dendriet 2014 nr 2 jaargang 13

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X

BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

jaargang 13

nummer 2 - 2014 Retouradres: Mikol De Decker, Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

driemaandelijks tijdschrift

Watersalamanders zoeken Vlaamse Ardennendag Uitneembare wandelkaart van Honegem

april - mei - juni

Kwaliteitzorg

ISO 9001 - EFQM

Milieumanagement

ISO 14001 - EMAS

Veiligheid & Gezondheid Energie & CO2

VCA – OHSAS 18001

ISO 50001 – CO2 Prestatieladder

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

ISO 26000

Interim Management

Uw partner in advies & opleiding Kantoor Haaltert

Kantoor Berlare

Heldergemstraat 161

Leopolddreef 54

9450 Heldergem

9290 Berlare

Inspectie & Labo

ISO 17020 – ISO 17025 www.cryus.be info@cryus.be 0472/70.20.00

Gear for Adventure

Geniet méér in de natuur...

met het juiste materiaal van bij Trekking

P Gore-tex jassen Windstoppers P Thermische t-shirts P Waterdichte schoenen P Verrekijker P van Rugzak P toon r e v op GPS t P orting Natuurpun k % 5 rt lidkaa

600m2 vol gespecialiseerde uitrusting

Hernieuwbare energie voor uw bedrijf Haalbaarheidsstudies en advies inzake biomassa, zonne-energie en windenergie voor bedrijven (ook KMO’s) Zero Emission Solutions bvba Frits De Wolfkaai 8/24 9300 Aalst Tel +32 (0)53 41 66 66 Fax +32 (0)53 41 66 00 www.zeroemissionsolutions.com

Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst 053 705 222 info@trek-king.be - www.trek-king.be

Voor-denken in plaats van na-denken Ben je intussen ook de verkiezingspraat, die ons al drie maand overspoelt, zo beu als kouwe pap? Geduld! Nog anderhalve maand, en we gaan hopelijk een aantal jaren tegemoet waarin verkozenen weer werken in plaats van elkaar de loef af te steken om naar onze rodepotloodkeuze te dingen. Hopelijk zinderen de superzachte winter, de overstromingen in Engeland en de in kracht toenemende stormen nog na in de hoofden van diegenen die natuur en milieu iets voor softies vinden. Als we het tij willen keren, is kiezen voor mensen die dit willen realiseren van levensbelang. Terwijl een op hol slaand klimaat een aantal mensen voor de eerste keer doet ná-denken, moeten er mensen zijn die vóór-denken. Profiteer alvast van de eerste lentezon om te genieten van die natuur! Je kunt tenslotte maar voor iets in de bres gaan staan, als je er een affectieve band mee hebt. We geven je in dit nummer dan ook weer een fantastisch natuuraanbod: grijp het, koester het! Wouter Mertens, hoofdredacteur

Waar gaat het over? We vinden het nogal kies en paternalistisch om mensen stemadvies te geven. Als natuurvereniging vinden we het echter wel belangrijk dat onze doelen opgenomen worden door elke democratische partij. Dus, als je al kan kiezen voor iemand die natuur- en milieudoelstellingen waar kan maken binnen jouw maatschappijbeeld, dan zijn we al heel blij. De kernvraag voor elke keuze stond op één van de huizengrote affiches: in welk Vlaanderen wil u leven? Elke partij geeft daar zijn antwoord op. Voor ons, Natuurpunters, mag die kernvraag gerust nog een stuk scherper. In welke wereld wil je morgen leven? Door in de slogan ‘Vlaanderen’ in ‘wereld’ te veranderen, kijken we naar de bredere context. Door het woord ‘morgen’ toe te voegen maken we duidelijk dat er radicaal moet gekozen worden voor een duurzamere samenleving.

nr. 2 - april 2014

Watersalamanders in het zuiden van de Denderstreek Naar aanleiding van het jaar van de ‘biodiversiteit’ ben ik in 2010 begonnen met het bemonsteren van verschillende amfibieënpoelen in het zuiden van de Denderstreek. Amfibieën zijn immers indicatorsoorten die aantonen hoe het met het milieu is gesteld. De aandacht ging vooral naar de watersalamanders. Heimelijk hoopte ik ook een restpopulatie van de kamsalamander in de streek te vinden…

Amfibieënfuik

Het onderzoeksgebied ligt in het zuiden van de Denderstreek, nl. Lierde, Everbeek en Geraardsbergen, met ook een stukje van Galmaarden. Van monitoring kan men nog niet spreken omdat de meeste poelen slechts eenmaal werden bemonsterd. Ook is er nog geen gestandaardiseerde manier van werken. Het was enkel de bedoeling de poelen in kaart te brengen en te onderzoeken welke soorten en hoeveel salamanders erin voorkomen.

Vroeger kon men zich voor het inventariseren van poelen enkel behelpen met een schepnet dat over de bodem werd getrokken. Dit bracht echter veel verstoring en opwoeling van het water met zich mee en men ving slechts een heel klein deel van de aanwezige populatie in de poel. Met behulp van amfibieënfuiken gaat dit veel efficiënter. Er zijn twee soorten fuiken. De piramidale inoxfuik staat verticaal in het water en heeft een inzwemzone op de bodem. Ze is zeer duur in aanschaf.

De kunststoffuik drijft aan de oppervlakte en de dieren zwemmen er via de zijkanten in. Er zijn de curverbox modellen en de groene netwerk fuiken. Beide zijn goed. De aanschaf van deze fuiken is goedkoper, maar ze zelf maken doet de kostprijs natuurlijk nog een heel stuk zakken.

Methodiek Het principe van de fuikenvangst is heel eenvoudig. Men gooit de fuiken – het liefst ‘s avonds voor zonsondergang – in het water en ‘s morgens

Danny Declercq

Locatie

 Bemonstering van een poel in Everbeek

 Triage van de soorten

nr. 2 - april 2014

Poelen De ervaring heeft geleerd dat men een onderscheid kan maken tussen een drietal soorten poelen: A Veedrinkpoelen zijn poelen in het weiland die vroeger als drinkplaats voor vee fungeerden. De koeien drinken nu meestal uit een badkuip of mobiele ton, waardoor veel poelen zijn verwaarloosd. Ze zijn dikwijls verland, doortrapt en bevuild door uitwerpselen. A Bospoelen en bosgrachten. A Tuinpoelen die eerst aangelegd werden voor vissen, maar na jarenlang bezoek van de reiger geëvolueerd zijn tot salamanderpoel. Hoewel meestal aangelegd met folie, zijn vele tuinvijvers echte pareltjes van kweekvijvers geworden, zowel voor padden, kikkers als salamanders (tot vierhonderd stuks en meer), vooral door de afwezigheid van vissen! Heel wat veedrinkpoelen zijn ontstaan in de eerste en tweede wereldoorlog. Bommenwerpers die terugkeerden uit vijandelijk

gebied mochten niet landen met springstoffen aan boord. Deze ‘restbommen’ moesten bij hun terugkeer gedropt worden in open veld. Bij het heruitdiepen van een verlande poel in Deftinge-Lierde trof men op 1,2 m diepte een zwarte aslaag aan met nog verkoolde intacte plantenvezels… restanten van de ontploffing.

Vangstperiode Salamanders bemonsteren kan enkel in de lente, wanneer de geslachtsrijpe dieren naar het water trekken om te paaien. Deze periode duurt ongeveer drie maanden. De rest van het jaar leven ze aan land, ook voor hun winterslaap. Ze leiden een verborgen nachtleven omdat er dan veel minder predatoren zijn. Enkel als een egel hun pad kruist, zijn ze er geweest! In het water zijn er veel meer vijanden, waarvan de reiger de grootste is. Bij iedere luchthap aan de oppervlakte riskeren ze hun leven. In het water wemelt het van de bootsmannetjes of

Danny Declercq

Johan Vanderheyden

vroeg haalt men ze er weer uit. De dieren worden uit de fuiken gevist en verzameld in een emmer. Vervolgens worden ze in plastic dozen gesorteerd per soort en per geslacht. De resultaten worden nauwkeurig genoteerd. De dieren krijgen na de telling onmiddellijk de vrijheid terug. Om amfibieën te mogen vangen voor inventarisatiedoeleinden moet men wel in het bezit zijn van een vangstvergunning (afgeleverd door het Agentschap voor Natuur en Bos). Het spreekt voor zich dat men met één fuik geen juist beeld kan hebben van de poelpopulatie. De dieren zitten soms sterk verspreid in het water, soms ook heel geconcentreerd in een bepaald deel van de poel. Dus hoe meer fuiken in het water, des te beter het vangstresultaat. Ik werk ondertussen met een vijftiental zelf gemaakte fuiken. In een grote poel van bijvoorbeeld 13 meter diameter kunnen die allemaal gebruikt worden en liggen ze mooi verspreid.

 Een ideaal salamanderbiotoop

nr. 2 - april 2014

Alpenwater 821

926

Vinpoot 737

Kleine water

772

185

183

1.747

1.509

368

48%

42%

10%

rugzwemmers. Het zijn roofzuchtige waterwantsen die hun prooien eerst met een gif inspuiten om ze nadien leeg te zuigen. Ook de geelgerande watertor lust wel een kleine salamander.

Resultaten

3.624

van de Denderstreek met 48%. Daarnaast is de vinpootsalamander, nochtans een rodelijstsoort in Vlaanderen, met 42% heel sterk aanwezig in streek! De kleine watersalamander is met slechts 10% hier een zeldzame verschijning. Zijn beste score was een regenwaterbuffer op het industrieterrein Diebeke in Geraardsbergen (42 exemplaren). In en om het natuurreservaat Uilenbroek in Lierde bevindt

zich een sterke populatie salamanders. Het Uilenbroek ligt ten noorden van SintMaria-Lierde, grenzend aan Erwetegem. De veedrinkpoelen in Lierde scoren nogal ondermaats, de tuinpoelen scoren heel hoog! Hetzelfde kan gezegd worden van Geraardsbergen. De Kollenhoek en omgeving in Everbeek-Beneden is ook een zeer interessante locatie voor deze dieren. De kleine watersalamander is er echter volledig afwezig!

Onzichtbare doder Voor de inventarisatie is het ook belangrijk om, na de eiafzetting, enkele poelen later op het jaar opnieuw op te zoeken.

Johan Vanderheyden

Ondertussen zijn meer dan 70 poelen bemonsterd en 3.624 dieren gevangen. De alpenwatersalamander is het best vertegenwoordigd in het zuiden

Totaal

ď&#x20AC;ľ Johan, in eigen tuin

nr. 2 - april 2014

Met behulp van een planktonnet heeft men dan een zicht op het larvenbestand. Groot was mijn verbazing toen bleek dat verschillende rijke poelen na een zeer warme en droge periode volledig dood waren. Er restte enkel nog stinkende zwarte blubber op de bodem! De oorzaak van deze anaerobe (zuurstofarme) toestand was zware eutrofiëring of algenbloei. ‘s Nachts wordt alle zuurstof door de algen opgebruikt, waardoor alle kieuwdragende wezens verstikken en alle waterplanten afsterven en rotten! De instroming van voedselrijk akkerland- en grondwater zorgt voor deze rijke algenbloei. De vervuiling is niet alleen afkomstig van de landbouw, ook het afvalwater van afgelegen woningen vervuilt het grondwater.

 Mannetje alpenwatersalamander

nr. 2 - april 2014

 Mannetje vinpootsalamander

dan moeten we dringend poelen aanleggen in onze natuurreservaten, liefst in open veld met weinig of geen schaduw en buiten overstromingsgebied! Een amfibieënpoel (geen vissen!) aanleggen in onze tuin is ook aangeraden als natuurliefhebber! Het is ook dankzij de aanleg van vele tuinvijvers dat soorten als de alpenwatersalamander en de vinpootsalamander hier nog goed vertegenwoordigd zijn. Poelen zijn een onmisbare

schakel voor de voortplanting van onze amfibieën. Daarnaast zijn dood hout en takkenwallen in de omgeving van de poel even noodzakelijk, niet alleen voor beschutting, maar ook als overwinteringsplaats.

Afdeling Boven-Dender INFO

Na vier jaar inventariseren blijkt dat de watersalamander in het zuiden van OostVlaanderen niet echt zeldzaam is, en moeilijk in kaart te brengen vanwege zijn verdoken leefwijze. Vooral de alpenwatersalamander en de vinpootsalamander doen het behoorlijk goed in onze streken. De kleine watersalamander is opmerkelijk minder vertegenwoordigd. De kamsalamander echter is zo goed als volledig verdwenen. Er is enkel nog een restpopulatie in Sint-Antelinks. De kamsalamander mag met recht een rede als een sterk bedreigde soort beschouwd worden! Willen we de salamanders in onze streek echt veilig stellen,

Besluit

Johan Vander Heyden j.vdheyden@telenet.be 0477 25 06 88

Grenzeloos genieten tijdens Vlaamse Ardennendag Op zondag 27 april strijkt de Vlaamse Ardennendag neer in De Helix in Geraardsbergen. Het wordt een dag vol boeiende activiteiten en wandelingen in en om De Helix en het nabij gelegen Raspaillebos. Tal van partners staan garant voor een dag grenzeloos genieten van het bos, de stilte in de natuur en diverse activiteiten voor jong en oud.

Raspaillebos In Geraardsbergen en Galmaarden vind je op de flanken van de Bosberg een sprookjesachtig stukje Vlaanderen: het Raspaillebos. Je wordt er verrast door bloementapijten met overweldigende kleurenpracht, in een golvend landschap met verbluffende vergezichten. De oevers van de talloze bronbeekjes worden dan kleurrijke linten met pinksterbloem, dotterbloem en slanke sleutelbloem. Op de hellingen doen bosanemoon, wilde hyacint, kleine maagdenpalm en daslook uitbundig mee aan dit kleurenspektakel. De pas gerestaureerde Juffrouwkapel (‘t Iffraken) maakt het idyllische landschap compleet.

De Helix De Helix is de ideale uitvalsbasis voor deze Vlaamse Ardennendag. Het Vlaams Kennis- en Vormingscentrum voor Natuur en Milieu in Grimminge ademt groen en rust uit. In een oase van stilte biedt het centrum informatie over en inzicht in natuur en milieu.

Programma in een notendop De Vlaamse Ardennendag heeft

nr. 2 - april 2014

een brede waaier van activiteiten voor jou in petto. Neem deel aan boeiende geleide wandelingen over vogels, stiltebeleving in de natuur, kruiden en ook een speciale wandeling op maat van de kinderen. Volg op eigen houtje een parcours doorheen het Raspaillebos en ontdek hoe het bos klinkt, ruikt en proeft. PASAR biedt twee langere wandelingen aan die je op eigen tempo laten genieten van het betoverende landschap rond De Helix en het bos. Ook wie liever dichtbij De Helix blijft, wordt verwend. In het centrum en in de tuin errond maak je kennis met kruiden, erfgoed en tal van infostands. Kinderen en jongeren kunnen bijenhotels in elkaar knutselen, deelnemen aan survivalworkshops, kokkerellen met kruiden, rondzwermen op bezemstelen en nog veel meer. Alle activiteiten starten aan De Helix, tenzij anders vermeld. Voor sommige activiteiten moet je de dag zelf vooraf inschrijven aan de infostand.

Vroege vogelwandeling Gidsen van vogelwerkgroep Cinerea leiden een wandeling (van 8 tot 10.30 uur) met aandacht voor de zang van bos- en struweelvogels. Start op de parking van het Moerbekebos, Kapellestraat, Moerbeke.

Kruiden verkennen in de Vlaamse Ardennen – Deel 1 Velt werkte twee jaar lang samen met verschillende partners rond kruiden uit de Vlaamse Ardennen. Van 11.30 tot 13 uur worden in De Helix de resultaten van het project ‘Kruiden verkennen in de Vlaamse Ardennen’ voorgesteld aan het grote publiek.

PASAR-wandelingen PASAR biedt vanaf 10 uur twee uitgestippelde wandelroutes (8 en 15 km) aan in de ruime omgeving van De Helix.

Scharrelkids Scharrelkids laat kinderen van 4 tot 12 jaar, samen met hun (groot)ouders de natuur dichtbij ontdekken en beleven. Wandelingen van twee uur lang gaan van start om 10.30, 14 en 15 uur. Er kunnen maximaal 20 personen deelnemen per wandeling. Vooraf inschrijven.

Kruiden verkennen in de Vlaamse Ardennen – Deel 2 Laat je onderdompelen in de kruidenweelde van de Vlaamse Ardennen. Ervaar de weldaden van de gewone planten en kruiden in de eigen tuin

of in de natuur. Vroeger gebruikte men kruiden om te toveren. Ook nu nog beschermen kruiden ons. Wat is eetbaar? Welke kruiden kunnen ons genezen? Wandelingen van anderhalf uur om 10 en om 14.30 uur. Vooraf inschrijven.

Activiteiten aan De Helix Bezoek tussen 10 en 17 uur de verschillende standen en activiteiten. Er is voor elk wat wils, voor groot en klein. Je kan bovendien meedoen aan de wedstrijd ’kruiden van de Vlaamse Ardennen’ en kans maken op een mooie prijs.

Infostanden Agentschap voor Natuur en Bos, Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen, Natuurpunt, De Helix, Velt, Waerbeke, Stad Geraardsbergen, Toerisme Vlaamse Ardennen, imkersvereniging Ons Denderbieken, Vlaamse Herboristenvereniging, LETSGeraardsbergen, Voedselteam Geraardsbergen, Fietsersbond, Milieufront Omer Wattez, WWF, Goodplanet, Bos+, De Milieuboot, JNM, CVN, The Outsider...

Diverse doe-activiteiten Vlierfluitjes en insectenhotels maken, geluiden raden, waterdiertjes scheppen, bootjes maken, waterproefjes uitvoeren, brandnetelsoep maken, blotevoetenpad bewandelen, sjorren, vlinders maken, toastjes proeven, knutselen met natuurlijke materialen, kruidenzakjes vullen, handmassage geven, genieten van een voetbadje, luisteren naar verhalen, filmpje maken, koken met de natuur…

De geneugten des levens Natuurpunt Boven-Dender en de Padstappers zorgen voor hap en drank van 12 tot 18 uur. Proef er in primeur ‘t Iffraken, het nieuwe tripelbier gebrouwen door en voor Natuurpunt Boven-Dender, of de nieuwe kruidendrank van de Vlaamse Ardennen die werd gerealiseerd in het kader van het project ‘Kruiden verkennen in de Vlaamse Ardennen’.

Wandelparcours ‘Grenzeloos genieten in het Raspaillebos’ Volg op eigen tempo een uitgestippeld parcours van 5 km door

het Raspaillebos, met leuke en informatieve stops (doorlopend van 13.30 tot 17 uur). Ontdek de typische dieren en planten van het bos, aanschouw de heropgebouwde Juffrouwkapel, ontdek de overblijfselen van de Groote Oorlog, kom alles te weten over het bosbeheer en geniet van de stilte in en rond het bos.

Muziek van de natuur… in stilte Activiteit voor volwassenen en kinderen samen. Met al onze zintuigen ‘luisteren’ we naar de stilte en de natuurgeluiden om ons heen. Van 13.30 tot 15.30 uur, maximum 30 deelnemers. Vooraf inschrijven.

Bezemstelen en heksen De Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) organiseert van 14 tot 16.30 uur activiteiten voor kinderen en jongeren over bezemstelen, heksen en bermen.

Survivaltechnieken en natuurkoken The Outsider daagt kinderen en jongeren uit tijdens hun workshops ‘survivaltechnieken’ en ‘natuurko-

 Slanke sleutelbloem

nr. 2 - april 2014

Koen Steenhoudt

 Raspaillebos met wilde hyacint

ken’. Beide workshops duren 1 uur en worden twee keer gegeven: om 14 en om 15.30 uur. Vooraf inschrijven.

Sporen in de tijd Vzw Trage Wegen en Milieufront Omer Wattez laten

je van 15.30 tot 16 uur kennismaken met ‘Sporen in de Tijd’, een grenzeloos erfgoedproject in de Vlaamse Ardennen en Pays des Collines, het relaas van een vierdaagse grenzeloze staptocht langs het mijnwerkerspad.

Slot Om 17 uur: slotmoment met prijsuitreiking en aansluitend muziekoptreden tot 18 uur.

Praktisch

De 36e editie van de Vlaamse Ardennendag vindt plaats op zondag 27 april in het Vlaams Kennis- en Vormingscentrum voor Natuur en Milieu De Helix, Hoogvorst 2, in Grimminge (Geraardsbergen). Een volledig en gedetailleerd overzicht van de activiteiten, vind je op www.vlaamseardennendag.be.

nr. 2 - april 2014

Meer info: info@vlaamseardennendag.be, Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen, Anne Hollevoet, 055 20 72 65 of De Helix, Hilde Van Lancker, 054 31 79 74.

Lentedrinkwandeling 2014 zondag 6 april

Om 10u aan de voet van de Wiezebrug tussen Gijzegem en Wieze (kant Wieze). Gratis Lentedrink aangeboden door Natuurpunt. Jeugdprogramma i.s.m. JNM. INFO : Daan Stemgée 0476 600 595 – info@beneden-dender.be www.beneden-dender.be

Foto’s Daan Stemgée

DENDERKALENDER  uur van vertrek  plaats van afspraak

 bijzonderheid

 toelichting  gids

 contactpersoon

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen  1 (e 2 per gezin), tenzij expliciet anders vermeld. Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig. Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o7 per km/persoon).

 zeker meebrengen vrijdag 4 april

Avondwandeling Ledezijde afd. Lede  19:00 - 21:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Avondwandeling door het natuurgebied Ledezijde.  Peter De Craecker – 0473 95 40 06  Waterdicht schoeisel vrijdag 4 april

Nachtvlinders in Ledezijde afd. Lede  21:00 - 22:00 en 06:00 - 09:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Nachtvlinders in het natuurgebied Ledezijde.  Deze activiteit vervalt bij slecht weer  Peter D’Hondt – 0476 65 52 16

 Inventarisatie Km Hok D3 46 24

Wanzele /Wanzele-Uilenhoek.  Peter Tolleneer – 0478 40 83 28 allium@belgacom.net  Laarzen/flora/vergrootglas zondag 13 april

Voorjaarswandeling in Bois de Silly afd. Boven-Dender  14:00 - 17:00

 Chapelle de Saint-Marcoult, Rue Saint-Marcoult 61, Silly (ca. 25 km of een half uurtje rijden vanaf Geraardsbergen)  Wandeling met aandacht voor de voorjaarsflora van het complex Bois de Silly, Bois de Ligne en Bois d’Enghien, één van de grootste en meest biodiverse bossen van Henegouwen.  Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

zondag 6 april

zondag 20 april

Lentedrinkwandeling Beneden-Dender afd. Aalst

Lente- en voorjaarsbloeiers in de Wellemeersen afd. Denderleeuw

 10:00 - 12:00

 Voet Wiezebrug, Disgenaatdreef Herdersem  Naar jaarlijkse gewoonte wandelen we door het mooie open rivierlandschap langs de Beneden- Dender. Er wacht een bezoekje aan de bijenkasten en aan lammetjes van de Manx schapen. Met een gratis drankje klinken we op de lente.  Daan Stemgée – 0476 600 595 zondag 13 april

Vroege vogels kijken Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding    

6:30 - 11:00 Tijsluis aan monding Nieuwe Dender, kant van Appels (tussen Maaistraat en Sint-Onolfsdijk) Watervogels en voorjaarsvogels in de Sint-Onolfspolder. Zouden de blauwborstjes al zijn aangekomen? Bart Dierickx – 052 21 03 81 – 0475 62 70 21 bartdierickx@skynet.be

 14:00 - 17:00

 Spoortunnel Wijmenierlaan, Denderleeuw  Educatieve lentewandeling.  Eric De Tré – 053 66 04 32  Laarzen of stevig schoeisel maandag 21 april

Scheldehappening afd. Dendermonding  13:30 - 17:30

 Sint-Onolfsdijk, aanlegsteiger (Kwintijnpoort)  Reservatenfietstocht langs de Schelde van de Sint-Onolfspolder naar de Heidemeersen en terug, in het kader van de Scheldehappening. Een dag om het Scheldeland varend, fietsend of wandelend te verkennen (25 à 30 km).  Bart Dierickx – 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be www.scheldehappening.be

zondag 13 april

zaterdag 26 april

Natuurstudie wilde flora Plantenwerkgroep Allium

Oorlogslandschapswandeling afd. Ninove

 8:30 - 12:00

 Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst

nr. 2 - april 2014

 14:00 - 16:30

 Parking “Inkhoorn”, einde Neigembosstraat te Meerbeke

(achterzijde van het Neigembos)

 Ons landschap is een boeiende

resultante van een lange geschiedenis. In dit landschap bevinden zich enkele restanten uit beide wereldoorlogen en beide invalshoeken, zowel landschap als oorlogshistorie, komen aan bod op deze mooie originele landschapswandeling die van het Neigembos richting Dendervallei gaat en terug.  Luc Barbé en Wouter Mertens  Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be  Wandelschoenen zondag 27 april

Dauwwandeling in het Kluisbos afd. Affligem-Liedekerke  07:00 - 09:00

 Kluiskapel te Hekelgem/ Erembodegem  Wandeling voor vroege vogels met aansluitend ontbijt.  Vooraf inschrijven (e 5)  Wim Van Grieken – 053 77 70 06 Wim.van.grieken@advalvas.be zondag 27 april

Natuurstudie wilde flora Plantenwerkgroep Allium  8:30 - 12:00

 Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst  Inventarisatie Km Hok D3 47 43 Aalst, Erpe-Mere, Lede/Honegem.  Peter Tolleneer – 0478 40 83 28 allium@belgacom.net  Laarzen/flora/vergrootglas zondag 27 april

Vlaamse Ardennendag in het Raspaillebos afd. Boven-Dender  Doorlopend tussen 13 en 18 uur

 De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge  Tijdens de Vlaamse Ardennendag kan je “grenzeloos genieten” in het Raspaillebos en de Helix. Langs een uitgestippeld wandelparcours kan je kennismaken met natuur en cultureel erfgoed. In en om de Helix zijn er verschillende activiteiten voor jong en oud. En proef zeker het Iffraken, het nieuwe streekbiertje van Natuurpunt Boven-Dender.  www.vlaamseardennendag.be

zondag 27 april

zondag 4 mei

zondag 18 mei

Dotterwandeling in Den Dotter afd. Haaltert

Lente in het Kravaalbos afd. Aalst

Dauwwandeling op Hoom afd. Haaltert

 14:00

 Afspanning de Cabaré, Gotegemstraat 17, Erpe-Mere  Wat brengt het voorjaar deze keer?  Geert Elskens & Bjorn Tytgat  Bob Lambrechts – 0472 44 70 34 lambrechts@eaa.be

 10:00 - 12:00    

Hof te Putte, Putstraat 99, Meldert Lentewandeling in het bos, met speciale aandacht voor de voorjaarsflora en de zangvogels. Walter Roggeman Jens De Bruycker – 053 73 24 12

donderdag 1 mei

zondag 4 mei

Gezinswandeling in de Heidemeersen afd. Dendermonding  14:00 - 17:30

Wandeling in de Koudenbergbeekvallei afd. Affligem-Liedekerke

 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare  Wandeling met aandacht voor flora en fauna. We bezoeken de twee nog resterende rivierduinen: ’t Stampkot en de ‘Hoge berg’, met zijn voorjaarsflora van o.a. meiklokje, dalkruid, salomonszegel, gevlekte aronskelk.  Stefaan Thibau – 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be vrijdag 2 mei

Avondwandeling Ledezijde afd. Lede  19:00 - 21:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Avondwandeling door het natuurgebied Ledezijde.  Peter De Craecker – 0473 95 40 06  Waterdicht schoeisel vrijdag 2 mei

Nachtvlinders in Ledezijde afd. Lede  21:00 - 22:00 en 06:00 - 09:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Nachtvlinders in het natuurgebied Ledezijde.  Deze activiteit vervalt bij slecht weer  Peter D’Hondt – 0476 65 52 16 zondag 4 mei

Vroege vogels in de Gemene Meers met ontbijt afd. Boven-Dender  6:00 - 10:00

 Parking Beauprez, Klakvijverstraat 78, Grimminge  Vroegochtendwandeling met aandacht voor het gezang van verschillende vogelsoorten. De wandeling eindigt met een ontbijt in de natuur.  Graag inschrijven voor 1 mei bij Luc, zodat voldoende catering kan voorzien worden. e 5 p.p., kan ter plaatse betaald worden.  Luc Favijts – 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be

 5:30

 Ontmoetingcentrum De Fransman, Heldergemstraat 136 te Heldergem  Dauwwandeling ism met Femma Haaltert. Na de wandeling is er mogelijkheid tot ontbijt.  Geert Elskens & Mieke Deschutter  Vooraf reserveren voor het ontbijt  Bob Lambrechts – 0472 44 70 34 lambrechts@eaa.be zaterdag 24 mei

Loeren noar den Toeren afd. Aalst

 14:00 - 16:30

 Abdijtoren van de Abdij van Affligem  Speciaal voor kinderen volgen wij het Roofridderspad. Ondertussen genieten wij van het natuurgebied, dat nu op zijn mooist is. In samenwerking met het gemeentebestuur van Affligem, de Affligemse Gidsen en de Gezinsbond.  Wim Van Grieken – 053 77 70 06 Wim.van.grieken@advalvas.be

 10:00 - 12:00   

zondag 25 mei

Lente in het Osbroek afd. Denderleeuw

zondag 4 mei

Op zoek naar de draak van de Honegem afd. Erpe-Mere  14:00 - 15:00  Hof ter Vaerent, Keiberg 71, Lede/ grens Erpe  Op zoek naar de kamsalamander en andere gladde gluiperds in de poelen van het natuurgebied Honegem.  Koen De Maere – 0485 68 89 82  Waterdicht schoeisel zondag 11 mei

Natuurstudie wilde flora Plantenwerkgroep Allium  8:30 - 12:00

 Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst  Inventarisatie Km Hok D3 48 21 Aalst/St.Appolonia-Paddenhoek.  Peter Tolleneer – 0478 40 83 28 allium@belgacom.net  Laarzen/flora/vergrootglas zondag 11 mei

Vogels in de Honegem afd. Erpe-Mere  10:00 - 12:00     

Hof ter Vaerent, Keiberg 71, Lede/ grens Erpe Onder begeleiding van deskundige vogelkijkers bekijken en beluisteren we de vogels op de plassen en in de bosjes van de Honegem. Wim D’ haeseleer Rik De Baere – 0476 88 71 29 Waterdicht schoeisel

Esplanadeplein Aalst We observeren door sterke telescopen de spectaculaire vlucht van de jonge slechtvalken op de toren van de Sint-Jozefskerk en maken een korte wandeling om ook het broedsel op de silo van Syral te bekijken. Rik De Baere – 0476 88 71 29

 14:00 - 17:00     

Infobord parking Frans Blanckaertdreef te Aalst Fauna in de lente. Peter Tolleneer Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Stevig schoeisel zondag 1 juni

Vogelwandeling in de Boelaremeersen afd. Boven-Dender  6:00 - 10:30

 Parking t.h.v. Pijlekaartstraat 72, Schendelbeke  Vogelwerkgroep Cinerea heeft tijdens deze vroegochtendwandeling vooral aandacht voor de vele moeras- en rietvogels in de Boelaremeersen: kleine karekiet, bosrietzanger, sprinkhaanzanger, rietgors, enz. Maar ook andere soorten, zoals wielewaal, komen aan bod.  Wouter Faveyts – 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be zondag 1 juni

Open tuinen afd. Aalst  10:00 - 19:00

 Karel van den Slotenstraat 108, Hofstade  Joris leidt u rond in zijn perma- cultuurtuin, waar de kweek van gezond fruit, groenten en kruiden samengaat met veel biodiversiteit.  Joris Luypaert  Rik De Baere – 0476 88 71 29

nr. 2 - april 2014

Uitneembare wandelkaart

Honegem nr. 2 - april 2014

nr. 2 - april 2014

Bus nr. 2 - april 2014

Welkom in Honegem

Typisch aan het natuurgebied Honegem zijn de vele hagen, knotwilgen en bomenrijen.

Die zorgen niet alleen voor een prachtig landschap, ze zijn ook de thuisbasis van vele vogels en kleine zoogdieren. De afwisseling tussen natte valleigronden en drogere stukken doet in Honegem heel diverse leefgebieden ontstaan, wat ook veel verschillende dieren en planten aantrekt. De Molenbeek loopt door het hart van Honegem. Deze beek meandert sterk en langs haar loop staan nog een aantal watermolens. Zij overstroomt regelmatig en zet dan een groot deel van het gebied blank. Op die manier worden heel wat plantenzaden verspreid. De watermolen die langs het wandelpad Afdelingstaat, Aalstis de Cottemmolen.

INFO

Op een boogscheut van het levendige stadscentrum van Aalst, in het grensgebied met Erpe-Mere en Lede, ligt het natuurgebied Honegem. Een prachtige brok natuur waar het elk seizoen genieten is van een gevarieerd landschap. Wandelaars worden er getrakteerd op verrassend weidse vergezichten. Onderweg ontmoet je niet alleen de huidige bewoners van Honegem – de vele dieren en planten – maar ook enkele restanten van het vroegere plattelandsleven: een boerderij, een gerestaureerde watermolen en de eeuwenoude turfputten.

Praktische info

Rik De Baere 053-21 29 13 rik.debaere@telenet.be

De wandelingen starten aan het Kasteel Ter Linden, Terlindendreef 9, 9300 Aalst. Met het openbaar vervoer: aan het station van Aalst neem je bus 4 (richting Nieuwerkerken), afstappen aan halte ‘Van der Guchtlaan’. Je kan Honegem ontdekken via twee bewegwijzerde wandelingen (elk ongeveer 10 km) die je door de mooiste delen van het gebied leiden. Deze routes kwamen tot stand dankzij de samenwerking met de stad Aalst en de gemeenten Erpe-Mere en Lede. De rode route is het nattevoetenpad: stevige stapschoenen of laarzen zijn hier aangewezen. Het drogevoetenpad – met blauwe pijlen gemarkeerd – is verhard. Dit pad is goed toegankelijk voor kinderwagens en rolstoelen. Honden zijn toegelaten in Honegem, maar moeten altijd aan de leiband. Steun natuurgebied Honegem op rekening BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt Beheer vzw, met vermelding ‘Honegem 6123’. Giften vanaf e 40 geven recht op een fiscaal attest. Natuurpunt Afdeling Erpe-Mere, Info: www.honegem.be, Rik De Baere – 053 21 29 13 – rik.debaere@telenet.be Foto Daan Stemgée

www.honegem.be

zondag 1 juni

Een park in al zijn glorie afd. Aalst  10:00 - 12:00

 Stadspark Aalst, hoofdingang, D. De Wolfstraat, Aalst  Hoe een park door een gericht beheer kan omgetoverd worden in een groene oase met echte natuurpareltjes.  Bart Backaert  Jens De Bruycker – 053 73 24 12 zondag 1 juni

Natuurwandeling in de Rietbeemd. Loeren bij de buren afd. Affligem-Liedekerke  13:15 - 17:30

 Carpool, parking bibliotheek te Liedekerke  De Rietbeemd in Overboelaere is een natuurgebied in de vallei van de Marke. Het wordt beheerd door Natuurpunt Boven-Dender.  Godfried Merlevede  Erik De Block – 053 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 1 juni

Kruidenwandeling in Den Biest afd. Haaltert  14:00

 ‘T Vondelhof, Vondelen 18, Denderhoutem  Educatieve kruidenwandeling.  Marleen Van Impe  Bob Lambrechts – 0472 44 70 34 lambrechts@eaa.be vrijdag 6 juni

Avondwandeling Ledezijde afd. Lede  19:00 - 21:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Avondwandeling door het natuurgebied Ledezijde.  Peter De Craecker – 0473 95 40 06  Waterdicht schoeisel vrijdag 6 juni

Nachtvlinders in Ledezijde afd. Lede  21:00 - 22:00 en 06:00 - 09:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Nachtvlinders in het natuurgebied Ledezijde.  Deze activiteit vervalt bij slecht weer  Peter D’Hondt – 0476 65 52 16 zaterdag 7 juni

Kennismaking Planteninventarisatie afd. Ninove  14:00 - 17:00  Einde Spoorwegstraat te Outer  Kennismaking met de flora van

nr. 2 - april 2014

onze reservaten. Onze lesgever is niet alleen een ervaren botanicus, maar ook een zeer goede didact.  Hans Vermeulen  Frederik De Coster – 0486 57 04 53 frederik.de.coster@natuurpuntninove.be zondag 15 juni

Steengroevenwandeling in Lessen afd. Boven-Dender  14:00 - 17:00

 NMBS-station, Rue René Magritte, Lessen (Lessines)  We stappen voorbij het geboortehuis van René Magritte, de bekende surrealistische schilder. Hierna ontdekken we het vermaarde Hospitaalmuseum Onze Lieve Vrouw met de roos, met zijn kruidentuin (in het museum zelf gaan we niet binnen). Via het sluizencomplex van de oude en nieuwe Dender gaan we naar de verlaten en nog in werking zijnde steengroeven en bewonderen we de geologische structuren en de natuur. Telkens zal een woord uitleg ter plaatse de cultuurhistorische, geomorfologische, industrieel- archeologische en natuurlijke bezienswaardigheden verduidelijken.  Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be zaterdag 21 en zondag 22 juni

Open tuinen afd. Affligem-Liedekerke

allium@belgacom.net  Laarzen/flora/vergrootglas vrijdag 4 juli

Avondwandeling Ledezijde afd. Lede  19:00 - 21:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Avondwandeling door het natuurgebied Ledezijde.  Peter De Craecker – 0473 95 40 06  Waterdicht schoeisel vrijdag 4 juli

Nachtvlinders in Ledezijde afd. Lede  21:00 - 22:00 en 06:00 - 09:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Nachtvlinders in het natuurgebied Ledezijde.  Deze activiteit vervalt bij slecht weer  Peter D’Hondt – 0476 65 52 16 zondag 6 juli

Zomer in de Gerstjens afd. Aalst  10:00 - 12:00

 Parking Gerstenhof, Gerstenstraat, Erembodegem  Neem een kijkje in de natte broekbossen die een buffer vormen tegen wateroverlast.  Geert Rohaert  Jens De Bruycker – 053 73 24 12

 10:00 - 18:00

 Boerenkrijglaan 48, Liedekerke  Erik De Block stelt zijn ecologische tuin open. Je komt toch ook mee genieten?  Erik De Block – 053 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 22 juni

Libellenwandeling Heidemeersen en Paardeweide te Berlare afd. Dendermonding  14:00

 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare  Op zoek naar waterjuffers en libellen langs de mooiste plekjes van Berlare.  Libellenkenner Danny Van Schandevijl  Daan Stemgée – 0476 60 05 95 woensdag 2 juli

Natuurstudie wilde flora Plantenwerkgroep Allium  18:30 - 22:00   

Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst Inventarisatie Km Hok D3 47 43 Aalst, Erpe-Mere, Lede/Honegem. Peter Tolleneer – 0478 40 83 28

zondag 6 juli

Waterjuffers en libellen in de Wellemeersen afd. Denderleeuw  14:00 - 17:30    

Infobord Rodestraat te Denderleeuw Educatieve wandeling in samenwerking met WID. Eric De Tré – 053 66 04 32 Stevig schoeisel 18 tot 22 augustus

Vijfdaagse Waddeneiland Terschelling afd. Ninove  Kosten delend vervoer met wagens. Inbegrepen in de prijs: 4 overnachtingen, maaltijden en drank, overzet naar Terschelling, gehuurde fietsen, groepskosten voor activiteiten.  Deelnameprijs: e 270 boven de 12 jaar, e 165 tot 12 jaar, tot en met 3 jaar gratis. Inschrijven via mail + bedrag overschrijven op BE17 9793 5295 5521 van Natuurpunt Ninove, met vermelding “Terschelling”.  Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

BEHEERSWERKEN zaterdag 5 april

Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding

van de wandelpaden, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld. Drank en een versnapering worden aangeboden.  Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@gmail.com

Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot. Vooraf contact nemen Stefaan Thibau – 052 42 69 72 Dirk De Mesel – 052 42 67 28 zondag 13 april

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke  9:00 - 12:30

 Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld  Beheerswerken in een van onze reservaten. Drank en een tussendoortje worden aangeboden.  Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be zaterdag 19 april

Werkvoormiddag in één van de reservaten afd. Boven-Dender  9:00 - 12:30  Nog af te spreken  In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: afsluitingen herstellen of afbreken, hakhoutbeheer, bomen en struiken planten, onderhoud van de wandelpaden, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld. Drank en een versna pering worden aangeboden.  Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@gmail.com zondag 4 mei

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke

mei en juli

Cursus libellen afd. Ninove

 Theorielessen: maandagavonden 5

 9:00 - 12:00    

CURSUSSEN

zaterdag 7 juni

Beheerswerken Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  9:00 en 14:00    

Sint-Onolfsdijk, Tijsluis kant van Appels, aan monding Nieuwe Dender Afvoer maaisel in functie van de omvorming naar dottergrasland. Vooraf contact nemen Bart Dierickx – 052 21 03 81 zondag 15 juni

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke  9:00 - 12:30

Werkvoormiddag in één van de reservaten afd. Boven-Dender  9:00 - 12:30  Nog af te spreken  In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: afsluitingen herstellen of afbreken, hakhoutbeheer, bom en struiken planten, onderhoud van de wandelpaden, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld. Drank en een versnape ring worden aangeboden.  Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@gmail.com

en 12 mei 19:00 - 22:00 Refter van de gemeenteschool, Edingsesteenweg 344, Denderwindeke. Praktijklessen: zaterdag 17 mei en 26 juli 14:00 - 17:00 Praktijkles 1 in de Wellemeersen (overweg einde Wellestraat, Welle) en tweede praktijkles carpoolend in afspraak met de lesgever.  Wim Veraghtert  e 12 voor Natuurpuntleden, e 10 voor <25 jarigen en e 24 voor niet leden. Inschrijven door overschrijving op rekening 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding: cursus libellen  Joachim De Maeseneer – 0499 80 89 05 joachim.de.maeseneer@ natuurpuntninove.be vanaf september

Cursus natuurgids Ninove afd. Ninove

 Schrijf nu in! Aantal deelnemers is beperkt. e 220 voor volwassenen en e 180 voor studenten  Inschrijven via www.c-v-n.be: selecteer “Word natuurgids”, vervolgens “Oost-Vlaanderen” en de maand “september”. Klap de cursus Ninove open en ga door via “ik schrijf me nu in”. Zodra je alles ingevuld heb, krijg je een mailtje met de betalingswijze. De inschrijving is OK als de betaling is uitgevoerd.  Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

 9:00 - 12:30

Werkvoormiddag in één van de reservaten afd. Boven-Dender  9:00 - 12:30

Nog af te spreken In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: afsluitingen herstellen of afbreken, hakhoutbeheer, bomen en struiken planten, onderhoud

Koen Steenhoudt

 

nr. 2 - april 2014

Scheldehappening 21 april Door de Schelde verbonden

Afdeling Dendermonding

Bart Dierickx 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be

Daan StemgĂŠe

Afspraak op 21 april aan de Sint-Onolfsdijk, aanlegsteiger Kwintijnpoort van 13.30 uur tot 17.30 uur.

Scheldehappening georganiseerd, om 25 jaar boottochten op de Schelde te vieren. Met de komst van de lente komt ook het toeristisch leven weer op gang. Daarom wordt op Paasmaandag 21 april de vijfde Scheldehappening georganiseerd. Je kunt de hele dag deelnemen aan gegidste rondvaarten (1 en 2 euro) en aan gratis fietstochten en uitgestippelde wandelingen langs bezienswaardigheden in verschillende Scheldegemeenten.

INFO

In het kader van de Scheldehappening organiseert Natuurpunt Dendermonding een fietstocht van ongeveer 30 km. Het parkoers loopt langs de reservaten in de St-Onolfspolder tot de Heidemeersen in Berlare (en terug natuurlijk). Er wordt gefietst over de mooiste dijken in de streek, langs meersen en schorren. Maar ook elders langsheen de Schelde is er veel te beleven. In 2010 werd voor het eerst de

nr. 2 - april 2014

Gestroomlijnd landschap

Molenbeek-Graadbeek Het oosten van Aalst heeft met o.a. de Faluintjes en het Kravaalbos een aantal mooie natuurwaarden. Natuurpunt zelf heeft er weinig erkende natuurgebieden, maar de diverse overheden zijn er des te actiever. Het integraal project ‘Landschap van Erembald tot Kravaalbos’ heeft waardevolle inzichten en concrete projecten opgeleverd om de open ruimte tussen Aalst en Opwijk op te waarderen. En nu start de provincie OostVlaanderen met een aansluitend project in de vallei van de Molenbeek-Graadbeek. 2 natuurgebieden verhoogt de overlevingskansen voor heel wat planten- en diersoorten, en meer ruimte geven aan de natuurlijke loop van het water is belangrijk voor een goede waterberging. De vallei is grotendeels als natuurgebied ingetekend op het gewestplan, waardoor men zonder bestemmingswijzigingen natuurverbindingen kan versterken, de waterhuishouding kan verbeteren en de waterlopen kan herwaarderen in het ruimer landschap. Waterlopen die belangrijke natuur- en bosgebieden met elkaar verbinden, vormen voor de provincie de ruggengraat voor geïntegreerde gebiedsgerichte projecten. Ook langs de Molenbeek worden gerichte maatregelen

Jo de Coninck

Deze vallei vormt een natuurlijke verbinding tussen het boscomplex Herenbos-Kravaalbos, het Kluisbos en de Dender. De Molenbeek, de Graadbeek en zijbeken zijn omzoomd met valleibossen en vochtige graslanden en vormen de blauwgroene ruggengraat van het projectgebied. De vallei wordt over een lengte van 8 km gekenmerkt door een uitgebreid, natuurlijk afwateringssysteem met vrij snel stromende en meanderende waterlopen. Het behoud van de biodiversiteit en het verminderen van overstromingsrisico’s zijn actuele uitdagingen die hand in hand kunnen gaan in het project “Gestroomlijnd landschap”. Een goede ecologische verbinding tussen

nr. 2 - april 2014

uitgestippeld om deze verbindingen te versterken. De waterlopen vormen de verbinding, maar ook het landschap errond krijgt de nodige aandacht. Bovendien wil

nr. 2 - april 2014

men initiatieven nemen inzake verkeersveiligheid, landbouw, erosiebestrijding, erfgoed, recreatie en educatie. Met een mix van overheidsinitiatieven en stimulerend beleid van diverse Vlaamse, provinciale en lokale overheden zijn â&#x20AC;&#x153;acties op maatâ&#x20AC;? mogelijk. Gebundelde inspanningen kunnen een krachtig totaalpakket opleveren. De provincie zal vanuit haar bevoegdheden inzake natuur en waterbeheer concrete activiteiten ontwikkelen, van planning tot uitvoering. De inzet van de Regionale Landschappen en de Bosgroepen mikt op privaat-publieke samenwerking. De Regionale Landschappen bevorderen de aanleg van poelen, hoogstamboomgaarden, dreven, bomenrijen en houtkanten. De Bosgroepen stimuleren duurzaam bosbeheer bij de boseigenaars. Concrete uitwerking en uitvoering gebeuren in nauw overleg met de betrokken eigenaars, grondgebruikers en middenveldorganisaties. Landbouwers

 Vuursalamander

Beken omzoomd door bossen, houtkanten en weiden

kunnen met de Vlaamse Landmaatschappij een beheerovereenkomst sluiten voor agrarisch natuurbeheer. Een landschapsbedrijfsplan kan voor een mooiere inpassing in het landschap zorgen. Ook de Natuurpuntafdelingen Aalst en Asse hebben al hun steun toegezegd en hebben concrete suggesties aangedragen voor de herwaardering van de waterlopen in hun natuurlijk landschap.

Verbindende kracht van water Een aantal kleine waterlopen zijn ingebuisd en zullen, waar mogelijk, weer open gelegd worden. De waterkwaliteit in het gebied is de laatste jaren sterk verbeterd door de aanleg van collectoren en de afkoppeling van grote lozingspunten. Natuurpunt dringt erop aan om ook de restlozingen aan te pakken, zeker in ecologisch kwetsbare bovenlopen met een klein debiet. Ondanks de verbeterde waterkwaliteit is het aantal vissoorten nog vrij beperkt. Hun stroomopwaartse migratie wordt onder meer belemmerd door twee oude watermolens. Daar komen mogelijk nieuwe vispassages en ook het visbiotoop zelf wordt verbeterd door oeverstroken, hermeandering en een diverse bodemstructuur met een kuilenpatroon.

Beboste linten in het landschap

herkenbaar als brede beboste linten. In het valleigebied domineren deze vochtige bossen, afgewisseld met moerassige stukken en graslanden. Zij doen voor planten- en diersoorten dienst als corridor tussen de grotere leefgebieden en verhogen zo de biodiversiteit. Op die manier staan het Kravaalbos, het abdijlandschap van Affligem, de Faluintjes, de restanten van het Kloosterbos, de bronbosjes in het noorden en de monding in de Dender nabij het stadscentrum van Aalst met elkaar in verbinding. Ook zullen kenmerkende biotopen worden versterkt, zoals in het waardevolle Kloosterbos. Natuurpunt waardeert de aandacht voor specifieke soorten zoals de vuursalamander. Van deze zeldzame amfibie komt nog een kwetsbare restpopulatie voor langs enkele beschaduwde bronbeekjes. De amfibieënwerkgroep zal meewerken aan de inventarisatie en de uitbouw van een netwerk van geschikte voortplantingspoelen voor deze koestersoort.

Beleef het landschap te voet Via wandelverbindingen door het valleigebied tussen de woonkernen van Moorsel, Baardegem, Mazenzele, Asse, Meldert en Affligem zal je de natuur en het landschap ten volle kunnen beleven. Natuurpunt hoopt dat de stad Aalst het beloofde netwerk van trage wegen in deze vallei afwerkt. Want een mooi landschap vol natuur moet ook goed toegankelijk zijn voor zachte recreatie. Rik De Baere

http://www.oost-vlaanderen.be/public/wonen_ milieu/milieu/natuur_landschap/gestroomlijnd_ landschap/molenbeek_graadbeek/index.cfm

De waterlopen zijn op veel plaatsen in het landschap

nr. 2 - april 2014

Natuurmeerdaagse Terschelling Heb jij ook zin om van 18 tot 22 augustus de natuur op het Nederlandse Waddeneiland Terschelling te verkennen met de fiets? Dan heeft Natuurpuntafdeling Ninove voor jou een leuk aanbod. Schrijf nu in!

A Vijf dagen met vier overnachtingen in logement De Cyprian (www.decyprian.nl) in het centraal gelegen dorpje Baaiduinen. Maximaal 44 personen (6 een- en 19 tweepersoonskamers). Iedere kamer heeft een eigen wastafel. Toiletten en douches zijn gemeenschappelijk. A Met eigen vervoer naar Harlingen, waar we de auto op een bewaakte parking achterlaten en een overzet nemen. Op Terschelling verplaatsen we ons met gehuurde fietsen. A Inbegrepen in de prijs: maaltijden en drank (catering is in eigen beheer van de groep in gemoedelijke sfeer), overzet naar Terschelling, gehuurde fietsen tijdens het verblijf, groepskosten voor gidsen en andere activiteiten.

Programma

We verwelkomen graag gezinnen met kinderen! A 270 euro per persoon boven de 12 jaar A 165 euro per kind tot 12 jaar A Kinderen tot en met 3 jaar gratis.

Inschrijven Je schrijft in of krijgt meer info via mailtje of telefoontje + bedrag overschrijven op rekening BE17 9793 5295 5521 van natuurpunt Ninove, met vermelding “inschrijving Terschelling”. Opgelet: beperkt aantal deelnemers (max. 44). Deelnamerecht volgens overschrijvingsdatum. Wees er dus snel bij!

Afdeling Ninove

Wouter Mertens 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

Fietstochten en prachtige landschapswandelingen in topnatuurgebieden zoals de Boschplaat, Noordsvaarder en Koegelwieck staan op het programma, alsook een begeleide wadexcursie. Tussenin maken we kennis met de plaatselijke geschiedenis en cultuur. Bij de terugreis is er nog een tussenstop mogelijk bij het schitterend natuurgebied Oostvaardersplassen, dat we kennen uit de film “De nieuwe wildernis”.

Deelnameprijs

INFO

Concept

 Terschelling, parel in de Waddenzee

nr. 2 - april 2014

Riet-atol in de Paardeweide Dankzij de gevorderde werken van het geactualiseerd Sigmaplan wordt veel nieuwe natuur gecreëerd in de Scheldevallei. In Berlare, Wichelen en Kalken worden de dijken natuurinrichtingswerken stilaan zichtbaar. Planten en dieren krijgen er nu concrete veelbelovende kansen. Lokale vrijwilligers van Natuurpunt volgen de ontwikkelingen op de voet en brengen verslag uit.

Nu al tureluur

nieuw natuurgebied van nabij te verkennen… een aanrader! Nog voor de zomer zouden ook de laatste werken in de Paardeweide, een gecontroleerd overstromingsgebied, moeten afgerond zijn; zo vertelt ons projectingenieur Michaël De Beukelaer van Waterwegen en Zeekanaal. Momenteel legt men de laatste hand aan een nieuwe en grotere afwateringssluis en ook een lange vistrap. Dit kanaaltje biedt kansen aan vissoorten om te migreren van en naar de moeraszone van de Paardeweide. In dit oostelijke gedeelte zal er gestuwd worden

Vorig jaar al werd in Wichelen het gecontroleerde getijdengebied Bergenmeersen in werking gesteld. Twee keer per dag stroomt het Scheldewater in en uit de vroegere polder van 40 ha. De slikken en schorren van de zeldzame getijdenatuur komen er tot ontwikkeling. Meteen al vond een koppeltje tureluur het een ideale plek om te broeden. Het is nu wachten op andere interessante soorten zoals het porseleinhoentje. Er is ook gedacht aan de wandelaars want een lang en breed knuppelpad biedt de kans om dit

 Sigmaplan in werking, Sinterklaasstorm 2013 in de Bergenmeersen en de Paardeweide

nr. 2 - april 2014

 Paardeweide, broedgebied van kievit en grutto naar een hoger en geïsoleerd waterniveau opdat rietveld en open water kunnen ontstaan. Grond om de binnendijken met 2 m te verhogen werd in deze zone met diepere en ondiepere delen uitgegraven, waardoor ze werd omgevormd tot een “atol” van 6 eilanden. Die toekomstige rietvelden moeten een nieuwe en veilige thuishaven bieden aan doelsoorten als snor en rietzanger en vooral roerdomp en woudaapje. Hier komt ook nog een wandelpad dat de buitenen binnendijk met elkaar zal verbinden, zodat de bezoekers de natuurwaarden intens kunnen beleven.

nr. 2 - april 2014

Wetland voor de grutto Het wordt pas echt interessant als we het gebied bezoeken samen met projectleider Dominiek Decleyre van het Agentschap voor Natuur en Bos. Hij legt ons uit dat aan de rand van de Paardeweide een strook werd opgehoogd met grond die niet bruikbaar was voor de dijken. Dat bood de gelegenheid om daar een schermbos van 2,5 ha aan te leggen met soorten van hardhoutooibos. Schoolkinderen, studenten tuinaanleg en natuurarbeiders hebben er ondertussen enkele duizenden jonge boompjes aangeplant. Het grootste en drogere deel van de Paardeweide echter zal in grote mate bestaan uit dotterbloemgraslanden en glanshaverweiden. De doelsoorten van deze ‘wetlands’ zijn weidevogels zoals kievit en grutto, en als het even kan… kwartelkoning. De vroegere landbouw heeft er de baan geruimd voor ‘natuurbouw’, hoewel de landbouwers nauw betrokken zullen worden bij de uitvoering van het natuurbeheer. In dit deelgebied had Natuurpunt de laatste tien jaar al veel percelen kunnen verwerven. De kans is dan ook groot dat onze lokale vrijwilligers er een belangrijke verantwoordelijkheid zullen kunnen opnemen in het beheer en de monitoring. Samen

met de achtergelegen Heidemeersen en het Paardebroek strekt er zich nu in Berlare een groot natuurgebied uit dat de komende jaren kan uitgroeien tot een hotspot voor fauna en flora. Daan Stemgée

Wil jij ook de Paardeweide en Heidemeersen bezoeken? Dat kan op 21 april, 1 mei en 22 juni (zie Denderkalender). Info: www.sigmaplan.be: klik door naar projectgebied ‘Kalkense Meersen’

 Projectleider Dominiek Decleyre (ANB) aan de pas

aangelegde vistrap

INFO

Daan Stemgée

Afdeling Dendermonding

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maatschappelijke visie. De activiteiten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en natuurbescherming. Websites: www.natuurpunt.be / www.denderstreek.waarnemingen.be / issuu.com/dendriet / www.youtube.com/dendriettv

AFDELINGEN Aalst Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be facebook: Natuurpunt groot Aalst

Dendermonding

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be www.natuurpuntdendermonding.be

Haaltert

natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 facebook: Natuurpunt Haaltert

Affligem-Liedekerke

Kern Affligem Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be Kern Liedekerke Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

Denderleeuw

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be

Erpe-Mere

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Boven-Dender

Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com www.natuurpunt-boven-dender.be

Lede

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be facebook: Natuurpunt Lede

Ninove

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be www.natuurpunt.be/ninove facebook: Natuurpunt Ninove

NATUURSTUDIE-WERKGROEPEN Zoogdierenwerkgroep Denderstreek

Werkgroep amfibieën & reptielen Ward

Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 joachimdm@yahoo.com

Koen De Maere - 0485 68 89 82 greatskua2002@hotmail.com

Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok

Werkgroep invertebraten WID

Vogelwerkgroep Cinerea

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.de.tre@telenet.be users.telenet.be/WID

Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be dhost.info/cinerea

Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be / www.zwamvlok.be

Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net

NATUURPROJECTEN Giften voor het Reservatenfonds zijn welkom op rek-nr: BE56 2930 2120 7588 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar.

Beneden-Dender te Gijzegem/ Herdersem / Mespelare/Wieze/ Beneden-Dender te Gijzegem/ Denderbelle - 6243 Herdersem/Mespelare/Wieze/ Brian Roelandt -- 052 Denderbelle 400422 57 71 brian.roelandt@telenet.be Daan Stemgée – 0476 600 595 www.benedendender.be daan.stemgee@telenet.be Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 www.beneden-dender.be Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 Beverbeekvallei te Aspelare/ johnny_cornelis@hotmail.com Nederhasselt/Outer – 6241 Brede Schoren en Frederik DeteCoster 0486 57 04 53 Konkelschor Berlare - 6616 fred_decoster@hotmail.com Stefaan Thibau - 052 42 69 72 BoelaremeersenteteNinove Nederboelare - 6640 Dendervallei - 6099 JohnnyMertens Cornelis- -0495 047468 5889 0833 38 Wouter johnny_cornelis@hotmail.com wouter.mertens@natuurpuntninove.be Den Dotter/Blauwbos Brede Schoren en te Konkelschor Haaltert/Aaigem/Mere te Berlare 6149 - 6616 Jo Stefaan Wittevrongel Thibau- 053 - 052394273691372 jo.wittevrongel@telenet.be Dendervallei te Ninove - 6099 Everbeekse bossen--0495 621068 89 33 Wouter Mertens Koen Van Den Berge - 055 42 83 90 wouter.mertens@natuurpuntninove.be koen.vandenberge@skynet.be Den Dotter/Blauwbos Gemene Meers te Idegem - 6647 Haaltert/Aaigem/Mere LucteFavijts - 054 41 52 17 - 6149 natuurpunt.haaltert@gmail.com luc.favijts@skynet.be 0472 Schoor 44 70 te 34Grembergen - 6603 ‘t Groot Everbeekse bossen 6210 Tarcy Verstraeten - 052- 21 11 11 Koen Van DenteBerge - 055 42 83 90 Heidemeersen Berlare - 6644 koen.van.den.berge@telenet.be Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be Gemene Meers te Idegem - 6647 Honegem te -Erpe-Mere/ Luc Favijts 054 41 52 17 Aalst/Lede - 6123 luc.favijts@skynet.be Wim D’Haeseleer 0495 87 50 -50 ‘t Groot Schoor te- Grembergen 6603 Tarcy Verstraeten - 052 21 11 11

nr. 2 - april 2014

wim.dhaeseleer@honegem.be www.honegem.be Heidemeersen te Berlare - 6644 KeelmanThibau te Denderhoutem -6178 Stefaan - 052 42 69 72 Jo Wittevrongel - 053 39 73 13 stefaan.thibau@skynet.be jo.wittevrongel@telenet.be Honegem te Erpe-Mere/ Korte Lake te Overboelare - 6655 Aalst/Lede - 6123 Willem Boonen - 054 41 75 85 Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50 willem.boonen@skynet.be wim.dhaeseleer@honegem.be Ledezijde - 6657 www.honegem.be Peter D’Hondt - 053 80 72 57 Keelman te Denderhoutem - 6178 peter.dhondt@telenet.be Jo Wittevrongel 053 39 73 13 Moenebroek te -Geraardsbergen/ jo.wittevrongel@telenet.be Lierde - 6620 Kortelake te Overboelare Carlos D’Haeseleer - 054 41- 6655 87 09 Willem Boonen - 054 41 75 85 carlos.dhaeseleer@skynet.be willem.boonen@skynet.be Molenbeekmeersen te Denderleeuw/ Ledezijde 6657 Okegem - -6646 Peter - 053 8032 72 57 Eric DeD’Hondt Tré - 053 66 04 peter.dhondt@telenet.be eric.de.tre@telenet.be Padde- en Porrebeekvallei te Moenebroek te Geraardsbergen/ Dendermonde Lierde - 6620 - 6652 Dirk VanD’Haeseleer den Bossche - 052 Carlos - 054 4142 8749 0960 Palitsebeek te Liedekerke - 9427 carlos.dhaeseleer@gmail.com Marc Michiels - 053 te 67Denderleeuw/ 11 91 Molenbeekmeersen marcusmichiels@skynet.be Okegem - 6646 Pamelse te Eric De Trémeersen, - 053 66Dommelingen 04 32 Liedekerke - 9972 eric.de.tre@telenet.be Marc Michiels - 053 67 11 91 Paddeen Porrebeekvallei te marcusmichiels@skynet.be Dendermonde - 6652 Phenixberg te Okegem - 6618 Dirk Van den Bossche - 052 42 49 60 Wouter Mertens - 054 32 51 71 Palitsebeek te Liedekerke - 9427 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

Raspaillebos te Grimminge - 6164 Koen Steenhoudt 054 58 67 58 te Pamelse meersen,- Dommelingen koen.steenhoudt@skynet.be Liedekerke - 9972 Rietbeemd te -Moerbeke/ Marc Michiels 053 67 11 91 Viane/Lessines - 6058 marcusmichiels@telenet.be Godfried Merlevede - 068 30- 01 07 Raspaillebos te Grimminge 6164 0486 Steenhoudt 87 17 87 - 054 58 67 58 Koen derietbeemd@hotmail.com koen.steenhoudt@skynet.be Sint-Onolfspolder te Appels/ Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/Lessines 6058 Dendermonde -- 6623 Godfried Merlevede - 068 30 01 07 Bart Dierickx - 052 21 03 81 0486 87 Valier87 te 17 Liedekerke - 9418 derietbeemd@hotmail.com Marc Michiels - 053 67 11 91 Sint-Onolfspolder te Appels/ marcusmichiels@skynet.be Dendermonde Wachtbekken 6- 6623 Bart Dierickx - 052 21 03 81 In Sint-Gillis/Dendermonde bartdierickx@skynet.be StefaanteThibau - 052 -42 69 72 Valier Liedekerke 9418 stefaan.thibau@skynet.be Marc Michiels - 053 67 11 91 Walputbeek/Dendermeersen marcusmichiels@telenet.be te Meerbeke - 66213 Wachtbekken Georges Jacobs - 054 33 60 64 In Sint-Gillis/Dendermonde georges.jacobs@pandora.be Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be Wellemeersen te Denderleeuw/ Walputbeek/Dendermeersen Erembodegem - 6612 te - 6213 EricMeerbeke De Tré - 053 66 04 32 Georges Jacobs - 054 33 60 64 eric.de.tre@telenet.be georges.jacobs@pandora.be Werkgroep Bomen-ParkWellemeersen te Denderleeuw/ Osbroek/Gerstjens te Aalst Erembodegem 6612 40 83 28 Peter Tolleneer -- 0498 Eric De Tré - 053 66 04 32 wbpo.aalst@belgacom.net eric.de.tre@telenet.be Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

Dendriet verwijst naar: • een boom (van het Griekse dendron) met zijn wortels en vertakkingen • een kristallisatie in de vorm van een boompje op voeg vlakken van fossiele gesteenten • een vertakte uitloper van hersenzenuwcellen: een com municatiekanaal dus • het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken • tenslotte groeit er natuurlijk welig langsheen de Dender… riet Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen afdelingen en zes studiewerkgroepen van Natuurpunt in de Denderstreek. Je kan voor meer inlichtingen steeds terecht bij de contactpersoon van jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt.

Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en foto’s door naar de redactie. Redactieadres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden. koen.steenhoudt@skynet.be V.U.: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Gedrukt bij Druk in de Weer op 100% kringlooppapier met vegetale inkten.

REDACTIERAAD

Wouter Mertens – hoofdredacteur. Koen Steenhoudt – redactiesecretaris. Wim Van Grieken – denderkalender. Wilfried Veldeman – lay-out. Marc Symoens – corrector. Mikol De Decker – adresbeheer. Daan Stemgée – productie & publ. Rik De Baere, Eric De Block, Joachim De Maeseneer, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Bob Lambrechts. Werkten ook mee aan dit nr: Walter Aelvoet, Danny De Clercq, Johnny Cornelis, Jo de Coninck, Bart Dierickx, Wim D’ Haeseleer, Serge Van Cleynenbreugel, Johan Vanderheyden, Stefaan Thibau, Waterkundig laboratorium. Vildaphoto: Yves Adams, Jeroen Mentens, Lars Soerink, Rollin Verlinde.

Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreekafdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit laatste doe je door middel van een overschrijving van e 7,50 op rek-nr IBAN BE77 6135 0283 0042 van Dendriet, Kruyenberg 39, 9290 Berlare, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet afdeling...”. Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

Nieuwjaarswandeling Liedekerke 5 januari 2014

Receptie Natuurpunt Boven-Dender 1 februari 2014

Walter Aelvoet

Foto’s achterpagina: Serge Van Cleynenbreugel Walter Aelvoet Wim D’ Haeseleer

Serge Van Cleynenbreugel

Retouradres: Mikol De Decker, Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen E-mail: dendriet@skynet.be

Foto’s voorpagina: Werkdag in de Gemene Meers: Johnny Cornelis Ransuil: © Vilda - Yves Adams Gevlekte Orchis: © Vilda - Lars Soerink

Winterwandeling in Waarbeke 12 januari 2014

Nieuwjaarswandeling Liedekerke 5 januari 2014

2 - april 2014 Schrijf nu je lidgeld 2014 over. Doe hetnr.snel !

Serge Van Cleynenbreugel

Wim D’Haeseleer

In dit nummer lees je: 3 Voorwoord 4 Watersalamanders 8 Vlaamse Ardennendag 13 Denderkalender 15 Honegem 22 Scheldehappening 24 Molenbeek - Graadbeek 24 Meerdaagse Terschelling 28 Paardeweide