Afgiftekantoor Gent X - P109327
Driemaandelijks ledentijdschrift van Natuurpunt Denderstreek april | mei | juni 2017
Open dag n e l e o p em Honeg
Retouradres: Dr. Haekstraat 37, 9200 Grembergen
Dendermeersen op stelten 10 hotspots voor trekvogels
Help onze kerkuilen aan een onderdak
Natuurpunt Denderstreek
Iedereen de kans geven om zich in te zetten voor onze natuur en landschappen door studie, educatie, beleid en natuurbescherming. Open, ongebonden en ruimdenkend. Daar staat Natuurpunt voor.
www.natuurpunt.be A www.denderstreek.waarnemingen.be A issuu.com/dendriet
AFDELINGEN
Aalst
Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be facebook: Natuurpunt groot Aalst Kern Faluintjes natuurpunt.aalst@gmail.com
Dendermonding
Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be www.natuurpuntdendermonding.be facebook: Natuurpunt Dendermonding
Haaltert
natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 facebook: Natuurpunt Haaltert
Affligem-Liedekerke
Kern Affligem Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be Kern Liedekerke Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be
Denderleeuw
Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be
Erpe-Mere
Ilona Blondeel - 0487 10 79 54 ilona_blondeel@hotmail.com facebook: Natuurpunt Erpe-Mere
NATUURSTUDIE-WERKGROEPEN
Zoogdierenwerkgroep Denderstreek Diemer Vercayie 0499 14 73 60 diemervercayie@gmail.com
Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be / www.zwamvlok.be
Boven-Dender
Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com www.natuurpunt-boven-dender.be
Lede
Yvette Saerens – 0479 30 24 77 saerens_yvette@hotmail.com facebook: Natuurpunt Lede
Ninove
Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be www.natuurpunt.be/ninovefacebook: Natuurpunt Ninove
Werkgroep amfibieën & reptielen Denderstreek
Plantenwerkgroep Allium
Werkgroep invertebraten WID
Vogelwerkgroep Cinerea
Koen De Maere - 0485 68 89 82 greatskua2002@hotmail.com
Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.de.tre@telenet.be users.telenet.be/WID
Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net
Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be dhost.info/cinerea
NATUURPROJECTEN Giften voor het Reservatenfonds zijn welkom op rek-nr: BE56 2930 2120 7588 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar. Beneden-Dender te Gijzegem/ Herdersem/Mespelare/Wieze/ Denderbelle - 4004 Daan Stemgée – 0476 600 595 daan.stemgee@telenet.be www.beneden-dender.be Beverbeekvallei te Aspelare/ Nederhasselt/Outer – 6241 Frederik De Coster 0486 57 04 53 fred_decoster@hotmail.com Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com Brede Schoren en Konkelschor te Berlare - 6616 Stefaan Thibau - 052 42 69 72
Dendervallei te Ninove - 6099
Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Den Dotter/Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere - 6149
natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34
Everbeekse bossen - 6210 Koen Van Den Berge - 055 42 83 90 koen.van.den.berge@telenet.be Geelstervallei te Lede/Erondegem - 6657 Yvette Saerens – 0479 30 24 77 saerens_yvette@hotmail.com Gemene Meers te Idegem - 6647 Luc Favijts - 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be ‘t Groot Schoor te Grembergen - 6603 Tarcy Verstraeten - 052 21 11 11
Heidemeersen te Berlare - 6644 Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be Honegem te Erpe-Mere/ Aalst/Lede - 6123 Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be Kapellemeersen te Erembodegem/ Teralfene – 6696 Peter Luyten – 0485 50 38 04 peter.luyten6@telenet.be Keelman te Denderhoutem - 6178
natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 Kortelake te Overboelare - 6655
Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@skynet.be Mijlbeekbos/Krekeldries te Aalst – 6695 Alex Polfliet alex.polfliet@zeroemissionsolutions. com Moenebroek te Geraardsbergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@gmail.com Molenbeekmeersen te Denderleeuw/ Okegem - 6646
Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be
Padde- en Porrebeekvallei te Dendermonde - 6652 Dirk De Mesel - 0476331043 dirk.demesel@telenet.be Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be
Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be Paepegembos - 6693 Yvette Saerens – 0479 30 24 77 saerens_yvette@hotmail.com Raspaillebos te Grimminge - 6164 Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 koen.x.hilde@gmail.com Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/Lessines - 6058 Godfried Merlevede - 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com Sint-Onolfspolder te Appels/ Dendermonde - 6623 Bart Dierickx - 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be Wachtbekken 6 te Sint-Gillis Dirk De Mesel - 0476331043 dirk.demesel@telenet.be Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Georges Jacobs - 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85
bruno.debruyn@kindengezin.be Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net
INHOUD
3 Naar buiten 4 Uitkijken naar trekvogels 8 De kerkuil 13 Denderkalender 15 Wandelkaart Everbeekse bossen 21 Opening expo Helix 23 25 jaar Honegem 25 Paddenstoelen voor beginners 26 Eerste km2 natuur te Ninove 28 Aalsterse bijen 30 't Stampkot Berlare 31 Everbeekse bossensap
dendriet Dendriet is het blad voor de leden van negen afdelingen en zes studiewerkgroepen van Natuurpunt in de Denderstreek. Meer weten? Contacteer de contactpersoon van jouw afdeling of een werkgroep. Opmerkingen, aanmoedigingen, verhalen en foto’s? Stuur ze naar dendriet@telenet.be V.U.: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Gedrukt bij Druk in de Weer op 100% kringlooppapier met vegetale inkten.
Redactieraad Wouter Mertens – hoofdredacteur Han Lagring – redactiesecretaris Wim Van Grieken – denderkalender Wilfried Veldeman – lay-out Marc Symoens – corrector Mikol De Decker – adresbeheer Koen Steenhoudt, Rik De Baere, Erik De Block, Dirk De Mesel, Bruno De Bruyn, Ilona Blondeel, Bob Lambrechts, Yvette Saerens.
Werkten ook mee aan dit nr: Willem Boonen, Johan Lefebvre, Peter Luyten, Joost Mertens Foto cover: Yves Adams
Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt van buiten de Denderstreek kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit laatste doe je door middel van een overschrijving van e 10 op rek-nr IBAN BE84 9731 7057 7059 van Dendriet, Huigeveldstraat 76, 9550 Sint-Antelinks, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet”. Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.
Naar buiten! Met de lente die nu zichtbaar uitbreekt, moet je niet alleen om te protesteren ‘naar buiten komen’. Opduikende voorjaarsbloeiers, zingende merels, overwaaiende trekvogels en een priemend zonnetje lokken je spontaan naar buiten, recht de natuur in. In dit nummer vind je ideeën genoeg om de lente te verkennen. Zo is er een uitneembare wandelkaart van de Everbeekse bossen. Ga eens op zoek naar de eenbes of de vuursalamander. Of neem eens een kijkje in de Honegem, die dit jaar zijn zilveren jubileum viert. In die 25 jaar legde het een schitterend parcours af van steeds meer en betere natuur. Zou je het nog herkennen? Voor de fietsende vogelaar is er een artikel over interessante Denderse plas-dras-gebieden waar zeldzame watervogels zich ophouden. We maakten zelfs een lijstje met goed beschreven hotspots. Test het uit en registreer je waarnemingen via denderstreek.waarnemingen.be Ga je liever met een ervaren gids op stap? Kan ook. Onze Denderkalender bulkt weer uit van leuke activiteiten, waarop je stuk voor stuk van harte welkom bent. Tot in de natuur? Wouter Mertens
© Vilda - Yves Adams
“Red de Dendervallei, Joke!”. Je herinnert je wellicht nog de actie van Natuurpunt tegen de plannen van de Vlaamse regering. Die plannen zouden namelijk de doodsteek betekenen voor de kleinere natuur dicht bij huis. Bij heel wat natuurgebieden werden Red-de-natuur-borden neergeplant, en lokale acties werden op poten gezet. Meer dan 80.000 Vlamingen tekenden tégen de plannen. Resultaat? Minister Schauvliege stuurde fors bij. Het zal mogelijk blijven om kleine natuurgebieden op te richten en te beheren. Ook de toekomst van speelbossen, wandelpaden en ruiterpaden lijkt verzekerd, net zoals natuurgebieden op gronden van gemeenten en andere openbare besturen. Naar buiten komen werkt! Een dikke merci aan iedereen die met een handtekening of protest bijdroeg aan de Joke-actie! Een ander voorbeeld van hoe buiten komen kan lonen is het boscompensatiefonds. Na protest en overleg werd de bijdrage (die je moet betalen wanneer je bos kapt en dat wil compenseren met geld) zowat verdubbeld van € 1,98 naar € 3,5/m². Zo zal iemand toch twee keer nadenken vooraleer te ontbossen. Buitenkomen moet nu dringend eens gaan werken voor onze aankoopsubsidies. Die zijn na twee zware besparingen al zes jaar geplafonneerd. De bevoegde administratie ANB bouwt haar aankoopbeleid compleet af. Resultaat: er wordt een derde minder oppervlakte veilig gesteld in vergelijking met de vorige legislatuur en de helft minder ten opzichte van die daarvoor. Concreet betekent dit voor heel wat Natuurpuntafdelingen en voor ANB dat er nu al maandenlang niets kan worden aangekocht en dat we mooie kansen om groene verbindingen te maken noodgedwongen moeten laten passeren. Je kan een tijdje voorafnames doen op het aankoopbedrag van het volgende jaar, maar ook die rek is op. Ter elfder ure horen we dat de minister onze noodkreet hoorde en orde op zaken stelt. Je natuurgebieden regelmatig zien groeien is niet alleen leuk omdat het die gebieden steviger maakt, maar ook omdat het onze vele vrijwilligers keer op keer motiveert.
april/mei/ juni 2017
dendriet 3
Uitkijken
naar trekvogels
in de Dendermeersen
Ieder voorjaar kijken gedreven vogelkijkers, noem ze gerust lokale twitchers, uit naar de maanden april en mei. Dan kunnen (voornamelijk) de meersen langs de Dender, afhankelijk van de waterstanden, aantrekkingspooltjes zijn voor migrerende vogels op weg naar hun broedgebieden. Welke vogels kan je verwachten? We nemen je alvast mee op verkenning! De boel op stelten
Bruno De Bruyn
Joost Mertens
Steltlopers zijn de eerste groep waar we onmiddel-
4 dendriet
april/mei/ juni 2017
lijk aan denken. Ze leggen indrukwekkende afstanden af van hun overwintergebieden, voornamelijk in Afrika, naar hun broedgebieden op de Arctische toendra. Deze
lange reis verloopt in kleinere etappes. Nu en dan zijn ze genoodzaakt om even bij te tanken. Een andere keer worden ze door minder gunstige weersomstandigheden gedwongen om even halt
Joost Mertens
 Lepelaar: een schaarse maar wel toenemende gast in onze meersen
te houden gedurende deze hachelijke onderneming. Dagen waarop het weer zeer wisselvallig is, zijn top! Op zulke dagen kan het aan de gunstige foerageerplekjes in
onze Dendermeersen letterlijk een komen en gaan zijn van steltlopers, individuen of kleine groepjes. Een echte aanrader om dan wat meer tijd te spenderen aan de plas-
jes in de meersen en goed gekleed de bijhorende regenbuien te trotseren, wachtend op wat er gebeuren kan. Voor deze groep van vogels begint de trek vaak al in
april/mei/ juni 2017
dendriet 5
Joost Mertens
De kievit gaat door de intensivering van de landbouw zeer sterk achteruit in
Oeverloper: een zeer algemene doortrekker in
de open kouterlandschappen, maar in de Dendermeersen houdt hij stand
de tweede helft van maart. Witgatjes, grutto’s, kemphanen en tureluurs kan je dan al aantreffen. In april komen daar soorten bij zoals bonte strandloper, kleine plevier, bontbekplevier en scholekster. Eind april en begin mei vinden we ook groenpootruiter en bosruiter, gevolgd
door de algemeenste soort, namelijk de oeverloper. Heel de periode is ook de kans op watersnip heel groot! Jaarlijks duikt links of rechts ook wel een (regionaal) zeldzame soort op. Temminck’s strandloper, kluut, drieteenstrandloper, kanoet, regenwulp, steltkluut, of
zelfs een soort als rosse franjepoot zoals vorig voorjaar. Wie weet vind jij wel een voor de regio nieuwe soort? Misschien wel een steenloper of andere trekker?
Bont allegaartje
Maar niet alleen steltlopers worden waargenomen in de
Denderse hotspots voor birdwatching (Van Z na A De Gavers in Onkerzele: grote waterplassen op de rechteroever. Op
meerdere plaatsen zeer vlot te bereiken vanaf het jaagpad, o.a. ter hoogte van jeugdherberg Het Schipken. A Walputbeek in Ninove: plassen op de rechteroever ter hoogte van het industrieterrein van Ninove, net voor de grote gebouwen van Delhaize. A Grote Meersen in Okegem: plassen op de linkeroever. Als je van Ninove komt, net voorbij het einde van het industrieterrein. A De Dendermeersen: gebied tussen Denderleeuw en Liedekerke. Op de rechteroever van de Dender ter hoogte van de fietsbrug aan de kerk van Denderleeuw. A Vijver van het RWZI in Teralfene: je vindt de vijver als je stroom- afwaarts rijdt langs het jaagpad. Rij eerst onder de treinverbinding Denderleeuw-Liedekerke-Brussel, vervolgens onder de brug die het industrieterrein dwarst. 300 meter verder zie je de vijver op je rechter- zijde. Vanaf de afsluiting kan je de vogels observeren. Je kan het pad
6 dendriet
april/mei/ juni 2017
naast de spoorlijn aflopen voor linkeroever tegenover de vijver waarnemingen opleveren. A Gatesvijver in Welle. Ga via de W en voetgangersbrug over de tre de Gatesvijver. Stap van de fiets meer ondiepe plas scannen. A Schuilhut in Erembodegem: aan Schepperstraat. Steek daar de b bosje door tot aan de schuilhut. A Honegem in Aalst: schuilhut ’t R brengt, vind je ter hoogte van O A Paardeweide-Oost in Berlare: m aan de linkeroever van de Schel pad. Met de wagen bereikbaar
Joost Mertens
Joost Mertens
mei
 Watersnip, een algemene soort in onze meersen. Soms heel opvallend, andere keren sterk verscholen
in de vegetatie
Dendermeersen, ook doortrekkende eenden worden er vaak gezien. Bergeend, wintertaling, krakeend, slobeend, pijlstaart en zomertaling zijn jaarlijkse gasten. Bij de zangvogels hebben de meersen een grote aantrekkingskracht op waterpiepers, graspiepers, gele kwikstaar-
aar N)
.
een beter zicht. Ook de weide op van het RWZI kan in natte jaren leuke ellemeersenstraat over de houten fiets- insporen. Zowat 300 meter verder ligt en ga ook zeker de achterliggende het einde van de Gaston de eek over en ga 50 meter verder het ot. Het pad dat je naar de schuilhut negem 100. oerasgebied binnen het Sigma-gebied de, volledig omringd door een wandel via de Sarosstraat.
ten, witte kwikstaarten en (met wat geluk) een rouw- of noordse gele kwikstaart. Ook roodborsttapuit en paapje zijn een beperkte tijd gemakkelijk te observeren als ze vanop weidepaaltjes en afsluitingen jagen op insecten. De eerste zwaluwen verzamelen vaak boven de plasjes in de meersen op zoek naar allerlei vliegende insecten. Zowel boeren-, huis- als oeverzwaluwen kan je er aantreffen. Op het vlak van de reigerachtigen zijn er ook wel moge-
Na een periode van hevige regenval kunnen her en der in de Dendervallei tijdelijke plas-drassituaties ontstaan. In elk van die gebieden is het dan uitkijken naar leuke doortrekkende soorten eenden en waadvogels.
lijkheden. Terwijl de lokale blauwe reigers de meersen afstruinen op zoek naar iets eetbaars voor hun jongen, kan je er nu en dan ook grote zilverreiger, purperreiger of zelfs lepelaar treffen. Wie – alsof dit nog niet volstaat – ondertussen nog de tijd vindt om nu en dan eens het luchtruim af te speuren, ziet vroeg of laat zeker ook wel een rode of zwarte wouw, visarend, boomvalk of bruine kiekendief.
Speur mee
Goesting gekregen? Hou dan zeker de observaties op de regionale pagina denderstreek.waarnemingen. be nauwlettend in het oog. Of beter, spring op je fiets en vind je eigen leuke vogelsoortjes. Voer ze in op die webpagina en verblijd meteen andere mensen met je waarnemingen! Joost Mertens
april/mei/ juni 2017
dendriet 7
De kerkuil: een vogel
om te koesteren
Met zijn bleek verenkleed en hartvormig gezicht laat de kerkuil maar weinig mensen koud. Maar de vogel heeft het niet makkelijk. Minder voedsel, minder broed- en nestplaatsen en meer verkeer doen de kerkuil geen goed. Dankzij verenigingen als de Kerkuilwerkgroep en tal van vrijwilligers en dierenliefhebbers, krijgt de kerkuil weer alle kansen, ook in de Denderstreek.
Rake klappen
Het ging lang niet zo goed met de kerkuil. De vogel heeft een lastig verhaal achter de rug omdat de mens zijn habitat en voedsel langdurig heeft verstoord. Er zijn weinig geschikte broedplaatsen te vinden en door het verdwijnen van kleine landschapselementen is ook het voedselaanbod fel afgenomen. In de jaren 70 stond de kerkuil zelfs op de rode lijst van de met uitsterven bedreigde diersoorten in België. Door inspanningen van verenigingen – waaronder de Kerkuilwerkgroep, particulieren en overheden – gaat het sinds de jaren 90 gelukkig steeds beter. Zijn hoofdvoedsel, muizen, werd met rodenticiden bestreden. Het gaat om gif waartegen muizen en ratten steeds meer resistentie vertonen. De gifsporen stapelen zich op in de muizenpopulatie en worden zo doorgegeven aan de kerkuil, met alle gevolgen van dien. Gelukkig is daar de voorbije tien jaar een kentering in gekomen omdat er minder pesticiden mogen
8 dendriet
april/mei/ juni 2017
Jean de la Tête
Geruisloos door de nacht
De kerkuil is een intrigerende vogel die zelfs vogelkenners maar zelden te zien krijgen. Zijn voornamelijk nachtelijke levenswijze maakt het niet gemakkelijk om de kerkuil waar te nemen. Het zijn toevallige ontmoetingen bij nachtelijke wandelingen of bij het opruimen van zolders en herstellingswerken van daken. De fascinatie voor kerkuilen heeft veel te maken met hun opvallend uiterlijk. Dat danken ze vooral aan hun bleke kleur met duidelijk wit, hartvormig gezicht en hun vleugelspanwijdte van bijna een meter. ’s Nachts vliegen ze geruisloos langs bermen en houtkanten op zoek naar muizen, waardoor ze soms uit het niets lijken op te duiken en terug verdwijnen. Enkel in de baltsperiode maakt de kerkuil een schril geluid waarvan je niet direct denkt dat je met een uil te maken hebt, maar veeleer met spoken.
gebruikt worden en omdat betere alternatieve producten zijn ontwikkeld. Ook het groeiende verkeer vraagt zijn tol. Tijdens de jacht vliegen kerkuilen laag langs bermen en komen ze daardoor dikwijls in botsing met voertuigen. Ongeveer 50% van de verkeerslachtoffers zijn geringde kerkuilen. Daardoor weten we dat op sommige locaties (hotspots) 60% van de geringde jongen sterven door het verkeer.
Een nieuwe thuis
De nestplaatsen op kerken en andere hoge gebouwen werden onbruikbaar gemaakt door het afsluiten van de galmgaten met kippendraad om de schadelijke duiven te weren. Als alternatief voor deze verloren nestplaatsen installeerden vrijwilligers speciale nestkasten op kerken en boerderijen. Dit gebeurt al sinds de uiterst strenge winter van 1978-79, die de kerkuilpopulatie sterk trof door voedselschaarste. De eerste nestkasten hadden een wisselend succes. Materiaalkeuze en plaatsing stonden nog niet op punt, waardoor de kasten aanvankelijk weinig resultaat opleverden. Dankzij meer ervaring kon de Kerkuilwerkgroep de plaatsing van nestkasten optimaliseren waardoor nu 1 op 3 van de
© Vilda - Rollin Verlinde
De Kerkuilenwerkgroep in actie
ook een late vorstperiode of het uitblijven van een zachte droge lente kan een negatieve impact hebben op het aanzetten tot broeden. Zo heeft in 2013 door tegenvallend weer amper 25% van de kerkuilen gebroed. Er werd gevreesd dat de populatie een flinke dreun had gekregen door
© Vilda - Rollin Verlinde
gecontroleerde nestkasten een broedende kerkuil herbergt. In het verleden waren er nog andere dodelijk strenge winters, maar die zijn nu niet zo streng meer als vroeger. Het merendeel van de populatie overleeft nu een gemiddelde winter. Maar
april/mei/ juni 2017
dendriet 9
© Vilda - Rollin Verlinde
Kerkuil vliegt schuur binnen
een kleine muizenpopulatie en dus een tekort aan voedsel. De kerkuilen bleven dan wel op post in 2013, maar door voedseltekort gingen ze voor één jaar minder over tot broeden. Maar in het volgende jaar was de kerkuilpopulatie, dankzij een zachte winter en de vele muizen, terug op het peil van 2012. Kerkuilen kunnen in goede muizenjaren tot acht jongen in één keer grootbrengen en verschillende broedsels per jaar hebben. Dit flexibel broedgedrag doet de populatie telkens weer opveren.
Kraambezoek
De nestkasten worden jaarlijks bezocht om de jongen te tellen en te voorzien van een individuele ring. Deze inventarisatie geeft een goed zicht op de populatieschommelingen en op eventuele bedreigingen. Zo zijn er steeds meer kauwen die nestkasten kraken en opvullen met een takkennest. Het groeiend aantal steenmarters rooft eieren en jongen. Dit vraagt extra creativiteit bij de plaatsing van nestkasten, maar de natuur is ons meestal nog te slim af. Een degelijke oplossing om duiven, kauwen en steenmarters te weren, is nog niet gevonden. Dankzij de plaatsing van nestkasten en de opvolging van het broedsucces krijgen we een mooi beeld van de kerkuilpopulatie in Vlaanderen. Hoe groter het aantal gegevens, hoe meer we te weten komen over de broedbiologie en evolutie van de kerkuil in Vlaanderen. Sedert 1995 zijn ook in Oost-Vlaanderen honderden nestkasten geplaatst. Daarvoor werd nauw samengewerkt met de Regionale Landschappen. De kerkuil is vanaf
10 dendriet
april/mei/ juni 2017
2000 stelselmatig meer en meer kasten in gebruik gaan nemen. Momenteel is 30% van de gecontroleerde nestkasten bezet. Terwijl het aantal broedkoppels in 2000 nog maar 80 was, telden we in 2016 al 161 geregistreerde broedgevallen. Door het ontoegankelijk maken van kerkzolders, was de kerkuil genoodzaakt andere locaties op te zoeken. Deze vond hij in de veel rustiger gelegen boerderijen en schuren aan de rand van de gemeenten waar ook de muizen dichter bij de hand zijn. Daar is meer muizenrijk grasland en de kippen lopen er nog vrij rond buiten. Ook muizen en ratten profiteren van graanresten en ander kippenvoeder.
In de Denderstreek
Hoe zit het nu met de kerkuil in de Denderstreek? Het aantal kerkuilen lijkt er vrij stabiel gebleven. Momenteel zijn er 35 nestlocaties geteld die ooit bezet zijn door een kerkuil. Daarvan waren er in 2016 maar 11 bewoond, en 4 van deze broedkoppels woonden in nestkasten. 2016 was een topjaar voor de kerkuil. We telden in OostVlaanderen een kwart meer uilen dan de jaren voorheen. Niet in de Dendriet-regio. Daar blijven de aantallen de laatste 10 jaar tussen 4 (2009) en 12 (2007) broedgevallen schommelen. Dit komt voornamelijk doordat er in de Denderstreek geen extra inspanning werd gedaan om meer nestkasten te plaatsen. Maar daar komt verandering in! Ook in onze regio worden de handen in elkaar geslagen om de kerkuil als broedvogel te behouden. En jij kan helpen!
Gezocht: landbouwers die een kerkuil verwelkomen
De milieuraad van Ninove heeft samen met het ANB en Natuurpunt een paar jaar geleden een aantal kerkzolders vleermuis- en kerkuilvriendelijk ingericht. Eigenaars van geschikte nestlocaties mogen zich bij de stad aanmelden voor de eventuele plaatsing van een nestkast. Ook Aalst is in gang geschoten. Op initiatief van de provincie Oost-Vlaanderen en in samenwer-
king met het regionaal landschap plaatst de agrobeheergroep De Faluintjes bij bereidwillige landbouwers minstens 20 extra nestkasten. Dit zou in het beste geval na 3 jaar 7 extra broedplaatsen kunnen opleveren; bijna een verdubbeling van het huidige aantal. Er worden ook bijkomende kleine landschapselementen aangelegd zoals hagen, houtkanten, knotwilgenrijen, ruige graslanden en natuurlijke bermen. Deze actie komt van de werkgroep natuur van het project Landschap van Erembald tot Kravaalbos, waarin de natuur- en de landbouwsector samenwerken om de kerkuil te helpen. Want de kerkuil blijft nog altijd een graag geziene gast bij vele landbouwers omdat hij muizenpopulaties onder controle houdt. Kerkuilen veroorzaken ook geen overlast. Landbouwers en particulieren die graag een familie kerkuilen willen herbergen in hun schuur of stal, krijgen het bezoek van een vrijwilliger van Natuurpunt of de kerkuilenwerkgroep. Die kan inschatten of de voorgestelde locatie geschikt is voor het plaatsen van een kerkuilnestkast. Bijkomende suggesties zijn welkom bij de stad Aalst. Een stal of schuur
moet aan bepaalde voorwaarden voldoen om in aanmerking te komen: minstens 4 meter hoog, rustig gelegen en de uilen moeten het hele jaar kunnen binnenvliegen in een (half)open schuur, via ramen of door een gat in de gevel. De omgeving heeft best veel omliggend grasland en ligt minstens een kilometer verwijderd van grote wegen.
Ook gezocht: handige Harry’s zonder hoogtevrees
De plaatsing van grote nestkasten en de controle van broedgevallen op grote hoogte is speciaal werk voor vrijwilligers zonder hoogtevrees en met het juiste materiaal (ladder, klimharnas). Wie heeft een hart voor de kerkuil en is bereid om een handje toe te steken voor moeilijke locaties? Laat het weten aan Johan Lefebvre: johan.lefebvre@scarlet.be, 0471 55 95 24.
Meer weten?
www.kerkuilwerkgroepvlaanderen.be Johan Lefebvre en Rik De Baere
april/mei/ juni 2017
dendriet 11
Hernieuwbare energie voor uw bedrijf Haalbaarheidsstudies en advies inzake biomassa, zonne-energie en windenergie voor bedrijven (ook KMO’s) Zero Emission Solutions bvba Frits De Wolfkaai 8/24, 9300 Aalst Tel +32 (0)53 41 66 66 Fax +32 (0)53 41 66 00 www.zeroemissionsolutions.com
Uw partner in advies & opleiding Leopolddreef 54
9290 Berlare
Kwaliteitzorg
ISO 9001 - EFQM
Milieumanagement Veiligheid & Gezondheid Energie & CO2
ISO 14001 - EMAS VCA – OHSAS 18001
ISO 50001 – CO2 Prestatieladder
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen ISO 26000 Interim Management Inspectie & Labo
ISO 17020 – ISO 17025
www.cryus.be info@cryus.be 0472/70.20.00
DENDERKALENDER
uur van vertrek
plaats van afspraak
bijzonderheid
toelichting
contactpersoon
gids
zeker meebrengen
Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen e 1 (e 2 per gezin), tenzij expliciet anders vermeld. Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig. Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk (e o,o7 per km/persoon).
zondag 2 april
zondag 9 april
Lentedrinkwandeling Hogedonk
Net terug uit Afrika
afd. Aalst
10:00-12:00
Wiezebrug Disgenaatdreef, Herdersem
afd. Erpe-Mere
14:30-17:00
We maken een wandeling door Aaigem
Dendermeersen, waar we de nieuwe poelen en hun gladde bewoners een bezoekje brengen, klinken we naar jaarlijkse gewoonte met een gratis drankje op de prille lente. Daan Stemgée – 0476 60 05 95 daan. stemgee@telenet.be Laarzen of stevig schoeisel
en luisteren naar het lied van de gevederde blijvers en vogels die net terug zijn uit het verre zuiden. Peter D’Hondt – 0477 88 97 46
zaterdag 15 april Bomentocht Solvaypark Terhulpen en Tournay-Solvaypark Bosvoorde
afd. Ninove
vrijdag 7 april afd. Erpe-Mere
20:30-22:30
Wachtbekken bij
Oudenaardsesteenweg 253, Erpe Bij geschikt weer stellen we de nachtvlinderval op. De bedoeling is zo veel mogelijk nachtvlinders te lokken, om ze te bekijken, te fotograferen en indien mogelijk op naam te brengen. De volgende morgen, zaterdag 8 april van 7 tot 10 uur, bekijken we de vangst uit de nachtvlinderval. Kijk op onze Facebookpagina of de activiteit doorgaat Peter D’Hondt – 0477 88 97 46
09:00-17:00
Parking Oud-Gemeentehuis, hoek Gemeentehuisstraat/Kwadestraat-Zuid, Meerbeke Daguitstap naar Solvaypark Terhulpen en Solvaypark Bosvoorde, op zoek naar oude speciale prachtige en merkwaardige bomen. Bomenkenner en gids Geert Rohaert neemt ons op sleeptouw. Wie vroeger al eens meeging, weet dat dit een TOP-uitstap is, door het speciale bomenaanbod én door de kennis van de gids! Geert Rohaert – geert.rohaert@telenet.be Kris De Wit – 0470 19 10 97 We rijden via carpooling. Lunchpakket meebrengen!
zondag 9 april Natuurstudie wilde flora
plantenwerkgroep Allium
8:30-12:00
Parking stedelijke begraafplaats, Leo
De Bethunelaan, Aalst
Inventarisatie Km Hok E4 21 14 Liedekerke / Liedekerkebos & Bosreservaat Peter Tolleneer – 0498 40 83 28 allium@belgacom.net Laarzen, flora, vergrootglas
zondag 9 april Lente in de Wellemeersen
afd. Affligem-Liedekerke
07:00-09:00
Kluiskapel in Hekelgem/Erembodegem
Wandeling voor vroege vogels met
Wim Van Grieken – 053 77 70 06 Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be
zondag 23 april Pannenkoekenslag JNM
JNM NiGer
13:00-19:00
Parochiale zaal, Grimmingeplein, Grimminge Doen de aprilse grillen bij JNM NiGer de neusvleugels trillen, dan kan de beste grill niet baten: het aroma komt van een stel bakplaten. Een uitstapje naar Grimminge voor heerlijk verse pannenkoeken, voor een heerlijk smulfestijn, biologisch en lokaal! Jenna Vergeynst jennavergeynst@gmail.com zondag 23 april
Natuurstudie wilde flora
Voorjaar in het Raspaillebos
zaterdag 22 april
Spoortunnel Wijmenierlaan,
aansluitend ontbijt. Prijs €6.
Walter Roggeman Vooraf inschrijven
afd. Boven-Dender
plantenwerkgroep Allium
afd. Denderleeuw
Denderleeuw
Dauwwandeling in het Kluisbos
zaterdag 22 april
9:00-17:00 Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst Inventarisatie Km Hok E4 21 23 Liedekerke-Ternat (St-Katherina- Lombeek) /Liedekerkebos & Bosreservaat & Hertigembos Dagtocht in samenwerking met de Nationale Werkgroep Botanie Peter Tolleneer – 0498 40 83 28 allium@belgacom.net Laarzen, flora, vergrootglas, picknick!
14:00-17:00
bloementapijt. Info over voorjaarsbloeiers en over het nieuw project van Natuurpunt Lede. Yvette Saerens – 0479 30 24 77
zondag 23 april
Kerk Aaigemdorp, Aaigem
Na een wandeling door de
Nachtvlinders in het wachtbekken
14:00-17:00
De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge
De lente kleurt het Raspaillebos
wit, geel en blauw. Bosanemoon, slanke sleutelbloem, wilde hyacint en de eerste daslook staan volop in bloei. Maar ook zeldzamere soorten als eenbes, keverorchis en paarse schubwortel zijn te zien. Na de wandeling is iedereen welkom op de pannenkoekenslag van JNM in de parochiezaal van Grimminge. Koen Steenhoudt – 0472 90 80 57 koen.x.hilde@gmail.com
Hyacintenwandeling Paepegembos
zondag 23 april
afd. Lede
Oorlogsverleden versus natuur in Neigembos
Wandeling met uitleg over de
14:30-16:00
voorjaarsbloeiers in de Wellemeersen. Eric De Tré – 053 66 04 32 Laarzen of stevig schoeisel
Gezellige en heerlijk geurende
afd. Ninove
Hoek Benedenstraat, Papegem Lede
wandeling door een prachtig
14:00-17:00
Kapel van Bevingen, Bevingen bij
april/mei/ juni 2017
dendriet 13
zondag 7 mei
huisnummer 19, 9403 Neigem
Het Neigembos is nu op zijn mooist door de massa's voorjaarsbloeiers met hun prachtige kleuren. De zangvogels komen terug uit hun winterkwartieren, de eerste vlinders fladderen rond, de natuur ontwaakt uit zijn winterslaap! Gids Wouter Mertens vertelt er meer over. Het Neigembos speelde ook een rol in de 2 wereldoorlogen. Er zijn hier en daar nog relicten. Gids Luc Barbé heeft zich verdiept in het oorlogsverleden van het bos en vertelt enkele anekdotes en verhalen. Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be
Vroege ochtendwandeling in de SintOnolfspolder
afd. Dendermonding vogelwerkgroep Cinerea
6:00-10:30
Tijsluis aan monding Nieuwe Dender, kant van Appels (tussen Maaistraat en Sint-Onolfsdijk) Ochtendwandeling geleid door vogelwerkgroep Cinerea met speciale aandacht voor watervogels en voorjaarsvogels. Bart Dierickx – 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be zondag 7 mei
zondag 23 april
Natuurstudie wilde flora
25 jaar Honegem
afd. Aalst, Erpe-Mere en Lede
Parking stedelijke begraafplaats, Leo
14:00-17:00
Honegemstraat – Molenweg, Erpe
Opendeurdag naar aanleiding van de
plantenwerkgroep Allium
8:30-12:00
25ste verjaardag van het natuurgebied Honegem. Doorlopend wandelingen door de hooilanden en langs de nieuwe poelen die eenmalig publiek toegankelijk zijn. Sta er oog in oog met de Draak van de Honegem: de kamsalamander. Bezoek de infostands en proef lekkere streekproducten. Rik De Baere – 0476 88 71 29
maandag 1 mei Gezinswandeling in de Heidemeersen
afd. Dendermonding
Liedekerke-Ternat(St-Katherina- Lombeek)/ Kruisbeek – Hollebeek Peter Tolleneer 0498 40 83 28 allium@belgacom.net Laarzen, flora, vergrootglas
10:00-12:00
afd. Aalst
Hof te putte, Putstraat 161, Meldert
Een boswandeling met oor voor het
voorjaarsconcert van bosvogels.
Basisschool Ten Berge,
Galgenbergstraat 39, Berlare Wandeling met aandacht voor flora en fauna. We bezoeken de nog resterende rivierduinen: ’t Stampkot en de 'Hoge berg', met zijn voorjaarsflora van o.a. meiklokje, dalkruid, salomonszegel, gevlekte aronskelk, en het Sigma-gebied Paardeweide. Stefaan Thibau – 0478 65 17 00 stefaan.thibau@skynet.be,
Stad Aalst – 53 77 93 00
vrijdag 5 mei Nachtvlinders in het wachtbekken
afd. Erpe-Mere
21:30-23:30
Wachtbekken bij
Oudenaardsesteenweg 253, Erpe Bij geschikt weer stellen we de nachtvlinderval op. De bedoeling is zo veel mogelijk nachtvlinders te lokken, om ze te bekijken, te fotograferen en indien mogelijk op naam te brengen. De volgende morgen, zaterdag 6 mei van 7 tot 10 uur, bekijken we de vangst uit de nachtvlinderval. Kijk op onze Facebookpagina of de activiteit doorgaat Peter D’Hondt – 0477 88 97 46
april/mei/ juni 2017
nu het lente is, willen ze van kikkerbil.
Hyla-kenner Robert Jooris vertelt alles
over de kikkerliefde.
Er zijn kikkerdrankjes te verkrijgen en een kikkergadget voor elke bezoeker Yvette Saerens – 0479 30 24 77
zaterdag 13 en zondag 14 mei Opentuindagen Wildeplantentuin in Deftinge
afd. Boven-Dender
Doorlopend van 10 tot 16 uur
Ottergemstraat 84, Deftinge (Lierde)
Johan Vander Heyden stelt zijn
wildeplantentuin open. Kom langs en doe inspiratie op om ook jouw tuin ecologischer en milieuvriendelijker te maken. Doorlopend ook mogelijkheid tot proeven en aankopen van het Iffraken, het tripelbier gebrouwen door en voor Natuurpunt Boven-Dender, en het appelsap van de Everbeekse Bossen. Johan Vander Heyden – 0477 25 06 88 j.vdheyden@telenet.be
zondag 14 mei Wandeling door het natuurgebied Koudenbergbeekvallei
afd. Affligem-Liedekerke
zondag 7 mei Vogelconcert in Kravaalbos
Ornitholoog Walter Roggeman
14:00-17:30
14 dendriet
De Bethunelaan, Aalst
Inventarisatie Km Hok E4 21 12
13:45–17:00
Klokkentoren van de Abdij van
Affligem
Tal van voorjaarbloeiers staan volop
in bloei: boshyacint, salomonszegel, eenbes, daslook, enz. Erik Van Wezenmaal Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be
zondag 7 mei
zondag 14 mei
Lentebloeiers in Moenebroek
Landschapswandeling
afd. Boven-Dender
afd. Erpe-Mere
14:00-17:00
14:30-17:00
We vertrekken aan de kerk om via het
Infobord, kruising Moenebroekstraat-
Moorhofstraat, Schendelbeke Begin mei is ideaal om veel planten in bloei te zien in Moenebroek. In de bossen vindt men de typische voorjaarsflora zoals slanke sleutelbloem, dotterbloem, goudveil en paarse schubwortel. In de hooilanden bloeien o.m. echte koekoeksbloem, pinksterbloem en brede orchis. Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com
vrijdag 12 mei Kikkersymfonie in het Park van Mesen, Lede
afd. Lede
20:00-22:00
In Mesen ligt een vijver en daar
kwaken de kikkers als een hel! Slapen ze kikkers niet? Praten ze met elkaar of is het iets anders? Die beestjes hebben de hele winter liggen slapen en
Kerk Erondegemdorp, Erondegem
bos en de spoorwegkouter kennis te maken met de verschillende landschappen. Peter D’Hondt – 0477 88 97 46
20 tot 27 mei Reis naar Oostenrijk "Op zoek naar vrouwenschoentjes"
afd. Lede
Volledige uitleg in vorige Dendriet. Verplicht inschrijven tot 25 april. Plaatsen zijn beperkt 0479 30 24 77 of 0473 52 14 88 of saerens_yvette@hotmail.com
zondag 21 mei Natuurstudie wilde flora
plantenwerkgroep Allium
8:30-12:00
Parking stedelijke begraafplaats, Leo
Uitneembare Uitneembare wandelkaart wandelkaart
Everbeekse bossen
Welkom in de Everbeekse bossen Op een steenworp van de taalgrens ligt een verzameling van middelgrote en kleinere bossen die zich uitstrekken over Everbeek. De bossen zijn oud, de natuurpracht is er enorm. In het voorjaar laten wilde hyacinten en bosanemonen de bosgrond schitteren. Een uitgekiend moment om dit natuurgebied te ontdekken! en de rivierdonderpad. En de vochtige bosbodems trekken ook andere pareltjes aan. Hou je ogen open voor een vuursalamander, waterspitsmuis of bronlibel.
Danny Declercq
Samen vormen het Hayesbos, het Trimpontbos en het Steenbergbos de kerngebieden van de Everbeekse bossen. Deze bossen dragen een geschiedenis. Het zijn restanten van het vroegere Poodsbergbos, dat zich tot de vroege Middeleeuwen uitstrekte tussen Ronse en Everbeek. Wie de Everbeekse bossen bezoekt, geeft ogen én benen de kost. Verschillende bronbeken kronkelen zich een weg door de heuvels. De bossen bestaan vooral uit majestueuze beuken; maar ook zomereiken, haagbeuken, essen en populieren kom je er tegen. Ze worden omarmd door een kleinschalig landschap van weiden, akkers, houtkanten en charmante valleitjes. Het gebied is dan ook in trek bij heel wat dieren en planten. De bossen en hun omgeving herbergen zelfs soorten die het elders in Vlaanderen moeilijk hebben of al verdwenen zijn. Nu de lente aanbreekt, fleuren prachtige tapijten van wilde hyacinten en bosanemonen de bossen op. Typische dieren die je kan spotten in de streek zijn bosuil, wespendief, havik, houtsnip en verschillende soorten spechten. Ook de ree springt weer rond in Everbeek. Kijk je iets beter, dan zie je misschien wel een eikelmuis of een eekhoorn. In de bronbeken zwemmen enkele zeldzame vissen rond: de beekprik
Vuursalamander
Praktisch A Er zijn verschillende wandelingen uitgestippeld en bewegwijzerd, variërend van 1,5 tot 4,6 km. A Alle wandelroutes vertrekken aan Muiterij 4, 9660 Brakel (Everbeek), niet ver voorbij de kerk van Everbeek-Boven. Aan de kerk kan je ook parkeren. A De wandelpaden zijn het hele jaar toegankelijk. A Voorzie vooral in de winter of bij nat weer stevig schoeisel of zelfs laarzen. Door het reliëf en de vaak vochtige ondergrond is het gebied helaas niet toegankelijk voor rol stoelgebruikers. A Het gebied wordt beheerd door de werkgroep Everbeekse bossen.
Natuurpunt Liedekerke
Foto vooraan: Danny Declercq
zaterdag 3 juni
zaterdag 10 juni
Fietspuzzeltocht voor de hele familie
Loeren noar den toeren
De Bethunelaan, Aalst
Inventarisatie Km Hok E4 21 21 Liedekerke-Ternat(St-Katherina- Lombeek)/ Den Bos Peter Tolleneer – 0498 40 83 28 allium@belgacom.net Laarzen, flora, vergrootglas
zondag 21 mei Lente in het Osbroek
10:00-12:00
Kleine route en grote route. Leden betalen €6 (of €10 per gezin).
Door sterke telescopen kan je
Impedorp, Lede
Niet leden €7 (of €15 per gezin). Wim Van Lancker – 0485 69 35 84 Yvette Saerens – 0479 30 24 77
afd. Denderleeuw
zaterdag 3 juni
14:00-17:00
Infobord Burgemeester Frans Blanckaertdreef, Aalst Wandeling met uitleg over de plaatselijke flora en fauna. Peter Tolleneer – 0478 40 83 28 p.tolleneer@scarlet.be Laarzen of stevig schoeisel
donderdag 25 tot zondag 28 mei afd. Ninove met aandacht voor landschap, bijzondere planten op kalkhellingen, vogels, reptielen zoals adder en gladde slang, dag- en nachtvlinders. In de vorige Dendriet is er een volle pagina (p. 27) aan gewijd met alle info. Er zijn nog plaatsen vrij! Wil Je inschrijven? Mail naar: Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be
zondag 28 mei Dag van het Park “Het park, gelukkig dichtbij”
afd. Dendermonding
13:30
Kasteelpark, Dorp 1, Berlare
Donkoeverpark: voor en naast museum Donkmeer, Donklaan 123, Berlare (bij regenweer in de festivalhal) In samenwerking met de gemeente Berlare en vzw Durme. Dienst citymarketing - 09 342 92 40 zondag 4 juni Op verkenning in de Hoge Venen
Berlare, Tuinhier, vzw Durme en Oxfam Wereldwinkel. Dirk De Mesel – 0476 33 10 43 dirk.demesel@telenet.be
vrijdag 2 juni afd. Erpe-Mere
22:00-24:00
Wachtbekken bij
Oudenaardsesteenweg 253, Erpe
Bij geschikt weer stellen we de
nachtvlinderval op. De bedoeling is zo veel mogelijk nachtvlinders te lokken, om ze te bekijken, te fotograferen en indien mogelijk op naam te brengen. De volgende morgen, zaterdag 3 juni van 7 tot 10 uur, bekijken we de vangst uit de nachtvlinderval. Kijk op onze Facebookpagina of de activiteit doorgaat Peter D’Hondt – 0477 88 97 46
afd. Erpe-Mere
09:30-12:00
Hof Ter Vaerent, Honegemstraat 139, Erpe Iedereen kent de orchideeën op de vensterbank. In de weide vinden we echter soorten die er volledig anders uitzien. Samen met andere bloemen zoals echte koekoeksbloem en ratelaar genieten we van een schilderachtige bloemenpracht. Peter D’Hondt – 0477 88 97 46
afd. Aalst
zondag 18 juni Steengroeven in Lessen
Carpoolparking Kwalestraat-
Siesegemlaan, Aalst
Een dag vullend programma met wandelingen vanuit het Natuurcentrum van Botrange door de Hoge Venen met gespecialiseerde gidsen. €30 voor vervoer met bus, ontbijt en aperitief. Avondmaal op eigen kosten in lokaal restaurant. Breng lunchpakket mee. Beperkt aantal plaatsen, inschrijving vereist! Erik Van Assche – 0476 50 48 33 van.assche.erik@telenet.be
afd. Boven-Dender
14:00-17:00
Station, Rue René Magritte, Lessines
Traditionele wandeling langs de steengroeven van Lessen met aandacht voor de geologie en de fauna en flora van de streek. We bezoeken ook een opgevulde groeve die stilaan uitgroeit tot een prachtig natuurreservaatje. Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be
zondag 18 juni
zondag 4 juni
Wandeling in de Heidemeersen
Bomentocht in de provincie Namen
afd. Ninove
afd. Dendermonding
14:00-17:00
Basisschool Ten Berge,
09:00-18:00
Parking Oud-Gemeentehuis, hoek
Nachtvlinders in het wachtbekken
zondag 11 juni Orchideeën bewonderen
7:00-22:00
In samenwerking met de gemeente
doorlopend van dicht de capriolen komen bekijken van de jonge slecht valken op en rond de St. Jozefskerk. Rik De Baere – 0476 88 71 29 rik. debaere@telenet.be
afd. Dendermonding
14:00
Verschillende prachtige wandelingen
Esplanadeplein, Aalst
Week van het Insect 'Kriebelende kruipers’
Gezinsmeerdaagse naar de Fagne-Famenne
afd. Aalst
afd. Lede
Start vanaf 13 uur, aankomst tot 17 uur
Gemeentehuisstraat/Kwadestraat-Zuid in Meerbeke Daguitstap met bomenkenner Geert Rohaert. Geert neemt ons mee naar merkwaardige oude en speciale bomen in de provincie Namen. Geert Rohaert – geert.rohaert@telenet.be We rijden via carpooling. Lunchpakket meebrengen!
zondag 4 juni Grassen en plassen in Honegem
afd. Aalst
10:00-12:00
Honegemstraat 108, Aalst
Een wandeling met oog voor wat bloeit in de hooiweides en groeit in poelen. Peter D’Hondt – 0477 88 97 46
Galgenbergstraat 39, Berlare
Natuurgids Geert Vergote nodigt jullie
uit voor een rivierduinenwandeling in het natuurgebied de Heidemeersen. Geert Vergote – 474 27 69 36 gvergote@skynet.be Stevige wandelschoenen zijn aan te raden. Een flesje water brengt verfrissing op warme dagen
zaterdag 24 en zondag 25 juni Open Eco-tuin
afd. Affligem-Liedekerke
10:00-18:00
Boerenkrijglaan 48, Liedekerke
Erik De Block stelt zijn ecologische tuin open. Je komt toch ook mee genieten? Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be
april/mei/ juni 2017
dendriet 19
zondag 25 juni Open Kaart, regio onder de loep
Chris Van De Velde – 0486 920 590
Doorlopend 12:00-18:00
Natuurbeheer Heidemeersen
De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge
tentoonstelling die bezoekers aanmoedigt om het gebied rond de Helix te ontdekken, te onderzoeken en in kaart te brengen. Er zijn uitgestippelde wandel- en fietsroutes. Op verschillende locaties zijn pop-up onderzoekslabo’s opgezet waardoor je de omgeving anders gaat ontdekken en beleven. In de Helix kan je de tentoonstelling bezoeken en is er nog veel anders te beleven. www.dehelix.be
NATUURBEHEER Elke zaterdag
Natuurbeheer in onze natuurgebieden
afd. Lede
9:00
Plaats wordt op tijd meegedeeld
20 dendriet
april/mei/ juni 2017
Natuurbeheer
zaterdag 8 april
afd. Boven-Dender
De Helix opent een permanente
zondag 14 mei
Natuurbeheer.
afd. Affligem-Liedekerke Zie zondag 9 april.
afd. Dendermonding
9:00-12:00
zondag 11 juni
Basisschool Ten Berge,
Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot. Vooraf contact nemen Stefaan Thibau – 0478 65 17 00 of Dirk De Mesel – 0476 33 10 43
Natuurbeheer
afd. Affligem-Liedekerke Zie zondag 9 april.
zaterdag 17 juni Natuurbeheer Sint-Onolfspolder
zondag 9 april Natuurbeheer
afd. Affligem-Liedekerke
8:30-12:30
Plaats van afspraak wordt tijdig
meegedeeld
Natuurbeheer in een van onze reservaten. Drank en een tussen doortje worden aangeboden. Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be
afd. Dendermonding
9:00 en 14:00
Sint-Onolfsdijk, Tijsluis kant van
Appels, aan monding Nieuwe Dender
Afvoer maaisel met het oog op de
omvorming naar dottergrasland.
Vooraf contact nemen Bart Dierickx – 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be
Open kaart
Regio onder de loep
Kom naar de openingsexpo op 25 juni Het Vlaams kennis- en vormingscentrum voor natuur en milieu De Helix in Grimminge opent deze zomer de expo “Open kaart. Regio onder de loep”. Bezoekers krijgen er de kans om de omgeving van De Helix te leren kennen. Kom zeker eens langs!
In kaart gebracht
De expo moedigt inwoners, bezoekers en vrijwilligers aan om het gebied rond De Helix te ontdekken, te onderzoeken en in kaart te brengen. De onderzoeksregio omvat vijf deelgemeenten van Geraardsbergen: Schendelbeke, Onkerzele, Idegem, Grimminge en Zandbergen. De resultaten van deze ontdekkingen worden samengebracht in een dynamische expo, opgebouwd volgens het model van OpenStructures, en ontworpen door Thomas Lommée en Tim Knapen. Hoe leven mens en natuur samen? Welke ervaringen, bekommernissen en ideeën leven in deze regio? Uit het onderzoek kunnen nieuwe ideeën en initiatieven ontstaan voor het samenleven van mens en natuur in deze streek.
Feestelijke opening op 25 juni
De Helix nodigt je uit voor de feestelijke opening van deze nieuwe expo op zondag 25 juni 2017 van 12 tot 18 uur. Op dit openingsfeest komen volwassenen, jongeren, kinderen en gezinnen zeker aan hun trekken. Er zijn diverse wandelroutes en een fietsroute uitgestippeld en op verschillende locaties worden pop-up onderzoekslabo’s opgezet waar-
bij je de omgeving vanuit een ander perspectief kan ontdekken. Wandelaars en fietsers worden onderweg getrakteerd op animatie en muziek. In De Helix zelf kan je de nieuwe expo bezoeken, maar ook deelnemen aan verschillende workshops voor volwassenen en kinderen, de infostands en de boerenmarkt met streekproducten bezoeken of gewoon genieten van de sfeer met een hapje en een drankje.
Kruis deze dag dus alvast aan in je agenda! Ben je graag op de hoogte van het programma van het openingsfeest? Meld je dan aan via de website www.dehelix.be.
april/mei/ juni 2017
dendriet 21
22 dendriet
april/mei/ juni 2017
Natuurgebied Honegem viert 25ste verjaardag
Honegem bestaat 25 jaar en dat wordt gevierd. Het natuurgebied is sowieso al een pareltje om te ontdekken. Je wandelt er langs hagen, knotwilgen, bosjes en poelen. Daar schuilen heel wat zeldzame soorten, zoals de kamsalamander. Maar op 23 april wordt een bezoek aan Honegem pas echt uniek. De poorten gaan open en je mag voor één keer van de wandelroutes afwijken. Kinderen kunnen zich uitleven en vrijwilligers vertellen je alles wat je maar wil weten. Een topdag voor het hele gezin! Levendige natuur
In het grensgebied van Lede, Erpe-Mere en Aalst, ligt het natuurgebied Honegem. Een brok natuur waar het elk seizoen genieten is van een gevarieerd landschap. Typisch aan de Honegem zijn de vele hagen, knotwilgen, bosjes en levendige poelen. In het beschermd landschap Honegem-Solegem leven veel bijzondere dieren en er bloeien zeldzame planten. Deze hoge biodiversiteit is gevormd door de centrale oude turfputten en de twee meanderende beken die het gebied doorkruisen. Natuurgebied Honegem werd omwille van zijn hoge natuurwaarde zelfs aangemeld bij Europa als speciale beschermingszone in het Natura 2000-netwerk. De natte bostypes met de zeldzame bosgeelster en de bloemrijke graslanden vol orchideeën zijn Europese topnatuur! De voorloper van Natuurpunt, De Wielewaal, begon al in 1992 met de eerste terreinaankopen en werkte sindsdien gestadig aan het uitbouwen en in stand houden van de natuurwaarden. Dat leverde prachtige resultaten op die we graag willen tonen. Via de bewegwijzerde wandelroute over het dichte netwerk van rustige buurtwegen is iedereen het hele jaar welkom. Er is keuze tussen een blauwe route over verharde wegen, bruikbaar voor kinderwagens en rolstoelen, en een ruigere, rode route voor wie zijn of haar voeten wil vuil maken.
Off-road
Op zondag 23 april blaast natuurgebied Honegem 25 kaarsjes uit. En voor die gelegenheid mag je de wandelroutes eens verlaten en staan voor één keer de poorten open. Een unieke kans om achter de schermen te komen kijken. Tijdens doorlopende wandelin-
gen kan je de bloemrijke hooilanden, de poelen en hun glibberige bewoners bezoeken. Onderweg wachten de vrijwilligers van Natuurpunt je in het prachtige landschap op voor meer uitleg over de boeiende natuur in de bloemrijke hooilanden, aan de vogelkijkhut en in de natte bosjes. We vertrekken langs de molenbeek aan de authentieke 18de-eeuwse vierkantshoeve, op de hoek van de Honegemstraat en de Molenweg in de wijk Honegem in Erpe. Je kan er met een heerlijk gratis bio-biertje en pannenkoek rondkuieren langs informatiestands en demonstraties. Er zijn aparte kinderactiviteiten. Van 14 tot 16 uur is er doorlopend vertrek voor de bewegwijzerde wandeling die ongeveer 2 uur duurt. Goede wandelschoenen of laarzen zijn altijd nuttig. Vergeet ook je verrekijker en fototoestel niet.
De Draak van Honegem
De mascotte van Honegem is de kamsalamander, de grootste watersalamander van het land. Vijf jaar geleden, op de twintigste verjaardag van Honegem, werden de eerste plannen gesmeed om voor deze “Draak van Honegem” een poelennetwerk aan te leggen. Natuurpunt werkte een poelenproject uit en verwierf de gewaardeerde financiële steun van de Vlaamse overheid en van de provincie Oost-Vlaanderen. Ook de drie betrokken gemeenten verleenden april/mei/ juni 2017
dendriet 23
ken aangeplant door Natuurpunt-vrijwilligers. En wat goed is voor de kamsalamander, is ook goed voor de rest van natuur. De kieskeurige kamsalamander fungeert als een paraplusoort. Als hij het naar zijn zin heeft dan voelen ook minder kieskeurige amfibieĂŤn, libellen en andere waterdieren zich goed thuis in de Honegem. ondersteuning. Daardoor konden we vorig jaar een tiental nieuwe poelen graven, verspreid over de laagst gelegen vochtige delen van Honegem. Deze nieuwe poelen fungeren als broedplaats voor de kieskeurige kamsalamander. Hij geeft de voorkeur aan een variatie van vrij diepe heldere poelen met veel waterplanten. De poelen moeten tot ver in het jaar water bevatten, want de larven verlaten het water pas laat in de zomer. De poelen werden aangevuld met begeleidende houtkanten. De kamsalamander heeft namelijk drogere ruigtes en bosjes nodig als winterschuilplaats. Daarvoor werden 2000 bomen en strui-
24 dendriet
april/mei/ juni 2017
25 jaar Honegem: praktisch
A 23 april van 14 tot 18 uur, brug Molenbeek,
Honegemstraat in Erpe.
tot 16 uur; met mountainbuggy mogelijk.
nen parkeren in de Kattelinnestraat in Erpe.
A Inschrijven is niet nodig. A Wandelingen vertrekken doorlopend van 14 A Kom zo veel mogelijk met de fiets. Auto’s kunA Meer weten?
www.honegem.be info@honegem.be 0479 30 24 77 Rik De Baere
Paddenstoelencursus voor beginners
Interesse? Schrijf je snel in want het aantal plaatsen is beperkt.
Raadpleeg onze site
natuurpunt-boven-dender.be/kalender.html of stuur een bericht naar willem.boonen@skynet.be
Een weetje: de echte honingzwam (Armillaria mellea) is een parasiet die zwakke bomen infecteert en ziek maakt. Als de boom dood is, leeft de paddenstoel verder als saprofyt. Het mycelium geeft een beetje licht en zou in WO1 gebruikt zijn als ‘zwakke’ lichtbron. Willem Boonen
Willem Boonen
Het hoogtepunt van de kleur- en vormenrijke zwammenperiode is de herfst. Dan kan je vele soorten ontdekken. De Dendervallei heeft heel wat gemengde bossen en plekjes met voedselrijk of schraal grasland. Elke paddenstoel die daar groeit, heeft zo zijn voorkeur voor een bepaald biotoop. Maar uitvissen welke soort je ziet, is niet altijd gemakkelijk. Met de cursus Paddenstoelen voor beginners (vanaf 19 oktober) leer je de soorten determineren. In twee lesavonden en twee excursies leert mycoloog Hans Vermeulen je op een aangename en aanschouwelijke manier hoe je een paddenstoel op naam kan brengen.
De echte honingzwam april/mei/ juni 2017
dendriet 25
Natuurpunt Ninove viert eerste km² natuur 1+1=3
Natuurpunt beheert meer dan 22.000 ha natuur, ongeveer 1,5% van de Vlaamse oppervlakte. Daarvan heeft ongeveer twee derde de veilige eigenschap van effectief verworven te zijn en wordt het overige gedeelte gehuurd. Dit verwerven is nodig: ondanks alle nationale en Europese natuurwetgeving verstaat de noeste Vlaming slechts één regel duidelijk: respect voor eigendom. De verhouding tussen erkend en nog niet erkend reservaat is ongeveer even groot, namelijk 2/3 ten opzichte van 1/3. Als je weet dat de gezamenlijke oppervlakte bij de fusie (december 2001) ongeveer 10.000 ha bedroeg, kan je dus zonder blozen stellen dat Natuurpunt de voorbije 15 jaar de door haar veilig gestelde oppervlakte natuur wist te verdubbelen. De fusie was dus een schot in de roos. In 15 jaar werd evenveel gerealiseerd als in de 53 jaar die daaraan voorafgingen (de eerste aankoop was in 1948). De fusie-aanname dat één plus één drie is, blijkt dus te kloppen.
Ninoofs inhaalmanoeuvre
Het aankoopbeleid van Natuurpunt Ninove kreeg pas echt vorm na de fusie. Met bij de start amper 3,5 ha natuur in beheer was er een hele weg af te leggen ten opzichte van bijvoorbeeld de buren van Denderleeuw, waar het reservaat van de Wellemeersen al aanzienlijke oppervlaktes had weten veilig te stellen voor de toekomst. Afdeling Geraardsbergen had intussen de grote reservaten in de Moenebroeken, de Rietbeemd in Deux-Acren, de Everbeekse bossen en het Raspaillebos. We hadden dus wat in te lopen. En dat deden we ook! Met de recente jaarwissel overschreden we in Ninove de vierkante kilometer. Ninove heeft nu 102 ha in beheer! Hiermee zitten we aan zowat 1,4% van het Ninoofs grondgebied. Je leest het goed: op 15 jaar tijd zijn we van quasi geen reservaat uitgegroeid tot een gemeente met een oppervlakte natuur in beheer die pal op het Natuurpuntgemiddelde zit!
26 dendriet
april/mei/ juni 2017
Hiervoor was een aankoopinspanning nodig die ongeveer het dubbele is van het Vlaamse gemiddelde. Natuurpunt Ninove verwierf jaarlijks gemiddeld ongeveer 5 ha natuur en heeft daarbovenop via het uitoefenen van voorkooprechten zowat 20 ha natuur in beheer gekregen. Volgehouden inspanningen lonen!
Meer en beter
Frederik De Coster
2017 is nu al een mijlpaal voor de vrijwilligersploeg van Natuurpunt Ninove. De afdeling heeft namelijk 102 ha natuur in haar beheer. Maar hoeveel natuur beheert Natuurpunt nu? Aan de hand van afdeling Ninove geven we wat cijfers om dit te duiden en in te schatten.
Een oppervlakte natuurgebied is maar één indicator. Nog belangrijker is of die natuur dan ook een betere bescherming en beheer krijgt. Populierbossen werden opgewaardeerd tot inheemse loofbossen, hooilanden werden in hun oude glorie hersteld, kansen werden gecreëerd voor kinderen om weer te spelen in de natuur, zeldzame planten en dieren kregen een duurzame duw in de rug. De drie reservaten (Dendervallei Ninove, Walputbeek en Beverbeek) kregen extra juridische zekerheid door de status van erkend natuurreservaat. In een uitgebreid plan kregen ze een visie van wat we er ooit mee willen realiseren, en een inventaris van de actuele natuurwaarden en de natuurwaarden die mogelijk zijn met een goed beheer. Dit plan wordt constant uitgevoerd op de verworven percelen en de evoluties op het terrein worden op de voet gevolgd en gemonitord. Deze werkwijze zit ingebakken in het natuurdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten en wordt toegepast door alle Natuurpuntafdelingen.
Frederik De Coster
Tapijt van daslook
Halfweg
Hebben we al iets bereikt? Jazeker! Zijn we er al? Neen, nog lang niet. Hoe meer gebieden we aan elkaar sluiten tot één robuust natuurgebied, hoe meer natuur weer overlevingskansen krijgt en zelfs kansen om zich te herstellen van de roofbouw van de voorbije 60 jaar. In Ninove bijvoorbeeld, hebben we minstens nog dubbel zoveel oppervlakte nodig om een aantal stabiele reservaten met voldoende buffer te realiseren. Zelfs als we het huidige aankooptempo zouden kunnen volhouden en het ondersteunend beleid heel de tijd vergelijkbaar zou blijven, dan nog is er nog eens 30 jaar nodig om deze basisvoorwaarde van 3 km² Ninoofse natuur te realiseren. Natuurpunt is goed in het volharden van inspanningen, maar toch mag het duidelijk zijn dat er nog een paar generaties na ons zoet zullen zijn om dat netwerk van natuurkernen en -verbindingen te realiseren.
Draag jij een steentje bij?
Koken, maar ook kopen kost geld. En met de verminderde gewestelijke subsidiepot (zie voorwoord) is onze eigen bijdrage jaar na jaar gestegen. Gelukkig kunnen we al die tijd een beroep doen op een stadsbestuur dat 10% van de aankopen subsidieert. Om onze inspanningen te kunnen volhouden hebben we ons de laatste jaren in de schulden gestoken. Graag blijven we onze inspanningen volhouden en daarom zijn
bijdragen van gulle schenkers meer dan ooit nodig. Net voor de grote vakantie plannen we binnen Ninove een actie om structurele sponsors te vinden, die maandelijks een kleine gift willen doen en op het einde van het jaar ongeveer de helft van hun giften via een fiscaal attest kunnen terugvorderen. Maar we zoeken ook nu al sympathisanten, zowel binnen als buiten Ninove, met een hart voor natuur in de eigen streek, die een eenmalige gift willen doen op de rekening van de Beverbeekvallei. Dit is momenteel een van onze regionaal meest dynamische projecten en kan het hardst een financieel steuntje gebruiken. Je gift steunt niet alleen de Ninoofse natuur, ze geeft ook onze vrijwilligers waardering en ademruimte! Dank alvast. Wouter Mertens
Je steun en waardering via een gift: A IBAN BE56 2930 2120 7588 - BIC GEBABEBB A Natuurpunt beheer, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen
A Vermelding: “PROJECTNUMMER 6241 – Beverbeekvallei Ninove”
A Voor elke gift vanaf € 40 wordt een fiscaal attest afgeleverd
april/mei/ juni 2017
dendriet 27
Aalst doet het
voor de bijen
Daan Stemgée
De derde Dendriet van 2016 was een themanummer met ruime aandacht voor bijen. Maar niet alleen Natuurpunt springt in de bres voor bijen. Ook onze steden en gemeenten zijn ons bijenvolkje goed gezind. Ze dongen zelfs mee naar de prijs van Bijenvriendelijkste gemeente van Vlaanderen. Aalst ging zowaar met de tweede prijs aan de haal! En da’s niet toevallig.
Op maat van de bijen
Liefst 31 gemeenten namen deel aan deze wedstrijd en dat waren er tien meer dan vorig jaar. De jury hield rekening met de bewuste keuze voor bijenvriendelijk groenbeheer zoals aanplanten van extra bomen, struiken en kruiden. Ook speciale aandacht voor een positieve communicatie over deze inspanningen en de mogelijkheden om de bijen het leven aangenamer te maken speelden mee in de beoordeling. Dat kan o.a. door het ondertekenen van een ‘bijencharter’ en de opmaak van een heus bijenplan. De deelnemende gemeenten werden beloond met
28 dendriet
april/mei/ juni 2017
een score van één, twee of drie bijen. Een selecte groep van vier gemeenten behaalde drie bijen: Beveren, Beersel, Genk en Aalst. Uit deze groep werd Beveren laureaat en Aalst knap tweede.
Plannen en realisaties in Aalst
Dit resultaat is het gevolg van een aantal inge- diende projecten en realisaties op het terrein: A het project Heuvelpark met aanleg van een bijenbos A het plaatsen van bijenvolken aan het politie huis na heraanleg van de omgeving met bij-vriendelijke bolgewassen
A de actie Aalst plant en plukt A de korte-ketenbrochure (H)eerlijk lokaal A de aanleg van een wilgenarboretum A plannen voor een bijenvriendelijke
schatten. Natuurpunt moedigt dergelijke samenwerkingsvormen actief aan en tracht lokaal goede relaties te onderhouden met de diverse spelers.
A plan voor een inventarisatiestudie rond
Tot slot werd in januari op de algemene vergadering en nieuwjaarsreceptie van Natuurpunt Aalst de laureaat bekendgemaakt van de Groene Ajoin. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan iemand die zich op het vlak van natuurbescherming, natuurbeheer of natuureducatie bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt. De prijs ging naar Ronny Verlé. De jury waardeerde in het bijzonder: A zijn educatieve bijdrage voor het grote publiek over het leven van bijen, wespen en hommels A bezieler van een succesvolle publieksactivi- teit over dit onderwerp in het natuurgebied De Hogendonk, waar hij ook bijenhouder is A zijn engagement in het natuurbeheer in Aalst A zijn professionele rol binnen de Aalsterse brandweer als bijen- en wespenspecialist. Voortaan wordt hij dus met de nodige eerbied aangesproken als Groene Ajoin.
natuurbegraafplaats en klimaatbos
solitaire bijen die wat onder de radar blijven.
Zonder bijen geen voedsel
Zulke projecten zijn nodig. Maar liefst 75 procent van de voedingsgewassen is afhankelijk van insecten voor bestuiving. Ook het departement Leefmilieu, Natuur en Energie vestigde speciale aandacht op het belang van bijen en honingbijen voor de bestuiving in natuurgebieden en land- en tuinbouwteelten. Bijen staan om verschillende redenen onder druk. Toch kunnen enkele eenvoudige ingrepen in natuurinrichting en groenbeheer voor de bijen het verschil maken en hun leefomstandigheden en habitats aanzienlijk verbeteren.
Krachten bundelen
Ons bijenvolkje – een complexe samenlevingsvorm – zal de toegevoegde waarde van de gebundelde inspanningen en samenwerking op verschillende niveaus naar waarde weten te
De Groene Ajoin
Peter Luyten
april/mei/ juni 2017
dendriet 29
’t Stampkot voor
30 jaar in erfpacht
’ t Stampkot, in de volksmond soms ook Konijnenberg genoemd, ligt ten zuidwesten van de dorpskern van Berlare en bestaat uit ongeveer 4 ha gevarieerd en waardevol duinhabitat. Sinds 2015 is die habitat erkend als natuurgebied. En binnenkort krijgt Natuurpunt het gebied voor 30 jaar in erfpacht! Een uniek duin
Stampkot verwijst naar een windmolen die in de 19de eeuw op de top van het duin werd gebouwd om olie te ‘stampen’ uit lijnzaad. Na het stoppen van deze activiteit werd hij volledig afgebroken. Het duin is een restant van een duinengordel die 12.000 jaar geleden ontstond uit het opwaaien van zand in de bedding van de meanderende Schelde. Het grootste deel van deze gordel werd in de laatste eeuw weggegraven voor wegen- en huizenbouw. Slechts enkele duinen bleven gespaard.
Meer dan een duin alleen
Kenmerkend voor het hele gebied is de schrale zandgrond met zijn typische flora en fauna. Het duin zelf steekt ongeveer 10 meter boven de rest van het gebied uit en is maar enkele aren groot. Links van het duin ligt nog een schraal weilandje van ongeveer 30 are; in de zomer een zee van geel en blauw, gevormd door biggenkruid en zandblauwtjes, die op hun beurt tientallen vlinders aantrekken. De rest is deels bos, bremstruweel en open ruimte met zandpartijen en tal van zand minnende planten. Typisch zijn ook de duizenden zandbijen die in de bodem een holletje maken.
Beheer
In 2009 hebben de gemeente Berlare en Natuurpunt de handen in elkaar geslagen om het gebied te beschermen en om een beheer uit te stippelen dat gericht is op het behoud en de versterking van de natuurwaarden,
30 dendriet
april/mei/ juni 2017
waarbij ook passieve recreatie een plaats krijgt. Natuurpunt stelde een beheerplan op en momenteel is fase 2 in volle uitvoering: het verwijderen van de acacia op het duin. Hierdoor valt meer licht op de bodem, zodat de zand minnende flora nog betere kansen krijgen.
Bescherming
’t Stampkot is sinds september 2015 wettelijk erkend als natuurreservaat. Bovendien werd het gebied ook officieel opengesteld voor passieve recreatie. Veel wandelaars en joggers hebben het gebied gevonden en tal van jeugdverenigingen komen er op bezoek voor openluchtspelen. Ook de ligging vlak naast de school Ten Berge is een pluspunt. Door erosie van het duin is fietsen niet langer toegestaan. Het toegangsbord met info is klaar en zal eerstdaags worden aangebracht aan de ingang. We wachten nog op de gemeente, die de opmaak van een erfpachtovereenkomst van 30 jaar voorbereidt. Graag zouden we de ondertekening ervan en de plaatsing van het infobord combineren en er een plechtig moment van maken waarbij de omwonenden, vrijwilligers en jijzelf worden uitgenodigd. Hou dus onze website www.natuurpuntdendermonding.be en FB-pagina www. facebook.com/dendermonding in de gaten! Er worden ook regelmatig gegidste wandelingen georganiseerd in het gebied. Snuister zeker eens door de Denderkalender. Tot in ’t Stampkot! Dirk De Mesel
Natuurpunt Denderstreek in actie…
Bomen planten in Honegem
De Groenen Ajoin gaat dit jaar naar Ronny Verlé, bijenhou- Glühweinwandeling in Vlekkem, Erpe-Mere der, brandweerman en vrijwilliger bij Beneden-Dender
Pannenkoekenwandeling in Lede
Winterwandeling in de Heidemeersen, Berlare