De Zelfstandigengids 2017

netto Falen...

en weer opstaan

HANDLEIDING VOOR START-UPS: MET DE JUISTE KEUZES SLUIT U MISLUKKINGEN UIT

HOE VERMIJDEN DAT HET VERMOGEN VAN UW PARTNER VERLOREN GAAT?

+ ALLE UITKERINGEN, VERZEKERINGEN EN VERGOEDINGEN VOOR ONDERNEMERS DIE OVER DE KOP GAAN

netto ZELFSTANDIGENGIDS

Falen…

en weer opstaan 6

Cijfers Met 89.777 waren ze vorig jaar: het aantal startende zelfstandigen. Een record: nooit eerder waren er zo veel.

8

Opstart Ondernemen is vallen en opstaan. Maar met een goede voorbereiding sluit u al heel wat risico’s uit.

12

Adres:

Bescherming partner U gelooft in de slaagkansen van uw project? Toch doet u er goed aan het vermogen van uw partner te beschermen.

22

netto COLOFON Redactie Netto, Tour & Taxis, Havenlaan 86C bus 309, B-1000 Brussel, redactie@netto.be

36

Vrij beroep

Welke zelfstandige komt in aanmerking voor een werkloosheidsvergoeding, ziekte-uitkering, faillissementsverzekering of leefloon?

Binnenkort kan ook een architect, advocaat of huisarts failliet gaan. Al krijgen ze ook meer mogelijkheden om een faillissement te vermijden.

28

Eerste hulp Wat onderneemt u het best als uw klant failliet gaat? Of uw leverancier? Of werkgever?

VOLGENDE KEER IN NETTO MAGAZINE:

VASTGOEDGIDS

2 SEPTEMBER BIJ DE TIJD 4

netto JUNI 2017

Uitkeringen en vergoedingen

42

Heropstart Ja, zelfs Bill Gates ging ooit failliet. Met deze tips maakt ook u van een herstart een succes.

Hoofdredacteur:

Stephanie De Smedt

GETUIGENISSEN 20 ‘Ik ben bedrogen, omdat ik me als jonkie liet overdonderen.’ Elien Defraeije kwam niet zonder kleerscheuren uit een gezamenlijke onderneming met een zakenpartner, maar doet enthousiast voort.

32 ‘Ik verloor eerst mijn Michelinster. En daarna mijn restaurant én woonst.’ Het bijzondere verhaal van chef Rik Vandersanden.

48 Op een bepaald moment overwoog hij serieus de stekker eruit te trekken.

Maar in de plaats daarvan zocht Dirk Vaes professionele hulp.

Chef Netto:

Sonja Verschueren Eindredacteur:

Jan Lodewyckx Artdirector:

Ilse Janssens Lay-out:

Willem Ravoet Redacteuren:

Nadine Bollen, Ellen Cleeren, Petra De Rouck, Erika Racquet Illustrator:

Reinhart Croon Fotografe:

Siska Vandecasteele Abonnementen:

tel.: 0800/55.150, e-mail: abo@tijd.be Advertenties:

Trustmedia, Tour & Taxis, Havenlaan 86C bus 309, B-1000 Brussel, tel.: 02/422.05.11, fax: 02/422.05.10, info@trustmedia.be Verantwoordelijke uitgever:

Frederik Delaplace Netto wordt waterloos en milieuvriendelijk gedrukt bij Eco Print Center.

Goede cijfers Met 89.777 waren ze: het aantal startende zelfstandigen vorig jaar.

Meteen een record: nooit eerder waren er zoveel. Wat zijn de favoriete sectoren? En waar loert er gevaar? Tekst: Sonja Verschueren

89

10.066

Aantal faillissementen in 2016. Dat is een daling met 5,1 procent tegenover 2015 ĂŠn het laagste faillissementscijfer in 6 jaar. Door die faillissementen kwamen er 20.708 jobs op de helling te staan (23.050 in 2015).

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

8.518 9.504 9.939 10.519 11.052 12.306 11.289 10.605 10.066

Top 10 Vaakst voorkomende startersactiviteiten: 1. Adviesbureau voor bedrijfsbeheer.

2. Ambulante revalidatie.

3. Holding.

4. Verpleegkunde.

5. Eetgelegenheid met beperkte bediening.

6. Overige detailhandel.

7. Computerconsultancy.

8. Schoonheidsverzorging.

9. Advocatuur.

10. Landschapsverzorging.

6

netto JUNI 2017

1 op de 5

failliete zaken is actief in de horeca (19,75 procent van alle faillissementen).

In totaal gingen vorig jaar 1.988 horecazaken failliet (+4,3 procent tegenover 2015).

2 op de 3

starters (of 68,78%) overleven de eerste vijf jaar.

En na 10 jaar is de helft (of 51,97%) nog altijd actief.

De meeste bedrijfjes worden opgericht in de dienstensector of bij de vrije beroepen.

BRONNEN: GRAYDON, UNIZO, UCM

Oranje knipperlichten Welke factoren wijzen erop dat een bedrijf in de gevarenzone terechtkomt? · Eigen vermogen daalt tot onder de helft van het kapitaal. · Liquiditeitsratio kleiner dan 0,5. · Vervallen schulden aan RSZ of fiscus. · Algemene schuldgraad hoger dan 100 procent. · Geprotesteerde wisselbrieven. · Ongedekte cheques. · Incassodossiers. · Rentabiliteit twee opeenvolgende jaren negatief. · Geen publicatie jaarrekening de voorbije twee jaar.

.777

POSITIEF is dat bijna 8 op de 10 startende bedrijven na 5 jaar nog geen knipperlichten zien.

1 op de 3

starters in 2016 was een eenmanszaak.

Met 89.777 waren ze: het aantal starters in België vorig jaar. Dat komt neer op een stijging met 8,73 procent tegenover 2015.

Of 7.206 starters extra. Die 89.777 is trouwens een record: nooit eerder waren er zoveel start-ups.

In 2016 hebben vorig jaar 65.843 bedrijven hun activiteiten stopgezet.

Er was met andere woorden een netto-aangroei van 23.934.

Illustratie: Reinhart Croon

65.843

JUNI 2017

netto 7

Opstart Bescherming partner Vrij beroep Eerste hulp Uitkeringen & vergoedingen Heropstart

Een goede starter struikelt niet over ĂŠĂŠn tegenslag Ondernemen is vallen en opstaan. En nog eens struikelen, en weer rechtkrabbelen. Maar hoezeer we ook kunnen leren van de geroemde mentaliteit van Silicon Valley (waar een faillissement op het palmares bijna een must have lijkt), dat is nog geen pleidooi om zo snel mogelijk tegen een blinde muur te knallen.

Tekst: Erika Racquet

E

en goede start kan wel degelijk helpen om tegenvallers op te vangen en het risico op een faillissement te verkleinen. Daarom vroegen we aan drie experts die vaak geconfronteerd worden met ondernemers die kopje onder dreigen te gaan of al failliet gingen, welke lessen zij uit al die verhalen en cijfers trekken.

8

netto JUNI 2017

© Reinhart Croon

1. Denk op voorhand goed na over uw business, en wat die zal opbrengen De basisvoorwaarde om niet failliet te gaan: rendabel zijn. Tja, daarmee is alles en niets gezegd. ‘Kies de juiste niche’, zo verwoordt Olivier Delaere het, directeur van de organisatie Dyzo, die ondernemers in moeilijkheden bijstaat. Het klinkt als een open deur, maar ‘veel zelfstandigen beginnen in een sector die al overbevist is’, merkt hij. Het ligt al niet voor de hand iets voldoende nieuws te vinden, of te beginnen in een regio waar nog geen concurrentie is. En veel starters zijn dan nog wat verblind door hun enthousiasme. ‘Toets je idee af bij een voldoende divers publiek’, zegt Delaere.

Karen Boers van Startups.be zit op dezelfde lijn: ‘Veel kandidaat-starters hebben veel tijd gestopt in het ontwikkelen van een product en het zoeken van investeerders, maar weten niet wie hun klanten zullen zijn. Laat staan wat die

willen, waarvoor ze bereid zijn te betalen, en hoeveel. Ze praten eerder met venture capitalists dan met potentiële klanten.’ Startups.be krijgt doorgaans veeleer hooggeschoolde mensen over de vloer. ‘Ook bij hen is de natuurlijke reflex te denken dat iedereen naar de wereld kijkt zoals zij. Maar vaak is een probleem dat ze denken te gaan oplossen voor veel mensen niet zo dwingend, of verwachten potentiële klanten een andere oplossing.’

‘Als de parkeerplaats naast de deur van het bedrijf voor de directeur is, is dat een veeg teken’, vindt Eric Van den Broele, onderzoeksdirecteur bij het handelsinformatiekantoor Graydon. ‘Dan vraag ik me meteen af of dit bedrijf de klant écht centraal zet. Dat is nochtans een must, en je zal er veel mentaal krediet mee kweken.’

Dus, hebt u doorgedacht over uw businessmodel? Doorstaat u hoog- én laagseizoen? Zal uw klantenbestand ruim genoeg zijn?

‘En blijf niet teren op één geniaal idee van de oprichter’, waarschuwt Van den Broele. ‘We zien de jongste jaren een tendens dat meer en meer oudere bedrijven, die al meer dan 25 jaar bestaan, toch nog failliet gaan. Typisch ligt een gebrek aan nieuw bloed en nieuwe ideeën aan de basis.’

Veel kandidaatstarters hebben veel tijd gestopt in het ontwikkelen van een product en het zoeken van investeerders, maar weten niet wie hun klanten zullen zijn. Laat staan wat die willen, waarvoor ze bereid zijn te betalen, en hoeveel.

KAREN BOERS, STARTUPS.BE

TIP! Maak dat het startkapitaal zoveel mogelijk van uzelf komt, aangevuld met geld van ‘friends & family’.

En vooral: reken zo weinig mogelijk op leningen.

JUNI 2017

netto 9

· Wie? Rik Vandersanden. · Wat? Vroeger gastronomisch restaurant De Barrier, nu brasserie The Thrill (Genk). · Wat? Voert nog rechtszaken over de budgetontsporing bij de verbouwing van De Barrier, en over de onbetaalde overname van De Barrier.

Gewezen sterrenchef Rik Vandersanden heeft littekens overgehouden aan zijn gastronomisch avontuur. ‘Wat als ik in 1990 niet zo ambitieus was geweest?

Maar ik was dolverliefd op De Barrier en ik zag kansen.’ © SISKA VANDECASTEELE

Getuigenis

‘Ik verloor niet alleen mijn ster, maar ook mijn woning’

E

‘

en woelig ventje’ was hij, dat dan maar aan het werk werd gezet met een leercontract. Intussen is hij 63, maar zijn energie is hij nog niet kwijt. ‘Mijn vrouw zal je artikel niet eens willen lezen, zij wil het er niet meer over hebben.

Maar ik zwijg het niet dood!’

Chef Rik Vandersanden zit er op het terras van zijn brasserie The Thrill ontspannen bij en neemt de tijd om zijn verhaal in detail te vertellen. Hij windt zich niet op, tikt zacht op de tafel, zonder bonken. Toch is hij strijdbaar, vastbesloten om te blijven vechten tot ‘die onrechtvaardigheden rechtgezet zijn’.

Michelinster Bij wie graag gastronomisch tafelt, doet zijn naam allicht nog een belletje rinkelen. Zeven jaar nadat hij in 1984 met zijn res-

taurant De Barrier in Houthalen was begonnen, had hij zijn Michelinster beet. Van Gault&Millau kreeg hij 17/20.

De zaken gingen goed, en het echtpaar Vandersanden greep de kans om het pand, dat ze eerst huurden, aan te kopen en erin te investeren. Er zouden onder meer een banketzaal met eigen keuken en tien hotelkamers bij komen.

De chef kookte, en gaf de volledige opvolging van de werken in handen van zijn architect. ‘Pas toen de werken ver opgeschoten waren, drong het door dat het helemaal niet in de hand was gehouden zoals afgesproken. We zaten ruim 70 procent boven budget, en van de tweede keuken was nog geen spoor. Bovendien sleepten de werken aan, wat onaangenaam werd voor de klanten en woog op mijn creativiteit.

Het resultaat was dat ik mijn ster op den duur verloor.’

Vandersanden spande een rechtszaak aan tegen de architect, ze staat voor volgend jaar 15 jaar verder - op de rol. Intussen had hij veel meer schulden dan gepland. Mee dankzij een lening van bevriende ondernemers en de hulp van familie en vrienden hield De Barrier het hoofd nipt boven water. ‘Overdag een restaurant runnen en ’s nachts wakker liggen van de zorgen en de verantwoordelijkheid voor mijn werknemers.’ In 2009 sprong de LRM (Limburgse Reconversiemaatschappij) bij met een lening, maar ze drong erop aan dat Vandersanden op zoek zou gaan naar een partnerschap.

‘Een grote speler in de sector, die al zeven locaties exploiteerde, was geïnteresseerd: na acht maanden onder-

JUNI 2017

netto 33

De Zelfstandigengids voor ondernemers en vrije beroepers.

Nu zaterdag gratis bij De Tijd.