dendriet 2003 nr 2 jaargang 2

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

Zondvloed aan de Dender

Open natuurdagen 18 mei

Mee naar Moenebroek

‘n Leuke hokjesmentaliteit

Driemaandelijks tijdschrift - april-mei-juni 2003 Jaargang 2 - nummer 2

Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

Retouradres: Koen Steenhoudt Waterschaapstraat 30 1570 Galmaarden

natuurpunt

Denderstreek

Ten geleide We hebben het met de jaarwisseling nog eens mogen meemaken. Water…water en nog eens water. “Trop is teveel” zouden ze in andere regio’s zeggen. Maar in onze regio is men er aan gewend geraakt dat dergelijke voorvallen voor veel, maar kortstondig politiek geblaat zorgen, maar slechts voor weinig wol. Veel gekakel, maar geen eieren. Zo ook nu ?

Moenebroek (tussen Schendelbeke en Ophasselt).

Reeds 65 ha in beheer en nog steeds in volle dynamiek. Dit met een bocagelandschap omzoomd waterrijk gebied is een aanrader voor iedereen die even de drukte wil ontlopen om tot rust te komen. Het zeer gevarieerde beheer van het gebied zal elke natuurliefhebber wel weten te bekoren. Zeldzame natuurpareltjes krijgen er weer kansen…

In deze Dendriet gaan we in het hoofdartikel daarom even dieper in op het steeds weerkerend fenomeen van de overstromingen. Wat zijn de echte oorzaken en wat de remedies ? Stilletjes aan beginnen we toch te merken dat velen ons eisenbundel terzake nog niet zo gek, ja zelfs realistisch constructief vinden. Einde maart hebben we als beweging alvast deelgenomen aan de belangrijke interviews die moeten leiden tot een sectorale analyse voor het hele Denderbekken. Het Denderbekken is daarmee tweede (na het Netebekken) in de rij om deze methodiek toe te passen. De andere volgen later. Het Denderbekken wordt dus blijkbaar nog steeds politiek prioritair beschouwd. Goed zo. We volgen het op de voet. Want op tal van plaatsen moeten we jammer genoeg nog steeds mistoestanden aankaarten. Als voorbeeld lichten we in deze Dendriet de problematiek van de stationsomgeving van Liedekerke toe.

Deze natuurpareltjes trachten we met onze werkgroepen uiteraard zo goed mogelijk in kaart te brengen. Je kan immers enkel maar beschermen wat je kent en weet. Gebeurt dit misschien soms niet wat te fanatiek ? Misschien, maar zeker steeds met de nodige zelfrelativering. Getuige hiervan is de wijze hoe de mensen van onze plantenwerkgroep Allium zich voorstellen. Wie zei er ook alweer dat je pas ernstig kan zijn als je voldoende humor bezit ?

Ga met hen mee op stap en geniet ervan !

In ons eigen natuurgebiedenbeleid neemt water een belangrijke plaats in. Op 2 februari nog zetten we naar aanleiding van de wereldwetlanddag onze waterrijke gebieden in de kijker. Onder het moto: geen wetlands = geen water. Water is voor ons geen vijand, maar een vriend. Wij zijn steeds pleitbezorger geweest van een grotere retentie van water in onze natuurgebieden. Wij geven in ons natuurgebiedenbeheer al jaren het voorbeeld van hoe een modern ecologisch valleibeheer er zou moeten uitzien. Sla er de vorige Dendrieten op na: de waterrijke natuurgebieden vormen het overgrote deel van ons regionaal reservatenpatrimonium.

De redactie

Om volop te genieten nodigen we je ook persoonlijk van harte uit op onze open natuurdagen van 18 mei. In de voormiddag ga je stemmen en in de namiddag zorgen wij voor een fantastisch aanbod aan mei-kriebel-ervaringen. De natuur barst op dat moment open van energie. Blijf dus niet in je luie zetel zitten. Ook in jouw gemeente roert er wat !

In deze traditie stellen we je in Dendriet alweer een klepper van een natuurgebied voor:

2

nr 2 - april 2003

Zondvloed aan de Dender Wateroverlast in de stationsbuurt van Liedekerke Dat de stationsbuurt in Liedekerke bij hevige en langdurige regenval weer eens zou overstromen, was voorspelbaar.

Het gebied ligt immers aan de samenvloeiing van Bellebeek en Dender en dus ook in hun winterbedding.

Door dit overstromingsgebied lopen 2 spoorwegen met verhoogde bedding die het overlopende water van de Bellebeek als het ware gevangen houden.

Verder heeft men op de smalle strook waarbij Liedekerke aan de Dender grenst een industrieterrein gebouwd, een parking aan de overkant van het station, en het waterzuiveringsstation van Aquafin. Ruimte die vroeger ‘s winters moeiteloos door Dender en Bellebeek kon en mocht bevloeid worden. Ten slotte heeft men nog een rotonde gebouwd met de N208 en de ring (Affligemse straat) rond Liedekerke. Kortom, wat van nature overstroombaar is, is nu volgebouwd. Er blijven enkel de Valier (reservaat want moeras, dus natuurgebied) in drie delen versneden door ring, spoorweg en N208, en de Bellebeekvallei over om het water op te vangen, wat natuurlijk onvoldoende is. Zo komt het ook dat de buurt van de Stationsstraat, die vroeger net buiten het van nature overstroombare gebied lag, onlangs ook met een halve meter water te kampen had, alsook de huizen langs de Affligemse straat.

Wat is men nu van plan ?

Op de voorlopige parking aan de Valier, midden in dit overstromingsgebied, wil men een

nr 2 - april 2003

nieuw station bouwen, met volledige infrastructuur. De herinrichting van de stationsbuurt zou twee nieuwe rotondes, een stationsplein met parking en busstopplaatsen omvatten, aangevuld met een nieuwe verbindingsweg tussen de aan te leggen rotondes.

De nieuwe weg dwarst het natuurgebied en de spoorweg ter hoogte van de voetgangerstunnel.

Welke tactieken werden hiervoor gebruikt ?

Na de verwerping in 2000 door de regering van het voorstel om hiertoe de bestemming op het Gewestplan te herzien, en hiervoor 1,2 ha natuurgebied om te vormen in gebied voor gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen (dus voor de bouw van een nieuw station), ging men het in de gemeente over een andere boeg gooien: Het gemeentebestuur richtte een “werkgroep stationsomgeving” op waarin vertegenwoordigers van de NMBS, het Vlaamse Gewest (voor de heraanleg van de N207), de Lijn en de Provincie Vlaams-Brabant zitting hebben. Ondanks de uitdrukkelijke vraag van de MiNaraad, werd deze laatste niet bij de besprekingen betrokken. Na ontwerpplannen gemaakt te hebben voor verschillende mogelijke locaties van het station, viel de keuze op een ligging die vanuit ecologisch standpunt

het minst gunstige scenario is voor de natuur.

Elke andere locatie is uiteindelijk ook nadelig wat overstromingen betreft, tenzij de ligging van het huidige station, “hoog en droog” (maar dat in de loop van de avond van 3 januari 2003 toch gesloten werd omdat het onbereikbaar was volledig omringd door water).

Verder heeft de gemeente een milieueffectenrapport (MER) besteld dat de door haar gemaakte keuze dient te bestuderen. Dus, een beetje de omgekeerde wereld, doordat de gemeente haar keuze gemaakt heeft zonder voldoende alle mogelijke effecten in kaart te hebben gebracht.

Anderzijds steunt de gemeente een GNOP-project in de Valier met het oog op het financieren van eenmalige inrichtingswerken.

Voorts heeft de gemeente beslist om ditmaal niet opnieuw een gewestplanwijziging aan te vragen, met het risico dat het weer geweigerd zou worden. Men zou het nu proberen met een BPA, waarin men dan wel kan afwijken van het Gewestplan, op voorwaarde dat de gemeente zich ertoe verbindt een Gemeentelijk structuurplan op te stellen. Weer eens de omgekeerde werkwijze. Men kan pas plannen tekenen voor de herinrichting van de stationsomgeving nadat de administratie dit

3

De

nd er

N

NOG: nog niet overstroomd maar wel van nature overstroombaar

Belle

beek

*

ne

gij

Bo

Valier

t ch

gra

*

ROG: recent overstroomd gebied buiten de van nature overstroombare gebieden NOG + ROG: recent overstroomd van nature overstroombaar gebied

Voorgestelde locatie van het geplande nieuwe station van Liedekerke met omgevingswerken.

Bron: Afbakening overstromingsgebieden: thema NOGROG. Bekken van de Dender. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (AMINAL), 2001.

structuurplan heeft goedgekeurd. Volgens deze procedure zou men erin slagen om een natuurgebied om te buigen naar

een andere bestemming. Een pure kunstgreep om per se een station te kunnen bouwen op een plek die volgens de NMBS geen

overstromingsgebied is (zie foto).

Daarenboven is de Valier opgenomen in het voorstel van afbakening van het VEN eerste fase.

Indien de Vlaamse regering na het openbaar onderzoek het voorstel van afbakening ongewijzigd goedkeurt, kan het Gemeentelijk structuurplan hier niet van afwijken. Zo’n structuurplan is ondergeschikt aan het bindende deel (de VEN-afbakening) van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen.

Marc Symoens

Jacqueline Arickx

4

Het station van Liedekerke was enige tijd ontoegankelijk.

nr 2 - april 2003

Voorjaarsoverstromingen 2003 De figuurlijke druppel die de emmer… ?

We kennen intussen het scenario: jarenlang worden vergunningen voor bouwsels en verkavelingen in overstromingsgebieden toegestaan. Als men ineens zoals dit voorjaar geconfronteerd wordt met de wetten van de natuur, schiet men kortstondig wakker om nadien weer verbazend vlug in te dommelen en opnieuw te gedogen.

Of zou het deze keer anders zijn ? We hebben enige hoop. Werd door sommigen nog meer onzin uitgekraamd dan ooit tevoren, toch werden door een aantal politici eindelijk ook zinvolle voorstellen gelanceerd. Wij maken een korte terugblik met analyse.

De feiten eerst De emoties omtrent de oorzaken en gevolgen van de recente voorjaarsoverstromingen in de Dendervallei laaiden hoger op dan ooit. Bij aanvang van dergelijke discussies houden wij er daarom heel sterk aan om te vertrekken vanuit een aantal feiten. De administratie Waterwegen en Zeewezen (AWZ) zegt dat de waterstanden die in de Dendervallei gemeten werden, slechts een keer om de 45 jaar voorkomen. Ook het KMI mag dan al cijfermatig aantonen dat de regenval van de voorbije jaarwisseling uitzonderlijk qua volume was, als we zien dat er ook de voorbije jaren in toenemende mate overstromingen zijn, moeten we deze toestand niet beschouwen als uitzondering, maar als een terugkerend gegeven.

“De Dender heeft eigenlijk enkele karakteristieken die sterk vergelijkbaar zijn met een bergrivier”. Dit wil zeggen dat de Dender (indien de sluizen er niet zouden zijn) in de zomer een onbeduidend waterloopje zou zijn dat men kan doorwaden, maar in de winterperiode en na regenbuien kan aanzwellen tot een kolkende rivier. Deze winterse toestand ging, vóór de “urbanisatie”-ingrepen van de mens, steeds gepaard met het

innemen van de dalbodem van de rivier. Dit is de meest recente alluviale vlakte. Omdat de rivier hier regelmatig ’s winters de ruimte innam noemen we dit de winterbedding van de rivier.

Worden winterbeddingen erkend ?

De in 2000 overstroomde gebieden werden cijfermatig als volgt vastgelegd (opgelet: dit zijn uiteraard maar vaststellingen tijdens één overstroming; elke overstroming heeft uiteraard zijn eigen specificiteit): A 78,81% van het Denderbekken is geen winterbedding en was ook niet overstroomd.

A 1,3% van het Denderbekken is ook geen winterbedding, maar was wél overstroomd.

A 15,28% van het Denderbekken is wel winterbedding, maar overstroomde om één of andere reden niet.

Het is ook zo dat overstromingen een eeuwenoud natuurlijk fenomeen zijn in de winterbedding van de Dender. Velen fronsen de wenkbrauwen bij volgend gezegde, maar het is wel juist.

nr 2 - april 2003

Wim D’ Haeseleer

Dender, een bergrivier ?

Overstroming van de Dorebeek te Hofstade.

5

A 3,61% van het Denderbekken is ook winterbedding en overstroomde wel.

Het is dus duidelijk dat meestal een groot deel van de natuurlijke capaciteit van de winterbedding door de rivier niet wordt benut.

Aanzienlijke delen van de winterbedding werden ingepalmd door industrie (industrieterrein Ninove, Liedekerke, Wijngaardveld te Aalst, enz) door bewoning, door recreatie (vb provinciaal domein de Gavers) en door tal van Aquafin-waterzuiveringsinstallaties. Nog steeds worden nieuwbouw en ophogingen vergund of wordt op illegale ophogingen niet gereageerd.

Overstromingen buiten de winterbedding ?

Goed, zal je zeggen we moeten de winterbeddingen optimaal behouden en herstellen. Maar hoe verklaar je dan dat er een deel overstromingen (1,3% van het Denderbekken) zich situeren in traditioneel nietoverstromingsgebieden ? Het antwoord is zeer logisch. Als men de natuurlijke plaats van het water niet respecteert, eist het water op een andere plaats ruimte op. Het is als mens redelijk ijdel om te denken dat we de dingen beter kunnen plannen dan de natuur. Laat ons dus dringend ophouden met afvalwater samen met regenwater in immens grote collectoren over grote afstanden te transporteren, alles vol te betonneren, rivieren te gaan rechttrekken, KLE ‘s (kleine landschapselementen) en grachten tussen de percelen weg te halen, graslanden te scheuren en tot op de laatste vierkante meter te gaan berekenen waar water mag overstromen in gecontroleerde wachtbekkens en waar niet.

6

Aquafin oorzaak of zondebok ?

De reactie van Aquafin met betrekking tot de kritieken die ze naar aanleiding van de recente overstromingen kregen, zijn dan ook om met de pet op te huilen. Wij zijn de eersten om te zeggen – ook al zijn we het grondig oneens met hun megawaterzuiveringsconcept – dat het intellectueel oneerlijk zou zijn om de volledige fout van de overstromingen aan hen toe te schrijven. Toch zijn er op een aantal plaatsen duidelijke verbanden te leggen. Het is dan ook nogal raar om in de pers te zeggen: “Bekijk dan ook eens hoeveel verharde oppervlakten er ten opzichte van vroeger bijgekomen zijn. En wij, Aquafin, kunnen het niet helpen dat het nu om de twee maanden hevig regent”. Is het niet juist de taak van Aquafin om infrastructuren aan te leggen die rekening houden met onze typische Vlaamse situatie en weersgesteldheid ? Nergens anders heeft men zoveel verharde oppervlakken en gemengde rioleringsstelsels.

Hermeandering een noodzaak !

Een belangrijke maatregel die de Dendervallei enorm kan ontlasten is het herstel van de natuurlijke oude meandering van de zijbeken van de Dender, van de Dender zelf en van zijn belangrijkste zijbeek, de Mark. De vele rechttrekkingen of kanaliseringen van onze waterlopen zijn wellicht medeoorzaak dat gebieden die zelden overstroomden nu wel onderlopen. Door rechttrekking word het water immers veel sneller afgevoerd naar verder gelegen zones.

Typevoorbeeld is hier de jam-

merlijke rechttrekking van de Mark in de jaren 70. Momenteel lopen er aan diverse universiteiten studies die een herstel van deze kapitale flater onderzoeken. Voor ons reservaat Moenebroek dat in deze Dendriet besproken wordt zijn we al jaren vragende partij om een natter gebied te creëren.

Verkennende studies werden ook hier uitgevoerd. Wij hopen sterk op een versnelde impuls vanuit het beleid.

Wachtbekkens de wonderoplossing ?

De hermeandering, onder meer van de Mark, zal volgens ons veel meer “zoden aan de dijk” brengen dan de aanleg van wachtbekkens. Dit zijn immers slechts tijdelijke oplossingen en dijkverhogingen zijn slechts zeer lokale oplossingen met ongewenste effecten (overstromingen) verderop. Ervaring in vergelijkbare streken heeft aangetoond dat dergelijke wachtbekkens niets anders zijn dan een enorme slibvang. De wachtbekkens vangen in tegenstelling tot de natuurlijke overstromingsgebieden enorme hoeveelheden modderwater op.

Na een paar jaar zijn ze dichtgeslibd, functioneren ze niet meer en weet men met het slib geen weg. Bovendien gaan selectief aangelegde wachtbekkens ten koste van de natuurwaarden.

Ruimte voor water: de beste verzekering tegen wateroverlast Wij zien dan ook veel meer heil in het maximale herstel van de relatie rivier-winterbeddingnatuur voor de gehele Dendervallei, gekoppeld aan een gemeentelijk erosiebestrijdingsplan, zodat de slibaanvoer naar

nr 2 - april 2003

de beken en rivieren wordt gereduceerd. Momenteel hebben vele gemeenten nog steeds niet zo’n plan. Op andere plaatsen is het ruimschoots onvoldoende en te vrijblijvend ingevuld.

Natuurpunt is alvast bereid om op een constructieve wijze mee te zoeken naar een oplossing voor de wateroverlast. Duurzame oplossingen liggen immers in het verlengde van onze doelstellingen: het behoud en het maximale herstel van natuurlijke overstromingsgebieden.

Oplossen of dweilen met de kraan open ?

Het moet duidelijk zijn dat we niet gediend zijn met ophogingen van dijken, het aanleggen van wachtbekkens, het stroomafwaarts doorsturen van problemen of het op eigen houtje handelen onder het motto “eigen burgers droog”.

Wij stellen alvast een aantal maatregelen voor: A Aanduiding van alle overstromingsgevoelige gebieden in de Denderregio in het kader van de aanvullende premie voor verplichte verzekering van stormen rampschade.

A Anders ruimtelijk denken.

Opstarten van procedures om bepaalde woon-, landbouw- en industriegebieden in deze overstromingsgevoelige gebieden een nieuwe bestemming te geven: natuur, bos of valleigebied. (oa Voorste deel Rietstraat Appelterre, Majoor van Lierdelaan te Overboelare, de weiden en bosjes rond de Gavers die op het gewestplan ingekleurd staan als één grote blok recreatiegebied,…). Men moet de plannen onmiddellijk stoppen op plaatsen waar men

nr 2 - april 2003

nog de omgekeerde beweging wil realiseren. (Bijvoorbeeld buurt station Liedekerke, zie apart artikel).

A Reeds rekening houden met deze nieuwe visie in alle opgestarte BPA’s en gemeentelijke structuurplannen. Deze plannen in functie hiervan herbekijken. Het alsnog opnemen van een aantal natuurlijke overstromingsgebieden in het VEN tweede fase. Zo zijn bijvoorbeeld de Grote Meersen te Okegem – een typisch overstromingsgebied met grote natuurwaarden – bij Minister Van Mechelen nog steeds niet opgenomen in de lijst van Ruimtelijke Uitvoeringsplannen (RUP’s) die moet bijdragen tot de totstandkoming van het VEN tweede fase.

A Tijdelijk maar degelijk beschermen van een aantal woningen door dijkjes etc en tegelijk een uitdoofscenario uitwerken waarbij de overheid te koop aangeboden woningen opkoopt of waarbij er onteigend wordt op vrijwillige basis. We stellen vast dat de overheid in het zeer recent goedgekeurde Decreet Integraal Waterbeheer deze eis van de milieubeweging heeft meegenomen.

A Het onmiddellijk schrappen in de investeringsprogramma’s van Aquafin van alle dure collectoren. Hier investeert men enkel in transport van water ipv in waterzuivering. Voorts dient er verder werk gemaakt te worden van het afkoppelen van regenwater van onze rioleringssystemen.

A Opstellen van een ruimte-voorwaterplan voor ruim 120 ha regelmatig overstromend terrein in het provinciaal Domein de Gavers, waar de voor overstroming te vrijwaren oppervlakte tot een minimum moet beperkt worden. Het water dat

daar niet kan staan, komt immers ongevraagd elders terecht.

A Opstellen van niet vrijblijvende gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen met een minimumpakket aan efficiënte maatregelen. Een deel van de oorzaken van overstromingen is immers te zoeken in de landbouwsector en een dergelijk plan kan hierop anticiperen. Te Geraardsbergen keurde men eind 2002 reeds een dergelijk plan goed. Daadwerkelijke uitvoering is een noodzaak.

A Stopzetten van het onnodig ruimen en rechttrekken van onze waterlopen op vele plaatsen. De beekvalleien moeten op vele plaatsen waar het nog kan het water minder snel afvoeren naar de rivier. Een herstelbeleid terzake voeren.

A Het herbekijken van alle lopende BPA’s binnen de winterbedding van de Dender en zijn zijbeken in functie van deze problematiek.

Langzaam haasten Intussen maalt de administratieve (water)molen traag, maar in de goede richting.

Medio februari werd uiteindelijk na jaren het decreet integraal waterbeheer goedgekeurd.

Jammer dat het daarvoor eerst moet overstromen. Einde maart werden een aantal vertegenwoordigers van Natuurpunt Denderstreek gevraagd voor een diepgaand interview als start voor een sectorale analyse. Op basis van deze analyse zal een integraal plan opgesteld worden voor het gehele Denderbekken.

Wouter Mertens, Jacqueline Arickx en Lode De Beck

7

Natuurgebied in de kijker:

Roffelende spechten kondigen op een nog amper levende populier het voorjaar aan. Aan de voet ervan bloeit de prachtschubwortel. Hommels zijn zeker welkom. Enkele oranjetipjes zijn ijverig op zoek naar pinksterbloemen om hun oranjekleurige eitjes tussen de zachtlila bloempjes af te zetten. Bontgekleurde vlinders fladderen op warme zomerdagen met tientallen boven de paarse velden watermunt. Op een mistige herfstdag spant een kruisspin haar web om een laatste vlieg te verschalken. In de winter tovert rijm elzenpropjes om tot ongelooflijk mooie kunstwerkjes terwijl een buizerd miauwend over het bos zweeft.

Altijd is er wel iets te beleven in Moenebroek, de rust die het gebied uitstraalt is maar schijn.

Een natuurgebied om te verkennen

Prachtschubwortel

dieren kunnen bestuderen. Dit gebied is er ook voor jou, om samen met je familie of vrienden te genieten van wat de natuur ons te bieden heeft. Je kan nu alvast mee op verkenning, pak je verrekijker, trek je laarzen aan en we kunnen vertrekken.

Eric Cosyns

Carlos D’ Haeseleer

Sinds 1991 is Natuurpunt enthousiast bezig met de uitbouw van het natuurreservaat

Moenebroek. Door een gericht aankoopbeleid wil Natuurpunt de natuur in deze vallei volop kansen geven. Dit natuurgebied is geen afgesloten gebied, waar enkel specialisten planten en

Koen Steenhoudt

Moenebroek

8

De kern van het reservaat bestaat uit het moerasbos.

Omgewaaide bomen geven het bos een bijna natuurlijk uitzicht.

Watermunt, een ideale nectarplant voor insecten.

nr 2 - april 2003

Praktisch Vertrekpunt: kruispunt Moenebroekstraat-Moorhofstraat in Schendelbeke. Er is voldoende parkeerplaats aan het infobord. Het treinstation van Schendelbeke is een 2 km verder, aan dezelfde Moenebroekstraat.

Topografische kaart: 1/20.000 30/7-8 Wandelingen: Er zijn twee trajecten uitgestippeld: een wandeling van 3 km en een van 7 km.

Voor de lange wandeling trek je best een halve dag uit, laarzen of waterdicht schoeisel is (altijd) noodzakelijk. De uitgestippelde wandeling Ruigte

Gemengd bos

Akker

Korte omloop

Populieraanplant

Grasland

Haag / houtkant

Lange wandeling

Moerasbos

Hooiland

Bomenrij

Galloways, die zorgen voor een gevarieerde structuur in het grasland.

Kort gevreten grasveldjes, waar dagelijks wordt geknabbeld, wisselen af met ruige plekken, waar kruiden staan die de koeien niet graag lusten. Hier en daar ontwikkelt zich een bramenstruweel, struik of zelfs opgaande boom. In de

proeven.

Beheerde oppervlakte: 65 ha

zomermaanden is hier een opmerkelijke variatie aan vlinders te bewonderen.

Het contrast tussen deze halfnatuurlijke en de bemeste graslanden hoger op de heuvel wordt elk jaar groter.

Het elzenbos verder langs de weg is oud, het wordt reeds op

Carlos D’ Haeseleer

Via een meestal modderige landweg trekken we de vallei in.

Wat direct opvalt zijn de hagen en knotwilgenrijen die verwijzen naar een oud landbouwgebruik. Op de natste plaatsen werden knotwilgen aangeplant.

Deze zorgden niet alleen voor brandhout en weidepalen, maar hielpen door hun verdamping de weide iets droger te krijgen.

De hagen waren dikwijls de enige manier om de runderen in de weide te houden. Meidoorns werden dicht bij elkaar geplant en vormden zo een ondoordringbaar groenscherm.

Hondsroos, vlier, es en hier en daar een iep of een eik kwamen er van nature bij. Momenteel zijn dit de uitgelezen broedplaatsen voor onze kleine zangvogels.

laat je alvast van de mooiste delen

Krulharige Galloways Iets verderop tussen de open plekken in de uitgegroeide haag krijg je een mooi uitzicht op de Gallowayweide. Na wat speuren ontdek je zeker onze krulharige

nr 2 - april 2003

Niet alleen in de winter overstroomt Moenebroek, ook na een zomeronweer staat de vallei helemaal onder water.

9

Eric Cosyns

op de te natte percelen. De uitgestrekte kouter is nog steeds het broedgebied van patrijs, gele kwikstaart en kievit.

Een recente aanwinst: een veedrinkpoel, ideaal biotoop voor amfibie毛n.

de eerste gedetailleerde kaarten (Graaf de Ferraris, 1775) vermeld. Dat het bodemgebruik hier bijna steeds bos is geweest hoeft niet te verbazen. De grond is hier zo nat dat elk ander gebruik haast uitgesloten is.

Om op deze terreinen toch een economisch gewin te halen werd een hakhoutbeheer gevoerd. Zwarte elzen werden vrij dicht bij elkaar geplant en nadien op regelmatige tijdstippen, meestal om de 10 tot 15 jaar gekapt als brandhout. Echte koekoeksbloem, slanke sleutelbloem en dotterbloem reageren met een uitbundige bloei na elke kapbeurt. De laatste tientallen jaren werden hier en daar populieren ingeplant. Door de meestal zeer hoge waterstand sterven die nu af. Niet getreurd, voor spechten en mezen wordt dit de ideale nestgelegenheid.

In het voorjaar kan je langs deze weg op de wortels van populieren de prachtschubwortel bewonderen. Deze parasiet is in Vlaanderen grotendeels beperkt tot vochtige bosjes en popu-

10

lierenrijen in de Vlaamse Ardennen.

Tezelfdertijd toveren slanke sleutelbloem, speenkruid, gele dovenetel en dotterbloem het bos om tot een gele voorjaarsgloed.

Wie niet veel tijd heeft neemt bij de splitsing de weg rechtdoor.

Iets verderop wandel je door de hooilanden. Over de brug bereik je dan de Ruisenbroekstraat.

Twee keer linksaf en je bent terug aan je vertrekpunt.

Bocagelandschap om van te genieten Wij kiezen voor het lange traject en nemen het smalle pad tussen de twee hagen in (rode markering). Zo komen we uiteindelijk in het open kouterlandschap van het leemplateau. Op de drukke weg Aalst-Geraardsbergen slaan we rechtsaf en terug rechtsaf de eerste veldweg in (aan garage De Tant). Hier zijn de sporen van het traditionele landgebruik nog steeds zichtbaar: akkers op de heuveltop en de hellingen, weiden in het nattere dal en bosjes

De weg daalt richting Broekbeek, een zijbeekje van de Moenebroekbeek. We passeren een stukje holle weg, ingekerfd in het landschap door eeuwenlang voorbijrijdende karrenwielen en stromende regen. De bermen zijn een toevluchtsoord voor veldzuring, boerenwormkruid, vogelmelk en margriet.

V贸贸r de akker op de rechterkant vinden we een weitje. Niets speciaals zou je zeggen, maar dit grasland is ontstaan uit een akkertje, waar als laatste teelt wintergraan heeft gestaan. Door braaklegging en begrazing heeft zich op enkele jaren tijd spontaan een grasland ontwikkeld met leuke soorten zoals veldzuring, biggekruid en rode klaver.

Meidoorn, wilg en berk slagen erin om te ontsnappen aan de vraatzucht van de koeien. We streven hier dan ook naar een mooi ontwikkeld grasland met veel struiken. In dit bocagelandschap vinden allerlei dieren en planten schuil- en voortplantingsplaatsen.

We laten het open weide- en akkergebied weer achter ons om de Broekbeek over te steken. We gaan verder tot de steenweg naar Gent, en twee keer rechtsaf tot aan een grintweg achter het laatste huizenblok. We slaan de Groeneweg in en na een halve kilometer komen we aan het hoogste punt van deze weg. Hier kan je bij helder weer genieten van de groene beboste flanken van de Dendervallei. In het zuidwesten duikt de Oudenberg op (voor wielerminnend Vlaanderen de Muur van Geraardsbergen), die met zijn 110 m hoog boven de stad uittorent.

nr 2 - april 2003

Carlos D’ Haeseleer

Landkaartje

De brede houtkant langs de Groeneweg is aangeplant om het reservaat te beschermen tegen grondinstroom van de hoger gelegen akkerpercelen.

Hoor je het wijsje van de geelgors ? Dit is zijn favoriete plekje, een open landschap met verspreid staande struiken en wat ruige overhoekjes.

Meestal heb je hier een schitterend overzicht over de grasvelden in de open vallei. Bij langdurige regenval of een wolkbreuk verdwijnt de vallei onder de overstromende kolkende Moenebroekbeek. Hier krijgt het water nog de ruimte die het verdient en soms schaamteloos opeist, zonder voor overlast te zorgen voor de buren. De meeste valleipercelen zijn dan ook eigendom van de vereniging.

zelden te zien krijgt. Echte koekoeksbloem, veldlathyrus, valeriaan, moerasvergeet-mijnietje en engelwortel drummen om zoveel mogelijk zonlicht te ontvangen. Als je goed kijkt, kan je in het volgende hooiland nog het populierenverleden herkennen. Het lijkt bijna niet voor te stellen maar in 2001 stond dit terrein nog vol met populieren.

Na het kappen werd alle kruinhout opgeruimd zodat kon gestart worden met het maaibeheer. Twee keer per jaar wordt hier gemaaid. Voor het maaisel hebben we nog geen afnemers gevonden zodat we het stockeren op de rand van het perceel. Het resultaat is verbluffend. De kruidlaag heeft zich wonderlijk snel hersteld waarbij de uitbreiding van moerasspirea en watermunt ten nadele van brandnetel spectaculair te noemen is. We zijn alleszins benieuwd naar het volgende groeiseizoen.

De korte route geeft hier aansluiting met onze wandeling.

Onderweg is het nog even uit-

kijken naar de Galloways die aan de overkant van de beek grazen.

Liefhebbers van oude boerderijen kunnen hier hun hart ophalen. Vooral de voorlaatste boerderij is op netheid na een juweeltje van historische architectuur.

Nog éénmaal rechts afslaan, de Moenebroekbeek over, en je bent weer aan je vertrekpunt.

Kom mee Moenebroek ontdekken op de Open Natuurdag van afdeling Geraardsbergen op 18 mei Planten Moenebroek, van 9.30 tot 12.30 uur.

Landschapswandeling Boelaremeersen en Moenebroek, van 14 tot 17.30 uur.

Alle details vind je op de afdelingspagina van Geraardsbergen

Hooiweidebeheer met verbluffend resultaat

nr 2 - april 2003

INFO

Tussen de populierenaanplanten, iets verderop, liggen onze pareltjes op plantkundig gebied. Drie hooilanden worden jaarlijks gemaaid om kansen te geven aan soorten van natte hooilanden. Misschien heb je het verkeerde seizoen gekozen want in de voorzomer is vooral het grootste hooiland een bloemenpracht zoals je er nog

Steenuil

Carlos D’Haeseleer 054 - 41 87 09 carlos.dhaeseleer@natuurpunt.be

11

V A Leesvoer: Mira-T Het “natuur- en milieurapport Vlaanderen – Thema’s”, kortweg “Mira-T 2002” is beschikbaar. Qua vermestingsproblematiek kunnen we bijvoorbeeld vaststellen dat vorig jaar in 98% van de natuurgebieden de vermestingsnorm is overschreden. Regio’s zoals de Denderstreek hebben hier zwaar onder te leiden. Voor het bodemverarmend maaibeheer is het op sommige plaatsen dweilen met de kraan open. We pleiten dan ook voor betere toepassing van de regelgeving.

Het Mira-T is te koop in de boekhandel voor € 9,80.

A Natuurdecreet: verjaardag in mineur Op 10 januari was het juist 5 jaar geleden dat het natuurdecreet gepubliceerd werd in het Belgisch staatsblad. Uitvoering laat nog steeds op zich wachten. Voor de afbakening van het VEN bijvoorbeeld voorspelt de afbakening in de eerste fase niet veel goeds voor de Denderregio. We herkennen er nog niets in van het originele concept om een samenhangend natuurnetwerk te vrijwaren. We verwachten daarom zeer veel van de tweede fase. Juridisch ontbreekt het ons ook nog altijd aan soortenbeschermingplannen voor internationaal bedreigde soorten. Voor de regio zijn dit bijvoorbeeld de kamsalamander en de zeggekorfslak.

A E-zine waterbeleid De Bond Beter Leefmilieu gaat binnen een netwerk van een tiental verenigingen van start met een digitale nieuwsbrief “ Vlaams Waterfront” omtrent het Vlaamse waterbeleid. Voor onze regio is het Denderactiecomitee partner. Je kan je gratis abonneren bij ilse.smitz@bblv.be.

A Dua trotseert zandzakjes Het Denderactiecomité voerde samen met de JNM, Raldes en Natuurpunt op de Agalev-nieuwjaarsreceptie actie tegen de landelijke Aquafincollectoren en het Aquafin-monopolie. Controle en planning van het beleid horen thuis bij de overheid, voor de uitvoering ervan moeten verschillende berdrijven via vrijemarktprincipes kunnen meedingen. Minister Dua zei dat deze betoging de eerste was waar de actievoerders hetzelfde willen als zijzelf.

12

Z V

Z V Z

A Willekeur milieubelastingen Het is tegenwoordig een trend om als hogere overheid steeds meer bevoegdheden af te staan aan lagere overheden. Voor de burger heeft dit soms eigenaardige gevolgen en wij stellen ons daar vragen bij. Zo betaal je in Haaltert helemaal geen milieubelasting, in Aalst € 37,50, in Geraardsbergen € 74,37, Sint-Lievens-Houtem € 87 en in Denderleeuw € 100 (!). In de meeste gemeenten betalen bedrijven niet meer dan gezinnen, te Ninove kan dit oplopen tot bijna € 3000. Wat is de oorzaak van deze verschillen tussen de gemeenten ? Alle burgers gelijk voor de wet ? Visie ? Of willekeur ?

Toch staan we achter het idee om burgers én bedrijven op dit vlak te blijven responsabiliseren.

A Vinkenvangst verboden De (“bot”)vink is niet langer vogelvrij. De Raad van state vernietigde immers een besluit dat vinkeniers toelaat om zich te bevoorraden vanuit de natuur. Tot nu toe was de Denderstreek met zijn vele vinkenzettingen een bastion van illegale vogelvangers. Wie nu nog vogelvangers bezig ziet, mag er van op aan dat dit illegaal is en dus aangegeven mag worden. Vinkeniers moeten zich vanaf nu maar bevoorraden met eigen kweek, wat perfect haalbaar is als men voor de dieren voldoende ruimte voorziet.

A Waalse regering foefelt Bij de afbakening van de Europese Habitatrichtlijngebieden is de Waalse regering er in geslaagd een aantal vitale delen van het gebied D’Hoppe te Flobecq niet aan te duiden. Niet alleen zijn er een drietal types te beschermen habitat aanwezig, ook zijn er een aantal te beschermen soorten uit de fameuze “bijlage 2” aanwezig: de rivierdonderpad en de beekprik. Ook al houdt de Waalse regering de hand boven het hele afvalhandeltje, ze vergeet één ding: zelfs zonder een officiële afbakening zijn er juridische zwaarwegende precedenten waar men dergelijke gebieden “de facto” als habitatrichtlijngebied erkent.

A Wij kleuren uw verkiezingsdag (Het hoeft niet altijd VTM te zijn). U kleurt op 18 mei een bolletje en wij kleuren op de verkiezingen alvast mee je dag. In de voormiddag zit je wellicht vast aan kiesverplichtingen, in de namiddag

nr 2 - april 2003

houden we op tal van plaatsen in de regio open natuurdagen. We verwachten je. Zo maken we er samen nog een leuke dag van !

A Woonuitbreidingsgebieden: kijk uit je doppen !

Een omzendbrief van minister Van Mechelen versoepelt de procedure voor het aansnijden van nieuwe woonuitbreidingsgebieden. Dit om het aanbod aan betaalbare bouwgronden te vergroten. De schijnbare schaarste is echter in de eerste plaats het gevolgd van het totaal ontbreken van een goed Vlaams grond- en huisvestingsbeleid. Onze afdelingen zullen met argusogen toekijken. De recente overstromingen indachtig zullen we bovendien extra waakzaam zijn in rivier- of beekvalleigebieden en vragen we ook voor de andere gebieden een “watertoets”.

A Erkenning Moenebroeken uitgebreid Een ministerieel besluit dat begin dit jaar gepubliceerd werd, keurde de uitbreiding van de erkende oppervlakte van ons Moenebroekreservaat goed. De erkende oppervlakte bedraagt nu maar liefst 53 ha 45 a en 53 ca. Proficiat aan Carlos D’Haeseleer en zijn ploeg !

A Ooievaars overwinteren We kregen tal van berichten binnen van mensen die een overwinterende ooievaar vaststelden in de zuidelijke Dendervallei. Bruno De Bruyn kon Salvast een ringnummer aflezen te Ninove. Het dier werd in de zomer van 98 als nestjong geringd in het ooievaarsstation Haastrecht in Zuid-Holland, op zo’n 140 km van Ninove. Ook in het Osbroek te Aalst pleisterden medio januari een koppeltje ooievaars. We kijken uit naar een veelbelovend voorjaar !

A Aankopen in 2002

In 2002 werd er door onze 10 Denderstreekafdelingen samen zo’n 35 ha natuurgebied in de regio verworven. Voor wie zich dit niet kan voorstellen: dit is een oppervlakte van 70 grote voetbalpleinen. We wensen hierbij ook uitdrukkelijke de gemeentebesturen te bedanken die een dergelijk natuur-met-draagvlak-beleid steunen.

Ook dank aan de milde privé-schenkers en de deelnemers aan onze benefiet-activiteiten.

A Pimpampoentjes

A Denderburgemeesters (1)

De Ninoofse VLD-burgemeester Luc Durant ziet niet zoveel heil om in de overstromingsproblematiek onmiddellijk met een commissie van betrokkenen bottum-up te werken. Eerst moeten de visies en richtlijnen van hogerhand bekend zijn, zodat iedereen in dezelfde richting werkt. Een informatievergadering kan in tussentijd wel reeds.

A Denderburgemeesters (2) VLD-burgemeester Guido De Padt startte te Geraardsbergen een inzamelactie om de eerste noden van de ergst getroffenen van de overstroming te lenigen. Een zeer menselijk gebaar dat we ten volle steunen. Wij verwachten van de Burgemeester ook een duidelijke trendbreuk in het beleid. Men moet durven de oorzaken aanpakken. Geef ruimte aan het water (bijvoorbeeld op het vliegveld van Overboelare) in plaats van dergelijke gebieden in te dijken.

A Steenmarter

De boommarter die we in vorige Dendriet meldden, bleek een steenmarter te zijn.

A Bestrijdingsmiddelen

Een draaiboek “zonder is gezonder” moet gemeenten helpen om tot een geleidelijke afbouw van bestrijdingsmiddelen te komen. Zoals je weet, zal het vanaf 1 januari 2004 verboden zijn bestrijdingsmiddelen te gebruiken op het openbaar domein. Surf naar www.zonderisgezonder.be.

A Geef onze WID wat centen

Onze Werkgroep Invertebraten Denderstreek heeft nu een eigen fondsnummer waarop je fiscaal aftrekbare giften kan doen. Het fondsnummer is 2255 en het rekeningnummer is 2300524745-92. Om de investeringskosten van de beginfase te boven te komen, zijn giften meer dan welkom ! Vermeld ook het fondsnummer en “ongewerveldenwerkgroep WID”.

AHelix

Eens wat tijd over? Surf dan naar de website van de helix: www.dehelix.be. De tentoonstelling “beestige techniek” en de fietstocht “Denderend en markant fietsen” zijn aan te bevelen.

Om meer te weten te komen over de overwinteringsplaatsen van onze lieveheersbeestjes, zal onze regionale natuur.werkgroep invertebraten meewerken aan een proefprojectje dat een aantal methodieken zal uitproberen. Wie interesse heeft, neemt contact op met de WID.

nr 2 - april 2003

13

DENDERKALENDER zondag 6 april Natuurwandeling in het Kravaalbos afd. Aalst h 10:00 – 12:00 Hof te Putte, Putstraat 99 MeldertAalst h o.l.v. Walter Roggeman i.s.m. de stad Aalst zondag 6 april Themawandeling “Voorjaarsbloeiers� afd. Affligem-Liedekerke h 10:00 – 12:00 Liedekerke - ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat h Erik De Block, 053 - 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 6 april Gezinswandeling Den Dotter afd. Haaltert h 14:30 – 17:00 Gotemmolen - Gotegemstraat grens Haaltert - Erpe-Mere (Aaigem) h 053 - 62 28 63 vrijdag 11 april DanceNation: Natuurpunt fuif afd. Affligem-Liedekerke h zie pagina 24 zondag 13 april Themawandeling “De Rietbeemd prille lentebloeiers en -geluiden� afd. Geraardsbergen h 14:00 – 17:30 parking De Cocane, top van de Hoge Buizemont, Overboelare h Godfried Merlevede, 068 - 33 51 06, g.merlevede@tiscali.be zondag 13 april Themawandeling “Voorjaarsbloeiers� afd. Ninove h 14:30 – 17:00 kapel van Bevingen

14

h 054 - 50 35 65 Gidsen Theo Van Brempt en Herman Lemaire zondag 27 april Themawandeling “Raspaillebos anemonen en hyacintenâ€? afd. Geraardsbergen h 14:00 – 17:30 NMEC De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge h K. Steenhoudt, 054 - 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net Het hoogtepunt van de voorjaarsbloei. Het bos is bedekt met blauwe tapijten van Wilde hyacint en Kleine maagdenpalm en witte van Bosanemonen en Daslook. zondag 27 april Dauwtrip met ontbijt afd. Affligem-Liedekerke h 7:00 Kluiskapel, Kluisdreef Aalst (Erembodegem) h Wim Van Grieken, 053 - 68 35 88 vangrieken@debcom.be !!! Ontbijt â‚Ź 5

AP

RIL M 1 _ EI JU ___ NI _ 2 _ ___ ___ 1 __ ___ 3 _ ___ _ ___ 2 ___ _ 4 _ ___ ___ ___ 3 __ _____ ___ ___ _ 4 __ _ ___ __ ___

zondag 27 april Dag van de Aarde Wandelrally afd. Haaltert h 13:00 – 15:00 muzieklokaal Moed en Volharding, Borrekent 76 te Denderhoutem h 053 - 62 28 63 peter.vanderhoeven@belgacom.net zondag 27 april Dag van de Aarde Fietstocht afd. Lede-Houtem h 14:00 – 17:00 Fietstocht: Stille wegen.

Smetlede Dorp h Herman Derder, 053 - 80 01 10 zondag 4 mei Natuurwandeling in de Gerstjens afd. Aalst h 10:00 – 12:00 Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12 Erembodegem-Aalst h o.l.v. Magda De Wolf i.s.m. de stad Aalst

zondag 27 april Reservaatwandeling in de “Valier�

zondag 4 mei

afd. Affligem-Liedekerke

Themawandeling “AmfibieĂŤnâ€?

h 14:00 – 17:00 Stationsparking Liedekerke h Marc Michiels, 053 - 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com zondag 27 april Vlaamse Ardennen Bos ’t Ename en Etikhove afd. Denderleeuw h 7:30 – 20:00 kerk Welle Welleplein h Eric De TrÊ, 053 - 66 04 32 vm: Bos’t Ename nm: Etikhove met lokale gidsen Lunch College Oudenaarde, Hoogstr. 31

afd. Affligem-Liedekerke h 10:00 – 12:00 Liedekerke – ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat h 053 - 68 35 88 edebe@advalvas.be Erik De Block zondag 4 mei Gezinswandeling Den Dotter afd. Haaltert h 14:30 – 17:00 Gotemmolen - Gotegemstraat - grens Haaltert - Erpe-Mere (Aaigem) h 053 - 62 28 63

nr 2 - april 2003

zondag 11 mei Themawandeling “De Rietbeemd nachtegalen en wielewalen aansluitend: ontbijt� afd. Geraardsbergen h 7:00 – 9:30 parking De Cocane, top van de Hoge Buizemont, Overboelare h Godfried Merlevede, 068 - 33 51 06 g.merlevede@tiscali.be !!! Na afloop ontbijt in het Educatief Centrum van De Rietbeemd. zondag 18 mei Open Natuurdag “Domentse bossen� afd. Affligem-Liedekerke h 14:00 – 17:00 hoek Domentveldstraat & Brusselse steenweg, Affligem (Essene). h Erik De Block, 053 - 68 35 88 edebe@advalvas.be

Deel 2: Planten, Moenebroek h 9:30 – 12:30 kasteeldreef Baronie Boelare, einde Gentsestraat, G’bergen !!! biologisch ontbijtbuffet: ₏ 6 pp Deel 3: Landschapswandeling Boelaremeersen en Moenebroek Buurthuis, Dagmoedstraat Schendelbeke !!! koffie en mattentaart: ₏ 2 pp lengte wandeling: 10 km h C. D’Haeseleer, 054 - 41 87 09 Carlos.Dhaeseleer@natuurpunt.be !!! Alle uitstappen zijn gratis. Voor ontbijt en/of middagmaal: inschrijving op rekening 001-2693818-10 van Natuurpunt Geraardsbergen. zondag 18 mei Open Natuurdag AmfibieÍn in Honegem afd. Lede-Houtem

zondag 18 mei Open Natuurdag Wellemeersen

h 14:00 – 17:00 Gasthof ‘Ter Vaerent’ Keiberg Lede h Peter D’Hondt, 053 - 80 72 57

afd. Denderleeuw h 14:00 – 18:00 infobord Rodestraat, Welle Lente & info reservaatbeheer h Eric De TrÊ, 053 - 66 04 32 zondag 18 mei Open Natuurdag Grembergen-broek afd. Dendermonding h 14:00 – 16:30 Samenkomst Scheldedijk aan Groot schoor (onder Vlassenbroek brug, kant Grembergen). !!! Aan de eindmeet wacht een verrassing voor alle deelnemers ! h Tarcy Verstraeten, 052 - 21 11 11

zondag 18 mei Open Natuurdag Reservaten in de Dendervallei afd. Ninove h 14:30 – 17:00 Zwarte Fles, brug Dender – Schuitstraat Pollare Landschapswandeling (lange afstand) of Natuurwandeling (korte afstand) Gidsen Wouter Mertens en Claude De Corte h 054 - 50 35 65 zondag 25 mei Dag van het Park afd. Affligem-Liedekerke Deel 1:

zondag 18 mei Open Natuurdag Moenebroek en Boelaremeersen afd. Geraardsbergen Deel 1: Vogelzang, Boelaremeersen h 6:30 – 8:30 infopaneel, Moorhofstraat en Moenebroekstr, Schendelbeke !!! biologisch ontbijtbuffet: ₏ 4 pp

nr 2 - april 2003

h 9:00 – 18:00 stand voor verkoop van kruiden en wilde tuinplanten; natuurzoektocht voor de kinderen Deel 2: in het kader van het wandelnetwerk TARL h 14:00 Startplaats Park van Liedekerke, Warandestraat

Deel 3: h 14:00 Startplaats Affligem, Parking Bellekoutercomplex, Bellestraat h Erik De Block, 053 - 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 25 mei Dag van het Park 3x lente in het park van Mesen afd. Lede-Houtem h h h

h

10:00 – 11:30 14:00 – 15:30 15:30 – 17:00 Ingang Park Station Lede Herman Derder, 053 - 80 01 10

zondag 25 mei Themawandeling Vijverhof te Viane vogelzang en aansluitend ontbijt afd. Geraardsbergen h 6:30 – 9:00 Stationsplein Moerbeke Luc Favijts, 054 - 41 52 17 luc.favijts@planetinternet.be Het Vijverhof haalde de actualiteit door de origineel aangelegde tuin (5 ha).

Voor tuinliefhebbers een unieke kans. !!! Ontbijt ter plaatse: â‚Ź 4 pp Inschrijven bij Luc. De inschrijving is geldig na storting op rekening 001-2693818-10 van Natuurpunt Geraardsbergen. zondag 1 juni Themawandeling “Kruidenâ€? afd. Affligem-Liedekerke h 10:00 – 12:00 Liedekerke - ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat h Erik De Block, 053 - 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 1 juni Natuurwandeling in het Osbroek afd. Aalst h 10:00 – 12:00 Infobord Frans Blanckaertdreef (zijstraat Parklaan) Aalst h o.l.v. Bart Backaert i.s.m. de stad Aalst

15

zondag 6 juli Natuurwandeling in de Honegem afd. Aalst h 10:00 – 12:00 Grens Aalst-Lede, ter hoogte van huisnr 108 Onegem te Aalst thema: Een cultuurhistorische blik op de graslanden h o.l.v. Peter D’Hondt i.s.m. de stad Aalst zondag 6 juli Molenbeekmeersen Denderleeuw

Eric Cosyns

afd. Denderleeuw

zondag 1 juni

zondag 15 juni

Daguitstap vallei Viroinval

Daguitstap Hageven-Plateau

afd. Denderleeuw

afd. Dendermonding

h 7:30 – 20:00 kerk Welle Welleplein fauna & flora kalkstreek h Eric De TrÊ, 053 - 66 04 32 5 Lunch, drank en stevig schoeisel

h 7:00 Op zoek naar het gentiaanblauwtje Berlare aan “het Oud Brughuys� h Dirk De Mesel, Stefaan Thibau 052 - 42 67 28 5 Picknick.

zondag 1 juni Themawandeling “Moenebroek amfibieĂŤnâ€? afd. Geraardsbergen h 14:00 – 17:30 infopaneel, Moorhofstraat x Moenebroekstr, Ophasselt C. D’Haeseleer, 054 - 41 87 09 Carlos.Dhaeseleer@natuurpunt.be Moenebroek telt verschillende interes sante veedrinkpoelen. Op zoek naar kikkers en watersalamanders olv. Robert Joris (HYLA)

zondag 22 juni Verdronken land van Saeftinge + bezoekerscentrum afd. Affligem-Liedekerke h 8:30 – 18:00 Stationsparking Liedekerke h Jacqueline Arickx, 053 - 67 13 45 jaar@advalvas.be !!! Vooraf inschrijven !

5 Laarzen noodzakelijk ! zondag 29 juni Themawandeling “Insecten�

zondag 1 juni

Palitsebeek

Gezinswandeling Den Dotter

afd. Affligem-Liedekerke

afd. Haaltert h 14:30 – 17:00 Gotemmolen - Gotegemstraat - grens Haaltert - Erpe-Mere (Aaigem) h 053 - 62 28 63

16

h 14:00 – 17:00 Parking Sint-GabriÍlinstituut, Sint-GabriÍlstraat 152, Liedekerke h Jacqueline Arickx, 053 - 67 13 45 jaar@advalvas.be

h 14:00 – 18:00 parking spooroverweg le inventarisatie fauna olv Werkgr. invertebraten Denderstreek h Eric De TrÊ, 053 - 66 04 32 5 laarzen en loep

CURSUSSEN april Cursus vogelgeluiden voor beginners afd. Affligem-Liedekerke Woe 9 april, 20 tot 23 uur: theorieles (zaal Avilo Kerkstraat 82 1790 Affligem Hekelgem).

Woe 16 april, 20 tot 23 uur: theorieles (zaal Avilo).

Za 19 april, 9 tot 12 uur: praktijkles.

Samenkomst Bellekouter, Affligem. h Erik De Block, 053 - 68 35 88 edebe@advalvas.be vrijdag 25 april Cursus braakballen pluizen voor beginners en gevorderden Zoogdierenwerkgroep Elio h 20:00 “Warandezaalâ€? kerk Haaltert !!! â‚Ź 2,5 leden / â‚Ź 4 niet leden h Axel Neukermans, 054 - 32 45 29 mei Cursus planten determineren voor beginners afd. Affligem-Liedekerke Gemeentehuis, medialokaal (cultureel centrum) Opperstraat 29,

nr 2 - april 2003

h h h !!! h

1770 Liedekerke Do 8 mei, 20 tot 23u Ma 12 mei, 20 tot 23u Do 15 mei, 20 tot 23u Prijs â‚Ź 30 Leden: â‚Ź 15 Jacqueline Arickx, 053 - 67 13 45 jaar@advalvas.be juni Cursus Aquarelleren voor beginners afd. Affligem-Liedekerke

RÊsidence Le Gagnage s’ol TâpÊ 9 4960 Xhoffraix (MalmÊdy) h Di 17 juni 11 uur tot do 19 juni 17 uur.

Voor wie niet aquarelleert zijn er geleide wandelingen. !!! ₏ 80 (volpension). Inschrijving ver plicht. hErik De Block, 053 - 68 35 88 edebe@advalvas.be mei-juni Cursus grassen afd. Geraardsbergen Theoretisch gedeelte h woe 28/05 20:00–22:30 woe 04/06 20:00–22:30 NMEC De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge Excursie 1 – Moenebroek h woe 11/06 19:00–22:00 infopaneel, Moorhofstraat x Moenebroekstr, Schendelbeke Excursie 2 - Boelaremeersen h woe 18/06 19:00–22:00 Kasteeldreef Baronie Boelare, einde Gentsestraat, G’bergen Excursie 3 - Raspaillebos h woe 25/06 19:00–22:00 NMEC De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge h C. D’Haeseleer, 054 - 41 87 09 Carlos.Dhaeseleer@natuurpunt.be Hans Vermeulen, lesgever van Natuurpunt Educatie 5 loupe, papier en potlood, determinatiebladen (in de les) !!! inschrijven voor de volledige 5-delige cursus: ₏ 12,5/leden, ₏ 15/niet-leden,

nr 2 - april 2003

te storten op rekening 001-2693818-10 van Natuurpunt G’bergen. Inschrijving melden bij Carlos.

BEHEERSWERKEN zaterdag 5 april zaterdag 12 april Beheer Wachtbekken 6

INVENTARISATIES april tot september Planteninventarisatie Plantenwerkgroep Allium h van april tot september regelmatige plantenexcursies op zondagmorgen en woensdagavond Voor volledige kalender: zie pag. 29 in deze Dendriet

afd. Dendermonding

h 9:00 – 12:00 Ingang wachtbekken Hertstraat St. Gillis Dendermonde h vooraf bellen Stefaan Thibau

052 - 42 69 72 5 handschoenen, spade, werkkledij zaterdag 21 juni woensdag 25 juni zaterdag 28 juni Maaibeheer Elverenberg

woensdag 14 mei Planteninventarisatie te Ninove afd. Ninove h 19:00 – 22:00 Samenkomst Zwarte Fles, brug Dender – Schuitstraat Pollare h 054 - 32 51 71

afd. Ninove

h 21 juni: 9:00 – 16:00 h 25 juni: 19:00 – 22:00 h 28 juni: 9:00 – 12:00 Einde spoorwegstraat te Outer h Wouter Mertens, 054 - 32 51 71

woensdag 2 juli zaterdag 5 juli

zondag 15 juni Plantendeterminatie Doment

Maaibeheer Venebroeken afd. Ninove

afd. Affligem-Liedekerke h 14:00 – 17:30 Samenkomst hoek Domentveldstraat & Brusselse steenweg, Affligem (Essene). h Jacqueline Arickx, 053 - 67 13 45 jaar@advalvas.be

h 2 juli: 19:00 – 22:00 h 5 juli: 9:00 – 12:00 Braakliggend terrein aan kruispunt “Den Dollar�, hoek Elisabethlaan en Albertlaan te Ninove h Wouter Mertens, 054 - 32 51 71

zaterdag 21 juni Plantendeterminatie afd. Affligem-Liedekerke h 9:00 – 17:30 Stationsparking Liedekerke, kant Liedekerke 5 Picknick meebrengen h Jacqueline Arickx, 053 - 67 13 45 jaar@advalvas.be zondag 6 juli Ongewervelden van de Molenbeekmeersen afd. Denderleeuw h 14:00 – 18:00 parking spooroverweg le inventarisatie fauna olv Werkgr. invertebraten Denderstreek h Eric De TrÊ, 053 - 66 04 32 5 loep

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis, tenzij expliciet anders vermeld.

Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk. h

h !!!

5

uur van vertrek plaats van afspraak contactpersoon bijzonderheid meebrengen

17

Afdelingsnieuws

Ruimtelijk structuurplan onder de loupe Zopas werd een openbaar onderzoek beëindigd over het door de gemeenteraad voorlopig vastgestelde ontwerp ruimtelijk structuurplan Aalst. In februari werd dit plan, tijdens 4 infovergaderingen, ook aan de bevolking voorgelegd. We zoomen even in op de landschappelijke en natuurlijke structuren.

Dit lijvige plan bestaat uit meer dan 200 pagina’s met een bijlage van 72 kaarten.

In het informatieve gedeelte worden enerzijds de bestaande structuren in kaart gebracht en worden naderhand taakstellingen en ruimtebehoeften geformuleerd. Daarbij valt op dat men veel aandacht heeft geschonken aan bijkomende woongebieden en bedrijventerreinen.

Toch ook één pagina over bebossing, omdat het structuurplan Vlaanderen kiest voor 10.000 ha ecologisch verantwoorde bosuitbreiding. Aalst heeft te weinig bos in verhouding tot de rest van Vlaanderen, en daarom werden potentiële gebieden onderzocht voor bijkomende bebossing.

Iets meer dan 300 ha komt daarvoor in aanmerking. De grootste mogelijkheden liggen rond het Kluisbos / Nieuwe Molen / Ten Bos, en ook nog rond het Kravaalbos en in enkele valleigebieden.

Vervolgens lezen we in het richtinggevende gedeelte dat het natuurlijke element van de Dender centraal staat en dat het grensoverschrijdend landschap van de Faluintjes / Kravaalvelden veel in de schijnwerpers staat voor regionale bebossing. Positief punt is de ruime aandacht voor natuurverbindingsgebieden waar de natuur geen hoofdfunctie krijgt, maar waar toch wel voldoende aandacht zal zijn voor natuurvriendelijke aspecten.

Enkele mogelijke groene herbestemmingen –

18

opwaarderingen vanuit ons oogpunt – worden voorgesteld in de buurt van de Biezebroeken, en enkele beekvalleitjes te Moorsel, Meldert en Nieuwerkerken. Het industriegebied (Schotte) tussen Osbroek en Gerstjes, en de Aalsterse delen van Honegem worden in de toekomst mogelijks definitief ingekleurd als natuurgebied.

Er staan in het plan ook belangrijke voorstellen voor uitbreidingen van bedrijventerreinen en woonzones. Dit zijn zeker geen onbelangrijke aspecten, maar we stellen wel vast dat veel open ruimte daarmee zal verloren gaan, met onder meer de betreurenswaardige inname van de Siesegemkouter als industrieterrein. Natuurpunt heeft daaromtrent in de verschillende adviesraden protest aangetekend, en heeft zelfs minderheidsstandpunten laten optekenen samen met de landbouwvertegenwoordiging. Grote woonuitbreidingsgebieden zouden in de nabije toekomst bestaande open ruimten innemen, zoals aan de Rozen- en Immerzeeldreef.

Voor de N41-problematiek kiest het plan duidelijk voor een ombuiging rond de gemeentekern en de vorming van een nieuwe secundaire weg.

Ten slotte vinden we in het bindende gedeelte taakstellingen en acties terug. De bosontwikkeling staat hierbij duidelijk bovenaan de lijst. Men stelt ook voor om via meerdere ruimtelijke uitvoeringsplannen grote delen in het Noorden en Oosten van het grondgebied van Aalst te herbekijken. Ook daar zullen de vertegenwoordigers van Natuurpunt in de adviesraden oplettend zijn dat er geen natuurbestemmingen verloren gaan.

INFO

Afdeling Aalst

Daan Stemgée 053 - 77 41 41 daan.stemgee@pandora.be

nr 2 - april 2003

Afdeling Dendermonding

De Paddebeekvallei: een nieuw reservaat De afdeling Dendermonding startte het nieuwe jaar alvast uitstekend wat betreft het

INFO

Wim D’ Haeseleer

verwerven van natuur !

In de Paddebeekvallei, op de grens van de deelgemeenten Oudegem en Schoonaarde, zijn enkele kleine natuurgebiedjes (N-gebied op het gewest-

plan) te vinden die vooral op het gebied van flora een vrij belangrijke waarde bezitten. Onze vereniging kon begin 2003 zo’n gebiedje integraal verwerven. Het betreft een alluviaal bos op minerale bodem van zo’n 1,88 ha dat tot voor een tiental jaar was ingeplant met populieren. Door de vroegere eigenaar werd het grotendeels omgevormd tot een natuurlijk bos met streekeigen bomen waarin vooral Zwarte els, Gewone es, Wilg en Zomereik domineren. In het vroege voorjaar zijn hier nog planten zoals Speenkruid, Slanke sleutelbloem en Gevlekte aronskelk te bewonderen die zo typerend zijn voor het uitgesproken lente-aspect van dergelijke vochtige alluviale bossen. In de meer open stukken vinden we grote vlakken gedomineerd door grote zeggen en pitrus, verder ook Valeriaan, Gele Lis, Dagkoekoeksbloem, Smeerwortel, enz.

Het terrein is doorsneden door diverse sloten en grachten die in verbinding staan met de Paddebeek, een beek die slechts enkele kilometers ervoor ontspringt en nog een behoorlijke waterkwaliteit heeft. In deze sloten vinden we her er der verspreid Grote Waterweegbree en Grote Lisdodde en vooral nog zeer veel Waterviolier. Het hoeft ons dan ook niet te verwonderen dat het gebiedje als ’biologisch zeer waardevol’ werd geklasseerd op de Biologische Waarderingskaart van België !

Blauwborstje en Zomertortel waren er de laatste jaren broedvogel.

Het reservaatje is omringd door vochtige weilanden, vooral getypeerd door prachtige oude knotwilgenrijen waarin het Steenuiltje nog een nestplaats vindt.

Het opstellen van een beheerplan dat rekening houdt met al deze natuurwaarden wordt dan ook een hele uitdaging.

Dirk Van den Bossche 052 - 44 61 01

Waterviolier, indicator van kwelwater.

nr 2 - april 2003

19

Afdeling Geraardsbergen

Tentoonstelling Aquarellen Luk Van Holen Helix Grimminge Van 1 maart tot 31 augustus stelt Luk Van Holen zijn schilderijen tentoon in de Helix te Grimminge.

Terwijl de schilder de laatste jaren geëvolueerd is naar een abstracte weergave, wil hij ons hier laten genieten van zijn zwerftochten door zijn omgeving, meestal zijn eigen tuin en de hier en daar nog ongerepte landschappen van Pajottenland en Vlaamse Ardennen. Reeds bij zijn eerste tentoonstellingen – intussen 25 jaar geleden – vermeldde de dichter Andries Dhoeve:

“Ik geloof dat er geen vierkante meter bos of land … langsheen de Marke is, waarvan hij, over de vier seizoenen heen, niet de eigenaardigheid, de geheimen en schoonheid kent. Hij weet zich door zijn zo sterke milieuverbondenheid zo innig gevlochten met de duizend en één kleine dagelijkse mirakelen van de natuur, dat hij niet anders kan dan zich verdiepen in de psyche, de kleur, het licht en de stof der dingen. Het is bij hem een onafgebroken

bezig zijn met deze onuitputtelijke wonderen … waarvan hij het bestaan als een bescheiden, stille boodschap aan de mensen wenst door te geven, met de misschien timide verborgen hoop dat zij iets van zijn vreugde zouden kunnen delen”.

Zondag 18 mei: Open Natuurdag in Boelaremeersen en Moenebroek Onze uitvalsbasis is het buurthuis in de Dagmoedstraat te Schendelbeke. Om 6.30 uur start bij de ingang van de Baronie van Boelare een vogelzangwandeling in de Boelaremeersen. Om 8.30 uur zijn we terug in het Buurthuis voor een biologisch ontbijtbuffet. Om 9.30 uur start een rondwandeling door Moenebroek, vertrekkend aan het infopaneel bij de ingang van het reservaat, met aandacht voor de rijke plantengroei. Om 12.30 uur zijn we terug in het Buurthuis voor een biologisch lunchbuffet.

In de namiddag zetten we er stevig de pas in voor een 10 km lange wandeltocht, vertrekkend en eindigend bij het Buurthuis, waarbij zowel Moenebroek als de Boelaremeersen landschappelijk worden belicht. We sluiten af in het Buurthuis met een kop koffie en een stuk taart of een goeie pint.

De wandelingen zijn gratis. Voor ontbijt (€ 4), lunch (€ 6) en de taart (€ 2) moet je inschrijven bij Carlos (054 - 41 87 o9 / Carlos.Dhaeseleer@natuurpunt.be) en betalen op rekening 001-2693818-10 van Natuurpunt Geraardsbergen.

Open: alle werkdagen van 9 tot 17 uur. Op zaterdag en zondag: enkel als er andere activiteiten georganiseerd worden waarbij het centrum open is voor het publiek.

Doe navraag bij:

INFO

Luk Van Holen: 054 – 58 93 27

20

Koen Steenhoudt 054 - 5 8 6 7 5 8 k.steenhoudt@belgacom.net

nr 2 - april 2003

Afdeling Ninove stelt dit jaar de Dendervallei centraal in haar werking. Er zal een aanzet gegeven worden voor het opstellen van een erkenningsdossier voor de “Dendervallei Ninove”.

Dit deel van de Dendervallei wordt door veel Vlaamse binnenschippers bestempeld als het mooiste Vlaamse riviertraject. Niet alleen de landschapswaarden zijn er om te koesteren, ook de natuurwaarden zijn bijzonder en verdienen alle bescherming.

Kris De Wit 054 - 32 52 65 dewitkris@skynet.be

William Van Muylem

Tijdens de open natuurdagen laten we je kennis maken met het gebied. We voorzien zowel een landschapswandeling als een natuurwandeling van kortere afstand, naar keuze. Vertrekken doen we aan de “Zwarte Fles”, de monumentale voet-

Einde juni steken we trouwens in het gebied de handen uit de mouwen. Om oude hooilandflora nieuwe kansen te geven wordt er gemaaid. We hebben dan echt handen nodig. Ook die van jou.

Afspraak op het einde van de Spoorwegstraat te Outer (voorbij schoenen “Muys” richting Appelterre, honderd meter verder links in) op zaterdag 21 juni, woensdag 25 juni en zaterdag 28 juni. Meer info vind je in de Denderkalender.

INFO

Afdeling Ninove

gangersbrug over de Dender aan de Schuitstraat te Pollare (Ninove). Op zondagen houdt het dagverblijfcentrum “Schoonderhaegen” er een café met terrasje open . Een ideale gelegenheid om de wandeling af te sluiten met een pintje of een koffie in een rustiek kader.

Afspraak om 14.30 uur. Meer info op het nummer 054 - 50 35 65.

Zwarte fles.

nr 2 - april 2003

21

Afdeling Groot-Haaltert

Bodemerosie in Denderhoutem Overstromingsgebieden Van oudsher hadden beken en rivieren zomeren winterbeddingen. In de winter vormden deze winterbeddingen ‘overstromingsgebieden’, waar het water een plaats kreeg. Door het kanaliseren van rivieren en het bouwen van dijken ging men in de loop van de tijd deze voormalige overstromingsgebieden gebruiken onder meer als weidegrond of voor allerhande andere doeleinden.

Het gevolg is dat tijdens een zeer hevige regenval het hemelwater een andere weg zoekt, ergens verder in de loop van de rivier, waar de dijken iets minder hoog zijn, of waar de dijk iets zwakker is, waardoor een dijkbreuk kan ontstaan.

Bodemerosie Door het vele hemelwater ontstaan er ook andere problemen, o.a. bodemerosie.

In hellende leem- en zandleemgebieden worden de inwoners vaak geconfronteerd met modderstromen na lokale, hevige regenbuien.

Bodemerosie is een proces waar bodemdeeltjes losgemaakt en verplaatst worden door water, ijs, wind of bodembewerking. In Vlaanderen neemt

vooral bodemerosie door afstromend hemelwater zorgwekkende proporties aan.

Gedurende vele jaren is de bodemerosieproblematiek in Vlaanderen onderschat. Sinds enige tijd krijgt ook bodemerosie meer aandacht in de media.

In Vlaanderen lijden 30.000 ha akkerland onder bodemerosie.

Meer dan 60% van de jaarlijkse sedimentaanvoer (raming 309.000 ton) dat de waterloop bereikt zou afkomstig zijn van bodemerosie.

Kleinschalige oplossingen aan de bron Als men deze problemen aan de bron wil aanpakken, moet men ervoor zorgen dat het hemelwater en de modder nooit de huizen, noch de straat bereiken.

Het opnieuw aanleggen van oude en nieuwe grachten is al een van de oplossingen.

Het aanleggen van grasstroken, kleine dijkjes, het ploegen van het land dwars over de richting vanwaar hemelwater naar onze straten vloeit, zijn een paar van de mogelijke oplossingen die samen met de boeren moeten worden verwezenlijkt.

Situatie in Denderhoutem In Denderhoutem is er ook op verschillende plaatsen water- en modderoverlast. Een aanvraag aan de gemeente Haaltert ter bestrijding van deze overlast voor Teerlingstraat en Knipperhoek, heeft geleid tot een principeakkoord van het College.

Een aanvraag voor subsidie van de kleinschalige erosiebestrijdingsmaatregelen aan de Vlaamse regering is lopende.

Men hoopt dat een succesvol verloop van dit project zal leiden tot de aanpak van ook alle andere locaties in de gemeente waar burgers dezelfde problemen hebben.

Daan Stemgée

INFO

Guido Van Rossen

22

Stijn De Ryck 053 - 62 71 23 stijnderyck@busmail.net

Bodemerosie op akkerland.

nr 2 - april 2003

Op 22 december 2002 was onze afdeling aanwezig op de Kerstmarkt in zaal “De Bron” te Lede samen met JNM. Het werd een drukbezochte stand met aanbod van boeken, CD’s, nestkasten, voederplanken en informatie over eigen werking aan alle geïnteresseerden. Een succes!

Dag van de Aarde Op 27 april 2003 is er de dag van de Aarde, die dit jaar in het thema staat van “Trage wegen”. Ons Vlaamse land ligt immers bezaaid met trage wegen; verbindingen voor niet-gemotoriseerd verkeer zoals veldwegen, kerkwegels, jaagpaden, vroegere trein- of trambeddingen, holle wegen, bospaden. Vele van deze trage wegen zijn in het verleden reeds verdwenen of dreigen te verdwijnen. Zo zijn reeds heel wat veldwegen verdwenen door de aanleg van nieuwe verkavelingen of industrieterreinen. Andere trage wegen werden verhard en ingeschakeld in het autowegennet, waardoor ze hun functie van trage weg verloren. Nog andere zijn wederrechterlijk afgesloten door aanpalende eigenaars of omgeploegd door landbouwers.

Andere zijn in zulkdanige slechte staat dat ze daardoor in de nabije toekomst ook zullen verdwijnen.

Hun verdwijning is een spijtige zaak, want ze bieden heel wat mogelijkheden en voordelen: A Trage wegen kunnen gebruikt worden als wandel- of fietspad. Veldwegen en kerkwegels zijn immers ideaal voor wandelaars en fietsers die op een rustige manier zo van het landschap en de natuur kunnen genieten.

A Trage wegen hebben ook een cultuurhistorische waarde. Bijna alle trage wegen zijn historische verbindingen. De geschiedenis van sommige van deze wegen gaat terug tot de Romeinse tijd. Ze getuigen van verbindingen tussen dorpskernen (kerkwegels) en van vroegere doorgangen van landbouwers (karrensporen), van paden die gebruikt werden om boten voort te trekken (jaagpaden langs de Dender), of van vroegere trein- of trambeddingen (Leirekesroute).

A Trage wegen zijn ook van belang bij natuuront-

nr 2 - april 2003

Fietstocht Op 27 april 2003 maken wij een fietstocht langs deze paden en wegen in een landelijk decor, met oog voor de natuurwaarden langs deze paden. Een gelegenheid om verborgen en vergeten hoekjes te bezoeken.

Nadien is er tijd voor koffie of een drankje in het Oud-gemeentehuis, hoek Essestraat te Impe.

Cursus Vogelkijken voor beginners Op 12 en 26 september en op 3, 4 en 12 oktober 2003 richten wij een cursus in met als thema Vogelkijken voor beginners - Determinatie technieken. Zeker een interessant gegeven voor al wie wil te weten komen wat er rondfladdert tijdens een wandeling of wat er in de tuin op die struik zit.

Hou deze data vrij, meer gegevens komen in het volgend nummer van Dendriet.

Joachim De Maeseneer

Kerstmarkt

INFO

Afdeling Lede-Houtem

wikkeling. In ons dicht bebouwde Vlaanderen en zeker Denderstreek zijn de nog overblijvende natuurgebieden sterk versnipperd. De trage wegen zorgen voor een ecologische verbinding tussen deze gebieden, waardoor tal van dieren en planten zich kunnen verspreiden. Daarnaast zijn deze wegen een specifiek biotoop voor verschillende planten en insecten. Denk maar even aan de pracht van een holle weg.

A Trage wegen zijn veilige verbindingen voor zwakke weggebruikers. Over korte afstanden zijn zij een alternatieve en verkeersveilige route voor bvb. schoolkinderen.

Herman Derder 053 - 80 01 10 herman.derder@pi.be

23

Afdeling Affligem-Liedekerke

een knuppelpad aanleggen. Op die manier is het gebied toegankelijker, wordt de kwetsbare flora niet verstoord en is er geen compactie van de bodem. De ambitie is er, de rest moet wel volgen.

Marc Michiels 053 - 67.11.91 marcusmichiels@yahoo.com

Marc Michiels

Een paar maanden geleden berichtten wij over ons tweede natuurreservaat “De Valier” te Liedekerke. Wij spraken er de hoop in uit om de oppervlakte in korte tijd te verdubbelen; zover zijn we nog niet, maar we bereikten toch al een dikke 4 ha, nodig om vanaf 1 januari een aanvraag in te dienen voor erkenning tot officieel natuurreservaat. Ondertussen heeft onze gemeentelijke milieuambtenaar ervoor gezorgd dat wij voor de Valier een provinciale subsidieaanvraag konden indienen waarmee wij een ambitieus GNOP-project willen verwezenlijken.

Een betere toegankelijkheid en natuurinrichting van het moerasgebied de Valier is onze eerste prioriteit. Natuurinrichtingswerken waarmee wij dit jaar willen starten zijn vooreerst het uitdunnen en kappen van Canadese Populieren, verwijderen van exoten zoals Japanse Duizendknoop en schonen en uitdiepen van het grachtenstelsel. Hier en daar verwijderen van liesgras dat in de loop der jaren een verstikkende laag heeft gevormd en eventueel gedeeltelijk afplaggen zal ervoor zorgen dat de zaadbanken van vroeger blootgelegd worden en dat de oorspronkelijke flora zo een nieuwe kans krijgt. Ten slotte willen wij in het natuurgebied

INFO

De Valier

Moerasvegetatie in de Valier.

DanceNation, Natuurpuntfuif op 11 april 2003 Affligem Liedekerke organiseert op vrijdag 11 april 2003 zijn eerste ‘DanceNation’: een spetterende mega dansfuif met vooral ‘dance en trance’ muziek gebracht door 3 top-dj’s.

Dit alles ondergedompeld in ongeziene laser- en lichteffecten met de krachtigste scanners, 50 meter truss, movie heads, strobo’s, simitars, typhoons, spinners en een ultra geavanceerd rooksysteem. Dit danscafé waarborgt ambiance voor jong en oud… kortom de perfecte mix voor een onvergetelijke en bruisende party.

Marc Michiels

Afspraak in de cultuurzaal van het gemeentelijk Bellekoutercomplex te Affligem.

Voor meer info over deze megafuif, surf naar http://www.dancenation.tk

24

Uitnodigend wandelpad in de Valier.

nr 2 - april 2003

Afdeling Erpe-Mere

en terreinverkenning wordt soms ook eens een klein werkje opgeknapt.

Nieuw beheerscommissielid

Nieuw adres voor de website www.natuurpunt.be/honegem

Peter D’Hondt 053 - 80 72 57 dhondt.decraecker@wanadoo.be

Wim D’ Haeseleer

Voor het 10de jaar op rij worden opnieuw de wekelijkse exploratietochten gehouden tijdens de zomertijd in 2003. Dit jaar werd gekozen voor een vaste dag in de week; elke donderdagavond om 19 uur, vertrek grens Aalst / Lede aan of in de vogelkijkhut ’t Rot, einde Onegem(straat). Bij zeer slecht weer en in de vakantieperiode (juli & augustus) is er geen wandeling.

Een vast programma voor deze uitstapjes ligt niet vast, maar alle uithoeken van het natuurgebied worden wel eens bezocht. Afwisseling is troef want naast natuurstudie, evaluatie van het beheer

De beheerscommissie Honegem werd uitgebreid met een nieuw, jong en beloftevol lid. Koen De Maere heeft zijn sporen verdiend bij de JNM (nu ouwe sok) en draait al geruime tijd mee in de werkgroep Honegem.

Met zijn toetreding is de toekomst verzekerd.

Proficiat en welkom Koen !

INFO

Wekelijkse exploratietochten in Honegem elke donderdagavond 19 uur

Luchtfoto met zicht op de Turfputten, het Koningsveld en ‘t Rot.

nr 2 - april 2003

25

A de sanering/aanvulling van het houten arsenaal

Afdeling Denderleeuw

van o.a. hefbomen en voetgangerssluizen;

A de inlassing van 350 m knuppelpaden, verdeeld

over 3 natte sites (aanleg door Natuurpuntploeg);

A een professionele vogelkijkhut, om pleisterende

vogels op passende wijze te observeren.

Het onderhoudsbeheer van meer dan 80 ha lukt slechts via de inzet van vrijwilligers. Vanaf maart wordt dan ook elke zaterdag aan het depot naar uw bijdragend steentje uitgekeken: alle beetjes helpen !

De conservators, Bruno en Eric.

INFO

Na de quasi voltooide opruiming van 700 populieren in de oostelijke helft van de Wellemeersen wordt anno 2003 naarstig verder geboetseerd aan de ontwikkeling van halfnatuurlijke landschappen: dit jaar worden ook in de westelijke reservaathelft een reeks percelen ontpopulierd (kruinverhakseling voortaan door de kapfirma), waarna 42 ha zullen omrasterd zijn voor de halfjaarlijkse inzet van Galloways (27,5 grootvee-eenheden of gemiddeld 0,65 GVE/ha). Op 1 mei worden reeds 19,5 GVE verwacht: wetende dat een jaarling slechts voor 0,6 GVE graast, wordt het dus een bonte kudde met vale, bruine of zwarte kalfjes, vaarsjes, koeien en would-be-osjes.

Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Intussen werd ook verder gesleuteld aan de realisatie van een reeks natuurherstelmaatregelen in samenwerking met Aminal en de Vlaamse Landmaatschappij anno 2004: een aantal voorbereidende poel- en weidesloot-saneringen, (zeldzamere weidevogelhabitats), worden reeds dit voorjaar door de afdeling aangepakt.

A een hernieuwde verbinding van linker- en rechter

oever van de Dender, ter hoogte van de E40;

26

Remi Paul Mathys

Opdat ook het publiek op gepaste wijze van het reservaat zou kunnen genieten werd de educatieve infrastructuur herbekeken, waarbij i.s.m. de gemeente Denderleeuw, de Stad Aalst en wellicht ook de vzw Toerisme Oost-Vlaanderen anno 2003 twee wandeltracés (4 en 8 km) worden gerealiseerd, mét:

Watersnip

nr 2 - april 2003

Verkeersslachtoffers in de Denderstreek We komen steeds meer verkeersslachtoffers tegen op onze wegen. Van algemene soorten tot zeldzamere. Konijn, fazant, egel, bunzing, … zijn maar enkele soorten.

Versnippering, verkavelingen, aanleggen van grote tracés onder het mom van economische afwegingen zijn de sleutelwoorden voor deze voorruitgang. De Denderstreek is er niet vrij van.

De inperking van de natuurlijke home range van zoogdieren is nefast voor de verdere voortplanting en kan op termijn een genetische drift teweegbrengen. Hun natuurlijke drang om op zoek te

gaan naar een geschikt wijfje, of het verdrijven van de jongen uit hun moederlijke biotoop zijn enige beweegredenen waarom dieren soms grote banen doorkruisen. Deze dieren vormen dan op hun beurt voedsel voor andere dieren in ons ecosysteem met alle gevolgen van dien. Raadzaam is dat je elk dier verplaatst van de weg af. Op deze manier kunnen we direct nagaan welke soort het daadwerkelijk is, en of het nog in leven is en eventueel verzorgd kan worden. Marterachtigen (wezel, hermelijn, bunzing, steenmarter,..) noteer je, met vermelding van de plaats, en meld je aan je zoogdierverantwoordelijke, zodat ze ingezameld kunnen worden. Andere soorten noteer je gewoon.

Werkgroep Invertebraten Denderstreek In vorige Dendriet (pag. 29) vestigden wij reeds de aandacht van alle afdelingen op vondsten in 2002 van de Zeggekorfslak - Vertigo moulinsiana in het Osbroek te Aalst, de Wellemeersen te Denderleeuw en de Paardenmeers te Okegem. Als Europese rodelijstsoort werden daarmee ook onvervalste natuurlijke ambassadeurs van formaat ontdekt, die absolute habitatbeschermingen zullen rechtvaardigen. Tevens werd de medewerking van alle afdelingen anno 2003 gevraagd aan een slakkenatlasproject voor onze streek, temeer daar een groot vermoeden bestaat dat hier grotere metapopulaties verspreid aanwezig zijn. De boodschap is dus dat potentiële habitats onder de loupe worden gelegd, vooral wat aanwezige korfslakjes betreft: ook naar soorten als Dwergkorfslak, Geribde korfslak, Donkere korfslak of Tandloze korfslak wordt immers met de grootste hoop uitgekeken.

Op 16/01/2003 stelden Bart Vercoutere en de WID de voormelde soorten onder bino’s voor in het NME-centrum De Helix. Daarbij presenteerde Bart de kaartjes met aanduiding van V.moulinsiana-vindplaatsen en alvast potentiële habitats

nr 2 - april 2003

met gepaste grondwaterdynamiek in de Denderstreek. Graag vernamen wij van elke afdeling of de voormelde slaksoorten in haar werkgebied al dan niet werden aangetroffen: de ingezamelde en gelabelde exemplaren (lokaliteit/datum/vinder) worden graag voor u (na)gedetermineerd door de WID !

Wij stellen voor dat elke afdeling minimum 1 inzamelaar zoekt. Locomotiefjes met snelheden van 1 km/eeuw… niet te missen als je focust !

Peter en Eric Werk mee en vraag de KLEURKAARTJES aan van jouw afdeling met de habitatverwachtingen.

Giften voor de WID zijn welkom op het Fonds nr 2255 op rekeningnummer 230-0524745-92

INFO

Extra oproep: zoek mee naar slakken

Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be

27

Plantenwerkgroep Allium “G’ houdt het niet voor mogelijk: waar mensen zich den dag van vandaag toch allemaal mee bezig houden ! Uren aan een stuk rondlopen en naar nen hoop onkruid kijken en dan nog met een vergrootglas. En dat voor grote mensen ! En kijk: d’er zijn er een paar bij die nog interessant willen doen ook, een beetje Latijn spreken, en een paar boeken bovenhalen.

Allee jong …,die zeveraars !

Zeg … En dienen énen daar: ik heb hem daarjuist horen vertellen dat ze soms ne ganse dag binnen dezelfde vierkante kilometer rondtoeren: hij zei zoiets van … (NVDR: deftig keelgeschraap) wij inventariseren één kilometerhok. Ne gestampte luierik, ja … Allee, ge moet dat daar nu ne keer zien, hij loopt daar nu ook nog met een stafkaart te paraderen: de geste !

Eh ! Kom nù ne keer kijken ! Als ze iets nieuws zien, zetten ze een streepken. Begot (NVDR: een krachtterm uit de Denderstreek): ze kunnen nog niet eens goed schrijven. Ja, en dan maar Latijn spreken, ah…”

Mocht je dit jaar een dergelijk gesprek (ik weet het, ik heb het dialect wat “opgekuist”) opvangen, dan weze het duidelijk. De Plantenwerkgroep van de Denderstreek is weer op pad en voor wie het wil bijhouden: het is zowaar al het negenentwintigste jaar. En aangezien de kern nog steeds – voor het merendeel – bestaat uit Aalstenaars, hebben we de werkgroep vanaf dit jaar maar een passende “Latijnse” naam gegeven. Dat staat wat chiquer.

Zo zijn we nu eenmaal: ouwe Aalsterse (die mannen van ‘t stad) chique. Zeg nu zelf: Allium klinkt toch beter dan Ajuin !

Elders in dit tijdschrift vind je het programma van 2003. Je zal zien dat wij dit jaar vooral ons oog hebben laten vallen op de Denderstreek ten zuiden van Aalst. En uiteraard, mocht je er nog aan twijfelen, iedereen is welkom: kenners zowel als beginnelingen. Of je kan gewoon maar eens meegaan uit nieuwsgierigheid. Rare jongens (en meisjes), die strepers ! Enfin: er bestaat hiervoor een zegwijze, oubollig of niet, … God moet van alles zijn getal hebben !

In 2002 bezochten we volgens de FLO.WERmethode (zie Dendriet 2002, 1 (1): 12-14) vier kilo-

28

Allium ursinum of Daslook.

meterhokken in drie verschillende seizoenen. Het aantal streepjes en dus het aantal verschillende planten (soorten en ondersoorten: of wat meer wetenschappelijk uitgedrukt, taxa) varieerde per beurt van 110 tot 200. Daarnaast gingen we nog drie gebieden op vraag van buitenstaanders gaan onderzoeken op “hogere planten”: Aalst (Gijzegem), enkele nieuwe reservaatspercelen in de Dendervallei; enkele percelen van het Raspaillebos (reservaat Natuurpunt) te Geraardsbergen en ten slotte ook nog enkele percelen in Liedekerke.

In totaal namen 32 mensen deel aan het floraonderzoek.

Na 29 jaar plantenonderzoek hebben we stilaan een vrij goed beeld van de flora van de Denderstreek.

Daarom dachten we dat de tijd rijp was om aan een uitgave van een regionale plantenatlas van de Denderstreek te denken. Een nieuwe plantenatlas op Vlaams niveau is in de maak. Daar is de inventarisatieronde binnen het kader van de nieuwe uitgave van de atlas afgesloten. Waarnemingen ná 2002 komen er niet in. We verwachten de uitgave rond 2005-2006. Enkele voorbereidende proeftek-

nr 2 - april 2003

Koen Steenhoudt

Planten “strepen” in de Denderstreek: van een fanatieke hokjesmentaliteit gesproken !

over zeggen. Ik moet - wegens tijds- en ruimtegebrek - een streepken trekken onder mijn bijdrage.

Wat denk je wel: een bijdrage met potjeslatijn.

Misschien kan ik er later nog eens op terugkomen, als ik tenminste nog mag van de redactie.

INFO

Paul Van den Bremt (NVDR: den dienen met zijn stafkaart)

Peter Tolleneer 053 - 79 03 60 allium@belgacom.net

Planteninvenrarisatie Plantenwerkgroep Allium

Jan Fosselle

h Zo 06-04

Slanke sleutelbloem in het Osbroek.

sten en -kaartjes doen nu al de ronde. Een regionale atlas voor de Denderstreek mag geen duplicaat zijn van de Vlaamse atlas, dat is van het goeie teveel. En ja, het stĂĄĂĄt nu eenmaal modieus en het Ă­s een tikkeltje elitair om meerwaardezoeker te zijn. Dus gaan we op streekniveau de zaak nog wat verfijnen: nog wat gaten in de kennis wegwerken. Er zijn nog altijd een aantal gebieden onvoldoende onderzocht (op streekniveau), vooral rond Geraardsbergen en Dendermonde. In 2004 en 2005 moeten we hieraan zeker een mouw passen. Iedereen die wil meewerken, zal op enthousiasme worden onthaald.

Hoe we het precies gaan aanpakken ? Dit kan je vernemen als je de volgende nummers van Dendriet doorneemt: beloofd is beloofd !

P.S. Voor ik het vergeet: wij hebben natuurlijk heel wat interessante waarnemingen gedaan in de streek in 2002. Spijtig genoeg kan ik er hier niets

nr 2 - april 2003

8:30 h Zo 13-04 8:30 h Zo 27-04 8:30 h Zo 11-05 8:30 h Wo 21-05 18:30 h Wo 04-06 18:30 h Wo 11-06 18:30 h Wo 18-06 18:30 h Wo 02-07 18:30 h Wo 09-07 18:30 h Wo 30-07 18:30 h Zo 10-08 8:30 h Zo 24-08 8:30 h Zo 07-09 8:30 h Zo 21-09 8:30

12:00 12:00 12:00 12:00 22:00 22:00 22:00 22:00 22:00 22:00 22:00 12:00 12:00 12:00 12:00

Liedekerke / Palitsebeek Okegem Liedekerke / Dender Ninove / Grote meersen Plaats staat nog niet vast Liedekerke / Palitsebeek Okegem Liedekerke / Dender Ninove / Grote meersen Plaats staat nog niet vast Liedekerke / Palitsebeek Okegem Liedekerke / Dender Ninove / Grote meersen Plaats staat nog niet vast

Samenkomst PARKING STEDELIJK KERKHOF LEO DE BETHUNELAAN AALST

Planteninventarisaties met Natuurpunt Werkgroep botanie h Zo 15-06: 14:00 tot 17:30 Domentse bossen Samenkomst hoek Domentveld Affligem h Za 21-06: 9:00 tot 17:00 Valier & Bellebeekvallei Picknick meebrengen.

Samenkomst Stationsparking Liedekerke

29

Het atlaswerk zit erop !

In heel Vlaanderen werd het veldwerk uitgevoerd voor de nieuwe Vlaamse broedvogelatlas. Ook de vogelwerkgroep van de Dendervallei deed zijn duit in het zakje, en met enige trots kunnen we melden dat het werk er eindelijk op zit ! Vogelkijkers uit onze streek hebben in de afgelopen drie jaar meer dan 25 atlashokken volgens een standaardmethode onderzocht op broedvogels, wat overeenstemt met een oppervlakte van ruim 600 km2 ! Van harte proficiat aan alle medewerkers !

Een voorsmaakje ? De niet echt rooskleurige toestand van de Vlaamse natuur vertaalt zich ook naar een aantal broedvogelsoorten toe, waarbij vooral soorten die afhankelijk zijn van landbouwlandschappen zware klappen schijnen te hebben gekregen: Veldleeuwerik, Geelgors en Tortel zijn maar enkele voorbeelden. Anderzijds zijn er uiter-

aard ook soorten die beter scoren: denken we maar aan Aalscholver, IJsvogel, roofvogels en exoten.

En wat dan met onze Dendervallei ? Het voorbije veldwerk heeft duidelijk gemaakt dat ook hier een aantal voorheen algemene soorten het absoluut niet goed doen: de dichtheden van Veldleeuwerik zijn schrikbarend gedaald, Geelgors heeft zich bijna volledig uit de regio teruggetrokken, op het uiterste zuiden na, Grauwe Gors staat op het punt uit te sterven,… Maar er was ook beter nieuws: het eerste broedgeval van Aalscholver, recordaantallen van Blauwe Reiger en roofvogels,…

Wie meer interesse heeft in het atlasproject:: www.instnat.be/broedvogels

CINEREA

JNM : op zoek naar pimpampoentjes !

Het Lieveheersbeestjesproject wordt in Vlaanderen gecoördineerd door Viezebeestjeswerkgroep (VBWG) van de JNM i.s.m. het Instituut. Het is de bedoeling dat er volgend jaar een verspreidingsatlas uitkomt van België.

Onder leiding van Bert Van der Auwermeulen doen we twee officiële activiteiten in de regio. Naast deze gaan we met de meest geïnteresseerden ook buiten de ‘JNM-uren’ op stap om te inventariseren zodat de Denderstreek in de verspreidingsatlas mooi ingekleurd zal zijn. Iedereen die wil meewerken, kan gerust contact opnemen met Bert. In het Infocentrum van de JNM kan je een zeer handige LHB-tabel kopen. Bestellen kan ook op www.jnm.be, bij ‘Uitgeverij’.

We willen de Natuurpuntwerkgroepen en -afdelingen ook oproepen om hun waarnemingen via ons door te spelen, zodat we dubbel werk vermijden.

30

A Zondag 11 mei: voor de ini’s,

om 14 uur aan Infobord Moenebroek reservaat, kruispunt van de Moenebroekstraat-Moorhofstraat in Schendelbeke (Geraardsbergen).

A Zaterdag 19 april: voor de ouderen, om 13.15 uur spreken we af met de fiets aan de parking aan de brandweer van Ninove (tegen de Dender).

Projectverantwoordelijke Denderstreek: Bert Van der Auwermeulen: 054 - 33 34 28 of bertvda@hotmail.com.

Geïnteresseerde jongeren uit Dendermonde, Zele en Berlare kunnen contact opnemen met Heleentje De Brauwer, 052 - 44 88 38 of debrauwer.heleentje@pi.be

INFO

Lieveheersbeestjes, ook gekend als pimpampoentjes of hemelbeestjes, zijn erg aaibaar, fel gekleurd en gezegend met een imago van geluk en voorspoed. JNM Denderstreek gaat op onderzoek naar deze prachtige beestjes in de Denderstreek.

Joachim De Maeseneer 0496 - 93 53 77 joachimdm@yahoo.com

nr 2 - april 2003

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maatschappelijke visie. Onze activiteiten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.

AFDELINGEN Aalst Daan Stemgée - 053 - 77 41 41 daan.stemgee@pandora.be

Affligem- Liedekerke Kern Affligem Wim Van Grieken - 053 - 77 70 06 vangrieken@debcom.be

Kern Liedekerke Jacqueline Arickx 053 - 67 13 45 jaar@advalvas.be

Denderleeuw Bruno De Bruyn - 053 - 67 07 85

bruno.de.bruyn@kindengezin.be

Dendermonding Stefaan Thibau - 052 - 42 69 72

stefaan.thibau@skynet.be

Erpe-M Mere Peter D’Hondt - 053 - 80 72 57 dhondt.decraecker@wanadoo.be Geraardsbergen Koen Steenhoudt - 054 - 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net

Groot-H Haaltert Stijn De Ryck 053 - 62 71 23

stijnderyck@busmail.net

Lede-H Houtem Herman Derder - 053 - 80 01 10 herman.derder@pi.be

Ninove Wouter Mertens - 054 - 32 51 71

wouter.mertens@lin.vlaanderen.be

WERKGROEPEN Werkgroep Invertebraten Eric De Tré - 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be - 2255 Vogelwerkgroep Cinerea Joost Mertens, 053 - 66 06 34

j.mertens@vmm.be

Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer - 053-79 03 60 allium@belgacom.net

Zoogdierenwerkgroep Elio Axel Neukermans - 054 - 32 45 29 elio@pandora.be

DERDEN JNM Aaike De Wever - 0486 - 28 05 93 Natuurpunt Vlaanderen 015-29 72 20 Natuurpunt Educatie 014 - 47 29 50

nr 2 - april 2003

RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN Giften Reservatenfonds: rekeningnummer: 293-0212075-88 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer.

Giften vanaf € 30 zijn fiscaal aftrekbaar.

Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 - 58 08 38 johnny.cornelis@agr.kuleuven.ac.be

Brede schorren en Konkelschor te Berlare 6616 Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 Den Dotter/ Blauwbos te Haaltert/ Aaigem/ Mere 6149 Walter Loy - 053 - 83 89 64 walter.loy@pi.be

Gerstjens te Aalst zie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek Groot Neygemveld te Neigem 6100 Franky Van Vaerenbergh 054 - 32 28 54

't Groot Schoor te Grembergen 6603 Tarcy Verstraeten 052 - 21 11 11 Heidemeersen te Berlare 6644 Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 Hogedonk te Gijzegem/ Mespelare - 6243 Daan Stemgée 053 - 77 41 41 hogedonk@belgacom.net Honegem te Erpe-M Mere/ Aalst/ Lede - 6123 Wim D’Haeseleer - 0495 - 87 50 50 wim.dhaeseleer@pandora.be www.natuurpunt.be/honegem

‘t Hoeksken te Herdersem 6196 Wouter Van De Walle - 053-21 60 31 Keelman te Denderhoutem 6178 Axel Neukermans - 054 - 32 45 29 Elio@pandora.be Kravaalbos te Meldert 6071 François Van den Bergh 052 - 35 64 29

Lieferingemeers te Lieferinge 6098 Koen Cochez - 09 - 233 92 38

koen.cochez@vlaanderen.be

Moenebroek te Geraardsbergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 054- 41 87 09 carlos.dhaeseleer@natuurpunt.be

Molenbeekmeersen te Denderleeuw/ Okegem - 6646 Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be Osbroek te Aalst zie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek Paddebeekvallei te Dendermonde - 6652 Dirk Van den Bossche 052 - 44 61 01 Pamelse meersen, Domme lingen te Liedekerke - 9972 Jan Barbé 053 - 66 60 03 marcusmichiels@yahoo.com

Phenixberg te Okegem - 6618 Wouter Mertens 054 - 32 51 71 wouter.mertens@lin.vlaanderen.be

Park van Mesen te Lede Herman Derder 053 - 80 01 10 herman.derder@pi.be Raspaillebos te Grimminge 6164 Koen Steenhoudt 054 - 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/ Lessines - 6058 Godfried Merlevede 068 - 33 51 06 g.merlevede@tiscali.be Sint-Onolfspolder te Appels / Dendermonde - 6623 Gert Gillis 052-20 22 63 Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053-67.11.91 marcusmichiels@yahoo.com

Venebroeken te Ninove 6099 Geert Rohaert - 054 - 32 82 18 Wachtbekken 6 in Sint-G Gillis / Dendermonde Stefaan Thibau 052 - 42 69 72 Walputbeek / Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Meert Isabelle 054 - 33 36 65 lunami@hotmail.com Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612 Eric De Tré 053 - 66 04 32 eric.detre@vhm.be home.tiscalinet.be/wellemeersen Werkgroep Bomen-P ParkOsbroek / Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer 053 - 79 03 60 wbpo.aalst@belgacom.net

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en vier studiewerkgroepen in de Denderstreek. Deze afdelingen en werkgroepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwerken. Je kan voor meer inlichtingen steeds terecht bij de contactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie.

Deadline volgende Dendriet: 1 mei 2003.

Dendriet ontvange n : Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreekafdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van € 7,50 op rekeningnummer 3930491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, middenkatern afdeling...”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAAD Wouter Mertens - hoofdredacteur Daan Stemgée - redactiesecretaris Stijn De Ryck - publicatiecontroller Wilfried Veldeman - ontwerp & opmaak Marc Symoens - corrector Koen Steenhoudt adressen en verzending Peter D’Hondt - denderkalender Willy Beeckman, Bruno De Bruyn, Dirk De Mesel, Herman Derder, Eric De Tré, Joost Mertens, Peter Tolleneer Werkten ook mee aan dit nr : Jacqueline Arickx, Lode De Beck, Carlos D’Haeseleer, Wim D’Haesleer Joachim De Maeseneer, Wouter Faveyts, Remi Paul Mathys, Marc Michiels, Axel Neukermans, Pascale Symens, William Van Muylem, Guido Van Rossen.

DRUK Drukkerij Druk in de Weer, Gent Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen

31

18 mei: open natuurdagen Laat je zien!

INHOUD 3

Zondvloed aan de Dender

5

Voorjaarsoverstromingen 2003

8

Natuurgebied in de kijker

12

Natuurpuntjes

14

Denderkalender

18

Afdelingsnieuws

Wateroverlast in de stationstraat van Liedekerke De figuurlijke druppel in de emmer Betoverende wandeling in Moenebroek Kort, spits en prikkelend Het meest bruisende natuurseizoen breekt aan! Zet je schrap!

Onze afdelingswerkingen in vogelvlucht

Verkeersslachtoffers

27

Oproep!

Werkgroep Invertebraten Oproep!

28

Plantenwerkgroep Allium

Of hoe plantenliefhebbers soms een streepje voor hebben op anderen

Het atlaswerk zit erop!

30

Puik werk van onze vogelwerkgroep Cinerea

JNM

De veelbetekende titel van dit tijdschrift verwijst naar: Ahet Griekse dendron wat boom betekent, Aeen mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten, Ade vertakte uitlopers van hersenzenuwcellen: een communicatiekanaal dus, Ahet Denderbekken met een netwerk van sloten en beken, Atenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...

Redactieadres: Dendriet, Onegem 74, 9300 Aalst E-m mail: dendriet@pandora.be Website: www.natuurpunt.be/denderstreek Verantwoordelijke uitgever: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Heldergemstraat 161 9450 Heldergem Foto’s voorpagina: Eric Cosyns, Remi Paul Mathys, Wiliam Van Muylem, Marc Symoens

Op zoek naar pimpampoentjes

VERNIEUW JE LIDMAATSCHAP ! OF MAAK GEBRUIK VAN DOMICILIËRING Gezinslidmaatschap: € 17,50 op rekening 230-0044233-21 Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor € 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels) Voor € 32,00 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet (vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)