dendriet 2008 nr 2 jaargang 7

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X

BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

jaargang 7

nummer 2 - 2008 Retouradres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

driemaandelijks tijdschrift

Feest in de Dendervallei De Parel van Aalst Sint-Onolfs 10 jaar

april - mei - juni

Feest in de Dendervallei!

Zwarte Flesch Pollare

Op zondag 20 april zet Natuurpunt Ninove zijn natuurproject “Dendervallei Ninove” opvallend in de kijker. Er zijn die dag doorlopend wandelingen, boottochtjes en allerlei kindvriendelijke randanimatie. Pol Goossen en Sabine De Vos komen ons een hart onder de riem steken.

Allen naar de Zwarte Flesch...

Natuurpunt Ninove nodigt uit

En dat loont. Landschappen, planten en dieren: van nature charmant pakken ze elke wandelaar in!

Op 20 april, de Dag van de Aarde, nodigt Natuurpunt Ninove je graag uit in het natuurgebied “Dendervallei Ninove” om er te komen genieten van de gezonde mix van ruimte, natuur en rust.

Joachim De Maeseneer

Vanaf de Ninoofse stadsrand baant een adembenemend stukje natuur zich langsheen de Dender een weg richting Zandbergen.

Sinds enkele jaren legt Natuurpunt Ninove zich, met steun van de stad, met man en macht toe op zowel behoud als beheer van dit natuurlijke overstromingsgebied.

Een dag lang kan je samen met het hele gezin wandelen en het natuurschoon van dichtbij bekijken. Bewonder je liever van op een afstand? Ga dan aan boord van de Vagabond, een boot die voor een keertje pendelt tussen de ijzeren brug van Pollare en de sluis van Ninove. Een unieke kans die je beslist een heel andere kijk op de Dendervallei biedt!

Er valt dan ook heel wat te zien.

Dendervallei Ninove, dat is een oogstrelende afwisseling van beboste en open ruimte, van hoge en lage plantengroei, van loofbossen, natuurlijke poelen en natte graslanden. Een verscheidenheid

 Meanderende Dender nabij “Roost”

nr. 2 - april 2008

die behalve fotogenieke ijsvogels, libellen en vlinders ook een heleboel planten oplevert. Breekt de lente aan, dan kleuren wilde appelaars en bijzondere planten als grote ratelaar, echte koekoeksbloem en pinksterbloem de hooilanden prachtig geel en roze.

Wat meer is, koeien en schapen grazen het landschap zelfs nog mooier! Hoe? Je beleeft het mee van op de eerste rij op zondag 20 april!

Trotse buurtbewoner, fervent wandelaar of nieuwsgierige natuurliefhebber: je mag die dag niet ontbreken. Je bent dan ook van harte welkom met het hele gezin!

Aagje, Bert, Frederik, Georges, Hendrik, Jeroen, Joachim, Kris, Piet, Thierry, Tom, Wim & Wouter

Het dagprogramma Afspraak op de terreinen van De Zwarte Flesch (Schoonderhaeghe vzw, Schuitstraat 16, 9401 Pollare). In de schaduw van de historische brug van Pollare en aan de oevers van een romantisch meanderende Dender: het gedroomde vertrekpunt voor een idyllisch boottochtje op de Dender of een geleide wandeling in het natuurgebied Dendervallei Ninove.

Dat zondag 20 april behalve een natuurvriendelijke ook een uiterst gezinsvriendelijke dag belooft te worden, bewijst het dagprogramma dat boordevol kindvriendelijke activiteiten en randanimatie steekt.

En verder…

Doorlopend springkasteel, tractortochten met boer Manu van kinderboerderij Direboe, infostands van Natuurpunt, JNM Niger & Oxfam-wereldwinkel,

nr. 2 - april 2008

Op het programma…

7.30 uur Vroege vogelwandeling.

9 uur Doorlopend boottochten op de Dender tussen de Zwarte

Flesch en het sas van Ninove aan boord van de Vagabond.

Laatste vertrek om 17 uur.

9.30 uur Doorlopend gegidste wandelingen in Dendervallei Ninove.

Laatste vertrek om 17.30 uur.

10.30 uur Aperitiefboot Bateau Chantant.

11 uur Plechtige opening wandelroute Dendervallei Ninove.

Ganse middag en namiddag: pensenkermis 13 uur Op de boot met Pol: boottocht en gegidste wandeling

samen met Pol Goossen. Ondertussen laat ook de 20-

koppige bonte bende blazers, trekkers en meppers van de

knotsgekke fanfare Yah Tararah Balkan-exotische swing-

klanken los (tot 14.30 uur).

13.30 uur Kidswalk samen met JNM Niger.

14 uur Workshops circustechnieken door de Circusplaneet.

Doorlopend tot 17 uur.

14.30 uur Voorleestent met Sabine

De Vos (tot 15.15 uur) 15 uur De Dender op doek:

workshops aquarelschilderen.

Doorlopend tot 17 uur 15.30 uur Tot de laatste noot:

de JNM-band speelt ten dans!

pensenkermis & vegetarisch alternatief, tentoonstelling over de loop van de Dender…

De bijdrage voor boottocht en wandeling bedraagt 1 euro per persoon voor leden van Natuurpunt, 3 euro per persoon voor niet-leden. Word je ter plaatse lid van Natuurpunt, dan betaal je uiteraard slechts 1 euro per persoon.

Eén-soap Thuis, voor de gelegenheid af naar de oevers van de Dender. In het gezelschap van zijn trouwe viervoeter Wap geeft

Bootje varen met Pol Schoon volk op onze aanlegsteiger! Zo zakt Pol Goossen, peter van Natuurpunt én wereldberoemd in Vlaanderen door zijn rol van Frank Bomans in de

Maeseneer

cleir jel De a - Mis Š Vild

Joachim De

1

2 Mae Joachim De

seneer

1. IJsvogel 2. Padden 3. Ik wil ook nog natuur!

ilda -

5

ŠV

der Fre

ik D

Roll

in ve

e ost eC

r

rlind

e

3

4 4. Tengere grasjuffer

Joachim De Maeseneer

5. Oranjetipje op koekoeksbloem

6. Brug van Pollare

6

nr. 2 - april 2008

Joachim De Maeseneer

 Hooilandje, Spoorwegstraat Outer

Dat de natuur zich in Ninove en omgeving van haar mooiste kant laat zien, kan je ontdekken in uiterst waardevolle maar gevoelige plekjes als de Walputbeek in Meerbeke, Dendervallei Linkeroever, de Beverbeekvallei of de Phenixberg in Okegem.

Pareltjes van natuurschoon waar een bonte bende planten en dieren het danig naar de zin heeft, terwijl wandelaars en natuurliefhebbers er steeds weer hun hart ophalen.

Natuur is dan wel voor iedereen, ze is allerminst vrijblijvend. De enthousiaste vrijwilligers van

nr. 2 - april 2008

Natuurpunt Ninove zetten zich dan ook dag na dag in voor het beheer, behoud en de ontwikkeling van zoveel moois in eigen streek. Bovendien wordt er geïnvesteerd in een tof contact met buurtbewoners, natuurrecreanten, scholen en verenigingen.

Zo werkt Natuurpunt Ninove bij het natuurbeheer bijvoorbeeld samen met plaatselijke landbouwers die graasvee inzetten op de hooilanden. Helpende handen bij paddenoverzetacties,

maaibeheer, zwerfvuilopruimingen… Dat ook de Ninoofse jeugd zich niet onbetuigd laat, doet alvast dromen van een mooie toekomst boordevol natuur voor iedereen.

Omdat ‘samen’ altijd sterker maakt, vragen we ook jouw hulp. IJsvogels, libellen, vlinders en salamanders, ze kunnen niet zonder jou. Hou je van je streek, dan ben je lid van Natuurpunt.

Want de natuur heeft je nodig!

Afdeling Ninove INFO

deze natuurliefhebber in hart en nieren om 13 uur de aftrap voor een bruisende familienamiddag.

Tijdig inschepen luidt dan ook de boodschap!

aagje_de_doncker@hotmail.com www.natuurpunt.be/ninove

De parel van Aalst

Een nieuwe vogelsoort voor de Denderstreek in het centrum van Aalst!

CINEREA Het stukje Dender onder de rook van de Amylum-fabriek, in het centrum van Aalst, is niet meteen het meest idyllische brokje natuur in de streek. Het is al helemaal geen plek waar men een nieuwe vogelsoort voor de Denderstreek zou verwachten. Toch vond een bijzondere ontdekking plaats op kerstmis 2007!

Verrassing bij de Sint-Annabrug

melde vogelkijkers waren nog net op tijd om in de schemering van de donkerste dagen van het jaar de waarneming te bevestigen. De haast van die eerste dag bleek echter onnodig, want de vogel bleek zeer honkvast te zijn aan zijn stukje Dender ter hoogte van de Sint-Annabrug.

Tussen hangen en wurgen De parelduiker bleef minstens tot 4 februari aanwezig, en werd door vele vogelkijkers van binnen en buiten de regio bewonderd. De vogel zag er niet echt fit uit, sloot vaak de ogen en leek slikmoeilijkheden te hebben. Aanvankelijk werd dan ook gedacht dat

Wouter Faveyts

Toen Walter Roggeman op 25 december 2007 in de late namiddag via de Sint-Annabrug in het centrum van Aalst de Dender overstak, moet hij even gedacht hebben dat de festiviteiten van de avond ervoor nog zware sporen nalieten. Op de Dender zwom immers onmiskenbaar een duiker (voor wie niet zo vertrouwd is met vogels: duikers zijn niet alleen mensen die het in een strak pakje onder water opzoeken, maar ook een familie van watervogels). Gauw de auto aan de kant gezet, en tot zijn steile verbazing bleek er wel degelijk een parelduiker op het water te drijven! Enkele opgetrom-

nr. 2 - april 2008

Wouter Faveyts

Een rare plek voor parelduikers Parelduikers zijn watervogels die zich voeden met vis. Zoals futen bemachtigen ze hun voedsel door onder water te duiken. Smalle rivieren in een stedelijke omgeving zijn niet onmiddellijk het meest voor de hand liggende biotoop voor parelduikers.

De Europese broedgebieden van de soort bevinden zich in Noord-Schotland, Scandinavië, de Baltische staten en Rusland, op vrij grote en diepe meren. ’s Winters worden deze ingeruild voor het zoute water van de zee, zoals de Noordzee. Kleine aantallen overwinteren ook op meren in het binnenland.

In België is de soort vooral te zien in de kustzone, vooral van oktober tot maart. In het binnenland

nr. 2 - april 2008

worden jaarlijks zeer kleine aantallen parelduikers opgemerkt op grote waterplassen, vooral zandwinningsputten en dergelijke. Het feit dat de vogel op een schijnbaar weinig geschikte plek zoals de Dender in het centrum van Aalst terecht kwam, wijst erop dat zijn conditie niet al te best moet zijn geweest.

Gelet op de afwezigheid van grote en diepe waterpartijen in de Denderstreek hoeft het niet te verbazen dat we hier zo goed als nooit duikers te zien krijgen. De Aalsterse parelduiker was de eerste van zijn soort die in onze streek werd gedocumenteerd. De enige andere duiker die ooit in de regio opdook was een roodkeelduiker die van 22 maart tot 16 april 1995 halt hield op de Gavers te Onkerzele-Geraardsbergen.

Werkgroep Cinerea INFO

de vogel snel het loodje zou leggen. Het vogelopvangcentrum van Geraardsbergen deed in de eerste dagen een mislukte poging om het dier te vangen, met behulp van de brandweer. De duiker bleek echter nog kwiek genoeg om de vangpogingen, letterlijk, te ontduiken. De volgende weken bleef de vogel nog enigszins zwak ogen, maar het feit dat hij in leven bleef, bewijst dat hij zich kon voeden. Het moeilijk kunnen slikken kan erop wijzen dat de vogel een vishaak of iets dergelijk in de keel had.

Wouter Faveyts wouter.faveyts@telenet.be

Blauwe kiekendieven te Galmaarden Mosterdzaad als slaapplaats

CINEREA

Begin januari 2008 werd in Galmaarden een slaapplaats van blauwe kiekendieven ontdekt. Minstens tot half februari kwamen elke avond één tot twee vogels slapen in een mosterdveld.

Eerste slaapplaats in onze streek

zame doortrekker in het voorjaar en vooral het najaar. Vooral in oktober heb je een redelijke kans om deze schitterende roofvogel te zien voorbijtrekken. Als wintergast zijn ze, bij gebrek aan grote open gebieden, ronduit zeldzaam. In het uiterste zuiden van de regio, dat aansluit bij de grote akkergebieden over de taalgrens in Henegouwen, is de kans op winterwaarnemingen

© Vilda - Ludo Goossens

Kiekendieven zijn uniek onder onze inlandse roofvogels doordat ze op de grond slapen, in dichte vegetatie. Aangezien ze van openheid houden is dat vaak in akkergebieden. Mosterdvelden hebben ’s winters de hoogste vegetatie en lenen zich daarom uitstekend als slaapplaats.

De blauwe kiekendief is in onze regio een zeld-

 Een mosterdveld: geschikte slaapbiotoop

nr. 2 - april 2008

© Vilda - Ludo Goossens

 Blauwe kiekendief: wijfje

Gezellig samen onder de wol Kiekendieven houden van gezelligheid om te slapen. Overdag jagen de vogels in hun eentje, maar ’s avonds zoeken ze meestal een plek op om samen, soms met tientallen exemplaren, de nacht door te brengen. De slaapplaats in Galmaarden was wel klein, maar bezorgde de lokale vogelkijkers toch schitterende waarnemingen van deze prachtige roofvogels. De blauwe kiekendieven kwamen pas laat op de slaapplaats aan, vaak pas na zonsondergang. De vogels vliegen dan meestal nog enkele rondjes boven het veld, zoekend naar een geschikt plekje. Eens dat gevonden, laten ze zich in de vegetatie vallen. Het was opvallend dat de vogels bij mooi weer later op de slaapplaats aankwamen dan op dagen met een bewolkte hemel. Overdag waren de vogels slechts zelden in de omgeving te zien. Hun jachtvluchten, in typische kiekendiefstijl laag zoekend over het land, brengen blauwe kiekendieven vaak vele kilometers van de slaapplaats.

Wintergast uit noordelijk Europa Blauwe kiekendieven broeden vooral in noordelijk Europa, met daarnaast nog een omvang-

nr. 2 - april 2008

rijke populatie in Frankrijk. In België is de soort slechts een onregelmatige broedvogel, de laatste decennia vooral in het Waalse landsgedeelte. Als doortrekker en wintergast zijn blauwe kiekendieven in ons land vooral te zien in streken met grote open landschappen, zoals de polders en de grote akkergebieden van Midden-België. Hun voedsel bestaat voornamelijk uit kleine zoogdieren en kleine vogels.

Familiebanden In onze contreien kan je, naast de blauwe, nog twee andere soorten kiekendief zien. De grauwe is een zeer zeldzame doortrekker, de bruine is de meest algemene van de drie. Voor de volledigheid moet daar ook nog de steppekiekendief worden aan toegevoegd, een echte dwaalgast, met slechts één bekende waarneming in de Denderstreek.

Werkgroep Cinerea INFO

het grootst, met in de meeste winters een paar observaties. Het was echter de eerste maal dat een echte vaste slaapplaats in onze streek werd aangetroffen.

Wouter Faveyts wouter.faveyts@telenet.be

Distels, een netelige kwestie!

Natuurbeheerders worden vaak geconfronteerd met klachten van landbouwers of buurtbewoners over het voorkomen van distels.

Is deze plant echt zo schadelijk als ze wordt voorgesteld? En wat kunnen we doen om ze binnen de perken te houden?

den aangevraagd. De laatste jaren zijn echter vragen gerezen over de geldigheid van dit koninklijk besluit. Maar zelfs zonder distelwetgeving zou het niet bestrijden van distelhaarden reacties uitlokken. De aanwezigheid van distels wekt bij veel mensen immers de indruk van onverzorgde, verwaarloosde en vervuilde situaties. Ook in de Denderstreek worden jaarlijks heel wat uren besteed aan distelbestrijding,

Paul Busselen - www.kuleuven-kortrijk.bebioweb

Volgens artikel 43 van het koninklijk besluit van 19 november 1987 betreffende de bestrijding van voor planten en plantaardige producten schadelijke organismen is iedere verantwoordelijke eigenaar, huurder, pachter, enz. verplicht de bloei, zaadzetting en uitzaaiing van akkerdistel, speerdistel, kale jonker en kruldistel met alle middelen te beletten. In natuurreservaten kan enkel voor kale jonker een afwijking wor-

 Akkerdistel

10

nr. 2 - april 2008

niet alleen door professionele terreinploegen, maar vooral door lokale vrijwilligers. Is dit nodig en heeft dit eigenlijk wel zin?

Na de verschillende fases van de staatshervorming en de overdracht van allerlei bevoegdheden aan gewesten en gemeenschappen was het lang onduidelijk wie eigenlijk bevoegd is voor de distelwetgeving. Juristen zijn het er nu wel over eens dat de bestrijding van in  Akkerdistelpluis het wild levende planten (waaronder distels) een gewestelijke bevoegdheid is. De bepalingen van voormeld koninklijk besluit die betrekking hebben op de bestrijding van wilde soorten blijken zelfs onwettig te zijn. De bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming van de instellingen had immers aan de gewesten de bevoegdheid over de natuurbescherming en het natuurbehoud overgedragen. Deze bevoegdheid omvat ook het regelen van de bestrijding van schadelijke dier- en plantensoorten, voor zover het gaat over wilde soorten. Dit houdt dus in dat de hele federale plantenbestrijdingswetgeving die dateert van na 1980, onwettig is wegens een bevoegdheidsoverschrijding. Het is nu aan de Vlaamse minister van leefmilieu en natuur om deze materie te regelen. Zij kan via een besluit van de Vlaamse regering de bepalingen van het koninklijk besluit die handelen over wilde soorten opheffen of wijzigen. Zolang dit echter niet gebeurd is, zal een rechter bij een eventuele rechtzaak over het niet naleven van de distelwetgeving geen veroordeling kunnen uitspreken.

Dit is echter geen reden om vanaf nu volledig te stoppen met de distelbestrijding. Maar het is ook zinloos om elke distel in een natuurgebied te gaan bestrijden.

nr. 2 - april 2008

Paul Busselen

Problemen met de wetgeving

Tweejarige soorten De bestrijding van speerdistel, kale jonker en kruldistel is overbodig. Dit zijn immers tweejarige soorten die zich enkel kunnen verspreiden via zaad. Het eerste jaar vormen ze een wortel en een bladrozet; in het tweede jaar pas ontwikkelen zich de bloemen en de vruchten. In akkers die jaarlijks worden bewerkt, kunnen deze soorten zich niet voortplanten. In graslanden met een dichte vegetatiemat kunnen ze nauwelijks kiemen. Ze vormen dan ook geen bedreiging voor de landbouw.

Akkerdistel, een overblijvende soort Akkerdistel is een overblijvende soort die zich ook vegetatief kan uitbreiden via ondergrondse uitlopers. Op die manier kunnen grote distelhaarden ontstaan die kunnen leiden tot opbrengstvermindering van landbouwgewassen of graslanden. De verspreiding door middel van zaad wordt echter vaak overschat. Veel van de in de lucht zwevende pluizen bevatten immers geen zaden meer. Bovendien blijkt uit onderzoek dat de overgrote meerderheid van de pluizen met zaden binnen een afstand van 20 m van de distelhaard neerkomen. Het heeft dan ook weinig zin om akkerdistels te gaan bestrijden op grote afstand van landbouwpercelen of tuinen.

11

Paul Busselen

 Kruldistel

Distels laten staan, is distels kapot laten gaan Distels zijn pioniersoorten die het goed doen op allerlei verstoorde bodems. Vooral bij natuurontwikkelingsprojecten op voormalig akkerland of in overstromende beekvalleien kunnen tijdelijk grote distelruigtes ontstaan. Wanneer zich na enkele jaren een gesloten (gras)vegetatie ontwikkelt, nemen de distels door de toenemende concurrentie vanzelf af. Vandaar ook de volksspreuk: “distels laten staan, is distels kapot laten gaan�. Een mooi voorbeeld hiervan zien we in de Boelaremeersen in Geraardsbergen. In 2002 ontstond daar na overbegrazing van een verruigd weiland een grote akkerdistelhaard (ca. 200 m lang en 20 m breed). Vijf jaar later schiet daar nauwelijks nog iets van over, terwijl er op geen enkel moment enige bestrijding is gebeurd. Dit was uiteraard alleen maar mogelijk omdat dat perceel op voldoende grote afstand van enig landbouwgebied of bewoning is gelegen.

12

In het kader van een goed nabuurschap is het wel aangewezen om op gronden binnen een afstand van ca. 50 m van landbouwpercelen of particuliere tuinen de bloei en uitzaaiing van akkerdistels te verhinderen, al was het maar om heel wat klachten, problemen en onderlinge spanningen te voorkomen.

Bestrijding van akkerdistel De bestrijding van akkerdistels is niet eenvoudig.

Het is dus beter om ze te vermijden. Het behoud van een dichte vegetatiemat is de beste manier om distels te voorkomen. Op braakliggende akkers kan de kolonisatie van akkerdistel worden beperkt door de akker preventief in te zaaien met bijvoorbeeld Italiaans raaigras (25 - 50 kg/ha).

Deze snelgroeiende grassoort heeft het voordeel dat ze op termijn verdwijnt en daardoor geleidelijk aan ruimte vrijmaakt voor de vestiging van andere plantensoorten.

nr. 2 - april 2008

Paul Busselen

 Kale jonker

De efficiĂŤntste manier om akkerdistels weg te krijgen, is ze uittrekken of uitgraven zodat ook (een stuk van) de wortelstok verwijderd wordt.

Hierdoor neemt hun vitaliteit sneller af. Uiteraard is dit heel arbeidsintensief en slechts mogelijk op kleine oppervlakten.

Grote haarden van akkerdistel worden best tweemaal per jaar gemaaid, op het moment dat de eerste bloeiknoppen beginnen te kleuren. Meestal is dit begin juni en in september. Het maaisel moet worden afgevoerd. Het laten liggen van het maaisel begunstigt immers de distels. Akkerdistels kunnen de strooisellaag makkelijk doorbreken, maar andere planten worden er door verstikt. Als dit maaibeheer enige jaren wordt volgehouden en

nr. 2 - april 2008

er geen open plekken worden gecreĂŤerd in de vegetatiemat, zullen de distels verdwijnen. Om beschadiging van de bodem zo veel mogelijk te vermijden, wordt een maaihoogte van 10 cm aangeraden.

Bovendien moet het berijden van percelen met te zware machines en/of in te natte omstandigheden worden vermeden. Ideaal is het maaien voor een regenbui of voordat het gebied tijdelijk onder water komt te staan. De afgemaaide distelstengels zullen dan vollopen met water, waardoor ze gaan rotten en de distels veel sneller verdwijnen.

INFO

Waar voldoende ruimte is, kan een houtkant worden aangeplant als buffer tussen het natuurgebied en het omliggende landbouw- of woongebied. Hierdoor zal heel wat distelpluis worden tegengehouden.

Johnny Cornelis johnny_cornelis@hotmail.com

13

Allium Plantenwerkgroep Excursiekalender 2008

2007 was een fijn jaar met leuke en interessante botanische vondsten. Uiteraard blijven we ook dit vierendertigste jaar bezig. We hebben intussen het inventarisprogramma voor 2008 samengesteld. in 2008 in de streek van Bever, Oetingen-Gooik, Overboelare-Geraardsbergen, Galmaarden en Herne. Neem contact op met ons om eventueel ter plaatse af te spreken. Dus noteer alvast de vastgelegde data in je agenda en in die van je partner.

Ken je nog plantenliefhebbers? Nodig hen uit eens mee te komen. Voorkennis is niet vereist. Wil je nieuwe dingen zien, iets bijleren, of in een ander gebied komen… iedereen welkom.

Met Allium kozen we om (net als vorig jaar) 7 tetraden elk twee keer te inventariseren (de jaren daarvoor hadden we telkens vijfkilometerhokken die we elk driemaal gingen strepen). Dat het opnieuw boeiend wordt, kan je zelf komen meebeleven. Zoals je kan zien op de kalender, inventariseren we DATUM

Km HOK

Werkgroep Allium INFO

Om de databank Flora zo actueel mogelijk te houden, wordt er vanuit FLO.WER (www.plantenwerkgroep.be) een nieuw hokkenadoptieprogramma gestart. Het is de bedoeling om ieder jaar een overzicht te publiceren met de hokken waarvan de gegevens het minst actueel zijn, of zelfs ontbreken.

We willen bovendien ons zicht op de verspreiding verfijnen en werken daarom met “tetraden”. Deze eenheid komt overeen met een uurhok dat je in 4 deelt. Je krijgt dan 4 hokken van 2 x 2 km. We starten met het inventariseren van alle tetraden waar sinds 1972 geen lijsten van beschikbaar zijn.

PLAATS EN TOPONIEM

Peter Tolleneerr 053 84 00 27 p.tolleneer@scarlet.be

VAN/TOT

LEIDING

30maart2008

F3 15 23

Bever / Ruisseau D’ Arenberg

8.30-12.00

Zondag

13 april 2008

E3 48 44

Oetingen-Gooik / Bron

8.30-12.00

Zondag

27 april 2008

E3 55 23

Overboelare-Geraardsbergen / K26

8.30-12.00

Zondag

04 mei 2008

E3 56 44

Galmaarden / Winterkeer

8.30-12.00

Zondag

18 mei 2008

F3 16 33

Bever / Bron

8.30-12.00

Woensdag 28 mei 2008

F3 26 12

Bever / Romont

18.30-22.00

Woensdag 04 juni 2008

E3 58 44

Herne / Ketelbergbeek

18.30-22.00

Plantenwerkgroep

Woensdag 11 juni 2008

E3 58 31

Vollezele-Galmaarden / Schampaart

18.30-22.00

Allium

Woensdag 18 juni 2008

F3 15 23

Bever / Ruisseau D’ Arenberg

18.30-22.00

Woensdag 02 juli 2008

E3 48 44

Oetingen-Gooik / Bron

18.30-22.00

Woensdag 09 juli 2008

E3 55 23

Overboelare-Geraardsbergen / K26

18.30-22.00

Woensdag 23 juli 2008

E3 56 44

Galmaarden / Winterkeer

18.30-22.00

Woensdag 30 juli 2008

F3 16 33

Bever / Bron

18.30-22.00

Zondag

10 aug. 2008

F3 26 12

Bever / Romont

8.30-12.00

Zondag

24 aug. 2008

E3 58 44

Herne / Ketelbergbeek

8.30-12.00

Allium@belgacom.net

Zondag

Denderstreek Paul Van den Bremt, Laurent Annaert, Walter Tolleneer, Gilbert Tolleneer, Peter Tolleneer 053 / 84 00 27

VERTREKPLAATS OP WOENSDAG OM 18,30 EN OP ZONDAG OM 8,30 PARKING STEDELIJK KERKHOF LEO DE BETHUNELAAN AALST

14

nr. 2 - april 2008

DENDERKALENDER  uur van vertrek  plaats van afspraak

 toelichting  gids

 bijzonderheid  contactpersoon

 zeker meebrengen

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen  1, tenzij expliciet anders vermeld.

Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o5 per km/persoon).

zondag 6 april

zondag 6 april

zondag 20 april

Lentewandeling in de Hogedonk

Bomeninventarisatie

Dag van de Natuur: Landschapswandeling Beneden-Dender te Mespelare

afd. Ninove

afd. Aalst

¸ 10:00 – 12:00

Roland Monteyne Wiezebrug,

straat, grens Gijzegem-Herder-

sem  Lentefrisse natuurwandeling

in het natuurgebied Hogedonk in

de Beneden-Dendervallei in samen-

werking met stad Aalst. Afsluitend

wordt een lentedrink aangeboden.  Peter D’Hondt of Brian Roelandt  Dienst leefmilieu – 053 73 24 12

antonia.geerts@aalst.be zondag 6 april

Natuurwandeling Liedekerkebos afd. Affligem-Liedekerke

¸ 9:45 – 12:00







Samenkomst om 9.30 uur aan de ingang van Liedekerkebos, Schelf- houtstraat te Liedekerke Natuurwandeling (5 km). Thema: Terugkeer van de vogels en wat bloeit er al?

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 6 april

Bijenwandeling Teralfene afd. Affligem-Liedekerke

¸ 14:15 – 16:30







Samenkomst om 14 uur aan de par- king van de GB (langs de Dender, sas Teralfene te Denderleeuw) Natuurwandeling (6 km) langs de Dender en bezoek aan de bijen.

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

¸ 09.00 – 12.00  



zaterdag 12 april

Jaarlijks lente-eetfestijn afd. Affligem-Liedekerke

¸ 11:30 – 14:30.







18:30 – 22:00.

Sint Gabriëlinstituut, Sint Gabriël- straat 152 te Liedekerke Lente-eetfestijn ten voordele van onze reservaatwerking. Ook vegetarische schotel verkrijgbaar.

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 13 april

Kennismaking met de Everbeekse Bossen afd. Boven-Dender  Kerk Everbeek Boven

055 42 35 82, joris.dewolf@belgacom.net N We volgen het uitgestippeld wandel-

pad langs Steenberg en Hayes. Gol-

vend Pittoresk landschap, majestu-

euze beukenbossen en een opmerke-

lijke voorjaarsflora zijn de ingrediënten.  Joris De Wolf en/of Jan Van Uitvanck

REGIOACTIVITEIT zondag 20 april

Voorjaarswandeling

Dag van de aarde Openingsevenement Linkeroever

afd. Dendermonding

afd. Ninove

¸ 9:00 – 12:00

Waterzuiveringsstation, Sluis 64, Berlare Voorjaarswandeling in de Heide- meersen met speciale aandacht voor de reeds teruggekeerde weidevogels zoals de grutto en bezoek aan de recent aangekochte rivierduin 'Hoge berg'.

Stefaan Thibau – 052 42 69 72

nr. 2 - april 2008

afd. Aalst

¸ 14:00 – 17:00

 



Samenkomst aan de kerk van Mespelare Verleden, heden en toekomst van dit natuurlandschap van de benedenval- lei van de Dender met aandacht, dis- cussie en toelichting over de bedrei- ging van de mogelijke doortrekking van de N41. In samenwerking met afd. ’s Heerenbosch en Raldes.

Info: Brian Roelandt – 0486 25 34 93 zondag 20 april

De mooiste plekjes van de Palitsebeek afd. Affligem-Liedekerke

¸ 14:15 – 16:30







Samenkomst op de parking van het zwembad te Liedekerke om 14 uur Natuurwandeling (6 km) in samen- werking met Vakantiegenoegens Liedekerke.

Erik De Block – 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

¸ 14:00 – 17:30

zondag 6 april







Plein gemeentehuis Meerbeke We gaan op zoek naar bijzondere, zeldzame en ongewone boomsoorten.

Geert Rohaert – 054 32 82 18

¸ Deze dag werd in 2008 uitgekozen



om met alle afdelingen van Dendriet een gezamenlijke activiteit te doen.

We bezoeken de Venebroeken, een natuurgebied langs de Dender, beheerd door Natuurpunt Ninove.

Voor details verwijzen we naar het volledig programma, zie elders in deze Dendriet.  Bestuur en medewerkers

zondag 20 april

Vroegochtendwandeling in de Scheldemeersen afd. Dendermonding

¸ 8:00







Samenkomst aan het Veer in Berlare, Waterhoek 25 Wandeling te Berlare–Zele, in de meersen langs de Schelde en Brede Schoren met speciale aan- dacht voor vogels.

André van Doorsselaer 052 44 61 01 Rudi van Onderbergen 052 44 84 42 zondag 27 april

Uitstap Bourgoyen – Ossemeersen te Gent afd. Denderleeuw

¸ 13:00 – 19:00

 

 

Welleplein, aan de kerk te Welle Wandeling met speciale aandacht voor eenden en steltlopers.

Bruno De Bruno – 0496 59 52 43 Stevig schoeisel.

15

woensdag 30 april t/m zondag 4 mei

Meerdaags Hemelvaartweekend in de Calestienne afd. Boven-Dender N Biodiversiteit troef. We zitten

immers midden in de Ardennen.

In het noorden is er de kalkzoom en iets zuidelijker (Rocroi) en ooste- lijker (Hautes-Buttés) liggen de hoge Ardennen. Elk van deze drie zones heeft zijn karakteristieke fauna en flora. We overnachten in een tot gîte omgebouwde pastorij in Bruly de Pêsche in slaapkamers van 4 tot 9 personen. Het sanitair is gemeenschappelijk op de gang.

Aankomst op woensdagavond, kostendelend met eigen wagens.

Einde op zondagavond.

All-In voor e 120 per persoon, loge- ment, maaltijden + drank, excur- sies,... (uitgezonderd cafébezoek en kostendeling vervoer).  Inschrijving definitief na betaling

van e 120 per persoon op rekening

443-1658811-23 van Natuurpunt

Boven-Dender, met melding

"Hemelvaartweekend 2008 + aantal

personen" en mail of telefoon naar

Carlos. Maximaal 25 personen.  Carlos D’haeseleer - 054 41 87 09

carlos.dhaeseleer@skynet.be, donderdag 1 mei

Snoepwandeling in de Palitsebeek en de Pamelse meersen afd. Affligem-Liedekerke

¸ 14:15 – 16:30 





Samenkomst op de parking van het zwembad te Liedekerke om 14 uur Snoepen en genieten in onze reser- vaten Palitsebeek en Pamelse Meersen.

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

donderdag 1 mei tot woensdag 7 mei

Meldert-Aalst

 Natuurwandeling in samenwerking

met stad Aalst.

 Walter Roggeman of Peter Tolleneer  Dienst leefmilieu – 053 73 24 12

zondag 4 mei

Eikelmuis in Affligem? afd. Affligem-Liedekerke

¸ 14:15 – 16:30







Samenkomst aan De Patro te Hekel- gem om 14 uur Verkennen van hun mogelijke bio- toop in de omgeving van de Nieuwe Molen en de Duivelsputten (4 km).

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 4 mei

Wandeling in de Wellemeersen afd. Denderleeuw

¸ 14:00 – 17:00





  

Infobord spoorwegtunnel Van Lier- destraat, Denderleeuw Wandeling met aandacht voor lente- en voorjaarsbloeiers.

Eric De Tré Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Laarzen of stevig schoeisel. zondag 4 mei

Gezinswandeling in de Heidemeersen







Waterzuiveringsstation, Sluis 64, Berlare Wandeling met aandacht voor flora en fauna. We bezoeken speciaal de recent aangekochte rivierduin 'Hoge- berg' met een tophoogte van meer dan 10 meter en zijn voorjaarsflora van meiklokje, dalkruid, salomons- zegel, gevlekte aronskelk, enz.

Stefaan Thibau – 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be zondag 4 mei

Bomeninventarisatie

¸ Nog een paar plaatsen vrij! e 350

zondag 4 mei

Natuurwandeling in het Kravaalbos afd. Aalst

¸ 10:00 – 12:00

 Hof te Putte, Putstraat 99 te

maandag 12 mei

Op zoek naar amfibieën in Honegem afd. Aalst

¸ 10.00 uur

 Gasthof Ter Vaerent, Keiberg 71 te

Lede  P. Dhondt zondag 18 mei

Wandeling rond Wachtbekken 6 te Sint-Gillis-Dendermonde afd. Dendermonding

¸ 14:00 – 16:00







Houten toegangspoort op het einde van de Hertstraat Wandeling met vooral aandacht voor de aanwezige flora.

Annick Muyshondt – 052 21 07 60 zondag 18 mei

Planteninventarisatie afd. Ninove

¸ 09.00 – 12.00  



Spoorweghalte Rietstraat Eichem Inventarisatie van de aanwezige flora (geen kennis vereist).

Gery De Munter – 054 33 03 03 zondag 25 mei

afd. Dendermonding

¸ 14:30 – 17:30

afd. Ninove voor 6 overnachtingen in volpension (picknick doen we zelf maar zit al in deze prijs). Vervoer kostendelend met eigen wagens (1.000 km enkel traject)  Overschrijven op rekeningnummer

979–3529555-21 van Natuurpunt

Ninove, met vermelding:

"Aveyron inschrijving".  Wouter Mertens – 0495 68 89 33

fleur. Kleine karekieten, rietgorzen, bosrietzangers en grasmussen zijn tal- rijk van de partij.  Godfried Merlevede – 0486 87 17 87

antonia.geerts@aalst.be

Meerdaagse uitstap naar Aveyron (Fr)

afd. Ninove

¸ 09.00 – 12.00

 



Plein gemeentehuis Meerbeke Op zoek naar zeldzame bijzondere en ongewone boomsoorten.

Geert Rohaert – 054 32 82 18. zaterdag 10 mei

Wandeling: Lente in de Rietbeemd

Nationale dag van het lieveheersbeestje in de Hogedonk afd. Aalst

¸ 10.00. Aansluiten ook mogelijk om









13 uur Wiezebrug (kant Gijzegem) tussen Herdersem en Gijzegem De Hogedonk is een nieuw aankoop- project van Natuurpunt in de Den- dervallei tussen Aalst en Dender- monde. Het gebied gaat de komende jaren geheel worden geïnventari- seerd op alle mogelijke flora en fauna. Op deze dag zijn de lieve- heersbeestjes aan de beurt. Wilgen rijen, natte weilanden, zeggevegeta- ties en rietvelden. Het initiatief gaat uit van Cocinella en JNM maar staat open voor jong en oud!

Jelle Van den Berghe – 0498 30 07 98 jellevandenberghe@gmail.com Loupepotje, tabel, vlindernet, laar- zen/sandalen, klopnet, middageten (voor wie al ’s morgens komt).

afd. Boven-Dender

¸ 8:00 – 12:00

 

Parking Cocane, Hoge Buizemont De Rietbeemd. Een grote brok natuur langs de Mark met riet, ruigte, moe- rasbossen en vochtige graslanden, waarin Galloway runderen jaarrond rondstruinen. De flora staat in volle

zondag 25 mei

Vroegochtendwandeling in de Scheldemeersen te Berlare-Zele afd. Dendermonding

¸ 8:00

 Samenkomst aan het Veer in Ber-

lare, Waterhoek 25

16 nr. 2 - april 2008

 Meersenwandeling langs de Schelde

en Brede Schoren met speciale aan- dacht voor vogels.  André van Doorsselaer – 052 44 61 01

Rudi van Onderbergen – 052 44 84 42

Bart Dierickx – 052 21 03 81  Laarzen. zondag 1 juni

zondag 1 juni

Dotterwandeling

Natuurwandeling in het Stadspark afd. Aalst

¸ 10:00 – 12:00

 



Hoofdingang Stadspark Aalst Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst.

Bart Backaert of Geert Rohaert  Dienst leefmilieu – 053 73 24 12

antonia.geerts@aalst.be

afd. Groot Haaltert

¸ 14:30 – 17:00









zondag 1 juni

Orchideeën in de Condroz

afd. Affligem-Liedekerke

¸ 7.30 uur – 18.00  Parking Sint-Annazaal Aalst

Auto- en kostendelend vervoer  P. Dhondt zondag 8 juni

Vogelgezang in Boelaremeersen

zondag 1 juni

Natuurwandeling in Essene afd. Affligem-Liedekerke

¸ 14:15 – 16:30 





Samenkomst om 14 uur aan de car- poolparking afrit Affligem van E40 Natuurwandeling (5 km) in de Belle- beekvallei en Overnelle.

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be zondag 1 juni

10-jarig bestaan reservaat Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  Kunstgalerie Pieter Pauwel,

St.Onolfsdijk 66 te Appels  In 1998 werd in de Sint-Onolfspolder

het eerste reservaatperceel aange-

kocht. Sindsdien werden een twin-

tigtal hectaren toegevoegd en bergen

beheerswerk verzet met schitterende

resultaten tot gevolg. ¸ 7:30  Ochtendwandeling met aanslui-

tend ontbijt rond 9 uur. We bekijken

de resultaten op het terrein en bezoe-

ken een aantal reservaatpercelen met

aandacht voor flora en fauna en

vooral de zang van vogels.  Vooraf inschrijven bij Ingrid Bollaert

052 42 67 28. Prijs: 7 euro. ¸ 14:30  Familiewandeling door de polder en

langs de reservaatpercelen met aan-

sluitend degustatie van boerenworm-

kruidpannenkoeken en druppelkot

op terrein.

nr. 2 - april 2008

Uitstap naar de kalkstreek afd. Denderleeuw

¸ 7:30 – 20:00

 Welleplein, aan de kerk te Welle  We bekijken de natuur in Resteigne

en van Rochefort tot Han-sur-Lesse  Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43  Stevig schoeisel, picknick en drank. zondag 22 juni

Planteninventarisatie afd. Ninove

¸ 09.00 – 12.00

 Kerk van Voorde  Inventarisatie van de aanwezige

flora (geen kennis vereist).  Gery De Munter – 054 33 03 03

afd. Aalst

¸ 9:45 – 12:00

Samenkomst om 9.30 uur aan ingang Liedekerkebos, Schelfhout- straat Themawandeling (5 km) ‘Kruiden of onkruiden’.

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

Samenkomst Gotegemmolen, Gote- gemstraat (grens Aaigem-Haaltert) Natuurwandeling in ons reservaat ‘Den Dotter’.

Stijn De Ryck – 0472 70 20 00 stijnderyck@busmail.net Laarzen, geschikte kledij. zondag 8 juni

Natuurwandeling in Liedekerkebos







zondag 22 juni

 Annick Muyshondt – 052 21 07 60

afd. Boven-Dender

¸ 8:00 – 12:00







Ingang Baronie Boelare, einde Gent- sestraat, Nederboelare De voorbije jaren werden in de Boelaremeersen hectaren populie- ren gerooid en geruimd. Het terrein ontwikkelde tot een gevarieerd moeraslandschap met riet-, ruigte- en zeggevegetatie en verspreid staande bomen en bosjes.

Het ideale decor voor een wandeling met aandacht voor vogelzang.

Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be

zaterdag 28 juni

Gierzwaluwen in de stad afd. Boven-Dender

¸ 20:00 – 22:30

 Vesten, Geraardsbergen  Een bezoek aan de stad lijkt niet

meteen een voor de hand liggende

keuze voor een wandeling van

Natuurpunt. De stadskern van

Geraardsbergen is echter de belang-

rijkste broedplaats van gierzwaluwen

in ons werkgebied. Tijd voor een

kennismaking met deze fascine-

rende luchtacrobaten.  Wouter Faveyts - 0479 27 32 78

wouter.faveyts@telenet.be

BEHEERSWERKEN zaterdag 19 april

Beheerswerken Hogedonk afd. Aalst

zondag 15 juni

Bomeninventarisatie afd. Ninove

¸ 09.00 – 12.00

 Plein gemeentehuis Meerbeke  Op zoek naar zeldzame bijzondere en ongewone boomsoorten.  Geert Rohaert – 054 32 82 18

¸ 8:30 – 12:00

 Aan de voet van de Wiezebrug,

Roland Monteynestraat, Gijzegem  Er wordt voor drank gezorgd. Bij

twijfelachtige weersomstandigheden

bellen.  Brian Roelandt - 0486 25 34 93 of

052 22 57 71

brian.roelandt@telenet.be  Laarzen, werkhandschoenen

dinsdag 17 tot donderdag 19 juni

zondag 20 april

Midweekse uitstap naar zee

Beheerswerken

afd. Affligem-Liedekerke  Meerdaagse uitstap met wandelen

in de natuur en aquarelleren. Deze

klassieker vindt ditmaal plaats te

Oostduinkerke  Vooraf inschrijven.  Erik De Block - 053 68 35 88

edebe@advalvas.be

afd. Affligem-Liedekerke

¸ 8:30 – 12:30

 Beheerswerken in onze reservaten.

Drank en een tussendoortje worden aangeboden.  Voor afspraakplaats en info

Marc Michiels - 053 67 11 91

marcusmichiels@yahoo.com

17

zaterdag 17 mei

Beheerswerken Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding

Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com zaterdag 28 juni

¸ 9:00

 Sint-Onolfsdijk, monding Nieuwe

Dender kant Appels  Afvoer maaisel in functie van de

omvorming naar dottergrasland.

Vooraf contact nemen.  Stefaan Thibau – 052 42 69 72

stefaan.thibau@skynet.be zaterdag 17 mei

Beheerswerken Hogedonk afd. Aalst

¸ 8:30 – 12:00

 Aan de voet van de Wiezebrug,

Roland Monteynestraat, Gijzegem  Er wordt voor drank gezorgd. Bij twij-

felachtige weersomstandigheden

bellen.  Brian Roelandt - 0486 25 34 93 of

052 22 57 71

brian.roelandt@telenet.be  Laarzen, werkhandschoenen. zondag 18 mei en 8 juni

Beheerswerken afd. Affligem-Liedekerke

¸ 8:30 – 12:30

 Beheerswerken in onze reservaten.

Drank en een tussendoortje worden aangeboden.

Beheerswerken Hogedonk afd. Aalst

¸ 8:30 – 12:00

 Aan de voet van de Wiezebrug,

Roland Monteynestraat, Gijzegem  Er wordt voor drank gezorgd. Bij twij-

felachtige weersomstandigheden

bellen.  Brian Roelandt - 0486 25 34 93 of

052 22 57 71

brian.roelandt@telenet.be  Laarzen, werkhandschoenen

Natuurpunt educatie. Praktijkles door eigen gidsen: bezoeken van enkele tuinvijvers o.a. ten huize van Jef De Meyer en Stefan Kestens (1 juni), en een praktijkles aanleg van een vijver (29 juni) waar we effectief een vijver gaan uitgraven en aanleggen ten huize van Tom Batselier, met barbecue achteraf.  Inschrijven door storting van e 15

op 979-3529555-21 van NP Ninove,

met vermelding cursus "tuinvij-

vers".  Kris De Wit - 054 32 52 65

kris.dewit@skynet.be juni en augustus

Cursus nachtvlinders afd. Ninove

CURSUSSEN april/juni

Cursus tuinvijvers afd. Ninove

¸ 20:00 – 22:00

 Bovenzaaltje van Café Kalisj, Polla-

restraat 126, 9400 Ninove  4-delige cursus aanleg, onderhoud,

biologie van tuinvijvers. 2 theorie-

lessen (donderdag 10 en 23 april)

door Jeroen Cortens, lesgever van

¸ 19.30 – 22.00  Kalisj, Pollarestraat 126 Ninove  Leren kennen van onze nachtvlin-

ders. 2 theorielessen (op 5 en 12 juni)

en 2 praktijklessen (op 2 en 15 augus-

tus).  Wim Veraghtert van Natuurpunt

educatie  Inschrijven: door storting van e 15

op 979-3529555-21 van NP Ninove

met vermelding "cursus nachtvlin-

ders".  Bert Van der Auwermeulen

0486 29 57 68

Koen Steenhoudt

 Voor afspraakplaats en info

 Majestueuze beuken in de Everbeekse bossen

18 nr. 2 - april 2008

Sint-Onolfspolder bestaat 10 jaar Dat moet gevierd worden!

Tien jaar geleden (1998) kocht de pas opgerichte Natuurpuntafdeling Dendermonding haar eerste reservaatpercelen: ’28 Roeden’, meteen goed voor drie hectare veiliggestelde natuur. Naar aanleiding van het 10-jarig bestaan van dit natuurgebied, dat Sint-Onolfspolder werd gedoopt, organiseert afdeling Dendermonding een happening op 1 juni.

Sint-Onulfsbroek Oorspronkelijk werd gesproken over Sint-Onulfsbroek. Het reglement werd door Philips II, Koning van Spanje, gedecreteerd op 3 juli 1598. De Ferrariskaart (1771-1778) vermeldt wel al “Sint-Onolfsbroek”.

Dit alluviaal gebied van 440 ha bevindt zich ten noordwesten van de Dendermondse stadskern, langs de rechteroever van de Schelde, tussen Appels en Dendermonde. Het ligt gemiddeld twee meter boven de zeespiegel. De grootste oppervlakte van de polder wordt ingenomen door kleigronden, maar daarnaast tref je ook zandleemgronden en zandgronden aan.

waterstanden die soms tijdens de wintermaanden optraden. In 1957 werd langs de Schelde een eerste pompstation gebouwd voor goede ontwatering van de sloten. Momenteel is de infrastructuur van de polder grondig gewijzigd, deels door de “Sigmadijken”. Door de aanleg van een brede autoweg werd het gebied sterk ontsloten. De mogelijkheden voor autoverkeer werden nog vergroot door de aanleg en verbreding van betonwegen doorheen het poldergebied (1970-1974). De belangrijkste ingreep gebeurde tussen 1968 en 1978. Toen werd de Dendermonding verlegd buiten de bebouwde kom, dwars door de polder 2 km stroomopwaarts. Hierdoor werd de polder in twee verdeeld, zodat voor beide delen een pompstation voor de afwatering nodig was.

De Sint-Onolfsdijk werd vroeger ook de Notendijk genoemd, naar de notelaars die destijds werden geplant om de dijk bestand te maken tegen de hoge

Kenmerkend voor de Sint-Onolfspolder is de wirwar van sloten, die vaak de begrenzing vormen van smalle, langwerpige percelen. Deze dienden niet alleen voor de afwatering. Ze werden breed genoeg gehouden om materiaal, gewassen, hooi en dieren met broekschuiten te kunnen vervoeren. De bruggen mochten de doorvaart van de broekschuiten niet hinderen en de waterlopen moesten minstens 2,3 m breed zijn. Dit vervoer langs het water verdween langzaam na de tweede Wereldoorlog maar heeft tot op de dag van vandaag gevolgen voor de bereikbaarheid van sommige percelen.

 Dotterbloem

 Zeggevegetatie met pinksterbloemen

Dijken, polders en ontsluitingen

nr. 2 - april 2008

19

 Zuivere sloten, bron van leven

De prachtige mozaïek van nog vrij zuivere sloten, weinig bemeste hooilanden, rietruigten en bosjes bleef behouden en zorgt ervoor dat dit één van de laatste toevluchtsoorden is voor tal van vochtmin-

Happening op 1 juni Het is niet de bedoeling om in dit artikeltje op te sommen wat je er kunt zien of horen, maar het spreekt voor zich dat de verscheidenheid groot is.

Onze gidsen zullen jullie dit zeker duidelijk maken op 1 juni. De happening omvat twee activiteiten waarbij het leerrijke aan het aangename wordt gekoppeld: 7.30 uur: Ochtendwandeling met aansluitend ontbijt rond 9 uur 14.30 uur: Familiewandeling door de polder en langs de reservaatpercelen met aansluitend bezoek aan de bijenstand van imker De Croock met boerenwormkruidpannenkoeken, druppelkot en gratis honingdegustatie.

Meer info vind je in de Denderkalender.

20

nende planten, insecten en vogels. Volledigheidshalve moeten we jammer genoeg vermelden dat er door de tijd heen al heel wat natuurwaarden verloren zijn gegaan. Het is dan ook hartverscheurend te moeten constateren dat er nog steeds prachtige hooilanden worden opgehoogd of met herbiciden behandeld. Ook de zoetwaterschorren, steeds zeldzamer in Europa (bvb het Pottelbergschor), zijn voor dit gebied heel typisch. De Schelde bevat zowel zout, brak als zoet water. In een strook van 30 km is er brak water, en de scheidingslijn tussen brak en zoet water ligt ongeveer tussen Antwerpen en Rupelmonde. Een reden te meer om een tandje bij te steken bij de reservaatuitbreiding. De polders bevinden zich grotendeels in agrarisch gebied met ecologisch belang maar ook in bos- en natuurgebied of VEN. De schorren zijn ook opgenomen in het Vogelrichtlijngebied. Het natuurbeheer is gericht op de biodiversiteit van deze specifieke gebieden.

Afdeling Dendermonding INFO

Unieke mozaïek van water en land

Bart Dierickx Conservator 052 21 03 81

nr. 2 - april 2008

De grote weerschijnvlinder terug?

Wikipedia

In 2007 werd een tuin bij het Hayesbos bezocht door grote weerschijnvlinders. Dit is heel uitzonderlijk voor Vlaanderen. Dat het om twee verschillende exemplaren ging, en dat er zes weken tussen de twee waarnemingen zaten, doet ons hopen op een populatie. Voelen de vlinders zich aangetrokken door het bosrandbeheer dat Natuurpunt hier al jaren voert?

Een mannetje en een wijfje

Slechts drie bekende vlieggebieden in Vlaanderen Beide waarnemingen zijn uitzonderlijk te noemen.

Recente waarnemingen in Vlaanderen komen steeds uit drie regio’s: het Zoniënbos, Meerdaalwoud-Doode Bemde en een uitgebreider gebied in het noordoosten van de provincie Limburg, met als kern het Stamprooierbroek (databank Vlinderwerkgroep Natuurpunt). Dit zijn de drie regio’s waar zich ook de bekende populaties bevinden. Rond het Zoniënbos gingen er de laatste decennia veel vindplaatsen verloren en ook uit het Hallerbos komen na 1975 geen nieuwe meldingen meer (Maes & Van Dyck 1999). In Wallonië komt de vlinder slechts zeer lokaal voor ten noorden van de valleien van Samber en Maas. Ten zuiden ervan komt hij meer verspreid voor. De dichtst bij het Hayesbos bekende waarneming van de grote weerschijnvlinder komt uit het Bos t’ Ename in Oudenaarde, uit 1945... Het is tevens de enige waarneming ooit uit Oost-Vlaanderen

nr. 2 - april 2008

 Grote weerschijnvlinder (databank Vlinderwerkgroep Natuurpunt). Van het Hayesbos, dat deel uitmaakt van het grotere boscomplex van het Livierenbos (voor het grootste deel gelegen in Wallonië = Bois de la Louvière), zijn geen oude waarnemingen bekend. Opmerkelijk is dat er wel historische records zijn van o.a. keizersmantel (Bracke 1945), kleine ijsvogelvlinder en adippevlinder (Bracke 1946), eveneens vlinders van bosranden of open plekken in het bos. Maar ook van deze soorten zijn er geen recente waarnemingen meer.

De grote weerschijnvlinder was in Vlaanderen dus altijd zeldzaam, maar is momenteel een zeer zeldzaam beestje. Zijn verspreiding is vandaag beperkt tot 12 van de in totaal 606 Vlaamse atlasblokken (5x5 km; Maes & Van Dyck 1999). Op de Vlaamse Rode Lijst staat de soort in de categorie Bedreigd (Maes & Van Dyck 1996). Bovendien staat het dier bekend als een honkvaste soort, die enkel langs bosranden en bospaden in staat is meerdere kilometers af te leggen (Bink 1992). Er zijn tot op he-

© Vilda - Yves Adams

Op 11 juni 2007, rond de middag, fladderde een grote weerschijnvlinder aan de rand van het Hayesbos in Everbeek te Brakel, meer bepaald in een tuin in de Hayestraat. Een kwartier lang pendelde het diertje tussen bloeiende lavendel, de zandbak, een boswilg in de bosrand en de zonbeschenen gevel van een woning. Het was een vers, nog blinkend mannetje dat telkens even ging zitten en in de zandbak ook mineralen zocht.

Op 22 juli 2007 rond 17uur vloog in diezelfde tuin opnieuw een grote weerschijnvlinder. Deze keer was het een wijfje, waarvan de vleugels al behoorlijk “afgevlogen” waren. Deze vlinder liet zich een half uur lang bewonderen op afgevallen, rotte pruimen.

 Grote Weerschijnvlinder

21

 Mantelzoom in Everbeek den weinig redenen om aan te nemen dat de soort, als gevolg van klimaatopwarming, zijn areaal vanuit zuidelijke richting uitbreidt. Hoe de grote weerschijnvlinder in het Hayesbos geraakt is, blijft dus koffiedik kijken. Het is evenwel weinig waarschijnlijk dat de soort al een hele tijd over het hoofd is gezien, maar de mogelijkheid bestaat.

Aangetrokken door een gewijzigde biotoop?

Hoopvol is wel dat er twee waarnemingen zijn, op dezelfde plek, van zowel een mannetje als een wijfje, met bovendien een ruime tussenperiode van 6 weken. Dit verkleint de kans dat het toevallige waarnemingen van zwervers betreft. Vast staat ook, dat in tegenstelling tot tien jaar (en langer) geleden, er vandaag wel geschikte biotopen aanwezig zijn voor de soort. Er is in het beheer van

22

het Hayesbos bewust aandacht geschonken aan bosrandbeheer. Door spontane bosuitbreiding op aan bos palende akkers, door extensief graasbeheer op weilanden aan de bosrand, door uitrasteren van bosranden en door gericht kapbeheer (hakhout- en mantelzoombeheer) ontstonden er op verschillende plaatsen in het grotere gebied van de Everbeekse bossen geleidelijke overgangen tussen bos en grasland. Struweelsoorten (o.a. bramen), maar

Deze schitterende waarneming is voor afdeling Boven-Dender de klap op de vuurpijl van een verrassend vlinderseizoen 2007. We noteerden immers ook verschillende vindplaatsen van de kleine ijsvogelvlinder, het bruin blauwtje en het koevinkje. Deze soorten zijn verre van alledaags voor onze regio. Misschien wachten ons nog andere leuke verrassingen? We roepen daarom de Dendrietlezers op om al hun vlinderwaarnemingen van het komende seizoen door te sturen naar carlos.dhaeseleer@skynet.be.

nr. 2 - april 2008

 Mantelzoom in Ename ook boswilgen spelen hierbij vaak een rol. En het is juist deze boswilg die de belangrijkste waardplant is voor de grote weerschijnvlinder. De vlinders kiezen voor het afzetten van eitjes boswilgen uit die niet de hele dag in de zon staan, om te voorkomen dat de rupsen die eruit kruipen zouden uitdrogen.

Mantelvegetaties met boswilgen erin, zijn hiervoor geschikte, maar in Vlaanderen zeldzaam geworden habitats.

Zou het kunnen dat de grote weerschijnvlinder positief reageerde op deze veranderingen in het landschap en opnieuw een geschikt stekje vond in het Hayesbos? We hopen in elk geval dat hij blijft, want de grote weerschijnvlinder is niet alleen een bedreigde soort en een indicator van een goede habitatkwaliteit, het is ook een prachtbeest.

ling). Biologisch Jaarboek Dodonaea 13: 301-306.

Bink, F.A. (1992). Ecologische atlas van de dagvlinders van Noord-West Europa. Schuyt & Co: Haarlem, The Netherlands. 512 pp.

Maes, D.; Van Dyck, H. (1996). Een gedocumenteerde rode lijst van de dagvlinders in Vlaanderen. Mededeling van het instituut voor natuurbehoud, 1996(1). Instituut voor Natuurbehoud: Hasselt: BelgiĂŤ.

Maes, D.; Van Dyck, H. (1999). Dagvlinders in Vlaanderen: ecologie, verspreiding en behoud. Stichting Leefmilieu: Antwerpen, 480 pp.

Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek

Bracke, R. (1945). Over enkele minder algemeen voorkomende vlinders in de omstreken van Gent. Biologisch Jaarboek Dodonaea 12: 96-102.

Bracke, R. (1946). Over enkele minder algemeen voorkomende vlinders in de omstreken van Gent (tweede medede-

nr. 2 - april 2008

INFO

Bronnen

Jan Van Uytvanck 02 558 18 64 jan.van.uytvanck@inbo.be

23

Verspreid over Everbeek, een deelgemeente van Brakel in het hartje van de Vlaamse Ardennen, liggen verschillende bossen en bosjes. De grootste zijn het Hayesbos, het Steenbergbos en het Trimpontbos. Op de valleiflank van de Terkleppebeek, die ontspringt in het Trimpontbos, liggen nog enkele kleinere maar evenzeer waardevolle bosjes. Het zijn samen met de grotere boskernen allemaal restanten van het vroegere Poodsbergbos, dat zich tot in de vroege Middeleeuwen uitstrekte tussen Ronse en Everbeek.  Bosanemoon het blauwe pad (2,6 km extra) loopt naar het Hayesbos. Wij bespreken hier het blauwe en het rode pad.

Alle paden zijn bewegwijzerd met het logo van Natuurpunt op witgeverfde paaltjes. De paden kunnen soms modderig zijn, laarzen zijn dus aangewezen.

Fauna en flora In het voorjaar groeien in de bossen weelderige tapijten van wilde hyacint en bosanemoon. Andere bijzondere planten die het bos omtoveren in een prachtig

Koen Steenhoudt

De Everbeekse bossen worden beheerd door Natuurpunt. Sinds 2005 loopt er een aantrekkelijk wandelpad door de streek. Dat pad start aan de kerk van Everbeek-Boven, waar je gemakkelijk kunt parkeren. Everbeek-Boven bereik je via de N493 tussen Geraardsbergen en Brakel. Het pad bestaat uit drie lussen die samen of afzonderlijk kunnen bewandeld worden. De twee korte lussen, het groene (2,2 km) en het blauwe pad (1,5 km), bezoeken het Steenbergbos en omgeving. Het rode pad, dat een uitbreiding is van

 Spontane bosvorming via begrazing

24

nr. 2 - april 2008

Koen Steenhoudt

Op verkenning in de Everbeekse Bossen

kleurenpalet zijn o.m. sneeuwklokje, wrangwortel, slanke en hangende zegge, dotterbloem, daslook, eenbes, gele dovenetel, kleine maagdenpalm en paarse schubwortel. Bij de bomen domineren vooral majestueuze beuken, maar ook zomereiken, haagbeuken en populieren nemen een belangrijke plaats in.

In de valleitjes vinden we essen en zwarte elzen.

Het Everbeekse landschap oogt afwisselend en verrast telkens weer. De bossen baden in een kleinschalig landschap met weiden, akkers en grazige valleitjes, talrijke bomenrijen, kronkelende en soms holle wegen. Geen wonder dat hier nog zoveel planten- en diersoorten standhouden die elders in Vlaanderen sterk achteruitgaan of reeds verdwenen zijn. Typische bosvogels voor de streek zijn o.m. bosuil, wespendief, havik, houtsnip en verschillende soorten spechten. Sinds kort komt ook het ree opnieuw voor in het gebied. Minder opvallend, maar

evengoed aanwezig, zijn de eikelmuis en de eekhoorn.

Vooral de schitterende bronbeekjes herbergen een verrassende fauna. Twee zeldzame vissoorten komen hier nog voor: de beekprik en de rivierdonderpad. De beekjes zijn ook de woonplaats van andere typische en in Vlaanderen zeldzame diersoorten zoals de waterspitsmuis, de vuursalamander en de bronlibel.

Wandelpad Het eerste deel van het blauwe en groene pad (aangeduid met respectievelijk blauwe rechthoeken en groene ruiten) valt samen en start achter de muur van het schooltje. Een kleine weg voert ons recht naar het Steenbergbos. Op de weg hebben we een prachtig zicht op het bos en het omliggende landschap met oude knothaagbeuken op de perceelsscheidingen. Bij de ingang van het bos kunnen we meteen genieten van de bloemenpracht: tapijten van sneeuwklokjes in februari tot begin maart, later vervangen door bosanemonen en wilde hyacinten.

In juni neemt groot springzaad het over. Aan het einde van het boswegje komen we aan het bronbeekje van het Steenbergbos: hier groeien bronbossoorten zoals paarbladig goudveil en bittere veldkers.

Een eerste poortje geeft toegang tot extensief begraasde graslanden. De begrazing met runderen heeft als doel het bekomen van een gevarieerde vegetatie van grasland, ruigte, struwelen en bos. V贸贸r het tweede poortje krijgen we zicht op een open kouterlandschap. Bij het poortje gekomen, volgen we het blauwe pad naar links.

Bemerk tijdens de klim de knoteiken langs de rand van het pad. Wanneer we de asfaltweg bereiken, slaan we

nr. 2 - april 2008

25

Koen Steenhoudt

 Knotbomen in glooiend landschap

26

de hoogte hebben we een prachtig zicht op het oude beukenbos. Dit kerngebied van het natuurreservaat krijgt onder het “nietsdoenbeheer” kansen voor spontane en natuurlijke ontwikkeling (o.m. met dode en omgevallen bomen).

Even verder gaan we een klein stukje langs een asfaltweg (Kroonstraat). Enkele honderden meter verder slaan we links een smalle voetweg in die ons terug bij de start van het rode pad brengt. We gaan nu rechtdoor en via een oude kerkwegel (blauwe pad) bereiken we ons vertrekpunt aan de kerk van Everbeek-Boven.

Jan Van Uytvanck en Johnny Cornelis

Kom mee met ons het gebied verkennen op 13 april! (zie Denderkalender)

Afdeling Boven-Dender INFO

rechts het rode pad in (aangeduid met rode vierkanten) voor de extra lus naar het Hayesbos. Na een paar honderd meter over een smalle voetweg, krijgen we aan de rechterzijde een vergezicht op o.m. het Steenbergbos en de Toepberg. Het natuurbeheer richt zich niet alleen op bosuitbreiding en extensief graasbeheer, maar heeft ook oog voor cultuurhistorische aspecten zoals het open houden van historische zichtassen.

We steken een straat over en zien wat verder enkele extensief begraasde weiden met vervagende grenzen tussen bos en weiland, en spontaan ontwikkelende struwelen en boomopslag. Verder naar beneden, gaan we naar links (Hayestraat). Het Hayesbos strekt zich uit aan onze linkerkant. Van bij het kapelletje van de H. Jozef van de Goede Dood, hebben we een mooi zicht op de Verrebeekmolen en de kerk van Opbrakel. Vervolgens komen we in een kleinschalig landschap met knotbomen, boomgaarden, hagen en een oude woning, waarna we weer het bos induiken. Het pad eindigt in het bos op een T-kruispunt. Hier wijken we even af van de route en we gaan naar rechts tot bij het bruggetje over de Verrebeek. Dit is een van de bronbeekjes waar nog beekprik en rivierdonderpad leven. Vervolgens maken we rechtsomkeer en beginnen we aan de beklimming door het Hayesbos. Het wordt direct duidelijk waarom men deze streek de Vlaamse Ardennen noemt. Vanuit

Koen Steenhoudt 054 58 67 58 k.steenhoudt@skynet.be

nr. 2 - april 2008

Op zoek naar de vuursalamander in Oost-Vlaanderen!

70% van de plaatsen waar de vuursalamander in Vlaanderen voorkomt, liggen in Oost-Vlaanderen. In opdracht van de provincie loopt er momenteel een soortbeschermingsplan. Hierbij trachten we alle plaatsen waar de soort nog voorkomt in kaart te brengen en plannen we acties om zijn leefgebied te verbeteren. Ook jij kan helpen. Geef vlug al je waarnemingen door, ook historische.

Hoe ziet zo’n beestje eruit?

de ogen, liggen twee uitpuilende oogklieren, en twee opvallende rijen gifklieren lopen aan beide zijden van de ‘ruggengraat’ door tot op de staart. Deze gifklieren kunnen neurotoxines afscheiden en worden gebruikt als verdedigingsmiddel tegen predatoren.

Levenswijze In tegenstelling tot de vier inheemse watersalamanders, brengt de vuursalamander bijna het hele

© Hugo Willocx

Vuursalamanders hebben een glanzend zwarte grondkleur met een markante tekening van kleine tot zeer grote onregelmatige helgele vlekken of strepen. Het vlekkenpatroon van rug en flank loopt door op de kop, de poten en de rolronde, vlezige staart. De buik is meestal dof blauwgrijs en is veel minder sterk getekend. Het is een grote, stevig salamander die ruim 20 cm lang kan worden. Op de kop, net achter

 Vuursalamander. Markante gele tekening op zwarte achtergrond

© Hugo Willocx

Let op voor verwarring met de 4 watersalamanders! Deze zijn een stuk kleiner en dikwijls terug te vinden in het water. Zij hebben een oranje of gele buik, met – afhankelijk van de soort – geen, weinig of veel zwarte stippen.

 Alpenwatersalamander, plaatselijk bekend als ‘roodbuikjes’

nr. 2 - april 2008

27

In Vlaanderen komt hij bijna uitsluitend voor in oude en vochtige bossen met zuivere bronbeekjes of in stilstaande bos- en bronpoelen en in waterhoudende karrensporen. Ook een dikke humuslaag van traag verterende bladeren is belangrijk: hier kunnen ze zich immers zonder veel moeite ingraven. Vuursalamanders maken vaak gebruik van gaten en holen van kleine zoogdieren. Ze schuilen ook in het wortelgestel van bomen,  Vuursalamander: larve, met de typische gele vlekken achter de poten onder stenen of metalen platen en zelfs in vochtige kelders van jaar door op het land. Je zal hem dus praktisch oude huizen. Ze verlaten sporadisch de bosbiotoop nooit in het water aantreffen. In een emmer water en worden dan gevonden in tuinen en parken in de zou hij zelfs snel verdrinken! directe omgeving.

Vuursalamanders brengen de meeste tijd door in ondergrondse schuilplaatsen, onder vochtige, rot- Verspreiding tende bomen, takkenhopen, houtmijten, spleten, In Vlaanderen vindt men de grootste concentraties stronken of stenen. Ook holen van kleine zoog- van vindplaatsen en de grootse populaties in de dieren worden vaak gebruikt. Vooral op zachte, Vlaamse Ardennen. Ook in de omgeving van Mevochtige nachten worden dergelijke schuilplaatsen relbeke, Lede, Buggenhout en Meldert zijn populaverlaten, doorgaans na zonsondergang. ties van vuursalamander terug te vinden. Vooral in Vuursalamanders zijn levendbarend. Na de inwen- de onmiddellijke nabijheid van bossen in de omgedige bevruchting ontwikkelen de eitjes zich in het ving van de bekende populaties zijn vuursalamanlichaam van het wijfje. Wanneer de larven voldoen- ders te verwachten. de ontwikkeld zijn, trekt het vrouwtje naar een geschikte waterbiotoop, kruipt met het achterlijf in het water en zet de larven af. Deze zijn donker geHoe kan jij meedoen? pigmenteerd en worden tot 6 cm lang. De staart is stomp en heeft een afgerond uiteinde. De gelige Af en toe komen mensen bij toeval vuursalamanvlek aan de basis van elke poot is echter het gemakders tegen tijdens een boswandeling, tijdens het kelijkste kenmerk om vuursalamanderlarven te werk in de tuin of in een bos. Ben je bij de gelukdetermineren. In een vroeg ontwikkelingsstadium kigen die dit ooit meemaakten, zelfs al is het lang zijn deze gelige pootvlekken vooral waarneembaar geleden, laat het ons dan weten op onderstaand aan de achterpoten. Het wijfje zet tussen 10 en 50 e-mailadres. larven af, doorgaans van januari tot juni. Maar tijdens zeer droge zomers, wanneer de meeste geschikte waterbiotopen uitdrogen, kunnen wijfjes Medewerker Natuurpunt Studie de larven langer in het lichaam ophouden tot wanneer opnieuw waterhoudende poelen beschikbaar Ilf Jacobs zijn. Van vuursalamanders is bekend dat ze 20 tot 015 29 72 73 25 jaar kunnen worden. In gevangenschap werd ilf.jacobs@natuurpunt.be een vuursalamander zelfs meer dan 50 jaar oud.

(Nöllert & Nöllert, 2001).

INFO

© Hugo Willocx

Waar voelt een vuursalamander zich thuis?

28

nr. 2 - april 2008

JNM: Zomerkampen van Land van Aalst

PIEP-kamp

8 t.e.m. 12-jarigen

INI-kamp

12 t.e.m. 16-jarigen

Ouderen Lva-kamp 16 t.e.m. 25-jarigen

Van 3 tot 10 juli te Zonhoven “Het grote ChocoColumbusKamp” Info: Ariane Heystraeten, zomerkoetje@hotmail.com

Van 3-10 juli, Oud-Turnhout “Johan op de hei” Info: Dorien Schouppe, dorienschouppe@gmail.com

Van 12 juli tot 2 juli te Ortho bij La Roche Info: Karl Van Ginderdeuren karl_vanginderdeuren@hotmail.com

Zin om Columbus achterna te gaan, Australië te veroveren of zelf een werelddeel te ontdekken?

Zin om net als Pipi Langkous op avontuur te gaan naar een land vol gevaren, waar om iedere hoek een piraat, spook of limonadeboom verstopt zit? Trek dan als de bliksem je vliegende schoenen aan! Dit jaar trekken wij, avontuurlijke piepers, van 3 tot 10 juli op ontdekkingstocht naar Zonhoven, een onverkende hoek van België waar auto’s nog (Zie vervolg pag. 30)

Naast de gezonde portie natuurstudie, spel en plezier dat een inikamp te bieden heeft, gaan we voor net dat tikkeltje meer. We bestijgen ons vurig strijdros en trekken richting Oud-Turnhout.

Alom bekend om de vele gevaren en avonturen die iedere moedige strijder er te wachten staan.

Maar dat doen we niet alleen!

We worden immers vergezeld door de held der helden, een autoriteit in ridderskringen, (Zie vervolg pag. 30)

Dit jaar trekken we voor het ouderenkamp naar een land hier niet zo ver vandaan: het idyllische en pittoreske België, en meerbepaald de streek rond La Roche-en-Ardenne. Driewerf hoera! Het dorpje heet Ortho. Dat is hartje Ardennen en het natuurstudiegenot op dit kamp zal dus weer een ongekend peil bereiken. In de streek barst het van zeldzame insecten en grote zoogdieren. Om nog (Zie vervolg pag. 30)

nr. 2 - april 2008

29

(vervolg Piepers)

(vervolg Ini’s)

(vervolg ouderen)

door paarden worden getrokken en waar er nog bomen staan!

We gaan op avontuur in uitgestrekte bossen vol ongekende wilde beesten en ander onguur gespuis. Schrijf je snel in voor dit reusachtig en machtig ONTDEKKINGSREIZENkamp en wees de eerste om een piepvlag neer te poten op onverkend gebied!

de blonde titaan in rode tuniek. Inderdaad beste vrienden, DE Rode Ridder zal met ons meerijden op weg naar avontuur! Wie zoeken wij om mee te gaan op queeste? Stoere ridders en onbevreesde jonkvrouwen die het aandurven om met Johan het gevaar toe te lachen.

maar van de unieke plantenvegetaties te zwijgen.

We vertrekken op zaterdag 12 juli met de trein in Aalst, waarna we de laatste tientallen kilometers met de fiets zullen afleggen. Op dinsdag 22 juli keren we terug.

JNM: Zomerkampen van Ninove-Geraardsbergen Van 1 tot 6 juli gaan de 7-12jarigen op kamp naar Ename in de Vlaamse Ardennen. Op het programma: vlindertjes en

PIEP-kamp

30

libellen, vogels, zoogdieren en kikkers zoeken, helpen in het natuurgebied, zwemmen en natuurspelen.

Ouderen-kamp

8 t.e.m. 12-jarigen

13 t.e.m. 16-plussers

Van 1 tot 6 juli te Ename

Van 10 tot 16 juli te La Roche

De oudere leden (13-15-jarigen en 16+) gaan van 10 tot 19 juli naar La Roche op natuur(studie)kamp.

Meer info op:

www.JNM.be/niger

nr. 2 - april 2008

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aan­ge­name wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaam­heid van natuur en landschap vanuit een bre­­de maat­ schappelijke visie. Onze activitei­ ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.

Tel.: 015 29 72 20 www.natuurpunt.be

RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN

Ledezijde 6657

Giften Reservatenfonds: rekeningnummer: 293-0212075-88 met vermel­ ding van de projectnaam en het projectnummer.

Giften vanaf e 30 zijn fiscaal aftrekbaar.

Moenebroek te Geraards­bergen/ Lierde - 6620

Aalst

Boelaremeersen te Neder­boelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38

Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Afflige-Liedekerke

Brede Schoren en Konkelschor te Berlare 6616

Dirk Van den Bossche 052 42 49 60

AFDELINGEN Rik De Baere - 053 21 29 13 rikdebaere@scarlet.be

Kern Affligem

Wim Van Grieken - 053-77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be

Kern Liedekerke

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

johnny_cornelis@hotmail.com

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Dendervallei te Ninove 6099

Denderleeuw

Joachim De Maeseneer Joachimdm@yahoo.com 0496 93 53 77

Dendermonding

Den Dotter/ Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere 6149

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Erpe-Mere

Tom Van Muylem 054 24 02 10 tom.tinne@telenet.be

Lede-Houtem

't Groot Schoor te Grem­bergen 6603

Ninove

Heidemeersen te Berlare 6644

Wouter Mertens - 054 32 51 71 wouter.mertens1@telenet.be

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

WERKGROEPEN

Hogedonk te Gijze­gem/ Herdersem / Mespelare - 6243

Herman Derder - 053 80 01 10 herman.derder@tele2allin.be

Tarcy Verstraeten 052 21 11 11

Werkgroep Invertebraten

Brian Roelandt Brian.Roelandt@telenet.be 052 22 57 71

Vogelwerkgroep Cinerea

Honegem te Erpe-Mere/ Aalst/Lede - 6123

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be - 2255 Wouter Faveyts 054 33 91 06 wouter.faveyts@telenet.be

Plantenwerkgroep Allium

Peter Tolleneer - 053 84 00 27 allium@belgacom.net

Zoogdierenwerkgroep Denderstreek Joachim De Maeseneer Joachimdm@yahoo.com

Paddestoelenwerkgroep Zwamvlok Herman Derder - 053 80 01 10 herman.derder@tele2allin.be

Werkgroep amfibieën & reptielen Ward Koen De Maere greatskua2002@hotmail.com 0485 68 89 82

nr. 2 - april 2008

Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Pamelse meersen, Dom­me­lingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Phenixberg te Okegem - 6618

Park van Mesen te Lede

Gemene Meers te Idegem 6647

Stijn De Ryck 0472 70 20 00 stijnderyck@busmail.net

Padde- en Porrebeekvallei te Dendermonde - 6652

Everbeekse bossen - 6210

Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 k.steenhoudt@skynet.be

Groot-Haaltert

Molenbeekmeersen te Den­ derleeuw/Okegem - 6646

Wouter Mertens 054 32 51 71 wouter.mertens1@telenet.be

peter.dhondt@telenet.be

Boven-Dender

Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@na­tuurpunt.be

Stijn De Ryck 0472 70 20 00 stijnderyck@busmail.net Koen Van Den Berge 055 42 83 90 koen.vandenberge@skynet.be

Peter D’Hondt - 053 80 72 57

Herman Derder - 053 80 01 10 herman.derder@tele2allin.be

Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50 wim.dhaeseleer@hongem.be www.honegem.be

Keelman te Denderhoutem 6178 Guido Van Rossen 054 32 23 01

Korte Lake te Overboelare 6655

Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@skynet.be

Kravaalbos te Meldert 6071

Frans Roggeman fransroggeman@msn.com

Herman Derder 053 80 01 10 herman.derder@tele2allin.be

Raspaillebos te Grimminge 6164 Koen Steenhoudt 054 58 67 58 k.steenhoudt@skynet.be

Rietbeemd te Moer­beke/ Viane/Lessines - 6058 Godfried Merlevede 068 33 51 06 g.merlevede@tiscali.be

Sint-Onolfspolder te Appels/ Dendermonde - 6623 Bart Dierickx 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91­ marcusmichiels@skynet.be

Wachtbekken 6 In Sint-Gillis/Dendermonde Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuur­punt­afdelingen en vier studie­werkgroepen in de Dender­streek. Deze af­delin­gen en werkgroepen wil­len zowel occasioneel als struc­tureel in­tens sa­men­wer­ken. Je kan voor meer inlich­tingen steeds terecht bij de con­tactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie. Deadline volgende Dendriet: 1 mei 2008.

Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Dender­streek­ afdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van  7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonne­ment Dendriet, middenkatern afde­ ling...”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuur­ punt is niet mogelijk.

REDACTIERAAD Koen Steenhoudt - verzending en redactiesecretaris Wouter Mertens, Daan Stemgée redactiekern Stijn De Ryck - publicatiecontroller Marc Symoens - corrector Willy Beeckman, Aagje De Doncker, Joachim De Maeseneer, Dirk De Mesel, Herman Derder, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken, Wilfried Veldeman - lay-out en opmaak

Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612

Werkten ook mee aan dit nr: Paul Busselen, Johnny Cornelis, Frederik De Coster, Jan Van Uytvanck, Hugo Willocx, Vilda: Yves Adams, Misjel Decleer, Ludo Goossens, Rollin Verlinde

Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Druk

Georges Jacobs 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be

Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer 053 84 00 27 wbpo.aalst@belgacom.net

Drukkerij Druk in de Weer, Gent Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen

31

20 april - Feest in de Dendervallei !

INHOUD 2 Feest in de Dendervallei 6 Parelduiker te Aalst 8 Blauwe kiekendieven te Galmaarden 10 Distels, een netelige kwestie 14 Excursiekalender plantenwerkgroep Allium 15 Denderkalender 19 Sint-Onolfspolder 10 jaar!

21

Grote weerschijnvlinder terug?

24 Op verkenning in de Everbeekse bossen 27 Op zoek naar de vuursalamander 29 De JNM zomerkampen 31 Colofon 32 Inhoudstafel

Deze titel verwijst naar:  het Griekse dendron, wat boom betekent,  een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,  de vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie­­­- kanaal dus,  het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken,  tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...

Redactieadres: Dendriet, Pamelstraat 119, 9400 Ninove E-mail: dendriet@skynet.be Website: www.natuurpunt.be/denderstreek Verantwoordelijke uitgever: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Heldergemstraat 161 9450 Heldergem

Foto’s voorpagina: Waterviolier onder stress in Osbroek: Rina Mertens Moerasbos in Moenebroek: Koen Steenhoudt Op kamp met JNM: Joachim De Maeseneer

Schenk een lidmaatschap !

Gezinslidmaatschap:  20 op rekening 230-0044233-21 Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor  8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels) Voor  34,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet (vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)