MEHMET CEM DEMİRCİ Deniz Güvenliği Uzmanı
Kıbrıs ve Doğu Akdeniz Üzerinde Hegemonya Mücadelesi Bir devletin küresel güç olabilmesi okyanus ve denizlerde hakimiyet kurmasına bağlıdır. Denizlerde ve okyanuslarda hakimiyet kurmak demek; askeri olarak stratejik üstünlüğü elde etmek, ekonomik olarak da deniz ticaretini kontrol altına almak demektir. Küresel veya hegemon bir güç olan ABD, mevcut konumunu, sahip olduğu amfibi ve uçak gemisi görev gruplarıyla dünya deniz ticaretini kontrol altında tutmaya ve askeri olarak da istediği bölgeye istediği zaman güç aktarımı yapabilmeye borçludur. Çin barışçıl yollar üzerinden denizlerde hakimiyet kurmaya çalışıyor Deniz gücüne yaptığı yatırımlar ve dünya denizlerindeki artan faaliyetleriyle dikkat çeken yeni küresel güç adayı Çin, ABD ulusal Güvenlik Stratejisinde revizyonist güç olarak tanımlanmakta ve her alanda küresel güç olma yolunda ilerlemektedir. Çin askeri olarak ABD’yi tahrik edici faaliyetlerden özenle kaçınırken, ekonomik olarak etki alanını tüm dünyaya yaymaya çalışmakta, barışçıl yollardan dünya okyanus ve denizlerinde hakimiyet kurmaya çalışmaktadır. Bu faaliyetler içerisinde en çok dikkat çeken girişim ise, Çin’i Asya, Afrika ve Avrupa ile ekonomik olarak birbirine bağlamayı amaçlayan “21.Yüzyıl Deniz İpek Yolu” projesidir. Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Xi Jinping tarafından 2013 yılında açıklanan “Bir Kuşak-Bir Yol” girişimi Çin’in ekonomik olarak hem karadan hem de denizden Doğu Asya, Orta Asya, Batı Asya, Afrika ve Avrupa ülkeleri ile irtibatlandırılmasını, ülkeler arasında ekonomik iş birliğinin geliştirilmesini amaçlamaktadır. Bu proje ile toplam ekonomik gelirleri 65 trilyon dolar olan 76 ülke ile ticari, endüstriyel ve sosyo-kültürel alanlarda iş birliğinin tesis edilmesi hedeflenmektedir. “21.Yüzyıl Deniz İpek Yolu” projesi “Bir Kuşak-Bir Yol” girişiminin deniz bacağını oluşturmaktadır. Ekonomik büyümenin devam ettirilebilmesi için, deniz ulaştırma hatlarının güvenliğinin sağlanması, ham madde ithalatının ve mal ihracatının güvence altına
Deniz Endüstri
36
alınması gerekiyor. Çin Ulaştırma Bakanlığı verilerine göre; 34 ülkede 42 liman 2013 yılından itibaren Deniz İpek Yolu Projesi kapsamında Çin tarafından işletilmektedir. Deniz İpek Yolu Projesi için Doğu Akdeniz stratejik öneme sahip Çin için Doğu Akdeniz bu projede özel bir öneme sahiptir. Çin Yunanistan’ın Pire Limanı’nı 2008 yılından beri kullanmaktadır. 2015 yılında İsrail ile yapılan 2 milyar dolarlık anlaşma doğrultusunda Hayfa Limanı’nın 25 yıl süreyle Çin tarafından işletilmesi öngörülüyor. Ayrıca, İsrail ile Ashod Limanı’nın kullanımı için de anlaşmaya varıldı. Ancak, Hayfa Limanı ABD donanmasının Doğu Akdeniz’de kullandığı limanlardan biri olduğu için, ABD’nin politik baskısıyla İsrail, Çin ile yapılan anlaşmaları gözden geçirmeye karar verdi.
