Τεύχος 354 by Diavazo.gr

Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

Ν ΕΑ Β ΙΒ Λ ΙΑ 1995 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΝΕΑ Β ΙΒ Λ ΙΑ 1995 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ 1995 ΠΟΙΗΣΗ

______ I

ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ 1995 ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ

Ν ΕΑ Β ΙΒ Λ ΙΑ 1995 ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ 1995 ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ 1995 ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΟΥΚΙΟ ΜΙΣΙΜΑ

ΝΕΑ Β ΙΒ Λ ΙΑ 1995 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ

: ΒΙΒΛΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

ϋ_ϊ

Εκδόσεις Καςτανιωτη 11= Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα = 1

Μαριν οϊ Π ρ

ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ 1995 ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

ANAMNFΙΣΕΙΣ (18674!957) Σελίδες άπό τι)ν ΐπττορία rffi νϊώτφης στήν Έ λϊ ΕΚΔΟΧΕΙϊ ΚΑϋΤΑΝΙΟΤΗ

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ

ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ 1995 ΣΚΕΨΗ, ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ

1995 ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 1995 ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΓΚΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Μήδεια................................................................................. 1500 ΑΕΙΛΙΝΟΣ ΑΗΜΗΤΡΗΣ Στη γη του έρωτα (Μυθιστόρημα)....................................2000 ΕΞΑΡΧΟΠΟΥΛΟΥ ΛΙΛΥ Σοφίας το ανάγνωσμα (Μυθιστόρημα).............%..............2500 ΚΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ Και ξαφνικά χιόνισε χρόνια (Μυθιστόρημα).................. 3000 ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Φαλαμπέλα (Αφήγημα)........................................................1500 ΚΑΡΥΣΤΙΑΝΗ ΙΩΑΝΝΑ Η κυρία Κατάκη (Διηγήματα)............................................2000 ΜΑΤΖΟΥΡΑΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Ανάμεσα σε δυο κόσμους. Συγγραφείς στη Γερμανία με ελληνικό διαβατήριο (Ανθολογία) ............................... 2500 ΜΠΡΟΥΝΤΖΑΚΗΣ ΞΕΝΟΦΩΝ Γυναικωνίτης (Μυθιστόρημα) ...........................................2000 ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΜΑΓΔΑ Ο ασημένιος καθρέφτης (Αφήγημα) ..................................2000 ΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΑΗΜΗΤΡΗΣ Πέμπτη εποχή (Μυθιστόρημα)...........................................3000 ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΣ ΑΗΜΗΤΡΗΣ Χωρικά ύδατα (Μυθιστόρημα)..........................................4000 ΧΡΗΣΤΙΑΗΣ ΛΕΝΟΣ Β ογογ0 (Μυθιστόρημα)....................................................... 3000

ΒΑΡΑΛΗΣ ΝΙΚΟΣ Τρις επί τύμβου.................................................................... 1000 ΒΡΕΤΤΟΣ ΣΠΥΡΟΣ Τ ραγω δία.............................................................................. 1000 ΚΑΚΟΥΛΙΑΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Ο γυρισμός.............................................................................. 200 ΚΕΡΑΣ ΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ηχείο α νάσας........................................................................ 1000 ΜΑΡΚΙΔΗΣ ΜΑΡΙΟΣ Ποιήματα με ημερομηνία λήξεω ς...................................... 1500 Ι1ΑΙΙΑΔΑΚΗ ΑΘΗΝΑ Γη και πά λι.............................................................................1500 Η άγρυπνη των ουρανών.................................................... 1500 ΡΟΥΣΣΟΣ ΤΑΣΟΣ Το πλοίο-φάντασμα............................................................. 1500 ΣΚΛΗΒΑΝΙΩΤΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Μια φέτα φεγγά ρ ι...............................................................1000 ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΑΛΕΞΗΣ Απλή μέθοδος των τριώ ν.................................... ............... 1000 ΤΖΑΝΕΤΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ονείρου ερως............„............................................. . .......... 1UUU ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Το ν.ΊΠΤΗΟίπΠΙ. TflYV FnVfYTI.Viiw................................. 1500

Nagisha Osima........................................................... .......... 4000 Pier Paolo Pasolini.................................................... .......... 4000 Γuiiovoc Τ ίαβέλλαε.................................................. .......... 4000

ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΑΟΥ ΚΑΤΙΑ Οι Ινδίες μ ο υ ..........................

ΓΡΑΜΨΑΣ ΘΟΔΩΡΟΣ Τριάντα χρόνια α κριβώ ς................................................... .2500 ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΒΙΛΗ "Ιωάννα"............................................................................... .2000 ΧΑΡΙΤΟΠΟΥ ΑΟΣ ΑΙΟΝΥΣΗΣ Αυγά Μ αύρα......................................................................... 1500

ΑΠΝΤΑΪΚ ΤΖΩΝ Αναζητώντας τον εαυτό μου (Μνήμες)........................... .4000 ΓΙΟΣΙΜΟΤΟ ΜΠΑΝΑΝΑ Ν.Ρ. (Μυθιστόρημα)................................................................*... ΕΪΜ ΙΣ ΜΑΡΤΙΝ Αλλοι άνθρωποι (Μία ιστορία μυστηρίου)................................................... .4000 ΕΣΝΟΖ ΖΑΝ Λίμνη (Μυθιστόρημα)..............<..........................................2500 ΙΝΟΟΥΕ ΓΙΑΣΟΥΣΙ Έ ρω τας και εκδίκηση (Μυθιστόρημα)............................. 3000 ΚΑΒΑΜΠΑΤΑ ΓΙΑΣΟΥΝΑΡΙ Το σπίτι τω ν κοιμισμένων κοριτσιών και άλλες ιστορίες............................................................ L..30Q0 ΜΙΣΙΜΑ ΓΙΟΥΚΙΟ Ο ήχος τω ν κυμάτων (Μυθιστόρημα)...............................3000 Η ΘΑΛΑΣΣΑΤΗΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ Β ’ Αφηνιασμένα άλογα (Μυθιστόρημα).......................... 5000 ΜΠΕΝΙ ΣΤΕΦΑΝΟ Κωμικοί, τρομαγμένοι μαχητές (Μυθιστόρημα)................................................................... 3000 ΝΕΪΑΟΡ ΓΚΛΟΡΙΑ Οι γυναίκες της οδού Μπρούστερ (Ένα μυθιστόρημα σε επτά ιστορίες)......................................................... ........4000 ΝΙΤΟΜΠΕ ΙΝΑΖΟ μπουςιντο - Ο κώδικας τω ν Σαμουράι.......................... 4000 ΟΟΥΤΣΤΖΟΪΣ ΚΑΡΟΛ Η αυτοφυλακισμένη (Νουβέλα)....................................... 1500 ΡΙΝΖΕΡ ΛΟΥΙΖΕ Ο έρωτας του Αβελάρδου (Μυθιστόρημα).....................3000 ΤΟΥΕΪΝ ΜΑΡΚ Ο άνθρωπος που διέφθειρε το Χάντλεϊμπεργκ (Μυθιστόρημα).....................................................................1500

ΓΚΡΟΥΜ ΟΥΙΝΣΤΟΝ Φόρεστ Γ κ αμ π................................................................ .2000 Γκαμπισμοί........................................................................... 1000 ΕΛΙΣΟΝ ΤΖΕΪΜΣ - ΡΟΟΥΖ ΜΠΕΡΝΑΡΝΤ Αθάνατη Αγαπημένη ........................................... 2000 ΧΑΡΙΣΟΝ ΤΖΙΜ Θρύλοι του πά θ ο υς..............................................................3000 ^ Τ Π Τ ^ [tin t i 'i i m m i a ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΔΙΑ ΑΠΟ ΣΑΝΤΙΓΙΕρωτικές ιστορίες γυναικώ ν............................................. 2000 ΠΙΕΡ ΖΟΖΕ Έρευνες για τη σεξουαλικότητα * Αρχεία Γάλλων υπερρεαλιστών..................... ΜΙΡΜΠΩ ΟΚΤΑΒΙΟΣ Το ημερολόγιο μιας καμαριέρας (Μυθιστόρημα)................................................ ................... 3000 ΠΟΥΣΚΙΝ ΑΛΕΞΑΝΤΡ Σ. Μυστικό ημερολόγιο (1836-1837).

ΑΛΜΠΟΥΜ Δημήτρης Λίτσας (1881-1952)........................................... 8000 ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ Κάλλας-Μήδεια. Όψεις ερμηνείας (Πανόδετο)............10000 ΝΤΙΚΜΑΝ ΝΤΑΝ Κρυμμένες διαστάσεις............................................ .2500

ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ Το ποιητικό τοπίο του ελληνικού 19ου και 20ού αιώνα Τόμος Α ’ (ΚΑΛΒΟΣ, ΣΟΛΩΜΟΣ, ΠΑΛΑΜΑΣ)........ 6000 Τόμος Β ’ (ΣΕΦΕΡΗΣ, ΘΕΜΕΛΗΣ, ΡΙΤΣΟΣ, ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ, ΕΛΥΤΗΣ, ΖΕΥΓΩΛΗ - ΓΛΕΖΟΥ, ΠΑΠΑΔΓΓΣΑΣ)................................................................. 5000

ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ Αναμνήσεις 1867-1957 (Σελίδες από την ιστορία της νεώτερης ιατρικής στην Ελλάδα) ............................ ..4000 ΣΟΥΙΛΙ ΖΙ Η ιδιωτική ζωή του προέδρου Μ ά ο ................................ ΤΣΙΜΠΙΑΑΡΟΣ ΒΑΣΟΣ Με την άκρη της πέ να ς......................................................... *...

1995 ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 1995 ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ_______ ΜΙΛΕΡ ΛΙΖΑ Κατανοώντας το βρέφος σα ς............................................2000 ΜΠΟΛΜΠΥ ΤΖΩΝ Δημιουργία και διακοπή τω ν συναισθηματικών δεσμώ ν........................................... .....4000

21. ΓΙΑΜΑΝΑΚΑ ΧΙΣΑΣΙ Μελί-Μελό. Ο κόσμος άνω κά τω .....................................2000 47. ΖΙΓΚΕ ΝΑΣΡΙΝ ζομπο - Το κορίτσι του ποταμού..................................... 2000 166. ΜΙΡΑΪΓ ΜΑΡΙ-ΟΝΤ Γεννημένος κατακτητής......................................................1500 167. ΝΕΣΤΛΙΝΓΚΕΡ ΚΡΙΣΤΙΝΕ Χούγκο - Έ να παιδί στην καλύτερη ηλικία. 168. ΠΛΟΥΝΤΡΑ ΜΠΕΝΟ Η καρδιά του πειρατή....................................

ΠΙΕΡΖΑΝ ΑΝ Τον καιρό τηςΤ ζούλυ..... ..................................................2000 ΚΟΥΝΕΛΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Στην πεδιάδα του Ι ονίου...................................................3000 ΤΕΤΣΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Το θράσος του καλλιτέχνη να γρά φει..............................3000 ΧΕΙΜΩΝΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Π οιον φοβάται η Βιρτζίνια Γουλφ; (Δημόσια κείμενα).............. ..............................................3000

ΓΕΩΡΓΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Στις απαρχές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής..................................................... :...5000

ΤΡΙΒΙΖΑΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ Τα γουρουνάκια-κουμπαράδες.........................................2000 Το μεγάλο ταξίδι του Τουρτούρι......................................2000 Οι ιππότες της τηγανητής πα τά τας..................................2000

ΤΣΟΥΜΑΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Μουσική αγωγή στο νηπιαγωγείο. Από τη θεωρία στην πράξη (Μουσικά παιχνίδια - Τραγούδια)....................... 4000

ΝΤΕΛΟΠΟΥΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Η "Παιδική αποθήκη" και ο Δημήτριος Πανταξής........ .

..2000

ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Β. - ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ Τ. Ανοιξιάτικο ανθολόγιο για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας................................... Καλοκαιρινό ανθολόγιο για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας...................................

..2000 ,.2000

ΓΙΑΝΟΣ Λάρυ Φάρυ ο Ψ ευτοδοντάς................................................. *... ΝΕΣΤΛΙΝΓΚΕΡ ΚΡΙΣΤΙΝΕ Ο Γιόκελ, η Γιούλα κι ο Γ ιέριχο....... ...............................2000 ΣΟΛΕ ΜΠΕΡΤΡΑΝ Η τσιγγάνικη φλογέρα.......................................................2000 ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ ΤΑΣΟΥΛΑ Το καραμελόδεντρο......... !..................................... ............2000

ΙΝΚΠΕΝ ΜΙΚ Ο καλός δεινόσαυρος.........................................................1400 Ο κροκόδειλος..................................................................... 1400 Αυτό το τερα τά κι................................................................ 1400 Όλες οι α γκαλίτσες.............................................................1400 ΠΙΕΝΚΟΒΣΚΙ ΓΙΑΝ Ψ ίθυρ ο ι................................................................................ 1400 Οχ! Μια μύγα ..................................................................... 1400 Βραδινό φαγητό.................................................................. 1400 Μικρά τέρατα...................................................................... 1400

ΤΑ ΒΙΒΛ ΙΑ Τ Η Σ

ΖΥΡΑΝΝΑΣ ΖΑΤΕΛΗ — j

ΣΤΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑ ΣΤΑΝΙΩΤΗ

Εκδόσεις Καςτανιωτη Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα = =

= Τ Α

ΒΙΒΛ ΙΑ Τ Η Σ

ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΦΑΚΙΝΟΥ

ΣΤ ΙΣ Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ ΚΑ ΣΤΑΝΙΩ ΤΗ

• Το έβδομο ρούχο (ΕΙΚΟΣΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

• Η μεγάλη πράσινη (ΤΡΙΑΚΟΣΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Ζάχαρη στην άκρη (ΔΕΚΑΤΗ ΕΝΑΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Η Μερόπη ήταν το πρόσχημα (ΔΕΚΑΤΗ ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ =

Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

= τ α ΒΙΒΛΙΑ Τ Η Σ

ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ =

ΣΤΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑ ΣΤΑΝΙΩΤΗ

Ίω ίννχ Καρατζαφέρΐ)

'Ιστορίες γ ι’ άντρες

• Το χαμένο κουμπί • Επιπλωμένα δωμάτια • Μπαζαγιάζι • Οι δύο τελευταίοι •4-2 = 0 • Η ζωή σε τέσσερις πράξεις • Τα κορίτσια της Ερεχθείου • Καφενείον ο Τέταρτος Κόσμος • Ζευγάρια της Αθήνας

Ε κδόσεις Καςτανιωτη ----- Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα =

IT ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ

ΤΑΤΙΑΝΑΣ ΓΚΡΓΓΣΗ-ΜΙΛΛΙΕΞ =ι

ΣΤΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩ ΤΗ

Τατιάνα Γχρίτσ-ή-Μιλλιέξ

Άηό τ/μ tuty όφ τούΧρόνον

• Χρονικό ενός εφιάλτη • Στη σκάλα του Ουρανού • Αναδρομές • Και ιδού ίππος χλωρός • Σπαράγματα

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ ==

Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα -----

τ α β ιβ λ ία τ ο υ

ΔΗΜΗΤΡΗ ΝΟΛΛΑ

ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

ΤΑ ΒΙΒΛ ΙΑ ΤΟ Υ

ΠΑΥΛΟΥ ΜΑΤΕΣΙ

ΣΤ ΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩ ΤΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

Τ Α ΒΙΒΛ ΙΑ ΤΟΥ

ΤΑΣΟΥ ΡΟΥΣΣΟΥ

ΣΤΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

Εκδόσεις Καςτανιωτη Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

Τ Α ΒΙΒΛ ΙΑ ΤΟΥ

ΓΙΑΝΝΗ ΞΑΝΘΟΥΛΗ-----

ΣΤΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

ΣΟΟΥΜ ΑΝ

δε θά ’ρθει απόψε

Οικογένεια Μπες-Βγες

■ΤΑ ΒΙΒΛ ΙΑ ΤΟ Υ

ΑΝΤΩΝΗ ΣΟΥΡΟΥΝΗ=ηΐ

ΣΤΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

Εκδόσεις Καςτανιωτη Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

ΤΑ ΒΙΒΛ ΙΑ ΤΟΥ

ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΟΥΡΤΗ

ΣΤΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑ ΣΤΑΝΙΩΤΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

τα

ΒΙΒΛ ΙΑ ΤΟ Υ

ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗ

ΣΤ ΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩ ΤΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

ΤΑ ΒΙΒΛ ΙΑ ΤΟΥ

ΑΡΗ ΦΑΚΙΝΟΥ

ΣΤΙΣ Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩ ΤΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

ΙρΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ

ΔΙΟΝΥΣΗ X ΑΡΙΤΟΙ ΙΟΥΛΟΥηΐ

ΣΤ ΙΣ Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩ ΤΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ !=

Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα = =

ΒΡ Α ΒΕ ΙΟ ΝΟΜ ΠΕΛ 1994 ΚΕΝΖΑΜΠΟΥΡΟ ΟΕ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

«... Η φνλακή δεν μας απομάκρννε από τη ζωή. Ξέραμε τι γίνεται έξω από τα σίδερα από τις εφημερίδες που βάζαμε παράνομα, τα βιβλία, ακόμη και ραδιοφωνάκι είχαμε προμηθευτεί... Έτσι όταν μας απέ λυσαν και γυρίσαμε σπίτια μας ήταν σα να μην άλλαξε τίποτε στην Αθήνα. Και για το τραμ γνωρίζαμε που είχε αποσυρθεί από την κυκλο φορία και για τον υπόγειο σιδηρό δρομο που ένωνε τον Πειραιά με την Αθήνα...». Ο π ο λ ιτ ικ ό ς , ο σ τ ρ α τ ε υ μ έ ν ο ς , ο μ α χητής είν α ι π ά νω α π ’ ό λ α ά νθ ρ ω π ο ς . Τ η ν π λ ε υ ρ ά τ η ν α ν θ ρ ώ π ιν η π ρ ο σ π α θ ε ί ν α α γ γ ί ξ ε ι τ ο ύ τ ο τ ο β ι β λ ίο κ α ι ε ί ν α ι μ ό ν ο μ ια γ ε ύ σ η γ ια τ ί έ ν α ς ά ν θ ρ ω π ο ς δ ε χ ω ρ ά σ ε μ ε ρ ι κ έ ς κ ό λ λ ε ς χ α ρ τ ί.

Ε κ δ ό σ εις: Α κ α δ η μ ία ς 8 8 , 7 ο ς ό ρ ο φ ο ς , 1 0678 Α θ ή ν α , τηλ. 330 2 4 1 5 - fax 383 6 6 5 8 Β ιβλιοπ ω λείο: Γ. Γ εννα δ ίο υ 6 ,1 0 6 7 8 Α θ ή να , τηλ. 3 8 1 7 8 2 6 ,3 8 0 6 6 6 1 - fax 3836658

Λουίς Λαντέρο «

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΗΣ ΩΡΙΜΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΚΑΑΙΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑΑΟΥ

A ΩΚΕΑΝΙΔΑ

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ «γνώσης» ΤνΊεχ,ρτί σ ε ι ρ ά με μεγάλη φροντίδα από τη «γνώση» Πάονλο Κοέλο: Ο Βοκάκιος: 17

Α λ χ η μ ισ τ ή ς

ι σ τ ο ρ ίε ς α π ό τ ο Δ ε κ α ή μ ε ρ ο

Τζέιμς Μόρροον: Η

κ ό ρ η τ ο υ Θ εο ύ

Ανρί-Φρεντερίκ Μπλαν: Δ α ι μ ο ν ο μ α ν ί α Περικλής Κοροβέσης: Α ν θ ρ ω π ο φ ύ λ α κ ε ς Περικλής Κοροβέσης: Γ υ ν α ίκ ε ς

ευ σ ε β ε ίς

του πά θους

Φονλβιο Τομίτσα: Α ν τ ί σ τ ρ ο φ ε ς

φ υ γές

Αννα Μεσσίνα: Η

φ ο ιν ικ ιά το υ Ρ ο υ σ α φ ά

Ιταλό Καλβίνο: Ο

Α ν ύ π α ρ κ τ ο ς ιπ π ό τ η ς

εκδόσεις «γνώ ση» Ιπ π ο κ ρ ά το υ ς 3 1 ,1 0 6 8 0 Α θ ή να Τ η λ.: 3 6 2 0 9 4 1 - 3 6 2 1 1 9 4 F ax: 3 6 0 5 9 1 0

ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

εκδόσεις «γνώση» Ιπποκράτους 31 Αθήνα 106 80 W K m ' Τηλ. 36 20 941 - 36 21 194 Fax: 36 05 910

___________________________________________

Γεράσιμος Δενδρινός Κώστας Ζυρίνης

Δήμος Θέος

Α ΓΚ ΥΛ ΕΣ [ΠΟΛΛΑΠΛΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ)

Μ Α Ν ΙΑ Κ Μ Π Ε Η Σ

Λίνα Καηετανάκη

Ναπολέων Λαζάνης

Ο Χ Ι, Κ Α Ν Ε Τ Ε ΛΑΘΟ Σ

ΙΧ Ν Η Σ ΙΩ Π Η Σ

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΤΟ

Γ ΕΚΛΟΣΗ

Μαρία Ζαούση

ΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΡΗΝΟ Κώστας Μαύρος

Φοίβος Μάλαμας

Η ΖΩ Η ΕΝ Κ Υ Κ Λ Ω

ΟΙ Α ΣΥΓΧΩ ΡΕΤΟ Ι

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ Α Ν ΔΡ Ε Α Μ ΩΡΑΪΤΟΥ 3 - 1 1 4 71 Α Θ Η Ν Α - ΤΗΛ. 36.24.326,36.25.575 - F A X 36.48.030

Γιάννης Ρεμούνδος

Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΜΩΡΟ ΜΟΥ!

Π όλν Μηλιωρη Τ Ο ΒΑΡΟ Σ Τ Ω Ν Π Ε Τ Ρ Α Δ ΙΩ Ν

Γιάννης Ρεμούνδος Γ ΕΚΛΟΣΗ

Β Ρ Ε Χ Ε Ι Σ Υ Ν Τ Ρ ΙΜ Μ ΙΑ Α Π Ο Ν ΙΚ Ε Λ

Μαριέλλη Σφακιανάκη-Μανίύλίδου ΜΗ Π Α ΤΑ ΤΕ Τ ΙΣ Ο ΥΡΕΣ

Έ λλη Χιούμαν

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ ΤΗΣ ΣΟΦΗΣ Μυρτώ Ταπανλη Α Ν Τ Ι Σ Τ Ο ΙΧ ΙΕ Σ

ΔΕ ΛΕΝ Ε Π Ο ΤΕ ΚΑΛΗΜΕΡΑ Τ Η Ν ΥΧΤΑ

Β' ΕΚΔΟΣΗ

ΕΑΑΗΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΣΕΙΡΗΝΕΣ - ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΣΕΙΡΗΝΕΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Λ ογοτεχνία

ΠΑΤΑΚΗ

Νχίνος Δημόπουλος Οι ερωτύλοι

Νίκος Ορφανίδης Επιβατηγό «Ρέθυμνο»

Γιάννης Δρύλλης Το κολάζ και οι σκιές

Μάνος Κονχολέων «Τα φώτα!» είπε

Σ Ε ΟΛΑ ΤΑ Β Ι Β Λ Ι Ο Π Ω Λ Ε Ι Α

Κ εντρική Δ ιάθεση: Ε μμ. Μ πενακη 16, 106 78 Α θήνα, Τ ηλ.: 38.31.078

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΖΩΡΖ ΣΑΡΗ

ΠΑΤΑΚΗ Μ Υ Θ ΙΣ Τ Ο Ρ Η Μ Α Τ Α * Ο θησαυρός της Βαγίας * Το ψέμα • Όταν ο ήλιος... • Κόκκινη κλωστή δεμένη... * Τα γενέθλια • Τα στενά παπούτσια » Οι νικητές » Τα χέγια ' Το παραράδιασμα • Κρίμα κι άδικο... • Νινέτ • Ζουμ

• Η αντιπαροχή ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ • Το τρακ Γ ΙΑ Μ ΙΚ Ρ Α

Π Α ΙΔ Ι/

» Το γαϊτανάκι • Ο Φρίκος ο Κοντορεβιθούλης μου • Η σοφή μας η δασκάλα • Η κυρία Κλοκλό (σειρά 8 τίτλων) • Ο Τότος και η Τοτίνα (σειρά 8 τίτλων)

Ζουμ

Το ψέμα

·-■

Σ Ε ΟΛΑ Τ Α Β Ι Β Λ Ι Ο Π Ω Λ Ε Ι Α

Κ εντρική Δ ιάθεση: Ε μμ. Μ πενακη 16, 106 78 Α θήνα, Τ ηλ.: 38.31.078

J ΚΑΛΟΚΑΙΡ11995 Από τις Εκδόσεις Εξάντας τρία θαυμάσια δείγματα της σύγχρονης λογοτεχνίας:

ΣΥΛΒΙΖΕΡΜΑΙΝ Κεχριμπαρένια Νύχτα ΤΑΧΑΡΤΖΑΟΥΤ Οι θεσμοφύλακες ΑΓΚΟΤΑ ΚΡΙΣΤΟΦ Τοτράτο ψέμα

|β ||» | ; ΑΓΚΟΤΑ ΚΡίΙΤΟΦ

. ΤΟΤΡΙΤΟ

«ΨΕΜΑ

ΕΞΑΝΤΑΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Διδότου 59-106 81 Αθήνα - Τηλ. 3804885 - Fax3813065

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΛΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΜ ΑΣ Μ Π ΕΡΝΧΑ ΡΝΤ

Αυτοβιογραφία

Thomas BERN H A RD

Μ ε τ ά φ ρ α σ η : Β α σ ίλ η ς Τ ο μ α ν ά ς Σ ε λ ίδ ε ς : 5 8 6

Τ Ο Μ Α Σ Μ Π Ε Ρ Ν Χ Α Ρ Ν Τ , ένας από τους μεγαλύτερους σ υγγραφ είς της εποχής μ α ς, γεννήθηκε το 1931 κ α ι

πε'θανε το 1989. Ά φ η σ ε πληθώ ρα έργων, μεταξύ των οποίω ν π ο ιή μ α τα , μυθ ισ τορ ή μ α τα , δ ο κ ίμ ια κ α ι θ εατρ ικά. Στ η ν Ελλά δ α ά ρ χισ ε να γ ίνεται ευρύτερα γνωστός μετά απ ό τ ις επ ιτ υ χ η μ έν ες π α ρ α σ τ ά σ εις των θεατρικώ ν του έργων Ρίττερ, Ντένε, Φος κ α ι Μινέττι.

ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ Μεεάφρααη ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΟΜΑΝΑΣ

__ _ _ _ _ _ Γ

Η Αυτοβιογραφία του Τ ό μ α ς Μπέρνχαρντ κ α τ έ χ ει κ εντ ρ ικ ή θ έσ η στο εκ τετα μένο λο γοτεχνικό του έρ γο . Στο τόμο αυτόν περ ιέχονται τα πέντε α υτοβιογραφ ικά β ιβ λ ία του συγγραφ έα, που καλύπτουν την ισ το ρ ικ ή περίοδο από τη γέννησή του μ έχ ρ ι τη σ τιγ μή που ο 19χρονος Μ πέρνχαρντ ετο ι μάζεται να βγει από το σανατόριο: μ ια δρα μ α τικ ή κ α ι κ ρ ίσ ιμ η π ερίοδο τη ς ιστορία ς τη ς Α υσ τρ ία ς, που θα σ η μ α δ έψ ει βα θ ιά τη ζωή κ α ι την οπτική του. Π ρ ό κ ειτ α ι για τα Η αιτία (197 5), Το υπόγειο (197 6), Η ανάσα (1 9 7 8 ), Το κρύο (1 9 8 1 ) κ α ι Έ να παιδί (198 2).

Μ ΕΞΑΝΤΑΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Διδάτου 59 - 106 81 Αθήνα Τηλ. 3804885 - Fax 3813065

η «γνώση» των παραμυθιών και του καλοκαιριού

Η αχιναλεηού • ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩ Α ΝΝΟΥ

Ο Πίκος και η Πίκα

εκδόσεις «γνώση» Ιπποκράτους 31, 106 80 Αθήνα Τηλ.: 3620941 — 3621194 Fax: 3605910

ΚΩΣΤΑΣ Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Ά ννα, τώρ ό παραλήρημα ενός

άνδρα πον συνειδητοποιεί ότι η αγάπη τον άλλον, είναι ο μοναδικός ιστός του σώ ματος και της ψυχής του... και ότι η απώ λεια αυτής της αγάπης τον καταβυθίζει σε ένα τεράστιο κενό π ο υ £ ανοίγεται ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν και καταργεί

μπροστά στα μά τια του, τα όρια : ανάμεσα στο όνειρο και την λ

νουβέλα

εκδόσεις «γνώση» 31, 106 80 Αθήνα 1 -3 6 2 1 1 9 4 0

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΑ ΜΕ ΔΙΕΘΝΗ ΒΡΑΒΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α .Ε . ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ1 -106 79 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 3602535,3618 654, FAX. 01 - 36 40 683

ΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΕΓΧΡΩΜΟ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΜΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ No 354 IΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1995

Σύνταξη: 33.01.239 Λογιστήριο: 33.01.241 Διαφημίσεις: 33.01.313 Συνδρομές: 33.01.315 Fax: 33.01.315

Α ι α β α ζ ω - Α κ ο ύ ω - Β λ έ π ω ______________________

49 Best seller 5 7 Βραχυγραφίες 5 4 Επωνύμως Τα απαράγραπτα δικαιώματα του αναγνώστη Γράφει η ΖωρζΣαρή 5 7 Αλληλογραφία Γρά φουνΚώστας Γιωργουσόπουλος και Θεοδώρα Πουργιέζη-Λευκίδη 59 Εις μνή μην Χαίρε παροδίτα! Σημείο μνήμης Γ.Π. Σαββίδη Γράφει ο Β. Καλαμαράς 6 2 Άρθρο Λλέξης Τραϊανός: Μοναδικός κληρονόμος θανάτου και ερειπίων - 15 χρόνια από το θάνατό του Γοάφει ο Στέφανος Μπεκατώρος. 6 8 Άρθρο Βιβλιο γραφία 2000: Ηλεκτρονικοί βιβλιογραφικοί οδηγοί στην Ελλάδα και την Ευρώπη Γράφει ο Ηλίας Μακγλίνης. 71 Έρευνα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 19641994 Γοάφει η Ευγενία Κεφαλληναίου. 8 7 Τα παλιά «Ώρες της Ολυμπίας»του Ι.Μ. Παπαγιωτόπουλου-«Ολυμπία»τουΣτρατή Μυριβήλη 9 2 Το ξένο βιβλίο Βιβλία από την Αγγλία και τις ΗΠΑ Επιμέλεια: Η. Μαγκλίνης - Ντάρα Αλιβάνιστου 94 Λιλιπούτεια Απαντούν οι: Γ. Βαρβέρης, Γ. Καράς, Κ. Παπαγεωργίου. ΣΥΝ ΕΝ ΤΕΥ ΞΗ

Ιδρυτής: ΠερικλήςΑθανασόπουλος Διευθυντής: ΓιώργοςΓαλάντης Αρχισυντάκτης: ΗρακλήςΠαπαλέξης Σύνταξη: ΚατερίναΓρυπονησιώτη, Βασίλης Καλαμαράς, ΗρακλήςΠαπαλέξης, ΒάσωΣπάθή, ΚαίτηΤοπάλη. Υπεύθυνηοικονομικών: ΒάσωΣπάθή Συνδρομές: ΑθανασίαΣπάθή Διαφημίσεις: ΗρακλήςΠαπαλέξης Καλλιτεχνικήεπιμέλεια: ΝένηΡάις Επιμέλεια-Διορθώσεις: ΒίκυΚωτσοβέλου Στοιχειοθεσία-ΗλεκτρονικήΣελιδοποίησηφιλμ-Μοντάζ: ΕΝΤΥΠΟO.E., ΖωοδόχουΠηγής48,τηλ: 38.36.058- 38.12.373 Εκτύπωση: ΓιώργοςΤσιροβασίλης, ΠαλαιόςΚαβάλας38,τηλ.: 59.87.678 Βιβλιοδεσία: ΜανώληςΦουντουλάκης, Παπανικολή13-Αιγάλεω,τηλ.: 59.87.432 Διανομή: ΝέοΠρακτορείοΤύπου

Ιδιοκτήτης- Εκδότης: ΓιώργοςΓαβαλάς&ΣΙΑΕ.Ε.

Κεντρικήδιάθεση: Αθήνα: «Διαβάζω» Α.Μεταξά26, Αθήνα10681 Θεσσαλονίκη: Βιβλιοπωλείο «Κέντροτουβιβλίου»Λασσάντη9τηλ237.463

9 6 Αλέν Τουρέν: «Βρισκόμαστε στονπολιτισμότου γραπτού λόγου». 1 0 0 Αντόνιο Γκάλα: «Ηγυναίκα είναι φορέας ζωής»

Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ Ε Ι Σ ________________________________________ 1 0 8 Μόλις κυκλοφόρησαν Γράφουνοι: Κ Ακριβός, Τ.Δημητρούλια, Λ Εξαρχοπούλου, Β. Καλαμαράς, Κ. Καλημέρης, Γ. Κεντρωτής, Π. Κρημνιώτη, Ν. Κώτσιου, Α. Κώττη, Κ. Μαλαφάντης, Ν.Φ. Μικελίδης, Α. Μιχαλοπούλου, Σ. Ντάλης, Γ. Παπαδάτος, Η. Παπαλέξης, Τ. Παττπάς, Δ. Ρουμπούλα, Β. Σπάθή, Μ. Φάις, Ε Χουζούρη 1 3 8 Υπό έκδοοιν Επιμέλεια Β. Καλαμαράς

Κ ρ ι τ ι κ έ ς ______________________________________________ 1 4 0 Γλωσσολογία Φρειδερίκης Μπατοαλιά — Ελένης Σελλά - Μάζη: Γλωσσολογική προσέγγιση στη θεωρία και τη διδακτική της μετάφρασης Γοάφει ο Γ. Κεντρωτής. 1 4 2 Ταξίδια Επαμεινώνδα Φραγκούδη: Οδοιπορικόν Μαυροβουνίου ΓράφειοΛ.Παπαλεοντίου. 1 4 4 Αρχιτεκτονική Ελένης Φεσσά-Εμμανουήλ: Η Αρχιτεκτονική του Νεοελληνικού Θεάτρου 1720-1940 Γοάφει ο Μ. Πιτένης. 1 4 6 Ποίηση Έζρα Πάουντ: Τα-άσματατης Πίζας ΓοάφειοΒ. Καραλής148 Πεζο γραφία Μπάρυ Άνσγουωρθ: Ιερή πείνα Γοάφει η Τ. Δημητρούλια. 1 5 0 Πε ζογραφία Κρίστοφερ Φρανκ: Αμερικάνικη Νύχτα Γοάφει η Ν. Κώτσιου. 1 5 2 Μελέτες Απόστολου Μπενάτση: Το Σημειωτικό τετράγωνο Γοάφει η Νένα I. Κοκκινάκη. Α ε λ τ ι α ____________________________ 1 5 9 Βιβλιογραφικό 1 6 8 Κριτικογραφία Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : Π α ρ α λ ο γ ο τ ε χ ν ία __________________________ 1 8 2 Γάννης Ν. Μπασκόζος: Παραλογοτεχνία και Παρα-κουλτούρα - Νέες δια στάσεις 1 8 5 Πέτρος Μαρτινίδης: Ο καλύτερος ήρωας είναι ο νεκρός ήρωας 1 9 0 Γρηγόρης Πασχαλίδης: Ηπλοκή της γοητείας - Όροι απόλαυσης και πρό σληψης στο αστυνομικό μυθιστόρημα 1 9 5 Κυβάκος Κάσσης: Για την ιστορία του λαϊκού μυθιστορήματος 1 9 8 Νέλλη Καψή: Το ροζ σου πάει πολύ - το σύγ χρονο αισθηματικό μυθιστόρημα2 0 2 ΔημήτρηςΑναστασόπουλος: Έντυπη νεα νική παρα-κουλτούρα2 0 5 Πέννυ Κούτρα: Συνωμοσία αγνώστων: οι τοίχοι διη γούνται ιστορίες

kE Λ Φ I N Σ Υ Γ Χ ΡΟ Ν Η ΕΛ Λ Η Ν ΙΚ Η ΛΟΓΟ ΤΕΧΝ ΙΑ

Ο Άρης, διορθωτής σε περιοδικό υγιεινής διατροφής, πέφτει θύμα απαγωγής από τους δικτάτορες της Santa Moutramas, επειδή τον συμπάθησε η κόρη του ηγέτη της χώρας. Εκεί γνωρίζει ένα ελληνόφωνο ταξίαρχο πανέμορφες μιγάδες, τη φυλή των Ουρηθροδέρμων, την τηλεπαθητική μιγάδα Ελβίρα, τους ανθρωποφάγους αντάρτες του Ρομέρο και χιλιάδες άλλους ospou sto telos ginete tis trelis...

Δύο άντρες, μια γυναίκα. Οι ανομολόγητες σχέσεις μιας εφηβείας. Ο ήλιος του καλοκαιριού, του μεσημεριού. Αισθησιασμός. Ερωτικός παροξυσμός. Το νύχι εκείνης. Το παιχνίδι της αφήγησης, του χρόνου, των σωμάτων. Τα ασαφή όρια της ηθογραφίας, της ερωτογραφίας.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΕΛΦΙΝΙ, ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 23-25, w 106 77 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 38 30 955, fax : 33 03 175 W

Ο πίνακας παρουσιάζει τα εμπορικότερα βιβλία του μήνα, σύμφωνα με τα στοιχεία που μας παραχώρησαν 30 βιβλιοπώλες απ’ όλη την Ελλάδα, δηλώνοντας ο καθένας τους τέσσερα βιβλία παυ είχαν τις περισσότερες πωλήσεις. ΤΑΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΑΝ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ: Αριστοτέλης-ΑΘ. Αριστοτέλης-Παγκράτι. Βαγιονάκης-ΑΘ. Γκρίτσης-Γεωργιάδης-Καλλιθέα. Διάμετρος-Χαλκίδα. Δωδώνη-Γιάννινα. Ειρμός-Δράμα. Ελευθερουδάκης-Αθ. Ενδοχώρα-ΑΘ. Έντυπο-Θεσσ. Εξαρχόπουλος-ΑΘ. ΕστίαΑθ. Ιανός-Θεσσ. Λέξη-Καλαμάτα. Λέσχη του Βιβλίου-ΑΘ. Libro-ΑΘ. Λοξίας-Θεσσ. Μεθενίτης-Αθ, ΜποστάνογλουΠειραιάς. Νέστωρ-Κατερίνη, Όμηρος-Βόλος. Παράμετρος-Χολαργός. Πλαίσιο-Ρέθυμνο. Πλήθων-Πλ. Αμερικής. Σάκης-Νέα Σμύρνη. Σύγχρονη Εποχή-ΑΘ. Φιλιππότης-ΑΘ. Χαλκίδης-Μυτιλήνη. Χνάρι-ΑΘ.

Δ. ΓΚΙΩΝΗΣ Τώρα θα δεις... ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Α.ΠΑΠΑΜΚΗ Το σκισμένο ψαθάκι ΚΑΛΕΝΤΗΣ

ΟΥΜΠΕΡΤΟΕΚΟ Το νησί της προηγούμενης ημέρας ΓΝΩΣΗ

Ε Θ Ν ΙΚ Ο ΚΕΝ ΤΡΟ ΒΙΒΛΙΟΥ

στ) Δημιουργία εργαστηρίου επαγγελματικής κα τάρτισης, για όλα τα επαγγέλματα του βιβλίου, ζ) Ανάπτυξη σχέσεων με διεθνείς οργανισμούς

Στη βίλα Βότση, στην Πολιτεία της Κηφισιάς, σ’

και συνεργασία σε προγράμματα της Ευρω

ένα οίκημα 1.500 τετρ. μέτρων - από τα ωραιότε

παϊκής Ένωσης.

ρα σπίτια της Ευρώπης, έτσι χαρακτηρίστηκε α

η) Προώθηση μέτρων υποστήριξης της ελληνι

πό το βρετανικό περιοδικό House and Garden θα στεγάζεται από τούδε και στο εξής το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (Ε.ΚΕ.Β.), κοινωφελές νομικό πρόσωπο υπό την εποπτεία του ΥΠ.ΠΟ., με σκο πό τον σχεδίασμά και την εφαρμογή Εθνικής Πο λιτικής για το βιβλίο και την ανάγνωση. Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου είναι ένας ανεξάρτη τος οργανισμός, ο οποίος θα διατυπώνει τη φι λοσοφία μιας σύγχρονης πολιτικής για το βιβλίο, θα παρακολουθεί και θα καταγράφει τις εξελί ξεις του χώρου και θα παρέχει συστηματική πλη ροφόρηση, τεχνική και επιστημονική υποστήρι ξη στους συντελεστές της ανάπτυξης του βιβλί ου. Οι σκοποί του Ε.ΚΕ.Β., όπως προκύπτουν α πό τον ιδρυτικό νόμο συνοψίζονται στα: α) Δημιουργία Παρατηρητηρίου βιβλίου και διε ξαγωγή ερευνών και στατιστικών μελετών που α

κής παραγωγής βιβλίου, θ) Προβολή του ελληνικού βιβλίου στην Ελλάδα και το εξωτερικό. ι) Παροχή πληροφοριών στο αναγνωστικό κοινό. Ειδικότερα το Διοικητικό Συμβούλιο του Ε.ΚΕ.Β. με διευθύντρια τη Μυρσίνη Ζορμπά, πρόεδρο τον Τίτο Πατρίκιό, αντιπρόεδρο τον Παναγιώτη Μουλλά, γραμματέα την Α. Κατσίκη - Γκίβαλου και μέλη τη Μ άρω ^ούκα, τον Κώστα Καπέλλα, τον Κων/νο Κορούλη, την Χριστίνα Οικονομοπούλόυ, τον Δημήτρη Παντελέσκο και την Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, έχει εγκρίνει για το 1995 και βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης τα παρακάτω: 1)

Ίδρυση Βιβλιολογικής βιβλιοθήκης και Κέ

ντρου Τεκμηρίωσης με στόχο τη δημιουργία μιας ευρύτερης δυνατής συλλογής δημοσιευμά των (μονογραφιών, περιοδικών κ.λπ. σε έντυπη,

φορούν στις συνθήκες παραγωγής και διακίνη

ηλεκτρονική ή άλλη μορφή) που έχουν ως θέμα

σης του βιβλίου.

τους ή αφορούν άμεσα ή έμμεσα το βιβλίο.

β) Δημοσίευση στατιστικού, βιβλιογραφικών, ε

Η συλλογή της Βιβλιοθήκης θα καλύπτει τομείς

ρευνητικών δεδομένων και εκπαιδευτικών προ

όπως:

γραμμάτων. 'Εκδοση εντύπων και βιβλίων για

• Ιστορία και κοινωνιολογία του βιβλίου, της πα

την κοινωνική ιστορία του βιβλίου στην Ελλάδα

ραγωγής και της χρήσης του (Χειρόγραφα,

και στο εξωτερικό.

τυπογραφία, ηλεκτρονική τυπογραφία, ανάγνω

γ) Μελέτη της νεότερης ελληνικής εκδοτικής ι

ση και αναγνωστικό κοινό).

στορίας και ίδρυση μουσείου τυπογραφίας,

• Βιβλιοθήκες (ιστορία, λειτουργίες, διαχείριση

δ) Δημιουργία βιβλιολογικής βιβλιοθήκης και κέ

του βιβλίου).

ντρου τεκμηρίωσης για τη διεπιστημονική προ

• Εκδοτικά (τεχνική, οικονομία, επαγγέλματα, ι

σέγγιση του βιβλίου.

στορία).

ε) Δημιουργία αρχείου Ελλήνων λογοτεχνών και

• Βιβλίο και επικοινωνία.

τράπεζας οπτικοακουστικού υλικού.

• Πολιτική Βιβλίου (εθνική, διεθνής).

Δεκαεπτά ξένοι φοιτητές που σπουδάζουν στις

• Συντελεστές δημιουργίας βιβλίου (συγγρα

έδρες νεοελληνικών και ευρωπαϊκών πανεπιστη

φείς, μεταφραστές, εικονογράφοι, θεωρία της

μίων θα φιλοξενηθούν για ένα μήνα στην Ελλά

λογοτεχνίας, θεωρία της μετάφρασης).

δα. Για φέτος έχουν προσκληθεί δώκεδα Ιταλοί,

• Στατιστική της παραγωγής, διακίνησης και χρήσης του βιβλίου.

ένας από τη Βουλγαρία, ένας από την Ουγγαρία, δύο από την Ολλανδία και ένας από τη Φινλαν

Το Κέντρο Τεκμηρίωσης θα εξασφαλίζει στον ε-

δία.

παγγελματία ή στον αναγνώστη πρόσβαση στα εξής δεδομένα:

5) Εμπειρική κοινωνική έρευνα αναγνωστικής συμπεριφοράς

• Βιβλιογραφική ενημέρωση ελληνική και ξένη.

Πρωταρχικός σκοπός της έρευνας είναι να εκτι

• Αρχείο Ελλήνων συγγραφέων και εργογραφία.

διερευνήσει αν και πώς διαφοροποιούνται από

μήσει τον αριθμό των αναγνωστών βιβλίου και να

• Αρχείο Ελλήνων και ελληνόφωνων μεταφρα στών και μεταφράσεων.

τους μη - αναγνώστες. Θα γίνει επίσης μια πρώ

• Αρχείο κριτικής.

Έλληνες δεν διαβάζουν βιβλία (ή διαβάζουν).

τη καταγραφή των «αιτιών» για τις οποίες οι

• Αρχείο εκδοτών και βιβλιοπωλείων.

Προς το παρόν μελετιόνται τα στοιχεία άλλων

• Κέντρο υποστήριξης μετάφρασης από και

ευρωπαϊκών χωρών και σχεδιάζονται οι βασικές

προς τα ελληνικά.

κατευθύνσεις της έρευνας.

• Αρχείο εκπαιδευτικών προγραμμάτων και σχο

6) Πιλοτικό πρόγραμμα ανάπτυξης βιβλιοθη

λών για τα επαγγέλματα του βιβλίου.

κών - πολιτιστικών κέντρων στο νομό Έβρου

• Αρχείο εικονογράφων.

Εξαιρετικά σημαντική κίνηση η επιλογή, εκ μέ

Αξιοσημείωτο είναι ότι το Ε.ΚΕ.Β. θα συνδεθεί με

ρους του Ε.ΚΕ.Β., του νομού Έβρου στη Θράκη

το Internet, θα συνεργαστεί με το διαβάζω, τον

ως νομού - πιλότου για την ανάπτυξη ενός προ

Ιχνευτή, την Εθνική Βιβλιοθήκη και άλλες βιβλιο

γράμματος προώθησης της ανάγνωσης στην πε

θήκες, το τμήμα Αρχειονομίας και Βιβλιοθηκονο

ριφέρεια. Με βάση τη μελέτη θα διατυπωθεί

μίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και τα τμήματα

συγκεκριμένη πρόταση συνεργασίας προς το

Βιβλιοθηκονομίας των ΤΕΙ, τις βάσεις δεδομέ

Υπουργείο Παιδείας, Βορείου Ελλάδος, πανεπι

νων της ΠΟΕΒ και του ΚΤΕ, πανεπιστημιακές

στήμιο Θράκης, τη νομαρχία, τους τοπικούς δή

σχολές, τη Στατιστική Υπηρεσία, ξένες βιβλιοθή

μους για την προώθηση της ανάγνωσης και την

κες και τράπεζες δεδομένων, τη στατιστική υπη

πολιτιστική παρέμβαση στο νομό.

ρεσία της Unesco, τα Cahiers de I’economie du

7) Οικονομοτεχνική μελέτη για τη δημιουργία

livre, το Book Research Quarterly, Bowker,

βιβλιοχώρου στη στοά Ορφέως

Statistica Italiana κ.τ.λ.

Το Ε.ΚΕ.Β. ανταποκρίθηκε στο αίτημα συνεργα

2) Κλαδική Έρευνα για τα οικονομικά προβλή

σίας της Φιλεκπαιδευτικής εταιρίας και πρόσφε-

ματα παραγωγής και διακίνησης του βιβλίου

ρε την αναγκαία τεχνική υποστήριξη για να δημι-

με σκοπό τον εντοπισμό των προβλημάτων σε ό λα τα στάδια παραγωγής και διακίνησης του βι

ουργηθεί ένας πρότυπος βιβλιοχώρος στη στοά Ορφέως.

βλίου, την ανάλυση αυτών των προβλημάτων και

8) Υποστήριξη κατάρτισης για στελέχη εκδοτι

την πολιτική υποστήριξη επίλυσής τους.

κών οίκων και βιβλιοπωλείων

3) Πανελλαδική έρευνα για την ταυτότητα του

Στο πλαίσιο της τεχνικής και επιστημονικής υπο

ελληνικού βιβλιοπωλείου με σκοπό να καταγρά

στήριξης των φορέων του βιβλίου, το Ε.ΚΕ.Β.

ψει και να μελετήσει το ελληνικό βιβλιοπωλείο

παρείχε στην ΠΟΕΒ την αναγκαία τεχνογνωσία

και τα στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητά του.

για την υποβολή προγράμματος κατάρτισης 200

4) Υποτροφίες σε φοιτητές της ελληνικής γλώσσας

χουν οι εκδοτικοί οίκοι και τα βιβλιοπωλεία της

ωρών. Στο πρόγραμμα κλήθηκαν να συμμετέ Αθήνας και άλλων πόλεων που επιθυμούν να κα-

ταρτίσουντο προσωπικό τους. Το διαβάζω από τη μεριά του παρακολουθεί με

χει, σε μερικά χρόνια, υποκα

ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο χώρο του βιβλίου που γίνονται για πρώτη φορά στον τόπο μας και επισημαίνει την άρτια οργάνωση αυτών των προγραμμάτων από ειδικούς επιστήμονες. Ωστόσο θα κρίνει και θα ελέγχει παραλληλα την πορεία αυτών των εργασιών, τον τρόπο που θα ολοκληρώνονται και θα υλοποιούνται καθώς και

τασταθεί από τα σχολικά βοηθή ματα. Έτσι η εκ παίδευση θα κα

την αποτελεσματικότητά τους στην πράξη. Ας μην ξεχνάμε ότι όλοι κρινόμαστε από το ευρύ κοινό· αυτό επιβραβεύει τις πράξεις μας ή τις αποδοκιμάζει.

ΓΙΑ

ρια βιβλία - οι ιδιωτικές δαπάνες για «βοηθητι κά» βιβλία σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες α νέρχονται, κατά προσέγγιση, στα 10 δις δρχ. Ειδικότερα στο Δημοτικό ο αριθμός των βοηθη

...

ψουμε αυτό που διαβάσαμε Όνομα

... για τη μετάφραση ενός

θορίζεται περισ σότερο από

ξενόγλωσσου βιβλίου 650

τους εκδοτικούς οίκους παρά α

σελίδων στα ελληνικά, ο Έλληνας μεταφραστής ει-

πό το Υπουργείο Παιδείας. Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός!

σέπραξε 280.000 δρχ. - για την εντατική εργασία τριών μηνών! - ενώ με την αμοιβή της για τη μετάφραση του ίδιου βιβλίου, η Φινλανδή

ΕΙΔΗΣΗ

στους 1.650.000 μαθητές περίπου 22 εκατομμύ

στην εφημερίδα.

1 Ο ΔΙΣ ΔΡΧ. ΓΙΑ ΛΥΣΑΡΙΑ Με έκπληξη διαβάζουμε στα Νέα ότι παρά την α πό τριακονταετίας θεσμοθετημένη δωρεάν πα ροχή όλων των βιβλίων στους μαθητές Δημοτι κών, Γυμνασίων και Λυκείων - μοιράζονται

Ο Ν Ο Μ

Αξίζει τον κόπο να αντιγρά

μεταφράστρια

αγόρασε

τριάρι διαμέρισμα στο κέ Το

Σεπτέμβρη

κυκλοφορεί πρώτος

τόμος

της ιστορίας του.

ντρο του Ελσίνκι. Αν τα παραπάνω αληθεύουν, τότε θα ’πρέπε οι Έλληνες με ταφραστές να κατεβάσουν τα

ΚΚΕ που καλύ

μολύβια τους σε ένδειξη έντο-

πτει την περίοδο

νης

1918, από την ί

κραυγαλέα ανισότητα στην α

δρυση του κόμ

μοιβή της ίδιας πνευματικής ερ

ματος,

γασίας.

διαμαρτυρίας

για

την

μάτων, κατά μέσον όρο, είναι τέσσερα έως έξι α ξίας 1,5 έως 3 δισ δρχ., στο Γυμνάσιο πέντε έως δέκα αξίας 4 δισ δρχ. και στο Λύκειο οκτώ έως

Την

δεκατέσσερα αξίας 4-6 δις δρχ.

του τόμου έχει

Αυτά τα τεράστια ποσά που δαπανώνται από τα ελληνικά νοικοκυριά οφείλονται εν μέρει: στην παραγωγή σχολικών βοηθημάτων που

μεταφραστής, αλλά φυσικά ού

το ιστορικό τμή

τε και μια πενιχρή αμοιβή, σχε

μα του ΚΚΕ, το

δόν συμβολική, κατώτερη και α

έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις με ανεξάντλητα, απ’ ό,τι φαίνεται αποθέματα, αφού απευθύνεται σ’ ένα πληθυσμό εκατοντάδων χιλιάδων μαθη τών. Χαρακτηριστικό είναι ο αυξανόμενος αριθμός, με γεωμετρική πρόοδο, των σχολικών βοηθημά των. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 1989 εκδόθηκαν 62 τίτλοι, το 1990 94 τίτλοι, το 1993 248 και το 1994 337 τίτλοι, δηλ. αύξηση σε σχέση με το 1993 της τάξης του 36%. Αν αυτή η ανοδική πορεία της έκδοσης βοηθη μάτων συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς, φο βόμαστε ότι η χρήση των σχολικών βιβλίων θα έ-

ως

το

1949.

Ούτε τριάρι στο Κολωνάκι ελπί επιμέλεια

οποίο απαρτίζε

ζουμε ότι θα αξίωνε ο Έλληνας

πό την αμοιβή ενός ανειδί

ται από τους Γε

κευτου εργάτη, θα· έπρεπε να

ράσιμο

δέχεται. Είναι ζήτημα στοιχειώ

Στεφα-

νάτο, Τάκη Μαμάτση,

δους αξιοπρέπειας!

Χρήστο

Τζιτζιλώνη,

Βα

σίλη Λάζαρη. Ο δεύτερος τόμος της ιστορίας θα κυκλοφορήσει εντός του 1996 και θα καλύπτει την περίοδο 1949 έως 1981. Μετά την καταστροφή που υπέστη το αρχειακό υλικό το'υ ΚΚΕ από τις πρόσφατες πλημμύρες φαίνεται ότι οι άνθρωποι του κόμματος επαναδραστηριοποιήθηκαν. Βλέπετε ουδέν κακό...

f i m

Χρειάστηκαν 25 χρόνια κι ένας δάσκαλος, ο Ντανιέλ Πενάκ, για να νοικοκυρέψ ω το μυαλό μου σε ό,τι α φ ο ρά το βιβλίο και τον αναγνώστη. 25 χρόνια από σχολειό σε σχολειό , από δασκάλους και μα θητές σε γονείς και κηδεμόνες... Δεν θα επιχειρήσω να διηγηθώ το οδ οιπορικό μου. Το «διαβάζω» με περιορίζει σε χίλιες λέξεις. Πολύ λίγες για την περιγραφ ή ενός πολύχρονου ταξιδ ιού, ωστόσο αρ κετές για το τέλος του ταξιδ ιού. Λοιπόν, πρ ιν από ένα χρόνο ανακάλυψα τον Ντανιέλ Πενάκ. Δ ιάβασα το «Σαν ένα μυθιστόρημά» του και έβαλα μια τελεία στα ερωτηματικά μου. Ίσω ς ο ι απαντήσεις να πρ οϋπήρχαν μέσα μου, ήταν όμως η ακαταστασία τόσο απερίγραπτη, πο υ έψαχνα και δεν έβρισκα το ζητούμενο. Το βρήκα και το παραθέτω. Το παραθέτω με αρκετή άνεση μια και στηρίζομαι στις σκέψεις του Ντανιέλ Πενάκ, μεταφράζο ντας - ελεύθερα - και σχολιάζοντας: «Τα απαράγραπτα δικαιώματα του αναγνώστη»*. Δ ικαίω μα πρώτο: Το δικαίωμα να μη διαβάζει. «Στο ξεκίνημα, οι πιο πο λ λ οί αναγνώστες δεν διαβάζουν. Μεταξύ ενός καλού βιβλίου και μιας κα κής τηλεταινίας, συχνά η δεύτερη υπερισχύει του πρώτου. Είμαστε περιτριγυρισμένοι από ένα σ ω ρό ανθρώπους, ευυπόληπτους, διπλωματούχους, υψ ηλά ιστάμενους, πο υ πο λ λ οί από αυτούς έχουν ωραίες βιβλιοθήκες αλλά δεν διαβάζουν ή διαβάζουν τόσο λίγο. Δεν διαβάζουν, είτε για τί δεν αισθά νονται αυτήν την ανάγκη, είτε για τί έχουν πολλές δουλειές, είτε για τί τρέφουν ένα άλλο πάθος και το ζουν με τρόπο εντελώς αποκλεισ τικό. Με λ ίγα λόγια αυτοί οι άνθρω ποι δεν αγαπούν να διαβάζουν. Ωστόσο είναι εξίσου «ανθρώπινοι» μ’ εμάς, εξίσου ευαίσθητοι στα δεινά του κόσμου και υπερασπί ζονται όσο κι εμείς, τα «δικαιώματα του ανθρώπου». Δεν διαβάζουν; Δ ικαίωμά τους.

Επωνύμωζ

Ωστόσο ας μην πα ραθέσουμε σ ’ αυτό το θεώ ρημα το π ό ρ ισ μα σύμφ ωνα με το οποίο κάθε άτομο που δεν διάβάζει θα πρ έπ ει να θεωρείται a'priori κτήνος ή κρετίνος. Έτσι, θα πρ ο βάλαμε την ανά γνωση σαν ηθική υποχρέωση κι αυτό θα ήταν η αρχή μιας κλιμάκωσης που θα μας οδηγούσε στο να κρίνουμε την ηθικότητα αυτών των ίδιων των βιβλίων σε συνάρτηση με κριτήρια που δεν θα σέβο νταν την ελεύθερη δημιουργία. Η ελευθερία του «γράφειν» δεν μπορεί να αρκεστεί στο καθήκον του «διαβάζειν». Το καθήκον συνίσταται στο να μάθεις στα πα ιδιά να διαβάζουν, να τους δώ σεις τα μέσα να κρίνουν ελεύθερα, αν αισ θάνονται ή όχι την «ανάγκη τω ν βιβλίων». Γιατί αν παραδεχτούμε πω ς κάποιος έχει το δικαίω μα να απορρίπτει την ανάγνωση, είναι απαράδεκτο αυτός ο ίδ ιος να απ ορ ρί πτεται α πό την ανάγνωση. Είναι μια απέραντη θλίψη, μια μοναξιά μέσα στη μοναξιά, το να είσαι αποκλεισμένος από τα βι βλία...». Το δικαίωμα να πηδάει σελίδες. «Πήδησα σελίδες. Μάλιστα! Κι όλα τα πα ιδιά θα πρ έπ ει να κάνουν το ίδιο. Σαν αντάλλαγμα θα μπορούσαν να πρ ο σφ έρ ο υν στον εαυτό τους, π ο λύ νωρίς, όλα τα θεω ρούμε να απλησίαστα για την ηλικία τους θαυμαστά βιβλία. Αν επιθυμούν να διαβάσουν τον «Μόμπυ Ντικ» αλλά αποθαρρύνονται από τις περιγραφ ές του Μελβίλ, σχετικά με τις τεχνικές και τα εργαλεία του κυνηγιού, δεν πρ έπ ει να παραιτούνται από το α νάγνωσμά τους α λλά να πηδούν, πά νω από αυτές τις σελίδες, και αδιαφ ορώντας για ό λα τ ’ άλλα, να ακολουθούν τον Ασάμπ καθώς κυνηγάει το λευκό του σ κοπό ζωής ή θανάτου...», λέει ο Πενάκ. Μικρή, αλλά κι όταν μεγάλωσα, διάβαζα και πη δο ύσ α σελίδες, δυσνόητες ή κουραστικές. Πηδού σα σελίδ ες του Ιουλίου Βερν ή του Μ παλζάκ κι ένιωθα ένοχη. Δεν ομολογούσα το «αμάρτημά» μου σε κανέναν. Δ ιαβάζοντας τον Πενάκ λυτρώθηκα. Το δικαίωμα να μη ν τελειώνει το βιβλίο. «Υπάρχουν χίλιοι δυο λόγοι να εγκαταλείπεις ένα μυθιστόρημα. Μ πορεί να φταίει ο συγγραφέας, μπορεί να φταίει ο αναγνώστης. Ο κάθε αναγνώστης έχει μια δική του κρίση. Μ πορεί το μυθιστόρη μα να μην ανταποκρίνεται στις δικές του ανάγκες...». Το βιβλίο πρ έπ ει να είναι ένα θέλω κι όχι ένα πρέπει. Αν βαρεθεί ο αναγνώστης, ας παρατήσει το μυθιστόρημα που διαβάζει... Το δικαίωμα να ξαναδιαβάζει. - «Να ξαναδιαβάσω αυτό που την πρώτη φ ορ ά με απόδιωξε, να ξαναδιαβάσω χωρίς να πηδήξω παραγράφ ους, να ξαναδιαβάσω για επαλήθευση, ναι, πρ οσφ έρ ουμε στους εαυτούς μας όλα αυτά τα δικαιώ ματα. Ό μω ς ξαναδιαβάζουμε χω ρίς άλλο κέρδος έξω από τη χ αρά της επανάληψης, τη χ α ρά της επανεύρεσης, τη δοκιμασία της οικειότητας. “ Κι άλλο, κι άλλο” έλεγε το πα ιδί που είμασταν... Το ξαναδιάβασ ματω ν ενηλίκων έχει αυτήν τη λ α χτάρα: τη γοητεία της διάρκειας που όλο και θα φ ανερώνει καινούριους θησαυρούς». Το δικαίωμα να διαβάζει ό,τι να ’ναι. «Υπάρχουν καλά και κακά βιβλία. Τις πιο πολλές φ ορές τα δεύτερα βρίσκουμε πρ ώ τα στο δρόμο μας. Ναι, μα την πίστη μου, όταν ήρθε η ώ ρ α μου να διαβάσω, θυμάμαι πω ς τα βρήκα «πολύ καλά». Ή μουν τυχερό κανείς δε με κοροΐδεψε, κανείς δε σήκωσε με απόγνωση τα μάτια προς τον ουρανό, κανείς δεν με είπε ηλίθιο . Άφησαν μόνο στο δρόμο μου μερικά “ καλά βιβλία” , χωρίς να μου απαγο ρεύσουν τα άλλα. Σοφή κίνηση. Μια από τις μεγάλες χαρές του «παιδαγωγού» είναι - μια κι οποιοδήποτε ανάγνω σμα είναι επι τρεπτό - να βλέπει το μαθητή να βροντά μόνος του την πόρτα της φάμπρικας των μπεστ σέλερ για ν ’ ανέβει και ν’ ανασάνει κοντά στο φ ίλο Μπαλζάκ...», λέει ο Πενάκ. Μια ζωή «διαλεγα» βιβλία για τα παιδιά. Αυστηρή στην κρίση μου, η «επιλογή» ήταν για μένα κα θήκον. Σίγουρα θα στέρησα σε πολλούς μικρούς αναγνώστες τη χαρ ά να διαβάζουν το βιβλίο που θα τους έκανε κέφι, το βιβλίο που μόνοι τους θα διάλεγαν. Το δικαίωμα να διαβάζει οπουδήποτε.

Επωνύμωζ

«Σ’ ένα στρατόπεδο. Το πρ ω ί μοιράζονται οι αγγαρείες. Ο στρατιώτης Τάδε ζητάει εθελοντικά την αγγαρεία την πιο άχαρη. Κάθε πρωί: - Αγγαρεία αποχωρητηρίων; Έ να βήμα μπρος. -Σ τρα τιώ της Τάδε. Αρπάζει το σκουπόξυλο α π ’ όπου κρέμεται το σ φουγγαρόπανο, σαν να ήταν λάβαρο του λόχου και εξαφανίζεται. Κανείς δεν τον ακολουθεί. Οι ώρες περνούν. Τον ξεχνούν. Εμφανίζεται και πά λι προς το τέλος του πρωινού και δίνει αναφ ορά στον επιλοχία: “Αποχωρητήρια καθαρά” Ο στρατιώ της αποσύρεται. Το “ μυστικό” του είναι μέσα στηντσέπη του αμπέχονου: 1.900 σελίδες: Τα άπαντα του Νικόλα Γκόγκολ. Έ να τέταρτο της ώ ρας σφουγγαρόπανο και κάθε π ρ ω ί επ ί δυο μήνες, καθισμέ νος αναπαυτικά πά νω στο θρόνο τω ν αποχωρητηρίων, ο στρατιώτης Τάδε πετά πολύ πιο πάνω από τα συμβαίνοντα στο στρατόπεδο. Ό λος ο Γ κόγκολ! Κι ο γέρο-Κλεμανσώ, ο Τίγρης, ένας περίφ ημος στρατιώτης κι αυτός, ευλογούσε μια χρόνια δυσκοιλιότητα που χάρη σ ’ αυτή έβρισκε χρόνο να διαβάσει τ ’ Απομνημονεύματα του Σαιν Σιμόν...». Το δικαίωμα να τσιμττολογά. Η άδεια που πα ραχω ρούμε στον εαυτό μας, ν ’ αρπάζουμε οποιοδήποτε βιβλίο από τη βιβλιοθήκη μας, να τ ’ ανοίγουμε σ ’ οποιαδήποτε σελίδα και να βυθιζόμαστε μέσα της για λίγα λεπτά, μια και διατέθουμε μόνο λίγα λεπτά. Το δικαίωμα να διαβάζει υψηλόφωνα. Γράφω το κείμενό μου. Συχνά το διαβάζω φωναχτά. Ακούω τις λέξεις, π αίζω τις φράσεις, γοητεύ ομαι ή αντίθετα εξαγριώ νομαι. Λες κι ο πρ οφ ορ ικός λόγος μου είναι απαραίτητος για να γράψ ω σ ω στά το πα ραμ ύθ ι μου. Π ολλά πα ιδιά θέλουν ν ’ ακούν το κείμενο που διαβάζουν. Το ψιθυρίζουν ή το διαβάζουν δυνατά. Η φωνή τους, τους δίνει πνοή, τη δική τους πνοή. Δ ιπλή η ηδονή της ανάγνω σης... Το δικαίωμα να σωπαίνει. «Ο άνθρωπος κατασκευάζει σπίτια για τί είναι ζωντανός, όμως γρ άφ ει βιβλία για τί ξέρει πω ς είναι θνητός. Ζει ομαδικά για τί είναι αγελαίος, όμως διαβάζει για τί ξέρει πω ς είναι μόνος. Το δ ιάβασμα εί ναι μια συντροφιά που δεν παίρνει τη θέση καμιάς άλλης, όμως καμιά άλλη συντροφιά δεν θα μπο ρούσε να την αντικαταστήσει. Δεν του πρ ο σφ έρ ει καμιά ορισ τική εξήγηση για τη μοίρα του, όμως υφαίνει ένα πυκνό δίχτυ συνενόχων ανάμεσα στον εαυτό του και τη ζωή. Μικρές μυστικές σ υμ φ ω νίες που λένε για την παράδοξη ευτυχία τού να ζεις, την ίδια ώρες φωτίζουν το πα ράλογο της ζωής. Έ τσι ώστε οι λόγοι για να διαβάζουμε είναι το ίδ ιο παράξενοι όσο και οι λόγοι για να ζούμε. Και κα νείς δεν είναι εξουσιοδοτημένος να μας ζητήσει λογαριασμό γ ι’ αυτήν την οικειότητα».

Κλείνοντας τον Πενάκ να πω κι εγώ δυο λόγια. Ή μουν τυχερή, το βιβλίο το ανακάλυψα μικρή. Ο πατέρας μου ήταν «βιβλιοφάγος». Αν με ρωτού σε κάποιος τί μου κληροδότησε ο πατέρας μου, θα του απαντούσα αβίαστα, τη βιβλιομανία. Θ υμά μαι, του έλεγα: «Θέλω ένα φόρεμα» μου απαντούσε: «Σου αγόρασα ένα πρόπερσι». Του έλεγα θέλω ένα βιβλίο, μου το αγόραζε αμέσως. Εύχομαι στά πα ιδιά να ανακαλύψουν το βιβλίο, μόνα τους να το διαλέγουν, για να νιώσουν την α σφ άλεια που νιώ θω. Δεν φ οβάμαι το αύριο, κρατώ στα χέρια μου ένα βιβλίο.

*Daniel Pennac, Comme un roman, Gallimard

Κύριε Διευθυντάτου περιοδικού «Διαβάζω».

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΙΜΗ/ΝΤΡΟΠΗ AMrhlYDUTUYClY Α Μ Φ ΙΖ -Ο Π I r l 2 . t l 2 .

π Ριν αΡΧίσω Ή! γραφή μου, θα ήθελα να σας συστηθώ. Ονομάζομαι Θεοδώρα Πουργιέζη Λευκίδη, είμαι ιατρός αναισθησιολόγος - Λέ-

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΥΡΝΟΥΣ

κτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παντρεμένη και μητέρα πέντε παιδιών. Γεννημένη και μεγαλωμένη στους Φούρνους - Κορσεούς. Στις 2 Μαΐου 1995 πηγαίνοντας σε θάλαμο ασθενούς για προεγχειρητική επίσκεψη, συγγενής του αρρώστου με ρώτησε από πού είμαι. Του απήντησα ότι είμαι από τους Φούρνους. Α!!! μου είπε. Για τους Φούρνους διάβασα ένα άρθρο στο περιοδικό «Διαβάζω» του Απριλίου και γράφει μάλι στα ότι έχετε υψηλό ποσοστό εξωσυζυγικών σχέσεων και πολλά παιδιά παράνομων δεσμών. Και ταράχτηκα και ξαφνιάστηκα. Οι Φουρνιωτίνες είναι γυναίκες με αρχές και έντονο το αίσθημα της τιμής και της αιδούς. Ακόμα και αυτές, οι ευτυχώς πάρα πολύ λίγες, που θα ξεπερνούσαν τις κοινωνικές απαγορεύσεις και το φόβο του κουτσο μπολιού για να πραγμα τοποιήσουν μια σχέση εξωσυζυγική, δεν θα εί χαν την παρρησία να την ομολογήσουν σε κάποι ον ερευνητή. Ποιος κατάφερε να κάνει τέτοια έρευνα και να τους αποσπάσει τέτοια μαρτυρία; Το άρθρο το διάβασα. «Τιμή/Ντροπή. Το πρόβλημα της δυαδικής καπιγοριοποίησης στη σύλληψη ενός κώδι κα ηθικής», σελ. 111-116, στο περιοδικό «Διαβάζω», τεύχος Απριλίου 1995. No 351. Το υπογράφει η φίλη Σί βυλλα Δημητρίου - Κοτσώνη και νύφη μας με την πλατιά έννοια ότι ο νυν σύζυγός της είναι Φουρνιώτης. Στους Φούρνους γράφει το άρθρο, «Το ποσοστό των εξωσυζυγικών σχέσεων είναι πολύ υψηλό» σελίς 114. Το «πολύ υψηλό» ή το χαμηλό ποιος το καθορίζει; Ποιο είναι το μέτρο του; Πόσο τοις εκατό επί των εγγάμων γυναικών του νησιού, χωρισμένες σε ομάδες κατά ηλικία; Ποιο είναι το μέτρο σύγκρισης με άλλους τόπους, π.χ. την Αθήνα, ή τα άλλα νησιά Ικαρία, Σάμο, Χίο κ,λπ. Με ποιο τρόπο ερευνήθηκε και μετρήθηκε αυτό το πο σοστό; Ερωτήθηκαν οι ίδιες οι γυναίκες των Φούρνων ή η έρευνα στηρίχθηκε στα κουτσομπολιά που όχι σπάνια είναι αήθη και ανυπόστατα; Ή μήπως στηρίχθηκε σε κουβέντες απλοϊκών γυναικών που όταν «ακουστεί» καμιά συγχωριανή τους μοιρολογούν και λένε «πάει χάλασε το νησί μας». Η σύγκριση πάλι ανάμεσα στις μοιχαλίδες και στους άνδρες που «ξενοκοιτάζουν» πώς βγήκε; «Ο δείκτης της γυναικείας μοιχείας υπερτερεί αισθητά από τον αντίστοιχο για τους άνδρες», σελίς 114. Μας λέει η γράψασα το άρθρο φίλη Σίβυλλα. Μα δεν κατάλαβες, αγαπητή Σίβυλλα, ότι στους Φούρνους ο άνδρας είναι άνδρας και δεν παρεξηγείται ούτε κουτσομπολεύεται για τέτοια θέματα; Ναι, στους Φούρνους δεν τιμωρείται η μοιχαλίδα ούτε περιθωριοποιείται, όπως σωστά γράφει και η αρθρογράφος. Η τιμωρία και ο φόβος είναι να είσαι ΑΚΟΥΣΜΕΝΗ. Και αυτές οι «ακουσμένες», έτσι τις λέμε στους Φούρνους, απομονώνονται μόνες τους στα σπίτια τους από ντροπή, γιατί αυτήν δεν τη χάνουν ποτέ. Μετά, αυτό το «σημαντικός αριθμός από παιδιά που είναι καρποί εξωσυζυγικών σχέσεων», σελ. 114; Μα εδώ οι ειδικοί επιστήμονες με τόσες εξετάσεις, ομάδες αίματος, DNA κ,λπ δεν καταφέρνουν πάντα να υποστηρίξουν ή να αποκλείσουν πατρότητα και συ, αγαπητή Σίβυλλα, τα καταφέρνεις έτσι «μετο μάτι» που λένε; Λίγο πιο ταπεινά! Μ Τελειώνοντας θα ήθελα να πω, ότι πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί, όταν αναλαμβάνουμε με την υπογραφή μας την ευθύνη ενός τέτοιου άρθρου. Λίγος σεβασμός αν όχι στη νεκρή «μοιχό», τουλάχιστον στον πατέρα που επιπόλαια του αμφισβητείς την πα τρότητα και στο ήδη ταλαιπωρημένο παιδί, που δεν ξέρουμε τί ψυχικά τραύματα θα του πρόσθετε η ανάγνωση του άρθρου σου. Κύριε διευθυντά, σας παρακαλώ να δημοσιεύσετε την επιστολή μου - απάντηση στην κα Σίβυλλα Δημητρίου Κοτσώνη για το άρθρο «Τιμή/Ντροπή, το πρόβλημα της δυαδικής κατηγοριοποίησης στη σύλληψη ενός κώδι κα ηθικής» στο περιοδικό Διαβάζω του Απριλίου 1995. Για να αρθούν οι εσφαλμένες εντυπώσεις των αναγνω στών σας όσον αφορά τους Φούρνους και τις γυναίκες των Φούρνων. Σας ευχαρισ τώ Θεοδώρα Πουργιέζη - Λευκίδη

Κύριε Διευθυντά, στο 353 τεύχος του «Διαβάζω» δη μοσιεύσατε επιστολήτης κ. Μυροφόρας Νάσου Νικοπούλου, Μ Μ ΙΚ Ή Π Π ν Λ Π όπου ανάμεσα στα πολλά, και άσχετα με μένα, INI. NlrMJI IU Y /\U δηλώνει πως αποσύρειτην εμπιστοσύνη της από την έκδοση με κριτικές του μακαρίτη συζύγου της, γιατί στο δημοσιευόμενο προλογικό μου σημείωμα φέρομαι, κατά τη γνώμη της, να αμαυρώνω τη μνήμη του μακαρίτη. Σημειώνω πως το κείμενο αυτό εί ναι μια άνευ χειρογράφου ομιλία μου στο πνευματικό μνημόσυνο για τον Ν.Ν. στο «θέατρο Εξαρχείων». Μου το είχε ζητήσει ο κ. Τ. Βουτέρης, στενός συνεργάτης του Ν.Ν. Η κ. Νικοπούλου ισχυρίζεται πως η παράγραφος του κειμένου μου, όπου αναφερόμενος στην αριστερή καταγωγή του Ν.Ν., έλεγα πως τα κριτήριά του ελάμβαναν υπόψη και το μεροκάματο των ηθοποιών, είναι προσβλητική για κείνον.

ΓΙΑΤΟΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟ

Επειδή δεν επιθυμώ να πικραίνεται η σύζυγος, ζητώ και από εδώ από τους αγοραστές του βιβλίου να αντικατα στήσω την υπόδικη και «ύ ποπτη» παράγραφο με

ί Μι

την παρακάτω παλινωδία: «Ο Νάσος Νικόπουλος παρ’ όλη την αριστερή κα ταγωγή του ήταν άτε

γκτος, ωμός και ισοπεδωτικός κριτικός και δεν ορρωδούσε ούτε μπροστά στο μεροκάματο των ηθοποιών. Αντίθε τα, όπως η χήρα του βεβαιώνει, ήταν αποφασισμένος να χάσει το δικό του μεροκάματο, αν τον εμπόδιζαν να λει τουργήσει έτσι η κριτική του, ώστε να συντελέσει στο να χάσουν οι ηθοποιοί τη δουλειά τους ή, ακόμη, και να αλ λάξουν επάγγελμα». Αυτά, για να ηρεμήσει η κ. Νικοπούλου, αν και αμφιβάλλω, αν θα ηρεμήσει η ψυχή του αείμνηστου συναδέλφου. Μ ε τιμή

Κώστας Γεωργουσόπουλος

Η Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Πειραιά σε σ υ νερ γα σία με το π ερ ιο δ ικό διαβάζω σας π ροσ καη ο ύν τη ν Κ υριακή, 16 Ιουϋίου και ώρα 8.30 μ.μ. στο Αίθριο του Π α νεπισ τημίου Π ειραιά (ΚαραοΠή κα ι Δ η μητρίου 40 Πειραιάς) στη ν ε κδ ή λω σ η με θέμα: Η ΛΟ ΓΟ ΤΕΧΝ ΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚ Η Σ Υ Ζ Η Τ 0 Υ Ν Π. ΣΦΥΡΙΔΗΣ: Γ. ΚΑΡΑΤΖΟΓΛΟΥ: Γ. ΚΟΡΔΟΜΕΝΙΔΗΣ:

ΔΕΠΑΠ Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ευριπίδου 79 185 32 Πειραιάς τηλ. 4110019,4220483-5

Ο Ι

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΒΑΖΩ Μηνιαία Επιθεώρηση του Βιβλίου Α. Μεταξά 26 106 81 Αθήνα τηλ. 3301241

Σημείο μνήμης Γ.Π. Σα

Ο Γ.Π. Σαββίδης είχε συνεργαστεί με το «δια βάζω » αρκετές φορές. Δεν θέλουμε να «κλέ ψουμε» τη δόξα από τα άλλα ομόλογα περιοδι κά. Όσο μπορώ, όμως, να θυμάμαι (ως ο νεό τερος της συντακτικής επιτροπής), όταν εξα σφαλίζαμε, για τα αφιερώματα του περιοδι κού, συνεργασία του Γ.Π. Σαββίδη, τότε κυκλοφορούσε ανάμεσά μας η είδηση: «Γρά φει και ο Σαββίδης!». Ήτανε γεγονός. Ο Γ.Π. Σαββίδης δεν μας έδινε κείμενα για να μας ξεφορτωθεί. Γνωρίζαμε, ότι η κάθε συνερ γασία του, κάτι νέο είχε να κομίσει εις την τέ χνη. Πράγματι. Οι δημοσιεύσεις του ήταν επι στημονικές ανακοινώσεις. Μας «χάριζε» ανέκ δοτα κείμενα, ως επί το πλείστον, σχολιασμένα με τον δικό του τρόπο. Τρόπος, ο οποίος είχε χπσθεί με σπάνια υλικά. Με τα υλικά τού γερά αρματωμένου φιλολόγου και του ευαίσθητου αναγνώστη. Δεν γνωρίζω πώς. Όμως ποτέ η ζυγαριά, που κρατούσε, δεν έκλινε ούτε από το ένα μέρος, ούτε από το άλλο. ΓΓ αυτό γλίτωσε από δύο α σθένειες: του ακαδημαϊσμού και του ποιητικίζοντος βερμπαλισμού. Ο Γ.Π. Σαββίδης είχε βρει τη συνταγή. Ο λόγος του ωφελούσε και την ψυχή και το σώμα. Χόρταινες, δεν έσκαγες· ένα κύμα χορταστικού λόγου αναρρίπιζε τη γλώσσα. Ο Γ.Π. Σαββίδης δημιούργησε πολλούς μαθη τές. Σήμερα, πολλοί απ’ αυτούς βρίσκονται και διδάσκουν στο πανεπιστήμιο. Παρακολουθού σε τα «παιδιά» του από κοντά. Δεν τους εγκατέλειπε ποτέ. Εκεί που πήγαιναν να ποδαρώ-

G U T E N B E R G

ιδέες καί συστήματα

Επειδή ό άγώνας γιά τήν κατάκτηση τής μοναδικότητας τοϋ κάϋε άνϋρώπου δέν έχει λήξει άκόμαέπειδή άκόμα σκεφτόμαστε

σουν, νότος πάλι από δίπλα τους. Ο δάσκαλος, με υπηρηφάνεια, έβαζε την υπογραφή του πλάι στην υπογραφή των μαθητών του. Αντιμετώπιζε τα «παι διά» του, όπως τα κείμενά του. Ανέπτυσσε μαζί τους μια σχέση ιδιαίτερη, τη σχέση του παιδαγωγού. Ήταν λένε αυστηρός στις κρίσεις του. Αλήθεια, υπήρξε πο τέ παθιασμένος άνθρωπος, ο οποίος δεν ήταν αυστη ρός; Και ο Γ.Π. Σαββίδης ήταν πρωτίστως αυστηρός και απαιτητικός με τον εαυτό του. Ο Γ.Π. Σαββίδης πρότεινε (γιατί είχε προτάσεις) νέες φωνές υπό διαμόρφωση πανεπιστημιακών, οι οποίες, όχι μόνο δεν χάθηκαν, αλλά συνεχίζουν με επιμονή να προσφέρουν έργο στο χώρο της νεοελληνικής φιλο λογίας. Τους όπλισε με πάθος και, προπάντων, με αυτοθυσία. Γιατί, έτσι και λείπουν αυτά τα στοιχεία (προσθέστε και το τσαγανό) από έναν πανεπιστημιακό, καταντάει δημόσιος υπάλληλος της λογοτεχνίας. Και ο Γ.Π. Σαββίδης δεν έγινε ποτέ, καλύτερα, δεν απέκτησε νο οτροπία δημοσίου υπαλλήλου. Τουναντίον άφησε ε θελουσίως το δημοσιοϋπαλληλίκι του τακτικού καθη γητή. Διέθετε και κάτι άλλο. Είχε το ταλέντο να γνωρίζει με ποιους συνομιλεί, ζώντες καιτεθνεώτες. Η γκάμα των συνομιλητών του ήταν μεγάλη: Βαλαωρίτης, Θεοτοκάς, Βάρναλης, Καρυωτάκης, Καβάφης, Σεφέρης, Σικελιανός, νεότεροι και νεότατοι ποιητές, ξένοι και Έλληνες εικαστικοί. Οι επιφυλλίδες του ήταν υπόδειγμα δημόσιου γρα πτού λόγου. Δεν είχε ύφος πολύξερου. Επειδή, ακρι βώς, γνώριζε εις βάθος τόσα πολλά, πάταγε γερά, με σταθερά και σίγουρα βήματα. Ισορροπούσε στο σχοινί τις περισσότερες φορές, αλλά δεν ξεγλιστρού σε. Οι αποστροφές του διέθεταν χιούμορ, πικρή ει ρωνεία, δεν διαφωνούσε για να διαφωνεί. Δεν ανεχό ταν την προχειρότητα, τη ρητορεία, τον βερμπαλι σμό, τον έπαινο για τον έπαινο. Ναι, έγραψε και τέτοια κείμενα, κείμενα για να επαινέ σει, εννοώ. Ήτανε όμως κείμενα - ξεχειλίσματα ψυχής, τα οποία τα υπαγόρευε η ανάγκη για να εκφρασθεί. Δεν ήταν έπαινος που κοιτούσε λοξά στην εποχή του, περιμένοντας την ανταπόδοση της αγο ράς. Το χώμα που τον σκεπάζει είναι ακόμη φρέσκο. Ο Γ.Π. Σαββίδης υπήρξε άρχοντας από κούνια (υπάρ χουν και τέτοιες φύσεις - τι να κάνουμε;) ως τέτοιος σταδιοδρόμησε, ως τέτοιος έσβησε. Αρχοντικός και υπερήφανος δίπλα σε αγαπημένους και διαλεχτούς φίλους - όχι στην Αθήνα.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ Εΐζ μνήμην

Ο Λ Κ Ο Μ Ο ΛΙΣ ΚΥΚΛΟ Φ Ο Ρ Η ΣΕ A N NT Κ Ο Ρ Ν Τ Ι Ε

ΚΟΓΜΠΟΓΡΕΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ Ψ Υ Χ Α Ν Α Λ Υ Σ Η Κ Α Ι Σ Χ Ο Λ ΙΚ Η Α Π Ο Τ Υ Χ ΙΑ

Αλέξης Τραϊανός: κληρονόμος θανάτου και ερειπίων 15 χρόνια από το θάνατό

* Πιο σύντομη μορφή ομιλίας που δόθηκε στις 19 Μαΐου, εφέτος, στο «Παλατάκι» Χαϊδαρίου στα πλαίσια εκδηλώσεως, όπου ποιήματα και αποσπάσματα επιστολών του Τραϊανού εδιάβασαν η ποιήτρια Ολυμπία Καράγιωργα και ο ηθοποιός Νίκος Νικολάου Για τα παραθέματα, βλ. A. Τράίανός, Φύλακας Ερειπίων - Τα Ποιήματα, Πλέθρον, 1991

Μεταξύ Καπανδριτίου και Καλάμου Αττικής ο κατά τόπους στενός αυτοκινητόδρομος δια σχίζει μιαν αρκετά μεγάλη περιοχή που ίσαμε πριν λίγα χρόνια ήταν γεμάτη πεύκα. Περίπου στη μέση της διαδρομής μέχρι τη θάλασσα που είναι απέναντι από την Εύβοια, ένα ανηφο ρικό δρομάκι στα δεξιά οδηγεί στην τοποθεσία Γκουστέζα. Εδώ πριν 15 χρόνια, στις 7 Μαΐου, τις πρώτες πρωινές ώρες, βρέθηκε νεκρός ο ποιητής Αλέξης Τραϊανός, κατά κόσμον Αλέκος Ζαβατάρης. Ηταν 36 χρόνων. Ενόσω ζούσε αμφιβάλλω αν, από τα ποιήματα και τις επι στολές του, από τη ζωή του, από τα όσα έλεγε και από τη σιωπή του, είχαμε καταλάβει ότι ο άνθρωπος αυτός ασκούσε ένα τόσο σκοτεινό, τόσο άγνωστο, τόσο λησμονημένο επάγγελμα -αυτός, μοναδικός κληρονόμος θανάτου και ε ρειπίων. Διότι όταν δουλεύεις με τα πράγματα, τον εαυτό σου, με τη ζωή όπως εκείνος εδούλευε, είναι σαν να υπάρχει μόνο για σένα ο θά-

νατος κα ι να σ ου έ χει

έ ξ ο χ α κ α ίρ ιο π ο υ ε ί

κ λ η ρ ο δ ο τ η θ ε ί,

πε

π ο ιή τ ρ ια

ό π ω ς γ ια τ ο ν ε ρ ω

Ο λ υ μ π ία Κ α ρ ά γ ιω ρ -

τ ε υ μ έ ν ο , μ ο ν ά χ α γ ι’

γ α , * * ε μ ε ίς ο ι Έ λ λ η

το

ν ε ς - α ν τ ίθ ε τ α α π ό

π ρ ό σ ω π ο με το ο

α υτόν

τ ο υ ς Δ υ τ ικ ο ύ ς - δ ε ν

π ο ίο και

υπάρχει

δ ια λ έ γ ο υ μ ε τ ο ν θ ά

ερω τοτροπεί από

το

ν α τ ο α λ λ ά μ α ς δ ια

ο π ο ίο

λέγει

γ ο η τ ε ύ ε τ α ι. Κ ι ό τ α ν

θά νατος;

ν ιώ θ ε ις τ η ν ύ π α ρ ξ η

Π άντω ς, α ν η φ ύσ η

και τον

ε ίν α ι

κόσμο

να

β ρ ίσ κ ο ν τ α ι σ ε δ ιχ α σμό λόγω υπέρογκου μα τος », να

’χ ε ις

κού και της πα ρθ εν ικ ό τ η τ α ς

«σφ άλ

των

πρ α γ μ ά τω ν, ένας ε

σαν

κ ο ύ σ ιο ς

πυρετό,

«β λέπ εις » τ α

π ρ ω τ ε ϊκ ό ς

χ ώ ρ ο ς τ ο υ α υ θ ε ν τ ι

κ ά π ο ιο υ

τό τε,

θάνατος

μέσ α σ ’ α υτήν δεν

μέσα

κ α ι τ α γ ύ ρ ω σ ο υ σ ω ρ ια σ μ έ ν α σ ε ε ρ ε ίπ ε ια .

μ π ο ρ ε ί π α ρ ά ν α κ α τ α δ ε ικ ν ύ ε ι έ ν α α ίτ η μ α

Η τ ε λ ε υ τ α ία τ ο υ ε ρ ω τ ο τ ρ ο π ία μ ε τ ο ν θ ά ν α

αυθεντικότητας κ α ι τταρθενικότητας τ η ς ζ ω

τ ο έ λ α β ε χ ώ ρ α λ ο ιπ ό ν σ ’ έ ν α φ υ σ ικ ό τ ο π ίο ,

ή ς κ α ι τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ , μ ια α γ ω ν ία γ ια τ η

ε δ ώ ό π ο υ μ ε ε ίχ ε φ έ ρ ε ι ο α δ ε λ φ ό ς τ ο υ , ο

σ υ μ φ ιλ ίω σ ή τ ο υ μ ε τ ο ν κ ό σ μ ο κ α ι τ η φ ύ σ η

Ε ρ ρ ίκ ο ς , κ α θ ώ ς κ α τ ε υ θ υ ν ό μ α σ τ α ν γ ια τ η ν

ή , τ έ λ ο ς , μ ια κ α τ α γ γ ε λ ία γ ια τ ο ν δ ιχ α σ μ ό

π α ρ α λ ία τ ω ν Α γ ίω ν Α π ο σ τ ό λ ω ν , σ τ ο ε ξ ο χ ι

α ν θ ρ ώ π ο υ κ α ι κ ό σ μ ο υ /φ ύ σ η ς . Τ ο ν Α τ ζ ε σ ι-

κ ό δ ια μ έ ρ ισ μ α τ η ς ο ικ ο γ έ ν ε ιά ς τ ο υ . Ε ίχ α μ ε

β ά ν ο τ ο υ Σ ικ ε λ ια ν ο ύ , λ .χ . - π ο υ β ε β α ίω ς

κατέβει να π ερ π α τήσ ο υμ ε. Ή τα ν ένα ξέφ ω -

δ ε ν ή τ α ν μ η δ ε ν ισ τ ή ς ό π ω ς ο Τ ρ α ϊα ν ό ς -

το π λ ά ι στον χω μα τόδ ρο μο , με τα π εύ κα σε

τ ο ν β λ έ π ω κ ι α υ τ ό ν ν α π α ίρ ν ε ι τ ο μ α χ α ίρ ι

κ υ κ λ ικ ή π α ρ ά τ α ξ η . Θ υ μ ο ύ μ α ι τ η ν τ ε ν ε κ ε δ έ

μ έ σ α σ ’ έ ν α τ ο π ίο κ α ι μ ά λ ισ τ α ο λ ά ν θ ισ τ ο α

ν ια υ π ο δ ο χ ή σ τ ο κ ο ρ μ ί ε ν ό ς π ε ύ κ ο υ . Ή τ α ν

π ό μ ια α ν ά γ κ η υ π α ρ ξ ια κ ή ς π λ η σ μ ο ν ή ς κ α ι

γ ε μ ά τ η α π ό ρ ε τ σ ίν ι π ο υ δ ε ν ε ίχ α ν έ λ θ ε ι ν α

δ ιό τ ι α γ α π ο ύ σ ε τ η ζ ω ή «σ τη μ υ σ τ ικ ή τ η ς

μ α ζ έ ψ ο υ ν . Σ κ έ φ τ η κ α τ α π ο ιή μ α τ α - δ ά κ ρ υ α

π ρ ώ τ η αξία» .

τ ο υ Α λ έ κ ο υ κ ι ε κ ε ίν η τ η χ α ρ ά δ ρ α - π λ η γ ή

Σ τ ο Σμιλεύοντας τον Χρόνο γ ρ ά φ ε ι ο Τ α ρ -

μ έ σ α τ ο υ . Α ρ κ ε τ ά χ ρ ό ν ια π ρ ιν σ ’ έ ν α φ υ σ ι

κ ό φ σ κ ι: « Ν ο μ ίζ ω ό τ ι α π ό τ ις π ιο θ λ ιβ ε ρ έ ς

κ ό τ ο π ίο ε ίχ α ν α ν α λ η φ θ ε ί μ ε τ η θ έ λ η σ ή

π λ ε υ ρ έ ς τ η ς ε π ο χ ή ς μ α ς ε ίν α ι η ο λ ο κ λ η ρ ω

τ ο υ ς δ ύ ο α κ ό μ η δ η μ ιο υ ρ γ ικ ο ί Έ λ λ η ν ε ς , ο

τ ικ ή

Π ε ρ ικ λ ή ς Γ ια ν ν ό π ο υ λ ο ς κ α ι ο Κ.Γ. Κ α ρ υ ω -

σ θ η σ η ς τ ο υ ω ρ α ίο υ σ τ ο ν ά ν θ ρ ω π ο . Ο σ ύ γ

τ ά κ η ς . Ε κ ε ίν ο ι έ φ υ γ α ν μ ε τ ο φ ω ς τ η ς η μ έ

χ ρ ο ν ο ς μ α ζ ικ ό ς π ο λ ιτ ισ μ ό ς , π ο υ έ χ ε ι σ τ ό χ ο

ρ α ς , ο Α λ έ κ ο ς ε δ ιά λ ε ξ ε τ ο φ ω ς τ η ς σ ε λ ή

τ ο υ τ ο ν "κ α τ α ν α λ ω τ ή ", ο π ο λ ιτ ισ μ ό ς τ ω ν

ν η ς , τ ις ίδ ιε ς ώ ρ ε ς ό π ο υ έ γ ρ α φ ε τ α π ο ιή μ α

καταστροφ ή

κ ά θ ε ε ν σ υ ν ε ίδ η τ η ς α ί

υπ οκα τα στά τω ν σ α κα τεύει την ψ υχή του

τ α κ α ι τ ις ε π ισ τ ο λ έ ς τ ο υ ό τ α ν τ α φ ω ς , ό π ω ς

α ν θ ρ ώ π ο υ , ο ρ θ ώ ν ο ν τ α ς ε μ π ό δ ια α ν ά μ ε σ α

μ α ς λ έ ε ι, ε ίν α ι φ υ μ α τ ικ ό κ α ι γ α λ ά ζ ιο . Τ ί

σ τ ο ν ά ν θ ρ ω π ο κ α ι σ τ α κ ρ ίσ ιμ α ζ η τ ή μ α τ α

μ π ο ρ ε ί ό μ ω ς ν α σ η μ α ίν ε ι η α υ τ ο κ τ ο ν ία μ έ

τ η ς ύ π α ρ ξ ή ς τ ο υ , τ η ς π ν ε υ μ α τ ικ ή ς τ ο υ ζ ω

σ α σ τη φ ύ σ η - έ σ τ ω κ α ι μ έ σ α σ ε μ ια ά σ π ρ η

ή ς . Ο κ α λ λ ιτ έ χ ν η ς ό μ ω ς δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α μ έ

Τ ο γ ιό τ α , ό π ω ς σ τ ο ν Τ ρ α ϊα ν ό - σ τ ο ν τ ό π ο

ν ε ι κ ο υ φ ό ς σ τ ο κ ά λ ε σ μ α τ η ς α λ ή θ ε ια ς » . Ο

μ α ς ό π ο υ «ο β ίο ς ε ίν α ι υ π α ίθ ρ ιο ς » ; Μ ή π ω ς

Ρ ώ σ ο ς μ ά ς μ ιλ ά ε ι ε δ ώ ω ς κ α λ λ ιτ έ χ ν η ς γ ια

ό τ ι κ α ι ο ε κ ο ύ σ ιο ς θ ά ν α τ ο ς π ρ έ π ε ι ν α ε ίν α ι

ε κ ε ίν ο τ ο « ά λ λ ο π ρ ά γ μ α » (ο a ltra c o s a ), τ ο

υ π α ίθ ρ ιο ς ; Ε π ε ιδ ή , σ ύ μ φ ω ν α μ ε ε κ ε ίν ο τ ο

ο π ο ίο κ α ι ο δ ικ ό ς μ α ς Σ ο λ ω μ ό ς κ α λ ε ί τ ο υ ς

: Το είπε στην εκδήλωση όπου δόθηκε η παρούσα ομιλία.

π ο ιη τ έ ς ν α κ λ ε ίσ ο υ ν μ έ σ α σ τ η ν ψ υ χ ή τ ο υ ς

φ θ ο ρ ά , τ ο κε ν ό, τ ο μ η δ έ ν , τ η μ ο ν α ξ ιά , τ η ν

γ ια ν α α ισ θ α ν θ ο ύ ν κ ά θ ε ε ίδ ο υ ς με γ α λ ε ίο » .

α π ο ξ έ ν ω σ η - σ ε δ ια ρ κ ή α σ τ ά θ ε ια , π ρ ο σ π α

Ό μ ω ς ο ά ξ ιο ς π ο ιη τ ή ς τ η ν ε π ιτ α γ ή αυ τ ή τ η ν

θ ώ ν τ α ς ν α σ υ λ λ ά β ε ιτ ο ά χ ρ ο ν ο , ν α «ιδεί» τ ο

έ χ ε ι μ έ σ α σ το α ίμ α τ ο υ , γ ε ν ν ή θ η κ ε μ α ζ ί τ η ς

μ έ λ λ ο ν μ έ σ α α π ό τ η ν π ίκ ρ α τ ο υ π α ρ ε λ θ ό

- κ α ι τ έ τ ο ιο ς ε ίν α ι ο Τ ρ α ϊα ν ό ς : «Β λέπει», ε-

ντος κα ι το ν οξύ π ό νο του πα ρό ντο ς, ν α κά

νορ ά τα ι τα πρ ά γ μ α τα στην απόλυτη αυ θε

ψ ει - όπ ω ς γ ρ ά φ ε ι - τ ον χρό νο και να ενώ

ντικ ό τ η τ α κ α ι π α ρ θ ε ν ικ ό τ η τ ά τ ο υ ς , π έ ρ α α

σ ει, ν α τ α υ τ ίσ ε ι τ ο π α ρ ε λ θ ό ν , τ ο π α ρ ό ν κ α ι

π ό τη χ ρ ή σ η π ο υ τ ο υ ς έ χ ε ι π ρ ο σ δ ώ σ ε ι ο

τ ο μέ λ λ ο ν . Κ ά π ο τ ε θ α μ ιλ ή σ ε ι γ ια έ ν α ν «α

π ο λ ιτ ισ μ ό ς . Μ ε τ α μ έ σ α π ο υ δ ιέ θ ε τ ε κ α ι με

π ό κ ρ υ φ ο κ ή π ο π ο υ μ α ς π ε ρ ιμ έ ν ε ι ν α γ ε ν ν η

τις δ υ σ κ ο λ ίε ς π ο υ τ ο υ π ρ ο β ά λ λ ο ν τ α ν α γ ω

θ ο ύ μ ε α λ η θ ιν ο ί» , γ ια τ η ν α ν ά σ τ α σ η τ ο υ α ν

ν ίσ τ η κ ε ν α υ π ε ρ β ε ί κ α ι ν α α π ο σ β έ σ ε ι τ ο ε

θ ρ ώ π ιν ο υ , κ ι ύ σ τ ε ρ α θ α κ α τ ε β ε ί ό λ α τ α

γ ώ τ ο υ - ε ίχ ε ό μ ω ς τ η μ ο ίρ α ν α τ ο ιδ ε ί α π α ν

σ κ α λ ιά τ η ς ύ π α ρ ξ η ς κ α ι τ η ς σ υ ν ε ιδ ή σ ε ω ς ,

θρ α κω μ ένο να αποπ νέει την α π ο φ ο ρ ά του

α π ο ικ ο δ ο μ ώ ν τ α ς τ ε ς θ α έ λ ε γ α , ό χ ι μ ό ν ο μ έ

μ έ σ α σ τ α α π α ν θ ρ α κ ω μ έ ν α ε ρ ε ίπ ια τ ο υ π ο

χ ρ ι τ ο ν α φ α ν ισ μ ό τ ο υ ς α λ λ ά κ α ι μ έ χ ρ ι τ η ν

λ ιτ ισ μ ο ύ . Α ς δ ο ύ μ ε π ώ ς κ α τ έ γ ρ α ψ ε ο ίδ ιο ς

α ίσ θ η σ η γ ια τ ο ν α φ α ν ισ μ ό τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ

αυ τή τ η ν κ α τ α σ τ ρ ο φ ή α λ λ ά κ α ι τ ο ν π ρ ο ο ρ ι

κ α ι τ ο σ ά π ισ μ α τ η ς ίδ ια ς τ η ς ζ ω ή ς . Σ ’ αυ τ ή

σ μ ό τ η ς π ο ίη σ ή ς τ ο υ : «Ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ς π α ρ ά

τ η ν τ ρ ο π ή έ π α ιξ ε α σ φ α λ ώ ς ρ ό λ ο η ιδ ιο

λ ο γ ο ς κ ό σ μ ο ς τ η ς τ ε χ ν ο λ ο γ ία ς κ α ι τ ο υ γ ε

σ υ γ κ ρ α σ ία τ ο υ , τ α γ ε ν ε τ ικ ά σ υ σ τ α τ ικ ά κ α ι

ν ικ ο ύ α υ τ ο μ α τ ισ μ ο ύ έ χ ε ι τ ρ α υ μ α τ ίσ ε ι π ιό

τ α σ υ σ τ α τ ικ ά τ ο υ π ε ρ ιβ ά λ λ ο ν τ ο ς , π ρ ά γ μ α

τ ε ρ ο τ ο ν κ α λ λ ιτ έ χ ν η μ ε π α ρ α ισ θ η τ ικ ά ο ρ ά

π ο υ ε γ ν ώ ρ ιζ ε : « Π ρ έ π ε ι ν α ’χ α κ ά τ ι τ ο ά σ χ η

μ α τα κ α ι π υ ρ ε τ ικ έ ς κ α τ α σ τ ά σ ε ις - ά γ ρ ιε ς

μ ο μ έ σ α μ ο υ π ο υ ε π ιδ ε ιν ώ θ η κ ε π ε ρ ισ σ ό τ ε

ε ικ ό ν ε ς ε ν σ ω μ α τ ω μ έ ν ε ς μ ε ς σ τ η ν τ ο ιχ ο

ρ ο σ ’ α υ τ ή τη ζωή».

γ ρ α φ ία το υ π ο ιή μ α τ ο ς . Η α γ ω ν ία , σ τ ο τ έ

Υ π ή ρ ξ ε έ ν α ς φ ο β ε ρ ά α ν υ π ε ρ ά σ π ισ τ ο ς ά ν

λ ο ς , κα τα ντά ν α ε ίν α ι α γ ω ν ία γ ια τ ο τ ίπ ο τ α ,

θ ρ ω π ο ς . Κ α ι τ ο ε γ ν ώ ρ ιζ ε κ ι α υ τ ό: «Κ ά ηκ ε η

τ ο π ο ίη μ α ν α κ α ίγ ε τ α ι μ ε ς σ τ ις ίδ ιε ς τ ο υ τ ις

α σ φ ά λ ε ια τ ο υ ε α υ τ ο ύ μ ο υ /Α ν ίσ χ υ ρ η τ η ν τ ό

φ λ ό γ ε ς . [...] Α υ τό τ ο α π ρ ό σ ω π ο π .χ . δ ε ν ο

σ η μ ο υ τ ά σ η ν α σ η κ ώ σ ε ι» . Σ τ ην τ ε λ ε υ τ α ία

μίζ εις π ω ς π ρ έ π ε ι ν α π ε ρ ά σ ε ι σ ή μ ε ρ α σ τ η ν

δ ε κ α ε τ ία τ η ς η λ ικ ία ς τ ο υ μ ε τ ά φ ε ρ ε α τ ό φ ια

π ο ίη σ η ; [...] Ν ο μ ίζ ω π ω ς π ρ έ π ε ι ν α γ ίν ε ι κ ά

τ α « π α ιδ ικ ά τ ο υ μ ά τια» κ α ι τ η ν «ιερή π ε ρ ιο

τ ι π ο υ θ α σ τ έ κ ε τ α ι α ν ά μ ε σ α σ τ ις ρ ω γ μ έ ς

χ ή τ ω ν ρ ιζώ ν», τ η ν π α ιδ ικ ή τ ο υ η λ ικ ία δ η λ α

τ η ς σ ιω π ή ς . Τ ο φ ρ ικ ια σ τ ικ ό π έ ρ α σ μ α γ ια να

δή - όπ ω ς έγραψ ε - αρνούμενος να ενσ ω

ε ν ω θ ε ί ο κ α τ α σ τ ρ ο φ έ α ς με τ ο κ α τ α σ τ ρ ε φ ό -

μ α τ ώ σ ε ι τ ο μ ικ ρ ό τ ο υ σ ώ μ α σ τ η ν π α ρ α

μενο , ο θ ύ τ η ς μ ε τ ο θύμα ».

ν ο ϊκ ή κ ό λ α σ η , σ ’ α υ τ ή ν τ η ν ε ξ α χ ρ ε ίω σ η ,

Μ ε τ η ν τε λ ικ ή , τ η ν υ π έ ρ τ α τ η π ρ ά ξ η τ η ς ζ ω

π ο υ τ ο υ ε τ ο ίμ α σ α ν ο ι « μ εγάλο ι». Ε δ ώ β ρ ί

ή ς τ ο υ μ ε τ η ν ο π ο ία ο λ ο κ λ ή ρ ω σ ε τ ο π ρ ό

σ κ ε τ α ι ν ο μ ίζ ω κ α ι η α ξ ία τ η ς π ο ίη σ ή ς τ ο υ

σ ω π ό του και το έρ γο του επέτυχε π ρ ά γ μ α

γ ια τ η ν ε π ο χ ή κ α ι τ ο ν τ ό π ο μ α ς ό π ο υ τ έ τ ο ιο ι

τ ι τ ο φ ρ ικ ια σ τ ικ ό π έ ρ α σ μ α π ο υ ε ν ώ ν ε ι τ ο ν

π ο ιη τ έ ς δ ε ν υ π ά ρ χ ο υ ν μή τ ε α κ ό μ η κ α ι σ τη

κα τα σ τρ ο φ έα ά ν θ ρ ω π ο κα ι τ ο ν έκπτω το

λ ε γ ά μ ε ν η γ ε ν ιά το υ , τ η γ ε ν ιά τ ο υ ’70, α ν α

π ο λ ιτ ισ μ ό τ ο υ μ ε τ ο κ α τ α σ τ ρ ε φ ό μ ε ν ο π ο υ

ν ή κ ε ι σ τ η γ ε ν ιά α ν θ ρ ώ π ω ν π ο υ έ χ ο υ ν ε ξ α

ε ίν α ι η ζ ω ή , ο ι π ν ε υ μ α τ ικ έ ς π α ρ α δ ό σ ε ις κ α ι

π ο λ υ θ ε ί ο κ α θ ε ίς μ ε τ ο έ ρ γ ο το υ σ τ ις δ η μ ό

η φ ύ σ η - ε π έ τ υ χ ε ν α γ ίν ε ι ο ίδ ιο ς κ α ι θ ύ τ η ς

σ ιε ς σ χ έ σ ε ις , τ ις δ ια σ υ ν δ έ σ ε ις , τ η ν κ ο ιν ω ν ι

κ α ι θ ύ μ α τ α υ τ ισ μ έ ν ο ς με ό ,τ ι ε ξ ό ρ κ ισ ε σ τ η ν

κ ή α ν α ρ ρ ίχ η σ η μ ε α λ λ η λ ο ε π ικ α λ υ π τ ό μ ε ν ε ς

π ο ίη σ ή το υ . Κ εντ ρ ικ ή κ α ι α μ ε τ ά θ ε τ η β ίω σ η

μ ικ ρ ο ο μ ά δ ε ς μ έ σ α σ ε μ ια κ ο ιν ω ν ία α δ ιά φ ο

τ η ς δ ε κ ά χ ρ ο ν η ς π ο ρ ε ία ς τ ο υ (19 71 -1 98 0)

ρ η γ ια τ η ν π α ρ ο υ σ ία τ ο υ ς κ α ι γ ια τ η ν ε σ ω

ε ίν α ι ο ε ξ ε υ τ ε λ ισ μ ό ς π ο υ α ισ θ ά ν ε τ α ι α π ό τ ο

τ ε ρ ικ ή ζω ή τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ , μ ια κ ο ιν ω ν ία

μ η - ά ρ τ ιο τ ο υ όντ ο ς , ό π ω ς έ χ ε ι ε ξ ο μ ο λ ο γ η

που

θεί. Κ ινείτα ι π υ ρ ε τ ικ ό ς μ έ σ α σ τ ις λ ε γ ά μ ε

π ν ε υ μ α τ ικ ά κ α ι η θ ικ ά κ α τ ρ α κ υ λ ώ ν τ α ς σ τη

νες , α π ό τ ο υ ς υ π α ρ ξ ισ τ έ ς , ο ρ ια κ έ ς κ α τ α

δ α ιμ ο ν ικ ά ε γ ω ισ τ ικ ή α ν α ζ ή τ η σ η τ η ς κ α λ ο

σ τ ά σ ε ις τ η ς υ π ά ρ ξ ε ω ς - τ ο ν θ ά ν α τ ο , τ η

π έ ρ α σ η ς κ α ι τ η ς α ν ό η τ η ς ε φ ή μ ε ρ η ς ε π ι

ολοένα

ε ξ α χ ρ ε ιώ ν ε τ α ι

π ο λ ιτ ικ ά ,

τ υ χ ία ς . Η μ ο ν α δ ικ ό τ η τ ά τ ο υ β ρ ίσ κ ε τ α ι ν ο μ ί

ε μ φ α ν ε ίς α ν α φ ο ρ έ ς σ ε β ιώ μ α τ α τ ο υ υ π ο

ζ ω κα ι σ τ ο ν σ υ ν δ υ α σ μ ό π ο υ ε ν έ χ ε ι Κ α ρ υ ω -

κ ε ιμ έ ν ο υ . Α ρ ν ε ίτ α ι τ ο ν α υ θ ο ρ μ η τ ισ μ ό κ α ι

τ ά κ η κ α ι Σ α ρ α ν τ ά ρ η , με ό λ η τ η δ ια φ ο ρ ά

τ ο π α ρ α λ ή ρ η μ α . Π ρ ω τ α ρ χ ικ ό ς σ τ ό χ ο ς, ε

π ο υ ε π ιφ α ν ε ια κ ά έ χ ο υ ν ο ι δ ύ ο α υ τ ο ί μ ετα ξύ

ντονό τερος τώ ρ α , να δ ο θ ο ύ ν α π α ρ α μ ό ρ -

τ ο υ ς κ α ι με τ ο ν Τ ρ α ϊα νό . Κ α ι ο ι τ ρ ε ις τ ου ς ,

φ ω τ α τ α π ρ ά γ μ α τ α . Α ν τ ιμ ε τ ω π ίζ ε ι κ α ι τ ο

ω σ τ ό σ ο , σ υ ν ο μ ή λ ικ ο ι μ έ σ α σ τ ο ν θ ά ν α τ ο κ α ι

π ρ ό β λ η μ α τ η ς π ο λ υ χ ρ η σ ία ς κ α ι φ θ ο ρ ά ς

μ έ σ α σ τη ζ ω ή μ ετά τ ο θ ά ν α τ ο , τ ο ίδ ιο τ α υ τ ι

τη ς γ λ ώ σ σ α ς , υ π ο ν ο μ ε ύ ο ν τ α ς κ α ι εξε υ τ ε λ ί-

σ μ έ ν ο ι με τ η ν α υ θ εντικό τ η τ α κ α ιτ η ν π α ρ θ ε -

ζον τ ά ς

την,

με

εύστο χες

π α ρ η χ ή σ ε ις

ν ικ ό τ η τ α τ ω ν π ρ α γ μ ά τ ω ν .

σ υλλα β ώ ν και συμπλεγμάτω ν α π ό σ ύμ φ ω

Ε μ ελετο ύ σ ε τ α ζ η τ ή μ α τ α τ η ς τ έ χ ν η ς το υ

να . Α π ο μ υ θ ο π ο ιε ί τ ο π ο ίη μ α κ α ι τ ο α π ο

ω ς ε μ π ε ιρ ο τ έ χ ν η ς γ ια ν α δ ο κ ιμ ά σ ε ι τ ί α π ό

σ υ ν δ έ ε ι α π ό κ ά θ ε λυ τ ρ ω τ ικ ή α π ο σ τ ο λ ή π ο υ

α υ τά τ α ίρ ια ζ ε σ το ν ίδ ιο κ α ι τ η ν ε π ο χ ή τ ου ,

α φ ο ρ ά είτ ε τ ο ν γ ρ ά φ ο ν τ α ε ίτε τ ο ν α ν α γ ν ώ

ό π ω ς τ η ν ε β ίω ν ε με τ ο σ ώ μ α κ α ι τ ο π ν ε ύ μ α

σ τη. Σ ε ό λ α τ ο υ τ α β ιβ λ ία δε, έ χ ε ι κ α τ α ρ γ ή

τ ου . Γ ια τη ν ο μ φ ά λ ια σ χ έ σ η τ ω ν ζ η τ η μ ά τ ω ν

σ ε ι ε ν τ ε λ ώ ς τ α σ η μ ε ία σ τ ίξ ε ω ς κ ρ α τ ώ ν τ α ς

α υ τ ώ ν με τ η ν υ π α ρ ξ ια κ ή τ ο υ β ίω σ η έ γ ρ α

μ ό ν ο μ ια ε σ ω τ ε ρ ικ ά ρ υ θ μ ικ ή δ ιά τ α ξ η σ τ ρ ο

ψε: « [...] ο κ ό σ μ ο ς ή τα ν κ α ι ε ίν α ι κ ά τ ι ά λ λ ο

φ ώ ν με α ρ ιθ μ ό σ τ ίχ ω ν π ο υ π ο ικ ίλ λ ε ι κ α ι

α π ό ε μ ά ς . Η ύ π α ρ ξ ή μ α ς κι ό ,τ ι ε ίν α ι έ ξ ω

φ θ ά νει κάπ οτε του ς δ ύ ο ή και το ν ένα μόνο

[...] τ ε λ ο ύ ν α ν α μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς σ ε έ ν τ α σ η [...]

σ τ ίχ ο. Σ τα δ ύ ο τ ε λ ε υ τ α ία β ιβ λ ία έ χ ε ι κ α τ α ρ

Ε δ ώ σ τ ε ρ ιώ ν ε τ α ι α υ τό ο δ ιχ α σ μ ό ς υ π ο κ ε ι

γ ή σ ε ι σ χ ε δ ό ν τ ε λ ε ίω ς τ ο ε π ίθ ε τ ο - κ ά π ο τ ε

μένο υ

τ ο υ π ο κ α θ ισ τ ά με έ ν α σ ύ ν δ ε σ μ ο - έ χ ε ι π ε

κα ι

α ν τ ικειμ έν ο υ

[...]

Φ υσ ικά,

δ ο υ λ ε ιά το υ π ο ιη τ ή [...] ε ίν α ι ν α σ υ μ φ ιλ ιώ

ρ ιο ρ ισ τ ε ί σ τ η ν ο ν ο μ α σ τ ικ ή π τ ώ σ η , σ τ ο ν ε

νει τ ο υ π ο κ ε ίμ ε ν ο με τ ο α ν τ ικ ε ίμ ε ν ο . Ε δ ώ ό

ν ε σ τ ώ τ α κ α ι τ ο π ρ ώ τ ο ε ν ικ ό π ρ ό σ ω π ο .

μ ω ς β ρ ίσ κ ε τ α ι η δ ο υ λ ε ιά κ α ι τ ο α δ ιέ ξ ο δ ο ,

Α ρ ν ε ίτ α ι τ η ν α ν α π α ρ ά σ τ α σ η τ ο υ π ρ α γ μ α τ ι

ν α μ ιλ ή σ ε ις γ ια τ ο μη δ έν , τ ο κενό, τ ο τ ίπ ο

κο ύ ε π ιδ ιώ κ ο ν τ α ς τ η ν ετιαναβίωση κ α ι ανα σύστασή τ ου , ε π ά ν ω σ τ η ν ο υ σ ία κ α ι τ η ν α

τα; Ο ι λ έ ξ ε ις - τ ο ό ρ γ α ν ο - τ ο υ π ο ιη τ ή έ

λ ή θ ε ια π ο υ ε κ ε ίν ο ς «βλέπει». Τ ο π ο ίη μ α γ ί

χ ο υ ν φ θ α ρ ε ί α ν ε π α ν ό ρ θ ω τ α [...] Κι ό μ ω ς ο

ν ε τ α ι τ ώ ρ α έ ν α ζ ω ν τ α ν ό μ ε τ α ε ξ ή ς a k p i-

ύ σ τ ε ρ α α π ό τη ν έ λ ε υ σ η τ ο υ μη δ ε ν ό ς . Π ώ ς

π ο ιη τ ή ς μ ε τ ις λ έ ξ ε ις π ρ έ π ε ι ν α δ ο υ λ έ ψ ε ι κι

β ώ ς χ α ρ α κ τ η ρ ισ τ ικ ά : β λ έ π ε ι, α κ ο ύ ε ι τ ο ν ε

η δ υ σ κ ο λ ία ε ίν α ι γ ι’ α υ τ ό ν π ώ ς ν α ε κ φ ρ ά σ ε ι

α υ τ ό το υ , ε ίν α ι φ θ α ρ τ ό , ε κ λ ύ ε ι α ίμ α κ α ι δ ά

τ α α ν έ κ φ ρ α σ τ α εντα τικά ό ρ ια τ η ς ύ π α ρ ξ η ς ,

κ ρ υ, ε ίν α ι «ο σ κ ο υ ρ ια σ μ έ ν ο ς α σ ύ ρ μ α τ ο ς /

τ α π ρ ο α ν θ ρ ώ π ιν α κ α ι τ α α ρ χ ε τ υ π ικ ά [...]»

Μ ια ς γ ρ α φ ο μ η χ α ν ή ς » , γ ίν ε τ α ι σ τ ο τ έ λ ο ς έ

(1975). Π ιο ε π ά ν ω είχ ε δ η λ ώ σ ε ι ό τι τ ο ε ίδ ο ς

ν α κ α τ α σ τ ρ ο φ ικ ό κ α ι α υ τ ο κ α σ τ ρ ο φ ικ ό τ έ

τ η ς π ο ίη σ ή ς του , π ο υ τ η ν ο ν ό μ α σ ε « υ π α ρ

ρ ας . Δ ε ν ε κ φ ρ ά ζ ε τ α ι ο π ο ιη τ ή ς , α λ λ ά τ α

ξια κή , ε ξ τρ εμ ισ τική , ο ρ ια κ ή π ο ίη σ η » , β ρ ί

πρ ά γμ α τα ενός κόσμ ου γεμάτου α π ό λοβ ο-

σ κ ε τ α ι σ ε α δ ιέ ξ ο δ ο , π ρ ά γ μ α π ο υ ά ρ χ ισ ε ν α

τ ο μ η μ έ ν α α ν θ ρ ω π ό ζ ω α , σ ά π ια α υ γ ά , σ κ έ

α ισ θ ά ν ε τ α ι μ ετά τ η ν έ κ δ ο σ η τ ο υ δ ε ύ τ ε ρ ο υ

ψ ε ις π α ρ α ν ο ϊκ ώ ν , α π ο φ ύ σ ε ις κτηνώ ν.

β ιβ λ ίο υ (1975) κ α ι ν α τ ό α ν τ ιμ ε τ ω π ίζ ε ι μ ε τ ά

Σ τ α τ ε λ ε υ τ α ία τ ο υ π ο ιη τ ικ ά σ χ ε δ ιά σ μ α τ α ,

π ο ιή μ α τ α τ η ς τ ρ ίτ η ς (1977) κ α ι τ η ς τ ε

π ο υ έ γ ρ α ψ ε τ ο υ ς τ ε λ ε υ τ α ίο υ ς μ ή ν ε ς τ η ς

λ ε υ τ α ία ς σ υ λ λ ο γ ή ς . Τ ώ ρ α θ έ λ ε ι τ ο π ο ίη μ α

ζ ω ή ς το υ υ π ό τ ο κ ρ ά τ ο ς σ υ ν α ισ θ η μ α τ ικ ή ς

α π λ ω μ έ ν ο σ ε ο λ ό κ λ η ρ η τ η σ ε λ ίδ α κ α ι τ ο ά

κ ρ ίσ η ς μ ε ε π ε κ τ ά σ ε ις σ τ ο ν υ π α ρ ξ ια κ ό κ α ι

σ π ρ ο χ α ρ τ ί ν α κ α λ λ ιε ρ γ ε ίτ α ι σ α ν α γ ρ ό ς ,

δ η μ ιο υ ρ γ ικ ό χ ώ ρ ο , η α γ ω ν ία τ η ς ύ π α ρ ξ η ς

π ρ ά γ μ α π ο υ είδ ε ν α κά ν ε ι ο Α μ ε ρ ικ α ν ό ς

εντ ε ίν ε τ α ι κ α ι ο π ο ιη τ ή ς ν ιώ θ ε ι ν α π ν ίγ ε τ α ι

O le son . Γ ρ ά φ ε ι τ α π ο ιή μ α τ α α υ τ ά δ ίν ο ν τ α ς

α π ό « τε ρ α τ ώ δ η δά κ ρ υ α » , ν α έ χ ο υ ν μ α τ ώ σ ε ι

μ εγ ά λ η σ η μ α σ ία σ τη ρ ε α λ ισ τ ικ ή μ ο ρ φ ο π ο ί

τ α τ ε λ ε υ τ α ία τ ο υ φ τ ε ρ ά . Υ π ά ρ χ ε ι α ν α φ ο ρ ά

η σ η τ ο υ κενού , τ ο υ χ ά ο υ ς , τ η ς κ ο ιν ω ν ικ ή ς

σ τ ο ν ε σ τ α υ ρ ω μ έ ν ο - ο Χ ρ ισ τ ό ς ο ά ν θ ρ ω

δ ιά λ υ σ η ς . Κ α τ α λ ή γ ε ι σ τη σ ύ ν θ ε σ η σ τ ίχ ω ν αποσκελετω μένω ν, ουδέτερω ν, α π α λλα γ

π ο ς ο ε α υ τ ό ς τ ο υ ; - κ α ι μ ια μ υ ρ ω δ ιά κ α μ

μ ένω ν α π ό κ ρ ίσ ε ις κ α ι σ υ ν α ισ θ ή μ α τ α ή α π ό

μ ε α κ ρ α ία τ ώ ρ α α φ α ιρ ε τ ικ ή γ ρ α φ ή . Σ τις

φ ο ρ ά ς σε κά μ α ρη α ρ ρώ στο υ. Ό λ α τού τα

25 .3 .1 9 8 0 θ α γ ρ ά ψ ε ι: «Ε ίμ α ι α υ θ ε ν τ ικ ό ς [...] Ε ίμ α ι ε λ ε ύ θ ε ρ ο ς μ ε τ ο ν θ ά ν α τ ο μ έ σ α μο υ, ό π ω ς τ ο ν ε ίχ α κ ά θ ε σ τ ιγ μ ή α υ τ ή ς τ η ς τ ιπ ο

ν ά τ ο υ κ α ι τ ω ν ε ρ ε ιπ ίω ν τ ο υ κ α π ιτ α λ ισ τ ικ ο ύ π ο λ ιτ ισ μ ο ύ μ α ς π ο υ , κ υ ρ ία ρ χ ο ς μ ε τ ά τ η ν

τ έ ν ιο ς ζ ω ή ς μο υ . Ν τ ρ έ π ο μ α ι ν α ζω με τ ά

κ α τ ά ρ ρ ε υ σ η τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ισ μ ο ύ , κ α τ α ρ ρ έ ε ι κι α υ τ ό ς κ α ι σ α π ίζ ε ι κ α τ α ν α λ ώ ν ο ν τ α ς τις

τ ο υ ς σ τ ίχ ο υ ς π ο υ έ γ ρ α ψ α [...] Ε ίμ α ι π ο ιη

σ ά ρ κ ε ς κ α ι τ η ν κ ο π ρ ιά τ ο υ . Α π ο θ η ρ ιω μ έ

τής . Τ ο π ιο ιε ρ ό π ο υ υπ ά ρ χ ε ι». Ζ ω ή , π ο ίη

ν ο ς α π ό τ α α κ ρ ό τ α τ α τ ε χ ν ο λ ο γ ικ ά τ ο υ ε π ι

σ η , θά να το ς .

τ ε ύ γ μ α τ α , τ ο ν α υ τ ο μ α τ ισ μ ό κ α ι τ α μ α ζ ικ ά

Η μ ε τ α θ α ν ά τ ια σ υ λ λ ο γ ή τ ο υ τ ε λ ε ιώ ν ε ι μ ε έ

μ έ σ α ε ξ ο υ σ ια σ μ ο ύ κ α ι ε κ χ υ δ ά ίσ μ ο ύ τ ω ν

ν α π ο ίη μ α ό π ο υ μ α ς μ ιλ ά ε ι γ ια τ η σ ή ψ η το υ

ανθρώπων.

π ν ε υ μ α τ ικ ο ύ θ α ν ά τ ο υ . Δ ίν ε ι τ η θ ε α μ α τ ικ ή

α υ τό, δ ε ν ε ίν α ι σ ή μ ε ρ α π λ έ ο ν μ ια π ρ ο ε ιδ ο

κ α ι κ α τ α κ ό ρ υ φ η έ κ π τ ω σ η τ ο υ α ν θ ρ ώ π ιν ο υ

π ο ίη σ η , δ ιό τ ι ε δ ώ κ α ι 15 χ ρ ό ν ια π ρ ο ε ίδ ε ό

Η π ο ίη σ η τ ο υ Τ ρ α ϊα ν ο ύ , γ ι’

κ α θ ώ ς α υ τό τ ο π ο θ ε τ ε ίτ α ι σ τη γ ν ω σ τ ή μ α ύ

σ α σ ή μ ε ρ α ε ίν α ι κ υ ρ ία ρ χ η π ρ α γ μ α τ ικ ό τ η

ρη

τα . Ε ίν α ι η π ε ρ ιγ ρ α φ ή υ π α ρ κ τ ή ς α λ λ ά κα-

νάυλον

σακούλα

α π ο κ ο μ ιδ ή ς

των

σ κ ο υ π ιδ ιώ ν μ α ζ ί μ ε τ α ά λ λ α ά χ ρ η σ τ α τ η ς

ταρρέουσας

κ α τ α ν α λ ω τ ικ ή ς μ α ς κ α θ η μ ε ρ ιν ό τ η τ α ς . Μ ου

κ ού . Κ α ι ισ χ υ ρ ή π ρ ό κ λ η σ η γ ια π ν ε υ μ α τ ικ ή

φ α ίν ε τ α ι ό μ ω ς ό τ ι κ α τ α δ ε ικ ν ύ ε ι κ α ι τ η σ η

α φ ύ π ν ισ η κ α ι ε γ ρ ή γ ο ρ σ η .

κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ο υ π ρ α γ μ α τ ι

μ ε ρ ιν ή κ ο ιν ω ν ικ ή θ έ σ η τ ο υ π ο ιη τ ή κ α ι κά θ ε δ η μ ιο υ ρ γ ικ ο ύ α ν θ ρ ώ π ο υ , ο ο π ο ίο ς ω σ τ ό σ ο

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΠΕΚΑΤΩΡΟΣ

π α ρ α μ έ ν ε ι ύ σ τα τ ο ς π α λ μ ο γ ρ ά φ ο ς τ η ς ζ ω ής , κ λ η ρ ο ν ό μ ο ς κ α ι κ α τ α μ ε τ ρ η τ ή ς τ ο υ θ α

Μη χ ά σ ε τ ε τ ο τ ε ύ χ ο ς Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ α π ο κ λ ε ισ τ ικ ή - α π ο κ α λ υ π τ ικ ή σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η τ η ς /ζ α μ π έ λ Α λίέντε σ τ ο δ ια β ά ζ ω μ ε α ψ ο ρ μ ή τ α 2 2 χ ρ ό ν ια α π ό τ ο π ρ α ξ ικ ό π η μ α σ τ η Χ ιλ ή Η ΙΖΑΜ Π ΕΛ ΑΛΙΕΝΤΕ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ:

το συγγραφικό της έργο τους λατινοαμερικάνους συγγραφείς

την κατάσταση στην Λατινική Αμερική τις γυναίκες τη Χιλή του Αλιέντε την ΊΊάουλα", το νέο της συγκλονιστικό νμυθιστόρημα

Ν ά ό μ ω ς π ο υ υ π ά ρ χ ε ι κ α ι η π ρ α κ τ ικ ή π λ ε υ ρ ά τ ο υ ζ η τή μα το ς . Κ αι ε δ ώ έ ρ χ ε τ α ι η ε τ α ιρ ε ία ΕΔΕΑ ΕΠ Ε π ο υ ε ιδ ικ ε ύ ε τ α ι σ ε σ υ σ τ ή μ α τ α η λ ε κτ ρ ο ν ικ ώ ν υ π ο λ ο γ ισ τ ώ ν , με τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ α π ο υ π ρ ό σ φ α τ α ο λ ο κ λ ή ρ ω σ ε κ α ι τ ο ο π ο ίο κ υ κ λ ο φ ο ρ ε ί σ ε δ ισ κ έ τ ε ς α λ λ ά κ α ι σ ε C D -R om κ α ι π ο υ , ού τ ε λ ίγ ο ο ύ τ ε π ο λ ύ , ε ίν α ι έ ν α ς η λ ε κ τ ρ ο ν ικ ό ς β ιβ λ ιο γ ρ α φ ικ ό ς ο δ η γ ό ς π ο υ π ε ρ ιέ χ ε ι ό λ α τ α βι β λ ία π ο υ κ υ κ λ ο φ ο ρ ο ύ ν αυ τ ή τ η σ τ ιγμ ή σ τ ην Ε λ λ ά δ α . Π ρ ό κ ε ιτ α ι γ ια τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ α “ β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία 2 0 0 0 ” , τ ο ο π ο ίο ξ ε κ ίν η σ ε τ ο 1990 κ α ι α π ε υ θ ύ ν ε τ α ι τ ό σ ο σ ε β ιβ λ ιο π ώ λ ε ς κ α ι β ιβ λ ιο θ η κ ά ρ ιο υ ς ό σ ο κ α ι σ ε ιδ ιώ τ ε ς π ο υ α σ χ ο λ ο ύ ν τ α ι ε π α γ γ ε λ μ α τ ικ ά μ ε τ ο βιβ λ ίο . Τ α π ά ν τ α γ ίν ο ν τ α ι μ έ σ ω το υ η λ ε κ τ ρ ο ν ικ ο ύ υ π ο λ ο γ ισ τ ή . Μ έ σ α σ ε λ ίγ α δ ε υ τ ε ρ ό λ ε π τ α μ π ο ρ ε ί

Μέχρι πρόσφατα, όποιος ήθελε να έχει μία όσο το δυνατόν πιο πλήρη και λεπτομερή ενημέρωση σχετικά με τα βιβλία που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή στην ελληνική αγορά δεν είχε παρά να κάνει έναν... “μαραθώνιο” από το ένα βιβλιοπωλείο στο άλλο και από τον έναν εκδοτικό οίκο στον άλλο, να γυρίσει μόνος του τα ράφια, να συλλέξει τους καταλόγους που εκδίδουν κατά περιόδους τόσο οι εκδοτικοί οίκοι όσο και κάποια βιβλιοπωλεία, να τα εξετάσει προσεκτικά, να βγάλει τα συμπεράσματά του και να κάνει τις επιλογές του, ή τέλος να συμβουλεύεται τα τεύχη του “διαβάζω”. Η διαδικασία αυτή όσο και αν μοιάζει με αγγαρεία, έχει τη γοητεία της και αυτό το γνωρίζει κάθε γνήσιος βιβλιόφιλος.

ν α έ χ ε ι κ α ν ε ίς μ π ρ ο σ τ ά τ ο υ τ ο ν π λ ή ρ η κ α τ ά λ ο γ ο τ ω ν β ιβ λ ίω ν π ο υ ε ξ έ δ ω σ α ν π ρ ό σ φ α τ α οι, π.χ ., Ε κ δ ό σ ε ις Κ ά κτο ς ή Κ α σ τ α ν ιώ τ η ς κ .λ .π . Ξε κιν ώ ν τ α ς α π ό τ ο ό ν ο μ α τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α , τ ο ν τ ίτ λ ο τ ο υ β ιβ λ ίο υ ή το ό ν ο μ α τ ο υ ε κ δ ό τ η , ο χ ρ ή σ τ η ς τ ο υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς μ π ο ρ ε ί ν α έ χ ε ι σ τ ην δ ιά θ ε σ ή τ ο υ τ ο ν α ρ ιθ μ ό τ ω ν σ ε λ ίδ ω ν , τ η ν τιμ ή τ ο υ β ιβ λ ίο υ , τ ο ό ν ο μ α τ ω ν με τ α φ ρ α σ τ ώ ν , ε π ι μ ε λ η τ ώ ν , ε ικ ο ν ο γ ρ ά φ ω ν κ.λ.π . (α ν υ π ά ρ χ ο υ ν ), κι α ν χ ρ η σ ιμ ο π ο ιε ί κ α ν ε ίς τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ α στη μ ο ρ φ ή τ ω ν C D -R om , μ π ο ρ ε ί ν α δ ε ί σ τ ην ο θ ό ν η τ ο υ τ ο ε ξ ώ φ υ λ λ ο τ ο υ β ιβ λ ίο υ α λ λ ά κ α ι ν α δ ια β ά σ ε ι μ ια μ ικ ρ ή π ε ρ ίλ η ψ η σ χ ε τ ικ ά με τ ο βιβ λ ίο , η ο π ο ία π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι σ υ ν ή θ ω ς α π ό τ α ο π ισ θ ό φ υ λ λ α τ ω ν β ιβ λ ίω ν ή α π ό τ α δ ε λ τ ία τ ύ π ο υ . Α λλά α ς π ά ρ ο υ μ ε τα πρ ά γ μ α τα α π ό την αρχή. Η ό λ η ιδ έ α ξ ε κ ίν η σ ε μ έ σ α α π ό τ ο υ ς κ ό λ π ο υ ς τ ης σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν η ς ε τ α ιρ ε ία ς . Τ ις δ ια δ ρ ο μ έ ς τ ο υ π α ρ α δ ο σ ια κ ο ύ β ιβ λ ιό φ ιλ ο υ α ν έ λ α β ε ν α τ ις κά-

Ηλεκτρονικοί βιβλιογραφικοί οδηγοί στην Ελλάδα και οπτήν Ευρώπη ν ε ι η ίδ ια η ετ α ιρ ε ία : σ υ λ λ έ γ ο ν τ α ς σ τ ο ιχ ε ία α π ό τ ο υ ς κ α τ α λ ό γ ο υ ς τ ω ν ε κ δ ο τ ικ ώ ν ο ίκ ω ν κ α ι σ ε σ υ ν ε ρ γ α σ ία μ ε κ ά π ο ια μ ε γ ά λ α β ιβ λ ιο π ω λ ε ία , π ε ρ ά σ τ η κ α ν τ α σ τ ο ιχ ε ία σ τ ο π ρ ό γρ α μ μ α , τ ο ο π ο ίο β α σ ίζ ετ α ι σ τ ο π α ρ α δ ο σ ια κ ό δ ε κ α δ ικ ό σ ύ σ τ η μ α τ α ξ ιν ό μ η σ η ς “ Ντιο ύ η ” μ ε τ η ν δ ια φ ο ρ ά ότι έ χ ο υ ν γ ίν ε ι κ ά π ο ιε ς π ρ ο σ α ρ μ ο γ έ ς α ν ά λ ο γ α μ ε τ ις α ν ά γ κ ε ς τ ο υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς . Ό π ω ς μ α ς ε ίπ ε κ α ι η κ υ ρ ία Οικονόμου, β ιβ λ ιο θ η κ ο ν ό μ ο ς κ α ι σ τ έ λ ε χ ο ς τ η ς ετα ιρ εία ς , σ τη ν ο υ σ ία η “Βιβλιογραφία 2000” ε ίν α ι μ ια β ά σ η π λ η ρ ο φ ο ρ ιώ ν γ ια β ι βλία . Κ ά θ ε έ ξ ι μ ή νες π ε ρ ν ο ύ ν τ α ν έ α σ τ ο ι χ ε ία , κ α ιν ο ύ ρ ιο ι τίτλο ι, α λ λ α γ έ ς σ τ ις τ ιμ ές , κ .λ π . κα ι έ τσ ι ο ι α γ ο ρ α σ τ έ ς - σ υ ν δ ρ ο μ η τ έ ς τ ο υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς μ π ο ρ ο ύ ν ν α δ ίν ο υ ν π ί σ ω τ ο π α λ ιό τ ο υ ς C D κ α ι ν α τ ο α λ λ ά ζ ο υ ν με έ ν α κ α ιν ο ύ ρ ιο . Τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ α δ ια θ έ τ ε ι τ η ν ε υ ε λ ιξ ία ν α π α ρ ο υ σ ιά ζ ε ι τ α σ τ ο ιχ ε ία εν ό ς β ιβ λ ίο υ σ υ ν ο π τ ι κ ά (σ υ γ γ ρ α φ έ α κ α ι τ ίτλο ), α λ λ ά ό π ω ς ε ίπ α μ ε κ α ι σ τη ν α ρ χ ή , σ τη ν π λ ή ρ η τ ο υ ς μ ο ρ φ ή :

ε κ δ ό τ ε ς . Κι ά ν ο τ ε λ ε υ τ α ίο ς , ε ιδ ικ ά , α ρ ιθ μ ό ς μ α ς φ α ίν ε τ α ι μ ε γ ά λ ο ς , α υ τ ό σ υ μ β α ίν ε ι γ ια τ ί σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η ν κ υ ρ ία Ο ικ ο ν ό μ ο υ , τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ α π ε ρ ιλ α μ β ά ν ε ι κ α ι μ ικ ρ ο ύ ς ε κ δ ο τ ι κ ο ύ ς ο ίκ ο υ ς , π ο υ ε ίχ α ν σ ύ ν τ ο μ η π α ρ ο υ σ ία σ τ η ν α γ ο ρ ά , α λ λ ά π ο υ τ α β ιβ λ ία το υ ς π α ρ α μ έ ν ο υ ν σ τ α ρ ά φ ια τ ω ν β ιβ λ ιο π ω λ ε ίω ν . Επιπ ρ ο σ θ έ τ ω ς π ε ρ ιλ α μ β ά ν ε ι ιδ ιω τ ικ έ ς ε κ δ ό σ ε ις , ε κ δ ό σ ε ις Υ π ο υ ρ γ ε ίω ν , Τ ρ α π ε ζ ώ ν κ.λπ . Ό π ω ς μ α ς ε ίπ ε ο κύριος Αλαμάνος, δ ι ε υ θ υ ν τ ή ς α ν ά π τ υ ξ η ς τη ς ε τ α ιρ ε ία ς , σ τ ο α ρ χ ικ ό τ ο υ μέ ρ ο ς , τ ο “Βιβλιογραφία 2000” ή τ α ν μ ια σ χ ε δ ία σ η κ α ι π ρ ο σ έ γ γ ισ η τ η ς ΕΛ ΕΑ ΕΠ Ε, η ο π ο ία ε π έ ν δ υ σ ε κ α ι σ τ η ν α ν ά π τ υ ξ η του πρ ο γ ρ ά μ μ α το ς . Σ υ νχρ ημ α τοδ ότη σ η έ γ ιν ε σ τ ο σ τ ά δ ιο τ η ς δ η μ ιο υ ρ γ ία ς τ ο υ C D R om α π ό τ α Μ ε σ ο γ ε ια κ ά Ο λ ο κ λ η ρ ω μ έ ν α Π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ α Ιδ ιω τ ικ ο ύ Τ ο μ έ α (M o b it). Π ρ ό κ ε ιτ α ι γ ια έ ν α α π ό ε κ ε ίν α τ α δ ια ρ θ ρ ω τ ι κά π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ α π ο υ γ ίν ο ν τ α ι σ ε ε θ ν ικ ή β ά

κ ά ν ε ι μ ια π α ρ α γ γ ε λ ία μ έ σ ω FAX. Α ξ ίζ ε ι ν α

σ η κ α ι π ο υ τ α δ ια χ ε ιρ ίζ ο ν τ α ι ε θ ν ικ ο ί φ ο ρ ε ίς μ ε σ κ ο π ό ν α κ α λ ύ ψ ο υ ν ε θ ν ικ έ ς α ν ά γ κ ε ς . Ο δ ε σ υ ν ο λ ικ ό ς π ρ ο ϋ π ο λ ο γ ισ μ ό ς ή τ α ν τ η ς τ ά ξ η ς τ ω ν ε ίκ ο σ ι π έ ν τ ε ε κ α τ ο μ μ υ ρ ίω ν δ ρ α χ μώ ν. Ν α τ ο ν ίσ ο υ μ ε ό τ ι η ΕΛΕΑ ΕΠ Ε έ χ ε ι ο λ ο κ λ η ρ ώ σ ε ι έ ν α π ρ ό γ ρ α μ μ α τ η λ ε -π λ η ρ ο φ ό ρ η σ η ς , κά τι π ο υ ξ ε κ ίν η σ ε π ρ ιν α π ό έ ν α π ε ρ ί π ο υ χ ρ ό ν ο . Μ ε π ο λ ύ α π λ ά λ ό γ ια , η “Βιβλιο

σ η μ ε ιώ σ ο υ μ ε ό τι σ το α ρ χ ε ίο τ ο υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς υ π ά ρ χ ο υ ν κ α ι σ τ ο ιχ ε ία β ιβ λ ιο π ω λ ε ί ω ν ό π ω ς δ ιε ύ θ υ ν σ η , α ρ ιθ μ ό ς τ η λ ε φ ώ ν ο υ , FAX. Α κ ό μ α μ π ο ρ ε ί ν α β ρ ε ί κ α ν ε ίς τ ίτ λ ο υ ς ε ξα ν τ λ η μ έ ν ο υ ς ή β ιβ λ ία π ο υ β ρ ίσ κ ο ν τ α ι α π λ ώ ς εκτό ς κ υ κ λ ο φ ο ρ ία ς , τ α ο π ο ία σ η μ ε ιώ ν ο ν τ α ι μ ε έν α ε ιδ ικ ό σ ύ μ β ο λ ο κ α ι ό π ο υ β έ β α ια δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι τιμ ή . Α υ τή τη σ τιγ μ ή τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ α “Βιβλιογρα φία 2000” π ε ρ ιέ χ ε ι γ ύ ρ ω σ τ α 2 .50 0 β ιβ λ ιο π ω λ ε ία , 75 0 β ιβ λ ιο θ ή κ ε ς , 75 .0 0 0 τ ίτ λ ο υ ς -β ι β λ ίω ν ,2 4 .0 0 0 σ υ γ γ ρ α φ ε ίς , 1.700 μ ε τ α φ ρ α σ τές, 3 0 0 ε ικ ο ν ο γ ρ ά φ ο υ ς κ α ι 1.000 π ε ρ ίπ ο υ

γραφία 2000” ε ίν α ι αυ τ ή τ η ν σ τ ιγ μ ή o n line, π ο υ σ η μ α ίν ε ι ότι μ π ο ρ ε ί κ α ν ε ίς ν α έ χ ε ι π ρ ό σ β α σ η σ τ ο σ ύ σ τ η μ α ε ίτε μ ε κο ιν ή τ η λ ε φ ω ν ι κή σ ύ ν δ ε σ η είτε μ έ σ ω τ ο υ H e lla s p a c (Χ.25) μ ε τ η ν χ ρ ή σ η ε ν ό ς η λ ε κ τ ρ ο ν ικ ο ύ υ π ο λ ο γ ι σ τ ή κ α ι ε ν ό ς m o d e m , ε ν ό ς δ η λ α δ ή δ ια μ ο ρ φ ω τ ή σ ή μ α τ ο ς , ο ο π ο ίο ς π α ίρ ν ε ι τ ο τ η λ ε φ ω ν ικ ό σ ή μ α κ α ι τ ο δ ια μ ο ρ φ ώ ν ε ι έ τ σ ι ώ σ τ ε ν α δ η μ ιο υ ρ γ ή σ ε ι δ ε δ ο μ έ ν α π ο υ ν α ε ίν α ι α ν α γ ν ω ρ ίσ ιμ α α π ό τ ο ν Η/Υ. Ο ι α γ ο ρ α σ τ έ ς σ υνδρομητές του πρ ο γρ ά μμ α τος μπορ ούν κατ’ αυτόν τον τρ όπ ο να συνδεθούν τηλε φ ω ν ικ ά χ ω ρ ίς χ ρ έ ω σ η κ α ι ν α ε ν η μ ε ρ ω θ ο ύ ν

ε κ δ ό τ η , τιμ ή , α ρ ιθ μ ό σ ε λ ίδ ω ν κ .λ π . Μ ε α υ τ ό ν τ ο ν τ ρ ό π ο μ π ο ρ ε ί ν α δ ε ί κ α ν ε ίς π ο ια κ α ι π ό σ α β ιβ λ ία βγ ά ζ ει α υ τ ή τ η σ τ ιγ μ ή έ ν α ς σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ο ς ε κ δ ο τ ικ ό ς ο ίκ ο ς κ α ι μ ε μ ια π λ ή ρ η ή σ υ ν ο π τ ικ ή ε κ τ ύ π ω σ η ν α ε π ιλ έ ξ ε ι το υ ς τ ίτ λ ο υ ς π ο υ τ ο ν ε ν δ ια φ έ ρ ο υ ν κ α ι ν α

γ ια ό ,τι τ ο υ ς ε ν δ ια φ έ ρ ε ι. Σ ύ ν τ ο μ α τ ο σ ύ σ τ η μ α θ α υ π ο σ τ η ρ ίζ ε ι κ α ι τ η λ ε π α ρ α γ γ ε λ ίε ς πο υ θα μπ ορ ο ύν να τοποθετούν οι χρήστες τ ο υ μ ε μ ια κ α ι μ ό ν η α υ τ ο μ α τ ο π ο ιη μ έ ν η δ ια

ε ν δ ια φ έ ρ ο ν τ α ι γ ια κ ά π ο ιο α π ό τ α β ιβ λ ία τ ο υ Ο δηγού θα π ρ έ π ε ι να συνδέονται με την κο ιν ή β ά σ η π λ η ρ ο φ ο ρ ιώ ν μ έ σ ω σ υ σ τ ή μ α τ ο ς V ID E O T EX T, τ ο ο π ο ίο σ τ η ν Ε λ λ ά δ α λ ε ι

δ ικ α σ ία , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α α π ό τ ο ν α ρ ιθ μ ό ή τ η ν π ρ ο έ λ ε υ σ η τ ω ν τ ίτ λ ω ν π ο υ α φ ο ρ ο ύ ν . Π άντω ς , κ α ι σ ύ μ φ ω ν α με τ α λ ε γ ά μ ε ν α τ η ς κ υ ρ ία ς Ο ικ ο ν ό μ ο υ , υ π ά ρ χ ο υ ν α κ ό μ α π ο λ λ ά π ε ρ ιθ ώ ρ ια β ε λ τ ίω σ η ς τ ο υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς . Λ ά θ η , ε λ λ ε ίψ ε ις , π α ρ α λ ε ίψ ε ις , έ χ ο υ ν κα τά κ α ιρ ο ύ ς π α ρ ο υ σ ια σ τ ε ί κ α ι δ ιο ρ θ ω θ ε ί ε ν ώ ε π ίσ η ς , μ ό λ ις π ρ ό σ φ α τ α π ρ ο σ τ έ θ η κ ε σ τ α π λ ή ρ η σ τ ο ιχ ε ία ε ν ό ς β ιβ λ ίο υ η η μ ε ρ ο μ ιν ία έ κ δ ο σ η ς , κ α θ ώ ς κ α ι ο α ρ ιθ μ ό ς τ ω ν ε κ δ ό σ ε ω ν π ο υ έ χ ε ι κά νει. Α κ ό μ α δ ε ν ε ίχ α ν ό λ α τ α β ιβ λ ία α ρ ιθ μ ό IS BN κ α ι τ ώ ρ α γ ίν ε τ α ι π ρ ο σ π ά θ ε ια ν α ε ν η μ ε ρ ω θ ο ύ ν σ χ ε τ ικ ά ό λ ο ι ο ι τ ίτ λ ο ι π ο υ σ υ μ π ε ρ ιλ α μ β ά ν ο ν τ α ι σ τ ο π ρ ό γραμμα. Η “Βιβλιογραφία 2000”, είτε σ ε έ κ δ ο σ η δ ι σ κ ετώ ν, είτε σ ε C D -R om , κ ο σ τ ίζε ι 5 0 .0 00 δρχ. Η ανα νέω σ η π ο υ μ π ο ρ ο ύ ν να κάνο υν

τ ο υ ρ γ ε ί μ έ τ ο ό ν ο μ α H E L LA S T E L .T o έ ρ γ ο

ανά εξάμηνο ο ι α γορα στές - συνδρομητές τ ο υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς σ τ ο ιχίζ ε ι 12.000 δ ρ χ . .

την ενερ γό σ υμμετοχή της Ε νώ σεω ς τω ν

λ ε ιτ ο υ ρ γ ε ί ή δ η σ τ ην Ιτ α λ ία κ α ι μ έ σ ω δ ι κτύω ν μετα γω γή ς σ ε ό λο τον κόσ μ ο, ενώ σ ύ ν τ ο μ α θ α υ π ά ρ ξ ε ι π ρ ό σ β α σ η κ α ι γ ια τ ο υ ς Έ λληνες

χρήστες.

Σ την

κ α ν ο ν ικ ή

λ ε ι

τ ο υ ρ γ ία τ ο υ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς , ο ι χ ρ ή σ τ ε ς θ α ε π ικ ο ιν ω ν ο ύ ν μ α ζί τ ο υ α π ό ο π ο ιο δ ή π ο τ ε σ η μ ε ίο τ η ς Ε υ ρ ώ π η ς κ α ι θ α χ ρ ε ώ ν ο ν τ α ι μ ε τ η λ ε φ ω ν ικ ά τ έ λ η α π ό τ ο ν Ο ρ γ α ν ισ μ ό Τ η λ ε π ι κ ο ιν ω ν ιώ ν τ η ς χ ώ ρ α ς τ ο υ ς . ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΑΡΙΩΝ ΣΕ COMPACT DISC Έ ν α ά λ λ ο Ε υ ρ ω π α ϊκ ό π ρ ό γ ρ α μ μ α π ο υ ο λ ο κ λ η ρ ώ θ η κ ε π ρ ιν α π ό δ ύ ο μή ν ε ς π ε ρ ίπ ο υ με Ε λ λ ή ν ω ν Β ιβ λ ιο θ η κ ά ρ ιω ν κ α ι μ ε τ ο ν σ ντονισ μ ό τ η ς ΕΛ ΕΑ Ε Π Ε ε ίν α ι τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ α Ε π ι

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ Π ρ ό κ ε ιτ α ι γ ια έ ν α δ ιε υ ρ ω π ά ίκ ό έ ρ γ ο π ο υ ξ ε κ ίν η σ ε τ ο ν Ια ν ο υ ά ρ ιο τ ο υ 1993 κ α ι τ ο ο π ο ίο ο λ ο κ λ η ρ ώ θ η κ ε τ ο ν Ιο ύ λ ιο τ ο υ 1994 κα ι ή δ η κ υ κ λ ο φ ο ρ ε ί. Ο η λ ε κ ρ ο ν ικ ό ς α υ τ ό ς ο δ η γ ό ς κ α λ ύ π τ ε ι τ α β ιβ λ ία π ο υ κ υ κ λ ο φ ο ρ ο ύ ν σ τη ν Ε λλά δ α , σ την Ιταλία, σ τ η ν Ισ π α ν ία κ α ι σ τη ν Γ α λλία , ε ν ώ σ ύ ν τ ο μ α θ α σ υ μ π ε ρ ιλ ά β ε ι κ α ι τ α β ιβ λ ία τ ω ν υ π ο λ ο ίπ ω ν χ ω ρ ώ ν τ η ς Ε υ ρ ω π α ϊκ ή ς Έ ν ω σ η ς . Η ΕΛΕΑ ΕΠ Ε ε ίν α ι ο τε χ ν ικ ό ς υ π ε ύ θ υ ν ο ς γ ια τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ ο υ Ε υ ρ ω π α ϊκ ο ύ Β ιβ λ ιο γ ρ α φ ικ ο ύ Ο δ η γ ο ύ , π ο υ δ η μ ιο υ ρ γ ή θ η κ ε μ ε σ υ γ χ ρ η μ α τ ο δ ό τ η σ η τ η ς Ε Ο Κ μ έ σ ω το υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς LIBR AR IES. Ο π ρ ο ϋ π ο λ ο γ ισ μ ό ς , ό π ω ς α ν έ φ ε ρ ε ο κ ύ ρ ιο ς Α λ α μ ά ν ο ς , ή τ α ν τ η ς τ ά ξ η ς τ ω ν 3 0 0 3 5 0 EC U κ α ι η χ ρ η μ α τ ο δ ό τ η σ η α π ό μ έ ρ ο υ ς τ η ς Ε Ο Κ έ φ τ α σ ε π ε ρ ίπ ο υ σ τ ο μ ισ ό τ ο υ π α ρ α π ά ν ω π ο σ ο ύ . Τ ο σ ύ ν ο λ ο τ ω ν β ιβ λ ίω ν π ο υ π ε ρ ιλ α μ β ά ν ε ι ο σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ο ς ο δ η γ ό ς α π ο τ ε λ ε ί μ ια μ εγ ά λ η η λ ε κ τ ρ ο ν ικ ή Β ά σ η Π λ η ρ ο φ ο ρ ιώ ν , π ο υ ε ίν α ι π ρ ο σ β ά σ ιμ η α π ό ο π ο ιο ν δ ή π ο τ ε ε ν δ ια φ ε ρ ό μ ε ν ο σ τ ην Ε υ ρ ώ π η μ έ σ ω τ ο υ τ η λ ε φ ω ν ικ ο ύ δ ικ τ ύ ο υ . Ό σ ο ι

μ ό ρ φ ω σ η ς Β ιβ λ ιο θ η κ ά ρ ιω ν . Π ρ ό κ ε ιτ α ι γ ια έ ν α C D -R o m π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α χ ρ η σ ιμ ο π ο ιη θ ε ί γ ια τ η ν ε κ π α ίδ ε υ σ η τ ω ν Β ιβ λ ιο θ η κ ά ρ ιω ν Β ιβ λ ιο θ η κ ο ν ό μ ω ν κ α ι τ ο ο π ο ίο έ χ ε ι ν α κ ά ν ε ι μ ε τ η χ ρ η σ ιμ ο π ο ίη σ η τ ο υ ο π τ ικ ο ύ δ ίσ κ ο υ σ τ ις β ιβ λ ιο θ ή κ ε ς . Θ ε ω ρ ή θ η κ ε ιδ ια ίτ ε ρ α ε π ιτ υ χ η μ έ ν ο κ α ι αυ τή τ η σ τ ιγ μ ή τ ο π ρ ο ϊό ν μ π ο ρ ε ί ν α μ π ε ί σ τ η ν α γ ο ρ ά α φ ο ύ π ρ ο η γ ο υ μ έ ν ω ς γ ίν ε ι σ υ μ φ ω ν ία μ ε τ η ν Ε υ ρ ω π α ϊκ ή Έ ν ω σ η π ο υ ε ίν α ι π ν ε υ μ α τ ικ ό ς τ ο υ σ υ ν -ιδ ιο κ τ ή τ η ς . Η χ ρ η μ α τ ο δ ό τ η σ ή τ ο υ έ γ ιν ε α π ό τ ο Ε υ ρ ω π α ϊκ ό π ρ ό γ ρ α μ μ α F o rc e κ α ι έ φ τ α σ ε π ε ρ ίπ ο υ σ τ ο ύ ψ ο ς τ ω ν 100.000 EC U . Τ ε λ ε ιώ ν ο ν τ α ς , ν α α ν α φ έ ρ ο υ μ ε

ότι μ έ σ α

σ τ ο υ ς σ τ ό χ ο υ ς τ η ς ΕΛ ΕΑ Ε Π Ε ε ίν α ι ν α σ υ ν ε χ ίσ ε ι α υ τ ή τ η ν π ρ ο σ π ά θ ε ια κ α ι ν α γ ί νουν πά νω σ ’ αυτά τα π ρ ο γρ ά μμ α τα επεμ β ά σ ε ις β ε λ τ ίω σ η ς κ α ι α ν ά π τ υ ξ η ς , ό π ο υ βέ β α ια κ ρ ιθ ε ί α υ τ ό α ν α γ κ α ίο και, τ έ λ ο ς , ν α ε ν τ ά ξ ε ι τ η « Β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία 2000» σ τ α π α γ κ ό σ μ ια δ ίκ τ υ α EARN κ α ι ΙΝ ΤΕΡΝΕΤ.

ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 1964-1994 Το 1994, συμπληρώθηκε η πρώτη τριακονταετία της λειτουργίας του θεσμού της απονομής των κρατικών λογοτεχνικών βραβείων στον τόπο μας. Ο θεσμός αυτός αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της κρατικής μέριμνας για την προαγωγή της ελληνι κής λογοτεχνικής παραγωγής και τη δημιουργία της άμιλλας μεταξύ των Ελλήνων συγγραφέων. Συγκεκριμένα, για την ηθική και υλική ενίσχυση των συγγραφέων, η Πολιτεία καθιέρωσε με νόμο το 1963 την αγορά των καλύτερων λογοτεχνικών έργων και την απονομή των ετήσιων κρατικών λογοτεχνικών βραβείων, καθώς και των κρατικών βραβείων θεάτρου, και πρόβλεψε για το σκοπό αυτό τη διάθεση της αναγκαίας κατ’ έτος πίστω σης από τον π ρ ο ϋπ ολο γισ μό του Υπουργείου Παιδείας και Θρηκευμάτων. Ειδικότερα, για την ετήσια διαδικασία της επιλο γής των καλύτερων λογοτεχνικών βιβλίων για αγορά και βράβευση αυτών εκδόθηκε το ΒΔ 449 της 15/27-8-1963, σύμφωνα με το οποίο συγκρο τείται με υπουργική απόφαση ειδική εννεαμελής Επιτροπή με πρόσω πα "ανεγνωρισμένου κύρους και θέσεως εις τα γράμματα" μεταξύ των οποίων π ε ρ ιλα μ β ά ν ετα ι και ένας εκ π ρ ό σ ω π ο ς "των συνεργαζομένων λογοτεχνικών σωματείων". Στην ε πιτ ρ ο πή μετέχει επίσ ης χ ω ρ ίς ψ ήφ ο και ο Διευθυντής Γραμμάτων του Υπουργείου. Τα βιβλία τα οποία επέλεξε η Επιτροπή για αγο ρά και βράβευση, στην πρώτη φάση λειτουργίας του θεσμού, που διήρκεσε ώς το 1989, εντάσσο νται στα λογοτεχνικά είδη: μυθιστόρημα, διήγη

μα, ποίηση, δοκίμιο, μυθιστορηματική βιογραφία και ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Ό πως ορίζεται στο νόμο, τα βιβλία για βράβευση πρέπει να έχουν εκδοθεί από την 1η Ιανουάριου μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου του παρελθόντος έτους και να έχουν κατατεθεί στην Εθνική Βιβλιο θήκη ώς τις 31 Ιανουάριο υ του έτους κατά το ο π ο ίο π ρ α γ μ α τ ο π ο ιε ίτ α ι η κ ρ ίσ η. Η Εθνική Β ιβλιοθήκη καταρτίζει, με βάση το Βιβλίο της Εισαγωγής, κατάλογο όσων βιβλίων έχουν εκδο θεί και κατατεθεί στη συκεκριμένη περίοδο που ορίζει ο νόμος και τον υποβάλλει στο αρμόδιο Υπουργείο προς έγκριση. Η Επιτροπή στη συνέ χεια με βάση τον κατάλογο αυτό προχω ρεί στην κρίσ η και επιλογή των καλύτερων βιβλίων. Το σχετικό πόρισ μα υποβάλλεται στον Υπουργό για τελική έγκριση. Η βράβευση, όπως και η αγορά τω ν κ αλύ τερω ν βιβλίω ν, γ ίνετα ι τελ ικ ά με υπουργική απόφαση. Τα ετήσια κρατικά λογοτεχνικά βραβεία, κατά τον ιδρυτικό νόμο του 1963 (άρθρο 5) καθορίζο νται στις επόμενες κατηγορίες: "Α’ Βραβείον Μυθιστορήματος, Β’ Βραβείον Μυθιστορήματος, Α ’ Βρ αβ είο ν Δ ιηγή μα τος, Β ’ Β ρ αβείον Διηγήματος, Α’ Βραβείον Ποιήσεως, Β’ Βραβείον Ποιήσεως, Α ’ Βραβείον Κριτικής ή Δοκιμίου, Β’ Βραβείον Κριτικής ή Δοκιμίου, έν Βραβείον Ταξι διωτικών Εντυπώσεων, έν Βραβείον Μυθιστορη ματικής Βιογραφίας". Κάθε βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπα θλο, που καθορίζεται με υπουργική απόφαση. Το χρηματικό αυτό βραβείο δεν μοιράζεται αλλά δί

νεται σε έναν μόνο συγγραφέα και απονέμεται πάντα σε συγγραφείς που ζουν. Η απονομή αυτή των βραβείων δεν είναι πάντα υποχρεωτική, εφό σον η αρμόδια Επιτροπή θεωρεί ότι κανένα από τα βιβλία που κρίνονται δεν είναι άξια να τιμη θούν με κρατικό βραβείο. Εξαιρ ούνται επίσης της βράβευσης όσα έχουν βραβευθεί ή επαινε θεί από την Ακαδημία Αθηνών ή από άλλο κρατι κό οργανισμό. Ακόμη, αν ένας συγγραφέας έχει βραβευθεί με ένα από τα πιο πάνω βραβεία,τότε για να έχει δικαίωμα να βραβευθεί και πάλι είναι απαραίτητο να περάσει πενταετία από την πρώ τη βράβευσή του στη συγκεκριμένη κατηγορία και διετία από τη βράβευσή του σε άλλη κατηγο ρία. Αν, επίσης, ένας συγγραφέας πήρε δεύτερο βραβείο για έργο του που ανήκει σε μια από τις πιο πάνω κατηγορίες, τότε μπορεί χωρίς χρονικό περιορισμό να τύχει του πρώτου βραβείου για έργο του της ίδιας κατηγορίας. Αποκλείεται πά ντως η βράβευση βιβλίων, που έχουν ανατυπω θεί. Το 1989 το ΒΔ 449/1963 τρ ο π ο π ο ιή θ η κ ε και συμπληρώθηκε με το ΠΔ 26/12-1-1989. Σύμφωνα με το νεότερο νόμο, τα βραβεία των δύο τε λευταίων κατηγοριών του προηγούμενου νόμου, των ταξιδιωτικών εντυπώσεων και της μυθιστο ρηματικής βιογραφίας, περιέχονται στην κατηγο ρία "βραβείο χρονικού-μαρτυρίας". Στον ίδιο νό μο π ρ ο στέθ ηκα ν β ρ αβ εία γ ια το πα ιδ ικ ό λογοτεχνικό βιβλίο, καθώς και τη λογοτεχνική μετάφρασή και καθιερώθηκε ειδικό βραβείο λο γοτεχνίας. Ετσι, τα κρατικά λογοτεχνικά βραβεία καθορίζονται ως εξής: «α)βραβείο μυθιστορήμα τος, β)βραβείο διηγήματος, γ)βραβείο ποίησης, δ)βραβείο δοκιμ ίου-κριτικής, ε)βραβείο χρονικού-μαρτυρίας, στ) βραβείο παιδικού λογοτεχνι κού βιβλίου, ζ)βραβείο λογοτεχνικής μετάφρα σης και η)ειδικό βραβείο λογοτεχνίας». Με τον ίδ ιο νόμο γ ια την επιλογή πρ ο ς β ρ ά βευση, όπως και προς αγορά, των καλύτερων έργων, συγκροτούνται δύο Επιτροπές: Α)Η Επι τροπή αγοράς και βράβευσης λογοτεχνικών έρ γων, που αποτελείται από δύο φιλολόγους, κατά προτίμηση μέλη ΔΕΠ των ΑΕΙ και ειδικότερα του χώρου της νεοελληνικής φιλολογίας, από δύο κριτικούς λογοτεχνίας και από τρεις λογοτέχνες και Β)Η Επιτροπή αγοράς και βράβευσης λογο τεχνικών μεταφράσεων, την οποία αποτελούν πέ ντε π ρ ό σω πα με πείρα στη λογοτεχνική μετά

φ ραση (από ξένη γλώ σ σ α στην ελληνική), με γνώσεις στην αντίστοιχη ξένη λογοτεχνία και με δόκιμη κριτική σκέψη. Για τη βράβευση των έργων, ισχύουν όσα αναφ έρονται στον ιδρυτικό νόμο του 1963, με τη συμπλήρωση ότι αποκλείεται η βράβευση έργων μελών των Επιτροπών. Σχετικά με το βραβείο της λογοτεχνικής μετάφρασης ορίζεται ότι αυτό, όπως και τα άλλα βραβεία, δε διχοτομείται, και ότι η μετάφραση πρέπει να γίνεται απευθείας από το πρωτότυπο έργο. Ειδικότερη μνεία γίνεται για το Ειδικό Βραβείο, που συνέστησε το Υπουργείο Π ολιτισμού. Το βραβείο αυτό είναι δυνατό να απονέμεται μια φορά το χρόνο, ύστερα από πρόταση των Επι τροπών αγοράς και βράβευσης των λογοτεχνι κών έργων και τελική απόφαση του Υπουργού "σε λογοτέχνες με σημαντική πρ ο σ φ ο ρ ά στα γράμματα και για το σύνολο του έργου τους, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της δημιουργίας τους δεν έχουν τιμηθεί με οποιοδήποτε άλλο κρατικό βραβείο από τα προαναφερόμενα". Η απονομή του βραβείου αυτού, όπως και των άλλων, δεν είναι υποχρεωτική. Το Υπουργείο Πολιτισμού καθιέρω σε με το Ν. 2145/1993 (αρθρ. 52) ετήσιο Ειδικό Βραβείο Μ ετάφρασης της Ελληνικής Γραμματείας από την ελληνική σε ξένη γλώσσα.Ωστόσο, ο θεσμός αυτός που θα συμβάλει σημαντικά στην προβολή των ελληνικών γραμμάτων στο εξωτερικό, δεν έχει λειτουργήσει ώς σήμερα. Σχετικά με τη βράβευση των θεατρικών έργων, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της νεοελ ληνικής ποίησης, η Πολιτεία καθιέρωσε με τον ίδιο του 1963 τη βράβευση των καλύτερων θεα τρικών έργων. Ωστόσο, η διαδικασία της επιλο γής και βράβευσης αυτών λειτο ύρ γη σε κατά τρόπο διαφορετικό από εκείνο των άλλων λογο τεχνικών ειδών και από διαφορετική Επιτροπή. Σύμφωνα με το ΒΔ 449 της 15/27-8-1963 την κρί ση των θεατρικών έργων και την απονομή των ετήσιων Κρατικών θεατρικών Βραβείων κατά την πρώτη φάση του θεσμού, που διήρκεσε ως το 1981, διενεργούσε Επιτροπή την οποία συγκρο τούσε ο Υπουργός Παιδείας και από το 1973 ο Υπουργός Πολιτισμού.

Η Επιτροπή ήταν πενταμελής και την αποτελού σαν θεατρικοί συγγραφείς και σκηνοθέτες, των οποίων η θητεία ήταν τριετής. Οι όρ ο ι συμμετοχής στο διαγω νισ μό, ήταν οι εξής : Τα υποψήφια για βράβευση θεατρικά έρ γα δεν έπρεπε να έχουν ανεβεί στο θέατρο ή με ταδοθεί από το ρ αδιόφ ω νο ή την τηλεόραση, όπως και να μην έχουν εκδοθεί. Τα πρ ο ς βρ άβευσ η έρ γα υ π ο β άλλονταν με ψευδώνυμο στις καθορισμένες από την προκή ρυξη προθεσμίες και ήταν δυνατό να ανήκουν σε όλα τα είδη της δραματικής τέχνης. Εργο που εί χε κριθεί από την Επιτροπή ή άλλη κρατική επι τροπή θεατρικώ ν βραβείων δεν μπ ορ ο ύσ ε να υποβληθεί εκ νέου προς κρίση. Τα βραβεία και τα χρηματικά έπαθλα αυτών κα θορίζονταν με υπουργική απόφαση. Το χρηματι κό έπαθλο προσφερόταν για το ανέβασμα του βραβευθέντος έργου σε θίασο, που ήθελε να το ανεβάσει στη σκηνή. Στην περίπτωση όμως που δεν υπήρχε ενδιαφ έρο ν από κάπ οιο θίασο, ο σ υγγ ραφ έας έπ α ιρ νε χ ρη μα τικό έ πα θλ ο ίσο προς ένα πέμπτο του καθορισμένου ποσού. Το 1981 ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε με το Ν. 1158/81 (κεφ. Β’ άρθρα 31-36). Οπως ορίζει η τε λευταία αυτή νομοθεσία προκηρύσσονται κάθε χρόνο και ώς τις 30 Απριλίου, τρία κρατικά βρα βεία που είναι : α) Το κρατικό βραβείο συγγρα φής θεατρικού έργου β) Το κρατικό βραβείο για νέους θεατρικούς συγγραφείς και γ)Το κρατικό βραβείο συγγραφής πρωτοπαιχθέντος ελληνικού έργου. Ας σημειωθεί ότι το τελευταίο βραβείο δεν προκηρύχθηκε ποτέ ως σήμερα. Οι όροι συμμετοχής στο διαγωνισμό είναι ίδιοι, όπως και στην πρώτη φάση του θεσμού. Μετά την ετήσια κρίση, το θεατρικό έργο, που τιμήθη κε με το Α ’ Κρατικό βραβείο, ανεβάζεται υποχρε ωτικά κατά την επόμενη του διαγωνισ μού θεα τρική περίοδο, σε ένα από τα Κρατικά Θέατρα, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού. Κάθε πεντα ετία επίσ ης σ ύμ φ ω να με το νόμο πρέπει να απονέμεται Εθνικό Βραβείο θεατρικής συγγραφής σε Ελληνα θεατρικό συγγραφέα για τη συνολική προσφορά του στο χώρο του ελλη νικού θεάτρου. Ώς τώρα η διάταξη αυτή έχει μεί

νει ανενεργός. Τα βραβεία και τα χρηματικά έπαθλα καθορίζο νται από τον Υπουργό Πολιτισμού και καταβάλ λονται στους συγγραφ είς των έργω ν ή στους κ ληρονόμους αυτών. Στην περίπτωση που δεν απονεμηθεί ένα ή και όλα τα βραβεία, τα χρημα τικά έπαθλα αυτών καταβάλλονται υπό μορφή επιχορήγησης στην Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων για μετάφραση και έκδοση ελληνι κών θεατρικών έργων. Η λειτουργία του θεσμού των Κρατικών λογοτε χνικών βραβείων είναι συνεχής από το 1963 ως σήμερα, αλλά τα αποτελέσματα δεν ήταν πάντο τε ικανοποιητικά, σύμφωνα με τις αρνητικές κατά καιρούς κριτικές. Ομως, αν και ο θεσμός αυτός, πο υ κεντρίζει την ευγενή ά μ ιλ λ α μεταξύ των συγγραφέων, δεν απέδωσε στον αναμενόμενο βαθμό, έχει δημιουργήσει μία πα ράδοσ η στην ισ το ρία της λογοτεχνίας του τόπ ου και είναι δυνατό με τη σωστή λειτουργία του να προσφέ ρει πολλά στα ελληνικά γράμματα. Η συναγωγή όλων των βραβευμένων βιβλίων κα τά τη λειτουργία του θεσμού βράβευσης αυτών, που ανέρχονται συνολικά σε 244, προβάλλει το θεσμό αυτό και τη συμβολή του στην ανάπτυξη των γραμμάτων στον τόπο μας. Οι αναγραφές των συγκεκριμένων εντύπων κα τατάσ σ ονται κατά χρο νολική σ ειρ ά τω ν ετών βράβευσης αυτών και συγχρόνω ς αναφέρεται για κάθε έντυπο χωριστά το ειδικό βραβείο, που απονεμήθηκε, ανάλογα με το λογοτεχνικό είδος, στο οποίο ανήκει. Οι αναγραφές με αριθ. 212, 239, 247 δεν αντιστοιχούν σε βιβλία. Πρόκειται για τρία ειδ ικά βραβεία, που απονεμήθηκαν σε συγγραφείς, για το σύνολο του έργου τους. Για την καλύτερη αξιοποίηση του καταλόγου, έχει σ υνταχθ εί ε υ ρ ετή ριο κύρ ιω ν ονο μά τω ν τω ν συγγραφέων και των μεταφραστών.

ΕΥΓΕΝΙΑ ΚΕΦΑΛΛΗΝΑΙΟΥ

Σημ.: Από τη θέση αυτή εκφράζονται ευχαριστίες στις Διευθύνσεις Γραμμάτων και Καλών Τεχνών του Υπουργείου Πολιτισμού για την παραχώρηση στοιχείων από τα αρχεία τους.

Έρευνα

Κατάλογος βραβευμένων λογοτεχνικών έργων 1.

Δ.Π. Παπαδίτσα, Ποίηση, 1. Αθήνα, Πρώ τη Ύ λη, 1963.- 1 6 6 α , 12ο (18 εκ.). [Α' Βραβείο Ποίησης], Κοσμά Πολίτη [= Π ά ρ ιΤ α β ε λ ο ύ δ η ], Στου Χατζηφράγκου. Τα σαραντάχρονα μιας χαμένης πολιτείας. Μυθιστόρημα. Αθή νας Εκδόσεις Α. Καραβία, 1963. - ια' + 1λ + 318 + 2λ + [α'] - γ '. α , 12ο (20 εκ.) [Α ' Βραβείο Μυθιστορήματος], Γ ερ.Γρηγόρη, Πέρα από την όχθη. Διη γήματα. Αθήνας Εκδόσεις Α. Καραβία, 1 9 6 3 .-1 8 7 + [1] σ., 8ο (22 εκ.) [Α' Βραβείο Διηγήματος]. Τάσου Αθανασιάδη, Αλβέρτος Σβάιτσερ. Ο ποιητής της χριστιανικής δράσης. Βιο γραφία. Αθήνας Εκδοτικός οίκος Γ. Φέξη, 1 9 6 3 .-2 7 5 + [8] α , 8ο (21,5 εκ.) [Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογρα φίας], Ι.Μ. Παναγιω τόπουλου, Η Αφρική α φυπνίζεται. Ένα ταξίδι, Ερυθραία, Η άλλη Αιθιοπία, Κένυα, Ουγκάντα, Ταγκανίκα, Ζανζιβάρη. Αθήνα, Εκδοτικός οίκος Γ. Φέξη, 1963. - 1 9 9 + [2] σ „ 12ο (20 εκ.) [Βραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων]. Κώστα Θρακιώ τη, Ο άνθρωπος του έρω τα και της στάχτης. Αθήνα, Μαυρίδης, 1 9 6 3 .- 8 9 + [6] α , 8ο (22 εκ.) [Β' Βραβείο Ποίησης]. Ιουλία ς Ιατρίδη, Τα πέτρινα λιοντάρια. Μυθιστόρημα. Αθήνας Εκδοτικός οίκος Γ. Φέξη, 1 9 6 3 .-2 3 6 + [1] α , 8ο (21,5εκ.) [Β' Βραβείο Μυθιστορήματος]. Χάνα Χάιμ [= Άννα Κωστή], Εισόδια. Αθήνας Εκδοτικός οίκος Γ. Φέξη, 1963. 104 + [1] σ., 8ο (22 εκ.) [Β' Βραβείο Διηγήματος], Μ πάμ πη Δ. Κλάρα, Συνομιλίες με τα παι διά μου. Αθήνας Εκδοτικός οίκος Γ. Φέ ξη, 1963. - ιε' + 1λ + 311 + [1] σ., 8ο (25 εκ.) [Βραβείο Δοκιμίου],

1965 10.

11.

Ν ίκου Π αππά, Το ηρωικό τριαντάφυλλο. Ποιήματα. Αθήνα, Δωρικός, 1964. - 77 + [2] σ., 8ο (25 εκ.) [Α' Βραβείο Ποίησης], Γιώ ργου Θεοτοκά, Ασθενείς και οδοιπό

ροι. Μυθιστόρημα. Αθήνας Εκδοτικός οί κος Γ. Φέξη, 1964. 439 + [3] σ., 12ο (20 εκ.) [Α' Βραβείο Μυθιστορήματος], 12. Μαρία Περ. Ράλλη, Από το ένα στο άλλο. Δέκα διηγήματα. Αθήνας Εκδοτικός οίκος Γ. Φέξη, 1964 {Ν έα Βιβλιοθήκη Φέξη] 161 + [6] σ., 8ο (21 εκ.) [Α' Βραβείο Διηγήματος], 13. Πάνου Σπάλα, Πελαργός. (Ζυγοσταθμός - Αντίφωνα - Το βάρος των άστρων - Ένα κορίτσι ονειρεύεται - Υπνολάλος). Αθήνα, Το Ελληνικό Βιβλίο, 1964. - 52 + [3] σ., 8ο (24 εκ.) [Β ' Βραβείο Ποίησης], 14. Γλαύκη Δ ασκαλοπούλου, η μικρή έξο δος. Αθήνα, Τύποις Αγγ. & Παν. Κλεισιούνη, 1964. - 1 2 2 + [6] σ., 8ο (22 εκ.) [Β ' Βραβείο Μυθιστορήματος]. 15. Πέτρου Αμπατζόγλου, Ισορροπία τρό μου. Εκδοτικός οίκος Γ. Φέξη. Αθήναι 1964. - 1 3 6 α , 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Διηγήματος]. 16. Σπάρου Παναγιω τόπουλου, Άνθρωποι, Καιροί και Τόποι. Αθήνας Εκδοτικός οί κος “ I. Σιδ έρης” , 1964.295 σ „ 12ο (20 εκ.) [Β' Βραβείο Δοκιμίου], 17. Μ υρτιώ τισ σας [=Θ εώνης Δ ρακοπού λου] , Άπαντα. Πρόλογος Τάσου Αθανα σιάδη. Εισαγωγή Αντρέα Καραντώνη. Αθήνα, Alvin Redman Hellas, 1 9 65 .-35 2 α , 12ο (20 εκ.) [Α' Βραβείο Ποίησης]. 18. Γιάννη Μ περάτη, Το πλατύ ποτάμι. Πρό λογος Κ.Θ. Δημαρά. Έ κδοση Ταχυδρό μου, 1 9 65 .-45 9 + [2] α , 12ο (20 εκ.) [Α' Βραβείο Μυθιστορήματος]. 19. Α ποστόλου Σαχίνη, Νέοι πεζογράφοι. Εί κοσι χρόνια νεοελληνικής πεζογραφίας: 1945-1965. Βιβλιοπωλείο ντης “Εστίας” Ιωάννου Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1965. 2 1 5 + [5] α , 8ο (21,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Δοκιμίου]. 20. Λιλίκας Νάκου, Προσωπικότητες που γνώρισα. Αθήνα, Alvin Redman (Hellas), 1965. -1 7 0 + [ 1 ]α , 12ο (20 εκ.) [Α' Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογρα ψ ίας]. 21. Μ ελισσάνθης [= Ή β η ς Σκανδαλάκη], Το φράγμα της σιωπής. Ποιήματα. Αθήνα 1 9 6 5 .- 5 7 + [2] σ „ 8ο (25 εκ.)

22.

23.

[Β' Βραβείο Ποίησης]. Ν ίκου Πολίτη, εξωτερικός μονόλογος. Ίκαρος, 1965. - 1 0 0 + [3] σ., 8ο (22 εκ.) [Β' Βραβείο Μ υθιστορήματος], Σωτ. Πατατζή, Χαμένος Παράδεισος. Διη γήματα. Αθήνα, “ Γιαννίκος” , 1965. - 182 σ., 12ο (20 εκ.) [Β' Βραβείο Δ ιηγήματος].

34.

1965 35. 24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

Γ.Β. Βαφ ο πο ύλο υ, Επιθανάτια και σάτι ρες. Αθήναι, Βιβλιοπωλείοντης “ Εστίας” , 1 9 6 6 .-4 3 + [2 ] σ., 8ο (25 εκ.) [Α ' Βραβείο Ποίη σης]. Π. Π ρεβελάκη, Ο άρτος των αγγέλων. Περιπέτεια στην Ιθάκη. Αθήνα, Οι Εκδό σεις των Φίλων, 1966. - 292 σ., 12ο (20 εκ.) [Α ' Βραβείο Μ υθιστορήματος]. Ι.Μ. Παναγιωτόττουλου, Ο σύγχρονος άνθρωπος. Δοκίμια. Αθήνα, Οι Εκδόσεις των Φίλων, 1966. - 424 + [3] σ., 8ο (20,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Δοκιμ ίου], Ά θ ο υ Δ ημουλά, Αλλοτε και αλλού. Ποιή ματα. Αθήνα, Τυπογραφείο Α. Ζ ουμπουλάκη και Π .Χ ρονοπούλου, 1 9 6 6 .- 3 9 + [6] σ „ 8ο (24 εκ.) [Β' Βραβείο Ποίησης]. Μ ένη Κουμάντα ρέα, Το αρμένισμα. Τρία χρονικά. Βιβλιοπωλείοντης “ Εστίας” , Ι.Α. Κολλάρου και Σίας, 1966. - 228 + [3] σ., 12ο(20 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγήματος]. Κώστα Ε. Τ σ ιρ όπ ου λου , Αυτοψία της Εποχής. Δοκίμια. Αθήνα, Οι Εκδόσεις των Φίλων, 1 9 6 6 .-2 2 7 + [4] σ., 12ο (20 εκ.) [Β' Βραβείο Δοκιμ ίου].

Τ άκη Μ παρλά, Τα Ποιήματα. Αθήνα, Εργοστάσιο Γ ραφικών Τεχνών Χρ. Στ. Χρήστου, 1967. - 1 3 4 + [1] σ., 8ο (25 εκ.) [Α' Βραβείο Ποίησης]. Αγγέλου Β λάχου, Ντάιμας ο τυχερός και άλλες επτά ιστορίες. Βιβλιοπωλείοντης “ Εστίας” , Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1967. - 1 4 2 + [1] σ., 16ο (16,5 εκ.) [Α' Βραβείο Διηγήματος]. I. Βασιλείου, Ένα ταξίδι στην Ινδία. Αθή ναι, Εκδόσεις Γκοβόστη, 1967. - 157 + [3] σ .,εικ., 8ο (21,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων], Δ.Ι. Αντω νίου, Ινδίες. Ίκαρος, 1967. - 65 + [2] σ., 8ο (24,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Ποίησης]

36.

38.

39.

40.

41.

42.

Θ. Πετσάλη - Δ ιομήδη, Η κ υρ ά της Ύ δρας και άλλα διηγήματα. Το μυθιστό ρημα ενός έθνους. Βιβλιοπωλείοντης “ Εστίας” , Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1968 [Ν εοελληνική λογοτεχνία, 86], 215 + [2] σ „ 16 (16,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Διηγήματος], Δ ιονύ σ η Ρώμα, Περίπλους (1570 -1870). Φανταστικό χρονικό σε τρεις τριλογίες. Α ' Οι Νταβιτσέντσα. I. Ο Σοπρακόμιτος. Βιβλιοπω λείοντης “ Εστίας” , Ιωάννου Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1968.444 + [2] σ., 16ο (16,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Μ υθιστορήματος]. Κώστα Δ. Κυριαζή, Ηράκλειος. Τη Υπερμάχω Στρατηγώ. Αθήναι, Βιβλιοπωλείο ν της “ Εστίας” , Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1 9 6 8 .- 1 6 7 + [4 ]σ .,8 ο (21εκ.) [Βραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων], Κ ύ πρ ο υ Χρυσάνθη, Λυρικός Λόγος. (1934 -1967). Λευκωσία - Κύπρος. Έ κδο ση Περιοδικού “Πνευματική Κύπρος ", 1 9 6 8 .-4 7 3 σ .,8 ο (25 εκ.) [Β' Βραβείο Ποίησης].

Αντρέα Καραντώνη, Από τον Σολωμό ως τον Μυριβήλη. (Λογοτεχνικά μελετήματα). Σωλομός, Κάλβος, Βαλαωρίτης, Μακρυγιάννης, Μαρκοράς, Αχ. Παράσχος, Σουρής, Παπαδιαμάντης, Κονδυλάκης, Αασκαράτος, Βλαχογιάννης, Καζαντζάκης, Μελάς, Μυριβήλης, Μ αλακάσης, Σικελιανός, Κλ. Παράσχος, Καρυωτάκης, Μυρτιώτισσα. Βιβλιοπωλείοντης “ Εστίας” , Ιωάννου Δ. Κολλάρου και Σίας Α.Ε., 1 9 6 9 .-3 3 4 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Δ οκιμ ίου ]. Κρίτωνος Α θ ανασούλη, Το μικρό μου σύμπαν. Αθήνα, Δ ίφρος, 1969. - 1 0 5 + [2] σ., 8ο (25 εκ.) [Β' Βραβείο Ποίησης]. Τ άσ ου Αθ ανασ ιάδ η, Η αίθουσα του θρό νου. Μυθιστόρημα. “Ου γαρ ο θέλω ποιώ α γ α θ ό ν ... αμαρτία” . Παύλος (Ρωμ. Ζ ' 1920). Βιβλιοπωλείοντης “ Εστίας” , Ι.Δ. Κολλάρου και Σίας Α.Ε., 1969 [Ν εοελλη νική Λογοτεχνία, 107], - 4 2 8 + [3] σ., 16ο (17 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθιστορήματος].

Διαλεχτής Ζευγώλη - Γλέζου, Τα δύο

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

51.

φ εγγάρια. Ποιήματα. Αθήνα, Ιωλκός, 1 9 7 0 .- 4 6 + [1] σ., 8ο (25 εκ.) [Α' Βραβείο Π οίησης], Β ασ ίλη Μ ο σ κό β η , Π ορτραίτα του σπιτι ο ύ μα ς. Μυθισ τόρημα. Αθήνα, Μ αυρίδ ης, 1 9 7 0 .-2 8 6 + [2] ο., 8ο (21,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Μ υθιστορήματος]. Γ ιάννη Γ. Σ φ α κ ια ν ά κ η , Η χ ώ ρ α με τους ανέμους. Διηγήματα. Αθήνα, Εκδόσεις “ Βάκω ν” , 1970.257 + [4] σ „ 8ο (21 εκ.) [Α' Βραβείο Δ ιηγήματος] . Π άνου Κ α ρ αβία , Πάθος γραφ ής και τα τοπία. Δ εκαέξι δοκίμια. Β ιβλιοπωλείον της Ε σ τ ία ς ” , 1970. -2 1 1 + [4] σ „ 8ο (21 εκ.) [Α' Βραβείο Δ οκιμίου], Π αύλου Φ λώρου, Ελληνικοί δρόμοι. Ταξί δια. Αθήνα, Το Ελληνικό Βιβλίο, 1970. 2 8 4 + [3] σ., 8ο (21,5 εκ.) [Β ραβείο Τ αξιδιωτικών Εντυπώ σεω ν], Μ ελή Ν ικολα ίδη , Ιησούς. Ό π ω ς τον είδε ένας άγνωστος μαθητής του. Τα α πομνη μονεύματά του γραμμένα μ ε το χ έρι Μ ελή Νικολαΐδη. Αθήναι, 1970. 238 + [1] σ., 8ο (21,5 εκ.) [Β ραβείο Μ υθιστορηματικής Βιογρα φ ίας]. Ό λγας Βότση, Κρύπτη και σύνορο. Α θ ή να, Τ υπ ογ ραφ είο Γ. Α π οσ τολόπουλου, 1 9 7 0 .- 9 4 + [1] σ., 8ο (24 εκ.) [Β ' Βραβείο Π οίησης]. Α ρ κα δ ίο υ Λευκού, Συλλογή α π ό μ α χ α ί ρια. Μ υθισ τόρημα. Αθήνα, Τ υπ ογραφ είο “ Π ρο μη θεύ ς” Περ. Ροδάκη, 1970.203 + [4] σ „ 8ο (21,5 εκ.) [Β ' Β ραβείο Μ υθιστορήματος]. Χ ρ ήστου Ν. Κ ο υλο ύρ η, Τα Κούμαρα. Αθήνα, “ Νέα Σ κέψ η” , 1 9 7 1 .-5 5 + [1] σ., 8ο (24,5 εκ.) [Β ' Β ραβείο Δ ιηγήματος]. Κ.Α. Μ ερανα ίο υ, Φυσική και Ποίησις. Αθήναι, Τυπ ογ ραφ εία Φ. Κωνσταντινίδη και Κ. Μ ιχαλά, 1970. - 144 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ οκιμίου].

55.

56.

57.

58.

59.

1973 60.

61.

62.

63.

1972 52.

53.

54.

Μ αργαρίτα Δ αλμάτη, Ποίηση. Αθήνα, Τ υπ ογ ραφ είο “ Κόντου” , 1971. - 176 + [3] σ., 12 ο(20 εκ.) [Α ' Βραβείο Π οίησης], Ν ίκου Α θ α να σ ιά δ η , Θεός αρχαίος. Νουβέλλες. I. Σιδέρης, 1 9 7 1 .-3 6 8 + [4] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Δ ιηγήματος]. Γ ιώ ρ γο υ Μ ου ρέλο υ, Μ εταμορφ ώσεις του χρόνου. Δ οκίμιο 2. Θ εσσαλονίκη,

Έρευνα

Εκδόσεις Κωνσταντινίδη, 1971. - 133 + [1] σ., 12ο (20 εκ.) [Β ραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου], Χ ρ ήστου Π. Ζ αλοκώ στα , Μ έγας Αλέξαν δρος. Ο πρό δρ ομ ος του Ιησού. Βιβλιοπωλ ε ίο ν τ η ς “ Εστίας” , Ι.Δ. Κ ο λλάρου & Σίας Α.Ε., 1 9 7 1 .-2 6 7 + [2] σ., 8ο (22,5 εκ.) [Β ραβείο Μ υθιστορηματικής Β ιογρα φ ίας], Κ ικ ή ς Δ ημ ου λά, Το λίγο του κόσμου. Π οι ήματα. Αθήνα, 1971. - 110 + [2] σ., 8ο (24,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Π οίησης], Αλέξη Π άρνη, Λεω φόρος Παστερνάκ. Μ υθιστόρημα. Αθήναι, Τ υπογρ. Κ. Π απαδο πο ύλο υ κ α ιΣ ία , 1 9 7 1 .-2 1 4 + [1] σ., 8ο (20,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθιστορήματος]. Κ ώ στα Γ. Β αλέτα, Το σινικό τείχος. Δ ιη γήματα. Αθήνα, 1 9 7 1 .-1 2 1 + [4] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Διηγήματος], Τ ά σ ου Λ ιγνάδη, Το άξιο ν εσ τί του Ελύτη. Εισαγωγή, Σχολιασμός, Ανάλυση. Ψ υχι κόν, 1971. - [Β ιβλιοθήκη Σχολής Μωραΐτη, 2 ] ,- 3 0 6 + [1] σ., 8ο (24,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δ ο κ ιμ ίο υ ].

64.

65.

Δ. I. Α ντω νίου , Χάι - Κάι και Τάνκα. Εκδο τική Ερμής ΕΠΕ, 1972. 76 + [5] σ., 16ο (17,5 εκ.) [Α 'Β ρ α β ε ίο Π οίησης], Αγγέλου Φ ουριώ τη, Οδυσσέα πρ ώ η ν β α σιλέα της Ιθάκης απομνημονεύματα 1174 π.Χ. Αθήνα, Β ιβλιοπ ω λείο “Δ ω δ ώ ν η ” Ευαγγ. Κ. Λάζος, 1972.336 σ., 8ο (21 εκ.) [Α' Βραβείο Μ υθ ισ τορ ήμ ατος ]. Γαλάτειας Σ αράντη, Ν α θυμά σαι τη Βίλ να. Διηγήματα. Αθήνα, Εκδόσεις “ Βά κω ν” , 1972.177 + [4] σ., 8ο (21,5 εκ.) [Α' Βραβείο Δ ιηγήματος]. Κώ στα Σ τερ γιο πο ύλου , Οι επιδράσ εις στο έργο του Καρυωτάκη. Δ ιδακτορική διατριβή. Αθήνα, Εκδόσεις “Σ ο κό λης ” , 1972. 243 + [4] σ „ 8ο (23,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμ ίου ], Γ ιά ννη Γ ου δέλη , Ταξίδια και λο γ ισ μ ο ί σε πολιτείες της Ιταλίας. Αθήνα, Δ ίφρος, 1 9 7 2 .1 7 3 + [2 ] σ .,8 ο (21 εκ.) [Β ραβείο Τ αξιδιωτικών Εντυπώ σεω ν]. Κ ώ στα Σ αρδελή, Μ άξιμος ο Γοαικός. Βιβλ ιο πω λ ε ίον τ η ς “ Εστίας” , Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1972. - 343 + [1] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Μ υθιστορηματικής Β ιογρα φ ίας],

66.

67.

68.

69.

Γ ιολάντας Πέγκλη, αγκάθι το αμάραντο. Α θήνα 1 9 7 2 .- 4 4 + [3] α , 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Π οίησ ης]. Ν έλλης Θ εο δ ώ ρ ο υ , Από το πάθος στη λύτρωση. Μ υθιστόρημα. Αθήνα, Δ ω ρ ι κός, 1 9 7 2 .-3 2 7 + [2] σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθιστορήματος], Ν ίκου Ζ α κό π ο υ λο υ , Διηγήματα. - 220 + [3] σ „ 8ο (20,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγήματος], Λ ύντιας Στεφ άνου, Το πρόβλημα της με θόδου στη μελέτη της ποίησης. Αθήνα, εκδόσ εις “ Κάλβος” , 1972. - 166 σ., 12ο (18 εκ.) [Β ραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου],

προβληματισμού. Αθήνα, Εκδόσεις Δ ω δώ νη, 1 9 7 3 .-2 2 2 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Β ραβείο Κριτικής - Δ οκιμ ίου ],

79.

80.

81.

1974 70.

71.

72.

73.

Ζ ω ή ς Κ αρέλλη, Τα ποιήματα. Τόμος Α ' (1940 -1973). Αθήνα, Οι Εκδόσεις τω ν Φί λων, 1973. Α: 375 + [2] α , Β ’: 271 + [2] α , 12ο (20 εκ.) [Α ' Β ραβείο Π οίησης]. Ιω ά ννο υ Μ αγκλή, Οι σημαδεμένοι. Αθή να, Β ιβλιοπω λείο της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλάρ ου & Σ ία ς Α.Ε., [1 9 7 3 ],-3 1 1 + [3] σ., 16ο (16 εκ.) [Α ' Β ραβείο Δ ιηγήματος]. Θ εο δ ώ ρ ο υ Ξ ύδη, Άγγελος Σικελιανός. Ίκαρο ς , 1 9 7 3 .-3 4 8 + [2] σ., 12ο (20 εκ.) [Β ραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου], Μ ήτσ ου Κασ ό λα, Η άλλη Αμερική. Ή

αυτή την καμήλα θα τη φας ή απ ’ αυτό το χωριό θα φύγεις. Αθήνα, Δ ιογένης, 1973

74.

75.

76.

77.

78.

[Ε λληνική Π εζογραφ ία]. - 2 2 5 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Τ αξιδιω τικώ ν Εντυπώ σεω ν]. Ιω ά ννα ς Τσ άτσ ου, Ο αδελφός μου Γϊώργος Σεφέρης. Αθήνα, Β ιβλιοπ ω λείο της “ Εστίας” , 1973.371 + [4 α , 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Μ υθιστορηματικής Β ιογρα φ ίας], Γ.Ξ. Στογιαννίδ η, Περίπτερο. Θ εσ σ αλονί κη, Σκαπτή ύλη, 1 9 7 3 .-5 8 + [1] σ., 8ο (21,5 εκ.) [Β ' Β ραβείο Π οίησης]. Τ ατιάνας Σταύρου, Εάλω η πόλις. Χρονι κόν. Μ νημόσυνο στον Π αλαιολόγο. Αθή να, Β ιβλιοπ ω λείο της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλάρ ου & Σίας Α.Ε., [1973]. -1 8 1 + [1] σ., 16ο(1 5,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγήματος]. Τ ατιάνας Γ κρίτση-Μ ιλλιέξ, Σπαράγματα. Αθήνα, Κέδρος, 1973. - 148 + [3] σ., 12ο (19 εκ.) [Β ' Β ραβείο Δ ιηγή μα τος ]. Χρ ή στο υ Μ αλεβίτση, Η τραγωδία της ι

στορίας. Δώδεκα δοκίμια μεταϊστορικού

82.

83.

Γ ιώ ρ γο υ Γεραλή, Η ελληνική νύχτα. Και τέσσερεις ακόμα ποιοτικές ενότητες. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 7 4 .- 4 7 + [1] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Β ραβείο Π οίησης], Μ ένη Κουμ ανταρ έα, Βιοτεχνία υαλικών. Αθήνα, Κέδρος, 1975. - 1 7 5 α , 8ο (20,5 εκ.) [Α ' Β ραβείο Μ υθιστορήματος]. Α λ κ ιβ ιά δ η Γ ια ν ν ό π ο υ λ ο υ , Επτά αστάθ μητα διηγήματα. Ίκαρο ς, 1974. - 1 1 1 + [4] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Δ ιηγήματος]. Μ ηνά Δ ημ ά κ η, Η ποίηση του Σεφέρη. Αθήνα, Το Ελληνικό Βιβλίο, 1 9 7 4 .- 7 8 + [1 ]σ .,8 ο (21,5εκ.) [Α ' Β ραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου]. Μ ιχ. Π ερά νθη , Ο δαίμονας. Ιστορικό

μυθιστόρημα από τον αγώνα και τη ζωή του ΟΔΥΣΣΕΑ ΑΝΤΡΟΥΤΣΟΥ. Τόμος π ρ ώ

84.

85.

86.

87.

88.

89.

τος. Αθήνα, Β ιβλιοπω λείο της “ Εστίας” Ιωάννου Δ. Κ ο λλάρου & Σίας Α.Ε., (1974). [Ν εοελληνικήΛ ογοτεχνία, 1 7 4 ].4 2 9 + [1] σ., 12ο (17,5 εκ.) [Β ραβείο Μ υθιστορηματικής Β ιογρα φ ίας], Στέλιου Γ ε ρ ά ν η , Τα μικρά μου θαύματα. Αθήνα, Εκδόσεις Κέδρος, 1 9 7 4 .- 6 2 + [1] σ., 8ο (25 εκ.) [Β ' Β ραβείο Π οίησης]. Φώντα Κο νδύ λη, Η δίκη του μεσημεριού. Αθήνα, Αρίων, 1974 [Σ ύγχρονοι Έ λληνες Σ υγγραφ είς, 5], - 191 σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Β ραβείο Μ υθιστορήματος]. Ελένης Βοΐσκου, Εννέα ιστορίες. Αθήνα, Τ υπ ογ ραφ είο Δ. Π απαδ όπ ου λου & Σία, 1974.104 + [5] + 3 χ φ σ , 8ο (21 εκ.) [Β ' Β ραβείο Δ ιηγή μα τ ος ]. Γ ιώ ρ γο υ Δ έλιου, Φυσιογνωμίες του ξέ νου έντεχνου λόγου. Μελετήματα. Θεσ σαλονίκη, Εκδόσεις Νέας Πορείας, 1974. - 106 + [3 ] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Β ραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου].

Μ ε λ ισ σ ά ν θ η ς [= Ή β η ς Σκανδ αλάκη], Τα ποιήματα της Μελισσάνθης: (1930-1974). Αθήνα, Ο ι Εκδόσεις τω ν Φίλων, 1975. 378 + [3] σ., 12ο (18 εκ.) [Α ' Βραβείο Π οίησης]. Αρισ τοτέλη Θ. Ν ικ ολ ά ίδη , Η Εξαφάνιση.

Μυθιστόρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 7 5 .-

90.

91.

92.

245 + [2] σ „ 8ο (21 εκ,) [Α 7Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Γ ιάννη Σ καρ ίμπ α, Φυγή προς τα εμπρός. Αθήνα, Εκδόσεις Κάκτος, 1975. - 1 4 2 σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Β ραβείο Διηγήματος], Ε.Π. Π απανούτσου, Το δίκαιο της πυγμής. (Και άλλα δοκίμια). Αθήνα, Εκδό σεις “Δ ω δώ νη” , 1975.288 σ., 8ο (21,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκ ιμ ίου ]. Σ πό ρ ου Κόκκινη , Ταξίδια στην Ελλάδα

[Α 7Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου]. 101.

102.

93.

94.

95.

96.

97.

103.

104.

105.

106.

107.

108.

109.

Ρίτας Μ πο ύμ η-Π α πά , Μόργκαν - Ιωάν νης. Ο γυάλινος πρίγκηπας και οι μετα μορφώσεις του. Ποιητική Σύνθεση 19671971. Αθήνα, Εκδόσεις Καρανάση, 1976.

99.

100.

- 2 2 8 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Α7Βραβείο Ποίη σης]. Τ ηλέμαχου Αλαβέρα, Απ’ αφορμή. Διη γήματα. Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις “ Νέας Π ορείας” , 1976. - 1 2 5 + [2] σ., 8ο (24 εκ.) [Α7Βραβείο Δ ιηγήματος]. Γ. Βαλέτα, Της ρωμιοσύνης. Δοκίμια. Αθήνα, Εκδόσεις “ Πηγής” , 1 9 7 6 .-2 2 9 + [2] σ., 8ο (21 εκ.)

Αρσενίδη & Σία, 1976. - 451 + [3] σ., 8ο (21,5 εκ.) [Β ραβείο Μ υθισ τορηματικής Βιογρα φίας]. Τ άσ ου Λειβαδίτη, Βιολί για μονόχειρα. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 7 6 .-2 7 + [2] σ .,8 ο (22,5 εκ.) [Β 7Βραβείο Π οίησης]. Ζ ε ρ μαίν Μ αμαλάκη, Κατοχή - Αντίσταση. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1976. - 2 5 0 σ., 8ο (21 εκ.) [Β 7Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Μ ανώ λη Π ράτσικα, Η διαμαρτυρία. Διη γήματα. Αθήνα, “ Νέα Σκέψη” , 1 9 7 6 .-8 6 σ., 8ο (20,5 εκ.) [Β 7Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Ε.Ν. Πλατή, Η αισθητική κοινωνία. Αισθη τικό δοκίμιο. Αθήνα, Τυπογραφ είο Ν. Α ποστολόπουλου, 1976. - 1 6 3 + [1] σ., 8ο (21 εκ.) [Β 7Βραβείο Κριτικής - Δ οκ ιμ ίου ].

1978

1977 98.

κό Βιβλίο, 1976.173 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων]. Ιουλία ς Ιατρίδη, Πυρίγονος. Μυθιστόρη

μα. Από το βίο και τα έργα του Φελίξ Λόπε ντεΒέγκα Κάρπιο. Αθήνα, Εκδόσεις Ι.Δ.

με συντροφιά τους παλιούς γεωγράφους και περιηγητάς. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλάρου & Σ ία ς Α.Ε., 1 9 7 5 .- 1 8 4 + [1] σ., 16ο (17 εκ.) [Β ραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων]. Δ ημήτρη Σταμέλου, Μακρυγιάννης. Το χρονικό μιας εποποιίας. Αθήνα, Το Ελλη νικό Βιβλίο, 1 9 7 5 .-2 3 4 + [3] σ., 16ο (17 εκ.) [Β ραβείο Μ υθισ τορηματικής Βιογρα φίας]. Γιώ ργου Κότσιρα, Το άλφα του Κέ νταυρου. Αθήνα, Κ. Μ ιχαλάς Α.Ε., 1975. 76 + [1] σ., 8ο (25 εκ.) [Β 7Βραβείο Ποίη σης]. Τ άκη Χατζηαναγνώστου, Ένας πολίτης ελεεινής μορφής. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Τυπογραφ είο Πανεκτυπωτική, 1975. 2 4 9 + [2] σ., 8ο (22 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Γ ιώ ργου Καράγιωργα, Ο Βασανιστής και άλλα διηγήματα. Αθήνα, οδεβ., 1975. 105 + [4] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Μαν. Γ ιαλουράκη, Καβάφης: από τον Πρίαπο στον Καρλ Μαρξ. Αθήνα, Ολκός, 1 9 7 5 .-1 6 5 + [2] σ., 8ο (21,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου].

Η ρώ ς Γεω ρ γιάδ η-Λ αμ πίρ η , Ταξίδια με το Σάντα Μπάρμπαρα. Αθήνα, Το Ελληνι

110.

Ν ικόλα ου Κάλα, Οδός Νικήτα Ράντου. Πρόλογος Οδυσσέα Ελ&τη. Ίκαρος, 1 9 7 7 .- 1 5 3 + [2] σ., 4ο (29 εκ.) [Α7Βραβείο Ποίη σης], Γ.Ν. Ά μ πο τ, Εγώ ο νόμος. Νουβέλες έξη. Αθήνα, Το Ελληνικό Βιβλίο, 1977. - 139 + [2] σ .,8 ο (21 εκ.) [Α7Βραβείο Διηγήματος]. Μ ήτσου Λυγίζου, Θέματα και Ποιητές. Δοκίμια και μελέτες. Αθήνα, Εκδόσεις “Δ ω δώ νη” , 1 9 7 7 .-3 9 6 + [1] σ., 8ο (21,5 εκ.) [Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου], Δ ημήτρη Σ ιατόπουλου, Γ κρέκο. Ο ζω

γράφος του Θεού. Τεκμηριωμένο ιστορι κό μυθιστόρημα. Προλογίζει ο Λευτέρης Δέπος. Αθήνα, «Παράδοση», 1977.

111.

112.

3 1 6 + [3] σ., 8ο (21,5 εκ.) [Β ραβείο Μ υθισ τορηματικής Βιογρα φ ίας], Βασ ίλη Λ ιάσκα , Φωτοσύνθεση. Αθήνα, Ιωλκός, 1 9 7 7 .-6 2 + [1] σ., 8ο (24 εκ.) [Β 7Βραβείο Π οίησης], Ε ιρήνης Γ. Π απαϊω άννου , Χωρίς προ σχήματα. Δύο νουβέλες. Αθήνα, “Δ ω δώ

113.

114.

νη ” , 1 9 7 7 .-1 4 2 + [1] σ , 8ο (20,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος], Σ ω τήρη Ιορδάνου, Ένα μπ όι τα στάχυα. Εκδόσεις Ιωλκός, 1 9 7 7 .-2 7 + [1] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Διηγήματος], Σ οφ ίας Α ντζάκα, Η άλλη τέχνη. Αθήνα, Αντίνεα, [1977], - 180 σ., 8ο (20,5εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου].

1979

119.

Ν ίκου Εγγονόπουλου, Στην κοιλάδα με τους ροδώνες. Με είκοσι έγχρωμους πί νακες και ένα σχέδιο. Ίκαρος, 1 9 7 8 .231 + [1] σ., 8ο (24,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Ποίη σης]. Κώστα Ε. Τ σ ιρ όπ ου λου , Η επιθυμία. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Οι Εκδόσεις των Φίλων, 1 9 7 8 .195 + [ 4 ] σ., 8ο (21,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Μυθιστορήματος], Γιώ ργου Ιω άννου, Το δικό μας αίμα. Πε ζογραφήματα. Αθήνα, Ερμής, 1978 [Ν εο ελληνικό Δ οκίμιο], - 2 1 3 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Διηγήματος]. Θ.Δ. Φ ραγκόπουλου, κριτική της κριτι κής. δοκίμια. Αθήνα, Διογένης, 1978 [Ν ε οελληνικό Δοκίμιο]. - 3 2 5 + [2] σ., 8ο (25 εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου], Κ. Π ενταγιώ τη [= Π α πα γ ε ω ργ ίου ], Έλλη

120.

ναδρομές. “ Ελλάδα εσύ... της ιστορίας είσ αι το φ ω ς ” Κωστή Παλαμά. Αθήνα, Εκτύπωση Ή Ρ Α ” Γ ραφικοίτέχναι, Εμμα νου ήλ Ανδρειωμένος & Σία, 1978. - 254 + [2] σ., 4ο (26 εκ.) [Β ραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων]. Τ άσ ου Α θ ανασ ιάδ η, Ο γιος του ήλιου. Η

115.

116.

117.

118.

τα. Αθήνα, Π ρόσπερος, 1978.

124.

125.

. 126.

127.

128.

129.

νες στη Ρουμανία. Ταξίδια με ιστορικές α

ζωή του αυτοκράτορα Ιουλιανού του Πα ραβάτη. Βιογραφία. “ Ιδ εώδης εν τη λύπη

121.

122.

123.

σου...” Καβάφης. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1 9 7 8 .-4 3 1 + [2] σ., 12ο (17,5 εκ.) [Β ραβείο Μ υθιστορηματικής Βιογρα φίας], Σ αράντου Παυλέα, Αύριο θα χρειαστεί να φορούμε φτερά. Θεσσαλονίκη, Τυπο γρ αφ εία Ν. Νικολαΐδη, 1 9 7 8 .-2 6 0 + [2] σ.,8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Μυθιστορήματος]. Παντελή Καλιότσου, Δεκεμβριανή νύχτα. (Εργάτες της πίσσας). Αθήνα, Κέδρος, 1 9 7 8 .-1 8 9 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Α λέξανδρου Μ πάρ α, Φάσεις. Αφηγήμα

130.

74 + [5] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Διηγήματος]. Δ ημήτρ η Π απακω νστα ντίνου , Κριτική του βιβλίου. Αθήνα, Το Ελληνικό Βιβλίο, 1 9 7 8 .- 2 2 3 + [1 ]σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου].

Τ άσ ου Λειβαδίτη, Εγχειρίδιο Ευθανα σίας. Αθήνα, Κέδρος, 1979. - 108 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Ποίη σης]. Σ πύ ρ ου Πλασκοβίτη, Η πόλη. Μυθιστό ρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 7 9 .-2 2 6 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Βασ ίλη Βασ ιλικού , Το τελευταίο αντίο. Αθήνα, Εκδόσεις Φ ιλιππότη, 1979, - 88 σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Διηγήματος], Αντρέα Κ αραντώνη, Ελληνικοί χώροι. Ταξιδιωτικές εικόνες και στοχασμοί. Αθή να, Βιβλιοπωλείο της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολ λάρου & Σίας Α.Ε., 1 9 7 9 .-5 9 4 σ., 12ο (17,5 εκ.) [Β ραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων]. Π.Β. Π άσχου, Ο ουρανός ένδον. Έ να χει ρόγρ αφ ο μεταβυζαντινό τετράδιο με π ο ι ητικά κείμενα, γ ρ αμμένα με το χέρι του και τυπωμένα στην αγλαότεχνη τυπογρα φ ία του Αστέρος, τω ν αυταδέλφ ων Αλε ξάνδρου και Ευαγ. Παπαδημητρίου στην ένδοξη πό λη τω ν Αθηνών, το α οθ' [= 1 9 7 9 ].- 7 7 + [1] σ., 4ο (29εκ.) [Β ' Βραβείο Π οίησης], Ζ ήσ η Σκάρου, Οι ρίζες του ποταμού.

Μυθιστόρημα Γ. Αντίσταση και πόλεμος.

131.

132.

Αθήνα, Εκδόσεις “Σύγχρονη Εποχή” , 1979. - 429 + [3] σ., 8ο (20,5 εκ.) [Β ' Β ραβείο Μ υθισ τορήματος], Χρήστου Σ αμουηλίδη, Πέρα στην Ανατο λή. Διηγήματα. Αθήνα, Ιωλκός, 1979. 101 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Β ραβείο Δ ιηγήμα τος]. Ν άσ ου Β αγ ενά, Ο ποιητής και ο χο

ρευτής. Μια εξέταση της ποιητικής και της ποίησης του Σεφέρη. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 7 9 .-3 4 8 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου],

133.

Δ.Π. Π απαδίτσα, Δυοειδήςλόγος. Αθή να, Οι Εκδόσεις τω ν Φίλων, 1 9 8 0 .-6 0 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Ποίη σης].

134.

135.

136.

137.

Σωτήρη Πατατζή, Στο χάος... Νουβέλες. Αθήνα, Εκδόσεις Φ ιλιππότη, 1980. - 1 2 4 σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Δ.Ν. Μ αρω νίτη, Ό ροι του λυρισμού στον Οδυσσέα Ελύτη. Αθήνα, Κέδρος, 1980. 174 + [2] σ .,8 ο (21εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου]. Γιώργη Μ ανου σ άκη, Οδοιπορικό των Σφακιών. Αθήνα, Κέδρος, 1980. - 1 8 8 + [3] σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων]. Μ ητσου Α λεξανδ ρό πο υλο υ, Το ψωμί και

το βιβλίο. Ο Γκόρκι. (Βιογραφική Μυθι στορία). Α': Το πρώτο παραμύθι (18681906). Β': Αγάπες παλιές και νέες (19061936). Αθήνα, Εκδόσεις “Σύγχρονη Επο

138.

139.

140.

141.

χ ή ” , 1980. Α: 356 + [4] α , Β’: 238 + [2] ο., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Μ υθισ τορηματικής Βιογρα φίας], Ν ανάς Η σαία, Μορφή. Η μικρή Εγνατία. Αθήνα, Εκδόσεις Εγνατία, 1980.55 + [4] ο., 12ο (19 εκ.) [Β ' Βραβείο Ποίη σης], Φ ίλιπ πο υ Δ. Δ ρακονταειδή, Προς Οφρύνιο. Ιστόρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1980.139 + [4] ο., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Ελένης Λαδιά, Χάλκινος ύπνος. Διηγήμα τα. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1980.185 + [3] σ „ 16ο (17 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Θ ανάσ η Ν ιάρχου, Κατά μέτωπο. Δοκίμια. Μ ’ έναν πρόλογο του Νίκου Δ Καρούζου. Αθήνα, Οι Εκδόσεις τω ν Φίλων, 1980 [Π ροβληματισμοί]. - 1 8 4 + [3] ο., 16ο (17 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου],

145.

146.

147.

148.

149.

150.

151.

λιο. Τόμος πρώτος: Το κωμειδύλλιο και η εποχή του. Εισαγωγή Θεόδωρου Χατζη πανταζή. Αθήνα, Εκδοτική Ερμής, 1981. - 2 9 5 + [1] ο., 16ο (17 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου],

1983 152.

1982 153. 142.

143.

144.

1 9 8 1 .4 4 + [3] σ .,8 ο (25 εκ.) [Α ' Βραβείο Ποίη σης], Μ ητσου Κασόλα, Ο πρίγκιπας. Ο βίος

154.

και η πολιτεία του πρίγκιπα Σκαφίδα. Ο θάνατός του. Η ταφή του. Η ανάστασή του. Τα θαύματά του και ένα σημείωμα. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1981. -

155.

δ ρ ο ς ,1982. - 170 + [3] ο., 12ο (20 εκ.) [Α ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Τατιάνας Γκρίτση-Μ ιλλιέξ, Αναδρομές. Αθήνα, Κέδρος, 1982. - 1 5 2 + [3] σ „ 12ο (20 εκ.) [Α ' Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Ελένης Τ σαντσάνογλου, Μια λανθά-

νουσα ποιητική σύνθεση του Σολωμού. Το αυτόγραφο τετράδιο Ζακύνθου αρ. 11. Εκδοτική Δοκιμή. Αθήνα, Ερμής, 1982. -

445 + [2] σ „ 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Στέλιου Ξ εφ λο ύδ α, Μέρες μέσα στο σκο

τάδι. (Σημειώσεις του Πέτρου Καλόφωνου). Αθήνα, Εκδόσεις Φιλιππότη, 1981. -

Έρευνα

Ν άνου Βαλαωρίτη, Μερικές γυναίκες, Αθήνα, Θεμέλιο, 1982. - 1 3 0 + [1] ο., 12ο (20 εκ.) [Α ' Βραβείο Ποίη σης], Γ ιώ ρ γη Γ ια τρ ομ ανω λάκη , Ιστορία, “ό

ψις τε εμή και γνώμη και ιστορίη, Ηρόδο τος, II, 99,1”. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Κέ

Ν ικηφ ό ρ ου Β ρ ε π ά κ ο υ , Λειτουργία στην Ακρόπολη. Αθήνα, Εκδόσεις Τρία Φύλλα,

40 σ „ 8ο (21 εκ.)

[Α ' Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Α π όσ το λου Σαχίνη, Η πεζογραφία του αισθητισμού. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1 9 8 1 .- 4 6 5 + [2] ο., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου], Τ άσ ου Ζ ά ππ α , Ξένοι και δικοί μας τόποι. Αθήνα, Μ αυρίδ ης, 1 9 8 1 .-2 2 8 + [3] ο., 8ο (22 εκ.) [Β ραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων], Δ ημήτρη Φ ωτιάδη, Ενθυμήματα Α'. Αθή να, Κέδρος, 1981. - 359 + [1] σ „ 8ο (21 εκ.) [Βραβείο Μυθισ τορηματικής Βιογρα φίας], Μ ήτσου Λυ γίζου, Κατάδυση. Από την α ντίσταση στο σήμερα. Αθήνα, Εκδόσεις “Δ ω δώ νη” , 1981 . - 1 1 0 + [2] ο., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Ποίη σης]. Ή β η ς Μ ελεάγρου, Προτελευταία εποχή. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1981. — 570 + [5] σ „ 8ο (23,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Δ ημ οσ θένη Κ όκκινου, Ο αφοπλισμός. Θεσσαλονίκη, Η Δωδώνη, 1981. - 1 3 3 + [3] ο., 12ο (20 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Θ εό δω ρ ο υ Χατζηπανταζή, Το κωμειδύλ-

156.

3 7 2 + [21] σ „ 8ο (24 εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου], Λ ιλίκας Ν άκου, Η ζωή του Σεμελβάις.

157.

158.

159.

160.

Αθήνα, Δωρικός, 1982. - 1 1 0 + [1] σ., 8ο (21 εκ.) [Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογραφίας]. Μ ιχάλη Κατσαρού, 4 Μαζινό. Αθήνα, Θε μέλιο, 1982. - 65 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Π οίησης]. Ντίνου Τ αξιάρχη, Ένας παράξενος άν θρωπος. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Εκδόσεις “Σημερινή Εποχή” , 1982. - 1 7 0 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Μυθιστορήματος]. Δ ημήτρ η Νόλλα, Το τρυφερό δέρμα. Διη γήματα. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1982. - 1 5 2 + [3] σ .,8 ο (2 1 ε κ .) [Β ' Βραβείο Δ ιηγήμα τος]. Ν ίκου Αλεξίου, Αισθητικά σημειώματα. Θεωρητικά. Τόποι και Πρόσωπα. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1 9 8 2 .-3 0 2 σ., 8ο (24,5 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου].

[Β ' Βραβείο Δ ιηγή μα τος]. 169.

λιππότη, 1983. - 166 σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου].

170.

171.

172.

173. 1984 161.

162.

163.

164.

165.

166.

167.

168.

Αλέξανδ ρο υ Μ πάρ α, Άθροισμα. 1933 Ποίηση -1983. Αθήνα, Κέδρος, 1983. 204 + [1] σ., 8ο (24 εκ.) [Α ' Βραβείο Ποίη σης]. Ν.Γ. Πεντζίκη, Πόλεως και νομού Δράμας παραμυθία. Αθήνα, Εκδόσεις Άγρα, 1983. - 1 0 1 + [2] σ., 12ο (18 εκ.) [Α ' Βραβείο Μ υθιστορήματος], Κω στούλας Μ ητρ οπούλου, Η μεγέ θυνση. Διηγήματα. Αθήνα, Κέδρος, 1983. _ 144 + [4] σ „ 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Δ ιηγή μα τος]. Αλεξ. Α ργυρίου, Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών. Αθήνα, Εκδό σεις Γνώση, 1 9 8 3 .-2 6 1 + [3] σ., 8ο (22 εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου]. Δ. Β ασ ιλειάδη, θεωρία εφτάστερη: η μα γεία του ιονίου. αθήνα, βιβλιοπωλείο της “εστίας” ι.δ. κολλάρου και σίας α.ε., 1983. - 270 + [2] σ., 4ο (29 εκ.) [Βραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων], Έ κτορ ος Κ ακναβάτου, In perpetuum. Αθήνα, Τυπογραφ είο “ Κείμενα” , 1983. 60 + [4] σ., 12ο (18 εκ.) [Β ' Βραβείο Π οιήσεως]. Μ άρω ς Δ ούκα, Η πλωτή πόλη. Μυθιστό ρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 8 3 .-3 6 6 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθιστορήματος]. Μ π ά μ π η Κλάρα, Πεζογραφική Τριλογία

1. Το παραμύθι ενός λαού που δεν είναι παραμύθι. Διηγήματα. Αθήνα, Δ ωρικός, 1 9 8 3 .-2 0 6 σ „ 8ο (21 εκ.)

Γιώργου Βελουδή, Αναφορές. Έξη νεο ελληνικές μελέτες. Αθήνα, Εκδόσεις Φι-

174.

Τ άκη Β α ρ β ιτσ ιώ τη, Η ατραπός, Θεσσα λονίκη, Εκδόσεις “Φ ιλολογική” , 1984. 40 + [ 5 ] σ „ 4ο (24,5 εκ.) [Α ' Βραβείο Ποίη σης]. Τ άσ ου Α θ ανασ ιάδ η, Οι τελευταίοι εγγονοί. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1 9 8 4 .4 1 6 + [1] σ., 12ο (18 εκ.) [Α ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Γ ιώ ρ γο υ Χ ειμω νά, Τα ταξίδια μου. Αθή να, Εκδόσεις Κέδρος, 1 9 8 4 .-3 9 + [6] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Διηγήματος], Μ .Μ . Π απαίω άννου , Κώστας Βάρναλης. Μελέτες. Αθήνα, Εκδόσεις “Σύγχρονη Εποχή” , 1984. - 180 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου], Βασ. I. Λαζανά, Friedrich Hoelderlin. Ο α

δελφός των αρχαίων Ελλήνων. Ο ποιητής της ερωτικής οδύνης. Ο οραματιστής της “ελεύθερης πολιτείας”. Το λυρικό έργο του ποιητή. Αθήνα, 1 9 8 4 .-3 3 0 + [5] σ.,

175.

176.

8ο (25 εκ.) [Β ραβείο Μ υθισ τορηματικής Βιογρα φ ίας], Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, Οι μνηστή ρες. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 8 4 .-6 7 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Ποίη σης]. Ηλία Λ ε φ ο ύ σ η , Ασημίνα Λάιου. Ο εθνικός

δρυμός των δακρύων. Βιβλίο σκλαβιάς, α νέχειας, αγάπης, θανάτου. Αθήνα, Εκδό

177.

178.

179.

σεις “Σύγχρονη Εποχή” , 1984. - 286 + [1] σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος], Τάσου Κόρφη, Πατρογνωσία. Πεζογρα φήματα. Αθήνα, Πρόσπερος, 1984. - 6 7 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Διηγήματος]. Α.Κ. Χριστοδούλου, Η στροφή του Σεφέρη. Τρίτος τόμος. Αθήνα, Ζώδιο, 1984. 1 2 5 + [6] σ., 8ο (23 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου],

Μ ανόλη Αναγνω σ τάκη, Τα ποιήματα, 1941-1971. Εποχές - Εποχές 2 - Παρενθέ σεις - Εποχές 3 - Η Συνέχεια - Η Συνέχεια 2 - Η Συνέχεια 3 - Ο Στόχος. Αθήνα, στιγ

180.

181.

182.

183.

μή, 1985. - 1 8 6 + [3] α , 12ο (20 εκ.) [Α ' Βραβείο Π οίησης]. Α λέξανδ ρο υ Κοτζιά, Φανταστική περιπέ τεια. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 8 5 .- 2 6 8 + [3] σ .,8 ο (2 1 ε κ .) [Α ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Χ ρ ισ τό φ ο ρ ου Μ ηλιώ νη, Καλαμάς κι Αχέ ροντας. Διηγήματα. Αθήνα, στιγμή, 1985. - 135 + [4] σ „ 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Διηγήματος]. Κώ στα Γ εω ρ γου σ όπ ου λου , Τα μετά το θέατρο. Δοκίμια. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1 9 8 5 .-2 4 2 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου], Γ ιάννη Γκίκα, Κάστρα. Ταξίδια στην αρ

192.

193.

194.

195.

χαία Ελλάδα του θρύλου και της πραγμα τικότητας, πλουτισμένα με σχέδια του συγγραφέα και με παλιές γκραβούρες.

184.

185.

186.

187.

188.

Αθήνα, Εκδοτικός οίκος “Αστήρ” Αλ. & Ε. Π απαδημητρίου, 1 9 8 5 .-3 1 9 + [5] σ., 8ο (22 εκ.) [Β ραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων]. Τόλη Καζαντζή, Μια μέρα με τον Σκαρίμπα. Αφήγημα. Αθήνα, στιγμή, 1985. 1 5 0 + [21] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Μ υθισ τορηματικής Βιογρα φίας], Σταύρου Β αβούρη, πού πάει, πού με πά ει αυτό το ποίημα. Αθήνα, Ερμής, 1985. 62 + [1] σ., 8ο (22 εκ.) [Β ' Βραβείο Π οίησης], Αλέξη Π ανσέληνου, Η μεγάλη πομπή. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1985. 398 + [2] σ , 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθιστορήματος]. Παν. Π α π α δ ο ύ κ α , Διακοπές στο ΠόρτοΔείνα. Χιουμοριστικά διηγήματα. Αθήνα, Εκδόσεις Φιλιππότη, 1985. - 1 5 5 σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγή μα τος]. Γ ιά ννη Κ ιουρτσ άκη, Καρναβάλι και Κα

196.

197.

πτηνού χειμαζομένου. Φιλολογικά στον Παπαδιαμάντη. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1986. - 1 8 5 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου],

1988 198.

199.

200.

201.

1987 202. 189.

190.

191.

Μ ίλτου Σαχτούρη, Εκτοπλάσματα. Αθή να, στιγμή, 1986. - 33 + [4] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Π οίησης]. Α νδ ρ έα Φ ραγκιά, Το πλήθος. Μυθιστό ρημα. 2. Αθήνα, Κέδρος, 1986. - 398 + [2] σ „ 8ο (21 εκ.) [Α ' Β ραβείο Διηγήματος], Π έτρου Γλέζου, Τα απομνημονεύματα ε νός κυρίου. Και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Οι Εκδόσεις τω ν Φίλων, 1986. - 141 + [4]

Έρεννα

Ν ίκου Κ αρούζου, Νεολιθική νυχτωδία στην Κροστάνδη. Αθήνα, Εκδόσεις Α π ό πειρα, 1 9 8 7 .-2 2 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Π οίησης]. Ν ίκου Μ πακό λα, Η μεγάλη πλατεία. Ιστο

ρία των μέσων και νέων χρόνων. Μυθιστό ρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 8 7 .-5 5 3 + [4]

ραγκιόζης. Οι ρίζες και οι μεταμορφώ σεις του λαϊκού γέλιου. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 8 5 .-5 7 3 + [ 4 ] σ .,8 ο (21εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δ οκιμίου],

σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Β ραβείο Δ ιηγή μα τος]. Γ ιάννη Δάλλα, 0 ελληνισμός και η θεολο γία στον Καβάφη. Αθήνα, στιγμή, 1986. 1 0 6 + [3 ] σ., 12ο (20 εκ.) [Α ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου]. Έ ρ σ η ς Λάγκε, Αλλάχ Ακμπάρ. Από τα βά θη του κόσμου. Αθήνα, Εκδόσεις Γκοβόστη, 1986. - 1 8 9 + [2] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων], Θ ανάσ η Κ. Κ ω σταβά ρα, Τα ερωτικά. Αθήνα, Ζώδιο, 1 9 8 6 .-5 4 + [1] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Β ραβείο Π οίησης]. Ν ίκου Ζ α κόπ ου λου , - 2 ώρα πληνδύο. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Εκδόσεις Φ ιλιππότη, 1 9 8 6 .-2 3 0 + [1] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Δ ημήτρ η Γιάκου, Καλή σου νύχτα, Ιβάν... Διηγήματα. Αθήνα, Εκδόσεις Δημ. Ν. Παπαδήμα, 1986. - 1 4 2 + [6] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγή μα τος]. Ν.Δ. Τ ρια νταφ υλλό πο υλο υ, Μινύρισμα

203.

σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Βραβείο Μ υθισ τορήματος]. Πέτρου Αμπατζόγλου, Τι θέλει η κυρία Φρίμαν. Αθήνα, Κέδρος, 1987. 101 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Α ' Β ραβείο Δ ιηγή μα τος]. Ζ ήσ ιμ ου Λορεντζάτου, Από την Πίζα στην Αθήνα. Η περίπτωση Πάουντ. Αθή να, Δόμος, 1987.107 + [2] σ., 8ο (25 εκ.) [Α ' Β ραβείο Κριτικής - Δοκιμίου], Μ ίκη Θ εο δω ρ άκη , Οι δρόμοι του Αρχάγ γελου. Αυτοβιογραφία. Σχέδια Αλέκος Φασιανός. Εξώφ υλλο-Επιμέλεια Σ πύρος Καραχρήστος. Αθήνα, Κέδρος, 1987. 1 8 7 + [2] σ., 8ο (23 εκ.) [Β ραβείο Μ υθισ τορηματικής Βιογρα φίας], Κλείτου Κύρου, Τα πουλιά και η αφύπνι ση. Αθήνα, Εκδόσεις Νεφέλη, 1987. - 59 + [2] σ., 12ο (18 εκ.) [Β ' Βραβείο Π οίησης].

204.

205.

206.

Μ άρω ς Β αμβουνάκη, Η μοναδξιά είναι από χώμα. Αθήνα, Εκδόσεις Φιλιππότη, 1987. - 1 2 7 σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Μ υθιστορήματος]. Γιώργου Μανιώτη, Τα μαύρα παραμύθια. 21 παραμύθια για μεγάλους. Αθήνα, Κέκδρος, 1987.374 + [2] σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Δ ιηγήματος]. Ν ίκη Λοϊζίδη, Ο Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο και

216.

217.

Ρομαντική ποίηση και ποιητική. Οι γερμα νικές πηγές. Αθήνα, Εκδόσεις “ Γνώση” ,

η σουρεαλιστική επανάσταση. Οι μετα φυσικές καταβολές και τα ιδεολογικά α διέξοδα ενός κινήματος. Αθήνα, Εκδό'

σεις Νεφέλη, 1987. - 276 + [3] σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ' Βραβείο Κριτικής - Δοκιμ ίου],

218.

1989 207.

208.

209.

Κικής Δ ημουλά, Χαίρε ποτέ. Αθήνα, στιγ μή, 1 9 8 8 .-1 1 8 + [1] σ., 12ο (20 εκ.) [Βραβείο Ποίησης]. Φάνη Μούλιου, Οι κληρονόμοι. Μυθιστό ρημα. Αθήνα, Επικαιρότητα, 1988. - 1 1 5 + [4] σ „ 18ο (20 εκ.) [Β ραβείο Μ υθιστορήματος]. Μ αρίνας Λ αμ πράκη-Π λάκα, Οι πραγμα

219.

220.

211.

212. 213.

[85] σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Κριτικής - Δοκιμ ίου]. Χρήστου Σαμουηλίδη, Το χρονικό του Καρς. Αθήνα, Εκδόσεις Γκοβόστη, [1988], - 2 6 2 + [4] σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Χρονικού - Μ αρτυρίας], Νίτσας Τζώρτζογλου, Τα τρία σίγμα. Ει κονογράφηση Στάθης Σταυρόπουλος. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1988. 128 + [6] σ „ 12ο (20 εκ.) [Β ραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλί ου]. Δ ιδώ ς Σωτηρίου, Ειδικό Βραβείο Λογο τεχνίας έτους 1989. Κλωντ Σιμόν, Ο δρόμος της Φλάνδρας. Μ’ ένα επίμετρο και σημειώσεις. Μετά φραση: Πατρίκιος Βελλιανίτης - Πέτρος Π απαδόπουλος. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο ν της “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1988. - 306 + [4] σ „ 8ο (20,5 εκ.) [Β ραβείο Λογοτεχνικής Μ ετάφρασης].

221.

215.

Ό λγας Β ότσ η, Τα ποιήματα. Τόμος πρώ τος (1951-1973). Αθήνα, Οι Εκδόσεις των Φίλων, 1989.392 + [3] σ „ 8ο (21 εκ.) [Βραβείο Ποίησης]. Θ ανάση Βαλτινού, Στοιχεία για τη δεκαε τία του '60. Μυθιστόρημα. Αθήνα, στιγμή,

Κώστα I. Καλατζή, Το ταμπάκικο. Οχτώ διηγήματα. Αθήνα, Πιτσιλάς, 1 9 90 .-31 6 + [3] σ., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Δ ιηγήματος]. Ελένης Βακαλό, Γ εγονότα και ιστορίες

1990 [Υψικάμινος, 47], 42 + [3] σ., 12ο (18 εκ.) [Β ραβείο Ποίησης]. Βαγγέλη Αθανασ όπ ου λου , Ο λογοτέ

χνης ως πρότυπο δημιουργικής δράσης (Θ. Πετσάλης - Διομήδης: Πώς ένας συγγραφέας συγκρότησε το πρόσωπο και το έργο του). Αθήνα, Εκδόσεις Καρ-

222.

223.

1990 214.

1 9 8 9 .-4 6 7 + [2] σ „ 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Κριτικής - Δ οκιμ ίου ]. Iris M urdoch, Μέσα στο δίχτυ. Μετά φραση Ιωάννας Χατζηνικολή. Αθήνα, Εκδόσεις Χατζηνικολή, 1989. - 272 σ., 8ο (21 εκ.) [Β ραβείο Λογοτεχνικής Μ ετάφρασης],

της κυρά-Ροδαλίνας. (Ακολουθεί τις Πα λάβρες της κυρά-Ροδαλίνας και επανέρ χονται τα ίδια πρόσωπα). Αθήνα, ύψιλον,

τείες περί ζωγραφικής Αλμπέρτι και Λεονάρντο. Ηράκλειο Κρήτης 1988.262 +

210.

1 9 8 9 .- 3 7 9 + [2] σ .,8 ο (2 1 ε κ .) [Β ραβείο Μ υθιστορήματος], Β [ά σ σ η ] Κ ω νσταντίνου, Το αίνιγμα του μεσονυχτιού. Διηγήματα. Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Νέας Πορείας, 1 9 8 9 .-2 1 7 + [4] σ „ 8ο (21,5 εκ.) [Β ραβείο Διηγήματος]. Γ ιώργου Βελούδου, Διονύσιος Σολωμός.

225.

δαμίτσα, 1990 [Δ οκιμές ερμηνείας και κριτικής, Γ']. - 3 4 0 σ., 8ο (2 4 εκ.) [Β ραβείο Κριτικής - Δοκιμ ίου]. Τηλέμαχου Αλαβέρα, Σ’ ευθεία γραμμή. (Ταξίδι στην Πολωνία). Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Νέας Πορείας, 1990. -1 5 1 σ., 8ο (22 εκ.) [Β ραβείο Χρονικού - Μ αρτυρίας]. Ρόαλντ Νταλ (βραβείο Χουίτμπρεντ), Ματίλντα. Μ ετάφραση Κώστια Κοντολέ ων. Εικονογράφηση Quentin Blake. Αθή να, Εκδόσεις Ψυχογιός, 1990 [Παγκό σμια Νεανική Βιβλιοθήκη]. - 2 6 5 + [1] σ., 8ο (22 εκ.) [Β ραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλί ου],

Κώστα Στεργιόπουλου, Ο ήλιος του με σονυχτιού, (1983-1991). Αθήνα, Εκδόσεις Νεφέλη, 1991.68 + [1] σ „ 8ο (21 εκ.)

[Βραβείο Ποίησης], 226.

227.

228.

Ανδρέα Ν ενεδάκη, Οι βουκέφαλοι 1922. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1991. — 3 2 5 + [2 ] σ „ 8ο (20,5 εκ.) [Βραβείο Μυθιστορήματος], Γιώργου Κιτσόπουλου, Η αποκαθήλωση και άλλα διηγήματα. Θεσσαλονίκη, Τυπο γραφείο Θ. Αλτιντζή, 1991. - 119 + [1] σ., 8ο (20,5 εκ.) [Βραβείο Διηγήματος]. Π.Δ. Μ αστροδημήτρη, Προοπτικές και

237.

δοτρέχαλος. Ματίας ο πρώτος. “Τα παι διά στη Βουλή οι μεγάλοι στο σκαμνί”.

238.

προσεγγίσεις. Μελέτες Νεοελληνικής Φι λολογίας. Αθήνα, Εκδόσεις Νεφέλη,

229.

1991 .-26 1 + [2] σ „ 8ο (21 εκ.) [Βραβείο Κριτικής - Δοκιμ ίου], Θανάση Π απαθανασ όπουλου, Η πλα

τεία. Χρονικό μιας παιδικής ηλικίας (19401950). Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής,

230.

2 3 1.

1 9 9 1 .-1 4 7 σ „ 8ο (20,5 εκ.) [Βραβείο Χρονικού - Μ αρτυρίας], M ichel Tournier, Τα μετεωρολογικά. Με τάφραση Έ λσα Σαμαρά. Αθήνα, Εξά ντας, 1991 [Σύγχρονη Κλασική Βιβλιοθή κη], 591 + [4] σ., 12ο (17,5 εκ.) [Βραβείο Λογοτεχνικής Μ ετάφρασης]. Αννας Γκέρτσου-Σαρρή, Το κόκκινο της Ανατολής. Αθήνα, Κέδρος, 1991. 143 σ., 8ο (20,5 εκ.) [Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλί- . ου],

239.

240.

241.

242.

233.

234.

235.

Δημήτρη Νόλλα, Ο τύμβος κοντά στη θά λασσα. Μυθιστόρημα. 2η έκδοση. Αθήνα,

κίμιο για την επιστολογραφία με σαράντα ανέκδοτα γράμματα του Φώτου Πολίτη (1908-1910).“Au com m encem ent,...

236.

poste” , J. Derrida. Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα ΕθνικήςΤραπέζης, 1992 .-45 1 + [2] σ., 8ο (22,5 εκ.) [Β ραβείο Δοκιμίου - Κριτικής], Χάρη Κουτελάκη, Δρ. - Αμάντας Μαρ. Φ ώσκολου, Πειραιάς και συνοικισμοί.

(Μαρτυρίες και γεγονότα από τον 14ο αι ώνα). Αθήνα, Βιβλιοπωλείοντης “ Εστίας”

'Egma

Μ ιχάλη Γ κανά, Παραλογή. Ποίηση. Αθή να, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1 9 9 3 .-3 6 + [1] σ., 8ο (24,5 εκ.) [Βραβείο Ποίησης]. Ν ίκου Τριανταφυλλόπουλου, Λιμενάρ χης Ευρίπου. Διηγήματα. Αθήνα, Κέδρος, 1 9 9 3 .- 2 0 7 + [1] σ., 8ο (21 εκ.) [Βραβείο Δ ιηγήματος]. Ζυράννας Ζατέλη, Και με το φως του λύ

κου επανέρχονται. Μυθιστόρημα σε δέκα ιστορίες. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη,

243.

Εκδόσεις Καστανιώτη, 1992. - 1 3 0 + [4] σ., 8ο (20,5 εκ.) [Βραβείο Μ υθιστορήματος]. Γιώ ργου Σ καμπαρδώ νη, Η στενωπός των υφασμάτων. Διηγήματα. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1992. - 1 1 2 + [3] σ., 8ο (20,5 εκ.) [Βραβείο Διηγήματος]. Μ αρίας Λαϊνά, Ρόδινος φόβος. Αθήνα, στιγμή, 1992. - 74 + [3] σ. [Βραβείο Ποίησης]. Παν. Μουλλά, Ο λόγος της απουσίας. Δο

Αθήνα, Κέδρος, 1992. - 1 3 4 + [2] σ., 8ο (21εκ.) [Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλί ου], Αντόνιο Πόρτσια, Επιλογή από τις Voces. Μετάφραση Ε.Χ. Γονατάς. Αθήνα, στιγμή, 1992. -11 4 + [3] σ., 12ο (20 εκ.) [Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης]. Στυλιανού Αλεξίου, Ειδικό Βραβείο Λο γοτεχνίας, έτους 1993, (απονομή 1993).

1994

1993 (απονομή 1994) 232.

Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1992. - 520 σ., 8ο (24,5 εκ.) [Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας], Α λκή ς Ζέη, Θέατρο για παιδιά. Ο κεραμι-

244.

1 9 9 3 .-6 0 7 + [4] σ., 8ο (21 εκ.) [Βραβείο Μ υθιστορήματος]. Λύντιας Στεφάνου, Γ ενικά και ειδικά για την ποίηση. Αθήνα, Εκδόσεις Σοκόλη, 1 9 9 3 .-1 7 5 + [1] σ., 8ο (21 εκ.) [Βραβείο Δοκιμίου - Κριτικής]. Κώστα Σαρδελή, Το μυθιστόρημα μιας ε

ποχής. Ο ασάλευτος ταξιδιώτης. Τα παι δικά χρόνια του Κωστή Παλαμά. Αθήνα, Βιβλιοπωλείοντης “ Εστίας” Ι.Δ. Κολλά ρου & Σ ία ς Α .Ε „ 1 9 9 3 .-2 6 9 + [2] σ., 12ο (17,5 εκ.) [Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας], 245. Ζ ωρζ Σ αρ ή, Νινέτ. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 1 9 9 3 .-2 9 2 + [1] σ., . 12ο (20 εκ.) [Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλί ου], 246. Percy Byshe Shelley, Οι Τσέντσι. Μετά φ ραση Κλείτος Κύρου. Αθήνα, Εκδόσεις Άγρα, 1993.247 + [7] σ., 16ο (17 εκ.) [Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης], 247. Τίτου Πατρικίου, Ειδικό Βραβείο Λογο τεχνίας.

Κατάλογος βραβευθέντων συγγραφέων Αγγελάκη - Ρούκ Κατερίνα, 175 Αθανασιάδης Νίκος, 53 Αθανασιάδης Τάσος, 4, 41, 120, 171 Αθανασόπουλος Ευάγγελος, 221 Αθανασούλης Κρίτων, 40 Αλαβέρας Τηλέμαχος, 99, 222 Αλεξανδρόπουλος Μήτσος, 137 Αλεξίου Νίκος, 160 Αλεξίου Στυλιανός, 239 Αμπατζόγλου Πέτρος, 15, 200 Αμποτ Γ.Ν., 108 Αναγνωστάκης Μανόλης, 179 Αντζακα Σοφία, 114 Αντωνίου Δ. I., 33, 60 Αργυρίου Αλέξανδρος, 164 Β[=Βάσσης] Κωνσταντίνος, 216 Βαβούρης Σταύρος, 185 Βαγενάς Νόσος, 132 Βακαλό Ελένη, 220 Βαλαωρίτης Νάνος, 152 Βαλέτας Γιώργος, 100 Βαλέτας Κώστας Γ., 58 Βαλπνός Θανάσης, 215 Βαμβουνάκη Μάρω, 204 Βαρβιτσιώτης Τάκης, 170 Βασιλειάδης Δημήτρης, 165 Βασιλείου I., 32 Βασιλικός Βασίλης, 127 Βαφόπουλος Γ. Β., 24 Βελλιανίτης Πατρίκιος, 213 Βελουδής Γιώργος, 169, 217 Βλάχου Αγγελος Σ„ 31 Βοίσκου Ελένη, 86 Βότση ΟΕλγα, 48, 214 Βρεττάκος Νικηφόρος, 142 Γεραλής Γιώργος, 79 Γεράνης Στέλιος, 84 Γεωργιάδη-Λαμπίρη Ηρώ, 101 ' Γεωργουσόπουλος Κώστας, 182 Γιάκος Δημήτρης, 196 Γιαλουράκης Μανώλης, 97 Γιαννόπουλος Αλκιβιάδης, 81 Γιατρομανωλάκης Γιώργης, 153 Γκανάς Μιχάλης, 240 Γκέρτσου-Σαρρή Αννα, 231 Γκίκας Γιάννης, 183 Γκρίτση-Μιλλιέξ Τατιάνα, 77, 154 Γλέζος Πέτρος, 191 Γονατάς Ε.Χ., 238 Γρηγόρης Γερ., 3 Γουδέλης Γιάννης, 64 Δάλλας Γιάννης, 192 Δαλμάτη Μαργαρίτα, 52 Δασκαλοπούλου Γλαύκη, 14 Δέλιος Γιώργος, 87 Δημάκης Μηνάς, 82

Δημουλά Κική, 56, 207 Δημουλάς Αθως, 27 Δούκα Μάρω, 167 Δρακονταειδής Φίλιππος, 139 Δρακοπούλου Θεώνη βλ. Μυρτιώτισσα, 17 Εγγονόπουλος Νίκος, 115 Ζακόπουλος Νίκος, 68, 195 Ζαλοκώστας Χρήοτος Π., 55 Ζάππας Τάσος, 146 Ζατέλη Ζυράννα, 242 Ζέη Αλκή, 237 Ζευγώλη-Γλέζου Διαλεχτή, 42 Ησαία Νανά, 138 Θεοδωράκης Μίκης, 202 Θεοδώρου Νέλλη, 67 Θεοτοκάς Γιώργος, 11 Θρακιώτης Κώστας, 6 Θρύλος Αλκής βλ. (Ευρανία - Νεγρεπόντη Ελένη, 37 Ιατρίδη Ιουλία, 7, 102 Ιορδάνου Σωτήρης, 113 Ιωάννου Γιώργος, 117 Καζαντζής Τόλης, 184 Κακναβάτος Εκτωρ, 166 Καλαμάρης Νικόλαος βλ.Κάλας Ν., 107 Καλατζής Κώστας, 219 Κάλας Ν. βλ. Καλαμάρης Ν., 107 Καλιότσος Παντελής, 122 Καραβίας Πάνος, 45 Καράγιωργας Γιώργος, 96 Καραντώνης Αντρέας, 39, 128 Καρέλλη Ζωή, 70 Καρούζος Νίκος, 198 Κασόλας Μήτσος, 73, 143 Κατσαρός Μιχάλης, 157 Κιουρτσάκης Γιάννης, 188 Κιτσόπουλος Γιώργος, 227 Κλάρας Μπάμπης Δ., 9, 168 Κόκκινης Σπύρος, 92 Κονδύλης Φώντας, 85 Κοντολέων Κώστια, 223 Κόρφης Τάσος, 177 Κστζιάς Αλέξανδρος, 180 Κάτσιρας Γιωργής, 94 Κουμανταρέας Μένης, 28, 80 Κουτελάκης Χάρης, 236 Κρόκος Γιώργης, 224 Κουλούρης Χρήστος Ν., 50 Κυριαζής Κώστας Δ., 36 Κύρου Κλείτος, 177, 203 Κωσταβάρας Θανάσης, 194 Κωστή Αννα Βλ. Χάίμ Χαν, 8 Λάγκε Ερση, 193 Λαδιά Ελένη, 140

Λαζανάς Βασίλης, 174 Λάίνά Μαρία, 234 Λαμπράκη-Πλάκα Μαρίνα, 209 Λειβαδίτης Τάσος, 103, 125 Λευκός Αρκάδιος, 49 Λεφούσης Ηλίας, 176 Λιάσκας Βασίλης, 111 Λιγνάδης Τάσος, 59 Λοϊζίδη Νίκη, 206 Λορεντζάτος Ζήσιμος, 201 Λυγίζος Μήτσος, 109,148 Μαγκλής Γιάννης, 71 Μαλεβίτσης Χρήστος, 78 Μαμαλάκη Ζερμαίν, 104 Μανιώτης Γιώργος, 205 Μανουσάκης Γιώργης, 136 Μαρωνίτης Δ. Ν., 135 Μαστροδημήτρης Π. Δ., 228 Μελεάγρου Ηβη, 149 Μελισσάνθη βλ. Σκανδαλάκη Ηβη, 21, 88 Μεραναίος Κ. Α., 51 Μηλιώνης Χριστόφορος, 181 Μητροπούλου Κωστούλα, 163 Μοσκόβης Βασίλης, 43 Μούλιος Φάνης, 208 Μουλλάς Παναγιώτης, 235 Μουρέλος Γιώργος, 54 Μπακόλας Νίκος, 199 Μπάρας Αλέξανδρος, 123, 161 Μπαρλάς Τάκης, 30 Μπεράτης Γιάννης, 18 Μπούμη-Παπά Ρίτα, 93 Μυρτιώτισσα βλ. Δρακοπούλου Θεώνη, 17 Νάκου Λιλίκα, 20, 156 Νενεδάκης Αντρέας, 226 Νιάρχος Θανάσης, 141 Νικολαίδης Αριστοτέλης Θ., 89 Νικολαίδης Μελής, 47 Νόλλας Δημήτρης, 159, 232 Ξεφλούδας Στέλιος, 144 Ξύδης Θεόδωρος, 72 Ο υράνη - Νεγρεπόντη Ελένη βλ. Θρύλος Αλκής, 37 Παναγιωτόπουλος I. Μ., 5, 26 Παναγιωτόπουλος Σπύρος, 16 Πανσέληνος Αλέξης, 186 Παπαγεωργίου Κ.βλ.Πενταγιώτης Κ., 119 Παππάς Νίκος, 10 Παπαδίτσας Δ.Π., 1, 133 Παπαδόπουλος Πέτρος, 213 Παπαδούκας Παναγιώτης, 187 Παπαθανασόπουλος Θανάσης, 229 Παπαιωάννου Ειρήνη, 112

Έρεννα

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ A lm udena

G randes

Οι ηλικίες της Λουλού

Αυτό το πρώτο μυθιστόρημα της Almudena Grandes έγινε μπεστσέλερ όχι μόνο στην Ισπανία αλλά και σ’ άλλες χώρες της Ευρώπης όπου μεταφράστηκε αμέσως. Είναι η ερωτική διαδρομή μιας γυναίκας που, ανήλικη ακόμα, γνω ρίζει τα μυστικά του έρωτα από έναν οικογενειακό φίλο, αλλά κα θώς ενηλικιώνεται ασφυκτιά μέσα στις συμβάσεις του γάμου και της καταπιεστικής Φρανκικής κοι νωνίας. Σε μια προσπάθεια φυγής και αυτονόμησής της βουλιάζει στις ερωτικές αβύσσους της Μα δρίτης. «Να κατρακυλήσω μέχρι να κολλήσω στον πάτο, και να μη χρειάζεται να σκέφτομαι πια για μια ολόκληρη αιωνιότητα!». Κωλέττη 25, 106 77 Αθήνα τηλ. 3622390, 3836460, fax. 3621367

Παπαιωάννου Μιχάλης, 173 Παπακωνσταντίνου Δημήτρης, 124 Παπανούτσος Ευάγγελος, 91 Πόρνης Αλέξης, 57 Πάσχος Παντελής, 129 Πατατζής Σωτήρης, 23, 134 Πατρίκιος Τίτος, 247 Παυλέας Σαράντος, 121 Πέγκλη Γιολάντα, 66 Πενταγιώτης Κ. βλ. Παπαγεωργίου Κ„ 119 Πεντζίκης Νίκος, 162 Πετσάλης-Διομήδης Θ., 34 Περάνθης Μιχαήλ, 83 Πλασκοβίτης Σπάρος, 126 Πλατής Ελευθέριος, 106 Πολίτης Κοσμάς βλ. Ταβελούδης Πάρις, 2 Πολίτης Νίκος, 22 Πράτσικας Μανώλης, 105 Πρεβελάκης Π., 25 Ράλλη Μαρία Περ., 12 Ρώμας Διονύσης, 35 Σαμαρά Ελσα, 230 Σαμουηλίδης Χρήστος, 131, 210 Σαράντη Γαλάτεια, 62 Σαρδελής Κώστας, 65, 244 Σαρή Ζώρζ, 245 Σαχίνης Απόστολος, 19, 145 Σαχτούρης Μίλτος, 189 Σιατόπουλος Δημήτρης, 110 Σκαμπαρδώνης Γιώργος, 233 Σκανδαλάκη Ηβη βλ. Μελισσάνθη, 88 Σκαρίμπας Γιάννης, 90 Σκάρος Ζήσης, 130 Σπάλας Πάνος, 13 Σταμέλος Δημήτρης, 93 Σταύρου Τατιάνα, 76 Στεργιόπουλος Κώστας, 63, 225 Στεφάνου Λύνπα, 69, 243 Σφακιανάκης Γιάννης Γ., 44 Στογιαννίδης Γ. Ξ., 75 Σωτηρίου Διδώ, 212 Ταβελούδης Πάρις βλ. Πολίτης Κοσμάς, 2 Ταξιάρχης Ντίνος, 158 Τζώρτζογλου Νίτσα, 211 Τριανταφυλλόπουλος Νίκος, 197, 241 Τσαντσάνογλου Ελένη, 155 Τσάτσου Ιωάννα, 74 Τσιρόπουλος Κώστας Ε., 29, 116 Φλώρου Παύλος, 46 Φουριώτης Αγγελος, 6.1 Φραγκιάς Αντρέας, 190 Φραγκόπουλος Θ.Δ., 118 Φώσκολου Αμάντα, 236 Φωτιάδης Δημήτρης, 147 Χαίμ Χαν βλ. Κωστή Αννα, 8 Χατζηαναγνώστου Τάκης, 95 Χατζηνικολή Ιωάννα, 218 Χατζηπανταζής Θεόδωρος, 151 Χειμωνάς Γιώργος, 172 Χριστοδούλου A. Κ., 178 Χρυσάνθης Κύπρος, 38

τα M i ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΕΒΕΛΑΚΗ Στις αρχές του αιώνα η καταγραφή των «ταξιδιωτικών εντυπώσεων» για ένα τόπο είχε χαρακτήρα παράθεσης πληροφοριών. 0 σκοπός τέτοιων κειμένων ήταν η περισυλλογή και κατάθεση, εκ μέρους του γράφοντος, ιστορικών, γεω γραφικών αλλά και κοινωνικών γεγονότων με τρόπο ψυχρό, περιγραφικό, σχεδόν φωτογραφικό. Στα μεσοπολεμικά και μεταπολεμικά όμως χρόνια αναπτύσσεται η «ταξιδιωτική λογοτεχνική γραφή», η ο ποία παίρνει χαρακτήρα και προσωπικής έκφρασης, διότι λογοτέχνες κυρίως αποφασίζουν να περιγράφουν τους τόπους που επισκέπτονται προσθέτοντας στη διήγησή τους τις εντυπώσεις τους, τις αντιδράσεις, τη συγκίνηση και τα συναισθήματα. Στα πλαίσια αυτής της λεγάμενης ταξιδιωτικής λογοτεχνίας αναδημοσιεύουμε δύο σπάνια λογοτεχνικά κεί μενα. Το πρώτο του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου (Εφημερίδα Πρωία, 19/9/1934) και ένα δεύτερο του Στρατή Μυριβήλη (εφημερίδα ελευθερία, 2/6/57) γραμμένο μεταπολεμικά, κείμενο αναμνηστικό, που χρονολογι κά τοποθετείται στην ίδια περίπου περίοδο με το κείμενο του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου. Και τα δύο αυτά ταξι διωτικά κείμενα αναφέρονται στην Ολυμπία. Προϊόντος του θέρους και επειδή η Ολυμπία είναι διαρκώς στην επικαιρότητα λόγω της αρχαιολογικής και ι στορικής της αξίας, ας ταξιδέψουμε, επί του παρόντος, νοερά σ' αυτό τον ελληνικό τόπο μέσα από τα κείμε να δύο σημαντικών πεζογράφων μας.

ΩΡΕΣ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΤΟΥ Κ. Ι.Μ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΟΠΟΥΛΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ: ΠΡΩΙΑ, 19-9-34 Υπάρχουν τύποι, που όσο συχνότερα τους ξαναβλέπει κα νείς, τόσο περισσότερο τον ευφραίνουν. Ξαναγυρίζοντας στην Ολυμπία, ύστερ’ από την τελευταία μου επίσκεψη, ε δώ και τρία χρόνια, είχα την εντύπωση, πως ξαναβρίσκο μαι αντίκρυ σε πρόσωπα αγαπημένα, που πολύ - πάρα πο λύ τα είχε νοσταλγήσει η καρδιά μου. Καθώς το τραίνο περνούσε με αργόν ρυθμό ανάμεσα στους κάμπους της Ήλιδος, ανασχημάτιζα με την φαντασία μου την προσωπι κότητα του τοπίου, τους ήρεμους δασωμένους λόφους, τα ρωμαλέα πεύκα, τα μοναχικά, συλλογισμένα κυπαρίσ σια, τις ασημένιες γιρλάντες του νερού, που κρατούν όλη τη χώρα περίγυρό τους σε αναπαυτική δροσιά και γαλή νη, τον ήλιο που κατακάθεται μαλακά - μαλακά και ρουφιέται από τις φαγωμένες πέτρες των πανάρχαιων αιώνων, τη μυστική γοητεία που αναδίνεται από ολόκληρη την κοι λάδα και τις κατάφυτες πλαγιές, που την περιτριγυρίζουν. Άφωνοι μάρτυρες του μεγαλείου και της παρακμής ενός κόσμου, που έσβυσε πια, οι πεσμένοι σπόνδυλοι των κιό νων, τα κρηπιδώματα των ναών, βάθρα των αγαλμάτων, τα λείψανα των σταδίων και των εργαστηρίων και των θη σαυρών - συλλογιζόμουν, πως θα χαιρόταν κάτω από την ήλιο του Σεπτεμβρίου τη σοφή τους ακινησία και την ανώ

φελη πείρα τους. Συχνά - πυκνά ξανάρχονται στη μνήμη μου κομμάτια, λέξεις και φράσεις, κρίσεις και χαρακτηρι σμοί από παλιά διαβάσματα. Αχ! ζούμε περισσότερο απ’ όσο πρέπει ανάμεσα στα βιβλία! Η «Ελληνική άνοιξη» του Χάουπτμαν, οι περιγραφές του της Ολυμπίας, δοσμένες μ’ ένα ύφος αναγκαστικής ηρεμίας, με την ευγένεια και τη λεπτότητατης εκφράσεως, που επιβάλλει ο τόπος, αυτή η προσπάθεια της ερμηνείας του παρελθόντος διά μέσου του φυσικού περιβάλλοντος, ένας αγώνας για την κατάκτηση της ψυχής και του πνεύματος του τοπίου μ’ ένα σω ρό φιλολογικές προϋποθέσεις, τοποθετούν τους συλλογι σμούς μου σε βολικά, τακτοποιημένα καλούπια. Μα εδώ πρέπει να στέκεσαι χωρίς «φιλολογία». Να κοιτάζης τον ή λιο απάνωθέ σου και να σκύβης στην πέτρα και να μυρίζε σαι το θυμάρι, το φλισκούνι και τη λυγαριά και να πίνης

ταΠαλιά

τον φιλτραρισμένο αέρα του πεύκου και να μετράς τον ί σκιο σου στο μάκρος του λιγνού ίσκιου του κυπαρισσιού και να περνάς τη νεροσυρμή ολομόναχος, άδολος, ατό φιος, και λεύτερος από τις υψηλότατες πανουργίες της διαλεκτικής, από τα σοφίσματα και τις επικίνδυνες παρο μοιώσεις. Ένας κόσμος ζεστός ησυχάζει κάτω από τα μάρμαρα τούτα, κάτω από τα πώρινα κρηπιδώματα, από το υγρό χώμα, που είνε στρωμένο από τις ανοιχτόχρωμες ξερές βελόνες του πεύκου. Αν στις Μυκήνες διαιωνίζουν τους εφιάλτες των οι αιματοβαμμένοι Ατρείδες, αν στην Καδμεία αντηχούν ακόμα για όσους έχουν αυτιά ν’ ακούνε τους μακρυνούς, κοιμισμένους αντίλαλους οι γόοι και οι οδυρμοί του Οιδίποδος και τα σιγηλά παράπονα της ανυμέναιης Αντιγόνης, αν στην Επίδαυρο πλημμυρίζουν τα εδώλια του θεάτρου οι θεατές του ελέου και του φόβου, αν στους Δελφούς, πέτρες γεμάτες τρομερές μαγγανείες και γητέματα ξαναζωντανεύουν από γενιά σε γενιά τους χρησμούς του θεού της ξανθής αρμονίας, στην Ολυμπία κυριαρχεί ένα άλλο νόημα ολοένα διαφορετικό: η λατρεία του ανθρώπινου κορμιού. Η αλκή και η ρώμη, η υγεία, που πλάθει τα γερά κορμιά, ο αγώνας για τον κότινο, που συμβολίζει τις ευγενικώτερες ανθρώπινες κατακτήσεις, δίνουν στην Ολυμπία την αγέραστη δόξα, που ανήκει δι καιωματικά σε κάθε πραγμαπκά μεγάλη ανθρώπινη προ σπάθεια. Ένα πλήθος πολύμορφο και πολυποίκιλο, μα και τόσο στενά δεμένο αναμεταξύ του με τη λατρεία ενός κοι νού ιδανικού, κινήθηκε κάποτε στους ιερούς τούτους χώ ρους: ο αγωνιστής, που ερχόταν να παραβγή, το συναγω νιστή του στο τρέξιμο και στο πήδημα και στο λιθάρι, κι ο ποιητής, που πλούτιζε την έμπνευσή του με το θέαμα της άδολης άμιλλας, κι ο ιστορικός, που διάβαζε τη σελίδα του μπροστά σ’ ένα κόσμο ικανό να τον αισθανθή και να τον εννοήση, κι ο θεωρός, που ξανάδενε με την παρουσία του τους παλιούς δεσμούς ανάμεσα σε πολιτείες χωρι σμένες από τα χρόνια και την απόσταση, κι ο πολπικός, που έβλεπε στην πρόχειρη εκεχειρία ένα σύμβολο ειρή νης και συνδιαλλαγής, κι ο σοφός, που μελετούσε τους ανθρώπους και τα πεπρωμένα τους, κι ο χωριάτης, που ά φηνε την καλύβα του, για να χαρεί την ομορφιά του γυμνού κορμιού, που παλεύει στον ήλιο, ένοιωθαν όλοι να τους συνεπαίρνη ο ίδιος ρυθμός, ο ρυθμός της ψυχικής υγείας, που ανάδινε από κάθε του ρίζα κι από κάθε σβώλο του χώματός του ολόκληρος ο τόπος τούτος. - Η νύχτα στην Ολυμπία αποπνέει μια σιγηλή κι ακατάλυτη γοητεία. Χρειάζεται νάχη σταθεί κανείς ανάμεσα στις πέτρες των αρχαίων τούτων λειψάνων κάτω από ένα κατάστερον ουρανό, όλο θαύματα και μαρμαρυγές, νάχη ακούσει τον άνεμο να κατεβαίνη με ορμητικούς αλαλαγμούς από τις πράσινες βουνοπλαγιές και να στενάζη ανάμεσα στα λυγισμένα κλαδιά των πεύκων, νάχη περπατήσει μέσ’ στο σκο τάδι, με αβέβαιο βήμα, παλεύοντας με τους πηχτούς ίσκι ους των οραμάτων, για να αισθανθή να τον περνάη σύγκορμοντο ρίγος μιας παράδοξης ευφροσύνης. Οι σωπα-

ταΠαλιά,

σμένοι αντίλαλοι ξυπνούν στο πέρασμά του κ’ οι μορφές του παρελθόντος συμμαζεύονται σαν τις πεταλούδες σε μια δέσμη φωτός στα κατάβαθα του πνεύματός του. - Από την άλλη μεριά, οι ώρες του Μουσείου είνε από τις γλυκύ τερες ώρες, που μπορεί να χαρή ο άνθρωπος στη σύντο μη τούτη ζωή. Η Νίκη ολόφτερη, σακατεμένη, μα όχι θλι βερή, με την έντονη κίνηση προς τα μπροστά, που είνε σα μια χαρούμενη δοξολόγηση της ορμής, που ξεπερνάει τα εμπόδια και τραβάει ολόισια στο σκοπό της, ο Ερμής με την αψεγάδιαστη ρώμη του και με την παράδοξη ομορφιά του, το κεφάλι της Ήρας, αρχαϊκό και βαρύ, μα όχι για τούτο λιγώτερο θελκτικό, τα γιγάντεια αετώματα του να ού του Διός, ο Ηρακλής του μύθου των Εσπερίδων, ένας κόσμος θαυμάτων και οραμάτων, εδώ η εντέλεια, εκεί η α σύμμετρη ορμή, σταλάζουν στην καρδιά τη θλίψη του με γαλείου των και προσφέρουν στο πνεύμα τους στοχα σμούς των. Ο Χάουπτμαν άκουε τους «Βατράχους» του Αριστοφάνη να κοάζουν στις ακροποταμιές του Αλφειού! Φιλολογική ακροβασία. Αντίκρυ στα μάρμαρα τούτα, μέ σα στον κύκλο των χαμηλών, γαληνεμένων λόφων ο ελλη νισμός, που ξαναζωντανεύει και που φαίνεται, πως δεν έ χει πεθάνει ποτέ, έχει ένα κάπως διαφορετικό χαρακτήρα. Το κυριώτερο στοιχείο του νομίζω, πως είνε ο στενός του σύνδεσμος με τη γη του, η λατρεία του στη φυσική υγεία και στη φυσική ορμή, η αγάπη του κορμιού, το συνταίριασμα και η αρμονική ανάπτυξη των ψυχικών και των πνευματικών και των σωματικών δυνάμεων, το πνεύμα της ευγενικής προσπάθειας και της άμιλλας, που δυναμώνει την αρετή και μεγαλώνει την ικανότητα να κατακτήσει κα νείς τη ζωή με τον κόπο του. Την Ολυμπία δε μπορεί να τη φαντασθή κανείς διαφορετι κά παρά σαν ένα τόπο γαλήνης. Μα το φετεινό μου ταξίδι μού άφησε μιαν άλλη εντύπωση: Καθώς προχωρούσα στους δρόμους του χωριού, ασυνήθιστη κίνηση γέμιζε τον αέρα με φωνές και κουρνιαχτό. Επεσα μέσα στο πανηγύρι της χρονιάς, που αρχίζει στις οχτώ Σεπτμεβρίου -το γενέσιο της Θεοτόκου. Ο τόπος όλος ίσαμε την ιερώτατη Άλτι ήταν γεμάτος από πρόχειρα παραπήγματα και σκηνές. Βραχνοί φωνογράφοι τραγουδούσαν δολοφονικούς αμα νέδες· οι έμποροι με τις πραμμάτειέςτους, οιχωριάτες με τα φρούτα και τα λαχανικά τους, γυναίκες φαγωμένες α πό τη στέρηση, που ξεδίπλωναν στην αδιάφορη θεωρία των περαστικών τα πολυποίκιλα υφαντά τους, γουρούνια που γρύλλιζαν απελπιστικά σα να τα πήγαιναν εκείνη δα την ώρα «επί σφαγήν», ζητιάνοι και γύφτισσες, πιστοί του πιστού, που πανηγύριζαν κάτω από τις βρώμικες τέντες κοντά στα βαρέλια του κόκκινου και του ξανθού κρασιού, ένας «όχλος», που τον συντάραζε η δίψα του κέρδους, μα και που τον μεθούσε η χαρά της ανοιχτής καρδιάς, ο χα ροκόπος κι ο πουλητής, το μωρό που τσίριζε απελπισμέ νο, ολομόναχο, κάτω από το πεύκο, η μικρομάνα που κα ταριόταν την ανεπιθύμητη γονιμότητά της, ο δικολάβος κι ο τοκιστής, πηγαινοέρχονταν σ’ έν’ αδιάκοπο ανακάτεμα.

Κι όλη τούτη η ανθρώπινη θάλασσα ήταν ώρες, που φού σκωνε σαν έτοιμη να ξεσπάσει σε βρυχηθμό’ κι ήταν άλ λες ώρες, που καταλάγιαζε, που αποκάρωνε ευτυχισμένη, αποκαμωμένη, χωρίς φροντίδα και χωρίς σκέψη, όλη γα λήνη κι αναμελιά. Το πλήθος της Ολυμπίας. Από την αρ χαία παράδοση φαίνεται να καταστάλαξε ύστερ’ από τό σους αιώνες μονάχα το ένστικτο του εμπόρου. Οι αγωνιστές κοιμήθηκαν κάτω από τα μάρμαρά τους και οι θεοί, όσοι σώθηκαν από την καταστροφή, βρήκαν στέ γη φιλόξενη, μέσ’ στις φωτεινές αίθουσες του Μουσείου. Έμειναν οι έμποροι. Ο Ερμής, που εποπτεύςιτη σύγχρονη τούτη συγκέντρωση, είναι ο «κερδώος Ερμής», με την πραμμάτεια στη ράχη, με δυο ευκίνητα πονηρά ματάκια λιμασμένα για το χρήμα, μεταπράτης και πουλητής, γυμνασμένος στα παζαρέματα, μα και πάντα φτωχός, κακομοιριασμένος κι αξιοθρήνητος. Αναπαύεται στον ίσκιο του κυπαρισσιού ή ευφραίνεται με λίγο κρασί, με ένα στα φύλι, το ίδιο σταφύλι, που έδειχνε στον «παίδα Διόνυσον», και κάθεται ώρες και νταραβερίζεται ανάμεσα στα γρυλλίσματα των γουρουνιών και στα βελάσματα των προβά των. Έτυχα την τελευταία μέρα του πανηγυριού στην Ολυμπία. Καθώς ο ήλιος κατέβαινε πίσω από τα καταπράσινα βουνά, καθώς ο βραδυνός αέρας του Σεπτεμβρίου άρχισε να γίνεται πιο ψυχρός, κι οι φωνές χώνευαν μαλακώτερα στην κοιλάδα, όλο εκείνο το πλήθος άρχισε να μαζεύη τα υπάρχοντά του και να ξεχύνεται στους δρόμους της επιστροφής. Τ’ άλογα με τα πολύχρωμα χράμια στη ράχη τους, οι χωριάτισσες που έσερναν τα γαϊδούρια, τα καλάθια κι οι μπόγοι, τα κορίτσια με την ένοχη, πονηρή ευθυμία των είκοσι χρόνων, τα παιδιά με τα κοιμισμένο

περπάτημα, πήγαιναν στα στενά, ισκιωμένα μονοπάτια, α πλωνόταν σαν κοπάδι γυμνασμένων φιδιών με κανονι κούς, λογαριασμένους ελιγμούς απάνω στην άσπρη σκό νη των εξοχικών δρόμων, έφευγε από το πανηγύρι με τη διάθεση που σταλάζει στην καρδιά η περασμένη, φευγάτη ευτυχία. Ξαναγύρισα, στην κοιλάδα του Κλαδέου, μα δε μπόρεσα να ξαναβρώ, όσο εύκολα λογάριαζα, την Ολυμπία του Χάουπτμαν, να ξαναβρώ τους θεούς, που είνε καθώς σημειώνει, οι πραγματικοί κάτοικοι του τόπου τούτου. Οι ζωντανοί άνθρωποι είχαν αφήσει τα ίχνη τους: οι φωνές και τα γέλια, οι αντίλαλοι των αμανέδων, οι ανοι χτές καμπύλες του χορού, οι θρήνοι των μωρών, ξεφωνη τά και διαλαλήματα, όλη η γραφικότης του πανηγυριού στεκόταν ακόμα εκεί, ασάλευτη στα λημέρια της, όλη χρώμα και σφοδρό ρυθμό. Είπα να ξαναγυρίσω στη Νίκη του Παιωνίου και στον Ερμή, μα ήταν αργά. Η θεία εντέ λεια του σκαλισμένου από μάρμαρο κορμιού τρεμοσάλευε στη φαντασία μου καταπραϋντική και ξαλάφρωνε τους συλλογισμούς μου. Ως τόσο δεν ήξερα καλά - καλά, αν και το πλήθος του πανηγυριού είχε κάποιο σκοπό και κάποιο νόημα στους τόπους τούτους, πλάι στους αρχαί ους ήρωες και στους αρχαίους θεούς κι αν στη νεώτερη Ολυμπία γεμάτη από πολυάσχολους ανθρώπους δεν έ βρισκα ένα κομμάτι και μια επιβίωση της παλιάς Ολυμπίας. Και στοχάστηκα, πως ίσως το ιδανικό της γαλή νης είνε ένα ιδανικό αταίριαστο στους τόπους αυτούς, που είνε πλασμένοι για τη χαρά των ζωντανών ανθρώπων, για τη χαρά της γόνιμης υγείας και του μεστωμένου κορ μιού.

Ο Λ Υ ΜΠ Ι Α ΤΟΥ Κ. ΣΤΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΗΛΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 2-6-’57 Τούτες τις μέρες λοιπόν με κατέχει πάλι το ταξίδι στην Ολυμπία. Χρόνια είναι - πριν από τον πόλεμο - που το πρωτόκαμα, και κάθε φορά που θα ιδώ κατηφέδες, το θάμα της Ολυμπίας ξαναζωνταντεύει μπροστά μου. Είναι γιατί μια φτωχή γυναίκα μου πρόσφερε εκεί ένα μεγάλο μάτσο από τούτα τα απλοϊκά και τόσο λαϊκά λουλούδια, σ’ ένα γάμο που έλαχε να γιορτάζουν στο κονπκό χωριό κείνες τις μέ ρες. Λοιπόν από τότες, κάθε φορά, η Ολυμπία, με όλη την υπερούσια χαρά της βγαίνει μπροστά μου μέσ’ από το βα ρύ άρωμα των κατηφέδων, και μέσα από τα πέταλά τους, που είναι από παλαϊκό χρυσάφι, σαν εκείνο που βγήκε από τους βασιλικούς τάφους των Μυκηνών. Ήταν καλοκαίρι σαν έγινε κείνο το ταξίδι. Ένα λαμπρό μπουκέτο από δροσερές κοπέλες ταξίδευε μαζί μου. Ήταν Αθηναίες και Μανιστισσες, Κρητικοπούλες και Αιγιοπελαγίτισσες και Μικρασιάτισσες. Η μια πιο όμορφη α

πό την άλλη, και κάθε μιά με την ξεχωριστή χάρη και την ι διοτυπία της προσωπικότητάς της, και με τον ήχο της φω νής της. Ο σιδηρόδρομος της Πελοποννήσου πήγαινε τόσο αργά, σα να βγήκε περίπατο. Σαν και μας δεν βιαζότανε καθόλου να μας σεριανά στις ακρογιαλιές και τις βουνοπλαγιές του θαυμαστού Μωριά. Τόσο αργά, που κατεβαίναμε, αρπούσαμε κανένα ωραίο αγριολούλουδο που άνθιζε πλάι στις ράγιες, και πάλι προφταίναμε κι ανεβαίναμε στο βαγόνι. Σ’ όλο το ταξίδι οι κοπέλες τραγουδούσαν ελληνικούς σκο

ταΠαλιά

πούς και αυτοσχέδιαζαν κωμικές σκηνές. Είχαν και τους ξυλένιους αυλούς της Σχολής τους μαζύ των. Έτσι φτάσαμε κάποτε στην Ολυμπία. Και σαν βρεθήκαμε κυκλωμένοι από το απερίγραπτο εκείνο τοπίο, απομείνα με βουβοί πολλήν ώρα. Η μεγάλη ομορφιά μας φέρνει πά ντα ένα είδος θλίψη. Είναι η καταπίεση πάνω στην ανθρώ πινη καρδιά, που δεν μπορεί να σηκώση μονάχη τόσο βά ρος αισθητικής χαράς. Το ίδιο καταθλιπτικό αίσθημα ένιωσα κατόπι μέσα στο μουσείο της Ολυμπίας, μπροστά στον Ερμή του Πραξιτέ λη, και μπροστά σε κείνον τον γαλήνιον Απόλλωνα, που στέκεται στη μέση στο μεγάλο αέτωμα με τη μάχη των Κε νταύρων. Χίλια διακόσια τόσα χρόνια χτυπούσε λοιπόν εδώ η καρ διά της Ελλάδας. Χίλια διακόσια χρόνια. Και ήρθε μια επο χή, που αντάμωνεν εδώ, μέσα σε τούτο το παραδείσιο το πίο, όλη η Φυλή μας. Όλες οι πολιτείες της Ηπειρωτικής Ελλάδας, όλα τα λυρικά νησιά του Αιγαίου, όλος ο στραφτερός μικρασιατικός Ελληνισμός. Όλες οι καταπληχτικές εκείνες αποικίες, που φύτρωσαν και άνθισαν στην Ιτα λία και στη Σικελία, όλο το μαργαριταρένιο περιδέραιο της ελληνικής ζωής που άπλωσε και έδεσε τις ακρογια λιές της Μεσογείου και της Μικρασίας, ως πάνω - πάνω στις κυματοδαρμένες αχτές του Εύξεινου Πόντου. Εδώ ήρχουνταν και μόνιαζαν. Και ξαναβαφτίζονταν στο νόημα, το βαθύ και αιώνιο, της Φυλής. Και έφερναν μαζύ τους τα πιο χαρωπά, τα πιο ακριβά, τα πιο σπάνια αριστουργήματα της ελληνικής τέχνης, η κάθε μία ελληνική Φυλή τα δικά της κανίσκια. Σήμερα βλέπουμε τον Ερμή και απομένουμε εκστατικοί. Και κείνοι, τούτο ε δώ το έργο δεντο λογάριαζαν καν ανάμεσα στα σπουδαία αγάλματα που στόλιζαν τον ιερό χώρο. Στα χρόνια του Πλίνιου του πρεσβύτερου, που ήταν κιόλας κουρσεμένη η Ολυμπία, στέκουνταν ακόμα εδώ 3.000 αγάλματα από χαλκό και μάρμαρο. Τρεις χιλιάδες! Μπορεί να συλλάβει ο νους του ανθρώπου μια τέτοια άνθιση; Τι να ήταν λοιπόν ε κείνο το θαύμα του Φειδία που λέγεται «χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός» και κάηκε κατόπι στην Κωνσταντινούπο λη από μια πυρκαγιά; Και τί σταθμός για τον πανανθρώπι νο πολιτισμό να ήταν κείνο το πανελλήνιο πανηγύρι των α γώνων, που σταματούσε αυτόματα τους πολέμους πάνω στη βράση τους, και έφερνε στον ίδιο στίβο, ειρηνικούς και ιπποτικούς συναθλητές, τους εχθρούς που μόλις έ βγαλαν την πανοπλία της μάχης; Εδώ διάβασε ο Ηρόδοτος τα πρώτα χειρόγραφα του έρ γου του και άναψε τη φλόγα της ωραίας φιλοδοξίας στην ψυχή του νεαρού Θουκυδίδη που τον άκουγε. Εδώ τρα γούδησε ο Μεγάλος Πίνδαρος τους ατσαλένιους ήχους της λύρας του, εδώ έκαμαν αγορεύσεις ο Γοργίας και ο Λυσίας και ο Πλάτων. Εδώ γινόταν η έκθεση των πινάκων των μεγάλων ζωγράφων, που κανέναντους δεν λυπήθηκε το δόντι του καιρού. Και τέλος, εδώ χάρηκε το μεγάλο του θρίαμβο ο μεγάλος Σαλαμινομάχος Θεμιστοκλής, όταν το πανελλήνιο σηκώθηκε και τον επευφήμησε μόλις μπήκε

ταΠώά

στο στάδιο. Εδώ, για να περάση κανείς έπρεπε να πετάξη πρώτα τα ό πλα τ’ αδελφοκτόνα. Εδώ θάπρεπε νάρχουνται να κάνουν ένα ετήσιο προσκύ νημα οι διάφοροι αρχηγοί των Φατριών, οι κύρυκεςτου μί σους και του εγκλήματος. Να τους πάρη κανένας να τους βάλη να καθίσουν μερικές ώρες ανάμεσα στα ανθισμένα ερείπια της Ιεράς Άλτιος κάτω από κείνα τα πελώρια πεύκα. Να καθίσουν πάνω στους σταχτιούς σπόνδυλους του ναού του Διός, του Πα νελλήνιου Θεού. Να καθίσουν και ν’ ακούσουν κάποιον που θα τους διαβάση λίγα κατεβατά ιστορία, λίγον Παυσανία, λίγο Θουκυδίδη. Κατόπιν να τους διαβάση τα άρθρα που γράφουν στις εφημερίδες τους. Και να τους αφήση να συλλογιστούν εδώ, μέσα σε τούτο το απερίγρα πτο, τοπίο, όπου η ομορφιά και η ιστορία περπατάν αδελ φωμένες τόσο, που δεν ξέρεις να τις ξεχωρίσης. Θα τους βοηθούσε πολύ να ξανάβρουν τον εαυτό τους, το πνεύμα το ελληνικό, που διατρέχει το τοπίο της Ολυμπίας όσο κα νένα άλλο. Εδώ φεγγοβολά μια αξιολάτρευτη κοιλάδα ανάμεσα στον Αλφειό και τον Κλάδεο. Σαν αρχίσει να γέρνη η ημέρα, μα λακώνει λίγο - λίγο το απίστευτο φως, που οργιάζει στους φουντωμένους λόφους. Είναι οι μουσικοί λόφοι της Ολυμπίας. Στέκουνται καταστόλιστοι ένα γύρω και χορεύουν, κρατημένοι χέρι με χέ ρι. Τότε οι φωνές της μέρας που βασιλεύει ειρηνικά, χαμη λώνουν σαν προσευχές, και ακούς τα πανάρχαια ποτάμια να συνεχίζουν τον προαιώνιο διάλογό τους με τη μοίρα της Ελληνικής Φυλής. Ακούγονται και κείνα τα ’ντρειωμένα αγριόδεντρα, και οι λεύκες της Αλτιος, να ψιθυρίζουν θύμισες από αρχαίους στίχους. Και σαν γείρει το θεϊκό του βλέφαρο ο Φοίβος, γεμίζει ο ανοιχτός ουρανός αστέ ρια, και γίνεται ένα μενεξελής κάμπος κεντημένος με μαρ γαρίτες. Τότες αρχίζουν και τραγουδούν απ’ όλο τον απέραντο κά μπο τα τριζόνια. Βγαίνουν με τα μαντολινάκια τους και τραγουδούν όλα μαζύ τη νύχτα του ελληνικού καλοκαιρι ού. Θαρρείς και βγαίνουν οι κρυστάλλινες φωνές από τα κλήματα κι από το θυμάρι, από τα δρυά και τις μεγάλες, ανθισμένες μολόχες, από τις φτέρες που οργιάζουν και τις αγράμπελες που απλώνουν παντού τα χιονισμένα στε φάνια της ανθοφορίας τους. Τραγουδούν τα ερείπια, τα γκρεμισμένα κιονόκρανα, οι θεϊκοί λόφοι, τα νερά του Αλφειού, ο δασωμένος κώνος του Κρονείου, όλη η Ιερά Άλτις, όλη η θεία Ολυμπία. Είναι οι ίδιες εκείνες οι αρχαίες φωνές, που τις άκουγαν μέσα στην ίδια αστροκέντητη νύχτα οι πανέλληνες πανη γυριστές. Είχανε ξεζωστεί τάρματά τους, άκουγαν όλοι μαζί την καρδιά της Φυλής να χτυπά μέσα στη νύχτα, και συλλογίζονταν τι μεγάλο πράμα είναι το Νόημα και το πνεύμα της Ελλάδας. Αρχαίες φωνές, που φτάνετε ώς εμάς. Πόσο παλιές, πόσο ιερές και αγαπητές!

Σύγχρονη Ξένη Λ ογοτεχνία

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΠΑΤΑΚΗ

Φρανσουάζ Ξενάκη

Ακίφ Πιρίντσι

Να με περιμένεις

Φέλιντε

Ρόμπερχ Όλεν Μπάτλερ Ερωτικοί ψίθυροι

Σ Ε ΟΛΑ ΤΑ Β Ι Β Λ Ι Ο Π Ω Λ Ε Ι Α

Κ εντρική Δ ιάθεση: Ε μμ. Μ πενακη 16, 106 78 Α θήνα, Τ ηλ.: 38. 31.078

Β Ι Β Λ Ι Α Α Π Ο Τ Η Ν Α Γ Γ Λ Ι Α ΚΑΙ ΤΙΣ Η Π Α ΝΕΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΜΙΑΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ, ΤΗΣ ΑΝΑΪΣ ΝΙΝ, ΠΟΥ ΓΙΑ ΠΟΛΛΟΥΣ ΥΠΗΡΞΕ ΜΑΧΗΤΙΚΗ ΦΕΜΙΝΙΣΤΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΩ ΚΑΤ’ ΑΛΛΟΥΣ ΑΤΑΛΑΝΤΗ ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΟΣ.ΚΙ ΕΝΑ ΜΥΘΙ ΣΤΟΡΗΜΑ TOY HENRY ROTH ΠΟΥ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΘΕΤΕΙΤΑΙ ΣΤΗ Ν. ΥΟΡΚΗ ΤΟΥ 1914

Για τους θαυμαστές της υπήρξε μια γνήσια ερω τική ηρωίδα, για τους ε πικριτές της όμως δεν ή ταν

παρά

μια

συγγραφέας,

κακή πορνο

γράφος και παθολογική ψεύτρα. Η συγγραφέας της

νέας

βιογραφίας

της Αναΐς Νιν, Deirdre Bair, καταγράφει και α ναλύει με ζωντάνια την πολύπλευρη κότητα

της

προσωπι

Ana'is Nin Bloomsbury

μυθικής

αυτής φιγούρας φέρνοντας στο φως νέα στοιχεία γύρω από τη ζωή της.

κείνη ήταν δέκα χρόνων. Η Νιντον λάτρευε τον πα τέρα της και πολλά χρόνια αργότερα, εξομολογή

Γεννημένη στην Κούβα στα 1903, η Νιν έμελλε να

θηκε ότι σε κάθε εραστή έψαχνε να βρει τον χαμέ

ζήσει μια πραγματικά πολυτάραχη και μυθιστορη

νο της πατέρα.

ματική ζωή την οποία κατέγραψε στα θρυλικά της

Στα 1921 η Νιν θα παντρευτεί τον Χιούγκο Πάρκερ,

ημερολόγια. «Ήμουν έντεκα χρόνων όταν εισχώρη

έναν νεαρό τραπεζίτη με μεγάλη περιουσία και

σα για πρώτη φορά στον λαβύρινθο των ημερολο γίων μου», είχε πει η ίδια λίγα χρόνια πριν πεθάνει,

τέσσερα χρόνια μετά, το νεαρό ζευγάρι θα εγκα

το 1977, από καρκίνο της μήτρας. Ήταν ο μόνος

πολλά ημερολόγια ταυτόχρονα, που, ως προς την

τρόπος να ζήσει τη ζωή της ή πιο σωστά, να δει τη

καταγραφή των διαφόρων γεγονότων, ήταν τελεί

ζωή και τον εαυτό της μέσα από το πρίσ μα της πε

τασταθεί στο Παρίσι. Εκεί, θα αρχίσει να γράφει

ως αντιφατικά το ένα με το άλλο. Ένα από αυτά,

ριπέτειας και του μύθου.

δεν το αποκάλυπτε στον Χιούγκο διότι περιλάμβα

Η παιδική ηλικία της Νιν στιγματίστηκε όταν ο πα

νε τις ερωτικές της περιπέτειες με το δάσκαλο του

τέρας της εγκστέλειψε την οικογένειά της όταν ε

χορού, ενώ στα 1932, σ ’ ένα άλλο ημερολόγιο, η

Νιν θα περιγράφει τη γνωριμία της με τον Αμερικα

σε σημαντικό βαθμό. Τα βιβλία της, ακόμα και τα

νό συγγραφέα Χένρυ Μίλερ και τη θυελλώδη τους

μέχρι τότε αποτυχημένα μυθιστορήματά της, θα

σχέση την οποία δεν έκρυψαν ποτέ, ούτε από τον

αρχίσουν να πουλούν. Σε μια σειρά από διαλέξεις,

Χιούγκο αλλά ούτε κι από τη γυναίκα του Μίλερ,

θα σηκωθεί να μιλήσει δίχως να φοράει τίποτα ε

την Τζουν που ήταν αμφισεξουαλική.

κτός από ένα ιδιαίτερα διάφανο φόρεμα.

Η ψυχανάλυση θα δώσει την ευκαιρία στη Νιν να

Όταν θα αρχίσει να την κατατρώει σιγά - σιγά ο

ξεκινήσει ένα ακόμα ημερολόγιο και να ζήσει ποι

καρκίνος, η Νιν θα γράψει το «Βιβλίο του Πόνου»,

κίλες ερωτικές εμπειρίες με τους ψυχαναλυτές

μια γενναία καταγραφή της αγωνίας της σε μορφή

της. Σύμφωνα με τη βιογράφο της, «η συνταγή για

ημερολογίου.

την ευτυχία της ήταν να αναμιγνύει το σπέρμα όλων της των εραστών».

Την εποχή που πέθανε η Νιν είχε πια γίνει η ηρωίδα

Στα τριάντα της η Νιν θα ξαναβρεί τον πατέρα της,

λόγιά της αντικείμενο πανεπιστημιακής μελέτης

με τον οποίο θα συνάψει μαζί του έντονη ερωτική

πάνω στο φεμινισμό.

σχέση που όμως έληξε την ίδια χρονιά, όταν τον παράτησε εκείνη όπως είχε κάνει αυτός όταν ήταν μικρή. Χρόνια αργότερα, όταν ο πατέρας της ήταν γέρος, φτωχός και άρρωστος, η Νιν αρνήθηκε να τον βοηθήσει οικονομικά και να του συμπαραστα θεί.

όλων των φεμινιστριών στην Αμερική και τα ημερο

Η Αναΐς Νιν υπήρξε μια αμφιλεγόμενη φιγούρα που βίωσε όλα όσα της συνέβαιναν με μια σπάνια ένταση και πάθος. Αυτή ακριβώς η ένταση και το πάθος δεν λείπουν από τη γραφή της βιογράφου της, η οποία προσεγγίζει το θέμα της με συνέπεια και σοβαρότητα.

Το 1939 η Νιν με τον Χιούγκο θα επιστρέφουν στη Νέα Υόρκη - δεν είναι τυχαίο το ότι ο πόλεμος, ό πως και κάθε άλλο πολιτικό, κοινωνικό και ιστορικό θέμα ή γεγονός, απουσιάζει εντελώς από τα γρα πτά της. Κατά τα άλλα, η ζωή της στην Αμερική ή ταν εξίσου συναρπαστική: ο ένας εραστής διαδε χόταν τον άλλο, πολλές φορές έφταναν και τους πέντε ή έξι την εβδομάδα, εκδότες, κριτικοί, για τροί, ανάμεσα στους οποίους ο γνωστός Αμερικα νός μαρξιστής, κριτικός λογοτεχνίας, Έντμουντ

Το βιβλίο του Roth είναι ένα από τα σημαντικό τερα έργα της αμερικα νικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Αναφέρε1914 και καταγράφει τις μνήμες μιας σκληρής κι

Γουίλσον. Επίσης, θ’ αποκτήσει μια κόρη (η ίδια ή

αγέλαστης παιδικής η

θελε να κάνει έκτρωση), ενώ πολλά από τα «γνή

λικίας. Ο αφηγητής - ή-

σια» ημερολόγιά της (τα πορνογραφικά), θα τα

ρωας είναι ένας μικρός

πουλήσει σε συλλέκτες πορνογραφημάτων.

HrnjM

ται στη Νέα Υόρκη του

Εβραίος που μεγαλώνει

Ala mercid’un courant violent (Έρμαιο σ’ ένα ορμητικό ρεύμα) εκδ. Γ Olivier

Όταν στα 1947 γνωρίσει τον δεύτερό της άνδρα η

σε μια τρώγλη στο Χάρ-

Νιν, θα τον παντρευτεί κρυφά χωρίς να χωρίσει

λεμ. Ο πατέρας του ένας οξύθυμος σερβιτόρος κι η

τον Χιούγκο και θα ξεκινήσει μια ζωή μοιρασμένη ανάμεσα στους δύο της γόμους, λέγοντας ψέματα

μητέρα του μια τρυφερή αλλά ονειροπόλα ύπαρ

και στον ένα και στον άλλο. Η ζωή της θα πάρει μια

ξη- δεν του προσφέρουν αγάπη και ασφάλεια.

απότομη στροφή και τα πράγματα θα ξεφύγουν α

Μεγαλώνει, λοιπόν, κυριολεκτικά στο δρόμο και

πό τον έλεγχό της, με αποτέλεσμα να παρουσιάσει

βιώνει τη μοναξιά, την ταπείνωση, το μίσος και

τα πρώτα συμπτώματα νευρασθένειας, και ανίκα

την προδοσία σ ’ αυτή τη συνοικία όπου οι Εβραίοι

νη πλέον να κοιμηθεί τις νύχτες, θα γίνει δέσμια

αποτελούν μια ανίσχυρη μειονότητα.

μιας μακροχρόνιας εξάρτησης από τα βαρβιτουρι-

Ωριμάζοντας πρόωρα χωρίς τρυφερότητα, κυρι

κά.

εύεται σιγά -σιγά από το φρικτό συναίσθημα της

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, με το ξέσπασμα

ανικανότητας.

των απελευθερωτικών κινημάτων και κυρίως εκεί

συγκλονίζει.

Γραφή

ωμή,

ρεαλιστική

που

νο του φεμινισμού, η φήμη της Νιν θα εξαπλωθεί

ξένοβιβλίο

ΣταΛιλιπούτεια άνθρωποι των γραμμάτων και της τέχνης απαντούν εν συντομία σε καίρια ερωτήματα με αφορμή την έκδοση ενός βιβλίου ή κάποιο επίκαιρο γεγονός

συμπεραίνει ότι το καλό θέατρο στην Ελλάδα αντι στέκεται απέναντι σε μια προγραμματικά αντιαισθη τική εμπορικότητα που καμιά φορά αγγίζει τα κρά σπεδα ακόμα και της χυδαιότητας. Αντιστέκεται σθεναρά σε ό,τι εκτρέφει, ακόμα και μέσα στο θέα τρο, ο μέγος νεροχύτης της τηλεόρασης. Έτσι, το νεοελληνικό έργο, οι αναζητήσεις στο αρ χαίο δράμα, η ανίχνευση του ξένου ρεπερτορίου, νέ Με λόγο καίριο και διεισδυτικό, ο Γιάννης Βαρβέρης

ου και παλαιότερου, οι συγκινητικές μικρές θεατρι

ανατέμνει τη θεατρική πραγματικότητα και αποκα λύπτει τα μυστικά της. Φθάνοντας μέχρι τον πυρήνα

κές ομάδες, η εν γένει γόνιμη πορείατων κλασικότε

και αναδεικνύοντας πτυχές που εύκολα διαφεύ γουν, προσφέρει μιαν ακτινογραφία και συγχρόνως χαρτογραφεί τον κόσμο του θεάτρου. Στην «Κρίση του θεάτρου Γ’» συγκεντρώνονται οι κριτικές του της πενταετίας 1989-94, όπως αυτές δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα «Καθημερινή» και σε άλλα έντυπα. Η «Πλατεία Θεάτρου» είναι μια σειρά δοκιμίων, όπου κυριαρχεί η ψύχραιμη ματιά του επαίοντος περί το θέατρο, ενός επαίοντος που ξέρει να εκφράζεται με θαυμαστή διαύγεια και ευθυβολία. ΕΡ.: Ποιο είναι το στίγμα της θεατρικής πραγματικό τητας στην Ελλάδα όπως αυτό προκύπτει συνολικά από τις συγκεντρωμένες κριτικές σας, αν λάβουμε μάλιστα υπόψη και την ποιητική σας ιδιότητα; Οσον αφορά δε τα δοκίμιά σας για το θέατρο, λει τουργούν συμπληρωματικά ως προς τις κριτικές σας ή μπορούν να διαβαστούν αυτόνομα; ΑΠ.: Φυλλομετρώντας σελίδες και μνήμες αυτού του τόμου της τελευταίας θεατρικής πενταετίας (1989-1994), νομίζω πως ο αναγνώστης αβίαστα

Aiknovma

ρων σχημάτων (του Τέχνης, του Αμφι-θεάτρου, των Εξαρχείων, της Στοάς, του Εμπρός, του Βογιατζή, του Απλού, της Έρευνας, κάποιων ΔΗΠΕΘΕ και άλ λων), όλα αυτά αποδεικνύουν ότι το θέατρό μας συνεχίζει, συχνά με αυτοθυσία, τον αγώνα τον καλό. Πρόκειται για ένα τοπίο που εύχομαι, με όσες δυνά μεις διέθετα, να έχω αδρομερώς μεταφέρει στον τρίτο αυτό τόμο της «Κρίσης του θεάτρου». Όσο για την πρωτεύουσα μέσα μου ποιητική ιδιότητα, φιλο δόξησα να με βοηθήσει στην κατά το δυνατόν κομ ψότερη εμφάνιση των κριτικών κειμένων, τα οποία θεωρώ πως πρέπει να συνιστούν αυτόνομες λογοτε χνικές μονάδες (Από την άλλη, γελώντας αλλά και σοβαρά, μήπως γράφοντας κριτική γλιτώνω από μή αναγκαία ποιήματα;). Όσο για την «Πλατεία Θεάτρου», οι αυτόνομες θεω ρητικές της προσεγγίσεις σε θεατρικά πρόσωπα και πράγματα έχουν με τις κριτικές αμφίθυμη συγγέ νεια: αίματος ως προς τις θέσεις και αντιλήψεις, αγ χιστείας ως προς το ύφος γραφής, πολύ πιο νηφά λιο και «ειρηνικό». Έτσι, την «Πλατεία Θεάτρου» μπορώ να τη δωρίζω σε ανθρώπους του θεάτρου με

μεγαλύτερη άνεση! Πάντως, κι από τα δύο αυτά βι

Άννα, τώ ρα κοιμήσου. Αθήνα, Γνώση, 1995. Σελ. 184. Δρχ. 1.500

βλία, επιτέλους ο κρίνων κρίνεται...

Οι Επιστήμες στην Τουρκοκρα τία. Χειρόγραφα και Έντυπα. Τόμος Γ : Οι επιστήμες της ζω ής. Αθήνα, Εστία, 1995. Σελ. 520. Δρχ. 5.000 ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙ0Υ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΣ Στον ογκώδη αυτό τόμο - που έρχεται να ολοκληρώ σει ένα μεγαλόπνοο τρίπτυχο έργο σχετικά με τις ε πικρατούσες απόψεις περί επιστημών στην Τουρκο κρατούμενη Ελλάδα - παρουσιάζονται, μέσ’ από κείμενα της εποχής, οι επιστημονικές αντιλήψεις για την ιατρική, έτσι όπως είχαν μεταλαμπαδευθεί από την Ευρώπη.

ΕΡ.: Απαιτούνται ειδικές γνώσεις για να κατανοήσει ένας μη ειδικός το βιβλίο σας; ΑΠ.: Κατηγορηματικά όχι. Τοτρίτομο αυτό έργο μου δεν απευθύνεται μόνο στους ειδήμονες. Απευθύνε ται σ’ όλους τους πνευματικούς ανθρώπους, σ ’ ό λους όσοι έχουν πνευματικά ενδιαφέροντα κι επι θυμούν να γνωρίσουν την εξέλιξη των γνώσεων, κυρίως στον τομέα των φυσικών - θετικών επιστη μών, αλλά και γενικότερα της επιστημονικής σκέ ψης, την εξέλιξη των πνευματικών σχέσεων του υπό δουλου ελληνισμού με την Ευρώπη, αλλά και με το Βυζάντιο και κατ’ επέκταση με την αρχαία Ελλάδα. Με την παρουσίαση, εκτός των εντύπων, 2.400 περί που χειρόγραφων βιβλίων της περιόδου εκείνης, μπορούμε να πούμε τώρα με βεβαιότητα ότι γνωρί ζουμε καλύτερα το τί διάβαζε, ποια εργαλεία μόρ φωσης διέθετε, ποιες λύσεις πρότεινε ιδιαπερα στα προβλήματα των επιστημών, ο Έλληνας των χρόνων εκείνων. Έχουμε τώρα, ένα πλήρες, αντιπροσω πευτικό δείγμα της πνευματικής παραγωγής των προεπαναστατικών χρόνων έχουμε μια πληρέστε ρη εικόνα του περιεχομένου - ώς ένα βαθμό και του γεωγραφικού χώρου διάδοσης - των έργων εκείνων που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της πνευματικής φαρέτρας του νέου ελληνισμού - κι όχι μόνον - στον ευρύτερο ελληνικό, βαλκανικό χώρο. Μπορούμε να σταθμίσουμε τις συνέχειες, μέσα από τις α-συνέχειες, αλλά και τις κανονικότητες της ιστορικής μας πο ρείας, πάνω πάντα στον κεντρικό ιστό της ιστορικής ανέλιξης που μας δίνει το σχήμα «παράδοση-ανανέωση»· μπορούμε, τέλος, να παρακολουθήσουμε κα λύτερα την εξέλιξη της επιστημονικής και φιλοσοφι κής σκέψης στον τόπο μας.

Ενδιαφέρον απ’ όλες τις απόψεις είναι το γοητευτι κό αυτό ερωτογράφηματου Κώστα Παπαγεωργίου. Λογος έντεχνος και λεπτοδουλεμένος, διατυπώσεις κρυστάλλινες, ύφος-καθηλωτικό. Μια περίπτωση ε ρωτικής ατυχίας γίνεται αφορμή για μια εμπνευσμέ νη κατάθεση ψυχής.

ΕΡ.: Τι είναι αυτό που έχει τον πρώτο λόγο στη νουβέλα σας; Η ερωτική συγκίνηση ή ένας γλωσσι κός πεζογραφικός πειραματισμός; Πώς επηρέασε η ποιητική σας σφραγίδα το πεζογραφικό σας έργο. ΑΠ.: Μου είναι δύσκολο να πω ποιο από αυτά τα στοιχεία υπερέχει. Και έχω τη γνώμη ότι αρμοδιότερος να απανπίσ ει σ ’ αυτό το ερώτημα είναι ο επαρ κής αναγνώστης. Αυτός θα αισθανθεί πρώτα και εν συνεχεία θα κρίνει τί τον συγκίνησε περισσότερο. Όσο για μένα, θα προτιμούσα να τον άγγιζαν και τα δύο αυτά στοιχεία ως ένα κατά τρόπο ενιαίο και αξε διάλυτο. Γιατί έχω τη βεβαιότητα ότι το εκάστοτε βιωματικό υλικό, όταν φτάσει η στιγμή της εξωτερί κευσής του, επιβάλλει στον συγγραφέα την απολύ τως προσιδιάζουσα στη φύση του μορφή. Δεντου α φήνει δηλαδή, περιθώρια για γλωσσικούς ή άλλους πειραματισμούς. Και αν δημιουργήθηκε κάποτε μια τέτοια εντύπωση, αυτό μπορεί να οφείλεται στην ού τως ή άλλως προϋπάρχουσα σχέση του συγγραφέα με τη γλώσσα· το προσωπικό του ύφος. Προέχει, συνεπώς, η γλωσσική συγκίνηση, μέσα από την ο ποία πρέπει να αναδύεται η άλλη συγκίνηση, η ερω τική, εφόσον το κινούν βίωμα είναι ερωτικό. Αν αυτές οι δύο συγκινήσεις δεν ταυτιστούν, φοβάμαι ότι το παιχνίδι της λογοτεχνίας είναι χαμένο. Ό σο δε αφορά στο δεύτερο ερώτημά σας, δεν μπο ρώ να πω αν και σε ποιο βαθμό η ποιητική μου ιδιό τητα με επηρεάζει όταν κινούμαι στον χώρο της πε ζογραφίας. Υποψιάζομαι, πάντως, ότι κάτι τέτοιο εί ναι αναπόφευκτο, αφού δεν μπορεί παρά να μετέρ χομαι έναν ή περισσότερους τρόπους επεξεργα σίας του υλικού που, κατά καιρούς, επιζητεί την εξω τερίκευσή.του, υπαγορευμένους από την ποιητική αισθητική μου, όπως αυτή διαμορφώθηκε στο διά στημα τριάντα χρόνων, κατά το οποίο αισθάνομαι δέσμιος των εππαγών της ποίησης.

Aiktomia

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του πρόσφατα εκδοθέντος βιβλίου του, στην Ισπανία, «Critica de la modernidad» (Κριτική της νεοτερικότητας), ο Γάλλος κοινωνιολόγος Alain Τouraine μίλησε για τις μελέτες της εφαρμοσμένης κοινωνιολογίας στις σύγχρονες κοινωνίες. Σ’ εκείνη την ομιλία είπε ο Touraine: «Κάποιες φορές όλοι έχουμε τη συνείδηση ότι λαμβάνουμε μέρος σε ένα καθορισμένο τύπο κοινωνίας. Ποια είναι η εικόνα όμως που έχουμε για την πραγματικότητα; Από τη μια μεριά έχουμε έναν ελεύθερο κόσμο, μια εμπορική παγκοσμιότητα μπορεί κανείς να πει, δηλ. μια Ευρώπη που ήδη μιλά μέσα από τα εκπαιδευτήρια και την κουλτούρα σε μια παγκο σμιότητα αφηρημένη και μια επιθετι κή κοινότητα. Ποιος μπορεί να σκεφθεί ένα ελεύθερο εμπόριο και την ί δια στιγμή ένα Σεράγεβο; Πολύς κό σμος είχε μια κριτική άποψη του μο ντέρνου κόσμου: μιλούσε για μια κοι νότητα που καταστρέφει την ευσπλαχνία, τις προσωπικές σχέσεις και τους παραδοσιακούς δεσμούς. Άλλοι υποστήριζαν ότι είμαστε στα πρόθυρα ενός κόσμου κυριαρχικού και ολοκληρωτικού. Αυτές οι εστιάσεις δεν αντικατοπτρί ζουν μια πραγματικότητα. Μου κινεί την προσοχή ο διαχωρισμός της λο γικής του οργανικού κόσμου, του τε χνικού, γραφειοκρατικού, επιστημο νικού, στρατιωτικού και της λογικής του εσωτερικού ανθρώπου, όπως ΐον λέμε, δηλαδή των αξιών, της κουλτούρας, της φαντασίας, του «ε ρωτικού» κόσμου. Μεταξύ του υπο κειμενικού και του αντικειμενικού κό σμου δεν υπάρχει αντιστοιχία. Φθάνουμε σε μια «αποϊστορικοποίηση» του κόσμου. ΑΠΟΤΟΙΣΠΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟDOSUBR0S

Σννέντενξη

Α λένΤ ουρ έν

DOS LIBROS: Εάν η σύγχρονη κοινωνία προϋποθέτει μια απελευθέρωση του ατόμου μέσα στο περιβάλλον της κοι νωνίας σε εξέλιξη, πιστεύετε ότι η κουλτούρα μπορεί να επηρεάσει σ ’ αυτήν την ατομική απελευθέρωση; Alain Touraine: Δ εν σ υ μ φ ω ν ώ ότι η ιδ έα της σύγχρ ονη ς κοινω νίας σ ημ α ίνει απ αρ α ίτ ητ α α τομικισμό. Α το μικισ μό ς μ π ο ρ ε ί ν α σ ημ α ίνει κατασ τρ οφ ή τω ν ο λ ο κλ ηρ ω τ ικ ώ ν ελέγχω ν ω ς α π όλυ της ε ξου σ ία ς (έλεγχος θρησκευ τικό ς, οικογενειακός κ.λπ.), α λ λ ά ε π ίσ η ς την ε ξάρ τησ η τ ου ατόμου α π ό τ α σ υ σ τή ματα της ο ρ γ ά ν ω σης. Ο α τ ο μικισμ ός μ π ο ρ ε ί ν α ε λεγχ θεί δ ια μ έ σ ο υ του ε μ π ορ ίο υ. Γ ια π α ρ ά δ ε ιγ μ α , κά π οιο ς π ά ε ι στο σ ο υ π ε ρ μά ρκετ κα ι υπ οτίθεται ότι α γο ρά ζε ι ελεύθ ερ α, α λ λ ά το π ρ ο ϊό ν π ο υ α γο ρά ζε ι είν α ι υπ οτα γμένο στο δικό του κ α θεστώ ς, κινείται στις δικές του κατευθύνσεις. Αυτό είναι κα ι η ο υ σ ία του M arketing. Δ εν ν ομ ίζω ότι είναι αρκετό ν α μ ιλ ήσ ου με γ ια ατομικότη τα, για τ ί η ε ικό να του π α ρ α δ ο σ ια κ ο ύ ΕΓΩ (EGO) δ εν ανταπ οκρ ίνεται στην πα ραγ ματικό τητα. Στον πρ α γμ ατικό κ όσ μ ο το άτο μο αγω νίζεται γ ια τ ην ατο μικό τητά του α πένα ντι στη λογ ικ ή τ ου εμπ ο ρ ίο υ και της κοινω νίας. Το υ π οκείμενο δεν είναι τ ο «εγώ» σ υνειδητό, ε λεύθ ερ ο και τεκ μη ρ ιω μ έ ν ο ό π ω ς στον κ λασ ικό ατο μικισμ ό.

Μπορεί να νοηθεί η κουλτούρα ως κάτι καινούριο πέρα α πό τις οικονομικές συνθήκες και τις πολιτικές διαφορές τωνχωρών; Ναι. Η λέξη Ευ ρ ώ πη έγινε σ υνώ νυ μο της σύγχρ ονη ς κοι νω νίας. Αυτό π ρ έ π ε ι ν α τ ό δεχτούμε με έ να κριτικό τ ρ ό πο . Τ όσ ο στο τέλος του απ όλυ του ελέγχου π ο υ ο Τ ού ρ κος Σουλτάνος, ο Ρώ σος Τ σ ά ρο ς και ο Κινέζος Αυτοκρ άτορ ας είχαν σε όλες τις μ ο ρ φ ές και όψ εις της ζωής, όσ ο κα ι ο δ ια χ ω ρ ισ μ ό ς της π ρ ο σ ω ρ ιν ή ς εξου σ ίας και του π νευ μα τισ μο ύ, ήτα ν η αρ χή κ αι η βασ ική σ υνθήκη της σύγχρ ονη ς κ οινω νίας και της αυ τονο μίας της. Ό μ ω ς κά π οιε ς α π ό τις κου λτού ρ ες τις π ιο εξελιγμένες στον Μ εσα ίω να, όπ ω ς αυτές τω ν Α ρ ά β ω ν και τω ν Κινέζων, ή τ αν στο π ε ρ ιθ ώ ρ ιο . Σ ήμ ερ α εμφ α νίζουν τ άσ εις τό σ ο α-

β ρ ι σ κ ό μ α σ τ ε στον π ο λ ι τ ι σ μ ό τ ου γραπτού λόγου»

ν τ ιν ε ο τερ ισ π κές ό σ ο κα ι π ρ ο ο δ ε υ τ ικ έ ς . Γι’ αυτό ο ευρ ω παϊκός κόσμος έγινε συνώ νυμο της σύγχρονης κοινωνίας.

Η κατάργηση των συνόρων και η ελεύθερη με τακίνηση των πολιτών στην Ευρώπη μάς κάνει πιο σύγχρονους ή μόνο σημαίνει μια αλλαγή των κοινωνικών δομών της Ηπείρου, της Ευρώ πης; Απ ορ ρ ίπτω την ιδέα τού ότι η σύγχρονη κοινωνία είναι σύμφ υτη με την ελεύθερη μετακίνηση. Αυτό μπ ορ ε ί να καταντήσει ν α σ ημαίνει απ ου σία συνολική της αυτονομίας του υποκειμένου, μ π ο ρ εί να είναι μια ριζική αντικατάσταση του υπ οκει μένου απ ό το εμπόριο.

Πιστεύετε ότι στις σύγχρονες κοινωνίες υπάρ χει μεγαλύτερη τάση για διάβασμα ή όχι. Βρι σκόμαστε μπροστά σε ένα τύπο άγραφης κουλτούρας; Πώς βλέπετε και από ποια άποψη την εκδοτική κίνηση στην Ευρώπη; Είχαμε έναν κόσ μ ο κυρ ιαρ χούμενο α π ό απόσ τα

ση, ανάμ εσα σ ε α νθρώ πους απ ομονω μένους και ανθ ρώ π ου ς π ο υ έλεγχαν την επικοινω νία. Μετά την τ υπογραφ ία, ορ γανώ θηκαν ομάδες καλλιερ γημένων, επιστημόνων, λογίων. Τ ώ ρ α έχει εμφανισ θ εί ένας κόσ μ ος σοφ ών. Α λλά επίσης, εμφ α νί ζεται μια κουλτούρα τω ν m ass-media. Αυτό που φ αίνεται σημαντικό είναι να απ οφ ευχθ εί η αντί θεση και η επιθετικότητα ανάμ εσα στους διανοοού μενους και την κουλτούρ α της μάζας, γιατί αυτό δεν δίνει λύ σ η σ ε τίπ οτε. Οι μελέτες δεί χνουν ότι δεν υπ άρ χει στην πρ ά ξ η διαχω ρισμός. Δ εχόμαστε τον εκδημοκρατισμό. Η δημοκρατία πρ οστά ζει ότι ο κόσ μος βλέπει τηλεόραση. Από αυτό το σ ημείο προ κύπ τει το πρ αγματικό π ρ ό βλημα: είναι αναγκαίο να αυ ξη θεί η αυτονομία του κόσμου μπροσ τά στην εικόνα. Ό λο ς ο κό σ μο ς έχει την ικανότητα να ερμηνεύσ ει αυτήν την εικόνα. ΓΤ αυτόν τον λόγ ο είναι σ ωστό να δί νουμε στοιχεία επεξηγηματικά σε όλους. Π ρέπει να απ οφ εύγονται π ρ άγμ ατα όπ ω ς αυτά στο Euronews, όπ ου συχνά πε ρ ν ά εικόνες με την έν δειξη χω ρ ίς σ χόλιο (no com m ent). Αυτό είναι το πιο βλακώδες στον κόσμο, και μάλιστα όταν π ρ ό κειται γ ια τηλεοπτικό σταθμό πλ η ρ ω μέ ν ο γ ια να κάνει σχόλια.

Νομίζετε ότι στα Πανεπιστήμια διαβάζουν πε ρισσότερο από πριν; Αυτό είναι ένα πρ ό β λ η μ α της πρακτικής κοινωνιολογίας. Τουλάχιστον στη Γ αλλία ό λο ι ο ι καλοί μαθητές τω ν Λυκείων και τω ν Π ανεπιστημίων διαβάζουν λιγότερο! Α λλά εάν σ υγκρ ιθ εί το επ ί πε δ ο τω ν γνώ σ εω ν ενός μαθητή - σ πουδαστή με α υτό τω ν τριάντα προ ηγο ύμ ενω ν χρόνων, αυτό το επίπεδ ο είναι υψ ηλότερο - ευρύτερο. Το σ ί γο υρ ο είναι ότι σ ήμ ερα οι μαθητές μπ ορ ο ύν να σ υνδυάσ ουν εικόνες, μουσική και γρ απτό λόγο. Π αρ ’ ό λ α αυτά είναι άξιος ανησυχίας ο αρ ιθμός

Συνέντευξη

τω ν μαθητών πο υ φθάνουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στη Γαλλία. Το 20% δεν γνωρίζει α νάγνωση. Το σ φ ά λμα δεν είναι τόσ ο της τηλεό ρασης όσ ο του τεχνικού κόσμου, πο υ είχε μια σταθερή περ ιφ ρ όνησ η πρ ο ς τον γρ απτό λόγο. Και η πραγματικότητα είναι ότι η κοινωνία μας χ ρ η σ ιμο πο ιεί λίγο τα μαθηματικά και πολύ το γρ απτό κείμενο. Ό λο ι π ρ έπ ει να διαβάζουμε συνεχώς· βρισκόμαστε σε έναν κόσμο τριχοτο μημένο. Οι κοινωνίες μας είναι καθυστερημένες γιατί ζούμε σ ε έναν κόσμο βιο μηχανικό, αν και η βιο μηχανία θα α π ορ ρο φ ήσ ει στα επόμενα χ ρ ό νια λιγότερο απ ό 20% τω ν εργαζομένων. Το 60% θα δουλέψ ει με κείμενο.

Ο καθηγητής Amando de Miyvel έλεγε ότι το πρόβλημα του βιβλίου, σε σχέση με το Πανεπι στήμιο και τους φοιτητές γενικά, είναι ότι χρη σιμοποιούνται κάθε φορά και περισσότερο οι φωτοτυπίες. Αντικειμενικά, αυτό είναι ένα π ρ ό βλημ α οικονο μικό πο λύ σοβαρό. Στη Γαλλία ένας νόμος θα τεί-

Γεννήθηκε στη Γαλλία το 1925, χήρος με δύο παι διά. Απόφοιτος της Ecole Normaie Superieure Διδάκτωρ φιλολογίας Διευθυντής σπουδών στην Ecole des Hautes Etudes, τμήμα κοινωνικών Επιστημών και Δι ευθυντής του Centre d'Analyse et d’lntervention Sociologiques. Κυριότεροι τομείς ενδιαφερόντων του • Κοινωνιολογία της εργασίας • Μελέτη των κοινωνικών κινημάτων • Προβλήματα ανάπτυξης (Λατινική Αμερική..,) • Κοινωνιολογικές θεωρίες Κυριότερα έργα του στα γαλλικά • Κοινωνιολογία της δράσης (!(1965) • Η εργατική συνείδηση (1966) • Η μεταβιομηχανική κοινωνία (1969) • Παραγωγή της κοινωνίας (1973) • Περί κοινωνιολογίας (1974) • Γράμματα σε μια φοιτήτρια (1974) • Η φωνή και το βλέμμα (1978) • Μετασοσιαλισμός (1980) • Αλληλεγγύη (1982) • Το εργατικό κίνημα (1984) • Η επάνοδος του ηθοποιού (1984) • Ο λόγος και το αίμα (1988) • Κρπικήτης νεοτερικότητας (1992)

νει να μειώ σει αυτή την χρήσ η ως υποκατάστατο του βιβλίου, α λλά ακόμα αναμένεται.

Ποια συμπεράσματα βγάζετε ως κοινωνιολό γος, για τη σύγχρονη κοινωνία, τις κοινωνικές σχέσεις στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική από τις μελέτες σας γύρω από τον Γαλλικό Μάη, τη Χιλή του Αλιέντε και τη διάψευση της ελπίδας, μετά την ανάληψη της εξουσίας των σοσιαλιστών στην Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Γαλλία, που έχετε αναφέρει στο βιβλίο σας «Γράμματα σε μια φοιτήτρια»; Αυτή την εποχή μπαίνω σε μια π ερ ίο δο μελέτης, κριτικής και φ ιλοσοφ ικής. Και μαζί με το βιβλίο αυτό γ ύ ρω α π ό τη Σύγχρονη Εποχή τελειώ νω και κάπ οιο άλλο γ ύ ρω α π ό τη Δ ημοκρατία.

Τι θα συνιστούσε ένας έμπειρος κοινωνιολό γος, όπως εσείς, για να επιτευχθεί μια αλλαγή κουλτούρας, μια πρόκληση για ανάγνωση και μια αλλαγή στην εκδοτική βιομηχανία, δεδομέ νου ότι το βιβλίο τώρα πια έχει γίνει ένα αληθι νό αντικείμενο κατανάλωσης; Συγκρίνοντας την τωρινή κατάσταση με αυτή τω ν 10 χ ρόνω ν πριν, οι σπουδαστές και άλλες ο μάδες έχουν ένα ενδιαφ έρον μεγαλύτερο για στοχασμό. Εδώ και 10 χρόνια έχουν αρχίσει να γίνονται πιο πραγματιστές, ίσω ς εξαιτίας του π ρ οβλήματος ανεύρεσης εργασίας. Αυτό δη μι ούργησε μια σ οβαρή πρ ό οδ ο που έχει μεγάλη σχέση με τον εκδοτικό κόσμο. Δ εν είμαστε στην εποχή της απ όρ ριψ ης τω ν ιδεών. Τ ώ ρ α μπ ορ ο ύ με να προτείνουμε ιδέες γ ια να καταλάβουμε τον κόσμο. Οι κοινωνίες και οι κυβερνήσεις μας δεν έ δω σαν ποτέ μεγάλη σημασία στο «σκέπτεσθαι» και στην πανεπισ τημιακή εκπαίδευση. Ό λα έχουν ειδωθεί από τη σ κοπιά του παρόντος ή του μέλλο ντος. Κατασκευάζονται μουσεία για να επιδείξουμε αυτό που οι άλλοι έχουν κάνει. Σε σύγκρισ η με τις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχει μια απίστευτη προσβολή. Εκεί υπάρχουν Πανεπιστήμια δεύτε ρης σειρ άς που διαθέτουν 2 ή 3 εκατομμύρια βι βλίων. Στην Ευρώπη πρ έπει να δώ σουμε μεγαλύ τερη σημασία στο βιβλίο. Ο U mberto Eco δημοσί ευσε στη Nouvelle Observateur ένα άρθρο στο ο πο ίο σημειώ νει ότι χάριν τω ν συντακτών μπαί νουμε στην εποχή του γραπτού λόγου. Οι συντά κτες «λοιπόν» δέχονται γραπτά κείμενα από όλες τις κατευθύνσεις. Η ιδέα του ότι μπαίνουμε σε έ ναν κόσμο τεχνικών και μηχανικών είναι λανθα σμένη: Αυτό πέρασε, εδώ και 100 χρόνια. Σήμερα βρισ κόμαστε στον πολιτισμό του γραπτού λόγου.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΣΟΛΑΣ

Συνέντευξη

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

Το ΡοΔα Κιο

Α Π Ο Λ Λ Ω Ν Ο Σ 35 · Π Λ Α Κ Α · Τ .Κ . 105 56 · Τ Η Λ . 3 2 2 1 7 0 0 · F A X 3246008

Αντόνιο Γκάλα

Ο Antonio Gala, πρόεδρος του Διεθνούς Θεατρικού Ιδρύματος της Ισπανίας, συγγραφέας θεα τρικών έργων και διηγημάτων, τον Απρίλιο ήλθε στην Ελλάδα και μίλησε στο Ιδρυμα Θερβάντες. Στην εκδήλωση συμμετείχαν δι πλωμάτες

Mercedes Roldan: Στο βιβλίο σας «Mas Alla des jardin» (Πιο πέρα από τον κήπο) βλέπετε τη γυναίκα μέσα από έ να ανθρωπιστικό πρίσμα. Αναφέρεστε στις παντρεμένες γυναίκες που ακολουθούν την αστική ηθική, αλλά και στα συναισθήματα των γυναικών όταν φτάνουν στην κρίσιμη περίοδο της εμμηνόπαυσης. Πώς είναι δυνατόν εσείς, έ νας άνδρας να ασχολείται με τον ψυχικό κόσμο των γυναι κών;

λατινοαμερικανικών

Antonio Gala: Και για τ ί δ εν θ α έ π ρ ε π ε να με ενδιαφ έρει;

χωρών, εκπρόσωποι της ισπανι

Η πα τ ρ ια ρ χ ικ ή κ οινω νία έχει φ θ ά σ ε ι σ ε α δ ιέξοδ ο. Αν μπ ο ρ ο ύ μ ε ν α μ ιλ ή σ ο υ μ ε γ ια μια π ιο α ν θ ρώ π ινη θ ε ώ ρ η ση μιας κ οινω νίας λιγό τερ ο ανταγω νιστικής, τότε χ ρ ε ιά ζεται ν α επισ τ ρ έ φ ο υ μ ε στην οικειότητα. Αυτό ό μ ω ς χ α ρακτηρ ίζει τη γ υ ν α ίκ α ω ς π ρ ο ς τ α συναισθ ήμ ατα, την

κής κουλτούρας και μεγάλες ι σπανικές εφημερίδες. Στον Α. Gala διακρίνει κανείς έναν ρεαλι στικό τρόπο προσέγγισης των θε μάτων του, αλλά και έναν βαθύ

ε υα ισ θη σία, π ο υ ε ίναι σ α ν ν α βρ ίσ κονται τοπ οθ ετημ ένα

ανθρωπισμό που τον χαρακτηρί

μ έ σ α σ ε έ να κου κ ο ύ λ ι και ό λ ο ι ψάχνουν ν α τ α βρουν. Εί ν αι α υτό π ο υ τ ου ς λείπει.

ζει. Επηρεασμένος από τα πολλά θεατρικά του έργα, είναι πολλές φορές αλληγορικός και αναμι γνύει τον ρεαλισμό με τον λυρι

Με εν δ ια φ έ ρ ε ι η ψ υχή της, για τ ί η γυ ν α ίκ α έχει π ιο π λ ο ύ σ ια ψυχή σ ε δύ σ κ ο λ ο υ ς καιρ ού ς. 'Ο ταν ο ά ν δ ρ α ς νιώ θ ει α π οκλεισ μ ένος , η γυ ν α ίκ α ε ίναι π ιο δυνατή, η γ υ ν α ίκ α εί

σμό.

ν α ι η ψυχή τ ου έρ ω τα. Ο άντρας σ ε έ να σπίτι, στο σπίτι

Μας δόθηκε η ευκαιρία να έχουμε

του γ ια πα ρ ά δ ε ιγμ α , κτίζει τ οίχους, ένα δω μά τ ιο γ ια το γ ρ α φ ε ίο του, έ ν α χ ώ ρ ο γ ια τ ου ς φ ίλ ο υ ς του, γ ια το κρ ε

μια συζήτηση μαζί του και να μας εκθέσει μερικές απόψεις του ό

βάτι του, η γ υ ν α ίκ α αντίθετα μ π ο ρ ε ί ν α κτίζει τοίχο υς γ ια

σον αφορά το καινούριο του βι

τ ην α γά π η και εξαιτίας της αγάπ ης. Η γυ ν α ίκ α ε ίναι φ ο

βλίο, αλλά και τη θεώρησή του ως

ρέας της ζωής, «λιγότερο συντηρητική».

προς τη ζωή.

Ε π ισ τρ έφ ο υμ ε σ ε μ ια φεμινισ τική κοινω νία με τ η ν έννοια της ε υα ισ θη σ ία ς και του ανθ ρ ω π ισ μ ο ύ όμ ω ς, και όχ ι μ ’ αυ τά π ο υ έ χ ου με συν η θίσ ε ι ν α ο ρ ίζο υμ ε τ ο ν φ εμινισ μό .

Προς μεγάλη μας έκπληξη παρά το ότι ο A. Gala είναι ένας σημα ντικός συγγραφέας, δεν υπήρχε ούτε

ένας

εκπρόσωπος

των

Γραμμάτων ή της πολιτείας της χώρας μας. ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΗΡΕ Η MERCEDES ROLDAN

Σννέντενξη

Και σ’ ένα άλλο από τα βιβλία σας (Ηχηρή Μοναξιά) ανα φέρεστε στα συναισθήματα και στα προβλήματα που α ντιμετωπίζουν οι παντρεμένες γυναίκες. Η δουλειά μιας νοικοκυράς είναι συνεχής και εφήμερη. Οι γυναίκες μαγειρεύουν, εξυπηρετούν, πλένουν πιάτα, μέ νουν στο σπίτι, στην κουζίνα γ ι’ αυτόν τον λόγο. Τίποτα από

Η γυναίκα είναι γυναίκα είναι πάντα από την πλευρά των χαμέ νων, και εγώ ήμουν πάντα με τους χαμένους. Τα βιβλία μου (σ.σ. ο συγγραφέας αναφέρεται στα τρ ία βιβλία του: «Οι κήποι της Εδέμ», «Boabdil», και «Πιο πέρ α από την κήπο») όπου συναντάται ο κήπος, τα ονόμασα «Η τριλογία του κήπου», όπω ς ο κήπος του Boabdil (ιστορικού προσώ που, Άραβα βασιλιά της Ανδαλουσίας) που φεύγει τελικά από αυτόν για να γίνει πιο δυνατός, πιο «Boabdil» ή του κήπου της Palmira όπου τελειώ νει η βιολογική της φάση περνώντας στην κλιμ ακτήριο και μακριά από αυτόν αρχίζει ουσιαστικά η βιογραφία της. Φεύγει για να δείξει ότι μ πορεί να είναι χρήσιμη, ότι μπορεί να βοηθή σ ει- για να δείξει ότι είναι πιο δυνατή και «γόνιμη» αυτά που κάνουν δεν είναι όμορφο, άξιο ευγνω

και ξεφεύγει από τους καθορισ μένους κανόνες.

μοσύνης και πληρ ω μένο- και μια ω ραία μέρα, νιώθουν να χάνουν ακόμα και τη συντροφιά των παιδιών τους που το καθένα ακολουθεί το δρόμο

Αφιερώνω το βιβλίο αυτό στις γυναίκες. Η ζωή μου είναι γεμάτη από γυναίκες που με βοήθησαν και με τράβηξαν από μαύρες τρύπες στις δύσκο

του, ή του άντρα τους, του συζύγου τους που α

λες στιγμές της ζωής μου.

πομακρύνεται βαριεστημένος- φ θάνουν στα 50 τους χρόνια και κάποιες οδηγούνται στην αυτο κτονία ή ερωτεύονται τον πρώτο άντρα που τους λέει κάποια γλυκιά κουβέντα.

Στο βιβλίο σας «Mas Alla del jardin» αναφέρετε στο πώς η Palmira, ηρωίδα του βιβλίου σας, βλέπει την κοινωνία. Χαρακτηριστικά λέτε ότι «νιώθει ότι δεν την θέλει κανείς». Με την περι γραφή αυτή αναφέρεστε στο συναίσθημα της γυναίκας σ’ αυτήν τη φάση της ζωής της; Προτιμώ να εξατομικεύω. Το «εγώ σε αγαπώ» έ

Το πέρασμα του χρόνου αρνείται στην Palmira να περιπλανηθεί στο δάσος (δηλαδή στη συνο λική κοινωνία) και να αποχωρισθεί τους νόμους που διέπουν τον κήπο (όπου αυτός αντιπροσω πεύει την υποταγή στον αστικό τρόπο ζωής πε ριορισμένο σ’ έναν μικρόκοσμο). Αυτή η φρά ση έχει να κάνει με το νόημα της ζωής; Το τέλος της προσπάθειας του ατόμου να φθάσει στην απελευθέρωση; Ναι, έχει να κάνει με το νόημα της ζωής. Ο κήπος

νο στις γυναίκες, για τί το διάβασμα είναι καθορι

αντιπροσωπεύει το μη - φυσικό, είναι μια υπερ βολή όπου όλα είναι μακιγιαρισμένα, όλα είναι τεχνητά, όλα είναι συναρμολογημένα. Το δάσος

στικό για τις γυναίκες, ήδη οι γυναίκες είναι αυτές που διαβάζουν περισ σότερο. Γιατί η

είναι η φύση, η αγνότητα. Γι’ αυτό π ρέπει να ψά ξουμε την αλήθεια μακριά από τον κήπο, να απο

χει το «Εγώ» μπροστά. Το βιβλίο είναι αφιερωμέ

Σννεντενξη

κοπούμε από τους συμβατικούς κανόνες. Έ ως να φθάσουμε εκεί, πρέπει να συνεχίσουμε αγωνιζόμενοι, η κορυφή είναι ατελείωτη, η κορυφή μπορεί να είναι το πιο ψηλό σημείο. Το να βγει κανείς από τον κήπο είναι το επικίνδυνο. Οι πρ ώ τοι που βγήκαν από τον κήπο της Εδέμ ήταν ο Αδάμ και η Εύα όταν έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό, και αυτός ήταν ο κίνδυνος, στο να φ ύ γουν από την Εδέμ.*•

Ο Antonio Gala γεννήθηκε στην πόλη Brazatortas της Ισπανίας, το 1936. Πρόεδρος του Διεθνούς Θε ατρικού Ιδρύματος της Ισπανίας τιμήθηκε με τό βραβείο Adonai's, το 1959, για την ποιητική συλλο γή «Enemigo intimo» (Φοβερός εχθρός). Υπήρξε συνεργάτης σε εφημερίδες και περιοδικά, όπως ΕΙ

Pais, Sabado Grafico, El Mundo, El Independierrte κ.ά. Είναι διακεκριμένος θεατρικός συγγραφέας. Σπούδασε Δίκαιο, Φιλοσοφία, Πολιτικές και Οικο νομικές επιστήμες. Το 1959 δίδαξε Φιλοσοφία και Ιστορία της Τέχνης στη Μαδρίτη. Έγραψε τα: • Οι κήποι της Εδέμ (1963) • Boabdil • Θέατρο (1970) • Τριλογίατης Ελευθερίας (1983) • Τριλογία στη δραματική όπερα (1985) • Η θέση του λόγου στο θέατρο του A. GAIA (1985) • Το θέατρο του A. Gala (1987) • Το τούρκικο πάθος (1993) • Πιο πέρα από τον κήπο (μόλις εκδόθηκε στην Ισπανία) Άλλα βιβλία του: • Συλλογή άρθρων (1976) • Κουβέντες με τον Troylo (1984) • Με το ίδιο χέρι (1983) • Τετράδια της κυρίας του Φθινοπώρου (1985) • Αφιερωμένο στον Tobias (1985) • Το ξενοδοχείο (1985) • Η ηχηρή μοναξιά (1989) • Το κόκκινο χειρόγραφο (1990) (που του χάρισε το Premio Planeta την ίδια χρονιά) • Η γηραιό δεσποινίδα του Παραδείσου (1980) • Το κοιμητήριο των περιστερών (1982) • Samarkanda (1985) Επίσης έχει γράψει πλειάδα μουσικών και θεατρι κών έργων. Ενδεικπκά αναφέρουμε: • Ο Σενέκα ή το όφελος της αμφιβολίας •Η πονηρή • Το σαλιγκάρι στον καθρέφτη • Ο ήλιος στη μυρμηγκοφωλιά και πολλά άλλα.

Συνέντευξη

Θεωρείτε ότι ο δρόμος προς την απελευθέρω ση τελικά, όπως αναφέρεστε και στο πρόσφα το άρθρο σας στην «ΕΙ Pais», είναι περιοριστι κός ως προς την κοινωνικότητα και περιορι σμένος ως προς τις επιλογές; Π ροσωπικά δεν έχω μεγάλο σεβασμό στους συμβατικούς νόμους. Ασφαλώς ο δρόμος αυτός δεν είναι περιορισ τικός. Η ελευθερία είναι στο να επιλέγεις. Κάθε ένας είναι ελεύθερος να βλέπει τα πράγματα από τη δική του σκοπιά. Πριν από όλα ο άνθρωπος πρέπει να κάνει στον εαυτό του την ερώτηση. Ποιος είμαι; Τί θέλω; Πού θέλω να πάω; Πρέπει να είσαι ο εαυτός σου, η προσω πικότητά σου κά θε μέρα, και γ ι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να αγωνί ζεσαι.

Οι επόμενες γενιές νομίζετε ότι θα ζήσουν σε μια κοινωνία ανθρώπινη ή ότι θα είναι απλά ε κτελεστές εντολών ψυχροί και χωρίς συναίσθη μα; Υπάρχει ελπίδα. Ε κτω ν πραγμάτων ο άνθρωπος πρέπει να είναι ανθρώπινος. Ο άνθρωπος έχει την ανάγκη του να είναι ανθρώπινος, όπως η πρωταγωνίσ τρια του βιβλίου Palmira λέει «χρειά ζομαι το να είμ αι ανθρώπινη»· και βγαίνει από τον κήπο για να βοηθήσει, για να γίνει πιο γενναιόδω ρη.

Ποιο το κίνητρο της μετάβασής σας από τη συγγραφή θεατρικών έργων στο μυθιστόρημα; Μα ήταν το τελευταίο είδος γραπτού λόγου με το οποίο δεν είχα ασχοληθεί. Εδώ και πολύ καιρό συνεχίζω να κάνω θέατρο και σε λίγο θα παρουσιασθεί στη Μαδρίτη το θεατρικό μου «Los Bellos Dormientes» (Οι ωραίοι κοιμώμενοι) αφ ιε ρωμένο στους νέους.

Με την ευκαιρία της έλευσής σας στην Ελλάδα θα σας ενδιέφερε η έκδοση των βιβλίων σας στην Ελληνική γλώσσα και γιατί νομίζετε ότι δεν έχουν μεταφραστεί τα βιβλία σας μέχρι τώρα; Το γιατί δεν το γνωρίζω. Δεν μπορώ να το γνωρί ζω εγώ. Αλλά θα με ενδιέφερε φυσικά κάτι τέ τοιο, για τί η Ελλάδα έχει μια αξιό λογη κουλτού ρα και οι δύο χώρες μπορούν να αποτελόσουν μια παρένθεση που ανοίγει και κλείνει μεταξύ Μ αδρίτης και Αθήνας, μια παρένθεση που περι λαμβάνει όλη τη Μεσόγειο.

ΜΙΝΩΑΣ βιβλία

που

γοητεύουν

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: ΑΔΡΙΑΝΟΥ 28, 141 21 Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟ Τ Η Α .: 2 8 7 1 2 2 2 - 2 7 7 6 8 1 4 F A X :2871056

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ

ΝΙΚΟΣ Π ΕΤΡΟ Π Ο ΤΛ Ο Σ Ο ΔΟΣ ΔΙΑΦ ΥΓΗ Σ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ Γ Α ΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ

ΓΙΩΡΓΟΣ Κ Ο Τ Α Ν ΙΔ Η Σ «Π ΕΡΙ Μ Α ΙΑ Ν Δ Ρ Ο Υ »

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

ΑΝΝΑ ΜΕΣΣΙΝΑ

εκδόσεις «γνώση» Ιπποκράτους 3 1 ,106 80 Αθήνα Τ η λ .: 3620941-3621194 Fa x: 3605910

ΤΖΕΙΜΣ ΜΟΡΡΟΟΥ

ΚΙ

Η Κόρη του Θεού

εκδόσεις «γνώση» Ιπποκράτους 31, 106 80 Αθήνα Τ η λ .: 3620 941-3621194 Fax: 3605910

Ηρακλής Παπαλέξης

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Για τα βαθιά Οι ιστορίες, τα κεί μενα (όπως θέλετε ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣΑΝΤΟΝΑΣ πέστε τα) του Αρι Οι δύο μισοί Αθήνα, Στιγμή, 1995 στείδη Αντονά έ Σελ. 80. Δρχ.1500 χουν μακρά μαθη τεία στα πεζά - ποι- ------------------------------ήματα του Ε.Χ. Γονατά. Και η μαθητεία αυτή δεν κρύβεται. Οι δύο μισοί, αν τους προσθέσουμε, μας κάνουν έναν. Το βρήκαμε κι αυτό; Τίποτα δεν βρήκαμε. Ο Αριστείδης Αντονάς έχει αφ ήσει πίσ ω του την ηθογραφ ία (της έ χει γυρίσει την πλάτη) και πορεύεται για τα βαθιά του ονείρου. Ό λα, όσ α συμβαίνουν είναι λογικοφανή, κι όμως, όχι. Ο Αντονάς δημιουργεί ένα δικό του σύμπαν (ας το πο ύμ ε μυστικό), είναι ανυπόδητος, είναι ταπεινός. Δεν ει σέρχεται στο ναό γνωρίζοντας τα πάντα - αγνοεί τα πάντα. Απορεί, και επειδή α πορεί, σώζεται μιλώντας τις λέξεις. Β. Κ. Καλαμαράς

Α π ά ντω ν Βουτυρά, συ νέχεια Β ’ Με εκφραστική λιτότητα και με καίριες παρατηρήσεις - φ τυάρια σκάβει τη λού-

μπεν πειραϊκή κοινωνία της εποχής του ο Δημοσθένης Βουτυράς και στον ογκώδη δεύτερο τόμο των «Απάντων» του και μας εκθέτει με μοναδικό, στα ελληνικά γράμματα, σ φρίγος τον βίο και την π ο λι τεία ενός κόσμου που υπήρξε, «άκμασε» Kat έδρασε και που π ια έχει εξαφανιστεί. Μ ερικά από τα πιο χαρακτηριστικά διη γήματα του συγγραφ έα - όπως η «Ζωή αρρωστεμένη», ο «Κώστας Λαρδάς» και η «Μαύρη γριά» - δημοσιεύονται στον πολύτιμο αυτόν τόμο, μαζί με την κατατοπστική εισαγω γή του επιμελητή και το εκτενέστατο επίμε τρο, όπου μεταξύ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΣ άλλων βρίσ κουμε Άπαντα, τ. Β' Εισαγωγή - Επιμέλεια: ανατυπωμένες τις Βάσιας Τσοκόπουλος «ιστορικές» κριτι Αθήνα, Δελφίνι, 1995 κές των Πέτρου Σελ. 544. Δρχ. 5.500 Αλήτη, Γιώργου Βρισιμιτζάκη, Σ ω ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΣ τήρη Σκίππη, Γρηγορίου Ξενόπουλου και Δέοντος Κουκούλα για τον Βουτυρά. Άψογες η πα ρουσίαση και η αισθητική του βιβλί ΤΡΙΑΝΤΑΔΓΟΔΙΗΓΗΜΑΤΑ, ου, εγγυώνται για ΖΩΗΑΡΡΩΣΤΕΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑΔΙΗΓΗΜΑΤΑ την καλή - και μα κρά! - συνέχεια της έκδοσης των «Απά ντων» του συγγρα φέα. Γ. Κεντρωτής

ΑΠΑΝΤΑ

Σ π ο υ δ α ίο μ υθ ιστό ρη μα Στο τελευταίο μυθιστόρημα της Μ. Δ ού κα, η ιστορία βρήκε επιτέλους τη θέση που εξαρχής διεκδικούσε στο έργο της: έγινε «η σπονδυλική στήλη στην αφ ήγη ση» των πα θώ ν τω ν Κομνηνών και των Δουκών. Η μαστοριά της συγγραφέω ς φ αίνεται γ ι’ άλλη μια φ ορ ά στο χτίσ ιμο της αφ ήγησης σε διαδοχικά στρώματα, που οδηγεί κάθε φ ορ ά τον αναγνώστη στο μονοπάτι που ο ίδ ιος επιλέγει. Ιστο ρικό μυθιστόρημα ίσως, μυθιστόρημα α νάλυσης σίγουρα, το κείμενο δημι ουργεί χαρακτήρες με βάθος και ανασυνθέτει σαν ψηφιδω τό την ύστερη επο χή του Βυζαντίου και τις αγωνίες της. Ίντριγκες, δο λοφ ο νίες, παραδειγματιΜΑΡΩΔΟΥΚΑ κές τιμωρίες Ένας οκούφος από πορφύρα «συνωμοτών» φ ο Αθήνα, Κέδρος, 1995 βερής αγριότητας Σελ. 518. Δρχ. 5.000 - ο αφηγητής δεν έ χει γ λ ώ σ σ α ! ε κ στρατείες, απ ελπι σμένες και νικηφ ό ρες, έρωτες: όλα αυτά φωτισμένα α πό την αγωνία του ανδρός, του Αλέξι ου Κομνηνού, να σ ώσει το Βυζάντιο, να διατηρήσει την ελληνικότητα των περιοχώ ν και των πληθυσμών. Ο, κα ταιγισμός τω ν ονο μάτων - αντίστοι χος με τις εξαντλητικές περιγραφ ές στις Λεύκες, για πα ράδειγμα - δημιουργεί την επίστρωση της ιστορικότητας που χρειάζεται η Δούκα για τη δική της ισ το ρία, γ ια το δικό της παραμύθι. Από κάτω, ακούγονται αχνά τα τραγούδια των ακρι τών και τα λαϊκά οτιχάκια, η Χρονογρα φία του Ψ ελλού και κυρίω ς η Αλεξιάδα της «φίλαρχης» Κομνηνής. Η Δούκα ό μως, με το δικό της κείμενο, πλ η ρ οί τα κενά και τις αποσιω πήσεις τω ν «πηγών» της, γράφ ει, κάνει λόγο, τους φόβους, τις αγωνίες, τις εξαρτήσεις των ανθρώ πω ν και του έθνους, καταδεικνύοντας τη διαχρονικότητά τους. Για άλλη μια φ ο

ρά, η συγγραφέας μας χαρίζει ένα σ πουδαίο μυθιστόρημα. Τ. Δημητρούλια

Ο λα β ύ ρ ινθ ο ς της ύ π α ρ ξη ς και της γ ρα φ ής Χ ρ η σ ιμ ο π ο ιώ ν τ α ς ως πρ ό σχη μα ένα γαυένο γειοόνοαλΜ „ Φ ° του Κώστα Καρυωτάκη, ο Γιώργος Κοτανίδης (ο γνωστός ταλαντούχος ηθοποιός) επι στρέφει στα χρόνια του μεσοπολέμου και με αφετηρία κάποια πραγματικά π ε ριστατικά της ζωής του ποιητή, επιχειρεί να περ ιπλανηθεί και να αναπλάσει τον δημόσ ιο βίο της Ελλάδας του 1928. Βα σική επιδίω ξη του συγγραφέα, όπω ς άλ λωστε δηλώνεται από τον τίτλο, είναι να ανιχνεύσει και να ερμηνεύσει το μυστικό νόημα του μαιάνδρου, αυτού του γνω στού συμβόλου της γεωμετρικής επο χής. Π ρόκειται για μια νουβέλα που ξαφ νιάζει θετικά τόσο με την πρωτοτυπία του θέματός της, όσο και με το ύφος πο υ καλλιεργεί ο Γιώ ργος Κοτανίδης, το ο π οίο πέρ α από τον επιφ ανειακό χαρ α κτηρισ μό «καρυωτακικό», δείχνει πω ς έ χει δουλευτεί με μεγάλη προσοχή και ξε χωριστή φροντίδα. Κ. Ακριβός

ΓΙΩΡΓΟΣ κοτανιδης Περί Μαιάνδρου Αθήνα, Γαβριηλίδης 1995 Σελ 75 Δρχ. 1 400

Λ ογοτεχνικός μύθος; Ο Νίκος Β. Λαδάς (1953-1979) δεν ευτύ χησε να δει, όσο έζησε, τα γραπτά του δημοσιευμένα, εκτός μιας ποιητικής σ υλλογής «Πανοπλία σε τιμή ευκαιρίας» (1974). Η εκούσια φυγή του τον Ιούλιο του 1979, έθεσε τέρμα και στη λογοτε χνική και φιλολογική του πορεία. Έ να χρόνο μετά, με την επιμέλεια τω ν γονέ ω ν του, κυκλοφ όρησε μια δεύτερη ποιη__________________ τική του συλλογή με τίτλο «Π ροσφο ΝΙΚΟΣ Β. ΛΑΔΑΣ ρές». Άλλες δύο Άπαντα συλλογές ήρθαν Αθήνα, Καστανιώτης, 1995 αργότερα να π ρ ο Σελ. 376. Δρχ. 4.000 στεθούν, με τη

ΜόΙιςΚνύοφόρηοαν

φροντίδα φ ίλω ν αυτή τη φορά. Τα «ΧάιΚάι» (κριτική ευθύνη και πρ ολογικά σχό λια Δ. Νικορέντζου, Μ αυρίδης, 1983) και «Αστροβατεί» (Πρόλογος, επιλογή, επι μέλεια, Γιάννη Πατίλη, Πλεθρον, 1986). Το λογοτεχνικό πρ ό σω πο του αυτόχειρ α της γενιά ς των «Νοεμβριανών» (σύμφ ω να με την ημερολογιακή ρήση του ίδιου) ολοκληρώ θηκε πρόσφ ατα με τη δημοσ ί ευση των Απάντων του, τα οποία περ ι λαμβάνουν και τις «Ημερολογιακές του σημειώ σεις» στα φοιτητικά του χρόνια, 1971-1975, καθώς και πεζά του κείμενα. Τον δεύτερο τόμο προλογίζει ο Γ. Π . Σαββίδης, ο οποίος δίνει και το λογοτεχνικό στίγμα του συγγραφέα. Δεν είναι όμως υπερβολικό να λέμε ότι ο Νίκος Β. Λαδάς «κοντεύει να μεταμορφωθεί σε λογοτε χνικό μύθο»; Ας μην παίζουμε με τόσο βαριές λέξεις... Ε. Χουζούρη

Λ ογοτεχνικό π α νδ ο χ είο Δέκα ιστορίες σε πρώτο πρόσω πο, γραμμένες από τον Ηρακλειώτη ποιητή και διηγηματογράφο Μίνω Μ αρκάκη, στεγάστηκαν στο «Π ροπολεμικό Σπίτι». Ο τίτλος προδιαθέτει για βόλτα στο π α ρ ελθ ό ν πρόκειται, όμως, για την πρ ο έ κταση του χθες μέσα στο σήμερα, για τις επιβιώσεις της ΜΙΝΟΣ ΜΑΡΚΑΚΗΣ Το προπολεμικό σπίτι μνήμης στο παρόν. Φωτογραφία εξωφύλλου: Μ έσα σ ’ αυτό το Κωστής Βαρδίκος Μοτίβα για ζωγραφικό χαρτί: στοιχειω μένο λο Άρης Ρέτσος γοτεχνικό σπίτι φ ι Αθήνα, ΤοΡοδακιό, 1995 λοξενούνται διηγή Σελ. 134. ματα και νουβέλες καλογρα μμένες, που πλατειάζουν μερικές φορές, χω ρίς, όμως, και να καταντούν φ λύα ρες. Ο Μίνως Μαρκάκης ξέρει να διυλίζει το βίω μα και να το επεξεργάζεται αισθητικά· ωστό σο, αυτό το άγχος για αισθητικά δικαι-

ωμένα αποτελέσματα ζημιώ νει πού και πού τη φρεσκάδα του λόγου, που μοιά ζει έτσι υπερβολικά τεχνητός. Ρ ομαντισμός και εστέτ απόηχοι δένουν αρμονικά και η ανάγνωση αφήνει μια γλυκόπικρη γεύση και μια νοσταλγική διάθεση, όπω ς όταν ξεφυλλίζουμε ένα άλμπουμ με παλιές φωτογραφίες. Ενδιαφέρουσα άρ θρ ω σ η λόγου απ ό έ ναν προσεκτικό παρατηρητή της ζωής.

Στην ανατολή της σ υ νείδ η σ η ς ΗΛΙΑΣΧ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Οδοντόκρεμα με χλωροφύλλη Δ’ έκδοση Σελ. 104. Δρχ. 1.300

Τα κείυενα, οι ιστοΗ Ριε€ί> οι πυρήνες του Ηλία Παπαδημητρακόπουλου εί-

Σελ. 128. Δρχ. 1.500 Ογενικός αρχειοθέτης

ναι γ ραμμένα με το πελέκι. Η κάθε πρότάση είναι πελεκη-

Σελ. 12 8^*1.500 Σχέδια εξωφύλλου: Αριστείδης Αντονάς Αθήνα, Νεφέλη, 1995 __________________________

Μένη. Είναι εμφανής η πρ οσπάθεια του συγγραφ έα να ιυ υ υυγγμυψ ευ vu πεταξει τα περιττά και να κρατήσει τον σκελετό. Γι’ αυτό απουσιάζουν από τα γραφ τά του οι ακρότητες, ο σάλος, η έ παρση, το καθρέφτισμα του εαυτού του. Ο κόσμος του Η λία Π απαδημητρακόπουλου είναι ο μεταπολεμικός κόσμος, ο οποίος ζώντας μέσα στη σκληρότητα, δραπετεύει με τη μνήμη στην παιδική η λικία , στην ανατολή της συνείδησης, στο ξεφάντωμα τω ν χρωμάτων. Ο «δραπέτης» πεζογράφ ος δεν δημιουργεί ήρωες, δεν δημιουργεί ένα έπος με νικητές και ηττημένους. Διαθέτει ένα όπλο, το χιούμορ. Ό ταν κάποτε γραφ τεί η ιστορία του μαύρου χιούμορ στην Ελλάδα, όταν θα απελευθερωθεί η γραμματολογία μας, από γενιές και από κατατάξεις, τότε δεν θα πρ έπ ει να λησμονήσουμε τον μορφάζοντα Π απαδημητρακόπουλο. Είναι από τα λίγα κείμενα, τα οποία έχω διαβάσει και από τα οποία απουσιάζει η εξυπνάδα. Είναι απλά, στρωτά, δεν χει ρονομούν, τα έχει γράψ ει ένα ά νθρωπος σχεδόν ακίνητος. Έ νας άνθρωπος που δεν «χτυπά» τον αναγνώστη, που δεν δ ί νει λύσ η στο δράμα, γρ άφ ει για εκείνους

που σηκώθηκαν ένα π ρ ω ί και χάθηκαν για πάντα, έτσι χωρίς αιτία. Ο Π απαδημητρακόπουλος αγαπάει την ελληνική γλώσσα, γ ι’ αυτόν η κάθε λέξη είναι μια έκπληξη: «Τι ω ρ αίο πο υ είναι το και σου λέει». Οι λέξεις ισ ορροπούν και δεν πέφτουν, συνομιλούν με τις τελείες, τις άνω τελείες, τα κόμματα, υπακούουν στον εσωτερικό ρυθμό. Τον συγγραφ έα τον γνωρίζεις διαβάζοντας, τέτοια η ταύ τισ η λέξης και σώματος. Β. Κ. Καλαμαράς

Α υ το βιο γρ α φ ική ιστορία του τύ πο υ Η Πέμπτη εποχή είναι ένα εν πολλοίς ημιαυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του γνωστού δημοσιογράφ ου και σαν τέτοιο έχει αρετές αλλά και αδυναμίες. Η υπο κειμενική άποψη για τα τεκταινόμενα στον τύπο από την προδικτατορική ε πο χή μέχρι τη σύγχρονη ηλεκτρονική ε πο χή αποτελεί ένα σημαντικό ανάγνω σμα για τους νεότερους που δεν έζησαν τις παλαιότερες εποχές της δημοσ ιογρα φίας. Ό π ω ς συμβαίνει όμως στα μυθι στορήματα, ο αναγνώστης δεν μπορεί να είναι βέβαιος αν οι περιπέτειες και οι πρ οσω πικές κρίσεις του ήρ ω α δημοσιογ ρ άφ ου /π ρο σ ω πείου 'Αλκή είναι σ ω στές ή απολύτως ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΠΑΝΑΝΑΠΩΤΟΥ υποκειμενικές. Οι Ηπέμπτη εποχή Αθήνα, Καστανιώτης, 1994 νεότεροι αναγνώ Σελ. 304. Δρχ. 3.000 στες προσπαθούν να μαντέψουν τα πραγματικά ονόματα των ηρ ώ ω ν του βιβλίου κι αυτό το «παιχνίδι» επισκιάζει σε κάποιο βαθμό την απόλαυση της ανάγνωσης, μια και α ντί να προ σπ αθ ήσ ου ν να π α ρακολουθή σουν την ιστορία, πρ οσπαθούν να ανακαλύψουν τους πρωταγωνισ τές της. Οι μεγαλύτεροι παρακολουθούν με μεγα λύτερη νηφαλιότητα μια αφήγηση που με παρενθετικά κεφάλαια/αναδρομές καλύπτει είκοσι πέντε χρόνια της δημο σιογραφ ικής ζωής του τόπου. Λ. Εξαρχοπούλου

«Πώς την α γ α π ώ πια!» Πασίγνωστη από τα σκίτσα της, αυτές τις σκεπτόμενες σιω πές της, η Ιωάννα Καρυστιάνη εμφανίζε ται τώ ρ α στο χώ ρο της πεζογραφίας με μια συλλογή διη γημάτων, ανθρω πο λογ ία της ψυχής και του ήθους των ανθρώπων. Η δύ ναμή της βρίσκεται κατανεμημένη σ ’ ό λα τα διηγήματα, τα οπ οία έχουν ως αντικείμενο πρό σ ω πα εξαιρ ετικά μέσα στην καθημερινότητά τους. Τόσες πολλές ιστορίες, μέσα σε κάθε διήγημα, είχαμε χρόνια να διαβάσουμε, ίσ ως απ ό την «Πολυξένη» του Δ. Νόλλα. Η I. Καρυστιάνη κρατά τη δομή του π ρ ο φορικού λόγου και με ύφος προσω πικό, εισχω ρεί αυθόρμητα και χιουμοριστικά στο λαβύρινθο της ψυχής τω ν ηρ ώ ω ν της. Μια εξαιρετική πο λυφ ω νία δεσπόζει σ ’ όλα τα διηγήματα, μια εξωφρενική ι σ ορ ρ οπία ανάμεσα στο βυθό και στον αφ ρό. Το διεισδυτικό χιούμορ της αποκα λύπτει εμμονές, ψέματα κι αλήθειες, τη μυθολογία περισσότερο και την ιδ εολο γία των ανθρώ πω ν της κάθε μέρας. Ο λόγος της ασθματικός και λυρικός ταυτόχρονα, δεν καταγράφει, αλλά μας οδηγεί σε μια εφιαλτική αφ έλεια και δη μ οκρατία στα πρ ό σ ω πα τω ν διηγημά των, σε μια νευρωτική π ο ρ εία μεταξύ αληθοφ ανειών και ιδεολογημάτων πο υ α ποτελού ντο οξυγόνο της ζωής. Εννέα απολαυστικά διηγήματα, ένα σκληρό βιβλίο αφ ιερωμένο στο λαβύριν θο της πρ ο σω πική ς εξομολόγησης που γίνεται τραγούδι, όπω ς στο διήγημα «Το τετράδιο». Κ. Καλημέρης

ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΡΥΣΤΙΑΝΗ Η κυρία Κατάκη Διηγήματα Αθήνα, Καστανιώτης, 1995 Σελ. 142. Δρχ. 2.000

ΜόΙΐζΚνύοψψιοαν

________ ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Μ άχη του καλού με το κα κό Οι πιο παράξενες ι VILLIERS DE L’ISLE-ADAM στορίες είναι αυτές Παράξενες ιστορίες πο υ δεν είναι πα ρά Μτψρ.:Γιώργος Ράικος Αθήνα, Δελφίνι, 1995 ξενες. Είναι ασυνή Σελ.196. Δρχ. 2.200 θιστες καλύτερα; Προφητικές; Δ ια βάζονται ως πα ρα βολή; Ο Βιλιέ Ντε Λ’ Ιλ Αντάμ διαβάζει τον κό σμο μας σ αν ένα βιβλίο, του οποίου οι σελίδ ες είναι γεμάτες σύμβολα. Ο κό σμος του «πάσχει» από την πάλη του Κα λού με το Κακό. Το καλό είναι η τάξη, το κακό η αταξία. Τις παράξενες ιστορίες αν τις διαβά σουμε σαν παραβολή, θα ψάχνουμε για το δίδαγμά τους. Κι εκεί που πιστεύουμε ότι το βρήκαμε, σηκώνεται ο τρομερός άνεμος της δημιουργίας. Έ να ρίγος περνάει και μας κατακαίει. Το πιο ασυνή θιστο, είναι το συνηθισ μένο, αυτό μας λέει. Β. Κ. Καλαμαράς

Πικρό, ε ιρ ω ν ικ ό σχόλιο «Είμαι ηλίθιος από τη στιγμή που γεννή θηκα», εξομολογείται από την πρώτη κιόλας σελίδα του βιβλίου ο ήρ ω ας του μυθιστορήματος του Ουίνστον Γκρουμ (συγγραφέα του μυθιστορήματος για το Βιετνάμ «Καλύτεροι καιροί απ ’ αυτούς»). Έ νας «ηλίθιος» που παραδέχεται την ηλιθιότητά του δεν είναι κάτι το συνηθι σμένο. Και ο Φόρεστ Γκαμπ δεν είναι συνηθισμένος άνθρωπος. Γιατί κατα φ έρνει να γίνει σταρ του ποδοσφ αίρου, ήρω ας του πολέμου του Βιετνάμ, π ρ ω ταθλητής του πινγκ-πονγκ και εκατομ μυριούχος επιχειρηματίας και άνθρω πο ς που συναντά μερικά από τα πιο σ η μαντικά πολιτικά πρ ό σ ω πα της επο ΟΥΙΝΣΤΟΝ ΓΚΡΟΥΜ χής του. Μέσα από ΦόρεστΓκαμπ Μτφρ.: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος την ιστορία του Αθήνα, ΚαστοΜώτης, 1995 περνάει η ισ το ρία Σελ. 241. Δρχ. 2.000 της ίδιας της Αμε

Μόλις Κυκλοφόρησαν

ρικής, σε μια περ ίο δο τριώ ν δεκαετιών. Έ να σχόλιο - πικρό, ειρωνικό - γύ ρω α πό το περιβόητο success story. Ν. Φ. Μικελίδης

Ό ψ ε ις του μοντέρνου Τρεις γυναίκες συγγραφείς με ισ άριθ μες νουβέλες. Η Βιρτζίνια Γουλφ, η ο πο ία δεν έκρυβε ποτέ τη φεμινιστική της πλευρά, συστήνει μια ουτοπική εταιρεία γυναικών, εταιρ εία η οπ οία θέτει ως σκο πό της την ανατροπή του «ανδρικού κα τεστημένου». Πικρό χιούμορ και καυστι κή ειρωνεία τα υλικά της. Νοσηρότητα, η ατμόσφ αιρα της Τζούνας Μπαρνς. Μια έφ ηβη ερωτεύεται έ ναν δ ιάσημο και πε ριθω ριακό άντρα. Ο άντρας πεθαίνει, και δίπλα στον Ση κουάνα η Μοΰντια γίνεται «Aragique» και «Ariste». Γραφή τού ελάχι στου, η γρ αφ ή της Γερτρούδης Στάιν. Επαναλήψεις , συγκοπές του λ ό γου, ασθματικό περπάτημα της πρότασης. Παρα ληρηματική αφ ήγη ση μιας σειράς θα νάτων. Η γαλλική α παρχή της Στάιν εί ναι βαμμένη στο αίμα. Β. Κ. Καλαμαράς

Α π ό ταινία, μυθ ιστό ρη μα Δεν είναι η πρώτη φ ορ ά πο υ ένα κινημα τογραφ ικό έργο μετατρέπεται εκ των υστέρων σε μυθιστόρημα. Και ο Τζέιμς Έ λισ ον (πρώην αρχισυντάκτης της λέ σχης «Βιβλίο του Μήνα») είναι ένας από τους επιτυχημένους εκείνους Αμερικα νούς συγγραφείς πο υ έδω σαν συχνά πα ρό μο ια δείγματα στο παρελθόν («Rudy», «The Calendar Girl», κ.ά.). Η ται-

νια του σεναριο γράφ ου κα ισ κ η ν ο θέτη Μπέρναρντ Ρόουζ (όπως και το μυθιστόρημα) κα-

„ ^

Βασισμένο σ’ ένα σενάριο του Μπέρναρντ Ρόουζ Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος

ταπιάνεται με το μυστήριο γύ ρω από ------------------------------τη γυναίκα που ση. μάδεψε ανεξίτηλα τη ζωή του Μπετόβεν και την οποία ο μεγάλος μουσικός όρισε κληρονόμο του. Με επίκεντρο την έ ρευνα (που, μέχρι σ ’ ένα βαθμό, δημι ουργεί και κάποιο αστυνομικό μυστήριο) ενός πιστού συνεργάτη του, π α ρακο λουθούμε την αισθηματική, ζωή του μουσουργού, σε μιαν αφήγηση που χ ω ρίς να έχει καμιά μεγάλη λογοτεχνική α ξία, διαβάζεται εύκολα. Ν. Φ. Μικελίδης

Ο δυ νη ρή ανεξα ρτησ ία Ή ρ ω ας νιτσεϊκών προδιαγραφ ώ ν, ο Χάρυ Χάλλερ επιλέγει μοναξιά και ανεξαρ τησία. Μ ακριά από κάθε έννοια συμβατι κότητας χ αράσσει έναν πρ ο σω πικό δρ ό μο και καλείται να πλη ρ ώ σ ει το τίμημα γ ι’ αυτή την υπερήφανη στάση του. Ο Έ ρμ αν Έ σσε, κορυφ αία μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας και Ν ομπελί στας (1946), πα ρα κολουθεί με τρυφε- ---------------------------------------ρότητα τον πρώτα_ ερμαν εςςε ΟΛύκος της Στέπας γωνιστη του και Μτφρ.: Γιώργος Δεπάστας συγχρόνως μας Αθήνα, Μίνωας, 1994 μυεί στα υπαρξιακά Σελ. 224, Δρχ 1.700 άδυτα του σύγχρονου ανθρώπου.

Ο Λύκος της Στέπας, βιβλίο που έχει αγα πη θεί πο λύ από το ελληνικό κοινό, εκδίδεται τ ώ ρ α και από το «Μίνωα» με φ ρ ο ντίδα και με το μεταφραστικό μεράκι του Γιώργου Δεπάστα. Ν. Κώτσιου

Ε νδ ο ο ικο γ ενεια κο ί λα βύ ρ ινθ ο ι Έ να αποτρόπαιο, ενδοοικογενειακό έ γκλημα: ο πατέρας σκοτώνει τα δύο του παιδιά, τη γυναίκα του κι εξαφανίζεται. Κι ένας διασωθείς που θα διηγη θείτην ι

στορία και θα προ σπ αθ ήσ ει να καταλά βει: ο μικρός γιος της οικογένειας που την η μέρα του εγκλήματος αργεί να επι στρέφει στο σπίτι. Μ ια έρευνα για τα ενδοοικογενειακά εγκλήματα θα τον ανα γκάσει να θυμηθεί και να αναθεωρήσει τη ζωή του. Πολλές ανατροπές στηρί ζουν την αφήγηση, τη δέση και τη λύση του μυστηρίου. Παρότι προς το τέλος ο __________________ Κουκ απλουστεύει τα πράγματα και ΤΟΜΑΣΧ. ΚΟΥΚ Θανάσιμη ανάμνηση δημιουργεί μια Μτφρ.: Όμηρος Αβραμίδης βροχή συμπτώσε Αθήνα, Ωκεανίδα, 1995 ων, το μυθιστόρη Σελ. 356. Δρχ. 2.700 μά του είναι καλο γραμμένο, πα ρουσιάζει ολοκλη ρωμένους χαρ α κτήρες. Ό ταν όμως ο σ υγγραφέας θέ λει να εντυπωσιά σει, αλλάζει τό νους, αφήνει κατά μέρος την περ ιγρα φική του δύναμη και «βιάζεται» να τελειώσει το βι βλίο. Να αποκαλύψει τα μυστικά. Α. Μιχαλοπούλου

Δ ια κ ε κ ρ ιμ έ ν ο εν Γαλλία Από το 1943 ώ ς το 1962 η Χάνα κρατάει η μερολόγιο. Γράφει εκεί όσα τη βασανίζουν. Από την πίεση που ασκεί πάνω της ο ά ντρας της για να κάνει έκτρωση, τις παράλ ληλες απιστίες τους, μέχρι την κατάθλιψη, τις αϋπνίες της και το ξεκλήρισματης οικογένειάςτης. Πρόσωπα που απειλούντην ε νότητα της οικογένειας απομακρύνονται. Η κεντρική ηρωίδα παλεύει - όχι πάντοτε με αληθοφάνεια - για να διατηρήσει ένα πυρήνα ενότητας και ομοψυχίας στην οικο γένεια. Μεταφυσικές δυνάμεις σπρώχνουν την ηρωίδα στο παρελθόν... Γαλλική γρα φή, έντονα συναισθηματική, εκλαίλουιζλαμπρις κευμένος Φρόυντ Μτφρ.: Λήδα Παλλαντίου Αθήνα, Ψυχογιός, 1995 Σελ. 288. Δρχ 3.000

συνδυασμός απλο ϊκού κι επιφανεια-

ΜόλιςΚνχλοφόφιοαν

κού. Χαρακτήρες φόντου χωρίς υπόστα ση. Ο ιστορικός περίγυρος του θέματός της - πόλεμος, αντισημιτισμός - δεν πεί θει πάντοτε. Διαβάζουμε, ωστόσο, ότι το «Lire» επέλεξε το βιβλίο της Λαμπρίς ως βιβλίο της χρονιάς για το 1993. Α. Μιχαλοπούλου

Η Ο υγγαρία του π ερ α σ μ ένο υ α ιώ να Μια μυστηριώ δης κόκκινη, μπαλωμένη, ομπρέλα είναι το εύρημα του Μίκσατ, α πό τους σημαντικότερους Ούγγρους συγγραφείς (1874-1910), για να πλέξει μια ιστορία γύρω από την εμφάνισ ή της και την εξαφάνισή της. Για να περ ιγρά φει σκηνές από την καθημερινή ζωή στην Ουγγαρία του περασμένου αιώνα, με πλούσια λαογραφικά στοιχεία. Και κυρίως για να μιλήσει, με αφ ορμή τη θαυματουργή ομπρέλα που ζωντάνευε και πεθαμένους, για τον σκοταδισμό. «Η ομπρέλα έλαμπε μες στο θαυματουργό φ ως του σκοταδι σμού», γράφει. «Η --------------------------------------δεισιδαιμονία επιΗ _ , Η ομπρέλατου Αγιου Πέτρου ζητεί το ανεξιχνιαΜυθιστόρημα στο, και το ανεξιΜτφρ.: Αγγελος Βλάχος χνίαστο δημιουργεί τη δεισιδαιμονία. ---------------------------------------Τα δύο αυτά είχαν μοιρ αστεί το λάφυρο, την κουρελιασμέ νη ομπρέλα». Η δομή του μυθιστορήμα τος, που πρωτοκυκλοφ όρησε το 1895, είναι αστυνομική. Οι ανατροπές, οι κωμι κοτραγικές καταστάσεις, το αστείρευτο χιούμορ του προικισμένου συγγραφέα, η τρυφερότητα με την οποία αντιμετωπί ζει την ανθρώπινη μοίρα, η γραφ ή του, που υποστηρίζεται από την πολλή καλή μετάφραση, δημιουργούν ένα συναρπα στικό ανάγνωσμα. Δ.Ρουμπούλα

Το π ώ ς και το γιατί των δ ια κρ ίσ εω ν Τα Γαλάζια μάτια ζωγραφίζουν τον κό σμο με τα χρώ ματα της παιδικής διεισ δυτικότητας κι ευαισ θησίας, που ανεξί-

ΜόλιζΚνίώκρόρηοαν

τηλα χαράζεται α πό τις τραυματικές εμπειρίες. Η περι θωριακή κοινωνική θέση, η μοναξιά, η πίκρα, η απελπισία εγγράφονται στα κύτταρα των έγ χρω μω ν παιδιών, α π ό τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, μες στην αγάπη όσο ά γαρμπη κι άν είναι αυτή, ή μες στη βίακαι την κακοποίη ση. Θύματα και θύ τες ταυτόχρονα, οι μαύροι εξαγνίζο νται κατά κάποιο τρόπο μέσα στις σελίδ ες της Μ όρισ ον (Νόμπελ λογοτεχνίας 1993) μπροστά στο θεμελιακό έγκλημα που διαπράττουν οι λευκοί αποκλείο ντάς τους· Τα αι σθήματα των πρ ο σώ πω ν κινούνται στη σφ αίρ α των ιρ ιδισμών και τω ν αποχρώ σεων, με εξαίρ εση το φυλετικό μίσος και το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Η α φήγηση του πώς, η μόνη δυνατή, μια και το γιατί είναι δυσερμήνευτο, περνάει μέ σα από τον πα ιδικό λόγο σαν τραγουδά κι, τις πρω τοπρόσω πες ημερολογιακές καταγραφές και κομμάτια κλασικής τριτοπρόσωπης διήγησης με πολύ ζωντα νούς διαλόγους, ενώ χωρίζεται στο σύ νολό της στις 4 εποχές. Έ να βιβλίο γε μάτο π α ράπονο κι ανθρωπιά, ποίηση και ρεαλισ μό, που καθρεφτίζει όλα εκείνα τα σκουρόχρω μα βλέμματα, που θα ήθε λαν τόσο πολύ να είναι γαλάζια! Τ. Δημητρούλια

ΤΟΝΙΜΟΡΙΣΟΝ Γαλάζια μάτια Μτφρ.: Κατ. Σχινά Αθήνα, Νεφέλη, 1995 Σελ. 237. Δρχ. 3.000

Η α λήθεια τω ν διλημ μά τω ν Υπάρχει δικαίωση για μια τρομοκρατική πράξη ακόμη και σε ακραίες καταστά σεις, όπω ς αυτή της Νοτίου Αφρικής της εποχής του Απαρχάιντ; Αυτό το βα ΑΝΤΡΕ ΜΠΡΙΝΚ σανιστικό ερώτημα Μιατρομοκρατική πράξη Μτφρ.: Ανδρέας Βαλχιώτης αποτελεί τον κορμό Αθήνα, Χατζηνικολή, 1994 του ογκωδέστατου Σελ. 850. Δρχ. 6.500 αυτού μυθιστορή-

ματος του Αντρέ Μπρινκ, ενός από τους μεγαλύτερους Ν οτιοαφρικανούς συγγραφείς. Ο Μ πρινκ αναλύει και διατέμνει τις καταστάσεις, τις απόψεις , τα κίνητρα, την ιστορία, τις πρ ο σω πικές κα ταστάσεις, δημιουργώντας μια μυθιστο ρηματική πραγματεία πά νω στη βία και τονίζοντας τις φιλοσοφ ικές/ιδεολογικές αλλά και τις ανθρώπινες διαστάσεις της τραγωδίας του λαού του. Ο όγκος του βιβλίου δικαιώνεται από το μέγεθος της πράξης και την πολυπλοκότητα των κα ταστάσεων. Το πα ράρ τημα του τέλους, πο υ περιέχει βιογραφίες των πρ ογόνω ν του κεντρικού ή ρ ω α Τόμας Λάντμαν, γραμμένες από τον ίδιο, αποτελεί μια α ν ασκόπηση στις πρ ο σω πικές ιστορίες αλλά και την Ιστορία της Νοτίου Αφ ρικής και μπ ορ εί να διαβαστεί στην αρχή ή το τέλος του βιβλίου. Η συγκεκριμ ένη έκ δοση πα ρέχει επίσης ένα πο λύ κατατο πιστικό γ λω σ σ άρ ιο όχι μόνο για τους α ναγνώστες του Μπρινκ, αλλά και όλω ν τω ν Νοτιοαφρικανών συγγραφέων. Λ. Εξαρχοπούλου

Η ε π ίφ α σ η τω ν α ισ θ η μ ά τω ν και της π ολιτική ς Μια νεαρή γυναίκα, παγιδευμένη σ ’ ένα βυθισμένο στα βαλτόνερα αυτοκίνητο, τραυματισμένη, ελπίζει ότι θα τη σ ώ σουν και βλέπει σ ’ ένα ασθματικό fla sh back τη σύντομη ζωή της. Το «μακρινό» πα ρελθ όν - η στράτευσή της στους Δ η μοκρατικούς, οι οικογενειακοί καβγά δες, ο μεγάλος της έρωτας - διαπλέκεται με το απολύτως πρόσφ ατο, τη γνω ρ ι μία της με το Γερουσια στή, τον «έρωτά» τους που δεν πρ όλαβε να αρχίσ ει, το α τύχημα, τις εικόνες από το τελευταίο της σαββατοκύριακο, με διασημότητες των m edia και της πολιτικής. Η Όουτς χτίζει προσεκτικά την εικόνα του Γερουσια στή και του κόσμου που τον στηρίζει για να τη γκρ εμίσει π ιο ε ντυπωσιακά. Σκια γρ α φ εί την επίφ α ΤΖΟΫΣ ΚΑΡΟΛ ΟΟΥΤΣ ση τω ν αισθημάτων Μαύρα νερά Μτφρ.: I. Καρατζαφέρη και της πολιτικής Αθήνα, Πατάκης, 1995 στη σύγχρονη Αμε Σελ. 144. Δρχ. 1.900 ρική, με κοφτές,

ζωηρές πινελιές και τη σφραγίζει μ ’ ένα θάνατο. Σύντομο, ζωντανό μυθιστόρημα του οποίου όμω ς δεν δικαιώνονται οι υπερβολικές φιλοδοξίες. Τ. Δημητρούλια

Μ ε δ ύνα μη α π ό την Ια π ω ν ία Έ ν α βιβλίο κλασικής λογοτεχνίας, από τον βραβευμένο - με το Αυτοκρατορικό βραβείο, το 1949, -Τ ζο υ ν ίτ σ ιρ ο Τανιζάκι, όπου π α ρ ά τον τεράστιο όγκο του (712 σελίδες) κερδίζει τον αναγνώ στη με την άμεση γρ α φ ή του και την α να τρεπτική του διά θεση, α λλά και με ΤΖΟΥΝΙΤΣΙΡΟ ΤΑΝΙΖΑΚΙ τη συγκίνηση πο υ Οι αδελφές Μακιόκα μεταδίδει απ ό την Μτφρ.: Γιούρι Κοβαλένκο π ε ρ ιγ ραφ ή τω ν αν Αθήνα, Καστανιώτης, 1994 Σελ. 712. Δρχ. 5.000 θρ ώ π ινω ν σ χέσε ων. Η ιστορία υφαίνεται γ ύ ρω απ ό μια άλλοτε π λ ο ύ σ ια ο ι κογένεια στην Ο σ άκα της Ιαπ ω νίας, στα μέσ α της δεκαετίας του ’50, πο υ βρίσκεται σε πα ρ α κ μ ή και τις π ρ ο σπ άθ ειες τω ν τεσ σ άρω ν αδ ελ φ ώ ν Μ ακιόκα να π ερ ισ ώ σ ο υν ό,τι μπ ορ ο ύν απ ό το πα λ ιό τους μεγαλείο . Τέσ σερ α γυ ναικεία πορτρέτα δουλεμέ- . να με βαθιά αγάπ η και α ν θ ρω π ιά σε μια δυναμική άλλοτε αρ μο νίας και άλλοτε σ ύγκρ ουσ ης του π α λιού με το νέο, της πα ρ ά δ οσ η ς με τον δυτικό τ ρ όπ ο σ κέ ψης. Με αφ ο ρμ ή την πρ ο σ π ά θ ε ια «αποκατά στασης» της τρίτης, κατά σ ειρ ά η λ ι κίας, αδελφ ής, Γιο υκίκο, ξετυλίγονται ι στορίες και σ υμ περ ιφ ο ρές πο υ σ ηματο δοτούν το κλίμα μιας νέας εποχής. Σ υγκίνηση και νοσ ταλγία γ ια μια εποχή π ο υ αλλάζει με γο ργούς ρυθμούς. Β. Σπάθή

Α πλη στία και π α ρ α κμ ή Σε πο λύ καλή μετά ΜΑΡΚΤΟΥΕΙΝ φ ραση του Γιούρι Ο άνθρωπος nc το Χάντλεϊμπεργκ Κοβαλενκο κυκλο Μτφρ.: Γιούρι Κοβαλενκο φ ορ εί ένα από τα Αθήνα, Καστανιώτης, 1994 λιγότερο γνωστά Σελ 74. Δρχ. 1,500 έργα του Μ αρκ Τουέιν, του πασίγνωστου Αμερικανού συγγραφέα. Περισσότερο παραβολή και λιγότερο μυθιστόρημα, το έργο αυτό καταπιάνεται με το πώ ς οι κάτοικοι μιας πό λης που θεω ρούν εαυτούς αδιάβλη τους κι ανώτερους ξεπέφτουν στα μάτια των ξένων αλλά και των ίδιων, τη στιγμή που παρουσιάζεται και σ ’ αυτούς η ευκαιρία του εύκολου πλουτισμού. Κά ποιος άγνωστος πα ραδίδει μια μέρα ένα γράμμα, το οποίο αναφ έρει ότι κάποιο ς ξένος κληροδοτεί ένα μεγάλο πο σ ό σε έ ναν κάτοικο που κάποτε του έκανε μια μεγάλη χάρη. Οι «αδιάβλητοι» κι «αδιά φθοροι» κάτοικοι της «ιδανικής» κοινω νίας δεν μπορούν να θυμηθούν ούτε τον μυστηριώδη ξένο ούτε τη χάρη· που του έκαναν, αλλά αρχίζουν και μηχανεύονται διάφ ορους λόγους αποσκοπώντας στο πρ ο σω πικό τους όφελος με αποτέλεσμα η κενόδοξη πόλη να χάσει κάθε αξιοπι στία. Διδακτικό αλλά και ανάλαφ ρο το έργο αυτό του Τουέιν πρ οσφ έρεται για απολαυστική ανάγνωση από εφήβους και από μεγάλους. Λ. Εξαρχοπούλου

Π οιητική κά θο δο ς στον Α δ η Η ιστορία της Σονέτσκα, η αφήγηση της γνωριμίας της με την ηθοποιό Σόντα Χολιντέι και του σφ οδρού, πλατωνικού τους έρωτα, είναι στο κείμενο της Τσβετάγεβα ένα σημείο - πυρήνας, α π ’ όπου ξεκινάνε ακτινωτά τα τραγούδια της: για το παρελθόν της γραφής, της σκηνής και τω ν βιω μάτων της, το πα ρόν τω ν α δύνατων - ή μήπως ματαιωμένων; - παΜΑΡΙΝΑΤΣΒΕΤΑΓΙΕΒΑ ρορμήσεων, το Η ιστορίατης Σονέτσκα μέλλον, όταν ο Μτφρ.: Ρ. Τουτουντζή Αθήνα, Νεφέλη, 1995 χρόνος έχει πια Σελ. 259. Δρχ. 3.000 «σκοτωθεί». Η ρό

δινα κατάχλωμη Σονέτσκα, με τις μα κριές πλεξούδες, είναι το ίδ ιο το πάθος πρ ο σω πο πο ιημ ένο αλλά και η πρ ό φ αση για το πά θος του Άλλου· αναλώνεται η ί δια και γίνεται σπίθα που πυ ρ πο λεί το περιβά λλον της. Η Τσβετάγεβα γράφ ει ένα μο ιρολόι για το παρελθόν, είδωλο του πόθου της, αυτοσχεδιάζοντας κα θώς ανακαλεί ονόματα, χρόνους, κατα γραφ ές και αντικείμενα, κυρίως όμως λέξεις, καθώς φέρνει πίσω, όλο νοσταλ γία, τα θραύσματα μιας ζωής γεμάτης α πό έρωτα, φιλία, τέχνη, στη Μ όσχα του 1919 και τις αντανακλάσεις τους στα ποιήματά της. Προσωπική, φλέγόμενη μαρτυρία μιας ευαίσ θητης γυναίκας και ποιήτριας, η οποία είχε ήδη αρχίσει να σ υνομιλεί με τους νεκρούς, είχε κατέβει τα πρ ώ τα σκαλοπάτια πρ ο ς τον Άδη την εποχή που την έγραφε. Τ. Δημητρούλια

Μ ια μ ικρή μάγισ σα Η μικρή και όμορφ η Μ πέλα μεγαλώνει σ ’ ένα κόσμο που τον γεμίζει η α πο υσ ία τω ν αγαπη μένων προσώ πων, η αγάπη της για τη ζεστή σοκολάτα, η δυνατή μουσική, η κατάρριψ η των μύ θων. Κινείται σ ’ ένα χώ ρ ο μαγικό, μικρή μάγισσα κι η ίδια, ντυμένη σαν λεο πάρδαλη, στο γα λ λικό χω ρ ιουδάκι Αα Φριζέτ, με το θείο της να μισεί τους ξένους και να αρνείται το Θεό, φ ρ ι κιό και κομφ ορμίστρια μαζί, δυστυχισμέ νη κι εξεγερμένη. Ο μαύρος κύριος Μ πράουν εισβάλει στη ζωή της και στο χωριό, το μεταμορφώνει σ ’ ένα σουρρεαλιστικό σύμπαν όπου τα γεγονότα χ ω νεύονται με τις πολυπρισματικές αντα-

ΚΡΙΣΤΟΦΕΡΧΟΟΥΠ ( Ο σοκολατένιος μου σωτήρας Μτφρ.: Χρ. -ανθοπούλου Αθήνα, Χαντζηνικολή, 1995 Σελ. 304. Δρχ. 3.600

νακλάσεις τους και η πραγματικότητα σπάζει σε άπειρα, μικρά, πο λύχρω μα κομμάτια. Το βλέμμα του συγγραφ έα εί ναι διεισδυτικό, ειρ ωνικό και τρυφ ερό μαζί και η μαστοριά της αφήγησης, που ταλαντεύεται ανάμεσα στο φανταστικό και στο πραγματικό, αιχμαλωτίζει τον α ναγνώστη. Τ. Δημητρούλια

Ε πισ τρο φ ή στην π α ιδ ικ ή ηλικία Λέγεται ότι ο κατεξοχήν χ ώ ρ ος της λ ο γοτεχνικής δημιουργίας, ο ιδανικός της βιότοπος, είναι η εξορία. Εξορία πάσης φυσεως: κοινωνική, πολιτική, θρησκευτι κή, υπαρξιακή, ερωτική, γλωσσική. Έ τσι κι ο Αλμπέρ Κοέν, π ο λλαπ λά «εξόρι στος», θα επιχειρήσει να γεφ υ ρώ σ ει το χάσ μα με τον κόσμο από τον ο π οίο θα έ χει απ οκο πεί γράφοντας. Ο «Καρφοχάφτης» (σε ανάγλυφη μετά φ ραση της Οντέτ Βαρών) αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας («Σολάλ» 1930, «Η Ω ραία του Κυρίου» 1940). Ο Κοέν σ ’ αυτό το μυθιστόρημα μέσα από τις ατομικές περιπέτειες τω ν πέντε Κεφ αλονιτών Εβραίω ν, μακρινώ ν συγγε νών του Σολάλ, ουσιαστικά επι ΑΛΜΠΕΡΚΟΕΝ στρέφει στη δική Καρφοχάφτης του παιδική ηλικία, Εισαγωγή-Μτφρ.-Σημειώσεις: αναζητώντας την α Οντέτ Βαρών Αθήνα, Ηριδανός, 1995 νεμελιά τω ν πα ρα Σελ. 473. Δρχ. 5.000 δοσιακώ ν εβραϊκών κοινοτήτων της Με σογείου. Οι Γενναίοι του Κοέν αντιπ αραβάλλονται ουσιαστικά στους διωγμούς Εβραίω ν της Κεντρικής Ευρώπης. Η άστατη δομή του κειμένου οφείλεται σε δύο λόγους: στη βία του συγγραφ έα να πα ραδ ώ σ ει σε προκαθορισμένη ημε ρομηνία το χειρόγραφ ο στον εκδότη του ή στην ανάγκη του συγγραφ έα να σ υρράψει τα σκόρπια απ οσπάσματα α π ό τις αφηγήσεις της παιδικής του ηλι κίας που έλεγε στην κόρη του.

Α ρ κ ε ί μ όνο ο έρωτας; Εκείνη, μια τριανταπεντάρα λαογράφος, ζει βυθισμένη στον μυθικό κόσμο της θάλασσας με τις γοργόνες. Ωστόσο ζει και τη ζωή της, ερωτεύε ται, κάνει σχέσεις που όμως ποτέ δεν πάνε καλά. Εκείνος, ένας σα ραντάρης παραγω γός του ραδιο φώνου, ζει βυθισμένος στον εκκεντρικό κό σμο των ανθρώπων της νύχτας, παράλ ληλα συχνάζει σε κείνες τις ανιαρές συγκεντρώσεις μιας λέσχης εργένηδων, και πα ρά το ότι έχει ήδη στο ενεργητικό του τρία διαζύγια, είναι και πάλι έτοιμος να δεσμευτεί. Αυτούς τους δυο, η πένα της Κάρολ Σιλντς τους θέλει να συναντιούνται στις σελίδες της «Δημοκρατίας του Έρωτα». Δεν είναι όμως αυτή η συνάντηση. Έ να κεραυνοβόλημα είναι π ου τους στροβιλί ζει στη δίνη του έρωτα. Ό μως και οι δυο τους είναι πια μεγάλα παιδιά, και γνωρί ζουν καλά, πω ς για μια σχέση σταθερή α παιτείται κάτι παραπάνω από έναν κε ραυνό. Μ έσα από το συνηθισμένο αυτό στόρυ, η Αμερικανίδα συγγραφέας, στή νει τον ιστό ενός γεμάτου φ ρεσκάδα και δροσιά μυθιστορήματος. Έ να μυθιστό ρημα που μπορείτε από τώ ρα να το βάλε τε στις βαλίτσες των καλοκαιρ ινών σας διακοπών. Θα σας κρατήσει καλή συντροφιά στην παραλία. Π. Κρημνιώτη

ΚΑΡΟΛΣΗΛΝΤΣ Η δημοκρατία του έρωτα Μτφρ.: Έφη Καλλιφατίδη Αθήνα, Ωκεανίδα, 1995 Σελ. 432. Δρχ. 4.100

ΠΟΙΗΣΗ Πλεύση ο δύ νης

Μ. Φάις Δ ημιουργικό διάλογο ανάμεσα στην π ο ί ηση και τη ζωγραφική συνιστά η συλλο-

γή

αυτή.

Το

κτυφλωτικό κίτρινο tS S S S S ™ του Βαν Γκογκ, μεΒανΓκογκ τω νυμία θανάτου Αθήνα, Κέδρος, 1995 r , , Σελ. 32. Δρχ. 1.200 και οδύνης, γίνεται ______________________ εδώ το πρ ό σχη μα για μια σ πουδή πά νω στον ανθρώπινο πό νο και το θλιβερό έρωτα. Ο Νίκος Δαββέτας πλάθει ένα σόμπαν, όπου κυριαρχεί το ανέφικτο, το ανολο κλήρωτο και το άσκοπο. Με τα έντονα χρώ ματα της παλέτας του Βαν Γκογκ, ενδεικτικά πά θους και δυστυχίας, ο π ο ι ητής ζωγραφίζει τα δικά του τοπία και καταθέτει την πρ ο σω πική του αλήθεια. Η ποιητική αυτή εικονοποιία με τις εξπρεσιονιστικές πινελιές δημιουργεί μια ατμόσφ αιρα υποβλητική. Ν. Κώτσιου

Σκιά θανάτου Ο ποιητής Γιώργος Κοζίας προέρχεται έκτου τυπογραφ εί ου τω ν εκδόσεων «Στιγμή». Γιατί το λέω; Δ ιότι αν δεν τον εξέδιδε ο Αιμί λιος Καλλιακάτσος, ίσ ως να χα νόταν.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΖΙΑΣ Ο μάρτυρας που δεν υπήρξε Αθήνα, Στιγμή, 1995 Σελ. 48. Δρχ. 1.000

Να, όμως, πο υ η δεύτερη αυτή π ο ιη τική συλλογή ζητά ει την προσοχή μας. Ο Γιώργος Κο ζίας γρ άφ ει ένα εί δος ποίησης που δεν επαίρεται για τα αποτελέσματά της. Τα π ο ιή ματάτο υ μορφ ικά είναι σφιχτοδεμένα και από μέσα τους έχουν ψυχή, μια ψυχή που πονάει. Ο ποιητής αναμετράται με την π α ράδ ο ση, με τους αφηγηματικούς της τρό πους, τους οποίους όμω ς τρόπους τους έχει αφ ομοιώ σει δημιουργικά, φέρουν την υπογραφ ή του. Ναι, μια σκιά θανά του πέφτει πάνω στα ποιήματα, χωρίς

αμφιβολία. Ο Κοζίας όμω ς δεν μελετά το θάνατο, τον ξεμαθαίνει, τον ξορκίζει. Β. Κ. Καλαμαράς

Α ντέχο υν οι Θ εοί; Ο μοναχός Νικόδημος άφ ησε την αγιορείτικη ησυχία (θορυβημένος από τον θόρυβο) και πετώντας το καλογερίστικο ράσο, επειράθη τον θόρυβο της πόλης (δεν υπάρχει μεγαλύτερη ησυχία). Η «φωτογραφία» είναι ένα χορικό - τιμή σ ’ ένα είδος, είναι έ---------------------------------------- να χ ορικό μιας φωΜΟΝΑΧΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ νής, ανάμνηση, αν Η φωτογραφία θέλετε καλύτερα, Χορικό και άλλα ποιήματα Αθήνα, Δελφίνι, 1995 . χορικού. Σελ. 50. Δρχ. 1.000 ο κόσμος για τον ----------------------------------------

Νικόδημο αντέχει ακόμη, και επειδή ακριβώς αντέχει, αντέχουν και οι θεοί του. Ο Ν ικόδημος ψαύει σωματικά τον ελληνικό χώρο, ρωτώντας κι όλο ρωτώ ντας: Υπάρχουν ακόμη θεοί; Κατά μία έν νοια κοσμολογεί, τραγουδώντας. Τρα γο ύδ ι αναστάσιμο, αλήθεια, άδει ο θρη σκευόμενος. Υμνεί και αγάλλεται. Β. Κ. Καλαμαράς

Α νά μ εσ α σε π α ρ ά δ ο σ η και νεοτερικότητα Έ να είναι σίγουρο. Η ποίηση δεν περιγράφεται, ούτε και μπορεί να γίνει αντι κείμενο αφήγησης ενός κάποιου Μύθου. Τί να γράψεις, λοιπόν, για ποιή ματα και ποιη τή που πο λλά έδωσαν σ ’ αυτό που ο νομάζεται «μάχη πνευματική»; Θ. Δ. Φραγκόπουλος ο ποιητής και «Άλλη γραφή» τα ποιήματά του, τα οποία τυπώθηκαν «στην περίβλεπτη πόλη των Αθηνών, το Δεκέμβριο του 1994, για τις εκδόσεις “Αστρολάβος - Ευθύνη”», όπως διαβάζω στις τελευταίες σελίδες του κομψού και καλοτυπωμένου βι--------------------------------------------- βλίου. Γνώστης καθ. Δ. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ λός της ποιητικής Η άλλη γραφή γλώσσας και πλάΑθήνα, Αστρολάβος-Ευθύνη, 1995 Σελ 44. Δρχ. 600 στης πρ οσω πικού __________________________ ύφους ο Θ. Δ. Φρα-

γκόπουλος παραδίνει στον ευαίσ θητο και υποψ ιασμένο αναγνώστη ένα ακόμη C orpus ποιη τικό, αποτελούμενο από 21 ποιήματα. Λυρισμός, ρυθμός, μέτρο, ά ψογη στιχουργική, τεχνοτροπία που π α ί ζει ανάμεσα σε πα ράδοσ η και νεοτερικότητα, τα «υλικά» της ποιητικής του Θ. Δ. Φραγκόπουλου. Το ζητούμενο; Συγκίνη ση, τρυφερότητα, αλλά και στοχασμός και κατακαθισμένη θλίψη και νοσταλγία για ό,τι έφυγε, για ό,τι προδόθηκε, για ό,τι η ζωή μετέτρεψε σε πλάνη. Ε. Χουζούρη

Μ έθεξη Π ερίπλους σε τοπία ελληνικής ιστορίας είναι η συλλογή αυτή του δοκιμ ασμένου και άξιου Κυριάκου Χαραλαμπίδη. Με τρόπο σχεδόν καβαφικό, ο ποιητής π ε ριηγείται τόπους και χρόνους ελληνι κούς μετατρέποντας την ιστορία σ ’ ένα απέραντο διακείμενο, μήτρα πα ραγ ω γής του έργου του. Π ροκειμένου μάλι στα να διευκολύνει ακόμη περισσότερο την επικοινω νία (και συλλειτουργία) με ταξύ αναγνώστη και κειμένου, φτιάχνει ο ίδιος ένα καθοδηγητικό και διαφωτιστικό δίκτυο παραπομπώ ν. Με γρ αφ ίδ α που ρέει λόγο μεστό και πυκνό, ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης μάς ταξιδεύει σε πολιτείες και κήπους, που κινδυνεύουμε να ξεχάσουμε (μολονότι βκίσκονται οι καταβολές μας, όχι μόνον οι ελληνικές αλλά κυρίως οι ανθρώπι νες). Καθόλου τυχαία, ο καθηγητής Δ.Ν. ---------------------------Μ αρωνίτης αφ ιέ ΚΥΡΙΑΚΟΣΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ρωσε στη «ΜεθιΜεθιστορία Αθήνα, Άγρα, 1995 στορία» μιαν ολό Σελ. 176. κληρη επιφ υλλίδα (Βήμα, 21.5.95) ε- __________________ ξαίροντας και ανα λύοντας τις αρετές της. Πρόκειται, πράγματι, για μια πολύτιμη κατάθεση. Ν. Κώτσιου

ΜΕΛΕΤΕΣ Πορτρέτο του ττολύττλαγκτου Ο δυ σ σέα ΑΡΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ ULYSSES Οδηγίες προς ναυτιλομένους Αθήνα, Δελφίνι, 1995 Σελ. 464. Δρχ. 5.500

Η σπουδαιότητα του «Οδυσσέα» τού Τζέιμς Τζόις για τον χ ώ ρ ο της λογοτεχνίας - και ό χι μόνο - αντικα τοπτρίζεται κατά τον καλύτερο τ ρ ό π ο στα λ όγ ια του T.S. Eliot: «Πρόκει ται για βιβλίο στο οπ οίο όλο ι χ ρ ω στάμε κι απ ό το ο

π ο ίο κανένας μας δεν μ π ορ εί να ξεφύγει». Μ υθικές οι διαστάσεις του, με συμ β ολισμ ού ς και ε μπ όδ ια πο υ τεί νουν το μύθο στην απ οθ έω σ η ή στην άρση του, ενώ ταυτόχρονα οδηγούν τη γ ρ αφ ή στα ό ρ ιά της, ο «Οδυσσέας» ε δ ώ και 73 χ ρό νια (από το 1922) αναζη τεί, έχοντας ήδη κατακτήσει την π α γ κ ό σ μια αγορά, τη σωστή ανά-γνωση. Ο Άρης Μ αραγκόπουλος συνέγραψε τις «οδηγίες πρ ο ς ναυτιλομένους», με π ρ ό θεση να σ υνδρά μει καθέναν πο υ θέλει να «επιστρέφει» στον «Οδυσσέα» και στην αναγνω στική ηδονή του. Με πολύ μόχθο και ανυπέρβλητο μεράκι στήνει ένα ανάγνω σμα, πο υ μ π ορ εί μεν να δ ια β αστεί «αντικριστά» με τη μήτρα και εί δω λό του, αλλά πο υ είναι εξίσου ικανό να λειτουργήσει και απ ό μόνο του ως πη γή αναγνω στικής απ όλαυσης, τ ρ ο φ οδοτώ ντας τον αναγνώ στη είτε με τη νοσταλγία μιας επανάγνω σης του «Οδυσσέα» είτε με τον π ό θο της πα ρθ ενικής επα φ ής με το αρισ τούργηματικό κείμ ενο του μεγάλου Ιρλανδού. Κ. Ακριβός

Το διαυγές βλέμμα του κριτικού Ο Κώστας Γ. ΠαπαΚΩΣΤΑΣ Γ. ΠΑΠΑΓΈΩΡΓΙΟΥ γεωργίο υ έχει πολιΤά άδεια γήπεδα τογραφηθεί - και Αθήνα, Σοκόλης, 1995 πολύ σωστά - ως Σελ. 264. Δρχ. 2.500 ποιητής της «Γενιάς του 70». Ωστόσο α- ------------------------------πό πολύ νωρίς έχει διευρύνει τις συγγραφικές του διαστά σεις. Ποιητής, πεζογράφος και δοκιμιο γράφος, τρεις ιδιότητες που συμπυκνώ νονται σε μια: συγγραφέας. Μετά λοιπόν τα δύο δοκίμ ιά του «Σημειώσεις επάνω στα «“Τρία κρυφά ποιή ματα” του Γ. Σεφέρη» (1973), «Προτάσεις για τη “Σονάτα του Σεληνόφωτος” του Γιάννη Ρίτσου» (1980) και τη μελέτη του για την ομήλικη και ομστεχνή του ποιητική «Γενιά του 70» (1989), ο δοκιμ ιογράφος Κώστας Παπαγεωργίου επανέρχεται με τις «ποιητικές κριτικές δοκιμές» του με τον τίτλο «Τα ά δεια γήπεδα» (Σοκόλης) · τα οποία, βεβαί ως, δεν είναι καθόλου άδεια, αλλά μεστό τατα, όχι από φρενήρεις φιλάθλους, αλ λά από συνομιλίες και συναντήσεις ευτυχείς του συγγραφέα με έργα ποιη τών, παλαιών και νέων, τεθνεώτων και ζώντων, μέσα από τις οποίες αναδύεται το διαυγές βλέμμα του κριτικού αλλά και η ευαισθησία του ποιητή. Κι ακόμα η πλη ρότητα, καθαρότητα και υγρασία της γλώσσας, η οποία πατάει στα χνάρια του κριτικού σεφερικού λόγου. Ε. Χουζούρη

Κάλβος Ο Α. Κάλβος, από τους μεγαλύτερους ποιητές της Ελλάδας, έζησε πολλά χρό νια στο εξωτερικό, όπου, επηρεασμένος από το πνευματικό κλίμα και τα ρεύματα της Ευρώπης, έγραψε το έργο του. Το βιβλίο του νεοελληνιστή καθηγητή και αξιόλογου «καλβιστή» φιλολόγου Μάριο Βίττι συγκεντρώνει πέντε μελέτες του, που εξετάζουν και φωτίζουν πολύπλευρα τη φυσιο γνωμία και το λογοτεχνικό έργο του Κάλβου. Ο Βίττι προβαίνει στη μελέτη των Ωδών μέσα από τις πνευματικές και καλλιτεχνι

κές αντινομίες του καιρού του Κάλβου, καθώς οι περιστάσεις της ζωής του τον έ θεσαν ανάμεσα στο διαφωτιστικό, νεο κλασικό παρελθόν του 18ου αιώ να και στο ρομαντισμό, που επιβαλλόταν. Εξε τάζεται ακόμα, πέρα από τη συγκατοίκη ση στο Λονδίνο, η περίοδος της φιλολογι κής σχέσης Φώσκολο - Κάλβου, μια σχέ ση δασκάλου - μαθητή, καθώς ο Κάλβος βρίσκει, δίπλα στον μεγάλο Ελληνα ποιη τή, τις ευνοϊκές συνθήκες να προωθήσει την καλλιτεχνική του προσπάθεια. Το ίδιο θα κάνει και στη Γενεύη, όπου θα πάνε πάλι μαζί, και όπου θα έρθει σ ’ επαφή με Ελβετούς φιλέλληνες, που συντρέχουν τους Έ λληνες στον αγώνα τους. Ενδια φ έρον έχει η εξέταση της αντιμετώπισης του Κάλβου από τους Φαναριώτες και τους Επτανήσιους, τις δύο επικρατού σες παρατάξεις δια ΜΑΡΙΟ ΒΙΤΤΙ Ο Κάλβος και η εποχή του νοουμένων της ελ Αθήνα, Στιγμή, 1995 ληνικής πραγματι Σελ. 128. Δρχ. 2.200 κότητάς, που αρνήθηκαν τη φιλολογι κή αξία του καλβικού έργου, καθώς και η ανάδειξη των 0 ΚΑΛΒΟΣ αισθητικών κριτη ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ρίω ν του Κάλβου f για την ιταλική ποίη ση του 1825 (μέσα από δύο άρθρα του για τον ποιητή F. Pananti και για τους ποιητές της Φλωρε ντίας). Η λεπτομερής ανα δίφηση πλήθους ι στορικών πηγών και η οξύνοια και η σχο λαστικότητα του Βίττι διαμόρφω σαν ένα σημαντικό βιβλίο στην καλβική βιβλιογρα φία. Κ. Δ. Μαλαφάντης

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Π ερί ω ρ α ίου Καίτοι πω ς συ είσ η φησίν, ή λόγον όστις καλώς κατεστήσατο ή μη ή άλλην πράξιν

ηντινούν, το καλόν ΝΙΚΟΛΑΟΣ Σ. ΜΕΛΙΣΣΙΔΗΣ Πλάτων. Ιππίας μείζων αγνοών; Το από Δοκιμή Φιλοσοφικής Ερμηνείας σπασμα από τον Θεσσαλονίκη, Σύγχρονη Παιδεία, «Ιππία μείζονα» δηλοί, εν είδει προΣελ.ιΐθ.Δρχ.ι.6 γραμματικής δηλώσεως, γύρω από πο ιο θέμα κινείται διαρ κώς και σπειροειδώ ς αυτός ο διάλογος του Πλάτωνα. Ό πω ς όλοι οι διάλογοι του Πλάτωνα, έ τσι κι αυτός, είναι ένας διάλογος ανοι χτός χωρίς ηθικολογικά αιτήματα κι ας πιστεύουμε εντέλει ότι ο νικητής είναι, πάντοτε, ο Σωκράτης. Μας έμαθαν να στεκόμαστε δίπλα στον νικητή. Ό ταν ό μως αναζητάμε το καλό (= ή τ ο ι το ωραίον) στο λόγο και στην π ρ άξη , είναι σαν να κυνηγάμε συνεχώς μια σκιά. Και η σκιά ως εστί γνωστόν θέλει ένα σ ώ μα και το σ ώ μα έναν ήλιο για να το φωτίζει. Ωραία, καθόμαστε γύ ρω από ένα τραπέ ζι τρωγοπίνοντας, μα για το ω ραίο δεν συμφωνήσαμε. Θα ακολουθήσουμε το μονοπάτι του φαίνεσθαι για να φθάσουμε στην πρώτη αρχή; Θα γίνουμε σο φιστές ή Σωκράτες; Πώς θα πορευτούμε τον δρόμον της αλήθειας; Κλείνοντας ό λους τους δρόμους; Β. Κ. Καλαμαράς

Μ ο νο πά τι σ κέψ η ς Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η οντο λογία είναι εκείνος ο φιλοσοφ ικός κλά δος που εξετάζει το «ον ως ον». Στόχος της είναι να καταδείξει το αληθινό «Είναι», να συλλάβει δηλαδή τη βα θύτατη ουσία των πραγμάτων. Στο βιβλίο του Γ. Ξηροπαΐδη επιχειρ είται επιστημονική ανάλυση στο έργο «Είναι και Χρόνος» του Χάιντεγκερ, ε νός φ ιλοσόφ ου βα θύτατα επηρεασμέ

ΠΩΡΓΟΣ ΞΗΡΟΠΑΪΔΗΣ Ο Heidegger καιχο πρόβλημα της Οντολογίας Σειρά: Γλώσσα- Θεωρία-Πράξη Αθήνα, Κριτική, 1995 Σελ. 208. Δρχ. 2.500

Γιώργος Ξηροπαΐδης Ο Heidegger και το πρόβλημα της Οντολογίας

Γλώσσα * Θεωρία * Π ράξη!

νου από τη Φ αινομενολογία του Χούσερλ. Το «Είναι και Χρόνος» είναι ένα προϊόν της υπερβατολογικής φαινομενολογίας του Χούσερλ, συγχρόνως όμως κλονίζει τα θεμέλιά της προτείνοντας ένα νέο μο ντέλο φιλοσοφ ικής σκέψης. Στηρίζοντας τη σκέψη του στο σύνολο της φιλοσοφ ικής πα ράδοσ ης - από τους προσω κρατικούς μέχρι τον Νίτσε - ο Χάιντεγκερ επιζητεί να εδραιώ σει τη γνώση του «όντος» σε μια νέα οντολο γία , τη λεγάμενη «ερμηνευτική». Αυτή την πο ρ εία πα ρακολουθεί ο Γ. Ξηρο παΐδης στο έργο του αυτό, που απευθύ νεται στους πε ρ ί τη φ ιλοσοφ ία ασχολού μενους. Ν. Κώτσιου

ΙΣΤΟΡΙΑ Β άρκιζα Η Συμφωνία της Βάρκιζας (12Φεβρ. 1945) αποτελεί μια πολύ σημαντική σε λίδ α της νεότερης ιστορίας μας. Υπο γράφτηκε μετά τα γεγονότα του Δεκέμβρη 1944, ύστερα α π ό δεκαήμερες διαπραγματεύσεις, με ταξύ τω ν αντιπάλων. Η συμφωνία, που είχε την εγγύηση της βρετανικής κυβέρνησης, προέβλεπε τον αφ οπλισ μό του ΕΛΑΣ, την οργάνω ση και τον εκδημοκρατισμό του στρατού και των σωμάτων ασφ αλείας και τη δη μι ουργία των απαραίτητων συνθηκών, για τη διεξαγωγή, το συντομότερο, εθνικών εκλογών και δημοψηφίσ ματος. Αποτελεί τον επίλογο της «Μάχης της Αθήνας», π ου κράτησε 33 μέρες και έβα ψε στο αίμα την μόλις απελευθερωμένη πρωτεύουσα, προτού τελειώσει ο πό λε μος και προτού απελευθερωθεί όλη η χώρα, καθώς και το πρ ο οίμ ιο του Εμφυλίου, που ακολούθησε (1946-1949) και τω ν μακρόχρονων διώξεων της Αρι στερός. Υπό το φ ως του πλέγματος της

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΕΝΑΡΔΟΣ ΗΣυμφωνία της Βάρκιζας Αθήνα, Ποντίκι, 1995 Σελ. 232. Δρχ. 1.500

Μόλις Κυκλοφόρησαν

μεταπολεμικής εξάρτησης, η Βάρκιζα εί ναι και σταθμός - κλειδί στην ο λοκλήρω ση των σχεδίων του Τ σώρτσιλ για «από κτηση» της Ελλάδας, μετά τη λήξη του πολέμου. Το μικρό αυτό βιβλίο αναφέρεται στο ι στορικό παρασκήνιο της συμφωνίας, π ε ριγράφει μέρα - μέρα το χρονικό της, π ε ριλαμβάνει κείμενα - ντοκουμέντα και παραθέτει ιστορικές αποκαλυπτικές συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών των γεγονότων. Αποτελεί, πραγματικά, μια συμβολή στη νεότερη πολιτική ιστορία μας. Κ. Δ. Μαλαφάντης

Η αντίσταση στην Ε ύβοια Η Εθνική αντίσταση κατά τω ν Γερμανών αλλά και ο εμφύλιος πόλεμος, που ακο λούθησε, εξακολουθούν να τρ οφ ο δο τούν την ελληνική ισ τοριο γραφία. Στιγ μές μεγαλείου, οδύνης, ανθρωπιάς, η ρωισμού, αλλά και ντροπής. Σελίδες δό ξας και σελίδες μαύρες αποτελούν το υλικό του ίδιου έπους. Το βιβλίο χωρίζε ται σε τρία μέρη. Στο πρώτο περιγράφεται ο αγώνας που έδω σαν οι Χαλκιδαίο ι για την επιβίωσή τους αλλά και για την προστασία της αξιοπρέπειάς τους, κατά των κατακτητών και των ντόπιων ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΗΣ συνεργατών τους. Μέρες του 1943-44 Στο δεύτερο μέρος στην Εύβοια Αθήνα, Χατζηνικολή, 1995 ξετυλίγονται: η Σελ. 200. Δρχ. 2.600 δράση της εαμικής αντίστασης στα βουνά και στις πόλεις , η μάχη των κατοί κων της περιοχής γ ια να αποτραπεί η α ποστολή εργατών στη Γερμανία, οι π ρ ο σ πάθειες φυγάδευσης αξιω ματικών και στρατιωτών του αγγλικού εκστρατευτικού σώματος στη Μέση Ανατολή. Το τρίτο μέρος είναι αφιερωμένο στην α πελευθέρωση, ενώ το τελευταίο κεφά λαιο του βιβλίου εξισ τορεί την περίοδο του εμφυλίο υ, όπως τον έζησε η Εύβοια. Φωτογραφίες, επίσημες ανακοινώσεις, καθώς και ένα ντοκουμέντο για τον π α ράνομο τύπο σ υμπληρώ νουν την έκδο ση. Τ. Παππάς

Μόλις Κνχλοφόρηοαν

Ν ηφ άλια π ροσ έγγισ η μιας ζο φ ερή ς π ερ ιό δ ο υ Ο Βρετανός ιστορι κός Μ αρκ Μαζάουερ μιλάει για την Ελλάδα τα χρόνια του ζόφου: της ναζιστικής κατοχής. Αν και ο ίδιος δεν γνώρισε τα γεγονό τα από πρώτο χέρι (σήμερα είναι μόλις τριάντα έξι χρόνων) σπούδασε στην Οξφόρδη (αρχαία ελληνικά και φ ιλο σοφία ), στις ΗΠΑ (Διεθνείς Σχέσεις) και κυρίω ς μελέτη σε μέσα από γερ μανικές, αγγλικές και ελληνικές π η γές τα χρόνια του Μ εσοπολέμου και της Κατοχής στον τόπο μας. Μ άλιστα κυκλοφ όρησε και η εργασία του «Η Ελλάδα και η οικονομική κρίση του Μεσοπολέμου», (δυστυχώς αμετά φραστη ακόμη). Ο Μαζάουερ στέκεται στην καθημερινό τητα των κατακτητών και των Ελλήνων. Φωτίζει το ανελέητο κυνηγητό των Εβραίων, σκιαγραφ εί τον κόσμο των ταγματασφαλιτών και των ανταρτών του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ. Σ χ ο λ ιά ζε ι-χ ω ρ ίς δε σμεύσεις - το ρόλο των Άγγλων στον Εμφύλιο.

MARK MAZOWER Στην Ελλάδα του Χίτλερ Ηεμπειρία της Κατοχής Μτφρ.: Κώστας Κουρεμένος Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 1995 Σελ. 462. Δρχ. 7.500

Μ. Φάις

ΑΝΘΟΛΟΓΙΕΣ Γερ μα νική θητεία Ε λλήνω ν σ υ γγρα φ έω ν Ανθολογώντας 16 Έ λληνες συγγραφείς που ζουν στη Γερμανία και εκδίδουν τα έργα τους στη γερμανική γλώσσα, ο Γ. Ματζουράνης εξετάζει τις συνθήκες κά τω από τις οποίες εμφανίσ τηκε αυτή η

λογοτεχνική δ ρ α ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΤΖΟΥΡΑΝΗΣ Ανάμεσα σε δύο κόσμους στηριότητα και π ε Συγγραφείς στη Γερμανία ρ ιγράφ ει την κοινωμε ελληνικό διαβατήριο νικο-πολιτισπκή α Αθήνα, Καστανιώτης, 1995 Σελ. 143. Δρχ. 2.500 τμόσφ αιρα, μέσα στην οπ οία οι συγκεκριμένοι δη μιουργοί πρ ο σ π α θούν να εκφ ρ α στούν και να επικοι νωνήσουν. Οι δυσκολίες π ρ ο σα ρ μογής, το αμείλικτο ξένο αναγνωστικό κοινό και η δυ σ πι στία τω ν κριτικών είναι από τα σ οβα ρότερα πρ ο βλήμ α τα πο υ έχουν να α ντιμ ετωπίσουν, ενώ πα ράλληλα, μη λησμονώντας τις πολιτι στικές τους καταβολές, συντελούν στη δημουρ γία μιας πολυπολιτισμικής ευρ ω παϊκής κοινωνίας. Ο Γ. Μ ατζουράνης αποδεικνύεται ο πλέον κατάλληλος να α σχοληθεί μ ’ αυτό το ενδιαφ έρον ζήτημα, όχι μόνο λόγω της εξειδικευμένης γνώ σης απ ό παλαιότερες εργασίες του σχε τικά με τη μετανάστευση Ελλήνων στην Κ. Ευρώπη, αλλά κυρίω ς χάρη στην ευ αισ θησ ία που ενεργοποιεί στην αντιμε τώ πισ η της εν λόγω ιδ ιόμορφ ης ομάδας δημιουργών, πο υ όντως αξίζουν την κα θολική πρ ο σο χή και συμπάθεια. Κ. Ακριβός

ΔΟΚΙΜΙΑ Δ η μ ό σ ια κείμ ενα Ό χι δεν είναι ένα καινούριο βιβλίο του Χειμωνά το «Ποιον φ οβάται η Βιρτζίνια Γουλφ», είναι κείμ ενα δημοσιευμένα, κα τά καιρ ούς, ομιλίες, συνεντεύξεις του σ υγγραφέα, είναι ________________________ _ «Δ ημόσια Κείμενα» όπω ς ο ίδ ιος σημειώνει στο πρ ο λογικό του σημείωμα. Ωστόσο αυτό το βι-

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ ποιον φοβάται η βιρτζίνια Γουλφ Αθήνα, Καστανιώτης, 1995 'Σελ,, 72. ΔρΧ. 3Ο0 ________________________

βλίο, πο υ κατά τον Χειμωνά «ανήκει στο άγνωστο κοινό της Κέρκυρας ή του Πα ρισ ιού, που με άκουσε και με είδε να μι λάω... ανήκει προπάντω ν στη μνήμη των ποιητώ ν που έψαξαν και μάζεψαν όσα βρήκαν απ ό τα λόγ ια μου εκείνα, ανήκει στους άγνωστους αναγνώστες πο υ τα διάβασαν σε περ ιο δικά και αφιερώματα και πο υ ποτέ δεν θα διαβάσω...», ανήκει σε όλους αυτούς τους μυημένους στη γρ αφ ή του, στους έχοντες ταξιδέψει μα ζί του στα μονοπάτια της σκέψης. Ανήκει όμω ς και σε κείνους πο υ ακόμα δεν έ χουν γνω ρ ίσ ει την π ο ρ εία γρ αφ ής του συγγραφ έα αφού τους δίνει την ευκαι ρία, μέσα από τις αναφ ορές του σε με γάλους της λογοτεχνίας και της ποίησής μας (Τσίρκας, Ιωάννου, Σ εφέρης κ.ά.), μέσα από τις σκέψεις του για την πεζο γραφ ία, μέσα απ ό τις αφ ηγήσεις για στιγμές της ζωής του, να ανοίξουν αυτό το σ πουδαίο κεφ άλαιο του πνευματικού χώ ρ ου των ημερώ ν μας, που ονομάζεται Γ ιώργος Χειμωνάς. Π. Κρημνιώτη

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Β ρ ό μ ικο χρή μ α ΖΑΝ ζιγκλερ Η Ελβετία ξεπλένει καλύτερα Μτφρ.: Ριχάρδος Σωμερίτης Αθήνα, Εστία, 1995 Σελ. 208. Δρχ 2.800

Ο Ζαν Ζιγκλέ, καθηγητής Κοινωνιο. , _ λόγιας στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, καταθέτει στο

' πόνημ ά του αυτό στοιχεία σχετικά με το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος απ ό το πα γκόσ μ ιο λαθ ρεμ πό ριο ναρκωτικών και πα ρεμ φ ερή εγκλήματα. Σ ύμφ ωνα με τις αποκαλύψεις του σ υγγραφέα, οι περισσότερες ελβετικές τράπεζες, βασιζόμενες στο τραπεζικό α πόρρητο και τους κωδικούς λογαριασμούς, επέτρεψαν την ανακύκλωση τε ράστιων κεφ αλαίω ν ύποπτης πρ ο έ λευσης, πο υ εν συνεχεία στήριξαν και έ λεγξαν οικονομικές πολιτικές π ο λλώ ν ι σχυρών χωρών. Το όλο σύστημα, στην π ρ ο σπ άθ ειά του

να αμυνθεί, οργάνω σε μια εκστρατεία κατασυκοφάντησης του Ζιγκλέρ, που έ πεσ ε όμως στο κενό, μια και ο αγωνιστής δικαιώ θηκε. Ν. Κώτσιου

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ-ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ Η τέχνη ω ς ε π ικ ο ιν ω ν ία Όταν καλείται η ε ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ πιστήμη της ψυχια Προσωπικές πηγές και τρικής να συμβάλει λόγος της πλαστικής «κόνας στην κατανόηση Ψυχογραφία μέσα από τη ζωγραφική της τέχνης, τότε Αθήνα, Ανοιχτό Θέατρο, 1994 καλό θα είναι να εί Σελ. 120. Δρχ. 1.650 μαστε, κάπως, κουμπωμένοι. Ο ΙΝΤΕΛΗΣΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ Παντελής Κρανιδιώτης οπλίζεται με τις ερμηνείες της επιστήμης του και, αντί να φθάσει σε παραδεγμένα σχήματα, “χάνεται” μέσα σ ’ αυτά. Κι επειδή, ακριβώς, χάνεται, η ανάγνω ση του βιβλίου του γίνεται απολαυστι κή. Ο λόγος; Δεν τοποθετεί τον ζωγράφο επί της ψυχια τρικής κλίνης, αλλά τύχη αγαθή, συμμε ρίζεται εκ των προτέρω ν την οδύνη του. Ο Παντελής Κρανιδιώτης είναι ένας ψυχίατρος με κατανόηση, που σημαίνει, ότι δεν θέλει να κουβαλήσει τον καλλιτέ χνη σιδεροδέσμιο στο ψυχιατρείο, αλλά πρωτίστως, θέλει να ξεβολέψει τον θεα τή. Συμμαχεί με τον καλλιτέχνη, χάνει ίσως πρ ό σκα ιρα τον θεατή, κερδίζει για π ά ντα, όμως, τον ανοιχτό άνθρωπο. Το αί τημα του Κρανιδιώτη δεν είναι μεσοβέζι κο, δεν είναι πολιτικάντικο. Είναι αίτημα για επικοινωνία. Πιστέψτετον. Β. Κ. Καλαμαράς

Γνώ θι σ α υτόν

fritz riemann

Τετραλογίατου φόβου Μτφρ.: Π. Παπαδόπουλος Αθήνα, Επτάλοτρος, 1994 Σελ 280. Δρχ. 2.700

Ο Fritz Riemann, κορυφαίος ψυχα-

ναλυτής της γερμα νικής σχολής, με την «τετραλογία του φόβου» α πευθύνεται όχι σε ειδικούς αλλά σε κάθε αναγνώστη που θέλει να καταλάβει και να ερμηνεύσει το ατομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, περ ιο ρίζοντας τους διάφ ορους τρόπους συμπεριφ οράς σε τέσσερις τύπους αν θρώπων, με έμφαση στους σημαντικότε ρους παράγοντες του ψυχισμού μας, την αγάπη και την επθετικότητα. Ό σο υπάρχουν άνθρω ποι θα υπάρχει και ο φόβος, η ενοχή, η ανάγκη για εξουσία και δημιουργία, γ ια αγάπη και αποδοχή. Σε μια πρ οσπάθεια εξισορρόπησης των θετικών και αρνητικών συναισθημάτων που μας κατατρύχουν από καταβολής κόσμου, οδηγούμαστε στη διαμόρφ ω ση της όποιας προσω πικότητάς μας. Σ ’ αυτόν τον οδυνηρό αλλά και μοναδικό δρόμο αυτογνωσία ς του ατόμου συμβάλλει και η έκδοση αυτής της μελέ της των πιό βαθιών εννοιών της ανθρώ πινης ύπαρξης και συμπεριφοράς. Η μετάφραση και η πολύ κατατοπιστική εισ αγωγή έγιναν με γνώση και ευαισθη σ ία από τον ψυχίατρο - ψυχοθεραπευτή Π. Π απαδόπουλο. Β. Σπάθή

Π ρω το π ο ρ ια κή θ ερ α π εία Η θεραπεία μέσω της Τέχνης (art thera py) σ κοπ ό έχει την ενεργοποίηση του ίδιου του ασθενή, ώστε να π α ίξει ο ίδ ιος τον απ οφ ασ ισ τικό ρ όλο στην ίασή του. Π ρόκειται γ ια μια πρακτική ευρέως δ ια δεδομένη στις ΗΠΑ και τη Βρετανία που, βασισμένη στη λυτρωτική δύναμη τω ν τεχνών, πρ ο Θεραπεία μέσω τέχνης (η εικασπκή προσέγγιση) Μτφρ.: ΓϊάνναΣκαρβέλη Επιμ.-πρόλογος: Νιζέτια Αναγνωστοπούλου-Ιωαννίδου Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1995 Σελ. 312. Δρχ. 3.500

σ παθεί να πρ οκαλ έσ ει την εξωτερίκευση τω ν συναΐ. ) σθηματων, τω ν φαντασιώσεων και σ υγκρούσεω ν του

θεραπευόμενου. Με τον τόμο αυτό (που διερευνά το εικα στικό σκέλος της art therapy), τα Ελληνι κά Γράμματα εγκαινιάζουν μια φιλόδοξη σειρά, προορισμένη να ανιχνεύσει τους νέους δρόμους και τις καινούριες π ρ ο ο πτικές που ανοίγονται για την ψυχοθε ραπεία. Μια τέτοια πρωτοβουλία αξίζει να υποστηριχθεί όχι μόνο από τους ειδικούς, αλλά και από ευρύτερο φ άσ μα ευαισθη τοποιημένου κοινού. Ν. Κώτσιου

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Η μελέτη της Π α ιδική ς Λ ογοτεχνίας Είναι ο δεύτερος τόμος για τη θεω ρία και την πράξη της Παιδικής Λογοτεχνίας (Π.Λ.), που περιέχει σημαντικές εισ ηγή σεις καθηγητών Πανεπιστημίων, μελετη τών και ερευνητών. Συγκεκριμένα, περιέχονται μελέτες, όπου αναφέρονται στη διδακτική και τη γλώσσα τής Π.Λ. (ρόλος δασκάλου, γλωσσική έκφραση των παι διών, ανάγνωση - γραφή, γλώ σσα του παιδικού βιβλίου, διδασκαλία της ιστο ρίας με τη βοήθεια της λογοτεχνίας, λει τουργικό μοντέλο για την ποίη ση, το πα ι δί ως δημουργός κειμένων)1στις θεω ρη τικές και πρακτικές προσεγγίσ εις (ιδεο λογία, βίωμα και δημιουργία, ψυχανα λυτική εκδοχή της Π.Λ., η συμβολή του Ουγκό, διασκευές κ.ά.). Επίσης περιέχονται έρευνες που αφορούν θέματα της Π .Λ. (μαθητική εφημερίδα, Ανθολόγιο του Δημοτικού Σχολείου) και παραλογοτεχνίας (Στρουμφς). Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό βιβλίο που συμβάλλει στους γενικότερους π ρ ο βληματισμούς, που τελευταία εκφράζο νται στο χώ ρο της Π.Λ., για τη θεωρητική και πρακτική θεμελίωσή της και απα ΑΝΤΑ ΚΑΤΣΙΚΗ-ΓΚΙΒΑΛΟΥ ραίτητο βοήθημα (Επιμέλεια) για όσους ενδιαφέΠαιδική Λογοτεχνία Θεωρία και Πράξη ρ ονταιγι’ αυτήν. Αθήνα, Καστανιώτης, 1994 Γ. Παπαδάτος Σελ. 310. Δρχ. 4.000

Ιστορία Ε κπα ίδ ευσ ης Η επαναστατική κυβέρνηση του Βενιζέλου (1916) επιχειρεί το 1917 μια σ ημα ντική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Π ρω τεργάτες είναι τρεις δημοτικισ τές εκπα ι δευτικοί, μέλη του Εκπαιδευτικού Ομίλου :ο Δ. Γληνός, ο Αλ. Δελμούζος και ο Μ. Τριανταφυλλίδης. Με τη μεταρρύθμι ση καθιερώνεται η δημοτική γλώ σ σ α στο δημοτικό σχολείο και αρχίζουν να γρ ά φονται και να κυκλοφ ορούν τα αναγνω στικά της, ορισμέ να από τα οπ οία έ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ γιναν πασίγνωστα (ΑΝ. ΓΑΒΡΙΗΛ) όπω ς «Τα Ψ ηλά Οι χοίροι υίζουσιν Τα χοιρίδια κοΐζουσιν Βουνά» και «Το αλ Οι όψεις ιύζουσιν φαβητάριο» (με τον Αθήνα, Επικαιρότητα, 1995 ήλιο). Σελ. 96. Δρχ. 1.500 Ό μω ς το ανακαινι στικό αυτό πνεύμα ■ίΤν*. ,Μ,,,Μ στην εκπαίδευση δεν κράτησε πολύ. Το Ν οέμβριο του 1920 ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές κι όλα ανατρέπονται: η νέα κυβέρνηση διορίζει μια «Επι τροπεία», η οποία γνωματεύει (Φε βρουάριος 1921) ό τι οι νόμοι της με ταρρύθμισης είναι άκυροι (ως αντισυνταγματικοί), ότι οι υπεύθυνοι πρ έπ ει να διωχθούν ποινικά, ότι τα νέα βιβλία πρ έπ ει «να καώσι» και στη θέση τους να μπουν τα πιο κατάλλη λα «εκ τω ν εγκεκριμ ένων πρ ο του 1917 βιβλία». Την ίδια χρονιά ο Δ. Γληνός με το ψευδώνυμο Αντ. Γαβριήλ γρ άφ ει και κυκλοφ ορεί αυτό το βιβλίο, στο οποίο κρίνει τα π α λιά αναγνωστικά, συγκρίνοντάς τα με εκείνα της δημοτικής. Ο Γλη νός γρ άφ ει με κέφι και με τη συνηθισμέ νη κριτική διαύγειά του, με σαρκασμό, αλλά και με πό νο ψυχής, καθώς βλέπει την αντιπ αράθεση δύο διαφ ορετικών κό σμων, δύο νοοτροπιών και δύο κοινωνι κών αντιλήψεων. Το βιβλίο αυτό επανεκδίδ εται σήμερα ως ένα δυσεύρετο ντοκουμέντο της ι-

Oi χοίροι mjovmv

Τάχοιρίδια κοφνοιν Οι δρεις ivjovaiv

Μόλις Κνχλοφόρηοαν

στορίας της Εκπαίδευσης, αλλά η μελέ τη του έχει να δώ σει πο λλά και στην κα τανόηση των σύγχρονων εκπαιδευτικών πραγμάτων. Κ .Δ. Μαλαφάντης

Κ ουκλοθέα τρο Το κουκλοθέατρο γεννήθηκε από την α νάγκη δημιουργίας και ζωντανέματος ε νός άλλου κόσμου, φανταστικού, αυθόρ μητου, εκφραστικού, χαρούμενου. Γρή γορα συνειδητοποιήθηκε και η μεγάλη παιδαγωγική σημασία του για τα νήπια και ως δραστηριότητα πλέον εντάχθηκε στα αναλυτικά προγράμματα των Σχολών Ν ηπιαγωγών και των ειδικών Πανεπιστη μιακών Τμημάτων. Το βιβλίο περιγράφει αναλυτικά την προ εργασία και το στήσιμο μιας παράστασης κουκλοθέατρου, το σχεδίασμά και την κα τασκευή πρωτότυπων κουκλοηρώων, την κατασκευή του ειδικού παραπήγματος, των σκηνικών, τη χρησιμοποίη ση των φω νών και της εκφραστικής κίνησης των η ρώων στην παράσταση, τη χρησιμοποίη ση της μουσικής, καθώς και τα ειδικά φ ω νητικά παιχνίδια και τα κείμενα, που δραματοποιούνται γ ια να ζωντανέψει ο μαγι: κός κόσμος του κουκλοθέατρου. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Ν. ΜΑΓΟΥΛΙΩΤΗΣ Κουκλοθέατρο I. Περιλαμβάνονται α Πώς στήνεται ένα έργο κόμα ειδικά πατρόν (Τρόποι - είδη - πατρόν) για κουκλοκατα Αθήνα, Καστανιώτης, 1994 Σελ. 256. Δρχ. 4.000 σκευές. Απευθύνε ται σε φοιτητές και νηπιαγωγούς, αλλά και σε όσους ασχο λούνται ή θα ήθελαν να ασχοληθούν μ’ αυτό το είδος θεάματος. Κ. Δ. Μαλαφάντης

Κ ο ινω νιο λο γία Ε κπα ίδ ευσ ης Αν και ορισμένοι από τους κλασικούς κοινωνιο λόγους του 19ου - 20ού αι. α σχολήθηκαν με τη μελέτη της εκπαί δευσης, η αυτονόμηση της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης ως ξεχωριστού τομέα έρευνας έγινε μόλις στις δεκαε τίες του 1950-60, ώστε σήμερα να υπάρ

ΜόλίζΚνύίψφιοαν

χουν πλήθος θεω ριώ ν που επιδιώ κουν να ερμηνεύ σουν και να φωτί σουν την εκπαι δευτική διαδικασία σ ’ ένα μακρο-αναλυτικό επίπεδο. Σ’ αυτό τον τόμο περιλαμβάνονται οι της τρεις σημαντικότε ρες κοινωνιο λογι κές θεωρήσεις της εκπαίδευσης: α) η θεω ρία του Ε. Durkheim και οι θε ωρήσεις των φ ον ξιοναλισμόν κοινω νιο λόγω ν (Τ. Par sons, D. Hargreaves, Β. Bernstein), β) η μαρξιστική θεώ ρηση της εκπαίδευσης (θεωρίες της άμεσης αναπαραγωγής, της αντίστασης, της σχετικής αυτονο μίας και του βολονταρισ μού) και γ) η μικρο-ερμηνευτική προσέγγιση, που ε στιάζεται στη μελέτη των σχέσεων δα σκάλων - μαθητών, στη μελέτη των αντι λήψ εων των εκπαιδευτικών για το έργο τους και για τον εαυτό τους, των μαθη τών για τους δασκάλους τους και για τον εαυτό τους κ.λπ. Το βιβλίο αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο ει σαγωγικό εγχειρ ίδ ιο στο θέμα, καθώς παρουσιάζει με σαφήνεια, μεθοδικότητα και γλωσσική αρτιότητα τις κυριότερες κοινωνιολογικές θεωρήσεις της εκπαί δευσης, και οπωσδήποτε θα συμβάλει στην πληρέστερη κατανόηση σχετικών θέσεων, οι οποίες «μεταφυτεύονται», με πολλές ασάφειες, στην ελληνική βιβλιο γραφ ία, για να ερμηνεύσουν τα ελληνικά εκπαιδευτικά πράγματα. Κ .Δ. Μαλαφάντης

DAVID BLACKLEDGE BARRYHUNT Κοινωνιολογίατης Εκπαίδευσης Αθήνα, Έκφραση, 1995 Σελ. 456. Δρχ. 5.000

Κοινωνιολογία Εκπαίδευσης

J*-

Για την ο ικογένεια και το σχολείο Σε ένα σύγχρονο πλα ίσ ιο όπου ο πολιτι σμός εγγράφ ει πολύπλοκες και αντιφα τικές καταστάσεις που δημιουργούν

σύγχυση σε όλα τα επίπεδα, αλλά και ε κά ενδιαφ έρουσα η ΚΥΡΚΟΣΔΟΞΙΜΗΣ γκυμονούν σπέρματα νέων αλλαγώ ν και ανάλυση σχετικά Εθνικισμός. Ιδεολογία. Μέσα οραμάτων, ο ρόλος της οικογένειας και με το ρ όλο των μέ Μαζικής Επικοινωνίας Αθήνα, Πλέθρον, 1995 του σχολείο υ θα είναι καταλυτικός. Γε σων μαζικής ενημέ Σελ. 101. Δρχ. 1.800 γονός που σημαίνει ότι η μελέτη τους ρωσης στην τρέ κάτω από το φ ως των νέων δεδομένων χουσα ψύχωση π ε ΚΥΡΚΟΪ ΛΟΐΙΑΛΗΣ της ψυχοπαιδαγωγικής επιστήμης είναι ρ ί «Μακεδονικού». απαραίτητη όσο ποτέ. Σ ’ αυτό το πολύ Κ α τ α λ ο γ ίζ ο ν τ α ι ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ σημαντικό βιβλίο, προσεγγίζονται, κύρια ευθύνες και στην ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ από την πλευ ρ ά της ψυχανάλυσης, ανά Αριστερά, η οποία ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ μεσα στ’ άλλα, θέματα όπως: τα όρια εδώ και π ο λλά χρ ό της διαπαιδαγώ γησης του παιδιού, η νια είναι κατά τον π ρόληψ η των ψυχολογικών διαταραχών Κ. Δοξιάδη παγιτων πα ιδιώ ν της πόλης, προσεγγίσεις δευμένη στο «ιδεο για τους νέους γονεϊκούς ρόλους, δια λόγημα του αντι-ιφ οροποίηση και ψ υχοπαθολογία των μ π ε ρ ια λ ισ μ ο ύ » . φύλων, καθώς και ειδικότερα θέματα Προβληματική ό που αφ ορούν το σχολικό θεσμό, τη σχο μως η προσέγγισή λική αποτυχία, την τιμωρία, τα προ β λή του στο βιβλίο του ματα των εφήβων. Σ. Τσίρκα «Η χαμένη Άνοιξη», το οποίο Π ρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο θεω ρεί «ιστορικό μυθιστόρημα που αντι στοιχεί στις βαθύτερες ιδ εολογικές δο γραμμένο με ζωντανό και γλαφ υ ρό ύφος - σίγουρα θα στα- __________________ μές του σύγχρονου ελληνικού εθνικι σμού». θεί ένας καθόλα COLLETTE CHILAND Το Παιδί, η Οικογένεια, το Σχολείο σύγχρονος, πολύτι Τ. Παππάς Σειρά: Η εκπαίδευση μος σύμβουλος για σήμερα-αύριο τους εκπαιδευτι Μτφρ.: Μ. Καρρά Αθήνα, Πατάκης, 1994 Ε θνικισ μό ς , ρα τσισ μό ς κούς και κύρια για Σελ. 268. Δρχ. 3.000 κα ι ιδεολογία τους γονείς, όσον αφ ο ρά στην κατα Το φ αινόμενο του εθνικισ μού επιχειρούν νόηση του ρόλου τους και της σχέσης να προσεγγίσουν κορυφ αίοι 'Ε λληνες ε τους με τα πα ιδιά τους. πιστήμονες με τις αναλύσεις που περ ι Γ. Παπαδάτος λαμβάνονται σ ’ αυτόν τον πολύ αξιόλο γο τόμο. Μ ερικά από τα θέματα πο υ εξε τάζονται είναι: η ιδ εολογία του εθνικι σμού, η σχέση εθνικισμού, και ρατσι σμού, η συγκρότηση της εθνικιστικής δεολογίας και οι απαρχές του εθνορο Π ερί εθ νικισ μ ο ύ μαντισμού. Τα κείμ ενα υπογράφ ουν με ταξύ άλλων οι: Επίκουρος καθηγητής της κοινωνικής Τσουκαλάς, Θ. Λί ΕΘΝΟΣ - ΚΡΑΤΟΣ - ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ Συλλογικός τόμος θεω ρίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών ο ποβατς, Β. Πανα Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών συγγραφέας, με άλλα δύο βιβλία στο ε γιω τόπουλος, Νεοελληνικού Πολιτισμού νεργητικό του και π ο λλά άρθρα σε και Γενικής Παιδείας, 1995 Πεσμαζόγλου, Σελ. 790. Δρχ. 3.640 σπουδαία περιοδικά (Λεβιάθαν, Επιθεώ Διαμαντούρος, ρηση Κοινωνικών Ερευνών), στο παρόν Δεμερτζής, βιβλίο καταπιάνεται με το φαινόμενο του Ψυχοπαίδ ης, Δ. Χαραλάμπης, Α. Κύρεθνικισμού, όπως αυτό αποτυπώνεται τσης και Σ. Βαλντέν. στην τεχνική αφήγηση, στα μέσα μαζι Σ. Ντάλης κής ενημέρωσης, αλλά και στον επίσημο λόγο της εγχώριας αριστερός. Εξαιρετι

_______________ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μόλις Κνχλψρηοαν

Μ άαστριχτ Στο διάλογο που έ Π. Κ. ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ χει αναπτυχθεί για Η αναθεώρηση της την αναθεώρηση Συνθήκηςτου Μάαστριχτ της Συνθήκης τόυ Αθήνα, θεμέλιο, 1995 Σελ. 120. Δρχ. 1.450 Μ άαστριχτ στη Δ ια κ υ β ε ρ ν η τ ικ ή Δ ιάσκεψη του 1996 αναφέρεται ο Πα ναγιώτης ΙωακειμίΤΗΣΣΥΝΘΗΚΗΣ δης. Στις 120 σελί TOYMAASTRICHT δες αυτού του βι βλίου καταγράφει και αναλύει τις διά φορες πτυχές της προβληματικής για την αναθεώρηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Στο πρώτο κεφάλαιο ε ξετάζει τους λό γους εκείνους που οδήγησαν στην ανα θεώ ρηση της Συνθήκης και στη σύγκλη ση μιας νέας διακυβερνητικής διάσκε ψης. Στη συνέχεια ασχολείται με την έ κταση της αναθεώρησης, καθώς και με τη διαδικασία αναθεώρησης όπω ς αυτή προβλέπεται από το άρθρο της Συνθή κης της Ε.Ε. Στο τέταρτο κεφάλαιο προυσιάζει τις προτάσεις πο υ έχουν δια τυπωθεί μέχρι σ ήμερα για την αναθεώ ρηση. Τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο ο σ υγγραφέας περιγράφ ει την ελληνική στρατηγική ενόψει του 1996. Η Δ ια κυβερνητική του 1996 έχει ήδη προκαλέσει ένα διάλογο σχετικά με θεμελιώδη ζητήματα για την πο ρ εία της Ε.Ε. Αυτό το διάλογο έρχεται να εμπλουτίσει το πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Π. Ιωακειμίδη. Σ. Ντάλης

Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ

Για το ά μεσ ο μέλλον Πριν από το έξι χρόνια, ο Π ολ Κένεντυ με το βιβλίο του «Η ά- _______________________ νοδος και η πτώ ση των Μ εγάλων Δυνάμεων» προέβλεψε την ενδεχόμενη πτώ ση της α-

PAULKENNEDY Προετοιμασία για τον 21ο αιώνα _______________________

μερικανικής «αυτοκρατορίας», υποστη ρίζοντας ότι η Αμερική βρίσ κεται σε σ ο βαρή παρακμή. Στο νέο του βιβλίο, π ρ ο βλέπει ένα ζοφερό μέλλον γ ια όσ α έθνη δεν μπορέσουν να αντιμετωπίσον την πληθυσμιακή έκρηξη, την τεχνολογική αλλαγή και την αχαλίνωτη κίνηση κεφα λαίω ν σε όλο τον πλανήτη. Το καινούριο στοιχείο που καταθέτει ο Π ολ Κένεντυ είναι η υπόθεσή του ότι η τεχνολογία συγκαλύπτει μάλλον τη δημογραφική κρίσ η πα ρά την επιλύει. Αφομοιώ νοντας και συνθέτοντας έναν τεράστιο αριθμό πλη ρ οφ ο ριώ ν για την αύξηση του πληθυσμού, για τις περιβαλ λ ο ν τ ο λ ο γ ία ς αλλαγές, τη βιοτεχνολο γία και τη ρομποτική, παρουσιάζει ένα ε ξαιρ ετικά ενδιαφέρον βιβλίο για το μέλ λον στο οποίο επιχειρεί να πρ οσδιορίσει πο ια έθνη είναι πιθανόν να επιβιώσουν και γιατί. Σ. Ντάλης

Το μέλλον της Έ νω σ η ς ----------------------------------------- Η υπόθεση της ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΖΙΑΣ Ενωμένης ΕυρώΑθήνα, Δελφίνι, 1995 Σελ 275. Δρχ. 4.000

πης απασχολεί 215 πολιτικές δυνάμεις της ηπείρου, τους

----------------------------------------- πολίτες της και βε βαίω ς τα οργανω μένα οικονομικά συμφέροντα. Ο συγγραφέας εξετάζει τις προοπτικές του εθνικού κράτους, τις λογικές ανά πτυξης που διεκδικούν καθοδηγητικό ρ όλο καθώς και τις στρατηγικές για μια ομοσπονδιακή ή συνομοσπονδιακή Ευρώπη. Η άποψη του Ν. Κοτζιά είναι ότι το εθνικό κράτος θα επιβιώσει μετασχη ματίζοντας όμως τις λειτουργίες του. Υποστηρίζει ακόμη ότι η διαδικασία αυτή θα οδηγήσει στην ενίσ χυση των ι σχυρών χω ρώ ν μελών της Κοινότητας και στην υποβάθμιση - περιθω ριοποίηση των ασθενέστερων χωρών, μεταξύ των _ οποίων συγκαταλέγεται και η Ελλάδα. Π ρόκειται γ ια ένα βιβλίο που απευθύνε ται σε απαιτητικούς αναγνώστες. Τ. Παππάς

γεγονότα στη Βοσνία, άλλο τόσο μονό Π ερί π λ η ρ ο φ ό ρ η σ η ς πλευρη είναι και η «Ειδησεογραφία» των ελληνικών ΜΜΕ, τα οποία διακρίνονται Ο συγγραφέας ΔΗΜΗΤΡΗΣ Σ. ΜΠΑΛΛΗΣ για τον «φιλοσερβισμό» τους. τούτης της μονο Διεθνείς σχέσεις και Τ. Παππάς παραπληροφόρηση γρ αφ ίας είναι ε Αθήνα, Ελληνική Ευρωεκδοτική, ρευνητής διεθνών 1995 σχέσεω ν και έχει Σελ. 29. Δρχ. 1.000 Ζώ ντας με τον π ό λεμ ο εργασθεί στη διεύ θυνση εξωτερικών 4ΗΜΗΤΡΙ0Τ Ζ ΜΠΛΛΛΗ Δ ύο μήνες πέρασ ε στην Κροατία ο δι σχέσεω ν της Κοινό πλω μάτης Π ερικλής Μπούτος με την ι τητας, καθώς και με διότητα του παρατηρητή της ΕΟΚ! Έζητην ιδιότητα του Διεθνείς Σ χεςεις σε από κοντά τη φρίκη του πολέμου: τις σ υμβούλου στο ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ καταστροφές των περιουσιώ ν, τις τρ α υπουργείο Εξωτε γω δίες των κατοίκων, τις μετακινήσεις ρικών. Γνωρίζει κα πληθυσμών. Ο λα αυτά μέσα σε ένα γενιτά συνέπεια καλά κευμένο κλίμα καχυποψ ίας για τις π ρ ο τη στάση τω ν μεγά θέσεις των ευρωπαϊκών δυνάμεων. Το λ ω ν ΜΜΕ σε κρίσι βιβλίο έχει μορφή ημερολογίου. Ο μες στιγμές της Γ*όλογ<ίςΙΏΑΝΝΟΤΓΡΙΒΑ συγγραφ έας καταθέτει το καθημερινό πρόσφ ατης ιστο οδοιπορικό του στις εμπόλεμες ζώνες, ρίας. Αντικείμενο τις επαφές του με ανθρώπους όλω ν των της μελέτης του εί εμπλεκομένων μερών. Γράφει ό,τι βλέ ναι η θέση τω ν δυτικών μέσων ενημέρω πει κι όχι ό,τι του λένε οι επίσημοι της σης στον εμφ ύλιο πό λεμο πο υ μαίνεται κροατικής ή της σερβικής πλευράς. Ο στην πρ ώ η ν Γιο υγκοσλαβία. Πολύ σω λόγος του νευρώδης όπου επιβάλλεται, στά επισημαίνει ο Δ. Μ παλλής πω ς η ει περιγραφ ικός, όκόνα πο υ έχουν ο ι πολίτες της Ευρώπης ------------------------------- ταν είναι αναγκαίο, για όσα συμβαίνουν σε μια περιοχή της αλλά και λυρικός ό γηραιός ηπείρου είναι η εικόνα που τους ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΠΟΥΤΟΣ ταν καταλαγιάζει η Παρατηρητής στην Κροατία μεταφέρεται από τα μέσα ενημέρωσης. Αθήνα, ΤοΡοδακιό, 1995 ψύχω ση του π ο λέ Στη «μεταφορά» αυτή υπεισ έρχονται Σελ. 255. Δρχ. 5.600 μου. Το βιβλίο έχει πο λλοί παράγοντες - οικονομικοί, πολιτι ------------------------------- ιστορική, πολιτική κοί, ιδεολογικοί - έτσι που το τελικό αλλά και λογοτεχνι προϊόν να μη διεκδικεί «δάφνες» αντικει κή αξία. Διαβάζεται απνευστί πα ρά τον μενικότητας, αλλά να εκφ ράζει τις απ ό όγκο του. ψεις των «μεσολαβητών». Η διαδικασία Τ. Παππάς αυτή είναι εξ υπαρχής υπονομευμένη και ευάλωτη σε αιτιάσεις γ ια μεροληψία υπέρ του ενός ή του άλλου εκ των αντιμαχομένων. Στην προκειμένη περίπτωση τα περισσότερα και κυρίω ς τα μεγαλύτε ρα διεθνή μέσα ενημέρωσης κατηγορούνται για αντισερβισμό, ο οποίος «βο Πολύτιμη σ υ μ βο λή λεύει» τις κυρίαρχες τάξεις της Κοινότη τας. Ορθή είναι η παρατήρηση του Η καινή Δ ιαθήκη είναι ένα διαχρονικό συγγραφ έα πω ς στις εμφύλιες σ υρρά μπεστ-σέλερ. Η σ ημ ασ ία της στον πα ξεις δεν υπάρχουν «κακοί» και «καλοί», ________ . ________ γ κό σμ ιο πολιτισ μό ότι και οι δύο πλευρές καταφεύγουν σε αποδοκιμαστέες πράξεις μόνο πο υ δεν ΤΑΚΗΣ ΚΟΥΦΟΠΟΥΛΟΣ είναΐ «δίαμφ ίσ βήΑλφαβητικό Λεξικό της τητη. Και δεν αναεπεκτείνει το συλλογισμό του μέχρι το Καινής Διαθήκης φ έρ ομ α ι π ρ ο φ ατέλος. Αν ε π ί παραδείγματι είναι στρε βλή και μονοσήμαντη η πληρ οφ όρησ η πο υ παρέχουν τα ευρωπαϊκά μέσα για τα

ΛΕΞΙΚΑ

Μόλις Κυκλοφόρησαν

δόση του χριστιανισμού. Εθνολόγοι, θρησκειολόγοι, αρχαιολό γοι, ιστορικοί, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και γλω σ σ ολόγοι μελετούν τη «μεγάλη αφήγηση» και διαρκώ ς βρίσ κονται μπρο στά σε νέα ερωτηματικά. Το «Αλφαβητικό Λεξικό της Καινής Δια θήκης» του Τάκη Κουφόπουλου (που δυστυχώς εκδόθηκε ιδ ίοις εξόδοις) είναι μια πολύτιμη σ υμβολή στη γλωσσολογική προσέγγιση των ιερών κειμένων. Μ. Φάις

ΘΕΑΤΡΟ Έ να μεγάλο ελλη νικό θέατρο Ο Νάσος ΝικόΝΑΣΟΣ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΣ πουλος διέθετε ή Κρίσεις για το νεοελληνικό θέατρο θος. Και το δικό Μουσείο και Κέντρο του ήθος δεν είχε Μελέτηςτου Ελληνικού Θεάτρου σχέση με τους βοΑθήνα, Δελφίνι, 1995 ώντες (φωνασκούΣελ. 312. Δρχ. 3.000 ντες) της καθημε ρινής ειδησεογραφίας. Ο κριτικός της «Αυγής» δεν έγραφε για το θέατρο ελαφ ρά τη καρδία . Η κάθε λέ ξη έβγαινε με κόπο, με αίμα. Η κάθε λέξη ζυγιζόταν σωματικά, πρ ιν γραφ τεί πάνω στο χαρτί. Αυτό το ζύγισμα που είχε ως πρ οϋπόθε ση τη νηφαλιότητα, δεν ισ ορρ οπεί με τους όρους της αγοράς: να μην αδική σουμε κανένα. Ο Ν ικόπουλος από τη «μι κρή» «Αυγή» ονειρευόταν ένα «μεγάλο» ελληνικό θέατρο. Ή θελε να σώσει το ελ ληνικό θέατρο, να κρατήσει τα θετικά και να συζητήσει τα αρνητικά του. Β. Κ . Καλαμαράς

Γύρω α π ό τις γυ ναίκες Συγγραφέας που ήξερε τ ί το κοινό ήθε λε αλλά και ποιος ήταν ο καλύτερος τρό πο ς για να του το προσφ έρει, ανανεωτής του κωμειδυλλίου, γνωστός, χάρη στη μαεστρία της τεχνικής του, ως «Να-

ΜόλίζΚνΟφόρησαν

πολέοντας της σ κη νής» ο Γάλλος Ευγένιος Σκριμπ (1791-1861) επηρέ ασε με την τεχνική του συγγραφείς ό πω ς τον Αλέξανδρο Δουμά, τον Σαρντού, τον Φλάιντ Φιτς, και άλλους. Το «Μονομαχία γυναικών» από τα καλύτερα «εμπορικά» έργα του γαλλικού θεάτρου του περασμένου αιώ να, ο Σκριμπ το έ γραψ ε σε συνεργασία με τον Ερνέστ Λεγκουβέ. Έ να έργο γύ ρω από τις γυναι κείες ίντριγκες και αντιζηλίες στον κό σμο της αρισ τοκρατίας, πο υ συνδυάζει με τρ όπο αριστοτεχνικό την πλοκή, τη δράση και τους χαρακτήρες, μαζί με μια δόση σάτιρας, αποδείχνοντας πω ς ο Σκριμπ δεν είναι ένας «ξεπερασμένος» συγγραφέας. Το έργο είχε ανεβάσει πρόσφ ατα η εταιρ ία θεάτρου «Πρόβα», στο θέατρο της οδού Ερμού, σε σκηνο θεσία Σωτήρη Τσόγκα. Ν. Φ. Μικελίδης

ΕΥΓΈΝΙΟΣΣΚΡΙΜΠ ΕΡΝΕΣΤΛΕΓΚΟΥΒΕ Μονομαχία γυναικών Μτφρ.: Ιώ Μαρμάρινου Αθήνα, Δωδώνη, 1994 Σελ. 105. Δρχ 1.800

Έ να ς γ λά ρος με κατάλευκα φ τερά «Ο γλάρος» είναι το πιο λυρ ικό έργο του Τσέχοφ και ίσ ως το πιο αγαπημένο των θεατών. Σε μια εποχή που η τέχνη του θεάτρου αναγκάζε__________________ ται συχνά να υπο κύπτει στους πει ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΟΦ Ογλάρος ρασμούς της εμπο Μτφρ.ιΒαοίλη Ντινόπουλου ρικότητας και της Αθήνα, Εστία, 1995 πρό σκα ιρη ς δόξας, Σελ. 108. Δρχ. 1.300 το έργο έχει πολλά να πει για τους α γώνες και τις αγω νίες του καλλιτέ χνη. Η μετάφραση του Βασίλη Ντινόπουλου, που έχει γίνει απευθείας α π ό το πρωτότυπο, είναι μια μετάφρα ση εξαιρετικής ευ αισ θησίας. Ο μετα φραστής ακριβολο-

γεί, κρατώντας πάντοτε την ποιητικότητα του κειμένου, και δίνει μια μετάφραση ρέουσα, ατμοσφαιρική, έξοχη. Α. Κώττη

______________ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ Λ αϊκή Μ ούσα Το δημοτικό τραγούδι (Έξι τεύχη του περιοδικού «Ελληνική Δημιουργία») Αθήνα, Παπαδήμας, 1994 Σελ. 452. Δρχ. 5.500

ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ Ε ξερευνώ ντας το κο ινό π α ρ ελθ ό ν Είναι γνωστό ότι η ινδοευρω παϊκή θεω ρείται η μητέρα γλώ σ σ α π ο λλώ ν ευρ ω παϊκών, αλλά και ασιατικών λαώ ν (με ε ξ αίρεση τους Τούρκους, τους Άραβες, τους Εβραίους, τους Ούγγρους και J. MALLORY τους Φινλανδούς), Οι Ινδοευρωπαίοι σε μια εποχή κοινής Μτφρ.: Ελένη Αστεριού Αθήνα, Δελφίνι, 1995 συμβίωσης στην Σελ. 341. Δρχ. 5.000 περιοχή μεταξύ της βόρεια ς Γερμανίας και των ρωσικών στεπών. Τη συγγέ ο» νεια όλω ν αυτών των εθνών πρώτος είχε επισημάνει ο Γερμανός γλω σ σ ο λόγος Franz Βορρ, στηριζόμενος σε α ντιστοιχίες λέξεων τω ν συγκεκριμένων χωρών. Με την πρ οέλευση τω ν ινδοευρω παίω ν ασχολείται και ο αρ χαιολόγος J. Mallory που, εξετάζοντας με την τεχνική της συγκριτικής μυθολο γίας τις πρωιμότερες πεποιθήσεις τους, καταθέτει μια σημαντική μονογραφία, η οπ οία καταδεικνύει την κοινή πολιτισμι κή κληρονομιά πο λλώ ν σημερινών λαών. Εν κατακλείδι, το πα ρό ν βιβλίο εξερευνά με λόγο ουσιαστικό την ιστορία της μισής ανθρωπότητας, καθώς παραθέτει ε πιστημονικά κείμενα που συνοδεύονται από ενδιαφέροντες χάρτες, πολύτιμες φωτογραφίες και άλλα κατατοπιστικά διαγράμματα. Κ. Ακριβός

μας τραγούδι. Στις σελίδες του βιβλίου βρίσκονται κατα χωρισμένα επιλεγμένα τραγούδια από ό λες τις περιο χές του Ελληνισμού, αντι προσω πευτικά διαφ όρων ειδών. Περι λαμβάνονται, επίσης, σχετικές με το θέμα αναλύσεις καθώς και μελέτες Ακαδη μαϊκών, καθηγητών Πανεπιστημίων, λο γοτεχνών και άλλων ανθρώπων των γραμμάτων. Ο ελληνικός λαός, με το ιδιαίτερο κριτή ριό του, έχει δημιουργήσει είκοσι και πλέ ον χιλιάδες τραγούδια που κατορθώνουν να περιγράφουν την εθνική μας μοναδι κότητα με τρόπο ανεπανάληπτο. ΓΓ αυτό κι ένας τέτοιος τόμος αποκτά ειδική αξία. Ν. Κώτσιου

ι* δ ο -

ei/p o jn aio i

. ,

Ο τόμος αυτός αποτελείται από έξι τεύ χη του περιο δικού «Ελληνική Δημι ουργία» του Σπύρου Μελά, αφιερω μένα στο δημοτικό

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Κ εφ αλαίου π άθ η Κεντρικά θέματα του βιβλίου είναι η επί πτωση της παγκόσμιας οικονομία ς της α γοράς στις σχέσεις των κρατών και οι τρόποι με τους οποίους τα κράτη ζητούν να επηρεάσουν τις δυνάμεις της αγοράς για δικό τους όφελος. Ο Robert Gilpin αναλύει πω ς η αγορά ε πηρεάζει και επηρεάζεται από τη διεθνή __________________________ πολιτική και εξετά-

εντ0ν0

ROBERT GILPIN Η Πολιτική Οικονομία τών Διεθνών Σχέσεων

ζει τ 0 ν α" νταγωνισμό που α παπτύσσεται μετα-

Μτφρ.: Νικηφόρος Σταματάκης Επιμέλεια: ΔιονύσηςΓράβαρηςΚάπα Φωτεινοπούλου Αθήνα, Gutenberg, 1995 Σελ. 320. Δρχ. 6.000

^ τω ν κΡα™ ν Υΐα την πα γκόσ μια κατανομή τω ν οικονοΜίκων

δραστηριο-

ΜόΙΐζΚνήοφόρησαν

τήτων. Ασχολείται, επίσης, με το διεθνές νομισματικό σύστημα και τις πολυεθνι κές εταιρείες, ως εκφράσεις του αμερι κανικού οικονομικού επεκτατισμού. Ό σ ο για τον τρόπο διαπραγμάτευσης, είναι βέβαια επιστημονικός, αλλά συγχρόνως και κατανοητός από μη-ειδικούς. Ν. Κώτσιου

ΤΕΧΝΕΣ Ε κλεκπκές συγγένειες Μινιμαλιστικές οι ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΖΕΡΜΙΑΣ διατυπώσεις του Περί Φύσεως (Μια ζωγραφική Γιάννη Τζερμιά έρ βασισμένη στον χονται να εικονο Εμπεδοκλή) γραφ ήσουν την εΑθήνα, Γιβριηλίδης, 1995 Σελ 72. Δρχ. 3.800' μπεδόκλεια φ ιλο σοφία . Με τρόπο α ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΖΕΡΜΙΑΣ φαιρ ετικό και λιτά μέσα ο ζωγράφος δίνει τη δική του εκ ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ δοχή και σχολιάζει πρωτότυπα βασι κές έννοιες του Μιαζωγραφική βασισμένησιονΕμπεδοκλή Εμπεδοκλή- τη Φιλότητα και το Νείκος, τα τέσσερα ρι ζώματα - πηγές της ύπαρξης, την αιώ ΕΚΔΟΤΙΚΗΦΡΟΝΤΙΔΑ νια διαμάχη και α ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ ναδημιουργία. Η έκδοση ολοκλη ρώνεται με το αρχαίο κείμενο «Περί Φύσεως», που συνοψίζει το σύστημα του Εμπεδοκλή και συνιστά μιαν από τις πρώτες απόπειρες κοσμολογικής σκέ ψης. Το εγχείρ ημα παρουσιάζει ιδιαίτερο εν διαφέρον όχι μόνο για λόγους αισ θητι κούς, αλλά και για το πρωτότυπο π ά ντρεμα της ζωγραφικής με την ποίηση και τη φιλοσοφ ία. Έ να πάντρεμα που, εν τέλει, αποκαλύπτει τους μυστικούς δε σ μούς των τριών αυτών - φ αινομενικά α νεξάρτητων - δραστηριοτήτων. Ν. Κώτσιου

Μόλις Κνχλοφόρησαν

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Δ ύ ο π ρ ό σ ω π α της ίδ ιας π ό λη ς Η ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά - εμπρησμό; - του 1917 αποτέλεσε μια πολύπλευρη παρέμ β ασ η,π ολεο δομική, πολιτική, κοινωνική, οικονο μική, στην παραδοσιακή φυσιογνωμία της πόλης. Μητρόπολη τω ν Βαλκανίω ν , μόλις 5 χρόνια νωρίτερα ενσωματωμένη στην ελληνική επικράτεια, η Θ εσσαλονί κη γίνεται το θέατρο ενός τολμηρού πε ι ραματισμού, με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση εδραιώ νει τη θέση της στην πόλη. Η κατάλυση του παλιού αστικού ι στού ανάγεται σε υψίστης σημασίας ι στορικό γεγονός, καθώς η νέα πρ αγμ α τικότητα οδηγεί σε κοινωνικοοικονομι κές αναδιαρθρώσεις. Η μελέτη της Α. Καραδήμου - Γερολύμπου καλύπτει το θέμα σφ αιρικά και όχι μόνο από πλευράς πολεοδομίας- μέσα από το ποικίλο υλικό, που επιμελώς έχει συγκεντρώσει, ανασυνθέτει τις δύο δια δοχικές φυσιογνωμίες της πόλης, πότε σαν να μας διηγείται ένα ξεχασμένο π α ραμύθι και πότε με την αυστηρότατη α κρίβεια της επιστήμης της. Έ να εξαιρε τικό βιβλίο, που οι συγκυρίες αναδεικνύουν την πληρότητα, τη χρησιμότητα και τη γοητεία του. Τ. Δημητρούλια

ΑΛΕΚΑΚΑΡΑΔΗΜΟΥ ΓΈΡΟΛΥΜΠΟΥ Ηανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917 Β’ έκδοση Θεσσαλονίκη, Universiry Studio Press, 1995 Σελ. 245. Δρχ. 5.000

ΚΛΑΣΙΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ Ευτυχία διά α λληλογρα φ ία ς ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ Επιστολή προς Μενοικέα Περί ευτυχίας Μτφρ.: Διονύσης Βίτσος Αθήνα, Περίπλους, 1995 Σελ 32

Ο Επίκουρος (341270 π.Χ.) στην επι στολή αυτή συμβουλεύει το φ ί λο του Μ ένοικο

πώ ς θα κατακτήσει τη μακαριότητα στην απλή καθημερινότητα, αλλά και στις με ταφυσικές στιγμές του βίου του. Με γλώ σ σ α οικεία, σχεδόν κουβεντιαστά ο Σάμιος φ ιλόσοφ ος επισημαίνει χα ρ α κτηριστικά στον παραλήπτη της επιστο λής: «Ο θάνατος δεν έχει σχέση ούτε με τους ζωντανούς ούτε με τους πεθαμέ νους, αφ ού όσο οι ζωντανοί δεν υπάρ χουν και οι πεθαμένοι δεν θα ζουν όταν θα φανεί». Η μετάφραση του Δ. Βίτσου ρέουσα, σε αβίαστη και ομιλούμενη ελληνική. Η σ ειρά «Η π ο ρ εία της σκέψης» ασχολείται με παλαιότερα κείμενα, άγνωστα ή αποσιωπημένα, ή με κείμ ενα που δεν έ χουν ευτυχήσει μεταφραστικά. Εκτός από την «Επιστολή πρ ο ς Μενοικέα. Π ερί ευτυχίας» κυκλοφ ορεί και «Οι προφ ητείες του Νοστράδαμου». Μ. Φάις

Θ ησ α υρίσ μα τα Τα γνωμικά, που εί ΝΙΚΟΣ ΜΟΥΛΑΚΑΚΗΣ ναι κρίσεις επι Αρχαία Ελληνικά Γνωμικά III (ΤαΑποφθέγματατων γραμματικά δια Τραγικών Ποιητών) τυπωμένες, απηΑθήνα, Επικαιρότητα, 1995 χούν τις κοινωνικές Σελ. 216. Δρχ. 2.500 και ηθικές αντιλή ψεις του καιρ ού τους. Οι λιτές αυτές και περιεκτικές εκ φράσεις γεννήθηκαν σε όλες τις εποχές και σε όλους τους λαούς. Ειδικότερα, η χώ ρ α μας έχει να πρ ο σ φ έ ρει ένα μεγάλο αριθμό γνωμικών, πο υ ο φείλονται σε ηθικολογούντες ποιητές και φιλοσόφ ους, επιρρεπείς να στηλι τεύουν αλλά και να σατιρίζουν ανθρώπινεες αδυναμίες και ελαττώματα. Βα θυστόχαστες και πανανθρώπινες γνωμολογίες συναντάμε σε όλη την αρχαία ελληνική γραμματεία. Ο Νίκος Μ ουλακάκης περιέλαβ ε στο βι βλίο αυτό 687 αποφθέγματα τω ν τριώ ν μεγάλων τραγικών με μετάφραση, αλλά και ακριβή πα ραπ ομ πή στο αρχαίο κεί μενο. Η μελέτη τους ακόμη και σήμερα οδηγεί σε προβληματισμό γόνιμο. Ν. Κώτσιου

Ά ν δ ρ ε ς ε π ιφ α ν ε ίς Ο Πλούταρχος (45120 μ.Χ.) περ ιέλα βε στους Π αράλλη λους Βίους του και το ζεύγος «Πύρρος - Μάριος». Από το ένα μέρος ο Πύρρος, βασιλιάς της Ηπείρ ου (318-272 π.Χ.), φ ιλόδοξος και δραστήριος, ένας από τους μεγαλύτερους στρατηγούς της ιστορίας. Ό νειρό του να αναδείξει την Ή π ε ιρ ο σε ηγεμονίδα της Ελλάδας και να μεγαλώσει το κράτος του π ρ ο ς τα δυτικά. Από την άλλη πλευ ρ ά ο Γάιος Μ άριος (155-86 π.Χ.), αξιόλογος Ρωμαίος στρα τηγός και Ύ πα τος που, νικώντας τους Κίμβρους και τους Τεύτονες, αναδείχθηκε σ ω τήρ αςτη ς Ρώμης. Καθόλου τυχαία οι Π αράλληλοι Βίοι του Πλουτάρχου μελετήθηκαν και αγαπήθη καν απ ό μεγάλα ονόματα του ευρ ω παϊκού πνεύματος (π.χ. Σαίξπηρ, Ρουσό, Γκαίτε). Ν. Κώτσιου

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ, ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ Πύρρος-Μάριος Μτφρ.: Λουκάς Κούσουλας Αθήνα, Νεφέλη, 1995 Σελ. 184. Δρχ. 1.800

ΤΑΞΙΔΙΑ Π εριή γη ση ΙΩΑΝΝΑΦΩΚΑ ΠΑΝΟΣΒΑΛΑΒΑΝΗΣ Περίπατοι στην Αθήνα και την Αττική (Τόποι, Θεοί, Μνημεία) Αθήνα, Κέδρος, 1994 Σελ. 240. Δρχ. 2.500

Οι αρχαιολόγοι Ιω άννα Φωκά και Πό νος Βαλαβάνης μάς ξεναγούν με το βιβλίο τους αυτό στην Αθήνα και την ευρύτερη περιοχή της- για να φ αντα στούμε τον κόσμο της Αττικής όπω ς κάποτε ζούσε· για να χ αρούμε ό,τι έ χει απομείνει από τα έργα τ ο υ - να δούμε από κοντά μεγάλους ναούς και λαϊκά ιερά, ο-

χ υρά και θέατρα, σπίτια, τάφους και ερ γαστήρια . Έ νας χρήσιμος οδηγός για όσους επι θυμούν να περπατήσουν και να ταξιδ έ ψουν σε τόπους και χρόνους παλιούς. Με φωτογραφίες, κατόψεις, χάρτες, κα ταλόγους Μ ουσείων και άλλες π λη ρ ο φορίες βοηθητικές γι’ αυτούς που αγα πο ύν τις περιηγήσεις και θέλουν να γνω ρίζουν την Αττική και την ιστορία της. Ν. Κώτσιου

Terra Inco g n ita Η Ανταρκτική, η Terra Incognita των π α λαιώ ν γεωγράφων, η γη του πάγου, του φωτός και του σκότους, εξερευνήθηκε μόλις στις αρχές του αιώ να μας. Το ταξί δι του «Discovery» με αρχηγό τον Ρ.Φ. Σκοτ, διήρκεσε τρία χρόνια και χάρισε στην ανθρωπότητα πολυτιμότατες πλη ροφορίες. Το ημερολόγιο του Σκοτ, ο ο ποίος λίγα χρόνια αργότερα επρόκειτο να χαθεί στους πάγους της γης που ανα κάλυψε, καταγράφει έναν από τους με γαλύτερους άθλου ςτο υ ανθρώπου: χ ω ρίς τη σύγχρονη τεχνολογία, με ελάχι στες γνώσεις και μέσα, οι άντρες της α ποστολής - στην ο πο ία είχε ζητήσει ΡΟΜΠΕΡΤ Φ. ΣΚΟΤ να συπεριληφ θεί κι Το ταξίδι του «Discovery» ο δικός μας Φώτης στην Ανταρκτική Κόντογλου - με το Εισ.: θ. Σακκέτας Μτφρ.: Θ. Σακκέτας θάρρος και την Δαφ. Ανδρέου αυτοθυσία τους, ά Αθήνα, Στοχαστής, 1995 Σελ. 496. Δρχ. 4.800 νοιξαν το δρόμο της αφιλόξενης Ανταρκτικής. Ανάγνωσμα σαγηνευτικό, το ημερολόγιο έχει αποδοθεί εξαιρετικά από τους μεταφραστές και παρασύρει τον αναγνώστη στους δρόμους του ψυχικού σθένους, της ανθρωπιάς, της τόλμης, αλλά και της επιστήμης. Τ. Δημητρούλια

σύνης» είναι ο σε βασμός της όποιας ιδιαιτερότητας, μά λιστα δε εκείνης ει δικά της ιδ ιαιτερό τητας, πο υ συνηθί Ύ&ΐφίΦ ζεται να επισύρει ρ ατσιστική - λιγό Πολιτικώς ορθά τερο ή περισσότε ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ρο - σ υμπεριφορά. Μια «πολιτικούς ορ θή» διατύπωση α παιτεί, λοιπόν, πο λύ φροντισ μένο - έ ως εξεζητημένο λεκτικό έτσι ώστε να μη θίγεται κα νείς, έστω και υπαι νικτικά. Στα πα ραμύθια αυτά του Τζέιμς Φινν Γκάρνερ όλα τα στερεότυπα ανατρέπονται, οι πλοκές α ποκτούν απροσδόκητες διακλαδώ σεις και οι πα ραδ οσ ιακο ί ήρωες - π.χ. Κοκκινοσκουφίτσα, λύκος, γουρουνάκια - ε ξετάζονται μέσα από ένα πρ ίσ μα «πολιτι κούς ορθό». Μ ύθοι και μυθεύματα, ιδεο λογίες και ιδεολογήματα, ήρωες και αντι-ήρωες αλλάζουν ρόλους, απ οποιού νται ιδιότητες και κεκτημένα δικαιώμα τα, εξιδ ανικεύονται ή αποκαθηλώνονται μέσα από διαδικασίες απρόσμενες. Πρυτανεύει το χιούμορ στην πιο ακραία του εκδοχή ενώ οι αλλεπάλληλες ενέδρες, που έχει στήσει το απροσδόκητο, προκαλούν τον αναγνώστη να βρίσκεται διαρκώ ς σ ’ επιφυλακή. Η μεταφραστική δουλειά της Λίλυς Εξαρχοπούλου είναι έξοχη και κατορθώ νει να αισθητοποιήσει τις (γελοίες ενίο τε) υπερβολές της «politically correct» σκέψης. Ν. Κώτσιου

ΤΖΕΙΜΣ ΦΙΝΝ ΓΚΑΡΝΕΡ Πολιτικώς ορθά παραμύθια Μτφρ.: Λίλυ Εξαρχοπούλου Αθήνα, Δίαυλος, 1995 Σελ. 138. Δρχ. 2.000

_________ ΠΑΙΔΙΚΑ-ΕΦΗΒΙΚΑ _ ______________ ΧΙΟΥΜΟΡ Α νατρο π ές Βασική αρχή της «πολιτικής ορθοφρο-

Με άποψ η Είναι αποδεδειγμένο ότι τα πα ιδιά μα θαίνουν πά ρα π ο λλά όταν παίζουν. Μερι-

κές φ ορές μαθαίνουν, παίζοντας, περισσότερα, για τί ,. , δεν θεω ρουν το αντίκείμενο της μάθησής τους βαρε-

Γό νιμ η δ ια σ κευ ή

αλκηςτις

Μουσεία και Σχολεία Δεινόσαυροι κι Αγγεία Επιμέλεια Τατιάνας ΡαισηΒολανάκη Αθήνα, Ελληνικά Γοάμματα, 1995 Σελ. ΐ42.Δρχ.2.200

τό. Η 'Αλκηστις έχει άποψη και για τα σχολεία και γ ια τα π α ι χνίδια με τα οπ οία μαθαίνεις. Σε αυτό της το βιβλίο δείχνει στον εκπαιδευτικό πώ ς μια επίσκεψη σε μουσεία μπ ορ εί να γίνει, με κατάλληλη επεξεργασία, πολύ ενδιαφ έρουσα για παιδιά, Τί μπορούν να προσέξουν τα πα ιδιά εκεί αλλά και τί μπορούν να κάνουν μετά, ώστε να τους μείνουν π ο λλά πράγματα. Μ πορούν να το διαβάσουν και γονείς, θα τους δι ευκολύνει σε πολλά. Α. Κώττη

Π εριπ έτειες λαγώ ν... Η συγγραφέας μέσα από τα παθήματα δύο μικρώ ν λαγώ ν και τις συζητήσεις τους με άλλα ζώα του δασικού οικο συστήματος, στοχεύει να μεταδώσει οι κουμενικές αξίες όπω ς τη φιλία, τη συνεργασία, την αλληλοβοήθεια, το σε βασμό στην ιδιαιτερότητα, την πρ οστα σ ία της φύσης. Πιστεύουμε ότι ο στόχος θα ήταν «σωστότερα» εφικτός αν ανάμε σ α στα οικολογικά συμβαίνοντα, δεν π ε ριλαμβάνονταν και στοιχεία που δεν ανταποκρίνονται σε μια σύγχρονη ο ικολο γική οπτική (π.χ. το στερεότυπο της κακιάς κίσσας, η αμ- __________________ ΓΈΩΡΠΑΑΝΕΖΙΝΗ φισβήτηση κατηγο ΛΕΡΑΚΗ ρίας ζώων σαν πρ ο Ο Φιφής μαθαίνει... απάθεια της αντα Εικον.: I. Καλαμαρά Αθήνα, Δελφίνι, 1994 νάκλασης τω ν αν Σελ. 72. Δρχ. 2.500 θρώπινων ιδιοτή των στα ζώα). Κατά τα άλλα, ενδιαφέρον παρουσιάζει, ο ευρηματικός μύθος για το κάψιμο του δάσους που περιέχει και μια περίπτωση «υιοθεσίας» ζώου από άλλο (!), καθώς κι οι περιγραφές, οι ανάγλυφες κειμενικές εικόνες, οι άμεσοι διάλογοι κι η πα ρα στατική και χαρούμενη εικονογράφηση. (Για πα ιδιά από 6-8 ετών) Γ. Παπαδάτος

—

Η Ξ. Καλογεροπούλου κι ο Θ. Μοσχόπουλος πή ρ αν το γνωστό πα ραμύθι του μαγεμένου πριγκιπόπουλου, που από τέ ρας ξαναγίνεται ένας νεαρός, όμορφος άντρας με τη βοήθεια της αληθινής αγά πης, και το έντυσαν όχι μόνο με καινού ρια χρώ ματα - στη σκηνή της Πόρτας αλλά και με καινούριες λέξεις. Με π ο λ λαπλές διακεκριμενικές αναφορές - ο πλούσιος έμπορος -----------------------------κι οι τρεις του Ξ. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥθυγατέρες, ο ναύ Θ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΥ της τω ν πειρατικών Η Πεντάμορφη και το τέρας ισ τοριώ ν οι Αθήνα, Αμμος,1995 Σελ. 97. Δρχ. 3.500 συγγραφείς δημι ουργούν μια πολυπρισματική πα ραμυθένια ατμό σφαίρα, που εξανθρω πίζειτη μαγεία, τον πυρήνα της ι στορίας. Παρεμ βαίνουν στη δομή της ιστορίας, δημι ουργούν ζωντα νούς δευτερεύοντες χαρακτήρες, με πειστική ιδ ιόλε κτο και σκηνική κειμενική βαρύτη τα. Φυσικά, η αγάπη, η ανθρωπιά, η τρυφερότητα καταρρίπτουν το στερεό τυπο της σωματικής ομ ορφ ιάς - ασχή μιας, χωρίς όμως να απορρίπτουν την ί δια την ομ ορ φ ιά ως ποιότητα. Μια γόνι μη, πλο ύσ ια διασκευή, ένα ζωντανεμένο πα ραμ ύθ ι για μικρούς και μεγάλους. Τ. Δημητρούλια

Το π ρ ώ το π ε ρ ιο δ ικ ό για π α ιδ ιά Η «Παιδική Αποθήκη» που εκδόθηκε το 1836, ήταν το πρώ το περ ιοδικό για π α ι διά. Έ νας διάττων «αστήρ» όμως, αΚΥΡΙΑΚΟΣ ΝΤΕΛΟΠΟΥΛΟΣ , , , Η«Παιδική Αποθήκη» και Φου · λοΥω μικρής ο Δημήτριος Πανταζής κυκλοφ ορίας και Αθήνα, Gutenberg ,1995 κυρι'ω ς οικονομι. Σελ. 320. Δρχ. 6.000 κών δυσχερειώ ν,

αλλά και του γενικότερου πνεύματος της εποχής, μόλις δύο τεύχη του κυκλο φ όρησαν. Ο εκδότης αλλά και συγγρα φέας όλω ν των κειμένων, ήταν ένας μάλ λον αμφιλεγόμενος ανώτερος δημόσιος υπάλληλος και συγγραφέας, ο Δημήτριος Πανταζής. Η ιδ εολογία των κειμέ νων, που κατανέμονται στις ενότητες Μ αθήματα, Βιογραφίες, Αρχαιο λογία, Γεωγραφία - Ταξίδια, Νουθεσίες, απηχεί το ηθικοδιδακτικό και νοησιαρχικό πνεύ μα της εποχής, ένα πνεύμα άλλωστε που θα ταλανίζει για γενιές ακόμη τα ελληνό πουλα. Ο συγγραφέας (Κ.Ν.) δίνει πλείστες ό σες πλη ροφ ορίες και για τα δύο τεύχη, καθώς και για την προσω πικότητα του εκδότη τους. Εντάσσει και κρίνει αυτήν την απόπειρα στο ιστορικό, πολιτικό, κοινωνικό, λογοτεχνικό και εκπαιδευτικό κλίμ α της εποχής και παραθέτει χ αρα κτηριστικά κείμ ενα του περιοδικού. Κο ντολογίς, πρόκειται για μια πολύ σημα ντική δουλειά αφ ού με τα ουσιαστικά τεκμήρια ιστορίας που αποτυπώνει και προσεγγίζει, πρ ο σφ έρ ει τα μέγιστα στην περαιτέρω μελέτη και έρευνα της Π αιδ ι κής Λογοτεχνίας στη χώ ρ α μας. Γ. Παπαδάτος

Π α ρ ά δεισ οι π α ιδ ικ ώ ν ε ρώ τω ν Ποιό ος δεν θυμά ΛΙΤΣΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ται τους χλωρούς Αλέξανδρος και Άνυ παραδείσους των Εικον.: Κατερίνα Βερούτσου παιδικώ ν ερώτων, Αθήνα, Άγκυρα, 1995 Σελ. 135. Δρχ. 1.280 εκείνους τους υπέ ροχους καιρ ούς που οι άνθρωποι ανθίζουν; Η Λίτσα Παναγιω τοπούλου, σ ’ αυτό το μυθιστόρημά της για εφήβους, δεν εξιδ ανικεύει τα πράγματα. Τα δύο πα ιδιά που αγαπιούνται περνούν πολλές δυσκολίες, συνυφασμένες με τον κοινω νικό τους περίγυρο. Ό χι τα γνωστά, οι γονείς αντιδρούν και τα τέτοια... Έ να μυθιστόρημα τρυφ ερό και ευαίσθητο, χωρίς υπερβολές και χωρίς μελοδραμα τισμούς. Ό,τι πρ έπ ει για νεαρά παιδιά που σκέφτονται. Α. Κώττη

ΜόΙιςΜΙοφόρηοαν

Ο Β άτραχος... ξανα χτυ πά ει! Δύο ακόμη έξοχα βιβλία για τον... φ ο βερό βάτραχο. Στο πρώτο, περνάει δύ σκολες ώρες, αφού έτσι γυμνός που εί ΜΑΞ ΒΕΛΘΟΥΙΣ Ο Βάτραχος κι ο=ένος ναι, σε σύγκριση με Μτφρ.: Μ. Κοντολέων τα άλλα ζώα, κρυώ Αθήνα, Πατάκης, 1995 νει πο λύ στο χιόνι! Σελ. 32. Δρχ. 1.500 Ό μ ω ς εκείνα, τον σ υνδράμουν για τί είναι φίλος τους και γιατί τον αγαπούν αλλά κι όπω ς λένε, πώ ς να ζήσουν χω ρίς αυτόν; Στο δεύ τερο, όλα τα ζώα, μαζί κι ο βάτραχος, αντιμετωπίζουν με δυσπιστία έναν π ο ντικό πο υ κατασκή νωσε στα μέρη τους. Γ ρήγορα ό μως αντιλαμβάνο νται το λάθος τους για τί καταλαβαίνουν ότι το δάσος είναι γ ια όλους. Κι ο ποντι κός βοηθάει στις δυσκολίες που όλοι α ντιμετωπίζουν. Πρόκειται για δύο πολύ τρυφερές παραμυθικές ιστορίες με θεμελιώδη οικολογι κά μηνύματα, όπω ς αυτά του σεβασμού, της αυτονομίας και της ιδιαιτερότητας του καθενός- μηνύματα, τα οποία εξάγο νται από αξίες ό πω ς η συνεργασία, η αλ ληλοβοήθεια, η αλληλεξάρτηση κι η οικουμενικότητα που απαντώνται στα φ υσ ικά οικοσυστήματα. (Για πα ιδιά από 4-12 ετών) Γ. Παπαδάτος

ΜΑΞ ΒΕΛΘΟΥΙΣ Ο Βάτραχοςτο Χειμώνα Μτφρ.: Μ. Κοντολέων Αθήνα, Πατάκης, 1995 Σελ. 34. Δρχ. 1.500

Σημασία έχει να κοιμάσαι καλά! Η Υπνηλία είναι μια χώ ρ α όπου το σημα ντικότερο πρ άγμ α για τους κατοίκους της είναι να κοιμά ται κανείς καλά! ΜΙΧΑΕΛΕΝΤΕ Συμφ ορά όμως έ Ο μικρούλης Ονειροφάγος πεσε, όταν μαθεύ Εικον.: Ανεγκερτ Φούξχουμπερ τηκε πω ς η μικρή Μτφρ.: Ν.Λαζάνης Αθήνα, Πατάκης, 1995 κόρη του βασιλιά Σελ. 30. Δρχ. 1.800 δεν κοιμόταν καλά

κι έβλεπε τρ ομερά όνειρα. Έτσι, ένα πα ράξενο πλά σμα από αχτίδες του φεγγα ριού, ο Ονειροφάγος, με μαγικό τρόπο θεραπεύει αυτήν την... αρρώ στια της βα σιλοπούλας. Πώς; Με το να καταπίνει τα όνειρα πο υ έβλεπε... Είναι ένα διασκεδαστικό παραμύθι με σύμβολα και μοτίβα δοσμένα με το γνωστό ύφος του συγγρα φέα: φανταστικό και χιουμορισ τικό στοι χείο εμπλέκονται μέσα σε μια περιπέτεια όπου άγνωστο, ένταση και μαγεία δίνουν τη χαλάρωση και τη λύση. Κι η εικονογρά φ ηση είναι μέσα στο ίδιο κλίμα. (Για παιδιά από 6-9 ετών) Γ. Παπαδάτος

Έ ξυ π να βιβλία Τέσσερα

«έξυπνα»

βιβλία γεμάτα πολύτιμές γνώσεις για τα παιδιά, και όχι μόνο.

,ΑΝ w h it e r julie WHITAKER Τα μυστικάτου κόσμου

Σε κάθε τόμο υπάρχουν ερωτήσεις και απαντήσεις ανάλοv n Iμε IP rτο n fipi in κπ Αρ γα θέμα κάθε

„ Ηί£ , '“ ' Ϊ Κ £ ς , τα ζώα της ζούγκλας Σχεδίαση: Fiona Roberts Μ τψΡ- Γ·Μ(νωας Θωμόπουλος Αθήνα, 1995

Μ. ΣΑΓΚΜΠΕΡΓΚΛ.ΓΚΑΛΙ Ο Φεντερίκο kc

τσίρκο. Η φίλη του Μάνικα Σάγκμπεργκ τη θύμηση

Αθήνα,Αμμος, 1995 αυτιί π 1ν έκανε π α ' ραμύθι που το εικοΣελ. 60. Δρχ. 2.600 * νογράφησε η Λετίτσια Γκάλι. Π αρακολουθούμε τον μικρό Φεντερίκο, που μιλάει με το φεγγάρι και παίζει με τα αστέρια, να φεύγει μαζί με το τσίρκο, να γνωρίζει τον κλόουν Τσελσομίνα - τη Τζουλιέτα Μάουνα της La Strada κι εκεί να γίνεται μάγος. Έ νας μάγος που φωνάζει τα αστέρια, κι αυτά κατεβαίνουν στον κόσμο των ανθρώπων, που αλλάζει το ρυθμό του σύμπαντος με το ραβδί του. Ονειρική ατμόσφαιρ α, γλυκιά τρυφ ερό τητα, πανέμορφες εικόνες, τα συστατικά ενός ζεστού πα ραμυθιού για ένα μάγο των εικόνων, π ου έκανε τη ζωή όνειρο και γέμισ ε όνειρο τη ζωή μας. Τ. Δημητρούλια

Ο ιπ π ο π ό τα μ ο ς δεν γίνεται φ λα μένκο

Ευτυχώς, σε ορισμένα πράγματα δεν έ χουμε γίνει Ευρώπη (και σε άλλα, βιβλίου. Γ ια να γίνει Σελ. 48+48. Δρχ. 1.650το καθένα δυστυχώς, αλλά εδώ μας χρειάζεται το όμως το «κυνήγι» --------------------------------------------πρώτο). Έτσι, δεν πάθαμε αμόκ με το βι των γνώσεων ένα βλίο αυτό, το δεύτερο του συγγραφέα διασκεδαστικό παιχνίδι, αρισ τερά βρί που ήταν από μικρός τρομερό παιδί, και σκονται οι σελίδες με τις ερωτήσεις και δεν κάναμε ουρές στα βιβλιοπωλεία για δεξιά οι απαντήσεις. Καθώς ο αναγνώ να το αποκτήσουμε. Γιατί αυτό το βιβλίο στης ξεφυλλίζει το βιβλίο διαπιστώνει ότι που ο συγγραφέας το θέλησε ασεβές, είδεν ταιρ ιάζουν μεταξύ τους. Γι’ αυτό πρέ ναι, απλώς, βαρετό. πει να ψάξει για τα σωστά ζευγάρια σελί— ----------------------------------------ΣΤΙΒΕΝ ΦΡΑΪ Έ νας νεαρός νομίδων, τα οποία σχηματίζουν μια πλήρη ει _ ΟΙπποπόταμος ζ α ότι έχει το χάρικόνα· τότε μόνο θα βρει τις απαντήσεις Μτωρ.: Ελένη Κεκροπουλου , που αντιστοιχούν στα ερωτήματα. Αθήνα, Ψυχογιός, 1995 σμα να για τρεύει αΣελ. 384. Δρχ.4.000 σθενείς και επιδίδεΠαραλλήλους αριστερά και δεξιά των σε ----------------------------------------- ται σε διαφ όρων ειλίδων υπάρχουν συμπληρωματικές πλη δώ ν έρωτα για να ροφορίες για κάθε επιμέρους τομέα γνώ το επιτύχει, αλλά σεων. τελικά αποδεικνύεΑναζητήστε τα στα βιβλιοπωλεία. Δείτε ται πω ς ήταν απλώς πώ ς «παίζονται» και θα ενθουσιαστείτε. ευφάνταστος. Δια (Για παιδιά 8-15 ετών) βάζεις την αρχή και Η. Παπαλέξης λες επιτέλους ένα βιβλίο με χιούμορ Η ζωή είνα ι ένα ό νειρο και μόλις συνεχί σεις λίγο, σε πιάνει Ο Φεντερίκο Φελίνι διηγούνταν συχνά μια πλήξη άλλο πώς, σε ηλικία εφτά χρονώ, το έσκασε α πράγμα! πό το σπίτι του για να ακολουθήσει ένα Α. Κώττη

ο Ιπποπόταμοςί

m Βασίλης Καλαμαράς

Οι ε κ δ ο τ ι κ ο ί ο ί κ ο ι Γ ν ώ σ η , Ε σ τ ί α , Κ α σ τ α ν ι ώ τ η ς , Κ έ δ ρ ο ς , Μ ί ν ω α ς , Ο δ υ σ σ έ α ς , Π α τ ά κ η ς ε ί ν α ι π α ν έ τ ο ι μ ο ι γ ι α το φ θ ι ν ό π ω ρ ο . Ας δ ο ύ μ ε τ ί έ χ ο υ ν σ τ α σ κ α ρ ι ά γ ι α το Σ ε π τ έ μ β ρ ι ο . ΓΝΩΣΗ_______________ Επανεκδίδεται συμπλη ρωμένη η «Ιστορία Νεοελ ληνικής Λογοτεχνίας» του Κ.Θ. Δημαρά, σε επιμέ λεια της Κωστούλας Σκλαβενίτη. Έχει και η οικολογία την παιδαγωγική της: Άρτεμις Μ. Αθανασάκη «Οικοπεριβαλλοντική παιδαγωγική». Ακόμη ένα λεύκωμα με τη ματιά της Nelly’s: «Η πα λαιό πόλις των Αθηνών». Εισαγωγή και ερμηνευτι κές σημειώσεις από τον Δ. Γρ. Καμπούρογλου. Γράμματα της πρώτης κυρίας του ποιητή Αγγέ λου Σικελιανού: Αία Παπαδάκη «Γράμματα της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού στη Ναταλί ΚλίφορντΜπάρνεϊ 1900-1951». Στη «Μικρή σειρά» της «Γνώσης» τρία μυθιστο ρήματα: Ίταλο Καλβίνο «Ο αναρριχόμενος βαρώνος» (μτφρ. Γιώργος Κασαπίδης) Ρέμο Φορλάνι «Ο Βαλεντίνος μόνος του» (μτφρ. Αγγελική Αρτέμη Βερυκοκάκη), Ρόι Λιούις «Ο πιο σπουδαίος πιθη κάνθρωπος του Πλειστό καινου» (μτφρ. Γιώργος Κασαπίδης). Και Ιονέσκο: στη σειρά τεσσάρων βιβλίων θα εκδοθούν «Παραμύθι No 3» και «Παραμύθι No 4» (μτφρ. Αγγελική Αρτέμη Βερυκοκάκη)

______________________ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ Ο Κωστής Μοσκώφ μας παρουσιά ζει: «Ανθολογία Εβραϊκής Ποίη σης». Επανεκδίδεται η συλλογή διηγη μάτων «Στην ερημιά με χάρι» της Ζυράννας Ζατέλη. Στη σειρά της ελληνικής πεζογραφίας ετοιμάζο νται ακόμη: Ανθίπη Φιαμού «Λα μπρά φεγγάρια στον ποταμό της λησμονιάς» ___________________ ΟΔΥΣΣΕΑΣ Στη σειρά ξένης πεζογραφίας: Dorothy Allison «Το μπάσταρδο»

(μυθιστόρημα),

Ινώ

Μπαλτά «Η μητέρα της νύχτας» (διηγήματα), Άρης Φακίνος «Κλεμ μένη ζωή» (μυθιστόρημα). Αναμνήσεις του Ελία Καζάν «Πέρα

(Μτφρ. Πέτρος Γκατζίας), Sam

από το Αιγαίο».

Toperoff «Η βασίλισσα του πό

Η δημοσιογραφική εμπειρία του

θου» (Μτφρ. Ελίκη Βαρβάκη),

Βάσου Τσιμπιδάρου αποτυπωμένη

Rosellen Brown «Πριν και μετά το

σ ’ ένα βιβλίο: «Με την άκρη της

έγκλημα» (Μτφρ. Ευαγγελία Αθα-

πέννας».

νασιάδου), Peter Taylor «Επιστρέ-

Αξιόλογες μελέτες: Βάλτερ Πού-

φοντας στο Μέμφις» (Μτφρ. Αλέ

χνερ «Δραματουργικές αναζητή

ξανδρος Μανωλίδης).

σεις. Δέκα θεατρολογικά μελετήματα», Πίτερ Μάκριτζ «Διονύσιος

Στη σειρά κοινωνικής ψυχολο

Σολωμός».

γίας: «Συλλογή άρθρων: Δυναμι

Ξένη πεζογραφία: Πίτερ Ακρόυντ

κή και μεθοδολογία κοινωνικών α

«Καληνύχτα

ναπαραστάσεων», σε επιμέλεια

Ουάιλντ»

Ιωάννας Κατερέλου.

Παύλος Μάτεσις) και Ρενέ Μπελε-

Σε επιμέλεια Μάριου Βίτπ: «η

τό «Η μηχανή» (μυθιστόρημα μτφρ. Ρένα Χάτχουτ).

Ευγένα» του Θεόδωρρυ Μοντζελέζε (1646).

κύριε

Μυθιστόρημα

Όσκαρ (Μτφρ.

Κι ένα βιβλίο παιδοψυχιατρικής: Ντόναλντ Βίννικοτ «Από την παι διατρική

στην

ψυχανάλυση»

(Μτφρ. Θανάσης Χατζόπουλος).

Ε Σ Τ ΙΑ Ο μακαρίτης γλύπτης Βάσος Καπάνταης ανήκε σ’ ε κείνη τη γενιά των λογίων καλλιτεχνών. Στα κατάλοι πά του βρέθηκαν και ποιήματα: «Ποιήματα και σημει ώσεις 1961-1990». Η Ισμήνη Καπάνταη εκδίδει το νέο της μυθιστόρημα «Πού πια καιρός». Γιατί δεν υπάρχει καιρός; Το «Σοφό παιδί», ή, κατά κόσμον Χρήστος Χωμενίδης, έχει έτοιμο το δεύτερο μυθιστόρημά του «Στο ύψος των περιστάσεων». Η θητεία του στο Πολεμικό Ναυτικό γίνεται πεζογραφία. Μπορεί να ελπίζουμε, ότι υπάρχει ένα καλύτερο «Αύ ριο», σύμφωνα με την Αθηνά Κακούρη (μυθιστόρη μα). «Ανάλαφρες ιστορίες» χαρακτηρίζει τη συλλογή διηγημάτων του ο Πέτρος Τατσόπουλος. Το φεγγάρι έχει τους εκλεκτούς του αν κρίνουμε από τον τίτλο του μυθι στορήματος της Φωτεινής Ξανθοπούλου: «Η εκλεκτή του φεγγαριού». Ο Μίλτος Φραγκόπουλος, δόκιμος μεταφραστής, δοκιμάζει να «μετα φράσει» τη φαντασία του σε λογοτε χνία: «Πορτ Μπου» (μυθιστόρημα). Άλλο ένα μυθιστόρημα του Μισέλ Τουρνιέ μεταφράζεται στα ελληνικά: «Η χρυσή σταγόνα» (μτφρ. Λήδα Παλλαντίου). Και από κάτω; Μυθιστόρημα της Τζορτζ 'Ελιοτ, με τίτλο «Ανασηκώνοντας το πέπλο», σε μετάφραση της Αλίνας Πασχαλίδου. Εππομή της Γαλλικής Επανάστασης: «Η Γαλλική Επανάσταση» των Φρανσουά Φιρέ - Ντενί Ρεσέ (μτφρ. Ηλία Αθανασιάδη - Βασ. Μαργώνη).

Επανεκδίδεται σε νέα ανανεωμένη έκδοση «Το γκρίζο φως» του Τάκη Σινόπουλου. Πάρτε θέση, και περιμένετε πολλά νέα βιβλία ελληνικής πεζογρα φίας: Γεράσιμος Δενδρινός «Ένα πακέτο άρωμα» (πεζά κείμενα), Ρούλα Καραπάνου «Τα κόκκινα νύχια» (μυθιστόρημα), Τηλέμαχος Κώτσιας «Το τελευταίο καναρίνι» (μυθιστόρημα), Άννα Ξανθάκη «Ταρώ» (μυθιστόρημα), Σπύρος Πλασκοβπης «Η άλλη καρδιά» (μυθιστόρημα), Μάνθος Σκαργιώτης «Ουδέτερη ζώνη» (μυθιστό ρημα), Χριστόφορος Χριστοφής «Ρόζα - τ’ όνειρο» (τρεις νουβέ λες). Στα βιβλιοπωλεία θα βρίσκεται ο πέμπτος τόμος της αυτοβιογρα φίας του Μίκη Θεοδωράκη «Οι δρόμοι του αρχαγγέλου». Πώς ε πιλέγονται οι βραβευμένοι; Το βραβείο Νομπέλ είναι «πολιτικό» βραβείο; Σ’ αυτά τα ερωτήματα δίνει ή αποφεύγει να δώσει απά ντηση ο γραμματέας (και ποιητής) της Σουηδικής Ακαδημίας Σελ Έσμπμαρκ «Το βραβείο Νομπέλ». Υπάρχει πολιτική ποίηση μετά τον πό λεμο; Η Δώρα Μέντη απαντάει κατα φατικά: «Μεταπολεμική πολιτική ποί ηση». Παιδιά από όλα έχε» ο «μπαξές» του «Κέδρου»; Ειρήνη Ιράρρα «Κάρμεν» (όπερα), «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» (μπα λέτο), Ευγενία Φακίνου «Ελληνικό πα νόραμα», R.L. Stine «Ανατριχίλες» (σειρά... θρίλερ μυθιστορημάτων), Joanna Cole «Το θαυμαστό σχολικό» (ένα εκ των έξι επιστημονικών βιβλίων για παιδιά). Νεοελληνική και ξένη λογοτεχνία εικο νογραφημένη. Τί μας έχει ετοιμάσει ο επι μελητής - πεζογράφος Βαγγέλης Ραπτόπουλος: Ελληνικά: Στρατής Τσίρκας «Οι λούστροι του Αγίου Κωνσταντί νου», Δημήτρης Χατζής «Οντέτεκπβ». Ξένα: Ουάσινγκτον Ίρβινγκ «Ριπ Βαν Ουίνκλ», Φραντς Κάφκα «Στην αποικία των τιμωρημένων», Όσκαρ Ουάιλντ «Ο ευτυχισμέ νος πρίγκιπας», Ουίλιαμ Φώκνερ «Ένα ρόδο για την Έμιλι», Έρνεστ Χεμινγουαίη «Οι φονιάδες», Ο’ Χένρι «Το τελευταίο φύλ-

Π Α ΤΑ Κ Η Σ Βλάσφημο το χαρακτηρίζει το νέο του μυθιστό ρημα ο Γιώργος Μανιώτης: «Αλληλούια». Ο Τάκης Καγιαλής, επιμελείται τη σειρά «Ναυτί λος» και κάνει αρχή με τα βιβλία: Απολλώνιος ο Τύριος και Σπινόζα «Πολιτική πραγματεία» (μετ. Γερ. Βώκος). Οι κριτικοί λογοτεχνίας Ελισάβετ Κοτζιά και Βαγγέλης Χατζηβασιλείου ετοιμάζουν «Ανθολογία σύγχρονων Ελλήνων πεζογράφων». Παιδικά βιβλία γραμμένα για Ελληνόπουλα: Σο φία Φίλντιση «Η καρδούλα» (διηγήματα), Σοφία Ζαραμπούκα «Φίλοι φίλοι καρδιοφίλοι» (μυθιστό ρημα), Ευγένιος τριβιζάς «Λυρικά διηγήματα». Μην ξεχνάτε, παίδες, τα βιβλία γνώσεων και δρα στηριοτήτων: Γιώργος Σφήκας «Η ελληνική φύση στο παρελθόν» (σειρά: Η ελληνική φύση) και Μπάρι Βατς - Τζόναθαν Χίλτον «Ο πρώτος οδη γός φωτογραφίας».

ΜΙΝΩΑΣ Εκδόσεις ειδικευμένες στοπαιδικό βιβλίο. Ας δούμετί ετοιμάζουν: • Για μικρά παιδιά: «Ο Πιτζαμούλης Αρκούδος κάνει πάρτι», «Τοπρώτο μου βιβλίο μετά σχήματα», «Τοτρενάκιτηςγνώσης», «Απίθαναπαραμύ θια με ζωάκιατης ζούγκλας», καθώς και τέσσεραπαραμύθιατου Ευγένι ου Τριβιζά, που διδάσκουντιςτέσσερις αριθμητικέςπράξεις, τα «Αρης ο τσαγκάρης», «Η πριγκίπισσα Δυσκολούλα», «Φουφήχτα, η μάγισσα με την ηλεκτρική σκούπα», «ΗΦιφή και η Φωφώοι φαντασμένες φάλαινες». • Γιαπαιδιά δημοτικού (6-12ετών): «ΗΒίβλοςγια παιδιά», Αγγελική Βαρελλά«Σεδύο τρελάημίχρονα», Γιολάντας Πατεράκη «ΟΦεγγαρίσιος». Στη σειρά «Λογοτεχνικές εξερευνήσεις» (για παιδιά από 9 ετών και πά νω): Πηνελόπη Μαξίμου «Ιστορίες γύρω από την Ακρόπολη, Γεωργία Δεληγιάννη - Αναστασιάδη «Μέγας Αλέξανδρος», Τζόναθαν Σουίφτ «Τοπρώ το ταξίδιτου Γκιούιβερ» και «Τοδεύτεροταξίδι του Γκιούλιβερ», Κρεηέν Ντε Τρούά «Ιππότης Λανσελότος», Αντώνης Δελώνης «Στα δίχτυα της λευκής αράχνης». Υπάρχουν και οι ενήλικες: «Το θαύματης γένησης - Διάφανη άποψη».

Υπόάώοοιν

θ ιφ χ α ι kkxmajni; μΐΐάφοαοη; αρακτήρα έργου σκαπανέω ν έχει η εργασία τω ν Μ πατσαλιά/Σελλά-Μ άζη πά νω στη θεω ρ ία και τη διδακτική της μετάφρασης, κα θώ ς αναφέρεται σε ένα είδος λόγου διαδεδο μένο και άκρως δημοφ ιλές μεν (: τη μετάφρα ση), πο υ όμως στην Ελλάδα δεν έχει αντιμετωπισ θεί από απόψ εω ς θεω ρίας με την πρ ο σ ή κουσα σοβαρότητα· εδώ η σχετική βιβλιογρα φ ία είναι ελλιπέστατη1, τη στιγμή πο υ διεθνώς το θέμα έχει καλυφ θεί πολυτρ όπω ς με μέγα πλή θο ς συγγραμμάτων και μονογραφ ιών και γ ί νεται ήδη λόγος - κυρίω ς στη Γερμανία και τη Γαλλία - γ ια «επιστήμη της μετάφρασης», η ο π ο ία διδάσκεται απ ό π ο λλώ ν ετών στα Π ανεπι στήμια2.

Η προσέγγισή τους είναι αυστηρά και αποκλειστικά γλωσσολογική, το δε κύριο μέλημά τους είναι να επισημάνουν τις μορφο συντακτικές, λεξιλογικές, σημασιολογικές, υφολογικές και πραγματολογικές μετατοπίσεις κατά τη διαδικασία της μετάφρασης μπ ορ εί να πέσ ουν σε λογής μεθοδολογικές π α γίδες - κυρίω ς λόγω του όγκου τού πρ ο ς έ ρευναν υλικού - οι συγγραφ είς πρ ο έβ ησ αν σε δύο περιορισμούς: να πραγματευθούν μετα φρασμένα κείμ ενα απ ό τα γερμανικά πρ ο ς τα ελληνικά και να επιλέξουν κείμ ενα περιέχοντα κυρίω ς τεχνική ορολογία. Οι π ερ ιο ρ ισ μο ί αυτοί τους επέτρεψαν να δουν πιο καθαρά τη «μετα τόπιση», το φαινόμενο, δηλαδή, της διολίσ θη σης ενός στοιχείου του κειμένου της γλώ σ σ ας πηγής από την αρχική του θέση σε κάποιο άλλο σ ημείο μιας ιδεατής κοινής κλίμακας των σ υστημάτων της γλώ σ σ ας - πηγής και της γλώ σ σ ας - στόχου, έτσι όπω ς αυτό π α ρο υσ ιά

ζεται στο μεταφρασμένο στη γ λώ σ σ α - στόχο Οχι μόνο τη θεω ρία αλλά και τη διδακτική της κείμενο. μετάφρασης έρχονται να π ρ ο Το βιβλίο τω ν δύο συγγραφ έω ν σεγγίσουν με την πραγματεία δίνει καταφατική απάντηση στο τους ο ι δύο συγγραφείς. Η π ρ ο κατά π ό σ ο «διδάσκεται» η μετά ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ Μ ΠΑΤΣΑΛΙ A σέγγισή τους είναι κατόπιν επι φ ραση. Η μετάφραση διδάσκε λογής τους αυστηρά και απ ο ται μεν, π λη ν όμω ς η διδασ καλία ΕΛΕΝΗ ΣΕΛΛΑ-ΜΑΖΗ κλειστικά γλω σσολογική, τα δε της δεν αποτελεί μετάδοση Γλωσσολογική προσέγγιση κύρια μελήματά τους είναι αφ ε γνώ σ εω ν από κάποιον επαΐοντα νός μεν να επισημάνουν τις στη θεωρία και τη διδακτική σε κάποιον μαθητή και δεν απ ο μορφοσυντακτικές, λεξιλογι σ κοπεί στην κατάρτιση γενικού της μετάφρασης κές, σημασιολογικές, υφολογισυνταγολογίου - πανάκειας, Πρόλογος: κές και πραγματολογικές μετα χρήσιμου για κάθε περίσταση. Γ. Μπαμπινιώτης τοπίσεις κατά τη διαδικασία της Η διδασ καλία της μετάφρασης Κέρκυρα, μετάφρασης και αφετέρου να πρωτίστω ς απ οσ κοπ εί στη μέ Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 1994 καθορίσουν το βαθμό δυ σ κο θοδο ή, καλύτερα και π ιο απλά, λίας τω ν πρ ο ς μετάφραση κει στον τρ όπ ο με τον οπ οίο π ρ ο Σελ. 348. Δρχ. 5.000. μένων. Επειδή δε οι ενασχολούσεγγίζεται το πρ ο ς μετάφραση μενοι με το ευρύτατο αυτό θέμα υλικό- ο με κριτική/επιλεκτική

Κριτική

διάθεση συντελούμενος εντοπισμός τω ν διακριτών - αποκλειστικά γλω σ σ ολογικής καταγω γής - φ άσ εω ν της μετάφ ρασης μπ ορ εί να διδα χθεί έτσι, ώστε να υπερβαίνει το καθέκαστον (καθ’ όλα χρήσιμα) «τεχνάσματα» και τους επιμέρους (από απόψ εω ς πρακτικής απαράγ ρα πτους) «τύπους εφαρμογής» και να γίνεται όρ γανο ανιχνεύσεω ς της επιθυμητής ορθής επι λογής στη γ λώ σ σ α - στόχο. Εκτός τω ν ανωτέρω στο βιβλίο εξετάζονται επί σης το γενικό θεω ρητικό και ιστορικό πλα ίσ ιο της μετάφρασης (με αναφ ορές στη μηχανική μετάφ ραση και στη συγκριτική, σημειολογική και εμπειρική προσέγγισ ή της), οι μηχανισμοί της μεταφραστικής πρ άξη ς και τα πο ικίλα μο ντέλα της μεταφραστικής διαδικασίας, αλλά και η μεθοδολογία της μετάφρασης ω ς ενεργή ματος και ως κειμ ενικής ενότητας. Η αισθητική εμφάνιση του βιβλίου είναι άρτια. Οι πο λλο ί και κατατοπιστικοί πίνακες καθώς και η πλουσιότατη βιβλιογραφ ία επιτρέπουν στον μελετητή του βιβλίου την απρόσκοπτη πρ ό σ β α ση στο σύνθετο ζήτημα της μετάφρασης, και δη σε μιαν απ ό τις πιο σύνθετες μορφ ές της: της μετάφρασης κειμ ένων με τεχνική ορολογία. Σε παραρτήματα του βιβλίου παρατίθενται κεί μενα τω ν συγγραφ έω ν πρ ο ς συζήτηση, τα π ρ ω τότυπα γερμανικά κείμ ενα αναφ οράς και μερι κές εργαστηριακές ενδεικτικές μεταφράσεις τους στα ελληνικά, ευρετήριο ονομάτων και ερευτήριο όρων. Το βιβλίο τω ν Μ πατσαλιά/Σελλά-Μ άζη αποτελεί έργο αναφ οράς γραμμένο μετά λόγου γνώσεως και με επιστημονική τόλ μη - κάτι πο υ διαβεβαιώνει και στο π ρ ο λόγισμ ά του ο καθητητής Γ. Μ παμπινιώτης - και συνιστάται ανεπιφ ύλακτα όχι μόνο στην επιστημονι κή κοινότητα, αλλά και σε κάθε ασχολούμενο (θεωρητικά ή πρακτικά) με τη «μετάφραση». Γιώργος Κεντρωτής1 2

1. Αναφέρεται εδώ η εργασία του Βασίλη Κουτσιβίτη, Θεωρία της μετάφρασης, Ελληνικές Πανεπι στημιακές Εκδόσεις, Αθήνα 1994, η οποία καλύ πτει ένα τμήμα του τεράστιου κενού όντας απλώς περιγραφική και αποτελώντας μάλλον ιστορία της θεωρίας της μετάφρασης. 2. Στην Ελλάδα η θεωρία και η διδακτική της μετά φρασης διδάσκεται μόνο στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο της Κέρκυρας.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ Ντ. X. Λώρενς

Το Ουράνιο Τόξο ΝτΧΛώικνς ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟ ΞΟ

aiflE ffiΚΡΙΤΙΚΗ

Το Ουράνιο Τόξο, που όπως και το Ερωτευμένες Γυναίκες, αποτελεί τμήμα του έργου Οι Αδερφές, δημο σιεύεται το 1915, όταν ο συγγραφέας είναι τριάντα ετών, και αποσύρεται σε λίγες εβδομάδες. Περιγράφει έναν κόσμο που περνά από την καλλιέργεια της γης στη γρήγορη εκβιομηχάνιση, και τις σχέσεις με ταξύ των ανθρώπων που χαρακτηρί ζονται από ποικιλόμορφες συγκρού σεις μέσα σ’ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Ο Λώρενς μας δίνει αβίαστα και άκρως διεισδυτικά την αιώνια πάλη μεταξύ αρσενικού και θηλυκού και δείχνει, με βαθιά γνώση και των δυο ρόλων, το μάταιο αλλά, συγχρό νως και αναπόφευκτο. Πιστεύει εν δόμυχα στη δυαδικότητα του ανθρώ που, που έγκειται στην ανάγκη της αρμονίας του με το σύμπαν, από τη μια, και τη διατήρηση της ανεξαρ τησίας και της ιδιαιτερότητάς του, από την άλλη. Κωλέττη 25, 106 77 Αθήνα τηλ. 3622390, 3836460,fax. 3621367

Κριτική

flapfw q m Μανφνηον

Ο προσεγμένος κοι κάποτε περίτεχνος λόγος, η δύναμη με την οποία περιγράφει μεγαλοπρεπείς εικόνες από την άγρια φύση του Μαυροβούνιού και κυρίως το στοιχείο της μυθοπλασίας είναι από τους παράγοντες που καταξιώνουν λογοτεχνικά το ταξιδιωτικό αυτό κείμενο

Επαμεινώνδας Φραγκούδης (±1825-1897)

πλουστεύοντας κάπως τα πρ άγματα - στη λ ο

αναδεικνύεται ενδιαφ έρουσα μορ φ ή των

γοτεχνία του φανταστικού. Εξάλλου, κείμενα

ελληνικώ ν γραμμάτω ν του 19ου

του Επ. Φ ραγκούδη θα περ ιλη φ θο ύν σε ανθο

αιώ να:

φαίνεται ότι αυτός ο κυπριακής καταγωγής λογ ία της νεοελληνικής πεζογραφ ίας του 19ου

Έ λληνας της διασ πο ράς π ρ ο χώ ρη σ ε πιο πέρ α

αιώ να, η οπ οία αναμένεται να κυκλο φ ορ ή σει α

από το νεανικό και γενικά μέτριο ρομαντικό

π ό τις εκδόσεις Σοκόλη.

μυθιστόρημα Ο Θέρσανδρος (1847) και έγραψε

Αξίζει να διερευνηθεί π ιο συστηματικά η σχέση

πιο αξιόλογα κείμενα, κυρίως πεζογραφήματα·

του Επ. Φ ραγκούδη με τον Σολω μό. Είναι γνω

μερικά διηγήματα

στό ότι ο Επ. Φ ραγκούδης είχε ζήσει τα εφ ηβι

(όπως το πα ράξενο

και

μυστηριώδες αφ ή γημ α «Αγρυπνεί η θεία δίκη!»,

κά του χρόνια στην Κέρκυρα, όπου σ πούδασε

Θελξινόη 1857), το μυθιστόρημα Ο Ονήσανδρος, το ο π οίο για την ώ ρ α λανθάνει (βλ. Σοφία

του Σ ολω μού. Ή δ η ο επιμελητής του Οδοιπορι

στην Ιόνιο Α καδημία και θήτευσε στον κύκλο

Ντενίση, «Για τις αρχές της πεζογραφ ίας μας»,

κού Φ. Σταυρίδης αναφ έρει στην απέριττη και

Ο Πολίτης, τχ. 109, Νοέμβρ. 1990, σ. 2 3 ) , μερι

γενικά κατατοπισ τική «Εισαγωγή» του μερικές

κούς στίχους με σαφ είς επιρροές από την π ο ίη

π λη ρ οφ ο ρίες γ ια το θέμα αυτό και ανακοινώνει

ση του Σολω μού, σύντομα κριτικά σημειώματα,

ότι ετοιμάζει σχετική εργασία. Ας σ ημειω θεί ε

καθώς και επιμνημόσυνους λ ό

δώ ότι ο Επ. Φ ραγκούδης είχε ε

γους, ταξιδιωτικά και άλλα κεί

ντάξει α πό νω ρίς (1855) την π ο ί

μενα.

ηση του Σολω μού στην «Επτα

Τελευταία παρατηρείται αυξη μένο

ενδιαφ έρον

για

το

σ υγγραφ ικό έργο του Επ. Φραγκούδη: Ο Θέρσανδρος, που α-

ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ!.

νησιακή Σχολή» (η πρ ώ ιμη αυτή

ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ

χρήση του όρου - πο υ δεν ανα-

Οδοιπορικόν

ναμένται να ανατυπωθεί από α

Μαυροβούνιου

θηναϊκό εκδοτικό οίκο, αποτέ-

Φ ιλολογική επιμέλεια :

λεσ ε το θέμα μεταπτυχιακής εργασίας (Θεσσαλονίκη 1993)

Φοίβος Σταυρίδης

φ έρεται στη διερεύνηση της Βε νετίας Αποστολίδου, «Η επτανη σιακή σχολή στις ιστορίες της νεοελληνικής

λογοτεχνίας»,

Μνήμη Λίνου Πολίτη, Θ εσ σ αλο νίκη, ΕΕΦΣ, 1988, σ. 197-208 -

της Μ αρίνας Κοκκινίδου. Η με-

Λευκωσία, Πολιτιστικό

λετήτρια εντοπίζει στο πρ ω τό

Ίδρ υμ α Τραπέζης

και είχε υποδείξει βασικά γνω ρ ί

Κ ύ π ρ ο υ ,1994

σματα της ποιητικής του: «το ι

λειο αυτό κείμενο μερικά π ρ ω το π ορ ιακά για την εποχή του στοιχεία και το εντάσσει - α-

Κριτιχη

Σελ. 103

είναι

ιδ ιαίτερα

αξιο σημείωτη)

διόρ ρ υθμον του λόγου, το εικο νικόν της εκφ ρ άσεω ς και το

ευγενές και πρωτότυπον τω ν ιδεών». Επίσ ης εί χε πα ραλλη λίσ ει τα προϊόντα της Επτανησια

το μυθοπλαστικό στοιχείο, για να δώ σει στιγ μιότυπα απ ό τη ζωή του πατέρα του, Ιωάννη

κής Σχολής με τη δημοτική μούσα και τα είχε

Φραγκούδη, ο οποίος πολέμη σ ε κατά την εξέ

θεω ρήσει ως την π ιο γνήσια έκφ ραση της ελλη

γερση του 1821, ή για να συνοψίσει την π α ρ ά

νικής πο ίη ση ς (Θελξινόη, τχ. 3 [1955] 150).

ξενη ισ τορία του Στέφανου ή για να σκηνοθετή

Το

Οδοιπορικόν Μαυροβούνιου [ «Ο δοιπορι

κά»] δημοσιεύτηκε ανώνυμα στο περ ιο δικό

σει την απ ελευθέρω ση του οδ οιπόρου απ ό τα χ έρια τω ν πρωτόγονων Ζερβίνων.

Θελξινόη, το οπ οίο εξέδιδε ο ίδιος ο Επ. Φρα-

Αξιοσημείωτη είναι η φροντίδα του ρομαντικού

γκούδης στην Κωνσταντινούπολη'(1855-1857).

περιηγητή να καταγράψει - σ ύμφ ω να με το

Ο ρθά ο Φ. Σταυρίδης, βασιζόμενος σε ε π α ρ -'

γοητευτικό πα ράδ ειγμ α του Η ρόδοτου - τα π α

κείς εσωτερικές ενδείξεις, α ποδίδει το κείμενο

ρ άδοξα και θαυμαστά του Μ αυροβούνιου, τις

αυτό στον Επ. Φ ραγκούδη. Ας θυμηθούμε ότι ο

δοξασίες τω ν κατοίκων. Παράλληλα, ο σ υγγρα

τελευταίος έγραψε και άλλα σχετικά κείμενα·

φ έας δεν π α ραλείπει να ανατρέξει σε α γαπημέ

για πα ράδ ειγμ α μερικές ενότητες του Θέρσανδρου αποτελούν τυπικά δείγματα της ταξιδιωτι

να του μυθολογικά ή αρχαιοελληνικά μοτίβα (τα οπ οία συναντούμε στον Θέρσανδρο ή και σε

κής πεζογραφ ίας· ο ίδ ιος ο συγγραφ έας π α ρ α

άλλα διηγήματα της Θελξινόης, όπω ς «Ο τρί-

πέμ πει στο Itinetaire de Paris a Jerrusalem et de

πο υς της Ελένης», «Τα κατά Αλκυονίδην τον

jerusalem a Paris (1811) του C hateaubriand. Εί

Μεγαρέα», πο υ πρ ο φ ανώ ς ανήκουν στον ίδιον

ναι φ ανερό ότι ο Επ. Φ ραγκούδης, όταν συνέ-

τον Επ. Φ ραγκούδη) ή να υποδείξει το ενδιαφ έ

γρ αφ ε το καλογραμμένο Οδοιπορικό του, είχε

ρον του για τα δημοτικά τρ αγούδια (ας θυμη

υπόψη του το αντίστοιχο έργο του Γάλλου ομ ο

θούμε και την ενδιαφ έρουσ α μαρτυρία του

τέχνου του, το οπ οίο θα μεταφ ράσει μερικά

στον Θέρσανδρο, σ. 52-56 ). Ως φανατικός πα-

χρόνια αργότερα ο Εμ. Ροΐδης. Στον Επ. Φρα-

τριδολάτρης, φροντίζει να διακηρύξει τον καη

γκούδη ανήκει πρ ο φ ανώ ς και ένα δεύτερο, επί

μό του αλύτρωτου ελληνισμού και να καταγρά

σης αξιόλογο, ταξιδιωτικό κείμενο, πο υ δημοσ ι εύτηκε ανώνυμα στη Θελξινόη και αναφέρεται

ψει με πά θος τις ιστορικές περιπέτειες του τό που και τους αγώνες τω ν Μ αυροβουνιωτών κα

στην Κωνσταντινούλη.

τά τω ν αιώ νιων εχθρών του ελληνισμού. Οι ενό

Το Οδοιπορικόν του Επ. Φραγκούδη γράφτηκε

τητες αυτές δεν πα ρουσ ιάζουν ιδ ιαίτερο ενδια

στο μεγαλύτερο του μέρος το 1852, έξι δηλαδή

φέρον, τουλάχιστον από λογοτεχνική άποψη.

χρόνια απ ό τότε πο υ είχε δημοσιευτεί ο Θέρ-

Δικαιολογημένα έχει υποδειχθεί απ ό νεότε

δανδρος·. Π αρατηρούμε ότι ο νεαρός συγγρα

ρους μελετητές ότι χρειάζεται να αναθεω ρή

φέας, πα ρό λο που και στο ταξιδιωτικό κείμενό

σ ουμε τις απόψεις μας για την παλαιότερη νεο

του δεν ξεφεύγει από το κλίμα του ρομαντι

ελληνική πεζογραφ ία, δεδομένου ότι αρκετά

σμού, κατορθώνει να δει τα πρ άγματα και να

μυθιστορήματα, διηγήματα ή άλλα συναφή κεί

περιγράψ ει π ρ ό σ ω π α και περιστατικά με σχετι

μενα πα ραμένουν αθησαύριστα και διασ κορ πι

κή νηφαλιότητα- δεν υπάρχει εδώ η σ υναισθη

σμένα σε δυσεύρετα έντυπα του ευρύτερου ελ

ματική φόρτιση, οι ρομαντικές κραυγές και οι α-

ληνισμού ή επειδή αρκετά πεζογραφ ήματα έ

πιθανότητες που συναντούμε στον Θέρσανδρο.

χουν παρερ μη νευθ εί ή υποτιμηθεί. Η συστημα

Ο προσεγμένος και κάποτε περίτεχνος λόγος,

τική μελέτη του συνόλου της πεζογραφ ικής π α

η δύναμη με την οπ οία περ ιγράφ ει μεγαλοπρε

ραγωγής, απ ό την αυτοβιογραφία, το ταξιδιωτι

πείς εικόνες απ ό την άγρια φ ύση του Μ αυρο

κό αφ ήγημα και την επιστολογραφ ία ώς το διή

βούνιου, και κυρίω ς το στοιχείο της μυ θοπλα

γη μα και το μυθιστόρημα, θα μας επιτρέψει να

σίας είναι από τους παράγοντες που καταξιώ νουν λογοτεχνικά το ταξιδιωτικό αυτό κείμενο.

διερευνήσουμε με μεγαλύτερη ασ φ άλεια τις

Σε μερικές περιπτώσεις διαφ αίνεται η πρόθεση

γραφ ίας.

του σ υγγραφ έα να αναπλάσει ή να αποδώ σ ει λογοτεχνικά τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις. Είναι φ ανερό, γ ια παράδειγμα, ότι επιστρατεύει

αρχές και την εξέλιξη της νεοελληνικής πεζο Λευτέρης Παπαλεοντίου

k o Q ix t jm

χ ψ ν

Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που σε μια μελέτη υπάρχει μια τόσο αναλυτική, συστηματική και συγκριτική καταγραφή και «ανάγνωση» ενός μεγάλου αριθμού σχεδίων, φωτογραφιών και γραπτών τεκμηρίων των διαφόρων θεάτρων της σημαντικότερης, μετά το αρχαίο θέατρο, περιόδου της ιστορίας του θεατρικού χώρου.

κή περιοχή, σε μια σύντομη αλλά ουσιαστική α ελληνική βιβλιογραφ ία είναι ήδη πλο ύσ ια νάλυση τω ν ιστορικώ ν συνθηκών και της ευρύ σε κείμενα και μελέτες ιστορικών και δη μι τερης θεατρικής ζωής που απετέλεσαντις κινη ουργώ ν που διαπραγματεύονται διάφ ορες τήριες δυνάμεις της αρχιτεκτονικής δη μι πτυχές του ελληνικού και ξένου θεάτρου (δρα ουργίας. ματουργία, ηθοποιία, σκηνοθεσία, σκηνογρα Ο πρώτος τόμος καλύπτει τη χρονική περ ίο δο φ ία κ,λπ.). Με το βιβλίο όμως της Ε. Φ εσσά από τον 18ο αιώ να έως το 1900. Στο π ρώ το μέ Εμμανουήλ είναι η πρώτη φ ορ ά πο υ αντιμετω ρος, πα ρά τα ελάχισ τα υπάρχοντα στοιχεία, επίζεται και αναλύεται με εκτεταμένο και υπ ο πιχειρείται μια παρο υσ ίασ η του κρητικού και δειγματικό τρ όπ ο η αρχιτεκτονική διάσταση του επτανησιακού θεάτρου και μια αναφ ορά του νεοελληνικού θεάτρου. Το δίτομο π ο λυσ έ στις επιδράσεις του νεοελληνικού διαφωτισμού λιδ ο αυτό έργο διερευνά τις ιστορικές και θεα στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και τις π α ρ ο ι τρικές συνθήκες μέσα στις οποίες γεννήθηκαν κίες τω ν ομογενών (Οδησσός, οι υπαίθριοι και χειμερινοί θεα Βουκουρέστι). τρ ικοί χώ ρ οι των τριών Κατά τον 19ο αιώ να, συνεχίζεται λευταίων αιώ νω ν στην Ελλάδα. στην Ευρώπη η κατασκευή των ΕΛΕΝΗ ΦΕΣΣΑΠ ολλοί από τους χώρους βασικών θεατρικών τύπω ν της ι ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ αυτούς, π α ρ ’ όλες τις αντιφά ταλικής όπερας και του νεοκλα σεις, τις ατέλειες και τους μετα Η Αρχιτεκτονική του σικισμού, πο υ κυριάρχησαν Νεοελληνικού Θεάτρου σχηματισμούς τους, αποτελούν στους προηγούμενους αιώ νες, 1720-1940 και σήμ ερα τόπους όπου στεγά αλλά εισ άγονται και έντονα εΤόμοι Α ’ + Β ’ ζεται η σύγχρονη θεατρική δη κλεκτικιστικά στοιχεία καθώς μιουργία. Αθήνα, Ευρωπαϊκό και ριζικοί μετασχηματισμοί στη Κέντρο Δελφώ ν/ Η μελέτη δεν περιορίζεται σε μορφή της αίθουσας και της Ίδρ υμ α Ιωάννου μια ιστορική και κριτική κατα σκηνής. Στο δεύτερο αυτό μέ Φ. Κω στόπουλου, 1994 γρ αφ ή τω ν θεατρικών χώρων, ρος του πρώ του τόμου π α Σελ. 694. Δρχ. 12.480. αλλά επεκτείνεται, για κάθε ρουσιάζονται και οι ελληνικές χρονική περ ίο δο και γεωγραφ ιεκδοχές τω ν ακαδημαϊκών αρχι

Κριτική

τεκτονικών αντιλήψεων της εποχής, με εκφ ρ α στές Έ λληνες και αρκετούς ξένους αρχιτέκτο νες. Μ νημειακά θέατρα που μεταφέρουν και μι μούνται δυτικές κατασκευαστικές και μορφολογικές λύσεις κατασκευάζονται στα «ανεξάρ τητα» Επτάνησα και σε δ ιάφ ορες πόλεις του νέ ου ελληνικού κράτους (Αθήνα, Ερμούπολη, Πά τρα, Βόλος). Ο δεύτερος τόμος αφ ιερώνεται στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώ να, περ ίο δο που οι μορφ ολογικές διαφ ορ οποιήσ εις και ρήξεις με το ι ταλικό μοντέλο πο λλαπλασιάζονται στον ευρ ω π αϊκό χώ ρ ο με τη δ η μιουργία ανοικτών σκηνών, την αμφιθεατρική διιάταξη τω ν θεατών, τους τεχνολογικούς πειραματισμούς κ,λπ. Στην Ελλάδα μέχρι το 1920 κυρ ια ρ χ ο ύ ν τ ο υπαίθρια θέατρα και υπηρετούν το νεοελληνικό θέατρο με ανανέωση στη μο ρφ ολογία και τον τεχνικό ε ξοπλισμό, ενώ οι νέες χειμερινές αίθουσες υπο τάσσονται στη μίμηση ευρω παϊκώ ν τάσεων, κυρίω ς του μοντέρνου κλασικισ μού. Αυτό ακριβώς είναι και το βασικό κριτικό συμπέρ ασ μα της Ε. Φ εσσά - Εμμανουήλ, ότι δη λαδή στα περισ σ ότερα μνημειακά θέατρα του νεοελληνικού κράτους κυριαρχεί η μίμηση, ο συχνά επιδερμικός διεθνισμός και η ιδ εολογική εξάρτηση απ ό ξένα πρ ότυπα που είχαν δημιουργηθεί για να εξυπηρετήσουν διαφορετικά θεατρικά αρχιτεκτονικά και κοινωνικά δεδομέ να. Η άποψη αυτή μπορούμε να προσθέσουμε ότι επιβεβαιώνεται από τη σημερινή θεατρική πραγματικότητα με την επιλογή πο λλώ ν αν θρώ πω ν του θεάτρου, κυρίω ς νέων, να απ ομ α κρυνθούν απ ό τους υπάρχοντες, ενδιαφ έρο ντες μεν αλλά περιοριστικούς σε πο λ λ ά επίπε δα, θεσμοποιημένους θεατρικούς χώ ρους και να αναζητήσουν νέες μορφές θεατρικής δ ρ ά σης σε τόπους στεγασμένους ή υπαίθριους, συχνά μη θεατρικούς, αλλά με έντονα στοιχεία θεατρικότητας. Η μελέτη ολοκληρώνεται με ένα πα ράρτημα που καλύπτει τον 19ο αιώ να και πα ρουσιάζει σε χρονολογικούς πίνακες μια αναλυτική κατα γρ αφ ή τω ν θεατρικών χώ ρ ω ν και της επώ νυμης αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα και την Ε υρώπη με παράλλη λη αναφ ο ρά σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα απ ό την ελληνική και πα γκόσ μ ια ιστο ρία. Στο τέλος του δεύτερου τόμου βρίσκουμε επίσης μια αγγλική περίληψ η και ένα πλη ρέστα το κατάλογο τω ν πηγώ ν εικονογράφ ησης κα

θώς και το απαραίτητο και πο λύ εύχρηστο ευρετήριο τω ν δύο τόμων. Το βιβλίο αυτό είναι μοναδικό στο είδος του για πο λλού ς λόγους. Είναι η πρώτη φ ορ ά στην Ελλάδα που σε μια μελέτη υπάρχει μια τόσο α ναλυτική, συστηματική και συγκριτική καταγρα φ ή και «ανάγνωση» ενός μεγάλου αριθμού σχε δίων, φ ω τογρα φιώ ν και γραπτώ ν τεκμηρίων των διαφ όρ ω ν θεάτρων της σημαντικότερης, μετά το αρχαίο θέατρο, περ ιό δο υ της ιστορίας του θεατρικού χώρου. Οι συνεχείς αναφορές της ελληνικής θεατρικής αρχιτεκτονικής στις διεθνείς θετικές ή αρνητικές επιρροές, άλλοτε πρ οφ ανείς και άλλοτε απλώ ς υπαινικτικές, απ ο καλύπτουν και ερμηνεύουν τις σχεδιαστικές προθέσ εις και τις ιδεολογικές τάσεις τω ν Ελλή νω ν αρχιτεκτόνων. Τα κείμ ενα του βιβλίου ε μπλουτισμένα με απ οσ πάσ ματα από γραπτά αρχιτεκτόνων και ανθρώ πω ν του θεάτρου, συμπληρώ νονται από μια εντυπωσιακή εικονο γ ρ άφ ησ η με υλικό από την ελληνική και ξένη βι βλιογραφία, από αρχεία δη μο σ ίω ν οργανισμών και ιδιωτών και απ ό πρωτότυπες σχεδιαστικές εργασίες. Στο τέλος κάθε μέρους οι πολυά ριθ μες σημειώ σεις με βιβλιογραφ ικές αναφορές, σ χόλια και αναλύσεις διαβάζονται ως α π αραί τητα και χ ρή σ ιμα σ υμπληρώ ματα, αλλά πολλές φ ορές και ως αυτοτελή κείμενα. Την επιστημονική πληρότητα, το ερευνητικό πάθος και την τεκμηρίωση που διακρίνει τα πρ οηγούμενα άρ θρ α και βιβλία της Ε. Φεσσά Εμμανουήλ για διάφ ορ α θέματα της αρχιτεκτο νικής ιστοριογραφίας, ξαναβρίσκουμε εδώ με την εξαντλητική κάλυψη και πο λύπ λευρ η διάρ θρω σ η ενό ευρύτατου θέματος πο υ εξελίσσε ται σε μια μεγάλη χρονική περίοδο. Η πολλαπλότητα των θεμάτων πο υ αναλύονται και ο τρ όπος γρ αφ ής επιτρέπουν στο βιβλίο να απευθύνεται όχι μόνο στους αρχιτέκτονες, τους ανθρώπους του θεάτρου και τους φοιτη τές, για τους οποίους θα αποτελέσει ασφ αλώς ένα πολύτιμο βοήθημα, αλλά και σε κάθε ανα γνώστη που ενδιαφέρεται για το θέατρο, την ε ξέλιξή του και το ιστορικό και πολιτιστικό πλα ί σιο στο οπ οίο δημιουργήθηκαν και αναπτύχθη καν οι διάφ ορες μορφ ές της νεοελληνικής αρ χιτεκτονικής του θεάτρου. Μιχάλης Πιτένης

Κριτική

Tm m \

άθε βιβλίο του Έ ζρα Πάουντ, όπω ς ά λλω στε και κάθε βιβλίο για τον Πάουντ, αποτε λούν ως σ ήμερα σ κάνδαλα και μωρίες επι

Ο Πάουντ ενσαρκώνει τον Φάουστ και τον Μεφιστοφελή του 20ού αιώνα: την αιώνια αναζήτηση της γνώσης, που εξαργυρώνεται σε δύναμη, και η οποία εξαγιάζει τα μέσα της και καθοσιώνει τις μεθόδους της, επιδεικνύοντας μια τρομακτική, θα την ονόμαζα τραγική, πεποίθηση διανοητικής ανωτερότητας, μόνιμο χαρακτηριστικό όλων των μειονεκτικών ανθρώπων

Πίζας» αποτελούν, μέσα στο γενικότερο π λα ί σιο των Cantos, την πιο ενδιαφ έρουσα ενότητα, πο υ ο Πάουντ συνέγραψε, όχι ω ς ασκήσεις κα-

τον κυνηγάει για πάντα, προκαλώ ντας απέ χθεια και ταυτόχρονα ένα κάποιο δέος στους βολεμένους αστούς του τέλους του 20ού αιώ να. Αναμφίβολα, πρ οσω πικά, δεν δικαιολογώ

γινόταν γύ ρ ω του, μετά τη συντριβή, την «πελώ ρια τρ αγω δία του ονείρου», όπω ς την αποκα-

λήψ ιμες για τις διάφ ορες ορθοδοξίες της επο τεδαφισ τικές, όπω ς τα περ ισ σ ότερ α ά λλα έργα χής μας. Η ιδ εολογική στράτευση του Αμερικα του, αλλά ως καταθέσεις του πρ ο σω πικο ύ του νού ποιητή με τον φ ασ ισ μό του Μ ουσολίνι θα μαρτυρίου, της αδυναμίας του να καταλάβει τί

ούε καν κατανοώ τις επιλογές του. Επιπλέον, δεν θεω ρώ το καλλιτεχνικό του επίευγμα τόσο ο λοκηρω μένο και τόσ ο ριζοσπαστικό ώστε να δ ικαιολογεί το θόρυβο πο υ π ρ ο καλεί ώς τις η μέρες μας. Ο Πάουντ ήταν απλός και μόνο ένας προ δρ ομ ικό ς καταστροφέας, έ νας Ιωάννης χω ρ ίς μεσαία. Δ ια κήρυξε το τέλος ενός πολιτι σμού, μη έχοντας ω στόσο κανέ να όρ αμα για το μέλλον, χωρίς ακόμα να επιχειρήσει έναν επι θανάτιο απολογισ μό του κό σμου πο υ εκπροσω πούσε. Αντιθέτως, μας άφ ησε ασύνδετα ε ρείπια, πολύγλω σ σες αναλα μπές μιας ανολοκλήρωτης θρ η σκείας πο υ δεν μπορούσ ε να διαρθρώσει. Τα «Άσματα της

λεί, του φρικτού εφιάλτη πο υ πρ ο σκό μισε στον κόσμο η ιδεολογία του. Μ ιλώντας με θρησκευτικούς όρους, θα υπο στήριζα ότι ο Πάουντ ήταν ένα σκεύος εκλογής του κακού, ένα άτομο απόλυτα κυριαρχούμενο από το θέλημά του, απόλυτα παραδ ομ ένο στον εαυτό του, το οποίο αδυνατούσε να διαβλέψει τις συνέπειες τω ν πρ άξεώ ν του,

ΕΖΡΑ ΠΑΟΥΝΤ

σε τελική ανάλυση, δηλαδή, να ανακαλύψει τους άλλους γύ ρω του. Ο Πάουντ ενσαρκώνει τον

Τα Άσματα της Πίζας

Φάουστ και τον Μ εφισ τοφελή του 20ού αιώ να: την αιώ νια ανα

Π ρόλογος, μετάφραση, ερμηνευτικές σημειώ σεις:

ζήτηση της γνώσης, που εξαρ γυρώ νεται σε δύναμη, και η ο

Αντώνης Ζέρβας

πο ία εξαγιάζει τα μέσα της και καθοσιώνει τις μεθόδους της, ε πιδεικνύοντας μια τρομακτική,

Αθήνα, Καστανιώτης, 1994 Σελ. 472. Δρχ. 6.000.

θα την ονόμαζα τραγική, πε π οί θηση διανοητικής ανωτερότη

τας, μόνιμο χαρακτηριστικό όλω ν τω ν μειονε κτικών ανθρώπων. Π αγιδευμένος σε αυτές τις πα ρακρούσεις, πο υ επιδεινώ νονταν απ ό το κε νόδοξο φ ιλολογίζον περ ιβά λλον της νεότητάς του, ο Πάουντ οραματίστηκε μια δικαιότερη κοινωνία, χ ω ρ ίς εκμετάλλευση, χ ρή μα και αστι

ζόμενο λόγ ο και τη μεταφραστική διαδικασία. Ο πρ ό λογο ς του Ζ έρβα αποτελεί ένα μνημείο αν θρ ώ πινης και δη μιουργικής σ ύμπνοιας και σ υμπόνιας. Σ πάνια διαβάζουμε ανάλογο κείμε νο πο υ είδε τα πρ οβλήματα του λ όγου εκ των

κό κεφάλαιο, μια κοινωνία πο υ π α ραδ όξω ς πώ ς εξέφραζε, κατ’ αυτόν, ο φ ασ ισ μό ς και ο Μ ουσο-

ένδον και π ρ ο σπ άθ ησ ε να αναγεννήσει την αί σθηση του πρωτοτύπου στη γλ ώ σ σ α μας. Ο Ζέρβας π ροσεγγίζει τη μετάφραση με ταπεινό

λίνι. (Για να είμαστε δίκαιοι ω στόσο, ο Μ ουσολίνι ήταν ένας εξίσου ενδιαφ έρον άνθρωπος, πα -

τητα, καθώς δηλώνει, χ ω ρ ίς εκείνους τους ε παγγελματισμούς τω ν κατ’ επίφ ασ η μεταφ ρα

γιδευμένος απ ό ανάλογες ψευδαισθήσεις). Η πτώ ση του, η φ υλάκιση και ο εγκλεισμός του

στών. Αναβιώνει τη σ ημ ασ ία μιας αλλότριας γλω σ σ ική ς δομής, γνωρίζοντας καλά τον τ ρ ό π ο πο υ πα ράγονται ο ι σ ημασ ίες στη γλώ σ σ α

Πάουντ σε ψυχιατρείο, ενέπνευσαν αυτά τα πο ιή ματα πο υ θα απαιτούσαν ειδική ανάλυση ως πρ ο ς τις πραγματολογικές τους πρ ο ϋπ οθ έ σεις, π ρ άγμ α πο υ δεν είναι του παρόντος. Τα ίδ ια τα κείμ ενα είναι σπαρ άγματα στίχων πο υ ακούγονται με περιέργεια, αν και σ πανιό τατα αποκτούμε μια ολο κληρω μένη αντίληψη του τ ί λένε. Α κόμα και ο Έ λιοτ δή λω σ ε κάπου π ω ς στα Cantos υπ άρχουν απ λώ ς ενδιαφ έ ρουσες σελίδες και τίποτε πα ραπ άνω . Γ ια τους μοντερνιστές και τους μεταμοντέρνους, ο Πά ουντ είναι ένας ιδεότυπος, αν και σπάνια διαβ ά ζονται τα πο ιή ματά του εκ τω ν ένδων. Συχνότε ρα, αποτελούν πεδ ίο σ χολιασμού, υπ ομ νημ ά τω ν και αισ θητικώ ν θεω ριών, πο υ θα έπλητταν τον ίδ ιο τον Πάουντ και πο υ δολοφ ονούν εν

μας, καθώς και τον τρ όπ ο με τον οπ οίο έχουν εγκαθ ιδ ρυ θεί στο παρελθόν. Η μετάφραση τω ν «Ασμάτων» α π ό τον Αντ. Ζ έρβα είναι πρωτίστω ς μια ανασ καφ ή της ελληνικής π α ραδ όσ εω ς στην ολο κληρ ία της. Οι γλω σ σ ικ ο ί δείκτες του Π άουντ μετατρέπονται σ ε λογοθετικές μορφ ές της δικής μας π α ράδ οσ η ς: μορ φ οπ οιο ύν δ η λα δή και υποσημαίνουν τα πρ ο βλήμ ατα της έκ φ ρ αση ς πο υ αντιμ ετωπίζουμε σ ήμ ερα ως π α ρ αγω γο ί λ όγ ω ν και μύθων. Ο Ζέρβας δεν μετα φ ράζει απ λώ ς τον Π άουντ- πρ ο σ φ έ ρ ε ι νέες εκ φραστικές επιλογές στην ίδια μας τη δη μι ουργική σ υνείδηση - πρ ά γμ α για το οπ οίο δεν υπ άρχουν επαρκείς εγκωμιαστικές εκφράσεις. Οσο τώ ρ α για τις «ερμηνευτικές σημειώσεις»

ψυχρώ κάθε αίσθημα ποιητικό. Αν τα πο ιή ματα καταλαμβάνουν 60 σελίδες και χρειάζονται 300

που συνοδεύουν τα ποιή ματα, διατύπωσα ήδη

σελίδες σ χόλια για να κατανοηθούν, για τί βέ

μόχθο του υποδηλώνουν, υποσκελίζουν, σχεδόν

βαια η πλή ρ ης απ όλαυ ση έρχεται με την κατα νόηση, τότε το πα ιχνίδι έχει χ αθεί και η στιγμή της ωραιότητας εν ισ τορία πο υ δη μιου ργ εί η

εξαφανίζουν το κείμενο, σε βαθμό που να διαβά

πο ίη ση έχει αμετάκλητα χαθεί. Το πο ίη μ α του Πάουντ έχει ως αποδέκτες απ λώ ς και μόνο με ρικούς σχολιαστές πο υ φ ιλ ο δο ξο ύν μεγάλες

μυθιστόρημα που έγραψε ο Vladim ir Nabokov ως ένα μυθιστορηματικό σχόλιο επί της μετα

τις αντιρρήσεις μου: πα ρά τη φιλοπονία και τον

ζονται ανεξάρτητα και σε πολλές σελίδες χωρίς κανένα συσχετισ μό με αυτό. Μου θυμίζουν το

σ εις - και τούτη είναι, υποψ ιάζομαι, η χειρότε

φραστικής διαδικασίας και της δημιουργικής σκέψης στη δική του μετάφραση του «Ευγένιου Ονιέγκιν» του Πούσκιν. Και πραγματικά, μόνο έ

ρη εκδίκηση της ιστορίας εναντίον του Α μερι

τσι μπορούμε να τις διαβάσουμε: ως ένα δη μι

κανού ποιητή, ο οποίος απέκοψ ε τον εαυτό του

ουργικό στοχασμό πάνω στο πρωτότυπο κείμ ε νο, έναν στοχασμό που τελικώς αυτονομείται και

πανεπιστημιακές τιμές και πα νάκριβες εκδό

απ ό τον κοινό λόγ ο και ιδίασε κατά τ ρ όπ ο απάν θρωπο. Γ ια τούτο από την πα ρ ο ύσ α έκδοση αξίζει να θα υμάσουμε τον δη μιουργικό τ ρ όπ ο με τον ο πο ίο ζωντανεύει ο Αντώνης Ζ έρβας το νεκρό γ ρ άμμ α τω ν παουντικώ ν κειμένων, ενσταλάζοντάς τους μια γνήσια Ορθόδοξη φ ιλανθρω πία, μια απέραντη τρυφ ερότητα πρ ο ς τον μεταφ ρα

διαβάζεται αυτοδικαίω ς. Ισως μάλισ τα να έπρε π ε να καταλαμβάνει ένα ξεχωριστό τόμο όπου θα είχαμε την ψευδαίσ θηση πω ς η ποίηση και η ερμηνεία της συμπληρώνονται επ ί ίσοις όροις αλλά σε διαφορετικά επίπεδα. Βρασίδας Καραλής

Το μυθιστόρημα του Άνσγουωρθ βασίζεται εξ ολοκλήρου σε δυάδες αντιθέτων. Είναι η πραγματικότητα και το θέατρο, οι μαύροι και οι άσπροι, οι καλοί και οι κακοί, η άνοδος και η πτώση ανθρώπων και έργων

Ιερή Πείνα του Μπ. Άνσγουω ρθ αποτελεί

δεικνύοντας τελικά το λόγ ο ως μόνη πραγματι

μια π ρ ο σπ άθ εια ανανέωσης του ιστορικού

κότητα της λογοτεχνίας - επινόησης.

μυθιστορήματος σε μια διευρυμένη μορφή

Το βιβλίο ανοίγει με δυο στίχους του Pope

του, εντασσόμενη στη γενικότερη τάση επανα- και τον π ρ ό λογο του σ υγγραφ έα και κλείνει με έναν επίλογο - απ ολο γισ μό της πλοκής. Ο Νέ

δρ ασ τηριοποίησης του είδους πο υ παρατηρεί-

ται το τελευταίο διάστημα σε πα γκόσ μ ια κλίμα

γρ ος του

Π αραδείσου, κειμ ενικό πρ ό σ ω πο

κα. Άξονας του θαλασσινού και όχι μόνο αυτού

στον επίλογο και εξω-κειμενικό, στον πρόλογο,

του μυθιστορήματος, στην ιστορική του διά

δίνει το στίγμα του βιβλίου: κουβαλάει στο όνο

σταση, το δο υλεμ πό ρ ιο κατά τον 18ο αιώ να -

μ ά του την κεντρική ισ τορία, τους νέγρους που

α λλά και η πο ρ εία του αγγλικού διαφ ωτισμού,

βρήκαν τον Π αράδεισο αλλά, ως νέγροι, δεν

τω ν φ υσ ικώ ν επιστημών, μέσα απ ό τις εργασίες

τον δικαιο ύνταν, ά ρ α τον απώλεσαν. Οι στίχοι

τω ν στοχαστών της εποχής, τω ν οπ αδ ώ ν τους

του Pope δρ ουν συμπληρω ματικά, ζω γραφ ί

και τω ν διώ ξεω ν πο υ υπέστησαν. Άξονας του

ζουν αυτόν τον παράδεισο.

μυθιστορήματος, στην υπαρξιακή του διάστα

Το νείκος αποτελεί κινητήρια δύναμη του έρ

ση, η φιλότης και το νείκος ως αρχές στην ιστο

γου. Το κείμ ενο καταγράφει όλες τις γνωστές

ρία της ανθρωπότητας, η έχθρα και η σ υμ πά

μορφ ές βίας, ενσωματώνοντάς τες είτε στην

θεια ως τρ όπ ος θέασης τω ν πραγμάτων. Α φ η

καθαρή αφ ήγηση είτε στο θεατρικό έργο στου

γηματικό κλειδί, η απ ό μνήμης ανασύσταση ε

οποίου τις πρόβες συμμετέχει ο γιος Κεμπ - η

νός χαμένου κειμένου - γραπτής καταγραφής

οικογένεια Κεμπ πρωταγωνιστεί στο βιβλίο. Η

μιας π ρ ο φ ορ ικής αφήγησης. Η

βία όμω ς στο έργο κλιμακώνε

συστηματικότατη αναφ ο ρά τω ν

ται: πίσ ω από τη χειροπιαστή

πη γώ ν - ο Παραντάιζ Νίγκερ μι

βία τω ν βασανιστηρίων, τω ν δ ο

λάει, ο Μ άδερ καταγράφει, ο

λοφ ονιών, υποβόσκει η χειρ ισ τή

σ υγγραφ έας

ανασυνθέτει τα

βία της μισαλλοδοξίας, η οπ οία

χαμένα λόγ ια του Μ άδερ, ο ο

καταργεί στην πρ άξη την κοινω

πο ίο ς άραγε είναι υπαρκτός ή

νικότητα, και η έσχατη βία, της

όχι; - πα ρα π λα νά πλή ρ ω ς τον

εξουσίας, η οπ οία κιν ε ίτ ο νήμα

αναγνώστη ως πρ ο ς την α ληθο

τα στας χείρας της.

φ άνεια τω ν γραφ ομένων, ανα-

Ο πα τήρ Κεμπ είναι εκπρό-

σω πος της αστικής τάξης της εποχής, και κάνει

Το σ ύμπαν που ερευνά ο γιατρός φ αίνεται

δο υλεμ πό ρ ιο με την ίδια ευκολία πο υ σ υναλ

να κινείται συνεχώς μεταξύ τω ν δύο αυτών π ό

λάσ σ εται στην αγορά βαμβακιού. Ο Σ αούλ

λων: του μίσους και της αδελφ οσύνης που

Θ ούρσο, ο καπετάνιος του Εμπόρου του Λίβερπουλ, του δο υλεμπορικού που καθορίζει με την

νηση αυτή είναι απατηλή.

ύπαρξη ή την απ ώ λειά του, την εμφ άνιση ή την

συχνά αλληλοαναιρούνται. Και π ά λ ι όμως, η κί Πίσω και πά νω α π ’ όλα είναι η αμ φ ιβολία που ο

εξαφ άνισή του τη μοίρ α όλω ν όσ ο ι σχετίζονται

δη γεί διαδοχικά από τη γνώση στην άγνοια και

με αυτό, είναι το εκτελεστικό όργανο. Οι ναύτες

π ά λ ι απ ό την αρχή, αυτή είναι και η τελική διαπί

είναι τα δικά του εκτελεστικά όργανα και οι

στωση του Πάρις λίγα λεπτά πρ ιν πεθάνει. Η

δ ο υλέμ πο ρ οι προμηθευτές αξιότιμω ν εμπ ό

αμ φ ιβ ολία οδηγεί σε μια γνώ σ η καθολική της

ρων. Το σύστημα είναι καλο ρρυθμισμένο και α

ψυχής και της φύσης, του ανθρώ που και της

ποδοτικό και ο εξανθρω πισμός των ναυτών, για

κοινωνίας του: τω ν ορ ίω ν και τω ν δυνατοτήτων

παράδειγμα, δεν μπ ορ εί επί της ουσίας π α ρ ά ε

υπέρβασής τους, ο Άνσγουω ρθ κηρύττει την

λάχιστα να ωφ ελήσει τους μαύρους. Μόνο η

παντοδυναμία του οράματος, τη λυτρωτική του

κατάλυση του συστήματος ως δ ομής μ π ορ εί να

διάσταση π α ρ ά το οπ οιοδήποτε κόστος.

τους δώ σ ει πίσ ω την α ξιοπρ έπειά τους. Αυτό ε-

Το μυθιστόρημα του Άνσγουω ρθ βασίζεται

πιχειρείται να γίνει στην ουτοπική πολιτεία που

εξ ολο κλήρου σε δυάδες αντιθέτων. Είναι η

δημιουργείται κάποια στιγμή στη ζούγκλα.

πραγματικότητα και το θέατρο, οι μα ύρ οι και οι

Την ουτοπική πολιτεία τη δη μιου ργού ν από

ά σπροι, οι καλοί και οι κακοί, η άνοδος και η

κοινού μα ύροι και λευκοί, αφ ού εξεγερθούν κα

πτώ ση ανθ ρώ π ω ν και έργων. Α κόμα και οι π ε ρ ι

τά του καπετάνιου και προκειμένου να επιβ ιώ

γρ αφ ές του, τόσ ο ζωντανές, είναι ασ πρ ό

σουν. Η φιλότης πρ ο σω πο πο ιείται στο γιατρό

μαυρες μέσα στη βουερή πο λυχρ ω μ ία της ζού

Πάρις, ανιψ ιό του Κεμπ, τον οπ οίο εχθρεύεται

γκλας ή του καραβιού, ο Άνσγουω ρθ τραβ άει α

θα νάσιμα ο γιος του Έ ρασ μος. Ό ταν θα εξαφ α

σ πρ όμαυρες φωτογραφίες. Η οπτική του όμω ς

νιστεί ο έμπορος του Λιβερπουλ, ο πατήρ Κεμπ

την ίδια ώ ρ α καταργεί ο π οιαδήποτε μανιχάίστι-

θα αυτοκτονήσει και ο γιο ς θα αποδ υθ εί σε έ

κή λογική, η γνώση προέρχεται απ ό τη δύναμη

ναν ανελέητο αγώ να εξουσίας, εξαγνισμού του

μαζί και την αδυναμία, ο κόσμος π ρ ο χω ράει

ονόματος του πα τέρα του και εκδίκησης. Στό

μεσ ’ απ ό το κακό και το καλό, τον άνεμο και τη

χος της εκδίκησής του, ο εξαδερφ ός του, τον ο

νηνεμία. Η σ υσ σ ώ ρ ευσ η πλη ρ οφ ο ρ ιώ ν στις π ε

πο ίο μισεί απ ό π α ιδ ί και ο οποίος όντως έχει

ριγραφές, η υποτιθέμενη έγνοια ρεαλισμού, α

πρωτοστατήσει στη δη μιουργία του παράξενου

πλώ ς υπογραμμίζει τη σ ουρεαλιστικά αυτόνο

αυτού πα ράδ εισ ου ελευθερίας στον οπ οίο θα

μη π ο ρ εία του καραβιού αυτού, π ο υ κουβαλάει

ζήσουν οι επιβαίνοντες του πλοίου γ ια ένα διά

σ αν νέα κιβωτός τη σ πο ρά του μέλλοντος, δι

στημα, στα βάθη της ζούγκλας - μητέρας.

καίου και αδίκου. Ο ρεαλισμός του Άνσγουω ρθ

Ο πα ράδ εισ ος αποκαλύπτεται και καταστρέφεται, οι λευκο ί δίνουν λόγ ο για τα έρ γα τους

λειτουργεί υπονομευτικά για τη ρεαλιστική α ντιμετώπιση της πραγματικότητας.

και οι μα ύροι γυρνάνε στην πρ ο τεραία κατά

Ο Άνσγουω ρθ τελικά, δεν έχει συγγράφ ει

στασή τους, ο γιατρός Πάρις, πο υ είχε φ υλα κι

άλλο ένα ισ τορικό μυθιστόρημα. Δεν απεικονί

στεί για τις προοδευτικές ιδέες, πεθαίνει τελικά

ζει μια εποχή αλλά τα νήματα π ο υ τη δένουν με

γ ι’ αυτές - η πρώτη φ υλάκιση αφ ο ρο ύσ ε την ε

το χτες και το σήμερα, περιορίζει χω ρ ικά και

πιστήμη και ο θάνατός του την πολιτική. Ο

χ ρονικά το υλικό του για να το εκτινάξει στη

Άνσγουω ρθ παίζει με τα κείμενα του διαφ ω τι

σ φ αίρ α του άχρονου και του παγκόσμιου. Ο

σμού, της εποχής πο υ α νέδ ειξετην αστική τάξη

Άνσγουω ρθ, την εποχή τω ν χαμη λώ ν τόνων,

αλλά και τη βία της: διερευνά γ ια πα ράδειγμα,

τω ν ατομικών λύσεων, βρίσκει τρ όπ ο να είναι

το μύθο του καλού άγριου του Ρουσό, αλλά και

οικουμενικός, καταφέρνει να ταρακουνήσ ει τα

του κοινωνικού συμβολαίου, αντιπαραθέτει τα φ ώ τα στο σκοταδισμό τω ν δομώ ν της εξουσίας

νερά της γ ρ αφ ής και της συνείδησής μας.

αλλά και της ίδ ιας της ανθρώπινης ψυχής.

Τ ιτίκα Δημητρούλια

Μπό§Μ « d p i;

βοιψάξ

Ο Κρίστοφερ Φρανκ, πολυπράγμων καλλιτέχνης ο ίδιος (φωτογράφος, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, συγγραφέας), φτιάχνει ένα πραγματικό κομψοτέχνημα παίζοντας όχι μόνο με την ποικιλία των πεζογραφικών ειδών, αλλά και με την πολλαπλότητα της τέχνης

Σερ βαί Μοντ, πρωταγωνιστής της «Αμερι του ηθοποιού. Την τραυματική ενίοτε σχέση με κάνικης Νύχτας», πρ ο σ π α θ ε ί να αιχμαλωτί το ρόλο και με τη ζωή, το πώ ς ο ηθ οπ οιός καλεί σ ει την πραγματικότητα. Ό μ ω ς αυτή συνε ται να ισ ο ρρ οπ ήσ ει πά ν ω στη διασ ταύρω σ η κρί χώς του διαφεύγει. Πειρ αματίζεται με τη φ ωτοσ ιμω ν αντιφάσεων, πώ ς πρ έ π ε ι να α π ο γ ρ α φ ία (που του εξασφ αλίζει και το βιοπορισμό κρυσ ταλλώ σ ει μια πρ ο σ ω πικ ή ταυτότητα μέσ ’ του) και επεκτείνεται στο θέατρο και τον κινη από έναν κυκεώ να πιθανοτήτων, π ώ ς ο φ είλει να ματογράφ ο. Α φ ορμή γ ι’ αυτήν την έκλυση της συμ φ ιλιώ νει ανά πά σ α στιγμή αντικρουόμενες πρ ω τοφ ανούς δημιουργικότητάς του είναι ο έ πραγματικότητες, ώστε να μην πρ ο δίδ ε ι ούτε

ρωτας για τη Ναντίν Σεβαλιέ, μια ηθ οπ οιό εκπάγλο υ καλλονής και αξιόλογης στόφας, πο υ κά νει όμω ς άστοχες επιλογές. Αιχμάλωτος της α γάπ ης του για τη Ναντίν, πο υ ω στόσο τον α π ο κρούει διακριτικά, ο Σ ερβαί θα πρ ο σ π α θ ήσ ει να την κατακτήσει με τρ όπ ο φαντασιακό μετατρέποντάς την σε μο ύσ α του. Σαν άλλος Πυγμαλίωνας, λοιπόν, επιδιώ κει να εμφ υ σ ήσ ει στην ψυχρή του Γαλάτεια έναν έρωτα εξαγνισ μένο, «καλλιτεχνικής» φύσεως. Η μεταφυσική γοητεία της Ναντίν οδ ηγεί τον Σερ βαί σε μια πρ ω τόγνω ρ η περ ιπ λάνησ η στα άδυτα της ίδ ιας της ψυχής του και τον μυ εί στις διαδικασίες μιας υπαρξιακής περιπέτειας. Ετσι, από επαγγελματίας φ ωτορεπόρτερ με αμβλυμένα εκ τω ν πραγμάτω ν συναισθήματα και αυξημένη α ναισ θ ησ ία γίνεται, ξάφνου, αισθαντικός δημιουργός, πο υ κα ταγρ άφ ει τη μεταστροφή του σ ’ ένα θεατρικό αλληγορικό έργο. Ο σο για τη Ναντίν Σεβαλιέ, αυτή ενσαρκώ νει με τον πιο α νάγλυ φ ο τρ όπ ο το πα ράδ οξο

τον εαυτό του, αλλά ούτε και την τέχνη που υπηρετεί. Α πόμακρη και ψυχρή, η Ναντίν αποπ ειρά ται να φ τιάξει ένα τεχνητό π ερ ίβλη μα παγερότητας, πο υ υποτίθεται π ω ς θα την πρ ο φ υλά ξει α π ό τις συγκινήσεις. Μ άταιο ς κόπος. Το εύθραυστο αυτό τ σ όφ λι γρ ήγ ορ α θα σ πάσ ει αφήνοντάς την εκτεθειμένη, ολότελα αδύναμη ν ’ αντιμ ετω πίσ ε ι π ρ ό σ ω π α και πράγματα. Η δυναμική των καταστάσεων και η ροή εξελίξεων, πο υ δεν μπ ορ εί π λέο ν να ελέγξει, θα την υποχρεώσουν στο τέλος να αποφ ασίσει.

ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΦΡΑΝΚ

Αμερικάνικη Νύχτα Μτφρ.: Αντ. Δημητρίου Επιμέλεια: Σώτη Τ ριανταφύλλου Αθήνα, Πόλις, 1995 Σελ. 456. Δρχ. 3.800.

Η «Αμερικάνικη Νύχτα» είναι ένα μυθιστόρημα εκπληκτικής μα στοριάς. Ο Κρίστοφερ Φρανκ, π ο λυπ ρ άγμω ν καλλιτέχνης ο ί δ ιος (φωτογράφος, σεναρίστας, σκηνοθέτης, σ υγγραφ έ ας), φτιάχνει ένα πραγματικό κομψοτέχνημα παίζοντας όχι μόνο με την π ο ικιλία τω ν πεζογ ρ αφ ικώ ν ειδ ών, αλλά και με την πολλαπλότητα της τέχνης. Στο έργο του αυτό, η διαπερατότη τα πο υ υπάρχει μεταξύ διαφ ο-

ρετικών τεχνών, γίνεται αντιληπτή σε όλη της την έκταση, καθώς κάθε κεφ άλαιο το διαπραγματεύεται, άλλοτε με φωτογραφική οπτική, άλλοτε κινηματογραφικά ή πε ρ ισ σ ό τερο θεατρικά. Ο αφηγητής λειτουργεί, πότε ως φ ω τογρά φος, πότε ως σκηνοθέτης, προσεγγίζοντας τα πρ ό σ ω πα μέσα από νοητούς φ ακούς φ ωτογραφικής μηχανής ή κά μερα. Αποφεύγοντας συστηματικά το σχολιασμό μοιάζει με ένα μάτι ψυχρό, πρ οικισ μένο όμως με την ικανότητα της διεισδυτικής πα ρατήρησης που φθάνει μέχρι τα ενδότερα τω ν έσω. Ο αφηγητής δεν εκφ έρει κρίσεις, δεν αποφαίνεται αξιολογικά, δεν πα ίρνει θέση. Κοιτάζει προσεκτικά και καταγράφει διαλέγοντας πάντοτε την καταλληλότερη ο πτική γωνία, τη θέση δηλαδή που επιτρέπει την κατά το δυνατό ιδανική εποπτεία της πραγματικότητας. Ξεχωρι στή θέση κατέχουν οι διάλογοι, πο υ διακρίνονται για την ε νέργεια και την οξύτητά τους. Τα πρ ό σ ω πα πο υ περ ιβ ά λ λουν το ζευγάρι αποδίδονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να υπερβαίνουν την απλούστευση και τη σχηματικότητα του τύπου κατακτώντας αυτόνομη υπόσταση και ολο κλήρ ω ση. Πέρα από το να υποβ οηθούν τη σ κιαγράφ ησ η των κυρίαρχων χαρακτήρων, είναι από μόνα τους αυθύπαρκτα και πειστικά. Κοινό τους σημείο η υπονομευμένη αθωότη τα και η αποτυχία, πο υ σημαίνει αδυναμία να τα βγάλουν πέρα. Η «Αμερικάνικη Νύχτα» έχει μεταφερθεί στον κινηματο γρ άφ ο με τον τίτλο «Σημασία έχει να αγαπάς» σε σκηνοθε σία Αντρέι Ζουλάφσκι. Μ πορεί να μην ευτύχησε, όσ ο το ά ξιζε, στην κινηματογραφική της μεταφορά, αλλά και δεν προδόθηκε. Στην ταινία έχει διατηρηθεί ο σκελετός της υπόθεσης με μικρές μετατροπές, πο υ όμω ς δεν αλλο ιώ νουν τον ιστό. Το ύφ ος είναι περισ σ ότερο δραματικό και φορτισμένο α π ’ όσ ο συμβαίνει στο βιβλίο, όπου κυριαρχεί μια «μπλαζέ» χαλαρότητα. Η εικονοποιία του Κρίσ τοφερ Φρανκ φέρνει στο νου, κατά την ανάγνωση, ζωγραφ ικά έρ γ α του Edward Hopper. Στους πίνακες του Edward Hopper, η ατμόσφ αιρα αποπνέει στωικότητα, εγκαρτέρη ση και ομορφ ιά, πο υ γ ια τον ένα ή τον ά λλο λόγο αναλώνε ται άσκοπα. Ο Αντρέι Ζ ουλάφ σ κι προτίμησε το χρω ματολόγιο και το ύφος του Τουλούζ-Λοτρέκ φτιάχνοντας ένα κολασμένο σύμπαν, που αποσυντίθεται μέσα στην πα ρ α κ μή και τη διαφ θορά. Μ οναδική αχτίδ α φωτός μέσα σ ’ αυτόν τον άρ ρω στο και αμαρτω λό κόσμο είναι το ζευγάρι Σ ερβαί - Ναντίν. To cast (ιδανικό, κατά τη γνώμη μας) βασί στηκε αφενός στην τραχιά αρρενω πή αθωότητα του Φάμπιο Τέστι και αφετέρου στη θλιμμένη, εύθραυστη και αι θέρια ομ ορ φ ιά της Ρόμυ Σνάιντερ. Το φ ιλμικό αποτέλε σμα, μολονόνι κατώτερης ποιότητας σε σχέση με το βι βλίο, αποτέλεσε ωστόσο μια αξιολόγη πρόταση δημι ουργικής ανάγνωσης. Νίκη Κώτσιου

Χ ρήσιμες Ε κδόσεις ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Σειρά:

Ν έ α Ε λ λ η ν ικ ή

Γ ρ α μ μ α τ ε ία

Το έπος ίου 1940

(Με 486 σελίδες και 94 εικόνες)

Ε κ δ ό σ ε ις

Δημ . ν. Π απαδημ α Προσφορά στον Ε λλη νικ ό Π ολιτισμό

Ιπποκράτους 8, 106 79

Κριτική

ψ Μ

Η ιστορία της λογοτεχνικής κριτικής, οι θεωρίες της, οι μέθοδοι και οι συγκεκριμένες προσεγγίσεις κριτικών με μεγάλη επίδραση στο χώρο πράγμα που οριοθετεί τις κατευθύνσεις της λογοτεχνικής κριτικής χωρίς να αποτελεί συγκεκριμένο θεματικό αντικείμενο -γίνεται η προϋπόθεση της μελέτης αυτής

τελεί το αντικείμενο του δεύτερου μελετήματος ρευνητική δραστηριότητα τριών ετών μελέ του βιβλίου. Στα ποιήματα του Αναγνωστάκη, ό της και ταξινόμησης θεωρητικών δεδομένων που η δράση είναι περιορισ μένη, ο συγγραφέας είχαν ως αποτέλεσμα την έκδοση του καλαί σθητου τόμου της «Επικαιρότητας» με τον δη εκμεταλλεύεται την αντίθεση ανάμεσα στο είναι και στο φαίνεσθαι, όροι που όταν προβληθούν λωτικό τίτλο «Σημειωτικό τετράγωνο» (Carre στο Σημειωτικό τετράγωνο αποτελούν το τετρά Semiotique) που, κατά το συγγραφέα Α. Μπενάγωνο της αληθολογία ς (σελ. 10-1). Έτσι, ο τση, εννοεί την εκμετάλλευση των νεότερων δε συγγραφέας προκειμένου να πετύχει το συσχε δομένων της σημειωτικής έρευνας μέσα από τισ μό φαινομενικά ετερόκλητων κειμένων χρησι προσεγγίσεις συγκεκριμένων κειμένων. Π ρο μοποιεί το κριτήριο της ισοτοπίας που άγει στο σπάθεια καθόλου εύκολη από τη στιγμή που τό συμπέρασμα ότι «μέσα στο σύμπαντου "Στόχου" σος λόγος γίνεται όχι τόσο για τους θεωρητι ο χώρος της Αριστερός σημασιοδοτείται θετικά κούς και τις σχολές, αλλά πιο πολύ για τα συγκε (σελ. 11) σε αντίθεση με το χώ ρο του αντιπάλου κριμένα προβλήματα που επιχειρούν εκείνοι να στρατοπέδου». λύσουν. Στο τρίτο μελέτημα του βιβλίου αναλύεται ο «ΚαΗ ιστορία της λογοτεχνικής κριτικής, οι θεωρίες τζούρμπος» με βάση το μοντέλο του Greimas. της, οι μέθοδοι και οι συγκεκριμένες προσεγγί Δ ύο υποκείμενα, διπλοί οι ρόλοι των δρώντων σεις κριτικών με μεγάλη επίδραση στο χώ ρο προσώ πων. Η ανάλυση προχω ρεί σε επίπεδο α πράγμα που οριοθετεί τις κατευθύνσεις της λ ο ξιών που συναποτελούν ένα ασυνάρτητο κοινω γοτεχνικής κριτικής, χωρίς να αποτελεί συγκε νικό μοντέλο, που καθίσταται «ιδεώδες» όταν οι κριμένο θεματικό αντικείμενο - γίνεται η π ρ ο κοινωνικές αξίες συνδυάζονται με τις οικονομι ϋπόθεση της μελέτης αυτής. Ο συγγραφέας επι κές. Έτσι, στον Κατζούρμπο «το χρήμα είναι ε χειρεί να δηλώσει «διαγραμματικά» στο πρώτο κείνο που τελικά αποκαθιστάτην αρμονία. Ο κό μελέτημα «A.J. Greimas, ο μεγάλος δάσκαλος σμος των μεγάλων που καθορί της Σημειωτικής» (Πρώτη δημο ζει τις τύχες των μικρότερων, σίευση: διαβάζω, αρ. 293/2-9σκέφτεται με βάση το συμφέρον. 192) την ερευνητική πορεία του Δεν θα μπορούσε να συμβεί δια μεγάλου θεωρητικού με σχετι ΑΠΟΣΤ. ΜΠΕΝΑΤΣΗΣ φορετικά σ ’ ένα έργο, όπου αρ κές επισημάνσεις πάνω σε θέμα κετές κωμικές καταστάσεις δημιτα ορολογίας ιδιαίτερα χρήσ ι Το σημειωτικό τετράγωνο ουργούνται από την επιδίω ξη μες (σελ. 10). του κέρδους» (σελ. 51). Αθήνα, Επικαιρότητα, 1994 Τα ποιή ματα που περιλαμβάνο Η ανακάλυψη του κρυμμένου ι νται στη συλλογή του Μανόλη Σελ. 131. Δρχ. 2.000. δεολογικού μηνύματος σ ’ ένα Αναγνωστάκη «Ο στόχος» απο-

ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη στο τέταρτο μελε τηρά (σσ. 53-68), υπόθεση που δεν φαίνεται κα θόλου ευδιάκριτη, εξετάζεται με βάση τη σημει ωτική. Εδώ χρησιμοποιούνται η αληθοφάνεια, η δικτυωτή μεταφορά και η διακειμενική ανάγνω ση του ποιητικού κειμένου με στόχο όχι την κά λυψη της πολυσημίας του υπερρεαλιστικού πο ι ήματος, την «ψηλάφηση του μικροσύμπαντος» ενός «δύσκολου» ποιητή, όπως ο Σαχτούρης (σελ. 66). Η πέμπτη εργασία τιτλοφορείται «Και ήταν αυτή από εκείνα τα στουρνάρια που έχει πολλά στην πατρίδ α της»: ένας κώδικας τιμής από κείμενο του Δημήτρη Χατζή (το διήγημα «Σάντα Μαρία») και ασχολείται με την αποκάλυψη ορισ μένων κω δίκων τιμής που συναντώνται στο έργο του Χα τζή και εκπηγάζουν από τη σύγκρουση, η οποία προκαλείται στον ήρω α όταν αρνείται την π ρ ό κληση να αρνηθεί την ιδεολογία του. Η πρόκλη ση ως «ηθικός εξαναγκασμός» εξετάζεται στις μορφές των ηρώω ν του Χατζή από τα βιβλία του «Το τέλος της μικρής μας πόλης», «Διπλό βιβλίο» και «Σπουδές». Το έκτο μελέτημα περιλαμβάνει τους κώδικες υποταγής και ανεξαρτησίας στη Σίβυλλα του Σικελιανού (σσ. 83-93). Το έργο δικαιώνει το ελλη νικό μοντέλο «στράτευσης, αγώνα και σεβασμού των πνευματικών αξιών» έναντι του ρωμαϊκού δεσποτισμού. Στο έβδομο μελέτημα «θεματικοί και ιδεολογικοί προσανατολισμοί στο έργο του Τραυλαντώνη» (σσ. 95-106) διατυπώνεται η άποψη ότι εδώ π α ρακολουθούμε τις «διακυμάνσεις της ψυχής, α ντικείμενο της σημειωτικής των παθών». Και αυτό όσο και το προηγούμενο κείμενο εμφανίζο νται σήμερα ιδιαίτερα επίκαιρα. Στο όγδοο μελέτημα «Οικονομικοί κώδικες στο έργο του Χατζόπουλου» (σσ. 107-119), εισήγηση του συγγραφέα στο Επιστημονικό Συμπόσιο «Ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος ως λογοτέχνης, τε χνοκρίτης και θεωρητικός» (Αγρίνιο, 14-17 Μαΐου 1993), ενώ η μελέτη των οικονομικών κω δίκων και της φαινομετικά απόλυτης ισχύος τους δικαιώνει τη θέση ότι το συμφέρον κυριαρ χεί, φαίνεται ότι άλλες αξίες πρυτανεύουν, όπως η ομορφιά, ο έρωτας και η καλλιτεχνική δημι ουργία, προς τις οποίες οφείλουν να τείνουν οι ενέργειες των ανθρώπων, έστω και αν οι αντικει μενικές συνθήκες είναι αρνητικές. Και αυτό ακρι βώς, κατά την άποψη του συγγραφέα, είναι ό,τι καθιστά το Χατζόπουλο βαθύτατα σοσιαλιστή. Στην τελευταία εργασία του βιβλίου: «Το θέλω και το δύναμαι στην ποίηση του Κώστα Κρυστάλ-

λη» (σσ. 121-131) ο συγγραφέας κινούμενος α νάμεσα στιςτροπικότητες, όπως τις χρησιμοποι εί ο Greimas, ασχολείται με τη νοσταλγία, καθώς το υποκείμενο υπό την επήρειά της βρίσκεται σε κατάσταση μαρασμού και μελαγχολίας. Ο συγγραφέας επιχειρεί να φτάσει στο βαθύτερο ιδεολογικό μ ήνυματωνποιημάτωντου Κρυστάλλη δίχως να εφαρμόζει τυπικά τα θεωρητικά δε δομένα της σημειωτικής, αλλά επιχειρώντας να τα χρησιμοποιήσει δημιουργικά. Ο μικρός αυτός ο τόμος των έννέα μελετημάτων του Μπενάτση, φιλοδοξώντας να λειτουργήσει ως ερμηνευτική πρόταση του σημειωτικού που διερευνά τόσο τα μεθοδολογικά εργαλεία, όσο και τη δυνατότητα εφαρμογής τους στα λογοτε χνικά κείμενα, μας αφήνει με την απορία: Πώς εί ναι δυνατό η οποιαδήποτε μέθοδος, που δεν εί ναι τίποτε άλλο πα ρά ένα κλειδί πρόσβασης στην επιστημονική ανάλυση του λογοτεχνικού κειμένου, να λειτουργεί το ίδιο καλά σε ανομοιογενή και ετερόκλητα κείμενα του τύπου αναγεν νησιακή κωμωδία και ποίηση του Τραυλαντώνη ή υπερρεαλιστική ποίηση του Σαχτούρη και ιδεο λογική ανάγνωση του Χατζόπουλου; Νένα I. Κοκκινάκη

ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΚΩΣΤΙΔΗ

1948 - 1950 (Μαρτυρία ένός έπιζήοαντος)

Κριτική

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΗ

Andre Brink MIA Τ Ρ Ο Μ Ο Κ Ρ Α Τ ΙΚ Η

BRUCE CHATWIN

ΤΙ ΓΥΡΕΥΩ ΕΔΩ Φλερ Ζέγκι

PHILIP ROTH

ΠΑΤΡΙΚΗ Κ λ η ρ ο ν ο μ ιά

Ζωοδόχου Πηγής 8 -10678 Αθήνα- Τηλ.: 3629923

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΗ

LENTERIC Η κληρονομιά

Φουρνάραίοι Jacques Lacarriere

ΤΑ Φ ΤΕΡΑ ΤΟΥ ΙΚΑΡΟΥ ακούονθα Η πραγματεία τωνπτώσεων μειόφροση:minqsnow

Ζωοδόχου Πηγής 8 -10678 Αθήνα- Τηλ.: 3629923

ΓΙΑΝΝΗΣ BAPBEPHI

Ο ΚΥΡΙΟΣ

ΦΟΓΚ

Τά π ο ι η τ ι κ ά β ιβ λ ία τοΰ ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΡΒΕΡΗ

• ΠΙΑΝΟ ΒΥΘΟΥ • Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟ ΣΤΡΩΝΕΙ • ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ • ΤΟ ΡΑΜΦΟΣ - ΕΝ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓ£

Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ΥΨΙΛΟΝ Ζ .Π η γή ς

34,

Τ η λ.:

3638257

ΤΡΙΤΗ

Ε Κ Α

για ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά μυθιστορήματα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΙΛΗΣ

η ΙΕΡΟΣ ΜΑΣΤΟΣ Μ Υ Θ ΙΧ Τ ° ρΗΜ

ε κ δ ό σ ε ις ΚΕΔΡΟΣ

ΕΛΕΝΗ ΚΑΛΛΙΑ

Η ΖΩΗ ΕΝΟΣ ΘΕΑΤΡΟΥ ΕΙΝΑΙ μ ΠΑΡΑΜΥΘΙ... ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 1 9 0 1 - 1 9 9 4

Α μμος

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΜΜΟΣ, ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 59, ΑΘΗΝΑ 106 80, ΤΗΛ.: 3633 083,3632 669, FAX: (01) 3636 415

βιβλιογραφικό δελτίο Αρ. 3 5 4 1 Μαΐου - 31 Μαΐου 1995 Επιμέλεια: Έφη Απάκη

ΗΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗτων βιβλίων γίνεται με βάση το γνωστό Δεκαδικό Σύστημα Ταξινόμησης, προσαρμοσμένο στην ελληνική βιβλιογραφία ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑτων περιοδικών δεν περιλαμβάνονται εβδομαδιαία έντυπα ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΔελτίο συντάσσεται με την πολύτιμη συνεργασία του βιβλιοπωλείου της «Εστίας»

Γενικά Εργα Βιβλιογραφία ΚΑΡΑΠΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ I. Βυζαντι νή Διπλωματική Βιβλιογραφία. Αθήνας 1994. Σελ. 211. Δρχ. 2.080.

ΖΙΟΥΤΟΣ Γ.Δ. Εισαγωγή στην επι στήμη του Τύπου. Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1995. Σελ. 36. Δρχ. 2.500. ISBN 960-120459-8. ΜΩΡΑΪΤΙΝΗΣ Γ. Με σημαία Πανα μά. Αθήνα, 1995. Σελ. 261. Δρχ. 2.080. ISBN 960-90109-0-3.

Γνώση-μάθηση ΖΟΥΜΑΣ Ε.Δ. Έτσι δουλεύουμε ε πιστημονικά. Θεσσαλονίκη, Πουρναράς, 1995. Σελ. 163. Δρχ. 2.080. ISBN 960-242-113-4. ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ Γ.Δ. Εγκόλπιον ε πιστημονικής έρευνας. Β’ έκδοση. Αθήνα, Αρμός, 1994. Σελ. 107. Δρχ. 1.660. ISBN 960-7102-57-6.

Περιοδικά ΜΠΑΚΟΠΑΝΝΗΣ Μ.Γ. «Το περιο δικόν μας». (1900-1901). Θεσσα λονίκη, University Studio Press, 1994. Σελ. 146. Δρχ. 1.500.

Δημοσιογραφία ΔΕΛΗΠΑΝΝΗΣ Β. - ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ Μ. Ραδιοφωνική παραγωγή και δη μοσιογραφία. Αθήνα, Παρά Πέντε/Ροή, 1995. Σελ. 229. Δρχ. 3.950.

Φιλοσοφία Γενικά Η σοσιαλιστική σκέψη στην Ελλά δα. Από το 1875 ως το 1974. Τόμος δ’. Εισ. - επιλ. κειμ. - υπομν. Π. Νούτσος. Αθήνα, Γνώση, 1994. Σελ. 612. Δρχ. 7.280. ISBN 960235-399-6. Αποστολόπουλος Θ. I. Η κριτική της πολιτικής φιλοσοφίας του Χέγκελ α πό τον Μάρξ. Αθήνα, 1995. Σελ. 232. Δρχ. 5.200. ΓΑΪΤΑΝΗΣ Β. Η απουσία της πα ρουσίας. Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1994. Σελ. 448. Δρχ. 4.000. ISBN 960-12-0420-2. ΕΥΤΥΧΙΑΔΗΣ Α.Χ. Φύση και πνεύ μα. Αθήνας 1995. Σελ. 309. Δρχ. 6.240. ISBN 960-90084-0-2.

ΚΑΤΖΑΡΙΔΗΣ Γ. Καπιταλισμός και θρησκεία. Κατερίνη, Μάτι, 1994. Σελ. 53. Δρχ. 830. ΚΟΤΤΟΣ Π.Ι. Φιλοσοφικοί στοχα σμοί. Αθήνα, Ήθος, 1994. Σελ. 479. Δρχ. 3.120. ΠΑΛΛΑΝΤΙΟΣ Μ. «Ό,τι χρείη ποιείν». Αθήνα, Οι εκδόσεις των Φ ί λων, 1995. Σελ. 98. Δρχ. 730. ISBN 960-289-014-2. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ Ε.Π. Ηθική. Τό μοι Α’+ Β ’. Ε’ έκδοση. Αθήνα, Δω δώνη, 1995. Σελ. 724. Δρχ. 8.320 (Οι δύο τόμοι). ISBN Set 960-248160-9. ΑΪΝΣΤΑΙΝ Α. Πώς βλέπω τον κό σμο. Μετ. Α. Μπογιατζής. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995. Σελ. 158. Δρχ. 1.560. ISBN 236-394-0. ΚΙΝΤΗ Β. Kuhn και Wittgenstein. Φιλοσοφική έρευνα. Αθήνα, Σμίλη, 1995. Σελ. 293. Δρχ. 4.160. ΡΙΒΑΡΟΛ. Επιλογή από το έργο του. Εισ. - μετ. Π. Κονδύλης. Αθή να, Στιγμή, 1994. Σελ. 107. Δρχ. 1.870. ISBN 960-269-146-8.

Αρχαία φιλοσοφία ΛΑΕΡΤΙΟΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ. Οι επτά

Μ τίο

σοφοί της αρχαιότητας. Αθήνα, Πα ρασκήνιο, 1994. Σελ. 144. Δρχ. 1.870. ISBN 960-7107-35-7.

Αποκρυφισμός WISTFULL Α. Νοστράδαμου προ φητείες. Μετ. Π. Νικολαϊδης. Αθή να, Περίπλους, 1995. Σελ. 59. ISBN 960-7131-18-5. KUBLER - ROSS Ε. Για τη ζωή μετά το θάνατο. Μετ. Α. Ντοΰργα. Αθήνα, Δίοδος, 1995. Σελ. 110. Δρχ. 1.455 ISBN 960-7072-19-7. ΠΑΡΑΚΕΛΣΟΣ Θ. Ερμηνεία των προφητειών του Δανιήλ. Μετ. Δ. Κουτσούκης. Αθήνα, Πύρινος Κό σμος, 1995. ISBN 960-7327-84-5.

Ψυχολογία Κοινωνική ψυχολογία Διαζύγιο και παιδιά. Ψυχολογικά και νομικά θέματα. Θεσσαλονίκη, University Studio Press/Διαλλαγή, 1984. Σελ. 86. ISBN 960-120443-1. MINSKY Μ. Η κοινωνία της νόη σης. Μετ. - επιμ. Μ. Αντωνοπουλου - Σ. Μανουσέλης. Αθήνα, Κάτο πτρο, 1995. Σελ. 580. Δρχ. 7.800. ISBN 960-7023-44-7.

Εφαρμοσμένη ψυχολογία ΝΤΑΒΟΥ Μ. - ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ Ν. Τα παιδιά μιλούν για την υγεία και την ασθένεια. Αθήνα, Παπαζήσης, 1994. Σελ. 142. Δρχ. 2.090.

Παραψυχολογία MURPHY J. Η δύναμη του υπο συνειδήτου. Μετ. Ο. ΑΒραμίδης. Σελ. 260. Δρχ. 2.495. ISBN 960364-095-6. DAVIS Ρ. Ενεργειακή αρωματοθεραπεία. Μετ. Κ. Παπακωνσταντίνου. Αθήνα, Σέλας, 1994. Σελ. 239. Δρχ. 2.600. ISBN 960-7246-13-6. ΧΑΝ I. Το μυστήριο του ήχου και η αρμονία της ζωής. Μετ. Α. Νάνου Τσάκαλη. Αθήνα, Πύρινος κό σμος, 1995. Σελ. 148. Δρχ. 2.080. ISBN 960-7327-85-3.

Θρησκεία Γενικά ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΔΑΚΗ - ΠΑΠΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Ε. Ο αγαπημέ νος μαθητής. Κείμενα - εικόνες. Αθήναι, 1995. Σελ. 393. Δρχ. 9.360. ISBN 960-8490-10-3.

ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ Μ.Μ. Η παρισινή Κομμούνα και η Ελλάδα. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1995. Σελ. 213. Δρχ. 1.765. ISBN 960-224-723-1. BADIE Β. Κουλτούρα και πολιτική. Μετ. Σ. Μπόλιας. Αθήνα, Πατάκης, 1995. Σελ. 219. Δρχ. 2.800. ISBN 960-360-187-Χ.

Οικονομία ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟΣ Ν.Μ. Μάρκετινγκ λιανικού και χονδρικού εμπορίου. Αθήνα, Έ λλην, 1995. Σελ. 216. Δρχ. 3.120. ISBN 960-286-103-7.

Λαογραφία ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ Θ.Κ. Σοφά δες. Ο τόπος μας. Μέρος Α’: Τα το πωνύμια. Αθήναι, 1994. Σελ. 319. Δρχ. 4.160. ISBN 90091-1 -5.

Μυθολογία

ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ Σ.Κ. Λεσβιακά. Τό μος 6’. Αθήνα, Σύλλογος Καλλονιατών Λέσβου, 1994. Σελ. 238. Δρχ. 1.245.

ΚΩΣΤΑΣ Π. Γαλαξίας. Η ελληνική μυθολογία. Θεσσαλονίκη, Αξίωμα. Σελ. 603. Δρχ. 5.720.

Κοινωνικές επιστήμες Κοινωνιολογία ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣ Ν. Οργάνωση και συλλογική δράση. Θεσσαλονίκη, Κυριακίδης, 1995. Σελ. 183. Δρχ. 2.000. ISBN 960-343-296-2.

ΜΙΛΕΡ Λ. Κατανοώντας το Βρέφος σας. Μετ. Β. Τσιαντή. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995. Σελ. 79. ISBN 960-03-1335-0.

Έθνος - Κράτος - Εθνικισμός. Επι στημονικό Συμπόσιο. Αθήνα, Εται ρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πο λιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1995. Σελ. 390. Δρχ. 3.640. ISBN 960-259-085-8.

Μ τίο

ΔΡΕΤΤΑΚΗΣ Μ.Γ. Θεσμικός εκ συγχρονισμός. Αθήνα, 1995. Σελ. 75. Δρχ. 830.

MIGNE J.-P. Ελληνική Πατρολογία. Τόμος 87 Β ’. Αθήναι, Κέντρον Πατερικών Εκδόσεων, 1995. Σελ. 2.792. Δρχ. 3.430.

IVEY Α.Ε. - GLUCKSTERN Ν.Β. Συμβουλευτική: Βασικές δεξιότητες επιρροής. Μετ. - επιμ. Μ. Μαλικιώση - Λοΐζου. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1995. Σελ. 253. Δρχ. 2.600. ISBN 960-344-064-7.

DAVIES R. Η γλώσσα του προσώ που. Μετ. Δ. Ευαγγελόπουλος. Αθήνα, Έσοπτρον, 1995. Σελ. 182. Δρχ. 2.600. ISBN 960-722811-1.

ΒΕΛΙΟΣ Α. Κωνσταντίνος Καρα μανλής. Η αλληλογραφία της αυτο εξορίας (1963-1974). Αθήνα, Ροές, 1995. Σελ. 267. Δρχ. 4.160. ISBN 960-283-032-8

Πολιτική

ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Η.Α. Αλβανία και ελληνοαλΒανικές σχέσεις 19121994. Σελ. 279. Δρχ. 2.910. ISBN 960-7213-82-3.

ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ Σ.Α. Λαογραφικά μελετήματα για τον Ελευθ. Κ. Βενιζέλο. Χανιά, 1995. Σελ. 87. Δρχ. 1.560. ISBN 960-90118-1-0. ΒΙΓΛΑΣ Ι.Β. Σαρανταπέντε Γιάννη δες... Ηθογραφία. Αθήνα, 1995. Σελ. 192. Δρχ. 2.285. ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗΣ Γ.Ν. Η γυναίκα της Κρήτης με Βάση κυρίως τα έργα της τέχνης. Αθήνα, Αναστασάκης, 1995. Σελ. 209+Εικ. Δρχ. 3.120. ISBN 960-85248-4-9. DANFORTH L.M. Τα Αναστενάρια της Αγίας Ελένης. Μετ. Μ. Πολέντας. Αθήνα, Πλέθρον, 1995. Σελ. 258. Δρχ. 4.160. ISBN 960-348021-5.

Εθνολογία ΤΣΙΤΣΙΠΗΣ Λ.Δ. Εισαγωγή στην

ανθρωπολογία της γλώσσας. Αθή να, Gutenberg, 1995. Σελ. 150. Δρχ. 2.080. ISBN 960-01-0557-Χ.

Οικολογία NASH R.F. Τα δικαιώματα της φύ σης. Μετ. Γ. Πολίτης. Αθήνα, Θυμέ λη, 1995. Σελ. 364. Δρχ. 4.160. ISBN 960-7369-03-3.

Παιδαγωγική Εκπαίδευση Γ ενικά ΑΛΚΗΣΤΙΣ. Μουσεία και Σχολεία, δεινόσαυροι κι αγγεία. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1995. Σελ. 141. Δρχ. 2.285. ISBN 960-344068-Χ.

Εκπαίδευση ΠΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Π.Ε. Περίλη ψη κειμένου και οι τεχνικές του. Αθήνα, Πελεκάνος. Σελ. 218. Δρχ. 2.600. ISBN 960-400-091-8. ΠΟΚΑΡΙΝΗΣ Κ.Ν . Η τεχνική των ερωτήσεων στη διδακτική πράξη και αξιολόγηση. Β ’ έκδοση. Αθήνα, Επέκταση, 1995. Σελ. 263. Δρχ. 2.390. ISBN 960-356-007-3. ΜΠΟΥΖΑΚΗΣ μεταρρυθμίσεις μος Β’. Αθήνα, Σελ. 335. Δρχ. 01-0560-Χ.

Σ. Εκπαιδευτικές στην Ελλάδα. Τό Gutenberg, 1995. 6.240. ISBN 960-

ΤΑΡΑΤΟΡΗ - ΤΣΑΛΚΑΤΙΔΟΥ Ε. Η αξιολόγηση της σχολικής επίδοσης του μαθητή. Θεσσαλονίκη, Κυριακίδης, 1995. Σελ. 109. Δρχ. 2.000. ISBN 960-343-292-Χ.

Γλώσσα Ελληνική γλώσσα ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Α. Λεξικό νεοελληνισμών. Αθήνα, Γρηγόρης, 1995. Σελ. 468. Δρχ. 5.200. ISBN 960333-059-0. ΕΜΜΑΝΟΥΗΔΙΔΗΣ Π. Μικρό ι διότυπο ορθογραφικό λεξικό. Β' έκδοση. Κατερίνη, Μάτι, 1994. Σελ. 31. Δρχ. 310.

960-7620-00-3.

Ξένες γλώσσες ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ Γ. Βασικό λε ξικό της Λατινικής. Αθήνα, Gutenberg, 1995. Σελ. 340. Δρχ. 5.200. ISBN 960-01-0559-6.

Οργάνωση επιχειρήσεων ΠΡΟΦΕΤΗΣ Γ. Ρεαλιστικό marketing. Αθήνα, 1995. Σελ. 91. Δρχ. 1.660.

Θετικές επιστήμες Αστρονομία

Γενικά

LIGHTMAN Α. Η ώρα των άστρων. Μετ. Γ. Κυριακόπουλος - Θ. Γραμ μένος. Αθήνα, Κάτοπτρο, 1994. Σελ. 175. Δρχ. 3.120. ISBN 9607023-83-8.

ΤΙΒΕΡΙΟΣ Μ. Εισαγωγή στην αρ χαία ελληνική τέχνη. Αθήνα, Ίδρυμα Γουλανδρή - Χορν, 1995. Σελ. 50+Ε ικ. Δρχ. 1.870. ISBN 960-7079-35-3.

Φυσική

Λευκώματα

HAGELIN J.S . Κβαντική φυσική Βεδική επιστήμη και συνειδητότητα. Μετ. Δ.Π. Κανελλάκος. Αθήνα, Aquarius, 1995. Σελ. 105. Δρχ. 2.080. ISBN 960-70028-7-3.

Κύπρος, πορεία προς την ελευθε ρία. Αθήνα, Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, 1994. Σελ. 4 9 + 2 CD. Δρχ. 15.600.

Χημεία ΒΑΡΒΟΒΛΗΣ Α. Η κρυφή γοητεία της χημείας. Αθήνα, Τροχαλία, 1994. Σελ. 278. Δρχ. 3.740. ISBN 960-7022-58-0.

Φυτολογία ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Κ. I. Ο λουλουδόκοσμος. Αθήνα, 1994. Σελ. 320. Δρχ. 2.500. ISBN 960-05-0567-5.

Εφαρμοσμένες Επιστήμες Ιατρική

Μνημεία Ορθοδοξίας στην Αλβα νία. Αθήνα, Εκπαιδευτήρια Δού κα, 1994. Σελ. 191. Δρχ. 15.600.

Ζωγραφική Δημήτρης Λίτσας (1881-1952). Αντιπροσωπευτική επιλογή από το έργο του. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995. Σελ. 95. Δρχ. 8.320. ISBN 960-03-0691-5. Π. Τέτσης. Ακουαρέλλες 19911995. Αθήνα, Νέες Μορφές, 1995. Σελ. 67. Δρχ. 5.200. ΤΖΕΡΜΙΑΣ Γ. Περί φύσεως. Μια ζωγραφική βασισμένη στον Εμπε δοκλή. Αθήνα, Γαβριηλίδης, 1995. Σελ. 68. Δρχ. 3.950.

Ψυχικά προβλήματα και θεραπείες. Επιμ. I. Κούρος. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1994. Σελ. 210. Δρχ. 2.600. ISBN 960-344-050-7.

ΑΝΤΕΡΣΟΝ Τ. Η ζωή και το έργο του Βαν Γκογκ. Μετ. Γ. Θωμόπουλος. Αθήνα, Μίνωας, 1994. Σελ. 79. Δρχ. 2.600. ISBN 960240-311-Χ.

ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ Δ.Ν. Ιστορία της ψυχιατρικής στην Ελλάδα. Αθήνα, Εξάντας, 1995. Σελ. 252. Δρχ. 2.600. ISBN 960-256-218-8.

ΜΑΝΕΡΙΝΓΚ Ν. Η ζωή και το έργο του Γγωγκέν. Μετ. Γ. Θωμόπουλος. Αθήνα, Μίνωας, 1994. Σελ. 79. Δρχ. 2.600. ISBN 960-240-312-8.

Τεχνολογία

ΜΑΝΕΡΙΝΓΚ Ν. Η ζωή και το έργο του Ρέμπραντ. Μετ. Γ. Θωμό πουλος. Αθήνα, Μίνωας, 1994. Σελ. 79. Δρχ. 2.600. ISBN 960240-309-8.

ΣΚΑΡΤΣΗΣ Λ.Σ. Εγκυκλοπαίδεια ελληνικών οχημάτων και αεροσκα φών. Πάτρα, Αχαϊκές Εκδόσεις, 1995. Σελ. 197. Δρχ. 5.200. ISBN

Μ τίο

ΕΟΥΙΝΓΚΛΧΕΡΣΤ Ε. Η ζωή και το έργο του Μονέ. Μετ. Γ. Θωμόπουλος. Αθήνα, Μινωας, 1994. Σελ. 79. Δρχ. 2.600. ISBN 960240-313-6.

Λογοτεχνία

Κλασική φιλολογία Γενικά

Γενικά

ΣΟΥΙΝΓΚΑΧΕΡΣΤ Ε. Η ζωή και το έργο του Σεζάν. Μετ. Γ. Θωμόπουλος. Αθήνα, Μίνωας, 1994. Σελ. 79. Δρχ. 2.600. ISBN 960240-310-1.

Ωραίες εταίρες. 150 επιγράμματα α πό το Ε’ Βιβλίο της ελληνικής ανθο λογίας. Επιμ. - μετ. - σχόλ. Σ.Λ. Σκαρτσής.Αθήνα, Γκοβόστης, 1994. Σελ. 130. Δρχ. 2.800. ISBN 960-270-608-2.

ΔΡΑΝΔΑΚΗΣ Γ. Άριελ. Αθήνα, 1994. Σελ. 46.

ΧΑΡΙΣ Ν. Η ζωή και το έργο του Λωτρέκ. Μετ. Γ. Θωμόπουλος. Αθή να, Μινωας, 1994. Σελ. 79. Δρχ. 2.600 ISBN 960-240-315-2.

ΜΟΥΛΑΚΑΚΗΣ Ν. Αρχαία ελληνι κά γνωμικά. Τόμος Γ . Αθήνα, Επικαιρότητα, 1995. Σελ. 209. Δρχ. 2.600. ISBN 960-205-314-3.

Γραφικές τέχνες

ΧΟΛΕΒΑΣ Ι.Κ. Θεματική επιλογή από τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλους. Αθήνα, Πελασγός, 1995. Σελ. 255. Δρχ. 3.120.

SCHOLDERER V. Τα ελληνικά τυπογραφικά στοιχεία 1465-1927. Θεσσαλονίκη, Μαστορίδης, 1994. Σελ. 93. Δρχ. 13.000. ISBN 9607285-12-3.

Κινηματογράφος ΡΙΚΑΚΗ Λ. Κουαρτέτο σε 4 κινή σεις. Σενάριο. Αθήνα, Καστανιώτης, 1994. Σελ. 173. Δρχ. 2.600. ΣΟΛΔΑΤΟΣ Γ. Ο ελληνικός κινη ματογράφος. Συνοπτική ιστορία. Αθήνα, Αιγόκερως, 1995. Σελ. 159. Δρχ. 2.080. ISBN 960-322056-6.

Φωτογραφία

Αρχαίοι συγγραφείς ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Άπαντα. Περιπ οι ητικής. Εισ. - μετ. Η.Π. Νικολουδης. Αθήνα, Κάκτος, 1995. Σελ. 418. Δρχ. 3.535. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. «Όργανον». Ανα λυτικά πράτερα. Μετ. - επιμ. Α. Παπανδρέου. Αθήνα, Γεωργιάδης Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, 1995. Σελ. 737. Δρχ. 8.320. ΔΙΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ. ΕυΒοϊκός ή κυνηγός. Μετ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος. Αθήνα, Στιγμή, 1994. Σελ. 121. Δρχ. 2.080.

ΚΑΡΚΑΤΣΕΛΗΣ Β. Ανρί Καρπέ Μπρεσόν. Ο φωτογράφος. Θεσσα λονίκη, Σχήμα και Χρώμα, 1995. Σελ. 109. Δρχ. 2.600. ISBN 9607.400-07-0.

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ. Επιστολή προς Μενοικέα περί ευτυχίας. Αθήνα, Περίπλους, 1995. Σελ. 37. ISBN 9607131-19-3.

Μουσική

ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ. Άπαντα. Μετ. Ν.Γ. Νικολάου. Αθήνα, Κάκτος, 1995. Σελ. 455. Δρχ. 3.740.

ΡΑΣΤΟΝ Τ. Κλασική μουσική. Μετ. Μ. Σιμωτά - Φιδετζή. Αθήνα, Ζαχαράπουλος, 1995. Σελ. 448. Δρχ. 3.640. ISBN 960-208-495-2.

Ενασχολήσεις Οικιακή οικονομία EYRES Η. Εγκόλπιον του καλού μπλοφαδόρου για τα κρασιά. Μετ. Σ. Ευτυχιάδης. Αθήνα, Δίαυλος, 1995. Σελ. 100. Δρχ. 1.040. ISBN 960-7140-60-5.

Μ τίο

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Περί ευθυμίας. Μετ. Γ.Α. Χριστοδούλου. Αθήνα, Στιγμή, 1994. Σελ. 115. Δρχ. 2.080. ISBN 960-269-144-1.

Μελέτες ΚΕΝΤΡΟ ΟΔΥΣΣΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Ευχήν Οδυσσεί. Από τα πρακτικά του Ζ’ Συνεδρίου για την Οδύσσεια. Ιθάκη, 1995. Σελ. 373. Δρχ. 6.240. ISBN 960-85093-2-7.

Ποίηση ΑΝΤΩΝΙΟΥ Α.Δ. Ερωτάριον Ποιή ματα. Βόλος, Γραφή, 1995. Σελ. 62. ISBN 960-405-10-2. ΑΧΑΙΟΣ Ν. Σατιρικοί στίχοι. Αθήνα, 1995. Σελ. 86. ΒΑΚΑΛΟ Ε. Το άλλο του πράγματος. Ποίηση 1954-1994. Αθήνα, Νεφέ λη, 1995. Σελ. 253. Δρχ. 2.600. ISBN 960-211-216-6. ΚΑΡΑΤΖΑΣ Δ. Τα δέντρα κράτησαν βροχή τ’ αστέρια την καρδιά μου. Πάτρα, 1995. Σελ. 69. ΚΟΖΙΑΣ Γ. Ο μάρτυρας που δεν υπήρξε. Αθήνα, Στιγμή, 1995. Σελ. 46. ΚΟΥΤΣΟΠΑΝΝΗ Ξ. Πέρα από τον ορίζοντα. Αθήνα, Καλέντης, 1994. Σελ. 50. ISBN 960-219-049-3. ΛΑΓΑΚΟΥ Ν.Β. Λυκαβητός. Το δι κό μας βουνό. Αθήνα, Φιλιππότης, 1995. Σελ. 62. Δρχ. 1.040. ΛΑΔΑΣ Ν.Β. Άπαντα. Τόμος Α’: Ποιητικά. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995. Σελ. 286. ISBN 960-031219-2. ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΔΟΥ - ΠΟΘΟΥ Μ. Επί πτερύγων ανέμων. Αθήνα, Κα λέντης, 1995. Σελ. 51. ISBN 960219-052-3. ΜΑΥΡΟΪΔΗΣ Γ. Ίσαμε που; Αθή να, Άγρα, 1995. Σελ. 132. δρχ. 1.760. ISBN 960-325-129-1. ΜΠΕΛΙΕΣ Ε. Φαινόμενον ως να έ πλεε και μένον ακίνητον. Αθήνα, Οδυσσέας, 1995. Σελ. 39. Δρχ. 620. ISBN 960-210-099-0. . ΜΠΡΑΤΣΟΣ A. Prima vista. Αθήνα, Οδός Πανός, 1995. Σελ. 53. ISBN 960-7165-70-5. ΤΟΜΑΖΟΣ Κ. Τώρα. Ποιήματα. Αθήνα, 1994. Σελ. 84. ΤΣΟΛΑΚΟΥ Ν. Τζιμ Κάλμπρος. Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, 1994.

Σελ. 34. ΦΩΚΑΣ Κ. Σκίτσα ζωής. Αθήνα, 1995. Σελ. 96. Δρχ. 1.660. ISBN 960-311-004-3. CERNUDA L. Παραλλαγές πάνω σε Μεξικάνικο θέμα. Παρουσ. - μει. - σχόλ. Α. Κουτσουραδής. Αθήνα, Ίκαρος, 1994. Σελ. 150. Δρχ. 3.120. ISBN 960-7233-77-8. POUND Ε. - STOCK Ν. Ερωτική ποίηση από την Αρχαία Αίγυπτο. Μει. - πρόλ. - Φ. Τερζάκης. Αθήνα, Ερατώ, 1995. Σελ. 88. Δρχ. 1.455.

Πεζογραφία Ερωτικές ιστορίες από την ελληνική λογοτεχνία. Αγοραίος έρωτας. Αθή να, Αιγόκερως, 1995. Σελ. 155. Δρχ. 1.245. ISBN 960-322-050-7. Ερωτικές ιστορίες από την ελληνική λογοτεχνία. Έρωτας και πολιτική. Αθήνα, Αιγόκερως, 1995. Σελ. 155. Δρχ. 1.245. ISBN 960-322059-0. Ιστορίες της θάλασσας από την ελ ληνική λογοτεχνία. Αθήνα, Αιγόκερος, 1995. Σελ. 377. Δρχ. 2.600. ISBN 960-322-060-4. ΑΚΡΙΒΟΣ Κ. Αλλοδαπή. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995. Σελ. 193. Δρχ. 2.285. ISBN 960-236-489-0. ΑΝΤΟΝΑΣ Α. Οι δύο μισοί. Αθήνα, Στιγμή, 1995. Σελ. 77. Δρχ. 1.560. ISBN 960-269-151-4. ΑΡΑΝΙΤΣΗΣ Ε. Ιστορίες που άρε σαν σε μερικούς ανθρώπους που ξέρω. Αθήνα, Ίκαρος, 1995. Σελ. 356. Δρχ. 3.640. ISBN 960-723376-Χ. ΓΈΩΡΠΟΥ Τ. Ο τοίχος των μελανο δοχείων. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Εστία, 1995. Σελ. 376. Δρχ. 3.500. ISBN 960-05-0614-0.

ΕΠΑΝΩΜΙΤΗ Φ. Τα Βοτάνια της Μιρέλας. Μει. X. Νικολάου. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995. Σελ. 178. Δρχ. 1.870. ISBN 960-236-492-0. ΖΕΗ Α. Η μω6 ομπρέλα. Μυθιστό ρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1995. Σελ. 254. Δρχ. 2.500. ISBN 960-041038-0. ΖΩΡΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ Ν. «Εγώ, ο υπουργός σου». Αθήνα, Αρσενίδης, 1995. Σελ. 158. Δρχ. 2.080. ISBN 960-253-030-8. ΚΑΒΒΟΥΡΑΣ Δ. Δίσεκτα χρόνια της εφηβείας. Μυθιστόρημα. Πά τρα, Αχαϊκές Εκδόσεις, 1994. Σελ. 232. Δρχ. 2.080. ΚΑΛΑΜΒΡΕΖΟΣ Δ. Η αρρώστια και το λουλούδι του λωτού. Μυθι στόρημα. Αθήνα, Αίολος, 1995. Σελ. 278. Δρχ. 3.120. ISBN 9607267-80-Χ. ΚΑΛΑΜΒΡΕΖΟΣ Δ. Ιστορίες ερημι τών, ναυαγών και εξόριστων. Αθή να, Αίολος, 1995. Σελ. 178. Δρχ. 2.285. ISBN 960-7267-81-8. ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗ Λ. Όχι, κάνετε λά θος. Αθήνα, Οδυσσέας, 1995. Σελ. 140. Δρχ. 1.560. ISBN 960-210226-8. ΚΑΡΥΔΗΣ Γ. Από το θρόνο στο κε λί. Ιστορικό μυθιστόρημα. Β’ έκδο ση. Αθήνα, Μαυρίδης, 1995. Σελ. 317. Δρχ. 3.220.

ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ Ν. Διηγήματα. Λευκωσία, 1994. Σελ. 280. Δρχ. 1.560. ΛΑΔΑΣ Ν.Β. Απαντα. Τόμος Β’. Πεζά. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995. Σελ. 379. ISBN 960-03-1220-6. ΜΕΛΤΕΜΗ Ν. Ντετέκτιβ Ζουζούνης. Αθήνα, Δελφίνι, 1995. Σελ. 155. Δρχ. 1.870. ISBN 960-309099-9. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Κ. Αννα, τώρα κοιμήσου. Αθήνα, Γνώση, 1995. Σελ. 176. Δρχ. 1.560. ISBN 960235577-8. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΑΟΥ Ε. Hotel Βικτώρια. Αθήνα, Οδός Πανός, 1995. Σελ. 116. Δρχ. 1.560. ISBN 960-7165-69-1. ΠΑΥΛΙΩΤΗΣ Α.Γ. Ο Παπαδιαμάνιης δε ζει πια. Αφηγήματα. Θεσσα λονίκη, Παρατηρητής, 1994. Σελ. 100. Δρχ. 1.560. ISBN 960-260813-7. ΠΟΛΕΝΑΚΗ Μ. Η κρυφή γυναίκα. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Νέα Σύνο ρα, 1995. Σελ. 210. Δρχ. 2.080. ISBN 960-236-499-8. ΡΟΔΟΚΑΝΑΚΗΣ Π. Μέσα στα για σεμιά. Αθήνα, Ν εφέλη, 1995. Σελ. 97. Δρχ. 1.245. ISBN 960-211214-Χ.

ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Ε. Έναν αιώνα προ σφορές. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Δω δώνη, 1995. ISBN 960-248-714-3.

ΣΙΜΙΤΖΗΣ Α. Το πνεύμα του μά γου. Ο δισεκατομμυριούχος. Γ έκ δοση. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995. Σελ. 218. Δρχ. 2.080. ISBN 960236481-5.

ΚΙΟΥΡΤΣΑΚΗΣ Γ. Σαν μυθιστόρη μα. Αθήνα, Κέδρος, 1995. Σελ. 571. Δρχ. 6.000. ISBN 960-041026-7.

ΧΑΡΠΑΝΤΙΔΗΣ Κ. Οι εξοχές των νεκρών. Αθήνα, Νεφέλη, 1995. Σελ. 134. Δρχ. 1.560. ISBN 960211-210-7.

ΚΛΕΟΠΑΣ Ε. Ο Μαραθωνοδρόμος. Β’ έκδοση. Αθήνα, Έ ψιλον, 1995. Σελ. 27. ISBN 960-7062-55-8.

ADAM V. DE. Παράξενες ιστορίες. Μετ. Γ. Ράικος. Αθήνα, Δελφίνι, 1995. Σελ. 193. Δρχ. 2.285. ISBN 960-309-154-5.

ΔΕΤΖΩΡΤΖΗΣ Ν. Πέντε κείμενα του Samuel Beckett στα ελληνικά. Αθήνα, Γαβριηλίδης, 1995. Σελ. 207. Δρχ. 2.910.

ΚΟΣΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ Α. Ταξίδι στην Αλεξανδρούπολη. Αθήνα, Κέ δρος, 1994. Σελ. 94. Δρχ. 1.200. ISBN 960-04-1021-6.

ΔΙΒΑΝΗ Λ. Γιατί δεν μιλάς για μέ να; Αθήνα, Νεφέλη, 1995. Σελ. 125. Δρχ. 1.560. ISBN 960-211207-7.

ΚΟΥΝΝΑ - ΡΑΟΥΝΑ Μ. Παιδί μου - αγάπη μου. Μυθιστόρημα. Λονδί νο, Teamprint. Σελ. 178. Δρχ. 4.160. ISBN 9519940-0-Χ.

ΕΚΟ Ο. Το νησί της προηγούμενης ημέρας. Μει. Ε. Καλλιφατίδη. Αθή να, Γνώση, 1994. Σελ. 498. Δρχ. 5.200. ISBN 960-235-571-9. ECHENOZ J . Λίμνη. Μυθιστόρημα. Μετ. Ρ. Χάτχουτ. Αθήνα, Καστανιώ της, 1995. Σελ. 150. Δρχ. 2.600. ISBN 960-03-0810-1.

Μ τίο

JOURDAN E. Έλεος. Μετ. N.K. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1995. Σελ. 304. Δρχ. 1.660. ISBN 960-208504-5. ΚΑΒΑΤΣΟΝΙ Ε. Το ποίημα των τρε λών. Μετ. Α. Ραΐκου. Αθήνα, Άγρωστις, 1994. Σελ. 359. Δρχ. 4.680. ISBN 960-7027-42-6. CABAN G. Μια βαθιά σιωπή. Μυθι στόρημα. Μετ. Ε. Κάιλα. Αθήνα, Βασιλείου, 1994. Σελ. 171. Δρχ. 2.100. ISBN 960-304-012-6 COOKSON C. Η δικαιοσύνη είναι γυναίκα. Μετ. Ο. Λαζοπούλου. Αθή να, Plus, 1995. Σελ. 321. Δρχ. 1.150. ISBN 960-360-346-5. CORBIAN Α. Φαρινέλι. Μετ. Ν. Σιδέρη. Αθήνα, Το Κλειδί, 1995. Σελ. 220. Δρχ. 2.080. ISBN 960-237102 -1 . MANN Η. Οι Θεές. Τα τρία μυθιστο ρήματα της δούκισσας φον Ασί. 1. Άρτεμη. Μετ. Μ. Χατζηγιάννη. Αθή να, Ζαχαρόπουλος, 1984. Σελ. 391. Δρχ. 2.285. ISBN 960-208494-4. MANN Η. Οι Θεές. Τα τρία μυθιστο ρήματα της δούκισσας φον Ασί. 2. Αθηνά. Μετ. Κ. Ζωιτοπούλου Μαυροκεφ,αλίδου. Αθήνα, Σύγχρο νη Εποχή, 1994. Σελ. 260. Δρχ. 2.910. ISBN 960-224-712-6. ΜΑΡΑΪΝΙ Ν. Αναζητώντας την Έμμα. Μετ. Α. Μπουμπάρα. Θεσ σαλονίκη, Παρατηρητής, 1994. Σελ. 183. Δρχ. 2.700. MARIVAUX. Ο νεόπλουτος χωριάτης. Αθήνα, Δ ελφ ίνι, 1995. Σελ. 333. Δρχ. 4.160. ISBN 960-09156-1. ΜΕΡΕΖΚΟΦΣΚΙ Δ. Ο θάνατος των Θεών ή Ιουλιανός ο Παραβάτης. Μετ. Β. Κωνσταντινίδου. Αθήνα, Εκάτη, 1995. Σελ. 148. Δρχ. 2.080. ISBN 960-7437-11-Χ. ΜΙΖΟΝ L. Ο θάνατος του Ίνκα. Μετ. Κ. Κριτσίνης. Αθήνα, Ζαχαρό πουλος, 1995. Σελ. 173. Δρχ. 1.245. ISBN 960-208-506-1. ΜΟΡΙΣΟΝ Τ. Γαλάζια μάτια. Μετ. Κ. Σχινά. Αθήνα, Ν εφέλη, 1995. Σελ. 237. Δρχ. 3.120. ISBN 960-

Μ τίο

21-206-9. ΜΟΥΖΑΦΕΡ Α. Στα χαρέμια του Αβδούλ Χαμίτ. Απομνημονεύματα. Μετ. Τουρκ Ελ. Αθήνα, Δίφρος. Σελ. 335. Δρχ. 4.725. BALZAC Ο. DE. Μασιμίλα Ντόνι. Μετ. Β. Παπαντωνίου. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995. Σελ. 194. Δρχ. 2.285. ISBN 960-236-493-9. BRAGANCE Α. Ανίβας. Μυθιστό ρημα. Μετ. Π. Μπαλουξή. Αθήνα, Βασιλείου, 1994. Σελ. 180. Δρχ. 2.100. ISBN 960-304-013-4. BRINK Α. Μια τρομοκρατική πράξη. Μετ. Α. Βαχλιώτης. Αθήνα, Χατζηνικολή, 1995. Σελ. 847. Δρχ. 6.500. ISBN 960-264-091-Χ. DAVIES R. Βαθιά ριζωμένο. (Η τρι λογία των Κόρνις II). Μετ. Α. Αλεξιάδη. Αθήνα, Κριτική, 1995. Σελ. 453. Δρχ. 5.200. ISBN 960-218091-9. OATES J.C . Η αυτοφυλακισμένη. Νουβέλα. Μετ. Κ. Οικονόμου. Αθή να, Καστανιώτης, 1995. Σελ. 98. Δρχ. 1.560. ISBN 960-03-0807-1. UCTINOV Ρ. Ο γέρος και ο κύριος Σμιθ. Μετ. Β. Νικολόπουλος. Αθή να, Γνώση, 1995. Σελ. 493. Δρχ. 2.600. ISBN 960-235-575-1. PECK D. Μάρτιν και Τζων. Μετ. Λ. Ταχματζίδου. Αθήνα, Οδυσσέας, 1995. Σελ. 216. Δρχ. 2.600. ISBN 960-210-215-2. SAMS J. Το τραγούδι του μεσο νυκτίου. Μετ. Δ. Κουτσούκης. Αθή να, Καστανιώτης, 1994. Σελ. 307. Δρχ. 3.120. ISBN 960-03-1252-4. SILVERBERG R. Αρμενίζοντας για το Βυζάντιο. Μετ. X. Μανώλη. Αθή να, ALIEN, 1994.Σελ.. 103. Δρχ. 1.245. ΤΟΥΕΪΝ Μ. Ο άνθρωπος που διέφθειρετο χάιντλεϊμπεργκ. Μυθιστό ρημα. Μετ. Γ. Κοβαλένκο. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995. Σελ. 74. Δρχ. 1.560. ISBN 960-03-0606-0. HARDELLET Α. Κουρασμένοι έρω τες. Μετ. Ρ. Ζερβού. Αθήνα, Ζαχα ρόπουλος, 1994. Σελ. 124. Δρχ. 1.245. ISBN 960-208-501-0.

H ESSE Η. Αναγνωστικό. Μετ. Μ. Χατζηγιάννη. Αθήνα, Ζαχαρό πουλος, 1995. Σελ. 544. Δρχ. 2.600. ISBN 960-208-479-0.

Μελέτες Αντίφωνου. Αφιέρωμα στον καθη γητή Ν.Β. Δρανδάκη. Θεσσαλονί κη, Πουρναράς, 1994. Σελ. 863. Δρχ. 12.480. ISBN 960-242-111-8. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ Β. Το ποιητι κό τοπίο του Ελληνικού 19ου και 20ού αιώνα. Τόμοι Α’ + Β ’. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995. Σελ. 5 1 8+361. Δρχ. 6.2 40+5.200. Τό μος A’: ISBN 960-03-1307-5. Τό μος Β ’: ISBN 960-03-1308-3. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ Κ.Δ. Θέσεις του Κ. Παλαμά για τα αναγνωστικά: «Επι δέξιο ταίριασμα της αλήθειας και του ονείρου» (Ανάτ.). Αθήνα, 1994. Σελ. 220-235. ΜΙΣΣΙΟΣ Κ. Η «Λεσβιακή Άνοιξη» εν καρποφορία. Μυτιλήνη, Αστε ρίας, 1994. Σελ. 638. Δρχ. 5.200. ISBN 960-85183-6-9.

Δοκίμια Μικρό νεοελληνικό όργανο. Εκλο γή κειμένων (1947-1975) του Δημήτρη Χατζή για το Νέο Ελληνισμό. Επιλ. κείμ. - σημ. - μεταγραφή Νί κος Γουλανδρής. Αθήνα, Εξάντας, 1995. Σελ. 303. Δρχ. 3.640. ISBN 960-256-214-5. ΑΝΤΩΝΙΟΥ Τ. Εκείθεν της αφής. Δοκίμια. Αθήνα, Δωδώνη, 1994. Σελ. 450. Δρχ. 4.200. ISBN 960248-710-0. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΑΟΣ Ι.Ε. Το ελλη νικό δίλημμα. Αθήνα, 1995.. Σελ. 317. Δρχ. 3.120. ISBN 96090064-0-Χ. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ X. Από το χάος στο χαρτί. Αθήνα, Εστία, 1995. Σελ. 216. Δρχ. 2.300. ISBN 960-050623-Χ. ΔΟΣΧΟΡΗΣ Δ.Σ. Ιχνηλατώντας την κοινωνία. Αθήνα, Αστροναυτική, 1994. Σελ. 160. Δρχ. 2.285. ISBN 960-7237-02-1. ΔΡΑΚΟΠΟΥΑΟΣ Π. Κείμενα με σπασμένη ενότητα. Θεσσαλονίκη,

Κυρομάνος, 1995. Σελ. 187. Δρχ. 2.080. ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ I. Ελληνικός πολιτι σμός. Δοκίμια και μελέτες. Αθήνα, Σαββάλας, 1995. Σελ. 371. Δρχ. 2.080. ΚΩΣΤΑΡΑΣ Β. Δοκίμιο ελευθερίας. Κόρινθος, χ.ε., χ.χ. Σελ. 436.

Έ ργα ΓΡΑΜΨΑΣ Θ. Τριάντα χρόνια ακρι βώς. Θέατρο. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995. Σελ. 121. Δρχ. 2.600. ISBN 960-03-0092-5. ΜΑΛΑΜΑΣ Λ. Εφτά μονόπρακτες κωμωδίες και σάτιρες. Τόμος Β ’. Γιάννινα, Ελεύθερο Πνεύμα, 1994. Σελ. 266. Δρχ. 2.600.

ΜΑΡΑΘΕΥΤΉΣ Μ.Ι. Η αυτοπραγ μάτωση του προσώπου. Δοκίμια. Λευκωσία, 1994. Σελ. 182. ISBN 960-9963-7558-8-7.

ΜΑΤΕΣΙΣ Π. Προς Ελευσίνα. Θέα τρο. Αθήνα, Εστία, 1995. Σελ. 111. Δρχ. 1.400. ISBN 960-05-0603-5.

ΡΑΣΣΙΑΣ Β.Γ. Υπέρ της των Ελλή νων νόσου. Τόμος Γ’. Αθήνα, 1994. Σελ. 156. Δρχ. 2.600. ISBN 96085311-3-6.

ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ Λ. Δύο αινίγματα. Μετ. Λ. Καρατζάς. Αθήνα, Εξάντας, 1995. Σελ. 92. Δρχ. 1.040. ISBN 960-256-223-4.

ΤΕΡΖΑΚΗΣ Α. Καιροί τρικυμισμέ νοι. Δοκίμια ΙΕ’. Αθήνα, Οι Εκδό σεις των Φίλων, 1994. Σελ. 238. Δρχ. 2.390. ISBN 960-289-009-6.

ΣΑΙΞΠΗΡ Ο. Το χειμωνιάτικο πα ραμύθι. Μετ. Ε. Μπελιές. Αθήνα, Κέδρος, 1995. Σελ. 143. Δρχ. 2.600. ISBN 960-04-1047-Χ.

MISHIMA Υ. Η ηθική των Σαμουράι στη σύγχρονη Ιαπωνία. Αθήνα, Ερατώ, 1995. Σελ. 108. Δρχ. 1.455.

ΤΣΕΧΩΦ Α.Π. Ο γλάρος. Μετ. πρόλ. Β. Ντινόπουλος. Αθήνα, Εστία, 1995. Σελ. 107. Δρχ. 1.300. ISBN 960-05-0629-9.

BLOCH Μ. Απολογία για την ιστο ρία. Μετ. Κ. Γαγανάκης. Αθήνα, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1994. Σελ. 209. Δρχ. 2.600. ISBN 960427-028-1.

ΒΑΡΒΕΡΗΣ Γ. Πλατεία θεάτρου. Αθήνα, Σοκόλης, 1994. Σελ. 222. Δρχ. 2.285. ISBN 960-721-33-6.

Γενικά

ΠΟΥΧΝΕΡ Β. Ανιχνεύοντας τη θεα τρική παράδοση. Αθήνα, Οδυσσέας, 1995. Σελ. 462. Δρχ. 5.200. ISBN 960-210-190-3.

ΒΑΛΣΑΣ Μ. Το νεοελληνικό θέα τρο. Εισ. - μετ. X. Μπακονικόλα Γεωργοπούλου. Αθήνα, Ειρμός, 1994. Σελ. 508. Δρχ. 5.400. ISBN 960-7063-14-Χ. ΕΞΑΡΧΟΣ Θ. Έλληνες ηθοποιοί. «Αναζητώντας τις ρίζες». Από τα τέ λη του 18ου αιώνα μέχρι το 1899. Αθήνα, Δωδώνη, 1995. Σελ. 274. Δρχ. 7.280. ISBN 960-248-719-4. ΚΑΛΛΙΑ Ε. Η ζωή ενός θεάτρου εί ναι σαν παραμύθι... Εθνικό Θέατρο 1901-1994. Αθήνα, Άμμος, 1995. Σελ. 98. Δρχ. 5.720. ISBN 960202-120-9. ΛΕΒΙΔΗΣ Α. Αντιγόνη. Περί την απεργασίαν των όψεων. Αθήνα, Άγρα, 1995. Σελ. 129. Δρχ. 2.600. ISBN 960-325-130-5.

Μελέτες

Μαρτυρίες Ιστορία τριών οικογενειών της μεγά λης διασποράς. Σκαραμαγκά - Σκαναβή - Κανδύλη. Αθήνα, Ερμής, 1994. Σελ. 88. Δρχ. 5.200. ISBN 960-90075-0-3.

ΚΑΤΣΟΠΑΝΝΟΣ Σ.Ι. Η άγνωστη αλήθεια για την ΕΛΑΣ. Αθήνα, 1994. Σελ. 248. Δρχ. 5.200. ΛΙΑΝΙΔΗΣ Σ. Η επιστροφή των Αργοναυτών. Μνήμες από τον ξερι ζωμό του 1933. Θεσσαλονίκη, Κυριακίδης, 1995. Σελ. 117. Δρχ. 2.000. ISBN 960-343-291-1. ΜΑΡΔΑΣ Κ. Πίσω από τον ήλιο. Αθήνα, Γνώση, 1995. Σελ. 554. ΔΡΧ. 5.200. ΜΠΙΡΜΠΑΣ Γ. Καλάβρυτα: Γη μαρ τύρων και ηρώων. Β’ έκδοση. Κα λάβρυτα, Επτάλοφος, 1993. Σελ. 135. Δρχ. 1.040. ΜΠΟΥΤΟΣ Π. Παρατηρητής στην Κροατία. Αθήνα, Το Ροδακιό, 1995. Σελ. 255. Δρχ. 5.820. ISBN 960-7360-12-5. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Μ. Τσώρτσιλ. Τάδε έφη. Αθήνα, Ερμείας, 1995. Σελ. 168. Δρχ. 2.600. ISBN 960-216-099-3. ΦΡΕΡΗ Μ.Β. Μηνάς ο Κρητικός. Αθήνα, Βογιατζής, 1994. Σελ. 199. Δρχ. 2.080. ISBN 960-7364-12-0. ΧΑΤΖΗΦΩΤΗΣ Ι.Μ. Καρδιά μου Σεράγεβο... Αθήνα, Παρουσία, 1995. Σελ. 65. Δρχ. 830. ISBN 9607601-12-2. ΦΛΕΜΙΝΓΚ Α. Προσωπική κατάθε ση. Μετ. Ν. Φωκάς. Αθήνα, Εστία, 1995. Σελ. 322. Δρχ. 3.800. ISBN 960-05-0620-5.

Βιογραφίες ΣΑΚΕΛΛΙΩΝ Ν.Γ. Συλλογή βιογρα φιών διαφόρων Τηνίων. Αθήναι, 1994. Σελ. 228. Δρχ. 5.200.

ΓΚΟΡΠΑΣ Θ. Ισιδώρα! Ισιδώρα! Αθήνα, Γαβριηλίδης, 1995. Σελ. 153. Δρχ. 2.495.

ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ Α. Παναγής Παπαληγούρας. Ο Ευρωπαίος πολπικός. Αθήνα, Οδυσσέας, 1995. Σελ. 222. Δρχ. 2.910. ISBN 960-210-228-4.

ΚΑΚΑΡΑΣ Α.Α. Το Πολεμικό Ναυτικό στη Δικτατορία 1967-1974. Αθήνα, Γνώση, 1995. Σελ. 512. Δρχ. 5.200.

CELINI Β. Αυτοβιογραφία. Μετ. Σ. Λυδάκης. Αθήνα, Κανάκη, 1995. Σελ. 477. Δρχ. 5.800. ISBN 9607420-11-Χ.

ΚΑΤΣΗΣ Δ.Ν. Το ημερολόγιο ενός αντάρτη του ΔΣΕ 1946-1949. Τό μος Γ’. Αθήνα, 1994. Σελ. 323. Δρχ. 3.120.

Ελληνική ιστορία Ενότητα και ενότητες της αρχαιότη τας. Επιμ. Κ. Μπουραζέλης. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1994. Σελ. 263. Δρχ.

Μ ώ

5.200.

ISBN 960-236-466-1.

ΑΙΛ1ΑΝΟΣ K.I. Μια προοπτική συμμαχίας Ελλάδος - Αυστρο ουγγαρία? χωρίς επαύριο. 18831887. Θεσσαλονίκη, ΙΜΧΑ, 1994. Σελ. 154. Δρχ. 3.120. ISBN 9607387-05-8. ΒΟΡΥΛΛΑΣ Α.Χ. Κε'ρτεζη. Η ιστο ρική της πορεία. Αθήνα, Παρασκή νιο, 1994. Σελ. 141. Δρχ. 1.660. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Σ.Ε. Βαρταλαμίδι. Με κείμενα για τον πολιτισμό της Ξάν θης. Τόμοι Α’ + Β ’. Ξάνθη, Δήμος Ξάνθης, 1994. Σελ. 1.078. ISBN Set 960-220-559-8. ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΟΥ Μ.Μ. Το Μικρα σιατικό Ζήτημα στην εφημερίδα Πά φος της Κύπρου. Λευκωσία, 1994. Σελ. 219. Δρχ. 2.600. ISBN 99637741-2-1. ΚΡΕΒΒΑΤΑΣ Δ.Κ. Από τον Πανα γιώτη Κρε66ατά στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Αθήνα, 1994. Σελ. 383. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ Α. Ο ασκητι σμός στην Πελοπόννησο κατά τη μέση Βυζαντινή περίοδο. Αθήνα, Ίδρυμα Γουλανδρή - Χορν, 1994. Σελ. 77. Δρχ. 1.560. ISBN 9607079-39-6. ΛΑΜΠΡΟΥ I. Ο Αρκαδικός Κλείτωρ. Ιστορική αναδρομή. Αθήνα, Παρασκήνιο, 1994. Σελ. 140. Δρχ. 2.080. ΜΑΘΙΟΠΟΥΛΟΣ Β.Π. Ο Δεκέμ βριος του 1944. Αθήνα, Νέα Σύνο ρα, 1994. Σελ. 420. Δρχ. 3.120. ISBN 960-236477-7 ΜΕΝΤΖΟΣ Α. Το προσκύνημα του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης στα βυζαντινά χρόνια. Αθήναι, 1994. Σελ. 183. Δρχ. 2.080 ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Λ.Π. Από τη βυζαντινή στη νεοελληνική κοινότη τα. Αθήνα, Δ ιογένης. Σελ. 240. Δρχ. 3.120. ISBN 960-7153-19-7. ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ - ΚΑΡΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ε. Η Ελαφρά Πολιτεία - Άβδηρα και Αβδηρίτες. Αθήνα, Δ ω δώ νη, 1994. Σελ. 129. Δρχ. 1.870. ISBN 960-248-701-1. ΣΑΘΑΣ Κ. Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Τόμοι Α’ + Β ’. Μεταγρ. - ε-

Μ τίο

πιμ. Κ.Ι. Τσαούσης. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995. Σελ. 22+ 2 3 6 . Δρχ. 2.600 (ο κάθε τόμος). ISBN Set 960-236-442-4. ΣΑΘΑΣ Κ. Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Τόμοι Γ + Δ ’ . Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995. Σελ. 198+228. Δρχ. 2.600 (ο κάθε τόμος). ISBN Set 960-236-442-4. ΤΑΞΗΣ Σ.Γ. Συνοπτική ιστορία και τοπογραφία της Λέσβου. Μυτιλήνη, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 1995. Σελ. 163. Δρχ. 1.560. ISBN 9607475-054. ΤΖΕΡΜΙΑΣ Π.Ν. Το άλλο Βυζάντιο. Αθήνα, Ελληνική Ευρω εκδοτική, 1995. Σελ. 222. Δρχ. 3.120. ISBN 960-241-062-0. BERARD V. Κρητικές υποθέσεις. Οδοιπορικό 1897. Μει. - εισ. σχόλ. Γ. Μοραγλής. Αθήνα, Τρο χαλία, 1994. Σελ. 331. Δρχ. 4.880. ISBN 960-7022-53-Χ.

Παγκόσμια Ιστορία ΑΡΓΥΡΙΟΥ Φ. Από την Ένωση στην Κατοχή. Λευκωσία, 1995. Σελ. 395. Δρχ. 6.240. ISBN 9963-7698-1-0. ΒΙΣΒΙΖΗ - ΔΟΝΤΑ Δ. Ιστορία του Μεταπολεμικού κόσμου 1945-70. Θεσσαλονίκη, Βάνιας, 1995. Σελ. 379. Δρχ. 4.680. ISBN 960-288029-5. SOULIS G.C. The Serbs an0 Byzantium. Αθήναι, 1995. Σελ. 425. Δρχ. 5.200. Τ α ξ ίδ ια

Ελεύθερα αναγνώσματα ΣΜΥΡΝΙΩΤΑΚΗΣ Γ. Τα ωραιότερα παιδικά διηγήματα για το Πάσχα. Αθήνα, Σμυρνιωτάκης. Σελ. 223. Δρχ. 2.285. «Το Βασιλόπουλον της Βενεδιάς». Κυπριακόν παραμύθιν. Μετ. Κ. Προυσής. Λευκωσία, Χαμπής, 1994. Σελ. 96. Δρχ. 12.400. ISBN 9963-7590-6-8. BALLAZ J. - INFANTE F. Στη χώρα του Φαραώ. Μει. Ε. Καρρά. Αθήνα, Κέδρος. Σελ. 40ο. Δρχ. 1.200. ISBN 960-04-0697-9. Π ε ρ ι ο δ ικ ά Η ΑΙΘΟΥΣΑ. Περιοδική έκδοση. Τεύχος 3. Δρχ. 800. ΑΚΤΗ. Περιοδικό λογοτεχνίας και κριτικής. Τεύχος 22. Δρχ. 1.250. ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ. Μηνι αίο περιοδικό. Τεύχος 51. Δρχ. 700. ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Δελτίο ΕΒΕΑ. Τεύχη 3 ,4 . ΑΝΟΙΧΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. Μηνιαίο εκ παιδευτικό περιοδικό. Τεύχος 53. Δρχ. 600. ΑΝΤΙ. Δεκαπενθήμερη πολιτική και πολιτιστική επιθεώρηση. Τεύχη 576-579. Δρχ. 400. ΑΝΤΙΤΕΤΡΑΔΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΔΕΥΣΗΣ. Διπλό τεύχος 34-35; Δρχ. 500. ΒΑΛΚΑΝΙΚΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ. Περιο δική έκδοση του ΙΜΧΑ. Τεύχος 5-6.

Ελλάδα

ΓΙΑΤΙ. Μηνιάτικη επιθεώρηση. Τεύ χος 238. Δρχ. 400.

ΣΑΠΗΡΑΣ I. Η Αθήνα και τα περί χωρα. Αθήνα, 1994. Σελ. 61. Δρχ. 2.600.

Η ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ Φύλλο 9. Δρχ. 100.

Π α ιδ ικ ά

Γνώσεις CORNELL J. Ας μοιραστούμε τη φύση με τα παιδιά. Μει. Σ. Δημητριάδου κ.ά. Θεσσαλονίκη, Παρα τηρητής, 1994. Σελ. 143. Δρχ. 2.080. ISBN 960-260-789-0.

ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ.

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ. Περιο δική έκδοση τέχνης, κριτικής και κοινωνικού προβληματισμού. Τεύ χος 73. Δρχ. 1.000. ΓΥΝΑΙΚΑ. Το κλασικό γυναικείο περιοδικό. Τεύχος 1119. Δρχ. 1.000. ΔΑΥΛΟΣ. Μηνιαίο περιοδικό. Τεύ χος 161. Δρχ. 1.000.

Ο ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΟΣ, ΠΟΛΙ ΤΗΣ. Τεύχος 5. Δρχ. 500. ΔΙΑΒΑΖΩ. Μηνιαία επιθεώρηση ίου Βιβλίου. Τεύχος 353. Δρχ.

1.000. ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ. Τριμηνιαίο περιοδι κό. Τεύχος 37. Δρχ. 650.

κό περιοδικό. Διπλό τεύχος 5-6. ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ. Τεύχη 1628-1629. Δρχ. 650. ΝΕΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. Μηνιαία επιθεώ ρηση. Τεύχος 127. Δρχ. 600.

ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ. Τεύχος 4.

ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ. Ιδήμερη επα ναστατική εφημερίδα. Φύλλο 123. Δρχ. 100.

ΔΙΚΗ. Μηνιαία επιθεώρηση. Τεύ χος 5.

Ο ΝΟΥΜΑΣ. Επιθεώρηση τέχνης γραμμάτων. Τεύχος 35. Δρχ. 300.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ. Τεύχος 31. Δρχ. 50.

ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ. Τεύχος 79-80. Δρχ. 1.400.

ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΝΕΥΜΑ. Έρευνα στοχασμός - τέχνη - κριτική. Τεύχος 95. Δρχ. 1.000.

ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ. Διμηνιαία έκδοση. Τεύχος 27. Δρχ. 600.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΕΘΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑ. ΕΝ ΧΟΡΩ. Μηνιαία εφημερίδα για το χορό. Φύλλο 15. Δρχ. 500. ΕΝΔΟΧΩΡΑ. Για μια ελεύθερη έκ φραση. Τεύχος 39. Δρχ. 500. ΕΠΙΛΟΓΗ. Μηνιαία οικονομική ε πιθεώρηση. Τεύχος 322. Δρχ. 1.000. ΕΥΘΥΝΗ. Περιοδικό ελευθερίας και γλώσσας. Τεύχη 280, 281. Δρχ. 900. ΗΧΟΣ ΚΑΙ HI-FI. Τεύχος 266. Δρχ. 800. ΙΑΤΡΙΚΗ. Μηνιαία έκδοση Εταιρεί ας Ιατρικών Σπουδών. Τόμος 67. Τεύχος 4. ΙΒΥΚΟΣ. Μηνιαία Φύλλο 6. Δρχ. 250.

επιθεώρηση.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ. Τεύχη 322,323. Δρχ. 700. ΙΧΝΕΥΤΗΣ. ΒιΒλία και στατιστικές. Τεύχος 12. Δρχ. 5.200. ΚΥΜΟΘΟΗ. Περιοδική έκδοση. Τεύχος 5. Δρχ. 1.500. ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΑ ΝΕΑ. Φύλλο 4. Δρχ. 200. Η ΜΥΚΟΝΙΑΤΙΚΗ. Μηνιαία εφημε ρίδα. Φύλλα 72, 73. ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ. Διμηνι αίο περιοδικό. Τεύχος 491. ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ. Διμηνιαίο πολιτιστι

Χ ρήσιμες Ε κδόσεις ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Σειρά:

Ν έ α Ε λ λ η ν ικ ή

Γ ρ α μ μ α τ ε ία

Το αθάνατο

’21

ΟΠΕΡΑ. Περιοδική έκδοση. Τεύ χος 7. Δρχ. 1.500. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΥΠΡΟΣ. Τεύχος 376. ΠΑΝΑΙΓΥΠΤΙΑ. Περιοδική έκδο ση. Τεύχος 62. Δρχ. 1. ΠΟΡΦΥΡΑΣ. Τριμηνιαίο περιοδι κό. Τεύχος 73. Δρχ. 1.000. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ. Περιοδική έκδοση. Τεύχος 11. Δωρεάν. ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΘΕΜΑΤΑ. Τριμηνιαία έκδοση. Τεύχος 54. Δρχ. 2.500. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΚΕΨΗ. Δίμηνη πε ριοδική έκδοση. Φύλλο 190. ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΠΙΤΙ. Τεύ χη 379,380. Δρχ. 500. ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. Τεύχος 11. Δρχ. 500. ΤΑΡΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΝΕΡΑ. Διμηνι αία έκδοση του Ελληνικού Γραφεί ου της Greenpeace. Τεύχος 16. Δρχ. 15.

(Με 720 σελίδες και 103 εικόνες)

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΑΙΓΎΠΤΙΩΤΩΝ. Τεύχος 222. ΤΟΤΕ. Περιοδικό για την ελληνική ιστορία. Τεύχος 54. Δρχ. 700. Ο ΤΥΠΟΣ. Μηνιαία δημοσιογραφι κή επιθεώρησις. Τεύχος 59. Δρχ.

1.000. ARTI. Η τέχνη σήμερα. Τεύχος 24. Δρχ. 2.000. 90 TAL. No 14.

Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ

Δ ημ . ν. Π απαδημ α Προσφορά στον Ελληνικό Πολιτισμό Ιπποκράτους 8, 106 79

Μ τίο

κριτικογραφ ια Αρ. 3 5 4 1 Μαΐου - 31 Mcifou 1Θ95 Επιμέλεια: Μαρία Τρουπάκη

Στην Κριτικογραφια περιλαμβάνονται οι επώνυμες βιβλιο κριτικές και βιβλιοπαρουσιάσεις των ελληνικών εκδόσεων που δημοσιεύονται στον ημερήσιο αθηναϊκό τύπο. Περιλαμβάνονται επίσης και κριτικές δημοσιευμένες στον περιοδικό και επαρχιακό τύπο, όσες ήταν δυνατόν να εξα σφαλίσουμε ή μας απέστειλαν οι συντάκτες τους.

Φιλοσοφία Κίρκεργκωρ Σ.: Φόβος και τρόμος (Ν. Κώτσιου,, διαβάζω, 352) Πρέβε Κ.: Το λυκόφως των θεών (Γ. Κεντρωτής, διαβάζω, 352) Romilly Ζ.: Οι μεγάλοι σοφιστές στην Αθήνα του Περικλή (Ε. Μαχαίρα, Επενδυτής, 13/5)

θρησκεία Βαρέλλα Ε.: Διορθόδοξοι και οι κουμενικοί σχέσεις του πατριαρχείου Κων/πόλεως κατά τον Κ’ αιώνα (Σ. Καργάκος, Οικονομικός Ταχυδρό μος, 1/5) Antes Ρ.: Μεγάλοι ιδρυτές θρησκειών (Β. Καλαμαράς, διαβάζω, 352)

Πολιτική Πολιτικές Επιστήμες Αριστοτέλους Α.: Ο Ενιαίος Αμυντι κός Χώρος Ελλάδας - Κόπρου (Θ. Παπανικολάου, Αγορά, 11/5) Δραγώνα - Μονάχου Μ.: (Επιμ.) Η πολιτική φιλοσοφία σήμερα (Ε. Μα χαίρα, Επενδυτής, 13/5) Δρεπάκης Μ.: Θεσμικός εκσυγχρο νισμός (θ'. Διαμαντόπουλος, ΟικοΜ ώ

νομικός Ταχυδρόμος, 18/5) Θεοδωρόπουλος Β., κ.ά.: Σκέψεις και προβληματισμοί για την εξωτερι κή μας πολιτική (Μ. Νεγρεπόντη Δελιβάνη, Οικονομικός Ταχυδρό μος, 25/5) Κοζάκος Π.: Η Ελλάδα στη μετα βαλλόμενη Ευρώπη (Δ. Παυλάκου, Αυγή, 7/5) Λαμπρόπουλος Β.Α.: Πολιτική και οικονομική διείσδυση στα κράτη και ο 666 (Σ. Καργάκος, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 18/5) Μητραλιάς Γ.: Γιουγκοσλαβία (Σ. Παπασπηλιόπουλος, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 25/5) Μπαλλής Δ.: Διεθνείς σχέσεις και παραπληροφόρηση (Κ. Παπαπάνος, Πολιτικά Θέματα, 26/5) Παπαδοποόλου Τ.: Μια άλλη Ευρώπη (Α.Χ. Παπανδρόπουλος, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 4/5) Deppe F.: Η νέα Διεθνής Τάξη (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 9/5)

Κοινωνιολογία Ταπεινός Γ. - Κοντογιώργης Γ.: (Επιμ.) Η ελληνική κοινωνία στο τέ λος του 20ού αιώνα (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 9/5)

Οικονομία Καφανιάρης Σ.: Η άλλη ανάπτυξη (Ε. Πετάση, Καθημερινή, 7/5) Προφέτης Γ.: Ρεαλιστικό μάρκε τινγκ (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 9/5) Χουμανίδης Λ.Θ.: Ιστορία οικονο μικών θεωριών (Σ. Χαλιώτης, Κέρ δος, 9/5) Ζινγκλέρ Ζ.: Η Ελβετία ξεπλένει κα λύτερα (Χ.Δ. Παπαδημητρίου, Βή μα, 7/5) (Θ. Παπανικολάου, Κέρ δος, 23/5) (Π. Μπουκάλας, Καθη μερινή, 23/5) Hobsbawm E.J.: Η Εποχή του Κε φαλαίου 1848-1875 (Φ.Δ. Δρακονταειδής, διαβάζω, 352)

Δίκαιο Δαρζέντας Ε.: Κράτος δικαίου και αίτηση ακυρώσεως (Α. Λοβέρδος, Νέα, 22/5) Κονιδάρης I.: Η διαπάλη νομιμότη τας και κανονικότητας και η θεμελίωση της εναρμονίσεως τους (Σ. Καργάκος, Οικονομικός Ταχυδρό μος, 4/5) Παντελής Α., κ.ά.: Κείμενα συνταγ ματικής Ιστορίας (Δ. Χαραλάμπης, Βήμα, 7/5)

ΜΜΕ

πουλος, Καθημερινά, 7/5)

Ζιούτης Γ.Δ.: Εισαγωγή στην Επι στήμη του τύπου (Τ. Δημητρούλια, διαβάζω, 352) Καστόρας Σ.: Ραδιόφωνο και Τηλε όραση (Θ. ΓΊαπανικολάου, Αγορά, 11/5)

Τέχνες

Οικολογία Τσάλτας Γ.-Γρηγορίου Γ.: Κοινοτι κές στρατηγικές για το περιβάλλον (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 9/5)

Εκπαίδευση Γέρος Γ.: (Επιμ.). Το αλφαβητάρι με τον ήλιο (Κ.Δ. Μαλαφάντης, διαβά ζω, 352) Κάτοικος X. - Καββαδίας Γ.Κ.: Η Ανισότητα στην Ελληνική Εκπαίδευση (Κ Μαλαφάντης, διαβάζω, 352) Χρυσαφίδης Κ : Βιωματική - Επικοινωνιακή Διδασκαλία (Κ. Μαλαφά ντης, διαβάζω, 352)

Λαογραφία Παραμύθια από την Ισπανία (Τ. Δημητρούλια, διαβάζω, 352) Παραμύθια των Τσιγγάνων (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 352) Τλούπα Σ.: Παροιμίες - γνωμικά παροιμοιώδεις εκφράσεις (W., Οι κονομικός Ταχυδρόμος, 18/5) Το Δημοτικό μας τραγούδι (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρατικός Λόγος, 10/5)

θετικές και εφαρμο σμένες επιστήμες Καράς Γ.: Οι επιστήμες στην Τουρκοκρατία (Γ. Πλαχούρης, Δη μοκρατικός Λόγος, 3/5) Σπανδάγος Β., κ.ά.: Οι Μαθηματι κοί της Αρχαίας Ελλάδας (Ν.Λ. Φορόπουλος, διαβάζω, 352) Χριστοδουλίδης Κ.: Μεταμοσχεύ σεις (Φ.Μ.Μ. Ελεύθερη Ώρα, 21/5)

Διαιτολογία Μπόζη Σ. Πολίτικη Κουζίνα (Γ.Π. Σαββίδης, Νέα, 23/5) (Ν. Βατό-

στην ελληνική και ξένη ποίηση (Δ. Σταμέλος, Ελευθεροτυπία, 3/5)

ποίηση Ζώρα Π.: Λαϊκή τέχνη (Γ. Πλαχού ρης, Δημοκρατικός Λόγος, 17/5), (Ν. Βατόπουλος, Καθημερινά, 7/5) Καλλία Ε.: Η ζωή ενός θεάτρου εί ναι σαν παραμύθι (Κ. Ντελόπουλος, Καθημερινά, 28/5) Σπαθάρη Ε.: Αρμενίζοντας στο χρό νο (Ν. Βατόπουλος, Καθημερινά, 21/5) Σταμέλος Δ.: Νεοελληνική Λαϊκή τέχνη (Π. Δαράκη, Ριζοσπάστης, 25/5) Φάις Μ.: Τζούλιο Καΐμη, ένας αποσιωπημένος (Φ. Τερζάκης, Καθημε ρινά, 9/5) Gombrich Ε.Η.: Ιστορία της τέχνης (Γ. Κεντρωτής, Διαβάζω, 352) Μπεντίτι Ρ.: Μικρός οδηγός στη με γάλη μουσική (Λ. Εξαρχοπούλου, διαβάζω, 352) Ντεμπόρ Γ.: Τι είναι ο λετρισμός (Ε. Αρανίτσης, Ελευθεροτυπία, 24/5) Πλίνιιος ο Πρεσβύτερος: Περί της Αρχαίας Ελληνικής Ζωγραφικής (Τ. Δημητρούλια, διαβάζω, 352) Τολστόι Λ.: Τι είναι τέχνη (Β. Καλα μαράς, διαβάζω, 352)

Γλώσσα Δούκας Κ.: Ελληνική Γλωσσογένεσις (Γ.Ζ. Ελεύθερος, 4/5) Κοντοσόπουλος Ν.: Διάλεκτοι και ι διώματα της νέας Ελληνικής (Δ. Φιλιππής, Αντί, 26/5)

Κλασική Φιλολογία Κείμενα - Μελέτες Αριστοτέλης: Περί ποιητικής. Μετ. Η.Π. Νικολούδης (Κ.Ι. Τσαούσης, Έθνος, 22/5) Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα (Γ. Πλα χούρης, Δημοκρατικός Λόγος, 10/5)

Ανθολογίες ποίησης Ο οίνος στην ποίηση(Β. Χατζ., Ελευθεροτυπία, 24/5) (Γ.Π. Σαββί δης, Νέα, 9/5) Σέρρας Δ.: (Επιμ.) Η Ζάκυνθος

Αποστολίδου - Δουκάτου Ε.: Στον ι στό της ζωής (Κ. Παπαηάνος, Πολι τικά Θέματα, 12/5) Βέλασος Γ.: Στην Παράδεισο (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 352) Βλαβιανός X.: Ο άλλος τόπος (Δ. Παυλάκου, Αυγά, 21/5) Βλαχογιάννης Γ.: Γλυκά κελαϊδίσματα (Κ. Βαλαβάνης, Ελεύθερη Ώρα, 7/5) Καραβασίλης Π.: Ισορροπία πλή κτρων (Π. Ζαδές, Εξόρμηση, 6/5) Κλέαρχος Α.: Η γοητεία του γυμνού ορίζοντα (Γ. Καραβίδας, Ριζοσπά στης, 11/5) Κυριακοπούλου Α.: Αβροί αλιείς πε ριπάτου (Γ. Καραβίδας, Ριζοσπά στης, 25/5) Παλαμάς Κ.: Σονέτα (Δ. Σταμέλος, Ελευθεροτυπία, 24/5) Σαμαρά Ζ.: Ημέρες αβροχίας (Τ.Δ., Αντί, 12/5) Σιμόπουλος Η.: Κέρματα (Γ. Καρα βίδας, Ριζοσπάστης, 18/5) Σιώτης Ν.: Η μηχανή των μυστικών (Γ. Βέης, Γράμματα και Τέχνες, 72) Χαμπίπη Λ.: Η νύχτα των ονομάτων (Δ. Παυλάκου, Αυγά, 14/5) Χαραλαμπίδης Κ.: Μεθιστορία (Π. Μπουκάλας, Καθημερινά, 9/5) Χατζόπουλος Θ.: Ο εξ αίματος νε κρός (Β.Κ. Καλαμαράς, διαβάζω, 352) Ρούμι Τ.: Ο αγαπημένος (Ε. Αρανί τσης, Ελευθεροτυπία, 17/5)

Πεζογραφία Ακρίβος Κ.: Αλλοδαπή (Τ. Δημη τρούλια, διαβάζω, 352) Ανδρέου Ε.: Το άνθος της ροδιάς (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 23/5) Αξιώτης Δ.: Ξόβεργα με μέλι (Ν. Κώτσιου, Διαβάζω, 352) Γαλανέκη Ρ.: Ο βίος του Ισμαήλ Φερίκ Πασά (Δ. Μητρόηουλος, Βάμα, 14/5) Γκιμοσούλης Κ.: Μια νύχτα με την κόκκινη (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 3/5), (Ν. Μπα-

Μτίο

κουνάκης, Marie Claire low . ’95), (Μ. Κοντολέων, Αυγή, 21/5) Διβάνη Λ.: Γιατί δεν μιλάς για μένα; (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 352) Δούκα Μ.: Ένας σκούφος από πορ φύρα (Ν. Μπακουνάκης, Marie Cldire, low . ’95), (Α. Λαμπρία, Madame Figaro, low . ’95), (Δ. Mnτρόπουλος, Βήμα, 14/5) Ζαούση Μ.: Γράμμα από το Ρήνο (Μ. Φάις, Ελεύθερος Τύπος, 7/5) Ζουμπουλάκη Μ.: Κενά μνήμης (Ν. Μπακουνάκης, Marie Claire, Ιουν. ’95) Ζυρίνης Κ.: Αγκύλες (Ν. Ντόκας, Ελευθεροτυπία, 28/5) Κιουρτσάκης Γ.: Σαν μυθιστόρημα (Δ. Δασκαλόπουλος, Νέα, 16/5), (Ε. Κοτζιά, Καθημερινή, 14/5), (Μ. Θεοδοσοπούλου, Enoxri, 14/5), (Β. Ελευθεροτυπία, Χατζηδασιλείου, 17/5) Κοκκινάκη Ν.: 1) Ναταλία 2) Μαρ γαρίτα (Κ. Παπαπάνος, Πολιτικά Θέματα, 26/5) Λιαροπούλου Ε.: Οι άλλες (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 352) Μπρουντζάκης Ξ.: Γυναικωνίτης (Ν. MnaKowdra^, Marie Claire, low. ’95) Νόλλας Δ .: Ο άνθρωπος που ξεχάστηκε (Δ. Δασκαλόπουλος, Νέα, 2/5) Ξηρός Θ.: Τα δήθεν (Ε. Ζωγράφου, Ριζοσπάστης, 18/5) Πανώριος Μ.: Ακόμη και τα πουλιά (Δ. Τσατσούλης, Αντί, 12/5) Παπαχρήστου Δ.: Ο ήλιος του μουσείου (Ν. Ντόκας, Ελευθερο τυπία, 7/5) Πιτσιπιός I.: Η ορφανή της Χίου. Ο πίθηκος Ξουθ ή τα ήθη του αιώνος (Δ. Πολίτης, Αυγή, 21/5) Ροδοκανάκης Π.: Μέσα στα γιασεμιά (Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή, 14/5), (Μ. Θεοδοσοπούλου, Εποχή, 7/5) Ροδοκανάκης Χ.Κ.: Ο Μαύρος, ο Σταύρος και εγώ (Κ. Τσαούσης, Έθνος, 15/5) Ρούσσος Τ.: Φωτογραφία με πολύ κίτρινο (Δ. Τσατσούλης, Αντί, 12/5) Σμύρνής Κ.: Καλοκαιρινή απορία του φεγγαριού (X. Παπαγεωργίου, Αυγή, 7/5) Τζουμάκας Δ.: Χαρούμενο Σίδνε'ί

δάτίο

(Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 352) Χαρπαντίδης Κ.: Οι εξοχές των νε κρών (Λ. Εξαρχοπούλου, διαβάζω, 352) Άνσγουωρθ Μ.: Ιερή πείνα (Φ. Φι λίππου, Αντί, 26/5) Άντριους Λ.: Η γυναίκα άλογο του ανέμου (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρατι κός Λόγος, 10/5) Γκόρνπμερ Ν.: Κανείς να μη με συνοδεύσει (Ε. Ρούμπογλου, Καθη μερινή, 21/5) Είμις Μ.: το Βέλος του χρόνου (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 352) ΘερΒάντες Μ.: Δον Κιχώτης (Μ. Θε οδοσοπούλου, Εποχή, 28/5) Collins J.: Αγάπη, πάθος και μίσος (Κ. Παπαπάνος, Πολιτικά Θέματα, 12/5) Λαμπρίς Λ.: Το ημερολόγιο της Χάνα (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 9/5) Μίκσατ Κ.: Η ομπρέλα του Αγίου Πέτρου (Α. Μιχαλοπούλου, Καθη μερινή, 7/5) Μινχ Μ.: Η άλλη πλευρά του λόγου (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 9/5) Μόρισοντ.: Γαλάζια μάτια (Α. Μιχα λοπούλου, Καθημερινή, 28/5) Brink Α.: Μια τρομοκρατική πράξη (Ν. Ντόκας, Ελευθεροτυπία, 7/5) ΝτέηΒις Ρ.: Βαθιά ριζωμένο (Λ. Εξαρχοπούλου, διαβάζω, 352) Ό ε Κ.: Μια προσωπική υπόθεση (Ε. Ζωγράφου, Ριζοσπάστης, 11/5) Οκάμπο Σ.- Κασάρες Α.: Όποιος α γαπά μισεί (Β. Σπάθή, διαβάζω, 352) ΌουτςΤ.Κ.: Μαύρα νερά (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 23/5) Polidori S. W.: Ο Βρυκόλακας (Δ. Τσατσούλης, Αντί, 12/5) Σεμπρούν X.: Χαιρετίσματα από τον Φεδερίκο Σάντσεθ (Δ. Ρουμπούλα, διαβάζω, 352) ΤσΒετάγεΒα Μ.: Η ιστορία της Σονέτσκα (Μ. Φάις, Ελεύθερος Τύπος, 21/5) Φορντ Μ.: Ο καλός στρατιώτης (Λ. Εξαρχοπούλου, διαβάζω, 352) Χόθορν Ν.: Το σπίτι με τα εφτά αε τώματα (Μ. Θεοδοσοπούλου, Επο χή, 21/5)

Μελέτες Θεοφάνους Γ.: Ο Παλαμάς και ο Μαρξισμός (Α.Χ. Παπανδρόπουλος, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 18/5) Καραλής Β.: Ο Ν. Καζαντζάκης και το παλίμψηστο της ιστορίας (Π.Δ. Μαστροδημήτρης, Διαβάζω, 352) Κορέλας X.: Αισθητική της πεζογρα φίας (Δ. Ζαδές, Εξόρμηση, 20/5) Μαλαρφάντης Κ.: Θέσεις που Κ. Παλαμά για τα Αναγνωστικά (Δ. Γιάκος, Εξόρμηση, 21/5) Μιχαλόπουλος Ο.: Κ. Παλαμάς (Σ. Αρτεμάκης, Ναυτεμπορική, 14/5) Παπαγεωργίου Κ.: Τα άδεια γήπε δα (Β. ΧατζηΒασιλείου, Ελευθερο τυπία, 24/5) Ραΐσης Μ.Β.: Η ποίηση του Μπάιρον (Δ. Σταμέλος, Ελευθεροτυπία, 24/5) Στεργιόπουλος Κ.: ΠεριδιαΒάζοντας Γ (Τ. Μενδράκος, Αυγή, 24/5) Χατζής Δ.: Νεοελληνική ιδεολογικότητα. Επιμ. Ν. Γουλανδρής (Κ.Δ. Μαλαφάντης, διαβάζω, 352) Σαρτρ Ζ.Λ.: Μποντλέρ (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 352)

Δοκίμια Καλλίας Κ.: Στοχασμοί (Τ. Κοντράρου, Νέα, 9/5) Ράμφος Σ.: Μυθολογία του Βλέμμα τος (Ε. Αρανίτσης, Ελευθεροτυπία, 10/5) Τσακνιάς Σ.: A propos (Β. ΧατζηΒασιλείου, Ελευθεροτυπία, 10/5) Βίντερμαν Σ.: Περί χρήματος στην ψυχανάλυση και πέρα (Β. Καλαμα ράς, διαβάζω, 352) Badie Β.: Κουλτούρα και πολιτική (Π. Κάγιος, Νέα, 16/5) Ζιράρ Π.: Κεκρυμμένα από καταβο λής (Μ. Φάις, διαβάζω, 352)

Παιδικά Ζέη Α.: Η μωΒ ομπρέλα (Ε. Σαραντίτη, Ελευθεροτυπία, 3/5)

Λοΐζου Μ.: Η μητερούλα μας η Ρω σία (Ε. Σαρανιίτη, Ελευθεροτυπία, 17/5), (Γ. Παπαδάιος, Διαβάζω, 352) Μπενάρδος Ζ.: (Επιμ.) Η τύχη της Ασκημούλας και άλλα παραμύθια (Ε. Χωρεάνθη, Ριζοσπάστης, 11/5) Μπουλώτης X.: Νάρχεσαι στον ύ πνο μου (Η. Παπαλέξης, Διαβάζω, 352)

Θεατρικά έργα Ντύρενματ Φ.: Ρωμύλος ο Μέγας (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 352)

Ιστορία Γενέσιος I.: Περί Βασιλειών (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 352) Ες Κύπρον (Φ. Δημητρακόπουλος, Καθημερινή, 23/5) Κακαράς Α.: Το Πολεμικό Ναυτικό στη Δικτατορία (1967-1974) (Α.Κ., Ριζοσπάστης, 18/5) Κοτσαγεώργης Ξ. - Παναγιωτόπουλος Α.: Νεώτερη και σύγχρονη ιστορία της Θράκης (Σ. Καργάκος, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 4/5) Μιχαλόπουλος Δ. - Μιλάνος Α.: Ελληνικά πλοία στο μεσαίωνα (Δ. Σταμέλος, Ελευθεροτυπία, 3/5) Νούσκας Κ.: Η Έδεσσα στις επάλ ξεις του Μακεδονικού Αγώνα (Φ. Τριάρχης, Παρατηρητής Σερρών, 15/4 - Δραμινή Δράμας, 19/4) Παναγιωταρέα Α.: 'Οταν οι Αστοί έ γιναν πρόσφυγες (Σ. Καργάκος, Οι κονομικός Ταχυδρόμος, 18/5) Παπαμιχαήλ Σ.: Ας γνωρίσουμε την Κάρυστο (Π. Γεραμάνης, Νέα, 23/5) Σάθας Κ : Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα (Κ. Τσαούσης, Έθνος, 2/5) ΣΒολόπουλος Κ.: Κων/πολη 18561908 (Γ. Πλαχούρης; Δημοκρατι κός Λόγος, 3/5), (Ν. Σαρρής, Καθη μερινή, 30/5) Σταύρου Τ.: Εάλω η Πόλις (Σ.Ι. Αρτεμάκης, Ναυτεμπορική, 28/5) Τζερμίας Λ.: Το Άλλο Βυζάντιο (Κ.Ι. Δεσποτόπουλος, Βήμα, 14/5) Τρακάκης Γ.: Η Βιομηχανία εν Σμύρνη και εν τη ελληνική Μικρα-

σία (Σ.Π. Σπέντζας, Καθημερινή, 21/5)

Μαρτυρίες - Βιογρα φίες - ΑπομηνΌνεύματα - Αλληλογραφία Ζώτου Α.: Κυνηγώντας το απραγμα τοποίητο όνειρο (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρατικός Λόγος, 10/5) Κάσδαγλης X.: Απολύομαι και τρε λαίνομαι (Κ.Δ. Μαλαφάντης, διαβά ζω, 352) ΚοροΒέσης Π.: Ανθρωποφύλακες (Ν.Γ.Ξ. Αθηνόραμα, 12/5) Μοσχονάς Σ.: Δύο μορφές του Ελληνικού Διαφωτισμού στην Κεφαλλονιά (Κ. Παπαπάνος, Πολιτικά Θέματα, 26/5) Σταθούλης Ν.: Α. Ιόλας (Α. Λαμπρία, Madame Figaro, Ιουν. ’95) Έσσε Ε.: ΑυτοΒιογραφικά κείμενα (Β. Καλαμαράς, διαβάζω, 352) Ντοστογιέφσκι Φ.: Αλληλογραφία 1934-1859 (Δ. Ρουμπούλα, Διαβά ζω, 352) ΦλέμινγκΑ.: Προσωπική κατάθεση (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρατικός Λό γος, 17/5)

Αρχαιολογία Γιαλούρης Ν.: Αρχαία Γλυπτά (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρατικός Λόγος, 17/5), (Ν. Βατόπουλος, Καθημερι νή, 7/5)

Ταξιδιωτικά Πιτσούλη Τ.: Έλληνες οι θεοί της Αιγύπτου (Ε. Ζωγράφου, Ριζοσπά στης, 25/5) Φωκά I. - ΒαλαΒάνης Π.: Περίπατοι στην Αθήνα και την Αττική (Δ. Ρηγόπουλος, Καθημερινή, 14/5) Michaux Η.: Ένας Βάρβαρος στην Ασία (Β. Καλαμαράς, διαβάζω, 352)

Περιοδικές εκδόσεις Αρχαιολογία (Σ. Παπασπηλιόπουλος, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 18/5)

όάτίο

Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ Ι ΔΡΥΜΑΤΟΣ Κ Ω Σ Τ Α ΚΑΙ Ε Λ Ε Ν Η Σ Ο Υ Ρ Α Ν Η ΣΕΙΡΑ

«ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ»

Γ ε ν ικ ή φ ι λ ο λ ο γ ικ ή έ π ο π τ ε ία : Α Π Ο Σ Τ Ο Λ Ο Σ Σ Α Χ Ι Ν Η Σ

Στεφάνου Ξένου, Ή Ή ρω ϊς τής Ελληνικής ’Επαναοτάσεως (τόμοι Α +Β), φιλολογική επιμέ

Άνδρέα Κάλβου, Ώδαί, φιλολογική έπιμέλεια: Στέφανος Διαλησμάς.

Γεράσιμου Μαρκορά, Ποιήματα, φιλολογική έπιμέλεια: Π .Δ . Μαστροδημήτρης.

λεια: Βικτωρία Χατζηγεωρνίου - Χασιώτη.

4. 5.

’Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, Διηγήματα, φιλολογική έπιμέλεια: Φώτης Δημητρακόπουλος. ’Αλεξάνδρου Ρίξου Ραγκαβή, Ό Αύθέντης τού Μωρέως, φιλολογική έπιμέλεια: ’Απόστολος Σαχίνης.

Κωστή Παλαμά, Ή Φλογέρα τού βασιλιά, φιλολογική έπιμέλεια: Κ .Γ . Κασίνης.

Γρηγορίου Παλαιολόγου, Ό Ζωγράφος, φιλολογική έπιμέλεια: Ά λ κ η ’Αγγέλου.

Σπυρίδωνος Ζαμπελίου, Κρητικοί γόμοι, φιλολογική έπιμέλεια: Αθανάσιος Καραθανάσης.

Samuel Sheridan Wilson, Τό Παλληκάριον, φιλολογική έπιμέλεια: Δημήτριος Πολέμης.

10. Κωνσταντίνου Χατξόπουλου, Φθινόπωρο, φιλολογική έπιμέλεια: Πέτρος Χάρης. 11. Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, Γό Βιβλίο τής αύτοκράτειρας Ελισάβετ, φιλολογική έπιμέλεια: ’Απόστολος Σαχίνης. 12. Λορέντξου Μαβίλη, Τά ποιήματα, φιλολογική έπιμέλεια: Γιώργος Γ . Άλισανδράτος. 13. Παύλου Καλλιγά, Θάνος Βλέκας, φιλολογική έπιμέλεια: Ε.Ν . Χωραφάς. 14. Γεωργίου Βιξυηνοϋ, Τά Διηγήματα, φιλολογική έπιμέλεια: Βαγγέλης Άθανασόπουλος. 15. Γ. Ψυχάρη, Ζωή κ ι άγάπη στή μοναξιά, φιλολογική έπιμέλεια: Βασίλειος Φρ. Τωμαδάκης. 16. Κωνσταντίνου Χατξόπουλου, Τά ποιήματα, φιλολογική έπιμέλεια: Γιώργος Βελουδής. 17. Ίωάννου Κονδυλάκη, Ό Πατούχας, Ό ταν ήμουν δάσκαλος, Πρώτη Άγάπη, φιλολογική έπιμέλεια: Μ .Γ. Μερακλής. 18. Λάμπρου Πορφύρα, Τά Ποιήματα (1894-1932), φιλολογική έπιμέλεια: Ελένη Πολίτου - Μαρ μάρινου. 19. Γιάννη Βλαχογιάννη, Τά Μεγάλα Χρόνια καί Τά Παληκάρια τά Παλιά, φιλολογική έπιμέλεια: Έπαμ. Μπαλούμης. 20. Κωνσταντίνου Ράμφου, Ό Κατσαντώνης καί Α ί Τελευταίοι Ήμέραι τοϋ Αλή-Πασά, φιλολο γική έπιμέλεια: Αίκατερίνη Κουμαριανοϋ. 21. ’Αλεξάνδρου Σούτσου, Ό ’Ε ξόριστος, φιλολογική έπιμέλεια: Λουκία Δρούλια. 22. Άντρέα Καρκαβίτσα, Ή Αυγερή, φιλολογική έπιμέλεια: Π.Δ . Μαστροδημήτρης. 23. Νικολάου Βουτυρά, Ή Σπάθη τής έκδικήσεως, φιλολογική έπιμέλεια: Τιτίκα Δημητρούλια. 24. ’Ιακώβου Πιτξιπίου, Ή ’Ορφανή τής Χίου καί Ό Πίθηκος Ξούθ, φιλολογική έπιμέλεια: Δημήτρης Τξιόβας. 25. Κωστή Παλαμά, Ή Τρισεύγενη, φιλολογική έπιμέλεια: Βάλτερ Ποϋχνερ. 26. Ίωάννου Βηλαρά, Τά ποιήματα, φιλολογική έπιμέλεια: Γιώργος ’Ανδρειωμένος.

Ε Λ Φ 1Ν 1 Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

Δ Ο Κ ΙΜ ΙΑ

. M allory J . Ρ .Ν

ILp· S o e i/p o jn a io i Μ

ΙΙΡ Ο Β Λ Η Μ Α Τ ΙΣ Μ Ο Ι

Μια συγκλονιστική μελέτη για το μακρυνό παρελθόν των ευρωπαϊκών λαών

Μια συνοπτική και γοητευτική αφήγηση για τη σχέση του ανθρώπου μ: το βιβλίο και την περιπένάγνωσης, της γρα φής και της συ νεχούς εξέλι ξης της τυπογραφίας AA.W. T.V.: Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΛΕΛΦΗ 8 ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΑΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

i Ανλριανα Βλάχου, T ed Benton, Reiner Grundmann ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΗ Ανλρεας Δ. Γ ληνος ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Νικος Κοτζιας ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ: ΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΝ ΤΩ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ Νικος Λέανδρος ΜΑΖΙΚΑ ΕΝΤΥΠΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΜΙΑΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑΤΗΔΕΚΑΕΤΙΑΤΟΥ '60 Μ ητςος Αλεξανλροπουλοε ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΟΙ Ε λλη ΙΙ λπιιλ ΚΟΜΜΟΥΝΑ ΤΟΥ 1871 Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 21ΟΥΑΙΩΝΑ; Λύσανδρος Π απανικολαου Η ΑΣΤΙΚΟΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Γ ιώργος Π λειος ΚΙΝΟΥΜΕΝΗ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΑΜΟΥΗΛΙΛΗΣ ΟΙ "ΔΗΜΟΙ" ΤΟΥ ΕΥΠΟΛΗ

ΙΙ ιερ Μ πουρντιε ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΙ

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΝΗΣ ΤΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΥΣΗ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΛΕΞΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Πιερ Μ πουρντιε ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ

Νικολας Χρηςτακης ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ

Ουμπερτο Ε κο Η ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΤΖΑΙΗΜΣ ΤΖΟΥΣ Ουμπερτο Ε κο ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΘΩΜΑ ΑΚΙΝΑΤΗ Σ ονια Ιλινςκαγια Ο Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ Η ΡΩΣΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ "ΑΡΓΥΡΟΥ ΑΙΩΝΑ" Αρης Μαραγκοπουλος ULYSSES: ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ «ΟΔΥΣΣΕΑ» ΤΟΥ ΤΖΑΙΗΜΣ ΤΖΟΥΣ Ρ ομπερτ Μουζιλ ΠΕΡΙ ΒΛΑΚΕΙΑΣ Λεωνίδας Χρηςτακης ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΛΗΤΕΙΑΣ ΤΑ ΨΕΥΔΩΝΥΜΑ

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΑΝΟΙΧΤΟΣ ^ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΕΛΦΙΝΙ, ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 2 3 -2 5 , 1 06 7 7 ΑΘΗΝΑ, ΤΉΛ.: 3 8 3 0 9 5 5 , f a x : 3 3 03 175 1

Κ υκλοφ ορούν α π ό

ε κ δ ό σ ε ις opera D a v id CZfamett

Από γυναίκα, αλεπού ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: λΧΙΛΑΕΑΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΖ Φανταστικό διήγημα; Παραμύθι; Νουβέλα; Μύθος του Αισώπου; Τ ο κείμενο αυτό δημιούργησε μεγάλη σύγχυση στους λογοτεχνικούς κύκλους της Ευρώπης,το 1922. Μ ία γυναίκα, η Κ α Σίλβ ια Τέμπρικ, μεταμορφώνεται-μεταλλάσσεται, μπροστά στα έκπληκτα μάτια του συζύγου της, σε αλεπού! Ο Ντέιβιντ Γκάρνετ, επιδεικνύει σε αυτό το βιβλίο ένα μοναδικό ταλέντο παρατηρητή της ανθρώπινης ψυχής, όταν αυτή καλείται να αντιμετωπίσει οριακές ή εξωπραγματικές καταστάσεις.

Trrancisco C'Zoloane

Γη tou Πυρός ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΚΡΙΤΟΝΗλΙΟΠΟΥΛΟΣ Εννέα διηγήματα από τον πιο πολυδιαβασμένο συγγραφέα στη Χ ιλή . "Για να μιλήσω για τον Φρανσίσκο Κολοάνε, δεν βρίσκω καλύτερη αρχή από το “ Μ ια φορά κ ι έναν καιρό” που μας άνοιγε ορθάνοιχτες τις πόρτες της φαντασίας. Μ ακάρι η μαγεία της Λογοτεχνίας να μας μεταφέρει σε μια ξύλινη καλύβα, όπου σπιθίζει η φωτιά στο τζάκι, καθώς ανοίγεται ο ορίζοντας προς την περιπέτεια." L u is Sepulveda

Εκδόσεις opera, Χ αριλάου Τρικούπη 2 6 ,1 0 6 79 Αθήνα. Τηλ. 36 33 777 - Fax: 65 27 516

Μια εμπεριστατωμένη ακαδημαϊκή μελέτη για την καταγωγή και ιη λα τρεία του δεού Διόνυσου, δομημένη με βάση τα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα και την αρχαιοελληνική γραμματεία, από μια καταξιωμένη ελληνίστρια αρχαιολόγο, την Τζέιν Έλεν Χάρισον.

Ένα δαυμαστό ταξίδι o tis ρομαντικά εποχέ$ των Τροβαδούρων, με τα ηρωικά έπη και tis νεράιδο-ιστορίες με τα φλογερά ερωτικά ειδύλλια και to u s χριστιανικοί/s μύδουΞ.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΙΑ Μ Β Λ ΙΧ Ο Σ Μάρνη 5-7, 104 33 ΑΘΗΝΑ, Τηλ.: 5 2 2 7 6 7 8 , Fax: 5 2 2 6 5 8 1

Μ ΑΡΙΑ ΛΑΜ Π Α Α ΑΡΙΔΟ Υ-Π Ο Θ Ο Υ

Σώ μα, θυμή σου ό χι μ όνο τό π ό σ ο α γ α π ή θ η κ ες Ό όρκος τής μνήμης και ή αναζήτηση τοΰ χαμένου παραδείσου της ευτυχίας οδηγούν τούς δύο παλιούς έραστές στον τόπο τού φεγγαριού καί τής πρώτης μαγείας. "Ωριμοι καί κουρασμένοι, θά ζήσουν έκεί ένα άλλο πάθος μέσα άπό τίς μνήμες καί τήν αγρυπνία τοΰ σώματος. Γιατί τό σώμα θυμάται όχι μόνο τήν αγάπη. Θυμάται τόν πόνο καί τήν έρημία. Τήν άβυσσο πού κου βάλησε άπό τίς περιπλανήσεις του. Καί προ φητεύει. ’Έτσι, ό παρόντας χρόνος βιώνεται σάν άντήχηση τοΰ παραδείσου πού χάθηκε. Μέ όλη τή φόρτιση πού δημιουργεί ή νοσταλ γία τοΰ χαμένου. Εκείνη: 'Ένας άνθρωπος πού αγωνί στηκε, πού φώναζε τίς ιδέες της, πού έζησε τή θυσία. Εκείνος: Ό γιός τοΰ παλιοΰ μύθου. Κουβαλοΰν καί οι δύο ένα άντίστοιχο τραύμα, άπό τήν παιδική ηλικία, καί είναι αύτό πού θά τούς φέρει ζανά στήν ίδια παράλληλο, νικημένους και ωραίους - μ’ αύτή τήν ομορφιά πού δίνει στά πρόσωπα ή συμπόνια. Τό μυθιστόρημα έχει τή μαγεία τής ποιητικής γραφής, πού εδώ γίνε ται μαγεία τής μνήμης καί μαγεία τοΰ χαμένου χρόνου. ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ: • Μέτή λάμπα θυέλλης • Λυκόφως τής μοναζιάς • Ναταλία καί Χριστίνα • Έ π ί πτερύγων ανέμων (ποιήματα)

Ε Κ Δ Ο ΣΕΙΣ [

Μ Α Υ ΡΟ Μ Ι ΧΑΛΗ

» Τ Η Λ .:

3 6 01 551

Κ Α ΛΕΝΤΗΣ 5 * 106 79 ·

ΑΘΗΝΑ

FAX: 3 6 2 3 5 5 3

ΧΡΗΣΤΟΣ Δ. ΛΑΖΟΣ

Μ η χ α ν ικ ή

& 7εχνολογια ΣΤΗΝ / Ι ρ ΧΑΙΑ

Ο /Π Ο Λ Ο ΓΙΣΤΗ Σ ΤΠΝ /Α Ν ΤΙΚ Υ Θ Η ΡΩ Ν

Ο ι αρχαίοι Έλληνες είχαν ση

Π ρ ιν από 2.000 χρόνια οι έλ-

μειώσει αξιόλογη πρόοδο στο

ληνες μηχανικοί κατασκεύασαν

χώρο της Μηχανικής και της Τε

ένα μοναδικό μηχανισμό που α

χνολογίας. Τα επιτεύγματά τους,

ποδείχτηκε ότι ήταν ένα αστρο

από το 3000 π.Χ. μέχρι το 1100

νομικό όργανο μεγάλης αξίας.

μ.Χ., μας αφήνουν άφωνους και

Ένα σύνολο από 30 διαφορετι

επιβεβαιώνουν ότι η σημερινή

κά γρανάζια έδινε πληροφορίες

τεχνολογική εξέλιξη δεν οφείλε

για τις κινήσεις του Ήλιου, της

ται αποκλειστικά και μόνο στη

Σελήνης και των πλανητών στο

βιομηχανική επανάσταση. Οι αρ

Ζωδιακό. Πρόκειται για το μηχα

χαίοι Έλληνες έβαλαν κι εδώ τα

νισμό των Αντικυθήρων, τον

θεμέλια. Οι πιο σημαντικές ε

πρώτο υπολογιστή στην παγκό

φευρέσεις στην αρχιτεκτονική,

σμια

τη ναυπηγική, τη μεταλλουργία,

μαρτυρία μιας μεγάλης τεχνο

την κατασκευή αγαλμάτων πα

λογικής και μηχανικής εξέλιξης

ρουσιάζονται εδώ, καθώς και

που κορυφώθηκε το 80 π.Χ. με

διάφοροι μηχανισμοί, οι φ ημι

την κατασκευή του.

ιστορία,

αξιοθαύμαστη

σμένοι μηχανικοί της ελληνιστι κής περιόδου, πολεμικές μηχα νές, υδραυλικά έργα κ.λπ.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΙΟΛΟΣ

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

Ηλίας Λεφούσης Χω ρικοί (3 τόμοι)

Αλέξανδρος Πούσκιν Παραμυθία

Φρίντριχ Ένγκελς Η καταγωγή της οικογένειας της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους Έριχ Χόνεκερ Σημειώσεις από τη φυλακή

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ Σόλωνος 130,10681 Αθήνα,Τηλ.:3820835, Fax:3813354 ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ 1. Αθήνα, Μαυροκορδάτου 3, Τηλ.: 3829835,2. Θεσσαλονίκη, Μενελάου 3 & Εγνατια 65, Τηλ.: 283810 3. Γιάννενα, 28ης Οκτωβρίου 19, Τηλ.: 38090

Τα προϊόντα της παραλογοτεχνίας διέτρεξαν πολύχρωμες, φανταστικές διαδρομές μέ σα στον τελευταίο αιώνα. Διαδόθηκαν, απόκιησαν πολλούς φίλους φανερούς και πολ λούς περισσότερους κρυφούς, έκαναν εχθρούς ορκισμένους αφήνοντας πίσω τους μια παραγωγή σκορπισμένη σε χιλιάδες φυλλαδιάκια, περιοδικά και φθηνά βιβλία τσέπης. Διαβάστηκαν κρυφά, με φακό κάτω από το σεντόνι, διπλωμένα μέσα σε άλλα «αξιοπρε πή» περιοδικά τυλιγμένα σε μαθητικές μπλε κόλλες. Διαδόθηκαν χέρι με χέρι, ανταλλά χθηκαν με χαρτάκια που είχαν ,„ πάνω τους ποδοσφαιριστές, πουλήθηκαν στον πλανό διο παλαιοπώλη.

Δημιούργησαν μύθους γενιών, ταξίδεψαν δεκάδες χιλιάδες αναγνωστών σε φανταστι κούς παράδεισους, εγκλώβισαν αλλά και αναδημιούργησαν τις προσωπικές μας αναζη τήσεις. Υστερα υπήρξε η απαξίωση και η έντονη κριτική που δέχθηκαν ενοχοποιώντας όσους ταξίδεψαν στην απόλαυση μαζί τους..Για τους διανοούμενους μιλάμε, φυσικά, γιατί οι άλλοι, οι λαϊκές μάζες, εξακολουθούν να χαρίζουν στα προϊόντα της παραλογοτεχνίας την εμπιστοσύνη τους.

Υπήρξαν και οι ψυχραιμότεροι, που είδαν στην παραλογοτεχνία, αλλά και στα περισσό τερα είδη της βιομηχανοποιημένης μαζικής κουλτούρας τις δυνατότητες εμβάθυνσης στις πολιτισμικές εκφάνσεις και αντινομίες των εποχών. Που θεώρησαν ότι η παραλογοτεχνία είναι ένας καθρέφτης της κοινωνίας μέσα στον οποίο αναγνωρίζουμε άλλοτε το γαλάζιο του ουρανού, άλλοτε τους λασπόλακκους του δρόμου· κοιτάτε άφοβα μέσα σ' αυτόν τον καθρέφτη.

Επιμέλεια αφιερώματος: Γιάννης Ν. Μπασκόζος

ΠΑΡΑΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑ-ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ Νέες διαστάσεις

Η παραλογοτεχνία όσο παραμελημένη, αμφι σβητημένη, όσο «κοντά στο τίποτα» κι αν θεωρεί ται, παραμένει ένα γοητευτικό παραπαίδι της λο γοτεχνίας, του λόγου, της γραφής. Εξάλλου οι μειωτικοί χαρακτηρισμοί δόθηκαν στην παραλογοτεχνία από την επίσημη διανόηση ως αξιολογι κά χαρακτηριστικά με αποτέλεσμα ένα κοινωνι κό, λαϊκό (με όποιο περιεχόμενο κι αν του δώ σουμε, είτε αποδοχής από το λαό, είτε έκφρα σης λαϊκών γούστων), μαζικό, «λογοτεχνικό» φαινόμενο να μη μελετηθεί πέρα από ορισμένες εξαιρέσεις. Δανείζομαι από τον καθηγητή Μ.Μ. Μερακλή τον ορισμό σύμφωνα με τον οποίο «παραλογοτεχνία σημαίνει μια κατηγορία λόγου, ο οποίος δεν ταυτίζεται με το λόγο της λογοτεχνίας, αλλά, ο πωσδήποτε βρίσκεται κοντά του»1, για να δια τυπώσω ευθύς εξαρχής την άποψη ότι η παραλογοτεχνία έχει σήμερα αλλάξει περιεχόμενα χρησιμοποιώντας νέες μορφές λόγου. Αναφέρω για παράδειγμα την άποψη του Γ. Βελουδή που καταγράφει ως είδος της αστικολάίκής λογοτε χνίας τους στίχους του X. Χαιρόπουλου για το «ευρωπαϊκό λαϊκό τραγούδι».2 Στην Ελλάδα δεν γράφονται πια λαϊκά ρομάντσα, παιδικά μυθιστορήματα σε συνέχειες (με ε λάχιστες, σποραδικές εξαιρέσεις), ούτε αστυνο μικά, ενώ φθίνουν τα κόμικς και έχουν εξαφανι-

σθεί τα εγχώρια πορνό-ρομάντσα. Όλα αυτά εισάγονται πλέον μεταφρασμένα για λόγους κυρίως οικονομίας. Υπάρχει όμως μια ζωντα νή παραλογοτεχνία στους στίχους των τραγουδιών, στα συνθήματα των τοίχων, σταπεριοδικάκια (funzines) που γράφουν νεανικές ομάδες με αντικείμενο τη μουσική, τον κινη ματογράφο, τον τρόπο ζωής. Εν ολίγοις σε άλλες μορφές γραφής. Η παραλογοτεχνία αλλάζει παρακολουθώ ντας τις ιστορικές και κοινωνικές αλλαγές. Αυτό που χθες ήταν παραλογοτεχνία σήμερα είναι ένα κακέκτυπο, ενώ ένα καινούριο είδος πιθανόν να έχει δημιουργηθεί. Παράδειγμα τα παλιά μυθιστορήματα με τις τολμηρές πε ριγραφές και τα ερωτικά υπονοούμενα του μεσοπολέμου, εξελίχθηκαν σε περιοδικά ε ρωτικών ιστοριών στον μεταπόλεμο, για να καταλήξουν σήμερα στα γυαλιστερά σοφτπορνό των περιοδικών τύπου Playboy, Penthhouse, Max, Colt κ.α. Τα είδη μεταλλάσ σονται. Ποιος θα περίμενε το underground κόμικς με την ελευθεριακή ιδεολογία και το μεταμοντέρνο σκίτσο να καταλήξει σε προ σχηματικό σχέδιο - σκληρό πορνό. (Βλ. Π.χ. σειρά «ερωτικά κόμικς», η «Milo Manara» το κουμπί της No 3 κτλ.). Το σκίτσο ως γραφή διασώζεται σήμερα μέσα από την πάντα ανανεούμενη γελοιογραφία ή μέσα από μια και νούρια αφηγηματική μορφή, όπως τα graffities στους τοίχους της μεγαλούπολης. Μια από τις νέες μορφές αφηγηματικού λόγου, με πολλές ιδιαιτερότητες, είναι κατά τη γνώμη μου τα νεανικά συνθήματα στους τοίχους. Από τότε που εμφανίσθηκαν, σαν πολιτικά συνθήματα στις ταραγμένες περιό δους της ελληνικής ιστορίας, κύλησε πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες. Το σύνθημα έπαψε να εκφράζει πολιτικές κομμάτων ή ιδεολο γιών και εξατομικεύτηκε. Με ρίζες στον Μάη του ’68, το σύνθημα εξέφρασε την προσωπι κή αμφισβήτηση, αιτήματα του υποκειμένου. Στη συνέχεια ατομικοποιήθηκε ακόμα περισ σότερο καθώς ο μαρκαδόρος και το σπρέι στα χέρια των νέων έγινε αιχμηρό όργανο έκ φρασης, χλεύσης, επιδοκιμασίας, δηλωτικό των προσωπικών σκέψεων, των μεταφυσικών αναζητήσεων, ένα όπλο άμυνας σε καθεστώς

αφόρητης μοναξιάς και αποξένωσης. Μικρές ερωτικές ιστορίες, προσωπικά υπαρξιακά πι στεύω, αιτήματα απελπισίας, προσδοκίες του αδυνάτου και δεκάδες άλλα θέματα με σπασμένες μορφές, παραληρηματικές αφη γήσεις, ξέπνοες κραυγές. Πρόκειται για τις «μαντινάδες των τοίχων», όπου όπως και στο κρητικό ιδίωμα ο καθένας αυτοσχεδιάζει σε μια δεδομένη, απόλυτα προσωπική στιγμή. Μια άλλη μορφή παρα-λογοτεχνίας, που κακώς παραλείπεται από το λογοτεχνικό corpus της χώρας, είναι ο στίχος των λαϊκών τραγουδιών, τμήμα μιας λαϊκής λογοτεχνίας, μιας λαϊκής ποίησης ειδικότερα, που πρακτι κά υποτιμάται σαν έκφραση λόγου. Κι αν τα δημοτικά τραγούδια είχαν την «τύχη» να τα προσέξει ένας Ν. Πολίτης ή ένας Γ. Σεφέρης και να τα επιβάλουνε στην αστική διανόηση ως άξια να μελετηθούν, γιατί «περικλείουν τη συγκίνηση του απλού λαού και εκφράζουν ο ρισμένα τυπικά σκιρτήματα της ατομικής ή ο μαδικής ψυχής και μέσα από αυτά εκφρά ζουν περισσότερο ή λιγότερο την εποχή τους»3, οι στίχοι των ρεμπέτικων τραγουδιών ή των λαϊκών του ’60 παραμένουν αντικείμενο θαυμασμού μόνο για κάποιους συλλέκτες ή φανατικούς του είδους. Αν κάποιος ποιητής είχε πει για τον λαϊκό στίχο ότι εκφράζει κάτι από την ψυχή του ελληνικού λαού, ότι «ανοί γει παράθυρα στη ζωή» ή ότι του «έμαθε πο λύ περισσότερα από πολλούς θεολόγους της λογοτεχνίας», όπως χαρακτηριστικά έγραφε ο Σεφέρης στον «Μονόλογο πάνω στην ποίη ση» για τα δημοτικά τραγούδια, τον Ερωτόκριτο και τον Μακρυγιάννη, τότε ίσως είχαμε μιαν άλλη εικόνα γι’ αυτή τη μορφή λαϊκής έκ φρασης. Γιατί παρά τα τυποποιημένα προϊό ντα, στο σώμα της ελληνικής λογοτεχνίας α ντικειμενικά ανήκουν και οι λαϊκοί στίχοι - α ναφέρω ενδεικτικά - της Ε. Παπαγιαννοπούλου, του Χρ. Κολοκοτρώνη, του X. Βασιλειάδη, του Πυθαγόρα, του Α. Σακελλάριου ή των μετέπειτα και πλέον έντεχνων, όπως του Λ. Παπαδόπουλου, του Δ. Χριστοδούλου και άλ λων πολλών. Η παραλογοτεχνία έχει στενή σχέση με τη λαϊκή λογοτεχνία και όχι λίγες φορές αυτά τα δύο είδη μπερδεύονται αξεδιάλυτα μεταξύ

τους. Ο Γ. Βελουδής ορίζει τη «λαϊκή λογοτε χνία» χρησιμοποιώντας δύο βασικά κριτήρια: τον τρόπο παραγωγής και τον τρόπο κατανά λωσης. Αναφέρει ότι παραγωγός και κατανα λωτής της αγροτικοδημοτικής λογοτεχνίας ήταν, ιδωμένος κοινωνιολογικά, το ίδιο κοι νωνικό στρώμα από το οποίο προέρχονταν πομπός και δέκτης που εν πολλοίς ταυτίζο νταν, ενώ αντίθετα στη νεότερη αστικολάίκή λογοτεχνία ο παραγωγός είναι χωρισμένος από τον καταναλωτή και ο δέκτης δέχεται πα θητικά τα μηνύματα του πομπού. Η εξέλιξη αυτή στο επίπεδο της πνευματικής παραγω γής ακολούθησε «απλά» την αντίστοιχη εξέ λιξη στο επίπεδο της υλικής παραγωγής, την αποξένωση του καταναλωτή από τα μέσα πα ραγωγής.4Δηλαδή, η λαίκοδημοτική λογοτε χνία χάνει στην ουσία τον λαϊκό της χαρακτή ρα και μετεξελίσσεται σε παρα-κουλτούρα, σε παραλογοτεχνία. Σε αυτή την πορεία υπήρξε και μια ενδιά μεση φάση όπου λαϊκοί καλλιτέχνες, συνθέ τες, στιχουργοί, πεζογράφοι, εικαστικοί συντηρούν μια λαϊκή παραγωγή, όπου ανα παράγουν αυθόρμητα τα λαϊκά γούστα, χω ρίς δηλαδή να προηγείται η προπαιδεία, η εγκεφαλικότητα, ο προγραμματισμός του δια νοούμενου που αργότερα θα προσπαθήσει να μιμηθεί το λαϊκό είδος. Ακόμα και τα πρώ τα μεταπολεμικά χρόνια θα υπάρξουν τέτοιοι καλλιτέχνες που, αν και επαγγελματίες, θα εκφράσουν αυτή την αυθόρμητη λαϊκή αι σθητική τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη μορφή απόδοσής του. Οι κοινωνικές αλλα γές, με τους αργούς ρυθμούς αστικοποίησης θα επιτρέψουν να επιβιώσουν λαϊκά στοιχεία για ένα μεγάλο διάστημα σε είδη τέχνης με λαϊκό κοινό, όπως οι ταινίες του εμπορικού λεγάμενου κινηματογράφου, τα λαϊκά τρα γούδια και τα λαϊκά περιοδικά. Στην πορεία όμως οι καταναλωτικές ανά γκες, ο εκσυγχρονισμός της αστικής ζωής, η λειτουργία της αγοράς θα οδηγήσουν τις δισκογραφικές, τις κινηματογραφικές και τις εκδοτικές εταιρίες να τυποποιήσουν την πα ραγωγή τους και με κορύφωση την περίοδο της δικτατορίας να επιβάλουν τυποποιημένα προϊόντα με χαμηλά στάνταρς, αγαθά της

σύγχρονης μαζικής κουλτούρας. Αλλά σε κά θε περίπτωση η μελέτη του λαϊκού γούστου είναι ελάχιστα προσεγμένη αφού προτιμάται να κρίνεται με κριτήρια που διαμορφώνουν άνθρωποι άλλων κοινωνικών στρωμάτων και άλλων αισθητικών αναζητήσεων. Ο Μ. Μερακλής έχει κάνει, κατά τη γνώμη μου, μια καί ρια παρατήρηση: «Αυτό που αγαπάει το πλα τύ κοινό είναι, καταρχήν, σεβαστό. Γιατί ποτέ δεν αγαπάει, ακόμα και στις πιο άτυχες ιστο ρικές ώρες, ολότελα άκριτα. Αυτό νομίζω δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει ή δε θέλουμε να το δούμε... Γιατί αυτό που τελικά καθορίζει το καίριο πρόβλημα της πολιτιστικής μας ζωής είναι η διάσταση ανάμεσα στο πλατύ κοινό και τους εκπροσώπους της πνευματικής τά ξης, που ενδιαφέρονται γι’ αυτό».6 Τα προϊόντα της παραλογοτεχνίας και των άλλων ειδών μαζικής κουλτούρας είναι τα δύ σκολα παιδιά αυτής της διάστασης. Τα κατά καιρούς χρησιμοποιηθέντα δίπολα «ποιοτικό - ψυχαγωγικό», «λάίκά-ελίτ», «υψηλή - χαμη λή κουλτούρα», όσο κι αν έχουν πραγματικές διαστάσεις, τυποποίησαν και εν πολλοίς α πλοποίησαν τη συνθετότητα των φαινομένων της μαζικής κουλτούρας. Η μελέτη των δια φορετικών ειδών λαϊκής έκφρασης και των αισθητικών γούστων των πλατιών μαζών δεν είναι - για να παραφράσω μια παρομοίωση του Σταντάλ για το μυθιστόρημα - παρά η μα τιά μας σ’ έναν καθρέφτη που τον περιφέ ρουν σ’ ένα μεγάλο δρόμο. Άλλοτε αντανα κλά το γαλάζιο τ ’ ουρανού, άλλοτε το βούρκο από τις λασπολακκούβες του δρόμου. Ας μην αποστρέφουμε, λοιπόν, το πρόσωπό μας απ’ αυτό τον καθρέφτη.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΣΚΟΖΟΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1. Μ. Μ. Μερακλής, «Παραλογοτεχνία», περ. Παρνασσός, τομ. ΚΕ’ (1983), σελ. 567. 2. Γ. Βελουδής, Το σύγχρονο λαϊκό μυθιστόρημα. Αναφο ρές, Φιλιππότης, 1983, σελ. 112. 3. Γ. Σεφέρης, Ερωτόκριτος, Δοκιμές Α’, Ίκαρος, 1981, σελ. 315. 4. Γ. Βελουδής ο.π. σελ. 105 και σελ. 111. 5. Μ.Μ. Μερακλής, Λαογραφικά ζητήματα. Μπούρος, σελ. 101.

Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΗΡΩΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΕΚΡΟΣ ΗΡΩΑΣ*

«Es liebt d ie

Welt, d a s s tr a h le n d e z u

s c h w a r z e n U n d d a s E r h a b e n e in d e n S t a u b z u z ie h u ...» [ Ο κ ό σ μ ο ς α γ α π ά ν ’ α μ α υ ρ ώ ν ει τ ο υ ς Σ π ο υ δ α ίο υ ς κι ό,τι υ π έ ρ ο χ ο να το σ έ ρ ν ε ι σ το ν κ ο ν ιο ρ τ ό ] S chiller: Das M adchen von O rleans (1801)

Έχει, ίσως, αρκετό ενδιαφέρον το γεγονός ότι στη συνέχεια των υψηλοφρόνων και δημοφιλών ηρώων, που δημιουργεί το ιστορικό μυθιστόρη μα πριν τη συμπλήρωση του α' μισού του 19ου αιώνα, μια ατέλειωτη σειρά υπερηρώων γεννιέ ται στο τέλος του ίδιου αιώνα στο «χώρο» της παραλογοτεχνίας. Αστυνομικά, κατασκοπικά κι «επιστημονικής φαντασίας» αφηγήματα διατρέ χουν παρελθόντος ή μέλλοντες χρόνους, αφήνοντάςτους κατάστικτους από αμέτρητα επικά κα τορθώματα: ιδιοφυών ντετέκτιβ, πανούργων σκευωρών ή παραφρόνων εφευρετών, εξαιρετι κά θαυμαστών στις αλλεπάλληλες επιδόσεις τους. Κι είναι ακόμη πιο ενδιαφέρον ότι μόλις η σοβα ρή λογοτεχνία ανέδειξε το μοντέλο του αντι-ήρωα, η παραλογοτεχνία δεν άργησε να οδεύσει προς αυτή την κατεύθυνση επίσης. Από τον Σέρλοκ Χολμς με την άμεμπτη ηθική και τον Ηρακλή Πουαρό με την άφταστη οξυδέρκεια, μέσω του Σαμ Σπέηντ με μιαν εντιμότητα που τη θολώνει πότε πότε το αλκοόλ και του Φίλιπ Μάρλοου με μιαν ευθυκρισία που την επηρεάζει συχνά η πι κρόχολη διάθεση, φτάνουμε στη θριαμβεύουσα ανηθικότητατου Κου Ρίπλεϊτης Ρ. Highsmith, για παράδειγμα, στη φοβισμένη Κονρτέλια Γκρέυ, της P.D. Jam es, ή στον αδιάφορο για τη λύση των υποθέσεών του Γαλανομάτη του Jerome

Charyn. Από τον αφοσιωμένο στις οικογενει ακές αξίες κατάσκοπο του Jam es Fenimore Cooper, μέσω των πονηρών κατασκόπων του Peter Cheyney, φτάνουμε στους ταλαίπω ρους πράκτορες του Eric Ambler και τις σπα σμωδικές τους προσπάθειες να γλιτώσουν α πό κάθε μπελά και να τη βολέψουν «αβρόχοις ποσί». Κι από τα κατορθώματα των παλικαριών του διαστήματος που αντιμετωπίζουν τερατώδεις εξωγήινους και γαλαξιακές συνωμοσίες, οι ήρωες της Ursula Le Guin, του Robert Heinlein ή του Brian Aldis χειρίζο νται, κατά πλειονότητα, πολύ πιο κοντινά μας ζητήματα φυλετικών διακρίσεων, πολεμικών σφαγών ή υπερπληθυσμού των πόλεων, με ή ρωες γεμάτους «ανθρώπινες» αδυναμίες. Κι όλ’ αυτά σε μια γλώσσα' καθημερινή και άμεση, ηθελημένα ή πηγαία αφρόντιστη, κοι νότοπη και ωμή, με την όποια ποιητική της δύναμη (εξαιρετική, έστω, σε κάποιες περι πτώσεις) να εδρεύει, ακριβώς, στηνπεζότητά της. Για να μην αναφερθώ σε άλλα πιο σύγ χρονα πρότυπα, διάσημων τηλεοπτικών ηρώ ων και παρουσιαστούν της μικρής οθόνης, ό που, καταφανώς, το σημαντικότερο τους ε φόδιο είναι η ανυπαρξία οποιοσδήποτε υπε ροχής απέναντι στην ελλιπή παιδεία και τη μέτρια ομορφιά του μέσου τηλεθεατή.

Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ Ασφαλώς, δεν είναι κακό το ότι οι ήρωες κα τεβαίνουν από τα υψηλά και απροσέγγιστα βάθρα τους και, κατά το αντι-ηρωικό μοντέ λο, μιλούν απλά, αντιμετωπίζουν εμπράγμα τες δοκιμασίες, καθηλώνονται από ποικίλα διλήμματα, απομυθοποιούνται κι εξανθρωπίζονται. Το κακό είναι πως, έτσι, παύουν να συμβολίζουν ο,τιδήποτε κι εστιάζονται, όπως οι εικόνες, στον αντικατοπτρισμό στιγμιοτύπων. Δεν ενοποιούνται σε κάποιον ειρμό ή σε κάποια συστήματα αξιών, αλλ’ εκτίθενται στον κατακερματισμό μιας ποικιλίας περι πτώσεων. Παύουν ν’ ανήκουν στη «μεγάλη α φήγηση» - τ ο κατεξοχήν ηρωοποιητικό πεδίο - κι οδηγούνται από την αποσπασματικότητα και τον υποβιβασμό στην κατανάλωση και την ασημαντότητα. Δεν είναι τυχαίο το ότι η μετανεοτερική επο

χή μας ορίζεται, ακριβώς, ως «το τέλος των μεγάλων αφηγήσεων». (Όπως δεν είναι τυχαίο ότι στο θέατρο, μόνο, γίνεται λόγος για «αξέχαστες ερμηνείες», ενώ στο σινεμά μια επανάληψη αρκεί ώστε να θέσει σε επα νεξέταση την κάθε υποκριτική τελειότητα). Δεν είναι τυχαίο, ακόμη, ότι αυτή η έκπτω ση των ηρώων συμβαδίζει με την καταπόντι ση του κινηματογράφου από την τηλεόραση. Στις πραγματιστικές εικόνες μιας κινηματο γραφικής προβολής διατηρείται πάντα, έστω σε επιτομή, κάποια συνεκτική πληρότητα σχέσεων του αφηγηματικού κόσμου: μια αλληλοϋποστήριξη κι εσωτερική σύνδεση των επιμέρους αφηγηματικών στοιχείων που συναρμόζουν σ’ ένα σύνολο. Ενώ στις τηλεο πτικές σειρές, μεταξύ άλλων, και η κάθε «ψη φίδα» τείνει ν’ αυτονομείται από το συνολικό αφηγηματικό «μωσαϊκό». Κι αυτό πιστεύω πως είναι εξαιρετικά κρί σιμο. Αποτελεί την ειδοποιό διαφορά της με γάλης αφήγησης και το όριο για την οριστική κατάλυσή της. Παύουν να διατηρούνται έστω και κάποια ίχνη από το κλίμα της «εποχής της πίστης», όπως χαρακτηρίζουν ορισμένοι με λετητές τον Μεσαίωνα, όπου τίποτα δεν έδει χνε απομονωμένο ή αναίτιο, κι όπου: αρρώ στιες, θάνατοι, καταστροφές, ευτυχίες, κα λές ή κακές σοδιές, ζωικό και φυτικό βασί λειο, τύχες των φτωχών και τύχες των βασι λιάδων έμοιαζαν να υπακούουν καταλεπτώς δ’ ένα ευρύτατο θεϊκό «σενάριο», το οποίο συνέδεε την κοσμική ιεραρχία με την ουρά νια, τα πάθη των ανθρώπων με την τάξη των άστρων, κάθε αθυροστομία ή κάθε κατανυκτική δέηση με την παρέμβαση μιας εκδι κητικής, ή γενναιόδωρης θεότητας - αγίων, οσίων, αγγέλων, αρχαγγέλων, σεραφείμ και χερουβείμ. Ανάλογα, στις μεγάλες ηρωικές αφηγήσεις ο κόσμος διαπλάθονταν κι ολο κληρωνόταν, συνεκτικός μέσα στο αργό και απαιτητικό για την προσοχή του αναγνώστη κύλισμα της ανάγνωσης ή, έστω, μέσα στο α κριβές δίωρο της κινηματογραφικής προβο λής, το ίδιο τρομερός παντού, περίπλοκος και υπερρυθμισμένος, πρακτικός και θεολογικά (ή αφηγηματολογικά) ορθός και αλληλένδετος: κατά συνολικό και κατά ιδεώδη

τρόπο «αναγνώσιμος». Οι αθεϊστικές ρήξεις πολύ καλά έκαναν και διασάλευσαν αυτή τη δεισιδαίμονα ολότητα. Αλλ’ αμφιβάλλω αν τόσες θεολογικές συγκρούσεις, κοινωνικές εξεγέρσεις, φιλο σοφικές ανατροπές και καλλιτεχνικές καινο τομίες δικαιώνονται σε μια «χειραφέτηση» των ανθρώπων, η οποία, περνώντας από τα μεγαλόπνοα προγράμματα του Διαφωτισμού και το φαουστικό όνειρο υποταγής της φύ σης, καταλήγει επί των ημερών μας στο zapping! Και βέβαια δεν προτιμώ έναν ήρωα που α ντί να λέει: «είναι μεσάνυχτα», θα λέει: «η ώ ρα, στο έσχατο οχυρό της ενδιαιτάταιτώρα»! Αλλ’ αν από εκεί, κι από την πρωτοποριακή αλλαγή, η ορμή της προσγείωσης και της α μεσότητας πρέπει να μας οδηγήσει μέχρι τον Λούη, από τα Βαμμένα Κόκκινα Μαλλιά, λό γου χάριν, αρχίζω να προτιμώ μια σθεναρή ο πισθοδρόμηση. (Ασφαλώς όχι ένα πισωγυρισμα). Διότι, αν το: «δεν πόθησε τίποτ’ άλλο α πό ολόκληρη την Ευγενία παρά μόνο τη σχι σμή του πισινού της» (Β.Κ.Μ. σελ. 96), ή το «έ νας άνθρωπος που καταφέρνει να κάνει το κέφι του στη ζωή του, που ό,τι δεν του πηγαί νει το κλωτσά. Αυτός είναι ο Λούης» (σελ. 376) κ.ά. περεμφερή, αναδεικνύουν τον επι τυχέστατο ήρωα της σήμερον, τότε, όπως ε πισημαίνει ο Γ. Καλιόρης (στο βιβλίο του Ένας ήρωας κατ' εικόνα μας, εκδ. Αρμός 1994): «η ανευθυνότητα φαντάζει σαν ε λευθερία, η ανεραστία ως ανεξαρτησία, ο κυνισμός σαν λεβέντικη ντομπροσύνη...». Οι κατά κανόνα «ισόθεοι» ήρωες των μεγά λων αφηγήσεων, με τους δοξαστικούς τους θανάτους, έδιναν στον αναγνώστη το στίγμα του - την απόστασή του απ’ αυτούς, ικανή να καλυφτεί εν μέρει μόνον ή καθόλου. Αλλ’ έ παιρνε κανείς, έτσι, κάποια γεύση του ανεκ πλήρωτου και του ανείπωτου, μιαν αντίληψη του οικουμενικού, ένα είδος οικείωσης του μαγικού. Οι αντι-ήρωες των μεγάλων αφηγή σεων μετά τον Joyce μείωσαν το βεληνεκές των επιδόσεών τους, αλλά διατήρησαν κάτι εξίσου σημαντικό: τη θεϊκή ολότητα του γλωσσικού τους σύμπαντος. Οι κινηματογρα φικοί ήρωες προσγείωσαν τα πράγματα πε

ρισσότερο: σε θεαματικά, προπάντων, κα τορθώματα και στην αντικατάσταση της γλωσσικής ευαισθησίας από τις κινούμενες εικόνες. Η τηλεόραση ήρθε κι αποτέλειωσε την όλη διαδικασία με το να καταστήσει τα πάντα καθημερινά κι αποσπασματικά, τυχαία κι ασύνδετα μεταξύ τους, θραύσματα ενός κόσμου που δεν ενοποιείται πουθενά, όπως όλοι πολύ καλά βλέπουν ότι τέτοιος είναι, συνελόντι ειπείν, ο πραγματικός κόσμος. Επί χιλιετίες, ο αφηγηματικός λόγος εξοι κείωνε το μεγάλο κοινό με το μακρινό και το αόρατο ή το απερινόητο. Τα νεότερα επι τεύγματα του συνεχούς βομβαρδισμού με εύγλωττες εικόνες ευνόησαν μιαν αντίστρο φη διαδικασία. Στη δε μετανεοτερική επικαιρότητα, αυτή η αντιστροφή θριαμβεύει: από την πανδαισία των μυστηριακών δασών, των ερειπωμένων κάστρων ή των αμυδρόφωτων λαβυρίνθων, των μαγισσών που χορεύαν με το διάβολο και των Λανσελότων με τις πανο πλίες που αστράφταν στον ήλιο, έχουμε ορι στικά στραφεί στη μαγεία των καλά χαραγμέ νων λεωφόρων, στην ποίηση του βομβούντος πλήθους, στο φετιχισμό των εσωτερικών διακοσμήσεων ή των γλαστρόπληκτων εξωστών και στη θεουργία του αξύριστου μαστροπού και της μακιγιαρισμένης νοικοκυράς: στην α πόκρυφη σαγήνη του γνώριμου. Αλλ’ έτσι τίποτα δεν απομένει ν’ ανήκει σε κάποια σύστημα, αφηγηματικό ή αξιολογι κό. Τίποτα δεν μένει να οριοθετεί αγεφύρω τες ή και βατές αποστάσεις. Ολα γίνονται στιγμιότυπα ενός ατελεύτητου zapping, α καριαίες μεταπτώσεις ενός κλαυσίγελου τη λεπαρουσιαστή που, ιλαρός στον αρχικό χαιρετισμό, σοβαρεύει στις πολιτικές ειδή σεις, θλίβεται ανακοινώνοντας πολύνεκρα δυστυχήματα, μειδιά αμήχανα εν όψει της παρεμβολής διαφημίσεων, συνοφρυούται σε περιγραφές ληστειών, υπομειδιά αμέσως κατόπιν στα αθλητικά, κι αποκαλώντας συλλήβδην τους τηλεθεατές (χλευαστές ή και κοιμισμένους): «αγαπητούς φίλους», μας εύχεται, εντέλει, καλό σαββατοκύριακο ή μας συμβουλεύει, πατρικά, να προσέ χουμε κατά την οδήγηση: όλοι! (Μαζί και ό σοι δεν έχουν ιδιωτικό όχημα, ή οι αμετα

νόητοι οικοεξόριστοι). Εκτός εάν αυτή η αντιμετώπιση του κοινού ως ενιαίου προσώπου εννοεί να υπογραμμί σει τη μόνη κρίσιμη απόκλιση πλέον: την από κλιση από το μέσο όρο, τη φρικτή διαφορά του να μην κινείσαι ή συγκινείσαι όπως όλοι οι άλλοι, να μη μιλάς και να μην εκτιμάς όπως ό λοι οι άλλοι, το ν’ απέχεις από το ιδεώδες μιας απόλυτης μαζικότητας (χωρίς εσωτερι κές διαφορές, κι άρα χωρίς κουλτούρα). Είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική, σχετικά, μια τηλεοπτική εκπομπή (2.11 .’94) στην οποία εί χαν βρεθεί κάποιοι ηθοποιοί «ανφάς» με κά ποιους πολιτικούς, κι ένας δημοσιογράφος που κοίταζε σε «προφίλ», τόσο τους μεν όσο και τους δε. Θέμα ήταν τα όρια μεταξύ σάτι ρας και εξύβρισης των πολιτικών από τους η θοποιούς ή τους τηλεοπτικούς αστέρες. Εί ναι, λοιπόν, αποκαλυπτικό το ότι όλοι οι πολι τικοί τόνιζαν πόσο, «ασφαλώς», οι ηθοποιοί έτ χουν κάθε δικαίωμα να καυτηριάζουν τα ατο πήματα των πολιτικών. («Μέσω εσάς θα μα θαίνουμε τί πρέπει να διορθώσουμε κάθε φο ρά», δήλωνε ένας πολιτικός με πολλήν αυτο πεποίθηση αποτεινόμενος στους ηθοποι ούς). Ενώ οι ηθοποιοί εξηγούσαν ότι σκωπτική τους παρρησία δεν περιέχει υβριστική έ φεση αλλ’ αναπαράγει, απλώς, ό,τι όλος ο κόσμος προσάπτει στα εξέχοντα πολιτικά πρόσωπα. («Εγώ είπα ό,τι θα ’λεγαν 300 υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι ή μαραγκοί, αν τους καλούσατε στο στούντιο», εξήγησε κά ποιος απ’ αυτούς «μέσω τους οποίους» ο πο λιτικός εννοούσε να σφυγμομετρεί την ορθό τητα των θέσεών του). Ετσι, όμως, αν οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι του λαού μιλούν όπως ακριβώς κι ο κάθε ψηφο φόρος τους, κι αν οι εκφραστές της κοινωνι κής συνείδησης δεν κάνουν άλλο από το να ε παναλαμβάνουν ό,τι οποιοσδήποτε υδραυλι κός, μαραγκός ή ηλεκτρολόγος θα μπορού σε να διατυπώσει ως πολιτική κριτική, τότε εκπρόσωποι και μάζα, κορυφαίοι και χορός, ταυτίζονται απολύτως. Κι ο λόγος τους αχρη στεύεται ομαδικά, αφού ο καθένας ακούει α πό τα οικουμενικής εμβέλειας ΜΜΕ ό,τι ακρι βώς κι ο ίδιος θα μπορούσε να εκφέρει - και μάλιστα αυτολεξεί: με την ίδια ανερμάτιστη

αυθορμησία και τα ίδια γλωσσικά σφάλματα. Ο κατακερματισμός της μεγάλης αφήγη σης εξισώνει, εντέλει, τον μερικό λόγο με τον μεροληπτικό, αλλά και τον έτσι «μεροληπτι κό» λόγο με τον μη λόγο. Διότι η μεροληψία του είναι, εν προκειμένω, η κοινοτοπία του, κι ένας λόγος χωρίς κάποιαν ιδιαιτερότητα εί ναι λόγος άνευ νοήματος, καθώς η διαφορά δημιουργεί πάντα το νόημα.

ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΗΡΩΕΣ, ΝΕΚΡΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ Θέλω να καταλήξω στο ότι όταν διάφορα επι τεύγματα καθιστούν δυνατή μια κατά κυριο λεξία πάνδημη διάδοση προτύπων, ιδεών και ιδεωδών, δεν έχει περισσέψει τίποτα, πια, για να διαδοθεί. Όταν όλοι οι δίαυλοι επικοινω νίας λειτουργούν σε πλήρη άνθηση, αριθμό και ικανότητα μετάδοσης, δεν υπάρχει τί να μεταδοθεί. Και ό,τι, παρά ταύτα, μεταδίδεται πανδήμως είναι αυτό που έτσι κι αλλιώς αντι λαμβάνεται ο καθένας μόλις βγάλει το κεφάλι του από το παράθυρο: πως κάποιοι τη βολεύ ουν και κάποιοι υποφέρουν, κι ο κόσμος είν’ αδύνατο ν’ αλλάξει. Μπορεί η εξήγηση αυτού του φαινομένου να βρίσκεται εκτός ευθύνης των Media και να ’ναι, ας πούμε, ψυχαναλυτική: η πρώιμη σε ξουαλική ενημέρωση, στις μέρες μας, απω θεί την εν γένει περιέργεια (μαζί με το πρώτο φιλομαθές άγχος για τη διακρίβωση των νυκτερινών ήχων από την κρεβατοκάμαρη των γονέων, στη λεγάμενη «primal scene»), κι άρα ακυρώνει κάθε έφεση ερευνητικής μυθο πλασίας και συνολικών συλλήψεων της θέ σης του καθενός μέσα στον κόσμο κι ως προςτον κόσμο. Μπορεί, πάλι, η εξήγηση να ’ ναι, απλώς, επι τήδεια αντισταθμιστική. Τα κλέα των μεγά λων ηρώων και το γεγονός ότι παρά το μεγα λείο τους, ή χάριν αυτού, πεθαίνουν, δεν μας παρηγορούν για τον δικό μας θάνατο. Δύσπι στοι Λυκάονες όλοι, πλέον, εννοούμε, κατά βάθος, να κυλήσουμε στη λάσπη τους Αχιλλείς, μπας και τη γλιτώσουμε. Μπας και η μιζέρια όλων εξασφαλίσει την αθανασία του καθενός: εξανθρωπισμένων ηρώων και καταφερτζήδών ανθρώπων. Τα λόγια του Αχιλλέα (/λιάδα, φ’ 105-112) η-

χούν, ίσως, πολύ παρωχημένα για να παρη γορήσουν τα σύγχρονα αυτιά. Οι επιβιώνοντες, μετεμψυχούμενοι κι ανανεούμενοι μικρο-μεσαίοι σύγχρονοι ήρωες δεν μας λένε ποτέ:

«αλλά, φίλος, θάνε και συ: τίη ολυφύρεται ούτως; κάτθανε και Πάτροκλος, ο περ σέο ηολλόν αμείνων. ουχ οράας οίος και εγώ καλός τε μέγας τε; ττατρός δ’ ειμ' αγαθοίο, θεά δε με γείνατο μήτηραλλ’έπι τοι και εμοί θάνατος και μοίρα κραταιήέσσεται ή πώς ή δείλη ή μέσον ήμαρ». Οι σημερινοί ήρωες γλιτώνουν πάντα στο τέ λος, καθώς οι δοκιμασίες τους είναι αποσπα σματικές και διάχυτες, χωρίς να εντάσσονται σε κάποιαν ευρύτερη αφήγηση. Οι σημερινοί ήρωες δεν γερνούν καν. Απλώς αποσύρονται, για λίγο, «ποτέ δεν ξαναλένε ποτέ», και καραδοκούν κάποιο μαζικό ενδιαφέρον να τους επαναφέρει, σ’ ένα «re-run» ή σ’ ένα «re make». Σ’ επαναλήψεις ή αναβιώσεις, συμπι λήματα ακόμη περισσότερο αποσπασματι κών και θεαματικών κατορθωμάτων, με προο ρισμό να προσληφθούν από το μαζικό κοινό ακόμη πιο θρυμματισμένα: μέσω της τηλεο πτικής οθόνης. Ενώ, παράλληλα, οι εκατο ντάδες νεκρών από το Μπαγκλαντές, τις Φι λιππίνες, την Ιάβα, την Εστραμαδούρα και τη Γη του Πυρός, που η ίδια οθόνη απεικονίζει, όπως οι δεκάδες νεκρών του τελευταίου Σαβ βατοκύριακου στους γύρω δρόμους, ή των νεκρών της καθαρής ηρωίνης στα γύρω δια μερίσματα, μας παρέχουν, εμάς που τ’ ακούμε και τα βλέπουμε, μια μαζική, κίβδηλη όσο και κτηνώδη, επιβεβαίωση της αθανασίας μας.

ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΡΤΙΝΙΔΗΣ(*) (*) Απόσπασμα από την ομιλία μ’ αυτό τον τίτλο, που έγινε στις 13.12.1994 στην Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνι κού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας της Σχολής Μωραΐτη, στο πλαίσιο ενός κύκλου εκδηλώσεων με γενι κό θέμα: «Μαζική Κουλτούρα».

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ

Robertson Davies

Βαθιά

Ριζωμένο

Κυκλοφόρησε το δεύτερο, και αυτόνο μο, μυθιστόρημα της Τριλογίας των Κόρνις του μεγάλου σύγχρονου Κανα δού συγγραφέα, Robertson Davies. Ο Φράνσις Κόρνις είναι ένας πάμπλουτος, προικισμένος αλλά μοναχι κός άνθρωπος που, αναζητώντας εναγώ νιους ό,τι πιο ουσιαστικό κρύβουν οι άν θρωποι και η ζωγραφική, γνωρίζει τον απρόσιτο κόσμο των εμπόρων έργων τέ χνης και μπαίνει στο πάνθεον των διασημότερων τεχνοκριτών όταν καλείται να αποφανθεί για την αυθεντικότητα ενός αναγεννησιακού πίνακα. Ζ ει την πολυ τάραχη ζωή του ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα, την αγάπη και την απιστία, τη γνησιότητα και την πλαστότητα και κερδίζει την υστεροφημία μ' έναν πίνακα που φιλοτεχνεί ο ίδιος με την τεχνική των Μεγάλων Δασκάλων γιατί, κατέχο ντας τις μεθόδους των εμπειρογνωμό νων, ξέρει πως ν' αποφύγει το ξεσκέπασμα της πλαστότητάς του. Διδότου 10 τηλ. 3621367,3622390 Βιβλιοπωλείο, Κωλέττη25 τηλ. 3836460

Η ΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΓΟΗΤΕΙΑΣ Όροι απόλαυσης και πρόσληψης στο αστυνομικό μυθιστόρημα Η διερεύνηση της δελεαστικής απόλαυσης, που προσφέρει το αστυνομικό μυθιστόρημα σε εκατομμύρια αναγνώστες, μας αποκαλύ πτει μια σειρά από, φαινομενικά τουλάχιστον, ασύμβατα μεταξύ τους στοιχεία. Με μια πιο προσεκτική εξέταση ωστόσο ανακαλύπτουμε ότι δεν πρόκειται για σκόρπιες, ασύνδετες α ντιφάσεις αλλά μάλλον για ορισμένες θεμε λιακές και αλληλένδετες μεταξύ τους αντινο μίες. Η απόλαυση που υπόσχεται και προσφέ ρει η αστυνομική λογοτεχνία φαίνεται ότι είναι αποτέλεσμα κάποιου καταστατικού επαμφοτερισμού του είδους, που αντιστοιχεί με τη σειρά του σε κάποια ανάλογη δική μας θεμε λιακή αμφιθυμία. Αλλά ας εξετάσουμε αυτές τις αντινομίες με τη σειρά.

ΓΟΗΤΕΙΑ/ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ Όλοι μας γνωρίζουμε και έχουμε κάποια στιγ μή αισθανθεί την καθηλωτική σαγήνη που α σκεί η ανάγνωση του αστυνομικού μυθιστορή ματος. Μια ανάγνωση που απορροφά την προσοχή και το ενδιαφέρον μας εντυπωσιακά εύκολα σ’ ένα ταξίδι, σ’ ένα σύντομο διάλειμ μα, σε μια ώρα αναμονής, στις διακοπές.Όταν όμως αυτή η τόσο έντονη και σαγηνευτική α ναγνωστική εμπειρία ολοκληρωθεί - η εξιχνίαση έληξε επιτυχώς, ο ένοχος αποκαλύφθηκε, το έγκλημα εξηγήθηκε - το κείμενο, που μονο-

πώλησε την προσοχή μας μ’ ένα τόσο απο κλειστικό τρόπο, γίνεται ξαφνικά το πλέον αδιάφορο κείμενο στον κόσμο. Ανεξάρτη τα από το πόσο πολύ μας ενθουσίασε και μας συγκίνησε δεν θα το ξαναδιαβάσουμε ποτέ! Η γοητεία του ήταν ακαταμάχητη και καθηλωτική, αλλά τώρα είναι για πάντα απωλεσμένη. Η απόλαυση που μας επιφύ λαξε ήταν κυριολεκτικά ανεπανάληπτη, μο ναδική. Πράγματι, η έλξη του αστυνομικού μυθι στορήματος περιορίζεται στο χρονικό διά στημα πριν από την ανάγνωση, όταν ο ανα γνώστης κατέχεται από την προσδοκία ε νός καλοστημένου μυστηρίου, και βέβαια κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, όταν αυτό το μυστήριο ξεδιπλώνεται. Όσο προχωρά όμως η ανάγνωση και κλιμακώνεται η αγωνία για την επίλυσή του, έχουμε την ταυτόχρονη εξέλιξη δύο αντιφατικών δια δικασιών. Τη στιγμή που εντείνεται η γοη τεία του μυθιστορήματος, έχει ήδη αρχίσει και η διαδικασία της απο-γοήτευσής του, καθώς αυξάνεται σταδιακά αλλά σταθερά το μέρος εκείνο που δεν επιφυλάσσει κα μιά πλέον έκπληξη. Με την κατάληξή του, η γοητεία έχει πλέον αντικατασταθεί συνολι κά από την απο-γοήτευση. Η αστυνομική λογοτεχνία παρουσιάζει, λοιπόν, ένα μοναδικό λογοτεχνικό παρά δοξο. Από τη μια, έχει το προνόμιο να δια θέτει ίσως το μεγαλύτερο και πλέον φανα τικό αναγνωστικό κοινό, καθώς και να χαί ρει μιας εντυπωσιακά προσεκτικής, προ σηλωμένης ανάγνωσης. Από την άλλη, ω στόσο, ασκεί την πιο βραχυπρόθεσμη γοη τεία μεταξύ των διαφόρων λογοτεχνικών ειδών, συνδυάζοντας το μέγιστο της ανα γνωσιμότητας με το ελάχιστο της επανάγνωσης. Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με μια λογο τεχνία θνησιγενή, μια λογοτεχνία εξάντλη σης, που αναλίσκεται ολοκληρωτικά σε μια μοναδική στιγμή οργασμικής κορύφωσης, χωρίς δυνατότητα επανάληψης της από λαυσης. Η θεμελιακή αντινομία του είδους έγκειται εδώ στο ότι αυτή η αναπόδραστη απογοήτευση προκαλείται από τον ίδιο βα σικό μηχανισμό που είναι υπεύθυνος για τη γοητεία του είδους. Εάν η τελευταία οφεί

λεται στην ύπαρξη ενός κεντρικού αινίγμα τος που οργανώνει όλο το κείμενο σε μια σειρά ερωτημάτων, λειψών και αμφίβολων ενδείξεων, πράξεων εναγώνιας αναζήτη σης και οξυδερκούς εξιχνίασης, είναι εύ λογο ότι η επίλυση αυτού του αινίγματος στερεί από το κείμενο κάθε δυνατότητα να διατηρήσει την ελκυστικότητά του και μετά το πέρας της ανάγνωσής του. Το κείμενο χάνει τη δραστικότητά του σαν ένα παλιό, γνωστό ανέκδοτο, σαν ένα λυμένο σταυρόλεξο. ΤΕΛΟΣ/ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ Στο αστυνομικό μυθιστόρημα το τέλος εί ναι κυριολεκτικά ο σκοπός του. Έχοντας ορισθεί, ήδη από την αρχή, ως το αφήγημα της επίλυσης ενός αινίγματος, είναι εύλο γο ότι ολοκληρώνεται τη στιγμή ακριβώς που αυτό βρίσκει τη λίγο - πολύ ανέλπιστη λύση του. Όπως ομολογεί ο Τσέστερτον, «ολόκληρη η ιστορία υπάρχει μόνο για τη στιγμή της έκπληξης» (Ανατομία, 63). Το α στυνομικό μυθιστόρημα είναι λοιπόν το α νάπτυγμα ενό αινίγματος, είναι η απόστα ση που χωρίζει ένα ερώτημα από την απά ντησή του. Πρόκειται για μια απόσταση που δεν είναι η συντομότερη δυνατή - σ’ αυτή την περίπτωση δεν θα είχαμε μυθι στόρημα αλλά ένα απλό αίνιγμα. Είναι αντί θετα η μακρύτερη δυνατή που επιτρέπουν οι κανόνες του είδους. Είναι επιπλέον μια απόσταση που δεν είναι ομαλή, ευθύγραμμη, αλλά αντίθετα, γεμάτη εμπόδια, παρα πλανητικές παρεκβάσεις και αιφνίδιες με ταστροφές. Όλα αυτά καθιστούν το αφή γημα ένα μηχανισμό καθυστέρησης, μια παγίδα χρόνου εντός της οποίας ο χρόνος ανάγνωσης γίνεται χρόνος αναβολής, χρό νος της συνεχούς μετάθεσης της τελικής λύσης, χρόνος, δηλαδή, παράτασης του αινίγματος και, συνεπώς, χρόνος περιέρ γειας και αγωνίας για την τελική έκβαση. Το αστυνομικό μυθιστόρημα βασίζεται, λοιπόν, σε μια αντινομική αρχή κατασκευ ής σύμφωνα με την οποία πρέπει να είναι ταυτόχρονα αυστηρά τελεολογικό, προση λωμένο στη λύση του, αλλά και εσκεμμένα παρελκυστικό, πλήρες εμποδίων και ανα βολών. Η χαρακτηριστική γοητεία του εί-

δους απορρέει από την απόλαυση της κα θυστέρησης της λύσης, από την ηδονική παράταση της αγωνίας και της έντασης που προκαλεί η αναβολή της. Είναι φανερό όμως εδώ ότι αυτή η απόλαυση προϋποθέ τει τη βεβαιότητα του αναγνώστη ότι υπάρ χει λύση και μάλιστα μια λύση σύμφωνα με τους κανόνες του είδους. Εάν το αστυνομι κό μυθιστόρημα είναι ένας λαβύρινθος πλαστών αδιεξόδων και διλημμάτων, πα ραπλανητικών ή κρυμμένων στοιχείων, τό τε είναι ένας λαβύρινθος στον οποίο μπαί νουμε και περιπλανιόμαστε πρόθυμα, επει δή είμαστε βέβαιοι για την τελική ανώδυνη έξοδό μας από αυτόν. Μπορούμε να αφεθούμε να απολαύσουμε τη συγκίνηση του κινδύνου και της αβεβαιότητας που μας προσφέρει, εφόσον γνωρίζουμε εξαρχής ότι η αλήθεια θα αποκαλυφθεί, ο ένοχος και το έγκλημα θα τιμωρηθούν. Παραδόξως, λοιπόν, η απόλαυση της περι πέτειας και της περιπλοκής που χαρακτη ρίζει το αστυνομικό μυθιστόρημα βασίζε ται στη βεβαιότητα της ασφαλούς έκβα σής της. Πολλοί λίγοι αναγνώστες θα εκτι μούσαν το είδος εάν η τελική αλήθεια ήταν αβέβαιη, η ενοχή ασαφής, η αναζήτηση ά καρπη, όπως συμβαίνει, λόγου χάρη, σε πολλά έργα της «σοβαρής», λόγιας λογο τεχνίας. Εάν το αστυνομικό μυθιστόρημα έχει πράγματι, όπως παρατηρεί ο Μπόρχες, «δημιουργήσει έναν ιδιαίτερο τύπο α ναγνώστη... που διαβάζει με δυσπιστία, με μια ξεχωριστή καχυποψία» (Ανατομία , 399), αυτός διαβάζει ταυτόχρονα και με μια ξεχωριστή βεβαιότητα, τη βεβαιότητα περί της τελικής αποκάλυψης της αλήθειας. ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ/ΠΡΩΤΟΤΥΠΙΑ Το αστυνομικό μυθιστόρημα είναι ένα εξαι ρετικά τυποποιημένο είδος με σαφείς συμβάσεις και αυστηρούς κανόνες, κάτι που είναι μάλλον ειρωνικό για ένα είδος λογοτεχνίας που έχει σαν θέμα του την παραβατικότητα. Αυτή η έντονη «νομιμοφρο σύνη» του είδους αποδεικνύεται άλλωστε και από την επανειλημμένη προσπάθεια κριτικών και συγγραφέων να υπαγορεύ σουν τους βασικούς κανόνες του. «Είκοσι

κανόνες για τη συγγραφή αστυνομικών ι στοριών» του S .S . Van Dine και βέβαια τους περίφημους κανόνες που είχαν θ ε σπίσει οι συγγραφείς του London Detective Club, σύμφωνα με τους οποίους απαγορευόταν, για παράδειγμα, η χρήση άγνωστων δηλητηρίων. Οι συνταγές κατα σκευής των αστυνομικών ιστοριών είναι α πλές και σταθερές, πράγμα που επιτρέπει την εύκολη και γρήγορη εφαρμογή τους, όπως αποδεικνύει ο εκπληκτικός όγκος έρ γου που παρήγαγαν συγγραφείς σαν την Α. Κρίση και τον Ζ. Σιμενόν. Ταυτόχρονα ωστόσο με την ύπαρξη αυτών των βασικών κανόνων, το είδος χαρακτηρί ζεται επίσης από την ανάγκη για συνεχή πρωτοτυπία. Έτσι, μπορεί σε κάθε αστυνο μικό μυθιστόρημα να έχουμε ένα τουλάχι στον έγκλημα, κάποιους ύποπτους, ένα ντετέκτιβ και έναν τουλάχιστο ένοχο, αλλά κάθε φορά αλλάζει ο τρόπος που διεξάγε ται ή αποκρύπτεται το έγκλημα, η ποιότητα του ενόχου, τα κίνητρά του κ.λπ. Είναι φα νερό ότι αυτή η συνεχής διαφοροποίηση α ποτελεί ένα βασικό όρο δελεασμού και ικα νοποίησης των αναγνωστών, οι οποίοι θα έχαναν σύντομα κάθε ενδιαφέρον για το εί δος εάν αυτό δεν τους προσέφερε μια διαρκώς ανανεούμενη αφορμή για περιέρ γεια, αγωνία και έκπληξη. Έχουμε να κάνουμε λοιπόν με μια αντινομική επιταγή, από τη μια για σταθερότητα και επανάληψη, από την άλλη για καινοτομία και πρωτοτυπία. Το αστυνομικό μυθιστό ρημα πρέπει να είναι ταυτόχρονα οικείο αλλά και παράδοξο, προβλέψιμο, αλλά και απροσδόκητο, πάντοτε ήδη - διαβασμένο αλλά και πρωτοφανές. Και μάλιστα με τ έ τοιο τρόπο ώστε να υπάρχει μια ισορρο πία, μια λειτουργική συνεργία, καθώς η ε πικράτηση του ενός από τα δύο αυτά στοι χεία ακυρώνει ή υπονομεύει την επιτυχία της συνταγής: η απόλυτη κυριαρχία των κανόνων οδηγεί στην ανία και την αδιαφο ρία, ενώ η αντίστοιχη υπερίσχυση της και νοτομίας ενοχλεί, επειδή αντιφάσκει με τις αναγνωστικές εμπειρίες και προσδοκίες του κοινού. Εδώ «η πρωτοτυπία είναι ευπρόσδεκτη μόνο στο βαθμό που ενισχύ ει την προσδοκώμενη εμπειρία χωρίς κα-

μιά ουσιαστική αλλαγή της» (Cawelti, 9). Με άλλα λόγια, η επιτυχία του αστυνομιού μυθιστορήματος, απαιτεί την προσφορά της ίδιας βασικής, χαρακτηριστικής εμπει ρίας συνοδευόμενης με ένα αυστηρά πε ριορισμένο αλλά και αναγκαίο βαθμό πα ραλλαγής. Το βασικό είδος της απόλαυσης που επιφυλλάσσει, λοιπόν, το αστυνομικό μυθι στόρημα δεν είναι άλλο παρά η απόλαυση του ίδιου του είδους. Η απόλαυση, δηλα δή, του ιδιαίτερου κόσμου που συγκρο τούν οι συμβάσεις, οι κανόνες και τα πάγια συστατικά στοιχεία του. Έτσι η ανάγνωσή του δεν είναι παρά η αναγνώριση των οι κείων τόπων και τρόπων του είδους, μια α έναη επιστροφή στον ίδιο γνωστό κόσμο που συνθέτουν ένα δυσεξιχνίαστο έγκλη μα, ένας ορθολογικός ντετέκτιβ, η εναγώ νια αναζήτηση και η βέβαιη αλλά και εκ πληκτική τελική αποκάλυψη του ενόχου. Συνδυάζοντας την επιμονή των παιδιών να ακούν ακούραστα τα ίδια παραμύθια, αλλά και την επιθυμία του ενήλικου για έναν ερ ε θιστικό αντιπερισπασμό από την καθημερι νή ρουτίνα, ο θιασώτης της αστυνομικής λογοτεχνίας προσφεύγει σε αυτήν με την ί δια επιμονή που κάθε χρόνο πηγαίνει για διακοπές στο ίδιο μέρος. Σύμφωνα με τον Berger, αυτή η ριζική αμ φιθυμία που χαρακτηρίζει τον αναγνώστη της αστυνομικής λογοτεχνίας εκφράζει μια βαθιά, πρωτογενή σύγκρουση που εντοπί ζεται σε κάθε άνθρωπο ανάμεσα από τη μια, στην ανάγκη για τάξη, ειρήνη και α σφάλεια, και από την άλλη, στην ανάγκη για κίνδυνο, αβεβαιότητα, περιπέτεια. Μια σύγκρουση που συναντάται ιδιαίτερα οξυμένη στο σύγχρονο άνθρωπο που βιώνει έντονες κοινωνικές και πολιτισμικές αλλα γές. Η αστυνομική λογοτεχνία ικανοποιεί ταυτόχρονα την ανάγκη για τάξη αλλά και για αβεβαιότητα. Οι βίαιες και επικίνδυνες πράξεις που εξιστορεί μ’ ένα τόσο συμβα τικό, προβλέψιμο τρόπο δεν μας ανη συχούν, αλλά, αντίθετα, μας εντείνουν το αίσθημα ασφάλειας και τάξης καθώς «πρώτον ξέρουμε ότι πρόκειται για μια φα νταστική παρά για μια πραγματική ιστορία και δεύτερον, επειδή η διέγερση και η αβε

βαιότητα ελέγχονται εντέλει και περιορίζο νται από τον οικείο κόσμο της τυποποιημέ νης δομής» (Cawelti, 16). ΠΑΙΧΝΙΔΙ/ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ Ο κόσμος της αστυνομικής λογοτεχνίας εί ναι λοιπόν ένας κόσμος συμβατικός, προ βλέψιμος, που υπακούει σε σαφείς κανό νες. Οι ίδιοι οι ήρωές του, οι ντετέκτιβ, εί ναι εκείνοι που κατεξοχήν ακολουθούν κα νόνες, τους κανόνες της συστηματικής έ ρευνας, της προσεκτικής αναζήτησης και αξιολόγησης στοιχείων, του παραγωγικού συλλογισμού, με άλλα λόγια, τους κανόνες του Ορθού Λόγου. Εξίσου λογικό είναι και το παιχνίδι στο οποίο προσκαλείται να συμμετάσχει ο αναγνώστης, στον οποίο προσφέρεται μια σειρά στοιχείων και εν δείξεων που τον οδηγούν σε υπόνοιες, υποθέσεις και θεωρίες σχετικά με την ταυτότητα του ενόχου και τη λύση του μυστηρίου. Το κεντρικό γεγονός της αστυνομικής λο γοτεχνίας ωστόσο είναι κάτι που είναι έξω και πέρα από κάθε λογική: το έγκλημα, η βία, ο φόνος. Εδώ όμως ο παραλογισμός του εγκλήματος, τα φαντάσματα της ενο χής, το ακατανόητο του θανάτου χάνουν την επώδυνη ηθική και οντολογική σημα σία που έχουν, λόγου χάρη, σε «σοβαρά» μυθιστορήματα σαν το Εγκλημα και Τιμω ρία ή τα Β ρώμικα Χέρια. Η ενοχή αυτή καθεαυτή υπάρχει μόνον με τη νομική έννοια, καθώς τόσο η ηθική όσο και η ψυχολογική της διάσταση δεν έχουν θέση σε αυτό το παιχνίδι που στοχεύει μάλλον στην αναζή τηση και αποκάλυψη της ενοχής, παρά στην εμβάθυνση στην ανθρώπινη σημασία της. Το έγκλημα γίνεται μια αυστηρά ορθο λογική πράξη, που υπαγορεύεται από το προσωπικό συμφέρον και εκτελείται συνή θως στη βάση ενός αξιοθαύμαστα μελετη μένου σχεδίου. Με αυτόν τον τρόπο όχι μό νον ορθολογικοποιείται, αλλά ακόμα πε ρισσότερο, αισθητικοποιείται. Μετατρέπεται δηλαδή σε μια αυτοτελή πράξη, ανε ξάρτητα από τις κατηγορίες του καλού και του αληθούς, η οποία πρέπει, όπως μας συνιστά ο de Quincey, να αποτιμηθεί στη βάση των εξωτερικών του χαρακτηριστι

κών: την αρτιότητα και οξυδέρκεια της σύλληψής του, την επιτηδειότητα και ακρί βεια της εκτέλεσής του. Συγκεκριμένα, ενώ το λογικό παιχνίδι του αστυνομικού μυθιστορήματος απαιτεί από τον αναγνώστη να συμμετάσχει ενεργητι κά στην ερμηνεία των ενδείξεων, η όλη επι τυχία του εξαρτάται από το κατά πόσο η τελική λύση θα αποκλίνει από αυτήν την ερμηνεία. Με άλλα λόγια, το αστυνομικό μυθιστόρημα, ενώ προβάλλει περισσότερο από κάθε άλλο είδος κειμένου το χαρακτή ρα του ως ερμηνευτικό παιχνίδι, είναι παραδόξως εκείνο που επιδέχεται μόνο μια και μοναδική σωστή ερμηνεία, εκείνη που θα αποκαλύψει ο ήρωας - ντετέκτιβ στην τελευταία σελίδα του, ενώ ταυτόχρονα ορ γανώνει την αποτυχία κάθε άλλης, μέσω της υποπληροφόρησης ή της παραπληρο φόρησης του αναγνώστη. Αυτό εξοργίζει. ορισμένους αναγνώστες, αλλά οι περισσό τερο εξοικειωμένοι με τους κανόνες του εί-

Από τις εκδόσεις

ΨΥΧΟΓΙΟΣ ζητείται έμπειρος επιμελητής και διορθωτής

δους, γνωρίζουν εξαρχής τόσο την ένταξη της ερμηνευτικής τους εμπλοκής όσο και το πεπρωμένο της, ότι δηλαδή θα αποτύχουν. Η πρόθυμη αποδοχή αυτού του κα νόνα ωστόσο μας δείχνει ότι αυτό που τους δελεάζει στο είδος δεν είναι απλώς η πρόκληση ενός λογικού παιχνιδιού. Ο ανα γνώστης αντιμετωπίζει ένα παιχνίδι - κό σμο που αν και οργανώνεται ως δράμα ερ μηνείας είναι ωστόσο κλειστός και αυτάρ κης, αφού περιλαμβάνει την ίδια του την ερμηνεία. Ο ρόλος του περιορίζεται σ’ ε κείνον ενός συγκινημένου κοινού που το μόνο που έχει να κάνει είναι να ακολουθεί τις οδηγίες. Εκείνο που παίζεται, λοιπόν, δεν είναι το ίδιο το παιχνίδι όσο οι κανόνες και οι συμβάσεις του. Το παιχνίδι οργανώ νεται με άλλα λόγια ως τελετουργία. Ο σκοπός του είναι καθαρά οικονομικός: «να κερδίζεις χωρίς προσπάθεια» (Μπωντριγιάρ, 156). Σ’ αυτό το παιχνίδι-τελετουργία η αταξία, η ασάφεια, το άγνωστο, το απρόβλεπτο, η βία, η παράβαση και ο θάνατος γίνονται τα πιόνια μιας ανώδυνης και συναρπαστικής παρτίδας κατά τη διάρκεια της οποίας δ ε χόμαστε και απολαμβάνουμε τη διακύβευση των πάντων, επειδή γνωρίζουμε ότι στο τέλος θα τα κερδίσουμε. Με άλλα λό για, το παιχνίδι είναι γοητευτικό γιατί δεν είναι παιχνίδι, γιατί δεν υπάρχει κίνδυνος να χάσεις ή να παραβιασθούν οι κανόνες του και να βρ εθεί για παράδειγμα, ότι ο έ νοχος είναι ο αναγνώστης ή όλοι μας, ότι ο θάνατος είναι ένα ανεπίλυτο υπαρξιακό αί νιγμα, ότι η αλήθεια δεν είναι παρά μια α κόμα ερμηνεία ή το πολύ - πολύ μια βολική σύμβαση.

λογοτεχνικών κειμένων

τη».: 36.02.535 και 36.36.011

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Cawelti, John G. Adventure, Mysteryand Romance, Univ. of Chicago Press, Chicago, 1976 De Quincey, Thomas. Η Δολοφονία ως μια εκ των Καλών Τεχνών, Ροές, 1987 Eisenzweig, Uri (εκδ.) Ανατομία του Αστυνομικού Μυθιστο ρήματος, Άγρα,1986 Μπωντριγιάρ, Ζαν, Γοητεία, Θεωρία, 1984

ΠΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ Στην Ελλάδα όλα είναι παλιά, αλλά και όλα έχουν την αναφορά τους κάπου «έξω». Το ίδιο ισχύει και με την παραλογοτεχνία. Έχουμε ένα είδος παραλογοτεχνίας που ξεκινά από παλιά, από τη φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου, από το μεσαίωνα. Αν το δούμε εικαστικά, από πλευράς εικονο γράφησης (τα σημερινά κόμικς) οι ρίζες είναι πά ρα πολύ παλιές. Ένα είδος πρωτόγονου κόμικ συναντάμε στην τέχνη των σπηλαίων, με τις αλ λεπάλληλες εικόνες ή αργότερα με την απεικόνι ση ιστοριών στα αρχαία αγγεία ή με την εξιστόρηση του βίου ενός αγίου με διαδοχικές εικόνες στην αγιογραφία. Στη σύγχρονη ζωή η εισβολή του κινηματογράφου δίνει ζωή στο κόμικ, καθώς αυτό δεν είναι παρά μια ανάλυση καρέ προς κα ρέ μιας κινηματογραφικής ιστορίας. Ποια είναι η λαϊκή λογοτεχνία και ποια η παραλογοτεχνία; Η σχέση αυτών των δύο είναι συγκε χυμένη καθώς αποτελούν κλαδιά του ίδιου δέ ντρου, μόνο που άλλα είναι μαραμένα κι άλλα πιο ζωηρά. Η λαϊκή λογοτεχνία εκφράζει περισσότε ρο τις λαϊκές μάζες, αντλεί θέματα και ιστορίες από τον Καραγκιόζη, τους ληστές, τα βουκολικά δράματα κ.ά. και σχετίζεται άμεσα και με την προφορική παράδοση. Ενώ η μετέπειτα παραλογοτεχνία είναι δημιούργημα του ενός καλλιτέ χνη, αλλά εξακολουθεί να απευθύνεται στις

λαϊκές μάζες με τη μορφή φυλλαδίων, επι φυλλίδων, αυτοτελών μυθιστορημάτων. Το λαϊκό μυθιστόρημα παίρνει τελική μορ φή μάλλον στον αιώνα μας. Πρόκειται για το φθηνό λαϊκό φυλλάδιο που κυκλοφορεί με το πρακτορείο τύπου, απευθύνεται σε όχι ιδιαί τερα απαιτητικό κοινό, εικονογραφείται με έ ναν συγκεκριμένο τρόπο για να έχει εμπορι κότητα και απήχηση στον αναγνώστη. Αυτό το είδος του λαϊκού μυθιστορήματος αρχίζει στις αρχές του αιώνα και τελειώνει κάπου στα μέσα του. Από το 1821-1862 έχουμε την «πρωτόγονη εποχή» της λαϊκής παραλογοτεχνίας. Χαρα κτηριστικό δείγμα ο Ιάκωβος Πιτσιπιός που προσπαθεί να μιμηθεί το ευρωπαϊκό λαϊκό μυθιστόρημα σε συνέχειες με την «Ορφανή της Χίου». Από το 1863-1890 έχουμε την «αρ χαία εποχή» με θέματα από την επανάσταση (Κατσαντώνης) ή ληστρικά (Νταβέλης), ενώ από το 1890-1920 αναπτύσσεται η «κλασική εποχή» όπου το λαϊκό μυθιστόρημα παίρνει την τελική του μορφή. Η εκδοτική παραγωγή είναι πλέον οργανωμένη, εκδίδεται ξένη λο γοτεχνία λαϊκής απήχησης (Βερν, Δουμάς, Βοκάκιος, Καζανόβας κ.ά.), αλλά και ελληνι κή παραλογοτεχνία υπάρχει σε μεγάλη ποικι λία με θέματα ιστορικά, κυρίως μακεδονικά, μυθιστορηματικές βιογραφίες (Παλαιολόγος, Φερραίος, κ.ά.), θρησκευτικά έργα (βίοι αγίων), ληστρικά, κουρσάρικα και τέλος κοι νωνικά, ρομαντικά και αστυνομικά. Σε αυτή την περίοδο τα λαϊκά φυλλάδια κοσμούνται από ωραίες λιθογραφίες, ξεχωρίζει ανάμεσά τους ο «λαϊκός» ζωγράφος Σωτήρης Χρηστίδης1. Έχω ειπεί ότι θαυμαστής του και αντιγράφος του ήταν ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφι λος. Από το 1919-1926 έχουμε τη «χρυσή επο χή» όπου αυξάνονται κατακόρυφα η ποσότη τα των τίτλων των λαϊκών μυθιστορημάτων και φυλλαδίων με τα ίδια θέματα της προη γούμενης περιόδου. Μετά τη δικτατορία του Πάγκαλου, που απαγόρεψε τα ληστρικά μυθιστορήματα, και στην περίοδο 1927-1935 έχουμε την περίοδο της τελευταίας ακμής, που οφείλεται σε λίγους μυθιστοριογράφους

μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει ο ποιητής Γιώργος Τσουκαλάς. Με τη δικτατορία του Μεταξά, την Κατοχή και τον Εμφύλιο σβήνει το πραγματικά «λαϊκό» μυθιστόρημα. Μετά το ’50 ξεκινά μια προσπάθεια αναβίωσης του ελ ληνικού λαϊκού μυθιστορήματος (Μικρός Ήρως, Ταρζάν, Υπεράνθωπος, κ.ά.). Εξαίρε ση αποτελούν τα «Κλασικά Εικονογραφημέ να» που, ενώ ξεκίνησαν με ξένη θεματολογία, ανέπτυξαν ελληνική παραγωγή στηριγμένα σε συγγραφείς σαν τον Β. Ρώτα, Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη και ζωγράφους σαν τους Γραμματόπουλο, Μποστατζόγλου κ.ά. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε επιστημονική φαντασία τύπου «Σούπερμαν» μεταφρασμέ νη εξ ολοκλήρου, ενώ τέτοια είχαν ήδη γρά ψει ο I. Πιτσιπιός, ο Δ. Βουτυράς, κ.ά. Μια προσπάθεια ελληνικής λαϊκής επιστημονικής φαντασίας κάνει ο Ανεμοδουράς με την ελληνοποίησητου «Υπεράνθρωπου». Από το 1960 και μετά, τα διαστημικά κόμικς απλώς μετα φράζουν αντίστοιχες πετυχημένες αμερικα νικές σειρές. Είχαμε μιλήσει για τη διαφορά λαϊκής λο γοτεχνίας και παραλογοτεχνίας. Ο «Μικρός ήρωας», είναι χαρακτηριστικό δείγμα παραλογοτεχνίας, με τις υπερφυσικές του ιδιότη τες να κατοτροπώνει τους εχθρούς, γράφε ται με μανιέρα, ο συγγραφέας διεκπεραιώνει τη συγγραφική του εργασία για το μεροκά ματο, δημιουργεί ένα χαριτωμένο πλαίσιο, έ χει μια ενδιαφέρουσα εικονογράφηση, αλλά όλα αυτά κινούνται σαφώς στο χώρο της παραλογοτεχνίας. Το ίδιο μπορεί να διατυπώσει κανείς και για άλλα φυλλάδια σαν τον «Γκαούρ Ταρζάν». Εμένα με προσέλκυσε στο να γίνω συλλέ κτης ιδιαίτερα το εικαστικό της παραλογοτεχνίας. Άνθρωποι που για το μεροκάματο κα ταφεύγουν στην εικονογράφηση της λαϊκής ή της παραλογοτεχνίας καταφέρνουν να δώ σουν μια δική τους εικαστική άποψη, όπως ο μεγάλος ζωγράφος Χρηστίδης που ήδη έχω αναφέρει, αλλά και μια πλειάδα αξιόλογοι εικονογράφοι όπως ο Νείρος του «Γκαούρ Ταρζάν», ο Βύρων Απτόσογλου, ο Θέμος Ανδρεόπουλος που έκανε από τους πρώτους

κόμικ, ο Γεράσιμος Γρηγόρης, ο γνωστός λο γοτέχνης που ζωγράφιζε στο περιοδικό Ρομάντσο κ.ά.

Στην εποχή του 1965-1970 και μετά, που μαζεύω παραλογοτεχνικά περιοδικά και βι βλία, δεν ενδιαφέρεται κανείς γι’ αυτά. Αργό τερα - μετά το 1980 - με την απογοήτευση που δημιουργεί η κρίση των ιδεών και της πο λιτικής, παρατηρούμε ένα αναδίπλωμα. Ο κα θένας προσπαθεί να κάνει ένα φλας μπακ ή παζλ στην παιδική του ζωή και αρχίζει και α ναπτύσσεται ένας κύκλος συλλεκτών λαϊκών περιοδικών. Γράφονται κάποια άρθρα, γίνο νται οι πρώτες διαλέξεις, γράφω και εγώ την πρώτη μου μελέτη για την παραλογοτεχνία και το ενδιαφέρον του κόσμου ανανεώνεται. Όμως εγώ ανήκω σε μια γενιά που αγάπησε το λαϊκό μυθιστόρημα, επειδή αγαπούσα τη λαϊκή έκφραση, έψαξα, ερεύνησα για να μπο ρέσω να καταλήξω. Τη δεκαετία του ’80 υπάρχει ένα όψιμο ενδιαφέρον από ανθρώ πους που καπηλεύτηκαν τη λαϊκή φιλολογία ή ίδιοι εκείνοι που κυνήγησαν οτιδήποτε λαϊκό και ελληνικό σε αυτό το χώρο. Το 19791980 είμαστε ενόψει εισόδου στην ΕΟΚ, και τότε εμφανίζονται άνθρωποι που με κοινοτι κές και άλλες επιχορηγήσεις, εμπορικοποιούν καθετί πολιτιστικό, και γιατί όχι και το λαϊκό μυθιστόρημα και την παραλογοτεχνία σαν τελευταία μορφή έκφρασης. Σήμερα δεν μπορεί να αναπτυχθεί ελληνι κή παραλογοτεχνία γιατί δεν συμφέρει οικο νομικά ούτε η συγγραφή του κειμένου. Αλλά και η εικονογράφηση έρχεται απ’ έξω και στοιχίζει φθηνότερα. Και οι λίγες προσπάθει ες που υπήρξαν για ντόπια παραγωγή παραλογοτεχνίας ή κόμικς τις τελευταίες δεκαε τίες δεν μπόρεσαν να επιζήσουν για πολύ.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΑΣΣΗΣ

Ο R Β I S L I Τ Ε R A MELVILLE Μ όμπι-Ν τίκ

STERNE Τρίστραμ-Σάντι

FIELDING Τόμ-Τζόουνς

BUTLER Ή Κ οινή ’Α νθρώπινη Μ οίρα

HAWTHORNE Το Σ π ίτι μ έ τα 'Εφτά ’Α ετώματα

LESAGE Ζ ιλ Μπλάς

(Απομαγνητοφωνημένη συζήτηση Επιμέλεια: Γιάννης Ν. Μπασκόζος)

Γ ΙΑ Π Α Ν Τ Α GUTENBERG ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1.

Βλ. το βιβλίο μου για τον Σωτήρη Χρησπ'δη.

ΤΟ ΡΟΖ ΣΟΥ ΠΑΕΙ ΠΟΛΥ Το σύγχρονο αισθηματικό διήγημα

«Ήταν δύσκολο να βρίσκεται τόσο κοντά του. Μύ ριζε το διακριτικό άρωμα της κολόνιας του. Το βλέμμα της στυλώθηκε στα γεμάτα χείλη του. Πα ράξενο στόμα, σκάφθηκε, δυνατό, αποφασιστικό, αλλά πολύ αισθησιακό. Νιώθω άβολα τόσο κοντά του. Σφάλισε τα μάτια για να τα κρύψει από το βλέμμα του και η ανάσα της πιάστηκε όταν το χέ ρι του κινήθηκε στα μαλλιά της και τη χαΐδεψε α παλά...».

Τα δάχτυλα διπλώνουν προσεκτικά την άκρη της σελίδας, το βιβλίο μπαίνει κάτω από το μαξιλάρι ή στο κομοδίνο δίπλα στο κρεβάτι, για να ξανανοίξει πάλι σε κάποια ανάλογη στιγμή. Τα διηγή ματα αυτά δεν διαβάζονται ποτέ σε δημόσιους χώρους. Είναι τα μικρά «ροζ» μυστικά κάθε ρο μαντικής ύπαρξης και απαιτούν ανάλογο ντεκόρ. Από το 18ο αιώνα που εμφανίστηκε το αισθημα τικό μυθιστόρημα, εξελίχθηκε σε ένα από τα αν θεκτικότερα είδη του λογοτεχνικού βασιλείου. Τίποτα δεν μπόρεσε να ανακόψει την επιτυχημέ νη του πορεία έστω ή να του δημιουργήσει κά ποια κρίση. Με θωράκιση καταφυγίου αντιμετώ πισε τα ωστικά κύματα τάσεων, επαναστάσεων, κινημάτων, ακόμα και την ίδια τη βόμβα μεγατό νων της γυναικείας χειραφέτησης. Το μυστικό του: Μια παραδοσιακή συνταγή και μια ύποπτη ι στορία μετάλλαξης, για την οποία θα μιλήσουμε αργότερα.

Την εποχή των Πολ Φεβάλ, Πιερ ντε Κορσέλ, Ζορζ Ονε στη Γαλλία και Ξενόπουλου, Κυριάκου και αργότερα Ιωαννίδη, Μαρή, Μπουκουβάλα - Αναγνώστου στην Ελλάδα, οι ευτυχείς αναγνώστες διένυαν μεγάλο μέρος των μυθιστορημάτων πριν φθάσουν στο πρώ το φιλί των ηρώων. Με εξημμένη τη φαντασία και οπλισμένοι με υπομονή περνούσαν μαζί με το ζεύγος των ερωτευμένων ασύλληπτα ε μπόδια, κακοτυχίες και δεινά μέχρι να φθά σουν στην τελική δικαίωση, το θερμό εναγκα λισμό των ηρώων που υπονοούσε τη συνέ χεια επί της κλίνης. Η κριτική κρατούσε πά ντα απέναντι τους την ίδια στάση περιφρόνη σης, μη μπαίνοντας καν στον κόπο να τα απορρίψει. Ο κόσμος όμως ανταποκρίθηκε με θέρμη και οι πωλήσεις τους για τα δεδομένα της εποχής ήταν ιδιαίτερα υψηλές (Στην Ελλάδα η «Κασσιανή» του Κυριάκου, μυθι στόρημα αγάπης 800 σελίδων και απίστευτης υπομονής, έφθασε τα 60.000 αντίτυπα!). Τα σύγχρονα αισθηματικά διηγήματα δεν φέρουν πια τις υπογραφές Ελλήνων συγγρα φέων. Ο χώρος έχει καταληφθεί από Αγγλίδες και Αμερικανίδες κυρίες που, όπως ανα φέρουν τα βιογραφικά τους, γράφουν τα διηγήματά τους μεταξύ των ελβετικών τους σα λέ και των πολυτελών διαμερισμάτων τους στο Λονδίνο ή το Λος Άντζελες. Η αριστοκρα τική τους καταγωγή αμφισβητείται, όμως χω ρίς αμφιβολία οι Μπάρμπαρα Κάρτλαντ, Τζάνετ Ντέιλι, Κάθριν Ρος, Ρόζμαρι Ρότζερς κ.ά. είναι πολύ πλούσιες, μια και τα διηγήματά τους εκδίδονται σε 100 χώρες και μεταφρά ζονται σε πάνω από 20 γλώσσες. Τα ροζ διηγήματα έχουν τη δική τους α τμόσφαιρα, που αποκαλύπτεται και από τον τίτλο. Προστακτικές (Μείνε κοντά μου!), Πλούτος (Το πετράδι των Γουίτμορ), Εξωτική ατμόσφαιρα (Πάθος στην Καράίβική), Κλασ σικές εκφράσεις (Δική του για πάντα, ξένοι μέχρι χθες). Οι άνδρες - ήρωες λέγονται Νέιλορ, Μαξ, Μπραντ, Τζόναθαν, ενώ οι γυναί κες έχουν ονόματα πιο περίτεχνα όπως Τίφανυ, Κέλσι, Φέιθ. Όλοι, άνδρες και γυναίκες, κυκλοφορούν σε μέρη που καμιά σχέση δεν έχουν με το περιβάλλον των αναγνωστριών. Όσο για τα ρούχα, αυτοκίνητα και σπίτια,

αυτά ανήκουν στη σφαίρα των χολιγουντιανών παραγωγών. «Αναζήτησε με το βλέμμα τον Μπραντ. Μι λούσε με την ιδιαιτέρα του και με μια ομάδα κοριτσιών της γραμματείας. Έμοιαζαν όλες να κρέμονται από τα χείλη του, σαν να τους έ λεγε κάτι που είχε εξαιρετική σημασία για τη ζωή τους. Τα κορίτσια που τον περιτριγύριζαν μόνο που δεν λιποθυμούσαν κάθε φορά που τις ακουμπούσε. Δεν τις αδικούσε γιατί και ε κείνη ένιωθε κάπως έτσι. Δεν ήταν να απορεί που ήταν τόσο αλαζόνας και εγωιστής».

Η ΣΥΝΤΑΓΗ Πίσω από τα εξωτικά, κοσμοπολίτικα ή άλλα διακοσμητικά στοιχεία, κρύβεται ένα άριστα περιφρουρούμενο και αενάως επαναλαμβα νόμενο σενάριο. Είναι δε τόση η προσήλωση των συγγραφέων σε αυτό, ώστε να νομίζει κανείς ότι διαβάζει το ίδιο διήγημα με άλλο τίτλο κάθε φορά. α) Η αγνότης (έστω και χωρίς το ένδυμα της παρθενίας), και η πίστη στο γάμο και τις οικο γενειακές αρχές είναι στοιχεία αναλλοίωτα. Η ηρωίδα δεν ενδίδει εύκολα ή ενδίδει τελικά, αλλά πάντα μετά από μάχη με τον εαυτό της, και εν πάση περιπτώσει κάνει τα πάντα για να αποδείξει ότι είναι κορίτσι «από σπίτι». Κατά περίεργη σύμπτωση όλες οι ηρωίδες, αν και όμορφες, θελκτικές και (κάποιες) ανεξάρτη τες, έχουν ελάχιστη γνώση του αληθινού έ ρωτα, κενό το οποίο αναλαμβάνει να καλύψει Εκείνος. β) Οι ταλαιπωρίες. Όπως ακριβώς και στο 18ο αιώνα, καμιά ροζ ιστορία δεν στερείται ταραχών. Εδώ η φαντασία του συγγραφέα οργιάζει. Μίσος που γίνεται αγάπη, που ξανα γίνεται μίσος, που γίνεται περιφρόνηση και καταλήγει πάθος. Άλλα πρόσωπα, σκιές από το παρελθόν, ένοχα μυστικά και χρήματα, χωρίζουν το ζευγάρι των ηρώων πριν καλάκαλά ανταλλάξουν το πρώτο φιλί. Η απειλή θα κάνει την εμφάνισή της με τη μορφή μιας «άλλης» που εισβάλλει στη ζωή Του, κλονίζο ντας τα αισθήματά Του. Η αληθινή αγάπη θα αμφισβητηθεί, θα παραγκωνιστεί από την ει σβολή της ζήλειας και της αμφιβολίας για να θριαμβεύσει και πάλι στο τέλος.

γ) Ο άνδρας είναι Άνδρας, προς αποφυγήν κάθε παρεξηγήσεως. Είναι πάντα μεγαλύτε ρος και πλουσιότερος, ακόμα και από την πιο πλούσια ηρωίδα. Θυμίζει κάτι μεταξύ φωτο μοντέλου και πατέρα. Είναι σκληρός, ειρωνι κός, κυνικός, βίαιος όταν χρειαστεί, αλλά και στοργικός, τρυφερός και πράος όταν το κρί νει απαραίτητο. Η ηρωίδα καλείται να λύσει τον γόρδιο δεσμό που οδηγεί στη διαρκή του αφοσίωση, μια που σε αντίθεση με την ηρωί δα έχει κατακτήσει αναρίθμητες γυναίκες και η εμπειρία του στον έρωτα είναι αδιαμφισβή τητη. δ) Μπορώ και εγώ: Για τη γυναικεία μορφή α κολουθείται άλλος σχεδιασμός. Το κλειδί ε δώ είναι η ταύτιση της αναγνώστριας με την ηρωίδα. Η κοπέλα του βιβλίου είναι όμορφη, αλλά όχι καλλονή, νέα, με πλούσιο συναισθη ματικό κόσμο και διαρκή έλλειψη αυτοπεποί θησης. Ο κόσμος χάνεται από τα πόδια της σε μια λάθος κίνηση, αλλά η ειλικρινής και εύ θραυστη αυτή φύση της την κάνει να κερδίζει στο τέλος. Με προσεκτικά χορηγούμενες δό σεις εξυπνάδας, θυμού και δυναμικότητας ι κανοποιούνται και οι πλέον δύσκολες αναγνώστριες. Και βέβαια όποιος και να είναι ο τύπος της, στην πορεία η ηρωίδα απεκδύεται κάθε ξένου στοιχείου, αποκαλύπτοντας τη γυναικεία της φύση, κοινή για όλες τις θη λυκές υπάρξεις, μια φύση προορισμένη να κατακτηθεί. ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι καιροί έχουν επιβάλλει τους ρυθμούς τους και στο ροζ διήγημα. Το προγαμιαίο σεξ κάνει κομψά την εμφάνισή του. Οι πανέξυπνοι εκ δοτικοί οίκοι για να μην τρομοκρατήσουν τις άδολες ψυχές των αναγνωστριών τους ακο λούθησαν τη στρατηγική των παράλληλων αισθηματικών σειρών. Ερωτικές σκηνές ή σε λίδες ερωτικής βίας τοποθετούνται σε νέες συλλογές που, με το όνομά τους ή την περί ληψη στο εξώφυλλό τους, δηλώνουν ότι οι δύο ήρωες συνευρίσκονται μια ή και παραπά νω φορές πριν το γάμο ή τουλάχιστον πριν το τέλος του βιβλίου. Για παράδειγμα τα βιβλία «Άρλεκιν» έχουν τις σειρές: Συλλογή (κλασι κές ιστορίες), Χρυσά (εξωτικά μέρη), Bianca

(νεανικά), Super Romance (μεγάλης έκτασης μυθιστορήματα με περισσότερο λογοτεχνικό ύφος), Desire (τολμηρά). Το δεύτερο στοιχείο που κάνει δειλά την εμ φάνισή του είναι η ανεξάρτητη γυναίκα. Οι ηρωίδες έπαψαν να είναι πάμφτωχες και ορ φανές, με μόνο όπλο την ομορφιά τους. Είναι και πλούσιες, με καριέρα και φιλοδοξίες. Συνήθως βέβαια η πιο ανεξάρτητη φιγούρα παίζει το ρόλο της «κακιάς» της «αντιζήλου». Αλλά και η ίδια η ηρωίδα στην πορεία τα ε γκαταλείπει όλα ακούγοντας τη φωνή της καρδιάς της, γιατί πάνω από όλα είναι Γυναίκα. Έτσι με ένα έξυπνο ελιγμό τα πράγματα ξαναγυρίζουν στη βάση τους. «Τα χείλη του, βασανιστικά ανάλαφρα την έ καναν ν' ανατριχιάσει και να βουλιάξει σε μια θάλασσα έντονων συναισθημάτων. Να ποθεί περισσότερα. Βάθυνε το φιλί με τη θέλησή της, αγνοώντας τον κόσμο που βρισκόταν γύ ρω της, αδιαφορώντας για οτιδήποτε πέρα α πό τη γλυκιά αίσθηση της αγκαλιάς του. Εκεί νος μόλις ένιωσε τη δύναμη της ανταπόκρισής της, την απομάκρυνε με μια απαλή κίνηση».

ΜΙΑ ΥΠΟΠΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗΣ Τα «ροζ» διηγήματα θεωρούν αποκλειστικότητάτους τον έρωτα. Ποιον έρωτα όμως; Ο αληθινός έρωτας μπορεί να είναι απειλητι κός για μια τακτοποιημένη ζωή, ανατρεπτι κός στα πιστεύω, τρομακτικός αποκαλύπτει, απογυμνώνει, εκθέτει. Ο έρωτας κάποτε πο νάει, και πονάει πολύ, όταν δε περάσει από πάνω μας, ξέρουμε ότι δεν είμαστε πια οι ί διοι άνθρωποι. Ο έρωτας στα ροζ διηγήματα έχει υποστεί μετάλλαξη, χειρουργική επέμ βαση. Ο έρωτας στα βιβλία αυτά δεν πρόκει ται ποτέ να τρομάξει, να πιέσει, να πονέσει. Τα δεινά είναι εξωτερικά και όλα καταλήγουν στο τέλος στο ήρεμο λιμάνι της οικογενεια κής ευτυχίας. Είναι ένα προϊόν αφυδατωμένο ' και ακίνδυνο, προσφερόμενο σε οικονομική συσκευασία. Ένα πάθος που διανέμεται α πλόχερα, αλλά δεν είναι ικανό ούτε καν να τσαλακώσει τα τακτοποιημένα ροζ σεντόνια του κόσμου των ηρώων του. «Η Κέλσι Μακόνελ οδήγησε την ασημί Μπε Εμ Βε της στο υπόγειο γκαράζ, στη θέση που πά

ντα φυλαγόταν για κείνη. Αντί να αρπάξει το χαρτοφύλακά της και να τρέξει στο ασανσέρ, όπως κάθε Δευτέρα πρωί, έλεγξε προσεκτικά το μακιγιάζ της στον καθρέφτη».

ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΑΠΑΤΟΥΝ Όσοι πιστεύουν ότι το κοινό των «ροζ» διηγη μάτων αποτελούν φτωχές, ημιμαθείς, σαρα ντάρες νοικοκυρές κάνουν μέγα λάθος. Σύμ φωνα με πρόσφατη έρευνα της MRB που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της εται ρίας Harlenik (Άρλεκιν) στην Ελλάδα αποδεικνύει τα κάτωθι: Μόρφωση: Το 67% των αναγνωστριών έχει τελειώσει γυμνάσιο και λύκειο, το 21% είναι επιπέδου ΑΕΙ-ΤΕΙ, ενώ το 14% έχει τελειώσει δημοτικό Εργασία: Το 67% είναι νοικοκυρές, αλλά ένα σεβαστό 44% είναι εργαζόμενες Ηλικία: Οι νεαρές κοπέλες έρχονται όπως εί ναι λογικό πρώτες στην ανάγνωστη των αι σθηματικών ιστοριών μαζί με τις ΘΟάρες. Η η λικία 14-34 είναι και η πρώτη στην κατάταξη. Οικονομική κατάσταση: Το 29% είναι χαμη λού επιπέδου, ακολουθεί η μεσαία τάξη με 56%, ενώ υπάρχει ένα περίεργο 15% αναγνωστριών με πολύ υψηλό οικονομικό επίπεδο.

σε κάθε χώρα, δεν γίνονται προσαρμογές και απλώς μεταφράζονται ως έχουν σε κάθε πε ρίπτωση. Στην Ελλάδα τα “Άρλεκιν” που εκδίδονται από την Harlenik φθάνουν σε πωλήσεις τα 1.800.000 αντίτυπα το χρόνο (Ένα 65% του συνολικού αριθμού των βιβλίων που εκδίδονται ετήσια). Εκδίδονται γύρω στα 20 βιβλία από κάθε σειρά το μήνα, που συνολικά μας δίνουν 286 τίτλους το χρόνο. Η εταιρία Palindrome με τη σειρά της διαθέ τει Κλαμπ Συνδρομητών και στοχεύει τα 40.000 βιβλία το μήνα, ενώ οι εκδόσεις Plaza και Best έχουν αντίστοιχους αριθμούς κυκλο φορίας. Όπως δείχνουν οι τάσεις και οι αριθμοί ο αδιατάρακτος ύπνος των ροζ διηγημάτων θα συνεχιστεί για αρκετά χρόνια στο μέλλον. Τα όνειρα μιας ερωτικής συνεύρεσης και μιας ευτυχισμένης ζωής σε προσιτή τιμή κάνουν την προσφορά τους μη εύκολα ανταγωνίσιμη. Θα διαρκέσουν όσο θα διαρκούν οι οικονομικο-κοινωνικές συνθήκες που τα συντη ρούν. Η διαρκώς αυξανόμενη απόσταση των ανθρώπων μεταξύ τους, του ανθρώπου από το μοντέλο, του ονείρου από την πραγματικό τητα.

ΝΕΛΛΗΚΑΨΗ

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΠΩΛΗΣΕΙΣ Τα «ροζ» διηγήματα έχουν κηδεμόνες πολυε θνικές εταιρίες. Εκδίδονται με τον ίδιο τρόπο

Από τις εκδόσεις

ΟΜΑΔΑΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ αναλαμβάνει υπεύ θ υ ν α μ ε τ α φ ρ ά σ ε ις ά ρ θ ρ ω ν α π ό Α γγλικά , Ισ π α νικά Ιταλικά, Ρ ω σικά, Γα λλικά , Γ ερμ α νικά α π ό τ ο ν π α γ κ ό σ μ ιό τύ π ο (εφ η μ ερ ίδ ες, π ε ρ ιο δ ικ ά ).

Τηλ.: 5754445 - 5714893. FAX: 5746047

«Τρόπος ζωής» αναλαμβάνουμε τη σελιδοποίηση και εκτύπωση βιβλίων σας σε πολύ οικονομικές τιμές. Πληρ. Τηλ. 6840156 και 6858352 F A X :6858851

ΕΝΤΥΠΗ ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

202

«Ο ε π ίσ η μ ο ς τύ π ο ς β α σ ιλ εύ ε ι α λ λ ά δ ε ν κυ β ερνά »

Η έκρηξη του εναλλακτικού τύπου σημειώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’60, στην Ευρώπη και την Αμερική ήταν ο απόηχος των νεανικών εξε γέρσεων που τις σημάδεψαν τα προηγούμενα χρόνια. Τα σπέρματά του βρίσκονται στα ψωτοτυπημένα φυλλάδια, που κυκλοφορούσαν στη διάρκεια των γεγονότων, με τα οποία οι συντά κτες τους προσπαθούσαν να δώσουν τις πραγ ματικές διαστάσεις μιας επανάστασης που δια στρέβλωναν ή αποσιωπούσαν τα επίσημα μέσα ενημέρωσης. Έτσι στο εξωτερικό ο εναλλακτικός τύπος βρι σκόταν σε οργασμό, καθώς αύξανε τις κυκλοφο ρίες του, οργανωνόταν σε ενώσεις, έσπαγε το ε μπάργκο που του επέβαλαν τα επίσημα πρακτο ρεία διανομής και διεκδικούσε με δικαστικούς α γώνες το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρα σης. Στην Ελλάδα το φαινόμενο φτάνει με καθυστέ ρηση είκοσι περίπου χρόνων γύρω στις αρχές της δεκαετίας του’80. Η εμφάνισή του συμπίπτει με τις ριζικές αλλαγές που προκαλεί στη νεολαία το κίνημα των καταλήψεων του 79, αλλά και η ει σβολή των αντιλήψεων από τα ριζοσπαστικά κι νήματα αμφισβήτησης. Οι εκφραστές των νέων ιδεών δεν μπορούν να χωρέσουν στις κομματικές γραμμές ούτε να καλύψουν τη δίψα τους για έκ-

φράση, αλλά και ενημέρωση μέσω των επίση μων προοδευτικών εντύπων. Οι πρώτες ερασιτεχνικές προσπάθειες για ένα αυθόρμητο δημιουργικό και αυτόνομο τύπο βρίσκουν ανταπόκριση και γρήγορα δημιουργείται μια ολόκληρη γενιά εντύπων, που έχουν ως πρότυπο την «Ανοιχτή Πόλη», έ ντυπο θρύλο για την ελληνική εναλλακτική κουλτούρα. Τα πρώτα έντυπα μοιάζουν σαν κακοφτιαγμένο κολάζ που προσπαθεί να κα λύψει την πληθώρα των νέων τάσεων της νεολαιίστικης αμφισβήτησης. Κείμενα για τη μουσική ή τον κινηματογράφο μπερδεύονται με άρθρα που αμφισβητούν την κοινωνική οργάνωση και με λογοτεχνικά κείμενα νέων συγγραφέων. Ολα αυτά μέσα σε φωτοτυπημένες σελίδες με θολές φωτογραφίες που κυκλοφορούν χέρι με χέρι ανάμεσα στους μυημένους. Ομως κάτω από αυτές τις τεχνικές ελλεί ψεις μπορούσε να διακρίνει κανείς τα στοι χεία που θα τα βοηθούσαν να επιβιώσουν και να διαδοθούν. Πειραματικό Lay Out, αισθητι κή που ανακάλυπτε νέους δρόμους, ζωντανή γλώσσα που απέρριπτε τα καθιερωμένα κλι σέ του επίσημου τύπου και υπόγεια διακίνη ση που τους έδινε μυθικές διαστάσεις στα μάτια των φανατικών. Η διαδρομή του εναλλακτικού τύπου στην Ελλάδα έμοιαζε να κινείται παράλληλα με την εμφάνιση του νέου ελληνικού κινηματογρά φου, αλλά κυρίως με την εναλλακτική μουσι κή σκηνή που ξεκίνησε με την έκρηξη του punk. Οι τρεις αυτοί χώροι αναζητούσαν νέ ους δρόμους έκφρασης, διέδιδαν νέες αντι λήψεις που σόκαραν τις παλαιότερες γενιές και απευθύνονταν στα ζωντανά, ανήσυχα κομμάτια της νεολαίας. Στα μέσα περίπου της δεκαετίας του ’80 τα εναλλακτικά έντυπα φτάνουν στην ακμή τους. Πληθαίνουν, μεγαλώνουν το τιράζ τους, κυκλοφορούν παντού, βελτιώνονται θε ματικά και τεχνικά και γίνονται ο απαραίτητος χάρτης για το χώρο της υπόγειας κουλτού ρας. Οι δυσκολίες τους αρχίζουν με την εμφά νιση των lifestyle περιοδικών που βρίσκουν

πρόσφορο έδαφος στο χώρο της νεολαίας, η οποία ήδη στρέφεται προς τη μαζική κουλτούρα του ευδαιμονισμού. Τα περισσό τερα έντυπα κλείνουν λόγω οικονομικών δυσχερειών, αφού ποτέ άλλωστε δεν ήταν κερδοφόρα ή αδυνατούν να ακολουθήσουν τη νέα τάση, όπου η εναλλακτική κουλτούρα χάνει τα ριζοσπαστικά στοιχεία της και μετατρέπεται σε μαζική μέσα στις γυαλιστερές σελίδες των νέων εντύπων. Ο νέος νεανικός τύπος μιμείται το στυλ και τη θεματολογία των υπόγειων εντύπων, χω ρίς όμως να διατηρεί τη φρεσκάδα τους, τον αυθορμητισμό τους και την εξεγερσιακή τους διάθεση. Μπροστά στη λαίλαπα των κα κέκτυπων που γεμίζουν την αγορά, οι μόνες εναλλακτικές εκδόσεις που συνεχίζουν είναι αυτές που έχουν εξειδικευτεί στη θεματολο γία τους. Ετσι τα έντυπα που ασχολούνταν με τον ανεξάρτητο κινηματογράφο, τη νέα μουσική σκηνή ή τους πειραματισμούς, στη λογοτεχνία κατάφεραν να επιβιώσουν, αφού δίπλα τους υπήρχε ένας ζωντανός χώρος που περίμενε να καταγραφούν οι κινήσεις του και να ανακαλυφθούν οι δυνατότητές του. Τα τελευταία χρόνια στάθηκαν καθοριστι κά για την πορεία τους αφού οι εταιρίες προ σπαθώντας να αναζωογονήσουν την αγορά στράφηκαν σε όλο το χώρο της ανεξάρτητης δημιουργίας μετατρέποντας σε ελεγχόμενο προϊόν κάθε προσπάθεια έκφρασης. Τα εναλλακτικά έντυπα που απέμειναν, με μία τακτική παρουσία, εγκλωβισμένα μέσα στη νέα τεχνική του θεάματος, που άρχισε να εκμεταλλεύεται τα τελευταία κομμάτια που το αμφισβητούσαν, άλλαξαν νοοτροπία και τακτική. Ξεπερνώντας τις παλιές προκαταλή ψεις τους άρχισαν να συνεργάζονται με δια φημιστικές εταιρίες, να επιζητούν τη βελτίω σή τους τεχνικά και αισθητικά, να δικτυώνονται με ανάλογα έντυπα του εξωτερικού και να κυκλοφορούν τακτικότερα μέσω του Πρα κτορείου Τύπου. Μ’ αυτό τον τρόπο πιστεύ ουν ότι θα καταφέρουν να ανταγωνιστούν με ίσους όρους τα εμπορικά έντυπα που τα αντι γράφουν και θα μπορέσουν να ενισχύσουν το

δικό τους αυθεντικό μήνυμα αποκτώντας νέο κοινό. Πιστεύουν ότι η ζωντανή νεολαία μπο ρεί να ξεχωρίσει τους αυθεντικούς εκπροσώ πους των νέων τάσεων, από τις καρικατού ρες των εκδοτικών οργανισμών. Ομως και στο εσωτερικό του, παρά την αι σιοδοξία του και τη θετική ανταπόκριση που έχουν οι προσπάθειές του, ο χώρος των ε ναλλακτικών εκδόσεων βρίσκεται σε ένα ση μείο καμπής. Η θεματολογία των περισσότε ρων μοιάζει να ανακυκλώνεται, το ένα αντι γράφει το άλλο, ενώ η αναγκαστική αύξηση της τιμής τους σε συνάρτηση με τη μηδενική διαφήμιση, τα εμποδίζει να διαδοθούν ευρύ τερα. Ακόμα η επιλογή των περισσότερων νέων, που θέλουν να εκφράσουν τις επιθυμίες τους ή να ασκήσουν την κριτική τους, να εκδίδουν ένα δικό τους έντυπο, αντί να στελεχώνουν

τα ήδη υπάρχοντα, δημιουργεί αύξηση των ε ντύπων του εναλλακτικού τύπου αλλά και μια διασπορά του δυναμικού τους εις βάρος της ποιότητάς του. Πάντως η λύση φαίνεται να βρίσκεται στους ίδιους τους ρομαντικούς εκδότες που επιμένουν να παρενοχλούν το επίσημο εκδο τικό σύστημα με τα αιρετικά τους δημιουργή ματα. Αυτοί δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν με την ίδια θέρμη και να απο συρθούν μόνοι τους, χωρίς ποτέ να προσπα θήσουν να έχουν οικονομικό όφελος από τα έντυπά τους. Οι αρχές στις οποίες στηρίχθηκε ο εναλλακτικός τύπος, όταν εμφανίστηκε για πρώτη φορά, δεν φαίνεται να έχουν ατονήσει.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

δ ια β ά ζ ω

Γραφ ya yc vYfvWvjMi yc^··· •••σας συμφέρει Συνδρομές εσωτερικού και Κύπρου Ετήσια: Ε ξάμηνη:

11 .000 δρχ.

Σ π ουδα σ τική:

10.000 δρχ.

5.500 δρχ.

Σ π ουδα σ τική:

5.000 δρχ.

Συνδρομές εξωτερικού Ετήσια:

60 δο λ. ΗΠΑ.

Σ π ουδα σ τική:

55 δολ. ΗΠΑ

Ιδ ρυμ άτω ν, Β ιβλιο θ ηκώ ν: 7 5 Δ ο λ .Η Π Α

Τα παλιά τεύχη, τα δεκαπενθήμερα και τα διπλά κοστίζουν 1.ΟΟΟΔρχ. Εμβάσματα στη διεύθυνση: Α. Σπάθή Αν. Μεταξά 26,106 81 ΑΘΗΝΑ Fax: 33.01.315

ΣΥΝΟΜΩΣΙΑ ΑΓΝΩΣΤΩΝ

Κυριακή απόγευμα, περιδιαβαίνεις στους δρό μους της Αθήνας. Στον αέρα, εκτός από το νέ φος, πλανάται μια γκρίζα μελαγχολία. Μέσα, ό μως, σ’ αυτή την καθολικότητα του γκρίζου, το βλέμμα σου αγκιστρώνεται από την «παραφω νία», που δημιουργεί μια φράση ή ένα σκίτσο, α ποτυπωμένα πρόχειρα πάνω στους τοίχους. Συνθήματα, που κραυγάζουν, προστάζουν, σατιρίζουν, κάποια απ’ αυτά σε προκαλούν, κάποια άλλα σε κάνουν να χαμογελάς. Στους τοίχους της πόλης, δημόσιους και ιδιωτικούς κάποιοι ά γνωστοι αφήνουν τα σημάδια τους. Συνθήματα και graffities, μια συνομωσία αγνώστων. Το σπρέι, ο μαρκαδόρος και ο τοίχος είναι τα μέ σα εκείνου που νιώθει την ανάγκη να δηλώσει κά τι. Ανάμεσα στις πολυπροσφερόμενες σοφίες, την πληροφορία που διοχετεύεται από τα επίση μα ΜΜΕ, ξεπετάγονται οι δηλώσεις κάποιων πε ριθωριακών ή περιθωριοποιημένων, τα μηνύμα τα κάποιων ανωνύμων. Ωστόσο, στο σύνολό τους, τα συνθήματα αυτά απηχούντις τάσεις της εποχής, και κάτω από μια συγκεκριμένη οπτική, αντικατοπτρίζουν τα προβλήματα και τα χαρα κτηριστικά της κοινωνίας που τα γεννάει. Διαπνέονται συνήθως, από ένα προοδευτισμό, κομίζο ντας ανατρεπτικά μηνύματα. Χρησιμοποιούν μια απλή, σύγχρονη γλώσσα, υιοθετώντας νεολογι σμούς. Σύντομα, λιτά και περιεκτικά, σχηματίζο-

νται, από φράσεις, συχνά έμμετρες. Τα ρήμα τα (όταν υπάρχουν) βρίσκονται συνήθως στην προστακτική έγκλιση. Το χιούμορ και η σάτιρα είναι το σημαντικότερο συστατικό τους, όπου με έξυπνη και εύστοχη διατύπω ση περνούν καυστικά σχόλια. Καλύπτουν μια πλατιά θεματική «τσιτατολογία» έως τα σπα ραξικάρδια μηνύματα του απεγνωσμένου ε ρωτευμένου. Θα μπορούσαν εύκολα να χα ρακτηριστούν προϊόν υπο-κουλτούρας, ω στόσο θα ήταν παρακινδυνευμένο, ίσως και άδικο, να υποβιβάσεις την ποιότητα και την ουσία που απορρέει μέσα από τα συνθήματα του δρόμου. Στην κατοχική Ελλάδα, στη μεταπολεμική περίοδο, στη δικτατορική επταετία, στις επο χές που στιγματίστηκαν από πολιτική ανε λευθερία, το σύνθημα πήρε τη μορφή αντί στασης. Αργότερα, στην εποχή της μεταπο λίτευσης, στον οργασμό της κομματικοποίη σης, τα πολιτικά συνθήματα πήραν το χρώμα του κάθε πολιτικού χώρου, που εκπροσω πούσαν. Πράσινοι ήλιοι, κόκκινα σφυροδρέ πανα και τα μηνύματα που απηχούσαν τις θέ σεις των αντίστοιχων κομμάτων. Όταν πλέον η «αύρα» της παρανομίας διαλύθηκε, τα κόμ ματα βρήκαν επίσημες μεθόδους έκφρασης. Ομως, το πιο σταθερό και πολυεμφανιζόμενο πολιτικό σύνθημα, είναι εκείνο που εκ φράζει μια αναρχοαυτόνομη αντίληψη. Το α ναρχικό πολιτικό σχόλιο, που δεν μπορούσε να φιλοξενηθεί στις σελίδες των καθωσπρέ πει εντύπων ή ακόμη λιγότερο στην τηλεόρα ση και το ραδιόφωνο, βρήκε καταφύγιο στους τοίχους των κτιρίων. Εκεί, ο σκοπός τους εξυπηρετήθηκε, ώς ένα βαθμό, και αι σθητικά, καθώς συμβάδιζε με την έννοια της αντισυμβατικότητας, της άρνησης του συστήματος. Στην εποχή που διανύουμε, όπου η αδια φορία για την - τουλάχιστον - παραδοσιακή πολιτική είναι διάχυτη, η πολιτική συνθηματο λογία έχει συρρικνωθεί αισθητά. Ωστόσο, έ να είδος κοινωνικού πολιτικού σχολίου, με α ναφορά σε σύγχρονα προβλήματα, κάνει την εμφάνισή του. Ρατσιστικά μηνύματα μειονο τήτων και φυλών, αποτυπώνονται στους τοί χους για να υπενθυμίσουν την απειλή! (;):

«Έξω οι Τούρκοι από τη Θράκη», «Λευτεριά στη Β. Ήπειρο», «Κάθε Αλβανός, μια θέση α νεργίας», «Φορέστε τις αλυσίδες στους μαύ ρους - σκλάβους». Ή ακόμη και συνθήματα κοινωνικού ρατσισμού «Βούλγαροι (σ.σ. Θεσσαλονικείς) εδώ θα γίνει ο τάφος σας», «Έξω οι Βλάχοι από την Αθήνα», «Σπάστε τα κινητά των γιάπις». Η οικολογική κρίση δεν αφήνει ασυγκίνητο τον άγνωστο συνθηματολόγο, καθώς ολοένα περισσότερα συνθήματα οικολογικού περιε χομένου παίρνουν τη θέση τους στους τοί χους: «Γκρεμίστε τις πολυκατοικίες, που κρύ βουν το ηλιοβασίλεμα», «Σώστε τα δάση κάψτε το ΥΠΕΧΩΔΕ», «Ο μπόγιας είναι δολο φόνος», «Χασάπηδες, το κρέας είναι φόνος». Άλλοτε πάλι αιχμή των συνθημάτων γίνε ται η ολοένα επεκτεινόμενη εξουσία των ΜΜΕ. Από ύβρεις και ειρωνικά σχόλια προς δημοσιογράφους, μέχρι το απόφθεγμα «Έγχρωμη TV - Ασπρόμαυρη Ζωή». Ακόμη η θρησκεία, και η θρησκοληψία απαντώνται σε συνθήματα, συνοδευόμενα α πό graffities ιερών συμβόλων: «Όχι στο 666», «Το AIDS είναιη κατάρατου Θεού», «Μετανο είτε, έρχεται η οργή του Θεού». Τη μερίδα του λέοντος, ωστόσο, κατέχουν σταθερά τα συνθήματα του γηπέδου, που δη λώνουν την απόλυτη αφοσίωση έως θανάτου (;) ΣΤΟ αγαπημένο αθλητικό σωματείο και α πειλούν με εξόντωση τους οπαδούς των αντί παλων ομάδων. Πέρα όμως από τα κοινωνικοπολιτικής χροιάς μηνύματα, υπάρχουν και τα άλλα, τα προσωπικά που απηχούν άλλοτε τη μοναξιά, άλλοτε την ευαισθησία ακόμη και τη σεξουα λική εμμονή ή την τρυφερότητα του ερω τευμένου. Το τεράστιο «ΦΟΒΑΜΑΙ» γραμμένο από τρεμάμενο χέρι και μαύρο σπρέι σε κάποια μάντρα, κράζει προς τους περαστικούς. Κά ποιος γράφει πως τρώει πολλά σκουλήκια, ώ στε να γίνει πουλάκι και να πετάξει! Η «ωραία αποκοιμισμένη» κραυγάζει απελπισμένη «πε θαίνω, αγαπήστε με για να σωθώ». Υπάρχει και εκείνος που γράφει απέναντι από το μπαλκόνι της αγαπημένης, ότι «θα την αγαπά για πάντα», πλαισιώνοντας τη δήλωση πίστης

με στίχους λαϊκών σουξέ, με ένα ζωγραφι graffiti artists. Τα γιγαντιαία σχολικά συγκρο σμένο μπουκέτο λουλούδια και μια καρδιά τήματα της Αθήνας, καλύπτονται σιγά - σιγά που αιμορραγεί. από ζωγραφιές συνοδευμένες από λέξεις Στη φιλοξενία των τοίχων, όμως, προ κώδικες (μουσικούς όρους, ονόματα φιγού σφεύγουν κι εκείνοι που προτιμούν να εκ ρων με τα σκέιτ, προκαλώντας καρδιακά ε φράζονται μέσα από μια μορφή «λαϊκής» τέ πεισόδια' στους διευθυντές των σχολείων. Όπως, υποστηρίζει, ο Γιώργος Σ. ,16χρονος χνης, αποτυπωμένης σε δημόσιους χώρους, μαθητής, οι τοίχοι γίνονται ομορφότεροι και προσφορά ανιδιοτελής στους συμπολίτες τους. Μικρά ποιήματα εμφανίζονται πάνω πιο ενδιαφέροντες μετά την παρέμβαση του στις στάσεις των λεωφορείων. Εικονογραφη σπρέι, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα το μένες ιστορίες, ερωτικού περιεχομένου και τείχος του Βερολίνου. rock ατμόσφαιρας «στολίζουν» δημόσιες «Ξόρκισαν το κακό, σχεδιάζοντας πάνω στο μπετόν». Εξάλλου, όπως λέει ο Γιώργος τουαλέτες, δημιουργώντας επιτρίχια comics. Ο rock’ n’ roll καλλιτέχνης, υπογράφει την α-. «αν φωνάξεις, κανείς δεν θα σ’ ακούσει πια. φήγηση μιας μικρής ιστορίας, με ήρωες αντί Αυτά που ζωγραφίζω εγώ, έχουν διάρκεια και όλοι τα προσέχουν. Αν δεν υπήρχαν κι οι τοί παλες ομάδες του δρόμου, νεαρούς με όλα τα rock φετίχ δίνοντας έτσι τον πυρήνα μιας χοι...». rock νουβέλας. ΠΕΝΝΥ ΚΟΥΤΡΑ Πολλοί άχαροι τοίχοι, έγιναν τεράστια ταμπλό, φλου χρώματα και συμπλέγματα των

Τα γ ρ α ψ ε ί α

του διαβάζω

τον Α ύ γ ο

υ α τ ο

θα π α ρ α μείνουν κλειστά

ΓΕϋΡΓΙΟΕ Ν, ΪΟΪΤΣΟΪ

Λ λ ΕΞΑΝΔΡΟΒΟΔΑΣ

b ασυνείδητοί

ΤΣ 0 Σ

Το ανέκδοτο χειρόγραφο του 1785 εκδίδεται τώρα από τονΔΗΜΗΤΡΗ ΣΠΑΘΗ καί συνοδεύεται από τη δίεςοδική μελέτη Φ Α Ν Α Ρ ΙΩ Τ ΙΚ Η Κ Ο ΙΝ Ω Ν ΙΑ Κ Α Ι Σ Α Τ ΙΡ Α

Η κωμωδία αυτή, σατιρίζοντας το ϊ**«*ίν,Μ«η

βίο και την πολιτεία του ηγεμόνα

«ΛΝΛΡΙΟΤΙΚΗKOINQHMttfMTIM

(βοεβόδα) Αλέξανδρου I. Μαύρο*

ΔΗΜΗΤΡΗΪ ΕΠΛΘΗΕ

κορδάτου, ζωντανεύει με τολμηρό

m ovwAwiwn(i«Utn

ρεαλισμό έναν κόσμο που συνταράσσεται από ερωτικά πάύη και ίντριγκες σε μια εποχή ιδεολογικών ανακατατάξεουν, αποφασιστι κή για τη μοίρα του ελληνισμού.

ο ασυνείδητος

1 9 9 5

ΑΛΕΞΑΝΔ^ΟΒΟΔΑΣ

Κ Ε Δ Ρ Ο Σ χ α λ ο χ α ίρ ί.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν .Σ 0

ΣΑΤΙΡΙΚΗ ΚΩΜΩΔΙΑ τ ο γ

1785

Κ εδρο Σ

Τ Ο Ε Λ Λ Η Ν ΙΚ Ο Β ΙΒ Λ ΙΟ

ΜΑΡΩ ΑΟΪΚΑ Π οιος ήταν ο Α λ έξ ιο ς Κομνηνός που -δα πολεμούσε σ’ Α ν α το λ ή κ α ι Δ ύσ η γ ια να σώ σει το Β υ ζά ντιο από το χ είλ ο ς του γκρεμού; Π ο ιες γυναίκες τον αγάπησαν; Ά νδρω ποι κ α ι γεγονότα' αποτυχίες, δάκρυα κ α ι καημοί, ελπ ίδ ες, οράματα που έσβησαν, χαρές που εξανεμίστηκαν, μικρό τητες κ α ι πά-δη. Τ ο μυθισ τόρημα Έ ν α ς σκούφος από πορφύρα φιλοδοξεί να ζωντανέψει την τελευτα ία αναλαμπή του Βυζαντίου κ α ι να μας τα ξιδ έψ ει σ’ εκείνα τα δύσκολα χρόνια, μέσα από την αφήγηση ενός άσημου παλατιανού που, αποσυρμένος στη . Σ ινώ π η του Π όντου, ξαναέ/υμάται, έμ π λεος δέους, τα περασμένα.

Έ νας , /C X , ο υ φ ο ς OCTCO * ( Ρ πορφ υρά

(ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΚΔΟΣΗ) τετα

Κ Ε Δ ΡΟ Σ

ΓΙΑ Ν Ν Η Σ Κ ΙΟ Γ Ρ Τ Σ Α Κ Η Σ Μ ια ιστορία παιδικής ηλικίας και εφηβείας, ξενιτιάς και νοσταλγίας, έρωτα και θανάτου, η οποία εκτυλίσσεται στην Α θήνα και στην Ευρώπη του 1950, αλλά και στο σήμερα - μέσα στη συνείδηση του αφηγητή που σχολιάζει, καθώς γράφει, την ιστορία του για να τη μετατρέψει λίγο λίγο σε όργανο προσωπικής και συλλογικής αυτογνωσίας.

Σαν Μυθ ιστόρημα ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ)

καλοκαίρι 1995

ΚΕΔΡΟΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

Κ Ω Σ Τ Η Σ Γ Κ ΙΜ Ο Σ Ο Υ Λ Η Σ Επειδή ο έρωτας, για εκείνους που τον αντέχουν και τον τολμούν, παραμένει η σπουδαιότερη αφορμή για να εξερευνήσουμε τις πιο απρόσιτες, τις θεϊκές εκτάσεις της ύπαρξής μας.

νύ ντα

< = #

, ^ με την κόκκινη

Κ Ε Δ ΡΟ Σ

Β Α Γ Γ Ε Λ Η Σ ΡΑ Π ΤΟ Π Ο ϊΛ Ο Σ Άρης Γεωργακόπουλος. Ετών 35.

εμ.μυώνες /

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΪΛΟΣ

10 ^ ε ε ς

Συγγραφέας. Ό,τι έχει γράψει περιλαμβάνεται εδώ, στις Έμμονες ιδέες . Τα γραπτά του καλύπτουν ολόκληρη την εικοσαετία 1974-1994, και πίσω τους, άλλοτε αχνά κι άλλοτε ξεκάθαρα, διακρίνεται η ίδια του η ζωή.

Ο Γεωργακόπουλος ξαναζεί τα εφηβικά του χρόνια στις δυτικές συνοικίες της Αθήνας, αναπολεί άδοξους έρωτες από την εποχή των σπουδών του στη Σουηδία, αφηγείται ιστορίες από τη θητεία του στην αεροπορία και αναπλάθεΐ την εμπειρία του από τη «στενόχωρη ευρυχωρία του γάμου». (ΛΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟ ΣΗ )

εμμονες

Ποιες είναι, όμως, οι εμμονες ιδέες στις οποίες αναφέρεται ο τίτλος;

καλοκαίρι 1995

Κ εδροΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ Β ιβλίον χαλουμενον Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Ν

Ε ις το οποίον Π ερ ιέχ ο ν τα ι ερμηνείες δαυμασ ιώ τατες Π ερ ί της φύσεως των ερωτικών σωμάτων κ α ι των αιδοίων Π ερ ί των αφροδισιακών στάσεων, λόγων κ α ι ενυπνίων Κ α ι έτερα όμοια: Κ α ι εξόχως πώς να κυβερνάται πάσα ένας Ε ις τη ν δ λ ίψ ιν του αποχωρισμού. Έ τ ι δε φάρμακα ερωτικά κα ι φίλτρα Α μ ή κ α ι αρές κ α ι μαγγα νείες π ρα κτικώ τατες.

Β ιβ λ ίο ν κ α λ ο ύ μ ε ν ο ν Ε ρ ω τ ικ ό ν Κ Ε Δ ΡΟ Σ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΡ Η ΓΟ Ρ ΙΑ Δ Η Σ Ανήσυχα τα πρόσωπα ου βιβλίου* Π ο λ λές :ανηματα του μυαλου κα ι του κορμιού του; Ανασύρουν παλιές σ αναμοχ

:υουν

ερωτισμό, κινούνται αναμεσα

:αςιόευουν για να

:χασουν

κα ι να ςανα^υμτ^ουν. ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ Α Ν Α Ν Ε Ω ΜΕ Ν Η

ΚΩΣΤΟΥΛΑ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΓ Ο κύκλος των μ:

κωστουλας μητροπουλου

κρατούσε αιχμάλωτο το Συγγραφέα που τελείωνε το μυΐ/ ιστόρημα της νύχτας μαζί με τη ζωή του. Ο ι οχτού γυναίκες της ζωής του και άγιες εστεκαν γύρω του χορος αρχαίας τραγωδίας και σα να μην περίμεναν τίποτα πια. Το μυθιστόρημα της νύχτας ήταν για όλους μια μοναδική ευκαιρία για να αναγνωι

το μυθιστόρημα της νύχτας ΚΕΔΡΟ Σ

ΚΕΔΡΟΣ

ΒΑΝΑ Π Α Π Α Θ Α Ν Α Σ ΙΟ Υ Το οδοιπορικό μιας οικογένειας, μέσα από μια σύντομη αναδρομή στα τελευταία τριάντα χρόνια της ελληνικής πραγματ ικότητας. Προσωπικές ιστορίες, πάθη, όνειρα, έρωτες, αποτυχίες, ανατροπές... ακολουθούν τα σημεία των καιρών ή μήπως τα υπαγορεύουν;

^πορτα

καλοκαίρι 1995

Κ ε δρο Σ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜ ΠΑΝΕΛΛΗΣ 1945-1995 Γο Μ ΑΟΥΤΧΑΟ ΤΖΕΝ τ ο υ I. Κ. επανακυκλοφορεί Γε νέα έκδοση συμπλήρωμά Γο βιβλίο είναι ένα χρονικό που ολα ©ειχνουν πως ο πόλεμός πάει να τελειώσει. Κ ι ενώ ο πόλεμος τελειώνει, η ειρήνη έχει μοιράσει τον κόσμο στα δύο. Για χιλιάδές πρώην κρατούμενου η μέρα της απελευθέρωσής τους ήταν το τέλος μιας δυστυχίας κι η αρχή μιας άλλης.

ΜΑΟΥΤΧΑΟΥΖΕΝ 1 9

5 - 1 9

9 5

ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ

ΚΕΔΡΟΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΝΤΟΣ Τα ευγενή μέταλλα, πεζά, βιωματικά κείμενα του ποιητή Γιάννη Κοντού. Σαν συνέχεια, και συμπλήρωμα της ποιήσεώς του. Γραμμένα τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια. Για πρόσωπα της λογοτεχνίας και κ α λλι τέχνες που δεν βρίσκονται πια ανάμεσά μας. Για πρόσωπα που ζουν και εργάζονται κοντά μας. Για 24 νεοέλληνες ζωγράφους. Για την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλους τόπους.

ΤΑΕΥΓΕΝΗ ΜΕΤΑΛΛΑ

.ε υ γ ε ν ή μ ιε τ ο ίΛ Λ ο ί

ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ

καλοκαίρι 1995

- s

“ s

Κ εδροΣ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΠΑΝΟΣ ΘΕΟΑΩΡΙΑΗΣ Το

η·χομ.υ$ ιστόρημα του καπετάν Αγρα μυθιστόρημ

ΜΙΧΑΛΗΣ ΦΑΚΙΝΟΣ

Η Ιο υ λ ιέτα αγαπα τα ροδάχ^να μυθιστόρημα

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΙΩΤΗΣ

Το ρεπερτόριο της άνοιξης μυθιστόρημα

ΝΙΚΟΣ

ΜΠΑΚΟΑΑΣ

Η ΚΕΦΑΛΗ

ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΛΑΣ

Η κεφαλή μυθιστόρημα

καλοκαίρι 1995

Κ εδροΣ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΑΝΙΚΑΣ

Μ ελό μ υθισ τόρημ α ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΑΑΓΑΗΣ

Τ ο Αραράτ αστράφτει μυθιστόρημα ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ

Κ ΕΔΡΟ Σ

ΚΩΣΤΑΣ ΑΡΚΟΤΔΕΑΣ

ΚΩΣΤΑΣ ΑΡΚΟΥΑΕΑΣ

ΤΑ ΚΑΤΑ ΑΪΓΑΙΟΝ ΠΑΘΗ

Τ α κορτά A cvacov π α νη

* ·' "

μυθιστόρημα

■

ΚΕΔΡΟΣ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΡΟΣΓΟΒΑΣ

Ο κηπουρός της Π αναγίας μυθιστόρημα

καλοκαίρι 1995

Κ εδρο Σ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

1995 Κ Ε Δ Ρ Ο Σ xa^oxaipc.

Λεπτουργός ποιτ,αατα

ΠΑ ΓΛΙΝΑ Π Α Μ Π Ο ΓΔΗ

Το νίτρινο σχοτάδ ι του Β α ν B co yx

ΝΙΚΟΣ 1 ΔΑΒΒΕΤΑΣ π οι ήματ α

εδρο Σ

Τ Ο Ε Λ Λ Η Ν ΙΚ Ο Β ΙΒ Λ ΙΟ

V T T U X IO

Π ιά σ ε

Γ Μ -ΙΟ Ο

ΑΛΚΗ ΖΕΗ Οι μεγάλοι και τα παιδιά. Δυο κόσμοι μακρινοί, σχεδόν απλησίαστοι. Με τους δικούς τους νόμους και τις δικές τους αλήθειες ο καδένας. Πώς, λοιπόν, να καταλάβουν οι μεγάλοι ότι μια μωβ ομπρέλα μπορεί να κάνει τη φαντασία .των.παιδιών να καλπάζει αχαλίνωτη;

ΠΕΜ ΠΤΗ ΕΚΔΟΣΗ

Κ εδρο Σ ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ