dendriet 2015 nr 2 jaargang 14

Afgiftekantoor Gent X - P109327

jaargang 14

nummer 2 - 2015 Retouradres: Mikol De Decker, Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

driemaandelijks tijdschrift

Salamanders bedreigd Voorjaarsbloeiers Landschapsherstel Beneden-Dender Wandelkaart Heidemeersen

april - mei - juni

De vraag van 10 miljard Onze planeet barst uit haar voegen. In 1804 waren we voor het eerst met één miljard inwoners... We verdubbelden dat aantal in 1927.

Op school leerde ik dat er 3,5 miljard mensen waren. We schrijven dan 1972. We zitten momenteel aan het dubbele op een goeie 40 jaar tijd. Naar schatting in 2025 zal de 8 miljardste aardbewoner zijn opwachting maken.

Als hetzelfde groeipad aanhoudt, bevolken we voor het einde van deze eeuw onze aardkluit met meer dan 16 miljard mensen.

Demografen hopen echter op een stabilisatie van de groei, waardoor de populatie tegen het einde van de eeuw zou stabiliseren op 10,8 miljard mensen. Het spreekt voor zich dat dergelijke evoluties een aantal kwalijke effecten hebben op milieu en sociaal welzijn. Ook een louter praktische vraag dringt zich op: hoe gaan we al die monden voeden?

De link tussen bevolking en ontwikkeling zorgt al eeuwenlang voor controverse onder experten.

Volgens Malthus (1766-1834) is armoede een gevolg van overbevolking en zijn programma’s voor geboortebeperking daarom noodzakelijk.

Een modernere strekking meent dat overbevolking niet de oorzaak maar veeleer het gevolg is van armoede. Vandaar dat o.a. natuurorganisaties een model van duurzame ontwikkeling verdedigen, waarbij ecologische vooruitgang niet los kan gezien worden van sociale vooruitgang en een goede opleidingsgraad. Het maatschappijmodel op maat van kleinere gezinnen, zoals we dat zien in Turkije en Brazilië, lijkt effectiever in het aanzwengelen van contraceptief gebruik dan van boven opgelegde geboortebeperkingsprogramma’s zoals in China.

Maar armoede en hongersnood zijn niet de enige problemen die gelieerd zijn aan overbevolking. Critici wijzen bij een hoge bevolkingsdichtheid op het uiteindelijk tekort aan

2

energiebronnen en andere natuurlijke rijkdommen, en het risico van pandemieën van ernstige overdraagbare ziekten zoals aids, ebola, griep of SARS. Een ander gevaar is oorlog over schaarse middelen zoals land, voeding en water. Tot slot is er ook een verhoogde druk op milieu, natuur en biodiversiteit.

Vlaanderen is één van ‘s werelds dichtst bevolkte regio’s. De bevolkingsdichtheid in onze eigen regio is op haar beurt hoger dan het Vlaams gemiddelde. Zij varieert tussen 1400 inwoners per km2 in Denderleeuw tot 400 in Geraardsbergen. Vlaanderen is eigenlijk een stadsgewest en onze regio is dat nog in een hogere concentratie. Voor onze Denderregio voorzien wetenschappers nog steeds een bevolkingsgroei in de komende halve eeuw van om en bij de 20%. Het migratiesaldo en de nabijheid van Brussel zijn hier niet vreemd aan. Het aantal huishoudens zal daarbij waarschijnlijk sneller toenemen dan

nr. 2 - april 2015

de bevolking, met o.m. een stijging van het aantal alleenstaande huishoudens met 50% in 2060.

Deze cijfers geven aan dat de open ruimte in onze regio, meer dan nog elders in Vlaanderen, de komende decennia sterk onder druk komt te staan. Anderzijds weten we uit tal van studies dat de aanwezigheid van groen en open ruimte een aanzienlijk rechtstreeks aantoonbaar effect heeft op het psychisch welbevinden van mensen. Geld voor natuur en open ruimte is – wetenschappelijk bewezen – geld dat niet hoeft uitgegeven te worden aan antidepressiva en geestelijke gezondheidszorg. Deze grotere behoefte aan extra investering in open ruimte en natuur in de Denderregio staat schril in contrast met de realiteit waarbij nu 70% van de aankoopmiddelen voor natuur moet gaan naar de Europese instandhoudingsdoelstellin-

gen. Onze regio is relatief slecht bedeeld wat de nogal arbitrair afgebakende Europese habitatrichtlijngebieden betreft. In plaats van extra investeringen in natuur en open ruimte riskeren we de komende jaren net het tegendeel.

Onze regio heeft een goed uitgebouwd netwerk van natuurvrijwilligers. Het zou jammer zijn dat zij uiteindelijk door stuitend gebrek aan beleidsinteresse in de kou komen te staan. Zij zijn een voor de overheid zeer goedkope formule om natuurkwaliteit en -kwantiteit te realiseren.

Wij hopen dan ook zeer sterk dat de Vlaamse overheid een correctie in het investeringsbeleid voor natuuraankopen uitvoert, zodat men deze kip met de gouden eieren niet nodeloos slacht.

Het beleid van onze Natuurpuntafdelingen is immers een garantie voor de toekomst.

Wouter Mertens, hoofdredacteur

Schimmelinfectie bedreigt onze salamanders In het Nederlandse Bunderbos werden in 2010 plots schrikbarend veel dode vuursalamanders aangetroffen. Een ooit gezonde populatie van meer dan 200 dieren is nu, begin 2015, bijna volledig verdwenen …

Wetenschappers ontdekten dat een onbekende schimmelsoort aan de grond van het probleem lag. Ze noemden de schimmel Batrachochytrium salamandrivorans (kortweg Bs), wat zoveel betekent als ‘salamander-etende schimmel’.

Het was al langer geweten dat Batrachochytrium dendrobatitis (Bd), het broertje van deze schimmel, wereldwijd een bedreiging vormt voor amfibieënpopulaties, en vooral lelijk huishoudt in Centraal- en Zuid-Amerika, waar al tientallen soorten uitgestorven zijn of ernstig worden bedreigd.

Aangezien amfibieën via huid en longen ademen, kunnen beide chytridschimmels hun huid aantasten, waardoor hun ademhaling en stofwisseling in het gedrang komen en ze uiteindelijk sterven. Hoewel er al veel onderzoek verricht was naar de Bd-schimmel, kwam de Bs-infectie totaal onverwacht en was er bijgevolg niets geweten over deze nieuwe schimmel. Waar komt hij voor? Tast hij enkel de vuursalamander aan? Is hij besmettelijk? Allemaal vragen waarop een team wetenschappers, onder leiding van prof.

An Martel en Frank Pasmans

4

Franky Bossuyt

Salamandervreter

 Een prachtwaarneming, maar voor hoe lang nog? van de Universiteit Gent, een antwoord op zochten.

Waar komt de Bs-schimmel natuurlijk voor?

De wetenschappers onderzochten eerst waar de Bs-schimmel in de natuur voorkomt en hoe hij eventueel andere salamanders en kikkerpopulaties zou kunnen aantasten. Op korte tijd werden in totaal meer dan

5000 kikkers, salamanders en wormsalamanders van over de hele wereld onderzocht op de aanwezigheid van Bs op de huid. Vervolgens werd nagegaan of de dieren in gezonde toestand verkeerden en of ze al dan niet de typische letsels van Bs op de huid vertoonden. Uit de resultaten van deze screening bleek dat Bs in de natuur enkel te vinden is bij salamanders en niet bij de andere

nr. 2 - april 2015

Frank Pasmans

twee ordes van amfibieën, de Anura (kikkers en padden) en Gymnophiona (wormsalamanders). Een opmerkelijk resultaat van deze studie was dat de nieuwe schimmel slechts op twee plaatsen ter wereld werd aangetroffen: enerzijds in Oost-Azië (Thailand, Vietnam en Japan), waar hij onder andere te vinden is op de huid van Chinese vuurbuiksalamanders zonder dat deze daar veel hinder van ondervinden, en anderzijds in de bekende vuursalamanderpopulaties in België en Nederland, waar de chytrid massale sterfte van de dieren veroorzaakt.

 Batrachochytrium salamandrivorans vreet vlek per vlek de huid weg

Evolutief onderzoek in samenwerking met het Amphibian Evolution Lab van de Vrije Universiteit Brussel toonde aan dat Bs ongeveer 65 miljoen jaar geleden ontstaan is, waarschijnlijk in Azië. Nochtans wordt daar geen duidelijke achteruitgang van salamanderpopulaties waargenomen. Door de miljoenen jaren co-evolutie van Bs met salamanders is er namelijk een evenwicht ontstaan tussen de schimmel en zijn gastheren, waardoor de salamanders in Azië nu resistent zijn of kunnen genezen.

Helaas kan introductie van een ziekteverwekker zoals Bs op korte tijd desastreuze gevolgen hebben in nieuwe omgevingen, waar soorten niet de kans gehad hebben om resistentie op te bouwen en dus niet tegen deze ziekte opgewassen zijn. Aangezien tussen 2001 en 2009 alleen al meer dan

nr. 2 - april 2015

Henk Wallays / licentie CC BY-NC 3.0

Waarom zo plots in Europa?

 Een Oost-Aziatische gastheer van Batrachochytrium salamandrivorans: de Chinese vuurbuiksalamander

2 miljoen Chinese vuurbuiksalamanders vanuit Azië naar Amerika werden geëxporteerd, is Bs hoogstwaarschijnlijk ook via de handel in amfibieën vanuit Oost-Azië in Nederland geïntroduceerd.

Welke impact kan Bs hebben?

Voorlopig hebben enkel bepaalde populaties vuursalamanders in België en Nederland te kampen met

infecties. Gezien de zware gevolgen op korte termijn, wilden de onderzoekers ook nagaan welke andere amfibieën gevoelig zijn aan de schimmel en welke eventueel resistent zouden zijn.

Hiervoor werden 35 soorten (10 kikkers, 24 salamanders en 1 wormsalamander) gecontroleerd geïnfecteerd in het laboratorium. De resultaten toonden aan dat zowat alle salamanders geïnfecteerd

5

Franky Bossuyt

 De vinpootsalamander is onze enige inlandse salamander die vooralsnog immuun lijkt te zijn voor de schimmel werden, meestal met dodelijk gevolg, terwijl de kikkers en wormsalamanders gelukkig niet ziek werden. Op de vinpootsalamander na, waren inheemse en Europese salamandersoorten, zoals de kamsalamander en de alpenwatersalamander, net als de vuursalamander, gevoelig voor de schimmel en stierven ze korte tijd nadat ze ermee in aanraking waren gekomen. Bovendien tonen extra testen aan dat zieke dieren de gezonde snel besmetten, zodat Bs zich vanuit Nederland en België als een ware epidemie over de Europese salamanders zou kunnen verspreiden. Voorspellingen (hopelijk pessimistische) tonen aan dat binnen 50 jaar de hele Europese salamanderfauna

6

met de schimmel in aanraking zou kunnen komen.

Wat nu?

Op dit moment heeft men enkel infecties waargenomen in één populatie in Nederland (Bunderbos, 2010) en twee in België (Eupen 2013, Robertville 2014). Maar omdat volgens het onderzoek de schimmel heel besmettelijk is en het merendeel van de salamanders hooggevoelig zijn, is het belangrijk om waakzaam te zijn en voorzorgsmaatregelen te nemen. Het verplaatsen of uitzetten van dieren zonder voorafgaande testen is uit den boze. Ook bij het gebruik van fuiken voor monitoring is het aangewezen het hygiëneprotocol van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) strikt na

te leven. Tijdens wandelingen in het bos is het aangeraden op de voorziene paden te blijven en nadien de schoenen te ontsmetten. Indien je toch een dode salamander vindt, wordt gevraagd om dat snel te melden via meldpuntziekeamfibieen@ugent.be, zodat de doodsoorzaak achterhaald kan worden.

Kunnen we de Bs-infectie stoppen? Enkel de tijd zal het uitwijzen. Wie weet kan er ook in Europa een evenwicht ontstaan tussen parasiet en gastheer.

Ines Van Bocxlaer Amphibian Evolution Lab Vrije Universiteit Brussel ivbocxla@vub.ac.be

nr. 2 - april 2015

Voorjaarsbloeiers in onze bossen Als je in het voorjaar in het bos wandelt, sta je vaak versteld van de kleurenpracht in de kruidlaag. Witte tapijten van bosanemoon of daslook, blauwe tapijten van wilde hyacint en gele tapijten van wilde narcis of gele dovenetel blijven indrukwekkend. Maar hoe komen die kleurrijke bloementapijten daar en waarom is er in de zomer niets meer van te merken?

Waarom zo vroeg?

Bloemen in bossen moeten groeien, bloeien en eventueel zaad vormen in een heel korte periode, voor er onvoldoende licht is door kroonsluiting in de boomlaag of overgroeiing door andere kruiden. Vandaar dat ze zo vroeg in het voorjaar bloeien, meer bepaald van maart tot mei.

Daarna verwelken ze en verdwijnen ze weer tot het volgende voorjaar.

Voorjaarsbloeiers hebben een stapje voor op andere planten doordat hun energie en voedingsstoffen opgeslagen zijn in ondergrondse bollen (vb. wilde hyacint), wortelstokken (vb. bosanemoon, salomonszegel, muskuskruid) of speciale knolletjes (vb. speenkruid). De meeste voorjaarsbloeiers gebruiken deze speciale organen ook voor de vegetatieve uitbreiding. Na de bloei van wilde hyacint kunnen zich meerdere kleinere bollen vormen uit de oorspronkelijke moederbol. Ook bij speenkruid is de vorming van zogenaamde broedknolletjes in de bladoksels algemeen bekend.

Bosanemoon vormt ondergrondse stengeluitlopers. Zaadvorming speelt in mindere mate mee voor de voortplanting omdat er in het vroege voorjaar veel minder insectenbestuiving optreedt. Als er toch zaad wordt gevormd, gaat het om vrij zware zaden die nooit ver van de moederplant vallen. De verspreidingssnelheid van de meeste soorten ligt dan ook in de grootteorde van 1 tot 2 meter per jaar. Enige uitzondering is wanneer de zaden worden meegenomen door mieren, maar dat betreft maar kleine hoeveelheden. Je kan je wel inbeelden hoe lang het duurt vooraleer een bloementapijt van honderden vierkante meter ontstaat.

nr. 2 - april 2015

Johnny Cornelis

Trage uitbreiding

 De schedegeelster, een nietig, onopvallend lelietje, is eind maart al uitgebloeid

Vandaar ook dat dergelijke grote tapijten een bewijs zijn dat het bos al heel lang bos is en dat het wellicht gaat om een zogenaamd ‘oud bos’.

Oud bos en oudbosplanten Eind achttiende eeuw (1771-1777) werd in opdracht van graaf De Ferraris een volledige kartering uitgevoerd van het landgebruik in Vlaanderen (verge-

7

geschiedenis van het landgebruik sinds 1775 worden gereconstrueerd. Bossen die sinds dan onafgebroken bos zijn geweest, worden aangeduid met de term ‘oud bos’. In oud bos komt vaak een zeer specifieke flora voor, de zogenaamde oudbosplanten. Veel voorjaarsbloeiers zijn oudbosplanten. Hun aanwezigheid in houtkanten of kleine bosrelicten geeft aan dat ze vroeger deel uitmaakten van een groter bosgebied. Het feit dat deze oude bossen nooit werden ontgonnen, heeft ofwel te maken met de ligging (steile hellingbossen die niet geschikt zijn voor landbouw) ofwel met de eigenaar (adellijke families die het bos als hun jachtterrein gebruikten).

 Wilde narcis, kleiner maar zoveel mooier dan alle gecultiveerde varianten

Johnny Cornelis

lijkbaar met de huidige topografische kaarten).

Aan de hand van de Ferrariskaart en alle hieropvolgende topografische kaarten kan de

De ontwikkeling van een rijke voorjaarsflora in deze oude bossen hangt ook samen met het vroegere bosbeheer. In de middeleeuwen was de hakhout- en middelhoutcultuur in Vlaanderen algemeen verspreid. Bij hakhoutbeheer wordt het bos periodiek gekapt, waarna de stronken opnieuw kunnen uitlopen. Bij middelhout wordt het grootste gedeelte van de houtige vegetatie als hakhout beheerd, maar staan er verspreid hoogstammige bomen tussen. Die

 Maarts tapijt van bosanemoon met blauwe toetsen van wilde hyacint

8

Koen Steenhoudt

Koen Steenhoudt

Hakhout en middelhout

 Verspreidbladig goudveil, een zeldzaam

nr. 2 - april 2015

beheervormen waren bedoeld om de houtproductie te maximaliseren. Het cyclisch kappen van de hakhoutlaag zorgt om de 6 tot 12 jaar voor een weerkerende lichtfase in het bos, die gunstig is voor de ontwikkeling en uitbreiding van voorjaarsbloeiers. Door de veranderende economische cultuur raakte het traditionele hakhout- en middelhoutbeheer tussen het einde van de 18de en het midden van de 20ste eeuw steeds meer in onbruik. Hakhoutbosjes werden steeds meer omgezet naar hooghout door niet meer te kappen of per stronk enkele takken te laten doorgroeien tot boom. In bossen waar de hakhoutcultuur eeuwenlang heeft standgehouden, is vaak een heel mooie voorjaarsflora ontwikkeld.

Belang van de bodem

Bloeiperiodes Het voorjaar duurt niet zo lang, maar toch zijn er nog duidelijke verschillen in bloeiperiodes van de diverse soorten voorjaarsbloeiers. Vandaar ook dat een bos er in het voorjaar zowat elke week weer anders uit ziet. In maart begint het kleurenspektakel met speenkruid, wilde narcis, schedegeelster, kleine maagdenpalm, bosviooltjes en bosanemoon. In april komen daar slanke sleutelbloem, goudveil, witte klaverzuring, muskuskruid, wilde hyacint en bosbingelkruid bij. Eind april tot begin mei bloeien gevlekte aronskelk, gele dovenetel, daslook, gewone salomonszegel, eenbes, lievevrouwebedstro en bittere veldkers. De laatste voorjaarsbloeiers bloeien pas in mei (bv. heelkruid, lelietje-vandalen en dalkruid).

Op verkenning In april kan je op verschillende plaatsen de voorjaarsflora gaan ontdekken. Kijk maar in de Dendrietkalender.

Johnny Cornelis

Johnny Cornelis

Een rijke voorjaarsflora is natuurlijk niet enkel gebonden aan de continuĂŻteit van het grondgebruik als bos en het hakhoutbeheer. De bodem en de geografische situering bepalen eveneens de aanwezigheid van soorten. Zo komt de wilde hyacint enkel voor in de Leemstreek ten westen van Leuven. In de Ardennen en in het oosten van Vlaanderen komt deze soort niet voor in het wild. Bossen op zandleem- en leembodems

bevatten ook meer typische voorjaarsbloeiers dan bossen in de zandstreek.

heid langs bronbeken en in kwelzones

nr. 2 - april 2015

 Eenbes: ze valt eerst niet op, maar na de lente schittert de blauwe bes

9

Kraanvogelweekend rond Lac du Der Het is alweer een tijdje geleden dat we met afdeling Ninove naar het Lac du Der gingen. Tijd dus om de draad weer op te nemen en er een verlengd weekend door te brengen. Voor wie niet weet wat het inhoudt, voor wie het geheugen nog eens moet opgefrist worden, of voor wie wil weten wat hij mist, volgt hierna meer uitleg.

Champagne-Ardennes

men staan en zorgt nu voor een vreemd beeld: een kerk aan de rand van een meer. Jaarlijks komen de nog overgebleven bewoners van deze dorpen aan deze kerk bijeen om de herinnering aan hun vroegere dorp of leven te herdenken.

Trek naar Gallocanta Het meer werd aangelegd om het debiet te regelen van de Marne, één van de belangrijkste bijrivieren van de Seine. Ten eerste verzekert het de drinkwatervoorziening voor Parijs en ten tweede zorgt het voor een buffering van het

Walther De Munter

Lac du Der-Chantecoq ligt in Frankrijk tussen St-Dizier en Troyes, in het departement Haute Marne van de regio Champagne-Ardennes. De naam ‘Der’ komt van het oud-Frans en betekent ‘eik’. Het is nauw verwant met het Nederlandse ‘druide’. Het meer werd kunstmatig aangelegd met een ringdijk van ruim 60 km lang. Het omvat 4800 ha en behoort daarmee tot de grootste kunstmatige meren van West-Europa. Voor de aanleg werden in 1974 vijf dorpen onder water gezet. Enkel de kerk van Champaubert liet

 De dijk bij ochtendschemering

10

nr. 2 - april 2015

Koen Steenhoudt

 Het kerkje van Lentilles, vakmanschap uit de 16de eeuw

water waardoor Parijs (zoveel mogelijk) gevrijwaard wordt van overstromingen. Tijdens de wintermaanden (november tot april) wordt het meer gevuld. In de zomermaanden wordt het weer langzaam leeg gelaten, zodat het tegen eind oktober zijn laagste peil bereikt en er heel wat slijkplaten bloot komen. Net hierin ligt de grote waarde voor trekvogels en meer bepaald kraanvogels. De slijkplaten zorgen voor voedsel maar betekenen ook een veilige overnachtingsplaats.

Kraanvogels overwinteren vooral in Spanje. Al ruim 30 jaar gebruiken ze Lac du Der-Chantecoq als tussenstop tijdens hun trek naar het zuiden.

Vreemd is wel de toevallige gelijkenis tussen de benaming van de overwinteringsplaats in Spanje en van de tussenstop in Frankrijk. Het meer waar de kraanvogels in Spanje overwinteren heet “Gallocanta”, wat hetzelfde betekent als “Chantecoq” nl. “de haan zingt”.

Tot de verbeelding sprekende aantallen In de beginjaren passeerden er slechts een paar duizend kraanvogels. In de jaren negen-

nr. 2 - april 2015

tig steeg dit aantal tot enkele tienduizenden, terwijl we nu regelmatig aantallen benaderen van 100.000 en meer. Vorig jaar tijdens onze voorbereiding werden er zelfs 200.000 geteld!

Dergelijke grote aantallen spreken natuurlijk tot de verbeelding. Niet enkel de aantallen zijn overdonderend, maar ook hun dof getrompetter en gelijktijdig vertrek rond zonsopgang. Ze verplaatsen zich in V-vorm naar de geoogste maïsvelden in de buurt om er de restjes op te eten.

Wie laat dit ongevoelig?

Van vogels, zwijnen, reeën en vossen Natuurlijk gaan we er niet alleen kraanvogels zien.

Ook eendensoorten en zilverreigers zijn er in grote getallen. Roofvogels als slechtvalk, sperwer, torenvalk, buizerd, bruine en blauwe kiekendief komen eveneens aan de orde. Kers op de taart is natuurlijk de zeearend, waarvan er jaarlijks een aantal in het gebied vertoeven. De kunst is deze grote vogels (± 4m!) te vinden tussen de duizenden andere. Naast vogels behoren ook everzwijnen, reeën en vossen tot de mogelijkheden. In een zeldzaam geval kunnen we zelfs een edelhert waarnemen.

11

Koen Steenhoudt

 Slikplaten en wilgen met luchtwortels

De reis: wat mag je verwachten?

We maken verschillende wandelingen in de ruime omgeving van het meer, gaande van een stapje op de dijk tot een fikse tocht langs meertjes en bossen. Het landschap is vrij vlak. Het enige wat bijdraagt tot enige ‘moeilijkheidsgraad’ is de kleverige kalkleemgrond.

De wandelingen zijn aangepast voor kinderen. Mijn eigen (jonge) kinderen gaan alvast mee. Ook kleinere kinderen kunnen mee, maar dan is een buggy met grote wielen aangeraden! Waar nodig, kunnen we parcours of dagprogramma aanpassen aan de groep.

Het opstijgen van de kraanvogels ’s ochtends beleven we vanaf 7 uur. Niet verplicht natuurlijk, maar wel een aanrader.

Tijdens de heen- of terugrit passeren we Reims.

Hoewel deze stad op zich al een weekendbezoekje waard is, staat ze niet op het programma. Wat wel tot de mogelijkheden behoort, is een bezoek aan “Montagne de Reims” en meer bepaald aan het Forêt du Verzy, waar o.a. de “Faux de Verzy” (Fagus sylvatica var. tortuosa) groeit: de zgn. kronkelbeuken.

Aangezien we in de Champagnestreek zitten, kunnen we een kleinere champagneboer bezoeken. Voor wie dit niet ziet zitten en meer wil proeven van de natuur in de regio is er een alternatief.

Na de wandelingen (17.30 uur) trekken we ons terug in de gîte, waar we in groep zelf ons eten klaarmaken.

12

Praktisch Datum: 31 oktober tot 3 november.

Prijs: volw. 160 eur; kinderen < 12 j 80 eur; kinderen < 3j gratis (reisbed meebrengen).

Verblijf: gîte “La ferme du bocage” in Droyes.

Slaaplaatsen: 8 kamers/couchetten van 2 tot 5 individuele bedden.

Eten en niet alcoholische dranken inbegrepen!

Verplaatsing: carpoolend met eigen wagens.

Inlichtingen en gids: Stefan Kestens, 054 50 35 65 (na 19 uur).

Na inschrijving ontvang je in oktober bijkomende inlichtingen.

Storting: bedrag over te schrijven op rek.

BE17 9793 5295 5521 van Natuurpunt Ninove, met vermelding “Lac du Der”. Stuur eveneens een mail naar stefan.kestens@gmail.com met vermelding van het aantal volwassenen, kinderen en gratis kinderen. Deelname volgens overschrijvingsdatum. Wees er dus snel bij! nr. 2 - april 2015

DENDERKALENDER  uur van vertrek  plaats van afspraak

 bijzonderheid

 toelichting  gids

 contactpersoon

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen  1 (e 2 per gezin), tenzij expliciet anders vermeld.

Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o7 per km/persoon).

 zeker meebrengen vrijdag 3 april

Avondwandeling in de Geelstervallei afd. Lede  19:00 - 21:00

 Kerkplein, Impe  Op zoek naar gele sterretjes in ons

natuurgebied. Aansluitend opzetten

van de nachtvlinderval bij gunstig weer.  Peter De Craecker – 0473 95 40 06 zaterdag 4 april

Nachtvlinders in de Geelstervallei afd. Lede  06:00 - 9:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Nachtvlinders in de Geelstervallei

bij gunstig weer.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57

zondag 19 april

 Voorjaarswandeling in ons

aankoopproject Beverbeekvallei.

Deze winter hebben we hier een paar nieuwe percelen aangekocht.

Samen bezoeken we deze natuurparels onder leiding van een ervaren gids.  Frederik De Coster – 0486 57 04 53  Laarzen! zondag 12 april

Dauwwandeling in het Kluisbos afd. Affligem-Liedekerke  07:00 - 09:00  Kluiskapel te Hekelgem/ Erembodegem  Wandeling voor vroege vogels, met

aansluitend ontbijt. Prijs 5 euro.  Vooraf inschrijven  Wim Van Grieken – 053 77 70 06 wvangrieken@telenet.be

Voorjaarswandeling in het Raspaillebos afd. Boven-Dender  14:00 - 17:00

 





zondag 19 april

Natuur zonder grenzen afd. Haaltert

zondag 5 april

Lente in het Kravaalbos afd. Aalst  10:00 - 12:00  Hof te Putte, Putstraat 99, Meldert- Aalst  Het Kravaalbos is nu op zijn mooist:

bloeiende boshyancinten en

andere voorjaarsflora met een

achtergrondkoor van vogelgeluiden.  Walter Roggeman  Jens De Bruycker – 053 77 93 00 maandag 6 april

Scheldehappeningdag afd. Dendermonding  13:30 - 17:30

 Sint-Onolfsdijk, aanlegsteiger(t.h.v.

Kwintijnpoort)  Reservatenfietstocht langs de

Schelde (van de Sint-Onolfspolder

naar de Heidemeersen en terug) in

het kader van de

Scheldehappeningdag. Een dag

om het Scheldeland varend, fietsend

of wandelend te verkennen.  Afstand: 25 à 30 km  Bart Dierickx – 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be www.scheldehappening.be zaterdag 11 april

Laarzenwandeling Beverbeekvallei afd. Ninove  14:00 - 16:30  De kerk van Nederhasselt

nr. 2 - april 2015

zondag 12 april

Natuurstudie wilde flora Plantenwerkgroep Allium  8:30 - 12:00

 Parking stedelijke begraafplaats,

Leo De Bethunelaan, Aalst  Inventarisatie Km Hok D4 52 32

Aalst-Meldert Asse/Walleke Vogelenzang.  Peter Tolleneer – 0478 40 83 28 allium@belgacom.net  Laarzen/flora/vergrootglas

 14:00

 Oude steenbakkerij tegenover het

Duivenbos, Sint Antelinks  Natuurbelevingsdag ism. afdelingen

Natuurpunt Herzele en

Sint-Lievens-Houtem. Gegidste

wandelingen, workshops voor

kinderen tussen 6 en 12.  Toegang is gratis  Inschrijven en informatie: www. natuurzondergrenzen.be zaterdag 25 april

Natuurstudie wilde flora Plantenwerkgroep Allium

zondag 12 april

Lente in de Wellemeersen afd. Denderleeuw  14:00 - 17:00

 Spoortunnel Wijmenierlaan, Denderleeuw  Wandeling met oog voor lente- en voorjaarsbloeiers.  Eric De Tré – 053 66 04 32  Laarzen of stevig schoeisel

De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge De lente kleurt het Raspaillebos wit, geel en blauw. Bosanemoon, speenkruid, slanke sleutelbloem en wilde hyacint staan volop in bloei.

Maar ook zeldzamere soorten als goudveil, reuzenpaardenstaart, eenbes, paarse schubwortel en schedegeelster zijn te zien.

Na de wandeling is iedereen welkom op de pannenkoekenslag van JNM in de parochiezaal van Grimminge Koen Steenhoudt – 054 58 67 58 koen.steenhoudt@skynet.be

 9:00 - 17:00

Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst  Dagtocht in samenwerking met de

Nationale Werkgroep Botanie.

Inventarisatie Km Hok D4 52 31

Aalst-Meldert-Asse/Hof te Putte  Peter Tolleneer – 0478 40 83 28 allium@belgacom.net  Laarzen/flora/vergrootglas/picknick

zaterdag 18 april

zondag 26 april

Opening kringlooptuin Lede afd. Lede

De draak van den Honegem afd. Erpe-Mere

 14:00 - 18:00  Rechtover Vijverstraat 10, Lede  Feestelijke opening van de

kringlooptuin in Lede, waar wij met

de afdeling een flink steentje

hebben aan bijgedragen.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57

 14:00 - 17:00  Hof Ter Vaerent, Keiberg 71, grens Lede/Erpe  Een kijkje in de leefwereld van onze

kamsalamander en andere gladde

gluiperds in onze poelen.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57

13

zondag 26 april

Voorjaarsbloeiers Neigembos afd. Ninove  14:00 - 17:00  Kapel Van Bevingen  Het Neigembos kleurt op zijn

mooist! Boshyacint, bosanemoon

en andere voorjaarsbloeiers zorgen

voor een prachtig kleurenpalet. Kom

met ons meegenieten van deze

unieke voorjaarsflora.  Wouter Mertens – 0495 68 89 33  Laarzen vrijdag 1 mei

Avondwandeling in de Geelstervallei afd. Lede  19:00 - 21:00

 Kerkplein, Impe  Op naar een ander bos!

Van populier naar els, es en

eik. Aansluitend opzetten van de

nachtvlinderval bij gunstig weer.  Peter De Craecker – 0473 95 40 06 zaterdag 2 mei

Nachtvlinders in de Geelstervallei afd. Lede  06:00 - 9:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Nachtvlinders in de Geelstervallei

bij gunstig weer.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57

Gezinsbond.  Wim Van Grieken – 053 77 70 06 wvangrieken@telenet.be zondag 3 mei

 Wiezebrug tussen Gijzegem en

Wieze, Disgenaatdreef in Herdersem  We proeven van de lente in

natuurlandschap Beneden-Dender,

waar recentelijk een tiental poelen

en sloten werden verruimd. Met

wat geluk spotten we een ooievaar,

de bever of het oranjetipje. Gratis

frisse lentedrink aangeboden samen

met stad Aalst.  Daan Stemgée – 0476 60 05 95

 





 14:00 - 16:30

 Abdijtoren van de abdij van Affligem  Speciaal voor kinderen.

Ondertussen genieten wij van het

natuurgebied dat nu op zijn

mooist is. In samenwerking met

het gemeentebestuur van Affligem,

de Affligemse gidsen en de

14

14:00 - 17:30 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Wandeling met aandacht voor flora en fauna. We bezoeken de twee nog resterende rivierduinen: ’t Stampkot en de ‘Hoge berg’, met zijn voorjaarsflora van o.a. meiklokje, dalkruid, salomonszegel, gevlekte aronskelk.

Stefaan Thibau – 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be zondag 10 mei

Natuurstudie wilde flora Plantenwerkgroep Allium  8:30 - 12:00

 Parking stedelijke begraafplaats, Leo

De Bethunelaan, Aalst  Inventarisatie Km Hok D4 52 13

Aalst-Meldert Opwijk-Mazenzele /

Huizekes Kieken Villa  Peter Tolleneer – 0478 40 83 28 allium@belgacom.net  Laarzen/flora/vergrootglas

Natuurstudie wilde flora Plantenwerkgroep Allium  8:30 - 12:00

 Parking stedelijke begraafplaats,

Leo De Bethunelaan, Aalst  Inventarisatie Km Hok D4 52 14

Aalst-Meldert Opwijk-Mazenzele

Asse /Kravaalvelden  Peter Tolleneer – 0478 40 83 28 allium@belgacom.net  Laarzen/flora/vergrootglas zondag 17 mei

Wandeling in de Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  7:30 - 12:00  Tijsluis aan monding

Nieuwe Dender, kant van Appels

(tussen Maaistraat en Sint- Onolfsdijk)  Vroegochtendwandeling met

speciale aandacht voor de vogels.  Bart Dierickx – 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be zondag 24 mei

Lente in het Osbroek afd. Denderleeuw

zondag 10 mei

Bezoek aan Honegem afd. Boven-Dender  14:00 - 17:00

 Keiberg 71, Lede  Rondleiding in Honegem, een

natuurreservaat op de grens van

Lede en Erpe-Mere, waar het

kleinschalig landschap met poelen,

hagen, knotbomen en bomenrijen

een thuis biedt aan vele soorten

vogels, kleine zoogdieren en amfibieën.  Wim D’Haeseleer – 054 41 79 40 wim@honegem.be 13 tot 17 mei

Natuurbelevingsweekend in de Gelderse Poort (Nijmegen) afd. Boven-Dender

zondag 3 mei

Wandeling in het natuurgebied Koudenbergbeekvallei afd. Affligem-Liedekerke

zondag 17 mei

Wandeling in de Heidemeersen afd. Dendermonding

zondag 3 mei

Lentedrinkwandeling Beneden-Dender afd. Aalst  10:00 - 12:00

van het januarinummer van Dendriet.  Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@gmail.com

  

 

zondag 31 mei

Loeren bij de buren in het Kluysbos en de Markvallei (Galmaarden) afd. Affligem-Liedekerke  13:15 - 17:30

 Carpool, parking bibliotheek te Liedekerke  Ontdekkingswandeling samen met

Natuurpunt Boven-Dender.  Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 31 mei

 We logeren in Groesbeek, midden

in de Gelderse Poort. Dit gebied is een door de ijstijden geboetseerd landschap met hoge stuwwallen met bos en heide, maar ook rivierdalen met een wilde natuur. We bezoeken enkele grootschalige uiterwaarden langs de Waal en de Rijn, vennen en heidevelden, een bloemrijk blauwgrasland, verlandende oude Rijnstrangen (verlaten stroomgeulen) en, voor wie er ‘s avond op uit wil, kans op das en vos.  Inschrijving: zie de afdelingskatern

14:00 - 17:00 Infobord F. Blanckaertdreef, Aalst Het broekbos laat nu zijn mooiste lenteflora zien.

Peter Tolleneer – 0478 40 83 28 Laarzen of stevig schoeisel

Bezoek aan Kluysbos en Markvallei afd. Boven-Dender   

14:00 - 17:00 El Faro, Heirbaan 135, Galmaarden Tegenover het Raspaillebos, aan de andere kant van de Bosberg, ligt het Kluysbos, eveneens een bos vol voorjaarsbloeiers. Iets verderop ligt de Markvallei, waarvan de graslanden nu op hun mooist staan.

Rondleiding in beide reservaten, beheerd door vzw De Mark.

nr. 2 - april 2015

Uitneembare wandelkaart

Heidemeersen Paardeweide

Welkom in de Heidemeersen en de Paardeweide Natuurpunt stelt 3 wandelingen voor om de lente in deze natuurgebieden volop te ontdekken

Rivierduinwandeling

Paardeweide oost wandeling

Deze wandeling loopt in hoofdzaak over onverharde zandige wegen en laat je kennis maken met de twee resterende en biologisch zeer waardevolle rivierduinen binnen de Heidemeersen. Enerzijds beklim je de beboste rivierduin ‘de Hoge berg’, met oude zomereiken en een voorjaarsflora van meiklokje, gevlekte aronskelk, dalkruid en gewone salomonszegel. Anderzijds struin je door het zand van de nog deels open rivierduin ’t Stampkot, met zijn specifieke flora (buntgras, klein tasjeskruid, zandblauwtje, hazenpootje, vogelpootje, …) en rijke insectenfauna.

Deze korte wandeling leidt je langs de wetlands van het Paardenbroek naar de moeraszone van het overstromingsgebied ‘Paardeweide’. Deze recent uitgegraven plassen hebben vooral tijdens de voor- en najaarstrek een grote aantrekkingskracht op heel wat watervogels. Breng kijker of telescoop mee en speur naar de verschillende soorten eenden, futen, reigers, steltlopers, enz.

Ook (verliefde) vissen zijn hier welkom via de natuurverbinding met de Schelde in de vorm van een vistrap.

Paardeweide west wandeling

Jan Willocx

Langs de Scheldedijken is het heerlijk kuieren met zicht op de getijderivier en de bloemrijke hooilanden van de meersen. Vergeet gerust je mp3-speler en luister naar het refrein van de kleine karekiet of de baltsgeluiden van de capriolende grutto en kievit. Bemerk ook de steilranden bij de Hoge berg, met de abrupte overgang van zandig droge naar kleiig natte natuur, wat de Heidemeersen uniek maakt. Zin in een reukje? Snuif een vleugje 17e-eeuwse historiek op in het Riekend Rustpunt in de ‘haven’ van Berlare.

Praktische info Voor een bezoek aan deze natuurgebieden heb je keuze uit 3 startplaatsen: A Basisschool Ten Berghe, Galgenbergstraat 39, 9290 Berlare (met parking) A ‘t Oud Brughuys, Brugstraat 55, 9290 Berlare (052 42 69 32), op wandelafstand Schoonaarde station A Riekend rustpunt / RWZI, Sluis 64, 9290 Berlare Wees hoffelijk en voorzichtig: let op de afstandsfietsers op de dijken!

Steun deze natuurbeschermingsprojecten door een gift op het reservatenfonds met vermelding ‘Heidemeersen 6644’ via rekening BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen. Voor giften van e 40 en meer krijg je een fiscaal aftrekbaar attest.

Info: Stefaan Thibau • stefaan.thibau@skynet.be • 052 42 69 72 • www.sigmaplan.be © Vilda - Yves Adams

www.natuurpuntdendermonding.be

 Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09

carlos.dhaeseleer@gmail.com zondag 31 mei

Dag van het park afd. Lede  14:00 - 17:00  Rechtover Vijverstraat 10, Lede  Kom proeven van de kringlooptuin

en het park eromheen.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57 vrijdag 5 juni

Avondwandeling in de Geelstervallei afd. Lede  19:00 - 21:00

 Kerkplein Impe  Flora in al zijn glorie. Aansluitend

opzetten van de nachtvlinderval bij

gunstig weer.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57 zaterdag 6 juni

Nachtvlinders in de Geelstervallei afd. Lede  06:00 - 9:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Nachtvlinders in de Geelstervallei

bij gunstig weer.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57 zondag 7 juni

Een park in al zijn glorie afd. Aalst  10:00 - 12:00  Hoofdingang Stadspark, Parklaan, Aalst  Het stadspark is dankzij een

ecologisch beheer uitgegroeid tot

een natuurpareltje.  Het hoofd van de Aalsterse

groendiensten en laureaat van de

Groene ajoin 2014: Bart Backaert  Jens De Bruycker – 053 77 93 00

vol met orchideeën, vlinders en

andere speciallekes! Natuur puur sang!  Wouter Mertens – 0495 68 89 33  Lunchpakket zaterdag 13 juni

Loeren noar den toeren afd. Aalst   



zaterdag 13 juni

Bezoek aan bioboerderij De Kollebloem afd. Haaltert  14:00  



 10:00 - 19:00

 Karel van der slotenstraat 108, Hofstade  Joris leidt ons rond in zijn

permacultuurtuin en leert hoe

de kweek van fruit en groenten kan

samengaan met een hoge biodiversiteit.  Joris Luypaert – 053 41 88 99

zondag 14 juni

 14:00 - 17:00  Treinstation, Rue René Magritte, Lessen  We wandelen langs de steengroeven

van Lessen en bestuderen de

geologie en de fauna en flora van de

streek. We bezoeken ook een

opgevulde groeve die stilaan

uitgroeit tot een prachtig natuurreservaat.  Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be zaterdag 20 en zondag 21 juni

Open Eco tuin afd. Affligem-Liedekerke  10:00 - 18:00  Boerenkrijglaan 48, Liedekerke  Erik De Block stelt zijn ecologische

tuin open. Je komt toch ook mee genieten?  Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 28 juni

Akkervogels in Waarbeke afd. Boven-Dender

zaterdag 13 juni

Dagexcursie Viroin afd. Ninove  08:00 - 19:00

 Parking Brantano (kruispunt Den Doorn)  Daguitstap naar de kalkhellingen

nr. 2 - april 2015

Doornstraat 30, Sint-Lievens-Esse Gegidste rondleiding. Mogelijkheid tot aankoop van fruit en groenten.

Bob Lambrechts lambrechts@eaa.be

Steengroevenwandeling in Lessen afd. Boven-Dender

zondag 7 juni

Open tuin afd. Aalst

10:00 - 12:00 Esplanadeplein, Aalst We observeren door sterke telescopen de vlucht van de jonge slechtvalken rond de toren van de Sint-Jozefskerk en maken een korte wandeling om ook het broedgeval op de silo van Syral te bekijken.

Rik De Baere – 0476 88 71 29

 9:00 - 12:00  



Kerk, Waarbekeplein, Waarbeke Landschapswandeling door het stiltegebied met speciale aandacht voor de akkervogels.

Luc Favijts – 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be

vrijdag 3 juli

Avondwandeling in de Geelstervallei afd. Lede  19:00 - 21:00

 Kerkplein Impe  Zoogdieren in ons natuurgebied,

van muis tot vos en ree. Aansluitend

opzetten van de nachtvlinderval bij

gunstig weer.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57 zaterdag 4 juli

Nachtvlinders in de Geelstervallei afd. Lede  06:00 - 9:00

 De Wijmenier, Ledezijdestraat 74, Lede  Nachtvlinders in de Geelstervallei

bij gunstig weer.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57 zondag 5 juli

Het zomert in de Gerstjens afd. Aalst  10:00 - 12:00  Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12, Erembodegem-Aalst  Neem een kijkje in deze natte

broekbossen met speciale accom modatie voor ravottende jeugd.  Rosanne Snauwaert  Jens De Bruycker – 053 77 93 00

BEHEERSWERKEN zaterdag 4 april

Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding  



 

9:00 - 12:00 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot.

Vooraf contact opnemen Stefaan Thibau – 052 42 69 72 Dirk De Mesel – 052 42 67 28 zaterdag 18 april

Werkvoormiddag in een reservaat afd. Boven-Dender  9:00 - 12:30  



Nog af te spreken In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: afsluitingen herstellen of afbreken, hakhoutbeheer, bomen en struiken planten, onderhoud van de wandelpaden, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld. Drank en een versnapering worden aangeboden.

Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@gmail.com

19

zondag 26 april

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke  9:00 - 12:30

 Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld  Beheerswerken in een van onze

reservaten. Drank en een

tussendoortje worden aangeboden.  Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be zondag 17 mei

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke  9:00 - 12:30

zaterdag 6 juni

Beheerswerken Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  9:00 en 14:00  Sint-Onolfsdijk, Tijsluis kant van

Appels, aan monding Nieuwe Dender.  Afvoer maaisel in functie van de

omvorming naar dottergrasland.  Vooraf contact opnemen  Bart Dierickx – 052 21 03 81 zaterdag 20 juni

Werkvoormiddag in een reservaat afd. Boven-Dender  9:00 - 12:30

 Nog af te spreken  In een natuurreservaat is altijd wel

een werkje op te knappen:

afsluitingen herstellen of afbreken, hakhoutbeheer, bomen en struiken planten, onderhoud van de wandelpaden, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld. Drank en een versnapering worden aangeboden.  Carlos D’Haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@gmail.com zondag 28 juni

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke  9:00 - 12:30  Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld  Beheerswerken in een van onze

reservaten. Drank en een

tussendoortje worden aangeboden.  Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

Peter Tolleneer

 Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld  Beheerswerken in een van onze

reservaten. Drank en een

tussendoortje worden aangeboden.

 Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

20

nr. 2 - april 2015

nr. 2 - april 2015

21

‘Week van de bij’ start op 31 mei in De Helix Vorig jaar vond de eerste editie plaats van de Vlaamse ‘Week van de bij’, naar analogie met de Europese ‘Week van de bij’. Deze start- en prikkelweek voor positieve acties rond bijen beoogde drie doelstellingen: aandacht voor de problemen van de bij en het leefmilieu, mensen aanzetten tot het organiseren van een rijker en divers leefmilieu voor mens en bij, en aanzetten tot actie en gedragsverandering in de samenleving ten gunste van de bij.

Voor deze eerste editie ontwikkelde men de website www.weekvandebij.be, waarop je als particulier, vereniging, school, gemeente of bibliotheek je eigen actie kan registreren zodat geïnteresseerden jouw evenementen kunnen vinden. Valt de actie niet in de week zelf maar in de zomer of in de aanloop van deze week, laat het ook weten! Vier info-zuilen over de problemen van de bij en mogelijke oplossingen kan je samen met de ‘Week van de bij’-vlaggen en campagneposters ontlenen om je activiteiten of een themaweek rond bijen kracht bij te zetten.

Voor vragen, bedenkingen, het lenen van materiaal of info, stuur gerust een berichtje naar: weekvandebij@lne.vlaanderen.be

Micheline Vanderstricht

Micheline Vanderstricht

Dit jaar wordt de ‘Week van de bij’ geopend met een heus ‘Bijenfeest’ in het Vlaams vormings- en kenniscentrum voor natuur en milieu ‘De Helix’ in Grimminge op 31 mei 2015.

Om 12 uur opent de minister het Bijenfeest in en rond De Helix. Op het programma staan workshops

voor groot en klein, wandelingen, en een heuse zoete zoemzoektocht. De Helixtuin wordt omgetoverd tot een waar bijenparadijs met standen waarop van alles te beleven, te doen en te proeven valt. Een gedetailleerd programma vind je vanaf april op www.deweekvandebij.be Week van de bij is een initiatief van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid in een samenwerking met de Vereniging voor Openbaar Groen, het Departement Landbouw en Visserij, Honeybee Valley van de Universiteit Gent en het Bijenteeltmuseum Kalmthout.

 Een hotel voor bijen

22

 Honingstand, één van de vele standjes tijdens de openingsdag

nr. 2 - april 2015

Natuur zonder grenzen

Natuurbelevingsdag voor jongeren en hun ouders De Natuurpuntafdelingen Haaltert, Houtem en Herzele organiseren op 19 april samen de natuurhappening Natuur zonder grenzen, met wandelingen, standjes en workshops voor volwassen en kinderen. Ook andere lokale verenigingen steken mee de handen uit de mouwen om van deze dag een unieke belevenis te maken.

Prachtige oude veldsteenbakkerij

Conservator van het Duivenbos en mede-inspirator Steven Rowaert licht deze dag toe: “Het opzet van dit belevingsproject werd concreet ingevuld en het wordt een kinderactiviteit (leeftijd lagere school) waarbij respect voor de natuur centraal staat. Verschillende lokale verenigingen en organisaties werken er samen op de fraaie site van de steenbakkerij, die we op die manier in de kijker zetten als een unieke en te koesteren plek”.

Wat is er te beleven?

Workshops voor kinderen van 14 tot 17 uur. Er is keuze uit drie workshops (vooraf vrijblijvend inschrijven via de site).

Infomarkt van verschillende verengingen en deelnemende organisaties.

Ruim aanbod voor de ouders van wandelingen met uiteenlopende thema’s in de buurt van de steenbakkerij: A Landschapswandeling met gids Erwin Declercq van Natuurpunt Houtem

 Natuurbeleving op de fraaie site van een steenbakkerij

Workshop Arpia: hutjes (rustplekken voor mini-

A Literaire wandeling met duo schrijvers over Lezen in de Lente A Kunstwandeling met Arpia A Natuurwandeling in het Duivenbos met aandacht voor de voorjaarsbloeiers.

diertjes) maken met natuurlijke materialen Workshop Velt: zaadbommen maken

Praktisch

Workshop bioboerderij de Kollebloem i.s.m.

KVLV SLEsse: koken voor kinderen: ontdekken en lekkerbekken; met lokale producten aan de slag. Bereide hapjes worden op de afsluitingsreceptie geserveerd Workshop(s) NP-afdelingen: insectenhotel bouwen; nestkastjes maken; blotevoetenpad,...

Workshop NEC De Pastorie: natuurganzenspel

Zondag 19 april. Workshops van 14 tot 17 uur Oude steenbakkerij in de Kauwstraat 103, 9550 Sint-Lievens-Esse (Herzele).

Meer info en inschrijven op natuurzondergrenzen.be De deelname is gratis.

Workshop vleermuizenwerkgroep: Workshop JNM Vlaamse Ardennen: Het leven van Sam de kamsalamander in en rond de poel i.s.m. Robert Jooris

nr. 2 - april 2015

Afdeling Haaltert INFO

ontdek het leven van de vleermuis en maak een vampierendrankje (met batdetector in de ringoven)

Steven Rowaert 0478 225749 info@natuurzondergrenzen.be

23

Reddingsoperatie in natuurlandschap Beneden-Dender In het najaar 2014 werden in Aalst op gronden van Natuurpunt in totaal elf poelen van de teloorgang gered. Ook werd er 120 meter dichtgeslibde grachten geruimd.

Een prima samenwerking tussen de stad Aalst en Natuurpunt en voor het eerst ook met de medewerking van het Regionaal Landschap Schelde-Durme (RLSD).

Water voor de biekes

van de bloemrijke graslanden. De aannemer die de werken uitvoerde is een echte vakman.

Salamanderbroed De geruimde poelen en brede sloten zullen nieuwe kansen bieden aan heel veel nieuw waterleven van allerlei waterdiertjes zoals libellen, salamanders, kikkers en padden. Hiermee wordt een hele dynamiek van natuur hersteld met een grote meerwaarde voor het gebied. Als er voldoende eten is voor het al jaren pleisterende koppeltje ooievaars, kiezen ze Beneden-Dender misschien uit om er te nestelen. En wie weet zullen de bevers die meer en meer worden opgemerkt in dit deel van het Denderbekken er zich ook meer in hun sas voelen.

Vooral voor amfibieën zijn poelen zo interessant.

Voor salamanderbroed vormen vissen immers

Rudy Lauwaert

De meeste van die poelen en grachten waren verland. Dat wil zeggen dat ze bijna volledig waren dichtgegroeid en dus zo goed als verdwenen waren.

Hoog tijd voor actie dus! De stad Aalst financierde de werken, die enkele weken in beslag namen.

Het Regionaal Landschap, dat sinds 2014 ook in Aalst actief is, coördineerde de werken. Eén van de elf poelen ligt deels op privégrond van imkerij ‘t Kamphof. Met imker Ronny werd al snel een akkoord gevonden om de poel daar een mooie vorm te geven die niet alleen een meerwaarde voor het landschap biedt maar ook van levensbelang kan zijn voor de bijenvolken. Die hebben immers behoorlijk wat water van goede biologische kwaliteit nodig.

De werken verliepen opvallend vlot, zeer precies en met bijna geen schade aan de kwetsbare vegetatie

 Gebruik van rupsbanden vermijdt spoorvorming

24

 Nieuwe kansen voor

nr. 2 - april 2015

Leen De Smedt

 Schepen van leefmilieu Iwein De Koninck, Rik De Baere (Natuurpunt) en Elisa Romeijn Peeters (RLSD) bij de geruimde poelen aan de Wiezebrug

ernstige predatoren. Het is vermoedelijk dan ook geen toeval dat salamanders geïsoleerde poelen verkiezen die af en toe eens droogvallen: vissen hebben namelijk moeite om dergelijke poelen te

koloniseren en sterven telkens wanneer de poel droogvalt.

Lentedrink Het doel is om alle omwonenden in contact te brengen met de schoonheid en de waarde van het landschap in eigen streek. De poelen en nog veel meer zullen daarom te bewonderen zijn tijdens de jaarlijkse Lentedrinkwandeling van Natuurpunt in samenwerking met de stad, op zondag 3 mei 2015 (vertrek om 10 uur aan het oude Sasbrugje in de Disgenaatdreef, Herdersem).

INFO

Rik De Baere

Natuurlandschap Beneden-Dender

Daan Stemgée daan.stemgee@telenet.be www.beneden-dender.be

waterleven

nr. 2 - april 2015

25

LENTEDRINKWANDELING g onda

z

Beneden-Dender

i

3 me

Gratis wandeling en Lentedrink aangeboden door Natuurpunt 10u A Wiezebrug tussen Gijzegem en Wieze A Disgenaatdreef Herdersem

Foto’s: Paul Meert en VildaPhoto

INFO A www.beneden-dender.be A Daan Stemgée A 0476 600 595

Bedreiging Kluisbos opnieuw afgewend!

De strijd van Raldes en Bos+, gesteund door omwonenden en Natuurpunt, tot behoud van het Kluisbos, boekt opnieuw succes.

nr. 2 - april 2015

de praktijk ongeveer één jaar in beslag. Maar dat heeft tot gevolg dat ook in 2015, voor het derde jaar op rij, geen massa-evenementen zoals een internationale jumping kunnen worden georganiseerd en dat de bosuitbreiding ondertussen wordt gevrijwaard van verdere schade.

Financiële steun welkom Je kan het project Kluisbos steunen door een gift, fiscaal aftrekbaar vanaf 40 euro, op rekening BE56 2930 2120 7588 (BIC: GEBA BE BB) van Natuurpunt Beheer vzw, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen, met vermelding: Bescherming Kluisbos F-04011.

© Vilda - Lars Soerink

In een vorig nummer van Dendriet (2014/3) stond al een artikel over de bedreigingen van de 2,7 ha grote bosuitbreiding van het Kluisbos in Aalst die in 1994 werd gerealiseerd ter hoogte van het oude vliegveld. De eigenaar wil die boszone omvormen tot een permanente parking voor een grootschalig “hippisch centrum” en de organisatie van diverse massa-evenementen.

Om deze onherstelbare schade te voorkomen werd een geding aangespannen. De Raad van State heeft met een arrest van 30 december 2014 de door de Deputatie verleende milieuvergunning voor de organisatie van massa-evenementen op de terreinen aan de Affligemdreef geschorst. Ook de milieuvergunning van de stad Aalst mag ondertussen niet worden uitgevoerd.

De Raad van State heeft verschillende interessante vaststellingen gedaan die de eisen van milieubeweging versterken: A de Deputatie gaat ermee akkoord dat het opmaken van een gemeentelijk RUP voor het gebied, volgens de bindende bepalingen van het Ruimtelijk Structuurplan Aalst, “voor de duidelijkheid en het creëren van een voldoende draagvlak voor deze activiteiten eigenlijk onontbeerlijk is”; A de Deputatie geeft toe dat de voorziene activiteiten en de hieraan gekoppelde infrastructuren en aanleg de landschappelijke waarde van de percelen en de omgeving bedreigen, en dit tot gevolg heeft dat het groene, landelijk karakter van dit gebied sterk geschaad wordt en zo goed als volledig zal verloren gaan; A de Deputatie geeft ook toe dat de inrichting van een deel van het terrein als permanente parking een nefaste invloed heeft op de plaatselijke biodiversiteit en bijgevolg in strijd is met het decreet Natuurbehoud.

De Raad van State stelt daarbij vast dat de Deputatie op onwettige wijze voorbijging aan deze gegronde bezwaren en dus onterecht een vergunning verleende.

De behandeling van de zaak ten gronde neemt in

 Meidoorn

27

JNM Pannenkoekenslag 19 april, 14-19 uur Met trots kondigen we onze 12de pannenkoekenslag aan. Keer op keer trachten we onze ingrediënten op een zo ecologisch mogelijke manier samen te brengen tot een heerlijk geurende goudbruine pannenkoek. In samenwerking met plaatselijke boeren, Wereldwinkel en een heleboel vrijwilligers, staat er een sterke ploeg paraat om er opnieuw een waar smulfestijn van te maken.

Een dampende goudbruine pannenkoek, in zijn pure heerlijkheid of naar hartenlust aangevuld met warme krieken, appeltjes, chocoladesaus of

ijscrème, gecombineerd met een (h)eerlijk kopje koffie of thee? Verwen jezelf en steun de jeugd en de natuur in één (pannenkoeken)slag!

Kaarten zijn te verkrijgen bij de bestuursleden; betalen aan de kassa is ook mogelijk.

Waar: Grimmingeplein, Grimminge (straatje links naast de kerk) Wanneer: zondag 19 april van 14 tot 19 uur Contact: Jonas Kellens, jonaskellens@gmail. com, 0475 36 22 77

Hernieuwbare energie voor uw bedrijf Haalbaarheidsstudies en advies inzake biomassa, zonne-energie en windenergie voor bedrijven (ook KMO’s) Zero Emission Solutions bvba Frits De Wolfkaai 8/24, 9300 Aalst Tel +32 (0)53 41 66 66 Fax +32 (0)53 41 66 00 www.zeroemissionsolutions.com

Gear for Adventure

Geniet méér in de natuur...

met het juiste materiaal van bij Trekking

P Gore-tex jassen Windstoppers P Thermische t-shirts P Waterdichte schoenen P Verrekijker P van Rugzak P rtoon e v p o t GPS P orting urpun -5% k aart Natu lidk

600m2 vol gespecialiseerde uitrusting

Uw partner in advies & opleiding Leopolddreef 54

9290 Berlare

Kwaliteitzorg

ISO 9001 - EFQM

Milieumanagement Veiligheid & Gezondheid Energie & CO2

ISO 14001 - EMAS VCA – OHSAS 18001

ISO 50001 – CO2 Prestatieladder

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen ISO 26000 Interim Management Inspectie & Labo

ISO 17020 – ISO 17025

www.cryus.be info@cryus.be 0472/70.20.00

Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst 053 705 222 info@trek-king.be - www.trek-king.be

30

nr. 2 - april 2015

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maatschappelijke visie.

De activiteiten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en natuurbescherming.

Websites: www.natuurpunt.be / www.denderstreek.waarnemingen.be / issuu.com/dendriet / www.youtube.com/dendriettv

AFDELINGEN Aalst Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be facebook: Natuurpunt groot Aalst

Dendermonding

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be www.natuurpuntdendermonding.be

Haaltert

natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 facebook: Natuurpunt Haaltert

Affligem-Liedekerke

Kern Affligem Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be Kern Liedekerke Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

Denderleeuw

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be

Erpe-Mere

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Boven-Dender

Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com www.natuurpunt-boven-dender.be

Lede

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be facebook: Natuurpunt Lede nplede.npdender.be

Ninove

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be www.natuurpunt.be/ninove facebook: Natuurpunt Ninove

NATUURSTUDIE-WERKGROEPEN Zoogdierenwerkgroep Denderstreek

Werkgroep amfibieën & reptielen Denderstreek

Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 joachimdm@yahoo.com

Koen De Maere - 0485 68 89 82 greatskua2002@hotmail.com

Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok

Werkgroep invertebraten WID

Vogelwerkgroep Cinerea

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.de.tre@telenet.be users.telenet.be/WID

Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be dhost.info/cinerea

Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be / www.zwamvlok.be

Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net

NATUURPROJECTEN Giften voor het Reservatenfonds zijn welkom op rek-nr: BE56 2930 2120 7588 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar.

Beneden-Dender te Gijzegem/ Herdersem / Mespelare/Wieze/ Beneden-Dender te Gijzegem/ Denderbelle - 6243 Herdersem/Mespelare/Wieze/ Brian Roelandt -- 052 Denderbelle 400422 57 71 brian.roelandt@telenet.be Daan Stemgée – 0476 600 595 www.benedendender.be daan.stemgee@telenet.be Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 www.beneden-dender.be Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 Beverbeekvallei te Aspelare/ johnny_cornelis@hotmail.com Nederhasselt/Outer – 6241 Brede Schoren en 0486 57 04 53 Frederik De Coster Konkelschor te Berlare - 6616 fred_decoster@hotmail.com Stefaan Thibau - 052 42 69 72 Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Dendervallei te Ninove - 6099 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 Wouter Mertens - 0495 68 89 33 johnny_cornelis@hotmail.com wouter.mertens@natuurpuntninove.be Brede Schoren en Den Dotter/Blauwbos te Berlare 6149 - 6616 te Konkelschor Haaltert/Aaigem/Mere Thibau- 053 - 052394273691372 Jo Stefaan Wittevrongel Dendervallei te Ninove - 6099 jo.wittevrongel@telenet.be Wouter Mertens Everbeekse bossen--0495 621068 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Koen Van Den Berge - 055 42 83 90 koen.vandenberge@skynet.be Den Dotter/Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere - 6149 Gemene Meers te Idegem - 6647 Lucnatuurpunt.haaltert@gmail.com Favijts - 054 41 52 17 0472 44 70 34 luc.favijts@skynet.be ‘t Groot Schoorbossen te Grembergen Everbeekse - 6210 - 6603 Tarcy Verstraeten - 052- 21 Koen Van Den Berge 05511421183 90 Heidemeersen te Berlare - 6644 koen.van.den.berge@telenet.be Stefaan Thibaute- Lede/Erondegem 052 42 69 72 - 6657 Geelstervallei stefaan.thibau@skynet.be Peter De Craecker – 0473 95 40 06 Honegem te Erpe-Mere/ peter.de.craecker@telenet.be Aalst/Lede 6123 te Idegem - 6647 Gemene -Meers Wim D’Haeseleer 0495 Luc Favijts - 054- 41 52 87 17 50 50 luc.favijts@skynet.be

nr. 2 - april 2015

wim.dhaeseleer@honegem.be ‘twww.honegem.be Groot Schoor te Grembergen - 6603 Keelman te Denderhoutem Tarcy Verstraeten - 052 21 11-6178 11 Jo Wittevrongel - 053 39 73 13 Heidemeersen te Berlare - 6644 jo.wittevrongel@telenet.be Stefaan Thibau - 052 42 69 72 Korte Lake te Overboelare - 6655 stefaan.thibau@skynet.be Willem Boonen - 054 41 75 85 Honegem te Erpe-Mere/ willem.boonen@skynet.be Aalst/Lede 6123 Ledezijde - -6657 Wim - 0495 8757 50 50 Peter D’Haeseleer D’Hondt - 053 80 72 wim.dhaeseleer@honegem.be peter.dhondt@telenet.be www.honegem.be Moenebroek te Geraardsbergen/ Keelman te Denderhoutem - 6178 Lierde - 6620 natuurpunt.haaltert@gmail.com Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 0472 44 70 34 carlos.dhaeseleer@skynet.be facebook: NatuurpuntteHaaltert Molenbeekmeersen Denderleeuw/ Kortelake te Overboelare - 6655 Okegem - 6646 Willem Boonen 05404413275 85 Eric De Tré - 053- 66 willem.boonen@skynet.be eric.de.tre@telenet.be Padde- en Porrebeekvallei te Moenebroek te Geraardsbergen/ Dendermonde Lierde - 6620 - 6652 Dirk VanD’Haeseleer den Bossche - 052 Carlos - 054 4142 8749 0960 Palitsebeek te Liedekerke - 9427 carlos.dhaeseleer@gmail.com Marc Michiels - 053 te 67Denderleeuw/ 11 91 Molenbeekmeersen marcusmichiels@skynet.be Okegem - 6646 Pamelse te Eric De Trémeersen, - 053 66Dommelingen 04 32 Liedekerke - 9972 eric.de.tre@telenet.be Marc Michiels - 053 67 11 91 Paddeen Porrebeekvallei te marcusmichiels@skynet.be Dendermonde - 6652 Phenixberg te Okegem - 6618 Dirk Van den Bossche - 052 42 49 60 Wouter Mertens - 054 32 51 71 Palitsebeek te Liedekerke - 9427 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

Raspaillebos te Grimminge - 6164 Koen Steenhoudt 054 58 67 58 te Pamelse meersen,- Dommelingen koen.steenhoudt@skynet.be Liedekerke - 9972 Rietbeemd te -Moerbeke/ Marc Michiels 053 67 11 91 Viane/Lessines - 6058 marcusmichiels@telenet.be Godfried Merlevede - 068 30- 01 07 Raspaillebos te Grimminge 6164 0486 Steenhoudt 87 17 87 - 054 58 67 58 Koen derietbeemd@hotmail.com koen.x.hilde@gmail.com Sint-Onolfspolder te Appels/ Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/Lessines 6058 Dendermonde -- 6623 Godfried Merlevede - 068 30 01 07 Bart Dierickx - 052 21 03 81 0486 87 Valier87 te 17 Liedekerke - 9418 derietbeemd@hotmail.com Marc Michiels - 053 67 11 91 Sint-Onolfspolder te Appels/ marcusmichiels@skynet.be Dendermonde Wachtbekken 6- 6623 Bart Dierickx - 052 21 03 81 In Sint-Gillis/Dendermonde bartdierickx@skynet.be StefaanteThibau - 052 -42 69 72 Valier Liedekerke 9418 stefaan.thibau@skynet.be Marc Michiels - 053 67 11 91 Walputbeek/Dendermeersen marcusmichiels@telenet.be te Meerbeke - 66213 Wachtbekken Georges Jacobs - 054 33 60 64 In Sint-Gillis/Dendermonde georges.jacobs@pandora.be Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be Wellemeersen te Denderleeuw/ Walputbeek/Dendermeersen Erembodegem - 6612 te - 6213 EricMeerbeke De Tré - 053 66 04 32 Georges Jacobs - 054 33 60 64 eric.de.tre@telenet.be georges.jacobs@pandora.be Werkgroep Bomen-ParkWellemeersen te Denderleeuw/ Osbroek/Gerstjens te Aalst Erembodegem 6612 40 83 28 Peter Tolleneer -- 0498 Eric De Tré - 053 66 04 32 wbpo.aalst@belgacom.net eric.de.tre@telenet.be Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

Dendriet verwijst naar: • een boom (van het Griekse dendron) met zijn wortels en vertakkingen • een kristallisatie in de vorm van een boompje op voeg vlakken van fossiele gesteenten • een vertakte uitloper van hersenzenuwcellen: een com municatiekanaal dus • het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken • tenslotte groeit er natuurlijk welig langsheen de Dender… riet Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen afdelingen en zes studiewerkgroepen van Natuurpunt in de Denderstreek.

Je kan voor meer inlichtingen steeds terecht bij de contactpersoon van jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt.

Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en foto’s door naar de redactie.

Redactieadres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden. koen.steenhoudt@skynet.be V.U.: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Gedrukt bij Druk in de Weer op 100% kringlooppapier met vegetale inkten.

REDACTIERAAD

Wouter Mertens – hoofdredacteur.

Koen Steenhoudt – redactiesecretaris.

Wim Van Grieken – denderkalender.

Wilfried Veldeman – lay-out.

Marc Symoens – corrector.

Mikol De Decker – adresbeheer.

Daan Stemgée – productie & publ.

Rik De Baere, Eric De Block, Joachim De Maeseneer, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Bob Lambrechts.

Werkten ook mee aan dit nr: Franky Bossuyt, Jonnhy Cornelis, Danny Declerq, Walther De Munter, Leen De Smet, Jonas Kellens, Stefaan Kestens, Rudy Lauwaert, Frank Pasmans, Steven Rowaert, Stefaan Thibau, Ines Van Bocxlaer, Micheline Vanderstricht, Henk Wallays, Vildaphoto: Lars Soerink

Dendriet ontvangen:

Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreekafdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit laatste doe je door middel van een overschrijving van e 7,50 op rek-nr IBAN BE77 6135 0283 0042 van Dendriet, Kruyenberg 39, 9290 Berlare, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet afdeling...”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

31

Bart Backaert wint de groende ajoin. Proficiat

Vogels beloeren vanuit vogelkijkhut Honegem

Peter De Craecker

Jos Laeremans

Retouradres: Mikol De Decker, Dokter Haekstraat 37, 9200 Grembergen E-mail: dendriet@skynet.be

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s voorpagina: Scheldehappening op Paasmaandag: Dirk De Mesel Bruine kikkers op liefdespad: Franky Bossuyt Wilde hyacint: Danny Declercq

In dit nummer lees je:

Op stap in de Paardeweide

32

Peter Tolleneer

Dirk De Mesel

2 Voorwoord 4 Schimmelinfectie salamanders 7 Voorjaarsbloeiers 10 Weekendje Lac du Der 13 Denderkalender 15 Wandelkaart Heidemeersen 21 Word natuur.kracht 22 Bijen in de Helix 23 Natuurbelevingsdag 24 Reddingsoperatie Beneden-Dender 26 Lentedrinkwandeling 27 Kluisbos gered (bis) 28 JNM Pannenkoekenslag

Winters wandelen in Den Dotter

Word natuur.kracht

nr. 2 - april 2015