de
2018
beursbijbel
Beleggen is het nieuwe sparen
Gert Bakelants & Frank De Mol
4 De Beursbijbel 2018
Inhoud Voorwoord
6
Inleiding
8
Deel I 10 manieren om de beurzen te waarderen 1. Economie 2. Rente 3. Koers-winstverhouding 4. Risicopremie 5. Andere criteria 6. Evolutie kosten van een bedrijf 7. Beleggerspsychologie 8. Décote holdings 9. Geldstromen 10. Diversen
12 24 48 60 64 72 82 90 94 100
Deel II 12 lessen en conclusies 1. De beurzen zijn duur! 2. Op weg naar een correctie 3. Verwacht een hogere volatiliteit 4. Financiële repressie houdt aan 5. Dividendaandelen niet uitgespeeld 6. Handel vandaag nog 7. Spreid in de tijd 8. Laat u niet misleiden 9. Uw portefeuille beschermen 10. Tips voor de volgende beurscorrectie 11. Nog meer goede raad 12. Risico’s dienen gewaardeerd
108 110 112 114 116 118 120 122 124 126 128 130
Inhoud
5
Deel III Beleggen voor iedereen 1. Beleggen voor beginners 2. Beleggen voor gevorderden 3. Beleggen voor jong en oud 4. Beleggen voor arm en rijk 5. Beleggen voor defensieve én dynamische beleggers 6. Beleggen voor speculanten
Uitgeleide
134 142 150 158 164 168
176
Aan de lezer Omdat beelden meer zeggen dan woorden, illustreerden we dit boek uitvoerig met grafieken en tabellen. Die bevinden zich steevast op de linkerpagina’s, vergezeld van een woordje uitleg. Links vindt u ook randverhalen, ter versterking van de theorie en onze bevindingen aan de rechterkant van het boek. Zij kaderen dus nog beter wat rechts omschreven staat en bieden nog meer diepgang of uitleg. Kadreren, relativeren, alles in zijn context plaatsen, …, dat blijven we overigens ook aan de rechterzijde in dit boek doen. Het symbooltje van het (halfopen, gouden) ‘kader’ kondigt dergelijke passages aan. Voor alle duidelijkheid: de teksten rechts leest u telkens weer verder op de volgende rechterzijde van het boek.
150 De Beursbijbel 2018
Verlies aan koopkracht van 0 tot 21 jaar (bij negatieve reële rente van)
euro 200000
3%
180000 160000
2% 140000
1%
120000 100000 80000
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Bij een negatieve reële rente van 2 procent moet u een baby vandaag ruim 151.000 euro op een spaarboekje schenken, als u wilt dat hij 21 jaar later de koopkracht van 100.000 euro van vandaag zou hebben.
De kracht van de samengestelde intrest 1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
5
1,051
1,104
1,159
1,217
1,276
1,338
1,403
1,469
1,539
1,611
10
1,105
1,219
1,344
1,480
1,629
1,791
1,967
2,159
2,367
2,594
15
1,161
1,346
1,558
1,801
2,079
2,397
2,759
3,172
3,642
4,177
20
1,220
1,486
1,806
2,191
2,653
3,207
3,870
4,661
5,604
6,727
25
1,282
1,641
2,094
2,666
3,386
4,292
5,427
6,848
8,623
10,835
30
1,348
1,811
2,427
3,243
4,322
5,743
7,612
10,063
13,268
17,449
20,414
28,102
31,409 45,259
Jaren
35 40
1,417 1,489
2,000
2,814
3,946
5,516
7,686
10,677
14,785
2,208
3,262
4,801
7,040
10,286
14,974
21,725
Het achtste wereldwonder volgens Einstein: de samengestelde intrest. Omdat jongeren nog een lang leven hebben, werkt de kracht van die samengestelde intrest voor hen het best. Rente op rente op rente… Alleen is de rente nihil, de reële rente zelfs negatief, zodat mensen versneld
verarmen. Maar met aandelen is er wel een positieve return: boven op een stevig dividendrendement op lange termijn ook nog eens een flinke meerwaarde. Het verschil tussen een jaarlijkse rente of return van 2 procent en bijvoorbeeld een haalbare 7 procent met aandelen is gigantisch.
Hoofdstuk III - Voor jong en oud
151
III - Beleggen voor jong en oud ‘Beleggen is het nieuwe sparen’, dat was al de baseline van De Beursbijbel 2016. En daar staan we nog altijd honderd procent achter. Hoe vroeger u begint, hoe beter. Laat dat al in de wieg beginnen. Meter, peter, oma, opa, ouders, … ze openen vaak een spaarrekening voor de baby. Banken spelen daar op in met zogenoemde pamperrekeningen. Een goede reflex, alleen is dat in de huidige omstandigheden niet in het belang van het kind. De rente is vrijwel nihil, terwijl de stortingen van oma en opa jaarlijks door inflatie minder waard worden. Willen ma en pa dat zoon- en dochterlief op hun 21ste verjaardag 100.000 euro ontvangen aan de huidige koopkracht? Dan moeten ze bij de geboorte van hun oogappel 151.567 euro (!) op een spaarrekening storten. Voor deze berekening gingen we uit van een nulrente en een gemiddelde inflatie van 2 procent. Het kan dus nog meevallen, maar het kan evengoed slechter. Hoe dan ook is de conclusie dat sparen op een spaarrekening voor kinderen waardevernietigend is. En niet in het belang van het kind. Kinderen hebben bovendien de grootste troef van ons allen: de lange termijn. Aandelen brengen logischerwijze op lange termijn altijd meer op dan vastrentende producten. Bovendien kan hier perfect de techniek van spreiden in de tijd worden toegepast: beleggen blijft het nieuwe sparen. In de twee eerste decennia van hun leven zullen kinderen best wel wat crisissen meemaken op de beurs, al dan niet bewust. Maar zeker voor hen worden die crisissen kansen, als er periodiek wordt belegd. Zij hebben in principe op geen enkel moment het belegde geld nodig. Voor kinderen is er dankzij die lange termijn niets ‘veiliger’ dan beleggen op de beurs. Dat is een uniek gunstige periode die niet onbenut voorbij mag gaan. Maak er gebruik van voor uw kinderen en kleinkinderen. En overtuig anderen om hetzelfde voor hun nazaten te doen.
Vooral de perceptie over de begrippen ‘veilig’ en ‘risico’ blijft ons frustreren. Onze regelgevers menen te weten dat er niets veiliger is dan vastrentend overheidspapier. Vastrentende producten horen volgens onze ‘beschermende’ instanties thuis bij mensen met een defensief profiel, en daar horen alle minderjarigen bij, vinden ze. Zéker geen aandelen voor hen. Allemaal goed bedoeld, want in normale tijden zijn staatsobligaties inderdaad een veilige belegging. Probleem? We leven niet in ‘normale’ tijden, dat was u al langer duidelijk. Maar ouders en grootouders moéten dus in vastrentende producten ‘beleggen’ voor hun minderjarige oogappel, ook al zouden ze dat anders willen. Probeert u maar eens een effectenrekening te openen voor een minderjarige. In de meeste gevallen vangt u bot, omdat uw bankier de regels wil volgen. Hopelijk komt daar snel verandering in.
152 De Beursbijbel 2018
Fiscaliteit in het voordeel van jongeren... en ouderen Intresten en dividenden worden belast door een roerende voorheffing van 30 procent. Door die roerende voorheffing heten die inkomsten ‘bevrijdend’ te zijn. U moet ze met andere woorden niet meer in uw personenbelasting opnemen. Dat bespaart een hele hoop administratie en bovendien zijn veel mensen tevreden dat de overheid op die manier geen inzicht krijgt in hun financiële bezittingen. Voor jonge mensen kan het toch interessant zijn om die dividenden op te nemen in de belastingaangifte. Studenten met een vakantiejob moeten hun inkomsten aangeven, maar zijn tot een bepaald bedrag vrijgesteld van belasting. Belastingen die zij betaald hebben via de roerende voorheffing op dividenden, kunnen zij dus recupereren. Dat is het geval als de inkomsten lager zijn dan de belastingvrije som en die loopt voor studenten behoorlijk hoog op. Met andere woorden:
voor jonge mensen wordt op die manier het brutodividend vrijwel netto. Een mooie incentive om van jongs af aandelen in portefeuille te hebben. Te veel aandelen kunt u niet hebben: u mag zelf kiezen hoeveel intresten en dividenden u in uw aangifte opneemt. Beleg voor uw kinderen al vanaf hun geboorte in aandelen en moedig ze aan om vakantiejobs te doen. Dat is dubbele winst. De aangifte van de roerende inkomsten is ook voordelig voor gepensioneerden met een laag pensioen en zelfstandigen met een eenmanszaak als het belastbaar resultaat uit hun bedrijfsactiviteit minder bedraagt dan de belastingvrije som. Dat is ook van toepassing op ontvangen intresten of dividenden van uw eigen vennootschap, zodat u een en ander kunt optimaliseren. Zeker als de verwachte verlaging van de vennootschapsbelasting wordt doorgevoerd.
Diverse pensioenpijlers
1 2 3 4
Wettelijk pensioen (Overheid) Extralegaal pensioen (Via bedrijf) Pensioensparen/langetermijnsparen (Privé) Vrij sparen (Privé)
Hoofdstuk III - Voor jong en oud 153
Een effectenrekening mag en kan dus niet geopend worden voor de bevolkingsgroep die er het meeste baat bij heeft. Ongelooflijk toch? Dring er dus op aan. En als het niet lukt, wees een rebel. Open een of meerdere effectenrekeningen, afhankelijk van het aantal kinderen voor wie u wilt ‘sparen’, op uw naam, maar houd in uw achterhoofd dat het voor uw kinderen of kleinkinderen is. We zadelen ons nageslacht al met forse pensioenschulden op. We zijn het dan ook verplicht hen alle kansen te geven. Zodra ze volwassen zijn, zullen ze dankzij u het nut inzien van beleggen in aandelen en worden ze geen financieel analfabeet. En daar hebben ze een heel leven lang nut en plezier van.
Kinderen kennen niets van de financiële markten, dus moeten volwassenen het voor hen ‘regelen’. Maar tieners kunnen de voordelen van de beurs al leren. Ze hebben vaak al een vakantiejob en kunnen daardoor een aardige cent opzij leggen. Onderschat de jongeren niet: ogenschijnlijk nog onbekommerd om het leven, maar met een gunstige begeleiding zullen zij zeker inzien dat ‘sparen’ via beleggen in aandelen een enorme voorsprong geeft. Studentenwerk wordt op die manier werken aan de toekomst. Bovendien zitten zij in de unieke positie dat zij van brutodividenden nettodividenden kunnen maken. Een slok op de borrel, dat leggen we op de linkerpagina uit.
Wie als kind startte, heeft een mooie voorsprong. Wie nog niet in aandelen belegde, begint er beter zo vroeg mogelijk aan. Zin voor realisme is op zijn plaats: gezien de hoge overheidsschulden, het hoge overheidsbeslag, de oplopende pensioenfactuur door de vergrijzing, zal het wettelijke pensioen ontoereikend zijn om uw levensstandaard op peil te houden. Zorg dus zelf voor uw appeltje voor de dorst. En daarin spelen aandelen een belangrijke rol. Een veelgehoord argument van jongvolwassenen om niet te beleggen: wij sparen voor ons huisje of appartement. En daar gaat al het geld naartoe. Een eigen woning: we kunnen het alleen maar aanmoedigen. Geld lenen en die schulden maandelijks voor een deeltje terugbetalen, is overigens ook een interessante vorm van sparen en beleggen. U werkt aan de opbouw van uw vermogen, in dit geval eigen vastgoed. Bovendien wordt dat door de overheid nog altijd vrij zwaar gesubsidieerd. Het is wellicht een van de beste investeringen die u kunt en zal doen. Een eigen huis is overigens ook een bescherming tegen armoede, wanneer u met pensioen gaat. Maar werk daarnaast in de mate van het mogelijke toch ook op regelmatige basis aan de opbouw van uw financiële vermogen. Zelfs met kleine
De Beursbijbel 2018.
Nu zaterdag voor € 6,90 bij De Tijd.