De Conclusie 2017

DE CONCLUSIE 2017 l het jaaroverzicht van De Tijd

NOORD-KOREA IN BEELD

BINNEN IN EEN BITCOINMIJN

HET TOPJAAR VAN NAFI THIAM

Als het toch fake is, kan het er maar beter als reclame uitzien

21ste-eeuwse kompels creëren dag en nacht virtuele munten

‘Alleen op jezelf kunnen rekenen, het heeft iets’

de conclusie vooraf

Verandering

44 Nafi Thiam, ’s werelds beste atlete

H

et was dit jaar vaak de kunst kalm te blijven en je niet te laten meeslepen. Er was de verbijsterende opmars van de bitcoin. Er was fake news. Er was vermoeiende steekvlamberichtgeving. Er was de collectieve adrenalinerush op de beurzen.

Er was de steeds ingrijpender disruptie in oude businessmodellen.

‘Ik had net zo gepassioneerd kunnen zijn door basketbal’

82

6

Trappisten drinken met de ontdekkers van de planeten rond Trappist-1

Frans van Daele Dé topdiplomaat van België doorbreekt na 45 jaar de stilte

22

68

Red Ink

Edwin Moses en Onno van de Stolpe

De Noord-Koreareeks van de Belgische fotograaf Max Pinckers

Biotech-CEO’s op de rand van een medicijnlancering

18

De verkiezing van Emmanuel Macron tot president van Frankrijk en de vaststelling dat Donald Trumps eerste jaar in het Witte Huis geen calamiteiten bracht, zorgden in eerste instantie vooral voor opluchting. Maar de zenuwachtigheid over de snelheid waarmee de wereld verandert, is groot.

Technologische vernieuwingen - artificiële intelligentie, internet of things, elektrische auto’s - brengen nieuwe mogelijkheden, maar we krijgen amper vat op de gevolgen. Zie de nerveuze shift rond techgiganten als Facebook en Google. Na jaren vol lof en vrijgeleides voor de vernieuwing van Silicon Valley groeide het besef dat de ongeremde opmars schaduwkanten heeft.

Dat onze privacy bescherming verdient.

Oude systemen kraken in hun voegen.

Dat leidde tot de paradox dat tegenover de verschroeiende veranderingen al te vaak een frustrerende stilstand stond. De brexitonderhandelingen sleepten hopeloos aan.

Ons land stond stil. Letterlijk, op de weg.

Maar ook figuurlijk reden we onszelf steeds meer vast. De euforie over het politieke Zomerakkoord verzandde in hopeloos gesteggel, we gingen met de billen bloot omdat we het niet eens konden raken over een nationaal stadion. Weg EK voetbal.

Emmanuel Macron

‘De Conclusie 2017’ is een uitgave van Mediafin. Bijlage bij De Tijd van 23 december 2017.

Het onvermogen is symptomatisch. ‘We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them’, zei Albert Einstein. Hij had gelijk. We stellen ons daar maar beter op in.

Coördinatie: Katrien Verstraete, Eindredactie: Ann Welter, Vormgeving: Jan Nelis, Fotoredactie: Sofie Stevens Infografie: Filip Ysenbaert, Coverbeeld: Max Pinckers. Hoofdredacteur: Stephanie De Smedt, Redactiedirecteur: Isabel Albers VU: Frederik Delaplace, Havenlaan 86c, bus 309, 1000 Brussel

Stephanie De Smedt, hoofdredactrice

Houdt de Franse president het verschroeiende tempo vol?

3

Hoe de graaicultuur de PS-staat tackelde

MISTOESTANDEN

VERSCHUIVINGEN HUIV EN O WALLONIË

Klokkenluider Cédric Halin

ZITPENNINGEN Publifin tot

2.871€

Publifin. Eind december 2016 maakte Cédric Halin, een onbekende schepen uit Olne, bekend dat 24 lokale mandatarissen tot 2.871 euro bruto per maand opstreken voor vergaderingen van adviesorganen van de Luikse intercommunale Publifin.

Aanwezigheid was niet vereist.

De publieke verontwaardiging groeide begin 2017 snel, net als de druk op PS-voorzitter Elio Di Rupo. Hij had tien jaar eerder nog uitgehaald naar ‘les parvenus’ in zijn partij.

bruto per maand

Publipart gemiddeld

19.000€

bruto per persoon per jaar

Publipart. In februari bleek dat 17 politici, onder wie twee Gentse schepenen, de jongste vier jaar gemiddeld zo’n 19.000 euro bruto per jaar kregen voor een zitje in de intercommunale Publipart, die gelinkt is aan Publifin.

Paul Furlan moest op 26 januari opstappen.

Als Waals PS-minister van Lokale Besturen was hij verantwoordelijk voor de intercommunales. Hij zei geen weet te hebben van de neppostjes bij Publifin.

Stéphane Moreau, CEO van Nethys, de operationele poot van Publifin, en burgemeester van Ans moest kiezen van Di Rupo.

Hij koos voor Nethys en stapte wat later uit de partij.

‘Om m de po olitiek en het ondernem mersch hap te combineren heb ik allles op pgegeven. Geen enkele vrou uw kon mijn levensritme aan.’

Moreau krijgt bij Nethys

Samusocial bijna

60.000€ in totaal per jaar

Samusocial. In mei brachten Groen en Ecolo aan het licht dat de Brusselse daklozenorganisatie in 2016 bijna 60.000 euro aan zitpenningen uitbetaalde aan bestuurs- en directieleden voor vergaderingen waarvan geen verslagen werden opgemaakt.

Van dat bedrag kregen Brussels burgemeester Yvan Mayeur en OCMW-voorzitster Pascale Peraïta elk zo’n 17.000 euro.

960.000€ bruto per jaar en dat vindt hij marktconform.

Alain Mathot, PS-burgemeester van Seraing, stapte op uit de intercommunales Publilec en Publipart.

André Gilles nam ontslag als voorzitter van Publifin.

Wat later werd hij uit de PS gezet.

Willy Demeyer, Luiks PS-burgemeester, stopte als Kamerlid en als voorzitter van de Luikse PS.

12

ONTSLAGEN

CONCLUSIE

VLAANDEREN

BRUSSEL

Tom Balthazar (sp.a) nam op 12 februari ontslag als schepen in Gent en was niet langer kandidaatburgemeester. Tot enkele weken daarvoor zat hij in het bestuur van Publipart.

Na korte twijfel besliste Groen het kartel met de sp.a toch voort te zetten.

Niet Balthazar maar Rudy Coddens is nu lijsttrekker en kandidaat om Daniël Termont op te volgen.

Yvan Mayeur (PS) nam ontslag als burgemeester van Brussel in de nasleep van de Samusocial-affaire.

Hij werd opgevolgd door Philippe Close.

Siegfried Bracke (N-VA), Kamervoorzitter, kwam in opspraak omdat hij in de adviesraad van Telenet zat.

Ex-staatssecretaris Elke Sleurs vervangt hem als N-VA-lijsttrekker voor de Gentse gemeenteraadsverkiezingen in 2018.

Geert Versnick (Open VLD) kondigde in april zijn politiek afscheid aan nadat hij wekenlang onder vuur had gelegen wegens zijn vele mandaten, onder andere bij intercommunales.

6.500€

bruto per maand zonder onkostenvergoedingen

Laurette Onkelinx, PS-voorzitter in Brussel, kondigde haar vertrek uit de politiek aan.

Pascale Peraïta stapte op als voorzitster van het Brusselse OCMW en verdwijnt als directrice van Samusocial.

Ans Persoons, Brussels sp.a-schepen, nam naar aanleiding van de Samusocial-affaire ontslag uit het college.

1. De schandalen veroorzaakten een politieke aardschok in Franstalig België.

Eind juni trok cdH-voorzitter Benoît Lutgen de stekker uit de Waalse en Brusselse regeringen omdat hij niet verder wilde regeren met de PS.

‘De politiek moet dienen en niet zichzelf bedienen.’

In Wallonië kwam er vrij snel een MR-cdH-regering.

De Franstalige socialisten hadden sinds 1988 onafgebroken de minister-president geleverd.

De regeringen van het Brussels Gewest en de Franse Gemeenschap deden na veel discussies gewoon voort, mét de PS. 2. In heel het land worden politieke mandaten geschrapt en cumulregels verscherpt.

In Wallonië belooft de nieuwe regeringsleider Willy Borsus (MR) een ‘100 % ethisch’ bestuur.

Vergoedingen in intercommunales worden beperkt en gekoppeld aan de aanwezigheid in vergaderingen. Er komt meer transparantie en controle.

Brussel schrapt vier op de tien mandaten en wiedt in het kluwen van vzw’s.

Vlaanderen snoeit nog verder in allerlei postjes. In Vlaamse intercommunales, OCMW-raden, schepencolleges en provincieraden verdwijnen 2.500 mandaten.

3. Het gerecht schiet in actie bij onder meer Publifin en Samusocial en opent een onderzoek.

13

sport interview

‘Zelfs zonder medailles was het de moeite geweest’

Twee jaar geleden kende niemand haar. Dit jaar doorbrak ze mythische barrières, werd ze wereldkampioen en stonden sponsors in de rij om haar te strikken. Gesprek met Nafissatou Thiam, de beste atlete van de wereld. tekst ben serrure l beeld diego franssens

44

45

58

big tech analyse

Als coole techies bad guys worden Lang waren de grootste techbedrijven de cool kids on the block, die met hun innovaties van de wereld een betere plek maken. Maar dit jaar vielen ze van hun disruptieve voetstuk. ‘Ze kapen ons brein.’ tekst roel verrycken l beeld filip ysenbaert

‘D

oodsbang ben ik voor de grote technologiebedrijven.’ Roger McNamee werd schatrijk door vroeg in Facebook en Google te stappen. Vandaag huivert de techinvesteerder in San Francisco van de bedrijven die hem een fortuin opleverden. ‘Hun bedoelingen zijn misschien goed, maar ze vormen een gevaar voor de democratie en de volksgezondheid. Ze zijn zo ontworpen dat ze zo veel mogelijk verdienen aan onze aandacht. Ze kapen ons brein.’

In een open brief verwoordde McNamee zes maanden geleden het nieuwe sentiment over Silicon Valley van binnenuit. Er gierde dit jaar een pr-crisis door techland. De grote bedrijven werden Big Tech, naar analogie met Big Oil en Big Tobacco, gedemoniseerde industrieën die de publieke opinie al lang als slechteriken ervaart.

‘Google en co groeiden jarenlang zonder enige vorm van regulering’, zegt Jonathan Taplin, communicatieprofessor (en ex-tourmanager van Bob Dylan), vanuit Los Angeles. Zijn boek ‘Move Fast and Break Things’, een titel die een beroemde Facebook-slogan persifleert, is een aanklacht tegen de dominantie van de reuzen uit Silicon Valley. ‘Ze dachten dat ze onoverwinnelijk waren. Ze

konden hun surveillancekapitalisme vermommen.’

Tot voor kort was tech nochtans de industrie van het optimisme en de vooruitgang. Wie daar vraagtekens bij plaatste, stond te roepen in de woestijn. Of, erger, werd weggezet als een luddiet die er niets van begreep. Google, Facebook, Amazon, Apple en Microsoft - de Grote Vijf, de duurste beursgenoteerde bedrijven ter wereld met een collectieve waarde van ruim 3.000 miljard dollar - maken ons leven gemakkelijker met hun producten en diensten en genoten daardoor een haast onaantastbare status. De keerzijde - dat ze onze data verkopen voor reclame, of dat ze ons verslaafd maken aan hun gadgets en like-knoppen werd grotendeels genegeerd.

59

De Conclusie.

Nu zaterdag gratis bij De Tijd.