dendriet 2017 nr 4 jaargang 16

Afgiftekantoor Gent X - P109327

Driemaandelijks ledentijdschrift van Natuurpunt Denderstreek okt | nov | dec 2017

Retouradres: Dr. Haekstraat 37, 9200 Grembergen

an Dag v tuur de Na

nov 18-19

Elke boom telt Een blik op ons natuurbeheer

Expeditie Natuurpunt: in de voetsporen van Team Kamsalamander

Natuurpunt Denderstreek

Iedereen de kans geven om zich in te zetten voor onze natuur en landschappen door studie, educatie, beleid en natuurbescherming. Open, ongebonden en ruimdenkend. Daar staat Natuurpunt voor.

www.natuurpunt.be A www.denderstreek.waarnemingen.be A issuu.com/dendriet

AFDELINGEN

Aalst

Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be facebook: Natuurpunt groot Aalst Kern Faluintjes natuurpunt.aalst@gmail.com

Dendermonding

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be www.natuurpuntdendermonding.be facebook: Natuurpunt Dendermonding

Haaltert

natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 facebook: Natuurpunt Haaltert

Affligem-Liedekerke

Kern Affligem Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be Kern Liedekerke Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

Denderleeuw

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be

Erpe-Mere

Ilona Blondeel - 0487 10 79 54 ilona_blondeel@hotmail.com facebook: Natuurpunt Erpe-Mere

NATUURSTUDIE-WERKGROEPEN

Zoogdierenwerkgroep Denderstreek Diemer Vercayie 0499 14 73 60 diemervercayie@gmail.com

Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be / www.zwamvlok.be

Boven-Dender

Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com www.natuurpunt-boven-dender.be

Lede

Yvette Saerens – 0479 30 24 77 saerens_yvette@hotmail.com facebook: Natuurpunt Lede

Ninove

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be www.natuurpunt.be/ninovefacebook: Natuurpunt Ninove

Werkgroep amfibieën & reptielen Denderstreek

Plantenwerkgroep Allium

Werkgroep invertebraten WID

Vogelwerkgroep Cinerea

Koen De Maere - 0485 68 89 82 greatskua2002@hotmail.com

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.de.tre@telenet.be users.telenet.be/WID

Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net

Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be dhost.info/cinerea

NATUURPROJECTEN Giften voor het Reservatenfonds zijn welkom op rek-nr: BE56 2930 2120 7588 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar.

Beneden-Dender te Gijzegem/ Herdersem/Mespelare/Wieze/ Denderbelle - 4004 Daan Stemgée – 0476 600 595 daan.stemgee@telenet.be www.beneden-dender.be Beverbeekvallei te Aspelare/ Nederhasselt/Outer – 6241 Frederik De Coster 0486 57 04 53 fred_decoster@hotmail.com Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com Brede Schoren en Konkelschor te Berlare - 6616 Stefaan Thibau - 052 42 69 72

Dendervallei te Ninove - 6099

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Den Dotter/Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere - 6149

natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34

Everbeekse bossen - 6210 Koen Van Den Berge - 055 42 83 90 koen.van.den.berge@telenet.be Geelstervallei te Lede/Erondegem - 6657 Yvette Saerens – 0479 30 24 77 saerens_yvette@hotmail.com Gemene Meers te Idegem - 6647 Luc Favijts - 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be ‘t Groot Schoor te Grembergen - 6603 Tarcy Verstraeten - 052 21 11 11 Heidemeersen te Berlare - 6644 Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Honegem te Erpe-Mere/ Aalst/Lede - 6123 Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be Kapellemeersen te Erembodegem/ Teralfene – 6696 Peter Luyten – 0485 50 38 04 peter.luyten6@telenet.be Keelman te Denderhoutem - 6178

natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 Keelman-Noord 6690

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be

Kortelake te Overboelare - 6655

Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@skynet.be Mijlbeekbos/Krekeldries te Aalst – 6695 Evelien Kieckens - 0494 82 18 34 evelien.kieckens@telenet.be Moenebroek te Geraardsbergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@gmail.com Molenbeekmeersen te Denderleeuw/ Okegem - 6646

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be

Padde- en Porrebeekvallei te Dendermonde - 6652 Dirk De Mesel - 0476331043 dirk.demesel@telenet.be Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

Paepegembos - 6693 Yvette Saerens – 0479 30 24 77 saerens_yvette@hotmail.com Raspaillebos te Grimminge - 6164 Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 koen.x.hilde@gmail.com Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/Lessines - 6058 Godfried Merlevede - 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com Sint-Onolfspolder te Appels/ Dendermonde - 6623 Bart Dierickx - 052 21 03 81 bartdierickx@skynet.be Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be Wachtbekken 6 te Sint-Gillis Dirk De Mesel - 0476331043 dirk.demesel@telenet.be Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Georges Jacobs - 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85

bruno.debruyn@kindengezin.be Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net Wildebeekvallei 6658

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be

INHOUD

3 Plus est en vous 4 Het bos en de bomen 8 Expeditie Natuurpunt 11 Lesavond wintervoederen 13 Denderkalender 15 Middenkatern Honegem 21 Costa Rica 22 Mazenzele 26 Seizoenweetjes 28 Natuur proeven 30 Steenberg

dendriet

Dendriet is het blad voor de leden van negen afdelingen en zes studiewerkgroepen van Natuurpunt in de Denderstreek.

Meer weten? Contacteer de contactpersoon van jouw afdeling of een werkgroep.

Opmerkingen, aanmoedigingen, verhalen en foto’s? Stuur ze naar dendriet@telenet.be V.U.: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Gedrukt bij Druk in de Weer op 100% kringlooppapier met vegetale inkten.

Redactieraad Wouter Mertens – hoofdredacteur Han Lagring – redactiesecretaris Wim Van Grieken – denderkalender Wilfried Veldeman – lay-out Marc Symoens – corrector Mikol De Decker – adresbeheer Rik De Baere, Erik De Block, Dirk De Mesel, Bruno De Bruyn, Ilona Blondeel, Annie Janssens, Bob Lambrechts, Koen Steenhoudt, Yvette Saerens.

Werkten ook mee aan dit nr: Johnny Cornelis, Frederik De Coster, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Evelyne Fiers, Joost Mertens, Thijs Michiels, Daan Stemgée.

Foto cover: Lars Soerink

Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt van buiten de Denderstreek kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit laatste doe je door middel van een overschrijving van e 10 op rek-nr IBAN BE84 9731 7057 7059 van Dendriet, Huigeveldstraat 76, 9550 Sint-Antelinks, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

Plus est en vous Het was ‘du jamais vu’. Minister Schauvliege ingreep duidt, zo belangrijk. En communicedie het draagvlak voor natuurbehoud, waar ren, dat doen we! Je leest er meer over in deze ze eigenlijk zelf aan hoort te werken, met haar Dendriet. eigen onbezonnen uitspraken volledig onderOns negatief bossaldo van de voorbije jaren was vrijwel volledig toe te schrijven aan het uit haalt. Met haar dooddoener “Natuurpunt project Averbode Bos en Heide, waar monois de grootste ontbosser” sluit ze aan bij een zorgwekkende internationale tendens, waartone, ecologisch waardeloze percelen – met toestemming van onze minister nota bene – bij fake news het gebrek aan onderbouwde worden omgevormd tot heide die zowel qua kennis moet verdoezelen. Met dergelijke uitbeleving als ecologisch hoogwaardig is. Hoe spraken zaagt de minister stilaan de groene kan je een bos dat gekapt wordt voor industrie tak door waarop ze zit. ooit gaan vergelijken met een bos dat gekapt Feiten zijn het enige juiste antwoord op dergewordt voor heideherstel? lijke uithalen. Van de 22.000 ha natuurgebied Door deze twee feiten op een hoopje te gooien, die Natuurpunt beheert, is ruim een derde krijg je een zeer ongenuanceerd debat. bos. Dat maakt van Natuurpunt de grootste bosbeheerder van Vlaanderen, na de overheid. Dergelijke intellectuele vervuiling heeft nog nooit geleid tot Sinds 2005 heeft een goed beleid.

Natuurpunt We vragen dus 1,9% gekapt van met aandrang om het bosgebied dit doodlopend dat het beheert. oorlogspad te Dus is 98,1% verlaten. bos gebleven.

In onze regio Voor waardevol worden monobos is er geen betere duurtone populierenzaamheidsbossen omgezet in bloemrijke garantie dan hooilanden of een bescherspontane vegeming door Natuurpunt: het taties. Ook hier wordt door een weer een ecologoed terrein  Is het water te diep om nog bruggen te bouwen? gische opwaarbeheer op basis dering. Maar het van een nauwgezette monitoring tot een ecolo- bossaldo voor de regio blijft positief. De oppergisch optimum gebracht. vlakte bos die we kappen, wordt op eigen Als Natuurpunt bossen rooit, is dat om natuur initiatief gecompenseerd. En projecten zoals te herstellen en op te waarderen volgens inter- Bos voor iedereen en het Ninoofse speelbos realiseren een absoluut surplus. In het najaar nationale standaarden, Europese verplichschieten we met Natuurpunt weer in actie om tingen, eigen doelstellingen van de minister zowel nieuw bos te realiseren als bestaand en van de regering. En bovendien ten goede ecologisch inferieur bos op te waarderen tot van iedereen, niet om er een verkaveling of ecologisch hoogwaardig én streekeigen bos. een bedrijfsgebouw op te zetten. Dat is een essentieel verschil. Natuurpunt vernietigt geen Waar in onze regio je hiervoor terecht kan?

Dat lees je in de Denderkalender op pagina 19. natuur, maar waardeert ze op. We begrijpen Alvast welkom! dat dergelijke omvormingswerken soms negatieve gevoelens kunnen oproepen. Net daarom Wouter Mertens is een positieve rationele communicatie die de okt / nov / dec / 2017

dendriet 3

Het bos en de bomen Waarom we natuur af en toe omvormen

Er is geen twijfel mogelijk: Natuurpunt wil zo veel mogelijk bos creĂŤren. Maar af en toe moet er een (vaak exotische) boom neergehaald worden om hem te vervangen door een inheemse boom, of door andere meer hoogwaardige natuur.

Een boom minder voor meer en betere natuur dus. Hoe zit het in Ninove en elders in de Denderstreek? Het hoe en het waarom van omvormingswerken.

Misschien stak je zelf al een boompje in de grond tijdens een plantactie van Natuurpunt? Leuk! Maar de volgende dag zie je kappingen in een bos, beheerd door Natuurpunt. Hoe zit dat? Er is een goeie uitleg voor.

Omvormingswerken in Ninove

In onze reservaten in Ninove worden twee types van beheerwerken uitgevoerd: eenmalige werken om het perceel om te vormen naar het toekomstbeeld, of regulier beheer dat regelmatig moet hernomen worden. Het eerste type van beheer, het omvormingsbeheer, bestaat uit het planten van bomen op open terreinen, het kappen van uitheemse bomen en heraanplanten met inheemse soorten, of het kappen van een ecologisch laagwaardig bos om het om te vormen tot een meer hoogwaardige, vaak door Europa beschermde vegetatie, bijvoorbeeld een dotterbloemgrasland.

Voor deze laatste ingreep wordt elders steeds nieuw bos aangeplant, zodat er in totaal geen bos verloren gaat.

Boscompensatie heet dat. Een gekapte boom is dus nooit voor

4 dendriet

okt / nov / dec 2017

niets, en wordt opnieuw ingenomen door de natuur.

Van verwerving naar omvorming

In Ninove is de voorbije jaren natuurgebied verworven in een vrij hoog tempo van 5 ha/jaar. Doorat we stilaan aaneengesloten oppervlaktes beheren, worden grotere werken mogelijk, volgens het natuurbeeld dat we voor ogen houden. Dit is de belangrijkste reden waarom er de komende winters landschappelijk heel wat zal veranderen in GrootNinove. In totaal zullen er ongeveer 650 bomen, goed voor maar liefst 1500 mÂł hout, gerooid worden. Het gaat om 7 loten in de Beverbeekvallei (waarvan 6 in het centralere deel van Nederhasselt tot Outer), 4 in de Dendervallei en eentje in de Walputbeek.

Van de houtkapper eisen we duurzame exploitatievoorwaarden, zoals het sparen van de bodem en het gebruik van de meest milieuvriendelijke machines en brandstoffen.

Hopelijk kunnen we rekenen op een paar stevige vorstperiodes, wat nodig zal zijn om te kunnen werken in het centrale deel van de Beverbeek.

Met de opbrengst kunnen we nieuwe aankopen verrichten, hoor ik je denken? Dat wil wel eens tegenvallen. In vele gevallen is er onvoldoende natuurlijk (vallei)bos in de omgeving om te kiezen voor spontane herbebossing, waarbij we de natuurlijke vegetatie haar gang laten gaan. Dus is heraanplanten met streekeigen boom- en plantensoorten vaak de enige optie. Alleen kost dit heraanplanten handenvol geld. Niet alleen de bomen kosten geld, soms moeten heel wat bomen vervangen worden, omdat ze gewoonweg niet kunnen groeien. Daarnaast zijn er ook loon- en beheerkosten.

Welke bomen zetten we in de plaats? De laatste jaren is het jammer genoeg bijna onbegonnen werk om nog gewone es aan te planten. Een agressieve schimmel doet essen massaal afsterven. Gelukkig is dit een uitzondering. Om de aanplantlijstjes samen te stellen, maken we een omgevingsanalyse: wat is de abiotiek van het terrein en wat komt er van nature voor op dergelijk standplaats?

Eens dit in kaart gebracht is, gaan we op zoek naar geschikt plantsoen, liefst met het label

Joachim De Maeseneer

 Boompjes in de grond voor het geboorte- en speelbos in Ninove

‘streekeigen’. In het verleden werden er door bosbouwers heel veel bomen aangeplant waarvan het moedermateriaal afkomstig was uit Centraalen Oost-Europa. Dergelijke genetische vervuiling willen we vermijden. Als er streekeigen materiaal voorhanden is, wordt hiervoor geopteerd. Een enkele keer zelfs kwam er een samenwerking met het toenmalige Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer, waarbij we een hele populatie streekeigen wilde appel een vaste stek konden aanbieden in ons Dendervalleireservaat.

In sommige gevallen kan men ook kiezen voor een mix van heraanplanten en spontane verbossing. Hier wordt optimaal gebruik gemaakt van naburige inheemse bomen die hun zaden rondom zich verspreiden (spontane verbos-

sing). Maar omdat sommige inheemse bomen geen soortgenoten hebben staan, planten we er nog zulke bij. Op die manier benaderen we zo goed mogelijk het van nature voorkomende bostype op dat terrein.

Upgrade van de natuur

De volledige oppervlakte van wat er in Ninove voor de bijl gaat, wordt later omgezet in inheems valleibos. We beginnen wellicht deze winter aan deze “upgrade” van de natuur, maar we schatten ongeveer drie jaar werk te hebben.

Wettelijk gezien heeft men 5 jaar de tijd om opnieuw te bebossen. Op deze termijn wordt normaliter ook al spontane verbossing zichtbaar.

Moeten op termijn dan alle uitheemse boomsoorten (zoals de populier) in de regio ver-

vangen worden? Nee hoor. De boomsoort deelt samen met de teloorgegane luciferindustrie een mooi verleden in onze regio. Op tal van plaatsen worden oude bomen type “Marilandica” of “Blauwe van Eksaarde” met zorg gekoesterd. Zij zijn vaak niet alleen bakens in het landschap, maar ook gastheer voor heel wat zeldzame korstmossen of broedbomen voor wielewaal of roofvogelsoorten. Jongere snelgroeiende populierenrassen kunnen deze ouderdom zelfs niet bereiken, bieden deze ecologische en cultuurhistorische meerwaarde niet en worden, eens ze kaprijp zijn, vervangen door inheems hardhout. Niet alleen krijgen we hierdoor weer meer boomsoorten, maar daaraan gekoppeld ook een bredere waaier aan diersoorten. okt / nov / dec / 2017

dendriet 5

Joachim De Maeseneer

niet alles zelf in handen. We kunnen wel altijd zeggen wat we doen, maar in een aantal gevallen is het moeilijk om onmiddellijk te doen wat we zeggen. Voor vergunningen zijn we afhankelijk van overheden en procedures en dat wil al eens tegenvallen. Een voorbeeld ter verduidelijking. In 2009 kregen we via voorkooprecht een groot blok wegkwijnende populieren op de Nonnenborre in Appelterre in beheer.

“Omvormen tot een open valleilandschap”, zegt het richtplan. Dit plan is niet  Aanplanten geboorte- en speelbos Ninove bindend voor particulieren, wel voor overMet de omvorming naar heden en natuurverenigingen. inheems loofbos verandert Ondanks deze wettelijke verook de abiotiek, en in het plichting heeft het tot recent zog hiervan ook de kruidgeduurd eer die overheid, die laag. Deze wordt op termijn nochtans eigenaar is en gebonopnieuw bloemrijker en gevaden is door dat richtplan, de rieerder. Maar vaak zie je de boscompensatie rond heeft. eerste jaren na een kapping Normaliter draait de eigenaar logischerwijs eerst het omgevan het ontboste perceel op keerde: een boost aan zonlicht voor deze hoge boscompenop de bodem en een snellere satiekost, maar uiteindelijk omzetting van mineralen heeft Natuurpunt hier ook geven bramen en brandnetels zelf moeten in investeren, om volop kansen. Het is pas als de stappen voorwaarts te zetten. kronen van de nieuwe bomen Ook al gaat het niet om onze zich na een aantal jaren sluieigendom. Het probleem is dat ten, dat die bramen en netels we bij de kapping begin 2010 opnieuw afnemen en dan traag heel goed hebben gecommunievolueren naar een meer geva- ceerd met de buurt, maar dat rieerde kruidlaag. het aangekondigde begrazingsraster veel te lang op zich liet Lessen uit wachten. Eens de werken aancommunicatie gevat worden, zullen we een nieuwe communicatieronde Communiceren over op til starten. We hebben geleerd staande werken is vaak van cruciaal belang voor het goede het vel van de beer niet meer te verkopen vooraleer hij nabuurschap van onze resergeschoten is. vaten. Toch heeft Natuurpunt

6 dendriet

okt / nov / dec 2017

En elders in de Denderstreek?

Hoe zit het elders in onze regio? We pikken er alvast twee gebieden of afdelingen uit die recent met kappingen te maken kregen: de Wellemeersen enerzijds, de gebieden van Natuurpunt Boven-Dender anderzijds.

In de Wellemeersen werd door Natuurpunt de laatste 20 jaar 1,6 ha populier gekapt. Op iets meer dan 1 ha werd de inheemse onderlaag zoals wilg, els, es en meidoorn gespaard.

De overige halve hectare zal worden aangeplant met voornamelijk zomereiken. Met andere woorden: de 1,6 ha gekapte populieren blijven ook in de toekomst behouden als bos.

In die periode hebben we ook 1,5 ha hoogstamboomgaard geplant, evenals 790 meter hagen, goed voor een oppervlakte van om en bij de 0,6 ha. Ondertussen is er op een aantal percelen, voor een minimale(!) oppervlakte van 2,1 ha, spontane verbossing opgetreden.

De komende winters wordt er nog voor ongeveer 2,5 ha populieren gekapt, waarbij de ondergroei zo goed mogelijk zal worden gespaard en waar lokaal, indien nodig, inheemse soorten zullen worden heraangeplant. Ook deze oppervlakte zal integraal bos blijven.

In het kader van instandhoudingsdoelstellingen (Vlaams beleid) zien we ons wel verplicht om een minimale aaneengesloten oppervlakte van 30 ha open habitat te creëren.

Om dit te realiseren moeten we een populierenaanplant van een kleine 0,3 ha verwijderen. Deze zal dus de enige oppervlakte zijn die niet zal worden herbebost. Maar dan

Johnny Cornelis

 De Boelaremeersen, zonder populieren, maar wel met topnatuur

nog wijken de bomen niet voor woningen of industrie, wel voor meer of andere natuur.

Als we voor de Wellemeersen het saldo maken, dan stellen we vast dat er de laatste jaren een netto winst van 3,9 ha bos werd gerealiseerd.

De voorbije decennia kocht Natuurpunt Boven-Dender nog een aantal grote natuureenheden langs de Dender en de Mark. Waar populieren stonden, de meeste geplant in de traditie van de inmiddels teloorgegane Geraardsbergse stekjesfabrieken, werden ze gekapt.

Dat lijkt misschien een drastische ingreep? In de moerassige zones langs de Dender ontstond daardoor echter een rijk gevarieerd moeraslandschap met een lappendeken van riet en ruigte, maar ook van grote stukken natuurlijk bos met elzen en wilgen en hier en daar een eik. Het beste voorbeeld hiervan zie je langs het fietspad naast de Boelaremeersen, waar niemand zich nog kan voorstellen hoe het hier was toen de populieren er nog stonden.

Als we dus bomen kappen, dan is dat omdat we een grotere natuurrijkdom nastreven, die niet noodzakelijk een geslo-

ten bos hoeft te zijn. Waar de opportuniteit zich echter voordoet, gaan we wel tot planten over. Zo kwamen er in al onze reservaten ettelijke honderden meters houtkant bij en werden links en rechts weilanden of akkers omgezet in bos. Het recentste voorbeeld zijn de drie hectaren nieuw bos die werden aangeplant bij het Moorhof in Schendelbeke, in samenspraak met een particulier.

Word jij de stem van ons beheer?

Conclusie: Natuurpunt plant maar al te graag nieuwe bomen aan. Daar zijn de vele boomplantacties een bewijs van. Maar af en toe, en alleen als daar een hele goeie reden voor is, laat Natuurpunt bomen kappen. Om uitheemse bomen te vervangen door inheemse, om minderwaardige natuur om te vormen tot hoogwaardige natuur, om andere soorten een betere kans te geven. Maar nooit gaat er natuur definitief verloren.

Oude natuur wordt nieuwe en betere natuur: nieuwe bomen, of een andere vorm van natuur (zoals heide). Maar zoiets kost tijd. De ravage lijkt aanvankelijk groot (een

kaalslag, woekerende netels, slijk en modder), maar stilaan maakt die ravage plaats voor bruisende natuur. De natuur laat zich niet opjagen. Ze doet wat hoort, maar vraagt enkel wat geduld.

Om omwonenden dit inzicht mee te geven is het nodig om goed en persistent te communiceren. Zeg wat je doet.

Natuurpunters die in de buurt van een dergelijke omvorming wonen, zijn in vele gevallen de cruciale steunpilaren op wie Natuurpuntafdelingen rekenen om deze informele communicatie te voeren. Want zeg nu zelf: nieuws uit de eerste hand verwerk je toch altijd wat vlotter dan nieuws dat je moet lezen in een flyer of een tijdschrift? Dank alvast om hier als Natuurpuntlid toe bij te dragen! Mis je de nodige informatie, neem dan gerust contact op met je lokale Natuurpuntbestuur (zie pagina 2 van deze Dendriet).

Zij lichten je graag in over hun inspanningen, zodat jij de lokale ogen, oren en spreekbuis van de vereniging kan zijn.

Wouter Mertens, Joost Mertens & Koen Steenhoudt okt / nov / dec / 2017

dendriet 7

Op expeditie voor de Denderse natuur Op 24 en 25 juni doorkruisten een heleboel sportievelingen de Vlaamse natuur voor Expeditie Natuurpunt. Doel? Geld inzamelen voor hun favoriete natuurgebied.

Ook drie teams uit de Denderstreek gingen op expeditie. Team Kamsalamander uit Affligem-Liedekerke was er een van. Hoe beleefden zij het avontuur? Een verhaal over afzien, doorbijten, en vooral genieten.

Vies van sport zijn we niet, maar atleten zijn we nog veel minder. Toch schreven we ons in voor Expeditie Natuurpunt 2017, categorie wandeltocht (zo’n 70 kilometer). We, dat zijn Mies, Jelle, Minina en Thijs (mezelf), vier leden van het beheerteam van Natuurpunt Affligem-Liedekerke, jonge veulens met een gemiddelde leeftijd van dertig jaar. In de fleur van ons leven dus, mét veulenbenen. Die wandeltocht zou een eitje worden.

Team Kamsalamander zou ons team heten, genoemd naar de zeldzame amfibie die in de Dendervallei voorkomt. Marc, opperhoofd van ons beheerteam, werd aangesteld als coach om de expedie in goede banen te leiden.

Genereuze Gageldrinkers

Voorwaarde voor deelname: 1.500 euro inzamelen voor je lokale Natuurpuntafdeling.

Een bom geld. We dachten dat de collecte veel moeilijker zou worden dan de expeditie.

Maar dat was buiten onze afdeling gerekend.

Dankzij de krankzinnig gulle giften van onze leden zamelden we voldoende geld in, en door hun consumptie van liters Gageleer (‘Waggeleir’ zoals dat bij ons heet) die we verkochten op evenementen in Liedekerke, haalden we zelfs een recordbedrag op: 5.980 euro!

Slechts vijf van de zestig teams in Vlaanderen deden beter.

Nu de financiële uitdaging van de baan was, konden we ons volop concentreren op de sportieve missie. Na één training van twintig kilometer wandelen dachten we voldoende voorbereid te zijn op de echte expeditie. Het werd eind juni, en team Kamsalamander vertrok naar Meerhout om aan de expeditie te beginnen.

Frank Maes en Kevin Feytons

Dag 1: voetjes op de grond

 Team Kamsalamander op pad

8 dendriet

okt / nov / dec / 2017

Na een stevig ontbijt vertrokken we als een van de laatste teams uit het basecamp, ervan overtuigd dat we de andere teams gauw zouden bijbenen. Niets was minder waar.

Uren later hadden we nog steeds niemand ingehaald, integendeel: we werden voorbijgestoken door de potige Stihl ploegbegeleiders.

Die kloeke kerels zouden die dag nog een hele hoop teams opslorpen met hun stevige tred. Team Kamsalamander bengelde plots helemaal achteraan. De expeditie is geen wedstrijd, maar dit hadden we niet verwacht.

In de late namiddag zouden we nog enkele teams terugzien, maar toen we ’s avonds op de bivakplaats aankwamen waren we TomWaes-kapot. We beseften dat de tocht harder en de competitie taaier was dan gedacht.

Frank Maes en Kevin Feytons

 Als eerste team de finish bereikt

Rond het kampvuur in Begijnendijk verbroederden we tussen de soep en de paella met de andere teams, maar weinig later vielen we als een blok in slaap in onze tentjes.

Dag 2: de kamsalamander herrijst

Na een nacht zonder dromen werden we wakker met – hoera! – voeten zonder blaren.

Na een stevig ontbijt begonnen we met nieuwe moed aan dag 2, de laatste etappe richting Mechelen. We aten één ploeg op, en toen nog een andere, en toen we rond de middag het punt bereikten waarop alle wandelploegen samenkomen richting Mechelen, lagen we plots op een virtuele tweede plaats! Toen we iets later team West-Vlaanderen bijbeenden, waren we zelfs even eerste, net toen de VRTcamera’s in de bossen opdoken.

Maar toen kwamen de Stihlboys eraan. Met de Jaws-soundtrack als achtergrondmuziek naderden ze met rasse schreden, en voor we het goed en wel beseften, marcheerden ze ons genadeloos voorbij. De vier lijdende manksalamanders verkochten hun vel duur, maar

bergden hun illusies op: we waren definitief verslagen door Team Stihl.

The Grand Finale

Tot we een tiental kilometer later de Stihlberen opnieuw broodjes zagen smeren langs de kant van de weg. “Tot straks”, grijnsden ze, toen we hen stilletjes voorbijstrompelden. Enkele minuten later verdwenen we even uit hun zicht, net toen coach Marc ons tegemoetkwam voor ondersteuning tijdens de laatste kilometers. “Allez jongens, kom e, ge ligt wel eerste e!”, moedigde hij ons aan, zoals het een waardige coach betaamt. “Dikke zot, we kunnen niet rapper”, was onze eerlijke reactie.

We zetten door en mankten op wilskracht verder, maar iets later maakten we een foutje bij het kaartlezen en kregen we de Stihlboys opnieuw in ons zog. De adrenaline vierde hoogtij. De reuzen lagen slechts tientallen meters achterop, maar toen ze even uit het zicht verdwenen in een bos, beslisten we om te lopen. Normaal stappen lukte niet meer, maar rennen konden we plots wel. Het plan was okt / nov / dec / 2017

dendriet 9

om een dikke honderd meter te lopen, maar de euforie liet ons niet toe om te stoppen. We renden tien minuten lang, en kregen aan de overkant van het kanaal de finish in zicht.

En de finishlijn, daar strompelden we arm in arm, als eerste van alle wandelteams over.

Expeditie Natuurpunt is geen wedstrijd, maar we hebben toch maar mooi gewonnen. Samen met de Stihlboys klonken we de glazen op een mooie strijd. Vele Waggeleirs werden ons deel, waardoor we nog meer gingen waggelen dan we al deden.

Op naar Expeditie Natuurpunt 2018?

Onze deelname aan Expeditie Natuurpunt was een groot succes. Zo groot dat het in de toekomst moeilijk te evenaren valt, zowel qua financiĂŤle als qua sportieve prestatie. Toch hebben we veel goesting om volgend jaar opnieuw deel te nemen, en misschien zelfs met een tweede team. Hopelijk steunen jullie Team

10 dendriet

okt / nov / dec / 2017

Kamsalamander dan opnieuw.

Nog een laatste keer via deze weg: dank aan alle leden van onze Natuurpuntafdeling en aan iedereen die ons sponsorde en steunde.

Dankzij jullie voelden we ons gesterkt in het vuur van de strijd, en haalden we vooral een grote som op voor natuurgebied De Valier.

Daar zullen jullie binnenkort dan ook de gevolgen van mogen zien!

Thijs Michiels

De dames en heren van team Kamsalamander waren niet de enige avonturiers uit de Denderstreek. Ook Team Awudi Kirithu en Team Denderend (beide uit Lebbeke) gingen op expeditie voor de Denderse natuur. Straf werk allemaal, goed gedaan!

Vogels voederen in de winter?

Lesavond van Natuurpunt Erpe-Mere

bod. Na de cursus weet je precies welk nestkastje je voor welke vogel kan ophangen.

Locatie en deelnameprijs

Buurthuis Meierskouter, St. Maartensstraat 28, Burst (9420 Erpe-Mere). De lesavond kost 8 euro (drankje inbegrepen).

GeĂŻnteresseerd?

Noteer alvast deze datum: 17 november. Om je in te schrijven stuur je een mail naar natuurpunt.erpemere@gmail.com of kijk op de Facebookpagina van Natuurpunt Erpe-Mere.

Michel en Jenny Viskens

Soms is het nodig om vogels die bij ons overwinteren bij te voederen. Zo geven we hen een zetje om de winter goed door te komen.

We gaan vetbollen en zaden kopen. Maar er bestaan nogal wat misvattingen rond die bijvoeding. Wat is aan te bevelen? Wat is minder geschikt of zelfs te mijden?

Wil je meer inzicht verwerven, nuttige tips en interessante weetjes krijgen? Kom dan naar de lesavond van Natuurpunt Erpe-Mere.

Peter D’Hondt maakt ons wegwijs in wat aan voeding beschikbaar is en wat we zelf kunnen maken.

Ook de vele modellen van nestkastjes komen aan

okt / nov / dec / 2017

dendriet 11

Hernieuwbare energie voor uw bedrijf Haalbaarheidsstudies en advies inzake biomassa, zonne-energie en windenergie voor bedrijven (ook KMO’s) Zero Emission Solutions bvba Frits De Wolfkaai 8/24, 9300 Aalst Tel +32 (0)53 41 66 66 Fax +32 (0)53 41 66 00 www.zeroemissionsolutions.com

Uw partner in advies & opleiding Leopolddreef 54

9290 Berlare

Kwaliteitzorg

ISO 9001 - EFQM

Milieumanagement Veiligheid & Gezondheid Energie & CO2

ISO 14001 - EMAS VCA – OHSAS 18001

ISO 50001 – CO2 Prestatieladder

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen ISO 26000 Interim Management Inspectie & Labo

ISO 17020 – ISO 17025

www.cryus.be info@cryus.be 0472/70.20.00

DENDERKALENDER 

uur van vertrek



plaats van afspraak



bijzonderheid

geval €1.

 

toelichting



contactpersoon

Op excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

gids



zeker meebrengen

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling mogelijk (€0,04 per km/persoon).

Tenzij anders vermeld zijn de activiteiten van Natuurpunt voor de leden gratis. Niet-leden betalen in dat

zondag 1 oktober

zondag 8 oktober

zaterdag 14 oktober

Paddenstoelen in de Gerstjens

Week van het Bos in Liedekerkebos

Avondwandeling in de Uitbergse Maaidonkbossen

afd. Aalst

afd. Affligem-Liedekerke

 10:00 tot 12:00  Parking einde Gerstenstraat 12, Erembodegem  De eerste vochtige en koude dagen

stimuleren de groei van zwammen

in het natte bos langs de Dender. Kom

ze ontdekken!  Rik De Baere – 0476 887129

 9:45 – 12:00  Ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat, Liedekerke  Bosgids Koenraad Asselman leert ons

tussen de bomen het bos te herkennen.  Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.be zondag 8 oktober

zondag 1 oktober

Bosleven

Opendeurdag bij SOS Wilde Dieren

afd. Boven Dender

 Doorlopend van 10:00 tot 18:00

 SOS Wilde Dieren, Hoge Buizemont 211,

Geraardsbergen

 Verneem alles over de werking van

het Geraardsbergense opvangcentrum

voor vogels en wilde dieren en over de

vele dieren die er worden opgevangen

en verzorgd. Na het bezoek kan je nog

even nagenieten met een pannenkoek

en een streekbiertje of frisdrank.  www.soswildedieren.be

afd. Erpe-Mere

 Parochiezaal, Grimmingeplein, Grimminge  Op het menu: witte en zwarte pensen

met appelmoes, vegetarische schotel

of een boterham met hesp en

rauwkost, begeleid door een Iffraken,

wijn of frisdrank. De opbrengst

gaat naar de verdere uitbouw van

de natuurreservaten in

Geraardsbergen, Lierde en Everbeek.  Koen Steenhoudt - 0472 90 80 57 koen.x.hilde@gmail.com zondag 8 oktober Met kinderen de natuur in

 Parking einde Gerstenstraat 12,

gaan we op zoek naar het verborgen leven in het bos. Wonen er kabouters in de paddenstoelen? Waar zit de eikelmuis nu toch? En ook de vijver vergeten we niet.

Peter D’Hondt – 0477 88.97.46

Gerstjens verkennen, voor gezinnen en

grootouders met kinderen van 5-12 jaar.  Peter Luyten – 0485 50 38 04

afd. Aalst

  



zondag 8 oktober Paddenstoelwandeling in Neigembos

afd. Ninove  Kapel van Bevingen, Neigembos,

Trektelling in het Aubroek (Scheldebroeken)

Meerbeke

 Het wordt herfst in het Neigembos.

De bladeren aan de bomen verkleuren en vallen af, de trekvogels trekken weg naar zonnigere oorden en de paddenstoelen komen piepen. Tijd voor een wandeling! We worden door Herman Lemaire op sleeptouw genomen in de wondere wereld van paddenstoelen en zwammen.  Herman Lemaire herman_lemaire@hotmail.com  Kris De Wit – 0470 19 10 97  Laarzen, paddenstoelengids en

eventueel een spiegeltje

vrijdag 13 oktober

afd. Dendermonding

 Vanaf 7:00 - doorlopend

 Ter hoogte van de telpost in het

Aubroek aan het Veerhuis in Berlare, Waterhoek 25, 9290 Berlare  We tellen de overvliegende vogels die

warmere oorden opzoeken. Kom

gerust eens een kijkje nemen op onze

telpost in de Scheldebroeken. Van

harte welkom!  Samen met Vogelwerkgroep

Durmevallei en vzw Durme.  Vooraf contact opnemen met: Rudi Van Onderbergen - 0472 81 39 41

zondag 15 oktober

Bijzondere algemene vergadering

Van russula’s tot boleten

afd. Denderleeuw

 20:00

 Café Cambrinus, Welleplein 6, Welle (Denderleeuw)  Joost Mertens j.mertens@vmm.be

14:00 - 17:00 R. Monteynestraat 38, Gijzegem De Dendermeersen worden doorkruist door mooie buurtwegen. We bezoeken de eerste heropende trage wegen en ontvouwen ter plaatse onze plannen voor een groot wandelnetwerk tussen Aalst en Dendermonde.

Rik De Baere - 0476 887129

zondag 15 oktober

 14:00 – 17:00

Erembodegem

 Actief en creatief de natuur in de

zondag 15 oktober

Oudenaardsesteenweg 458, Bambrugge



sterren’. Deze wandeling kadert in de Nacht van de Duisternis. Zie ook het artikel in deze Dendriet (p. 28).

Dirk De Mesel - 0476 33 10 43 Laarzen of stevige, waterdichte stapschoenen, eventueel zaklamp (maar die gebruiken we zo weinig mogelijk!), warme kledij

Dag van de Trage Weg - Verkenning wandelnetwerk Beneden-Dender

 Om de Week van het Bos te vieren

afd. Aalst

 14:00 – 16:00

 

 Gemeentelijk Administratief Centrum,

Eetfestijn Natuurpunt Boven-Dender

 11:30 - 13:30 en 17:30 - 21:00

 Kerk van Uitbergen

 Themawandeling ‘nachtdieren en

 14:30 – 17:00

zaterdag 7 oktober afd. Boven Dender

afd. Dendermonding en Scheldeland

 19:30 - 22:00

afd. Dendermonding en Scheldeland

  

14:00 - 16:00 Kerk van Berlare Paddenstoelenwandeling in de Heidemeersen in Berlare, in het kader

okt / nov / dec / 2017

dendriet 13

van de Week van het Bos.

 Voor de wandeling moet je niet

inschrijven, wel voor de

paddenstoelensoep (zie verder). Zie

ook het artikel in deze Dendriet (p. 28).  Geert Vergote - 0474 27 69 36 gvergote@skynet.be  Stevige stapschoenen en eventueel een paddenstoelenboek

zondag 15 oktober

Met een speels, leerrijk en avontuurlijk

feestprogramma voor het hele gezin,

wordt iedereen uitgenodigd om deze

oase van groen en rust te (her) ontdekken.

Centrale feestweide, geleide wandelingen

en fietsroutes in de nabijheid van het Kravaalbos.  Evelyne Fiers

052 33 89 16 - 0499 77 09 76 www.rlsd.be

Ruiken en proeven: degustatie paddenstoelensoep

zondag 22 oktober

afd. Dendermonding en Scheldeland

Herfst in het Stadspark van Aalst

 Vanaf 17:00 (na de wandeling)

 Parochiezaal, Dorp 33, Berlare

 Na de wandeling proeven we van de

paddenstoelen die we misschien wel gezien hebben.  Vooraf inschrijven door een mailtje

te sturen naar antoon.blondeel@skynet.be (zie ook het artikel in deze Dendriet (p. 28).  Dirk De Mesel - 0476 33 10 43

je op eigen tempo genieten van natuur

en cultuur.  Milieudienst Erpe-Mere - 053 60 34 00 milieu@erpe-mere.be

zondag 15 oktober Paddenstoelen in het Buggenhoutbos

afd. Lede

 14:00 - 17:00

 Bosparking Buggenhoutbos

Kasteelstraat 189, 9255 Buggenhout  De wereld van de paddenstoelen is

erg veelzijdig. Het Buggenhoutbos

heeft een ruim assortiment onder

zijn bladeren. We besteden niet alleen

aandacht aan de verschillende soorten

tijdens de wandeling, maar gaan ook

dieper in op de standplaats, het

samenleven met bomen en de manier

waarop je ze kan herkennen. Je mag

ze niet alleen bekijken, maar ook

aanraken, proeven en ruiken. Ook

de eetbaarheid of giftigheid en zelfs

volksgeloof en legendes komen aan bod.  Samen met Natuurpunt 's Heerenbosch Buggenhout  Yvette Saerens – 0479 30 24 77

zondag 22 oktober Erembald Kravaal Happening

Regionaal Landschap Schelde-Durme

 14:00 – 17:00

 Landbouwmuseum De Vedderboom,

Schaapsheuvel 7, 1745 Mazenzele

 De Erembald Kravaal Happening

zet Mazenzele feestelijk in de kijker.

14 dendriet

okt / nov / dec 2017

 Koetshuis en Abdijpark, Geraardsbergen  Happening in het kader van

Geraardsbergen bij-vriendelijk met

doorlopend workshops, infostands en

lezingen over het belang van

honingbijen en solitaire bijen. De bar

is doorlopend open voor een hapje en

een drankje.  www.geraardsbergen.be zondag 29 oktober Eetfestijn Natuurpunt Lede

 Hoofdingang stadspark, Parklaan, Aalst

 Wandeling door het park in herfsttooi  Peter Tolleneer  Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43  Stevig schoeisel of laarzen voorzien

vrijdag 27 oktober Comedy voorstelling: Toen de dieren nog spraken…

afd. Erpe-Mere  ’t Hof Schuurke, Wilgendries 4, Mere

 10:00 - 17:00

afd. Denderleeuw

Wandelen in slow motion

 Langs het bewegwijzerde parcours kan

Fruit, BIJ en jij ...?

afd. Boven Dender

 14:00 – 17:00

zondag 15 oktober

 Vertrek tussen 08:30 en 9:30

zondag 29 oktober

afd. Ninove

 20:00 - 22:00

 Buurthuis De Pallieter, Smid

Lambrechtstraat 100, 9406 Outer (Ninove)  Een natuur-educatieve comedy

voorstelling over de communicatie

tussen mensen, dieren en planten, en

wat er zoal kan mislopen. Apen

apen apen na? Gaan spinnen op

het web? Twitteren (blauwe) vogeltje

zelf wel eens? En vooral: wat bakken

we er zelf van? Zijn we beland in een

communicatierevolutie of verstaan we

elkaar steeds minder?  Joeri Cortens, educatieve medewerker

van Natuurpunt CVN, bekend van

radio en TV  Kaarten in voorverkoop bij de

bestuursleden: 5 euro; kassa: 7 euro  Wouter Mertens – 0495 68 89 33

wouter.mertens@natuurpuntninove.be zaterdag 28 oktober

afd. Lede

 12:00 – 16:30

 Veerleheem Smetlededorp 20, 9340 Lede  Ons eerste eetfestijn! En we

houden een echt culinair hoogstandje:

varkenshaasje met een dessert. Ook

een vegetarisch menu is voorzien. De

opbrengst gaat naar onze

natuurgebieden Geelstervallei en Paepegembos.  Volwassenen betalen 15 euro per

persoon, kinderen tot 12 jaar betalen

8 euro. Voorinschrijven en betalen

doe je op rekeningnummer

BE64 6528 5095 8652, met vermelding

van aantal kinderen en volwassenen.  Eddy Pieters pieters.eddy@recordbank.be zondag 5 november Bessen en noten in Somergem

afd. Aalst

 10:00 - 12:00

 Aan het einde van de Schietbaan, Aalst

 In het Somergembos zijn er heel wat

besdragende struiken aangeplant. Je

kan er ook veel soorten noten

terugvinden: die helpen dieren de

winter door. Op onze wandeling

proeven we alvast zelf eens van het notenaanbod.  Rik De Baere – 0476 887129

Eerste muziekkwis: quizzen voor natuur!

zondag 12 november

afd.Ninove

Herfst in Ellezelles

 Deuren om 19:30, start stipt om 20:00

 Buurthuis ’t Kouterken, Kouterbaan 28,

Okegem (Ninove)  We grasduinen in de populaire

muziek vanaf de jaren 1960 tot nu. Ook

gelegenheidsploegen zijn meer dan welkom.  Inschrijven door 20 euro per ploeg te

storten op rekening van NP Ninove:

BE17 9793 5295 5521 Middenstraat 31,

9506 Zandbergen, met vermelding

muziekkwis en ploegnaam  Hendrik Blanckaert – 0485 61 21 77 r.e.m.hendrik@gmail.com

afd. Boven Dender

 13:30 - 17:30

 Parking Colruyt, Groteweg,

Overboelare (vanwaar carpoolend wordt verder gereden)  Landschapswandeling van een achttal

km in en om Ellezelles, in het hart

van het Parc Naturel du Pays des

Collines, de Waalse tegenhanger van

de Vlaamse Ardennen. De lokale heks

Quintine is nooit ver weg.  Luc Favijts - 0477 67 65 21 luc.favijts@skynet.be

Uitneembare wandelkaart

Honegem

Welkom in Honegem Op een boogscheut van het stadscentrum van Aalst, in het grensgebied met Lede en ErpeMere, ligt het beschermd landschap Honegem-Solegem. Typisch aan Honegem zijn de vele hagen, natte weides, knotwilgen, bosjes en levendige poelen. Het landschap werd gekneed door de meanderende beken die het gebied doorkruisen. Kom en ontdek deze parel! broedplaats voor de grote gele kwikstaart, die voedsel vindt langs de stroomversnellingen en watervalletjes.

Honegem werd wegens zijn hoge natuurwaarde aangemeld bij Europa als speciale beschermingszone in het Natura 2000-netwerk. De natte bosjes met de bosgeelster, de poelen met kamsalamanders en de bloemrijke graslanden vol orchideeën zijn Europese topnatuur!

© Vilda - Yves Adams

Sierlijk kronkelt de Molenbeek door Honegem.

De afwisseling van natte valleigronden en hogere, drogere stukken doet gevarieerde leefgebieden ontstaan. Heel wat bijzondere dieren en zeldzame planten voelen zich er dus in hun nopjes.

Vanuit de vogelkijkhut kan je, vooral in het voorjaar, lustig turen naar een heleboel watervogels. De bibberende roep van de duikende dodaars is er volop te horen. Langs de beken flitst de azuurblauwe ijsvogel voorbij en in de knotwilgen huist de steenuil. Maar de échte mascotte van Honegem, dat is de kamsalamander, de grootste watersalamander van het land. Natuurpunt groef een tiental nieuwe poelen verspreid over de laagst gelegen vochtige delen van Honegem. Ze doen dienst als extra broedplaats. En de andere waterdieren zoals libellen, die profiteren volop mee.

In Honegem gaan natuur en cultuur hand in hand. Natuurpunt maait de weides in het gebied op traditionele wijze aan het begin van de zomer en laat het gebied begrazen in samenwerking met lokale landbouwers.

Hierdoor krijgen kwetsbare plantensoorten en vlinders weer een kans. In het voorjaar kleuren de hooilanden roze van de koekoeksbloemen en de pinksterbloemen, terwijl ratelaars en dotterbloemen zorgen voor gele accenten. Op je wandeling passeer je ook langs oude hoeves, het Dorelarekapelletje en de historische Cottemmolen. De muurholtes van de gerestaureerde watermolen zijn een ideale

 IJsvogel

Praktisch A Er zijn twee bewegwijzerde wandelingen: het nattevoetenpad (10 km) en het drogevoetenpad (9,5 km).

A Het startpunt van de wandelingen is bereikbaar met de fiets (knooppunt 24 ligt er vlakbij) en met het openbaar vervoer (vanaf station Aalst: lijn 4 richting Nieuwerkerken, halte ‘Van der Guchtlaan’). Er is ook parking voor wie met de wagen komt.

A Het nattevoetenpad voert je langs onverharde paadjes: bij nat weer zijn laarzen aangeraden. Het droge voetenpad is volledig verhard en toegankelijk voor kinderwagens en rolstoelen.

door Natuurpunt Erpe-Mere.

A Het gebied wordt beheerd Natuurpunt Liedekerke

Foto vooraan: Katrien Buysse

zondag 12 november Is de Sint al geweest?

afd. Erpe-Mere

 14:30 – 17:00

 Kerk Meredorp, Mere

 Winterse wandeling om van de kale

schoonheid te genieten. Voor de brave

kindjes is er chocolade.  Peter D’Hondt – 0477 88.97.46

zaterdag 18 november Dag van de natuur: bosaanplanting

 

afd. Aalst

 14:00 - 17:00

 Steenweg naar Oudegem, t.h.v.

huisnummer 240, Gijzegem  In natuurgebied Beneden-Dender

planten we een nieuw bos van 5000 m2

aan dat als buffer zal dienen langs de

drukke steenweg. We kunnen je hulp

goed gebruiken!  Daan Stemgee – 0476 600595  stevige waterdichte schoenen,

eventueel een spade meebrengen,

probeer met de fiets te komen of

parkeer in de aanpalende zijstraten

wat culturen mystieke en symbolische eigenschappen toe aan bomen. Bomen symboliseren de dood of wedergeboorte. Ze bloeien, verdorren en sterven om het volgende jaar weer te bloeien. Sommige krijgen genezende kwaliteiten toegemeten en worden gebruikt in traditionele remedies. We staan stil bij wilg en eik en andere magische bomen.

Yvette Saerens – 0479 30 24 77 Stevig schoeisel of laarzen

zondag 19 november afd. Dendermonding

 14:00 - 17:00

 Basisschool Ten Berge,

Galgenbergstraat 39, 9290 Berlare

 We gaan op herfstwandeling in het



natuurgebied de Heidemeersen. Stevige wandelschoenen zijn aan te raden.

Geert Vergote - 0474 27 69 36 gvergote@skynet.be

zondag 19 november

meegenieten van dé milieu- en natuurquiz van de Denderstreek.

Ploegen van vier personen. Algemene vragenreeksen, fotoreeksen, themareeksen, een tafelronde en een 1-3-5 puntenronde met vragen over natuur en milieu. Maar ook aardrijkskunde en natuurkunde komen aan bod, net als cultuur en actualiteit. Dit alles met een link naar natuur en milieu.  Inschrijven kan door 20 euro per ploeg te

storten op rekening BE17 9793 5295 5521

van NP Ninove, Middenstraat 31, 9506

Zandbergen, met vermelding quiz 2017 +

ploegnaam en een bevestigingsmail

naar Wouter Mertens.  Wouter Mertens – 0495 68 89 33

wouter.mertens@natuurpuntninove.be

zaterdag 2 december

 Bij Stinne, Putstraat, Meldert

afd. Lede

 14:00 – 17:00

 Taverne Sparrenhof, Oud-Smetlede 100,

9340 Lede

uilen. We proberen ze te lokken en te spotten.  Johan Lefevre  Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.be



elk op een gevarieerde wijze hun voorbije reis toelichten aan de hand van een projectie van hun foto’s.

Joachim De Maeseneer – 0499 80 89 05 joachimdm@yahoo.com

zondag 10 december Over winteren

afd. Erpe-Mere

 09:30 – 12:00

 Hof Ter Vaerent, Honegemstraat 139, Erpe  Hoe komt de natuur de winter door?

Kom er alles over te weten tijdens ons

driemaandelijks bezoek aan Honegem.  Peter D’Hondt – 0477 88.97.46 zaterdag 16 december De wonderlijke natuur van Costa Rica

afd. Boven Dender

 20:00 - 22:00

 De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge brengen een compilatie van de mooiste natuurfoto's van hun reizen doorheen Costa Rica, doorspekt met reisverhalen, leuke anekdotes en praktische tips voor wie het land ooit zelf wil bezoeken.

Koen Steenhoudt - 0472 90 80 57 koen.x.hilde@gmail.com

zaterdag 16 december Stemmige kerstwandeling met BBQ in de Geelstervallei

afd. Lede

 16:00 - 19:00

zaterdag 2 december

 Overimpestraat 32, 9420 Erpe-Mere

Uilentocht in het Raspaillebos

 Langs een verkorte route en over

afd. Boven Dender

 17:00 - 19:30

 De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge

 Traditionele avondwandeling in het



Hoogstraat 2-4, Pollare (Ninove)



afd. Affligem-Liedekerke

 In het Kravaalbos leven verschillende

Bomenverhalen: folklore & symboliek van bomen

afd. Ninove

 Enkele van onze bestuursleden

Uilenwandeling in het Kravaalbos

 14:00 – 16:30: wandeling langs de

zondag 19 november

Natuurreizigersavond

 Verschillende Natuurpunters komen

Hemmerijcksplein, Ninove

 9:30 – 12:00

beheerwerken  Wandelaars: parking zwemkom,

Sportlaan 2, Liedekerke.  De beheerwerken gaan door in het

natuurgebied Palitsebeekvallei.

Iedereen is welkom. We werken de

ganse dag door. Een hapje en drankje

is voorzien voor de medewerkers.

De wandelaars krijgen informatie over

de beheerwerken en de resultaten ervan.  Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.be

woensdag 9 december

 Nieuwe locatie: Buurthuis Pollare,

 Al voor de 18de keer kan je komen

 8:30 – 16:30: open beheerwerken voor iedereen

Kravaalbos.  Rik De Baere – 0476 8871 29

 Jeugdcentrum De Kuip, Dr.

afd. Affligem-Liedekerke

 Hof te Putte, Putstraat 161, Meldert

 Wandeling door het winterse

18de Natuurpuntquiz

 19:30 - 23:30

Dag van de Natuur: open beheerwerken en verkennende wandeling

afd. Aalst

 10:00 - 12:00

zaterdag 25 november afd. Ninove

Winter in Kravaal

 19:30 – 22:00

Herfstwandeling in de Heidemeersen

zondag 3 december

 Wereldwijd schrijven mensen uit heel

Raspaillebos, op zoek naar de bosuil.

Als het weer meevalt, is een auditief spektakel gegarandeerd. Met wat geluk krijgen we er ook een of meerdere te zien. Aansluitend is er een borrel, koffie, thee of warme chocomelk.

Koen Steenhoudt - 0472 90 80 57 koen.x.hilde@gmail.com

stemmige bospaadjes gaan we naar “de kerststal” ter hoogte van het Boshuis. We staan even stil bij het winterse landschap en de slapende natuur. In het donkerste moment van het jaar brengen we een beetje licht in het Boshuisje dat we sfeervol hebben ingericht en waar we jullie trakteren op een winterse BBQ en een verwarmend drankje.  Vooraf inschrijven. Deelname

5 euro per volwassene, 3 euro per

okt / nov / dec / 2017

dendriet 19

kind. Betalen door overschrijving op rekeningnummer Natuurpunt Lede: BE64 6528 5095 8652 met vermelding van aantal volwassenen en kinderen Je kan ook meewandelen zonder BBQ.  Yvette Saerens – 0479 30 24 77  Stevig schoeisel of laarzen, zaklamp is

ook handig

zondag 7 januari Glühweinwandeling

afd. Affligem-Liedekerke

 9:45 – 12:00

 Plaats van afspraak wordt later meegedeeld  Natuurwandeling langs ecologisch

rijke gebieden in onze omgeving, met

een tasje glühwein als afsluiter.  Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.be

Natuurbeheer Elke zaterdagvoormiddag Natuurbeheer

afd. Lede

 9:00 - 13:00

 Kerk Impedorp, Lede

 Knotten van wilgen.  Chris Van De Velde – 0486 92 05 90

zondag 15 oktober Natuurbeheer

afd. Affligem-Liedekerke

 9:00 – 12:30

 Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld  Beheerwerken in een van onze reservaten.

Drank en een tussendoortje worden voorzien.  Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be zaterdag 28 oktober Natuurbeheer Heidemeersen

afd. Dendermonding

 9:00 – 12:00

 Basisschool Ten Berge,

Galgenbergstraat 39, Berlare

 Bestrijding (uittrekken, uitsteken) van



Amerikaanse Vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot.

Vooraf contact opnemen met: Stefaan Thibau - 0478 65 17 00

zaterdag 11 november Dag van de Natuur

afd. Denderleeuw

 9:00 – 16:00

 Materiaaldepot van Natuurpunt, aan

20 dendriet

okt / nov / dec 2017

het einde van de Wellemeersenstraat, Denderleeuw  Wegzagen van wilgenopslag aan de Paardenvijver.  Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43  Laarzen en picknick voorzien

zondag 12 november

zaterdag 18 november Dag van de Natuur

afd. Lede

 9:00 - 15:00

 Kerk Impedorp, Lede

 Knotten van wilgen.  's Middags wordt voor eten gezorgd.  Chris Van De Velde – 0486 92 05 90

Natuurbeheer

afd. Affligem-Liedekerke

zaterdag 16 december

 9:00 – 12:30

 Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld  Beheerwerken in een van onze reservaten.

Drank en een tussendoortje worden voorzien.  Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

zaterdag 18 november Dag van de Natuur

Natuurbeheer in de Heidemeersen in Berlare

afd. Dendermonding

 9:00 – 12:00 en 13:30 – 16:30

 Basisschool Ten Berge,

Galgenbergstraat 39, Berlare

 Knotten van wilgen of afzetten van houtopslag.  Stefaan Thibau - 0478 65 17 00  Laarzen of stevig schoeisel,

werkhandschoenen, evt. bijltje,

hakmes of zaag

afd. Dendermonding

 9:00 - 17:00

 Tijsluis aan monding Nieuwe Dender,

kant van Appels (tussen Maaistraat en Sint-Onolfsdijk)  Natuurbeheer in de Sint-Onolfspolder

in Appels: knotten van wilgen of

afzetten houtkant.  Drank en tussendoortje worden

voorzien. Er zijn ook broodjes en

drank voor wie de hele dag blijft.  Bart Dierickx - 0475 62 70 21 bartdierickx@skynet.be  Laarzen of stevig schoeisel,

werkhandschoenen, evt. motorzaag,

bijltje of hakmes

zondag 17 december Natuurbeheer

afd. Affligem-Liedekerke

 9:00 – 12:30

 Plaats van afspraak wordt tijdig meegedeeld  Beheerwerken in een van onze reservaten.

Drank en een tussendoortje worden voorzien.  Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

Foto-avond Costa Rica bereisbare landen uit die regio. Een land zonder leger, waar men veel investeert in onderwijs, en waar men van ecologisch met de omgeving omspringen een erezaak maakt. Met onze prachtigste foto’s van kleurrijke planten en dieren zal elke natuurliefhebber alvast in zijn nopjes zijn. Maar we brengen ook een praktisch verhaal, mét sfeerfoto’s, zodat het ook een goed gefundeerde informatieronde wordt voor wie mocht overwegen om dit land ooit eens te bezoeken. Een aanrader!

Interesse? Kijk in de kalender voor de praktische details.

Franky Bossuyt

Overweeg je om eens af te reizen naar Costa Rica? Of hou je er gewoon van om weg te dromen bij plaatjes van prachtige natuur? Kom dan zeker naar de fotoavond van Natuurpunt Boven-Dender over Costa Rica. Je bent welkom in de Helix in Grimminge op 16 december. De voorbije vijf jaar trokken we met drie koppels uit de vriendenkring van Natuurpunt BovenDender meermaals naar Midden-Amerika.

We bezochten twee keer Costa Rica, een van de rijkste landen wanneer het op natuurschoon aan komt. Maar het is ook een van de meest ontwikkelde en best

 Toekan okt / nov / dec / 2017

dendriet 21

22 dendriet

okt / nov / dec / 2017

Mazenzele in de kijker Zondag 22 oktober zet de Erembald Kravaal Happening het dorpje Mazenzele feestelijk in de kijker. Iedereen wordt uitgenodigd om deze oase van groen en rust te (her)ontdekken, met een feestprogramma voor het hele gezin. Maar nu al kijken we graag even achter de schermen: wat maakt Mazenzele zo uniek?

Compact dorp met groene rand

Mazenzele (deelgemeente van Opwijk) is een klein dorp dat, zoals vele andere in de streek, ontstaan is op een heuvelrug langs oude verbindingswegen, in dit geval de verbindingsweg tussen Asse en Dendermonde. Het heeft de potentie om zich te ontwikkelen tot ‘dorp van de toekomst’. Hoe dan wel? Mazenzele is een compact dorp, omringd door open ruimte met hoge natuur- en recreatiewaarde. Omgeven door het Kravaalbos, de Kravaalvelden en een open landbouwgebied waar de Puttenbeek en de Regenwortelbeek doorheen meanderen, vormt Mazenzele een “Mont Saint Michel in het groen”, zoals Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck het zou noemen. Het is bovendien een levendig dorp, met een gezonde leeftijdenmix, een sterk verenigingsleven en de nodige voorzieningen (school, winkel, kinderdagverblijf, openbaar vervoer, enz.).

Ruimtelijke ambities

Opwijk wil de komende jaren werk maken van een duurzame ontwikkeling van Mazenzele en ruime omgeving. De gemeente stelt zichzelf heel wat doelstellingen. Zo wil ze inspelen op kernversterking: aangename verblijfsplekken realiseren die ontmoeting stimuleren en bijdragen aan de leefbaarheid en de aantrekkelijkheid van de dorpskern (vb. door de ruimtelijke kwaliteit van het plein aan de Sint-Pieterskerk te verhogen). Ook wil ze de landschappelijke, ecologische en recreatieve waarde van de open ruimte rond het dorp versterken, bijvoorbeeld door herstel van de boomgaardengordel, door ruimte te geven aan water en beekbegeleidende begroeiing en het Kravaalbos als troef uit te spelen voor het dorp.

De kersenboomgaarden van Mazenzele

Mazenzele werd vroeger ‘het witte dorp’ genoemd omdat het in de lente wit kleurde

door de vele bloeiende kersenboomgaarden. Hier en daar zijn nog sporen van oude, soms verwaarloosde boomgaarden terug te vinden. In het kader van het strategisch project ‘Landschap van Erembald tot Kravaalbos’ werken de gemeente Opwijk en het Regionaal Landschap Groene Corridor, met de financiële steun van Ruimte Vlaanderen en de provincie Vlaams-Brabant, aan het herstel van de historische gordel boomgaarden rond het dorp. In 2016 werden vier (kersen)boomgaarden aangeplant. De komende jaren volgen er nog meer.

Bovendien werd een snoeicursus specifiek over steenfruit georganiseerd en zal de demo-boomgaard van de gemeente verder worden uitgebouwd. Ook de landelijke gilden brachten de kersenboomgaarden onder de aandacht, door de lancering van een bewegwijzerde kersenwandeling, een kersenlied, kersengedichten en een kersenkunstwerk.

Leefgebied voor de steenuil

De omgeving van Mazenzele vormt met zijn oude fruitbomen en knotwilgenrijen een geschikt leefgebied voor de steenuil, ons kleinste uiltje. De gemeente Opwijk heeft de soort als koestersoort erkend binnen de koesterburencampagne van de provincie Vlaams-Brabant.

Om de steenuil te helpen, zullen er deze winter in samenwerking met de vogelwerkgroep NW-Brabant nestkasten worden opgehangen in het open gebied rond Mazenzele, bij voorkeur in de boomgaarden. De bijhorende sensibilisatieactie moet de inwoners van Mazenzele op het belang van kleine landschapselementen wijzen voor het voortbestaan van onze sympathieke steenuil.

Het Kravaalbos en de Kravaalvelden

Het Kravaalbos maakt deel uit van het boscomplex Kravaalbos-Herenbos, Kluisbos en enkele satellietbossen (afgekort KraHeK). Dit okt / nov / dec / 2017

dendriet 23

Jo De Coninck

 Groot-Aalst vanuit vogelperspectief

boscomplex is 181 ha groot en strekt zich uit over het grondgebied van de gemeenten Aalst, Affligem, Asse en Opwijk. Het omvat permanent beboste delen, recente kapvlaktes en permanent open stukken (graslanden). De verschillende bestanden zijn eigendom van privépersonen of van openbare instanties (de gemeente en het Agentschap voor Natuur en Bos). Het ANB heeft in het Kravaalbos 45 ha in eigendom en is daarmee de grootste boseigenaar van het Kravaalbos. In 2015 werd het uitgebreid bosbeheerplan voor het boscomplex KraHeK goedgekeurd. Voor de uitvoering van dit plan kunnen boseigenaars een beroep doen op de bosgroep Midden Oost-Vlaanderen.

Om de ecologische waarde van het Kravaalbos te vergroten, hebben boseigenaars (met ondersteuning van de bosgroepen Midden OostVlaanderen en Groene Corridor) de voorbije jaren ingezet op het graven van poelen en neerleggen van takkenhopen voor de vuursalamander, de aanleg van bosranden en de omvorming van bestanden met veel uitheemse soorten tot inheems loofhout. Het ANB zal instaan voor herstel van de boomgaard Terrenberg, centraal in het Kravaalbos. Dit najaar zullen infoborden geplaatst worden aan de belangrijkste toegangswegen van het Kravaalbos. Hierop zal meer informatie over het gebied te vinden zijn (geologie, biodiversiteit, cultuurhistorie…), net zoals een overzichtskaart met uitgestippelde wandelingen en een duidelijke vermelding waar wandelaars, fietsers en ruiters al dan niet toegelaten zijn.

24 dendriet

okt / nov / dec / 2017

De Kravaalvelden is een klein perceel aan de rand van het Kravaalbos, vlak bij de dorpskern van Mazenzele, dat sinds 2001 eigendom is van Natuurpunt. Het perceel werd ontbost eind 19e eeuw, waarna het lang als weide voor koeien werd gebruikt. Later werd het als maïsakker bewerkt. In 2002 werd de akker mechanisch gebroken en sindsdien vrij gelaten. Het natste deel is nu een elzenbroek met o.a. wilde hop.

Het Regionaal Landschap Groene Corridor legde er een poel voor amfibieën aan.

Kom naar de Erembald-Kravaal Happening

Geprikkeld door al dat natuur- en landschappelijk schoon? Op zondag 22 oktober zet de Erembald Kravaal Happening Mazenzele feestelijk in de kijker. Met een speels, leerrijk en avontuurlijk feestprogramma voor het hele gezin, wordt iedereen uitgenodigd om deze oase van groen en rust te (her)ontdekken.

Tijdens de wandelingen (kort of lang, met of zonder gids) leer je meer over de kersenboomgaarden van Mazenzele, het Kravaalbos, de Kravaalvelden en hun vele bewoners.

Fietstochten leiden je langs lokale korte-ketenproducenten die je trakteren op lekkere streekproducten of een streepje muziek. Voor de kinderen is er een aangepast programma: uiltjes knutselen, vetbollen maken, braakballen uitpluizen, natuurverhalen, kriebelbeestjes en zoveel meer. Op de infomarkt maak je kennis met tal van verenigingen die zich inzetten voor de streek.

De Erembald Kravaal Happening biedt voor

Jo De Coninck

 Herfstig Kravaalbos

elk wat wils! Er zijn doorlopend activiteiten van 14 tot 18 uur. Afspraak in de boomgaard van Landbouwmuseum De Vedderboom, Schaapheuzel 7, 1745 Mazenzele. Het uitge-

breide programma staat op www.rlsd.be.

Meer info: evelyne@rlsd.be of 0499 77 09 76.

Wim Van Grieken

Seizoensweetjes uit de Denderstreek

Iepenpage gespot

Robin Van Heghe uit Erpe trof aan het kruispunt van de Oudenaardsesteenweg met de Koebrugstraat een uiterst zeldzame vlinder aan: een iepenpage! Bij Natuurpunt Erpe-Mere zijn ze alvast dolenthousiast. De populatie iepenpages werd in 1977 zwaar getroffen door het massaal kappen van zieke iepen. Maar de jongste jaren komt de vlinder weer wat vaker voor.

Rik De Baere

Tijgers en bokken

 Tijgerblauwtje

 Bokkenorchis

Aan de Helix in Grimminge werd een tijgerblauwtje gezien. Het is slechts de tweede (bekende) waarneming van deze mooie vlinder in de Denderstreek, na de eerste in Haaltert in 2015. Het tijgerblauwtje is een Zuid-Europese soort van steppeachtige gebieden, heiden en moerassen. De waarnemingen in Vlaanderen zijn zwervers die uit het zuiden komen. Door de klimaatsopwarming zal deze soort wellicht meer en meer in onze streken opduiken.

Nog in Geraardsbergen, langs de N42, werd een populatie van maar liefst 44 bokkenorchissen gevonden. Deze wilde orchidee vinden we vooral in de kalkgebieden van Wallonië of Duitsland. Intussen is de berm waarop ze stonden gemaaid, maar de dienst Wegen en verkeer werd gewaarschuwd, zodat ze volgend jaar hun maaibeheer lokaal kunnen aanpassen.

Vogelgebroed

Johnny Cornelis

 Orpheusspotvogel

26 dendriet

okt / nov / dec / 2017

Aan de rand van het Raspaillebos in Grimminge heeft een paartje Orpheusspotvogels gebroed. Sinds 2014 kwam

Marc Van den Houte

 Grote gele kwikstaart

 Ooievaars

de soort vrijwel elk jaar tot broeden in dat gebied, waardoor de status van vaste broedvogel in het vizier komt. De Orpheusspotvogel is een zuiderse soort die sinds enkele decennia aan een opmars bezig is, ook in de Denderstreek. De soort duikt hier sinds 2006 vrijwel jaarlijks op.

Vogelwerkgroep Cinerea hield in 2017 een gerichte speurtocht naar broedplaatsen van grote gele kwikstaart. Er werden ruim 130 plekken gecontroleerd en dat leverde maar liefst 88 bezette broedplaatsen op. Dat is met voorsprong een recordaantal voor de Denderstreek! Grote gele kwikken komen in heel de regio voor, met een sterke voorkeur voor stromend water.

Overal ooievaars

Op 14 augustus werden verschillende groepen van ooievaars op trek gesignaleerd. 's Middags trok een groep van 50 zuidwaarts over de Congoberg in Vollezele. Rond 16.30 uur werd een groep van ca. 80 gezien boven Lebbeke.

Waarschijnlijk hebben die bij valavond een overnachtingsplaats gezocht in de omgeving van Ninove. We kregen meldingen van een groep van 40 ooievaars langs de expresweg (tussen Den Doorn en Pelsmaecker) en een groep van 23 in Denderwindeke (Krepelstraat, Nijken en Rendestede). De daaropvolgende ochtend bleven ze nog even in de omgeving en tegen de middag gingen ze in de buurt van Zandbergen hergroeperen tot een groep van 80.

Wouter Faveyts

Frederik De Coster

Waarnemingen gezocht!

Losse natuurwaarnemingen door vrijwilligers vormen de basis van verspreidingskaarten van soorten, en van heel wat onderzoek naar de toestand en de evolutie van de natuur. Zeer gemakkelijk kunnen waarnemingen worden ingevoerd, maar ook bekeken, in een centrale databank: maak kennis met de natuurwaarnemingen-website: www.waarnemingen.be!

Om waarnemingen in te voeren en te bekijken, moet je enkel registreren. Dat is heel simpel: je gaat naar de website, en in de rechterbovenhoek klik je op ‘Registreer’. Je geeft vervolgens een gebruikersnaam, je echte naam, je provincie en je e-mailadres in en klaar is kees. De gebruikersnaam moet wel uniek zijn en heeft minimaal 5 letters en geen spaties of punten.

Waarnemingen uit heel Vlaanderen kunnen worden ingevoerd en bekeken.

Als natuurliefhebber uit de Denderstreek maak je bij voorkeur gebruik van het regionale scherm dat werd gecreëerd voor de Denderstreek:

denderstreek.waarnemingen.be Je waarnemingen zijn zeer welkom: van een egel in de tuin tot een overvliegende ooievaar: het is allemaal het invoeren waard! Neem een kijkje op de website en ontdek zelf hoe eenvoudig het is. Door mee te werken draag je niet alleen een steentje bij tot het opvolgen van de fauna en flora van de Denderstreek; het is ook een zeer handige manier om je eigen waarnemingen bij te houden. okt / nov / dec / 2017

dendriet 27

Proeven van de natuur in Berlare Naar aanleiding van de Nacht van de Duisternis en de Week van het Bos organiseren Natuurpunt Dendermonding en Natuurpunt Scheldeland twee leerrijke en leuke wandelingen in de gemeente! Als afsluiter kan je paddenstoelensoep proeven, een biobiertje degusteren en heerlijk napraten.

Duisternis, nachtdieren en sterren

Wesley Poelman

Zaterdagavond 14 oktober is iedereen welkom op de avondwandeling in de Uitbergse Maaidonkbossen. Thema is ‘nachtdieren en sterren’. Deze wandeling kadert in de Nacht van de Duisternis. Gidsen van Natuurpunt vertellen je over de nachtelijke levenswijze van een aantal typische dieren die in de donkere uurtjes actief zijn. Misschien zien we wel een ree, of horen we de bosuil. We sporen vleermuizen op met de batdetector en als alles goed zit, kunnen we mooie nachtvlinders bekijken.

Op een donkere plek in het bos staat een sterrenkijker opgesteld. Een astronoom laat de wandelaars kennismaken met de beginselen van de astronomie. Zowel de nachtdieren als

 Paddenstoelentijd

28 dendriet

okt / nov / dec / 2017

de sterrenkijkers hebben baat bij een donkere nacht, zonder al te veel lichtvervuiling. Een boeiende wandeling voor jong en oud!

Start wandeling: 19.30 uur aan de kerk van Uitbergen.

Meenemen: laarzen of stevige, waterdichte stapschoenen, eventueel zaklamp (maar die gebruiken we zo weinig mogelijk), warme kledij.

Rond 22 uur zijn we terug aan de kerk.

Inlichtingen: Dirk De Mesel (0476 331043).

Inschrijven is niet nodig.

Van russula’s tot boleten

Op zondagnamiddag 15 oktober organiseren de beide Natuurpuntafdelingen een paddenstoelenwandeling in de Heidemeersen in

Wesley Poelman

 Bosuil

Berlare, in het kader van de Week van het Bos. Paddenstoelenkenner Geert kent het gebied op zijn duimpje. Via het kasteelpark neemt hij je mee op sleeptouw door dit gevarieerde natuurgebied, beheerd door de vrijwilligers van Natuurpunt Dendermonding. Zet je eerste stappen in de identificatie van paddenstoelen en ga mee op zoek naar boleten, inktzwammen, stuifzwammen en russula’s op het oude rivierduin ’t Stampkot. Geniet mee van de herfstkleuren en -geuren. Soms hebben paddenstoelen sprookjesachtige namen en tot de verbeelding spreken ze zeker! Na de wandeling is er in de parochiezaal van Berlare een heerlijke portie verse paddenstoelensoep met brood en/of een bio-drankje.

Start wandeling: 14 uur aan de kerk van Berlare.

Meenemen: laarzen of stevige stapschoenen, eventueel paddenstoelenboek en verrekijker Rond 16.30 uur zijn we terug aan de kerk.

Inlichtingen: Natuurgids Geert Vergote (0474 276936).

Voor de wandeling hoef je niet in te schrijven, maar wel voor de paddenstoelensoep (zie verder).

Ruiken en proeven: paddenstoelendegustatie met bio-dranken

Op zondagavond 15 oktober kun je vanaf 17 uur terecht in de parochiezaal van Berlare, Dorp 33, voor paddenstoelensoep. Je stuurt eerst een mailtje naar antoon.blondeel@ skynet.be (uiterlijk 10 oktober). Na bevestiging dat er nog plaatsen zijn, schrijf je dan € 5 per persoon over op rekeningnummer BE31 0011 2644 7155 van Natuurpunt Scheldeland, met de mededeling ‘x deelnemers paddenstoelensoep 15 oktober’. Let op: inschrijvingen na 10 oktober kunnen niet meer aanvaard worden! De paddenstoelensoep wordt geserveerd vanaf 17 uur. Je krijgt een ruime portie heerlijke, vers klaargemaakte bospaddenstoelensoep met versgebakken brood erbij. Uiteraard komen de bospaddenstoelen niet uit de natuur, maar van een gespecialiseerde kweker.Er zal een kleine infostand zijn en je kan ook enkele biologische biertjes proberen. Er wordt uiteraard ook gezorgd voor een ruime keuze aan biologische niet-alcoholische drankjes.

Dirk De Mesel okt / nov / dec / 2017

dendriet 29

Domein Steenberg in een groen jasje

Steenberg is een begrip in de streek. Het is het prachtige groene centrum van Erpe-Mere waar ook het gemeentehuis, de bibliotheek, sporthal, looppiste en het kunstvoetbalveld liggen.

Maar dat zorgt er vandaag al voor dat het er vaak drummen is voor een parkeerplekje. De plannen van de gemeente om op de site nu ook een cultuurhuis te bouwen, zullen die druk alleen maar doen toenemen. Gaat er nog meer groen op de schop? Of is er ook goed nieuws?

Meer bos, meer recreatie

heerplan Steenberg. Hierin werden ook de zones voor zachte recreatie aangeduid en werd werk gemaakt van een toegankelijkheidsplan.

In actie

Nu kan de gemeente beginnen met de uitvoering van het opgenomen actieplan. Dat plan moet de aanwezige natuurwaarde flink verhogen. Zo wordt een populierenbos omgevormd tot een gemengd inheems bos met zomereik, winterlinde, beuk, haagbeuk, gewone esdoorn en hazelaar. In grote

Jan Vindevoghel

Ja, er is zeker ook goed nieuws! De gemeente is al een paar jaar bezig met het verwerven van gronden rond het Domein Steenberg. Het gaat vooral om stukjes populierenbos, vertuinde stukken en restanten van vroegere recreatie, maar ook om enkele akkers. Dat doet de gemeente niet zomaar.

Het kadert in het plan om een boscomplex met zachte recreatie te creĂŤren. Begin dit jaar ontving de gemeente de door het Agentschap Natuur en Bos (ANB) goedgekeurde versie van het bosbe-

 Afkalvende kale oevers van de vijver: binnenkort verleden tijd

30 dendriet

okt / nov / dec / 2017

open zones zullen groepen met gewone esdoorn, haagbeuk, boskers, winterlinde en hazelaar worden geplant.

De ‘Maisakker’ zal worden omgevormd tot speelbos. 30% van de oppervlakte van deze voormalige akker wordt voorzien als open (niet-beboste) zone voor recreatief gebruik.

Ook aan onze kleine Zorro De Eikelmuis wordt gedacht. In de bosranden worden Gelderse roos, hazelaar, sleedoorn en Europese vogelkers geplant: ideaal als tafeltje dek je.

Met Natuurpunt Erpe-Mere plannen we in de toekomst acties om onze zeldzame slaapmuis nog meer te verwennen. Ook de randen van de ernaast gelegen weide worden beplant met hetzelfde doel.

De weide zelf zal fungeren als een open plek in het bos.

Bruisende vijver

Meer nog dan de aanplantingen in het bosgedeelte zal de herinrichting van de vijver pas echt in het oog springen. Toen ons eind vorig jaar gevraagd werd om mee te denken over de herinrichting van de vijver, hebben we natuurlijk onmiddellijk ja gezegd.

Vandaag is de vijver ingericht als visvijver en is er weinig ruimte voor natuurlijke oeverbegroeiing en

moeraszones. Een fontein doet dienst als beluchting en moet voor de nodige zuurstof zorgen voor de vissen, want door een gebrek aan zuurstofplanten zouden die anders vlug in ademnood komen.

Dat hadden we al langer graag anders gezien. Maar al snel werd duidelijk dat de visserslobby heel sterk was. Toch hebben we onze slag gedeeltelijk thuisgehaald. Natuurlijk komen er pontons voor de vissers, maar een paar minder dan gepland, en dit ten voordele van een grotere moeraszone. Aan de westelijke kant wordt het wandelpad verder van de oever gelegd om meer rust te garanderen in de geplande moeraszone. Om afkalving van de oever te voorkomen, worden beplante kokosrollen voorzien.

Die zorgen bovendien voor een beschutte ondiepe zone waar klein grut zich kan verstoppen.

Het eiland wordt verbonden met de oever via een brugje en er komt ook een leeshoekje. Nu nog streven naar een evenwichtiger visbestand.

Wandel mee

Wil je meer weten over deze ingrijpende verandering? Wandel gerust mee op zondag 8 oktober (zie Denderkalender).

Peter D’Hondt

okt / nov / dec / 2017

dendriet 31

Natuurpunt Denderstreek in actie…

 Big Jump in Ninove

 Poëzie-avond in de Geelstervallei in Lede

 Nacht van de Vleermuis in Erembodegem

 Big Jump in Aalst

 Wandeling wachtbekken Erpe met als thema exoten