dendriet 2007 nr 1 jaargang 6

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X

BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

jaargang 6

nummer 1 - 2007 Retouradres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

driemaandelijks tijdschrift

Ouwe Sokken en Korte Lake(ns) Een knaller in het riet!

Sigmaplan geactualiseerd

januari - februari - maart

Actieplan Dendriet

Het is inderdaad al vijf jaar geleden dat negen afdelingen van Wielewaal en Natuurreservaten, naar aanleiding van de fusie tot Natuurpunt, hun plaatselijke ledenblaadjes inruilden voor Dendriet. Voor wie er toen nog niet bij was, herhalen we even de betekenis van deze frivole naam. De Dender is de zilveren draad die de negen afdelingen van Geraardsbergen tot Dendermonde gemeen hebben. Het riet staat voor een moeraslandschap dat we willen herstellen in natuurgebieden langs de Denderoevers. En een dendriet – sla er maar de Van Dale op na – is een knoop van zenuwen die informatie uitwisselt tussen cellen in ons lichaam.

Een mooie metafoor dus voor een blad dat het contact vormt tussen zijn 2300 lezers.

De Dendrietploeg ontstond uit vertegenwoordigers van negen afdelingen van Natuurpunt, die in een los verband driemaandelijks samenwerkten. Al waren we reeds zwaar bevraagd binnen onze eigen afdeling, het nieuw project en het feit dat er geen plaatselijk ledenblad meer moest gemaakt worden, zorgden voor een adrenalinestoot. In het enthousiasme van de eerste jaren zijn we er meestal in geslaagd om over de hoge lat te springen die we voor onszelf legden. Door veranderende persoonlijke situaties, is de motor het laatste jaar echter wat gaan sputteren. Getuige hiervan onze laatste twee edities.

De laatste Dendrietvergadering was er een van her-

2

©

Als deze Dendriet in je bus valt, loopt 2006 op zijn einde, of is de feestvreugde van 2007 net achter de rug. Dendriet houdt er dan ook aan jou en je gezin een voorspoedige gezondheid te wensen, om met volle teugen te kunnen genieten van een nieuw jaar, met weinig beslommeringen en veel natuurbeleving.

Voor ons tijdschrift moet 2007 een jaar worden met een nieuw elan. In de vorige Dendriet zijn je wellicht twee dingen opgevallen: de jaargang en de dikte.

Vilda - Misjel Decleer

Beste Lezer,

bronning, met als resultaat een driepuntenplan, waarbij we op jou, trouwe lezer, een beroep doen.

Je hoeft écht geen natuurspecialist of lid van een afdelingsbestuur te zijn. Bij voorkeur niet zelfs.

Actiepunt 1: Redactieraad De verankering met verantwoordelijken uit de afdelingen blijft. Dendriet is immers het tijdschrift van de afdelingen. Het is dan ook logisch dat zij bepalen welke richting het blad uitgaat. Daarnaast wensen we echter een redactieploeg uit te bouwen, liefst met een nieuwe eindredacteur. Zijn of haar taak bestaat uit het nalezen en kritisch beoordelen van artikels, het zoeken naar gepaste illustraties en het aaneenpuzzelen van de informatie tot een tijdschrift. Liefst iemand met creatieve ideeën en de durf om zijn redactieploeg aan het werk te zetten.

De opmaak hoort niet bij dit werk, want die wordt al jaren minutieus door Wilfried gedaan.

Actiepunt 2: Verruiming van de inhoud We realiseren ons dat we de wereld vaak beschrijven zoals we hem zien door de - enigszins navelstarende - bril van onze afdeling, werkgroep of reservaat. We willen daarom naar een toegankelijke inhoud, waar de doorsnee lezer iets aan heeft: een uitgewerkte wandel- of fietstocht, het verhaal van een persoon of groepering die zijn sporen heeft verdiend in de natuur of het milieu... Weet je een interessant onderwerp, contacteer ons. We spreken het door en bekijken de mogelijkheden.

Voorwaarde is dat het iets te maken heeft met

nr. 1 - januari 2007

Vilda - Yves Adams

©

natuur of milieu en dat het streekgebonden is.

Geen algemene informatie dus, waarover men na een eerste zoekopdracht op het internet tientallen websites opgelijst krijgt.

Mensen met een goed verhaal hebben niet altijd een goede pen. Zo gebeurt het dat een verhaal niet altijd op een even ontvankelijke manier in Dendriet belandt. Wij zoeken daarom mensen die de boer willen opgaan als reporter. Mensen hun verhaal laten doen en het op een aangename manier op papier zetten, zonder de inhoud ervan oneer aan te doen, is een kunst die niet velen beheersen.

Met reporters werken heeft voordelen voor iedereen. De verteller brengt zijn verhaal aan de man.

De lezer krijgt gevarieerde en vlot leesbare lectuur voorgeschoteld. De redactie is ontlast van de druk om het tijdschrift vol te krijgen. En de reporter zelf leert nieuwe, interessante zaken en mensen kennen.

Met deze drie ingrepen hopen we van Dendriet een blad te maken waarop de vele lezers om de drie maanden met ongeduld zitten te wachten. Voel je iets voor één van deze functies, laat het ons weten.

nr. 1 - januari 2007

Telefoon: Fax:

055/ 21 62 80 055/ 21 62 81

email Hans: hans.scheirlinck@bosgroep.be email Dominique: dominique.lecompte@bosgroep.be email algemeen: vlaamseardennen@bosgroep.be Het adres blijft ongewijzigd: De Biesestraat 5, 9600 Ronse

Afdeling Boven-Dender INFO

Actiepunt 3: Als reporter de boer op

Bosgroep Vlaamse Ardennen: nieuwe contactgegevens

Koen Steenhoudt 054 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net

3

Natuurgebied in de kijker

Korte Lake te Overboelare

De geschiedenis van het stekje Vóór het ontstaan van de stekjesindustrie was de Dendervallei een uitgestrekte grasvlakte. De Dender mocht toen nog ongelimiteerd overstromen. Niemand leed er schade door. Integendeel, de weiden werden van gratis natuurlijke meststof voorzien zodat het ‘vette’ weiden werden.

Doch, de vallei kreeg al snel een economische functie. Om lucifers te maken heb je immers zacht hout nodig, bij voorkeur populierenhout. Grondbezitters zagen kansen om hun gronden te laten renderen. Ze plantten massaal populieren aan en verkochten ze aan de luciferfabrieken. De aanleg van een spoorweg volgde.

De kanalisatie van de Dender in 1867 verzekerde een snelle aanvoer van boomstammen en afvoer van de eind- en nevenproducten.

Menselijk leed Verslagen van de Commissie van de Arbeid van 1886, vermelden over de luciferfabrieken van Geraardsbergen: ‘De indoping van houtstokjes in zwavel doet de werknemers de verschrikkelijke ziekten koudvuur en longtering krijgen’. Er werden meermaals beenbreuken vastgesteld ten

4

gevolge van chronische vergiftiging. De zwaveldamp die vrijkwam bij de productie van lucifers brak de tanden af en drong door in alle botten. Arbeiders stierven aan hersenvliesontsteking, stuipen, niet te stelpen bloedingen of teringkoorts. Ook kinderen van vijf en zes jaar die in de fabrieken werkten, werden getroffen. Hun geraamte ontbond zich terwijl ze nog in leven waren.

Van aanplant tot natuurgebied Na meer dan 150 jaar van productie viel de stekjesindustrie stil. Wat overbleef zijn de uitgestrekte populierenbossen her en der in de Dendervallei. Enkele jaren terug begon Natuurpunt Boven-Dender hier met de aankoop van percelen op verschillende plaatsen langs de Dender, met als doel de ecologische functie van de Dendervallei te herwaarderen. Het is niet de bedoeling om er alle populieren te weren en monotone grasvlakten te creëren. Wel wensen we een biotoop die aanleunt bij het natuurlijke valleilandschap.

Boelare of Buizemont?

In het uiterste zuiden van Geraardsbergen, tussen de stads-

Koen Steenhoudt

Wie lucifers zegt, zegt Union Allumettière en denkt automatisch aan Geraardsbergen. Sinds 1849 bloeide hier de stekjesindustrie. Al snel waren er 18 fabrieken, verspreid over Geraardsbergen, en al even snel stond de Dendervallei vol met populieren...

Gele lis kern en de Waalse grens, ligt Overboelare, sinds 1971 de grootste fusiegemeente. Ze is 760 ha groot, telt ongeveer 3900 inwoners, paalt aan Deux-Acren en ligt op de beide oevers van de Dender.

In de volksmond heet het deel van de gemeente dat op de linkeroever ligt Overboelare terwijl men de andere kant bestempelt als ‘Hoge Buizemont’ of gewoonweg ‘Buizemont’. Vanaf de Dendervallei gaat het reliëf er immers glooiend naar omhoog. Veeteelt en akkerbouw zijn belangrijke bezigheden op deze leemkap.

Hoewel het landschap er door de mens werd geboetseerd, vormen Overboelare en Deux-Acren een uithoek die overgoten is met natuurschoon in al zijn vormen.

Denken we aan het Boelarebos, het Arduinbos, het Leanderbos en het Bourengbos, alle vier reliëfbossen. Denken we ook aan de prachtige Rietbeemd die zich in het zuidoosten van de Dendervallei tot de Markvallei uitstrekt en, de taalgrens negerend, verder Wallonië binnen loopt. Het zijn allemaal parels waarop we fier moeten zijn en die het verdienen

nr. 1 - januari 2007

Koen Steenhoudt

Korte Lake: aantrekkelijke komgronden in de vallei

dat we er alles aan doen om ze te bewaren voor onze kinderen en kleinkinderen.

Korte Lake In Overboelare en aansluitend aan Wangrose en Bastrinque in Deux-Acren, ligt op de linkeroever van de Dender een langgerekte strook natuurgebied. Het wordt Korte Lake genoemd, naar de gelijknamige hoofdbeek die er dwars door stroomt. In het zuiden wordt het gebied van WalloniĂŤ gescheiden door de Moesbeek. Richting Geraardsbergen vormt de lintbebouwing langs de Majoor Van Lierdelaan de noordgrens. De lengteas van het gebied wordt ten westen begrensd door de Groteweg (N42), ten oosten door

nr. 1 - januari 2007

het Waalse Bourengbos en het Vlaamse Boelarebos, allebei gelegen op uitlopers van de Oudenberg. Achter de behuizing van de Groteweg verbindt een spoorweg Geraardsbergen met Ath. Evenwijdig met de Dender, maar middenin het natuurgebied, ligt de Kortelakebeek. Een mooie beek die water krijgt van talloze draineringsgrachten en van een bronniveau. Het is deze beek die zijn naam ontleent aan het gebied. Vlak naast de Dender liggen enkele vlakke weiden, vanwaar het terrein lichtjes afhelt naar de beek. Hetzelfde gebeurt vanaf de spoorweg. Daardoor is een soort kom ontstaan met een bodem die lager ligt dan het Denderniveau. De Kortelakebeek kan

het water daarom slechts enkele kilometers verder stroomafwaarts in de Dender lozen. Hierdoor is Korte Lake een moerassig gebied dat jaarlijks overstroomt. De zeer sterke drainering zorgt er evenwel voor dat het terrein telkens snel droog komt, hoewel er eigenlijk niemand hinder zou ondervinden mocht het hier nat blijven.

Spijtig genoeg wordt de Kortelakebeek halfweg haar loop door een paar rioleringen zwaar vervuild.

Dit neemt echter niet weg dat het ijsvogeltje naarstig tussen Dender en beek heen en weer foerageert.

Een lust voor het oog van de oplettende natuurliefhebber.

Hier kocht Natuurpunt BovenDender in 2003 enkele percelen.

Het nieuwe natuurgebied heet Kor

5

Koen Steenhoudt

Dender en Buizemont te Geraardsbergen

te Lake, naar de naam die het gebied reeds lang heeft. Intussen bedraagt de oppervlakte reeds 27 ha.

Toponymie In ‘Toponymie van Geraardsbergen tot het jaar 1600’ beschrijft Marleen Francq Korte Lake als een weide, gelegen in Overboelare. Het woord ‘lake’ heeft er verschillende betekenissen.

In de betekenis van meer, plas of poel kan het zowel aan het Romaans als aan het Germaans ontleend zijn (cf. Latijn: lacus en Engels: lake). Het staat ook synoniem voor een beek of sloot.

En ten slotte kan het een grensscheiding, omtrek of grondgebied aanduiden.

6

Volgens Dr. Tavernier-Vereecken wordt in de Gentse naamkunde het woord ‘laak’, dat elders waterloop of poel betekent, in de dorpen langs de Leie toegepast op alluviale gronden langs de rivier.

Ook in Geraardsbergen duidt dit toponiem waarschijnlijk op de moerassige weiden langs de boorden van de Dender.

Volgens Blockmans situeert Korte Lake zich tussen de kleine en de grote Dender. Maar Blockmans baseerde zich op teksten van Victor Fris, een geleerde in de letteren, die leefde rond 1900. Deze laatste schreef in zijn ‘Geschiedenis van Geraardsbergen’: “de meerschen, genoemd de Cortelake, aan den voet van

dien heuvel gelegen” Met ‘dien heuvel’ bedoelde Fris de Buizemont. Wellicht verloor Blockmans uit het oog dat de Buizemont zich ook uitstrekt boven Overboelare, tot Deux-Acren.

In het boek van Victor Fris vond ik volgende mooie passage: “Tusschen de beide heuvelenreeksen vloeit de rivier, die de Kelten Tenera genoemd hadden, naam die zich behield in het Romaansche of Waalsche Tenre, en in het Fransch Dendre, in het Vlaamsch Dender werd.

Gevormd te Aat door de samenvloeiing van de Westelijke Dender, die in de omstreken van Leuze ontspringt, en de Oostelijke Dender of Arbre die

nr. 1 - januari 2007

Verder vermeldt Marleen Francq ook nog dat er al vanaf 1190 geschriften bestaan die Cortelake beschrijven. Zo spreekt men bijvoorbeeld in: 1279: ‘ad locum qui dicitur cortelake’ 1329/1399: ‘van sine(n) m(er)sche die leit in cortelaken op de denre; op een dachwant lants in cortelaken; van haren m(er)sche jn cortelaken’. kort na 1348: ‘site ap(ud) locu(s) qui d(icitur) echout iuxta cortelake’.

1406: ‘haren mersch jnt corttelake straetkin ter cortelaken weert’ 1418: ‘dear men in de cortelaken vaert’ 1426: ‘een dachwant m(er)sch in de corte lake…in de curte lake’.

nr. 1 - januari 2007

Vilda - Yves Adams

©

van Jurbise komt, kronkelt die kleine en smalle rivier traagzaam door de beemden langs Rebaix, Lessen, Deux-Acren tot Geeraardsbergen, om voorbij Ninove en Aalst tot Dendermonde te vloeien, waar zij zich met de Schelde vereenigt. Alhoewel de helling van het bed bijna bestendig en gevoeglijk is, en dus het afvlieten met eene zekere gemakkelijkheid geschiedt, werd het dal tot in het hedendaagsche tijdvak dikwerf overstroomd en verwoest door de overtolligheid der wateren welke de menigvuldige beken in de rivier storten. Van daar ook de talrijke aanslibbingen op hare oevers, van daar de weelderigheid der meerschen en weiden die hare boorden omzoomen, als de Cortelake, die in de stichtingsoorkonde der stad reeds vermeld wordt, als de Kloostermeerschen, aloude eigendom der Geeraardsbergsche abdij. Alzoo, een rijke, vette bodem, in overvloed met water en hout voorzien, en dus gansch geschikt om eene menschelijke samenleving te voeden en te beschutten”.

IJsvogel

Over de Kortelakestraat, die naar Korte Lake leidt, schrijft ze: 1397: ‘an cortelake straetkiin’ 1406: ‘int corttelake straetkin ter cortelaken weert…. Tcortelake straetkin van voren tote hare weeden die men heet tgroete Eechout’.

Natuur Aan de voet van de Oudenberg ligt het natuurgebied en op zijn flanken zie je het Boelarebos en het Bourengbos liggen, twee relictbossen van het prehisto-

rische Kolenwoud. Enkel al dit gegeven doet vermoeden dat de hele omgeving een zeer grote natuurwaarde heeft. Daarom ook dat het gebied tot het VEN behoort. Aansluitend, en aan Waalse kant, ligt de Rietbeemd, eveneens een vermaard natuurgebied, dat zijn weg vervolgt langs de Markvallei (de Mark is een bijrivier van de Dender) en richting Galmaarden.

Al deze factoren verraden een natuurwaarde die moet gekoesterd, bewaard en zelfs uitgebreid

Conservators van Korte Lake Guido Van Ongevalle: 054 41 56 36 Willem Boonen 054 41 75 85, willem.boonen@skynet.be

7

Wat brengt de toekomst Het natte deel van Korte Lake met zijn populierenplantages zal uitgroeien tot een valleibos met streekeigen boomsoorten zoals zwarte els, boswilg, gewone es en Gelderse roos. Sommige zeer natte plaatsen met riet, kunnen door aangepaste ingrepen in stand gehouden en zelfs uitgebreid worden. Elders zal een mozaïek van open moeras en valleibos ontstaan. Het hogere deel, waar nu al eiken-essenbos staat, kan zich verder ontwikkelen. Voorts wordt gezorgd voor een kleinschalig weidelandschap met kleine landschapselementen als houtkanten en hagen. De overgang van bos (gesloten landschap) naar weide (open landschap) zal onopvallend verlopen door mantel- en zoomvegetaties.

Er zal het nodige gedaan worden om de waterkwaliteit te verbeteren en de waterkwantiteit te garanderen. We mogen ook niet vergeten dat vele soorten trekvogels de Dendervallei volgen en afhankelijk zijn van wat ze daar aan voedsel en beschutting vinden.

Door de opgesomde ontwik-

8

kelingen willen we voor zoveel mogelijk levensvormen (vogels, dieren, planten, geleedpotigen, amfibieën en reptielen, vissen) een rust- en voortplantingsplaats verzekeren.

Toegankelijkheid Op de linkeroever van de Dender ligt het jaagpad, eertijds genaamd naar het ‘jagen’ of het mennen van paarden die boten voorttrokken. Tot begin de jaren ’80 kon je er enkel wandelen, aangezien het pad nog niet verhard was. Nu kan je er ook met de fiets op.

Rijdend of wandelend langs de Dender geniet je van de prachtige beboste omgeving. Hier kan een mens de mentale rust terugvinden die hij kwijtspeelt tijdens het jachtige beroepsleven van alledag. Ware het niet dat het vliegveld soms nogal voor geluidshinder zorgt, het zou hier de perfecte omgeving zijn voor een stiltegebied.

Vanaf het station van Overboelare vertrekken twee paden: de Kor-

telakeweg en de Plankweg. De eerste brengt je tot de Denderoever. De tweede stopt aan de N42 richting Zarlardinge.

Op de Toeristische dienst van Geraardsbergen, in het provinciaal domein De Gavers en in De Helix kan je infoboekjes en kaartmateriaal over dit gebied verkrijgen. Er bestaat tevens een wandelkaart van Geraardsbergen, gemaakt door het Nationaal Geografisch Instituut, in samenwerking met Natuurpunt, de Milieuraad, De Gavers, de Helix en Toerisme Oost-Vlaanderen. Hierop staan een 30-tal wandelingen in kleurdruk weergegeven. Wens je meer achtergrondinformatie, dan kan je kiezen uit een drietal boekjes met de beschrijving van een 9-tal wandelingen. Zowel op de kaart als in de boekjes vind je het Plankenwandelpad dat je door Korte Lake leidt.

Willem Boonen

Boven-Dender INFO

worden. Vogels als aalscholver, ijsvogel, roerdomp, buizerd, wespendief, sperwer, ransuil, sprinkhaanrietzanger, putter, grote bonte specht, middelste bonte specht, groene specht, wulp, oeverloper, fuut, dodaars en vele andere foerageren hier.

Zoogdieren als eekhoorn, ree, wezel, bunzing, steenmarter, eikelmuis en vos hebben hier hun stek. De plantenwereld is er een van vochtige gebieden met gele lis, moerasspirea, bosanemoon, sneeuwklokje, muskuskruid, oeverzegge, klis, goudveil, eenbes en riet.

Koen Steenhoudt 054 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net

Wandeling in Korte Lake Zondag 11 februari Landschap en sneeuwklokjes van Korte Lake Van 14u00 tot 17u30 Verzamelen: Parking Colruyt, Steenweg Geraardsbergen - Lessen Leiding: Willem Boonen

nr. 1 - januari 2007

Werken in Moenebroek De eindfase is ingezet De puzzel van Moenebroek is bijna compleet. In de weideblokken ontbreken nog slechts een paar perceeltjes. Ons belangrijkste werk in dit natuurgebied bestaat vandaag hoofdzakelijk uit het afbreken van afsluitingen...

Dit werk is nog lang niet afgerond. Alle buitenafsluitingen moeten zeer degelijk hersteld worden.

Alle tussenafsluitingen moeten verdwijnen zodat één groot begrazingsblok ontstaat dat op termijn kan evolueren tot een struweelrijk grasland met zeer verspreid staande bomen en struiken.

Wie wil komen helpen, is welkom van 9 tot 13.30 uur op zaterdagen 13 januari, 17 februari en 10 maart. Afspraakplaats: Renaultgarage, Aalstsesteenweg te Schendelbeke.

Boven-Dender

Carlos D’Haeseleer 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

Foto JNM

INFO

Moenebroek is de laatste jaren zo sterk uitgebreid dat we een achterstand hebben opgebouwd met het afbreken van overbodige (historische) tussenafsluitingen. Deze winter willen we daar echter komaf mee maken.

JNM Zottegem heeft deze zomer al het startschot gegeven met het uitgraven van tientallen boven de grond afgebroken betonpalen. De stompen, net boven de grond, zorgden meer dan eens voor problemen bij het maaien van de distels. Tijdens de jubileumwerkdag van JNM-Niger werd gestart met het opruimen van kilometers overbodige afsluiting om tot één groot begrazingsblok van 20 ha te komen. Ook tijdens de Dag van de Natuur op 19 november werd druk gewerkt. Oude prikkeldraad werd opgerold, roestige gladde draad werd in hanteerbare pakken geplooid, palen werden uitgetrokken en de gaten weer dichtgegooid.

nr. 1 - januari 2007

9

Een knaller in het riet Daar komt de cetti’s zanger!

Enkele Dendrieten geleden kwam een gevleugelde nieuwkomer aan bod die van bomen houdt: de middelste bonte specht.

Ook in de lager gelegen delen van de Denderstreek staat het vogelwereldje echter niet stil. Het onderwerp van dit artikel is er eentje die het van moerasgebieden moet hebben: de cetti’s zanger. Klaar om kennis te maken?

gen. De cetti’s zanger lijkt voortdurend verstoppertje te willen spelen in de dichte begroeiing.

Migratie met vallen en opstaan Waarom komt deze soort aan bod in Dendriet vraagt u? Wel, omdat dit wel eens een aanstormend nieuw talent zou kunnen zijn in onze streek.

En die hou je maar beter goed in het oog! De eerste waarneming van cetti’s zanger in België dateert pas uit 1962. In 1964 was er zelfs al sprake van het eerste broedgeval. Het ging om een enigszins verwachte aankomst van deze Mediterrane soort.

Koen Steenhoudt

Vogels kijken is eigenlijk niet alleen een kwestie van kijken, maar ook van goed luisteren! Dit gaat zeker op voor zangvogels: het liedje dat ze zingen helpt ons niet alleen om de soort te herkennen, maar wijst tevens aan waar de vogel zelf zit. Er zijn er echter een paar waarvoor dit niet helemaal opgaat. De cetti’s zanger (Cettia cetti) behoort tot dit clubje. De luide en makkelijk herkenbare zang waarnemen is niet zo lastig, het beestje zelf te zien krijgen is een ander paar mouwen. Menig vogelkijker zal moeten toegeven dat hij deze soort eigenlijk nog maar zelden of nooit in de kijker heeft gekre-

CINEREA

Water, riet, wilgen en ruigte: biotoop van de Cetti’s zanger

10

nr. 1 - januari 2007

Jean Van Holen

Het kerngebied van de cetti’s zanger ligt rond de Middellandse Zee. In de loop van de 20ste eeuw vond een noordwaartse expansie plaats, en daarbij werd uiteindelijk ook ons land bereikt. In de jaren ’70 was de landelijke populatie al toegenomen tot 140-180 paren, en het leek er op dat de soort zich definitief gevestigd had. De strenge winter van 1978-1979 bracht de toename echter een halt toe; enkele strenge winters in de jaren ’80 deden de soort zelfs weer vrijwel volledig verdwijnen.

Zachtere winters gaven aanleiding tot een schuchtere terugkomst in het begin van de jaren ’90, die echter opnieuw werd gefnuikt door enkele strenge winters halverwege de jaren ’90. Nadien is de soort echter weer in opmars, onder impuls van herhaaldelijke milde winters. In Vlaanderen werden vanaf 1999 opnieuw broedgevallen genoteerd. Na een aanvankelijk wat aarzelende start gaat het nu snel in stijgende lijn: in 2005 was de Vlaamse populatie al opgelopen tot 65 paren.

De soort komt vooral in het westen van Vlaanderen voor, met een concentratie in de kuststreek. Daarnaast zijn er nog vele tientallen paren in Wallonië, waardoor de totale Belgische populatie nu ongetwijfeld een flink stuk boven de 100 paren ligt. De provincie Henegouwen vormt overigens het kerngebied van de soort in België. De moerassen in de Hainevallei, en dan vooral de befaamde moerassen van

nr. 1 - januari 2007

Harchies, vormen een reservoir vanwaar de soort de rest van België lijkt te gaan veroveren. Dit neemt niet weg dat de vogels aan de kust waarschijnlijk via de Franse kust noordwaarts oprukken.

Verstoppertje De cetti’s zanger is een saaigekleurde, kleine bruine zangvogel. Hij lijkt sterk op soorten als bosrietzanger en kleine karekiet. Het meest opvallende aan de vogel is zijn explosieve en luide zang: met een beetje verbeelding te omschrijven als “tsjet tsjettia-tsjet tsjettia-tsjet”. Vaak zingt de vogel enkel malen om dan weer een hele tijd te zwijgen. De biotoop van de soort bestaat uit ruige en vochtige vegetaties, goed voorzien van struiken en moeilijk doordringbare begroeiing zoals riet en bramen.

De ontoegankelijkheid van deze biotoop draagt natuurlijk flink bij tot het feit dat de soort zich zo moeilijk laat zien.

In tegenstelling tot de meeste insectenetende zangvogels is de cetti’s zanger geen trekvogel. De soort blijft jaarrond in het broedgebied aanwezig.

Dat verklaart uiteraard de bovenvermelde ups en downs in zijn voorkomen in België. In zachte winters blijven meer vogels in leven, waardoor de soort na enkele jaren duidelijk in aantal toeneemt.

Strenge winters brengen daarentegen een hoge mortaliteit met zich mee.

11

Jean Van Holen

Wuivend riet, een ideaal schuiloord voor de cetti’s zanger

In 2005 werd voor het eerst een zangpost ontdekt in de Dendervallei. Van april tot juni was een druk zingende vogel aanwezig in de Boelaremeersen te Geraardsbergen. In het voorjaar van 2006 bleken in dit gebied zelfs twee vogels te zingen en alsof dat nog niet genoeg was vestigde zich ook een exemplaar in de Venebroeken te Ninove, eveneens een gebied van Natuurpunt. Of het hierbij effectief om broedgevallen ging staat niet vast, maar de vogels waren in elk geval duidelijk territoriaal en gedurende meerdere maanden aanwezig. Beide gebieden beantwoorden in elk geval aan de vereisten die de soort stelt aan haar broedgebied. Het hoeft niet te verbazen dat deze eerste vestigingen plaatsvinden in het zuiden van de streek. Dat is immers de richting waar deze Mediterrane kolonist vandaan komt. Henegouwen, waar de Dender ontspringt, is dus het kerngebied voor de cetti’s zanger in België.

Vermoedelijk kunnen de natte moerassige gebieden langs de Dender fungeren als een corridor voor de verdere verspreiding van de soort in Vlaanderen.

Behalve deze zangposten waren er de voorbije jaren ook twee ringvangsten in de streek: te Liedekerke in het najaar van 2003 en te Erpe-Mere in het najaar van 2005.

Net buiten de regio, in Herne (Vlaams-Brabant) was er een ringvangst in 2001. In een iets verder verleden waren er in de jaren ’90 reeds drie ringvangsten in Herne. In de jaren ’70 broedde de

12

soort in het Waalse gedeelte van de Dendervallei, te Lessen, net ten zuiden van Geraardsbergen.

De toename in de Denderstreek past helemaal in de huidige opmars van de cetti’s zanger in Vlaanderen. Gezien de wintergevoeligheid van de soort zal de toekomst van de soort steeds afhangen van het karakter van het winterweer. Zonder extreme winters mogen we in de komende jaren vrijwel zeker een verdere uitbreiding verwachten in onze regio. Er zijn nog een aantal gebieden in de regio waar zeker geschikt biotoop aanwezig is voor deze knaller uit het riet. Voorlopig beperken de waarnemingen zich tot het zuidelijke deel van de vallei, maar verder noordelijk bevinden zich evenzeer geschikte plekjes. De soort kan het hele jaar door worden waargenomen. Waarnemingen zijn natuurlijk zeer welkom bij de vogelwerkgroep.

Hou dus alvast je oren open voor de cetti’s zanger!

Je ogen mag je sluiten…

Vogelwerkgroep Cinerea INFO

Opmars in onze streek

Wouter Faveyts 054 33 91 06 wouter.faveyts@telenet.be

nr. 1 - januari 2007

Voedsel aan de voordeur In Dendriet nr. 1 verscheen vorig jaar een artikel met als kop: “Stoute mensen kappen exoten”, waarin men van leer trekt, volledig terecht trouwens, tegen bepaalde agressieve immigranten in onze vegetatie. Sommige koloniseren met geweld hun nieuwe habitat en richten op die manier de biodiversiteit te gronde. De strijd tegen deze usurpatoren uit de plantenwereld zou ons kunnen in de waan brengen dat alle exoten behoren tot de “sans-papiers” en resoluut moeten verwijderd worden: niets is minder waar. Indien alle “vreemdelingen” ter zake het land zouden uitgewezen worden, zouden onze landschappen niet meer dezelfde zijn.

Nachtschade: een soort kater?

Het bij ons meest geteelde lid van de Solanaceae of Nachtschadefamilie is uiteraard de aardappel, maar het meest geliefd is zeker de tomaat. Andere delicatessen zijn de paprika, de peper, de aubergine en de Kaapse kruisbes (Physalis peruviana). Nachtschaden bevatten allemaal, minstens in één van de plantendelen, een of ander gif als solanine (aardappel, tomaat, aubergine), nicotine (tabak) of zelfs atropine (wolfskers).

De tomaat komt uit het Andesgebergte, in het huidige Peru, Bolivia en Ecuador. In 1498 bracht Christoffel Colombus (1451-1506) de eerste planten naar Europa, maar niemand wilde ze eten, want men dacht dat de vruchten

nr. 1 - januari 2007

giftig waren. Pas in het begin van de twintigste eeuw is deze subtropische plant helemaal als fijne groente in onze streken ingeburgerd. Tomaten heb je in allerlei vormen: ronde, geribbelde ronde, peervormige, eivormige of buisvormige; in allerlei kleuren: rode, roze, oranje, gele, zwarte, witte en zelfs groenrijpende, en dan heb je nog variëteiten met twee of drie van deze tinten. Weet dat de oorspronkelijke tomaat slechts de grootte had van een kers en geel van kleur was.

De paprika heeft zijn “roots” in Midden-Amerika en het noorden van Zuid-Amerika. Hij wordt reeds meer dan 4500 jaar gekweekt. Naast rode, groene en gele rassen, heb je paprika’s en pimentjes in zwarte, paarse, oranje en witte kleuren. Deze

Koen Steenhoudt

Bomen zoals okkernoot en walnoot, tamme en paardenkastanje, moerbei, plataan en robinia zouden aldus verdwijnen. En wat zou er ons nog resten aan groenten in onze moestuintjes?

Neem nu nog alleen maar de vertegenwoordigers van de nachtschadenfamilie! Ze verschaffen ons een uitgebreide bron van voedsel. Deze knol- en vruchtgewassen van zeer verscheiden aard zijn grotendeels afkomstig uit het warmere klimaat van Zuid-Amerika.

13

Koen Steenhoudt

vrucht bestaat ook in velerlei vormen: geblokt, langwerpig, puntig, bolrond, conisch of mini. De smaak varieert van zacht, extra zoet, zoet, pittig tot hot of heel scherp.

Komkommer zonder kwel Dan zijn er ook de leden van de komkommerfamilie of Cucurbitaceae. Ook hier gaat het om een zeer uitgebreid gamma van eetbare en niet-eetbare vruchtgewassen. Deze komen van oudsher voor in alle delen van de wereld, maar vooral de ZuidAmerikaanse indianen waren meesters in het cultiveren van de eetbare soorten. Colombus bracht hen, samen met de aardappel, de maïs, de paprika, de tomaat en de zonnebloem, mee naar Europa.

De Cucurbitaceae vormen een middelgrote plantenfamilie met ongeveer honderd geslachten en zowat 850 soorten. De vruchten zijn divers en gaan van kleine bessen tot grote vlezige exemplaren. De variëteit Atlantic Giant vestigde met 497 kilogram een wereldrecord.

De meest geteelde van deze familie zijn natuurlijk de pompoenen, de courgettes (zucchini), de komkommers en de augurken. Daarnaast zijn er ook de meloenen en patissons (ook Jeruzalemse artisjok, Turkse muts of tulbandkalebas genoemd). In warmere streken kweekt men watermeloen, koendoer, spring- en sponskomkommer. Ook de pompoen is er in vele geuren en kleuren: bruin, oker, beige, van donker- tot lichtgroen, oranje, oranjerood,

14

geel, roze, rood, rozerood, grijsblauw, wit of meerkleurig. Qua vorm heb je bolrond, ovaal, afgeplat, langwerpig, Turkse muts, peervorm, zwanenhals, banaanvorm. Wat de smaak betreft, is hij ofwel tamelijk neutraal (soepgroente) of nogal droog (voor soep en dierenvoer). Een rauwe pompoen kan ook zoet zijn of een muskaat- of nootjessmaak hebben. Een enkel ras kweekt men voor de pitten om er pittenolie uit te persen. Augurk en komkommer zijn ook bij ons erg in trek, maar voor de degustatie van meloen en watermeloen ga je best naar een wat meer zuiders klimaat.

Rare rages Het is een wat gek gezicht om in het najaar, omwille van het geïmporteerde verschijnsel “Halloween”, al die eetbare pompoenen aan de voordeur van vele woningen te vinden, voedsel dat dan bij de eerste kou bevriest en verrot. Dat die van Geraardsbergen destijds hun laatste brood (krakelingen) over de stadsmuren naar hun aanvallers gooiden om ze te laten geloven dat er nog voedsel in overvloed was en de blokkade niet zou lukken – terwijl ze zo goed als crepeerden van de honger – daar kan je nog inkomen. Je voedsel zo maar aan je voordeur leggen totdat het bederft, kom, zeg nu zelf...

Willy Beeckman

Geraadpleegde bronnen: A Y. Decuypere e.a.: Merkwaardige bomen in Vlaanderen; Dienst Groen, Waters en Bossen, Bestuur voor Landinrichting, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, A.R.O.L.; Brussel 1989.

A

H. Baten: “Enkele wetenswaardigheden over Nachtschaden”; Asse-Tuintje, nr.2, 2004, 24ste jg., p. 3 en “Cucurbitaceae of Komkommerachtigen”; idem, nr. 3, 2004, 24ste jg., p. 3.

nr. 1 - januari 2007

DENDERKALENDER uur van vertrek

plaats van afspraak

1 toelichting ☺ gids

7 bijzonderheid h contactpersoon

5 zeker meebrengen

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen € 1, tenzij expliciet anders vermeld.

Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk (€ o,o5 per km/persoon).

zondag 7 januari

Vrijdag 19 januari

Natuurwandeling in de Gerstjes

Algemene vergadering en Nieuwjaarsreceptie

Afdeling Aalst

1 ☺ h

10:00 – 12:00 Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12 te Erembodegem - Aalst Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst.

Bart Backaert of Geert Rohaert Dienst leefmilieu - 053 73 24 12 antonia.geerts@aalst.be

zondag 7 januari

Glühweinwandeling in Liedekerkebos Afd. Affligem-Liedekerke 9:45 – 12:00 Samenkomst om 9.30 uur aan de ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat te Liedekerke 1 Natuurwandeling met glühwein als afsluiter. 4 km. h Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

zaterdag 13 januari

Nieuwjaarsreceptie/ledenvergadering

Afd. Aalst, Erpe-Mere en Lede-Houtem

1

7 h

19:00 algemene vergadering 20:00 Nieuwjaarsreceptie Zaal “de Bron”, Kerkevijverstraat te Lede Nieuwjaarsreceptie met foto- en diareportages over reizen gemaakt door onze leden. "2006 in beeld".

Iedereen welkom en iedereen kan deelnemen.

Graag een seintje voor 15 januari als je wil deelnemen aan info Herman Derder – 053 80 01 10/ 0495 32 42 61 herman.derder@scarlet.be

1

Afd. Denderleeuw 19:30 – 23:00 Taverne “De Plesj”, Welleplein te Welle 1 Jaarlijkse open, algemene ledenvergadering. Evaluatie natuurbeheer/ verenigingswerking. h Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43

19:30 – 24:00 Buurthuis van Pollare, hoek Nekkersput/Hoogstraat 1 Onze alombekende ledenvergadering, gevolgd door een uitgebreide nieuwjaarsreceptie en gezellig samenzijn. Alle dranken gratis! h Bestuur Natuurpunt Ninove Kris De Wit - 054 32 52 65 kris.dewit@skynet.be

Ledenfeest Afd. Affligem-Liedekerke 20:00 – 24:00 De Patro te Hekelgem 1 Het bestuur nodigt alle leden, vrienden en sympathisanten uit voor ’n hapje en ’n drankje en de algemene ledenvergadering. We bekijken het voorbije jaar en lonken naar het nieuwe. h Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

zondag 14 januari

08:00 – 20:00 Welleplein kerk te Welle 1 Wandeling in de Schelde-schorren, achterland Doel, Saeftinge. h Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 5 Verrekijker, picknick, drank, stevig schoeisel en warme kledij.

nr. 1 - januari 2007

Afd. Denderleeuw

vrijdag 19 januari

zaterdag 20 januari

Afd. Denderleeuw

zondag 21 januari

Uitstap naar Zeeland

Open algemene jaarlijkse ledenvergadering

Afd. Ninove

Uitstap naar de polders

zijn met aperitief, uitgebreid gevarieerd koud buffet, koffie, zelfbereid dessertenbuffet, een glas bier of wijn.

7 €15 per volwassene, €7 per kind jonger dan 12 jaar. Drank inbegrepen tot en met de koffie.

Inschrijven bij Koen na storting op rek. 523-0456963-71 van Natuurpunt Geraardsbergen met vermelding “ledenfeest + aantal volwassenen + aantal kinderen” h Koen Steenhoudt – 0472 90 80 57 koen.steenhoudt@skynet.net

zaterdag 20 januari

Algemene Vergadering & Ledenfeest Afd. Boven-Dender Parochiale zaal Grimminge, steegje naast de kerk 19:00 Algemene vergadering, met voorstelling van de kalender 2007, de projecten en de bestuursploeg.

20:00 Aansluitend, gezellig samen

h

5

07:00 – 21:00 Welleplein kerk te Welle Kijken naar overwinterende ganzen en zeevogels in Brouwersdam, Veerse meer, plan Tureluur, Prinjepolder.

Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Verrekijker, picknick, drank, stevig schoeisel en warme kledij. zondag 21 januari

Overwinterende vogels aan onze kust Afd. Lede-Houtem

1 h

5

8:00 – 18:00 Kerkplein Lede Op zoek naar overwinterende vogels aan “Hoge Dijken" te Roksem en "IJzermonding" te Nieuwpoort.

Herman Derder – 053 80 01 10/ 0495 32 42 61 herman.derder@scarlet.be Picknick, kijker, telescoop, goed schoeisel. vrijdag 26 januari

Algemene vergadering Afd. Dendermonding 20:00 De Snuffel, St. Elooistraat 15, Grembergen 1 Wij nodigen alle leden uit om constructief mee te werken binnen de afdeling. Na de vergadering is er ruimte voor een aangename babbel. h Dirk De Mesel - 052 42 67 28.

15

zondag 28 januari

Wandeling Harchies: Watervogels Afd. Boven-Dender 08:00 – 13:00 Vertrek om 8 uur op de Vesten Vandaar naar Beloeil (3 kwartier rijden). Terug op de Vesten omstreeks 13 uur Harchies is een uitgestrekt moeraslandschap, ontstaan in verzonken putten van het Henegouws mijnenlandschap. Vijvercomplexen, wilgenbossen en rietvelden bepalen het decor. In de winterperiode, bij voldoende kou, verschillende spectaculaire watervogelsoorten, waaronder drie soorten zaagbekken. De ijsvogel is ook meestal van de partij.

Kostendelend carpoolen vanaf de Vesten Tom Van Muylem - 0473 52 59 93 tom.van.muylem@doka.de

1

7 h

brug, kant Berlare

1 Avondwandeling met aandacht voor uilen. h Vooraf inschrijven bij Dirk De Mesel 052 42 67 28

1 h

5

☺ h

zondag 4 februari

Natuurwandeling in het Liedekerkebos Afd. Affligem-Liedekerke 9:45 – 12:00 Samenkomst om 9:30 uur aan de ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat te Liedekerke 1 Natuurwandeling (5 km). Thema: Gallen. h Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 4 februari

Natuurwandeling in de Valier Afd. Affligem-Liedekerke 14:15 – 16:30 Samenkomst om 14 uur op de parking hoek Driesstraat-Portugeesstraat te Affligem 1 Natuurwandeling in en rond ons natuurproject. h Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be vrijdag 9 februari

Avondwandeling Afd. Dendermonding 19:00 Taverne 't Oud Brughuys, Brugstraat 55, Berlare, aan Schoonaarde-

16

Afd. Ninove

1

zondag 11 februari

Wandeling Korte Lake: landschap en sneeuwklokjes 14:00 – 17:30 Parking Colruyt, Steenweg Geraadsbergen-Lessen 1 Korte Lake. De Dender meandert er door een heuvelend landschap waar de Oudenberg met kop en schouders bovenuit steekt. Prachtig kader voor een winterse familiewandeling. Het gepaste tijdstip om de sneeuwklokjes te bewonderen.

Meer informatie in het gebiedsartikel in deze Dendriet. h Willem Boonen – 054 41 75 85 willem.boonen@skynet.be

1

Nacht van de duisternis, totale maansverduistering!

Afd. Lede-Houtem 14:00 Kerkplein, Smetlede Landschapswandeling (9 km) met oog voor winterkenmerken in de natuur.

Herman Derder - 053 80 01 10/ 0495 32 42 61 herman.derder@scarlet.be Kijker, goed schoeisel.

Natuurwandeling in het Osbroek

zaterdag 3 maart

“De Vier Uitersten” Winterwandeling

Afd. Boven-Dender

Afd. Aalst

tie in aanpalend café Luc Favijts – 054 41 52 17 luc.favijts @skynet.be

h

zondag, 11 februari

zondag 4 februari

10:00 – 12:00 Infobord Frans Blanckaertdreef (zijstraat Parklaan) te Aalst Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst. Uitzonderlijk op de 2e zondag van de maand.

Magda de Wolf of Inge Singelyn Dienst leefmilieu - 053 73 24 12 antonia.geerts@aalst.be

7 Na afloop mogelijkheid tot consump-

h

5

zondag 4 maart

Natuurwandeling in Somergembos Afd. Aalst

1

zondag 11 februari

☺

Glüh-winterwandeling avifauna Wellemeersen

h

Afd. Denderleeuw 14:00 – 17:00 Wellemeersen, infobord Rodestraat te Denderleeuw 1 Wandeling met focus op de vloeiweiden en de vogelkijkhut, met glühwein om op te warmen. h Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 5 Verrekijker, laarzen en warme kledij.

1

zondag 25 februari

☺

Educatieve rondleiding Heemkundig Museum

h

Afd. Boven-Dender 14:00 – 16:00 Watermolen van Viane (grote silo naast de Mark), Edingse Weg tussen Geraardsbergen en Viane 1 Geleid bezoek aan het recent geopende Heemkundig museum “t’Aloam” met voorwerpen uit oude ambachten. De rondleiding gaat tevens door de gerestaureerde molen en molenaarswoning.

19:30 – 24:00 Buurthuis Pollare Hoogstraat 2, 9401 Pollare Zoals verleden jaar, samenwerking tussen Natuurpunt en Volkssterrenwacht Neigem. Avondwandeling met NP met o.a. oor en oog voor bos- en steenuil. Omstreeks 22 uur kan je bij heldere hemel met de mensen van de volkssterrenwacht kijken naar de totale maansverduistering! Bij regenweer zorgen zij voor een vervangprogramma.

Johnny Van de Velde (sterrenwacht) - 053 77 81 50 Johlil@yucom.be Kris De Wit – 054 32 52 65 kris.dewit@skynet.be Laarzen voor de wandeling en warme kledij.

10:00 – 12:00 Op het einde van de Schietbaan, (zijbaan van de Brusselsesteenweg) te Aalst, aan de oude Zeebergbrug Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst.

Rosanne Snauwaert of Antonia Geerts Dienst leefmilieu - 053 73 24 12 antonia.geerts@aalst.be zondag 4 maart

Natuurwandeling in het Liedekerkebos Afd. Affligem-Liedekerke

9:45 – 12:00 Samenkomst om 9.30 uur aan de ingang Liedekerkebos, Schelfhoutstraat te Liedekerke Themawandeling ‘Boomknoppen’, 5 km.

Wenke Devriese Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 4 maart

Natuurwandeling in Essene Afd. Affligem-Liedekerke 14:15 – 16:30 Samenkomst om 14 uur aan de kerk van Essene 1 Natuurwandeling in Essene en het Kravaalbos. h Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

nr. 1 - januari 2007

zondag 4 maart

zaterdag 24 en zondag 25 maart

zondag 1 april

Dotterwandeling

Weekend Hoge Venen

Natuurwandeling Liedekerkebos

Afd. Groot Haaltert

1 h

5

14:30 – 17:00 Gotegemmolen, Gotegemstraat (grens Aaigem-Haaltert) Wandeling in het reservaat.

Stijn De Ryck – 0472 70 20 00 stijnderyck@busmail.net Laarzen en geschikte kledij. zondag 11 maart

Voorjaarswandeling in de Sint-Onolfspolder Afd. Dendermonding 14:30 - 17:30 Sint-Onolfsdijk, aan monding nieuwe Dender, kant van Appels 1 Voorjaarswandeling met aandacht voor watervogels op de Meerdamplas en de Maai. h Peter De Pinnewaert - 0472 45 09 54 zaterdag 17 en zondag 18 maart

Afd. Ninove 1 Waarnemingen van klapekster, kruisbek, zwarte specht, notenkraker, baltsende korhoenders en overtrekkende kraanvogels behoren tot de mogelijkheid. We hebben ook oog voor het speciale landschap met de specifiecke flora. We overnachten in Xhoffraix in een rustiek chalet van 20 à 30 personen, met alle comfort en open haard.

Zie artikel pagina 19 7 Inschrijven: 100 euro storten op rek. 979-3529555-21 van NP Ninove met vermelding “Hoge Venen + aantal deelnemers”.

Alle deelnemers krijgen een paar dagen voor vertrek een briefing. h Inge Boon – 0477 79 94 73 Inge@soft-service.net Christian Pické christian.picke@soft-service.net

Eetfestijn NP Ninove

zondag 18 maart

Congoberg: landschap, geologie, spechten

zondag 1 april

Natuurwandeling Teralfene Afd. Affligem-Liedekerke 14:15 – 16:30 Samenkomst om 14 uur aan de kerk van Teralfene 1 Natuurwandeling (4 km) langs de Dender, de Kavee en de vogelkijkhut. h Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

zondag 25 maart

Afd. Ninove Zaterdag 18:00 – 22:00 Zondag 11:30 – 14:00 In de refter van het “zusterhuis”, Onderwijslaan te Ninove 1 Jaarlijkse activiteit om onze kas te spijzen. Soep, vegetarisch menu en 3 vleesmenu’s. h Kris De Wit – 054 32 52 65 kris.dewit@skynet.be

Afd. Affligem-Liedekerke 9:45 – 12:00 Samenkomst om 9:30 uur aan de aan ingang van Liedekerkebos, Schelfhoutstraat te Liedekerke 1 Natuurwandeling (5 km). Thema: de natuur ontwaakt. h Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

Fietstocht langs de lokale natuurgebieden

zondag 1 april

Voorjaarswandeling in de Heidemeersen Afd. Dendermonding

Afd. Denderleeuw

1 ☺ 7 h

13:00 – 16:00 Wellemeersen, infobord Rodestraat te Denderleeuw Gezinsuitstap: fietstocht met haltes aan de rand van de lokale natuurgebieden.

Eric De Tré Fietstocht (op eigen risico voor nietleden!)

Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43

1 h

5

9:00 - 12:00 Waterzuiveringsstation, Sluis 64, Berlare Voorjaarswandeling met speciale aandacht voor reeds teruggekeerde weidevogels zoals de grutto.

Stefaan Thibau – 052 42 69 72 Laarzen.

Afd. Boven-Dender 14:00 – 17:30 Kerk Vollezele 1 De Congoberg ligt net buiten ons afdelingsgebied. Dit stuk heuvelend Pajottenland kan zich gerust meten met de mooiste hoekjes uit de Vlaamse Ardennen. In de vele veldbosjes huizen spechten en boomklevers, die op dit moment zeer actief zijn. ☺ Jean Van Holen, Koen Steenhoudt h Koen Steenhoudt – 0472 90 80 57 koen.steenhoudt@skynet.net

zondag 25 maart

Reigers in het Park Afd. Lede-Houtem

1 h

5

10:00 – 12:00 Park van Mesen: ingang aan het station van Lede Educatieve wandeling.

Herman Derder – 053 80 01 10/ 0495 32 42 61 herman.derder@scarlet.be Kijker.

zaterdag 24 maart

zondag 1 april

Lente eetfestijn

Natuurwandeling in het Osbroek Afd. Aalst

Afd. Affligem-Liedekerke 11:30 – 14:30 18:30 – 22:00 Ontmoetingscentrum Muilem, Muilemstraat 33 te Liedekerke 1 Het jaarlijkse eetfestijn ten voordele van de reservaatwerking. Ook vegetarische schotel verkrijgbaar. h Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

nr. 1 - januari 2007

1 ☺ h

10:00 – 12:00 Infobord Frans Blanckaertdreef (zijstraat Parklaan) te Aalst Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst.

Inge Singelyn of Rosanne Snau waert Dienst leefmilieu - 053 73 24 12 antonia.geerts@aalst.be

BEHEERSWERKEN zondag 14 januari

Beheerswerken Afd. Affligem-Liedekerke 8:30 – 12:30 Beheerwerken in onze reservaten.

Drank en een tussendoortje worden aangeboden. h Voor afspraakplaats en info: Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com zaterdag 20 januari

Beheerswerken Wachtbekken 6 Afd. Dendermonding 9:00 – 12:00 1 Knotten van knotwilgen (wie hout wil, kan het meenemen). h Vooraf bellen naar Dirk De Mesel 052 42 67 28 5 Laarzen en werkhandschoenen.

17

Wellemeersenstraat

zondag 4 februari

Beheerswerken Groot Schoor, Grembergen

1 Knotten wilgen omgeving depot. Grah

tis barbecue en drank medewerkers.

Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43

Afd. Dendermonding 9:00 – 16:00 De Snuffel, St. Elooistraat 15, Grembergen 1 Maaien van riet. Na inschrijving wordt een middagmaal voorzien. h Vooraf bellen naar Tarcy Verstraeten 052 21 11 11 5 Laarzen en werkhandschoenen. zaterdag 10 februari

Beheerswerken Wachtbekken 6 Afd. Dendermonding

zondag 11 maart

Beheerswerken Afd. Affligem-Liedekerke 8:30 – 12:30

1 Beheerswerken in onze reservaten.

Drank en een tussendoortje worden aangeboden. h Voor afspraakplaats en info: Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com

9:00 – 12:00 Verwijderen wilgenopslag (wie hout wil, kan het meenemen). h Vooraf bellen naar Dirk De Mesel 052 42 67 28 5 Laarzen en werkhandschoenen.

CURSUSSEN februari/maart

zondag 11 februari

Cursus nachtroofvogels, uilen van bij ons

Beheerswerken

Afd. Ninove

Afd. Affligem-Liedekerke 8:30 – 12:30 1 Beheerswerken in onze reservaten.

Drank en een tussendoortje worden aangeboden. h Voor afspraakplaats en info: Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com

1

zondag 18 februari

Beheerswerken Groot Schoor, Grembergen Afd. Dendermonding 9:00 – 16:00 De Snuffel, St. Elooistraat 15, Grembergen Maaien van riet. Na inschrijving wordt een middagmaal voorzien.

Vooraf bellen naar Tarcy Verstraeten 052 21 11 11 Laarzen en werkhandschoenen.

1 h

5

zaterdag 3 maart

Beheerswerken Sint-Onolfspolder Afd. Dendermonding 9:30 - 16:00 1 Maaien ruigtevegetatie langs sloot. h Vooraf bellen naar Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be 5 Laarzen en werkhandschoenen.

7

zaterdag 3 maart

Beheerswerkdag Wellemeersen Afd. Denderleeuw 09:00 – 16:00 Samenkomst NP materiaaldepot

18

h

19:30 – 22:30 Bovenzaaltje van Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Cursus over onze nachtroofvogels (kerkuil, steenuil, ransuil en bosuil).

Theorie door Koen Leysen, lesgever van Natuurpunt. Praktijk door eigen gidsen.

Programma • woensdag 7 februari 1ste theorieles in Café Kalisj ☺ Koen Leysen • donderdag 15 februari 2de theorieles in Café Kalisj ☺ Koen Leysen • woensdag 28 februari 1ste praktijkles, bosuilen in het Neigembos, kapel van Bevingen ☺ Koen Steenhoudt.

• woensdag 14 maart 2de praktijkles, focus op steenuilen in de streek (plaats nog te bespreken) ☺ Dries Van Nieuwenhuyse • woensdag 28 maart 3de praktijkles, focus op kerkuilen in de NME De Helix, Hoogvorst te Grimminge. Film en braakbalpluizen ☺ Johan Lefebre, provinciaal kerkuilverantwoordelijke Inschrijven: 10 euro voor leden en 25 euro voor niet leden inclusief promotielidmaatschap te storten op rek. 979-3529555-21 van NP-Ninove met vermelding "cursus uilen + aantal deelnemers".

Opgelet: Maximaal 45 deelnemers.

Snel zijn is dus de boodschap!

Kris De Wit - 054 32 52 65 kris.dewit@skynet.be

maart/april

Cursus De Natuurlijke Tuinvijver Afdeling Affligem-Liedekerke Weinig elementen of beplantingen maken een tuin meer natuurlijk dan een tuinvijver.

De natuur eromheen is zo alomvattend dat in elke tuin een vijver, hoe klein ook, niet mag ontbreken. Het leven dat een vijver aantrekt aan dieren zoals amfibieën, insecten enz. zorgt voor een exponentiële meerwaarde, op voorwaarde dat de vijver natuurlijk wordt ingericht.

Hoe we dat doen en wat we dan beleven en ontdekken in onze tuin kan je leren in de cursus in Liedekerke.

1 Theoretische lessen op donderdag 22 en 29 maart, telkens om 20 uur in het Gemeenschapcentrum Opperstraat 29 1770 Liedekerke.

Praktische les op zaterdag 7 april om 14 uur.

7 Prijs: Leden: 15 euro. Niet-leden: 35 euro, inclusief 1 jaar lidmaatschap. h Erik De Block, Boerenkrijglaan 48, 1770 Liedekerke edebe@advalvas.be - 053 68 35 88 april tot augustus

Cursus dagvlinders van bij ons Afd. Ninove en afd. Boven-Dender Bovenzaaltje van Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove 1 Cursus voor het leren herkennen van onze inheemse dagvlinders.

Programma • woensdag 11 april 19:30 – 22:30 1ste theorieles in Café Kalisj ☺ Nobby Thijs • woensdag 25 april 19.30 – 22.30 2ste theorieles in Café Kalisj ☺ Nobby Thijs • zondag 6 mei 14:00 – 17:00 1ste praktijkles Moenebroeken ☺ Carlos D’Haeseleer • zaterdag 2 juni 14:00 – 17:00 2de praktijkles Viroinstreek ☺ Joeri Cortens • zaterdag 9 juni 14:00 – 17:00 3de praktijkles Venebroeken ☺ Christiaan Coppens • zondag 8 juli 14:00 – 17:00 4de praktijkles Raspaillebos ☺ Koen Steenhoudt • zondag 5 augustus 14:00 – 17:00 5de praktijkles Boelaremeersen ☺ Johny Cornelis 7 Inschrijven: 10 euro voor leden en 25 euro voor niet-leden, inclusief lidmaatschap, te storten op rek.

979-3529555-21 van NP-Ninove met vermelding “cursus dagvlinders + aantal deelnemers”.

Opgelet, maximaal 40 deelnemers.

Snel inschrijven is dus de boodschap! h Kris De Wit - 054 32 52 65 kris.dewit@skynet.be

nr. 1 - januari 2007

Natuurweekendje Hoge Venen Zaterdag 24 en zondag 25 maart 2007 Kaal, bar en onherbergzaam, gelardeerd met mythen en legenden. Bewoning door de mens wordt niet geduld, we worden hoogstens toegelaten tot de periferie. Het hoogste punt van België: de Hoge Venen.

Een sfeervol weekend vol natuur Wie over de Hoge Venen kijkt, ziet een landschap dat neergezonken ligt in een weerspiegeling van wat het begin der tijden moet geweest zijn. Met Natuurpunt Ninove wagen we ons einde maart diep in dit unieke natuurgebied, langs paden welke door de doorsnee toerist nauwelijks betreden worden.

Onderweg maken we niet alleen kennis met een vrij specifieke flora, maar leren we ook meer over de geologische formatie van het hoogplateau en over het ontstaan van veen en de daaronder gelegen turflagen.

De gekozen periode is ideaal voor het observeren van baltsende korhoenders en overtrekkende kraanvogels. Waarnemingen van klapekster, kruisbek, zwarte specht en notenkraker behoren tot de reële mogelijkheden. En als het goed zit, zijn ontmoetingen met ruigpootuil en grijskopspecht mogelijk.

A Verplaatsing: kostendelend (mee)rijden per auto A Briefing: Alle deelnemers krijgen enkele weken voor de activiteit een uitgebreide briefing.

A Prijs: 100 euro per persoon en de helft daarvan per kind jonger dan 12 jaar. Wie wil, kan nu al inschrijven.

Inschrijven Inschrijven doe je door 100 euro per persoon (50 per kind onder de 12) over te schrijven op rekeningnummer 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove, Kloosterstraat 21 te 9406 Ninove, met vermelding: “Hoge Venen” + aantal personen.

nr. 1 - januari 2007

Christian Pické 0477 79 94 73 Christian@soft-service.net

Koen Steenhoudt

A 1 of 2 overnachtingen. Aankomst vanaf vrijdagavond mogelijk (nog te bevestigen).

A Maaltijden (inbegrepen in de prijs): Ontbijt zondagmorgen en picknick zondagmiddag verzorgd door Natuurpunt. Avondmaaltijd zaterdagavond in een plaatselijk restaurant.

A Overnachting in een rustieke chalet van 20 tot 30 personen in Xhoffraix in het hartje van de Hoge Venen, met open haard (en sauna).

A Meebrengen: Slaapzak, onder laken en kussensloop. Excursiemateriaal (verrekijker, vergrootglas, potje, vogelgids, plantengids, enz.). Dagrugzak, regenkledij, stevige wandelschoenen... Picknick voor zaterdagochtend en -middag (koelkast beschikbaar).

INFO

Afdeling Ninove Gezellige familieformule

19

De nachtwacht Vilda - Rollin verlinde

Uilen in de Denderstreek

©

In de Denderstreek komen in totaal vijf soorten uilen voor. Vier daarvan zijn vaste broedvogels en worden hierna besproken; de vijfde, de velduil, is een zeer zeldzame doortrekker.

Steenuil

De Steenuil De meest algemene broedvogel is zonder twijfel de steenuil. Dit is tevens de kleinste soort, ongeveer zo groot als een merel. De steenuil komt in Europa in diverse landschappen voor; bij ons is het vooral een soort van het cultuurlandschap met een zeker kleinschalig karakter. De combinatie van weilanden voor het zoeken van voedsel en bomen met holtes (vooral knotwilgen) om in te nestelen is karakteristiek. Steenuiltjes zijn vaak ook in de schemering en zelfs overdag actief, in tegenstelling tot de andere soorten die hier aan bod komen. Het zijn levendige dieren die zich heel frequent laten horen en over een aanzienlijk geluidenrepertoire beschikken. Hun meest bekende luide ‘wiew’-roep klinkt veel natuurliefhebbers bekend in de oren.

ste vogels om met broeden van start te gaan. In voedselrijke jaren en onder gunstige weersomstandigheden soms reeds in februari, meestal echter in maart. Broeden gebeurt in een holte, meestal in een boom.

In Vlaanderen komt de bosuil vooral ten oosten van de Schelde voor, met de grootste aantallen in de meer bosrijke streken. Nog niet zo lang geleden was deze soort nog behoorlijk zeldzaam in de Denderstreek, maar de jongste decennia heeft er een flinke opmars plaatsgevonden. De bosuil is in de hele Dendervallei te vinden, met de grootste aantallen in het meer bosrijke zuiden. De streek van Geraardsbergen en Galmaarden alleen al telt minstens 40 territoria.

De Ransuil De soort komt in heel Vlaanderen voor, met grotere aantallen in het zuidelijke deel. In het zuiden van de Dendervallei, de streek rond Geraardsbergen en Galmaarden, is de dichtheid aan steenuilen wellicht zelfs een van de hoogste ter wereld. Tijdens onderzoek in 1998-1999 werden hier in een gebied van 91 km2 maar liefst 307 territoria geteld, wat neerkomt op een gemiddelde dichtheid van ruim 3 territoria per km2!

De Bosuil Een relatieve nieuwkomer is de bosuil. Dit is de meest forse van de uilen uit de streek. Het is typisch een soort van grotere, oudere loofbossen, maar vrij recent is er ook een aanpassing aan parken en kleinere veldbosjes: de bosuil gaat zich steeds minder naar zijn eigen naam gedragen! Het zijn sterk nachtactieve dieren. De roep van het mannetje is een herkenbaar driedelig geluid, dat vaak wordt gebruikt om het in spannende films nog wat spannender te maken. Bosuilen zijn van de vroeg-

20

De ransuil is maar net kleiner dan bosuil, maar veel slanker en lichter. Dit is de enige van de vier in de streek broedende uilensoorten die ‘oortjes’ vertoont op de kop. Eigenlijk zijn dit pluimen en geen echte oren. Ze dienen niet om te horen maar wel om de gemoedstoestand van de vogel weer te geven: rechtsopstaande pluimen geven spanning weer, afliggende pluimen ontspanning. Ransuilen hebben een vrij brede biotoopkeuze, die eigenlijk goed overeenkomt met die van de torenvalk. Vaak wisselen beide soorten elkaar af in hetzelfde gebied bij de overgang van dag en nacht. Om te jagen heeft de soort open gebieden nodig, bij voorkeur weilanden, en om te broeden moeten er bossen, bosjes of hagen aanwezig zijn; een afwisselend landschap is dus van belang. De ransuil broedt bijna uitsluitend in oude nesten van andere vogels, meestal kraaien en eksters. In tegenstelling tot de andere hier besproken soorten zijn ransuilen heel wat minder luidruchtig, wat hen ook minder opvallend maakt. Alleen wanneer er grote jongen zijn valt de

nr. 1 - januari 2007

Vilda - Rollin verlinde

©

Bosuil

Ransuil

Kerkuil

soort op: deze hebben immers een zeer doordringende roep waarmee ze bij hun ouders om voedsel bedelen. Opvallend bij deze soort is de gewoonte om ’s winters in groepjes te gaan samenhokken.

De vogels zoeken daarbij overdag gezamenlijk een slaapplaats op om ’s avonds elk apart te gaan jagen.

Een deel van deze vogels bestaat uit trekkers uit Noord- en Oost-Europa.

De ransuil komt in heel Vlaanderen voor, hoewel de soort meestal ontbreekt in grote open en intensieve landbouwgebieden. In de Dendervallei komt de ransuil overal voor, met mogelijk hogere aantallen in het zuiden. Van de vier broedende uilensoorten in de streek doet de ransuil het waarschijnlijk het minst goed. In 2005 had de soort voor het eerst sinds een aantal jaren opnieuw een duidelijk goed broedseizoen, als gevolg van een uitstekend voedselaanbod.

dieptepunt in Vlaanderen. Zachte winters en het schitterende beschermwerk van de speciaal voor deze soort opgerichte Kerkuilwerkgroep, hebben het tij inmiddels helemaal gekeerd.

De Kerkuilwerkgroep stelde in totaal vele honderden nestkasten ter beschikking in allerlei gebouwen, en dit in heel Vlaanderen. Van amper 150-250 broedparen in de jaren ’80 is het aantal inmiddels opgelopen tot ruim 800 (776 geregistreerde paren in 2005). De kerkuil komt voor in het grootste deel van de Dendervallei. Op nogal wat plaatsen zijn ook bij ons nestkasten voor deze soort opgehangen. Ook hier geldt dat het zuiden van de regio de meeste kerkuilen herbergt.

Wouter Faveyts

Cursus nachtroofvogels

De Kerkuil

nr. 1 - januari 2007

Uilen van bij ons Zie Denderkalender: februari/maart

Afdeling Ninove INFO

De kerkuil ten slotte spreekt het meest tot de verbeelding. Zijn habitat bestaat uit open en halfopen cultuurlandschap, waarin vooral graslanden en kleine landschapselementen voorkomen. Om te broeden is de soort zeer sterk afhankelijk van menselijke bebouwing, zoals boerderijen en kerktorens. Daarbij worden graag kunstmatige nestkasten aanvaard. Kerkuilen hebben een krijsende, enigszins angstaanjagende roep. Een reeks strenge winters en een verminderd aanbod aan nestgelegenheid brachten de soort in de jaren ’80 naar een

Kris De Wit 054 32 52 65 kris.dewit@skynet.be

21

Natuur gaat samen met veiligheid en landbouw!

Een geactualiseerd Sigmaplan voor de Schelde Om overstromingen te vermijden werd in 1976 het Sigmaplan opgesteld: dijken werden opgetrokken en versterkt en er werden GOG‘s, dit zijn gecontroleerde overstromingsgebieden, opgericht. Voorbeelden in onze regio zijn de potpolder van de Heidemeersen te Wichelen /Berlare en de Bergenmeersen te Wichelen.

Een Verdrag naar aanleiding van de uitdieping van de Westerschelde maakte een actualisering van dit plan noodzakelijk. Een verhaal van nieuwe kansen?

Van wind en van water…

Een nieuwe benadering

Het landschap van de Schelde werd in grote lijnen geboetseerd na de laatste ijstijd als gevolg van de grote meandervorming van de Schelde en de vorming van zandduingebieden in de periode 13.000 tot 10.000 voor Christus.

Binnen een zeer brede Scheldemeander waarin het water vrij spel had, werden door windwerking duinencomplexen opgebouwd uit stuifzanden, afkomstig uit de rivierbedding. Zo verrezen landduinen die een paar tientallen meter boven de omliggende dekzanden torenden. Vanaf de tiende eeuw begon de mens dijken te bouwen en werd de rivier stilaan binnen een bedding teruggedrongen. Menselijke nederzettingen verschenen op de hoger gelegen zandduinen die buiten de bedding kwamen te liggen.

Zo ontstonden o.a. Appels, Berlare en Uitbergen.

Nu Nederland en Vlaanderen een akkoord sloten om de Schelde nog toegankelijker te maken door uitdieping van de Westerschelde, zal nog meer water landinwaarts stromen bij hoogtij. Ook de opwarming van de aarde met het afsmelten van poolijs tot gevolg zal in de toekomst bijdragen tot hogere zeewaterstanden. Om deze redenen hebben de Vlaamse en Nederlandse regeringen in maart 2005 de Ontwikkelingsschets 2010 voor het Schede-estuarium opgesteld waarin het samengaan van drie hoofdpijlers wordt bewerkstelligd: veiligheid, toegankelijkheid en natuurlijkheid. De uitdagingen worden er niet langer benaderd als uitsluitend bedreigingen, maar ook als kansen… Een filosofie die Natuurpunt wel aanstaat.

Mens versus natuur

Natuurpunt doet mee

Doordat het water steeds verder in een keurslijf werd gedwongen, stegen de waterstanden en trokken de getijden steeds verder het land binnen. Gedurende de voorbije 150 jaar werden er op de Schelde een reeks verbeteringswerken uitgevoerd ten behoeve van de scheepvaart. Door rechttrekking, inpolderring en het graven van kanalen verminderde het waterbergende vermogen van de rivier en drong het water bij vloed steeds verder landinwaarts. Steeds werden hogere waterstanden genoteerd en de dreiging van overstromingen werd almaar groter. De invloed van verharding van de bodem (druk wegennet, steeds meer bebouwing,…) en de versnelde afvoer van regenwater als gevolg van een kortzichtig waterbeleid maakten de dreiging acuut: de gevolgen konden niet uitblijven. Om overstromingen te vermijden werd in 1976 het allereerste Sigma-plan opgesteld

De Vlaamse Regering keurde in juli 2005 het geactualiseerde Sigmaplan goed dat de invulling is van de ontwikkelingsschets 2010 op Vlaamse bodem. Hierin worden in totaal maar liefst 180 gebieden opgesomd die in aanmerking komen voor het realiseren van de doelstellingen tegen 2030. In april 2006 besliste de Vlaamse Regering over de eerste lijst van projecten die in uitvoering moeten zijn tegen 2010. Interessant om weten is dat enkele van deze projecten gesitueerd zijn in onze regio en dat er zelfs diverse natuurprojecten van Natuurpunt bij betrokken zijn…

22

Natuur de plaats geven die ze verdiend Rivierbeddingen bezitten van oudsher veel natuurwaarden en een grote biodiversiteit. Veel planten- en diersoorten komen er voor in de gradiënt van nat

nr. 1 - januari 2007

©

Vilda - Yves Adams

naar droog. Op de biologische waarderingskaarten (BWK) vormen de rivieren als het ware een lint van waardevolle gebieden Dendermonde met o.a. schorren, vochtige graslanden, rivierduinen, enz. Een aantal van deze biotopen is in West-Europa inmiddels zeldzaam geworden en herbergt naast de meer gewone soorten nog restpopulaties van tal van rodelijstsoorten. De natuur 1: Kalkense Meersen, 2: Wijmeersch, 3: Bergenmeersen, 4: Paardewei (potpolder Heidemeersen), 5: Paardebroek, 6: Scheldebroeken, 7; St. Onolfspolder (om is dan ook alomtegenwoor‘onduidelijke’ redenen niet opgenomen !) en 8: Vlassenbroekse polder dig in het geactualiseerde Sigmaplan. De verhoging van dijken en de inrichting van overstromings- ning houden met natuur bij het inrichten van landgebieden zullen immers een invloed hebben op bouw- en recreatiegebieden… De uitwerking van de bestaande natuur. Het plan voorziet in tal van deze plannen zal gepaard gaan met een agrarisch maatregelen om de “natuurlijkheid” te behouden: flankeringsbeleid. nieuwe natuurgebieden zullen worden gecreëerd en bestaande worden verbeterd. Ook zal er rekening Onze regio gehouden worden met de zogenaamde habitat- en Twee projecten uit het geactualiseerde Sigmaplan vogelrichtlijngebieden. Bovendien zou men reke- hebben betrekking op onze regio: het Natuuront-

Zoetwaterschor met riet

nr. 1 - januari 2007

23

wikkeling- en inrichtingsproject tussen Hamme en Dendermonde en de Inrichting van de Kalkense Meersen en omliggende gebieden. Het eerste project omvat o.m. de Vlassenbroekse Polder te Baasrode, een natuurproject van Natuurpunt ’s Heerenbosch, terwijl het tweede project de ‘potpolder’ te Wichelen/Berlare (de Heidemeersen van Natuurpunt Dendermonding), de Scheldebroeken te Zele en ook het Paardebroek van vzw Durme te Berlare bestrijkt. Ook de Bergenmeersen te Wichelen, Wijmeers te Wichelen/Uitbergen en de Kalkense Meersen vallen in dit tweede project. Vooraleer de werken kunnen aanvangen dient er nog heel wat studiewerk te gebeuren: project-MER’s (milieueffectrapporten), GRUP’s (Gemeentelijke Ruimtelijke UitvoeringsPlannen) en project-LER’s (landbouweffectrapporten)… niet alleen een hele mond vol, maar ook hele handen en hoofden vol…

evolueren naar rietruigten met wilgenstruiken. Stel je voor: hectaren riet met her en der dotterbloemen en met blauwborst, bosrietzanger, rietgors en kleine karekiet als broedvogels... In de winter duizenden eenden: wintertalingen, smienten en gewone blokeenden…

De Scheldebroeken, de Kalkense Meersen en de Paardeweide zouden wetland moeten worden, dwz dat de grondwatertafel zou worden opgetrokken tot een niveau waarbij de meersenflora kan herleven, met massa’s pinksterbloemen en dotterbloemen als gevolg, en een forse uitbreiding van het aantal broedparen van kievit en grutto en, wie weet, van watersnip. Na het vliegvlug worden van de jongen zou dan gemaaid worden door plaatselijke landbouwers… Een mooi samengaan van natuurbeheer, landbouw en veiligheid. Dromen mag, afwachten hoe de Vlaamse overheid dit invult….

Geen woorden, maar …?

INFO

Afdeling Dendermonding

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Dirk De Mesel

Tegen 2010 zouden deze projecten in uitvoering moeten zijn. De vraag is natuurlijk wat daaronder wordt verstaan… De Bergenmeersen en Wijmeers zouden omgevormd worden tot schorren en slikken. Dit betekent dat ze twee keer per dag zouden overspoelen met Scheldewater en langzaam zouden

Extensieve landbouw en natuurbeheer hand in hand in de toekomst? Hooien in de potpolder van de Heidemeersen.

24

nr. 1 - januari 2007

Dagvlindercursus 2007 Een initiatief van afdelingen Boven-Dender en Ninove Bij het vergelijken van de afdelingskalenders ontdekten we dat zowel BovenDender als Ninove een vlindercursus in petto had. Na wat overleg werd gauw besloten om de twee programma’s samen te gooien. Als resultaat bieden we jullie twee theorielessen aan in de Kalisj en vijf excursies, waarvan eentje in de Viroinstreek.

Noteer alvast het volgende in je agenda: Theorielessen in de Kalisj, Pollarestraat 126 in Ninove op woensdagavond 11 en 25 april 2007.

Excursies 6 mei, namiddag in Moenebroek, Schendelbeke 2 juni, hele dag, Viroinvallei 9 juni, namiddag in de Venebroeken, Ninove 8 juli, namiddag in het Raspaillebos, Grimminge 5 augustus, namiddag in de Boelaremeersen, Nederboelare.

Inschrijven bij Kris De Wit. Inschrijvingsbedrag: € 15 voor leden, € 30 voor niet-leden, te storten op rekening 979-352955521 van Natuurpunt Ninove, met vermelding ‘Vlindercursus’.

Uitgebreidere informatie in een volgende Dendriet

Koen Steenhoudt

Dagvlinders worden terecht als vliegende juwelen beschouwd. Met hun tere vleugels en schitterende kleurenpracht is er steeds een grote belangstelling geweest voor vlinders.

Iedereen van ons kent wel een aantal soorten; dagpauwoog, koolwitje, blauwtje en kleine vos om er enkele te noemen. In onze Denderregio komen echter meer dan 30 soorten voor.

Tijdens de theorielessen worden alle in Vlaanderen voorkomende soorten uitvoerig besproken: niet alleen hoe je ze kan herkennen, maar ook het verhaal van de ingewikkelde voortplanting, en welke planten en landschappen belangrijk zijn voor het voorkomen van deze soorten.

Tijdens de excursies proberen we zoveel mogelijk soorten uit onze regio te herkennen en maken we kennis met hun favoriete plekjes. Als topper trekken we naar de Viroinvallei, een regio met kalkgraslanden die niet alleen bekend is voor zijn orchideeënrijkdom, maar ook voor de tientallen dagvlindersoorten, waarvan enkele zeer zeldzame.

Bont Zandoogje

Boomblauwtje

Citroenvlinder

nr. 1 - januari 2007

Kris De Wit 054 32 52 65 kris.dewit@skynet.be

Afdeling Boven Dender INFO

INFO

Afdeling Ninove

Carlos D’Haeseleer 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

25

Dartelende Weidebeekjuffers …

Natuurparels bezig aan een westelijke opmars?

Op 5 september 2006 voerden Geert Meganck en ondergetekende, in opdracht van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), een biologische bemonstering uit van de Ophasseltbeek, waar anders dan in Ophasselt zelf. De aanwezige goede waterkwaliteit verbaasde ons: helder water, een vrij grote diversiteit aan waterorganismen… Dit moest wel in een goede Belgische Biotische Index (BBI) resulteren. De biotische index is een waarde van 0 tot 10 die men toekent aan stromend oppervlaktewater op basis van de aanwezige dieren. De vaststelling deed ons hardop dromen om hier ooit Weidebeekjuffers te kunnen aantreffen. We hadden er geen idee van dat we dezelfde dag nog de eerste bewezen voortplanting van Weidebeekjuffer voor de regio én voor de provincie Oost-Vlaanderen zouden ontdekken.

Prelude Dromen van Weidebeekjuffer lijkt misschien zéér optimistisch… Doch, het jaar voordien, op 14 juli 2005, vond ik iets verderop, ter hoogte van de Moenebroekbeek, twee volwassen exemplaren (imago’s) van deze soort. Een adult mannetje en een pas uitgeslopen vrouwtje. Ook het habitat en de waterkwaliteit leken geschikt: veel ondergedoken waterplanten, een matige stroming, helder en zuurstofrijk water. Ik hoopte toen al om daar larven aan te treffen… IJdele hoop, bleek het. Maar een gewaarschuwd man…

van de totale antennelengte. Het vangmasker heeft bovendien een diepe, typisch ruitvormige insnijding. Geen enkele andere waterjufferlarve heeft ook maar één van deze kenmerken, wat maakt dat Beekjufferlarven in tegenstelling tot vele andere waterjufferlarven reeds in het veld betrouwbaar tot op het geslachtsniveau kunnen worden gedetermineerd.

Bosbeekjuffer of Weidebeekjuffer?

Onze volgende meetplaats op deze vijfde september was de Molenbeek-Pachtbosbeek te Zandbergen.

Deze ontstaat door de samenvloeiing van bovengenoemde waterlopen te Vloerzegem. De waterkwaliteit is hier jarenlang matig geweest en scoorde pas in 2005 voor het eerst nipt een BBI-score van 7. Hoewel dit wijst op een goede waterkwaliteit, is de habitat er voor deze soort eerder marginaal: nl. dieper, trager stromend, geen ondergedoken waterplanten, minder helder… Niemand die er dan ook maar enigszins aan dacht om hier de eerste Oost-Vlaamse Calopteryxlarven aan te treffen. Doch op de onderzijde van een steen werden uitgerekend hier twee exemplaren waargenomen. Later werd enkele meters verderop ook nog een derde exemplaar opgetekend.

Als we echter willen bepalen om welke van de twee in België voorkomende soorten het gaat, dan zijn de kenmerken minder duidelijk. De Bosbeekjuffer (C. virgo) heeft grote en nogal puntige knobbeltjes op de kop net achter het oog, en de staartlamellen hebben meestal slechts 1 lichte dwarsband. Bij de Weidebeekjuffer (C. splendens) zijn deze knobbeltjes minder uitgesproken en hebben de staartlamellen in het algemeen een paar lichte dwarsbanden. Bovendien is de lengte van het basislid van de antenne bij Weidebeekjuffer iets groter (60% van de totale antennelengte) dan bij de Bosbeekjuffer (50% van de totale antennelengte).

Op basis van deze kenmerken kunnen we de drie gevonden larven dan ook toewijzen als zijnde Weidebeekjuffers. De soort is bovendien bekend om zijn zwerfgedrag. Dit in tegenstelling tot Bosbeekjuffer, die veeleer honkvast lijkt en waarvan zwerfgedrag slechts zelden wordt vastgesteld.

Hoe herken je de groep?

Voorkomen

Binnen de waterjuffers zijn Calopteryxlarven snel thuis te brengen. Het basislid van de antenne is immers zeer lang. Het beslaat ongeveer de helft

De Weidebeekjuffer komt, weliswaar met twee ondersoorten, voor in vrijwel geheel Europa, met uitzondering van grote delen van Zweden, Noorwegen en

Bingo!

26

nr. 1 - januari 2007

10 9 8

530400 531110 530000

7 6 BBI 5 4 3 2 1 0

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Jaartal Figuur: 530400 = Ophasseltbeek - 531110 = Moenebroekbeek – 530000 = Molenbeek-Pachtbosbeek

In opmars De verbeterende waterkwaliteit lijkt een belangrijke factor in de uitbreiding van de soort. Niet alleen in de traditionele verspreidingsgebieden wordt de soort de laatste jaren beduidend meer vastgesteld op nieuwe locaties, maar ook in de rest van Vlaanderen. Daardoor doken in de Denderstreek, de laatste tijd her en der, waarnemingen op van zwervende individuen. In Nederland lijkt de soort zich eveneens uit te breiden en zijn er reeds waarnemingen van zwervende exemplaren in de duinengordel. Dat deze soort zich vroeg

nr. 1 - januari 2007

of laat ging vestigen in onze regio zal dus ook niemand verbazen. Deze uitbreiding sluit immers aan op het traditionele verspreidingspatroon in ons land.

Waarschijnlijk is het nog te vroeg om te gewagen van een definitieve vestiging of een lokale populatie, maar we kunnen hoopvol zijn, zeker als ook alle actoren in de toekomst inspanningen blijven leveren voor een steeds betere waterkwaliteit. Opvolging van de verspreiding van deze vaandeldrager voor meer propere beken is aangewezen.

Joost Mertens

Werkgroep Invertebraten INFO

Italië en heel het Iberisch schiereiland. De ondersoort die in het grootste deel van haar verspreidingsgebied – en dus ook bij ons – voorkomt is C. s. splendens.

In Zuid-Frankrijk en lokaal in Zwitserland en Italië vinden we C. s. caprai. In België ligt de hoofdmoot van de verspreiding in de Ardennen en de zandgronden van Limburg en de Antwerpse Kempen. Ook lokaal in Brabant kan je de soort aantreffen.

Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

27

Op wandel met Lede-Houtem “De vier Uitersten” 11 februari 2007 De “Vier Uitersten” is een provinciaal wandelpad dat sinds 2006 bewegwijzerd is en waarvan reeds een deel door onze afdeling werd bewandeld. Op 11 februari verkennen we het tweede deel van de wandeling, nl. de lus Smetlede – Oordegem.

De andere kwam op 28 mei 2006 aan de beurt.

De naam “De Vier Uitersten” vindt zijn oorsprong in de geschiedenis van onze bisdommen. Hoewel de parochies Impe, Wanzele, Smetlede, Oordegem en Serskamp nu tot het bisdom Gent behoren, was dat in 1802 niet het geval. In de periode 1559-1801 behoorden deze parochies tot het bisdom Mechelen. Ze situeerden zich dus in een uithoek van het bisdom, ver verwijderd van de aartsbisschoppelijke zetel. Pastoors die hier werden aangesteld, zagen dit dan ook meer als een verbanning.

De verschillende gemeenten liggen in zeer landelijk gebied, wat de wandeling dan ook de moeite waard maakt. In elk seizoen is er wat anders te beleven. De blikvanger van deze lus is zeker de

statige Fauconniersmolen, die reeds van ver zichtbaar is.

Een andere merkwaardigheid is de naam van de patroonheilige van de kerk van Smetlede, nl. de heilige Sint-Pharahildis. Uniek als patroonheilige in Vlaanderen. Ook de beroemde priester Stefaan Glorieux werd hier met een straatnaam vereeuwigd.

Tijdens onze wandeling combineren we heemkunde met natuurbeleving. Een mix die een interessante excursie garandeert.

Herman Derder

Subsidieaanvraag voor KLE’s in Lede Advies In het eerste nummer van 2006 verscheen een artikel over de aanvraag van gemeentelijke subsidies voor de aanleg en onderhoud van KLE’s op het grondgebied van de gemeente Lede. Tegelijkertijd werden ook toelagen aangevraagd voor aankopen in natuurgebieden door Natuurpunt. Beide aanvragen werden op de milieuraad gunstig geadviseerd ondanks hevig weerwerk vanuit de landbouwsector.

Met zijn positieve houding tegenover aanleg en onderhoud van KLE’s en poelen bewijst het bestuur toch dat er enige interesse bestaat om aan milieubeleid te doen. Alle begin is moeilijk, maar we blijven hopen en strijden.

Nu nog de overeengekomen beheersmaatregelen voor het park van Mesen weer opnemen en uitvoeren en dan zijn we op goede weg.

Gevolg

28

Afdeling Lede-Houtem INFO

De gemeenteraad van donderdag 26 oktober 2006 heeft de aanvraag voor subsidies voor aanleg van KLE’s en poelen goedgekeurd met ingang van 1 november 2006. De aanvraag voor de aankopen heeft de gemeenteraad echter afgewezen. Jammer, maar helaas!

Herman Derder 053 80 01 10 herman.derder@scarlet.be

nr. 1 - januari 2007

2006 in beeld Foto- en diavoorstelling van reisverhalen door onze leden op 19 januari 2007 Na de nieuwjaarsreceptie zullen een aantal leden van de afdelingen Aalst, Erpe-Mere, en Lede-Houtem hun foto’s en (of) dia’s vertonen van hun reizen, gemaakt in 2006. Het belooft een boeiende en interessante avond te worden. Iedereen is welkom en kan ons laten genieten van zijn (of haar) reiserva-

ringen. Om alles in goede banen te kunnen leiden, vragen wij aan de eventuele deelnemers om tegen 15 januari 2007 aan de secretaris een seintje te geven omtrent de duur en de reisbestemming.

Info: zie Denderkalender en Herman Derder: 0495 32 42 61

nr. 1 - januari 2007

Daan Stem Mag delie n Ro obro

Rik De Ba

ere

eck

Daan Stemgée

Rik De

gée

Baere

Een voorsmaakje !

29

Ha die ouwesok, Jeugdbonder of JNM’er…

Moet je een traantje wegpikken bij het bekijken van je Jeugbondsfoto’s, krijg je al eens de krop in de keel bij het doorbladeren van die reeds vergeelde afdelingstijdschriftjes, om maar te zwijgen over de gevoelens die je overmannen bij het openslaan van je “beerput”…?

Na het jubileum van JNM-Ninove-Geraardsbergen, is het nu de beurt aan JNM-nationaal. Bijna 50 jaar lang worden in Vlaanderen (en ver daarbuiten) vlaktes, bossen en stranden doorkruist door Jeugdbonders. In 2008 doen ze dit al 25 jaar onder de naam JNM’ers.

Deze twee jubilea - 50 jaar Jeugdbond en 25 jaar JNM - zullen dan ook niet onopgemerkt voorbijgaan: met een feest (juli 2008) en een jubileumboek.

En voor het boek hebben we jouw hulp nodig: surf vandaag nog naar www.ouwesok.be!

Wat vind je op deze website?

T-shirts, oude vlaggen of ander goeds? Geef ons de beschrijving van deze objecten en hun thuisadres door.

Ideeëndoos jubileumfeest En is je enthousiasme voor de Jeugdbond na al die jaren nog niet getemperd, spui hier dan al je ideeën voor het jubileumfeest en het jubileumboek…

Met feestelijke groet, Voor het jubileumboekteam: Joachim en Thomas De Maeseneer

Een fotoarchief JNM INFO

Waar jij je beste jeugdbondsfoto’s uploadt.

Waar jij je verhalen en commentaar kwijt kan bij foto’s.

Heb je nog laden staan met dia’s, geen nood, neem contact op met ons. Wij komen deze oppikken, laten ze inscannen en bezorgen ze terug (gratis en voor niets).

Thomas De Maeseneer 054 33 93 16 thomas@jnm.be

Een forum Waar gepalaverd kan worden over straffe en minder straffe stoten…

Archief database Met deze topic willen we al het Jeugbond- en JNM-materiaal in Vlaanderen op kaart brengen.

Wees niet bescheiden!

Er zit meer in je persoonlijk archief dan je denkt!

Heb je nog een hoop afdelingstijdschriftjes liggen, enkele JNM-

30

nr. 1 - januari 2007

Natuurpun is een open en ongeNatuurpunt bonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maatschappelijke visie. Onze activiteiten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.

Tel.: 015 29 72 20 www.natuurpunt.be

AFDELINGEN Aalst

Daan Stemgée - 053 41 35 37 daan.stemgee@telenet.be

Affligem - Liedekerke

RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN

Molenbeekmeersen te Denderleeuw/ leeu w/ Okegem - 6646

Giften Reservatenfonds: rekeningnummer: 293-0212075-88 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer.

Giften vanaf € 30 zijn fiscaal aftrekbaar.

Padde- en Porre PaddePorrebeekvallei beekvallei te Dendermonde - 6652

Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38

johnny.cornelis@agr.kuleuven.ac.be

Brede Schoren choren en Konkelschor te Berlare 6616

Kern Affligem

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Kern Liedekerke

Dendervallei te Ninove 6099

Denderleeuw

Joachim De Maeseneer Joachimdm@yahoo.com 0496 93 53 77

Wim Van Grieken - 053-77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be

Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Dirk Van den Bossche 052 42 49 60

Palitse beek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Phenixberg te Okegem - 6618 Wouter Mertens 054 32 51 71 wouter.mertens@lin.vlaanderen.be

Park van Mesen te Lede

Dendermonding

Den Dotter Dotter// Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere 6149

Herman Derder 053 80 01 10 herman.derder@pi.be

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Walter Loy - 053 83 89 64 walter.loy@scarlet.be

Erpe-Mere

Everbeekse bossen - 6210

Raspaillebos te Grimminge 164

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Boven-Dender

Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net

Groot-Haaltert

Stijn De Ryck 0472 70 20 00 stijnderyck@busmail.net

Lede-Houtem

Herman Derder - 053 80 01 10 herman.derder@scarlet.be

Ninove

Conservator Koen Van Den Berge 055 42 83 90

't Groot Schoor te Grembergen 6603 Tarcy Verstraeten 052 21 11 11

Heidemeersen te Berlare 6644

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Hogedonk te Gijzegem/ gem/ Herdersem / Mespelare - 6243

Wouter Mertens - 054 32 51 71 wouter.mertens@lin.vlaanderen.be

Brian Roelandt Brian.Roelandt@telenet.be 052 22 57 71

WERKGROEPEN

Honegem te Erpe-Mer Erpe-Mere/ e/ Aalstt/Lede Aals / Lede - 6123

Werkgroep Invertebraten

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be - 2255

Vogelwerkgroep Cinerea

Wouter Faveyts 054 33 91 06 wouter.faveyts@telenet.be

Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50 wim.dhaeseleer@hongem.be www.honegem.be

Keelman te Denderhoutem 6178

Plantenwerkgroep Allium

Guido Van Rossen 054 32 23 01 guido.van.rossen@telenet.be

Zoogdierenwerkgroep Elio

Kravaalbos te Meldert 6071

Peter Tolleneer - 053 84 00 27 allium@belgacom.net Axel Neukermans - 0478 88 07 91 elio@telenet.be

Paddestoelenwerkgroep Zwamvlok Herman Derder - 053 80 01 10 herman.derder@scarlet.be

Werkgroep amfibieën & reptielen Ward Koen De Maere greatskua2002@hotmail.com 0485 68 89 82

nr. 1 - januari 2007

Frans Roggeman fransroggeman@msn.com

Ledezijde 6657

Herman Derder - 053 80 01 10 herman.derder@scarlet.be

Moenebroek te Geraardsbergen/ berge n/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@natuurpunt.be

Koen Steenhoudt 054 58 67 58 k.steenhoudt@belgacom.net

Rietbeemd te Moerbeke beke// Vianee/Lessines Vian / Lessines - 6058 Godfried Merlevede 068 33 51 06 g.merlevede@tiscali.be

Sint-Onolfspolder te Appel Appels/ s/ Dendermonde - 6623 Bart Dierickx 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Wachtbekken 6 in Sint-Gillis/ Sint-Gillis/Dendermonde Dendermonde Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Walputbeek/Dendermeersen Walputbeek/ Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Georges Jacobs 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be

Wellemeersen te Denderleeuw Denderleeuw/ Erembodegem - 6612 Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/ Osbroe k/ Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer 053 84 00 27 wbpo.aalst@belgacom.net

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en vier studiewerkgroepen in de Denderstreek. Deze afdelingen en werkgroepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwerken. Je kan voor meer inlichtingen steeds terecht bij de contactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie. Deadline volgende Dendriet: 1 februari 2007.

Dendriet ontvangen: ontvange Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreekafdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van € 7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, middenkatern afdeling...”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAAD Koen Steenhoudt - verzending en redactiesecretaris Wouter Mertens, Daan Stemgée redactiekern Stijn De Ryck - publicatiecontroller Marc Symoens - corrector Willy Beeckman, Joachim De Maeseneer, Dirk De Mesel, Herman Derder, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken, Wilfried Veldeman Werkten ook mee aan dit n nr: Willem Boonen, Rik De Baere, Herman Derder, Carlos D’ Haeseleer, Joost Mertens, Christian Pické, Magdelien Roobroeck, Daan Stemgée, Stefaan Thibau, Jean Van Holen, Vilda- Yves Adams, Misjel Decleer, Rollin Verlinde

DRUK

Drukkerij Druk in de Weer, Gent Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen

31

Lidmaatschap al vernieuwd?

INHOUD 2

Actieplan Dendriet

4

Korte Lake te Overboelare

9

Eindfase werken Moenebroek

10

Een knaller in het riet

13

Voedsel aan de voordeur

15

Denderkalender

19

Natuurweekend Hoge Venen

20

Nachtwacht van de Denderstreek

22

Sigmaplan geactualiseerd

25

Dagvlindercursus

26

Dartelende weidejuffers

28

Nieuws uit Lede-Houtem

29

Reisverhalen van leden

30

Oproep aan Ouwe Sokken

Deze titel verwijst naar: A het Griekse dendron, wat boom betekent, A een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten, A de vertakte uitlopers van hersenzenuwcellen: een communicatiekanaal dus, A het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken, A tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...

Redactieadres: Dendriet, Pamelstraat 119, 9400 Ninove E-mail: dendriet@telenet.be Website: www.natuurpunt.be/denderstreek Verantwoordelijke uitgever: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Heldergemstraat 161 9450 Heldergem

Foto’s voorpagina: Vilda - Yves Adams, JNM, Koen Steenhoudt

SCHENK EEN LIDMAATSCHAP !

Gezinslidmaatschap: € 20 op rekening 230-0044233-21 Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor € 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels) Voor € 34,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet (vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)