Barnebarnet

Bomullsengelen.Bomullskvartetten.BokI. Roman2023,2024

Londonjenta.Bomullskvartetten.BokII. Roman2024,2025

SUSANNAALAKOSKIpåSamlaget

SusannaAlakoski

Bomullskvartetten.BokIII

Roman FråsvenskvedRunaKvalsund

Samlaget

Oslo2025

Originaltittel: Dotterdottern

Norskutgåve©DetNorskeSamlaget2025 www.samlaget.no

ØysteinA.Vangsnesstårforgjendiktingafråfinskpåside52.

Detersitertfrå TheCatcherintheRye.Redderenirugen (2005)avJ.D.Salinger,iomsettingvedTorleifSjøgren-ErichsenpåCappelen,påside256og284, ogfrå Tone.Etepos (1982)avSuzanneBrøgger,iomsettingvedMargaret JohansenpåCappelen,påside363.

Omslagsdesign:EgilHaraldsen&EllenLindeberg| exildesign Førtrykk:Type-itAS,Trondheim Skrift:10,7/13,6pkt.Sabon Papir:70gHolmenBookCream2.0 Trykkeri:ScandBookAB,Falun PrintedinSweden

ISBN978-82-340-1009-5

Dennebokaertryktpåmiljøvenlegpapir.

Materialetidenneutgivingaervernaetteråndsverklova.Deterderforikkje tillateåkopiere,avfotografereellerpåandremåtargiattelleroverføreheile ellerdelaravinnhaldetiutgivingautanatdeterheimlailovellerfølgerav avtalemedKopinor.

Deterforbodeåbrukeheileellerdelaravutgivingasominndataellertreningskorpusigenerativemodellarsomkanskapetekst,bilde,film,lydeller andretyparinnhaldoguttrykk,utansærskildavtalemedrettshavarane.

Brukavmaterialefråutgivingaistridmedlovelleravtalekanføretilinndraging,erstatningsansvarogstraffiformavbøterellerfengsel.

Arven.Eiblåtøyveske.Nokreeskermedlausefotografi,finske tapperheitsmedaljarogpostkortmedkattarpå.Kvaskulleho gjeremeddette?

FORHISTORIA

Hilda,GretaogHildasbarnogbarnebarner etterkomararavdengudfryktigeSorola-slekta, medrøtertilbaketil1500-talet.Hildaveks opppåeinvelhaldengardmedhusdyrhaldogjordbruk, menblirtvingatilåforlatedettryggelivetsittdåhoblir gravidmedkonfirmasjonspresten.

Hildakjemtilåmåttetenepåeinliknande,men vesentlegfattigaregardenndenhosjølvvoksopp på,Rikkola-garden.DermøterhojamaldringenHelli. SamansøkerHildaogHellitenestepåWasaBomull Manufaktur,påfolkemunnekallaBomulla,i1923.Livet blirbetre,deifåreigaløn,sitteigeromoginnimellom fripåsøndagar.HildaogHelliarbeiderpåfabrikken gjennomfirekrigar:denfinskeborgarkrigen,vinterkrigen,denandreverdskrigen,somiFinlandblirkalla framhaldskrigen,ogLapplandskrigen.HildaogHellier forskjellige.DerHildatrurpåatGudrettleier,tilgirog dømmer,såtrurHellipåfagforeininga.Atdetgjennom loverogavtaleverkermoglegåendrevilkåraforarbeidandefolk.Deitoveninnenekranglarstøtt,likevelvarer venskapenlivetut.

PåBomullamøterHildaArvo,einkjekkmontør.Paret

giftarseg,fårtobarn,GretaogJonni.Jonnifårsegjobb påBomulla,møterLilli.Deitoersværtungedådeifår einson,somblirverandeiFinlanddådeireisertilSverigeforåtenepengarpåAlgotJohanssonskonfeksjonsfabrikkiBorås.

Gretavilikkjeendeoppsommora,medjobbpå Bomulla.MeniFinlanderdetetterkrigenverkenmenn ågiftesegmed,bustaderellerframtidsutsikter.GretareiserderforetterbrorentilSverige,tilveninnaAiliiStockholm.Dåerhotjueåtteårgamalogvilutogsjåverda.

IStockholmerjazzenogrockemusikkenpåframmarsj.Sjukehusogfabrikkartilbyrarbeid.Gretafår jobbpåeitsjukehus.Holeverlivet,ogreiservidaretil London,derhofårjobbsombarnejenteieinintellektuellogsnillfamilie.Hotrefferkjærleikenisittliv,Henri, somkjemfråFinland.Paretfårtredøtrer,Kathrine,IngridogHeidi.FamilienflyttartilSverige,tilSkellefteåi Norrland,derAlgotsBoråsharfåtteinavleggariAlgots Nord.DåHenridøyrbrått,blirGretaaleinemorakkurat sommora.

Kathrinesmormor,Hilda,fårsjåsmå,enklebomullsspinneriutviklesegtilstoretekstilkonsern.Kathrines mor,Greta,fåropplevetekstilindustriensvekstperiode. Då1970-åragåroveri1980-åra,gårKathrinepågymnaset,samstundesmedattekstilindustrienerpåhell.

Kathrinevilbortfrådettrongelivetismåbyen,grupperinganeogdenråsexismensomfinstder.Hostartar påeiplanlausreisesomførerhennetilstorbyenGöteborgogsåvidareutiEuropa.Reisablireiannaoglengre ennhonokongonghaddesettføreseg.

SKELLEFTEÅ 1975–1980

SuziQogModestykastapåhåret,vrikkaframforspegelen.BeggehaddeT-skjortarullaopp.Dei sluktebildaavsegsjølve.Sjå,mineerdritsmå,sa SuzieQogstakkbrystafram.Modestysnuddesegmed ryggentilspegelen,sågpårumpasioverskuldra.SuziQ toggtyggis,bleseiboble.Hosnuddesegogså,gløttapå rumpa,hoòg.

Egskulleønskeminevarlikestoresomdine. Lettsomeinplett.

Korleisdå,lettsomeinplett?

Badedraktatilmamma.

Ok.

Saksaliggpåkjøkkenet.

Vivekaklipteutskåleneibadedrakta.Veiftameddei, simsalabim,saho,ogstappadeiinnitoppentilKathrine.Kathrinedyttadeioppmedhendene.Sågpåseg sjølvfråsida.

Menvildeiikkjesøkkesaman?

Ikkjeomvifyllerdeimedbomull. Kathrinevreisegframforspegelen.

Nei,mensjådå,seregikkjeberreutsomeiutbrettjente?

Nettopp,ogdåkanduvereutbrettogegpinup.

Meneyeliner,kandusminkesånne?

Sågdetivekerevyen,setdeg,latattauga. Vivekaopnafargepaletten.Lapåbeigeaugeskuggei søkket,champagnefargapåaugelokket.Påytterdelenav augetlahomørkebrun.Horygga,badKathrineopne auga.

Wow,noserduplayboyut.

Playboy?

Vivekalafingranebakøyra,lagatrutmunn.Duveit, Playboy,kaninøyreogrådyrauge.Supersexy.Deterdet somgjeld.Latattauga.Holaeinblyantmotvippene, teiknaeintynn,svartstrek,gjordehanbreiareytst.

Mascarafårdutapåsjølv.

Ok.

VilduhaJane-HellenPamelaellerJane-HellenJessica? Pamela.

KathrinedynkahalsenoghandleddamedJane-Hellen Pamela.

Vivekatokeinsprutmellombrystaogså. Kvadrivdumed?

MammagjerdetnårhoogChristerskalpåfesti Lövånger.Hobøygdesegnedundersenga.Drogfram einposemedblad. FibAktuellt ,saho,Christersine. Kathrinesågpåframsidene.Lesmordidetòg,spurde ho.Vivekalo,erdudum,eller,detervelingenmødrer somlesFib.

Deilasegpågolvet,ålaseginnijeansen.Snudde rumpamotspegelenigjen.Svaiaryggen.Lagatrutmunn. Beinetopp.Brystafram.Nogårvi,saVivekaogstappa einnyBuggmedpæresmakimunnen.Her,taeinduòg, sahoogbleseiboble.

DeisyklaoppSkråmträsvägen.ToksnarvegengjennomSunnanåkyrkjegard.Kathrinesettenedfarten. Varthengandeetter.Greiddeikkjelavereålesenamna pågravsteinane.PolitikonstabelDanBergström1904–1934.KjøpmannArvidAndersson1888–1944.Ho haddevoresåuførebuddpåkorleisdetvillekjennast. Haddetruddatdetvillekjennastbranårsteinentil farenomsiderkompåplass.Kviforhaddehotrudd det.Ingentingvarbralenger.Kunneikkjeblidet.Kom aldritilåblidet.EkspeditriseMariaKarlsson1925–1975.GrunnleggarA.E.Kjellin1918–1973.Menkom, då,ropteViveka.Korleishaddehokunnaveresånaiv. Morahaddeplantaeinullsyrinpågrava.Denskullevisst kunneleveevigogfanstbådeiFinlandogSverige.Så haddedeidrattheimogsnakkaomsistebursdagentil farenogetefinskepirogar.BorgarmeisterCarlÖqvist 1862–1922haddedenhøgastesteinenpåheilekyrkjegarden.Deimedvanlegenamnogyrkehaddesmåog låge.Egkjem,ropteKathrineogsetteoppfarten,tok henneatt.

Gateneifinkvartalethaddetrenamn.Ford-bilanestod parkerteutanforhusa.Haganehaddefontener.Eitthus haddetilogmedfonteneinnepåkjøkkenet.Sjå,saKathrineogpeiktemoteinmursteinsvilla,deiharjuksepeis istova!DeisnirklasegframtilGranstigen2.Kathrine vartståandeframfordobbelgarasjen.

Sjå,hanerstørreennheileTV-stovavår. Størreennvårogså,ogviburjoogsåieinvilla.

LindaBurmanopna.KathrineogVivekastudertedet langeskjørtet.Påfuglmønster.Utringa,matchandegrøn topp.Vildehaeiomvising,kanskje,saLindaBurman påvaksenspråkoggjekkførstinn.Husetluktanyegolv

ogvegger.Iandreetasjevardeteitstorttakvindaugeog skråvegger.Iførsteetasjeeitsupermoderne,brunoransje kjøkken.Kathrineletaugavandrefråoppvaskmaskina tiliskremmaskina,tildetmatchandebrunekjøleskåpet somstodvedsidaaveinlikbrunfrysar.Marmorerte benkeplater.Grønekeramikklysestakarmedblomstermansjettar.Kaffitraktarognokosomkunnevereein eggekokar.Ietasjenmedkjøkkenetvardetogsåeistove. LindaBurmansloutdetlange,lysehåretogflettadetpå nytt.Kathrinehaddealdrisettnokonflettesåfintutan åsjåsegispegelen.Herregud,kvitplasttapetogeinkvit skinnsofa.Kvitogbrunbokhyllemedfotografiavblautkakebrurepar.Eitavsoverommavarblått.Medeistor, kvitvassengmidtpågolvet.Vattertsengeteppeogvattertegardiner.Eitannaromvargrønt,eittredjegult.Kva fargevilleduvaltpåtapetet,kviskraKathrinetilViveka. Sexyraud,trureg.Eghaddevaltrosa,kviskraKathrine tilbake.

Husethaddetrebad.Eitikvaretasje.Vegg-til-veggteppeiheilehuset.Vaskerommetlågikjellaren.Detstod oskebegerlittrundtomkring.Festenerisalongennede. Salongen?Kathrinesågsegom.Salong,kvavarsalong fornoko?

Everandever,foreverandeveryou’llbemyspring Myrainbow’sendandthesongIsing

Grøntgolvteppe,grønsofagruppe.Openpeis.Brunetrevegger.Skogstapetpåveggenlengstinne.Kathrinesklei pådetsistetrappetrinnetogramlainnpådansegolvet. Faen.Badedraktskålenevartskeive.

Kvaerdetdeispeler,kviskraKathrinemensViveka

droghenneopp.Dethøyrestutsommajoneseller noko…Detkjennestsomomviharhamnapåeinminivaksenfest…Alleharselskapskjolar…Ogsjå,gutane harvaksenskjorter.Skalviikkjeberredra?

Viblir,kanskjedetskjernoko,svarteVivekaoggløtta bortpåeinavkvitskjortene.

Everandever,foreverandevermydestiny

Willfollowyoueternally

Skalvidanse?

Hæ,nei.

DåkvitskjortatokhandatilKathrine,droghohenne automatisktilseg.SuziQogModestyheldtikkjehender. Dålakvitskjortaarmenomlivetpåhenne,droghenne tilseg.

Takemefarbeyondimagination

You’remydreamcometrue,myconsolation

Kvitskjortabygdefestdansamedeinslagsmjukemarsjsteg.Venstrefotfram,høgrefotfram.Kathrineprøvde sågodthokunne.Bøygdelettiknea,slikhohadde lærtidanseundervisningaigymmen.Nasenstreifaborti kvitskjorta,somluktavaskemiddelogherreparfyme. Venstrefoteitkortstegskråttframovertilsida,høgre fotinntilvenstre.Kathrineprøvde,menkneastangainn ikvarandre,ogdåkvitskjortaplutselegstyrtehennetil høgreistadenfortilvenstre,kjendehotærnehansunder sineeigne.Såstoggahanmidtisteget,samlaliksom samanbådesegsjølvoghenne,ogveggeneogforeverog-ever-songen.Kathrinespentelåra,kjendekroppane

ogkneakomemeirogmeiriutakt.Ådansemedkvitskjortavarsomåstampeiblautsnøeniklissvåtestrømpebukserogaldrinåheim.

KathrineprøvdeåfåkontaktmedViveka,menho stodogklemdepåeiblondkvitskjorte.RettførKathrineskvitskjortesvingadeirundt,rakkhoåsjåatViveka ogdenblondeskulletilåkyssekvarandre.Hjartet hoppaovereitslag.Haddeikkjedenblondetilogmed handalittinnanforgenserentilViveka?Beinadansaraskareograskare.Kneakollidertemeirogmeir.

Viveka,vidrar.

Viblir.

Sykkelenvarpunktert.Furutrea,bjørkeneogKathrineskuttasegisommarregnet.Kathrinehutra.Skulle hobli,skullehogåheim.Hogjekk.Snarvegenoverkyrkjegarden.GardeigarErikAsplund1887–1967.GunnarÅströmsfamiliegrav.VårhøgtelskaMajToresson1890–1972.Dagarhaddegått,timar.Visseminutt haddekjenstuendelege.Åtenketilbakegjordeberrefor vondt.Livetslikdetvarno,verkanormaltsettutanfrå, menpåinnsidavardeteitstorthòl.Mestsaknahokvardagstinga.Morgonklemmen.Åsniksovnepåarmen.Få lovtilåetegodterisjølvomhoeigentlegikkjeskulle. Pappakledasomstøttmanglaiskitentøyet.Luktaav arbeidskleda.Sjåhanvaskedeisureføteneivaskefatet. HostoggavedfabrikkeigarHugoSundman1860–1950. Hokunnegjortkvasomhelstforberreeingongtilå fåhøyrefarennynneTomtomtomtomtomtommens hanskreltegulrøterpåkjøkkenetogtruddeatingen høyrdehan.

IKanalgatanfóreinraud,langogbuttbilmedkvitt takforbihenne.Hankøyrderundtvedbusstorget,kom

tilbake.Nestegonghanfórforbi,sakkahanfarten.

Kathrinetryktehendenenedilomma,festablikketpå skoasine.Rånarar,hohøyrdestemmatilfarsin,dei ersikkertgreie,menhugsatsånnejyplingarikkjeer nokofordeg.Hansomsatvedsidaavsjåføren,sveiva nedruta.

Våtpåføtene?

Duharkanskjeikkjelagtmerketilatdetregnar.

Vilduhaskyss?

Nei.

Dufrys.

Detgårfint.

Hoppinn,vikøyrerdegheim.

Regnetrannfråhåret,draupnedpåkinnet,draup nedpågenseren.Vasspyttar.Småbekkerlangsfortauskanten.Lynaflagrarundttorevêrskyeneidetfjerne.Ho sågsegsjølvhoppeinn.Såghaneinelynrasktlåsedøra. Sågbilenkøyreavgardetileinfalleferdiglåve.Hender sleptehenneinn.Hosparkamedbeina.Detluktakupiss. Deipressahennemotdetrotnegolvet.Henderdrog avhennebuksene.Reivavhennegenseren.Sleppmeg, skreikho,slepp.Hendeneteipamunnenmedgaffateip.

Motvindentoktak.Lynabuldra.Hjartethamramot ribbeina.Egveitkvadumeiner,pappa,såunnskyld. MenhaddeegspurtliksompappaentilViveka,haddehan berresagtatdessejyplinganesikkertvarheiltvanlege fyrar.Hohoppainnibaksetetsamstundessomeitkvitt lynspreidderotnettverketsittutoverhimmelkvelvingen.

Granstigen,derhonettopphaddevore,lågikkjelangt fråFalkträsket.OgFalkträsketlågikkjelangtfråFalkberget.Detkjendestmerkelegathohaddedansaiein salongsånærderfarenhaddedøydd.Fordidethadde

voreeinsåmerkelegdag,ogeinsåmerkelegsørgeleg kveld,bestemteKathrinesegforåbegynneåskrivedagbok.Holeitaikommodeskuffen.Fanndensvartraude blomsterbokasomVasa-mormorahaddesendthennetil trettenårsdagen.Someigentlegvareiminnebok,men somnofekkblieinotatbok.PåførstesidehaddemormorklistrainneitteiknakartoverFinland.Reinsdyr ognisseinord.EinflugefiskarvedKuusamo.Einstor elgvedKajaani.TømmerfløytingvedLapua.Badstove iJyväskylä.Hofestablikketpåbildetavborgaved Savonlinna.Derfarenvarfødd.Fekkhennetilåtenke pådeigongenehanbrukteåsetteframeskamedfotografipåbordetogdeisnakkaombarndommenhans.At hanvartføddieitkaldtromberrenokreårførdenfinskevinterkrigenogsameårsomElvisPresley.Hotenkte påfarfaren,somhoaldrihaddetreft,mensomhovisste haddedøyddpåhavetmellomHelsinkiogRostock. Kathrinebladdeom.

Egønskerdegalllykke

Skosomikkjeviltrykke

Dinven

SusanneForslund

Giftdegaldri,erdetegspår

Mannendufår,ereinsomklår

Dinven

PiaBurmark

Kathrinebladdeframtildeitommesideneettermidten. Hjernenklistraogkleimaseg.Korleisbegynne.Absolutt ikkjevedåskrivekjæredagbok.Dåvarhonøyddtil

åskrivekvardagognøyddtilåskrivepent.OgHeidi ogIngridkomsikkerttilåprøveålese.Ogfy,tenkom mamma.Kanskjehoburdebrukeeithemmelegspråk. Foreinskullejoskrivedeiinstetankanesineomein skreivdagbok.Kveneinvarforelskai.Kveneinhata. Kveneinvarmisunnelegpå.Sånneting.Menkvaskulle einskriveomeinaldrieigentleghaddevoreforelska.Til nohaddehoberrekyssaMickJaggerpåskulefesteni sjuande,oghohaddevelikkjevoreforelskaihan,for kroppenhaddeverkenkjenstsomblautsnøellersombly nårhosåghanpåskulenetterpå,ingeneldgaffelihjartet.Hoelskahellerikkjeåhatenokonavgutanepåden måtensomdetverkasomdeiandrejentenegjorde,og fordihoiløynd,ogpåmerkelegvis,oftesågopptilfolk hovarmisunnelegpå,kunnehoikkjeskriveomdetheller.Nåja,detfekkblisomdetvart.Hoskulleiallefall begynneåskrivedennesommarferien.

Notat 17.juli1976

Varpåfest.Fekkskyssavnokrerånararieinstor raudogkvitbil.Deikøyrdemegheim.Merkeleg nokskjeddedetikkjenokomerkeleg.

Kathrinesågpåteksten.Altsomhjernenhaddetenkt. Altkroppenhaddekjent.Korleiskunnedetblisåsabla fåbokstavar.Dettora,lahotilsådetskulleblifleire.Så sløkteholyset.Mammasnorkagjennomveggen.Tusen bildesnurra.Villafontenene.Gravsteinane.Vassenga. Gildestova.Hoskruddepålysetatt.Korleiserdetein fortelomting?Hoprøvdepånytt.

ViburiSverige,menkjemfråFinland.Finlander eitskitland.Mormikjemmedfinskeskitordtak.Ho kallarkaninarogkattarforkvinnefeller,menlikevelharhokjøptsegeinundulat.Hoseierdeterdet einastehusdyreteinkanha,iogmedathansteller segsjølv.HeidiogIngridhardøypthantilGullfjon.Egsynestundulatarerlikeunødvendigesom kattarogkaninar,ogatGullfjonereitdustenamn. Godnatt.

PS:Vivekavartigjenpåfesten. Eg=aldrimeirvillafest.

Morasatsomvanlegheiltoppslukt.Medkaffikoppenieinehanda,avisaoppslått.Ved sidaavlågeinstabelbøkerogeinhaugmed oppskriftsutklipp. Gulag-arkipelet, Mennkanikkevoldtas,PenttiSaarikoski.Harduhøyrt,saho,Gullfjontrur hoereinsporv.Iallfallkvitrarhomedsporvaneistorfurua.DåKathrineskifta,ropteho,korskaldu,utanå løfteblikketfråavisa.

EgogVivekaskaltrenelangkøyring.

Egtruddeduhaddesluttapåorienteringa. Jo,menvitrenarlikevel.

Ok,tameddegnøkkel.EgdrarpåIKEAmedHeidi ogIngrid.

Kathrinestoggaidøropninga. Forresten,mamma,harduskrivedagboknokon gong?

Nja,egharvelkanskjeikkjeopplevdnokosomvar spesieltnok…

DuharjobuddiLondon…

Deterjohundreårsidan.

Duharjoframleiskåpa…

Detskalvisstregne,høyrdeeg.

Duharparfymenogså…

Korskalde. Vitberget.

Vivekajoggapåplassen.Holentesykkelenmotfurua, låste.Knytteskoa,slengderyggsekkenpåryggen. Korvartduav?

Æh,dudreivjoogklinte.

Dukunnehaventa.

Æh,villafest.

Hantokheiltavetterkvart.

Ok.

Einfyr,sørpedritings,ramlabakoverogrettover spritbordet.

Ok.

Såvartdetbråk.

Ok.

LindaBurmanringdepolitiet.

Ok.

Såkomforeldraheim.

Ok. Vivartkastaut.

Ok.

Sykkelendinstodatt,korleiskomdudegheim? Egfekkskyss.

Vivekastogga.

Dufekkskyss?

Ja,medeinraudogkvitrånebil.

Dusatpåieinrånebil?

Ja. Kvaskjedde. Ingenting.

Ikkjenoko.

Nei,deikøyrdemegheim.

Derserdu,rånararerheiltnormalegutar.

Knudreteterreng.Himmelenspyttautsmåskurer.Sola kikkaframatt.Såkomdeteinyskur.Beinakjendest tunge,menKathrinedroglikevelfråioppoverbakken. NautatVivekahangetter.Hoventa,klapsaVivekapå rumpa,toknokreraskespurtar.Komigjen!

Køyreintervall?

Jepp.

Kathrineskjønteikkjekorleisdetfunka,mendetkjendestsomdetåspringeintervallgjordeathofekkkontaktmedfarenihimmelen.Detvarsomomhosprang påjordberget.Hanpåskyberget.Pappa.Pappa.Wawa. Alltidordetpappasomsprattimellomtinninganeievig æve.Ogalltidordetwawa.Deteinasteordetsomkunne overdøyvefarenogannahoikkjevilletenkepå.Som hohaddearvaavmora.Akkuratslikhohaddearvaå vereflinktilåsyihandverkstimane,sjølvomhoikkje eigentlegville.Hohaddetildømessyddeinperfektkjole ogeinperfekttunikaogfåtttoppkarakter.Oghokunne ogsåramseoppmassefaktaomFinlandsjølvomho ikkjebryddesegeitkvekkomdetu-landetiaust.Det somfunkabestmotfæltankane,varframleisåspringe langtoglenge.Dåkokteliksomvarmenikroppenbort altsomvarvanskeleg.Dødenforsvann.Raretankarog trøyttleikforsvann.Wawaforsvann,ogFinlanddreivav gardesomeingummibåtpåhavet.Tilogmedtidafordampa,oghokunneleveiframtidaogverekorsom helstogkvensomhelst.Hovillebort,hoskullebort.

MenkorleisskullehokunneforlateSkellefteåutanat detkjendestsomomhoogsåforletfaren.Pappa,din idiot,duanarikkjekorvanskelegaltvartdåduforsvann.

Førsteintervallvarfordårleg,hopressapå.Spentefrå motrøterogstein.Komførstgongenetter,ogdenetter der.Vivekapesa,ikkjesåfort,badho.Regnskurasom sirkulerteoverdei,slepptesegned,skautkulerogpiler. Deisøktelyunderfuruene.Vivekabøygdesegframover, støttasegpåknea,heivetterpusten.Kathrinesa,vibegynnerigjennårdetsluttar.

Egorkarikkje. Komigjen!

EtterdusjenfannKathrineframnotatboka.Lasegpå senga.Settepennenmotpapiret.Mennei,detkomingen bokstavarnoheller.Hosettepennenmottennene,beit over.Hoslohanlettmotleppa.Slohanmotsengegavlen.Prøvdepånytt.

Kjære…notatbok. Vivekaogegsprangintervall. 60sekløping/30sekkvile

Regnetaukapå.Hoslosamanboka.Opnahenne. Reivutsida.LasegpåsengamedAnetteÅmansgamle Starlet.BladdeframogskummasintgjennomPernillas dagbok.

Gjekkforbirøykehjørnetigjenidag.Derstodhan! Mats!Egvillestoppe,mentordeikkje.Istaden slepteegbeinaettermeg.Matssågpåmeg.

ErdusamanmedPeterBerg,spurdehan. Nei,deteregikkje.Kvenerdetsomharsagtdet? Peterantydanokoidenretninga,saMats.Men egtruddeikkjeheiltpådet.Dupassarikkjesaman medeinsnillmammagut.

Noskjønteho.Homåttefinnepåtingforåhanokoå skriveom.Hobladdesegrasktframtilhoroskopet.

Detsomnettoppverkastortogvanskeleg,vilforsvinnesomdoggforsola.Midtivekafårduein spennandeførespurnaddumåtastillingtil.Takkja tileininvitasjon.Lykketal:9.

Kathrinesnuddehovudetmotveggen.Lykketal9.Faren døyddedenniandejuni.Denniandevareitulykkestal. Ognohaddehanvoredødiovereitår.Hoslohanda iveggen.Kviforkvifor.Tenkomhanikkje.Hofekk snørrimunnen.Hotenktepåathoikkjegreiddeåla vereåfresenårmorastilteeitheiltvanleg,sniltspørsmål.Detkjendestsomholevde,menathosamtidig,på eitellerannamerkelegvis,vardød.Athovarnær,men likevelalltidberreinærleiken.Hovarung,menkjende seglikevelgamal.Hotenktepåathomisunntefuruene, somstoddertausenåreittrevedsidaavdeivarthogd ned.Holukkaaugaogletsomeitaugeblikk.Såghan strekkeuthalsenogbarberesegframforspegelen.Såg hanskjereseg,bløyteeinbittoalettpapirogtrykkehan motsåret.Hokjendeluktaavetterbarberingsvatnet.Såg hanknyteslipsetstygttregongerførhangjekktilfagforeiningsfesten.Inesteaugeblikkhataho.JævlaHeidi, ogjævlaIngrid.Deisaingenting.Morasahelleraldri

noko.Tenktedeipåhanidetheiletatt.Isåfallkunne einikkjemerkedet.Ogdetvaringenpåskulensom snakkaomdetheller.Korleiskunnealthaldeframsom omingentinghaddeskjedd,sjølvomaltvarøydelagt? Bank,bank.Foteniveggen.Igjenskullenattablitortur. Hokastasegtilbakepåryggen.Beitnegler,droglausein bitfrånaglebandet,spytta.Kunneeinikkjeberreskrive deteinfølte?

Notat.

Dødenereisakssombevegersegattogframi hjernen.

Egertreetikompostkverna.

AinoLohelaogmammapimpakaffipåkjøkkenet.AinoLohelafråfatet,mammafråkoppen. Kathrineslentrainn.Godmorgon,sjusovar,sa mora.Hyväähuomenta,saAinaLohelamedrøykestemmasi.Kathrineorkaikkjesjåpådei,settepakken medcornflakesimellom.Dåmoraheltefråtermosen, rørtedentjukkeskuggenhennarsegovergolvet.Handa tilAinoLohelaveiftamotkjøkkenventilendåhosette sigarettentilmunnen.Kathrinefannframkakaoen. Heltemjølkikasserollen.RøykenlasegrundtskuggehovudettilAinoLohela,vovsakteeilillarøyklue.Vindaugetstodpågløtt.Vindensleppteutrøyken.Hosmurde brødskivene.Høvlaost.Skaragurk.Ånei,morahadde tattpåseggrønaugeskugge.Tenkomhovartdeppa igjen.Slikhohaddevoreettergravferda.Somvanleg snakkaAinoLohelaomAlgots,KissingerogIdiAmin. Wawa.HosnakkaomSverigesførsteikkje-sosialdemokratiskeregjeringsidan1936.Wawa.Hosnakkaom fabrikkenutanforMilanosomhaddeslepptutgiftgass, svulstar,ogomatgravidefekktilbodomåtaabort,at folkvartoppmodatilåavståfrååfåbarn.Kathrine tryktevispenibotnenpåkakaokasserollen.Oghan,den

nyeindustriministeren,NilsG.Åsling.Kathrinebeitseg merkeiordaindustrikriseogÅslingdoktrinenogglodde surtpågolvskuggane.Egetpårommet,sahoogtokein appelsinfråfruktskåla.

RekneskapenpåAlgots,fortsetteAinoLohela,dobbeltbokføringavarlikeomfattandesomstoffmengdapå lageret.Mammasinskuggelaeitbeinoverdetandreog sahm,jo,ja,hmogmm,sant,sant.Dåskuggenvarferdigmedhm-inga,servertehaneitfinskvisdomsord.Og detersomeinseier,denhønasomsitnærmasthanen,er alltiddenfeitaste,ogtakkogprisforhundensomaldri sjekkariskattelikningaforåfinneutkvendetlønerseg ålogremedhalenfor.

Kakaoenkokteover.Målaomnenbrun.Kathrine kastasegoverkoppetvoga.Denvarmesjokoladenrann nedpågolvetdåhopressatvogamotsølet.Au,fingeren kombortiplata.

Tekoindustrienvarpåvegmotstupet,gestikulerte Aino-Lohela-skuggen,ogstatenstekoutgreiingvardømd tilåmislykkast.Wawa.Kunneikkjetekoberreslutte.Og dettemedatsjølvastetekstilhanenGöteJohanssonno varblittregionssjefpåPortugal-fabrikken,varvisstheilt fiasko.KvahaddehantenktdåhantilsetteBorås-nazistenAlbertSontagsnazistkoneMarianasomarbeidsleiar utanprotest.Kathrineskrelteferdigappelsinen,trykte skaletnedisøpla.Hohelteoppkakaoen,labrødskivene ogappelsinenpåtallerkenen.Pressaaltsamanmedcornflakes-skålapåbrettet.Skugganeheldtframmedågestikulere.IPortugalhaddedeiminsantenstreika.IPortugal haddedeiminsantenfåttbetrearbeidsforhold.Ogfru Sontaghaddeblittsagdopp.MenkvagjordedeiiSkellefteå,kva?

Kathrinesågdetiaugekroken.Mammaskuggenvar lei.Hanhaddesluttamedrørslene.Såguttilådrøyme omHawaii.Ja,jo,oghm,saskuggen,sant,sant,men detseieregdeg,hangrætaldrigull,hansomaldrigull hareigd.

Nårmammaskuggenstirautpågreinenetildenstore furuaslikhangjordeno,knyttedetsegimagenpå Kathrine.Hovartmintpåatmoraikkjehaddetatteit einastebildeavhenne,HeidiellerIngridetteratfaren døydde.Detvarsomomingenifamilienvilleattida etterFalkträsketskulleeksistere.Deneinastegongen morasåguttilåhadetikkjebra,mennestenbra,varnår hostrikka,heklaellerlas.Ellerhøyrdepåjazzpåkassett.Menlykkeleg,nei,hohaddeikkjevorelykkelegeit sekund.Detvarsomomtidahaddefåttsitteigestemplingsur.Deistemplasegalleinnisorgaogutigjenpå sineigenmåte,ogutanåsnakkemedkvarandre.Sorga haddeblitteinprivatkvardagssysselsomvekslamellom stillegråtisengaoglattersomfekkmagentilågåut avledd,avnokosomikkjeeingongvarmorosamt,ogå stiremedtomtblikkpåvaskemaskinasomsentrifugerte sengekledeelleråkjennelengtenetteråforsvinnesom solaisolnedgangenforågjenoppståeinannandagiein annanhorisont.Detvarogsåsomomeindelavmora oftelengtatilbaketilPicadillyCircusogtidaførfaren. StøttomtaltehoåraiLondonsomdeibeste.

Detvarderegvartfødd.

Deteringensomsnakkarombøkeridennebyen. Ingensomhøyrerpåjazz.

Kathrinesettebrettetmedbrødskivenepåkommoden. Fekkaugepåfotografiet.Passbildetsomhohaddehatt ilommeboka,mensomnovarfestairammapåfamiliebildetfråCentrumskonditoriet.Centrumskonditoriet, somtilliksmedfarenikkjelengereksisterte.Deihadde eteleverposteibrødskiverogdrukkePommac.Nei,forbaudhohjernensin,ikkjetenkpåfaren.Ikkjeno.Faren varborte.Uansettkvaslagsfinetingfolksaomdøden, såvareindødpersondødogborte,gjentokhjernenfor tusendegong.

Hobalansertebrettetborttilsenga.FiskaframAnette Åmans Starlet frågolvet.

Slankekost

Kanskjedukjemheimfråskulenogerihelsvolten. Mendusynestduerfortjukk…Dåkandulikevelunnedegeitmellommåltid.Eitnæringsrikt,vitaminrikt,menlikevelkalorifattigmellommåltid.

Taeiskiverugbrødogsmørmargarinpå,gjerne lettmargarin.Såleverpostei.Helloppeitstortglas lettmjølk.Taeintomatellereinagurkbittil.Eiskive eralltidbetreennkakerogbakst!

PS:Ikkjefallforfreistingatilåtaeiskivetil!

28.oktober1976

Kjæremamma

Takkforbrevet.Såbraatduliktekjolen.Tenkatdu harfyltsyttiår!Haustenerkomenhitogså.Rognaer staselegraudmedsineuhorvelegmangebær.Egblir gladforåhøyreatduogHelliharvoreiJutbacka. Deterdykkvelunnt.Sjølvharegbegyntpåarbeidatt ettersistesjukemelding.MangetrurnokatsjukemeldinganeerpågrunnavHenrisdød,mendethandlar nokmestomategersåplagamedryggen.Tempoeter høgt,kanskjehaddedetvorebetreomvihaddepremielønhellerennblandaakkord,sliksomiFinland. Slikdeterno,erdetikkjemoglegåpåverkelønadet minste,verkenoppellerned.Deterhellerikkjemogleg åfinnero.Elleserdetmykjesnakkomtekokrisa.No rasarjotilogmedaksjeeigaranesamanmedfagforeininga.Detverkarsomalleønskeråbyteutleiinga,og faktiskskullejovisyerskenekunnedrifteverksemda velsåbrasomnokonandre.

KvaellessnakkarviomheriSverige?Aviseneflyt sjølvsagtframleisovermedbildefråkongebryllaupet. Bryllaupsgåverog«reisaoverallereiser»tilHawaii. FolkleravatkongengjordesiEriksgateiVästerbotten såsnartetterbryllaupet.Gutenharknaptfylttretti, kvaveitveleinsåungkongeomnakkevondt.

MenlikemykjeblirdetnokskriveogsnakkaombordellmammaaDorisHopp.Deiyngsteprostituerteskal havoresåungesompåKathrinesalder!Grufullt.

TakkogsåforHellisinnleggomjentenepåfabrikken iNärpes.Hoerskarp,somvanleg,kanbådesjåbakoverogspåomframtida.Detteatdeiavlyttartelefonsamtalanetilfagrørslaogopnarbrev,dettruregikkje deigjerheriSverige.

Sommarengjekkfort.Algotsbaudsomalltidpå midtsommarlunsj.Vifekkmangesolfyltedagarved Boviksbadet.Elleserdetbramedmegogjentene.Dei spelar«DancingQueen»dagognattogdansarframforspegelen.IkkjeKathrine,då,hoharsomvanleg andretingføre,sliktenåringaroftehar.

HåperdesnartfårtilbakebjørkeneiKyrkoesplanaden,ogatdekjemdykkavgardemedBotniaExpress tilSundsvall–omdelever,somduogHellialltidseier såmuntertfortida.

HelssåmykjetilHelli!

Greta

Kathrinedrogpåsegtreningskleda,dengrøne lua.Knytteskoaogsettepåseghovudlykta. Morasatogheklaiarmstolenmedblåttog grøntgarn.Varsikkertiferdmedålageendåeitpar styggeraggsokkar.

Korskaldu?

Trebruer.

Determørktute.

Egserdet.

Kathrinesmelteattdøra.Jogganedtilelva.Grusenknasaundersolane.Deiglisnebjørkegreineneheldt krampaktigfastpådeisisteguleblada.Skottamisunnelegbortpådenraudeeldenirogna.Horullapåskuldrene.PasserteViktoriabrua,Parkbrua.Berresilhuetten varsynlegavbåthusetpåandresida.Gatelysaisentrum lyste.SvanedammanevedNordanåluktahaust.Sølvpilaneogpoplanevarennogrøne.DåhopassertekyrkjegardenvedLandskyrkan,komhotilåtenkepåfarenog Alhemskyrkjegard.Hosetteoppfarten.Toktilvenstre motLejonströmsbrua,lamerketilvegentilSunnanåved brufundamentet.Lurtepåkvavegfarenhaddetattden

dagen.HaddehankryssaSunnanåkyrkjegard?Hadde hantenktpåmora,påhenne.Haddehantenktpådei alleettertur.Eitjernspydhogdetilimagen.Tenkomhan haddenynnaogvoreglad.

Vivekasluekomjoggandefråmotsettkantnedeved båtane.Dåluakomnærmare,ropteho:Hallo,hei! Luenejoggapåplassen.PuppanetilVivekagyngaunder jakka.Kathrinestiramisunneleg.Vardetgøypålaurdag,spurdeKathrine.

Kviforkomduikkje?

Fekkhovudpine.

Ok,hanerEFS-ar,mendeterikkjesomdutrur. Egblirmednestegong.

Vigrilla.

Ok.

Viskalgrilleigjenpåsøndag.

Ok…

Duanarikkje,Petererfantastisk.

Ok…

Egharforrestenfåttdetno. Kvahardufått?

Mensen.

Ånei.Susannehaddehattsinsidansjette.Anetteog Piafekksinisommar.OgnohaddeVivekaogsåfått. Sjølvhaddehoverkenpupparellermensen.Ijanuarfylte hofjorten.Omikkjemensenhaddekomeførdet,kva skullehogjeredå?Lovatdukjem,saVivekaogjogga vidaremedeihaldningsomhaddehonettoppblittkåra tildronningpåBarnasdag.

Petererfantastisk…Denevangeliskefosterlandsstiftelsen.Korkeisameverkaikkjedei.Deisågkristneut. LasBibelenogklinteomtrentikkjeførdeigiftaseg.Og

nokomVivekagaranterttilåhengemedKei-Peterkvar einastedag,ogtenkomhotilogmed gjordedet medein EFS-ar.

HosvingaavvedViktoriabrua.Detsistestykketjogga farenmedhenne.Pappa,pappa.Dethaddevoreså mykjebetreomduhaddesprungedegihelpåBoston Marathonennatduforsvannslikdugjorde.Anardu korkeisammammaharblitt.Heileleilegheitaersnart fullavstrikkemagasin,handarbeidsbladogaltsomhar medsyingogsåntågjere.Hohartilogmedkjøpteilupe medlysogbegyntåbrodereeitveggteppeomslektaog Finland.Hoseierategskalfådetnåreggiftarmeg.Og veitdu,pappa,hoeriferdmedåblitjukk.AltsåTJUKK. Likevelsamlarhopåslankeoppskrifterogetbrødskivermidtpånatta.Såslankarhosegogslankarseg,no sistvardetmedtyggedietten.Hosamlarpåklesmønsterogså.Ogveitdukva,viharsnarthundreutgåverav SvenskDamtidningheime.Mammaharfåttdeiavmora tilAnetteÅman,somhardillapåkongenogdronninga. Mammaerikkjeinteressert,seierho,menholeslikevel. HopåståratalleiFinlandeigentlegermisunnelegepå detsvenskekongehuset.

Egrakkåbliuroleg,samoradåKathrinekominni gangen.Versnillogbørstavdeggrusenutanfor.

Sluttåmase.

Egmasarikkje.

Jo,detgjerdu.

Ogdueralltidengelensomgårgjennomrommet.

Egskaldusje,LAMEGVEREIFRED.

KathrineslooppiAnetteÅmans Starlet,Popografen. RyktaomatEltonJohnskulleflyttetilstatane,var

falske.Klubbenfordeigalneharfåtttilvekst,Sparks. DavidEssexvaraudmjukoverat«GonnaMakeYou aStar»haddelegesålengepåtopplistene.Nei,ho greiddeikkjeåkonsentrereseg.Bank.Knyttneveniveggen.Hoopnanotatboka.Beitipennen.Veiftamedhan. Tromma. Notat. Sogaomsorgasusariskogen. Kviskraromvillfarenkvile. KviforskalVivekatilPeterile.