dendriet 2021 nr 1 - jaargang 20

Afgiftekantoor Gent X - P109327

Driemaandelijks ledentijdschrift van Natuurpunt Denderstreek januari|februari|maart 2021

Retouradres: Huigeveldstraat 76, 9550 Sint-Antelinks

Roste rakker Vossen in de Denderstreek

Natuurpunt Denderstreek Iedereen de kans geven om zich in te zetten voor onze natuur en landschappen door studie, educatie, beleid en natuurbescherming. Open, ongebonden en ruimdenkend.

Daar staat Natuurpunt voor.

www.natuurpunt.be l www.denderstreek.waarnemingen.be l issuu.com/dendriet

INHOUD

AFDELINGEN Aalst Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be www.natuurpunt.be/aalst Facebook: Natuurpunt Groot Aalst Affligem-Liedekerke

Boven-Dender Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com www.natuurpunt.be/boven-dender Facebook: Natuurpunt Boven-Dender Denderleeuw Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be Facebook: Natuurpunt Denderleeuw

kern affligem

Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wvangrieken@telenet.be kern liedekerke

Haaltert natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 Facebook: Natuurpunt Haaltert Ninove Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be www.natuurpunt.be Facebook: Natuurpunt Ninove

Erpe-Mere Peter D'Hondt - 0477 88 97 46 peter.dhondt@telenet.be Facebook: Natuurpunt Erpe-Mere

Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.com Facebook: Natuurpunt Affligem-Liedekerke

NATUURSTUDIE-WERKGROEPEN Zoogdierenwerkgroep Denderstreek Diemer Vercayie 0499 14 73 60 diemervercayie@gmail.com

Werkgroep amfibieën & reptielen Denderstreek Koen De Maere - 0485 68 89 82 greatskua2002@hotmail.com

Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be/www.zwamvlok.be

Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net

Steenuilenwerkgroep Groot-Aalst Matthias Roggen - 0494 22 07 36 matthiasroggen91@gmail.com

Meer weten?

Contacteer de contactpersoon van jouw afdeling of een werkgroep.

Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be

Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

Redactieraad Wouter Mertens hoofdredacteur Han Lagring redactiesecretaris Wim Van Grieken denderkalender Dirk De Ridder lay-out Marc Symoens corrector Ilona Blondeel adressenbeheer

en advertenties Rik De Baere, Erik De Block, Bruno De Bruyn, Annie Janssens, Bob Lambrechts, Koen Steenhoudt.

Keelman-Noord - 6690 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be

Biezebroeken te Moorsel/Herdersem - 6710 Magda De Wolf - 0473 72 55 49 dewolfmagda9@gmail.com

Kluizenbos te Aalst/Affligem - 6701 Peter Luyten - 0485 50 38 04 peter.luyten6@telenet.be

Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

Kortelake te Overboelare - 6655 Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@scarlet.be

Dendervallei te Ninove - 6099 Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Den Dotter/Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere - 6149 natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 Everbeekse bossen - 6210 Koen Van Den Berge - 055 42 83 90 koen.van.den.berge@telenet.be Gemene Meers te Idegem - 6647 Luc Favijts - 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be Honegem te Erpe-Mere/Aalst/Lede - 6123

Raspaillebos te Grimminge - 6164 Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 koen.x.hilde@gmail.com Ratmolen te Aaigem/Erpe-Mere - 6700 Peter D’Hondt - 0477/88.97.46 peter.dhondt@telenet.be Rietbeemd te Moerbeke/Viane/Lessines - 6058 Godfried Merlevede - 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

Mijlbeekbos/Krekeldries te Aalst – 6695 Evelien Kieckens - 0494 82 18 34 evelien.kieckens@telenet.be

Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Georges Jacobs - 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be

Moenebroek te Geraardsbergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 0484 77 56 50 carlos.dhaeseleer@gmail.com

Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be

Molenbeekmeersen te Denderleeuw/Okegem - 6646 Geert Van der Borght - 053 681156 VDBorght.geert@skynet.be

Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/ Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

Wildebeekvallei - 6658 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be

Giften voor het Reservatenfonds zijn welkom op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar.

2

dendriet

I

I

dendriet

Dendriet is het blad voor de leden van 7 afdelingen en 6 studiewerkgroepen van Natuurpunt in de Denderstreek.

Kapellemeersen te Erembodegem/ Teralfene – 6696 Lander Wantens - 0474 218747 wantenslander@gmail.com Keelman Zuid - 6178 natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34

Beverbeekvallei te Aspelare/Nederhasselt/Outer – 6241 Frederik De Coster 0486 57 04 53 fred_decoster@hotmail.com

Vogelwerkgroep Cinerea Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be

NATUURPROJECTEN Hogedonk (Beneden-Dender) te Gijzegem/Herdersem/Hofstade/ Mespelare - 6243 Daan Stemgée – 0476 600 595 daan.stemgee@telenet.be www.natuurpunt.be/beneden-dender

3 Voorwoord 4 Reinaert in de Denderstreek 8 Seizoensweetjes 10 Denderse natuur breidt uit!

13 Denderkalender 15 Wandelkaart 19 Vervolg Denderkalender 22 Cursus Natuurverkenner 24 Gemene gronden in de 18-eeuwse Dendervallei 28 Bosbouwweek in het Kluizenbos 30 Zwerfvuilruimers in Erpe-Mere 31 Everbeekse Bossensap

januari februari maart 2021

Opmerkingen, aanmoedigingen, verhalen en foto’s?

Stuur ze naar dendriet@telenet.be V.U.: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove

Werkten ook mee aan dit nummer: Willem Boonen, Johnny Cornelis, Magda De Wolf, Frederik De Coster, Johan Lefebvre, Yana Steenhout, Daan Stemgée, Koen Van Den Berge, Johan Vander Heyden, Diemer Vercayie, Reinoud Vermoesen, Jan Vindevoghel Coverfoto: Karien Buysse Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt van buiten de Denderstreek kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit laatste doe je door middel van een overschrijving van €10 op rekeningnr.

IBAN BE84 9731 7057 7059 van Dendriet, Huigeveldstraat 76, 9550 Sint-Antelinks, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

Gedrukt biJ Druk in de Weer op 100% kringlooppapier met vegetale inkten

Investeer nu!

Coronajaar 2020 was een financiële strop voor velen. Ook de Natuurpuntafdelingen van de Denderstreek zagen hun inkomstenbronnen opdrogen.

Maar de lange-termijninspanningen om te bouwen aan aaneengesloten massieve eenheden natuur gaan door. Op droog zaad zingt een enkele kanarie. De regionale Natuurpuntafdelingen doen daarom een gezamenlijke dringende oproep naar giften voor natuurverwerving en -ontwikkeling.

Goed nieuws daarbij. In 2020 is een gift boven de 40 euro bij uitzondering 60% fiscaal recupereerbaar! Maak daarom nog voor Nieuwjaar gebruik van deze regeling en ondersteun je lokale Natuurpuntafdeling. Het projectnummer van de diverse natuurgebieden dicht bij de deur vind je op pagina 2. Vermeld “Gift voor projectnummer x”, zo kies je de bestemming!

Belangrijk bij deze oproep is het grotere plaatje waarbinnen we als Natuurpuntafdeling moeten opereren: er is een toenemende nood aan bijkomende kwalitatieve natuur maar ook de nodige inspanningen en de kostprijs ervan nemen alsmaar toe.

Spraakmakende opiniemakers zoals de ex-Vlaams bouwmeester Leo Van Broeck wijzen erop dat het teruggeven van aanzienlijke oppervlakte land aan de natuur, ‘rewilding’, de belangrijkste en meest urgente stap is om een duurzame toekomst te realiseren. In het Vlaams beleid merken we wel een bereidheid om werk te maken van meer natuur, maar tegelijk zijn klimaatbeleid – buiten de terreingerichte maatregelen en introductie van agroecologische principes – een nog-ver-van-mijn-bedshow.

De afgelopen decennia is in de Denderstreek heel wat open ruimte verknipt door bouwlinten.

Tegelijk zijn er veel ruimtevragers in de open ruimte bijgekomen: sport, spel, recreatieve paardenhouderij, tal van niet-agrarische economische activiteiten en recent ook watermanagement in het

kader van de klimaatverandering. De hoge nood aan tuintjes, wandel- en fietsmogelijkheden werd met de voorbije Covid-golven uitgebreid geïllustreerd. De Denderstreek is een van die zeer uitgesproken Vlaamse regio’s die op een halve eeuw tijd meer en meer randstedelijke kenmerken beginnen te krijgen. Samen met de druk die de nabijheid van Brussel met zich meebrengt zorgen deze evoluties dat het uitbreiden en beheren van natuurgebieden in de Denderregio praktisch noch financieel een makkelijke klus is.

We hebben een minister die zich groen profileert met focus op realisaties op het terrein. Dit zal voor onze terreinverwerving maar lukken als er extra middelen komen. Het door Vlaanderen te investeren budget voor natuuraankopen door natuurverenigingen was begin oktober 2020 al opgesoupeerd. Geen enkele kip kan meer eieren leggen zonder bijkomend graan.

Anderzijds blijft ook een procentueel aanzienlijk deel van onze investeringen zelf bekostigd te worden, vooral omdat we in een van de duurdere foto: Yves Adams-Vilda Vlaamse regio’s wonen.

En zo komen we, beste lid, met onze noodoproep bij jou terecht. Bovenstaande snelle schets leert dat de nood om bijkomende natuur en klimaatbuffering te realiseren nog nooit zo hoog is geweest. Nog nooit hebben onze lokale afdelingen zo weinig vrije middelen kunnen genereren als in Covid 2020. Natuurpunt beheert in de Denderstreek ongeveer 7 vierkante kilometer natuur.

Graag zouden we – ondanks de financiële strop – daar om de paar jaar een vierkante kilometer aan toevoegen. De tijd dringt. Onze dadendrang is groot. Mogen we op jou rekenen?

Mag ik je tot slot, namens alle redactieleden en alle Denderafdelingen een voorspoedig en groen 2021 wensen? Laat dit het jaar worden van de grote stap voorwaarts!

Wouter Mertens

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

3

Reinaert in de Denderstreek Lange tijd was de vos haast volledig verdwenen in westelijk Vlaanderen, ook in de Denderstreek. Hij werd uitgeroeid, als rover van pluimvee en jachtwild en uit schrik voor ziektes.

Sinds enkele tientallen jaren klom hij terug uit het dal. Intussen is de vos haast niet meer weg te denken uit de Vlaamse natuur. Met zijn sierlijke en mysterieuze uiterlijk weet hij tal van mensen te bekoren. Maar tegelijk durft hij de gemoederen te beroeren. We nemen je graag mee op avontuur met Reinaert in de Denderstreek.

Spurt Winter in de velden. Geen leven meer te bespeuren in het roestkleurige gras. Of toch? In de verte beweegt een bruingrijze pluk gras zich langzaam voort. Tot het 'ding' je plots opmerkt. Een kop komt tevoorschijn, een pluimstaart verstijft.

Een vos! Een kort oogcontact, een beweging te veel, een snelle spurt richting het bos. Weg is hij.

Erg groot is de vos niet (mannetjes zijn zowat 80 cm lang, vrouwtjes iets kleiner), maar toch maakt deze roste viervoeter indruk. Misschien wel door de prachtige pluimstaart van bijna 50 cm? Zijn sierlijke loop? Of zijn mysterieuze blik?

foto: Wim Dirckx

Plantrekker De vos is een echte plantrekker. Hij past zich moeiteloos aan zijn omgeving aan. Bos, duinen, moeras, landbouwgebied, zelfs de stad: hij maakt er zijn thuis van. Ook op vlak van voedsel is hij niet streng. De vos lust vooral kleinere dieren zoals muizen, ratten en wilde konijnen.

Al staan ook vogels zoals eenden en hoenderachtigen op het menu. Maar als het moet, neemt hij genoegen met ongewervelde dieren zoals kevers en regenwormen, aas, afval en fruit. Zeker voor jonge zelfstandig wordende vossen wier jachttechniek nog niet op punt staat, zijn dat stuk voor stuk handige ‘prooien’.

Trekker In januari is de paartijd van de vossen op zijn hoogtepunt. Tussen maart en april worden de jongen geboren, meestal vier of vijf. Per territorium brengt enkel het dominante vrouwtje een nest jongen groot. De andere vrouwtjes, vaak tantes van de pasgeboren jongen, helpen bij het grootbrengen en voeden. Ook vader vos neemt zijn verantwoordelijkheid en helpt de welpen aan voedsel. Vanaf het najaar valt de vossenfamilie uiteen. De jonge vrouwtjes blijven vaak plakken in het territorium, maar bijna alle jonge mannetjes trekken weg, tot wel tientallen kilometer ver, op zoek naar hun eigen territorium.

In die zoektocht komt het vaak tot schermutselingen. Ze botsen meermaals op vreemde territoria en hun eigenaar, vaak met hevige gevechten tot gevolg. Ook voedsel vinden is nog geen sinecure. Heel wat jonge vossen sterven dan ook van ontbering, door verwondingen of ziekte. Vele andere sneuvelen onder de wielen van auto’s, of door de jacht. De meeste vossen sterven dus nog voor ze hun eerste levensjaar bereiken.

Van ketter tot knuffeldier Achter zijn pluimstaart sleept de vos een tumultueuze geschiedenis met zich mee. Al in de middeleeuwen was hij berucht. Als kippendief stond

hij symbool voor honger. Hij werd verketterd: Reinaert was een rotzak. In de eerste helft van de 19de eeuw begon men de vos systematisch te verdelgen. Ook toen werd hij als grote concurrent beschouwd, voor de jager, maar ook voor de plattelandsbevolking, voor wie een geroofde kip al eens een lokale ramp betekende. Meer dan een eeuw lang viel haast geen vos meer te bespeuren in westelijk Vlaanderen. Dus ook in de Denderstreek niet. Enkel in de Antwerpse Kempen, Limburg en oostelijk Vlaams-Brabant wist hij nog stand te houden.

In de jaren 1960 brak hondsdolheid uit onder de vossen. Opnieuw was de vos de klos. Niet alleen maakte de ziekte sowieso al veel slachtoffers onder de dieren, opnieuw ging de mens over tot massale uitroeiing, uit angst dat de ziekte ook bij mensen en vee dodelijk tekeer zou gaan. Toen uitroeiing, onder meer door vossenholen te vergassen, niet het verhoopte effect had, schakelde men over op een andere techniek: een vossenvaccin. Het resultaat was spectaculair en intussen konden België en zijn buurlanden zich officieel vrij verklaren van hondsdolheid door vossen.

Eindelijk kon de vos weer uit het dal klimmen. Al snel begon hij de rest van Vlaanderen opnieuw te bevolken. Gelukkig blijkt het risico op besmetting met vossenlintworm, mogelijk gevaarlijk voor de mens, hier bijna onbestaande.

Vandaag wint de vos opnieuw aan populariteit.

Hij is een graag geziene gast in de natuur. Ook in de kinderkamer duikt hij steeds meer op, als knuffeldier en als personage in verhalen.

Te veel vossen?

Toch kwam met de vos ook de discussie terug.

Zijn er te veel vossen in Vlaanderen? Is jacht wenselijk, zelfs nuttig? Eigenlijk niet. Bij dieren zoals konijnen, muizen en ratten kun je in bepaalde gevallen spreken van een plaag, omdat ze zich ongebreideld voortplanten zolang er voedsel is. Bij roofdieren zoals vossen gebeurt dat niet. Vossen zijn territoriale dieren en dulden geen andere soortgenoten binnen hun terrein.

Komt er een territorium vrij (door sterfte bijvoor-

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

5

beeld), dan zal een andere vos dat territorium innemen. Vossen bejagen heeft dus geen zin, want ze regelen hun aantallen zelf, zodanig dat er nooit ‘te veel’ kunnen zijn. Binnen een bepaalde oppervlakte zal het aantal vossen dus min of meer stabiel blijven. Jacht heeft zelfs een tegenstrijdig effect. Want net omdat er zo veel jonge vossen worden geschoten, proberen de overlevende dieren hun aantal weer op te krikken door zich extra voort te planten. En net de meeste kippen worden gepakt om vossenwelpen groot te brengen…

Maar wat dan met kippeneigenaars? Je zal maar lijdzaam toezien hoe je kippen regelmatig van je worden beroofd. Toch kun je, dankzij enkele eenvoudige maatregelen, je kippen veilig afschermen van vossen (zie kaderstukje).

Bovendien valt het haast niet te vermijden dat in een dichtbevolkte en versnipperde regio zoals Vlaanderen, heel wat tuinen en kippenhokken in een vossenterritorium liggen. Heel wat vrije ruimte blijft er namelijk niet over voor vossen en andere dieren. Waarom dan niet zo goed mogelijk leren samenleven met de vos? Uiteindelijk is het een prachtig én nuttig dier, en hoort deze roste rakker net zo goed bij onze natuur.

Vossenverhalen uit de Denderstreek

kouters. Wat zoogdieren betreft zijn vooral soorten als mol, muis, egel en konijn in de tuin te zien. Maar in het voorjaar 2015 kwam er een groter zoogdier op bezoek, en dat op 100 meter van een drukke steenweg! Een wildcamera bevestigde zijn vermoedens: een vossenkoppel had een hol onder het tuinhuis gebouwd en bracht er een nest welpen groot.

Vossen in de tuin bij Johan Lefebvre

In het stadscentrum van Ninove zijn vossenwaarnemingen nogal schaars. ‘Indringers’ zijn vooral te vinden waar de spoorlijn en de Dender de stadsrand kruisen. Dat zijn veilige plaatsen om in en uit de stad te raken zonder de drukke ring over te moeten. De eerste vossen in de regio werden eind de jaren 1980 gesignaleerd in het Neigembos. Toen groot nieuws op de regionale perspagina's. Onmiddellijk gingen jagers over tot actie. Het volgende decennium werd de soort algemeen in de regio. Met regelmaat werden illegale vangkooien gevonden in Outer, Okegem en Denderwindeke.

Intussen is de vos ook in de Denderstreek weer een vaste bewoner. Van Geraardsbergen tot Dendermonde: overal in de vallei van de Dender kun je vandaag wel eens een vos spotten. Onze natuurgebieden in de Dendervallei zijn stuk voor stuk uitstekende leefgebieden. Maar je hoeft niet per se daar naartoe om een vos te zien. We zeiden het al: de vos is een plantrekker. Ook het Toch blijft de vos ook vandaag in de Denderplatteland is geschikt. En sommige vossen kostreek niet door iedereen graag gezien. In de men zelfs nog dichterbij… kouter tussen Haaltert en Denderleeuw worden af en toe nog (illegale) stroppen gevonden.

In Aalst (maar ook in andere steden) worden En soms gaat het nog verder. Op de grens met bijvoorbeeld wel vaker vossen gezien in de groWallonië was Willem Boonen getuige van een tere stadsparken of op kerkhoven. Al zoeken ze verschrikkelijk tafereel. In natuurgebied Korteook elders de grenzen van de bewoning op. Zo lake in Overboelare plaatst hij af en toe een wildhad Natuurpunter Johan Lefebvre enkele jaren camera. Vrijwel altijd stappen nietsvermoedende geleden zelfs vossen op visite in zijn tuin. grazende reeën en jagende vossen de camera Johan woont in Denderleeuw, waar de natuur voorbij. Het doet deugd om, na tientallen jaren zich beperkt tot de Dendervallei (met de Wellemeersen) en de open eenzame hoger gelegen natuurbescherming, allerhande dieren te zien 6

dendriet

I

I

januari februari maart 2021

foto: Katrien Buysse

evolueren. Maar om later (mogelijk) dezelfde dieren afgemaakt terug te vinden, doet pijn.

Zo vond hij begin november, na enkele tips, vier volledige lijken van reeën, een vossenlijk en een aantal lijken van houtduiven bij elkaar in de Dender. Duidelijk een extreme vorm van provocatie.

En ook de vooroordelen zijn niet helemaal weg.

Koen Steenhoudt, conservator in het Raspaillebos, moest zich ooit zelfs na een aangetekend schrijven bij de politie verantwoorden.

Onderwerp van het verhoor: de ‘abnormale’ vossentoename, waar de ‘groenen’ verantwoordelijk voor waren, door uitzetting en bescherming.

Onder andere het Raspaillebos werd als een ‘broeihaard’ beschouwd. Intussen begreep je al dat dergelijke aantijgingen niet kloppen. In onze natuurgebieden laten we de vos vooral met rust, dat klopt, maar van uitzettingen is nooit sprake geweest. De vos vond zijn weg zelf terug na massaal te zijn uitgeroeid, en doet dat gecontroleerd.

Met dank aan Koen Van Den Berge (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, INBO) voor de veelheid aan achtergrondinformatie. Ook dank aan Willem Boonen, Johan Lefebvre, Wouter Mertens, Koen Steenhoudt en Diemer Vercayie voor de lokale vossenverhalen.

Zo bescherm je je kippen Als kippeneigenaar is het natuurlijk pijnlijk om te zien dat je kippen (of ander kleinvee) worden geroofd. Toch kan je dankzij enkele eenvoudige ingrepen vermijden dat de vos tot bij je kippen raakt. Want voorkomen is ook hier de beste oplossing. Meestal volstaat het om voor een degelijk nachthok te zorgen dat ’s nachts (al dan niet automatisch) wordt afgesloten. Wil je dat je kippen geen enkel risico lopen? Zorg dan voor de juiste omheining.

Alle details en uitleg: www.natuurpunt.be/ pagina/bescherm-je-kippen-tegen-de-vos

Gelukkig kan de vos ook op heel wat sympathie rekenen. Spot je er een tijdens je winteruitje in de natuur? Geniet ervan met volle teugen!

Han Lagring

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

7

Seizoensweetjes uit de Dender Goed of slecht nieuws?

Na de aankomst en succesvolle broedgevallen van de ooievaars in Geraardsbergen zijn er nu ook twee slechtvalken neergestreken.

Sinds eind juli is er op de kerktoren van centrum Geraardsbergen een mannetje slechtvalk gespot. Begin oktober is er een vrouwtje bijgekomen. De eerste sporen waren niet de vogels zelf maar prooiresten die rond de toren op de grond lagen. foto: Willem Boonen

Harig saffraanoorzwammetje Tijdens een paddenstoeleninventarisatie in het Osbroek in Aalst, 7 jaar geleden, ontdekten we een onbekend maar zeer mooi zwammetje. Na microscopisch onder-zoek bleek het om de uiterst zeldzame saprofiet crepidotus crocophyllus te gaan. Dit is een oorzwammetje of zwammetje zonder steel. Hij heeft zwavelgele plaatjes en een viltige bovenkant en groeit overwegend op rottend wilgen- of populierenhout. Op de verspreidingskaart van de KVMV (Koninklijke Vlaamse mycologische vereniging) stond hij nog maar één keer aangeduid en een Nederlandse naam had hij nog niet. In september van dit jaar vond ik voor de tweede keer dit oorzwammetje in het natuurreservaat Kortelake. Ondertussen kreeg het een mooie Nederlandse naam: harig saffraanoorzwammetje.

Ik heb er naar gezocht na een toevallige tip van een ober op een terrasje in Ronse tijdens de volle zomer. Op de Sint-Hermesbasiliek huist ook een koppel slechtvalken.

Willem Boonen

Opmars van de Aziatische hoornaar Op 7 november heeft de brandweer (post Opwijk) in Ninove twee nesten van Aziatische hoornaars verdelgd. Eén nest bevond zich in Meerbeke en een ander in Appelterre-Eichem. Het voorbije jaar waren er hier in de streek verschillende meldingen van nesten van deze vrij nieuwe invasieve exoot, die een bedreiging vormt voor onder meer wilde bijen. Zelf een nest gespot? Meer info over de verspreiding? Ga naar www.vespawatch.be Frederik De Coster

foto: Wim Schrever

Onderhandelingen met de kerkfabriek zijn nu begonnen om een valkennestbak te mogen installeren en wie weet mogen we ons tegen de lente verheugen op een broedgeval.

Johan Vander Heyden

streek Twee buizerds in een kraaienfuik Tot slot nog eentje van enkele seizoenen geleden. Het was begin mei, midden in het broedseizoen, toen in Lierde twee buizerds in een kraaienfuik werden aangetroffen. Er was geen drinkwater of beschutting aanwezig, wat normaal verplicht is.

Om geen procedurefouten te maken werd alles met rust gelaten en werd de beëdigd veldwachter verwittigd. Er werden foto’s genomen en de duidelijk dorstige vogels (gezien de open bek) werden vrijgelaten. Aangezien de fuik een label had werd het Agentschap voor natuur en bos (ANB) verwittigd. Toch stelde het ANB later geen pv op wegens procedurefouten. Er was inklimming (betreding van privéterrein). De fuikverantwoordelijke heeft 24 uur de tijd om de fuik te controleren op misvangsten en deze tijd werd niet gerespecteerd… We zijn een illusie armer en we waren bijna twee buizerds en hun broedsel kwijt.

Johan Vander Heyden foto: Johan Vander Heyden

Sights Of Nature Natuurpunt Optiekshop Vlamingveld 89 8490 Jabbeke 050 31 50 01 www.deputter.be

LYNX HD+

GRENSVERLEGGEND

OFFICIEEL PARTNER Koop uw instrument met ledenkorting bij Sights Of Nature , officeel partner en steun zo Natuurpunt

VERREKIJKERS | TELESCOPEN | MICROSCOPEN | ACCESSOIRES

Adv_Dendriet2020.indd 1

I

I

januari februari maartwww.kite-optics.be 2021 dendriet 22/10/2019 15:25:04

9

Denderse natuur breidt uit: help jij mee?

De beste manier om onze natuurgebieden te beschermen is door ze aan te kopen. Zo kunnen we natuurbehoud op de lange termijn verzekeren en kunnen we beter de natuurdoelen realiseren. En dit doen we in de Denderstreek in grote mate met vrijwilligers!

Doordat de overheid al jaren inziet dat ook natuurverenigingen een belangrijke rol spelen in natuurbescherming, kunnen we gelukkig rekenen op een degelijke ondersteuning.

Maar ook jouw steun blijft nodig. Help jij mee?

Hoe werkt het?

Onze Natuurpuntafdelingen kunnen natuurbeschermingsprojecten opstarten. Dat gebeurt niet lukraak, maar wel doordacht op plaatsen waar enerzijds de bestemming op het gewestplan natuur- of bosgebied is, en anderzijds waar de hoogste natuurwaarden te vinden zijn. Sinds enkele jaren moeten nieuwe projecten een voorafgaande toetsing door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) doorstaan.

In de Denderstreek gaat het voornamelijk om natte gebieden omdat de drogere gronden uiteraard ingenomen zijn door bewoning, industrie en landbouw. Dikwijls maken oude bossen hierop een uitzondering omdat ze sinds lang in bezit zijn van adellijke families. De meeste projecten van Natuurpunt zijn te vinden aan de Dender, dikwijls bij de natuurlijke overstromingsgebieden van eertijds. Ook in bronbossen en moerassen en in de valleitjes van de zijbeken werden projecten opgestart.

Het oudste natuurgebied van Natuurpunt in de streek zijn de Wellemeersen, hoofdzakelijk gelegen in Denderleeuw. Het werd opgestart in 1989.

Het meest recente project is de Biezebroeken in Aalst, waar pas sinds afgelopen herfst een allereerste aankoop werd gerealiseerd.

Wie doet het?

Onze regionale afdelingen nemen het initiatief om aan de hand van een motivatienota een nieuw project te starten. Dit wordt op haalbaarheid onderzocht door de centrale diensten, het aankoopcomité en vooral door de regionale consulent natuurbeheerplanning. Na een goedkeuring zijn onze gespecialiseerde vrijwilligers aan de beurt, de onderhandelaars-aankopers. Zij contacteren de eigenaars, polsen naar verkoopbereidheid en met engelengeduld onderhandelen ze tot er overeenstemming is over de prijs.

Wellemeersen - foto: Katrien Buysse

10

dendriet

I

I

januari februari maart 2021

Wat kost het?

Voor de goedgekeurde gebieden kan Natuurpunt rekenen op aankoopsubsidie. Die bedraagt gemiddeld 65 à 75% van de prijs inclusief de notariskosten. Het verschil noemen we de restfinanciering en deze komt terecht op de schouders van de vrijwilligersafdelingen die de projecten behartigen. Sommige steden of gemeenten dragen ook hun steentje bij en sinds 2020 is ook de provincie Oost-Vlaanderen herstart met een ondersteuning. Maar altijd blijft er een aanzienlijke rest te financieren. En daarvoor vragen we de hulp in van onze leden. Uitzonderlijk tot eind 2020 kun je trouwens 60% van je giften recupereren via de belastingen (normaal is dat 45%)!

Maak jij mee het verschil?

Natuurpunt stelt je graag de volgende projecten in de Denderstreek voor, die je kan steunen met een gift. Maak vlug je keuze en stort niet later dan 28 december om zeker te zijn van je 60% fiscaal voordeel. l Het Holbeekvalleitje, in Den Dotter (6149) in

Haaltert, slingert zich sierlijk naar de Molenbeek, omringd door bosjes, kwelrijke zones en natuurrijke houtkanten. Het eikelmuisje voelt er zich thuis en de flora is er uitbundig met dotterbloem, moerasspirea en bittere veldkers. Natuurpunt kon recent enkele waardevolle percelen bijkopen langs de Holbeek.

l Honegem (6123) is het prestigieuze natuur-

l Ten westen van de dorpskern van Liedekerke

liggen de prachtige Oude Dendermeersen.

Via een uitvoeringsplan werd de bestemming omgezet van landbouw naar natuur. Nauw aansluitend aan het reservaat De Valier (9418) kan dit project tot een natuurparel uitgroeien.

Natuurpunt wist al enkele hectaren in te richten als ‘natte weiden’, die zeer in trek zijn bij steltlopertjes. l Eind 2020 kon Natuurpunt 16 hectare bos

kopen in de Markvallei (9929B) in Geraardsbergen-Galmaarden. Het is een perfecte aanvulling op de rest van de vallei, die een lappendeken is van bosjes, ruigten, hooilanden en weiden.

Zie ook de brief bij deze Dendriet. l Gelegen in Meerbeke-Ninove, tussen de Brus-

selsesteenweg en de Dender, langs de Walputbeek, ligt het natuurgebied Walputbeek-Dendermeersen (6213). Het wordt gekenmerkt door graslanden, afgezoomd met knotwilgen, en een deels aaneengesloten boszone. Recent werd een grote verlaten maïsakker aangekocht die zal worden bebost. l Tot slot kunnen we melden dat ook in ons

oudste projectgebied Wellemeersen (6612) van afdeling Denderleeuw, meerdere percelen met waardevolle natuur werden aangekocht. Grote plannen zijn in opmaak voor een betere waterhuishouding en openstelling voor wandelaars.

De vele en unieke soorten libellen krijgen het nog beter naar hun zin.

reservaat van afdeling Erpe-Mere. De biodiversiteit is er zeer hoog met orchideeënweides, oude turfputten, en met een eigen mascotte “De Draak van den Honegem”, de kamsalamander. Volgend jaar is Natuurpunt al 30 jaar actief in dit meersengebied van de Molenbeek en de Dorebeek. Enkele belangrijke sluitpercelen zullen binnenkort worden aangekocht.

De Denderstreek telt meer gebieden, maar deze zeven projecten kunnen we warm aanbevelen om te steunen met een gift, omdat deze nu het best je hulp kunnen gebruiken. Op pagina 2 vind je ook al onze andere projecten in de Denderstreek. Steun je liever een ander project? Dan is dat ook fijn en daarbij geldt evenzeer het 60% fiscaal voordeel.

l Door de opstart van het natuurinrichtings-

Schrijf je gift over op onderstaande rekening: BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt en vermeld: ‘’gift + projectnummer + projectnaam" (zie hierboven in vet gedrukt).

project van de overheid, vonden meerdere eigenaars de tijd rijp om hun gronden in de Kapellemeersen (6696) in Aalst te verkopen.

Een tiental hectare kon Natuurpunt verwerven.

Voor dit natuurgebied zijn voornamelijk bosdoelen vooropgesteld. We rekenen op onze leden om binnenkort mee een boompje in de grond te steken.

Dank je wel!

Daan Stemgée

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

11

Hier jouw advertentie?

Contacteer ilona_blondeel@hotmail.com

Of liever hier?

12

dendriet

I

I

januari februari maart 2021

DENDERKALENDER

Tenzij anders vermeld, zijn de activiteiten van Natuurpunt voor de leden gratis en betalen niet-leden €1. Op excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling mogelijk (€0,04/km/p.pers.).

1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon n 5 meebrengen n 3 gids

Alle vermelde activiteiten zijn afhankelijk van de covid-situatie. Neem best vooraf contact met de organisator. Vooraf aanmelden is verplicht via e-mail aan de contactpersoon. Ook al vinden de activiteiten plaats in de open natuur, voorzie je van een mondmasker.

Z ondag 3

januari

Winterwandeling A fdeling A ffligem -L iedekerke 1 9:45 - 12:00 6 Parking zwembad Liedekerke, Sportlaan 2, 1770 Liedekerke 4 Klassieker! Natuurwandeling in de Palitsebeekvallei tot aan de camping.

Indien de corona-maatregelen het toelaten kunnen we nadien opwarmen met een Glühwein of een lekkere warme chocomelk. Vrije bijdrage.

2 Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.be

Z ondag 3

januari

Beversporen langs het Alfons De Cock pad A fdeling A alst 1 10:00 - 12:00 6 Kerk Herdersem, Grote baan 4 Kom alles te weten over de bever, zoek mee naar vraatsporen en leer hoe we met dit grote knaagdier kunnen samenleven. Wandelplezier in Beneden-Dender, het natuurlandschap tussen Aalst, Lebbeke en Dendermonde langsheen de Dender en de oude Denderarmen.

2 Rik De Baere – 0476 88 71 29 rik.debaere@telenet.be

Z aterdag 9

januari

Alternatieve nieuwjaarsreceptie met fakkeltocht A fdeling N inove 1 19:00 - 22:00 6 Ingang geboortebos, Venebroeklos, 9400 Ninove 4 Alternatieve nieuwjaarsbijeenkomst waarbij we een kleine fakkeltocht doen door het geboortebos en eindigen met een drankje.

7 Door de coronamaatregelen is vooraf inschrijven noodzakelijk!

Dit kan via natuurpuntninove@hotmail.com of via de website van Natuurpunt 2 Wouter Mertens – 0495 68 89 33 www.natuurpunt.be/ninove

V rijdag 15

januari

Nieuwjaarsreceptie en algemene vergadering A fdeling A alst 1 19:30 - 22:00 6 Onthaalcomplex Keizershallen, Keizersplein 21B, Aalst 4 Natuurpunt Aalst nodigt je van harte uit op haar nieuwjaarsreceptie met vooraf een boeiende lezing.

De nieuwe samenwerkingsovereenkomst met de stad Aalst wordt plechtig ondertekend. We reiken de “Groene Ajoin” uit voor de meest milieuverdienstelijke Aalstenaar van 2020.

7 Vooraf inschrijven 2 Rik De Baere – 0476 88 71 29 rik.debaere@telenet.be

V rijdag 15

januari

Jaarlijkse algemene open vergadering A fdeling D enderleeuw 1 19:30 - 22:00 6 Café Cambrinus, Welleplein, hoek Regentiestraat en Kerkstraat 4 Evaluatie en natuurbeheer/verenigingswerking 2 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43

Z ondag 17

A fdeling B oven -D ender 1 14:00 - 17:00 6 De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge 4 Landschapswandeling van een 8-tal km tussen Grimminge en Onkerzele, in het hart van het stiltegebied Dender-Mark en langs de rand van het Raspaillebos.

2 Koen Steenhoudt – 0472 90 80 57 koen.x.hilde@gmail.com

A fdeling E rpe -M ere

januari

Uitstap naar De Blankaart A fdeling N inove 1 Van ongeveer 7 tot 18 uur 6 Station Ninove, ingang station 4 We organiseren een uitstap naar De Blankaart, bekend voor de massa overwinterende ganzen. Wegens corona nemen we het openbaar vervoer naar de kust en daar huren we fietsen.

Treintickets en huur fietsen moeten eventueel ter plekke betaald worden.

2 Erna Lauwaet – 0486 29 80 72 7 Volgens corona-maatregelen is vooraf inschrijven noodzakelijk! Dit kan via natuurpuntninove@hotmail.com of via de website van Natuurpunt.

Z ondag 7

februari

Knoppenwandeling A fdeling A ffligem -L iedekerke 1 9:45 - 12:00 6 Kluizenbos, Kluiskapel, Kluisdreef 1, 1790 Hekelgem.

Parkeren in de Kluisdreef 4 We leren de bomen kennen aan de hand van hun knoppen.

2 Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.be

Z ondag 7

februari

Mossenwandeling in het Osbroek

januari

Nieuwjaarswandeling 1 14:30 - 17:00

Z ondag 24

januari

Winters landschap tussen Molenberg en Bosberg

Z ondag 17

6 Buurthuis Meierskouter, Sint-Maartensstraat 28 4 We gaan samen op pad, laten 2020 achter ons en kijken hoopvol vooruit.

Afhankelijk van de corona-maatregelen kunnen we nadien opwarmen met een Glühwein of een lekkere warme chocomelk.

2 Inschrijven verplicht via natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54 7 Mondmasker verplicht vanaf 12 jaar

A fdeling A alst 1 10:00 - 12:00 6 Infobord aan de Frans Blanckaert-dreef te Aalst

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

13

1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon n 5 meebrengen n 3 gids

Z aterdag 20 4 We gaan op ontdekking en bekijken de verschillende mossen. De groep wordt beperkt wegens covid. Gelieve smartphone of tablet mee te brengen, zodat de details op je eigen scherm kunnen vergroot worden.

7 Vooraf inschrijven via onderstaande e-mail 2 Magda De Wolf – 0473 72 55 49 dewolfmagda9@gmail.com 5 Smartphone of tablet Wandelschoenen of laarzen Mondmasker verplicht

Z ondag 7

februari

Lichtmiswandeling A fdeling E rpe -M ere 1 14:00 - 18:00 6 Ontmoetingscentrum Ratmolen, Ratmolenstraat 13, Aaigem 4 Wandeling van 14 tot 15.30 uur.

De donkere dagen zijn voorbij, in de lente wordt alles beter. Misschien zien we tijdens de wandeling wel ergens een schattig lammetje. Na de wandeling volgt onze algemene ledenvergadering met info over verleden en toekomst van Natuurpunt Erpe-Mere.

Afhankelijk van de corona-maatregelen genieten we nog van een heerlijke pannenkoek.

Alle paden en wegen zijn verhard.

5 Deelname gratis. Inschrijven verplicht via natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54 7 Mondmasker verplicht vanaf 12 jaar

V rijdag 19

februari

Uilenwandeling in Kravaalbos

I

A fdeling D enderleeuw 1 19:00 - 23:00 6 Kloosterstraat, parking begraafplaats Iddergem 4 Wandeling in de Vlamovenkouter op zoek naar onze plaatselijke steenuilen aan de hand van het tapen van de steenuil 2 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Joost Mertens – 0497 48 65 20 5 Warme kledij en wandelschoenen

Z ondag 21

februari

Algemene vergadering in de Markvallei A fdeling B oven -D ender 1 14:00 - 17:00 6 Sint-Pauluskapel, Paulusstraat 16, Galmaarden 4 Wegens corona dit jaar geen receptie ter gelegenheid van de algemene vergadering. We bekijken de voornaamste verwezenlijkingen van 2020 en de plannen voor 2021 tijdens een wandeling in de Markvallei. Ondanks het rechttrekken van de Mark in de jaren ’70 behield de vallei grotendeels haar eigenheid. Door achterwege blijven van baggerwerken en recent ook door gerichte ingrepen van de overheid, heeft de rivier haar oorspronkelijke breedte en meandering herwonnen.

2 Carlos D’Haeseleer – 0484 77 56 50 carlos.dhaeseleer@gmail.com

6

en

7

maart

A fdeling N inove

1 19:00 - 21:00 6 Café Stinne, Putstraat 118, Meldert 4 Voor de bosuilen begint het broedseizoen al vroeg en het gaat er soms luidruchtig aan toe in het bos.

We bezoeken een roestplaats van ransuilen, lokken de steenuil uit zijn knotwilg en bekijken de nestbak van een kerkuil. Nadien warmen we ons met een drankje achter de stoof in dorpscafé Stinne en pluizen we er enkele braakballen.

2 Peter Luyten – 0485 50 38 04 peter.luyten6@telenet.be 5 Best stevige wandelschoenen

dendriet

Nacht van de steenuil

Spaghetti (meeneem)eetfestijn

A fdeling A alst

14

februari

I

januari februari maart 2021

1 Zaterdag 6 maart van 16 tot 19 u Zondag 7 maart van 10 tot 13 u 4 In 2020 moesten we logischerwijs ons jaarlijks eetfestijn annuleren. In 2021 kiezen we veiligheidshalve voor een meer coronaveilige versie. Er is keuze uit spaghetti “klassiek”, “veggie” of “van de chef”. Meer info bij onze bestuursleden, via onze website of via de Facebook- of Instagrampagina.

7 Wegens corona is vooraf bestellen noodzakelijk!

2 Wouter Mertens – 0495 68 89 33 www.natuurpunt.be/ninove

Z ondag 7

maart

Ontluikende lente in de Gerstjens A fdeling A alst 1 10:00 - 12:00 6 Hoofdingang Gerstjens, Gerstenstraat, Erembodegem 4 De natuur ontwaakt stilletjes uit haar winterslaap. We gaan op zoek naar tekenen van de ontluikende lente 3 Magda De Wolf 7 Vooraf inschrijven via onderstaande e-mail 2 Peter Luyten – 0485 50 38 04 peter.luyten6@telenet.be 5 Wandelschoenen of laarzen

Z aterdag 13

maart

Opruiming Honegem A fdeling E rpe -M ere 1 10:00 - 12:30 6 Hof Ter Vaerent, Honegemstraat 139, Erpe 4 De lente kriebelt en geeft ons zin in een grote schoonmaak. We ruimen samen het zwerfvuil in en rond onze geliefde Honegem op. Wie komt ons helpen?

Vele handen maken licht werk.

Voorzie best stevig schoeisel (dat vuil mag worden) en een fluohesje. Wij zorgen voor het overige materiaal (afvalzakken, handschoenen en grijpers) 7 Inschrijven verplicht via natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54 5 Mondmasker verplicht vanaf 12 jaar

Z ondag 14

maart

Vroege lente in Liedekerkebos A fdeling A ffligem -L iedekerke 1 9:30 - 12:00 6 Samenkomst aan de ingang van het Liedekerkebos, Schelfhoutstraat, om 9.15 uur.

4 De vroege lente met de eerste bloempjes en vogels die weer actief worden 2 Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.be

Uitneembare wandelkaart

De Markvallei I

I

januari februari maart 2021

dendriet 15 foto: Jean Van Holen

Wandelroutes Markvallei - Kluysbos Natuurpuntroute: 5,2 km Aanlooproute 'El Faro' 618-617: 360 m

Knooppuntroute: 11,2 km Aanloop Markt Galmaarden 6-60: 670 m

Parking

Uitzichtpunt

Drinkgelegenheid

Eetgelegenheid

Welkom in de Markvallei De Markvallei is een echt grensgeval. Zowel vzw De Mark als Natuurpunt afdeling BovenDender zijn er actief, zij aan zij. Samen waken ze over dit prachtige stuk natuur en landschap, dat even groots is als gevarieerd. Kom en ontdek de Markvallei.

Een brok puur valleilandschap

IJsvogel - foto: Jean Van Holen

Praktisch l De rood bewegwijzerde Natuurpuntroute is 5,2 km lang. De knooppuntenroute is 11,2 km lang en volgt het wandelnetwerk over de knooppunten 617 - 24 - 67 - 25 - 66 - 61 - 60 - 69 - 68 - 617. Ze is een uitbreiding op de rode route, langs het Karkoolbos en de zuidelijke steilrand van de Mark. l In Galmaarden zijn er vier instapplaatsen met mogelijkheid tot parkeren. Vanaf Taverne El Faro (Heirbaan 135, top Bosberg, knooppunt 618) sluit je na 360 meter aan op knooppunt 617. Vanaf het Marktplein (knooppunt 6) sluit je na 670 m aan op knooppunt 60. Het kerkhof (Waterschaapstraat) en de SintPauluskapel (Paulusstraat) liggen pal op de route. l Wandelaars zijn het hele jaar welkom op de aangeduide paden. Stevige stapschoenen zijn aangewezen, in natte periodes zelfs laarzen. Niet geschikt voor rolstoelgebruikers en kinderwagens. Honden welkom aan de leiband.

De Mark ontspringt in Silly en mondt bij Overboelare uit in de Dender. Ondanks de rechttrekking van de rivier in de jaren ’70 behield de vallei grotendeels haar eigenheid.

Door achterwege blijven van baggerwerken en recent ook door gerichte ingrepen van de overheid, heeft de rivier haar oorspronkelijke breedte en meandering herwonnen.

Vochtige graasweiden, hooilanden, ruigten en bosjes bepalen het valleidecor. Plaatselijk zorgen oude turfputten voor top natuur. Met wat geluk zie je een ijsvogel of een ree. Het Kluysbos ligt op de helling richting Bosberg. Vanaf het plateau lonken vergezichten over de Markvallei tot aan de Congoberg, en tot de torengebouwen van Brussel.

De Sint-Pauluskapel behoort tot de oudste monumenten van Galmaarden.

Natuurbeheer Het valleigebied tussen Galmaarden en de steenweg Moerbeke-Viane is ruwweg 150 hectare groot. Daarvan zijn 35 ha eigendom van Natuurpunt, in beheer door vzw De Mark. Het beheer is gericht op het herstel van het vroegere valleilandschap.

Markvallei wordt eensklaps met de helft groter In oktober kwamen daar in één klap 16 ha bij, in hoofdzaak bos. Vanaf het brugje bij knooppunt 25 heb je een mooie kijk op deze bossen. Aangezien dit blok bijna volledig in Geraardsbergen ligt en meer stroomafwaarts naadloos aansluit op gebieden van afdeling Boven-Dender (De Rietbeemd), schoot Natuurpunt Boven-Dender vzw De Mark graag ter hulp met het afronden en de financiering van deze aankoop.

Om de 60.000 euro restfinanciering rond te krijgen doen we een beroep op jouw steun. Zie de bijgevoegde brief voor meer details. Stortingen vanaf 40 euro die voor 31 december bij Natuurpunt zijn geregistreerd, zijn nog 60% fiscaal aftrekbaar.

18

dendriet

I

I

januari februari maart 2021

1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon n 5 meebrengen n 3 gids

Z ondag 14

maart

Vroege lentebloeiers in Ter Rijst

NATUURBEHEER E lke

Z ondag 14

maart

Korstmossen ontdekken

6 Afspraakplaats en werkverdeling wordt steeds meegedeeld via mail.

4 De bedoeling is om in een ongedwongen sfeer van de natuur en de vriendschap te genieten. Kom je wat later of moet je vroeger vertrekken, geen enkel probleem!

7 Wil je aan de lijst medewerkers worden toegevoegd, geef je naam en e-mail door, dan krijg je standaard de uitnodigingen toegestuurd.

2 Robrecht De Wolf – 0472 70.40.26 robrechtdewolf@hotmail.com

A fdeling E rpe -M ere 1 14:30 - 17:00 6 Gemeentelijk administratief centrum Steenberg, Oudenaardsesteenweg 458, Bambrugge 4 Korstmossen zijn afhankelijk van wat er via de lucht en de regen wordt aangevoerd. Hierdoor zijn ze kwetsbaar voor luchtverontreiniging en worden ze gebruikt als bio-indicator. Ga samen met ons op zoek en sta versteld van hun prachtige vormen.

7 Inschrijven verplicht via natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54 5 Mondmasker verplicht vanaf 12 jaar

A fdeling D enderleeuw

Honegem A fdeling E rpe -M ere

Z aterdag 16

januari

Kluizenbos en

A fdelingen A alst A ffligem -L iedekerke

1 8:30 - 12:30 6 Kluiskapel aan de ingang van het Kluizenbos 4 Natuurbeheer in het Kluizenbos.

Drank en een tussendoortje worden aangeboden.

2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be 7 Geef je naam en e-mail door, dan word je telkens uitgenodigd voor het volgend natuurbeheer

Z aterdag 16

1 9:00 - 16:00 6 Kantine Rode Duivels, Zavelputstraat, Denderleeuw 7 Wij voorzien drank, soep en eten 2 Dirk Van Der Weeën – 0495 66 98 05 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43

Z ondag 24

A fdeling B oven -D ender 1 9:00 - 12:30 6 Nog af te spreken 4 In een natuurreservaat is altijd wel wat werk op te knappen: vernieuwen van afsluitingen, onderhoud van wandelpaden, hakhoutbeheer, wilgen knotten, enz. Wat we gaan doen en waar wordt telkens aangekondigd in de maandelijkse nieuwsbrief.

2 Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

januari

Liedekerke A fdeling A ffligem -L iedekerke 1 08:30 - 13:00 6 Week voordien via mail – schrijf je in op onze mailinglijst 4 In een ongedwongen sfeer en met respect voor de coronamaatregelen werken we samen om de biodiversiteit in onze regio te versterken. Om 10 uur is het tijd voor koffie, thee en koeken.

Wie later wil starten (het is tenslotte zondagmorgen) of vroeger wil vertrekken is zeker welkom.

2 Marc Michiels – 0496 33 45 51 marcusmichiels@telenet.be 7 Geef je naam en e-mail door, dan word je telkens uitgenodigd voor het volgend natuurbeheer

Z aterdag 6

februari

Kluizenbos en

januari

Werkvoormiddag in één van de reservaten

januari

Natuurbeheerdag Wellemeersen

derde zaterdag van de maand

A fdeling B oven -D ender 1 14:00 - 17:00 6 Parking Ter Rijst, kruising Steenweg Edingen-Asse met de Kasteelstraat, Heikruis (Pepingen) 4 Ter Rijst omvat een Engels landschapspark met aanpalend een bosreservaat.

We vinden er vroege lentebloeiers als wilde narcis, lenteklokje en schedegeelster.

2 Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

Z aterdag 23

A fdelingen A alst A ffligem -L iedekerke

1 8:30 - 12:30 6 Kluiskapel aan de ingang van het Kluizenbos 4 Natuurbeheer in het Kluizenbos.

Drank en een tussendoortje worden aangeboden 7 Geef je naam en e-mail door, dan word je telkens uitgenodigd voor het volgend natuurbeheer 2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

19

1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon n 5 meebrengen n 3 gids

Z aterdag 13

Z aterdag 13

februari

Natuurbeheerdag Wellemeersen A fdeling D enderleeuw 1 9:00 - 16:00 6 Kantine Rode Duivels, Zavelputstraat, Denderleeuw 4 Wij voorzien drank, soep en eten 2 Dirk Van Der Weeën – 0495 66 98 05 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43

Z aterdag 20

A fdeling D enderleeuw 1 9:00 - 16:00 6 Kantine Rode Duivels, Zavelputstraat, Denderleeuw 4 Wij voorzien drank, soep en eten.

2 Dirk Van Der Weeën – 0495 66 98 05 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43

februari

Z ondag 21

Werkvoormiddag in één van de reservaten

Z ondag 21

februari

maart

Liedekerke A fdeling A ffligem -L iedekerke

A fdeling B oven -D ender 1 9:00 - 12:30 6 Nog af te spreken 4 Zie 16 januari, afdeling Boven-Dender.

2 Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

maart

Natuurbeheerdag Wellemeersen

1 08:30 - 13:00 6 Week voordien via mail – schrijf je in op onze mailinglijst 4 Zie 24 januari.

2 Marc Michiels – 0496 33 45 51 marcusmichiels@telenet.be 7 Geef je naam en e-mail door, dan word je telkens uitgenodigd voor het volgend natuurbeheer

Liedekerke Z aterdag 27

A fdeling A ffligem -L iedekerke 1 08:30 - 13:00 6 Week voordien via mail – schrijf je in op onze mailinglijst 4 Zie 24 januari 7 Geef je naam en e-mail door, dan word je telkens uitgenodigd voor het volgend natuurbeheer 2 Marc Michiels – 0496 33 45 51 marcusmichiels@telenet.be

Z aterdag 13

Werkvoormiddag in één van de reservaten A fdeling B oven -D ender 1 9:00 - 12:30 6 Nog af te spreken 4 Zie 16 januari, afdeling Boven-Dender.

2 Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

maart

CURSUSSEN

Kluizenbos A alst

A fdelingen en A ffligem -L iedekerke

1 8:30 - 12:30 6 Kluiskapel aan de ingang van het Kluizenbos 4 Natuurbeheer in het Kluizenbos. Drank en een tussendoortje worden aangeboden.

2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be 7 Geef je naam en e-mail door, dan word je telkens uitgenodigd voor het volgend natuurbeheer

20

dendriet

I

maart

I

F ebruari

tot mei

Cursus vogelzang A fdeling N inove 6 Dinsdag 23/2 en 23/3 om 20 uur Zondagochtend 21/3, 25/4 en 2/5 6 Buurthuis De Pallieter, 9406 Outer (theorielessen) 4 We organiseren een cursus vogelzang voor beginners.

Roodborst, zwartkop, huismus of grote lijster?

januari februari maart 2021

Het zou na het volgen van deze cursus geen probleem meer mogen zijn om onze algemene vogels te herkennen aan hun zang. Er zijn 2 theorielessen en 3 praktijklessen.

3 Lesgever is Stefan Kestens 2 Kostprijs: 20 euro voor leden en 30 euro voorniet-leden Afhankelijk van coronamaatregelen is vooraf inschrijven noodzakelijk!

Dit kan via natuurpuntninove@hotmail.com of via de website www.natuurpunt.be/ninove 2 Stefan Kestens – 0475 79 00 88 of stefan.kestens@gmail.com

V anaf

donderdag

11

maart

Cursus natuurverkenner A fdeling B oven -D ender 4 Tijdens deze laagdrempelige cursus ‘natuurverkenner’ nemen deskundige vrijwilligers je mee in de wondere wereld van onze wilde dieren en planten en leer je met andere ogen kijken naar de landschappen en de verschillende biotopen in eigen streek.

Het volledige programma vind je in het artikel in deze Dendriet.

2 54 euro voor leden; 60 euro voor niet-leden.

Inschrijven via www.natuurpunt.be/ boven-dender (klik door naar ‘Agenda’).

Het aantal deelnemers is beperkt tot 25.

2 Micheline Van der Stricht 0497 24 10 17 micheline.vanderstricht@vlaanderen.be

Cursus Natuurgids A fdeling A alst 4 Deze cursus werd uitgesteld tot september. De lessen zijn van september 2021 tot juni 2022 op dinsdagavond en de excursies op zaterdag.

Meer uitleg in de volgende Dendriet.

2 Magda De Wolf – 0473 72 55 49 dewolfmagda9@gmail.com

HET GROTE

VOGELWEEKEND 1 30 & 3ri

TEL DE VOGELS IN JE TUIN

janua1 202

Samen met

Mi aël Pas,

V.U.: Natuurpunt vzw, Walter Rycquart, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen, ON 0434.364.713, RPR Ondernemingsrechtbank Antwerpen, afdeling Mechelen, info@natuurpunt.be, www.natuurpunt.be © Wim Dirckx

joepie!

A2 recto Michael HGVW 2021.indd 1

www.vogelweekend.be Tel op 30 en 31 januari een kwartier de vogels in je tuin en geef je resultaat door. Zo kan Natuurpunt de toestand van de vogels volgen.

Natuurpunt is een vrijwilligersvereniging die de natuur in Vlaanderen beschermt.

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

21

10/11/2020 11:28:46

Cursus natuurverkenner in Geraardsbergen Heb je interesse in de natuur, maar weet je er eigenlijk zo goed als niets over? Dan is de cursus natuurverkenner iets voor jou. Tijdens deze laagdrempelige instapcursus leer je de lokale natuur ontdekken en beleven. Deskundige vrijwilligers nemen je mee in de wondere wereld van onze wilde dieren en planten en leren je met andere ogen kijken naar de landschappen en de verschillende biotopen in eigen streek.

Wie wel al over een basiskennis natuur beschikt en er zich nog meer wil in verdiepen, kan later op het jaar een uitgebreidere cursus natuurgids volgen. Meer daarover in een volgend nummer van Dendriet.

Programma

11 maart, 19.30 tot 22.30 uur: inleiding + theorie landschapslezen.

l

13 maart, 9 tot 12 uur: excursie landschapslezen op de Hoge Buizemont.

l

18 maart, 19.30 tot 22.30 uur: theorie kleine landschapselementen en poelen.

l

De cursus natuurverkenner bestaat uit 5 delen met telkens een theorieles op donderdagavond en een bijhorende excursie op de daaropvolgende zaterdagvoormiddag. De theorielessen worden gegeven in De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge (Geraardsbergen). De excursies vinden plaats in verschillende natuurgebieden in Geraardsbergen.

20 maart, 9 tot 12 uur: excursie kleine landschapselementen en poelen in De Gavers.

l

22 april, 19.30 tot 22.30 uur: theorie bossen.

l

24 april, 9 tot 12 uur: excursie bossen in het Raspaillebos.

l

Hooiland - foto: Johnny Cornelis

22

dendriet

I

I

januari februari maart 2021

Cursus Natuurgids in Aalst

6 mei, 19.30 tot 22.30 uur: theorie vogels.

l

Deze cursus werd uitgesteld tot september.

De lessen zijn op dinsdagavond en de excursies op zaterdag, en dit van september 2021 tot juni 2022. In de volgende Dendriet volgt meer uitleg.

8 mei, 6 tot 10 uur: excursie vogels in en om het Raspaillebos.

l

27 mei, 19.30 tot 22.30 uur: theorie grasland en rietland en evaluatie.

l

29 mei, 9 tot 12 uur: excursie grasland en rietland in de Boelaremeersen.

Meer info: Magda De Wolf, 0473 72 55 49 dewolfmagda9@gmail.com

l

Praktisch Inschrijven via de website van Natuurpunt Boven-Dender: www.natuurpunt.be/boven-dender (klik door naar ‘Agenda’). Het aantal deelnemers is beperkt tot 25. Kostprijs: 54 euro voor leden van Natuurpunt; 60 euro voor niet-leden.

De cursus houdt rekening met de geldende coronamaatregelen en is een samenwerking tussen De Helix, Natuurpunt Boven-Dender en Natuurpunt CVN. Meer info: Micheline Van der Stricht, 0497 24 10 17 micheline.vanderstricht@vlaanderen.be

AANBEVOLEN DOOR DÉ TELESCOPENSPECIALIST

Roodborst - foto: Johnny Cornelis

SWAROVSKI OPTIK MODULAIRE TELESCOOP Beter observeren in elke situatie Oculairmodule ATX oculairmodule STX oculairmodule BTX oculairmodule

2220 euro 2220 euro 2630 euro

Objectiefmodule 65mm objectiefmodule 85mm objectiefmodule 95mm objectiefmodule

910 euro 1570 euro 1970 euro

UITZONDERLIJK AANBOD VOOR NATUURPUNT LEDEN ERKEND PARTNER

-10% op de totale aankoop

stay on cases voor objectief+enGRATIS oculairmodule t.w.v. 274 euro +GRATIS verzending Actie geldig tot 31 december 2020.

www.natuurkijkers.be • Bestel online in onze webshop • Gratis bezorging Nederstraat 25 • 9700 Oudenaarde • T 055 61 33 13 • info@natuurkijkers.be

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

23

Gemene gronden in de achttiendeIn het midden van de achttiende eeuw leidde een conflict tussen de bestuurders van de praterij Schaerbeek, een buitenwijk van Aalst, enerzijds, en Baltazar Van Cotthem, oudschepen van de stad en het Schependom van Aalst, anderzijds, tot een proces voor de schepenbank van Aalst. In dit proces stond naast het weiderecht ook de aanspraak op gemene gronden ter discussie. Van Cotthem had (een deel van) de gemene meers van Honegem als akkerland in cultuur gebracht en op die manier de ‘vrije’ toegang tot de gemene meers aan de ingezetenen van Schaerbeek ontzegd.

Niet enkel in de Kempen In de pre-industriële rurale samenleving golden talrijke gebruiksrechten, waarvan gemene rechten een deel vormden. Bij gemene rechten in brede zin komen gebruiksrechten na het privaat gebruik van (privé-)eigendom. Er zijn onder meer de stoppelgang, het aren lezen, het beweiden van braakland en de klauwengang.

Bij gemene rechten in enge zin – lees gemene gronden – hadden welomschreven gebruikers,

vaak de dorpsgenoten, toegang tot land dat niet als privaat bezit werd beschouwd. Dit land werd als gemeenschappelijk of kortweg gemeen goed gepercipieerd.

Geografisch worden doorgaans enkel de huidige Kempen geassocieerd met de historische aanwezigheid van (uitgebreide) gemene gronden. De dorpelingen hadden er namelijk georganiseerde en gecontroleerde toegang tot de ruime heidegronden rond de dorpskernen. Met de aanwezigheid van gemene gronden in zand en zand-

Natuurgebied Gemene Meers in Grimminge, Geraardsbergen - foto: Luc Favijts

24

dendriet

I

I

januari februari maart 2021

-eeuwse Dendervallei lemig Binnen-Vlaanderen werd geen rekening gehouden. Gemakshalve nam men aan dat die al in de late middeleeuwen waren verdwenen.

Gemene rechten in brede zin kwamen daarentegen wél nog voor. Recent heeft een vernieuwde interesse in het bestaan van gemene gronden in de Dendervallei en bij uitbreiding in het historische Land van Aalst een andere kijk op dit bijzondere fenomeen gegeven. Ook in de vroegmoderne dichtbevolkte Dendervallei, gedomineerd door bedrijfjes waar gemengde bedrijfsvoering gecombineerd met linnennijverheid voor de inkomsten zorgden, waren gemene gronden aanwezig.

Op de helling In de tweede helft van de achttiende eeuw wou de Oostenrijkse overheid, die over de Zuidelijke Nederlanden regeerde, geïnspireerd door fysiocratische principes en gestimuleerd door de aanzwengelende overheidsstatistiek, het feno-

meen van de gemene gronden in kaart brengen.

Bedoeling was om, waar mogelijk, de gemene gronden te privatiseren en op de markt te brengen als cultuurland voor de toenemende bevolking. Voor de staat waren gemene gronden niet productieve restanten van een ver verleden die niet pasten in de ‘moderne’ landbouwuitbating van de achttiende eeuw. De interesse van de centrale overheid leidde tot een aantal rapporten (in 1769 en in 1778) waarin gepoogd werd om de omvang van de gemene gronden op te lijsten, en om af te toetsen of de actoren bereid waren om al dan niet tot privatisering over te gaan. Onder actoren zijn te verstaan de dorpsbewoners en de grootgrondbezitters, meestal kerkelijke instellingen, edellieden of vermogende stedelingen. In de regel waren het vooral de keuterboeren die opriepen tot het behoud van de gemene gronden. Voor deze sociale groep zorgde net die toegang tot wat sprokkelhout of tot enkele weken weideland voor een extra

Honegem - foto: Katrien Buysse

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

25

bescherming tegen de volatiele marktprijzen.

De voorstanders van privatisering echter wezen op het ondoelmatig gebruik van deze gronden als gevolg van het free-riders-principe.

In de woorden van de tijdgenoot luidde het zo: ‘gedurende het hele jaar door stonden er dieren op de gemene gronden, welcke grootte quantiteyt van beesten den wortel ende struijck van het gers in de gront trampelen ende de selve ghemeenten ten grooten deele tot moraessen converteren.’

Ondanks de initiatieven van de centrale overheid was van een algemene regionale privatiseringsgolf geen sprake, hoewel dorpsbewoners en grote gelanden sporadisch wel tot een openbare verkoop overgingen.

Broodnodig voor arme Denderstrekenaren De bronnen geven een inkijk in het relatieve belang van de gemene gronden in de dorpen

van het Land van Aalst, maar misschien nog meer in de houding van deze actoren ten aanzien van de mogelijke privatisering ervan. Een accurate reconstructie van het aantal gemene gronden en het aandeel ervan ten opzichte van het akker- en weiland is enkel maar bij benadering op te stellen. Uitschieters en een ongelijke, rechtspositieve verdeling van de oppervlakte gemene gronden per dorp, impliceren dat een gemiddelde en zelfs een mediaan moeilijk te interpreteren zijn. Om toch enkele cijfers te geven: ongeveer 50 tot 70 van de 158 dorpen in het Land van Aalst hadden gemene gronden, met een gemiddelde oppervlakte van 8 tot 9 hectare per dorp. Dit was ongeveer 1 à 2% van de dorpsoppervlakte. Om dit in perspectief te zetten, kan men verwijzen naar de gemiddelde bedrijfsoppervlakte in de tweede helft van de achttiende eeuw, die voor de grote meerderheid van de rurale bevolking schommelde tussen

Gemene Meers - foto: Luc Favijts

26

dendriet

I

I

januari februari maart 2021

3 en 5 hectare. Waren de gemene gronden dan onbelangrijk in Binnen-Vlaanderen? Voor arme gezinnen was de toegang tot dit weide- of akkerland onontbeerlijk. Men kan zich voorstellen dat voor deze huishoudens aanspraak maken op een stuk gemene grond de enige optie was om enkele koeien te houden. Daarnaast leert de analyse op een ruimtelijk aggregatieniveau dat gemene gronden in clusters voorkwamen, vooral langs de Dender en in het Land van Rode, op de rechteroever van de Schelde. Dit wijst erop dat in bepaalde subregio’s het relatieve belang van gemene gronden veel groter was dan in andere streken.

Een historische studie naar gemene gronden in onze regio, kan ons leren hoe mensen collectief omgingen met de schaarse ruimte die nog niet geprivatiseerd was en hoe zij op die manier het landschap vorm gaven.

Reinoud Vermoesen

Rechtzetting artikel 'Black poplars matter' In de vorige Dendriet kreeg het artikel over de zwarte populier de titel 'Black poplars matter'.

De keuze voor deze titel was redactioneel, zonder dat de auteur An Vanden Broeck hiervan op de hoogte was. Zij wenst zich dan ook te distantiëren van de titel. Ook de laatste paragraaf 'Herintroducties in de Denderstreek' is een redactionele toevoeging buiten medeweten van de auteur.

De redactie wil benadrukken dat de titel Black poplars matter gekozen werd met het volste respect voor de Black lives matter-beweging en daar geen afbreuk aan wil doen.

Honegem - foto: Katrien Buysse

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

27

Negen ‘takkewijven’ op bosbouw Een week als een boom tussen de bossen. Een week boordevol verse zuurstof, inspiratie en amusement. Een week voelden wij ons uitgelaten als een herdershond tussen zijn schapen. En ja hoor… met dit prachtige beeld hebben wij onze week mogen afsluiten.

Hard maar liefdevol werk Maar laten we bij het begin beginnen. Wij zijn de negen meisjes van de negende klas in de Steinerschool van Aalst. Naast theorievakken met een bron aan interessante weetjes, is deze school van het principe om dit ook écht te gaan doen, verwerken en doorvoelen.

Zo zijn wij, na het vak biologie, terechtgekomen in het Kluizenbos van Aalst.

Vrijwillig mochten de ‘takkewijven’ een hele week aan natuurbeheer doen onder de leiding van Natuurpunt. En wat voelen we ons een stuk helderder, bewuster en vooral dankbaarder.

Het bewustzijn dat de natuur ons brengt, zorgt ervoor dat we heel wat wijsheden rijker zijn.

28

dendriet

I

I

januari februari maart 2021

Natuurpunt kiest niet voor houtproductie of geldopbrengst, neen. Bij Natuurpunt primeert het rijk aan leven en het in stand houden van zoveel mogelijk biodiversiteit, in het belang van het klimaat én het welzijn van de mens.

Het was een week hard werken, maar Natuurpunt heeft ons echt geleerd om met een hart vol liefde en passie het leven opnieuw in de wereld te laten groeien.

En opeens sta je een kikker te kussen Ik hoor een paar enkelingen al denken: ‘Ja… dus?’

‘Wat heb ík hier nu aan?’

Wel… Ja dus?

Zo zijn wij, doodnormale puberale meisjes, in dit boekje terechtgekomen.

week in het Kluizenbos Het lijkt misschien heel onschuldig, maar jíj bent het toch wel aan het lezen en aangezien je nog steeds aan het lezen bent, ben jij de persoon die we nodig hebben. Waar wacht je nog op? Er ligt een groene wereld aan je voeten vol leven! Ga! Onderneem! En voor je het weet, sta je een kikker te kussen of zit je helemaal vanboven vast in een boom.

Wat een week! Maar het zou nooit gelukt zijn zonder de zaligste leerkrachten die wij hebben: juf Magali, meester Hannes en meester Peter.

Hartelijk dank ook aan Wim, Guy & de schapenherder om ons door het bos te leiden, maar vooral… om ons te leren zagen.

Vele bosgroetjes, Maud De Vylder, Enya Claus, Selia Krasniqi, Kayla Vaughan, Judith Claeys, Stinne Fisack, Lilou Boi-vin, Leana Ghysens, Yana Steenhout en niet te vergeten: de vijf kikkers die we kusten!

Yana Steenhout

foto's: Peter Luyten

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

29

De zwerfvuilopruimers van Erpe-Mere Elk jaar belanden er tonnen afval langs wegen en in de natuur. Flessen, blikjes, mondmaskers, huishoudtoestellen, noem maar op. Zwerfvuil, het blijft een niet te stoppen plaag.

Gelukkig zijn er vele vrijwilligers die de strijd niet opgeven en het nuttige aan het aangename paren. In Erpe-Mere zijn er zelfs enkele rasechte jonge kampioenen.

Plogging, plalking en pliking Natuurpunt en heel wat andere verenigingen organiseren regelmatig een opruimwandeling in hun directe omgeving. Voor joggers die langs hun parcours zwerfvuil rapen of plukken werd er zelfs een nieuwe term gelanceerd: plogging! En ken je ook plalking en pliking? Al wandelend of fietsend zwerfvuil oppikken is dat.

Er bestaan ondertussen tal van leuke initiatieven.

Zo kan je in Gent en Mechelen een gratis kayaktochtje maken in ruil voor een zak drijvend afval dat je uit het water opvist tijdens je uitje.

De geocaching-community riep “Cache in trash out“ in het leven, waarbij je samen met andere geocachers zwerfvuil opruimt, bomen plant, wandelpaden aanlegt en invasieve exotische planten verwijdert.

Go go go, gocart kampioenen!

Maar wist je dat we in Erpe-Mere twee wel heel bijzondere zwerfvuilkampioenen hebben? Hier worden we blij van: broer en zus Mattheus rapen zwerfvuil tijdens hun gocartritjes in Erpe-Mere.

Dikke pluim voor deze twee groene kanjers!

Bedankt voor jullie belangeloze inzet!

We hopen dat hun enthousiasme aanstekelijk werkt en dat ook jij hier en daar een zwerfvuiltje meepikt.

Zelf mee op zwerfvuilwandeling?

Zwerfvuilkampioenen - foto: Olivier Mattheus

30

dendriet

I

I

januari februari maart 2021

Natuurpunt Erpe-Mere organiseert regelmatig een zwerfvuilwandeling. Zo koppelen we het nuttige aan het aangename. De volgende zwerfvuilwandeling staat gepland in Honegem op 13 maart om 10 uur. Samenkomst aan Ter Vaerent, Honegem-straat 139, Erpe-Mere.

Jan Vindevoghel

Le nouveau Everbeekse Bossensap est arrivé!

Het is grand cru appelsap van onbespoten hoogstambomen uit Everbeek (Brakel). De appels worden met liefde en toewijding geplukt door de vrijwilligers van de werkgroep Everbeekse Bossen van Natuurpunt.

Je kan het appelsap kopen bij Bakkerij Retro in Everbeek-Boven of stuur een mail naar everbeeksebossen@natuurpunt.be voor een afspraak bij iemand van de vrijwilligers thuis.

De winst gaat natuurlijk weer integraal naar het beheer en de uitbreiding van het natuurgebied Everbeekse Bossen in Everbeek; een mozaïek van bossen vol bijzondere dieren en planten, waar verschillende beken door het grillige landschap kronkelen. Dus hoe meer je drinkt... Santé!

foto: Jo Thomas

I

I

januari februari maart 2021

dendriet

31

Natuurpunt Denderstreek in actie…

Lezing vol weetjes en verhalen over paddenstoelen door Natuurpunt Ninove

Inhuldiging van de rustbank ter ere van Becky in Honegem

Wandeling in de Zwalmvallei met Natuurpunt Boven-Dender

Op stap met Natuurpunt Haaltert langs de de vernieuwde blauwe wandeling in Het Blauwbos-Den Dotter

Prijsuitreiking van de fotowedstrijd #aalstnatuurlijk in het Heuvelpark