappelijke visie. De activiteiten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en natuurbescherming. Websites: www.natuurpunt.be / www.denderstreek.waarnemingen.be / archief dendriet: issuu.com/dendriet

AFDELINGEN Aalst Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be facebook: Natuurpunt groot Aalst

Dendermonding

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be www.natuurpuntdendermonding.be

Groot-Haaltert

Jo Wittevrongel - 053 39 73 13 jo.wittevrongel@telenet.be facebook: Natuurpunt Haaltert

Affligem-Liedekerke

Kern Affligem Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be Kern Liedekerke Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

Denderleeuw

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be

Erpe-Mere

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Boven-Dender

Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com www.natuurpunt-boven-dender.be

Lede

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be facebook: Natuurpunt Lede

Ninove

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be www.natuurpunt.be/ninove facebook: Natuurpunt Ninove

NATUURSTUDIE-WERKGROEPEN Zoogdierenwerkgroep Denderstreek

Werkgroep amfibieën & reptielen Ward

Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 joachimdm@yahoo.com

Koen De Maere - 0485 68 89 82 greatskua2002@hotmail.com

Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok

Werkgroep invertebraten WID

Vogelwerkgroep Cinerea

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.de.tre@telenet.be users.telenet.be/WID

Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be dhost.info/cinerea

Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be / www.zwamvlok.be

Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net

NATUURPROJECTEN Giften voor het Reservatenfonds zijn welkom op rek-nr: 293-0212075-88 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar.

Beneden-Dender te Gijzegem/ Herdersem / Mespelare/Wieze/ Beneden-Dender te Gijzegem/ Denderbelle - 6243 Herdersem/Mespelare/Wieze/ Brian Roelandt -- 052 Denderbelle 400422 57 71 brian.roelandt@telenet.be Brian Roelandt - 052 22 57 71 www.benedendender.be brian.roelandt@telenet.be Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 www.beneden-dender.be Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 johnny_cornelis@hotmail.com Johnny Cornelis Brede Schoren en- 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com Konkelschor te Berlare - 6616 BredeThibau Schoren en 42 69 72 Stefaan - 052 Konkelschor te te Berlare Dendervallei Ninove- -6616 6099 Stefaan Thibau--0495 052 42 Wouter Mertens 6869 8972 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Dendervallei te Ninove - 6099 Den Dotter/Blauwbos Wouter Mertens - 0495 68 89 33 te wouter.mertens@natuurpuntninove.be Haaltert/Aaigem/Mere 6149 Jo Den Wittevrongel - 053 39 73 13 Dotter/Blauwbos jo.wittevrongel@telenet.be te Haaltert/Aaigem/Mere 6149 Everbeekse bossen- 053 - 6210 Jo Wittevrongel 39 73 13 Koen Van Den Berge - 055 42 83 90 jo.wittevrongel@telenet.be koen.vandenberge@skynet.be Everbeekse - 6210 Gemene Meersbossen te Idegem - 6647 Van-Den 055 42 83 90 LucKoen Favijts 054 Berge 41 52-17 koen.van.den.berge@telenet.be luc.favijts@skynet.be Gemene Meers te Idegem - -6647 ‘t Groot Schoor te Grembergen 6603 LucVerstraeten Favijts - 054- 052 41 52 Tarcy 2117 11 11 luc.favijts@skynet.be Heidemeersen te Berlare - 6644 Stefaan Thibau 42 69 72 - 6603 ‘t Groot Schoor- 052 te Grembergen stefaan.thibau@skynet.be Tarcy Verstraeten - 052 21 11 11 Honegem te Erpe-Mere/ Heidemeersen te Berlare - 6644 Aalst/Lede - 6123- 052 42 69 72 Stefaan Thibau Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50 stefaan.thibau@skynet.be

wim.dhaeseleer@honegem.be www.honegem.be Honegem te Erpe-Mere/ Keelman te-Denderhoutem -6178 Aalst/Lede 6123 Jo Wittevrongel 39 73 Wim D’Haeseleer- 053 - 0495 87 13 50 50 jo.wittevrongel@telenet.be wim.dhaeseleer@honegem.be Korte Lake te Overboelare - 6655 www.honegem.be Willem Boonen - 054 41 75 85 Keelman te Denderhoutem - 6178 willem.boonen@skynet.be Jo Wittevrongel - 053 39 73 13 Ledezijde - 6657 jo.wittevrongel@telenet.be Peter D’Hondt - 053 80 72 57 Korte Lake te Overboelare - 6655 peter.dhondt@telenet.be Willem Boonen - 054 41 75 85 Moenebroek te Geraardsbergen/ willem.boonen@skynet.be Lierde - 6620 Ledezijde - 6657 CarlosD’Hondt D’Haeseleer 05472415787 09 Peter - 053- 80 carlos.dhaeseleer@skynet.be peter.dhondt@telenet.be Molenbeekmeersen te Denderleeuw/ Moenebroek te Geraardsbergen/ Okegem - 6646 Lierde - 6620 Eric De Tré 053 66 Carlos D’Haeseleer -04 0543241 87 09 eric.de.tre@telenet.be carlos.dhaeseleer@gmail.com Padde- en Porrebeekvallei te Molenbeekmeersen te Denderleeuw/ Dendermonde Okegem - 6646- 6652 Dirk De VanTré den Bossche Eric - 053 66 04- 052 32 42 49 60 Palitsebeek te Liedekerke - 9427 eric.de.tre@telenet.be Marc Michiels - 053 67 11 91 Paddeen Porrebeekvallei te marcusmichiels@skynet.be Dendermonde - 6652 Pamelse meersen, Dommelingen te Dirk Van den Bossche - 052 42 49 60 Liedekerke -te9972 Palitsebeek Liedekerke - 9427 Marc Michiels Michiels -- 053 053 67 67 11 11 91 91 Marc marcusmichiels@skynet.be marcusmichiels@skynet.be Phenixberg te Okegem - 6618 te Pamelse meersen, Dommelingen Wouter Mertens - 054 32 51 71 Liedekerke - 9972 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Raspaillebos te Grimminge - 6164 Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 Phenixberg te Okegem - 6618 koen.steenhoudt@skynet.be Wouter Mertens - 054 32 51 71 Rietbeemd te Moerbeke/ wouter.mertens@natuurpuntninove.be Viane/Lessines 6058 Raspaillebos te -Grimminge - 6164 Godfried Merlevede - 068 Koen Steenhoudt - 054 5830 6701 5807 0486 87 17 87 koen.steenhoudt@skynet.be derietbeemd@hotmail.com Rietbeemd te Moerbeke/ Sint-Onolfspolder te Appels/ Viane/Lessines - 6058 Dendermonde - 6623 Godfried Merlevede - 068 30 01 07 Bart Dierickx 0486 87 17 87- 052 21 03 81 derietbeemd@hotmail.com Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053te67Appels/ 11 91 Sint-Onolfspolder marcusmichiels@skynet.be Dendermonde - 6623 Bart Dierickx - 6052 21 03 81 Wachtbekken bartdierickx@skynet.be In Sint-Gillis/Dendermonde Valier Liedekerke 9418 StefaanteThibau - 052 -42 69 72 Marc Michiels - 053 67 11 91 stefaan.thibau@skynet.be marcusmichiels@skynet.be Walputbeek/Dendermeersen Wachtbekken te Meerbeke - 66213 In Sint-Gillis/Dendermonde Georges Jacobs - 054 33 60 64 Stefaan Thibau - 052 42 69 72 georges.jacobs@pandora.be stefaan.thibau@skynet.be Wellemeersen te Denderleeuw/ Walputbeek/Dendermeersen Erembodegem - 6612 te - 6213 EricMeerbeke De Tré - 053 66 04 32 Georges Jacobs - 054 33 60 64 eric.de.tre@telenet.be georges.jacobs@pandora.be Werkgroep Bomen-ParkWellemeersen te Denderleeuw/ Osbroek/Gerstjens te Aalst Erembodegem 6612 40 83 28 Peter Tolleneer -- 0498 Eric De Tré - 053 66 04 32 wbpo.aalst@belgacom.net eric.de.tre@telenet.be Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

Dendriet verwijst naar: • een boom (van het Griekse dendron) met zijn wortels en vertakkingen • een kristallisatie in de vorm van een boompje op voeg vlakken van fossiele gesteenten • een vertakte uitloper van hersenzenuwcellen: een com municatiekanaal dus • het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken • tenslotte groeit er natuurlijk welig langsheen de Dender… riet Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen afdelingen en zes studiewerkgroepen van Natuurpunt in de Denderstreek. Je kan voor meer inlichtingen steeds terecht bij de contactpersoon van jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt.

Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en foto’s door naar de redactie. Redactieadres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden. koen.steenhoudt@skynet.be V.U.: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Gedrukt bij Druk in de Weer op 100% kringlooppapier met vegetale inkten.

REDACTIERAAD

Wouter Mertens – hoofdredacteur. Koen Steenhoudt – redactiesecretaris. Wim Van Grieken – denderkalender. Wilfried Veldeman – lay-out. Marc Symoens – corrector. Mikol De Decker – adresbeheer. Daan Stemgée – productie & publ. Rik De Baere, Eric De Block, Joachim De Maeseneer, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Bob Lambrechts. Werkten ook mee aan dit nr: Willem Boonen, Lieven Caekebeke, Danny Declercq, Hans Henderickx, Joost Meulemans, Marc Michiels, Hilde Noerens, Laurence Peeters, Brian Roelandt, Gèrard Thèves, Peter Tolleneer, Jo Wittevrongel Vildaphoto: Yves Adams, Jeroen Mentens, Rollin Verlinde

Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreekafdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit laatste doe je door middel van een overschrijving van e 7,50 op rek-nr IBAN BE77 6135 0283 0042 van Dendriet, Kruyenberg 39, 9290 Berlare, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet afdeling...”. Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

Rik De Baere

De paddenoverzetactie in Hofstade kreeg veel belangstelling

Rik De Baere

Jo Wittevrongel

Jong geleerd...

Eén kikker in de korf met padden… Honderden padden konden dit voorjaar weer gered worden

Retouradres: Mikol De Decker Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen E-mail: dendriet@skynet.be

Foto’s voorpagina: Groepsfoto: Hilde Noerens Dotterbloem: Jo Wittevrongel Den Dotter: Jo Wittevrongel

In dit nummer lees je 3 Mierenhoop 4 Den Dotter 8 Gordel Liedekerke 11 Op stap met Allium 12 Canadese ganzen 15 Denderkalender 19 Lentedrinkwandeling 20 Beneden-Dender herleeft 22 Steengroeve Lessen 26 JNM-kampen 28 Pannenkoekenslag 29 Cursus bijen

2 - april 2013 Heb je jouw lidgeld al betaald ? Doe hetnr. snel !