dendriet 2002 nr 1 jaargang 1

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X BC1133

V.U. & retouradres: Peter De Pinnewaert, Lambroeckstraat 100 / 2, 9200 Oudegem

Afgiftekantoor Gent X - P109327

J 20 G 1 nr 02 1

Driemaandelijks tijdschrift - januari - februari - maart 2002

Denderstreek van start Met Sint-Onolf in de polder Natuurpuntjes Denderstreken Aquafin gebuisd

Ten geleide

Dendriet, een nieuw blad en een nieuw geluid ? Niet helemaal, beste natuurpunter. Elke afdeling heeft de mogelijkheid om een middenkatern in te voegen, zodat je misschien ook je oude blaadje in zijn min of meer vertrouwde vorm terugvindt.

Dendriet is een uitgave van Natuurpunt Denderstreek, zoals je op de cover leest, die specifiek hier wat harder op de groene pedaal wil trappen.

# Zenuwcel

Nu, what’s in a name? Om daar achter te komen slaan we even het woordenboek open. “Dendriet: gevormd naar het Grieks dendron, wat boom betekent”, staat er.

De eerste betekenis is dan ook “een mineraal in de vorm van een boompje of struik op de voegvlakken en in spleten van sommige gesteenten…”.

De tweede betekenis stond model voor de naam van ons blad: “vertakte uitloper van een zenuwcel die de prikkels naar de zenuw toe geleidt”; een communicatiekanaal dus. Ten slotte kan je ook makkelijk de dendrieten herkennen in ons eigen Denderbekken met zijn veelheid aan sloten en beken.

# Mineraal

In eerste instantie zal ons blad “een vertakte uitloper” van Natuurpunt Vlaanderen zijn die voeling wil houden met de leden van de verschillende afdelingen uit de Denderstreek.

In tweede instantie hopen we in de toekomst veel prikkels uit te sturen die uiteindelijk moeten leiden tot een groenere regio, zowel op het terrein als in het brein van zijn bewoners. Maar je begrijpt, beste lezer, dat die prikkels ergens vandaan moeten komen. Jouw medewerking zal dan ook meer dan nodig en meer dan welkom zijn. Laat ons via je afdeling weten wat er reilt en zeilt in jouw omgeving op het gebied van natuur en milieu.

Dendriet wil bovendien ook het bindteken zijn voor alle geledingen van Natuurpunt die de regio rijk is. Om wat te bereiken inzake natuur en milieu, maakt eendracht nog altijd macht. Laten we er dus samen werk van maken.

De redactie

#

2

Denderbekken

nr 1 - januari 2002

Een fusie voor de Denderstreek

Van Denderland.…

De Denderstreek is één van de Vlaamse regio's waar De Wielewaal (WW) zeer sterk stond. In april 1971 ontstond afdeling Denderland als een mega-afdeling van WW. Mega, omdat het een afdeling was die ongeveer dezelfde ruime gebiedsomschrijving had als het regionale samenwerkingsverband dat we hier nu voorstellen. Je ziet, l'histoire se répète. Of in VRT-termen: "alles komt terug". Eén klein verschilpuntje: de 40 natuurbeschermers in de afdeling Denderstreek die er vanaf de start bij waren, zijn in de voorbije dertig jaar zowat vervijftigvoudigd tot bijna tweeduizend.

Over productiviteit gesproken!

In 1986 werd het zuidelijke

nr 1 - januari 2002

deel van het gebied met een hoofdkern te Ninove afgesplitst in een aparte afdeling.

Een kernbestuur te Ninove is tot op heden actief. De afdeling deelde zich in de loop der jaren chronologisch bewust verder op in nieuwe afdelingen te Geraardsbergen ('88), Groot-Haaltert ('97) en Pajottenland ('98). Een drietal jaar geleden stond afdeling Denderland ook nog Dendermonde af aan WW afdeling 's Heerenbosch. Maar deze afdeling was reeds lang voordien actief in de Vlassenbroekse Polder.

In '80 was de uitbouw van het reservaat het Groot Schoor te Dendermonde het eerste belangrijke regionale wapenfeit van Natuurreservaten vzw (NR), na een paar kleinere reservaten geruime tijd later gevolgd door de Wellemeersen te Denderleeuw in '88 en Moenebroek te Geraardsbergen in ‘91. De St-Onolfspolder te Dendermonde werd opgestart in '98. Begin de jaren '90 keek NR met een wat meewarige blik naar de goede lokale structuren van WW en besliste men – terecht overigens – om, groeiend uit de lokale reservaatwerking, ook plaatselijke verenigingsstructuren uit te bouwen. Voor de mensen uit WW afdeling Ninove de aanleiding om in ‘93 een eerste fusievoorstel op Vlaams niveau te lanceren, maar de tijd was er blijkbaar nog niet rijp voor. NR-

afdelingswerking werd vanaf die periode opgestart: in '94 te Affligem, in '97 te Denderleeuw, in '98 te Dendermonde en in '99 te Ninove-Geraardsbergen.

Ook de Wielewaal verkleinde verder de verschilpunten tussen beide verenigingen door de omgekeerde beweging te maken: reservaten wonnen in de loop van de jaren sterk aan belang in de werking. Van de start van afdeling Denderland was er wel reeds onmiddellijk de intentie om terreingericht te werken. Zo kwam bijvoorbeeld een aanzienlijk deel van het Kravaalbos onder het beheer van de afdeling als Ornithologisch Studiecentrum (OSC).

Deze term zegt eigenlijk veel over de toenmalige tijdsgeest en de doelstellingen. Steeds duidelijker werd een breder gerichte en meer duurzame terreinverwerving gezien als een essentieel instrument van het verenigingsbeleid. Als grootste regionale ex-WW (lees verder p. 6) Foto: Wouter Mertens

Natuurpunt is een feit, ook voor onze regio. Kiemen voor de samenvloeiing op Vlaams niveau tot de nieuwe vereniging Natuurpunt, zijn zeker terug te vinden langsheen de oevers van de Dender, waar er traditioneel een hechte band was tussen beide verenigingen.

Nu grijpen de natuuractoren in de regio de fusie aan om hun werking te optimaliseren en hun doelstellingen te verruimen. Zowel jijzelf, beste lid, als de natuur worden er beter van. Hoe is het zover kunnen komen? Wat hebben we je te bieden? Waar willen we werk van maken? Je leest er alles over in dit artikel.

#

10 jaar geleden in Neigembos

3

Afdelingen Natuurpunt Denderstreek Contactpersonen per afdeling vind je achteraan in Dendriet 1 Dendermonding Dendermonde (zonder Baasrode en Vlassenbroek), Zele, deelgemeente Berlare van Groot-Berlare 2 Lede - Houtem Lede en Sint-Lievens-Houtem

3 Aalst

7 Denderleeuw

4 Erpe-Mere

8 Ninove

5 Affligem - Liedekerke Affligem en Liedekerke 6 Groot-Haaltert

9 Geraardsbergen Geraardsbergen en deelgemeenten Deftinge en Hemelveerdegem van Lierde

Natuurpuntreservaten in de Denderstreek en projecten waar Natuurpunt Denderstreek samenwerkt met derden 1 Heidemeersen te Berlare Stefaan Thibau

Daan Stemgée

052 - 42 69 72 - Opp: 8 ha 10 a

11 Wiestermeersch te Wieze / Lebbeke Paul Meert

2

Konkelschor te Berlare Stefaan Thibau 052 - 42 69 7 2 - Opp: 4 ha in huur 3

Brede schorren te Berlare Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 - Opp: 2 ha in huur 4

053 - 77 41 41 - Opp: 4 ha 97 a

052 - 41 18 85 - Opp: 5 ha 18 a 20 ca Project afdeling ‘s Heerenbosch 12 ‘t Hoeksken te Herdersem Wouter Van De Walle 053 - 21 60 31 - Opp: 94 a

't Groot Schoor te Grembergen Tarcy Verstraeten

Herman Derder

052 - 21 11 11 - Opp: 9 ha

053 - 80 0110 - i.s.m. gemeente Lede

5 Sint-Onolfspolder te Appels / Dendermonde Peter De Pinnewaert

14 Honegem te Erpe-Mere / Aalst / Lede Wim D’Haeseleer

052 - 22 07 42 - Opp: 15 ha 80 a

053 - 70 33 11 - Opp: 31ha 63 a 23 ca

6

13 Park van Mesen te Lede

Vlassenbroekse Polder Steven De Saeger

15 Osbroek te Aalst Peter Tolleneer

0486 - 42 46 56 - Opp: 27 ha Project afdeling ‘s Heerenbosch

053 - 79 03 60 Werkgroep Bomen-Park-Osbroek i.s.m. stad Aalst en de Vlaamse Gemeenschap

7 Wachtbekken 6 in Sint-Gillis / Dendermonde Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 - Opp: 6 ha in huur 8

Denderbellebroek te Denderbelle Luc Verhelst

21 Molenbeekmeersen te Denderleeuw / Okegem Joost Mertens 053 - 66 06 34 - Opp: 1 ha 93 a 37 ca 22 Belgacomterreinen en Kamsalamanderpoel te Liedekerke Jacqueline Arickx 053 - 67 13 45 Project ism de milieuraad van Liedekerke en de Vlaamse Gemeenschap 23 Duivenbos te Sint-Antelinks Dries Van Niewenhuyse 054 - 50 37 89 - Opp: 7 ha 90 a Project afdeling Herzele

054 - 32 51 71 - Opp: 1 ha 30 a

9 Poelbos te Lebbeke Paul Meert

4

054 - 32 45 29 - Opp: 1ha 1a 79ca

053 - 79 03 60 Werkgroep Bomen-Park-Osbroek i.s.m. stad Aalst

052 - 35 64 29 - Opp: 22 ha (OSC-overeenkomst) i.s.m. afdeling Asse en afdeling IJsvogel

te Gijzegem / Mespelare

20 Keelman te Denderhoutem Axel Neukermans

24 Phenixberg te Okegem Wouter Mertens

17 Kravaalbos te Meldert François Van den Bergh

10 Hogedonk

053 - 83 89 64 - Opp: 2 ha 45 a 95 ca

16 Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer

052 - 41 21 21 - Opp: 2 ha 40 a Project afdeling ‘s Heerenbosch

052 - 41 18 85 - Opp: 58 a Project afdeling ‘s Heerenbosch

19 Den Dotter / Blauwbos te Haaltert / Aaigem / Mere Walter Loy

18 Wellemeersen

te Denderleeuw / Erembodegem Eric De Tré 053 - 66 04 32 - Opp: 70 ha 22 a

25 Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke Jan Barbé 053 - 66 60 03 - Opp: 2 ha 26 Venebroeken te Ninove Geert Rohaert 054 - 32 82 18 - Opp: 2 ha 49 a 45 ca 27 Walputbeek/ Dendermeersen te Meerbeke Isabelle Meert

nr 1 - januari 2002

Ken je onze Natuurpuntreservaten …

4 4 5

61 15

3 1

7

68

2

79

10 8 11 9 10 13

11 12

14 12 13 15

14 16

15 17

16 18

18 19

17 20 19 21

22

22 21 25 24

20 23 23 26

27 31

24 27

29

28 32

28 25

26 30 29 33

34 30 32 36 34 38

35 31

33 37

… en afdelingen in de Denderstreek ?

054 - 33 36 65 - Opp: 6 ha 6 a 32 ca 28 Berchembos te Roosdaal Stefan Kestens 054 - 50 35 65 - Opp: 2 ha 50 a Project afdeling Pajottenland 29 Groot Neygemveld te Neigem Franky Van Vaerenbergh 054 - 32 28 54 - Opp: 22 a 25 ca 30 Lieferingemeers te Lieferinge Koen Cochez 09 - 233 92 38 - Opp: 36 a 70 ca 31 Uilenbroek-Parkbos

te Sint-Maria-Lierde / Steenhuize / Erwetegem.

Herman Haustraete

nr 1 - januari 2002

09 - 360 72 11 - Opp: 12 ha 40 a 24 ca Project van afdeling Zwalmvallei

054 - 58 87 25 - Opp: 3 ha 90 a Project van vzw De Mark

32 Moenebroek te Geraardsbergen / Lierde Carlos D’Haeseleer

36 Kluysbos te Galmaarden Jean-Pierre Somers

054 - 41 87 09 - Opp: 56 ha

054 - 41 32 71 - Opp: 9 ha 40 a Project van vzw De Mark

33 Boelaremeersen te Nederboelare Johnny Cornelis

37 De Markvallei te Galmaarden Pierre Van Camp

0474 - 58 08 38 - Opp: 20 ha 34 Raspaillebos te Grimminge Koen Steenhoudt 054 - 58 67 58 - Opp: 36 ha 2 a 18 ca 35 Hof Ten Berg te Galmaarden Luc Meert

054 - 58 00 62 - Opp: 14 ha Project van vzw De Mark

38 Rietbeemd te Moerbeke/ Viane / Lessines Godfried Merlevede 068 - 33 51 06 - i.s.m. KBVB Opp. in Vlaanderen: 18 ha Opp. in Wallonië: 42 ha

5

reservaten vernoemen we de Rietbeemd te Geraardsbergen die opgestart werd in '88, den Honegem op de grens van Lede, Aalst en Erpe-Mere ('92) en Raspaillebos (2000) te Geraardsbergen. Ook tal van kleinere projecten werden opgestart. Je vindt verder in deze Dendriet een overzicht.

Van goede samenwerking tussen WW en NR zijn er in de regio diverse voorbeelden aan te halen: we vermelden de jarenlange samenwerking WW Denderland-NR in de Wellemeersen, te Okegem kocht de plaatselijke WW-afdeling in '90 het NR-reservaat "de Phenixberg" aan en deed er het beheer. Ook te Geraardsbergen groeide in de loop der jaren een goede verstandhouding tussen de plaatselijke WW en NR-actoren. De regio was duidelijk klaar voor de fusie en toen twee jaar geleden alles terugkwam en het fusievoorstel dus opnieuw vanuit de basis gelanceerd werd, stond er de gehele regio als één blok achter. ….naar Denderstreek

Voor de plaatselijke werking van de nieuwe vereniging Natuurpunt (NP) werden enkele basisprincipes naar voor geschoven. We noemen er drie. Ten eerste willen we een zo lokaal mogelijke werking met de vinger aan de plaatselijke natuurpols en zo dicht mogelijk bij de mensen.

Ten tweede wensen we een bundeling van krachten op het meest haalbare niveau. Soms is men in een afdeling met te weinig mensen met een onderwerp bezig en moet men in 6

een andere afdeling juist dezelfde taak doen met even weinig mensen. Dit kan leiden tot energieverlies of demotivatie. Het is dan beter om de krachten te bundelen op een niveau waarop het aangenaam wordt om kwaliteitsvol in groep samen te werken.

Ten derde willen we overal in alle structuren van de vereniging het subsidiariteitsprincipe toepassen. Dit wil gewoon zeggen dat elke beslissing moet genomen worden op het niveau dat er het best bij aansluit.

Deze drie principes werden ook voluit toegepast in het lokale fusieproces Het eerste principe om zo lokaal mogelijk aanwezig te zijn is qua structuur volledig uitgewerkt.

Er zijn voortvloeiend uit de oude structuren Natuurpuntafdelingen opgericht te Aalst, Affligem-Liedekerke, Denderleeuw, Dendermonding (dit is een afdeling die actief is in een deel van Dendermonde, deelgemeente Berlare van fusie Berlare en Zele deels in overlapping met afdeling 's Heerenbosch), Erpe-Mere, Geraardsbergen (samen met de Lierdse deelgemeenten Deftinge en Hemelveerdegem), Haaltert, Lede - SintLievens-Houtem en te Ninove.

Voor een ruimtelijk overzicht verwijzen we je graag naar het bijhorende kaartje. Er wordt heel hard werk van gemaakt om in de komende jaren - voor zover ze nog niet aanwezig was - in elk van deze gebieden een volwaardige afdelingswerking uit te bouwen.

In de loop van de voorbije decennia is er een duidelijke positieve tijdslijn merkbaar. De

natuurverenigingen kwamen steeds dichter bij de leden, dichter bij de lokale natuur en dichter bij het lokale beleid te staan. Het fusieproces is bovendien geen herverkaveling, maar een integratie van twee verenigingen. Alles wordt nieuw, ook de afdelingsbesturen. Wie zich dus geroepen voelt, moet ons zeker iets laten weten. Een eerste kans om actief te participeren kreeg je reeds op de lokale Algemene Vergadering die elke afdeling in het najaar organiseerde. Maar als je nu de kriebels krijgt, kan je nog steeds reageren. De nodige contactadressen staan achteraan deze eerste "Dendriet".

Samenwerking laten groeien

Het tweede principe om rond een aantal wenselijke werkingsfacetten de krachten te bundelen krijgt zijn eerste toepassing in deze Dendriet.

Mensen zijn tegenwoordig mobiel en graag op de hoogte van een iets ruimere regio.

Aparte afdelingstijdschriften leken ons daarom niet langer aangewezen. Er werd evenwel door de afdelingen geopteerd om alle mogelijkheden van een regionale samenwerking niet in één keer te realiseren (lees: forceren). Beter is het een samenwerking organisch te laten groeien, met het regionale tijdschrift als duidelijke testcase. Een verstandige keuze. We hopen dat het tijdschrift de komende jaren de veruitwendiging mag worden van een goed gestructureerde regionale samenwerking. Wie droomt er niet stil van een regionaal ondersteund reservatenbeheer of, op termijn,

nr 1 - januari 2002

van een professionele kracht die de regionale werking stimulerend kan ondersteunen ?

Met de inzet van allen en steunend op ons derde principe (het subsidiariteitsprinicpe) geloven we sterk in groeimogelijkheden.

Natuurpunt wenst zowel actief te zijn op het vlak van Natuurstudie, Natuurreservaten, Natuureducatie als Natuurbeleid. Het is de bedoeling dat deze vier pijlers van de vereniging versterkend op elkaar inspelen. Elke afdeling legt daarbij zijn eigen accenten en dat is goed ook.

We willen een eenheid vormen in verscheidenheid en geen eenheidsworst. Iedereen kan ontplooien waarin hij of zij goed is en/of wat hij of zij leuk vindt. Dankzij Dendriet krijg jij als lid het volledige gamma van mogelijkheden gestructureerd aangeboden (zie activiteitenkalender). We hopen dat je deze inspanning weet te waarderen. Voorts willen we in ons blad een forum bieden aan zielsverwante structuren zoals het DenderactiecomitĂŠ (DAC) en de Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming afdeling Denderstreek (JNM), maar ook aan initiatieven van de overheid.

Bijvoorbeeld het plan voor integraal waterbeheer in de Molenbeek, waarvan je een artikel kan lezen in het volgend nummer. We willen trouwens van Dendriet een blad maken dat de brede doelstellingen en het maatschappelijk engagement van de nieuwe vereniging weerspiegelt.

Milieu, ruimtelijke ordening en lokale duurzame ontwikkeling in de Denderstreek zijn dus thema's die zeker ook aan bod

nr 1 - januari 2002

kunnen komen. Zo wordt Dendriet een blad om naar uit te kijken.

Studiewerkgroepen, activiteiten en de toekomst

Alle regionale afdelingen hebben alvast ook beslist om hun natuurstudietaak in ruime mate te delegeren aan de Natuurpunt Studiewerkgroepen. De gebiedsomschrijving van deze studiewerkgroepen valt samen met Natuurpunt Denderstreek. We gaan, ons baserend op wat er bij een aantal werkgroepen reeds was, regionaal van start met een Natuurpunt plantenwerkgroep, een Natuurpunt vogelwerkgroep, een Natuurpunt zoogdierenwerkgroep en een Natuurpunt insectenwerkgroep. Door deze subsidiaire bundeling kunnen we aan de leden die zich in iets willen verdiepen, voldoende kwaliteit, aanbod en uitwisselingsmogelijkheden geven. In de eerste jaarhelft van 2002 zal er via regionaal overleg prioritair gewerkt worden aan een betere verankering tussen afdelingen en deze werkgroepen. We zijn het er immers over eens dat er afspraken moeten komen voor een maximale integratie en afstemming.

Hier zitten duidelijke meerwaarden en in desintegratie zitten duidelijke gevaren.

Als tweede prioriteit moet de regionale samenwerking in aanvang ook leiden tot een betere afstemming van de activiteitenkalenders. Dit is reeds op summiere wijze gebeurd, maar we zijn ervan overtuigd dat we dit in de toekomst nog efficiĂŤnter kun-

nen doen. Zowel jij als lid, onze structuren als de natuur in de regio kunnen er bij vooruit gaan. We zullen hier met het regionaal overleg in de tweede jaarhelft werk van maken. Ik hoor het een aantal mensen al zeggen: goed dat ik meer weet over de volledige Denderstreek, maar hoe zit het met info over mijn eigen afdeling? Wel, voor afdelingsnieuws heeft elke afdeling occasioneel de mogelijkheid om nog een aantal eigen tussenbladen in te voegen in het tijdschrift. Kijk maar eens of er in jouw Dendriet gekleurde tussenbladen ingevoegd zijn.

Tot slot moet het duidelijk zijn dat de regionale samenwerking in de toekomst vele kansen biedt. Rond Denderstreek-gebonden beleidsthema's bijvoorbeeld moeten we zeker ad hoc kunnen samenkomen. In een regio met maar liefst 320 ha natuurreservaat in eigendom moeten we ook kunnen groeien naar een kerktoren-politiekoverstijgend reservatenbeleid. Een terreinploeg om het vrijwilligerswerk in de reservaten te ondersteunen wordt alvast gepland voor Zuidoost-Vlaanderen. We moeten ernaar streven dat dergelijke initiatieven kunnen samenvallen met de regionale samenwerkingsverbanden tussen de afdelingen.

Wouter Mertens

7

Reservaat in de kijker

De Sint-Onolfspolder Langs de rand van Dendermonde strekte zich in ver vervlogen tijden een enorm broekbos uit. Door de uitbreiding van de stad Dendermonde en de kouters zoals Appels en Grembergen moesten steeds meer monden worden gevoed. Door noeste arbeid vormden onze middeleeuwse voorouders dit bos om naar hooiland met her en der wat akkers. Getuige hiervan is de wirwar van glinsterende sloten die de polder doorklieven. Deze sloten werden zeer breed gehouden niet alleen voor de waterafvoer maar ook voor de broekschuiten die materiaal, gewassen, hooi en dieren vervoerden van of naar dit nat gebied.

De wonderlijke mozaïek van nog zuivere sloten, weinig bemeste natte hooilanden en broekbos zorgt ervoor dat dit één van de laatste toevluchtsoorden is voor tal van vochtminnende planten, insecten en vogels. Door illegale ophogingen van de natte hooilanden en de aanleg van maïsakkers verliezen hier heel wat bijzondere planten en dieren steeds meer leefruimte. Bij de oprichting van de afdeling Dendermonding startte men direct met een aankoopbeleid.

Helemaal niet zonder succes, want nu 3 jaar later is er al zo’n 16 ha veilig gesteld.

8

# 28 roeden Raketten in de lucht… en blaasjes in het water

Langs de Dendermonding welt in het deelgebied Meerdam voedselarm grondwater op uit de bodem. Dit grondwater vormt een magisch mengsel met het voedselrijker water in de sloten. In dit toverdrankje zweeft het zeldzaam Loos blaasjeskruid. Dit waterplantje heeft blaasjes om minuscule waterdiertjes mee te strikken en zo aan de nodige voedingsstoffen te komen. In de maand augustus toont het blaasjeskruid fier zijn gele bloemhoofdjes naast de witte bloempjes van de vrij zeldzame Kikkerbeet die hier ook nog welig tiert in de kleine slootjes.

De oevers van deze waterparadijzen zijn één van de laatste bastions in Vlaanderen voor een aantal bijzondere

Foto’s : Dirk De Mesel

vochtminnende planten. Zo zie je hier juweeltjes zoals Pijptorkruid, Kleine watereppe, Rode waterereprijs, Bosbies, Veldrus, Zeegroene muur en nog vele andere. Men hoopt dat door een aangepast beheer ook de dottergraslanden van weleer terug hun prachtig kleurenpalet tonen. Geel voor de Dotterbloem, blauw voor het Moerasvergeetmenietje, roos voor de Echte koekoeksbloem en lila voor de tengere Pinksterbloemen. Nu zijn hun lentekleuren verbannen naar

#

Kikkerbeet en Loos blaasjeskruid

nr 1 - januari 2002

Lokeren ZELE

huiszwaluwkunstgalerij kolonie Pieter Pauwel

GREMBERGEN

Schor

28 roeden

Sc he ld

e

Meerdam

SINT-ONOLFSPOLDER

r nde De

De Maye

DENDERMONDE APPELS Appels veer

er end eD oud

Aalst

# de slootkanten of naar kleine restantjes van weinig bemeste hooilanden.

Niet alleen planten vinden dit een prima stek. Zomertalingen wippen even langs tijdens hun trek om dan samen met dodaarsjes en slobeenden hun kostje bij elkaar te duiken of te slobberen.

En het kleurrijk vliegend raketje de ijsvogel heeft hier een van zijn vaste uitkijkposten. Al trippelend zoeken watersnippen tijdens hun trek langs de oevers naarstig naar allerlei klein grut. Op de Maey, een natuurgebied van stad Dendermonde, brengen o.a.

Situering Sint-Onolfspolder

kuifeenden hun kroost groot die je dan in de winter op de Dender kan zien dobberen.

Tijdens de wintermaanden wordt de Dender een echt vogelparadijs, dan zie je hier vele tafeleenden zij aan zij met wintertalingen, bergeenden, futen, smienten, brilduikers en nonnetjes. Tot op vandaag hebben zo’n 210 gevederde vrienden zich uitgebreid laten bewonderen in de SintOnolfspolder.

Het verdronken land....

#

Een eindje verderop langs de Scheldedijk vlak aan de Dendermonding ligt nog één van de typische zoetwatergetijdeschorren. Dit woest buitendijks stukje natuur wordt twee keer per dag ingenomen door het Scheldewater. Tot Meerdam

nr 1 - januari 2002

9

# Meerdam vóór de Tweede Wereldoorlog werden de schorren langs de Schelde nog gebruikt als grasland, als snij- of hakgriend of er werd riet gesneden. Dit gebruik is nu verloren gegaan ; hierdoor zijn de meeste schorren geëvolueerd naar wilgenbroekbossen met ruigtekruidvegetaties. Door regelmatig de ruigtes te maaien hoopt men hier terug meer riet tussen het wilgenvloedbos te krijgen.

Bosrietzanger en Blauwborst laten te gepasten tijde hun prachtige zang opstijgen vanuit het wilgenstruweel of de rietvegetatie. Dit is niet alleen een waarschuwing voor andere soortgenoten maar ook voor de wandelaar. Want je betreedt het best dit gebied niet zonder de nodige lieslaarzen, en dan nog, want de getijdenwerking op de Schelde kan je elk moment verrassen.

De slibresten op de schors van de wilgen tonen je tot hoe hoog het Scheldewater kan komen.

10

De toverkunsten van moeder natuur...

Op de natste plaatsen in de polder werd waardevol broekbos en vooral dottergrasland omgezet in uitheems populierenbos voor houtwinning.

Deze populierenbossen worden gerooid om weer ruimte te bieden aan het vroeger broekbos of dottergrasland. Populieren onttrekken veel meer water aan de bodem dan Els en Wilg. Hierdoor verdwijnen tal van typische planten die vroeger in deze broekbossen voorkwamen. Zo biedt een 3-tal ha in Achtentwintig Roeden nogal een desolate indruk. Hier werden onlangs de populieren verwijderd en men vertrouwt nu op de toverkunsten van moeder natuur om dit terrein om te toveren in een elzen-wilgenbroekbos. Tot nu toe heeft ze al kwistig met haar toverstokje gespeeld. Want tussen de voorlopige ruigtekruidenvegetatie beginnen de eerste boswilgen hun plaats al op te eisen. Maar men steekt zelf

ook een helpend handje toe.

Enkele sloten werden geruimd om meer kansen te bieden aan amfibieën, bepaalde oever- en waterplanten en talloze waterinsecten. De beschermde Slanke sleutelbloem geeft in april de grachtkanten een geel tintje. Maar ook Kleine egelskop, Groot moerasscherm en Grote waterweegbree beginnen de oevers te bevolken.

Langs de sloten vormen er zich reeds grote sergevegetaties met Hoge cipierzegge, Pluimzegge en Stijve zegge.

Deze zeggen zijn o.a. belangrijk voor de libellenpopulatie.

Deze luchtacrobaten gebruiken deze planten om hun eitjes af te zetten of om te soezen in een zalig zonnetje. De onvolwassen libellen gebruiken ze dan weer als startbaan om aan hun vliegende levensfase te beginnen.

Langs de randen wordt plaats vrijgehouden voor een zoomvegetatie van ruigtekruiden met soorten als Moerasspirea, Kattenstaart en Koninginnekruid. Ruigtekruiden vormen door hun kleurenschakering een waar lustoord voor horden zoemende vliesvleugelen.

Hommels en zweefvliegen zijn één van de vele gasten aan de uitgebreide dis. Voor dagvlinders als Landkaartje en Distelvlinder is dit echt wel het aards paradijs. In de koude wintermaanden zorgen hun stengels voor een knus en warm onderkomen voor vele insecten die er als ei, pop of adult in overwinteren. Ze zijn ook het geliefkoosd terrein voor vogels als Tjiftjaf en Grasmus die er hun nestje in vlechten en het nodige voedsel in vinden. In de winter worden deze ruigte-

nr 1 - januari 2002

kruiden bestormd door vinkachtigen. Deze hebben het vooral gemunt op de zaadjes van de moesdistel, maar ook de zaden van de andere planten gaan vlot door hun bekjes.

De dijken en de vele baantjes in de polder nodigen uit tot fietsen. We heten jullie dan ook van harte welkom voor een fietstocht door de polder.

Tijdens deze tocht wordt hier en daar halt gehouden om het

beheer en de toekomstvisie van dit nog jonge reservaat uit de doeken te doen. Dus als je het ontstaan van en de werking rond een reservaat wil ontdekken is dit gewoonweg een aanrader.

Peter De Pinnewaert

#

Foto: Daan StemgĂŠe Tandem of paringswiel van Bruinrode heidelibel

> nr 1 - januari 2002

LENTEFIETSTOCHT op 24 maart om 14 uur Kunstgalerij Pieter Pauwel, Sint-Onolfsdijk 66 - Dendermonde Info:

Peter De Pinnewaert 052 - 22 07 42, pinnie@freegates.be

11

Kijken in het kilometerhok In 1974 werd door het voltallige bestuur van de Wielewaal afdeling Denderland de goedkeuring gegeven om een plantenwerkgroep op te richten in de schoot van de afdeling.

1974 was een jaar van zoeken hoe we dit gingen aanpakken.

Er werd contact opgenomen met o.m. Karel de Waele van afdeling Schelde-Leie, die reeds enkele jaren ervaring had met een gelijkaardige werkgroep. Op die manier kwamen we te weten dat België onderverdeeld is in uurhokken en kilometerhokken – straks meer daarover.

1975 : De plantenwerkgroep werd boven de doopvont gehouden en het eerste jaar zouden we in zijn geheel wijden aan het Blauwbos te

#

Bosgeelster: met uitsterven bedreigd in Vlaanderen. Resterende groeiplaatsen: hoofdzakelijk in de Denderstreek - Foto: Daan Stemgée

Mere. Er werden een 10-tal excursies gepland en diegene die het hebben meegemaakt, zullen het zich nog wel herinneren – we vorderden hoogstens 100 meter op een hele voormiddag. Ieder plantje werd letterlijk onder de loep genomen. Na een jaar noest werken waren we zeer verheugd dat we 175 soorten op onze streeplijst konden noteren. In 1975 waren er ook enkele leden die mee op stap gingen met Herman Stieperaere, toen verbonden aan de universiteit van Gent. Bij deze man konden we steeds terecht met allerlei vragen en moeilijk te determineren soorten en wat heel belangrijk was: we leerden kijken. In die periode

# Biotoop met zeldzame voorjaarsflora te Essene Foto: Peter Tolleneer

12

werd eveneens contact gezocht met de plantentuin van Meise. Het was vooral Leo Vanhecke die ons met raad en daad bijstond in het prille begin van onze werkgroep.

#

Kleine ratelaar Foto: Daan Stemgée

nr 1 - januari 2002

Foto: Peter Tolleneer

Een zonnetje in de Dendervallei

A

Rivierkruiskruid is een oude bekende voor een aantal plantenkenners onder ons. Maar ken jij het ? Sta mij toe deze unieke plant voor te stellen. Uniek inderdaad want zij komt, voor zover ons bekend, maar op één plaats voor in België, en dan nog wel in Vlaanderen, jawel in OostVlaanderen, hier bij ons in de vallei van de Dender. Of moeten we zeggen een dendriet van de Dender ?

Voor jou een ontdekking ? Tijdens een inventarisatiejaar worden er wel meer leuke en interessante planten en groeiplaatsen gevonden ! Laat dit tevens een prikkel zijn om met de plantenwerkgroep eens mee op stap te gaan, en zo je kennis van onze wilde plantenwereld te verruimen. Het nieuwe inventarisseizoen vat aan op zondagmorgen 7 april 2002. In een volgend nummer, ongeveer rond de aanvang van het nieuwe werkjaar, wordt er nog wel een woordje uitleg gegeven over de plantenwerkgroep. We tonen dan ook aan de hand van kaartmateriaal de door de vroegere plantenwerkgroepen van Ninove en Denderland reeds geïnventariseerde gebieden.

#

Peter Tolleneer

Bedreiging Rivierkruiskruid in de Dendervallei ?

Botanie en botanisten

Vanaf 1976 begon de werkgroep op wieltjes te lopen. Er werden jaarlijks 10 à 12 excursies ondernomen en een 4 à 5tal kilometerhokken werden onderzocht. Tijdens het werkjaar 1976 hebben we het genoegen gehad Emiel van Rompaey te mogen verwelkomen. Hij is komen spreken (zeg maar vertellen) over het tot stand komen van het floristisch onderzoek in België met inbegrip van het wel en wee van dit opzet.

Emiel van Rompaey was het hart en de ziel van het “Instituut voor het Floristisch onderzoek van België en Luxemburg (IFBL). Vanaf 1939 heeft deze Antwerpse florist samen met enkele vrienden het karteringswerk opnieuw aangepakt via een een-

nr 1 - januari 2002

voudige en efficiënte methode.

Onder zijn leiding werden twee plantenatlassen uitgegeven, nl. in 1972 en in 1979 (na zijn overlijden). De uitreiking van de Van Rompaeyprijs 2000 aan enkele leden van de werkgroep voor De Flora van Honegem was dan ook een bijzonder moment.

Eén van de pioniers was wijlen Louis Fobert. Hij woonde in Denderleeuw en was jarenlang lid en raadgever van onze plantenwerkgroep.

Vanaf 1979 werden er ook lesavonden georganiseerd met thema’s als: bossen, grassen, graslanden, op naam brengen van gedroogd (herbarium)materiaal enz. Af en toe werden er uitstappen naar andere gebieden ondernomen – steeds leerrijk en heel boeiend.

Vooraan in de jaren ’80 werd de Nationale plantenwerk-

groep opgericht en vanaf dan kon men zowel met de lokale als met de nationale werkgroep op stap gaan. De nationale werkgroep bestaat nog steeds en in het vegetatieseizoen is er om de 14 dagen een excursie in één van de vijf Vlaamse provincies of in Wallonië.

In het voorjaar van 1994 ontstond in onze regio ook de plantenwerkgroep NinoveGeraardsbergen. Ook deze groep verzamelde de voorbije jaren veel gegevens in het

# Planten determineren Foto : Daan Stemgée

13

Het karteringssysteem : strepen op lijsten

In Nederland werd door de heren Goethart en Jongmans een systeem van roosters uitgewerkt en dit werd aangepast aan de Belgische stafkaarten.

Een uurhok van de verspreidingskaartjes komt overeen met een vierkant van 16 km² op het terrein. Elk stafkaartblad van 1 / 50.000 is verdeeld in 5 x 8 = 40 vierkanten overeenkomend met evenveel vierkanten van 4 x 4 = 16 km² (uurhokken).

Voor het eigenlijke karteringswerk is elk uurhok onderverdeeld in 4 x 4 = 16 vierkantjes of een vierkant van 1 km², een zogenaamd kwartierhok of kilometerhok.

Er worden 4 à 5 kilometerhokken per jaar uitgekozen en deze worden 3 maal per jaar bezocht, zijnde in de lente, de zomer en de herfst. Deze werkwijze geeft een goed beeld van de toestand van de aanwezige flora op dat moment, m.a.w. een kilometerhok wordt in alle richtingen doorkruist en alle plantensoorten worden op een daartoe bestemde streeplijst genoteerd. Deze streeplijsten vinden hun weg naar de plantentuin van Meise en naar Flower, gevestigd in Brussel, die de gegevens verwerken in een databank.

Als kroon op het werk zal in de nabije toekomst een nieuwe atlas van de Vlaamse flora het daglicht mogen zien.

14

Kruisbestuiving

Regelmatig organiseert de plantenwerkgroep een gespecialiseerde cursus. Onderwerpen die reeds vroeger aan bod kwamen zijn mossen, korstmossen, grassen, … De mogelijkheid bestaat om een nieuwe cursus in te richten of een vroegere te herhalen voor de hele regio.

Anderzijds wordt de plantenwerkgroep de laatste jaren meer uitgenodigd om een natuurgebied of reservaat te inventariseren. De gehele werkgroep of enkele leden ervan passen dan hun programma aan in functie van deze projecten. Zo heeft de werkgroep een schat aan gegevens verzameld van de Vlassenbroekse polder, het Osbroek en Gerstjens, het Kravaalbos, den Honegem en in 2000 was ook het Raspaillebos aan de beurt.

Deze inventarisaties helpen de conservators en ook gemeentelijke overheden bij het opstellen van beheersvisies en erkenningdossiers. Een mogelijke nieuwe uitdaging van de werkgroep kan zich situeren in de, sinds kort verplichte, vegetatiemonitoring van de erkende natuurreservaten. De werkgroep zorgt er tevens voor dat nog bestaande witte vlekken INFO

zuiden van de regio. Deze twee plantenwerkgroepen worden naar aanleiding van de fusie samengevoegd tot één plantwerkgroep voor de gehele regio.

(hokken waar geen gegevens bekend zijn) op de vegetatiekaart van de Denderregio worden ingekleurd. Zo worden er elk jaar nog plaatsen ontdekt die van groot belang zijn voor sommige zeldzame planten (in 2001 nog te Essene). Hierdoor kunnen er prioriteiten gesteld worden in het aankoopbeleid of kunnen nieuwe reservaten opgestart worden.

Kortom, dit zijn een paar mooie voorbeelden van kruisbestuiving van de verschillende werkingsvelden van Natuurpunt in de Denderregio.

Een nieuwe start voor de regio

Het regioconcept wordt ook toegepast op de plantenwerkgroep, zodat de twee actieve groepen samensmelten en de geselecteerde hokken geografisch gespreid zullen liggen over de gehele Denderregio.

Het volledige programma vind je in het volgende nummer van Dendriet.

Alle geïnteresseerden in floristiek zijn steeds van harte welkom op onze uitstappen en de eerste afspraak maken we op zondagmorgen 7 april.

Andreas Kampen

Peter Tolleneer 053 - 79 03 60 pwg.denderstreek@belgacom.net

CURSUS Reeds te noteren: afdeling Ninove organiseert een cursus “Grassen, russen en zeggen” op 5 dinsdagavonden in mei en juni. Alle info bij Ria De Dyn - 054 - 50 35 65

nr 1 - januari 2002

Foto: Wouter Mertens

Aquafin gebuisd

Het Denderactiecomité (DAC) vecht al jaren voor een zuiver Denderbekken en tegen de monopoliepositie van Aquafin. In september 2001 werd het DAC uitgenodigd op de Commissie Leefmilieu van het Vlaams parlement. In zijn door de parlementairen zeer gesmaakte uiteenzetting pleitte het DAC voor de onmiddellijke afschaffing van het Aquafinmonopolie.

Geld in het water

In 1990 bedroeg de zuiveringsgraad in Vlaanderen dertig procent. In 2001 bedraagt deze 49 procent. Ondertussen werd er voor het duizelingwekkende bedrag van ongeveer 1,75 miljard euro (!) geïnvesteerd in collectoren, RWZI's en prioritaire rioleringen. Dat is bijna 100 miljoen euro per procent zuiveringsgraad. Als we in dit tempo, met een jaarlijkse investering van 150 miljoen euro, doorgaan, dan voldoen we pas binnen dertig jaar aan de Europese verplichtingen en tegen dan zullen de eerste investeringen reeds moeten vervangen worden. Zo kan men letterlijk geld blijven

nr 1 - januari 2002

in het water gooien en straten, natuurgebieden en landschappen blijven omploegen.

Basisnatuurkwaliteit of meer ?

Aquafin zou moeten verplicht worden zijn activiteit uitsluitend te richten op het verbeteren van zijn bestaande systemen in stedelijk gebied.

Het systeem heeft voor landelijke gebieden zijn inefficiëntie bewezen. Waterzuiveringstations zijn hydraulisch overbelast en biologisch onderbelast. Door het systeem van riooloverstorten komt regelmatig omgewoeld rioolslib in onze beken en in de Dender.

Hierdoor zal de natuur in en rondom onze beken en Dender nooit méér bereiken dan een goede basiskwaliteit.

Organismen met ecologisch zeer hoge eisen krijgen hierdoor geen kans om zich ooit te herstellen. Is de overheid tevreden met een basisnatuurkwaliteit ? Wij willen alvast meer en betere resultaten.

Zeker als je ziet welke bedragen er tegenaan gegooid worden.

Expertise opbouwen met onze centen

Door deze aanzwellende kritiek is Aquafin momenteel wel bezig om alternatieven te zoeken voor zijn grootschalige inefficiënte aanpak. Zo is dit bedrijf begonnen met de bouw van een aantal experimentele kleinschalige waterzuiveringsinstallaties (KWZI's), dit terwijl er reeds bij heel wat kleinere firma's pakken knowhow aanwezig is. Jammer genoeg komen door de gesloten marktstructuur deze kleinere bedrijfjes niet aan de bak. Met de kleinschalige projecten die momenteel bij Aquafin lopen, bouwt het zijn expertise op met de centen van de belastingbetaler. En ondertussen blijft het wachten op een efficiënte aanpak van de waterzuivering in het landelijk gebied. Natuurpunt Denderstreek pleit ook reeds jaren voor een gedifferentieerde aanpak van waterzuivering in het landelijk gebied en in de steden.

Wouter Mertens

15

Denderstreken

Een fijne spar Half maart met typisch halfmaarts weer. Regenvlagen die laten uitschijnen dat ze de rest van de dag zullen versmoren, komen opzetten – van hier tot ginder aan de horizon – met een dreigende kopje-onder-duisternis, maar nadat die hun gevoeg kort maar hevig hebben laten woeden, moeten ze plaats ruimen voor de helderste uitklaringen. Licht en donker in een contrasterende opeenvolging ver door.

Het is weer plots en heftig de beurt aan de zon. En alsof er zich een kans van nu of nooit voordoet, staak ik alle bezigheden van het ogenblik, d.i. fietsen, en kijk links en rechts om me heen. Ik kom tot stilstand naast een perceel overjarige, nooit geoogste kerstbomen. Er heerst telkens een speciale behaaglijke sfeer onder de dichte naaldverduistering waaronder het droge milieu allerlei bewaarzaken als schedels, braakballen en duiveneierdoppen voor me conserveert. Maar nu gelden de buitenste stammen aan de rand en verblindend geëxposeerd aan de zon als extra aantrekkelijk.

Tegen één ervan plaats ik mijn fiets. Tegen een andere, ik twijfel eraan of het geheel willekeurig de dikste wordt, vlei ik mezelf. Rug ertegen en in een tweede beweging, wat comfortabeler, de voeten wat vooruit zodat ik ook hoop van het tweede wafelijzerluik, de warmtestraling van de beschenen schors, te genieten. ‘t Is misschien geen zicht vanop de

16

straatkant. Allicht niet met mijn ogen toe.

De gewaarwording was verrukkelijk maar mag eenvoudigjes aan de verwachting beantwoordend genoemd worden in vergelijking met de overtreffende sensatie die erop volgt. De zon kwijnt weg en wind streelt nu mijn gelaat.

Onverontrustend gelijkmatig waaiend haalt hij toch ineens uit met enkele flinke rukstoten, frontaal op de tegenstand van de dichte sparrenopstand.

Meestal in mythe of Frankensteinverhaal wordt de bliksem levensbrengende krachten toegeschreven; ik twijfel er niet aan dat wind als minder spectaculair weerelement hier ook toe in staat is.

Het gedruis van de wind die zich in de zeef van naaldgewas stort, krijgt terstond zijn getransformeerde afleiding door de vezelvaten van het hout. Onderaan de stam, op armhoogte, drie armlengtes omvangrijk vindt de zindering zijn afgeleide in een elektro-energetische aftakking door mijn wervelkolom. Het soort van gewaarwording dat je in het donker, of je onbewust in een menigte doet realiseren in contact te zijn met een levende «materie».

In de eerste ogenblikken van het ongewisse eng en best opschrikkend dus. In de supermarkt kan daar nog een onaangenaam terugzetten op je plaats het gevolg aan hebben. Ik stond plots rug aan rug met iemand.

En ik zou me zwaar vergissen indien het geen sensueel vloeiende

(Picea abies)

vrouwenrug zou zijn geweest.

Daarmee kreeg mijn liefde voor planten en bomen in het bijzonder voor het eerst een verstrekkender dimensie.

Dieren kunnen zulke hulpeloze situaties waarbij voor hun affecties geen kansen voorhanden zijn die te uiten, vaak ook niet gepast tegemoetkomen.

Met een geile bok, geen gewillig schaap in de buurt maar eventueel een attribuut boomstronk op de weide laat zich raden wat er gebeurt.

Ik heb het voor gladhuiden als Es, Haagbeuk en als ultieme erotische prikkel zo’n onmogelijk getorst stamreliëf van een oude kweepeer (heus niet het eerste beeld van wat men zich voorstelt bij het vernoemen van de naam Cydonia).

Menigmaal heb ik al in die mate in bewondering gestaan voor het lichaam van een boom dat ik het niet kan onderdrukken handtastelijk te worden; het denkbeeldige opschrift op de stam met zedelijke wenk: verboden aan te raken (zoals de raadgeving in een museum van marmeren naakten), heb ik genegeerd. Hoe kan ik immers zo intiem-fysisch de omvang van mijn boom, zoals ik hogerop deed, uitdrukken ?

Eindelijk na zoveel onbeantwoord stilzwijgen op mijn avances krijgt het visuele opvrijende voorspel een verlengstuk.

De stam kreunt een beetje…

Dirk De Vis

nr 1 - januari 2002

M I

N ATUURPUNTJES

Eind 2001 vierde afdeling Ninove haar 15 jarig jubileum en JNM Denderstreek zijn 10-jarig bestaan. De redactie wenst beide feestvarkens een dynamische toekomst toe !

Op 2 februari 2002 gaan de 9 nieuwe afdelingen van Natuurpunt Denderstreek van start met een spetterende fuif in het Parochiaal centrum te Neigem. Aanvang om 21 uur. Aanstippen in je agenda.

Iedereen op post !

Natuurpunt Denderleeuw is gestart met een aankoopproject in de Molenbeekmeersen.

Een nieuwe uitdaging na het succesrijk verhaal in het reservaat de Wellemeersen !

De intercommunale ILVA gaat herbruikbare plastic bekers voor fuiven en een bijhorende mobiele industriĂŤle reinigingsmachine aanschaffen. De investering kan volgens ons maar een succes worden als elke gemeente in de regio een aantal bijhorende maatregelen opneemt in het politiereglement.

Diezelfde intercommunale ILVA gaat vanaf 2002 van start met PMD-ophalingen in samenwerking met FOST-plus. Aangezien het Fostplus inzamelsysteem preventie niet centraal stelt, maar een aantal consumptiepatronen bestendigt, vraagt Natuurpunt aan ILVA om een studie te laten uitwerken die de haalbaarheid van een aantal alternatieven bestudeert.

Het Systeem van dure huisvuilzakken en aanbrengen van een sticker op de GFT-

nr 1 - januari 2002

container kende reeds succes te Ninove, Aalst, Haaltert en Lede. Vanaf 2001 wordt het ook toegepast te Erpe-Mere, Denderleeuw, Geraardsbergen en SintLievens-Houtem. We kijken uit naar de positieve resultaten.

De JNM Denderstreek nam samen met Natuurpunt Ninove en de Oxfam-wereldwinkel deel aan de manifestaties te Gent (19/10) en Brussel (14/12) voor een globalisatie die andere waarden centraal stelt dan geld en macht.

Het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan wordt binnenkort aan een openbaar onderzoek onderworpen. Het is vooral uitkijken naar de dwingende maatregelen die het plan bovenop het structuurplan Vlaanderen zal inbouwen. Op provinciaal vlak zullen deze bijkomende maatregelen in hoofdaccent in het "buitengebied" liggen. Zowel voor industrie, wonen, natuur als toerisme werd in het ontwerp de Denderstreek als specifieke entiteit erkend. De visies vanuit deze sectoren waren in het ontwerp soms tegengesteld. De afdelingen van de regio gaan zich samen over het onderwerp buigen. Wordt vervolgd !

Op dinsdag 30 oktober 2001 ondertekenden de gemeenten Ninove, Geraardsbergen en Galmaarden en de Provincies Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant samen met leefmilieuminister Dua een samenwerkingsovereenkomst omtrent het stiltegebied "Dender en Mark". Het betreft een proefproject voor Vlaanderen. We vertellen er meer over in een volgende Dendriet.

17

Afdelingsnieuws

Van afdeling Denderland naar de cluster In de tijd dat de dieren nog konden praten, reikte Wielewaal afdeling Denderland van tegen de Durme tot achter Geraardsbergen. Zoveel decennia later en zeker ten goede van de vereniging is er momenteel binnen die Denderregio bijna in elke gemeente een afdeling of kern actief. Enkel WW Denderland anno 2001 bestreek nog 5 gemeenten, ook al waren er ondertussen afdelingen van Natuurreservaten vzw, in een onderlinge beste verstandhouding, zeer actief geworden op dit grondgebied.

Ondertussen is Natuurpunt boven de doopvont gehouden. En ieder bestuurslid zal het geweten hebben. Vernieuwingen vliegen je om de oren. Ook bij afdeling Denderland werd de vraag gesteld of de afdeling niet te groot was en werd de haalbaarheid van een opsplitsing onderzocht. Mensen uit de eigen gemeente staan toch dichter bij alles wat er in de gemeente gebeurt. Ze zijn een beter aanspreekpunt en kunnen beter contacten leggen. Op deze manier zou er veel beter gebiedsdekkend kunnen gewerkt worden‌ Na urenlange voorbereidende discussies werd, in het teken van een meer plaatselijke werking Ên van de positieve ontwikkelingen rond Dendriet, gekozen voor een opsplitsing. Dit werd bekrachtigd door de lokale algemene vergadering van 7 september 2001 zodat er in plaats van 3 afdelingen binnen de 5 gemeenten, er in de toekomst 5 zullen actief zijn.

18

Voor alle duidelijkheid, dit is het resultaat‌ Afdeling Natuurpunt Aalst, met onder meer de Werkgroep Bomen Park Osbroek Afdeling Natuurpunt Denderleeuw, met De Wellemeersen Afdeling Natuurpunt Erpe-Mere met het reservaat Honegem Afdeling Natuurpunt Herzele: participeert echter niet aan Dendriet, noch de cluster !

Afdeling Natuurpunt Lede-Houtem met Lede en St. Lievens-Houtem Voor alle afdelingen vind je een contactpersoon achteraan in dit nummer.

Voor de activiteiten zal er niet veel veranderen omdat er een samenwerkingsverband ontstaan is tussen de verschillende afdelingen in de gehele Denderregio, met als eerste concreet resultaat deze Dendriet en een gezamenlijke activiteitenkalender, ook met regioactiviteiten.

Tot binnenkort !

INFO

Afdelingen ex-Denderland

Dit betekent zeer zeker geen afscheid, want de vergadering stemde ook in met een clusterwerking (een intens overleg- en samenwerkingsverband) van 4 van de afdelingen.

Echter voor de ex-WW-leden woonachtig te Herzele betekent dit een klein afscheid. Maar niet getreurd, zij zullen zich zeker in hun sas voelen in de nieuwe afdeling Natuurpunt Herzele.

Daarenboven worden nu ook de leden van Sint-Lievens-Houtem bereikt door de nieuwe afdeling Natuurpunt Lede-Houtem. We hopen daar snel met hen in contact te komen om tot een degelijke lokale werking te komen.

Herman Derder 053 - 80 0110 herman.derder@pi.be

nr 1 - januari 2002

Sinds 1 oktober loopt in de Vlaamse Ardennen een goedgekeurd Europees LIFE project voor het Bos t’Ename, de bossen van Everbeek en het Raspaillebos. Al deze behoren tot het habitatrichtlijngebied “Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuid-Vlaamse bossen”, waarvan de perimeter onlangs een forse uitbreiding kreeg.

Het project beoogt het behoud, het herstel en de optimalisatie van de natuurwaarde in een aantal boshabitats die tot de mooiste voorbeelden in Vlaanderen en zelfs in Europa gerekend worden en dus enige Europese betekenis hebben. Het Atlantisch Beukenbos en Eiken-beukenbos met Wilde hyacint heeft in Europa een beperkt verspreidingsgebied. We vinden het op de slecht gedraineerde leemgronden van Zuid-Engeland, NoordwestFrankrijk en West-België. In de steile hellingen ontspringen kalktufbronnen die omringd zijn door bronbos. Langs de bronbeken ontwikkelde zich Essen-elzenbos.

Het project heeft ook als doel de natuurlijke potentie van deze buffergebieden te verwezenlijken. De drie projectgebieden beslaan een totale oppervlakte van meer dan 350 ha. Ze vertegenwoordigen dus naar Vlaamse normen grote aaneengesloten beheersblokken.

De LIFE-erkenning houdt in dat Europa zich financieel engageert zodat de restfinanciering

nr 1 - januari 2002

INFO

Het Raspaillebos

Koen Steenhoudt 054 - 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net

Bosuitbreidingsproject in Hemelveerdegem

Begin vorig jaar kregen we de kans om in Hemelveerdegem meer dan 20 ha aan te kopen. Een deel van deze gronden werd direct geruild met percelen in Zegelsem als uitbreiding van het Burreken.

9 ha blijft echter eigendom van de vereniging.

Ongeveer de helft hiervan werd enkele jaren geleden beplant met populieren, de andere helft bestaat uit natte bemeste weilanden.

In samenwerking met Bos en Groen en het Instituut voor Bos- en Wildbeheer zal dit blok omgevormd worden tot een valleibos met genetisch streekeigen bomen en struiken. In plaats van het inplanten van bomen en struiken hebben we gekozen voor het inzaaien van Zwarte els, Gewone es en Zomereik. De zaden voor dit project komen gedeeltelijk uit de oude houtkant die de percelen omzoomt. Een ander deel kan gehaald worden uit het centrale moerasbos in Moenebroek zelf.

Langs de beek wordt ook een educatief wandelpad aangelegd, waarbij ervoor gezorgd wordt dat zoveel mogelijk struik- en boomsoorten te zien zullen zijn. Dit lusvormig pad start aan het dorpsplein, volgt de Keistraat, loopt langs de Molenbeek en gaat langs de Triepstraat door de holle weg terug naar het dorpsplein.

We rekenen erop dat het volledige project binnen 3 jaar zal uitgevoerd worden.

INFO

Afdeling Geraardsbergen

van aankopen binnen de LIFE-perimeters minimaal blijft. In Ename werd reeds een overeenkomst getekend voor één groot blok van 71 ha en ook bij het Raspaillebos is een compromis voor anderhalve ha weide langs de bosrand rond, zodat we van een vliegende projectstart kunnen spreken.

Carlos D’Haeseleer 054 - 41 87 09 carlos.dhaeseleer@sec.natuurreservaten.be

19

Anno 2001 vergden de opruiming van 710 populierkruinen en de herafrasteringen van begraasbare blokken in de Wellemeersen de meeste zaterdagenergie van de lokale vrijwilligers. Mede door het uitdiepen van een aantal sloten en poelen veranderde het globale aspect van het westelijk reservaatgedeelte ingrijpend, tot groot enthousiasme van alle vermoeide medewerkers en bezoekers.

De centrale Rijt herbergde voor het eerst sinds de zestiger jaren opnieuw een heus visbestand, dankzij een vlotte samenwerking tussen de afdeling, de

Afdeling Ninove Ninove is samen met Haaltert en Denderleeuw één van de weinige gemeenten in de regio waar de omschakeling naar Natuurpuntafdeling ogenschijnlijk weinig veranderingen meebrengt. De afdelingsgrenzen blijven dezelfde en het bestuur blijft ook grotendeels hetzelfde.

Maar schijn bedriegt. Er wordt wel degelijk gekozen voor een volledige integratie in de nieuwe vereniging. Zo wordt vanaf nu het bestuur jaarlijks democratisch opengesteld voor alle leden, werden de bestuursfuncties totaal herschikt en werd de vroegere afdelingswerking getoetst aan de nieuwe bredere verenigingsmissie. Dit heeft enkele gevolgen 20

INFO

Afdeling Denderleeuw

NV Aquafin en de Provinciale Dienst 32Waterwegen. Een heuse ondergrondse vleermuiskelder (8x6m) en gemeentelijke knuppelpaden zijn in de afwerkingsfase. 100 natuurinrichtingsvoorstellen werden voorgelegd aan VLM en AMINAL. De Wellemeersen werden anno 2001 quasi integraal aangeduid als Europese Habitatzone.

Het sinds 1991 bestaand samenwerkingsakkoord met de gemeente Denderleeuw inzake o.a. grondaankoopsubsidies wordt eerstdaags wellicht verruimd met een zone “Molenbeekmeersen” (prioriteit 2), een zone “Wildebeekvallei” (prioriteit 3) en een aantal stepping stones (prioriteit 4). In de Molenbeekmeersen werden inmiddels de eerste 2 ha aangekocht (compromis bereikt op 24 / 10 / ’ 01 met lokale jager-eigenaar): een nieuwe mijlpaal !

Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be

die je duidelijk zal merken in onze verdere manier van werken en in de afdelingsactiviteiten. Deze gaan pas echt goed van start vanaf de lente. De missietekst spreekt van duidelijke evenwaardigheid van studie, educatie, beleid en reservaten. Tot hiertoe lag het hoofdaccent van de werking te Ninove op de eerste drie.

Vanaf nu wordt er ook resoluut gekozen voor een verhoogde aandacht voor het reservatenbeleid. Er zal in dit beleid in hoofdzaak gefocust worden op de Dendervallei. Deze heeft nog zeer hoge natuurwaarden en een internationale functie. Er zijn ter zake reeds goede afspraken gemaakt met Natuurpunt Geraardsbergen en Natuurpunt Denderleeuw. Het bestuur van Natuurpunt Ninove wordt trouwens voor reservatenbeleid vanuit ex Natuurreservaten Ninove-Geraardsbergen versterkt met Isabelle Meert. Het volledige overige bestuur en de werking van deze ex-NR afdeling

nr 1 - januari 2002

INFO

Foto: Wouter Mertens

waren verder hoofdzakelijk geconcentreerd te Geraardsbergen. Eind vorig jaar zetten we onze ex-voorzitter Herman De Kegel ook letterlijk en figuurlijk in de bloemen voor 14 jaar keihard engagement voor de afdeling. Hij krijgt dan ook de titel van erevoorzitter.

Bedankt Herman !

Wouter Mertens 054 - 32 51 71 wouter.mertens@lin.vlaanderen.be

#Erevoorzitter Natuurpunt Ninove: Herman De Kegel

Afdeling Erpe-Mere

Uitgestorven slankpootvlieg herontdekt in natuurreservaat Honegem

In het kader van een invertebratenonderzoek in Oost-Vlaanderen, in opdracht van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Natuur, werden door de RUG in samenwerking met het KBIN een aantal landduin- en heidebiotopen bemonsterd via bodemvallen. Ook te Honegem werden in 2001 op drie locaties vallen geplaatst, waarbij op het schrale blauwgrasland van Reebroek 22 exemplaren Rhaphium quadrispinosum werden aangetroffen. Van deze soort is voor België slechts één oude vondst bekend, te Wemmel in 1917, en bijgevolg werd

nr 1 - januari 2002

#

Mannetje Rhaphium quadrispinosum Foto: EcoNum U.S.T.L., www.ifrance.com / Dolicho

ze tot hier toe ook beschouwd als uitgestorven in Vlaanderen. Overigens werden er tijdens de eerste drie maanden van het onderzoek nog 17 andere soorten gedetermineerd uit het gebied.

Slankpootvliegen ? … een uitdaging voor de nieuwe insectenwerkgroep Denderstreek?

Bron: Tussentijds (intern) verslag, Slankpootvliegen binnenduinen Oost-Vlaanderen, partim natte gebieden, Marc Pollet, KBIN, 2001.

INFO

Rhaphium quadrispinosum is de Latijnse naam van een soort slankpootvlieg. Wat is een slankpootvlieg ?

Wel, euh…, een vliegje met 6 slanke poten en een paar vleugels. Slankpootvliegen dus. Een boeiende indicatorgroep waarvan in 2000 door Marc Pollet een gedocumenteerde Rode Lijst voor Vlaanderen werd opgesteld (uitgave Instituut voor Natuurbehoud).

Daan Stemgée 053 - 77 41 41 info@honegem.be

21

Afdeling Groot-Haaltert allemaal in aanmerking voor bebossingprojecten. De gemeentelijke overheid heeft dan ook besloten het ruimtelijk structuurplan af te wachten om haar ambitieus project (100 ha bos geconcentreerd in 1 of 2 mega-boszones) te starten. Is dit een voorbereiding van een sprint, een slepende marathon of een estafetteloop met andere partijen in het team ? De conditie moet wel op peil worden gehouden en Natuurpunt Groot-Haaltert wil wel als trainingspartner optreden. We houden je op de hoogte.

INFO

Traditioneel zijn de eerste maanden van het jaar voor afdeling Haaltert rustige maanden. Er is wel nieuws van het beleidsfront.

Wil men een groene long voor Haaltert ? De gemeente Haaltert steekt haar reeds jaren bekende bebossingambities in het vriesvakje van de koelkast.

Doelstelling was 10 hectare bos per jaar te creĂŤren. Maar het gebrek aan wissel- en aankoopmogelijkheden deden de motor sputteren. In de vallei van "Den Dotter" (Steenbeek, Holbeek en de Molenbeek, waarover een artikel in deze Dendriet) en te Denderhoutem (Paardenbeekvallei) werden reeds enkele percelen aangekocht. Maar deze komen niet

Stijn De Rijck 053 - 83 52 37 stijnderyck@busmail.net

Afdeling Dendermonding

Deze zomer waren er Latijnse kreten te horen in Meerdam in de Sint-Onolfspolder.

Wees allemaal gerust, dit waren geen oude Romeinen. Enkel de mensen van de Plantenwerkgroep. Deze hebben immers de gewoonte om bij het vinden van een plantje spontaan de Latijnse naam naar elkaar te roepen. Deze 22

naam wordt dan zorgvuldig aangestreept op hun streepjeslijst. Door hun uitgebreide inventarisatie weten we nu veel meer over de flora in Meerdam. Van harte bedankt.

Dit najaar is de afdeling in de Heidemeersen in Berlare op pad geweest om paddestoelen te inventariseren. We hebben al enkele prachtexemplaren gevonden zoals het kleine Piekhaarzwammetje dat alleen in droge graslanden voorkomt. Hopelijk kunnen we jullie vanaf het najaar 2002 hier uitnodigen op enkele paddestoelentochten. Tot dan alvast.

INFO

Natuurpunt Dendermonding is de afdeling die actief is in een deel van Dendermonde (Stad Dendermonde, Appels, St-Gillis, Grembergen, Oudegem, Mespelare en Schoonaarde), deelgemeente Berlare van fusie Berlare en Zele, deels in overlapping met zusterafdeling 's Heerenbosch. Hier twee leuke berichtjes uit deze afdeling.

Peter De Pinnewaert 052 - 22 07 42 pinnie@freegates.be

nr 1 - januari 2002

In deze Dendriet stellen we je graag in het kort enkele projecten voor waar we aan participeren.

Natuurreservaat in de Pamelse meersen

De conservator van dit reservaat van 2 ha te Liedekerke is Jan Barbé.

Het ligt in de alluviale vlakte van de Dender en bestaat hoofdzakelijk uit grasland, rietland, moerasspirearuigten en struwelen. Een aanvraag voor erkenning wordt eind januari ingediend. De afdeling zal dan een co-conservator aanduiden. Erkenning zal een gericht beheer mogelijk maken, wat de waarde van het gebied nog zal doen toenemen.

Kamsalamanderproject

Wij beogen in samenwerking met Zenne, Zuun en Zoniën begin 2002 klaar te zijn met de aan-

leg van enkele amfibieënpoelen ter hoogte van de huidige begraafplaats op een eigendom van de gemeente. Het is de bedoeling een grotere verspreidingsmogelijkheid te geven aan de kamsalamander die nog op een paar plaatsen in Liedekerke voorkomt.

Heideproject

In en rondom het Liedekerkebos bevond zich 25 jaar geleden een heidevegetatie met voor de streek zeer zeldzame planten zoals Struikheide, Grote wolfsklauw, Heidekartelblad, Vleugeltjesbloem, en een bijhorende fauna (Kleine nachtpauwoog, Grauwe klauwier, Klapekster, Boompieper, Hazelworm, Levendbarende hagedis, enz).

Van dit alles blijft er weinig over. Het plan bestaat erin om met een aangepast beheer deze heidebiotoop, zeldzaam doordat hij zich op een leembodem heeft ontwikkeld, nieuwe kansen te geven.

INFO

Afdeling Affligem - Liedekerke

Jacqueline Arickx 053 - 67 13 45 masy@advalvas.be

FUIF MET ONS MEE !

Op zaterdag 2 februari organiseren de 9 natuurpuntafdelingen van de Denderstreek een

"Natuurpunt startfuif"

onder het moto: Bomma's dansfolie, Was het nu 00, 90, 80 of 70 ?

Deze fuif vindt plaats in het parochiaal centrum te Neigem bij Ninove vanaf 21 uur.

Kaarten in voorverkoop ( 2,50) zijn te verkrijgen bij elk afdelingsbestuur Voor wie aan de ingang pas betaalt, is de toegangsprijs 3,50.

Niet te missen !

nr 1 - januari 2002

23

Werkgroepen

Zoogdierenwerkgroep Elio ontdekt Waterspitsmuis!

#

Waterspitsmuis - Foto: Hugo Willockx

werkgroep, of beter nog: organiseer zelf eens een pluisavond. De zoogdierenatlas van Vlaanderen kan er alleen maar vollediger door worden.

INFO

Najaar en winter zijn ideaal om nestkasten van kerkuilen leeg te maken. De verzamelde braakballen worden dan geplozen, en aan de hand van de inhoud ervan kan men het voedselaanbod van het afgelopen jaar vaststellen. Ook op de roestplaatsen van ransuilen wordt naar braakballen gezocht.

Zo hebben we vorig jaar uit een partij braakballen een Waterspitsmuis (Neomys fodiens) gedetermineerd. Een zeer zeldzame soort voor de Denderstreek, vooral omdat bron- of zuiver water met een visbestand een absolute noodzaak zijn. De laatste waarneming van deze soort, eveneens uit een partij braakballen, dateerde reeds van 1992.

Eind februari 2002 richten we opnieuw een braakballencursus in, in de gemeente Oosterzele. Daarna volgen her en der praktijkavonden. Verzamel dus alle braakballen. Noteer de vindplaats erbij en bezorg ze vervolgens aan één van de medewerkers van de zoogdieren-

Philip Vergeylen 0497 - 45 75 41 Philip.vergeylen@laborelec.be

BUSUITSTAP: Tentoonstelling “De wolf in beeld” en het “Landschap De Liereman” op zaterdag 26 januari 2002 Bezoek samen met de zoogdierenwerkgroep de tentoonstelling “De wolf in beeld” in het Natuurpunt-Museum te Turnhout, gevolgd door een geleide namiddagwandeling in “Het Landschap De Liereman”, gelegen in de gemeenten Oud-Turnhout en Arendonk.

We krijgen er een zeer gevarieerd landschap te zien. Sommige delen van de wandelpaden zijn uitgevoerd met knuppelpaden.

Onderweg komen we ook een vogelkijktoren tegen, met zicht op heide en vennen.

Ook een geschikte uitstap voor de kinderen.

24

Aalst-Kerkhof Ninove-Doorn Sint-Maria-Lierde - Kat Zottegem - Krypton Scheldewindeke Markt

8.30 8.50 9.10 9.25 9.40

u. u. u. u. u.

Mee te brengen: - Lunch: (drank is te bekomen) - Warme (regen)kledij en stevige schoenen Inschrijvingen: door storting van A 20 per persoon op rekening 979-9757222-94 van Elio met vermelding: “De wolf in beeld” + voorziene opstapplaats Uiterste inschrijvingsdatum: 20 januari

INFO

PRAKTISCH Er zijn verschillende opstapplaatsen voorzien:

1.

2.

3.

4.

5.

Christophe Kino 09 - 269 41 91 kino.christophe@belgacom.net

nr 1 - januari 2002

Vogelwerkgroep Cinerea organiseert tweedelige cursus Steenuilen in de Denderstreek Het themanummer van Oriolus over de Steenuil rondde onlangs de eerste fase van het Vlaams Steenuilenproject af.

Tijdens dit project stelden zich een aantal bijkomende uitdagingen. Aangezien de Dendervallei een uitzonderlijke positie inneemt voor de soort in Vlaanderen en de naburige regio’s of landen vonden we het bijzonder interessant om vanaf maart 2002 nog een aantal bijkomende stappen te zetten.

Foto: Joost Mertens

Tot nu toe heeft het project zich enkel gefocust op de aanwezigheid van Steenuilen en niet op het identificeren van echte nestplaatsen. Zoals de meeste roofvogels vertoont ook de Steenuil een behoorlijk surplus van niet-broedende individuen. Ten einde een beter zicht te krijgen op het werkelijke aantal broedende individuen wordt een bijkomend gedetailleerd onder-

zoek op beperkte oppervlakte (3 x 3 km) voorgesteld. Dit onderzoek zal de methode van het opsporen van Steenuilen verder verfijnen en een inzicht verschaffen in het echte aantal broedparen ten opzichte van het totaal aantal aanwezige vogels. Tevens bouwen we

CINEREA verder aan de methode voor monitoring.

Teneinde voldoende gewapend te zijn om deze tweede fase met succes aan te vatten, organiseert Natuurpunt Cinerea (de Vogelwerkgroep van de Denderstreek) een specifieke opleiding met theorie en praktijk. De theorie geeft een overzicht van de resultaten van fase 1 en de motivatie voor fase 2 en een detaillering ervan voor de Denderstreek.

De praktijk zal ons nog meer in detail leren op welke manier inventarisatiewerk in gebieden met hoge dichtheden, succesvol kan worden ondernomen.

Organisatie: Wat : Leiding : Inschrijving :

Natuurpunt Cinerea (Vogelwerkgroep Denderstreek) Tweedelige cursus Steenuilen inventariseren en monitoren Dries Van Nieuwenhuyse / Koen Steenhoudt VERPLICHT ! telefonisch op 054 / 58.67.58 of via E-mail: k.steenhoudt@belgacom.net Bijdrage kost : 5 per persoon voor de twee delen, te betalen aan de ingang Vrijdag 1 maart 2002, 20:00 - 22:30, NMEC De Helix te Grimminge-Geraardsbergen: THEORIE Vrijdag 8 maart 2002, 20:00 - 22:30, NMEC De Helix te Grimminge-Geraardsbergen: EXCURSIE avondexcursie in de buurt van de Helix (slechts 30 minuten tot één van de toplocaties in de regio) inventarisatie en monitoring in de praktijk

INFO

Op eenvoudige aanvraag kan elk lid van Natuurpunt Denderstreek de nieuwsbrief van Cinerea gratis ontvangen.

nr 1 - januari 2002

Joost Mertens 053 - 66 06 34 j.mertens@vmm.be

25

Studiewerkgroep insecten Denderstreek : doe mee !

INFO

De veelzijdigheid en soortenrijkdom in de wondere wereld der insecten boezemen ontzag in. Ondanks hun immens aandeel in elk ecosysteem blijven de meeste insecten, ook in natuurbehoudkringen, juist daarom vaak vrij onbekend en onbemind.

Vaak blijken vangstkritieken en dure, ontoereikende of te ingewikkeld bevonden naslagwerken vlug gevonden excuses om het hele zaakje uiteindelijk onberoerd te laten. Het schrijnend ontbreken aan onontbeerlijke beheersgegevens is dan ook vaak vandaag nog het trieste gevolg. Nochtans zijn heel wat insecten vrij eenvoudig te determineren. Voor libellen, dagvlinders, zweefvliegen en sprinkhanen zijn vlot te hanteren gidsen en sleuteltabellen te koop in de groene winkel van Natuurpunt en volstaat een loepje en wat geduld om ze op naam te brengen.

Insecten zijn o.a. goede graadmeters voor het bepalen van veranderingen in het milieu.

Zo zijn waterinsecten betrouwbare indicators voor het

bepalen van de biologische waterkwaliteit.

De Natuurpuntafdelingen uit de Denderstreek vinden dat het meer dan tijd is om het belang van insecten binnen en buiten onze reservaten eens eindelijk te erkennen. We gaan dan ook alle aanwezige kennis over insecten samenbrengen in een insectenstudiewerkgroep. Alle geĂŻnteresseerde leden, aspirant-entomologen en oude rotten in deze materie kunnen zich dus aanmelden via onderstaande mail of telefoonnummer. Ook bijzondere waarnemingen zijn welkom.

Wie zich meldt, zal begin februari 2002 worden uitgenodigd op een heuse installatievergadering voor de hele Denderstreek te Denderleeuw.

Mogelijk wordt de studiewerkgroep dan zelfs verruimd tot alle geleedpotigen. De medewerkers bepalen immers zelf de grenzen van het studieterrein. Dus beste lezer, stap deze wondere wereld binnen.

Je zal versteld staan. Help mee met het in kaart brengen en beschermen van de vele insecten die steeds zeldzamer worden. Zoemende groeten !

De insectenwerkgroep Eric De TrĂŠ 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be

CURSUS Reeds te noteren: afdeling Groot-Haaltert organiseert een insecteninitiatiecursus op 6, 13 (theorie), 20 en 25 augustus 2002 (praktijk). De prijs bedraagt 10 per persoon voor Natuurpuntleden en 15 voor niet-leden. Over te schrijven op rekening 000-0085800-52 van Natuurpunt Haaltert, Kerkskendorp 3 te 9451 Kerksken-Haaltert.

26

nr 1 - januari 2002

JNM Denderstreek : even voorstellen JNM staat voor Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming.

Jongeren die bezig zijn met natuur en milieu dus.

Volledig onafhankelijk van elke religieuze, politieke of filosofische overtuiging.

J

Jeugd JNM is er voor en door jongeren van 8 tot 25 jaar. Voor jongeren tot en met 12 jaar is er de 'Piep'-werking. Hier kan je op een losse en speelse manier kennis maken met de pracht van onze natuur. Met de echte JNMers (vanaf 12) doen we wat meer serieuze activiteiten.

Naast de activiteiten doorheen het jaar organiseren we ook voor beide groepen een kamp.

Dit is voor beide groepen jaarlijks een topactiviteit. Als jeugdvereniging zijn we bovendien helemaal niet vies om af en toe eens een activiteit te doen die bitter weinig met natuur en milieu te maken heeft, zoals bv de jeugddag, vlottentocht, fuif,….

N

INFO

Natuurstudie Terwijl piepers voornamelijk spelenderwijs bijleren over de natuur, plannen we voor de JNMers tijdens het jaar verschillende excursies.

Hier wordt er van elkaar bijgeleerd over de natuur of over het facet dat je het meest interesseert. We proberen vooral actief te zijn: een zoekkaart of een veldgids gebruiken en ook werken met een vlindernet, een waternet, een bat-detector, een loep, een verrekijker,….Weet je nog helemaal niets van de natuur ? Dan bliksemen we je zeker niet de grond in hoor !

De JNM is er juist om wat bij te leren en iedereen die interesse en respect heeft is welkom ! Soms zijn er naast de algemene activiteiten ook zeer speciale: zoogdieractiviAaike De Wever 054 - 33 93 16 (weekend) denderstreek@jnm.be en www.jnm.be/denderstreek

nr 1 - januari 2002

teiten, plantenwandelingen, vieze beestjestochten,….

Natuurbeheer

JNM is geen vereniging die mooie stukjes natuur aankoopt om ze veilig te stellen en te beheren. Daarvoor is er Natuurpunt. Wel willen we af en toe eens Natuurpunt een handje toesteken bij het beheer in zijn reservaten.

Neen, we zijn helemaal niet vies van een beetje werk. Als we voldoende materiaal en middelen ter beschikking krijgen om een werkkamp of werkdag te ondersteunen, past met een beetje geluk er wel nog eentje in ons programma !

M

Milieu We zouden geen jongerenvereniging zijn als we ons ook niet voor het milieu inzetten. Zijn bosaanplantingen daar op zijn plaats ? Raakt het mestprobleem ooit opgelost ? Is de groei van de afvalberg te stoppen ? Moeten we een alternatief voor PMD voorstellen ? Hoe zijn de globale klimaatsveranderingen te stoppen ?

Zowel rond lokale als rond wereldwijde problemen voeren we grote of kleine positief bedoelde acties, zoeken we inspraak in milieuraden, reageren we in de pers,….

Denderstreek

Onze JNM-afdeling heet Denderstreek en omvat Ninove, Haaltert, Geraardsbergen, Aalst, Erpe-Mere, Denderleeuw, Roosdaal, Liedekerke en Affligem. Je ziet het: ons werkingsgebied overlapt in sterke mate met dat van Natuurpunt. We maken dan ook graag gebruik van Dendriet om jongeren in de regio met een hart voor natuur en milieu beter te bereiken En om de banden met Natuurpunt stevig aan te halen. De kern van de activiteiten ligt te Ninove. We zijn er ook op zoek naar een vaste stek, want je kan te Ninove op een belangrijke subsidie voor verwerving van een lokaal terugvallen. Te Aalst organiseren we ook regelmatig activiteiten voor piepers. Zo zijn er in de regio wel altijd activiteiten die voor jou makkelijk bereikbaar zijn. Zin om dingen mee te volgen of later zelf te begeleiden ? We ontvangen je met open armen.

27

RI

RUA

FEB

___ ___ 1 _ _____ JANU _ _ ___ 2 _ _____ ___ ___ _ 1 _ _ 3 _ _____ ___ ___ _ 2 _ 4 _ __ _ _ _ 3 _ ___ ___ _ 4

ARI

DENDERKALENDER

januari 2002

zondag 27 januari

zaterdag 2 februari

wintertellingen vleermuizen

landschaps- en vogelwandeling

natuurpunt Denderregio startfuif

Denderstreek natuurstudie

D af te spreken & af te spreken D Axel Neukermans 054 - 32 45 29 We gaan meerdere dagen in de hele regio op zoek naar vleermuizen in hun winterverblijfplaatsen

Dendermonding gezinsuitstap

D

14:00 - 17:00 & taverne Oud brughuis langs Schoonaarde brug D Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 wandeling langs de Schelde te Berlare 4 Verrekijker

afdeling Geraardsbergen natuureducatie

D

20:00 - 22:30 & Parochiezaal Grimminge-GB (steegje bij de kerk) D Koen Steenhoudt, 054 - 58 67 58, k.steenhoudt@belgacom.net Dia-avond als voorbereiding op drie geplande reisuitstappen op minder dan vier uur rijden: Jalna (Heure/België), Lac du Der en de Argonne; aanvullend voorstelling van de kalender 2002. ! Toegangsprijs 2,5

“De Wolf in de strip” en “De Liereman”

Denderstreek gezinsuitstap

D

Denderstreek natuurstudie

D

& D

4 !

af te spreken af te spreken Axel Neukermans 054 - 32 45 29 We gaan meerdere dagen in de hele regio op zoek naar eekhoorns en hun nesten Verrekijker, laarzen Om praktische reden kan je enkel mee na telefonische afspraak met Axel Neukermans. vrijdag 1 februari

28

4 !

zondag 3 februari afd. Affligem - Liedekerke NME

D

(blz. 24)

Schelfhoutstraat te Liedekerke D Erik De Block, 053 - 68 35 88 zondag 3 februari Natuurwandeling

afdeling Aalst natuureducatie

D

Gerstenstraat 12, Erembodegem D Rosanne Snauwaert 4 Laarzen, verrekijker en vergrootglas ! Inschrijven niet verplicht

zaterdag 2 februari

D

9:00 - 16:00

& 't Rot, Onegem grens Aalst Lede D Wim D'Haeseleer 0495-87 50 50 4 laarzen, winterwerkkledij zaterdag 2 februari

zondag 3 februari landschapswandeling

afdeling Groot-Haaltert natuureducatie

D

(Grens Haaltert-Aaigem) D Jacqueline Arickx, (info: Hilde De Rouck 053-83 53 89) 4 Laarzen

educatieve wandeling

14:30 - 16:30

& Gotegemmolen (Grens Haaltert-Aaigem) D Herman Minoodt (info: stijnderyck@busmail.net) Gevarieerde wandeling voor het hele gezin door "Den Dotter".

4Laarzen

14:30 - 17:00

& Gotegemmolen

zaterdag 9 februari

afdeling Groot-Haaltert gezinsuitstap

D

10:00 - 12:00

& Parking Gerstenhof,

beheerswerken Honegem

afdeling Erpe-Mere natuurbeheer

10:00 - 12:00

& Ingang Liedekerkebos,

afdeling Affligem - Liedekerke

Bellestraat 99, Affligem D De avond wordt opgeluisterd door een prachtige diareeks van Norbert De Meester (Lente: feest in de natuur)

21:00 Parochiaal Centrum Neigem Wouter Mertens 054 - 32 51 71 De 9 natuurpuntafdelingen van de Denderregio vieren samen feest. Een avond gezellig het beste beentje voorzetten op swingende muziek uit de jaren 60-70-80-90-00.

Zorg dat je er bij bent !

Zoveel mogelijk volk Kaarten in voorverkoop verkrijgbaar bij elke afdeling.

natuurwandeling eerste bloeiers

ledenfeest en algemene vergadering

uurregeling in artikel busuitstap

D Axel Neukermans 054-32 45 29 We bezoeken met een deskundige gids de tentoonstelling over de Wolf in de strip in Turnhout, gevolgd door een gegidste wandeling in het natuurreservaat De Liereman.

4 Goed schoeisel, picknick ! De bus heeft verschillende opstapplaatsen: Denderhoutem, Aalst, Ninove, Geraardsbergen, Brakel, Zottegem, Oosterzele of afspraak. Inschrijven door vóór 16 januari A20 over te schrijven op rek. nr 979-9757222-94 met vermelding naam en 'bezoek tentoonstelling wolf'. Meer informatie: Axel Neukermans (054 - 32 45 29)

D

februari 2002

& bar cultuurzaal Bellekouter, zaterdag 26 januari

&

eekhoorntellingen

zaterdag 19 januari dia-avond: Jalna, Argonne en Lac du Der

Denderstreek

D

beheerswerken Wellemeersen

afdeling Denderleeuw natuurbeheer

D

9:00 - 16:00

& Depot Wellemeersenstraat te

Denderleeuw D Eric De Tré, 053 - 66 04 32 Knotten van wilgen in blokken 73 en 74 4 Laarzen, winterwerkkledij

nr 1 - januari 2002

zaterdag 9 februari beheerswerken Sint-Onolfspolder

Palitsebeek

afd. Dendermonding natuurbeheer

afd. Affligem - Liedekerke NME

D

& D

4 !

9:00 - 17:00 Appels brug Peter De Pinnewaert 052-22 07 42 e-mail pinnie@freegates.be Opruimen kruinen van populieren Handschoenen, zaag, kapmes Vooraf verwittigen dan kan er soep worden besteld

D

14:00 & Sint-Gabriël instituut, Sint-Gabriëlstraat 152, Liedekerke D Erik De Block, 053 - 68 35 88 zondag 17 februari Glüh-winterwandeling

afd. Denderleeuw natuureducatie

zondag 10 februari watervogelobservatie

afd. Affligem-Liedekerke natuureducatie

D

14:00 & Jaagpad Dender Aquafinvijver Liedekerke D Bruno de Bruyn 053 - 67 07 85

D

Denderstreek natuurstudie

D

af te spreken

& af te spreken

D Axel Neukermans 054-32 45 29 We bezoeken de forten in de rand van Antwerpen om ze te controleren op de aanwezigheid van vleermuizen.

4 Laarzen, waterdichte kledij die vuil mag worden, lampen

donderdag 28 februari Cursus “Natuur in de tuin”, deel 1: planten

afdeling Affligem - Liedekerke

D

D Bruno de Bruyn 053 - 67 07 85 Wandeling met aandacht voor avifauna en… een verrassing.

4 Laarzen, winterwerkkledij vrijdag 22 februari leden-dia-avond

Denderstreek gezinsuitstap

Bellestraat 99, Affligem D Rudy Vinck 053 - 67 08 54, rudy.vinck@pandora.be vrijdag 1 maart cursus steenuilen inventariseren en monitoren

Denderstreek natuureducatie

D

19:30 - 22:30 & NMEC De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge-GB D Deel 1/2: theorie - Dries Van Nieuwenhuyse & Koen Steenhoudt (info Koen: 054 - 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net)

Video over de Steenuil; theoretische toelichting bij de resultaten van het voorbije project; waarom en hoe van monitoring; voorstel van een proefvlak in voorbereiding.

D

20:00 - 22:30 & ’t Capucientje, Capucienenlaan 99, Aalst D Jan Fosselle 0475 - 61 08 56 Gezellig samenzijn met dia's gebracht door de leden uit de Denderstreek 4 Je 36 meest opmerkelijke dia's ; vooraf verwittigen

! Inschrijven verplicht, telefonisch of via e-mail; bijdrage in de kosten (2 delen): A5 pp. bij de ingang te betalen. zaterdag 2 maart

zaterdag 23 februari

beheerswerken Wellemeersen

beheerswerken Heidemeersen

afd. Dendermonding natuurbeheer

D

& D 4 !

9:00 - 17:00 Taverne Oud brughuis langs Schoonaarde brug Peter De Pinnewaert 052 - 22 07 42 e-mail pinnie@freegates.be Opruimen kruinen van populieren Handschoenen, zaag, kapmes Vooraf verwittigen, dan kan er soep worden besteld. zaterdag 23 februari

zondag 17 februari

Cursus braakballen pluizen

Kennismaking met de Boelaremeersen

Denderstreek natuureducatie

Afdeling Geraardsbergen gezinsuitstap

D

14:00 - 17:30

& Kasteeldreef van de Baronie van Boelare, Nederboelare-GB D Dries Gorissen (info. Johnny Cornelis, 0474 - 58 08 38, johnny.cornelis@agr.kuleuven.ac.be) De Boelaremeersen: een recent opgestart reservaat in de Denderregio; we gaan op zoek naar eitjes van de Sleedoornpage.

4 Laarzen, loupe

nr 1 - januari 2002

D

& D

4 !

19:00 - 22:00 ’t Heel-Al, Wijkschoolstraat 21 te Scheldewindeke (Oosterzele) Christophe Kino 055 - 49 55 72 Een onmisbare inleiding voor wie wil leren braakballen pluizen. Axel brengt voldoende materiaal mee om iedereen te laten meepluizen.

Enthousiasme, eventueel zelf verzamelde braakballen Inschrijven bij Christophe Kino op 055 - 49 55 72 of kino.christophe@belgacom.net

20:00 – 23:00

& Bellekouter raadzaal,

14:00 - 17:30

& Infobord Rodestraat te Denderleeuw

weekend 15-16-17 februari excursie Antwerpse forten

Het inschrijvingsgeld bedraagt 150 BEF (3,7 A) pp en kan je ter plaatse betalen.

zondag 17 februari

afdeling Denderleeuw natuurbeheer

D

9:00 - 16:00

& Depot Wellemeersenstraat te Denderleeuw D Eric De Tré, 053 - 66 04 32 Controle omheining 4 laarzen, winterwerkkledij zondag 3 maart educatieve wandeling knotwilgen & hagen

afd. Groot-Haaltert gezinsuitstap

D

14:30 - 16:30

& Gotegemmolen (Grens Haaltert-Aaigem) D Geert Elskens 053 - 83 53 63 4 Laarzen zondag 3 maart natuurwandeling

afdeling Aalst natuureducatie

D

10:00 - 12:00

& Infobord Frans Blanckaertdreef

(zijstraat Parklaan), Aalst D Peter Tolleneer 4 Laarzen, verrekijker en vergrootglas ! Inschrijven niet verplicht.

29

zondag 3 maart

zondag 24 maart

natuurwandeling amfibieën

lentefietstocht door de polder

afd. Affligem-Liedekerke natuureducatie

Denderstreek gezinsuitstap

D

10:00 - 12:00

& Ingang Liedekerkebos,

Schelfhoutstraat, Liedekerke D Erik De Block, 053 - 68 35 88 maandag 4 maart promotieactie op “Eerste Toog”

afdeling Geraardsbergen gezinsuitstap

D

9:00 - 18:00 & Geraardsbergen centrum (exacte locatie nog toe te wijzen) D Natuurpunt Geraardsbergen is op de Eerste Toog (jaarmarkt) aanwezig met een wervingsstand en een druppelkot. vrijdag 8 maart cursus steenuilen inventariseren en monitoren

D

weekend 16 - 17 maart jaarlijks eetfestijn

4 De familie ! t.v.v. natuuraankopen te Ninove zondag 17 maart

april / mei

D

telefonisch af te spreken

& af te spreken

D Axel Neukermans 054 - 32.45.29

afdeling Affligem - Liedekerke

D

20:00 – 23:00

& Bellekouter raadzaal, Bellestr. 99, Affligem D Rudy Vinck 053 - 67 08 54, rudy.vinck@pandora.be

30

weekend 19 - 21 april Vogelen in de Biesbosch

Afdeling Affligem-Liedekerke Gezinsuitstap

D (datum nog niet 100% zeker)

Biesbosch (o.a. overwinteringsplaats

Iedere vrijdagavond, behalve in de schoolvakanties onderzoeken we braakballen op zoogdierresten

Zeearend!) en wandelen in de Loonse en Drunensche Duinen (heidegebied)

Jacqueline Arickx (053 - 67 13 45) Inschrijving met voorschot van A 30 pp op 001-3612115-08 van Natuurpunt Liedekerke vóór 1 april 2002 (indien de andere datum niet zou passen, wordt geld teruggestort).

Uitleg volgt in volgende Dendriet

zaterdag 6 april beheerswerken Honegem

afdeling Erpe-Mere natuurbeheer

D

9:00 - 17:00

& 't Rot, Onegem grens Aalst Lede

D Wim D'Haeseleer 0495 - 87 50 50 4 Laarzen

zondag 21 april Oranjetipwandeling in Moenebroek

zaterdag 6 april eetfestijn vzw De Mark

vzw De Mark gezinsuitstap

D

18:30 - 21:30 & Zaal Willem Tell, bij de kerk te Tollembeek D André Prové (054 - 58 92 17) Spaghetti- en lasagne-avond. zondag 7 april

cursus “Natuur in de tuin” - deel 2: insecten

20:00 – 23:00 & Bellekouter raadzaal, Bellestr. 99, Affligem D zoogdieren, amfibieën en reptielen Rudy Vinck 053 - 67 08 54, rudy.vinck@pandora.be

Denderstreek natuurstudie

dauwtrip met ontbijt

donderdag 21 maart

afdeling Affligem - Liedekerke

D

braakbalpluisavonden

afd. Affligem-Liedekerke Natuureducatie

14:00 & Denderbrug Okegem D Joost Mertens

Schelfhoutstraat, Liedekerke D Erik De Block, 053 - 68 35 88

afdeling Affligem - Liedekerke

D 20:00 – 23:00 & Bellekouter raadzaal, Bellestr. 99, Affligem D Rudy Vinck 053 - 67 08 54, rudy.vinck@pandora.be

wandeling Dommelingen en natuurreserv. Pamelse Meersen

D

10:00 - 12:00

& Ingang Liedekerkebos,

donderdag 18 april

D

verzorgde menu’s tegen democratische prijzen

afd. Affligem-Liedekerke natuureducatie

D

Cursus “Natuur in de tuin” - deel 4

afdeling Ninove gezinsuitstap

Za: 18:00 - 22:00 Zo: 11:30 - 15:00 & Parochiaal centrum Pollare D Ria De Dyn 054 - 50 35 65

zondag 7 april natuurwandeling voorjaarsbloeiers

donderdag 28 maart

Excursie in de buurt van de Helix; methoden van inventarisatie en monitoring in de praktijk gebracht

delen): A5 pp. bij de ingang te betalen

D Walter Roggeman 4 Laarzen, verrekijker en vergrootglas ! Inschrijven niet verplicht.

Cursus “Natuur in de tuin” - deel 3: vogels

D

4 Laarzen, zaklamp ! Inschrijven verplicht, telefonisch of via e-mail; bijdrage in de kosten (2

10:00 - 12:00

& Hof te Putte, Putstraat 99, Meldert

Onolfsdijk 66, 9200 Dendermonde

D Peter De Pinnewaert 052 - 22 07 42 e-mail pinnie@freegates.be Lentefietstocht van 15 km rond het thema beheer, maar de bloemetjes en de vogeltjes worden ook niet vergeten.

4 Fiets, verrekijker, laarzen

Denderstreek natuureducatie

19:30 - 22:30 & NMEC De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge-GB D deel 2 / 2: excursie: Dries Van Nieuwenhuyse & Koen Steenhoudt (info Koen, 054 - 58 67 58, k.steenhoudt@belgacom.net)

14:00 - 17:00

& Kunstgalerij Pieter Pauwel, Sint-

D

afd. Geraardsbergen gezinsuitstap

D

Moorhofstraat x Moenebroekstraat te Ophasselt - GB D Carlos D'Haeseleer (054-41 87 09

Carlos.Dhaeseleer@sec.natuurreservaten.be) Wandeling in Moenebroek met als thema de ecologie van de Oranjetip.

4 Laarzen, verrekijker

afd. Affligem - Liedekerke natuureducatie

weekend 27 - 28 april

D

7:00 & Kluiskapel, Kluisdreef Aalst (Erembodegem) D Walter Roggeman

(info Wim Van Grieken 053 - 77 70 06 vangrieken@debcom.be of Erik De Block, 053 - 68 35 88

zondag 7 april natuurwandeling

14:00 - 17:30

& infopaneel reservaat ; kruispunt

Excursie boommarters

Denderstreek natuurstudie

D

af te spreken

& af te spreken

D Axel Neukermans 054 - 32 45 29 Samen met de mensen van de marterwerkgroep gaan we boommarters bestuderen in Nederland.

afdeling Aalst natuureducatie

nr 1 - januari 2002

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maatschappelijke visie. Onze activiteiten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.

AFDELINGEN Aalst

Daan Stemgée - 053 - 77 41 41 daan.stemgee@belgacom.net Affligem -Liedekerke

Kern Affligem Wim Van Grieken - 053-77 70 06 vangrieken@debcom.be

Kern Liedekerke Jacqueline Arickx 053-67 13 45 masy@advalvas.be

Denderleeuw Bruno De Bruyn - 053-67 07 85

RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN Giften Reservatenfonds: rekeningnummer:

293-0212075-88 met vermelding van de projectnaam.

In het volgende nummer van Dendriet zullen alle projectnummers worden opgenomen.

Belgacomterreinen en Kamsalamanderpoel te Liedekerke Jacqueline Arickx - 053-67 13 45 masy@advalvas.be

Boelaremeersen te Nederboelare Johnny Cornelis - 0474-58 08 38 johnny.cornelis@agr.kuleuven.ac.be

Brede schorren te Berlare Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 Den Dotter / Blauwbos te Haaltert / Aaigem / Mere Walter Loy - 053 - 83 89 64

bruno.de.bruyn@kindengezin.be

walter.loy@pi.be

Dendermonding Peter De Pinnewaert - 052-22 07 42

Gerstjens te Aalst zie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek Groot Neygemveld te Neigem Franky Van Vaerenbergh

pinnie@freegates.be

Erpe-Mere Peter D’Hondt - 053-80 72 57

dhondtp@be.packardbell.org

Geraardsbergen Koen Steenhoudt - 054-58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net

Groot-Haaltert Stijn De Ryck 053 - 83 52 37 stijnderyck@busmail.net

Lede-Houtem Herman Derder - 053-80 01 10 herman.derder@pi.be

Ninove Wouter Mertens - 054 - 32 51 71

wouter.mertens@lin.vlaanderen.be

WERKGROEPEN Insectenwerkgroep Eric De Tré - 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Vogelwerkgroep Cinerea Joost Mertens

053-66 06 34 - j.mertens@vmm.be

Werkgroep botanie Peter Tolleneer - 053-79 03 60 pwg.denderstreek@belgacom.net

Zoogdierenwerkgroep Elio Axel Neukermans - 054-32 45 29

Elio@pandora.be

054 - 32 28 54

't Groot Schoor te Grembergen Tarcy Verstraeten 052 - 21 11 11 Heidemeersen te Berlare Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 Hogedonk te Gijzegem / Mespelare Daan Stemgée 053 - 77 41 41 hogedonk@belgacom.net Honegem te Erpe-Mere / Aalst / Lede Wim D’Haeseleer - 0495-87 50 50 info@honegem.be - www.honegem.be

‘t Hoeksken te Herdersem Wouter Van De Walle - 053-21 60 31 Keelman te Denderhoutem Axel Neukermans - 054-32 45 29 Elio@pandora.be Konkelschor te Berlare Stefaan Thibau - 052 - 42 69 72 Kravaalbos te Meldert François Van den Bergh 052 - 35 64 29

Lieferingemeers te Lieferinge Koen Cochez - 09 - 233 92 38 koen.cochez@vlaanderen.be

Moenebroek te Geraardsbergen / Lierde

Carlos D’Haeseleer - 054-41 87 09 carlos.dhaeseleer@sec.natuurreservaten.be

Molenbeekmeersen te Denderleeuw / Okegem Joost Mertens 053 - 66 06 34 j.mertens@vmm.be

Osbroek te Aalst zieWG Bomen-Park-Osbroek Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke Jan Barbé 053 - 66 60 03 Phenixberg te Okegem Wouter Mertens 054 - 32 51 71

wouter.mertens@lin.vlaanderen.be

Park van Mesen te Lede Herman Derder 053 - 80 01 10 herman.derder@pi.be Raspaillebos te Grimminge Koen Steenhoudt 054-58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net Rietbeemd te Moerbeke / Viane / Lessines Godfried Merlevede 068-33 51 06 merlevede.godfried@belgacom.net Sint-Onolfspolder te Appels / Dendermonde Peter De Pinnewaert - 052-22 07 42 pinnie@freegates.be

Venebroeken te Ninove Geert Rohaert - 054 - 32 82 18 Wachtbekken 6 in Sint-Gillis / Dendermonde Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 Walputbeek / Dendermeersen te Meerbeke Meert Isabelle 054 - 33 36 65 lunami@hotmail.com Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be home.tiscalinet.be/wellemeersen Werkgroep Bomen-ParkOsbroek / Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer 053 - 79 03 60 wbpo.aalst@belgacom.net

DERDEN JNM Aaike De Wever - 0486-28 05 93 Natuurpunt Vlaanderen 02 - 245 43 00 www.natuurpunt.be Natuurpunt Educatie 014 - 47 29 50

Lid worden van Natuurpunt: Gezinslidmaatschap: (vermeld jouw formule op de overschrijving) A 17,50 op rekeningnummer 230-0044233-21. Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor A 8.50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels).

Voor A 32,00 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet.

nr 1 - januari 2002

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en vier studiewerkgroepen in de Denderstreek. Deze afdelingen en werkgroepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwerken. Je kan voor meer inlichtingen steeds terecht bij de contactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt.

REDACTIERAAD Wouter Mertens - hoofdredacteur Daan Stemgée - redactiesecretaris Stijn De Ryck - publicatiecontroller Marleen Timmermans opmaak & grafische vormgeving Willy Beeckman grafische vormgeving Marc Symoens - corrector Peter De Pinnewaert verantwoordelijke uitgever, adressen en verzending Bruno De Bruyn Herman Derder Eric De Tré Peter D’Hondt Joost Mertens Koen Steenhoudt Peter Tolleneer Philip Vergeylen Werkten mee aan dit nummer: Dirk De Mesel, Dirk De Vis, Aaike De Wever, Andreas Kampen, Marc Pollet, Hugo Willockx

DRUK Drukkerij Druk in de Weer, Gent

Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreekafdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van A 7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Kerkskendorp 3 te 9451 Haaltert, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

31

2 FEBRUARI 2002

INHOUD

STARTFUIF NATUURPUNT DENDERSTREEK ! ! !

Een fusie voor de Denderstreek

3

even terugblikken en kijken naar de toekomst, met een overzichtskaart met alle afdelingen én de 38 reservaten.

Reservaat in de kijker: De Sint-Onolfspolder

8

een schitterend natuurgebied te Dendermonde wordt hier beschreven en je wordt uitgenodigd de polder individueel of in groep te verkennen

12

Kijken in het kilometerhok

15

Aquafin gebuisd

deze keer staat de plantenwerkgroep in de kijker.

Ontdek “een zonnetje in de Dendervallei”

Een pleidooi voor de onmiddellijke afschaffing van het Aquafinmonopolie

16

Denderstreken: het hoekje cursief van Dendriet

17

Natuurpuntjes...

18

Afdelingsnieuws

24

Werkgroepen

27

JNM Denderstreek

28

Jouw Denderkalender

31

Adressen

korte berichtjes uit de afdelingen én de reservaten

de laatste nieuwtjes per afdeling

nieuws van de zoogdierenwerkgroep, vogelwerkgroep, insectenwerkgroep

voorstelling van de Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming

noteer nu alvast je favoriete activiteiten in je agenda

alle info over afdelingen, werkgroepen,...

Dendriet is een uitgave van Natuurpunt Denderstreek en bestemd voor alle leden van de Natuurpuntafdelingen Aalst, Affligem-Liedekerke, Denderleeuw, Dendermonding, Erpe-Mere, Geraardsbergen, Groot-Haaltert, Lede-Houtem en Ninove.

Redactieadres: Dendriet, Onegem 74, 9300 Aalst E-mail: dendriet@belgacom.net Website: users.belgacom.net/ natuurpunt.denderstreek Verantwoordelijke uitgever: Peter De Pinnewaert, Lambroeckstraat 100 / 2, 9200 Oudegem Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Kerkskendorp 3, 9451 Kerksken

Voorpagina: de Dender in de winter, ter hoogte van Denderleeuw en Teralfene. Foto: Bruno De Bruyn Achterpagina: mineraal mangaandendriet.. Verzameling Andreas Kampen

HEB JIJ JE LIDGELD 2002 NOG NIET BETAALD ?

Doe dit dan meteen door 17,50 over te schrijven op rekeningnummer 230-0044233-21 van Natuurpunt, Brussel.