De gids ‘Jongeren en Geld’.

50

netto to o MAART 2016

MEER DAN

WEEK VAN HET GELDGIDS

T I P S E N W E E TJ E S

VAN DE EERSTE SPAARREKENING TOT HET EERSTE HUIS

hun kinderen verstandig kunnen leren omgaan met geld

& geld

netto

WEEK VAN HET GELDGIDS

MAART 2016

12+

VAN DE EERSTE SPAARREKENING TOT HET EERSTE HUIS

& geld

18+

22 EERSTE SMARTPHONE Een smartphone hoort simpelweg bij het leven. Maar wie betaalt het toestel? En welk tariefplan kiezen?

44 EERSTE RIJBEWIJS Vanaf wanneer mag het theoretisch rijexamen? En hoeveel kost een rijbewijs?

24 EERSTE BETAALKAART Vanaf welke leeftijd een rekening openen bij de bank? En wat wordt de uitgavenlimiet?

48 EERSTE BELASTINGBRIEF Welke inkomsten van kinderen aangeven? En kan zo’n belastingaangifte in het voordeel zijn van een jongere?

28 JONG GELEERD Wat doet een bank?

Waarom geld lenen ook geld kost De prijs van de ene iPhone is de andere niet ● ● ● ●

50 JONG GELEERD Wat is zwart geld?

Waarom schommelen de brandstofprijzen? ● ● ●

●

0+

6 EERSTE SPAARREKENING Hoe legt u het best een spaarpotje aan voor uw kind?

9 JONG GELEERD Waarom betalen we met papieren geld?

Hoe komt het dat een brood vroeger maar 1 euro kostte? ● ● ● ●

11 AL GEDACHT AAN? Ziekenfonds Praten over geld Hospitalisatieverzekering Op kamp Familiale verzekering ● ● ● ● ●

30 AL GEDACHT AAN? Openbaar vervoer Studietoelage Identiteitskaart ●

52 AL GEDACHT AAN? Studentenkot Reizen zonder ouders ● ●

● ●

14+

32 EERSTE AANKOOP OP INTERNET Wat is de veiligste betaalformule voor kinderen?

35 JONG GELEERD Wat is btw?

Hoe werkt een wisselkoers? ● ●

36 AL GEDACHT AAN? Jeugdbeweging Smartphone in buitenland Mooiere tanden ● ●

20+

54 EERSTE PENSIOENFONDS Hoe bouw je een mooie pensioenspaarpot op?

56 JONG GELEERD Hoeveel belastingen betalen op een woning?

Hoe wordt een salaris ● berekend? ● ● ●

60 EERSTE WONING Hoe uw kinderen helpen als ze een huis willen kopen?

●

10+

14 EERSTE ZAKGELD Vanaf wanneer en - vooral hoeveel zakgeld geven aan uw kind?

17 JONG GELEERD Waarom komt er geld uit de muur?

Waaraan geeft de Belg zijn geld uit? ● ● ● ●

20 AL GEDACHT AAN? Vooraan in de auto Gratis naar de tandarts Samen in één wagen ● ● ●

16+

38 EERSTE VAKANTIEJOB Studentenjobs blijven ook in de toekomst streng gereglementeerd.

40 JONG GELEERD Waarom belastingen betalen?

Waarom verandert de spaarrente? ●

64 AL GEDACHT AAN? Hotel Mama Samen huren ● ●

BEKIJK ONS DOSSIER ‘WEEK VAN HET GELD’ OP NETTO.BE/WEEKVANHETGELD

● ●

42 AL GEDACHT AAN? Bromfietsverzekering Hoe een vals biljet herkennen?

Betalen in het buitenland ● ●

De Week van het geld is een initiatief van wikifin.be, in samenwerking met De Tijd en Radio1. Ze wil geldzaken bespreekbaar maken en de aandacht vestigen op financiële vorming.

●

VOLGENDE KEER IN NETTO MAGAZINE:

VASTGOEDGIDS 16 APRIL BIJ DE TIJD

COLOFON Adres: redactie Netto, Tour & Taxis, Havenlaan 86C bus 309, B-1000 Brussel, redactie@netto.be Hoofdredacteur: Isabel Albers Chef Netto: Peter Van Maldegem Eindredacteur: Jan Lodewyckx Artdirector: Ilse Janssens Lay-out: Willem Ravoet Redacteuren: Nadine Bollen, Ellen Cleeren, Petra De Rouck, Isabelle Dykmans, Jean-Yves Klein, Erika Racquet, Caroline Sury, Medewerkers: Wouter De Broeck, Stéphane Renard, Géraldine Vessière, Sven Vonck Vertalingen: Linda Laeremans Illustrator: Filip Ysenbaert Abonnementen: tel.: 0800/55.150, e-mail: abo@tijd.be Advertenties: Trustmedia, Tour & Taxis, Havenlaan 86C bus 309, B-1000 Brussel, tel.: 02/422.05.11, fax: 02/422.05.10, info@trustmedia.be Verantwoordelijke uitgever: Dirk Velghe Netto wordt waterloos en milieuvriendelijk gedrukt bij Eco Print Center.

4

netto MAART 2016

0+

De eerste spaarrekening

De ene spaarpot is de andere niet

Als ouder wilt u al vanaf de geboorte een spaarpotje aanleggen voor uw kleine spruit. Een spaarrekening is een voor de hand liggende optie. Maar wordt het een rekening in eigen naam, op naam van het kind of met derdenbeding? Het maakt een wereld van verschil. Tekst: Nadine Bollen 6

netto MAART 2016

N

og in mama’s buik en toch al een spaarrekening bij de bank? Het is vandaag de normaalste zaak van de wereld. Op het geboortekaartje wordt die rekening dan liefkozend ‘pamperrekening’ gedoopt. De huidige generatie ouders en grootouders kreeg het belang van een spaarrekening met de paplepel mee via het systeem van het schoolsparen. Bijna allemaal schoven ze als kind op de lagere school wekelijks aan in de rij om aan de meester of juffrouw een biljetje van 20 frank te overhandigen, die dat bedrag dan inschreef in het boekje van de toenmalige ASLK op de Kangoeroerekening. De reflex om zo vroeg mogelijk een spaarrekening te openen zit met andere woorden ingebakken in onze genen.

Specifieke jongerenrekeningen bieden de meeste banken vandaag niet langer aan. Wie een appeltje voor de dorst voor een peuter, kleuter of tiener wil bijeenharken, kan kiezen voor een klassieke spaarrekening of een zogenaamde getrouwheidsrekening, waarbij periodiek een bepaald bedrag wordt gestort.

Maar vóór u het type spaarrekening bepaalt, moet u een zo mogelijk nog belangrijkere keuze maken: een rekening op naam van het kind, een rekening in uw eigen naam of een rekening met derdenbeding? De drie formules hebben elk voor- en nadelen op het vlak van controle, depositobescherming, fiscaliteit en erfrechten.

Daar bent u zich beter van bewust als u niet voor onaangename verrassingen wil komen te staan.

Wist je dat?

Alleen ouders kunnen sparen op een rekening op naam van hun kind?

Meter, peters, grootouders of anderen kunnen dat niet.

1. Een rekening op naam van het kind VOOR WIE? Het lijkt de meest voor de hand liggende optie. U opent een rekening op naam van uw kind en stort er, eenmalig of periodiek, een bedrag op. Helaas is dat niet voor iedereen een optie: alleen ouders kunnen een rekening op naam van hun kind openen. Meters, peters, grootouders, plusouders of nog anderen kunnen dat niet op naam van hun mete- of petekind, klein- of suikerkind.

WIE CONTROLEERT? Ook al staat de rekening op naam

van het kind, toch hoeft u het kind niet per se te laten weten dat die rekening bestaat. Zolang uw kind minderjarig is, behouden de ouders de controle over het geld op de rekening. ‘Maar vanaf zijn of haar 18de verjaardag kunt u als ouder niet meer aan dat geld’, waarschuwt KBC-woordvoerder Pieter Kussé. Vanaf dan kan het kind met het geld doen en laten wat het wil. Vreest u dat uw kind op zijn 18de onvoldoende maturiteit zal hebben om dat geld verstandig te beheren, dan opteert u beter voor een rekening op uw naam of met derdenbeding.

WIE BEHEERT? Zolang uw kind minderjarig is, moet u

als ouder dat geld beheren ‘in het belang van uw kind’.

Banken hanteren de basisveronderstelling dat dat principe wordt nageleefd. Maar dat neemt niet weg dat als u plots een grote som geld afhaalt, er bij de bank een controlelampje kan gaan branden en dat u zal worden gevraagd die afhaling te motiveren.

WIE HEEFT HET GENOTSRECHT? ‘Als ouder beschikt u wettelijk over het genotsrecht op de inkomsten van de minderjarige kinderen. Bijgevolg moet elke ouder de helft van de intresten op rekeningen op naam van zijn kinderen optellen bij de intresten op de eigen spaarrekeningen’, stipt Hilde Junius, woordvoerster van BNP Pa-

ribas Fortis aan. Dat om na te gaan of het vrijgestelde fiscale plafond van 1.880 euro overschreden wordt. Is dat het geval, dan moet dat overschot worden aangegeven in de belastingaangifte van de betrokken ouder en zal er 15 procent roerende voorheffing worden ingehouden.

IS ER BESCHERMING? Het geld op rekening op naam van een kind geniet vanaf de eerste euro de depositogarantiebescherming tot 100.000 euro. Die geldt immers per rekeninghouder én per bank. Dat is niet het geval als u het geld op een rekening op uw naam zet. Alle sommen op uw rekeningen bij dezelfde bank worden opgeteld om die grens van 100.000 euro te bepalen. ‘Wie veel spaargeld heeft, kan door te sparen op naam van het kind een grotere totale bescherming krijgen’, merkt Argenta-woordvoerster Caroline Ghekiere op.

Wist je dat?

De meeste banken vandaag geen specifieke jongerenrekeningen meer aanbieden? Wie een appeltje voor de dorst voor een peuter, kleuter of tiener wil bijeenharken, kan kiezen voor een klassieke spaarrekening of een getrouwheidsrekening.

IS ER ERFBELASTING? Geld op een rekening op naam

van een kind valt niet in de nalatenschap van de ouder wanneer die overlijdt. Er moet dan ook geen erfbelasting worden betaald op die sommen. Zolang het kind minderjarig is, zal het beheer van dat geld wel toekomen aan de overlevende ouder. Voor gescheiden ouders is dat een aandachtspunt.

100.000€

Het geld op een rekening op naam van een kind geniet vanaf de eerste euro de depositogarantiebescherming tot 100.000 euro.

MAART 2016

netto 7

12+ De eerste smartphone Onafscheidelijk en onontbeerlijk Moet dat nu echt, altijd en overal die smartphones? Ja, blijkbaar moet het als je vandaag een tiener bent. ‘Zonder smartphone is de kans reëel dat je sociaal geïsoleerd geraakt.’ Moet het ook per se een iPhone zijn? Neen, dat nog net niet. Tekst: Erika Racquet 22

netto MAART 2016

M

‘

annekes, leg die smartphone nu eens heel eventjes weg!’ Hebt u dat vandaag nog niet moeten zeggen? Ach, misschien valt het bij uw zeer welopgevoede tiener nog mee, maar wie weleens verzucht dat ‘ze ermee vergroeid lijken’, heeft misschien wel een punt. ‘De smartphone is hun toegangspoort tot communicatie en sociale contacten, nieuws en spelletjes’, zegt Bas Baccarne, onderzoeker bij iMinds. Zeer veel van wat jongeren weten van elkaar, wat ze afspreken, bekijken of samen doen verloopt via de smartphone. ‘Sommigen staan er wel bij stil hoezeer zijzelf en hun leeftijdsgenoten erdoor worden opgeslorpt en hoe onwenselijk ‘phubbing’ is - je gezelschap negeren om met je smartphone bezig te zijn. Maar de drempel is heel hoog om het toestel opzij te leggen.’

1. Wat maakt een smartphone zo onmisbaar?

Jongeren leiden aan ‘fomo’, wat staat voor ‘fear of missing out’. ‘En niet helemaal onterecht: als je als tiener niet langer kan deelnemen aan de ‘gesprekken’ die via smartphone worden gevoerd, is de kans reëel dat je van allerlei zaken niet op de hoogte bent en zelfs wat geïsoleerd raakt.’

‘Een smartphone speelt een belangrijke rol in de identiteitsvorming van jongeren’, vervolgt Baccarne. ‘Het is hét communicatiemiddel bij de vorming van de peer group, het drukt een stijl uit - denk aan het personaliseren met een hoesje of het delen van grapjes die variëren op een thema, in een bepaalde grafische stijl. Via het delen van grappen, die behalve een humoristische vaak een activistische component hebben, worden ze ook aangemoedigd om kritisch na te denken en een eigen mening te vormen.’

2. Heeft echt iedereen er een?

IMinds-MICT-UGent werkte onlangs mee aan een onderzoek bij bijna 2.700 scholieren in secundaire scholen, met een representatieve verdeling over jongens en meisjes, leeftijden, stad en niet-stedelijk gebied. Bas Baccarne mag al een tip van de sluier lichten.

Zo goed als alle jongeren vanaf 12 jaar hebben een smartphone. ‘12 jaar is duidelijk het kantelpunt, met de plechtige communie en de schoolovergang. In het eerste jaar secundair hebben plots meer dan negen op de tien jongeren een smartphone. In de hogere jaren zijn het er nog meer. En wie geen smartphone heeft, blijkt alleen te wachten tot de ‘gewone’ gsm versleten is.’

3. Welke merken zijn het populairst?

Bijna de helft van de jongeren heeft een iPhone, op afstand gevolgd door Samsung en Huawei. ‘Het hoeft niet

Welk tariefplan kiezen?

Uw dochter of zoon weet wellicht maar al te goed welke smartphone zij of hij wil, maar welk tariefplan daarbij komt, is niet hun eerste zorg. Rechttoe rechtaan de beste en goedkoopste keuze maken, is helaas zowat onmogelijk. Dat hangt af van uw noden en van snel wisselende promoties. Enkele overwegingen die u kunnen helpen bij uw keuze: ● De regulator voor telecom BIPT helpt u te kiezen met de website www.bestetarief.be. Operatoren zijn verplicht daarvoor hun tarieven en belangrijke informatie door te geven.

In een keuzemenu geeft u aan hoeveel u denkt te gaan bellen, sms’en en surfen. Zo krijgt u een overzicht van de tariefplannen volgens prijs. Online vindt u nog andere prijsvergelijkers, onder meer die van Test-Aankoop (beperkt gebruik voor niet-leden). ● ‘De jeugd’ belt nog vrij weinig op de klassieke manier. Jongeren zijn cracks in het opzoeken van gratis wifi-mogelijkheden om via apps als WhatsApp, Triiing, Skype, Viber en dergelijke te communiceren. Ook bellen kan via zulke apps. Let wel: als u geen wifiverbinding kan gebruiken, gaan zulke toepassingen over 3G/4G en knabbelen ze dus aan uw datavolume. Met andere woorden: schat het aantal belminuten niet te hoog in, en het dataverbruik niet te laag. ● Weet u niet hoeveel datavolume uw tiener nodig heeft om mobiel te surfen, dan vindt u op www.surfmobiel.be, een initiatief van het BIPT en de FOD Economie, een tool om dat in te schatten op basis van het aantal mails, bezoeken aan sociale media, downloads van apps enzovoort per maand.

● Als u voor uw gezin al klant bent bij een operator voor internet, televisie en/of vaste telefonie thuis, krijgt u in veel gevallen een reductie op de smartphone-abonnementen van gezinsleden. Die familietoepassingen zijn vrij populair bij de klanten, melden de providers. De populariteit van prepaidkaarten neemt wat af door het ruimere aanbod aan abonnementen die bijvoorbeeld focussen op het datavolume, en aan pakketten van smartphone plus abonnement (zie blz. 29). Toch blijven de prepaidkaarten voor veel jonge gebruikers een goede keuze om het gebruik onder controle te houden. ● Om een ‘bill shock’, ofte de onaangename verrassing van een enorme factuur, te vermijden is er een wettelijk verplicht waarschuwingssysteem. Er wordt een gratis sms gestuurd als het forfait van het abonnement is opgebruikt. Je kan met je operator afspreken dat je ook een sms krijgt als bijvoorbeeld 75 of 90 procent van het forfait op is. Of dat je nog een sms krijgt als je 20 procent boven je forfait zit. Let op: de sms’en bieden alleen een waarschuwing, je kan wel voortsurfen en de rekening laten oplopen. Op surfmobiel.be vind je extra tips om het verbruik te beperken, zoals toepassingen niet permanent laten lopen. ● Durf te veranderen. Operatoren geven vaak promoties aan nieuwe klanten, en uw nummer behoudt u gewoon.

MAART 2016

netto 23

18+

Het eerste rijbewijs

Vanaf wanneer theoretisch rijexamen?

En hoeveel kost een rijbewijs?

Je bent 17 jaar en staat te trappelen om zo snel mogelijk je rijbewijs te halen?

Dan zijn er diverse pistes. Afhankelijk van de gekozen route neemt het verkrijgen van een rijbewijs een kleine of grote hap uit je budget.

Tekst: Ellen Cleeren 44

netto MAART 2016

De gids ‘Jongeren en Geld’ Nu zaterdag gratis bij De Tijd.