dendriet 2003 nr 1 jaargang 2

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

Groen-shoppen in de Denderstreek

Stap in ons EcoTeam

Wetland Wellemeersen

Ooievaarsinvasie!

Driemaandelijks tijdschrift - januari-februari-maart 2003 Jaargang 2 - nummer 1

Is jouw adres niet juist? Meld het aan de redactie.

natuurpunt

Denderstreek

Ten geleide Mensen maken het verschil.

Jullie weten het intussen allemaal: het voorbije jaar is hard werk gemaakt van onze verbrede doelstelling. We willen uiteraard nog steeds zoals vroeger natuur veilig stellen.

Maar ook, en dat is even belangrijk, willen we daarbij mensen in een ruimere maatschappelijke context kansen geven om zich op dit vlak te ontplooien. Want mensen maken het verschil.

Een mooi voorbeeldje hiervan is ons topreservaat De Wellemeersen te Denderleeuw. Een ploeg harde werkers, mensen van ter plaatse in samenwerking met de lokale overheid, gaven het gebied in de loop van een tiental jaar de kans om opnieuw te ontwikkelen naar een gebied waar spontane natuur de prioriteit werd. Als het tien jaar geleden is dat je er geweest bent, schrik je je een hoedje hoe men op onderbouwde wijze deze wetland heeft hersteld. Resultaten van een veelzijdige aanpak op het terrein laten niet op zich wachten. De populatie van de zeldzame zeggekorfslak doet het in het reservaat bijvoorbeeld uitstekend. Een kennismakingsartikel en een oproep om zelf op zoek te gaan vind je ook in deze Dendriet.

En het herstelbeheer in de Wellemeersen gaat nog steeds verder. Via het gemeentelijk infoblad is er een regelmatige communicatie met de burgers die stilaan in een echt draagvlak resulteert. De mensen respecteren er de Wellemeersen en staan er achter. Aan de verdere openstelling, informatie en herstel van de bebording wordt dit jaar opnieuw hard gewerkt. Chapeau voor de mensen die daar het verschil maken.

Tekening: Pascale Symens

terend, binnen een paar jaar opnieuw een vaste broedvogel ? We wijden in deze Dendriet daarom graag een artikel aan dit fenomeen.

Als we samen in groep het verschil kunnen maken, dan moeten we ook als individu onze nek durven uitsteken. Bijvoorbeeld met ons eigen consumptiegedrag. We kunnen hier met onze individuele beslissingen wel degelijk het verschil maken. We zouden het uiteraard allemaal graag een stukje sneller zien evolueren in de goede richting. Maar jij bent toch geen defaitist ? Daarom publiceren we in dit nummer heel graag een bijdrage over ecologisch verantwoord winkelen in de regio en over “samen met anderen je handelen aanpassen” in ecoteams. Zet de stap ! Jij kan mee het verschil helpen maken.

Maak nu in elk geval ook zelf het verschil door je hernieuwing van je lidmaatschap voor 2003 onmiddellijk in orde te brengen. Je wilt toch je Dendriet niet missen ?

Dank voor je vertrouwen !

De redactie We hopen dat dergelijke wetlandprojecten de komende jaren model mogen staan voor een beheer van de volledige Dendervallei als integraal wetland. Op termijn opent het binnen een paar jaar van start gaande instrument “natuurrichtplan” voor deze totaalvallei grote mogelijkheden.

De ooievaars, ambassadeurs van onze wetlands, kwamen tijdens de voorbije nazomer in de Denderregio ons in elk geval massaal een hart onder de riem steken. Nu nog maar enkel pleis-

2

Sorry! Nummer gemist?

Door organisatorische problemen met het verzenden van Dendriet heb je misschien een nummer gemist van de vorige jaargang. Is dat zo ?

Contacteer je afdelingsverantwoordelijke of mail naar dendriet@belgacom.net

nr 1 - januari 2003

Groen shoppen in de Denderstreek Duurzaam shoppen is trendy. Heel wat warenhuisketens en winkels spelen op deze trend in en voorzien een productlijn die ecologisch en/of naar de derde wereld toe meer verantwoord is. Een modegril of een onomkeerbare trend ? En wat doe jij ? We denken er even samen over na.

Luie krent ?

Laat ons eerlijk zijn, velen stellen zich in deze problematiek defaitistisch op onder het moto “ik kan de zaak toch niet veranderen”, met feitelijk de eigen luiheid of het eigen berekend economisch profijt van enkele euro’s als echte maar verzwegen reden. Wie eerlijk is, weet dat dit een drogreden is. Het is altijd beter te participeren aan de oplossing dan aan het probleem en daar heeft een speculatie over het uiteindelijk resultaat van je handelen zelfs niets mee te zien.

Een dergelijke houding gaat verder dan duurzaam consumeren, het kan ook over andere dingen gaan zoals reizen, opvoeden, zich verplaatsen of geld beleggen. Met plezier namen we op de omslag van vorige Dendriet een reclame op rond een ethische spaarformule.

Elders in deze Dendriet vind je een artikel over Ecoteams, een formule om samen met mensen uit de buurt je eigen handelen te evalueren en aan te passen.

Samen veranderen is leuker ! Op de volgende bladzijde geven we graag enkele nuttige adressen om mee te bouwen aan een duurzamere Denderstreek.

Wereldproblemen worden best op lokaal niveau aangepakt. Van wie enige sympathie koestert voor de zogenaamde “antiglo-

nr 1 - januari 2003

baliseringsbeweging”, kan men verwachten dat hij stelselmatig de daad bij het woord voert.

Wereldwinkels De lijst met bedrijven in de regio is geen allesomvattende lijst die voldoet aan strikte criteria. Voor de bedrijven die we opgenomen hebben zijn er evenwel voldoende aanduidingen dat “anders consumeren” een zeer centraal aspect uitmaakt van de bedrijfsvoering. Ook in deze lijst opgenomen zijn uiteraard de wereldwinkels. De wereldwinkels proberen zowel ecologische als wereldhandelaspecten op een zeer positieve wijze te benaderen.

Je vindt de openingsuren op de website www.oww.be/winkels. Er is er zeker en vast een wereldwinkel in je buurt en een aantal basisproducten, zoals koffie of fruitsap, hebben een zeer goede kwaliteit. Gewoonweg een must in het consumptiepatroon van elk Natuurpuntlid.

Onze regiolijst Wij willen met dit artikel zeker geen bedrijven bevoordelen.

Daarom willen we erop wijzen dat er heel wat bedrijven zijn die een productlijn hebben die “anders consumeren” centraal stellen. Ook al is dit uit economische overwegingen, toch

is het raadzaam om ook in die winkels, maar dan binnen die bewuste productlijnen, inkopen te gaan doen. Zo zien de uitbaters dat zich verder in dit marktsegment profileren ook economisch rendabel kan zijn.

Deze lijst beperkt zich echter tot de meer gespecialiseerde bedrijven en heeft de bedoeling om je eventueel nieuwe zaken te leren kennen. Indien er bedrijven zijn die zich in de Dendriet-regio situeren en die ook een hoofdzakelijk ecologisch verantwoord aanbod hebben, willen we ons nu al excuseren dat we hen over het hoofd hebben gezien. Meld dit aan de redactie: dendriet@belgacom.net. In een volgende Dendriet publiceren we dan deze aanvullingen als ze voldoen aan een mondiaal-eerlijke of ecologische bedrijfsvoering.

En nu… op ontdekking. Eerlijkheid t.o.v. de derde wereld, natuur, milieu én je eigen gezondheid. Zet daar maar eens argumenten tegen om het niet te doen.

Wouter Mertens

Tip: Verwijs zelfstandigen uit je buurt eens door naar de website www.justtobe.org of breng zelf eens een bezoekje aan deze website die, samen met een tijdschrift, de communicatie tracht te bevorderen tussen ecologisch verantwoorde ondernemingen, instellingen en mensen.

3

4

Gemeente

Naam

Omschrijving

Telefoon

1760 Roosdaal

Vzw Groene Dag

Natuurvoeding en producten + Educatieve instelling inzake milieubewust leven

054 - 33 20 46

1760 Roosdaal

Molens Wastiels

Tarwebloem en tarwemeel met biogarantie

054 - 33 25 13

1770 Liedekerke

Kringloopshop ‘t Vierkant

Tweedehands textiel en speelgoed

054 - 32 05 00

9200 Dendermonde

Intercommunale DDS

Kringloopcentrum

052 - 25 18 34

9200 Dendermonde

Greenpeace merchandise

Groothandel en postorder van biotextiel en biokleding

052 - 22 00 11

9200 Dendermonde

De Rank

Natuurvoeding

052 - 21 67 02

9200 Dendermonde

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

0479 - 71 63 70

9200 Dendemonde

Kruidenhuis Maele Gijs bvba

Natuurvoeding Geven ook voedingsadviezen

052 - 21 40 48

9220 Hamme

De natuurwinkel

Natuurvoeding

052 - 47 12 75

9220 Hamme

Jaaks Natuurcenter

Niet-lederen kwaliteitsschoenen Veget. Burgerkraam voor evenementen

052 - 47 88 99

9240 Zele

De natuurwinkel

Natuurvoeding

052 - 44 90 58

9240 Zele

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

052 - 44 53 92

9240 Zele

Spoor twee

Kringloopcentrum, alle producten

052 - 48 00 60

9300 Aalst

KC Teleshop

Revisietoestellen, uitvoeren van retouches op aanvraag, uitleendienst retro-kledij

053 - 78 61 73

9300 Aalst

‘t Fonteintje

Natuurvoeding

053 - 71 05 46

9300 Aalst

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

053 - 70 91 43

9300 Aalst 9300 Aalst

De Kruidentuin SWP De Loods

053 - 70 17 20 053 - 78 82 64

9300 Aalst

De natuurwinkel

Natuurvoeding Bloemen, groenten, oesterzwammen, kruiden, catering en tuin Natuurvoeding

9310 Moorsel

Labo Borms Ludwig

Ambachtelijk vervaardigde parfums en cosmetica

053 - 70 04 64

9320 Erembodegem

De Maalsteen

Natuurvoeding

053 - 41 07 03

9340 Lede

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

053 - 80 75 43

9340 Lede

De Korenaar

Natuurvoeding

053 - 80 35 04

9340 Lede

KC Teleshop

Revisietoestellen

053 - 78 61 73

9400 Nederhasselt

‘t Keylandhof

Bio-witloof en bio-granen met biogarantie

054 - 33 91 95

053 - 77 36 49

nr 1 - januari 2003

Gemeente

Naam

Omschrijving

Telefoon

9400 Ninove

De Korenaar

Natuurvoeding

054 - 32 27 56

9400 Ninove

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

054 - 33 88 33

9400 Ninove

Kringloopshop

Meubilair, fietsen, lusters, kachels,

054 - 32 05 00

9420 Erpe-Mere

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

053 - 80 77 73

9450 Denderhoutem

Blomme

Aardappelen in omschakeling

054 - 33 34 23

9450 Haaltert

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

053 - 83 74 62

9470 Denderleeuw

Kringloopshop‘t Vierkant

Textiel, huisraad, boeken, speelgoed en klein meubilair

053 - 68 32 67

9470 Denderleeuw

‘t Rozemarijntje

Dieet-, natuur- en biologische voeding

053 - 67 29 73

9470 Denderleeuw

De Greef F.

Hormonenvrij vlees

053 - 66 64 46

9470 Denderleeuw

Breynaert J.

Seizoenfruit en Groenten

053 - 67 34 24

9500 Geraardsbergen Hof ten Broecke

Bio-geitenkaas

054 - 41 80 42

9500 Geraardsbergen Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

054 - 41 52 83

9500 Geraardsbergen Krolleshof

Schapenkazen met bio-garantie

054 - 41 79 40

9500 Geraardsbergen COVOBIT

Centrum voor onderzoek en voorlichting over biologische teeltmethodes

054 - 41 74 73

9500 Geraardsbergen Kringloopshop‘t Vierkant

Allerlei tweedehandsgoederen + herstelatelier

054 - 41 54 89

9506 SmeerebbeVloerzegem

Hoeveslagerij “Olmenhof” Runds- en varkensvlees met bio-label

054 - 50 05 37

9520 Sint- LievensHoutem

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

053 - 62 32 82

9520 Sint-LievensHoutem

Geitenboerderij “De Volle Maan”

Geitenmelk en afgeleide producten met bio-label

09 - 362 31 55

9550 Sint-antelinks

Arpobel

Biologische zaden, plantgoed en aardappelen

054 - 50 37 27

9550 Herzele

De Middeleer Wim

Melk en vlees met biogarantie

054 - 50 04 64

9620 Zottegem

Liparos

Ecowarenhuis: bouwmaterialen, verven, verantwoord speelgoed, verzorging, textiel.

09 - 360 12 54

9620 Erwetegem (Sint-Lievens-Esse)

De Kollebloem

Biologische groenten (abonnementen).

(Vraag folder voor meer info !)

09 - 360 93 22

9550 Herzele

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

053 - 62 64 36

9550 Herzele

De Boom Natuurslager

Kweker, producent en verwerker van biologisch, hormonenvrij natuurvlees.

053 - 62 20 68

9570 Lierde

Wereldwinkel

Eerlijke wereldhandelproducten

055 - 42 43 35

nr 1 - januari 2003

5

Stap in ons EcoTeam!

Voor een milieuvriendelijk leven Wat kan je zelf in je eigen huishouden doen voor een beter milieu ?

We zijn nogal geneigd om al die nare ervaringen weg te wimpelen met de overweging: “Ja maar, we kunnen daar toch niets aan doen, ‘t is die vervuilende industrie, hé.” De milieuproblematiek is inderdaad onoverzichtelijk geworden, maar de manier om er iets aan te doen is simpelweg beginnen bij jezelf. Tenslotte zijn wij het die niet altijd al te proper zijn en zijn wij het die producten kopen van de vervuilende industrieën.

Streven naar een milieuvriendelijk leven: hoe eraan beginnen ? De EcoTeams weten hier het antwoord op: via praktische tips die je kan toepassen in je huishouden loodst zo’n team je door het begin van een milieuvriendelijke levensstijl.

EcoTeams Misschien heb je er wel al iets over gehoord of gelezen. Zo’n team bestaat uit een aantal gezinnen die een achttal keer “vergaderen” rond een bepaald thema. Tijdens die bijeenkomsten wordt dan samen bekeken hoe we in ons gezin met dat bepaalde aspect van het huishouden (bv. verwarming) zo zuinig mogelijk kunnen omspringen, zonder daarbij aan

6

comfort in te boeten. Zo leveren we vanuit onze bescheiden positie, gesteund door de groep, onze eigen bijdrage aan een schoner milieu. Dat dit bovendien een besparing kan betekenen voor je portemonnee is mooi meegenomen !

De zes thema’s waarrond gewerkt wordt zijn: afval, koopgedrag, vervoer, elektriciteit, waterbesparing en verwarming.

Daarbij maakt elke deelnemer voor zichzelf uit hoever hij gaat bij het uitvoeren van de tips.

Om zo’n EcoTeam optimaal te laten functioneren organiseren we een startbijeenkomst waarop een taakverdelingen en de verdere afspraken gemaakt worden. Daarna volgen de 6 themavergaderingen en ten slotte is er een afrondende evaluatie Elke deelnemer beschikt bovendien over een werkboek. Hierin is elk thema uitgediept en je vindt er ook concrete tips om duurzamer te gaan leven.

De hedendaagse consument heeft begrepen dat de aarde niet zo groot is als hij dacht. Vandaar dat hij conclusies moet trekken over de consequenties van zijn

overconsumptie. Nochtans is het tegelijk nastreven van zuinigheid en milieuvriendelijkheid meestal geen sinecure.

Voor heel wat ecologische alternatieven zal je inderdaad meer moeten betalen. Daarbij denken we aan milieuvriendelijke verfsoorten of biologische voeding.

Op andere dingen kan je dan weer besparen door er op een verantwoorde manier mee om te springen. Zo kan het waterverbruik dalen door een aantal concrete tips op te volgen, zoals het plaatsen van een douchespaarkop.

Het succes van de EcoTeams vloeit voort uit de praktische en concrete aanpak. Ze vertrekken vanuit ‘kunnen’ en ‘mogen’, niet vanuit ‘moeten’.

Bovendien dringt het besef dat men kan besparen én tegelijkertijd het milieu een goede dienst bewijzen stilaan door bij de gewone burger.

EcoTeamthema’s Aan de hand van zes thema’s het Eco-jaar rond.

AAfval

Minder plastic, het KGA (Klein Gevaarlijk Afval), composteren, milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen enz… Allemaal zaken

nr 1 - januari 2003

Schrijf je nu in voor de info-avond over het EcoTeam Denderstreek 2003 via dendriet @belgacom.net vrijdag 14 februari 20 uur in De Bron Kerkevijverstraat 19A 9340 Lede

waar we zelf veel kunnen aan doen.

A Koopgedrag

In ons team bespreken we wasen schoonmaakmiddelen, ecologische voeding en kleding, cosmetica en lichaamsverzorging.

Duurzaam consumeren, daar draait alles om.

waterfactuur. We staan stil bij technische onderwerpen zoals wasmachines, spaardouchekop, vaatwas, spoelmechanisme van het toilet en het gebruik van regenwater.

A Verwarming

Carpooling is een mogelijkheid, maar er komen nog brandstofen milieubesparende tips. Wist je dat je jaarlijks ruim 350 euro kan besparen door voor korte trips de fiets te nemen ?

We gaan nadenken over de principes van isolatie en ventilatie, vergelijken verschillende verwarmingssystemen en bespreken de milieuproblemen in verband met energie. Ook de principes van de actieve en passieve zonne-energie komen aan bod.

A Elektriciteit

Hoe eraan beginnen ?

Onze gids stemt zijn informatie af op de kennis die aanwezig is in ons team en ondersteunt ons rond de thema’s: elektriciteit en milieu, huishoudelijk verbruik en stand-by, wassen en drogen, koken, elektrische verwarming en warmwaterproductie.

A Waterbesparing

Binnen dit thema werken we rond zuinig omspringen met water, energiebesparingen, de

nr 1 - januari 2003

Er zijn twee manieren om in een EcoTeam te stappen.

De gemakkelijkste manier is je aansluiten bij ons EcoTeam-programma, dat in februari van start gaat. Op onze vrijblijvende

INFO

A Vervoer

informatieavond antwoorden we op al je vragen en worden afspraken gemaakt voor de volgende bijeenkomsten.

De andere is er zelf een opstarten. Hiervoor zoek je een 10 à 15-tal enthousiaste personen. Daarna neem je contact op met de vzw Global Action Plan zodat je met hen een datum kan afspreken voor een informatiemoment. Eén van de EcoTeam-gidsen verduidelijkt hoe een EcoTeam draait en wat er van de deelnemers wordt verwacht.

Peter D’Hondt De groep ecolife bundelt de milieuprogramma’s van vormingscentrum Dialoog en de campagnes die GAP-Vlaanderen ontwikkelt.

Blijde Inkomststraat 109 3000 Leuven tel.: 016 - 23 26 49

Peter D’Hondt 053 - 80 72 57 peter@honegem.be

7

Natuurgebied in de kijker:

de Wellemeersen De weg naar de zaligverklaring ?

Waar de Dender van Denderleeuw naar Aalst stroomt, onder de E40, ligt een van de laatste natuurlijke overstromingsgebieden van de Dendervallei. Op linkeroever in 150 ha Wellemeersen (waarvan 109 ha sinds 1980 gerangschikt als landschap) en op rechteroever in 200 ha Kapellemeersen/Ten Bos vormen hier nog fauna en flora van uitzonderlijk gehalte een onvervalst genenreservoir.

Daarom werden het voorbije decennium 76 ha linkeroever voor beheer aangekocht door Natuurpunt-afdeling Denderleeuw en werd het rechterdeel van het alluvium in 1998 voor voorkooprecht geclaimd door de Aminal-afdeling Natuur. Wij zoemen hierbij enkel in op het Natuurpuntreservaatgedeelte, de Wellemeersen sensu stricto.

Bodems In de loop der tijden boetseerde de Dender een brede alluviale vlakte ter hoogte van de Wellemeersen. V贸贸r de aanleg van debietregelende sluizen was

8

de Dender amper groter dan een beek en schuurde hij bij elke winterse overstroming een deel van de bodem in de omliggende vlakten uit: na termijn ontstond een erosietalud.

Telkens bezonken daarbij de zwaarste

Habitat van o.a. Bruinrode-, Rode-, Zwarte- en ... Bandheidelibel

Vrouwtje Gewone oeverlibel

deeltjes net buiten de rivierbedding en vormden zij uiteindelijk een hoger gelegen zandlemen oeverwal. In de lager gelegen komgronden werden de lichtere kleideeltjes afgezet en ontwikkelde zich een moerasvegetatie op de weinig waterdoorlatende kleifilm. De

Bosorchis

nr 1 - januari 2003

EREMBODEGEM

Gatesvijver

KAPELLEMEERSEN

E40

R E D N E D

Ontstaan en behoud van waardevolle natuur

WELLEMEERSEN

WELLE

DENDERLEEUW

nr. 5083 en de Rijt (het jaar rond) en de Dender (in de winter) hebben een drainerende werking. In de zomer is de grondwaterstand in de centrale komgronden evenwel lager dan het Denderpeil, waardoor de rivier tijdelijk beperkt irrigerend werkt. In zones met ondiep voorkomende klei kan het regenwater nauwelijks infiltreren. Aangevoerd grondwater en opgehouden regenwater: een uniek nat gebied is geboren !

Afbakening van het habitatrichtlijngebied en de natte weiden te Erembodegem. In rood-wit: de wandelpaden

aanleg van spoorlijnen 50A en 50 rond 1880 en 1910, afwateringen voor populierenteelt, bombardementen in WO II, de aanleg van de E40 in 1956 en van o.a. visvijvers in de golden sixties vervolledigden de huidige grote reeks bodemgradiĂŤnten, van zeer droge, kalkhoudende taluds tot 45 kleine en grote waterpartijen: elke bodem met zijn typische flora- en fauna-elementen.

steilranden en van diffuse kwel in de komgronden. Sommige bronnen vallen zelfs in de heetste zomer niet droog. Waterloop

Het oppervlaktewater in de drainerende waterloop nr. 5083 en de Rijt verontreinigde sinds decennia deze waterbodems en hun oeverbodems. Omdat zij door het grondwater worden gevoed konden zij evenwel, zoals irrigerende beken dit wel zouden doen, het grondwater en de bodems in de rest van het alluvium niet of slechts in zeer beperkte mate verontreinigen (enkel bij kortstondige inundaties). In de 45 peilpunten werd anno 2000 geen enkele verontreiniging vastgesteld. De in zomerperiodes irrigerende Dender noch de spoorwegen

Waterstromen Het grondwater stroomt van de Z- en ZW-erosietaluds steevast naar de Dender in het NO. Het stijghoogteverschil (meer dan 10 meter) tussen deze taluds en de alluviale vlakte verklaart het voorkomen van bronzones op de

nr 1 - januari 2003

Grondwaterstanden in winter (l) en zomer (r) Bron: Ommekeer 2000; M.P. De Poorter en E. Poelman

9

Vloeibosje te Erembodegem: habitat Bosdoorntje !

blijken een negatieve invloed te hebben op de grondwaterkwaliteit. Zowel bodem- als waterverontreiniging worden bovendien sterk gebonden door de aanwezige klei- en humuscomplexen, waardoor eveneens minder uitwisseling gebeurt met het grondwater. Dit is een chemische val met één groot nadeel: wat het gebied ingaat komt er ook niet meer uit: overstorten horen hier dus geenszins. Anno 2001 werd het oppervlaktewater in de bovenvermelde sloten gesaneerd. Hun verontreinigde waterbodems zullen eerlang worden afgevoerd en de oevers worden afgeplagd door Dienst 32: de nog aanwezige genenbank zal hier dan snel nieuwe potenties vinden en de reeds hoge natuurwaarde van het reservaat nog doen stijgen.

10

Fauna en flora De Wellemeersen vormen wellicht één der meest onderzochte en geprezen reservaten in Vlaanderen: 25 jaar lang werd verwoed gespeurd naar de aanwezige flora en fauna in water-, verlandings- en ruigtekruidenvegetaties, elzenbroeken, grasen hooilanden en struwelen op droge gronden en spoordijken.

Een ruw overzicht van de opgetekende soortenrijkdom: o.a. 42 korstmossen, 1320 zwammen, 70 mossen, 12 sporenplanten, 668 zaadplanten, 30 libellen, 17 vissen, 6 amfibieën, 3 reptielen en 65 broedvogels, kortom meer dan 2100 planten- en 1000 diersoorten. Binnen enkele maanden zal dit laatste aantal wellicht nog verdubbelen, gezien de

maandenlang georganiseerde, intensieve bemonsteringen in 8 lokale sites door de Werkgroep Invertebraten Denderstreek.

Het voorkomen in 2002 van 19 zeggensoorten, 6 broedpaartjes Ijsvogel, 5 koppels Waterral, 6 heidelibelspecies, de Waterspitsmuis, het Bosdoorntje of de Zeggekorfslak is evenwel meer typerend voor habitatrichtlijngebied BE 230000007-24 met 3 habitattypes: beukenbossen van het Asperulo-Fagetum , alluviale elzenbossen of Alnion-glutinosa-incanae en voedselrijke ruigten. Alhoewel rodelijstsoorten leuke referenties geven, zijn zij geenszins zaligmakend: hun lengtes weerspiegelen evenzeer hoe slecht het gaat met onze natuur op een steeds inkrimpende oppervlakte. Ook in de Wellemeersen verdwenen

nr 1 - januari 2003

de laatste decennia tientallen soorten en waardevolle biotopen door verzuring, vermesting of wegvallende gebruikspatronen.

Zo kwijnde een lokaal Steenbreek-relict weg na het overlijden van een bejaarde, lokale konijnenkweker…

Studie en beheer

nr 1 - januari 2003

Hooiland op de rechteroever; de Kapellemeersen

samengewerkt met o.a. Aquafin, de gemeente Denderleeuw, de Afdeling Water, het Bestuur Waterwegen (Dienst 32), het Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek, het Instituut voor Natuurbehoud, de KUL en de UIA (verdere expertise is zeker nog vereist).

Is hier evenwel steeds minder een taak weggelegd voor natuurliefhebbers die eigenlijk alleen verpozing zochten in een boeiende en vriendelijke omgeving ? Volgens sommige critici zou natuurbescherming meestal enkel een leuke tijdsbesteding zijn voor de kleine bourgeoisie, maar zij dwalen . Natuur vóór en dóór iedereen blijft onze leuze!

Kom de winterse Wellemeersen verkennen o.l.v. Bruno De Bruyn, die je onderweg op glühwein trakteert.

Zondag 16 februari 14.00 u, infobord Wellemeersen, Rodestraat, Denderleeuw.

Eric De Tré

Foto’s: Bruno De Bruyn

INFO

De lokale beheerswerkgroep, opgericht in 1988, verdeelde het reservaat in 190 terreinherkenbare inventaris- en beheersblokken, registreerde hierin alle aanwezige plantenassociaties en habitats en dokterde steeds aangepaster beheers- en herstelplannen uit, met oog voor zowel de maximalisering van de biodiversiteit als voor het lokale landschap. Gemengde hagen, een ecologisch beheerde graanakker, een hoogstamboomgaard en een vleermuiskelder verschenen daarbij aan de reservaatranden. Voor hakhoutbeheer werden 5 km spoorbermen ingehuurd, 700 populieren werden reeds afgevoerd. Sinds 1996 wordt op het terrein ook jaarlijks hulp geboden vanuit de vzw Natuurpunt, via een steeds grotere inzet van professionele terreinwerkers in hooilanden en van Galloways op graasblokken.

Het lokale secretariaat telt intussen 15 meter dossiers n.a.v. steeds weer wijzigende bestemmingsplannen, vergunningsplichten, natuurbehoudsreglementeringen, aankoopdossiers (meer dan 300 aangekochte percelen), erkenningen en… verenigingsstructuren. In 2002 vonden de meeste van 100 ingediende natuurherstelvoorstellen gehoor bij de VLM en Aminal-afdeling Natuur. Voor de realisatie van integraal waterbeheer wordt met soms wisselend succes

Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be

11

Ooievaarsinvasie in de Dendervallei !

Augustus oogstmaand…: het ziet ernaar uit dat zich een aanpassing van deze combinatie opdringt ! Het op grote schaal verbouwen van maïs i.p.v. graan op onze akkers had al de aanzet gegeven tot een naamsverandering; sedert augustus 2002 hebben we misschien ook een goede suggestie voor een nieuwe naam: augustus ooievaarsmaand !

In augustus werd de (zuidelijke) Dendervallei immers bezocht door nooit eerder geziene aantallen Ooievaars Ciconia ciconia, die onze regio aandeden op hun zuidwaartse trek.

waren de plaatselijke vogelaars wel snel genoeg op de hoogte, en kon worden vastgesteld dat 43 van de 46 exemplaren jonge dieren waren, geboren in 2002.

De vogels konden op een ruime publieke belangstelling rekenen en haalden ook de regionale en zelfs de nationale pers.

Feiten op een rijtje

Tot onze steile verbazing was daarmee de kous echter bijlange nog niet af: op 26 augustus wordt immers een nieuwe groep ontdekt; minstens 65 vogels brengen de nacht door op talrijke verlichtingspalen van de expresweg van Ninove naar Aalst ! Dit was het begin van een ware Ooievaars-boom die de zuidelijke Dendervallei gedurende ruim een week zou in de ban houden ! Door de slechte weersomstandigheden was de groep immers gedwongen hun

Foto ’s: Huogo Willocx

Eigenlijk werd de aanzet van de invasie al eind juli gegeven: toen overnachtten immers drie ooievaars op het dak van een huis in het centrum van Onkerzele (Geraardsbergen).

Tot frustratie van de lokale vogelkijkers kwamen zij de waarneming pas te weten nadat de vogels al waren gaan vliegen: Ooievaars zijn weliswaar jaarlijkse doortrekkers in de

Dendervallei, maar je hebt toch niet elk jaar de kans om deze prachtige vogels van dichtbij te zien in de streek. De gemiste kans was echter snel vergeten toen op 13 augustus ’s avonds zo maar eventjes 46 Ooievaars landden in de Markvallei te Viane/Moerbeke(Geraardsbergen) ! De vogels brachten de nacht door op verschillende hoge gebouwen in de buurt, en zetten de volgende ochtend hun trektocht verder. Deze keer

Ooievaars-boom

12

In volle vlucht naar het Zuiden

Op zoek naar wat lekkers...

nr 1 - januari 2003

Oost-Europese taferelen Gedurende een week konden we ons vergapen aan prachtige taferelen van tientallen Ooievaars die zich al wadend door de uitgestrekte ondergelopen weilanden tegoed deden aan regenwormen, muizen, mollen,‌: het leek wel Polen ! Elke avond gingen de dieren slapen op talrijke hoge constructies, vooral hoogspanningspylonen, en daarbij verspreidden ze zich over een afstand van minstens 7 km ! Elke ochtend kwamen ze trouw terug naar hun foerageergebied langs de Mark. De weersverbetering die begin september inzette, deed evenwel duidelijk de trekdrang terugkomen: na meerdere mislukte pogingen bleek dat een groot deel van de groep op 31 augustus vertrokken was.

De volgende dagen werden echter nog frequent kleinere groepjes (3-40 ex.) gezien in de Markvallei, tot het doek dan uiteindelijk toch volledig viel.

Alles eventjes samengeteld heeft de najaarstrek van 2002 min-

nr 1 - januari 2003

Foto : Axel Neukermans

zuidwaartse trek te onderbreken. Ooievaars maken om te trekken immers gebruik van thermiek, bij wijze van energiebesparing, en daarvoor heb je best mooi en zonnig weer nodig. De volgende dag bleken de vogels af te zakken tot de omgeving van Geraadsbergen, waar zij een overvloedig gedekte tafel vonden in de Markvallei, vooral te Viane en Moerbeke (alweer !): de zware regenval in die regio had immers grote delen van de vallei blank gezet, en dat hadden de Ooievaars snel ontdekt. Al snel bleek dat het om veel meer dan 65 exemplaren ging: de aantallen varieerden nogal, maar er werden op een zelfde moment minstens 107 en mogelijk zelfs 118 vogels geteld !

Veilige overnachtingsplaats

stens 156 Ooievaars doorheen de Dendervallei gevoerd; een nooit gezien aantal !

Waar komen die allemaal vandaan ?

Dat vroegen heel wat mensen zich uiteraard af: stevenen we af op een baby-boom of is er nog een andere verklaring die niets met luiers te maken heeft ? De door sommigen (ook in de pers) geopperde mening dat de vogels afkomstig waren uit het door noodweer getroffen CentraalEuropa, bleek toch iets te ver gezocht: in de beide grote groepen waren het merendeel van de vogels geringd, en op basis van 4 afgelezen ringen en het type ring, kon worden afgeleid dat de vogels uit Nederland afkomstig waren. De Nederlandse populatie zit de jongste jaren immers duidelijk in de lift, en telt tegenwoordig om en bij de 400 paren. Deze produceert jaarlijks meerdere honderden jongen, en een groot deel van al die ooievaars trekt over Vlaanderen op weg naar hun overwinteringsgebieden, die gelegen zijn van Spanje tot West-Afrika. Ook in Vlaanderen

merken we dus heel goed dat de soort het bij de noorderburen behoorlijk goed doet en de jongste jaren worden in augustus telkenmale enkele grote groepen ooievaars op trek gezien in ons land.

Natuurpunt wil Ooievaars kansen geven In vrijwel heel Europa wordt trouwens een stijging van de aantallen opgemerkt. Ook in BelgiĂŤ is deze evolutie merkbaar: in 2001 kwamen in totaal 51 paren voor in ons land, het merendeel weliswaar om en bij het Zwin en Planckendael, waar herintroductie-initiatieven lopen voor de soort. Sedert enkele jaren heeft Natuurpunt bovendien een ambitieus project opgezet, dat ertoe strekt de Ooievaar nieuwe en betere kansen te geven in Vlaanderen.

In het kader hiervan werd ook een nestplatform geplaatst in het reservaat de Wellemeersen te Erembodegem, in de hoop de soort als broedvogel in de Dendervallei aan te trekken.

Wouter Faveyts

13

V A Varkens

In het najaar werd te Borsbeke de aanvoer van een illegale lading varkens verijdeld. De varkens waren bestemd voor een grootschalig bedrijf (10.000 varkens) dat te dicht bij een woonkern gelegen is. Dergelijke praktijken, samen met de illegale en te weinig gecontroleerde invoer van drijfmest in de regio, stellen de landbouw onterecht in een slecht daglicht. Deze praktijken hebben echter niets meer te zien met de goede praktijken van een familiaal bedrijf.

A Regionaal sociaal forum

De afdelingen Denderleeuw, Haaltert en Ninove traden alvast toe tot dit ruim denkend maatschappelijk initiatief. Voor meer info kan je terecht op de website users.skynet.be/rsf-fsr. Wie volgt?

A Landtrekvoorspellingen

In het najaar werd er in de regio weer duchtig getrekteld op de bekende plaatsen (Bunker grens Ninove/Roosdaal, top Bosberg, Vlamovenkouter te Denderleeuw en Sint-Gillis-Dendermonde).

Voor wie mee wil trektellen en wil weten wat de voorspellingen zijn voor Vlaanderen, wat men dus verwacht aan doortrek, kan dit vanaf nu bekijken op een website. De voorspelling gebeurt op basis van een boel gegevens, onder andere het weer en de recente waarnemingen in Falsterbö.

Surf naar www.zwvlkoepel.be/vwg en kijk bij “vogeltrek” en vervolgens “voorspelling”.

meesterpad. Te Ternat nam men vier roepende mannetjes waar en te Ninove is er met een aan de zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een waarneming gebeurd. Eenmalig en ontsnapt of echt een populatie ? Men gaat de site nu verder onderzoeken in de maand mei-juni. Dit zal gebeuren door met een bandrecorder de roep van de territoriale mannetjes te stimuleren.

A Zeggekorfslak

In de Wellemeersen te Denderleeuw op twee plaatsen en in het Aalsterse Osbroek op één site werd de illustere zeggekorfslak massaal vastgesteld. Dit 2,5 mm grote diertje zegt je niets ?

Het is een zeer zeldzame soort die zeer hoge ecologische eisen stelt. Ze komt alleen voor in zeggenvegetaties die net in of vlak boven gezond kwelwater gedijen. In Nederlands Limburg wordt momenteel de aanleg van een autoweg tegengehouden door de aanwezigheid van dit beestje.

Men verplaatst immers niet zomaar een fragiel biotoop en de zeggekorfslak staat op de fel gewaardeerde soortenlijst van de Europese habitatrichtlijn. Kam de regio uit en meld ons waarnemingen (lees ook het artikel op pag.29).

A Biociden

Er wordt hard werk gemaakt van een besluit dat moet zorgen dat ook ons land de Europese biocidenrichtlijn inzake het op de markt brengen en gebruiken van deze stoffen toepast. De komst van het koninklijk besluit is zeker op te volgen om onder andere onze gemeentebesturen en handelaars aan te zetten dit als eerste toe te passen.

Onze federale overheid blijft maar talmen om werk te maken van het Gewestelijk Expresnet.

Nochtans is men vanuit onze Denderregio al jaren vragende partij om betere en snellere treinverbindingen te krijgen met onze hoofdstad. De politieke immobiliteit begint stilaan te leiden tot een totale immobiliteit op de weg.

Bruine kiekendief

A Vroedmeesterpad

Er werd in de regio één zekere en één mogelijke leefplaats ontdekt van de zeldzame vroed-

14

Z V Z

A Gewestelijk Expresnet

Tekening: Pascale Symens

Z V

A Dreven of droeve banen ?

Langs de gewestweg Brakel-Geraardsbergen werden opnieuw een 20-tal essen gemarkeerd om te rooien. Er schieten amper 120 bomen over van de eens zo charmante “kathedraaldreef”. Niet

nr 1 - januari 2003

alleen het gewest gaat in de fout, ook de het provinciebestuur doet dit elders. Zo is Natuurpunt al jaren vragende partij om de eens zo luisterrijke dreef van eiken langsheen de oude steenweg Aalst-Ninove in zijn vroegere glorie te herstellen. Het zal decennia duren eer een ingreep nu enig volumineus effect zal hebben.

De ruimte is her en der beschikbaar, de goede wil blijkbaar niet ! Over een grove verwaarlozing van ons patrimonium gesproken !

A Kastanjemineermot en staartmeesjes

De amateurornithologen van onze natuurpuntwerkgroep Cinerea hebben er een werkje bij. Zoals je weet hebben onze paardekastanjebomen de laatste twee jaar heel sterk te lijden onder een massale aanwezigheid van de kastanjemineermot (Cameraria ohridella), waardoor de bomen er al in augustus herfstachtig bij staan.

Toevallig stelde men in het Brusselse vast dat staartmezen de larvenbehuizingen op een geteisterde boom fel te lijf gingen. Wie doet er nog zo’n waarnemingen ? Of is dit toeval ? Als predatie van het motje door de mees een regel zou zijn, hebben we ook meteen dé biologische bestrijder van de plaag ontdekt.

A Geen fabeltjeskrant

Een ooievaarskoppel kwam in de septembermaand vorig jaar de kunstnestpaal in de Wellemeersen verkennen. Een hoopvol teken dat deze ambassadeurs van onze wetlands binnenkort zich komen nestelen in de regio ? We wachten met spanning het voorjaar af… Uit het reservaat kwam trouwens nog nieuws van een vroegere fabeltjeskrant-acteur: er zou volgens een vrij betrouwbare bron een dode bever zijn aangetroffen. Hoe het dier er terechtgekomen is, is ons nog een raadsel. Wordt verder onderzocht.

A Vlaamse Ardennen, goede buren

De Vlaamse Ardennen hebben vanaf december jongstleden een portaalsite die een eenheid vormt met een gratis verspreid tijdschrift. De site bevat een schat aan informatie over onze buurregio. Bezoek www.vlaamse-ardennen.be.

A Kleurrijk Vlaanderen

Geïnteresseerd in toekomstdenken ? Surf dan naar www.kleurrijkvlaanderen.be. Hier vind je info over thema’s als mobiliteit, democratie, milieu, levenslang leren, ruimtelijke ordening,….

Voor wie niet digitaal uit de voeten kan of er lie-

nr 1 - januari 2003

ver thuis de klassieke brochures over ontvangt, raden we aan contact op te nemen met de Vlaamse infolijn (0800 - 3 02 01).

A D’Hoppe

De strijd om dit bosgebied te Flobecq / Vloersberg is nog lang niet gestreden. Op 12 oktober verbood de burgemeester er bijna een nationale manifestatie. Deze ging uiteindelijk toch nog door. Het zou ons niet verwonderen dat het dossier voor de verschijningsdatum van deze Dendriet alweer een nieuwe wending heeft gekregen.

A Convenant

De gemeenten in de regio kregen recent allemaal een beoordeling van hun milieujaarprogramma.

Geen enkele gemeente kreeg een volledig positieve beoordeling, alle gemeenten moeten nog bijkomende info bezorgen of bijkomende acties ondernemen. Natuurpunt vindt het goed dat de minister de puntjes op de i zet, maar is onmiddellijk ook vragende partij om de papierberg voor de milieu-ambtenaren in te krimpen, zodat ze meer tijd krijgen voor acties in daden !

A Natuur en toerisme

De grootste regionale natuurwaarde vormt ongetwijfeld de Dendervallei. Op sommige vlakken zijn toeristische belangen en natuurbelangen gelijklopend en versterkend, op andere vlakken zijn de toeristische belangen soms bedreigend voor de natuur. Zo leggen bijvoorbeeld snel varende tuigen een enorm verstorende druk op onze kwetsbare alluviale natuurgebieden. Snelheidsbeperkingen zijn dus echt wel een must. Voor wie een oogje in het zeil wil houden: de wettelijk toegelaten snelheden voor de Dender bedragen 6 km/u voor opvarende vaartuigen en 7 km per uur voor afvarende vaartuigen. Die fiets je dus normaal gezien zo voorbij.

A Stiltegebied en boek

Onlangs werd het stiltepad Dender-Mark ingewandeld. Info is te verkrijgen op de diensten leefmilieu van Ninove, Geraardsbergen of Galmaarden. Tegelijkertijd werd ook het boek “Kleine atlas van de stilte”, met als subtitel “23 plaatsen in België om stil van te worden” voorgesteld. Het 144 bladzijden tellende boek is van Laurens De Keyzer en is een publicatie van uitgeverij Lannoo. ISBN 90 2094858. Het kost € 12,95.

15

A Verkeersslachtoffers

Het voorjaar is de periode waarin de meeste mannelijke dieren territoriaal zeer actief zijn. Door ons dichte wegennetwerk sneuvelen er in die periode dan ook vele zoogdieren onder onze vierwielers. Als je egel, hermelijn, bunzing, vos of een ander zoogdier ziet aangereden liggen, meld dit dan a.u.b. op het nummer 054 - 32 45 29.

Marterachtigen worden zo snel mogelijk opgehaald en onderzocht door het IBW (Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer) te Geraardsbergen. Om predatie te voorkomen, kan je zelf het slachtoffer oprapen en even in bewaring houden.

A Sleedoornpage In het prachtreservaat “De Vallier” te Liedekerke streek op 29 september een wijfje sleedoornpage (Thecla betulae) neer op enkele natuurpunters.

Hiermee werd onmiddellijk een vluchtwaarneming van het diertje in hetzelfde gebied het jaar voordien bevestigd. Meestal blijven sleedoornpages onopgemerkt en de beste manier om ze te ontdekken is via hun eitjes. Zie vorige Dendriet.

A VEN-aafbakening Denderregio

In het najaar ging de VEN-afbakening eerste fase in openbaar onderzoek. VEN staat voor Vlaams Ecologisch Netwerk. Zeg maar “Groene hoofdstructuur, tweede poging, tien jaar later. Diverse natuurpuntafdelingen in de regio gingen de kaarten inkijken en dienden hun bezwaar in.

Een aantal essentiële stukken van de Dendervallei werden in de eerste fase niet opgenomen. Begrijpe wie begrijpen kan. Dit zondigt volgens ons tegen het stand-stillprincipe dat de Vlaamse overheid zelf zegt te hanteren.

Probleem is dat in het openbaar onderzoek enkel mocht commentaar gegeven worden op wat afgebakend was. Dus commentaar op niet afgebakende stukken is in principe onontvankelijk.

Maar toch gegrond. En daarom eisen we dat deze stukken zeker nog in de tweede fase mee afgebakend worden. De Ven-afbakening was aangekondigd als een versterking voor het natuurbehoud. Wij hoeven geen kaas met gaten !

A Waalse Rietbeemd, ook Habitatrichtlijngebied

be/dgrne/sibw/sites/natura2000. Proficiat aan al diegenen die zich achter de schermen voor de zaak ingezet hebben !

A Boelaremeersen

Sinds half oktober zijn de Boelaremeersen in Nederboelare (Geraardsbergen) officieel erkend als natuurreservaat. Dit betekent dat we er met het omvormingsbeheer kunnen beginnen (o.a. kappen van de populieren in de rietvelden).

A Denderbekkenbeheerplan

Sinds vorig jaar is men gestart met de opmaak van een plan dat het integraal waterbeheer in de praktijk moet brengen voor het Denderbekken.

Sinds kort is er een uitgebreide luxueuze brochure beschikbaar die de doelstellingen van dit plan, zijn relatie met andere plannen voor waterbeheer en de manier waarop het plan tot stand zal komen, bespreekt. Bestel een brochure bij planningsverantwoordelijke Mich Declercq van de VMM op het nummer 053 - 72 66 02. Je kan ook terecht op de website: www.bekkenwerking.be.

A Groene school

Wil jij als leerkracht of leerling iets doen voor het leefmilieu op je schoolomgeving ? Surf dan naar de nieuwe site www.milieuopschool.be.

A Protest stiltegebied

Natuurpunt Geraardsbergen eist naar aanleiding van de inwandeling van het stiltewandelpad in het gebied Dender-Mark (Ninove, Geraardsbergen, Galmaarden) maatregelen om de stilte in het gebied effectief te bewaren. We steunen uiteraard 100% het initiatief op zich, maar tolereren niet dat de voorbije zomer een autocross binnen de afbakening van het gebied werd toegestaan.

A Boommarter

Er werd een overreden boommarter gesignaleerd op de taalgrens in de buurt van de Rietbeemd.

Een bewijs dat het diertje ook stilaan aan het oprukken is naar onze regio !

Sinds eind september 2002 is er nu ook in Wallonië 130 ha Markevallei als habitatrichtlijngebied aangeduid. Heeft men ons natuurpuntje met de striemende aanklacht uit de vorige Dendriet gelezen of de algemene oproep tot betere afstemming ? Je vindt meer informatie op het Système d’informations sur la biodiversité en Wallonie. Surf naar http://mrw.wallonie.

16

nr 1 - januari 2003

DENDERKALENDER zondag 5 januari Themawandeling “Mezen en boomsilhouetten� afd. Affligem-Liedekerke gezinsuitstap

h 10:00 – 12:00 Liedekerke – ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat h inlichtingen 053-68 35 88 – edebe@advalvas.be Erik De Block

zondag 5 januari Winter in het bos afd. Aalst natuureducatie

h 10:00 – 12:00 Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12, Erembodegem h Boomsoorten herkennen aan hun winterkenmerken Gids Geert Rohaert

zondag 5 januari Winterwandeling afd. Haaltert gezinsuitstap

info & gids: Koen Steenhoudt, Avondwandeling (met een glĂźhwein of jenever, warme choco voor de jeugd). Auditief spectakel van Bosuilen, met een korte uitleg over inventarisatieproject.

5 deelname in de kost: ₏ 1; kinderen en donateurs gratis; vooraf een seintje: 054 –58 67 58 of k.steenhoudt@belgacom.net h

grens Haaltert Erpe-Mere (Aaigem) inlichtingen: 053/62 28 63

vrijdag 17 januari Algemene vergadering afd. Aalst, Denderleeuw, Erpe-Mere, Lede-Houtem

h 19:30 - 21:00 Het Veerleheem, Smetlededorp, h

h

Smetlede Voor alle leden vrienden, sympathisanten en belangstellenden 21:00 – 23:00 Aansluitend gaan we op zoek naar de Bosuil op de ‘Blote Heide’ Info Peter D’Hondt 053/80.72.57

zaterdag 18 januari Bosuilen, glĂźhwein en choco in het Raspaillebos afd. Geraardsbergen

h 16:00 – 19:30 NMEC De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge

nr 1 - januari 2003

vrijdag 31 januari Ledenfeest afd. Affligem-Liedekerke

h 20:00 – 24:00 CultuurcafÊ Bellekouter Bellestraat h

zondag 19 januari

afd. Denderleeuw

h 8:30 – 20:00 Kerk Welle Op zoek naar overwinterende watervogels, steltlopers en ganzen langs de Oosterschelde. inlichtingen Bruno De Bruyn GSM 0496/59 52 43 5 warme kledij, eten, drank. h

zondag 19 januari Overwinterende watervogels aan de Belgische kust afd. Affligem-Liedekerke

h 9:00 – 18:00 Parking ingang station van Liedekerke Bezoek aan: de “Uitkerkse polders� (ganzen) en strandwandeling nabij Blankenberge (Strandlopers en meeuwen) inlichtingen: Sandro Vanopdenbosch 02-569 08 58 – sandro.vanopden bosch@lin.vlaanderen.be Deelname melden!

Kostendelend (carpooling) 5 warme kledij, picknick. h

vrijdag 31 januari Algemene vergadering afd. Dendermonding

h 20:00

Affligem Feestelijke avond bestemd voor alle leden en sympathisanten.

053-68 35 88 – edebe@advalvas.be Erik De Block

zondag 2 februari Winterwandeling in het Osbroek

Overwinterende watervogels aan de Nederlandse kust

h 14:30 – 17:00 Gotegemmolen, Gotegemstraat

JANU A

RI FE 1__ BRUA ___ RI M ___ 2__ AART __ ___ 1 __ _ 3__ ___ _ _ ___ 2 __ ______ ___ 4__ __ _ ___ 3 __ ______ ___ __ _ 4 __ ______ ___ ___ _

afd. Aalst natuureducatie

h 10:00 – 12:00 Infobord Frans Blanckaertdreef h

(zijstraat Parklaan), Aalst Gids Rosanne Snauwaert

zondag 2 februari Themawandeling “Knoppen� afd. Affligem-Liedekerke

h 10:00 – 12:00 Liedekerke – ingang Liedekerkebos, h

Schelfhoutstraat Welke boom draagt welke knop pen? inlichtingen 053-68 35 88 – edebe@advalvas.be Erik De Block

zondag 2 februari Winterwandeling afd. Haaltert gezinsuitstap

h 14:30 – 17:00 Gotegemmolen, Gotegemstraat grens Haaltert Erpe-Mere (Aaigem) inlichtingen: Tel 053/62 28 63 h Winterwandeling

vrijdag 7 februari Voordracht ‘Ik Groene Jongen’ prof. Ulrich Libbrecht afd. Geraardsbergen

h 20:00 - 22:30

De Snuffel St. Elooistraat 15,

Parochiezaal Grimminge

Grembergen h Wij nodigen alle leden uit om constructief mee te werken binnen de afdeling

steegje naast de Kerkingang h Ulrich Libbrecht, doctor in de Oosterse taalkunde (China-kenner).

De combinatie van natuur en

17

oosterse filosofie vormt de basis voor zijn discours info: K. Steenhoudt, 054 - 58 67 58

zondag 9 februari Fietstocht afd. Lede-Houtem gezinsuitsap

h 14:00 – 17:00 Kerk Uitbergen h Fietstocht langs de boorden van de Schelde Donkmeer en Nieuwdonk, uitkijkend naar overwinterende vogels. info: Herman Derder 053/80 01 10 5 fiets.

zondag 9 maart Watervogels aan de Belgische kust afd. Affligem-Liedekerke

h 9:00 – 18:00 Parking ingang station van Liedekerke Vogelkijkuitstap naar de Belgische kust: de spuikom van Oostende en het Oosterstaketsel in Oostende. inlichtingen 02-569 08 58 – sandro. vanopdenbosch@lin.vlaanderen.be Sandro Vanopdenbosch Deelname melden!

Kostendelend (carpooling) 5 warme kledij, picknick.

zaterdag 15 en zondag 16 maart Eetfestijn

afd. Denderleeuw

Infobord Wellemeersen Rodestraat Denderleeuw winterwandeling op zoek naar de avifauna met een verwarmende glĂźhwijn onderweg. inlichtingen Bruno De Bruyn GSM 0496/59 52 43 5 telescoop, warme kledij h

zondag 2 maart Themawandeling “Voorjaarspaddestoelen�l afd. Affligem-Liedekerke

h 10:00 – 12:00

afd. Ninove eetfestijn

h zaterdag 17:30 - 21:00 h zondag 11.30 - 14.30 Parochiezaal Neigem, Pastorijstraat h

afd. Haaltert gezinsuitstap

h 14:30 – 17:00 Gotegemmolen, Gotegemstraat grens Haaltert Erpe-Mere (Aaigem) inlichtingen: Tel 053/62 28 63 h Winterwandeling

maandag 3 maart Promotiedag - Eerste Toog afd. Geraardsbergen

h ganse dag Promotiestand op de bekende Geraardsbergse jaarmarkt. Om de kou te doen vergeten schenken we lekkere huisbereide jenever en advocaat.

18

te Neigem Wouter Mertens 054/32 51 71 Eetfestijn tvv aankoop natuurgebieden

zondag 16 maart Wandeling in het Park van Mesen

januari – februari 3-delige cursus spoorzoeken afd. Ninove natuureducatie wo. 22 en 29 jan. theorie

h 19:30 – 22:30 Buurthuis Pollare, hoek Nekkersput en Hoogstraat theorieles lesgever: Stella Van Hofstraeten 5 papier en pen h info: Ria De Dyn 054/50 35 65 inschrijven voor de hele cursus ₏ 10 voor leden - ter plekke betalen, vooraf melden aan Ria De Dyn 054/50 35 65 h

za. 01 feb. praktijk

h 9:30 – 12:30 Kwaadbroeken, tegenover Pollaredorp 62 te Pollare

afd. Lede-Houtem gezinsuitsap

h 10:00 - 12:00 Ingang Park Station Lede h

Liedekerke – ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat h inlichtingen 053-68 35 88 – edebe@advalvas.be Erik De Block

zondag 2 maart Wandeling

CURSUSSEN

h

zondag 16 februari GlĂźh-winterwandeling

h 14:00 - 17:00

fietstocht langs diverse natuurgebieden te Denderleeuw inlichtingen Bruno De Bruyn GSM 0496/59 52 43 5 fiets. h

februari - maart 4-delige cursus paddestoelen

Info Herman Derder 053/80 01 10 Bomen in de winter en de eerste voorjaarsbloeiers

afd. Affligem-Liedekerke natuureducatie

zondag 23 maart Geomorfologische wandeling drie bossen in Overboelare afd. Geraardsbergen

h 14:00 - 17:30 parking De Cocane, top van de h

Hoge Buizemont te Overboelare info & gids: Willem Boonen, 054 – 41 75 85 Willem kent als geen ander de flanken van de Oudenberg. Geologie en bodem zijn het centrale thema.

Een grondboor is zijn wapen.

zondag 30 maart

do. 13 feb. theorie

h 20:00 – 23:00 Jeugdhuis Avilo Kerkstraat 82 1790 Affligem (Hekelgem) theorieles Cursus voor prille beginners.

Lesgever: Hans Vermeulen.

5 papier en pen h info: Erik De Block 053-68 35 88 inschrijven voor de hele cursus â‚Ź 2.50 voor leden, â‚Ź 10 Euro voor niet-leden - ter plekke betalen. vooraf melden aan Erik De Block 053-68 35 88 / edebe@advalvas.be h

Fietstocht afd. Denderleeuw gezinsuitsap

h 13:00 – 16:00 Infobord Wellemeersen Rodestraat Denderleeuw

zo. 16 feb. voormiddag : praktijk

h 10:00 – 13:00 “Domentse Bossen�. Samenkomst hoek Domentveldstraat & Brusselse steenweg, Affligem (Essene).

nr 1 - januari 2003

zo. 23 feb. voormiddag : praktijk

de “Valier�. Samenkomst parking station van Liedekerke.

zo. 2 maart voormiddag : praktijk

h 10:00 – 13:00 Liedekerkebos. Samenkomst parking Liedekerkebos, Schelfhoutstraat, Liedekerke

maart - april 5-delige Cursus vogelgeluiden

h 20:00 – 23:00 Jeugdhuis Avilo Kerkstraat 82 1790 Affligem (Hekelgem) h theorieles Cursus voor beginners. Lesgever: Koen Leysen 5 papier en pen h info: Erik De Block 053-68 35 88 inschrijven voor de hele cursus ₏ 12.50 voor leden, ₏ 27.50 voor niet leden - ter plekke betalen. vooraf melden aan Erik De Block 053-68 35 88 / edebe@advalvas.be

h 9:00 – 17:00

Taverne ‘t Oud Brughuys in Berlare

ingang kunstgalerij Pieter Pauwel

aan Schoonaardebrug kant Berlare h gids: Dirk De Mesel, inlichtingen: Dirk De Mesel, 052 – 42 67 28 5 goede lamp, laarzen ! bellen voor afspraak

om 9:00 en 14:00 Sint-Onolfsdijk 66, Appels h vooraf bellen naar Stefaan Thibau 052 – 42 69 72 een middagmaal wordt voorzien voor wie de volledige dag blijft .Aanplanten houtkant of opruimen kruinhout.

BEHEERSWERKEN zaterdag 11 januari Beheerswerken Heidemeersen afd. Dendermonding

h 9:00 – 17:00 h

vooraf bellen naar Stefaan Thibau 052 – 42 69 72 een middagmaal wordt voorzien voor wie de volledige dag blijft: aanplanten houtkant of opruimen kruinhout bij vriesweer handschoenen, werkkledij, spade meebrengen.

za. 29 maart praktijk

Sint-GabriĂŤlinstituut Liedekerke. h praktijkles: vogelgeluiden in tuintjes.

5 De volgende lessen gaan door op 9, 16 en 19 april

zaterdag 1 maart Beheerswerken Wachtbekken 6 afdeling Dendermonding natuurbeheer

h 9:00 – 12:00 Wachtbekken 6 te St. Gillis Dendermonde, ingang langs de Hertstraat h vooraf bellen naar Stefaan Thibau 052 – 42 69 72 verwijderen van wilgenopslag handschoenen, werkkledij, spade

zondag 18 januari Hakbeheer zaterdag 8 maart Beheerswerken Wellemeersen

afd. Ninove

h 9:00 – 16:00 parking schrijnwerkerij De Quick,

h 9:00 – 12:00

afd. Dendermonding

afd. Dendermonding

h 18:00

afd. Affligem-Liedekerke natuureducatie wo. 26 maart theorie

zaterdag 15 februari Beheerswerken Sint-Onolfspolder

zaterdag 18 januari Inventarisatie Bosuil

h 10:00 – 13:00

Eggerstraat-Noord te Meerbeke h info : Isabelle Meert en Wouter Mertens, gelieve vooraf contact op te nemen (054/32 51).

zondag 2 februari Maaien van riet

afd. Denderleeuw natuurbeheer

h 9:00 – 16:00 depot Wellemeersen Wellemeersenstraat inlichtingen Bruno De Bruyn GSM 0496/59 52 knotten van jonge wilgen 5 laarzen of veiligheidsschoenen h

afdeling Dendermonding natuurbeheer

INVENTARISATIES zaterdag 18 januari en 16 februari zondag 16 maart Watervogeltelling afd. Denderleeuw

h 8:30 – 12:00 De denderbrug Kaaistraat.

Denderleeuw tellen van de watervogels langs de Dender van Liedekerke tot Erembodegem met de fiets inlichtingen Bruno De Bruyn GSM 0496/59 52 43 5 fiets, verrekijker h

nr 1 - januari 2003

h 9:00 - 16:00 Groot Schoor te Grembergen h

na inschrijving wordt een middagmaal voorzien Tarcy Verstraeten, 052 - 21 11 11

zaterdag 8 februari Hakbeheer afd. Ninove

h 9:00 – 16:00 braakland tgo kruispunt ‘Den Dollar’, hoek Albertlaan en Elisabethlaan te Ninove h info : Geert Rohaert, gelieve vooraf contact op te nemen met Geert 054/32 82 18Z

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis, tenzij expliciet anders vermeld.

Op onze buitenexcursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk.

19

Afdelingsnieuws

Levendbarende hagedis in de Heidemeersen

Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Foto : Hugo Willocx

In de Heidemeersen te Berlare werd op een recent aangekocht perceel met visvijver een levendbarende hagedis waar genomen. Op 28 oktober werd een in betontegels aangelegd terras opgebroken; het bijhorende weekendverblijf werd reeds de voorbije maanden verwijderd. In een holte onder een van de terrastegels werd beweging waargenomen. In een

eerste flits werd gedacht aan een bosmuis maar bij nader toezien ging het om een levendbarende hagedis. Dit is de tweede recente waarneming binnen het rivierduinengebied: ook op een 500 meter verder gelegen perceel werd tijdens de zomer van 2001 (bij het opruimen van een omvangrijk sluikstort) dit diertje waargenomen. Er zal dan ook uitgekeken worden naar beheersmaatregelen om plaatselijk op een aantal percelen een geschikt biotoop te creĂŤren en te behouden voor deze niet zo algemene reptielensoort.

INFO

Afdeling Dendermonding

20

Levendbarende hagedis zich koesterend in de zon

nr 1 - januari 2003

Via mondreclame konden we rekenen op de hulp van vele buurtbewoners die de klus voor ons klaarden. Zij mogen gratis beschikken over het hout en in ruil kunnen wij op deze mensen af en toe een beroep doen voor een werkje tussendoor of voor logistieke ondersteuning met een tractor of andere artillerie. Tegelijk kijkt de buurt vanuit een andere invalshoek tegen de activiteiten van Natuurpunt aan. Win-win voor ons en de buurt.

Ook een winsituatie voor de natuur. Ziet het perceel er onmiddellijk na de kappingen kaal en geaccidenteerd uit, reeds na één seizoen zien we de natuur zich herstelen. Afgezet grondhout schiet terug krachtig op. De bomen die werden gespaard profiteren van het licht en de ruimte om hun kruinen open te zetten en versneld te groeien.

Zij vormen de overblijvers van een toekomstig middelhoutbestand. Middelhout en hakhout zijn beheersvormen die we in ere willen herstellen.

Het Raspaillebos is immers steeds een bos geweest waarin werd gehakt. Deze activiteit zit vervat in de naam. Het Picardische ‘Raspe’ betekent immers niets minder dan hakhout. Aan deze hakcultuur heeft het bos zijn prachtige vegetatie te danken.

Op zaterdag 2 december rondden we met 20 vrijwilligers de kappingswerken op een groot deel

nr 1 - januari 2003

Verhakseling in Raspaille

van het perceel voorlopig af. Gekneusd hakhout werd afgezet om het opnieuw te laten uitschieten.

Fijn kruinhout dat door de houthakkers compact op stapels was verzameld, werd vermalen in een hakselmachine, die we voor de gelegenheid hadden gehuurd. We konden rekenen op de steun van twee tractoren, één om de hakselmachine voort te trekken en één met laadbak om het vermalen hout op te vangen. In totaal werd meer dan een vrachtwagen vol hakselmateriaal geproduceerd. Tegen het einde van de dag was iedereen moe en vuil. De sfeer was echter opperbest, de soep lekker en het resultaat van ons teamwerk mag gezien worden.

Bedankt aan alle medewerkers !

Tengevolge van de werken die in het afgelopen jaar werden uitgevoerd liggen een paar paden, waaronder het nieuwe ‘stiltepad’, er belabberd bij.

Het is nu eenmaal niet mogelijk om een omelet te bakken zonder schalen te breken. Een herstel van deze paden is geprogrammeerd voor het voorjaar, wanneer de bodem opnieuw opdroogt. Intussen vragen we de wandelaar begrip voor de situatie.

INFO

Begin dit jaar ging een eerste omvormingswerk van start in het kader van een biotoopherstelplan dat deel uitmaakt van het Europees LIFE project. Op een perceel van 1,2 hectare groot moeten alle hakhoutstoven van Amerikaanse eik geliquideerd worden, in totaal 80% van het plaatselijke bomenbestand.

Amerikaanse eik is exotisch en ecologisch minder waard dan de inlandse Zomereik. Hij concurreert door zijn snellere groei de Zomereik weg en zorgt door zijn zure, moeilijk verterende bladeren voor een degeneratie van de kruidlaag. Daarom moet hij verdwijnen.

Foto : Koen Steenhoudt

Natuurpunt en buurtbewoners op dreef in het Raspaillebos

Koen Steenhoudt

054 - 5 8 6 7 5 8 k.steenhoudt@belgacom.net

21

Geen pluim voor het dichtkiepen van de Karlemeersbeekvallei Zijn de mandatarissen van Affligem dommer dan die van de andere gemeenten uit onze Denderstreek? Zijn ze corrupter, nonchalanter misschien of gewoonweg niet geïnteresseerd in de problematiek rond natuur en milieu? Op deze vragen moeten we telkens ontkennend antwoorden. Ze zijn even erudiet, even betrouwbaar en zowel bezorgd voor het welzijn van de inwoners als voor de leefbaarheid van de woonomgeving als overal te lande. Dat lijkt, zo te zien, niet het probleem. En toch slagen de Affligemse bestuurders er telkens weer in om zich om de tuin te laten leiden en wij met hen. Hoe dat gebeurt, moeten we in het midden laten.

Dientengevolge zit de gemeente en haar bevolking opgezadeld met verkeersaders die er niet hadden moeten liggen, met vliegtuigroutes die de inwoners belemmeren om rustig te slapen en andere malversaties die vermeden konden worden.

Overstromingen Neem nu de overstromingsproblematiek waaraan Affligem ten dele en met veel geluk is ontsnapt in deze voorbije supernatte zomer. Tijdens en na de kerststorm van 1999 trad de Bellebeek uitgebreid buiten haar oevers en kregen verscheidene inwoners te kampen met wateroverlast. Geen wonder, ettelijke vierkante kilometers van de uiterwaarden van dit bijriviertje van de Dender zijn opgevuld en dichtgestort voor bebouwing, wegenaanleg en industriegebieden. Diverse studies (1) wezen nochtans op de gevaren van het onbezonnen omspringen met laaggelegen gebieden en de valleien van de zijbeekjes. Toch is men er tot op vandaag in geslaagd om de waarschuwingen van deze studies telkens weer zedig aan de kant te schuiven.

Verkavelingen In het centrum van Essene timmert men aan een verkaveling. Men is er bezig een grote lap grond bouwrijp te maken. Een woonuitbreiding te mid-

22

Willy Beeckman

(1) O.a. A. Van der Beken en H. Vanlishout: Hydrologie van de Bellebeek; V.U.B., Brussel; 1980.

INFO

Afdeling Affligem-Liedekerke

den van het dorpscentrum is een toe te juichen initiatief, ware het niet dat tezelfdertijd de vallei van de naastliggende Karlemeersbeek voor de helft werd dichtgestort. De relatie tussen de uitbreiding van het dorpscentrum en het dichtgooien van de beekvallei ontgaat ons totaal. Zelfs het ongeoefend oog kan hier merken dat de aannemer(s) belast met de uitvoering van de werken, van de gelegenheid misbruik maakte(n) om een volume grondoverschot van elders hier te dumpen. Volgens de heersende mentaliteit gebeurt dat nog steeds bij voorkeur in beekvalleien en op laaggelegen gronden. Hier was nochtans een ideale situatie aanwezig om natuur- en bouwzone te combineren tot een ideaal samenspel.

Het obstakel van vele mandatarissen die dergelijke werken goedkeuren is het uitgesproken reliëf van de Affligemse bodem. Wanneer je beekvalleien dichtgooit, creëer je overstromingen in lagergelegen gebieden, zoveel is zeker, maar het ene gebied is niet direct waarneembaar vanuit het andere en oorzaak en gevolg treden niet tegelijkertijd op en dat vormt veelal het probleem. De gekozenen des volks die het dichtkiepen van de vallei van de Karlemeersbeek hebben goedgekeurd en ook zij die het gedogen, verdienen geen pluim !

In Dendriet nr. 3 van de voorbije jaargang zeggen we dan wel dat overstromingen ideaal zijn voor een groot aantal vogels, maar we zitten toch liever in de woonkamer met de voeten op een droog dan op een met water doordrenkt vasttapijt. De gedupeerden van de kerststorm van 1999 in het zuiden van Affligem zullen dat beamen.

Wim Van Grieken 053 – 77 70 06 vangrieken@debcom.be

nr 1 - januari 2003

Wintercursus spoorzoeken: boeiend !

De winterperiode wordt door velen beschouwd als een redelijk doodse periode, zowel op het vlak van natuur als van natuurbeleving. Er zijn wel uitzonderingen (vogelexcursies naar waterrijke gebieden, knoppenwandelingen, enz.) maar toch….

Leer op dit moment de natuur daarom eens van een geheel andere kant kennen. Ze is niet zo doods als je denkt. Tal van knaagsporen, voetsporen, uitwerpselen, veren en haren, nesten, enz. kunnen van een doodse winterwandeling een rijke ontdekkingstocht maken, die je bijkomende inzichten verschaffen. Massa’s extra informatie liggen her en der verborgen en juist deze winterperiode legt ze soms bloot. Leer mee ontdekken, herkennen en interpreteren. Zo geef je je kennis over de natuur en je band met die natuur een extra impuls. De cursus loopt in samenwerking met de regionale natuurpunt zoogdierenwerkgroep Elio.

Inschrijven doe je door je vooraf te melden bij Ria De Dyn op het nummer 054 - 50 35 65.

Tekening: Pascale Symens

Afdeling Ninove

die als één grote eenheid natuur beschouwd worden. Binnen een aantal jaar is het de bedoeling om voor deze grote eenheid natuur een richtplan op te stellen, specifiek op maat om de natuurwaarden van het gebied te optimaliseren. In deze Venafbakening werden op het allerlaatste moment nog een aantal stukken uit de Dender- en Markvallei uitgeknipt. Dit was een politieke beslissing, want de niet opgenomen gebieden voldoen even goed aan de vooropgestelde criteria als de andere gebieden. Jammer genoeg zullen de gebieden die niet aangeduid zijn ook niet in aanmerking komen voor de financiële instrumenten (mogelijkheid tot omruiling, vergoeding voor waardeverlies, vergoeding voor natuurbeheer,...).

Aangezien een aantal noodzakelijke maatregelen (zoals het verhogen van de watertafel) wel degelijk gevolgen zullen hebben, ook voor de niet-afgebakende stukken, vrezen we dat deze slechte afbakening niet zal leiden tot een maatschappelijke integratie natuur-landbouw, terwijl de voorziene instrumenten juist de bedoeling hebben om tot een beter wederzijds begrip te komen. We eisen daarom dat men de “vergeten stukken” alsnog opneemt in de tweede fase van de VEN-afbakening. Er kwam tegen deze te beperkte afbakening protest van verschillende natuurpuntafdelingen en ook van de Ninoofse milieuraad !

Praktische info: A Theorieles 1: woensdag 22 januari, 19.30 tot

22.30 uur, Buurthuis Pollare.

A Theorieles 2: woensdag 29 januari, 19.30 tot

Eikelmuis

22.30 uur, Buurthuis Pollare.

A Les 3: Praktijkexcursie in de Kwaadbroeken,

Noteer in je agenda !

zaterdag 1 februari om 9.30 uur, parking exzagerij Hokipal, Pollare-dorp te Pollare.

Inschrijvingsprijs: € 10, ter plaatse te betalen.

Lesgever: Stella Van Hofstraten.

Eetfestijn Natuurpunt afdeling Ninove Zaterdag 15 maart 2003 avond Zondag 16 maart 2003 op de middag Plaats: Parochiezaal te NEIGEM !

In het najaar liep het openbaar onderzoek rond de afbakening van de eerste fase van het Vlaams Ecologisch Netwerk. In deze fase werden de gebieden aangeduid waarover er een brede consensus bestaat. Een van de belangrijkste gebieden van onze provincie is de Dender- en Markvallei,

nr 1 - januari 2003

INFO

VEN-afbakening Dendervallei

Kris De Wit 054 - 32 52 65 dewitkris@skynet.be

23

Terugblik op 2002 Uitbreiding reservaten Voor de Wellemeersen kon 5,1694 ha effectief worden aangekocht en volgen 0,6860 ha vijverpercelen in januari 2003. Het verlijden van 1,06 ha hooiland langsheen de E40 wacht nog op enkele geplogenheden, waarna de totaaloppervlakte 75,9603 ha zal belopen en de oppervlakte in beheer ca 81,5 ha.

In de Molenbeekmeersen verhoogde de oppervlakte in eigendom effectief met 0,26 ha waardevol hooiland te Okegem tot 2,2 ha. Voor 1,375 aangeboden ha elzenbroek en graslanden werd begin november nog het principieel akkoord van het Denderleeuws College voor restsubsidiëring afgewacht.

Beheerswerken Naast de klassieke jaarlijkse beheersagenda kregen volgende projecten aandacht: A Weidevogelproject Wellemeersen: op de noor-

delijke, oude vloeiweiden te Erembodegem is stagnerend water belangrijk voor o.a. moerasontwikkeling en pleisterende of broedende steltlopers en eenden. Verlandende poelen en greppels in het zuiden werden uitgebaggerd (drainerende functie) en de meest noordelijke depressie werd nat gehouden (langere perioden open water en plasdrassituaties, conform het erkenningsbesluit).

A Vleermuisproject Wellemeersen: een volledig

geïsoleerde vleermuiskelder werd op 31.8.2002 feestelijk voorgesteld aan 40 belangstellenden.

Via een buitenvoeler wordt vanaf het tochtsas de kelder-binnentemperatuur intussen opgevolgd. In de directe buurt konden alvast 9 dwergvleermuizen en 3 watervleermuizen worden bewonderd.

A Aangekocht nat hooiland Molenbeekmeersen:

gebiedsvreemde aanplantingen dienen wegge-

24

Opmerkelijke gasten Avifauna In 2002 werden zowel Kleine zilverreiger als Hop voor het eerst bewonderd in de Wellemeersen. Op de hierboven besproken vloeiweiden waren Bosruiter, Kemphaan, Wintertaling en Aalscholver nooit ver weg. Krakeend en Kleine plevier brachten er jongen groot. Zomertaling pleisterde er occasioneel. Elders werden o.a. doortrekkende Sprinkhaanrietzanger en Kuifmees opnieuw opgemerkt. Het ijsvogelbestand groeide met zekerheid aan tot 6 koppels, Waterral wellicht tot 5 koppels. De ooievaarspaal kreeg voor het eerst bezoek van een trekkend ooievaarskoppel (hopelijk in hun voorjaarsgeheugen gegrift).

Libellen Met de eerste waarnemingen sinds heugenis van (wellicht trekkende) Plasrombout, Weidebeek-juffer en Bandheidelibel werden de laatste 5 jaar opnieuw 30 soorten geteld: het gewijzigd landschap, de reeds gerealiseerde watersanering en een reeks uitgediepte poelen droegen hiertoe ongetwijfeld bij.

Verenigingswerking Naar aanleiding van de voorgestelde KMO-zone “Erembodegem 4” in LWL, volgens het ontwerp “Stedelijk gebied Aalst”, werd een bezwaarschrift ingediend m.b.t. grondgebied Welle (grote argwaan voor positief voorgestelde compensatieregeling).

Opzegging van GECORO-deelname wordt overwogen. De afdeling kreeg immers enkel een plaatsvervanger toegewezen. Meer details tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering op 17 januari 2003 te Smetlede.

INFO

Afdeling Denderleeuw

zaagd en schuthok en omheiningen verwijderd.

A Vegetatieopnamen: gebeurden in zowel Wellemeersen (Instituut Natuurbehoud rond peilpuntsites) als Molenbeekmeersen (Heylen O. & Ruysseveldt H.). Voor de noodzakelijk automatische verwerking van jarenlang opgestapelde fauna- en floragegevens werd de vereiste nieuwe hardware en ondersteunende software aangeschaft door de afdeling (pionierswerk).

Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be

nr 1 - januari 2003

Afdeling Groot-Haaltert Een ruimere blik op groen: Volckaert Hoevezuivel In februari 1990 startte Volckaert Hoevezuivel van niets met nauwelijks 1 Jersey-koe, 5 melkgeiten en amper een hectare weide.

De eerste weides die verworven werden, lagen volgens het kadaster in de Volckaert.

Oudere boeren gebruikten ook wel eens die benaming, vandaar dus de naamkeuze wat etymologisch natte paardenweiden zou betekenen.

Van bij aanvang was het enerzijds de bedoeling op kleinschalige basis te werken (al was het maar om het graag te blijven doen), anderzijds om in strikt hygiënische omstandigheden ambachtelijke zuivelproducten te maken van rauwe melk zonder toevoegingen, uitsluitend op de boerderij.

Vandaar het uitgebreide gamma: verse geitenkaas (natuur, gekruid, met peper of paprika of in olijfolie), harde geitenkaas, harde koeienkaas (natuur of gekruid), plattekaas van koe of geit, botermelk, boter, yoghurt (natuur of gefruit) en natuurlijk het ijs, welbekend bij de vele wandelaars die deze mooie uithoek in Aaigem aandoen.

Bovendien doet men er heel wat inspanningen om milieuvriendelijk te werken: geen mengmest, geen kuilvoer (dus geen maïs-monocultuur), onbespoten granen, nagenoeg biologische aardappelen, een eigen krachtvoermengsel, enz).

Merkwaardig genoeg is dit bedrijf enkel afhankelijk van zijn klanten: niet van de veevoederindustrie, van een melkerij of de agro-industrie.

In samenwerking met Natuurpunt is een natuurbeheerproject opgestart voor de initieel aangekochte natte weilanden. Door een selectieve begrazing met Schotse Hooglanders wil men een herleving van (zeldzame) fauna en flora bekomen. Als dit bedrijfje de ingeslagen weg blijft bewandelen, zal het een mooi voorbeeld zijn hoe rendabele landbouw, milieubehoud en recreatie hand in hand kunnen gaan.

Geert Moriau

Adres: Volckaert Hoevezuivel Landries 58 – 9420 Aaigem – Tel 053 / 62 81 08.

Openingsuren: A Zaterdag & Zondag: 9.00 – 20.00 A Maandag: 16.00 – 20.00 (zomer) A Woensdag: 14.00 – 20.00 (zomer) 9.00 – 20.00 (winter) A Donderdag: 16.00 – 20.00 (zomer) A Vrijdag: 16.00 – 20.00 (zomer)

INFO

Foto : Stijn De Ryck

Inspelend op de groene omgeving van de Molenbeekvallei en op verzoek van de wandelaars werd in 1998 gestart met een zomerterras met ijs-

coupes, milkshakes, warme chocolade, koffie, …

Vanaf februari 2003 wordt een verwarmde binnenruimte voorzien waar men zich tegoed kan doen aan bovenstaand assortiment, aangevuld met pannenkoeken. De accommodatie wordt aangepast voor een betere ontvangst van groepen.

In mei wordt een kleine speeltuin voorzien.

Zuiver biologisch gecertificeerd kan het bedrijf niet worden o.a. door een gebrek aan akkers, buitenloop van geiten en werkkracht. Door zijn diversiteit aan producten, diersoorten (± 20 Jerseykoeien & -vaarzen, 20 melkgeiten, 20 vleesschapen en een 5-tal Schotse Hooglanders) en activiteiten, is het weliswaar een “kleine” boerderij gebleven, maar alles is ook zeer arbeidsintensief.

nr 1 - januari 2003

Stijn De Ryck

053 - 83 52 37 stijnderyck@busmail.net

25

Afdelingen Aalst, Denderleeuw, Erpe-Mere, Lede-Houtem Reeds een vol jaar bestaat Natuurpunt in zijn huidige vorm. Jij bent als lid van één van onze afdelingen een geëngageerde burger die begaan is met de natuur in de Denderstreek en Vlaanderen in het algemeen.

Om de interne democratie als basisbeginsel van onze vereniging te garanderen houden we jaarlijks een lokale algemene vergadering. Op die manier krijgen alle leden de mogelijkheid om inspraak te hebben en geïnformeerd te worden over het reilen en zeilen van hun afdeling en de plaatselijke werking.

Afgelopen jaar boden wij opnieuw vele activiteiten aan en werkten wij intens mee aan het verzorgen van Dendriet, jouw regionaal tijdschrift. Tijdens de cursussen en bij de studiewerkgroepen kon je terecht om iets bij te leren.

welkom en kunnen er inspraak hebben om op deze manier mee te werken aan de verdere uitbouw van de vereniging.

Agenda: A Welkomstdrink en verwelkoming A Werkingsverslagen 2002 afdelingen en projecten A Samenstelling afdelingsbesturen A Jaarprogramma’s & begrotingen 2003 A Varia Heb je zin om ook actief mee te werken ? Spreek ons aan en wordt medewerker in een bestuur of conservatorteam. Geef een seintje aan Herman Derder.

Aansluitend is er een korte voordracht met dia’s rond het thema Bosuil, de themavogel 2003 voor de Denderstreek. Nadien volgt er een avondwandeling waarop we natuurlijk hopen de Bosuil te horen en misschien te zien…

Deze activiteit begint na de AV, rond 21 uur.

De afdeling Denderleeuw heeft opnieuw puik werk geleverd met het beheer en de verdere uitbouw van het reservaat de Wellemeersen. Ook werd er afgelopen jaar een nieuw project gestart in de Molenbeekmeersen.

Afdeling Erpe-Mere opende feestelijk een nieuw natuurwandelpad en een vogelkijkhut ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van het natuurgebied Honegem.

Te Gijzegem startte afdeling Aalst het project Hogedonk en de afdeling Lede-Houtem onderscheidde zich door het succesvol opstellen van het beheersplan van het Park van Mesen.

Uitnodiging Lokale Algemene Vergadering op 17 januari 2003 Zaal Veerleheem, Smetlededorp, te Smetlede om 19.30 uur

26

INFO

Kom eens langs op de jaarlijkse AV van de vier afdelingen van het ‘Land van Aalst’ op 17 januari 2003. Alle leden van Natuurpunt vzw zijn dus

Herman Derder Guchtstraat 86, 9340 Lede 053 - 80 01 10 herman.derder@pi.be

nr 1 - januari 2003

IJskelders: de diepvriezers van het verleden IJskelders werden vroeger gebruikt om in de zomermaanden voedsel zoals vlees, vis, melk, groenten en andere bederfbare consumptiemiddelen langer te kunnen bewaren.

Deze verlaten kelders zijn nu ideale winterverblijven voor vleermuizen. We willen dan ook alle ijskelders in de regio zo volledig mogelijk in kaart brengen om ze op te volgen of eventueel beter in te richten.

Korte historiek De oudste ijskelder dateert van rond de derde eeuw in het Chinese Turkistan, alhoewel ze reeds volgens de Chinese geschriften meer dan 3000 jaar in gebruik zijn. Pas rond de 17e eeuw zijn ze in onze streek in gebruik geraakt. De rage van ijsjes en sorbets, afkomstig uit Europa heeft ervoor gezorgd dat bijna op alle landgoederen en kastelen een ijskelder werd gebouwd.

Andere bestemming Na de tweede wereldoorlog heeft, door de introductie van de koelkast, de ijskelder aan belangstelling verloren en zijn er vele ijskelders gesloopt of vol puin geworpen. Hoewel ze niet meer

gebruikt werden door de mensen, vonden de vleermuizen ze wel ideaal om als winterverblijfplaats te gebruiken. De vorm en grootte vormen niet direct een criterium, maar de koele stabiele omgevingstemperatuur tussen 2 en 8°C, voldoende isolatie, de rust, geen tocht en een voldoende vochtigheidsgraad (min. 80%) zorgen ervoor dat we regelmatige of zeldzamere soorten als Baardvleermuis, Watervleermuis, Gewone grootoor of Franjestaart kunnen aantreffen.

Wij geven om ons erfgoed In de beginfase van natuurpunt-zoogdierenwerkgroep Elio zijn we vertrokken van slechts twee gekende ijskelders op ons grondgebied. Veel speurwerk in boeken, interviews, terreinwerk heeft er toe geleid dat we reeds jaarlijks een 15-tal ijskelders controleren, verdeeld over het zuidoosten van Oost-Vlaanderen. Vele zijn in enorme slechte toestand, of voldoen niet aan de criteria om ideaal te zijn voor de huisvesting van deze toch sterk bedreigde diergroep. Te Geraardsbergen nam de plaatselijke Natuurpuntafdeling reeds jaren geleden initiatief om de ijskelder bij de SintAdriaansabdij te restaureren. En 20 jaar geleden werd reeds door de toenmalige JNM-Denderland initiatief genomen om de ijskelder te Lede-Poortendries in te richten.

Heb je weet van een ijskelder in je buurt, ook al is hij vervallen of niet meer te bespeuren, geef het ons door.

1980 JNM bij de inrichting van de ijskelder te Lede als vleermuisreservaat

nr 1 - januari 2003

INFO

Archief: Daan StemgĂŠe

Verstoor zeker niet op eigen initiatief ijskelders. Vraag steeds een kenner mee of vraag raad aan de zoogdierenwerkgroep.

Axel Neukermans 054 - 32 45 29 www.natuurpunt.be/elio

27

Bosuilenproject van onze vogelwerkgroep CINEREA overd, en tegenwoordig is hij in zowat alle delen van de regio te vinden.

Aanvulling op atlas project Waarom willen we nu die Bosuil aanpakken ? In de eerste plaats omdat de soort, net als de andere uilensoorten, enigszins uit de boot viel bij het Vlaamse broedvogelatlasproject: uilen vereisen specifieke inventarisatiemethodes, en het standaardprotocol van de atlas liet daar maar weinig ruimte voor. Concreet voor de Denderstreek zijn er wel vermoedens dat de soort het behoorlijk goed doet, maar veel meer weten we eigenlijk niet.

Doel

Foto :

Daan

Met ons project betrachten we meer te weten te komen over aantallen, dichtheden, biotoopkeuze,… Daarnaast is de Bosuil een soort die relatief makkelijk te onderzoeken is met vrijwilligers en waarvoor geen uitgebreide vogelkennis vereist is. Gezien deze lage drempelwaarde hopen we met dit project dan ook heel wat mensen aan te spreken van buiten de werkgroep, en hen kennis te laten maken met vogels én met Cinerea !

Tijd voor nieuwe inventarisaties

Ook voor jou!

Het inventarisatiewerk voor de Vlaamse broedvogelatlas zit er na 3 jaar hard labeur eindelijk op. Dit betekent echter geenszins dat vogelwerkgroep Cinerea vanaf 2003 zal stilzitten: we hebben immers al iets nieuws in het verschiet ! We hebben ons de afgelopen maanden beziggehouden met het opstellen van een standaardinventarisatieprotocol voor de Bosuil (Strix aluco).

Zoals je in de activiteitenkalenders van de verschillende afdelingen kan zien, zijn er op 17 en 18 januari over de hele Denderstreek verspreid verscheidene activiteiten rond de Bosuil en ons project. Een uitgelezen kans om kennis te maken met deze boeiende soort en misschien wel een aanzet om mee te werken aan dit interessante project !

Hopelijk tot dan !

De Bosuil is de grootste en krachtigste van de vier uilensoorten die in Vlaanderen voorkomen als regelmatige broedvogel. De soort gold aanvankelijk als een zeldzame broedvogel, maar sedert de jaren ’70 is er een duidelijke expansie merkbaar, die nog niet helemaal ten einde lijkt. Ook in de Dendervallei heeft de Bosuil zich een vaste stek ver-

28

INFO

In de lift

Wouter Faveyts 054 - 33 91 06 wouterfaveyts@yahoo.com

nr 1 - januari 2003

De Zeggekorfslak: Denderstreek herbergt enkele van de laatste populaties Na toevallige lezing van een knap artikel door Bart Vercoutere in “De Levende Natuur” over het voorkomen van de zeer zeldzame Zeggekorfslak (Vertigo moulinsiana) in België en Nederland, werd aan de WID-medewerkers 2002 reeds spontaan gevraagd naar deze relatief weinig bekende soort uit te kijken met argusogen, gelet op herkende beschreven habitatcondities in de toen door de WID bemonsterde Denderreservaten. Een succesverhaal, zo bleek spoedig.

Waar dit dappere slakje (legt max.1 km af in 100 jaar) zelfs abundant werd aangetroffen in twee sites, in de Wellemeersen, bleek het immers eveneens nog aanwezig en in de Osbroek-sites. De prompt gecontacteerde Bart Vercoutere bleek het beestje eerder eveneens te hebben aangetroffen in de Molenbeekmeersen ! Zonder aan zaligmaking te doen, kan nog worden vermeld dat wegens het voorkomen van deze Europese rodelijstsoort in Nederland ernstig werd overwogen een snelweg om te buigen en dat in Engeland een volledig moerasgebied om dezelfde reden rond Vertigo werd uitgegraven en verplaatst (zonder succes overigens).

De Zeggekorfslak (metapopulatie Dender !) dient volgens Bart en co alvast gezocht op gronden met gepaste grondwaterdynamiek: periodieke overstromingen met nutriëntenaanvoer (of kalkhoudende kwel op mineralenrijke bodem), niet droogvallend in de zomer, grondwater minder dan 50 cm boven maaiveld in het najaar, in Grote zeggen-vegetaties (vooral Oeverzegge), elzenbroekbossen en dottergraslanden (naast zeggen ook kijken op Bosbies en Gele lis). Niettegenstaande winterse vriesperioden de jonge najaarspopulaties decimeren en voorjaarsonderzoek aldus zullen bemoeilijken, worden alle waarnemingen van bijv. Vertigo zeker ingewacht voor opname in het verspreidingsrapport 2003.

Ontpopt u zich meemet de WID ?

De WID (Werkgroep Invertebraten Denderstreek) beleefde een zeer intens eerste werkjaar. Eind oktober 2002 waren de eerste 2 van 5 geplande werkfasen, nl. de continue bemonsteringen van 62 vallen in 3 reservaten (Osbroek, Wellemeersen en Molenbeekmeersen) sinds mei 2002 en de verdeling van tienduizenden specimens over 42 families, volledig voltooid, zoals gepland.

grootte: 2,4 mm

Vanaf november en nog tot eind februari 2003 worden dan ook alle registers opengetrokken voor de fasen 3 en 4 van het jaarlijks gepland onderzoek: deels op individuele basis (externen voor o.a. spinnen en slakken) en deels tijdens wekelijkse groepsessies (donderdags van 20 tot 23 uur in zaaltje achter taverne Amadeus te Welle) worden de juweeltjes onder de bino’s vergeleken met de aanwezige determinatiesleutels en nuttige naslagwerken en worden alle records systematisch opgetekend in een eenvoudig excel-basisfiche.

Dankzij Natuurpunt Studie kon de WID 5 eigen bino’s aanschaffen tegen haalbare prijzen.

Tezelfdertijd werken enkele naarstige bijen verder aan de structuur van een gloednieuwe, eigen WIDdatabank, met compatibele vensters voor het linken ervan aan reeds bestaande, toegankelijke gegevensbanken met relationele biotoop-parameters (en NIEUWW) én voor de realisatie van vlotte karteringen op zowel reservaat- als gewestniveau. Bedoeling is immers dat in fase 4

nr 1 - januari 2003

29

De slakkenbemonstering loopt af in 2003, waarna een wetenschappelijk rapport volgt. Daarom worden alle Denderafdelingen door de WID verzocht thans alle beekdalen en valleigronden in hun werkgebieden af te speuren. Contacteer ons en wij sturen een stafkaartje op. Nu of nooit, beste Natuurpunters !

Vertigo moulinsiana. Werkelijke, volwassen

habitatspecifieke kenmerken voor kraamkamers van bijvoorbeeld rodelijst-soorten kunnen worden gezocht en dat in werkfase 5 eventueel een aantal landschapscomponenten en verwachtingspatronen kunnen worden aangeduid, op verzoek van de samenwerkende lokale conservators.

Uiteenzetting over de werking van het “Ecosysteem Dender” door Bart Vercoutere A Plaats: natuureducatief centrum “De Helix”

te Grimminge.

INFO

AAfspraak: donderdag 16 januari 2003

Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be

om 20 uur In de marge zal met bino’s en TV-scherm eveneens, ter kennismaking, gefocust worden op enkele zeldzamere slakkenspecies (dringende WID-oproep tot medewerking aan inventarisatie in 2003).

JNM in Geraardsbergen !

In en rond Geraardsbergen staan we met een hele ploeg kersverse begeleiders (die trouwens recent een animatorencursus volgden of dit in de nabije toekomst zullen doen) klaar om voor 8tot 12-jarigen activiteiten te organiseren. En ook voor jongeren boven de 12 willen we het aantal activiteiten in het Geraardsbergse opdrijven.

Voor degenen die JNM nog niet kennen, een kort woordje uitleg: JNM is een vereniging voor jongeren tussen 8 en 25 met interesse voor natuur en milieu. Iedereen die niet vies is van ‘vieze beestjes’ zoals kevers, sprinkhanen en libellen, is uitgenodigd met ons op verkenning te gaan in de natuur. Of voel je er misschien meer voor om een muis over je arm te laten lopen, met je neus in de planten te zitten, kikkers te vangen of naar vogels te speuren... ?

Dan ben je bij de JNM op je plaats. Ook jongeren die wat voor het milieu willen doen zullen bij ons hun gading vinden: milieuproblemen bestuderen, bespreken en er actie rond ondernemen, het kan allemaal.

Noteer de volgende data alvast in je agenda: Eerste afspraak op 18 januari om 16 uur aan de Helix, Hoogvorst 2 te Grimminge. Ouders zijn natuurlijk ook van harte uitgenodigd om op deze activiteit met Natuurpunt mee te gaan. We zijn terug omstreeks 19.30 uur. Deelname voor kinderen tot 12 jaar is gratis, voor de anderen wordt € 1,5 deelname in de kosten (verrassing !) gevraagd. Graag vooraf een seintje (Koen Steenhoudt, 054-586758).

Op 23 februari knutselen we nestkastjes in elkaar en op 23 maart gaan we op stap met de huifkar.

Voor meer informatie over JNM-Denderstreek kan je terecht op http://www.jnm.be/denderstreek, mailen naar denderstreek@jnm.be of bellen naar Evelien Bouquet: 054/41 47 10. Je kan dan meteen ook een nummertje van ons tijdschriftje (gras)Piepertje (voor piepers) of De Puit (voor JNMers) aanvragen.

In januari starten we voor de Piepers (8- tot en met 12-jarigen) met maandelijkse activiteiten.

30

nr 1 - januari 2003

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maatschappelijke visie. Onze activiteiten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.

AFDELINGEN Aalst Daan Stemgée - 053 - 77 41 41

daan.stemgee@belgacom.net

Affligem- Liedekerke Kern Affligem Wim Van Grieken - 053 - 77 70 06 vangrieken@debcom.be

Kern Liedekerke Jacqueline Arickx 053 - 67 13 45 masy@advalvas.be

Denderleeuw Bruno De Bruyn - 053 - 67 07 85

bruno.de.bruyn@kindengezin.be

Dendermonding Stefaan Thibau - 052 - 42 69 72

stefaan.thibau@skynet.be

Erpe-M Mere Peter D’Hondt - 053 - 80 72 57 peter@honegem.be

Geraardsbergen Koen Steenhoudt - 054 - 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net

Groot-H Haaltert Stijn De Ryck 053 - 83 52 37

stijnderyck@busmail.net

Lede-H Houtem Herman Derder - 053 - 80 01 10 herman.derder@pi.be

Ninove Wouter Mertens - 054 - 32 51 71

wouter.mertens@lin.vlaanderen.be

WERKGROEPEN Werkgroep Invertebraten Eric De Tré - 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Vogelwerkgroep Cinerea Joost Mertens

053 - 66 06 34 - j.mertens@vmm.be

Plantenwerkgroep Peter Tolleneer - 053-79 03 60 pwg.denderstreek@belgacom.net

Zoogdierenwerkgroep Elio Axel Neukermans - 054 - 32 45 29

elio@pandora.be

DERDEN JNM Aaike De Wever - 0486 - 28 05 93 Natuurpunt Vlaanderen 015-29 72 20 Natuurpunt Educatie 014 - 47 29 50

nr 1 - januari 2003

RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN Giften Reservatenfonds: rekeningnummer: 293-0212075-88 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer.

Giften vanaf € 30 zijn fiscaal aftrekbaar.

Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 - 58 08 38 johnny.cornelis@agr.kuleuven.ac.be

Brede schorren en Konkelschor te Berlare 6616 Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 Den Dotter/ Blauwbos te Haaltert/ Aaigem/ Mere 6149 Walter Loy - 053 - 83 89 64 walter.loy@pi.be

Gerstjens te Aalst zie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek Groot Neygemveld te Neigem 6100 Franky Van Vaerenbergh 054 - 32 28 54

't Groot Schoor te Grembergen 6603 Tarcy Verstraeten 052 - 21 11 11 Heidemeersen te Berlare 6644 Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 Hogedonk te Gijzegem/ Mespelare - 6243 Daan Stemgée 053 - 77 41 41 hogedonk@belgacom.net Honegem te Erpe-M Mere/ Aalst/ Lede - 6123 Wim D’Haeseleer - 0495 - 87 50 50 info@honegem.be - www.honegem.be

‘t Hoeksken te Herdersem 6196 Wouter Van De Walle - 053-21 60 31 Keelman te Denderhoutem 6178 Axel Neukermans - 054 - 32 45 29 Elio@pandora.be Kravaalbos te Meldert 6071 François Van den Bergh 052 - 35 64 29

Lieferingemeers te Lieferinge 6098 Koen Cochez - 09 - 233 92 38

koen.cochez@vlaanderen.be

Moenebroek te Geraardsbergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 054- 41 87 09 carlos.dhaeseleer@natuurpunt.be

Molenbeekmeersen te Denderleeuw/ Okegem 6646 Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be Osbroek te Aalst zie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke 9972 Jan Barbé 053 - 66 60 03

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en vier studiewerkgroepen in de Denderstreek. Deze afdelingen en werkgroepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwerken. Je kan voor meer inlichtingen steeds terecht bij de contactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie.

Deadline volgende Dendriet: 31 januari 2003.

marcusmichiels@yahoo.com

Phenixberg te Okegem 6618 Wouter Mertens 054 - 32 51 71 wouter.mertens@lin.vlaanderen.be

Park van Mesen te Lede Herman Derder 053 - 80 01 10 herman.derder@pi.be Raspaillebos te Grimminge 6164 Koen Steenhoudt 054 - 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/ Lessines - 6058 Godfried Merlevede 068 - 33 51 06 g.merlevede@tiscali.be Sint-O Onolfspolder te Appels / Dendermonde - 6623 Peter De Pinnewaert - 052-22 07 42 pinnie@freegates.be

Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053-67.11.91 marcusmichiels@yahoo.com

Venebroeken te Ninove 6099 Geert Rohaert - 054 - 32 82 18 Wachtbekken 6 in Sint-G Gillis / Dendermonde Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 Walputbeek / Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Meert Isabelle 054 - 33 36 65 lunami@hotmail.com Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612 Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be home.tiscalinet.be/wellemeersen Werkgroep Bomen-P ParkOsbroek / Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer 053 - 79 03 60 wbpo.aalst@belgacom.net

Dendriet ontvange n : Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreekafdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van € 7,50 op rekeningnummer 3930491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, middenkatern afdeling...”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAAD

Wouter Mertens - hoofdredacteur Daan Stemgée - redactiesecretaris Stijn De Ryck - publicatiecontroller Wilfried Veldeman - ontwerp & opmaak Marc Symoens - corrector Koen Steenhoudt adressen en verzending Peter D’Hondt - denderkalender Willy Beeckman, Bruno De Bruyn, Dirk De Mesel, Herman Derder, Eric De Tré, Joost Mertens, Peter Tolleneer Werkten ook mee aan dit nr : Hugo Willocx, Pieter Breynaert, Wouter Faveyts, Geert Moriau, Axel Neukermans, Stefaan Thibau

DRUK Drukkerij Druk in de Weer, Gent Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen

31

Natuurcursussen in jouw regio

Spoorzoeken, Paddestoelen of Vogelgeluiden Schrijf je nu reeds in !

INHOUD 3

Groen shoppen in de Denderstreek

6

EcoTeams

8

Met nuttige adressen!

Verander je gedrag samen met buren en vrienden

Natuurgebied in de kijker

Een voorbeeld van professionele aanpak door vrijwillige medewerkers: de Wellemeersen

12

Ooievaars

14

Natuurpuntjes

17

Denderkalender

20

Afdelingsnieuws

27

Vleermuiskelders

28

De Bosuil

29

Een invasie in de regio De meest gelezen rubriek Plan je eerste kwartaal van 2003 Onze Denderstreekwerking in een notedop Eén van de zorgenkinderen in zoogdierwerkgroep Elio Een project van vogelwerkgroep Cinerea

De Zeggekorfslak

Onbekend maar goud waard volgens de invertebratenwerk-

groep WID

30

JNM

Nog een betere jeugdwerking in 2003

Dendriet is een uitgave van Natuurpunt Denderstreek en bestemd voor alle leden van de Natuurpuntafdelingen Aalst, Affligem-Liedekerke, Denderleeuw, Dendermonding, ErpeMere, Geraardsbergen, GrootHaaltert, Lede-Houtem en Ninove.

Redactieadres: Dendriet, Onegem 74, 9300 Aalst E-m mail: dendriet@belgacom.net Website: www.natuurpunt.be/denderstreek Verantwoordelijke uitgever: Wouter Mertens, Pamelstraat 119 9400 Ninove Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Heldergemstraat 161 9450 Heldergem Retouradres: Koen Steenhoudt Waterschaapstraat 30 1570 Galmaarden Foto’s voorpagina: Bruno De Bruyn (2x), Hugo Willocx, Daan Stemgée

VERNIEUW JE LIDMAATSCHAP ! OF MAAK GEBRUIK VAN DOMICILIËRING Gezinslidmaatschap: € 17,50 op rekening 230-0044233-21 Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor € 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels) Voor € 32,00 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet (vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)