Greek Vegan #3

Για τη ζύμη: 3 φλιτζάνια κίτρινο αλεύρι για πίτες, 3 φλιτζάνια αλεύρι για όλες τις χρήσεις, 1 φλιτζάνι ελαιόλαδο, 2 φλιτζάνια χλιαρό νερό, 1 κ.σ. αλάτι & 1 κ.σ. ζάχαρη, 2 κ.σ. ξύδι, 1/2 κ.γ. ξερή μαγιά Για τη γέμιση: 1/2 κιλό χόρτα της επιλογής μας (σπανάκι, ζωχούς, ραδίκια, βλήτα κλπ), 2 φρέσκα κρεμμύδια, 1 ξερό κρεμμύδι & 1/2 σκελίδα σκόρδο, 1 ντομάτα, 1/2 φλιτζάνι ψιλοκομμένο άνηθο, 2 κ.σ. ψιλοκομμένα φύλλα φρέσκου δυόσμου, 1 φλιτζάνι γάλα καρύδας, 3 φλιτζάνια τριμμένο ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ, 1 κ.γ. χυμό λεμονιού, 1 σφηνάκι λευκό ξηρό κρασί, 1/3 φλιτζανιού ελαιόλαδο, 1 κ.γ. ρίγανη & 1 κ.γ. τριμμένο κύμινο, 1 κ.γ. τριμμένο ξερό κόλιανδρο,

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GREEK VEGAN, ΤΕΥΧΟΣ 3, Μάρτιος - Απρίλιος 2020, Έκδοση - Eκμετάλλευση: Digital Content A.E. 2ο χλμ. Λεωφ. Μαρκοπούλου, 19400 Κορωπί τηλ.: 2109238672, fax: 2109216847, e-mail: info@digicon.gr www.digicon.gr

ΕΚΔΟΤΗΣ: Νίκος Μανούσος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ MARKETING: Λουκία Ταλιαδώρου Α ΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Ιωάννης Πατρίκος ΒΟΗΘΟΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗ: Μαρία Γεωργιάδου Σ ΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Πάνος Χαλόφτης Σ ΥΝΤΑΞΗ: Γιάννης Αποστολόπουλος, Δήμητρα Πανίδου, Νίκος Πουρλιάρος, Μάνος Νικολάου, Παναγιώτης Μαρκέτος, Βαγγέλης Κράτσας, Γιάννης Πατιάς ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Βασιλική Σκαλαφούρη

Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος , Νίκη Μαρτιµιανάκη Διατροφολόγος BSc, MSCE , Σοφία Ελευθερίου

Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος MSc Γεώργιος Μπόσκου Επίκουρος Καθηγητής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Βάγια Μπιζιλιώτη

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ: Δέσποινα Προβιδάκη, Γιάννης Βράιλας, Άντζελα Στράτου Υ ΠΕΥΘΥΝΟΣ D.T.P.: Δημήτρης Μελένιος DT P: Αδάμ Σάμιος Μαρία Μαρίνογλου Κ ΥΚΛΟΦΟΡΙΑ: Χρύσανθος Μαντούβαλος ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γιάννης Τζίφας ΔΙΑΘΕΣΗ-ΔΙΑΝΟΜΗ: ΑΡΓΟΣ A.E.-Πρακτορείο Διανομής Τύ που ISSN: 2654-1270 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική, περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή/απόδοση του περιεχομένου του Greek Vegan, με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της Digital Content A.E., όπως ορίζει ο νόμος 2121/1993, η Διεθνής Σύμβαση της Βέρνης περί πνευματικής ιδιοκτησίας και οι κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

Editorial

Αγαπητοί αναγνώστες

Τα προϊόντα «εναλλακτικού κρέατος» που έχουν κατακλύσει την αγορά τον τελευταίο χρόνο έχουν φέρει σοβαρές αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των vegans κι όχι μόνον. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η ενσωμάτωση των προϊόντων αυτών στη διατροφή των παμφάγων σώζει εκατοντάδες χιλιάδες ζώα κάθε χρόνο από τη σφαγή. Παράλληλα, τα οφέλη για το περιβάλλον είναι πολύ σημαντικά, δεδομένου ότι η παραγωγή των προϊόντων εναλλακτικού κρέατος χρησιμοποιεί κλάσμα των πόρων, σε σχέση με την παραγωγή αντίστοιχης ποσότητας ζωικών. Στο αφιέρωμα αυτού του τεύχους εστιάζουμε, λοιπόν, στο φαινόμενο του «εναλλακτικού κρέατος», εξετάζοντάς το από όλες τις σκοπιές. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η άποψη των ειδικών στον χώρο της υγείας που απαντούν στο ερώτημα πολλών αναγνωστών μας σχετικά με την ασφάλεια κατανάλωσης αυτών των προϊόντων. O Λουί Ψυχογιός είναι ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «The Game Changers» που παρουσιάσαμε στο προηγούμενο τεύχος. Ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης, βραβευμένος με Oscar για την ταινία του «Ο Όρμος» (η προβολή της οποίας γλίτωσε από τη σφαγή χιλιάδες δελφίνια), μας παραχώρησε μία αποκλειστική συνέντευξη που μπορείτε να διαβάσετε σε αυτό το τεύχος. «Ποια supermarkets στην Ελλάδα είναι φιλικά στους Vegans;». Το ερώτημα διατυπώθηκε στη σελίδα του περιοδικού στο facebook κι αναλάβαμε να το διερευνήσουμε. Στην επικοινωνία μας με δεκαέξι supermarkets, το ένα τρίτο περίπου απάντησε στις ερωτήσεις μας προσφέροντας έτσι μια εικόνα της τρέχουσας πραγματικότητας που μπορείτε να διαβάσετε στη σχετική έρευνα. Η εκ του αρχισυντακτικού team, Μαρία Γεωργιάδου, υπογράφει ένα ενδιαφέρον θέμα σχετικά με την ανατροφή των παιδιών σε vegan περιβάλλον, χρησιμοποιώντας ως υπόδειγμα την οικογένεια της γνωστής vegan σκιτσογράφου, Μαρίας Καρπέτα. Σε άλλες σελίδες, η κα Γεωργιάδου μας ενημερώνει σχετικά με τη βιταμίνη Β12 - ένα θέμα που ενδιαφέρει ιδιαίτερα όσους ακολουθούν φυτοφαγική διατροφή - παρουσιάζει τις προτάσεις της για vegan breakfast και φέρνει στο φως κάποιες «human interest» ιστορίες από τον χώρο. Τους λόγους για τους οποίους έγινε vegan, καθώς και τη μεθοδολογία που ακολούθησε για να το πετύχει, εξομολογείται στο σχετικό άρθρο του ο συντάκτης μας, Νίκος Πουρλιάρος. Η νέα μας συνεργάτις, Έλλη Στούρνα, διερευνά την αποτελεσματικότητα των ψηφιακών εφαρμογών αναζήτησης vegan συντρόφου, ενώ η Δήμητρα Πανίδου παρουσιάζει την έρευνα αγοράς για τα vegan απορρυπαντικά. Στο τεύχος αυτό έχουμε - και πάλι - τη χαρά να φιλοξενούμε συνταγές από δύο εξαιρετικά team μαγείρων. Ο Γιώργος Τσούλης κι οι συνεργάτες του ανέλαβαν το εορταστικό μενού της Ανάστασης και της Κυριακής του Πάσχα, ενώ η ομάδα του Plant Kingdom καλύπτει ολόκληρη την περίοδο της Σαρακοστής. Καλή ανάγνωση…

Ο εκδότης Νίκος Μανούσος

86

σόγιας 87

μαγιονέζα 88 Τζατζίκι με γιαούρτι καρύδας 88 Μουσακάς με κιμά σόγιας 89 Φιλέτα σόγιας 90 Ριζότο με σπαράγγια, παντζάρι και πράσο 91 Φαχίτας με σεϊτάν 92 Ινδικό κόρμα 93 Κέικ σοκολάτα μπανάνα 94 Κρέμα καραμελέ 95 Τσιζκέικ μανταρίνι 96 Χαλβάς πορτοκάλι με στέβια 96 Τσιζκέικ σοκολάτα με κρέμα κάστανο και φρούτα του δάσους 97

Σαλάτα Τέσσερα Κουαρτέτα 98 Σούπα μπρόκολο βελουτέ 99 Ρεβιθάδα Παραμυθάδα με Ρόδι 100 Σμούθι Όνειρο Γαία 101 Ρολό σε φύλλα κρούστας με ποικιλία μήλων 101 Δροσερή Σαλάτα Μπρόκολο & Εσπεριδοειδή 102 Σαλάτα Παντζάρι, Μήλο, Καρότο, με πορτοκάλι, λεμόνι & κολοκυθόσπορο 103 Βελουτέ σούπα παντζαριού με κρέμα κάσιους 103 Πένες με κρέμα καβουρδισμένου ηλιόσπορου 104 Μπανάνα Σμούθι με μάκα 105 Μιλφέιγ με μους σοκολάτα 105 Burger από κιμά με φαγόπυρο, ρύζι & λαχανικά με ψωμί από dinkel 106 Καρότο, κράνμπερι, καρύδια με κρεμώδη βινεγκρέτ καρυδιού & λάιμ 107 Κρεμώδης σούπα κουνουπιδιού 108 Πράσινο Ξύπνημα Δροσιάς 109 Ωμοφαγική Μους σοκολάτας 109 Ψητά λαχανικά εποχής με κρέμα ψητού σκόρδου & λάιμ 110 Σαλάτα τραγανή & ζουμερή 111 Σούπα πατάτας βελουτέ

ΗΠΑ. Το νούμερο ξεπερνά την πρόβλεψη των οργανωτών, που κυμαινόταν γύρω στις 350.000 εγγραφές και, σύμφωνα με τη μελέτη του ερευνητή του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, James Poore, σημαίνει ότι περίπου ένα εκατομμύριο ζώα θα αποφύγουν τη σφαγή το 2020. Αξίζει να σημειώσουμε ότι από τους 250.000 νέους vegans που γράφτηκαν στον Βιγκανουάριο το 2019, το 47% δήλωσε ότι παρέμεινε vegan στη συνέχεια.

στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα νέα burger κάνουν

γνωστού υποκατάστατου κρέατος Quorn αλλά

συνταγής βoτάνων και μυρωδικών που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των προϊόντων της KFC. Βίγκαν μαγιονέζα, μαρούλι και ψωμάκι συνθέτουν το καινούργιο plant-based burger το οποίο, σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρείας, πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο κομμάτια στον πρώτο μήνα αφότου εμφανίσθηκε στη Βρετανία - δηλαδή ένα burger κάθε 3 δευτερόλεπτα! Παρά τις πολύ υψηλές πωλήσεις του, το plant-based burger της KFC θεωρείται ότι έχει διχάσει τη vegan κοινότητα της Βρετανίας, αφού -σύμφωνα με το γκάλοπ του περιοδικού «Vegan Food & Living»- το 57% των vegans στην Αγγλία δεν θα επέλεγε ποτέ να φάει σε KFC, ανεξάρτητα από τη διαθεσιμότητα vegan προϊόντων. Όπως σχολίασαν χρήστες στα βρετανικά social media, «[Αγοράζοντας το συγκεκριμένο προϊόν]… χρηματοδοτείς μια εταιρεία της οποίας το βασικό έσοδο προϋποθέτει τη σφαγή εκατομμυρίων κοτόπουλων κάθε χρόνο». Αν οι μετρήσεις του περιοδικού είναι σωστές, τότε προφανώς μεγάλο μέρος της κατανάλωσης γίνεται από παμφάγους.

μεταξύ άλλων: «Πιστεύω ότι το μεγαλύτερο δώρο που έχει προσφέρει η δουλειά που κάνουμε σε πολλούς από εμάς σε αυτή την αίθουσα είναι η ευκαιρία που μας δίνεται να γίνει η φωνή μας φωνή για εκείνους που δεν μπορούν να μιλήσουν. Με έχει απασχολήσει πολύ το θέμα των δυσάρεστων ζητημάτων τα οποία αντιμετωπίζουμε και νομίζω ότι συχνά πιστεύουμε πως υποστηρίζουμε διαφορετικούς σκοπούς - εγώ όμως βλέπω έναν κοινό παρονομαστή σε όλους. Πιστεύω πως είτε μιλάμε για την ανισότητα των φύλων, είτε για τον ρατσισμό, ή για τα δικαιώματα των gay, ή εκείνα των αυτόχθονων ή των ζώων, στην πραγματικότητα, μιλάμε για τη μάχη κατά της αδικίας, για τη μάχη εναντίον της πεποίθησης ότι ένα έθνος, ένας λαός, μία φυλή, ένα φύλο, ή ένα είδος έχει το δικαίωμα να εξουσιάζει, να χρησιμοποιεί, να ελέγχει και να εκμεταλλεύεται ατιμώρητα ένα άλλο… Πιστεύω ότι έχουμε αποσυνδεθεί υπερβολικά από τη φύση και πολλοί από εμάς είμαστε ένοχοι μιας εγωκεντρικής θεώρησης του κόσμου - πιστεύουμε ότι είμαστε το κέντρο του σύμπαντος. Λεηλατούμε τους πόρους της φύσης, θεωρούμε δικαίωμά

μας να γονιμοποιούμε τεχνητά μια αγελάδα, να κλέβουμε το νεογέννητό της, ενώ οι κραυγές της απελπισίας της είναι ξεκάθαρες, και στη συνέχεια να παίρνουμε το μητρικό της γάλα, για να το βάλουμε στον καφέ μας ή στα δημητριακά που θα φάμε! Φοβόμαστε τη σκέψη της ατομικής αλλαγής, γιατί νομίζουμε ότι θα απαιτηθεί κάποια θυσία από μέρους μας. Όμως, οι άνθρωποι, στα καλύτερά μας, είμαστε εφευρετικοί και δημιουργικοί και έξυπνοι και νομίζω πως, όταν χρησιμοποιούμε ως κατευθυντήριες αρχές την αγάπη και τη συμπόνια, μπορούμε να δημιουργήσουμε, να αναπτύξουμε και να εφαρμόσουμε συστήματα αλλαγών που θα είναι επωφελή για όλα τα ενσυνείδητα όντα του πλανήτη και για το περιβάλλον.» Η «επινίκια» αυτή ομιλία του Phoenix θεωρείται πια «ιστορική», με ανυπολόγιστο αριθμό θεάσεων (μόνο το site του USA Today δήλωσε πάνω από 50 εκατομμύρια views τις πρώτες ημέρες μετά την ομιλία). Ασφαλώς, δεν έλειψαν κι οι επικριτές, με πρωταγωνιστές εκπροσώπους της γαλακτοβιομηχανίας, καθώς και κάποιες μεμονωμένες φωνές που ενοχλούνται από τη συνολική παρουσία και την παρέμβαση του Phoenix.

κάποια πραγματική

προστασία και

διατήρηση του φυσικού κόσμου. Μπορούμε να σώσουμε τη Γη. Θα χρειασθεί να υπάρξουν συνεργατικές δράσεις ανάμεσα σε μεγάλες επιχειρήσεις, μικρές εταιρείες, εθνικά κράτη, παγκόσμιες οργανώ σεις και ιδιώτες. Δεσμεύω 10 δις δολάρια για αρχή, κι αυτό το καλοκαίρι θα ξε κινήσω την παροχή χορηγήσεων. Η Γη είναι το μόνο πράγμα που μοιραζόμαστε

από τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η Τούνμπεργκ μιλάει πάντα έξω από τα δόντια και δεν διστάζει να καυτηριάσει πολιτικούς ή ακόμα και «συνοδοιπορούντες» οικολόγους για την επιλογή τους να καταναλώνουν κρέας και γαλακτοκομικά ή να πραγματοποιούν αεροπορικά ταξίδια - συνήθειες που επισπεύδουν την κλιματική αλλαγή. Η ίδια θεωρεί ότι το σύνδρομο Asperger από το οποίο πάσχει είναι η «υπερδύναμή» της και, όπως λέει, είναι vegan «για λόγους ηθικούς, περιβαλλοντικούς και σχετιζόμενους με το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής» Το μήνυμά της θα μπορούσε να συνοψισθεί ως εξής: «Δεν θέλω να είστε αισιόδοξοι. Θέλω να πανικοβληθείτε. Θέλω να αισθανθείτε τον φόβο που εγώ αισθάνομαι κάθε μέρα. Και θέλω αυτός ο φόβος να σας ωθήσει να δράσετε» Τον χρόνο που μας πέρασε, η Greta είχε την τιμητική της, αφού η μεν PETA (People for the Ethical Treatment of Animals) την ανέδειξε «Πρότυπο Νεολαίας» για το 2019, το δε περιοδικό «TIME» την αναγόρευσε «Πρόσωπο της Χρονιάς»! Αυτό το τελευταίο προκάλεσε έκπληξη σε πολλούς, κυρίως, γιατί πρόκειται για το νεαρότερο άτομο στην ιστορία του περιοδικού που έχει τιμηθεί με αυτό τον τίτλο. Ο αρχισυντάκτης του «TIME», Edward Felsenthal, γράφει σχετικά: «…αυτή τη στιγμή, όταν τόσο πολλοί παραδοσιακοί θεσμοί αποτυγχάνουν εν μέσω απίστευτων ανισοτήτων και κοινωνικών αναταραχών και πολιτικής αδράνειας, γινόμαστε μάρτυρες μιας νέας μορφής επιρροής που ασκείται από προσωπικότητες όπως η Τούνμπεργκ. Ηγέτες “νέας κοπής” με έναν στόχο κι ένα κινητό, που σπάνε τα παλιά καλούπια κι επικοινωνούν μαζί μας με τρόπους που οι θεσμικοί ηγέτες ποτέ δεν μπόρεσαν»

«Επειδή σήμανε συναγερμό για την αρπακτική σχέση της ανθρωπότητας με το μοναδικό καταφύγιο που έχουμε, επειδή έφερε σε ένα κατακερματισμένο κόσμο μια φωνή που υπερβαίνει σύνορα κι ιστορίες, επειδή κατέδειξε σε όλους μας πώς μπορεί να είναι τα πράγματα, όταν μας οδηγεί η νέα γενιά, η Greta Thunberg είναι το Πρόσωπο της Χρονιάς 2019 για το ΤΙΜΕ».

Edward Felsenthal, Aρχισυντάκτης περιοδικού «ΤΙΜΕ». «Η PETA χαιρετίζει την Greta Thunberg

είναι οι επιπτώσεις που βλέπουμε στο +1οC πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Οι επιπτώσεις αυτές θα γίνονται όλο και πιο σοβαρές όσο δεν κάνουμε ό,τι χρειάζεται για τη σταθεροποίηση του παγκόσμιου κλίματος», προειδοποίησε ο Corinne Le Quéré, καθηγητής της επιστήμης της Κλιματικής Αλλαγής στο Πανεπιστήμιο East Anglia. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι ακραίες συνθήκες αυτού του είδους θα γίνουν η καθημερινότητά μας, αν η μέση θερμοκρασία αυξηθεί τόσο, ώστε να φθάσει τους +2οC σε σχέση με τη μέση θερμοκρασία της προβιομηχανικής εποχής. Πέρα από την άνοδο των +2οC, οι επιπτώσεις της κλιματικής κατάρρευσης είναι πιθανό να καταστούν μη αναστρέψιμες. Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι μάλλον είχε δίκιο η Greta Thunberg, όταν τον Ιανουάριο του 2019 έλεγε στην ομιλία της στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ, «Πρέπει να δράσετε σαν να έχει πάρει φωτιά το σπίτι σας - γιατί αυτό ακριβώς έχει συμβεί!»

βιοδιάσπασης που τα χαρακτηρίζει, με αποτέλεσμα να σωρεύονται και να δημιουργούνται τα γνωστά προβλήματα ρύπανσης. Αυτός ο χρόνος βιοδιάσπασης, ο οποίος για οργανικά προϊόντα είναι από μερικές εβδομάδες έως μερικές δεκαετίες το πολύ, στα πλαστικά υπερβαίνει συχνά τα 500 χρόνια, φθάνοντας πολλές φορές και τη χιλιετία… Οι περισσότεροι καταναλωτές το γνωρίζουν αυτό, αλλά πολύ συχνά το αγνοούν στις καθημερινές αγορές τους. Τώρα, στην Αγγλία, δύο δημιουργικοί διαφημιστές ανέλαβαν να το θυμίζουν καθημερινά σε όλους με τις ετικέτες λήξεως συσκευασίας που μηχανεύτηκαν, οι οποίες επιπλέον παροτρύνουν τους καταναλωτές να μην ξεχνάνε την ανακύκλωση των συγκεκριμένων συσκευασιών. Οι ετικέτες αυτές είναι δημιούργημα των Gagandeep Jhuti και Joe FoaleGroves οι οποίοι γυρνάνε στα supermarket του Λονδίνου και του Μάντσεστερ και τις επικολλούν λάθρα σε προϊόντα με πλαστική συσκευασία, καλώντας ταυτόχρονα και οποιονδήποτε άλλο είναι ευαισθητοποιημένος σχετικά να πράξει το ίδιο. Μάλιστα, έχουν δημιουργήσει στο site τους http://www.plasticexpiry.com ένα πρότυπο για να εκτυπώσει κανείς μόνος του αντίστοιχες ετικέτες.

Plant-Based «Κοτόπουλο» Αν το 2019 ήταν η χρονιά του vegan burger, το 2020 είναι η χρονιά του vegan «κοτόπουλου». Ήδη αλυσίδες όπως η KFC έχουν ξεκινήσει τη δοκιμαστική διάθεσή του, αλλά μέσα στη χρονιά το vegan chicken θα εξαπλωθεί παντού. Nuggets, φτερούγες ή τηγανητό θα είναι το σημαντικότερο vegan «meat trend» της χρονιάς. Βρώμη Το γάλα βρώμης ήταν ήδη από τους μεγάλους νικητές του 2019, αλλά αυτή τη χρονιά αναμένεται να κυριαρχήσει τόσο στο «γάλα», όσο και στα υποκατάστατα γιαουρτιού, ενώ έχει αρχίσει να παρεισφρέει και στην αγορά εναλλακτικού κρέατος.

Το Vegan Life Festival επιστρέφει O ΜΕΓΑΛ Υ ΤΕΡ Ό Σ VEGAN ΘΕΣΜΌΣ ΤΗΣ ΕΛΛ Α ΔΑΣ ΕΠΙΣΤΡ Ε ΦΕΙ!

για 5η χρονιά,

τις καλύτερες εταιρείες εστίασης να ετοιμάζουν για εσάς απολαυστικά φαγητά και γλυκά! Απευθύνεται σε όλα τα άτομα, είτε είναι vegan ή vegan υπό μετάβαση, είτε απλώς θέλουν να ενημερωθούν για αυτό τον τρόπο ζωής. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό! Ακόμα, το Vegan Life Festival, αναγνωρίζοντας τις τρομακτικές συνέπειες που έχει ο σύγχρονος τρόπος ζωής στο περιβάλλον και τα ζώα, έχει υιοθετήσει οικολογική και low waste πολιτική, υποστηρίζοντας τη μείωση του πλαστικού αλλά και των συνολικών απορριμμάτων. Έχει καταργήσει τη διάθεση από προϊόντα όπως πλαστικές σακούλες, μπουκάλια, ποτήρια, καλαμάκια σε όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ, ενώ παράλληλα προωθεί τις αντίστοιχες low waste εναλλακτικές.

Θεσσαλονίκη | Thessaloniki 4 & 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ | 11:00-23:00 ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Χανιά | Chania 25 ΙΟΥΛΙΟΥ | 14:00-00:00 ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

JULY 25 | 14:00-00:00 CENTRE OF MEDITERRANEAN ARCHITECTURE

OCTOBER 3 & 4 | 11:00-23:00 TECHNOPOLIS CITY OF ATHENS

συνταγές

έρχονται

«The Green Line», προσφέροντας στους vegan καταναλωτές φρέσκιες plant-based σαλάτες! Οι δημοφιλείς κι αγαπημένες σε όλους Ρώσικη, Κηπουρού, Αγγουρομαγιονέζα και Μελιτζανοσαλάτα, φτιαγμένες από διαλεγμένες πρώτες ύλες και λαχανικά, απογειώνουν τη γεύση και δίνουν αμέτρητες επιλογές σε όλο το καταναλωτικό κοινό που επιθυμεί να ακολουθήσει μια plant-based διατροφή. Είναι κατάλληλες και για νηστεία, ενώ δεν περιέχουν γλουτένη ή γλυκαντικά! Για τους επαγγελματίες, οι νέες σαλάτες έρχονται να μεταμορφώσουν και να εξελίξουν απλές veggie συνταγές σε ολοκληρωμένες και γευστικές προτάσεις που τίποτε δεν έχουν να ζηλέψουν από δημοφιλή πιάτα, finger food ή street food. Γνωρίστε τις νέες σαλάτες σε συσκευασίες λιανικής 250g αλλά και σε επαγγελματικές των 2,5kg για τον κλάδο του Food Service.

τη

φρούτα και ξηρούς καρπούς) σε τέσσερις γεύσεις: Κακάο & Φουντούκι, Φυστικοβούτυρο & Σταφίδες, Μήλο & Κανέλα και Αμύγδαλο & Vegan Πρωτεΐνη. Τα προϊόντα παράγονται στην εταιρεία κι εντάσσονται στη γενικότερη κατηγορία των Υγιεινών Σνακ, καθώς είναι χωρίς ζάχαρη, χωρίς γλουτένη, χωρίς πρόσθετα (συντηρητικά, αρώματα, χρώματα κ.τ.λ.), 100% φυσικά, clean label και, βέβαια, vegan.

Τα πράσινα απορρυπαντικά της ECOS (που είναι τα Νο1 σε πωλήσεις στον κλάδο τους στις ΗΠΑ) παράγονται και κυκλοφορούν πλέον και στην Ελλάδα, με vegan πιστοποίηση από τον διεθνή οργανισμό vegan society και, επιπλέον, με SaferChoice πιστοποίηση από τον EPA (Οργανισμός Προ στασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ). Πρόσφατα, η εταιρεία λάνσαρε το ECOS Fruit&Veggie Wash Spray Καθαρισμού Φρούτων και Λαχανικών 650ml, το οποίο απομακρύνει ρύπους, κερί & έλαια, δεν περιλαμβάνει χλώριο και δεν αφήνει οσμή & γεύση, είναι φτιαγμένο με συστατικά φυτικής προέλευσης, χωρίς ζωικά συστατικά και πειράματα σε ζώα, είναι άμεσα βιοδιασπώμενο κι ιδανικό για μούλιασμα. Το προϊόν είναι εύχρηστο. Αρκεί να ψεκάσετε τα φρούτα και τα λαχανικά, να τρίψετε ελαφρά, για να αφαιρέσετε το κερί και τη βρωμιά, και να ξεπλύνετε. Για τα φυλλώδη λαχανικά, μουλιάστε τα για λίγο και τέλος ξεπλύνετε καλά.

VEGAN ΚΑΦΈΣ... ...ON THE GO 24/7

egreeno (www.egreeno.gr) είναι μια σειρά

Vegan/ CrueltyFree (PETA) απορρυ-

με ιδιαίτερα πρόσθετα φυτικά συστατικά και καινοτόμα χαρακτηριστικά, που παράγονται στην πανέμορφη εξοχή του νομού Κιλκίς. Στην γκάμα των προϊόντων περιλαμβάνονται το απορρυπαντικό πλυντηρίου egreeno και το μαλακτικό ρούχων, τα οποία διατίθενται αμφότερα με άρωμα και χωρίς άρωμα για τα βρεφικά ρούχα. Τόσο το απορρυπαντικό όσο και το μαλακτικό έχουν υψηλό ποσοστό συστατικών φυσικής προέλευσης (άνω του 93%). Η βάση για το απορρυπαντικό είναι το σαπούνι από ελαιόλαδο και για το μαλακτικό το λευκό ξίδι. Φυτικά αιθέρια έλαια βασιλικού και φασκόμηλου περιέχονται στο απορρυπαντικό και λεβάντας κι ευκαλύπτου στο μαλακτικό. Έχουν υποαλλεργική σύνθεση η οποία, σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία, αποδίδει 26 πλύσεις στα 970ml. Τα δύο προϊόντα διατίθενται και σε οικονομικές συσκευασίες των 5 λίτρων, ενώ στην ιστοσελίδα της egreeno υπάρχουν και πακέτα προσφορών για τα απορρυπαντικά, αλλά και για τα υπόλοιπα οικολογικά καθαριστικά που κατασκευάζει η εταιρεία.

Η Starbucks προσθέτει την ολοκαίνουρια επιλογή Almond Plant - Based στη σειρά έτοιμων προς κατανάλωση κρύων ροφημάτων, Chilled Classics, διαθέσιμη σε καταστήματα λιανικής πώλησης στην Ελλάδα. Το Φυτικό Ρόφημα Αμυγδάλου με καφέ Starbucks, Almond Plant – Based, συνδυάζει καφέ Espresso Roast και φυσικά αρώματα αμυγδάλου. Μία ιδανική συνταγή φυτικού ροφήματος με καφέ που φέρνει πρώτη η Starbucks στην Ελλάδα, στην κατηγορία έτοιμων προς κατανάλωση συσκευασμένων ροφημάτων. Το Almond - Plant Based προσφέρει δυνατή γεύση καφέ Arabica, με χαμηλές θερμίδες, κατάλληλο όχι μόνο για vegans αλλά και για όσους θέλουν να έχουν έναν ισορροπημένο κι υγιεινό τρόπο ζωής. Με πιστοποιήσεις Fairtrade και Vegan, είναι διαθέσιμο σε επιλεγμένα καταστήματα λιανικής πώλησης (σούπερ μάρκετ, μίνι μάρκετ και περίπτερα) σε όλη την Ελλάδα, σε μια ξεχωριστή συσκευασία των 220ml. Ο Μανώλης Σερφιώτης - Senior Commercial Manager ΜΒΒ για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα της Αrla Foods Ελλάς, που παράγει και διανέμει τα κρύα ροφήματα Starbucks RTD, σχολιάζει σχετικά με την κυκλοφορία του νέου προϊόντος: «Η νέα πρόταση φυτικού ροφήματος αμυγδάλου με καφέ Starbucks αποτελεί μία καινοτομία στα έτοιμα συσκευασμένα ροφήματα

σισμένα

τους δυνάμεις, χωρίς καμία φυτοτεχνική παρέμβαση, χωρίς κανένα φυτοφάρμακο - συμβατικό ή βιολογικό. Έχουν ωριμάσει στον χρόνο που η φύση επιτάσσει, όντας φυσικά. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τους υπεύθυνους του αγροκτήματος, να το επισκεφθείτε ή ακόμα

Σε εκδήλωση που έγινε στις 29 Ιανουαρίου στον Ασπρόπυργο, η γνωστή εταιρεία παραγωγής ζωικών κρεατοσκευασμάτων Mega Yeeros παρουσίασε τη νέα της σειρά plant-based προϊόντων εναλλακτικού κρέατος. Η σειρά που λέγεται «Mega-Meatless», περιλαμβάνει «γύρο» (με βάση δημητριακά και όσπρια), «burger», παραδοσιακό ελληνικό «μπιφτέκι», καθώς και «κεφτεδάκια». To επόμενο προϊόν που ετοιμάζει η εταιρεία είναι το «σουβλάκι» - που υπήρχε ως δείγμα στην παρουσίαση και το δοκίμασε ο συντάκτης μας. Όλα τα προϊόντα παρασκευάζονται από μείγμα λαχανικών και οσπρίων. Σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Λούστα, επικεφαλής της επιχείρησης, «Τα mega meatless δεν περιέχουν γλουτένη, σόγια και μεταλλαγμένα συστατικά. Είναι υψηλής διατροφικής αξίας, καθώς περιέχουν αντίστοιχο σίδηρο με το κρέας και διπλάσια ποσότητα ασβεστίου και φωσφόρου. Τα λιπαρά είναι κατά 50% χαμηλότερα, ιδιαίτερα τα κορεσμένα, ενώ πολύ χαμηλές είναι και οι χοληστερόλες.» Για την παραγωγή των φυτικών προϊόντων, η Mega Yeeros θα δημιουργήσει νέα γραμμή παραγωγής, επεκτείνοντας εντός του έτους τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις

QUORN: ΣΗΜΑΝΣΗ «FARM TO SHOP» ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ

H Quorn είναι μία από τις παλαιότερες εταιρείες στον χώρο του εναλλακτικού κρέατος, όπου και ξεκίνησε να δραστηριοποιείται το 1985.

εταιρεία

το αποτύπωμα άν-

«farm to shop», ώστε

να έχει εικόνα

του στο περιβάλλον.

αυτά που θα καταγράφει

για τα προϊόντα της θα

από την «Carbon Trust», φορέα στον οποίο συμμετέχει

Δημόσιο.

σήμανση θα αναφέρει την πο

ισοδυνάμων CO2 που εκλύονται για να παραχθεί και να φθάσει στον καταναλωτή ένα κιλό από κάθε προϊόν. Πρόκειται για μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία της επιχείρησης, η οποία - εφ' όσον ακολουθηθεί κι από τις άλλες εταιρείες του χώρου - θα συμβάλλει, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη ακόμα διαφάνεια στις επιλογές του καταναλωτή.

NETFLIX & CHILLL'D

Άρτι ανακοινωθέν από τους Ben & Jerry's, το νέο vegan παγωτό με την... ιδιότυπη ονομασία είναι μια συνεργασία της γνωστής εταιρείας με το Netflix. Παγωτό από γάλα αμυγδάλου, peanut butter, κομμάτια fudge brownies και sweet and salty pretzel swirls. Από τις πρώτες πληροφορίες που λά βαμε, θα είναι διαθέσιμο στα σουπερμάρ κετ Θανόπουλος τον Μάρτιο.

Η Kroger Co. είναι η μεγαλύτερη σε τζίρο αλυσίδα supermarket, στις ΗΠΑ με περισσότερo από 2.700 καταστήματα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Kroger προχώρησε σε δοκιμαστική τοποθέτηση ειδικού ραφιού για προϊόντα εναλλακτικού κρέατος σε 80 καταστήματα στο Ντένβερ και την Ιντιάνα. Η δοκιμή είχε σχεδιασθεί να είναι διάρκειας 16 - 20 εβδομάδων και έγινε σε συνεργασία με την Plant Food Trade Association (PBFA), μία ένωση που εκπροσωπεί πάνω από 150 εταιρείες προϊόντων φυτικής διατροφής. Η δοκιμή είχε τόσο μεγάλη επιτυχία, ώστε πρόσφατα η Kroger ανακοίνωσε την προσθήκη

ενώ σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρείας, η Kroger αναμένεται να παρουσιάσει 50 νέα vegan προϊόντα μέσα στο 2020. Ο Gil Phipps, αντιπρόεδρος του κλάδου προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας της εταιρείας δήλωσε, «Η σειρά Simple Truth Emerge αποδεικνύει τη

Η αλυσίδα supermarket Asda είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στη Βρετα βώς από την TESCO και μπροστά από τη Sainsbury's. Στις 2 Ιανουα ντας το νέο της brand «Asda Plant Based », η εταιρεία ανακοίνωσε μια σειρά από 48 κατεψυγμένα έτοιμα vegan γεύματα που έχουν πάρει πιστοποίηση απ Society. Ανάμεσα στα νέα προϊόντα περιλαμβάνονται εναλλακτικά γ κοτόπουλο, tofu burritos, καθώς και «λουκάνικα », «κεφτεδάκια από βάση μανιταριών. Όλα τα προϊόντα χρησιμοποιούν 100% ανακυκλ συσκευασία. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Asda, «Η νέα σειρά λανσάρεται τη στιγμή ακριβώς που στο

άτομα που μαγειρεύουν εθελοντικά για τους συνανθρώπους τους. «Όλα γίνονται με τη βοήθεια των ανθρώπων, με την αλληλεγγύη τους. Δεν προσφέρουμε μόνο φαγητό, τρώμε όλοι μαζί. Έτσι, σπάμε την ντροπή που μπορεί να νιώθει κάποιος που έχει ανάγκη από ένα πιάτο φαί, γιατί τρώμε μαζί του. Το πιο σημαντικό για εμένα είναι ότι μαζευόμαστε γύρω από μια κατσαρόλα άνθρωποι χωρίς να

M. Αλεξάνδρου

γνωριζόμα-

και βάλαμε και κριθαράκι κι έγινε ένα πεντανόστιμο φαγητό. Φτιάξαμε 130 μερίδες και το ευχαριστηθήκαν όλοι».

με προϋπηρεσία 25 ετών, στον χώρο της διαφήμισης και του μάρκετινγκ. Τον Σεπτέμβριο του 2009 απολύθηκε από τη δουλειά του, σε ηλικία 47 ετών, κι αναγκάστηκε να επιστρέψει στο πατρικό του. Μετά από 2 χρόνια ανεπιτυχούς αναζήτησης εργασίας, τον Δεκέμβριο του 2011, παρατηρώντας δύο παιδιά να μαλώνουν για λαχανικά στον κάδο απορριμμάτων της λαϊκής αγοράς, αποφάσισε να αναλάβει δράση. Έφτιαξε δέκα τοστ και πήγε στη λαϊκή αγορά, για να τα μοιράσει σε ανθρώπους που έψαχναν για τροφή στα σκουπίδια. Ο κόσμος στην αρχή δεν ανταποκρίθηκε, μέχρι που άρχισε ο ίδιος να τρώει ένα από τα τοστ. Μετά από αυτό, οι άνθρωποι άρχισαν να ξεπερνούν τις αναστολές τους και πλησίασαν να πάρουν τοστ και να τα φάνε μαζί με τον Κωνσταντίνο. Στη συνέχεια, πήγε στη λαϊκή κι έκανε, όπως λέει ο ίδιος, αυτό που σπούδασε, μάρκετινγκ: ζητούσε από τους πωλητές να συνεισφέρουν πρώτη ύλη από τον πάγκο τους κι άρχισε να μαγειρεύει στον δρόμο και να τρώει μαζί με τον κόσμο. Με τον τρόπο αυτό, ξεκίνησε η ιδέα της «κοινωνικής κουζίνας». Ο Γιώργος Πολυχρονόπουλος διαχωρίζει το έργο του από τη φιλανθρωπία και την ελεημοσύνη, δηλώνοντας ότι για να δεχτεί μια προσφορά πρέπει εκείνος που θέλει να

-

της. Εξομολογήθηκε στο περιοδικό μας: «Θυμάμαι που μας έβαζε η μητέρα μου να βοηθήσουμε, ιδιαίτερα εμένα στο καθάρισμα, και να προσπαθούμε να σπρώχνουμε τα ζώα να περάσουν σιγά σιγά, για να τα αρμέξουν οι γονείς. Σηκωνόμασταν πολύ πρωί, γιατί μετά πηγαίναμε σχολείο. Φυσικά, το χειρότερο ήταν η στιγμή που καλούσαν τους «δολοφόνους»

ρας της κληρονόμησε από αυτόν 26 πρόβατα (11 αρσενικά και 15 θηλυκά). «Θέλω να σημειώσω ότι ο πατέρας μου ήταν ένας αγνός και καλός άνθρωπος, που έκανε αυτή τη δουλειά, γιατί ποτέ δεν έμαθε κάτι άλλο. Οι υπόλοιποι συγγενείς μου, με τους οποίους δεν διατηρώ τις καλύτερες σχέσεις, μου έλεγαν να πουλήσω τα πρόβατα… Φυσικά, δεν τους άκουσα ποτέ

Ό

σοι έχουν μελετήσει, έστω κι ερασιτεχνικά, την επιστήμη της φιλοσοφίας, σίγουρα, έχουν συναντήσει σε κάποια εκδοχή της το αξίωμα ότι τα πράγματα στη ζωή μας διέπονται από την αίσθηση του μοιραίου. Προσωπικά, δεν ξέρω αν μπορώ να ασπαστώ αυτή την πεποίθηση. Ωστόσο, με κάποια σχετική βεβαιότητα, μπορώ να πω ότι η σχέση μου με τον βιγκανισμό έχει κάτι το μοιραίο. Ήρθα σ’ επαφή μ’ αυτή τη διατροφή -πριν καν γίνει γνωστή στη χώρα μας η ορολογία vegan- στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Τότε για πρώτη φορά μου μίλησαν για μια υγιεινή διατροφή, η οποία δεν περιέχει κανένα ζωικό προϊόν. Η αφορμή, βέβαια, είχε έρθει πακέτο με μια αρνητική συγκυρία. Βρισκόμουν στην εφηβική μου ηλικία, μελετούσα σκληρά, προετοιμαζόμουν για τις πανελλήνιες εξετάσεις κι είχα τρομερό άγχος για την επιτυχή έκβασή τους. Σ’ εκείνη την αγχώδη περίοδο της ζωής μου, ο οργανισμός μου αντέδρασε. Μικροί άσπροι λεκέδες εμφανίστηκαν σε διάφορα σημεία στο δέρμα μου κι η ιατρική διάγνωση ήταν λεύκη. Πρόκειται για ψυχοσωματικό, αυτοάνοσο νόσημα, για το οποίο η ιατρική κι η φαρμακολογία δεν έχει βρει -μέχρι τώρα τουλάχιστον- αποτελεσματική θεραπεία. Ο φόβος της εξάπλωσης της λεύκης -κύριως στο πρόσωπο- κυριάρχησε μέσα στο εφηβικό μου μυαλό, όποτε κι αναζήτησα κάθε πιθανή λύση. Χρόνια αργότερα, μια Βρετανίδα life coach, σε μια συζήτηση που είχαμε, με πληροφόρησε ότι ο εγκέφαλός μας λειτουργεί κάπως σαν ραντάρ, όταν βρίσκεται σε εγρήγορση για την αναζήτηση κάποιας λύσης. Πράγμα που σημαίνει ότι κινητοποιείται άμεσα, όταν ακούσει κάτι που μας ενδιαφέρει, ενώ βρισκόμαστε σ’ αυτή την κατάσταση. Έτσι έγινε και με μένα. Ψάχνοντας αποτελεσματική θεραπεία για τη λεύκη μου, από συζητήσεις φίλων φίλου έμαθα για έναν χημικό ο

οποίος έκανε υγιεινή διατροφή, χωρίς την παραμικρή κατανάλωση ζωικών προϊόντων. Ο εν λόγω χημικός -σε επαφή που είχα μαζί του- μου έδωσε το πρώτο πληροφοριακό υλικό και συνάμα ελπίδα ότι έχω καλές πιθανότητες να σταματήσω την εξάπλωση της λεύκης ή και να τη θεραπεύσω με τη δίαιτά μου. Πείστηκα κι αποφάσισα να την ακολουθήσω. Το ίδιο συνέβη και με μέλη της οικογένειάς μου, οπότε η αλλαγή έλαβε χώρα σ’ ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Ωστόσο, έκανα, ή μάλλον κάναμε, ένα βασικό λάθος. Μπήκα στη vegan διατροφή από τη μια μέρα στην άλλη. Από τη μια μέρα στην άλλη στερήθηκα πράγματα τα οποία κατανάλωνα για πολλά χρόνια. Το εφηβικό μου μυαλό άρχισε να σκέφτεται γευστικούς

πειρασμούς ζωικών προϊόντων ακόμη και για διάφορα εδέσματα ταχυφαγείων, τα οποία δεν τα άγγιζα καν πριν από χρόνια. Για να μην μακρηγορώ, την υγιεινή διατροφή την έκ ανα περίπου ένα εξάμηνο. Καθώς το σκέφτομαι τώρα, διαπιστώνω ότι μου έκανε πολύ καλό. Αρχικά, σταμάτησε την εξάπλωση της λεύκης μου, μου έδωσε ευεξία, άρχισα να πηγαίνω γυμναστήριο και να νιώθω διαφορετικά. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η vegan διατροφή επανήλθε στη ζωή μου τυχαία ή μοιραία. Δουλεύοντας στη life style δημοσιογραφία, είχα τη δυνατότητα να ταξιδεύω αρκετά. Κάπου στο 2005, στο ραγδαίως αναπτυσσόμενο Βερολίνο, είδα v egan εστιατόρια, είδα vegan γαστρονομικές επιλογές στο μενού δ ιάσημων μαγαζιών και δεν θα ξεχάσω ποτέ μια υπέροχη πατατόσουπα συνοδευόμενη από ψωμί ζυμωμένο με κρεμμύδι, το οποίο έφαγα σ’ ένα συνοικιακό βερολινέζικο ταχυφαγείο. Τότε ήταν η πρώτη φορά

βία κι η κακοποίηση των ζώων μ’ έκαναν να πω ότι δεν θέλω να συντηρώ αυτό τον κύκλο κατάχρησης εξουσίας ούτε ενάντια στα ζώα ούτε ενάντια στον πλανήτη γενικότερα.

νος την εξουσία να παραβιάζει κατάφορα τα δικαιώματα των ζώων. Το δίκαιο της πυγμής; Πώς είναι δυνατόν να αγαπάμε και να φροντίζουμε τα οικόσιτα ζώα συντροφιάς και την ίδια στιγμή να κάνουμε μεζεδάκι τους χοίρους, τα κατσίκια, τα χταπόδια τα οποία έχουν IQ υψηλότερο από τα σκυλιά που λατρεύουμε; Δεν είναι περίεργο να ανακυκλώνουμε το χαρτί, το γυαλί, το αλουμίνιο και την ίδια στιγμή να συντηρούμε με τη διατροφή μας τη μόλυνση

που προκαλεί η κτηνοτροφία;

2. Μάθε το σώμα σου Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Με διαφορετικές ανάγκες. Πριν ξεκινήσεις τη vegan διατροφή, κάνε έναν έλεγχο για την κατάσταση της υγείας σου. Μάθε τι χρειάζεται ο οργανισμός σου, για να ξέρεις τι έχεις ανάγκη να εντάξεις στη διατροφή σου.

Γνωρίζουμε την αλήθεια για τις συνέπειες που έχει η διατροφή με ζωικά προϊόντα στην υγεία μας ή απλώς κινητοποιούμαστε κάθε τόσο, όταν σκάει στην επικαιρότητα ένα διατροφικό σκάνδαλο; Και κάπως έτσι πήρα την απόφαση. Αυτή τη φορά, ωριμότερος ων, έφτασα στη vegan διατροφή με τον σωστό ρυθμό. Αρχικά έγινα vegetarian και μετά vegan. Τέσσερα χρόνια τώρα που είμαι περήφανος vegan δεν έχω μετανιώσει ούτε μια στιγμή αυτή μου την επιλογή. Δεν έχω λαχταρήσει ή επιθυμήσει τίποτε από το διατροφικό

μου παρελθόν. Δεν έχω αποκοπεί από τους φίλους μου, οι οποίοι με στηρίζουν και μοιράζονται με χαρά το vegan φαγητό μου, όταν τρώμε παρέα. Ταξιδεύω άφοβα στο εξωτερικό, γιατί πάντα βρίσκω κάτι αξιόλογο να φάω. Ακόμη και στις μεγάλες γιορτές, το τραπέζι μου είναι γεμάτο. Το σημαντικότερο απ’ όλα, όμως, είναι ότι η vegan διατροφή με ανέβασε ενεργειακά και σε σωματικό και σε ψυχολογικό επίπεδο. Δεν αρρωσταίνω ποτέ, αλλά και πνευματικά, έχω μια διαύγεια που με βοηθάει σε δύσκολες στιγμές.

5. Η γνώση είναι δύναμη Αναζήτησε πληροφορίες και μάθε από πού μπορείς να προσλαμβάνεις τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη ο οργανισμός σου. Η φύση έχει προνοήσει κι όλα όσα χρειάζεσαι βρίσκονται σε φυτικά προϊόντα. Φυσικά κι είναι μύθος όλα όσα ακούγονται, λ.χ. ότι την πρωτεΐνη που παίρνεις από το κρέας δεν τη βρίσκεις πουθενά αλλού. Μπρόκολο, κουνουπίδι, ξηροί καρποί είναι απείρως θρεπτικότερα.

7. Τσέκαρε τη vegan κουλτούρα Το να γίνεις vegan σου ανοίγει την πόρτα και σε μια νέα κουλτούρα. Υπάρχει vegan σινεμά, λογοτεχνία, εικαστική δημιουργία. Μαθαίνεις πράγματα τα οποία σε βοηθούν να εμπλουτίσεις την προσωπικότητά σου. Αποκτάς πρόσβαση σε νέα γνώση, από την οποία πάντα έχεις κάτι να κερδίσεις.

6. Βγες έξω Αν δεν θες το μαγείρεμα ή δεν έχεις καθόλου χρόνο, βγες έξω κι απόλαυσε τα πολλά και διάφορα πιάτα που προσφέρουν τα vegan εστιατόρια της πόλης μας. Η Αθήνα βρίσκεται στο top 10 των πιο vegan friendly πόλεων της Ευρώπης. Η Θεσσαλονίκη έχει αρχίσει να ακολουθεί, ενω vegan επιλογές υπάρχουν σε εστιατόρια σε όλη τη χώρα. Μην ξεχνάς ότι η διάσημη κουζίνα του φτωχού που κυριαρχούσε πριν από πενήντα χρόνια στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου ήταν πολύ κοντά στη vegan λογική.

8. Εξερεύνησε τη vegan αγορά Όπως διαπιστώσαμε και προσφάτως στο Vegan Life Festival υπάρχουν προϊόντα

όλες

Κι

συνήθειες. Δεν θα

γίνεται ολοένα

πιο σαφές, η vegan γαστρονομία κερδίζει θέση στα σούπερ μάρκετ, τα εστιατόρια, τα ζαχαροπλαστεία, τα ταχυφαγεία.

τητα. Οι καλά απορροφούμενες μορφές βιταμίνης Β12 είναι διαθέσιμες μόνο σε τρόφιμα όπως το κρέας, τα ψάρια, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Ωστόσο, πολλά τρόφιμα, όπως τα μη ζωικά γάλατα (αμυγδάλου, ρυζιού, καρύδας), τα δημητριακά κι οι νιφάδες βρώμης, τα οποία διατίθενται σε μια φυτική διατροφή, είναι εμπλουτισμένα φυσικά με Β12. Ο συγκεκριμένος τύπος Β12 προέρχεται από μια απομονωμένη πηγή βακτηρίων (όχι τόσο άσχημη όσο ακούγεται), πράγμα που σημαίνει ότι δεν απουσιάζει εντελώς από φυτικά

προϊόντα. Η B12 βρίσκεται επίσης σε μανιτάρια κι ενισχυμένη θρεπτική ζύμη. Γενικά, όταν κάποιος δεν ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή -και αυτό δεν αφορά μόνο τους vegans-

διατρέχει τον κίνδυνο ανεπάρκειας Β12, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλοβλαστική αναιμία και -σε προχωρημένη έλλειψη- σε σοβαρές ασθένειες, όπως παράλυση, ψύχωση, τύφλωση και βλάβη του νευρικού συστήματος. Καθώς, όμως, η Β12 αποθηκεύεται στον οργανισμό του ανθρώπου, ανάλογα με την ποσότητα που έχει αποθηκεύσει κάθε οργανισμός, μπορεί να χρειαστούν αρκετά χρόνια, για να εκδηλωθεί ανεπάρκεια, σε περίπτωση διακοπής της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων. Κάθε μέρα, οι ενήλικες πρέπει να λαμβάνουν περίπου 2,4 μικρογραμμάρια Β12, γι’ αυτό η λήψη ενός συμπληρώματος συνιστάται στους vegans.

Vegan Society

Οι διατροφικές ελλείψεις εμφανίζο νται, όταν ο οργανισμός δεν προσλαμ βάνει αρκετή ποσότητα βιταμίνης Β12. Οι ελλείψεις μπορεί να προκαλέσουν σειρά προβλημάτων υγείας, όπως να ανακόψουν την ανάπτυξη, να προκαλέ σουν απώλεια μαλλιών ή ακόμη και να συ μβάλλουν σε σοβαρές ιατρικές παθήσεις, όπως αναιμία, προβλήματα στο γαστρεντερικό κι άλλα συστήματα του οργανισμού. Σύμφωνα με τη Vegan Society, «οι καλά σχεδιασμένες vegan διατροφές περιέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε, για να παραμένουμε δυνατοί και υγιείς». Αλλά οι άνθρωποι σήμερα είναι πολυάσχολοι και δεν είναι πάντα δυνατό να τηρείται μια καλά σχεδιασμένη διατροφή 100% όλο τον χρόνο. Για αυτό κι η ανάγκη λήψης συμπληρώματος είναι πιθανόν απαραίτητη.

Η παραγωγή νευροδιαβιβαστών, ουσιών δηλαδή απαραίτητων για τη μεταφορά νευρικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο (π.χ. για τη ρύθμιση της διάθεσης, της αντίληψης πόνου, του ύπνου κ.λπ.), βασίζεται επίσης στην επάρκεια Β12 Χωρίς επιτυχή παραγωγή νευροδιαβιβαστών, μπορεί να εμφανιστούν νευρολογικά προβλήματα, τα οποία ενδεχομένως να οδηγήσουν σε ανισορροπίες, όπως αϋπνία, κατάθλιψη, άγχος κι έλλειψη συγκέντρωσης.

ρικού οξέος, που βρίσκονται στο στο μάχι και που διαχωρίζουν τη Β12 από τα τρόφιμα, ώστε να μπορεί να γίνει η απορρόφηση από τον οργανισμό. Με την απορρόφηση της Β12 στο λεπτό έντερο, αποθηκεύονται ταυτόχρονα στο ήπαρ 5mg. Μπορεί η ποσότητα να μην ακούγεται μεγάλη, στην πραγματικότητα όμως το απόθεμα αυτό δύναται να αποθηκευτεί για μέχρι πέντε χρόνια, καθώς το σώμα χρειάζεται μόνο το 0,2% αυτού καθημερινά, προκειμένου να λειτουργεί αποτελεσματικά. Ως εκ τούτου, ακόμη κι αν κάποιος δεν λαμβάνει επαρκή ποσότητα, μέσω της διατροφής του, το υπάρχον απόθεμά του μπορεί να είναι σε θέση να τον καλύψει για μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε τα συμπτώματα ενδεχόμενης ανεπάρκειας να χρειαστεί χρόνια για να εκδηλωθούν.

Μελέτες σχετικά με την καρδιαγγειακή λειτουργία έχουν επίσης δείξει τη σημαντικότητα της Β12 στη διατήρηση της καλής υγείας της καρδιάς. Εάν εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι η Β12 δεν είναι σημαντική, τότε σκεφτείτε το εξής: κάθε κύτταρο του σώματος τη χρειάζεται για την αναπαραγωγή του DNA, την κυτταρική διαίρεση και την κατασκευή νέων ιστών. Χωρίς δηλαδή τη Β12, τα ίδια τα κύτταρά μας δεν

θα μπορούσαν

12: Το επιστημονικό κομμάτι να αναπαραχθούν. «Η ανεπάρκεια βιταμινών δεν αποτελεί πρόβλημα αποκλειστικά για όσους ακολουθούν plant-based διατροφή. Μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε δεν διαθέτει αρκετή ποικιλία τροφών στη δίαιτά του. Πολλοί άνθρωποι, vegans ή όχι, επιλέγουν συμπληρώματα, για να αυξήσουν την πρόσληψη βιταμινών» 31

με τη φαρμακευτική αγωγή που παίρνετε. Η μέση συνιστώμενη ποσότητα Β12, ανάλογα με την ηλικία: - Βρέφη ηλικίας έως

Changers»

για την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα όπως η εκμετάλλευση της θαλάσσιας ζωής, οι μαζικές εξαφανίσεις ειδών από ανθρωπογενείς παράγοντες, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, καθώς και τα πλεονεκτήματα της χορτοφαγικής διατροφής, τόσο για την υγεία του ανθρώπου όσο και για την προστασία του περιβάλλοντος. κ. Ψυχογιέ, θα θέλατε να περιγράψετε στους αναγνώστες μας -συνοπτικά- τα προσωπικά σας συναισθήματα για τις ταινίες που έχετε δημιουργήσει και τι σημαίνει καθεμία για εσάς ως άτομο κι ως κινηματογραφιστή; Louie Psihoyos: Έχω μακρά πορεία ως φωτογράφος. Προσλήφθηκα στο περιοδικό National Geographic, μόλις τελείωσα το πανεπιστήμιο. Ήμουν ο πρώτος φωτογράφος που προσλάμβαναν έπειτα από μια δεκαετία κι εργάσθηκα για το περιοδικό για είκοσι χρόνια. Πάντα, με ενδιέφερε να αξιοποιώ το φωτορεπορτάζ, για να επηρεάζω την πολιτιστική αλλαγή. Μάλιστα, το National Geographic προχώρησε στην πρόσληψή μου, επειδή τότε, το 1980, είχα προτείνει ένα κομμάτι για την αξιοποίηση των σκουπιδιών. Ο τίτλος εργασίας ήταν «Urban Ore» (Αστικός Πλούτος). Εκείνη την περίοδο υπήρχε μόνο μία περιοχή στην Αμερική που είχε εφαρμόσει υποχρεωτική ανακύκλωση σκουπιδιών. Τ α χρόνια εκείνα, το περιοδικό National Geographic είχε μεγάλη επιρροή κι έχαιρε πολύ υψηλής εκτίμησης. Να φανταστείτε ότι το 15% του πληθυσμού της Αμερικής ερχόταν σ’ επαφή με το περιοδικό κάθε μήνα. Το άρθρο μου έγινε θέμα εξωφύλλου κι άρεσε πολύ. Η ανακύκλωση απέκτησε μεγάλη δημοσιότητα, κι εγώ το ίδιο. Έγινα γνωστός ως ο φωτογράφος που μπορεί να κάνει οποιοδήποτε θέμα ενδιαφέρον,

ο πρόεδρος John F. Kennedy δήλωσε ότι θα έστελνε τον πρώτο Αμερικανό στη Σελήνη μέχρι τα τέλη της δεκαετίας, ο Jim δούλευε στην Boeing. Στην εταιρεία κατασκεύαζαν τότε τις μηχανές για τον πύραυλο Saturn V, που θα χρησιμοποιείτο για την αποστολή των Apollo στη Σελήνη. Ο Jim εργαζόταν νυχτερινή βάρδια, για να μπορεί να παρακολουθεί τα πρωινά μαθήματα στο πανεπιστήμιο. Κάνοντας τους απαραίτητους υπολογισμούς, συνειδητοποίησε ότι δεν θα τα καταφέρναμε να φθάσουμε στο φεγγάρι μέσα στη δεκαετία κι ότι το εμπόδιο θα προερχόταν από το δικό του Τμήμα, το Τμήμα Επεξεργασίας Πληροφοριακών Δεδομένων. Η δουλειά του Jim ήταν να παίρνει τους υπολογισμούς των ερευνητών, τότε δίνονταν σε διάτρητες κάρτες, και να τροφοδοτεί τους υπολογιστές με αυτές. Όμως, η απαραίτητη υπολογιστική ισχύς, ώστε να ολοκληρωθεί η δουλειά στον απαιτούμενο χρόνο δεν ήταν διαθέσιμη με την τότε υπάρχουσα υποδομή. Έτσι,

τη δουλειά τους -σε πραγματικό χρόνο- σε τρισδιάστατη απεικόνιση. Έφτιαξε την εταιρεία Silicon Graphics, η οποία έγινε η Apple της εποχής της. Την ημέρα που σταμάτησε να δουλεύει

εκείνος με τη σειρά του μου μάθαινε να γίνω... δισεκατομμυριούχος! Κι οι δύο αγαπούσαμε πολύ τις καταδύσεις κι έτσι ξεκινήσαμε να τραβάμε υποθαλάσσιες φωτογραφίες σε όλο τον κόσμο. Ο Jim κατασκεύασε ένα σκάφος -διέθετε το υψηλότερο κατάρτι στον κόσμο- ένα ιδιαίτερα φινετσάτο και γρήγορο σκάφος, διακοσμημένο με έργα του Μονέ κι ένα του Πικάσο από την μπλε περίοδο του καλλιτέχνη, και γλυπτά του Ροντέν να πλαισιώνουν τις κρεβατοκάμαρες! Ο Jim δεν έκανε ποτέ μισές δουλειές. Δεν ήταν ικανοποιημένος με τις υποθαλάσσιες κάμερες που υπήρχαν, οπότε κατασκεύασε μία διαφορετική. Την καλύτερη στον κόσμο. Το σκάφος του ήταν γεμάτο με πολύτιμα έργα τέχνης, αλλά βρεθήκαμε να προσπαθούμε να τραβήξουμε τα πιο εντυπωσιακά «έργα τέχνης», για να προλάβει ο κόσμος να τα δει πριν εξαφανιστούν. Ένας διατηρημένος κοραλλιογενής ύφαλος είναι πιο ωραίος από οποιοδήποτε μουσείο γεμάτο με έργα που έχουν φτιαχτεί από ταλαντούχους ανθρώπους. Δεν προκαλεί απλώς δέος. Τα υπέροχα χρώματα, οι περίεργες «εξωγήινες» μορφές ζωής – 4,5 δις χρόνια καλλιτεχνικής δημιουργίας του Θεού. Όμως, όπου κι αν ταξιδέψαμε, βρήκαμε υφάλους που είχαν καταστραφεί από ανθρώπινες δράσεις, όπως η υπεραλίευση, η ρύπανση, η αλιεία με δυναμίτη, η όξυνση και, βέβαια, η υπερθέρμανση των θαλασσών, για να κατονομάσουμε μερικές μόνο. Ο Jim θέλησε να μου δείξει τον πιο ωραίο ύφαλο που ο ίδιος είχε επισκεφθεί ποτέ. Ήταν ένας απομακρυσμένος ύφαλος στην Παπούα της Νέας Γουινέας. Μας πήρε μία μέρα να φθάσουμε εκεί αεροπορικώς κι άλλες δύο μέρες με το ιστιοφόρο. Αλλά, όταν φθάσαμε και κάναμε την κατάδυση, δεν βρήκαμε τίποτα παρά χαλίκια. Ο Jim δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα δάκρυά του. Είναι δύσκολο να πεις γιατί καταστράφηκε. Μπορεί να έκαναν χρήση δυναμίτη οι τοπικοί ψαράδες... Αλλά, όπου και να ταξιδεύαμε, βλέπαμε κατεστραμμένη γη. Την τρίτη φορά που επισκεφθήκαμε

και ζώα. Σε πρώτο επίπεδο, η ταινία αφορά το κυνήγι δελφινιών στην Ιαπωνία. Έχει όμως κι ένα ευρύτερο νόημα, που αγγίζει τον στίχο του Blake που ανέφερα νωρίτερα, εκείνον που μας παροτρύνει να δούμε τον κόσμο όλο σε έναν κόκκο άμμου. Παρατηρώντας τον μυστικό όρμο του Taiji, αυτή τη μικρή θαλάσσια περιοχή στην Ιαπωνία, αποκαλύπτουμε όχι μόνο ότι στο σημείο αυτό του πλανήτη σκοτώνουν περισσότερα δελφίνια απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου - ζώα που διαθέτουν μεγαλύτερο εγκέφαλο από εμάς κι ανεπτυγμένες συναισθηματικές ικανότητες - αλλά και την καταστροφή που προκαλεί ο άνθρωπος στις θάλασσες, το σύστημα υποστήριξης ζωής του πλανήτη μας.

Ανατολής. Δηλαδή, στην Ιαπωνία κυνηγάνε ένα από τα πλεόν ευφυή

σματα στον κόσμο και, μέσω μιας διεστραμμένης επίδειξης ισχύος, τα αναγκάζουν να κάνουν εξευτελιστικά και γελοία κόλπα για το φαΐ τους. Μετά τα πουλάνε σε θαλάσσια πάρκα ανά τον κόσμο. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν τα δελφίνια τόσο, που εάν κάποιος έβλαπτε ένα δελφίνι, η τιμωρία του ήταν ο θάνατος. Ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα ότι δελφίνια είχαν σώσει ναυτικούς που τα καράβια τους είχαν βουλιάξει. Όταν προβλήθηκε η ταινία, οι ακτιβιστικές δράσεις που ακολούθησαν πέτυχαν τη μείωση των θανάτων των δελφινιών σε ολόκληρη την Ιαπωνία κατά 93%. Ωστόσο, δεν κατάφεραν να εξαλείψουν το κυνήγι για την αιχμαλωσία τους για τα απάνθρωπα πάρκα θεάματος. Οι Έλληνες ξεκίνησαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες κι οι επόμενοι γίνονται στην Ιαπωνία. Ελπίζω μέχρι τότε να καταφέρουμε να τους πείσουμε να εξελιχθούν, διότι αυτά που κάνουν στη χώρα τους είναι προσβολή για την ανθρωπότητα, απανταχού της γης. Η δεύτερη ταινία μας, «Κυνηγώντας την Εξαφάνιση», οφείλει την ύπαρξή της στις τόσο πολλές ταινίες James Bond και Jacques Cousteau που έβλεπα στα παιδικά μου χρόνια. Η ταινία διαθέτει αρκετούς «κακούς» και μερικά φοβερά gadget υψηλής τεχνολογίας. Ένα από τα ενδιαφέροντα πράγματα που κάναμε στην ταινία ήταν να μετατρέψουμε ένα Tesla σε αυτοκίνητο σαν αυτά του Bond. Εγκαταστήσαμε μία θερμογραφική κάμερα FLIR σε μία βάση στον χώρο του καπό -που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος στο Tesla- που μπορούσε να εντοπίσει τον κρυφό κόσμο των αερίων θερμοκηπίου, όπως διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο, και το προβάλλαμε πάνω σε ουρανοξύστες και πλαγιές βουνών μέσω ενός προβολέα που διέθετε 20.000

O αντίκτυπος της ταινίας σας «The Game Changers» υπήρξε θεαματικός σε ολόκληρο τον κόσμο. Τους τελευταίους μήνες, βλέπουμε ολοένα και περισσότερους αθλητές κι άλλους επώνυμους να υιοθετούν plant-based διατροφή. Περιμένατε να δείτε τόσο γρήγορες εξελίξεις; Louie Psihoyos: Η ταχύτητα των εξελίξεων που προκάλεσε η ταινία «The Game Changers» εξέπληξε τους πάντες, συμπεριλαμβανομένου και εμού. Αυτή η ταινία έχει ανατρέψει όλα όσα πιστεύαμε ότι μπορεί να πετύχει μία ταινία, και το πόσο γρήγορα μπορεί να το κάνει. Στις πρώτες εννέα μέρες στο Apple iTunes έγινε το πιο ευπώλητο ντοκιμαντέρ που είχαν ποτέ. Τον πρώτο μήνα στο Netflix, οι αναζητήσεις στο Google για plant-based διατροφή αυξήθηκαν 350% σε παγκόσμιο επίπεδο και μου έχουν αναφέρει ότι πλέον είναι το πιο δημοφιλές ντοκιμαντέρ στην πλατφόρμα τους. Για να μην χάσουμε το μομέντουμ που έχουμε πετύχει, ξεκίνησα να δουλεύω πάνω σε μία σειρά για θέματα φυτικής διατροφής, που ελπίζω να εξαλείψει και τους τελευταίους ενδοιασμούς που ίσως να έχουν ακόμα κάποιοι, προκειμένου ν’ αλλά-

οριστικά τις διατροφικές τους συνήθειες.

μία από τις ιστορίες αφορά πάλι την Ελλάδα, και συγκεκριμένα την Ικαρία, γνωστή και ως το νησί με τους ανθρώπους που... ξεχνούν να πεθάνουν. Η Ικαρία είναι μία από τις περιοχές γνωστές ως «Μπλε Ζώνες», μέρη όπου ζουν οι μακροβιότεροι άνθρωποι στον κόσμο, χωρίς να εμφανίζουν χρόνιες παθήσεις. Οι Έλληνες έχουν πετύχει αρκετά πράγματα που τους επιτρέπουν να ζουν καλύτερα. Έχουν ακόμα γειτονιές, δίνουν έμφαση στον έρωτα κ αι την αγάπη πάνω από τη δουλειά, δεν αγχώνονται τόσο, διασκεδάζουν κι επιδιώκουν να έχουν έναν σκοπό στη ζωή τους. Στην περίπτωση της Ικαρίας, όπως σε όλες τις περιοχές των Μπλε Ζωνών, το 95% των θερμίδων που καταναλώνουν οι κάτοικοι προέρχεται από φυτικά προϊόντα. Αν θέλετε κι εσείς

Empire State building.

αλλαγές που προκαλεί η παρέμβαση του δρ. Ornish στους ασθενείς αφορά την αλλαγή της διατροφής τους σε φυτοφαγική. Αυτή την εποχή, η ομάδα του μελετά αν το πρόγραμμά του μπορεί να αναστρέψει τη νόσο του Alzheimer, μία νόσο γνωστή ως μη θεραπεύσιμη. Η συγκεκριμένη νόσος θεωρείται σήμερα ως ο σημαντικότερος λόγος θανάτου κι αναγνωρίζεται ότι επιφέρει το μεγαλύτερο οικονομικό κόστος στην κοινωνία. Είναι πολύ νωρίς ακόμη για να πούμε ότι η μέθοδος πετυχαίνει, αλλά τα πρώτα αποτελέσματα είναι θετικά, σε σχέση με γνωστικά τεστ που έχουν πραγματοποιηθεί. Πριν από μερικά χρόνια, σε μία συνέντευξη που δώσατε στην Tanya Ishikawa για το περιοδικό «Boulder Magazine», αναφέρατε ότι: «Αισθάνομαι ότι υπάρχουν οι νόμοι του ανθρώπου και οι νόμοι των αγγέλων κι αισθάνομαι ότι εμείς είμαστε στο πλευρό των αγγέλων». Το μήνυμα που εμπεριέχει η φράση αυτή είναι πολύ ισχυρό. Το πιστεύετε ακόμα αυτό;

Louie Psihoyos: Ναι. Πιστεύω ότι, παρ’ όλο που εμείς οι άνθρωποι εξελισσόμαστε σήμερα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία μας, είμαστε αναγκασμένοι να εξελιχθούμε πιο γρήγορα από ποτέ, προτού καταστρέψουμε τον πλανήτη. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η Γη έχει... «σπάσει». Οι αποφάσεις που παίρνουμε πρέπει να είναι για το καλό όλων, και λέγοντας «όλων» εννοώ όλα τα είδη. Ο άνθρωπος δεν είναι πάνω από τη φύση, είναι μέρος της φύσης, είμαστε όλοι συνδεδεμένοι. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι πολύ δύσκολο ν’ αλλάξεις τον κόσμο, αλλά το κάνουμε με κάθε ταινία που φτιάχνουμε. Καταφέρνουμε κάτι που είναι πιο ισχυρό από τη νομοθεσία, αλλάζουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά. Η ανθρωπολόγος, Margaret Mead, ένας άγγελος της πρωτότυπης σκέψης, είπε: «Ποτέ μην αμφιβάλλεις ότι μία μικρή ομάδα σκεπτόμενων πολιτών, αφοσιωμένων σε έναν σκοπό,

μου από τη μεριά της μητέρας μου είναι από ένα χωριό μερικά χιλιόμετρα πιο πέρα. Πρόσφατα έκανα τεστ γενετικής ταυτοποίησης και διαπίστωσα ότι «γενετικά» η οικογένειά μου δεν απομακρύνθηκε από αυτή την περιοχή. Μικρός παρακολούθησα έξι χρόνια μαθήματα Ελληνικών και όποτε επισκέπτομαι την Ελλάδα τα θυμάμαι. Δεν μιλάω άπταιστα τα Ελληνικά, παρ’ όλα αυτά αισθάνομαι Έλληνας. Όταν βρίσκομαι στην Ελλάδα, αισθάνομαι κάτι πρωτόγονο, είμαι σπίτι μου. Έχω παραβρεθεί στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης μερικές φορές, αρχικά λόγω προβολής των δικών μου ταινιών, και αργότερα –πέρυσι- ως επίτιμος καλεσμένος και μου αρέσει πολύ. Μεγαλώνοντας ανάμεσα στους συγγενείς μου στην ελληνική παροικία, λυπόμουν τους Αμερικανούς φίλους μου που δεν μπορούσαν να έχουν την εμπειρία τη δική μου - να μεγαλώνουν με την υποστήριξη και τη θαλπωρή της οικογένειας και να είναι συνδεδεμένοι με μια κοινότητα. Είναι βασική ανάγκη και προϋπόθεση για την ανθρώπινη ισορροπία και στην Αμερική δεν υπάρχει. Σας ευχαριστούμε για τον χρόνο που διαθέσατε γι’ αυτή την συνέντευξη. Πριν κλείσουμε, υπάρχει κάτι που θα θέλατε να μεταφέρουμε εκ μέρους σας στους αναγνώστες του «Greek Vegan»; Louie Psihoyos: Δεν είμαι δισεκατομμυριούχος, αλλά με την ομάδα μου καταφέρνουμε κάτι που με κάνει να νιώθω σαν τον πιο πλούσιο άνθρωπο του κόσμου. Αλλάζουμε τον κόσμο για το καλύτερο. Αν κάποιος θέλει να μας υποστηρίξει στην αποστολή

Love… Vegan style!

Search

My user name Monday at 11:00 AM

Search

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit.

My user name Monday at 11:00 AM

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit.

Greek Vegan Mag and 53.580 others 58.746 comments

Χαλαρώνοντας στο Facebook όπως τα περισσότερα βράδια, την προσοχή μου τραβάει μία ανάρτηση που έχει κάνει κάποιος σε ένα διεθνές vegan group: πρόκειται για μία εικόνα με έναν ανθρώπινο σκελετό που κάθεται σε ένα παγκάκι, κι από πάνω γράφει «εγώ, περιμένοντας να βρω vegan σύντροφο»… Τα σχόλια από κάτω έχουν πάρει φωτιά, άνθρωποι από κάθε γωνιά του πλανήτη γράφουν για το πόσο απελπισμένα θα ήθελαν να κάνουν σχέση με ένα άτομο που να μοιράζεται τις ίδιες αξίες με αυτούς.

Like Comment Share

Greek Vegan Mag and 53.580 others 58.746 comments

-

Εφαρμογές γνωριμιών Αποφάσισα, λοιπόν, να ερευνήσω αν υπάρχουν ειδικευμένες εφαρμογές γνωριμιών για vegans και να δω κατ ά πόσον αυτές μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, ειδικά για ένα άτομο που μένει στην Ελλάδα. Πληκτρολόγησα «vegan dating» στη γραμμή αναζήτησης του Play Store του (android) κινητού μου και βρήκα –προς έκπληξή μου!- έξι εφαρμογές. Τις εγκατέστησα και

ξεκίνησα να δημιουργώ προφίλ

άλλη.

4. Veggly:

το φύλο μου (ανάμεσα σε αρσενικό και θηλυκό) και να επιλέξω το φύλο των ατόμων που με ενδιαφέρουν (άντρες, γυναίκες ή και τα δύο). Στη συνέχεια, μου εμφάνισε πολλές επιλογές ατόμων με βάση την απόσταση που έχουν από εμένα, στα οποία μου έδινε τη δυνατότητα να κάνω είτε «like» είτε «super like». Για πρώτη φορά, βρήκα όντως άντρες και γυναίκες που μένουν στην Ελλάδα ή σε γειτονικές χώρες, ενώ κάτω από τα ονόματά τους μπορούσα να δω αν είναι vegans ή είναι σε διαδικασία μετάβασης προς τον βιγκανισμό. Μέσα σε λίγα λεπτά, βρήκα τρεις γνωστούς μου, οπότε κι αποφάσισα να κάνω «super like» σε έναν εξ αυτών, για να καταλάβω και πώς λειτουργεί η εφαρμογή. Μόλις απάντησε στο «super like» μου με τον ίδιο τρόπο, μας δόθηκε η δυνατότητα να ανοίξουμε συνομιλία (παρ’ όλα αυτά προτιμήσαμε να τα πούμε από το messenger, όπως συνηθίζουμε έτσι κι αλλιώς!).

5. Kale Date:

Το Kale Date είναι μία ακόμα εφαρμογή που μου έκανε καλή εντύπωση από τη στιγμή που την άνοιξα. Αρχικά, και σε αντί θεση με τις προηγούμενες, μου έδωσε πληθώρα επιλογών για τον σεξουαλικό μου προσα νατολισμό (ετεροφυλόφιλη, ομοφυλόφιλη, αμφιφυλό φιλη, πανσέξουαλ, πολυ σέξουαλ, ασέξουαλ) όπως επίσης και για το φύλο μου (άντρας, γυναίκα, non binary, transgender, trans άντρας, trans γυναίκα, cis άντρας, cis γυναίκα, άλλο). Στη συνέχεια, με ρώτησε αν έχω παιδιά και τι ηλικίες έχουν αυτά, αλλά και τι είδους γνωριμία ψάχνω (σχέση, ραντεβού, φιλία ή ανοιχτή σχέση). Τέλος, με ρώτησε ποια είναι η κατάστασή μου σε σχέση με τον vegan τρόπο ζωής και μου ζήτησε να επιλέξω τι είμαι ανάμεσα στα παρακάτω: vegan, ethical vegan, junk food vegan, alkaline vegan, raw vegan, fruitarian, 80-10-10, HCLF, Raw Till Four. Ομολογώ ότι τα μισά από αυτά ούτε τα γνωρίζω ούτε καταλαβαίνω απόλυτα τι σχέση έχουν με τον βιγκανισμό, οπότε επέλεξα απλώς vegan και προχώρησα στην αναζήτησή μου, η οποία δυστυχώς μου έβγαλε μόνο 8 αποτελέσματα στην Ελλάδα.

6. V & U:

Μετά από τη δημιουργία προφίλ σε έξι εφαρμογές, εκ των οποίων μόνο η μία φάνηκε να λειτουργεί όπως θα έπρεπε (τουλάχιστον για ένα άτομο που μένει στην Ελλάδα), αποφάσισα ότι οι vegan εφαρμογές γνωριμιών δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για γνωριμίες. Στράφηκα, λοιπόν, προς τις φίλες και τους φίλους μου που δεν βρίσκονται σε κλειστές σχέσεις και βγαίνουν συχνά σε ραντεβού, είτε προς αναζήτηση σταθερού συντρόφου είτε απλώς για σεξουαλική ικανοποίηση, ώστε να μάθω περισσότερα.

Τρόποι δικτύωσης… «Το Instagram» μου είπε ο Τ. « είναι ο απόλυτος τρόπος, για να κάνεις γνωριμίες» «Και το Facebook το ίδιο;» τον ρώτησα. «Κάνει και αυτό, αλλά προσωπικά δεν το προτιμώ». Η πληροφορία αυτή αρχικά με εξέπληξε, στη συνέχεια όμως μου φάνηκε απόλυτα λογική. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σου δίνουν τη δυνατότητα να παρουσιάσεις τον εαυτό σου όπως και όσο θέλεις και στη συνέχεια να βρεις άτομα που να έχουν κοινά ενδιαφέροντα με εσένα. Με αυτό τον τρόπο, μπορείς σταδιακά να γνωρίσεις ανθρώπους που βρίσκονται δίπλα σου -ή και στην άλλη άκρη του κόσμου- και να συζητήσεις μαζί τους ελεύθερα, χωρίς όμως να βρίσκεστε στο στενό πλαίσιο μίας εφαρμογής γνωριμιών. Η συζήτηση αυτή μπορεί φυσικά να οδηγήσει και σε δια ζώσης γνωριμία, η οποία με τη σειρά της είναι πιθανό να αναπτυχθεί σε φιλία ή ακόμα και σε ερωτική σχέση.

Ακόμα, δεν είναι λίγα τα κοντινά μου ζευγάρια τα οποία γνωρίστηκαν μέσα από vegan εκδηλώσεις, φεστιβάλ, παρέες, πικ νικ, όπως επίσης και κοινή συμμετοχή σε ακτιβιστικές οργανώσεις για τα δικαιώματα των ζώων ή την προστασία του περιβάλλοντος. Προσωπικά, πιστεύω ότι η δικτύωση είναι το Α και το Ω για ένα άτομο που γίνεται vegan, καθώς μέσα από τη γνωριμία μας με άλλα άτομα μπορούμε να νιώσουμε την ανακούφιση ότι δεν είμαστε μόνοι, να ενημερωθούμε καλύτερα για τον vegan τρόπο ζωής, αλλά και να αποκτήσουμε φιλίες και σχέσεις ζωής με άτομα που έχουν τις ίδιες αξίες με εμάς. Η ενεργός συμμετοχή σε κοινωνικές εκδηλώσεις, αλλά κι η παρουσία σε δράσεις ακτιβισμού, είναι πιθανό να έχουν ως παράπλευρη ωφέλεια τη γνωριμία με έναν ή μία vegan σύντροφο ζωής.

vegan εκδηλώσεις και δράσεις. Το να συμμετέχουμε ενεργά σε όσα συμβαίνουν γύρω μας και να επιδιώκουμε

ακόμα

Οι εφαρμογές γνωριμιών, ιδιαίτερα αν ψάχνουμε για μία σταθερή σχέση με vegan άτομο, δεν φαίνεται να λειτουργούν αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση, τουλάχιστον στη χώρα μας. Άλλωστε, προσωπικά, δεν γνωρίζω ούτε ένα άτομο που να βρήκε τον έρωτα μέσα από vegan εφαρμογή γνωριμιών. Υπάρχει, άραγε, τέτοιο ζευγάρι στην Ελλάδα;

που σημείωσε η πρώτη

του, το 2ο Bio Festival, που θα πραγματοποιηθεί 8-10 Μαΐου 2020 στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, αναμένεται ακόμα μεγαλύτερο και πληρέστερο.

τη συμμετοχή 150 και πλέον εκθετών, τα περίπτερα των οποίων θα αναπτυχθούν σε 3.500 τ.μ., με ανανεωμένες οργανωτικές δομές και ακόμα πιο πλούσιες παράλληλες εκδηλώσεις, θα αποτελέσει το κορυφαίο εμπορικό γεγονός και σημείο αναφοράς

τα βιολογικά, φυσικά και vegan προϊόντα και το eco living στη χώρα μας.

ΜΕΓΑΛΟΣΑΒΒΑΤΟ

VEGAN

Μερίδες: 6-8 | Χρόνος Εκτέλεσης: 40΄ | Χρόνος Προετοιμασίας: 15΄ | Βαθμός Δυσκολίας: Εύκολη

ΥΛΙΚΆ

• 250γρ. λευκά μανιτάρια, κομμένα σε χοντρά κυβάκια

• 250γρ. μανιτάρια

πορτομπέλο, κομμένα σε χοντρά κυβάκια

• 250γρ. μανιτάρια

πλευρώτους, κομμένα στη μέση

• 300γρ. φρέσκο κρεμμύδι, κομμένο σε ροδέλες

• 100γρ. ρύζι καρολίνα

• 100γρ. μαρούλι, χοντροκομμένο

• 1 κρεμμύδι, ψιλοκομμένο ½ μάτσο άνηθο, ψιλοκομμένο

• 1.500ml ζωμό λαχανικών

• 40γρ. μελάσα

• 1 κ.σ. μουστάρδα απαλή

• Αλάτι • Πιπέρι • Ελαιόλαδο

ΕΚΤΕΛΕΣΗ Τοποθετούμε μία μεγάλη κατσαρόλα σε δυνατή φωτιά και την αφήνουμε να κάψει. Αφού κάψει, ρίχνουμε λίγο ελαιόλαδο και σοτάρουμε σε δόσεις τα μανιτάρια. Μόλις

είναι έτοιμα, τα μεταφέρουμε σε ένα μπολ. Αμέσως μετά, προσθέτουμε στην κατσαρόλα το κρεμμύδι και το σοτάρουμε για 1-2 λεπτά. Έπειτα, αδειάζουμε στην κατσαρόλα τα μανιτάρια, τον ζωμό λαχανικών,

το ρύζι, το μαρούλι, το φρέσκο κρεμμύδι, αλατοπιπερώνουμε και σιγομαγειρεύουμε σε μέτρια φωτιά για περίπου 25-30 λεπτά. Μόλις είναι έτοιμη η μαγειρίτσα, ρίχνουμε τον άνηθο,

τη μελάσα, τη μουστάρδα, ανακατεύουμε με μία ξύλινη κουτάλα και συνεχίζουμε το βράσιμο για 2-3 λεπτά. Τέλος, αλατοπιπερώνουμε ξανά, ανακατεύουμε εκ νέου και σερβίρουμε τη μαγειρίτσα ζεστή.

#tsoulotip: Πρέπει να καίει καλά η κατσαρόλα πριν ρίξουμε τα μανιτάρια, για να μην βράσουν.

Μερίδες: 4-6 | Χρόνος Εκτέλεσης: 15΄ | Χρόνος Προετοιμασίας: 10΄ | Βαθμός

ΥΛΙΚΆ

• 150γρ. πλιγούρι

• ½ αγγούρι, κομμένο στη μέση

και σε ροδέλες

• 1 κίτρινη πιπεριά, κομμένη σε κυβάκια

• 6 ντοματίνια, κομμένα στα 4

• ½ κρεμμύδι, ψιλοκομμένο

• 50γρ. καρύδια, θρυμματισμένα

• 50γρ. ελιές, κομμένες σε ροδέλες

• ¼ μάτσο μαϊντανό, ψιλοκομμένο

• ¼ μάτσο άνηθο, ψιλοκομμένο

• Χυμό από 1 λεμόνι

• 2 κ.σ. ξίδι από λευκό κρασί

• 4 κ.σ. ελαιόλαδο

• 300ml νερό

• Αλάτι • Πιπέρι

ζουμε με μία διαφανή μεμβράνη, μέχρι το πλιγούρι να απορροφήσει όλο το νερό. Έπειτα, αδειάζουμε σε ένα μεγάλο μπολ το πλιγούρι μαζί με τα υπόλοιπα υλικά, αλατοπιπερώνουμε, ανακατεύουμε πολύ καλά με ένα κουτάλι και σερβίρουμε. #tsoulotip: Αν θέλουμε, μπορούμε να καβουρδίσουμε το πλιγούρι, για να γίνει πιο τραγανό.

• 500γρ. ρεβίθια

• ½ κρεμμύδι μικρό, πολύ ψιλοκομμένο

• 3 κ.σ. μαϊντανό, ψιλοκομμένο

• 2 σκ. σκόρδο, ψιλοκομμένες

• 2 κ.γ. κύμινο, τριμμένο

• 1+½ κ.σ. αλεύρι γ.ο.χ.

• 1+¾ κ.γ. αλάτι

• 1 κ.γ. κόλιανδρο

• ¼ κ.γ. πιπέρι

• 1 πρέζα τριμμένο κάρδαμο

• Ηλιέλαιο για το τηγάνισμα

ΓΙΆ ΤΗ ΣΆΛΤΣΆ

• 500γρ. ντομάτα κονκασέ

• 1 κρεμμύδι, ψιλοκομμένο

• 1 σκ. σκόρδο, ψιλοκομμένη

• 1 φύλλο δάφνης

• 1 κ.γ. τζίντζερ, τριμμένο

• ¼ κ.γ. μπαχάρι, τριμμένο

• ½ κ.γ. πιπέρι καγιέν

• 100ml νερό

• Αλάτι

• Πιπέρι

• Ελαιόλαδο

ΕΚΤΕΛΕΣΗ Αδειάζουμε τα ρεβίθια σε ένα μεγάλο μπολ, τα καλύπτουμε με κρύο νερό, τα σκεπάζουμε με μεμβράνη και τα αφήνουμε να μουλιάσουν για μία ημέρα. Έπειτα, τα στραγγίζουμε πολύ καλά και τα τοποθετούμε σε ένα μεγάλο πολυκοπτικό μαζί με τα υπόλοιπα υλικά, εκτός από το κρεμμύδι. Τα χτυπάμε σε δυνατή ταχύτητα, μέχρι το μείγμα να ενωθεί (δεν θέλουμε να το κάνουμε αλοιφή, πρέπει να έχει μερικά κομματάκια). Η ίδια διαδικασία μπορεί να γίνει και σε μικρό multi, απλώς δουλεύουμε σε δόσεις, σιγά-σιγά. Κατόπιν, αδειάζουμε το μείγμα σε ένα μπολ, ρίχνουμε το κρεμμύδι, ανακατεύουμε

και το αφήνουμε σκεπασμένο στο ψυγείο για 1 ώρα, ώστε να δέσει η ζύμη. Ύστερα, παίρνουμε 2 κ.σ. από τη ζύμη, την πλάθουμε σε κεφτέ και πιέζουμε λίγο στο κέντρο. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία και για την υπόλοιπη ζύμη. Παράλληλα, τοποθετούμε μια κατσαρόλα σε μέτρια προς δυνατή φωτιά και την αφήνουμε να κάψει. Μόλις κάψει, ρίχνουμε αρκετό ηλιέλαιο, ώστε να τηγανίσουμε τους ρεβιθοκεφτέδες, και το αφήνουμε να ζεσταθεί. Αφού ζεσταθεί το ηλιέλαιο, τηγανίζουμε καλά τους ρεβιθοκεφτέδες και από τις δύο πλευρές, μέχρι να πάρουν ένα σκούρο χρυσαφί χρώμα, και με τη βοήθεια μίας τρυπητής κουτάλας τους αφαιρούμε

σάλτσα: Τοποθετούμε ένα μεγάλο τηγάνι σε μέτρια φωτιά και το αφήνουμε να κάψει. Μόλις κάψει, ρίχνουμε μέσα το ελαιόλαδο, το κρεμμύδι, το σκόρδο, ανακατεύουμε με μία ξύλινη κουτάλα και τα αφήνουμε να καραμελώσουν για περίπου 3-4 λεπτά. Έπειτα, ρίχνουμε μέσα και τα υπόλοιπα υλικά, ανακατεύουμε ξανά και σιγομαγειρεύουμε για περίπου 20 λεπτά, μέχρι να δέσει η σάλτσα. Μόλις δέσει η σάλτσα, αποσύρουμε από τη φωτιά κι αφήνουμε στην άκρη. Τέλος, σερβίρουμε τους ρεβιθοκεφτέδες περιχύνοντάς τους με τη σάλτσα.

ΥΛΙΚΆ

• 400γρ. λευκά μανιτάρια, κομμένα στα τέσσερα

• 250γρ. κρεμμύδια για στιφάδο, κομμένα στη μέση

• 200γρ. μανιτάρια portobello, καθαρισμένα και κομμένα στα οκτώ

• 1 σκ. σκόρδο, ψιλοκομμένη

• 10 κλ. θυμάρι, μόνο τα φύλλα, ψιλοκομμένα

• 400γρ. ντομάτα κονκασέ

• 5γρ. πελτέ ντομάτας

• 4-5 φύλλα δυόσμο, ψιλοκομμένα

• 1 φύλλο δάφνης

• 1/4 κ.γ. κανέλα, τριμμένη

• 1/4 κ.γ. μπαχάρι, τριμμένο

• 125ml κόκκινο κρασί

• 30ml ελαιόλαδο

• Αλάτι

• Πιπέρι

ΓΙΆ ΤΙΣ BABY ΠΆΤΆΤΕΣ

ΦΟΥΡΝΟΥ

• 1 κιλο baby πατάτες

• 1 σκ. σκόρδο

• 3 κλ. θυμάρι, μόνο τα φύλλα

• 2 κ.σ. πάπρικα καπνιστή

• 1 κ.γ. ζάχαρη κρυσταλλική

• 100ml ελαιόλαδο

• Αλάτι

• Πιπέρι

BOURGUIGNON Τοποθετούμε μία βαθιά κατσαρόλα σε δυνατή φωτιά και την αφήνουμε να κάψει. Μόλις κάψει, προσθέτουμε και τα δύο είδη μανιταριών σε δόσεις και τα σοτάρουμε, μέχρι να πάρουν χρώμα από όλες τις πλευρές, για περίπου 3-4 λεπτά. Κάθε δόση που ετοιμάζεται, την αδειάζουμε σε ένα μπολ. Αλατοπιπερώνουμε καλά τα μανιτάρια και τα αφήνουμε στην άκρη. Έπειτα, στην ίδια κατσαρόλα προσθέτουμε λίγο ελαιόλαδο, ρίχνουμε μέσα τα κρεμμύδια, χαμηλώνουμε τη φωτιά στο μέτριο και τα σο -

τάρουμε, μέχρι να καραμελώσουν για περίπου 2-3 λεπτά. Στη συνέχεια, ρίχνουμε μέσα το σκόρδο και μαγειρεύουμε για 1 λεπτό. Αμέσως μετά, προσθέτουμε μέσα στην κατσαρόλα τα σοταρισμένα μανιτάρια, τον πελτέ ντομάτας και ανακατεύοντας συνεχώς μαγειρεύουμε για 1-2 λεπτά. Αφού μαγειρευτεί ο πελτές, ρίχνουμε

μέσα το κρασί και περιμένουμε

να εξατμιστεί το αλκοόλ. Ύστερα, προσθέτουμε την κανέλα, το μπαχάρι, το φύλλο δάφνης, το θυμάρι και την ντομάτα

κονκασέ, χαμηλώνουμε τη φωτιά στο μέτριο προς χαμηλό και σιγοβράζουμε, καπακώνοντας την κατσαρόλα, για περί-

που 30-35 λεπτά. Αμέσως μετά, ξεσκεπάζουμε την κατσαρόλα και συνεχίζουμε το μαγείρεμα για περίπου 15 λεπτά, μέχρι να δέσει η σάλτσα. Μόλις είναι έτοιμα τα μανιτάρια, αποσύρουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά, αλατοπιπερώνουμε, προσθέτουμε τον δυόσμο, ανακατεύουμε κι αφήνουμε στην άκρη. ΓΙΆ ΤΙΣ BABY ΠΆΤΆΤΕΣ ΦΟΥΡΝΟΥ Αδειάζουμε σε μια κατσαρόλα τις πατάτες και τη γεμίζουμε με νερό, μέχρι να καλυφθούν εντελώς οι πατάτες. Τοποθετούμε την κατσαρόλα σε δυνατή φωτιά κι αφήνου -

με τις πατάτες να βράσουν. Μόλις αρχίζει να κοχλάζει το νερό, τις αφήνουμε για 10 λεπτά ακόμα κι έπειτα τις σουρώνουμε. Κατόπιν, παίρνουμε ένα πυρέξ φούρνου και τοποθετούμε μέσα τις πατάτες, αφού τις έχουμε πατήσει ελαφρώς με τα χέρια. Στη συνέχεια, ρίχνουμε τα υπόλοιπα υλικά μέσα στο πυρέξ, ανακατεύουμε προσεκτικά και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200°C στον αέρα, για 25-30 λεπτά. Τέλος, σερβίρουμε τα μανιτάρια Bourguignon ζεστά μαζί με τις baby πατάτες φούρνου. #tsoulotip:

ΥΛΙΚΆ ΓΙΆ ΤΟ ΤΣΟΥΡΕΚΙ

• 500γρ. αλεύρι γ.ο.χ. • 100γρ. σταφίδες σουλτανίνα

• 80γρ. βούτυρο καρύδας, σε θερμοκρασία δωματίου

• 50γρ. ζάχαρη κρυσταλλική

• 20γρ. φρέσκια μαγιά

• 220ml γάλα καρύδας, χλιαρό ΓΙΆ ΤΟ ΓΛΆΣΟ

• 200ml γάλα καρύδας

• 50ml σιρόπι σφενδάμου

• 5 κ.σ. κακάο, κοσκινισμένο

• 1 κ.γ. κορν φλάουρ

νουμε για 1 ώρα να φουσκώσει. Έπειτα, χωρίζουμε τη ζύμη σε 4 ίσα μέρη κι αρχίζουμε να πλάθουμε το κάθε κομμάτι σε λωρίδες. Στη συνέχεια, κάνουμε μία πλεξούδα με τις λωρίδες, ενώνουμε τις άκρες της, δίνοντας στρογγυλό σχήμα στο τσουρέκι, και τοποθετούμε μία μπάλα από αλουμινόχαρτο στο κέντρο του, για να διατηρηθεί η τρύπα. Κατόπιν, τοποθετούμε το τσουρέκι σε ένα ταψί του φούρνου, στο οποίο έχουμε στρώσει λαδόκολλα, σκεπάζουμε ξανά με μια πετσέτα και το αφήνουμε να φουσκώσει για άλλα 30-40 λεπτά. Ύστερα, ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180°C

το

αέρα

#tsoulotip: Το τσουρέκι, γενικά, χρειάζεται πολύ ζύμωμα, γιατί όσο πιο πολύ το χτυπάμε τόσο περισσότερες ίνες δημιουργούμε στη ζύμη.

ΣΟΎΠΑ με καρότο, πατάτες και κόλιανδρο

Μερίδες: 4-6 | Χρόνος Εκτέλεσης: 30΄ | Χρόνος Προετοιμασίας: 5΄ | Βαθμός Δυσκολίας: Εύκολη

ΥΛΙΚΆ

• 450γρ. καρότα, κομμένα σε μικρά κυβάκια

• 210γρ. πατάτα, κομμένη σε κυβάκια

• 1 κρεμμύδι μέτριο, ψιλοκομμένο

• 1 κ.γ. κόλιανδρο, ξερό • ½ μάτσο φρέσκο κόλιανδρο + extra για το σερβίρισμα

• 1.200ml ζωμό λαχανικών

• Αλάτι • Πιπέρι • Ελαιόλαδο • Φουντούκι τριμμένο, για το σερβίρισμα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Τοποθετούμε μία κατσαρόλα σε μέτρια φωτιά και την αφήνουμε να κάψει. Μόλις κάψει, ρίχνουμε λίγο ελαιόλαδο και το κρεμμύδι και το σοτάρουμε, μέχρι να μαλακώσει.

Έπειτα, προσθέτουμε το καρότο, την πατάτα και τον ξερό κ όλιανδρο, ανακατεύουμε με μία ξύλινη κουτάλα και σοτάρουμε για 1-2 λεπτά. Στη συνέχεια, ρίχνουμε τον ζωμό λαχανικών, καπακώνουμε

την κατσαρόλα και βράζουμε για 20-25 λεπτά. Κατόπιν, αφαιρούμε την κατσαρόλα από τη φωτιά, αλατοπιπερώνουμε, προσθέτουμε τον φρέσκο κόλιανδρο κι ανακατεύουμε.

Ύστερα, χτυπάμε τη σούπα με το ραβδομπλέντερ (ή σε δόσεις στο multi), μέχρι να ομογενοποιηθούν τα υλικά. Τέλος, σερβίρουμε τη σούπα ζεστή, με τριμμένο φουντούκι και φρέσκο κόλιανδρο.

#tsoulotip: Κόβουμε τα λαχανικά στο ίδιο μέγεθος, για να μαγειρευτούν ομοιόμορφα.

Μερίδες: 6-8 | Χρόνος Εκτέλεσης: 100΄ | Χρόνος Προετοιμασίας: 15΄ | Βαθμός Δυσκολίας: Μέτρια ΥΛΙΚΆ

• 9 φύλλα κρούστας • 500γρ. ζάχαρη κρυσταλλική

• 340γρ. ρύζι γλασέ

• 160γρ. καρύδια, θρυμματισμένα • 160γρ. σταφίδες σουλτανίνα

• 160γρ. αμύγδαλο, θρυμματισμένο • 2 κ.γ. κανέλα, τριμμένη

• ½ κ.γ. μοσχοκάρυδο, τριμμένο

• 850ml νερό χλιαρό

• 100ml ελαιόλαδο + extra για το άλειμμα

Τοποθετούμε μία μεγάλη κατσαρόλα σε δυνατή φωτιά και ρίχνουμε μέσα το νερό, το ρύζι και το ελαιόλαδο και τα βράζουμε για 15-20 λεπτά. Έπειτα, ρίχνουμε 200γρ. από τη ζάχαρη και συνεχίζουμε το βράσιμο για άλλα 15 λεπτά, μέχρι να βράσει το ρύζι, ανακατεύοντας συχνά με μία ξύλινη κουτάλα, για να μη μας κολλήσει στον πάτο της κατσαρόλας. Ύστερα, αφαιρούμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και την αφήνουμε να κρυώσει ελαφρώς. Παράλληλα, σε ένα μπολ ρίχνουμε την υπόλοιπη ζάχαρη, μαζί με την κανέλα και το μοσχοκάρυδο, ανακατεύουμε με μία ξύλινη κουτάλα κι αφήνουμε στην άκρη. Σ τη συνέχεια, σε ένα άλλο

μεγάλο μπολ ρίχνουμε τα καρύδια, το αμύγδαλο, τις σταφίδες και τα ανακατεύουμε με ένα κουτάλι. Αμέσως μετά, παίρνουμε ένα ορθογώνιο ταψί του φούρνου, διαστάσεων 3 2Χ25εκ., και το λαδώνουμε καλά με ένα πινέλο. Απλώνουμε ένα λαδωμένο φύλλο στον πάτο του και το πασπαλίζουμε με το μείγμα της ζάχαρης. Ακριβώς από πάνω, απλώνουμε ένα λαδωμένο φύλλο ακόμα και το πασπαλίζουμε κι αυτό με το μείγμα της ζάχαρης. Κατόπιν, απλώνουμε στην πάνω πλευρά του ταψιού ένα λαδωμένο φύλλο, έτσι ώστε να προεξέχει το μισό εκτός του ταψιού, και το πασπαλίζουμε και αυτό με το μείγμα της ζάχαρης. Αμέσως μετά, απλώνουμε στην κάτω πλευρά του ταψιού ένα

λαδωμένο φύλλο ακόμα, να προεξέχει επίσης το μισό εκτός του ταψιού, και το πασπαλίζουμε με το μείγμα της ζάχαρης. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία για άλλα 2 φύλλα, ένα για την αριστερή πλευρά κι ένα για τη δεξιά. Έπειτα, ρίχνουμε πάνω από τα φύλλα λίγο από το μείγμα με τους ξηρούς καρπούς, απλώνουμε από πάνω τ ο μισό μείγμα ρυζιού, ώστε να πάει παντού και καλύπτουμε με λίγο από το μείγμα των ξηρών καρπών. Ύστερα, απλώνουμε άλλο ένα λαδωμένο φύλλο ζύμης πάνω από την πίτα, το οποίο και πασπαλίζουμε με το μείγμα με τη ζάχαρη. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία και για άλλο ένα λαδωμένο φύλλο. Αμέσως μετά, ρίχνουμε πάνω από τα φύλλα λίγο από

το μείγμα με τους ξηρούς καρπούς, απλώνουμε από πάνω το υπόλοιπο μείγμα ρυζιού, ώστε να πάει παντού, και καλύπτουμε με το υπόλοιπο μείγμα των ξηρών καρπών. Μαζεύουμε προς τα μέσα τα περισσεύματα από τα φύλλα, τα λαδώνουμε πολύ καλά και πασπαλίζουμε ξανά με τη ζάχαρη και την κανέλα. Στη συνέχεια, απλώνουμε από πάνω το τελευταίο λαδωμένο φύλλο, το πασπαλίζουμε και αυτό με το μείγμα με τη ζάχαρη, χαράσσουμε την πίτα με ένα ίσιο μαχαίρι και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180°C στις αντιστάσεις πάνω-κάτω, για 1 ώρα. Τέλος, αφήνουμε τη ρυζόπιτα να κρυώσει για 10 λεπτά, την κόβουμε σε κομμάτια και σερβίρουμε.

#tsoulotip: Ξεπλένουμε καλά το ρύζι, για να φύγει όλο το άμυλο, ώστε να μην κολλάει, όταν το αφήσουμε να κρυώσει.

• 3 ώριμα αβοκάντο, κομμένα σε κυβάκια

• ½ κόκκινη πιπεριά, κομμένη σε κυβάκια

• ½ κίτρινη πιπεριά, κομμένη σε κυβάκια

• ½ πορτοκαλί πιπεριά, κομμένη σε κυβάκια

• 3 ραπανάκια, κομμένα

σε λεπτές ροδέλες

• ½ κρεμμύδι, ψιλοκομμένο

• ½ μάτσο κόλιανδρο, ψιλοκομμένο

• ¼ μάτσο μαϊντανό, ψιλοκομμένο

• 5 φύλλα βασιλικού, ψιλοκομμένα

• 1 μαρούλι iceberg, χοντροκομμένο

• Χυμό από 1 λεμόνι

• Αλάτι

• Πιπέρι

• Ελαιόλαδο

ΓΙΆ ΤΟ ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΆ

• 2 κ.σ. καλαμπόκι, κονσέρβα

• 2 κ.σ. κουκουνάρι

• 250γρ. αλεύρι γ.ο.χ.

• 1 κ.γ. μαγιά ξερή

• 1 κ.σ. ζάχαρη κρυσταλλική

• ½ κ.γ. αλάτι

• 150ml νερό χλιαρό ΓΙΆ ΤΗ ΓΕΜΙΣΗ

• 600ml νερό βραστό

• 230γρ. κιμά σόγιας

• 1 κρεμμύδι, ψιλοκομμένο

• 2 σκ. σκόρδο, ψιλοκομμένες

• 140γρ. κίτρινες πιπεριές, κομμένες σε κυβάκια

• 140γρ. κόκκινες πιπεριές, κομμένες σε κυβάκια

• 3 κ.γ. ραζ ελ χανούτ

• Αλάτι

• Πιπέρι

• Ελαιόλαδο

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΓΙΆ ΤΗ ΖΥΜΗ Βάζουμε σε ένα μεγάλο βαθύ μπολ τη μαγιά, το νερό, τη ζάχαρη και με ένα κουτάλι τα ανακατεύουμε καλά. Αφήνουμε το μπολ στην άκρη για 5 λεπτά, μέχρι να ενεργοποιηθεί η μαγιά. Κατόπιν, ρίχνουμε στον κάδο του μίξερ το αλεύρι, το αλάτι, το ελαιόλαδο, το μείγμα με τη μαγιά και τα ζυμώνουμε με τον γάντζο σε μέτρια προς δυνατή ταχύτητα, μέχρι να δημιουργηθεί μία ελαφρώς κολλώδης ζύμ η. Μεταφέρουμε τη ζύμη σε ένα μεγάλο βαθύ μπολ που έχουμε λαδώσει ελαφρώς, το σκεπάζουμε με μεμβράνη και το αφήνουμε στην άκρη για 1 ώρα να φουσκώσει.

και τον αφήνουμε να φουσκώσει για 10 λεπτά. Μόλις είναι έτοιμος, τον σουρώνουμε και τον αφήνουμε στην άκρη. Έπειτα, τοποθετούμε ένα βαθύ τηγάνι σε δυνατή φωτιά και το αφήνουμε να κάψει. Αφού κάψει, ρίχνουμε λίγο ελαιόλαδο, τ ις πιπεριές και τις σοτάρου -

με για 3-4 λεπτά. Αμέσως μετά, προσθέτουμε τα κρεμμύδια και το σκόρδο και τα σοτάρουμε για 1-2 λεπτά. Ύστερα, αποσύρουμε το τηγάνι από τη φωτιά, αδειάζουμε το περιεχόμενό του σε ένα μπολ μαζί με τον κιμά σόγιας, προσθέτουμε το ραζ ελ χανούτ, αλατοπιπερώνουμε, ανακατεύουμε με ένα κουτάλι κι αφήνουμε στην άκρη. ΣΥΝΘΕΣΗ Μόλις φουσκώσει η ζύμη, τη μεταφέρουμε στον πάγκο εργασίας, τον οποίο έχουμε αλευρώσει, και τη χωρίζουμε σε 4 ίσα μέρη. Ανοίγουμε το κάθε μπαλάκι ζύμης με τον πλάστη σε οβάλ σχήμα 30X20εκ. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία και για τα υπόλοιπα κομμάτια

ΓΙΆ ΤΟ ΡΆΖ ΕΛ ΧΆΝΟΥΤ

• 1 κ.γ. κύμινο, σε σκόνη

• 1 κ.γ. τζίντζερ, σε σκόνη

• ¾ κ.γ. πιπέρι, τριμμένο

• ½ κ.γ. κανέλα, σε σκόνη

• 1 κ.γ. αλάτι

• ½ κ.γ. κόλιανδρο, τριμμένο

• ½ κ.γ. πιπέρι καγιέν σε σκόνη

• ¼ κ.γ. γαρίφαλο, τριμμένο

• ½ κ.γ. ελαιόλαδο

ΓΙΆ ΤΟ ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΆ

• 2 ντομάτες, κομμένες σε κυβάκια

• 1 αγγούρι, κομμένο σε κυβάκια

• Μαϊντανός, ψιλοκομμένος

ζύμης. Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 220°C στις αντιστάσεις πάνω κάτω, τοποθετούμε ένα ταψί του φούρνου ανάποδα μέσα στον φούρνο και το αφήνουμε να πυρώσει. Μόλις πυρώσει, αφαιρούμε προσεκτικά το ταψί από τον φούρνο, πασπαλίζουμε με λίγο αλεύρι ή λίγο σιμιγδάλι, τοποθετούμε πάνω το ένα κομμάτι ζύμης, πάνω του αδειάζουμε λίγο από τη γέμιση και με ένα κουτάλι την απλώνουμε ομοιόμορφα παντού, αφήνοντας περιμετρικά κενό 1-2εκ. Κατόπιν, ψήνουμε για 10-12 λεπτά. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία για τα υπόλοιπα λαχματζούν. Τέλος, σερβίρουμε, προσθέτο -

ΥΛΙΚΆ

• 320γρ. πατάτα βρασμένη

• 300γρ. αρακά κατεψυγμένο

• 200γρ. ρεβίθια βρασμένα

• 70γρ. φρυγανιά, τριμμένη

• 1 κρεμμύδι, ψιλοκομμένο

• 1 σκ. σκόρδο, ψιλοκομμένη

• 2 κ.σ. φρέσκο δυόσμο, ψιλοκομμένο

• 2 κ.γ. τζίντζερ, τριμμένο

• 2 κ.γ. κόλιανδρο, ξερό

• 1 κ.γ. μοσχοκάρυδο, σε σκόνη

• 1 κ.γ. πάπρικα καπνιστή

• 1 κ.γ. κύμινο, σε σκόνη

• Αλάτι

• Πιπέρι

• Ελαιόλαδο, για το σοτάρισμα

ΓΙΆ ΤΗ ΣΆΛΤΣΆ

• 400γρ. ντομάτα κονκασέ

• 1 κρεμμύδι, ψιλοκομμένο

• 3 σκ. σκόρδο, ψιλοκομμένες

• 1 κ.σ. ζάχαρη καστανή

• 1 κ.γ. πάπρικα καπνιστή

• ½ κ.γ. τσίλι, σε σκόνη

• Αλάτι • Πιπέρι • Ελαιόλαδο

ΓΙΆ ΤΟ ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΆ

• Ντομάτα, ψημένη

• Πράσινη πιπεριά κέρατο, ψημένη

• Πίτες αραβικές

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Αδειάζουμε στο πολυκοπτικό (ή σε δόσεις στο multi) τα ρεβίθια, τις πατάτες, το κρεμμύδι και τα πολτοποιούμε πολύ καλά. Αφού είναι έτοιμα, τα μεταφέρουμε σε ένα μεγάλο μπολ. Αμέσως μετά, αδειάζουμε στο ίδιο μπολ τον αρακά, το σκόρδο, το τζίντζερ, τον δυόσμο, το μοσχοκάρυδο, τον κόλιανδρο, την πάπρικα, το κύμινο, τη φρυγανιά, αλατοπιπερώνουμε κι ανακατεύουμε

με τα χέρια μας, μέχρι να ομογενοποιηθεί το μείγμα. Μόλις είναι έτοιμο, σκεπάζουμε το μείγμα και το μεταφέρουμε στο ψυγείο για 30 λεπτά. ΓΙΆ ΤΗ ΣΆΛΤΣΆ Παράλληλα, τοποθετούμε ένα τηγάνι σε μέτρια φωτιά και το αφήνουμε να κάψει. Αφού κάψει, ρίχνουμε λίγο ελαιόλαδο, το κρεμμύδι, το σκόρδο και τα σοτάρουμε για περίπου 2 λεπτά. Έπειτα, προσθέτουμε τη ζάχαρη,

την πάπρικα, το τσίλι, την ντομάτα κονκασέ, αλατοπιπερώνουμε, ανακατεύουμε και σιγοβράζουμε για 5-6 λεπτά, μέχρι να δέσει η σάλτσα. Μόλις είναι έτοιμη, την αδειάζουμε σε ένα μπολ και την αφήνουμε στην άκρη. Αφού περάσουν τα 30 λεπτά, παίρνουμε ξυλάκια για σουβλάκια και τα τυλίγουμε με λίγη ποσότητα από το μείγμα. Ύστερα, βρέχουμε τα δάχτυλά μας και πατάμε τα σις κεμπάπ ελαφρώς, ώστε να τους δώσου-

με το σχήμα που επιθυμούμε. Μόλις είναι έτοιμα, τα μεταφέρουμε σε ένα πιάτο. Στη συνέχεια, τοποθετούμε ένα τηγάνι σε μέτρια φωτιά και το αφήνουμε να κάψει. Αφού κάψει, ρίχνουμε λίγο ελαιόλαδο και ψήνουμε τα σις κεμπάπ για 3 λεπτά από την κάθε πλευρά, μέχρι να πάρουν χρώμα. Τέλος, σερβίρουμε τα σις κεμπάπ μαζί με την παραπάνω σάλτσα, ψημένη ντομάτα, ψητή πιπεριά κι αραβικές πίτες.

#tsoulotip: Βρέχουμε τα χέρια μας, για να μην κολλάει το μείγμα στα δάχτυλά μας.

ακριβώς έξω από τη στάση του μετρό Συγγρού-Φιξ, στο ανακαινισμένο κατάστημα της αλυσίδας καφέ, Γρηγόρης. Αρχικά, να σας πω ότι είναι το μαγαζί που με κέρδισε γευστικά. Η αλήθεια είναι ότι διαθέτει τεράστια γκάμα vegan προϊόντων. Φυσικά, η ποσότητα δεν εγγυάται πάντα την ποιότητα… Σε αυτή την περίπτωση, όμως, την εγγυώμαι εγώ, που κόντεψα να φάω και τις πέτρες στο μαγαζί! Στη βιτρίνα με τις σφολιάτες θα βρείτε το mini vegan κουρού τυροπιτάκι (0,80€/τμχ – 2,90€/4άδα) και το mini vegan κουρού σπανακοπιτάκι (0,80€/τμχ – 2,90€/4άδα). (Οι κωδικοί είναι πιλοτικοί και υπάρχουν σε επιλεγμένα καταστήματα)* Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί σας, θεωρώ ότι κάτι ύποπτο συμβαίνει… Πιστεύω ότι κάπου βρίσκεται μια γιαγιά κρυμμένη και τα φτιάχνει με περίσσια αγάπη. Μόνο έτσι εξηγείται αυτή η γεύση. Είναι υπέροχα, μπορώ να τα τρώω κάθε μέρα!

Δεν γνωρίζω ποιος έφτιαξε τη συνταγή, αλλά πέτυχε εξαιρετικά τόσο τη σύσταση της πίτας,

Η έρευνα έγινε και σας παραθέτω τις επιλογές, τόσο σε ποικιλία γεύσεων, όσο και περιοχών. Θεωρώ αυτονόητο το γεγονός ότι μπορεί το μαγαζάκι της γειτονιάς σου να κάνει τον τέλειο για εσένα καφέ, αλλά επειδή είμαι άνθρωπος κι όχι υπεράνθρωπος, δεν μπόρεσα να παραστώ σε όλα τα σημεία που φτιάχνουν καφέ. Γι’ αυτό κι επέλεξα αλυσίδες που υπάρχουν σε αρκετά σημεία της Αττικής, αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας, στις οποίες έχουν πρόσβαση οι περισσότεροι. Ας ξεκινήσουμε, όμως, την περιήγησή μας…

με φρούτα εποχής, οπότε το καλοκαίρι που υπάρχει η επι-

γίνεται το παράκανα και παρήγγειλα τρεις καφέδες (δεν κοιμήθηκα το βράδυ, γι’ αυτό δεν επανέλαβα αυτό το πείραμα). Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, ας ξεκινήσω με το ότι η τιμή τους δεν είναι η φθηνότερη στην αγορά. Από την άλλη, υπάρχει και το λεγόμενο value for money, ελληνιστί, τα αξίζουν τα λεφτά τους, και με το παραπάνω! Άρχισα με έναν καπουτσίνο, Flat White, με γάλα βρώμης. Ο Baristas μου είπε ότι οι δύο δόσεις Starbucks espresso έρχονται σε τέλεια συμφωνία με γάλα βρώμης στον ατμό. Τον άκουσα και τον ήπια, όμως δεν θα έλεγα ότι τον αγάπηΑντιθέτως, ενθουσιάστηκα με τον Mocha coconut Frappuccino με γάλα καρύδας, χωρίς σαντιγί. Πλούσια κρέμα μόκα και σιρόπι καρύδας, συνδυασμένα με καφέ, γάλα καρύδας και πάγο. Το τέλειο ρόφημα για όσους αγαπούν τις γλυκιές

που βγαίνει σε τρία μεγέθη (tall, grande, venti). Θα εθιστείτε! (από 5,20€)

υφή του γάλακτος που καθορίζει κάθε ρόφημα (Espresso, Cappuccino, Latte, Ristretto, Bianco κ.λπ.) και τον τύπο γάλακτος (σόγιας, αμυγδάλου, καρύδας και βρώμης), μέχρι και κάθε επιπλέον γεύση από τα διαφορετικά σιρόπια, οι επιλογές κι οι συνδυασμοί είναι ανεξάντλητοι, ώστε να ικανοποιούν κάθε γευστική σας επιθυμία. Όσον αφορά τις vegan επιλογές φαγητού, μπορείτε να απολαύσετε το Vegan BBQ και Jackfruit Croissant με τραγανό σπανάκι, jackfruit με vegan mayo και BBQ sause σε vegan κρουασάν. (3,75€) Επίσης, υπάρχουν και vegan σνακ, όπως τάρτα φραγκοστάφυλου και συσκευασμένες μπάρες (μπάρα βρώμης με σύκο και δαμάσκηνο και μπάρα βρώμης με σοκολάτα και stevia). Ωραίες ως επιλογές και γευστικές. (1,80€) Εν κατακλείδι, στα καταστήματα Starbucks, όλα τα βασικά ροφήματα είναι vegan: μπορεί κάποιος να επιλέξει έναν ζεστό ή κρύο καφέ με βάση τον espresso ή τον cold brew που γίνεται με γάλα, αντικαθιστώντας το ζωικό γάλα με γάλα καρύδας, αμυγδάλου, βρώμης ή σόγιας, με σιρόπι γεύσεων βανίλιας, καραμέλας ή φουντουκιού. Ο καφές φίλτρου και το ζεστό ή κρύο τσάι αποτελούν επίσης vegan επιλογές. Ροφήματα που περιλαμβάνουν περισσότερα συστατικά μπορούν να γίνουν vegan με τους εξής τρόπους: Λ Αντικαθιστώντας το ζωικό γάλα με γάλα καρύδας, αμυγδάλου, βρώμης ή σόγιας.

Ζητώντας να μη μπει στο ρόφημα σαντιγί, java chips (κομμα-

Το Winners είναι ένα εστιατόριο που απευθύνεται περισσότερο σε μη vegan πάρα σε vegans. Θέλαμε να φτιάξουμε ένα μενού όπου κάποιος μη vegan θα μπορούσε να φάει χωρίς να έχει να ζηλέψει τίποτα από ένα normal εστιατόριο. Έτσι θέλαμε να δείξουμε στον κόσμο πως ο βιγκανισμός είναι κάτι που ο καθένας μπορεί να κάνει και πως υπάρχουν επιλογές ακόμα και για τους πιο δύσκολους. Στο μενού μας υπάρχουν σίγουρα πιάτα που απευθύνονται σε

Σταθερή αξία στο πρωινό Η δεύτερη στάση σε κεντρικό σημείο της Αθήνας, στην οδό Πανόρμου, και στα ευρέως γνωστά, Everest. Σε αυτό το σημείο να τονίσω ότι η ταχύτητα είναι από τα ατού του καταστήματος. Μπορεί να είναι 10 άτομα μπροστά σου, αλλά σε μερικά λεπτά ακούς «Καλημέρα, τι θα θέλατε;». Πέραν του καταπληκτικού προσωπικού, θα σας μιλήσω για την καινοτομία της αλυσίδας, που δεν είναι άλλη από το νέο vegan κρουασάν, που θαρρείς πως έφτασε με πτήση από τη Γαλλία… Για να με πιστέψετε, θα το πω και στα γαλλικά: le croissant est très délicieux! Οι vegans με απαιτητικό ουρανίσκο θα λατρέψουν τη νέα αυτή πρόταση, που αφορά ένα ολόφρεσκο, αφράτο, γευστικότατο κρουασάν, με γέμιση ροδάκινο και Aloe Vera. Ότι είναι χορταστικό σας το είπα; Ισχύει, λοιπόν, είναι και πάρα πολύ χορταστικό (2,30€). Ακόμη ένα «πρωινό» που θα γυρεύω, μόλις ανοίγω τα μάτια μου… Μία ακόμη αλήθεια για τα Everest είναι ότι αποτελούν ένα από τα πιο αγαπημένα σημεία, για να φτιάξεις sandwiches, όλες τις ώρες της ημέρας και με άπειρους γευστικούς συνδυασμούς. Ένα από τα δυνατά χαρτιά πιστεύω της αλυσίδας, κυρίως τις ώρες του brunch, που πάντα σε τραβάει να φας κάτι παραπάνω από πρωινό. Sandwiches κρύα ή ζεστά (στην τοστιέρα), με πολύ νόστιμα φρέσκα υλικά, όπως μανιτάρια (αν θέλεις τα σοτάρουν), πιπεριές πολύχρωμες, ντοματίνια, λάχανο, καρότο, μαρούλι, ραντί-

σιο, αγγούρι, ελιές κι άλλες επιλογές, οι οποίες συνδυάζονται με vegan ψωμάκια (panini, villaggio και villaggio ολικής, tortilla). Επειδή, όμως, υπάρχουν κι αυτοί που προσέχουν τη σιλουέτα τους και θέλουν να αποφύγουν το ψωμάκι, μπορούν να επιλέξουν να φτιάξουν μια σαλάτα, με ό,τι υλικά θέλουν. Σημειωτέον ότι όσα Everest έχουν pizza corner, έχουν την επιλογή vegan πίτσας. Δεν έχω άποψη, γιατί δεν δοκίμασα, απλώς σας το γνωστοποιώ. Τέλος, για εσάς που είστε της υγιεινής και δεν θέλετε θερμίδα παραπάνω υπάρχουν και τα κουλούρια Θεσσαλονίκης (0,50€) και σε έκδοση πολύσπορου (0,60€). Ας περάσουμε στα ροφήματα και την καταπληκτική πηγή ενέργειας που ακούει στο όνομα Smoothies spot, με πολλές επιλογές φρούτων, λαχανικών και super foods! Όλα τα Smoothies έχουν βάση το πορτοκάλι, αλλά αν θέλεις μπορείς να επιλέξεις και γάλα αμυγδάλου, σόγιας ή καρύδας. (2,20€) Υπάρχουν οι εξής προτάσεις:

• Detox: ανανάς, μπανάνα, κανέλα, μάνγκο και λιναρόσπορος (λάτρεψα!!!)

• Red Energy: βατόμουρα, φράουλα, λιναρόσπορος και μπανάνα

• Anti-stress: παντζάρι, μπανάνα, αγγούρι, σέλερι και τζίντζερ

• Booster: μπανάνα, λιναρόσπορος, φράουλα και μήλο. Το ξέρω ότι άφησα τελευταίο τον καφέ, αλλά το καλό πράγμα αργεί…

Ολόκληρος ο κατάλογος του espresso bar διατίθεται και σε vegan εκδοχή. Για παράδειγμα, ο Cappuccino γίνεται vegan με διάφορες επιλογές φυτικών ροφημάτων, όπως γάλα αμυγδάλου, σόγιας ή καρύδας. Εγώ πήρα Cappuccino με γάλα αμυγδάλου

συστατικό. Ανάμεσα στα προϊόντα εναλλακτικού κρέατος που έχουμε δει να λανσάρονται με μεγάλη εμπορική επιτυχία είναι τα burger, τα λουκάνικα, ο κιμάς και το κοτόπουλο, ενώ γίνονται δοκιμαστικές εμφανίσεις εναλλακτικού φιλέτου, εναλλακτικού ψαριού κ.λπ. Είναι προφανές ότι τα plant-based αυτά προϊόντα απευθύνονται τόσο σε εκείνους τους vegans που απέχουν από την κατανάλωση ζωικών για ηθικούς λόγους (διαφύλαξη των ζώων και του περιβάλλοντος), αλλά τους λείπει η γεύση του κρέατος, όσο και στους vegetarians, τους flexitarians, αλλά και τους παμφάγους που προσπαθούν να μειώσουν την κατανάλωση κρέατος για δικούς τους λόγους. Τα περισσότερα προϊόντα εναλλακτικού κρέατος ήταν, στην αρχή, κατασκευασμένα από πρωτεΐνη σόγιας με προσθήκη φυτικών λιπιδίων και φυτικών ινών. Αργότερα η σόγια αντικαταστάθηκε εν μέρει ή συνολικά από πρωτεΐνες αρακά ή, σε κάποιες περιπτώσεις, φάβας. Τα πράγματα άρχισαν να γίνονται ενδιαφέροντα για την

την Beyoncé, οι οποίοι το 2013 αποφάσισαν να δοκιμάσουν τη vegan διατροφή. Ο Bill Gates επίσης, ο οποίος ήταν από τους επενδυτές στην Beyond Meat, έπλεξε το εγκώμιο για την εταιρεία σε μια ανάρτησή του σε κάποιο blog το 2013. Ξαφνικά, ο βιγκανισμός έπαψε να είναι μια περιθωριακή κατηγορία που κυριαρχείται από ιδεολόγους και ακτιβιστές. Ήταν ένας τρόπος ζωής που αγκαλιάστηκε από τους ισχυρούς και διάσημους - και προκαλούσε το ενδιαφέρον πλούσιων επενδυτών.

για μεγάλες παραδοσιακές επιχειρήσεις που κάποια στιγμή επεκτάθηκαν και σε αυτό τον χώρο. Αυτού του είδους οι «μεγάλοι παίχτες» ακολούθησαν, αφού πιστοποιήθηκε η εμπορική επιτυχία των καινούργιων προϊόντων. Να σημειώσουμε ότι πολύ πριν γίνει «μόδα» το εναλλακτικό κρέας, πρωτοπόροι όπως η Quorn στην Αγγλία ή η Tofurky στις ΗΠΑ είχαν ανοίξει τον δρόμο με τα δικά τους εναλλακτικά προϊόντα. Σήμερα, στο εξωτερικό, εκτός από τις δύο πρωτοπόρες επιχειρήσεις, δεκάδες εταιρείες δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο χώρο, όπως οι Kroger, Vegetarian Butcher, Quorn, JUST, The Fry Family, MorningStar Farms, Gardein, Sweet Earth Natural Foods, Lightlife, Roquette, Field Roast, Alternative Meat, ενώ πλέον και εταιρείες όπως η Tyson, η Smithfield, η Perdue, η Hormel, η Kellogg και η Nestlé έχουν μπει στο παιχνίδι του εναλλακτικού κρέατος. Στη χώρα μας τρεις εταιρείες έχουν ήδη προχωρήσει στην παραγωγή αντίστοιχων προϊόντων. Πρόκειται για την Take Nikolopoulou, που μέσω του brandname Veganact κυκλοφόρησε την σειρά Genius, την Mega Yeeros που πρόσφατα παρουσίασε την σειρά Mega Meatless και την Εsti foods που ενέταξε στην plant based σειρά τυριών που διαθέτει και προϊόντα εναλλακτικού κρέατος.

Σύμφωνα με τη μελέτη «I Can’t Believe It’s Not Meat» που πραγματοποίησε προ μηνών η τράπεζα Barclays, η αγορά εναλλακτικού κρέατος έχει σήμερα αξία 14 δις δολάρια και μέχρι το 2029 η αξία αυτή αναμένεται να δεκαπλασιαστεί, φθάνοντας τα 140 δις δολάρια. Από την άλλη, όπως δείχνει η μελέτη, λόγω της συνεχιζόμενης αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού, η αγορά του ζωικού κρέατος θα συνεχίσει να αυξάνεται και σε μια δεκαετία εκτιμάται ότι θα έχει αξία 1,4 τρις δολάρια. Αν δηλαδή έχει δίκιο η μελέτη της Barclays, μέχρι το 2029 το εναλλακτικό κρέας θα αποτελεί περίπου το 10% της παγκόσμιας αγοράς κρέατος. Σύμφωνα με την εταιρεία οικονομικών υπηρεσιών Jefferies, έως το 2040 η αγορά προϊόντων εναλλακτικού κρέατος θα πραγματοποιεί ετήσιο τζίρο της τάξεως των 240 δις δολαρίων, ενώ μέχρι τότε το λεγόμενο «εργαστηριακό κρέας» (clean meat) αναμένεται να έχει κι αυτό μια πολύ σημαντική παρουσία στην αγορά.

πό τη στιγμή που οι plant-based τροφές άρχισαν να απειλούν τα έσοδα της παραδοσιακής βιομηχανίας κρέατος, ήταν δεδομένο ότι η τελευταία θα αντιδρούσε με όλους τους νόμιμους τρόπους. Μεταξύ άλλων, στις αρχές του 2019, το lobby του meat industry πίεσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να θέσει θέμα ονομασίας των διαφόρων εναλλακτικών προϊόντων κρέατος. Η πίεση απέδωσε και τον Απρίλιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε να απαγορευθεί η χρήση των λέξεων steak, burger και sausage, στη συσκευασία όλων των φυτικών προϊόντων κι η σχετική σήμανση να είναι «φυτικός δίσκος» για plant-based burger και «φυτικός σωλήνας» για plant-based sausage… Οι αντιδράσεις από πλευράς plant-based παραγωγών κι αγοράς υπήρξαν άμεσες κι έντονες, με τον διευθυντή αγροτικής πολιτικής της Greenpeace, Marco Contiero, να χαρακτηρίζει «γελοία» την πρόταση του Κοινοβουλίου. « Βλέπουμε πόσο προωθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη βιομηχανία κρέατος και γαλακτοκομικών εις βάρος του περιβάλλοντος και της κοινής λογικής» είχε δηλώσει τότε ο Contiero. Ιδιαίτερα ευχάριστη, λοιπόν, ήταν η πρόσφατη απόφαση της ολλανδικής κυβέρνησης που αγνόησε την πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κι ενέκρινε τη χρήση των παραδοσιακών ονομασιών, αρκεί να υπάρχει σαφής επισήμανση ότι πρόκειται περί φυτικού προϊόντος. « Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που η ολλανδική κυβέρνηση επιβεβαίωσε με την απόφασή της ότι η βιομηχανία κρέατος δεν κατέχει το μονοπώλιο για τις ονομασίες αυτές», δήλωσε ο διεθνής οργανισμός ProVeg που προωθεί την plant-based διατροφή.

ήταν αναμφίβολα η χρονιά του εναλλακτικού «κρέ

ατος»

όλες

μορφές του. Η συζήτηση -και πολύ συχνά η διένεξη- κατά πόσον το εναλλακτικό κρέας αποτελεί μια ουσιαστικά θετική εξέλιξη για τον ευρύτερο χώρο του βιγκανισμού έχει απασχολήσει πολλούς vegans τόσο σε ιδιωτικές όσο και σε δημόσιες συζητήσεις. Τον περασμένο Δεκέμβριο, η World Animal Protection ήρθε να δώσει τη δική της ηχηρή απάντηση στο ερώτημα. Το σχετικό άρθρο του Ben Williamson με τίτλο «Fast food’s love of plant-based meat saves a quarter million animals per year» δημοσιεύθηκε στο site της οργάνωσης στις 11 Δεκεμβρίου και τα βασικά του σημεία αναδημοσιεύθηκαν σε πολλά vegan sites του εξωτερικού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του συγγραφέα, η κατανάλωση των φυτικών μπέργκερς οδηγεί σε αντίστοιχη σχεδόν μείωση της κατανάλωσης ζωικών με αποτέλεσμα κάθε χρόνο περί τα 140.000 γουρούνια και τις 110.000 αγελάδες να γλιτώνουν τη σφαγή! Το εύρημα είναι, αν μη τι άλλο, εντυπωσιακό. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι

ον περασμένο Δεκέμβριο, είδαμε στις ΗΠΑ και την πρώτη συστηματική και οργανωμένη καμπάνια κατά του εναλλακτικού «κρέατος». Εκτελεστικός βραχίονας αυτής της καμπάνιας ήταν η μη-κερδοσκοπική οργάνωση, Center for Consumer Freedom, του Richard Berman. Η CCF δημοσίευσε σειρά διαφημίσεων κατά του εναλλακτικού «κρέατος», σε πρωτοκλασάτες εφημερίδες, όπως «New York Times», «Wall Street Journal» και «USA Today». Κάποιες από τις διαφημίσεις αυτές φτάνουν στο σημείο να συγκρίνουν το εναλλακτικό «κρέας» με σκυλοτροφή! Το βασικό επιχείρημα στις καμπάνιες της CCF είναι ότι τα εναλλακτικά burgers περιέχουν έντονα επεξεργασμένα συστατικά. Όμως, το Center for Consumer Freedom και ο κ. Berman έχουν πλούσιο παρελθόν με παρεμφερείς καμπάνιες. Το ίδιο το CCF ιδρύθηκε το 1995 με δωρεά ύψους 600 χιλιάδων δολαρίων από τη Philip Morrisτον γνωστό γίγαντα της καπνοβιομηχανίας. Το CCF έχει τρέξει καμπάνιες εναντίον φιλοζωικών οργανώσεων (τώρα τρέχει το «PETA kills animals»), συνδικαλιστικών φορέων, ακόμα και κατά αντιαλκοολικών οργανώσεων. Ο ίδιος ο Berman έχει αποκληθεί από τους δημοσιογράφους άλλοτε «the booze and food industries’ weapon of mass destruction» και άλλοτε «Dr. Evil». Όπως όλοι καταλαβαίνουμε, ο κ. Berman είναι ένας επαγγελματίας που δουλεύει για τους πελάτες του, οι οποίοι συνήθως διαθέτουν τεράστιο budget, για να διαφυλάξουν τα πολύ σημαντικά συμφέροντά τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αρκεί να αναλογισθούμε ότι η βιομηχανία εναλλακτικού

CNBC. Σκοπός

μελέτης ήταν

εντοπισμός εταιρειών

μπορούσαν να έχουν ραγδαία αύξηση της χρηματιστηρια -

τους αξίας την επόμενη δεκαετία - να ακολουθήσουν δηλαδή ένα μοντέλο ανάπτυξης τύπου Netflix. Το 2010 το Netflix ήταν μια μικρή σχετικά εταιρεία, με αξία μετοχής περί τα 8$. Δέκα χρόνια αργότερα, η αξία της μετοχής της έχει αυξηθεί 4.200% κι η Netflix είναι ένας κολοσσός που ανταγωνίζεται την Apple και το Facebook. Η μελέτη της CNBC αφορούσε τον εντοπισμό εταιρειών που -κατά τους αναλυτές της- εμφανίζουν παρεμφερή δυναμική στις αγορές τους. Η ανάλυση εντόπισε επτά υποψήφιες εταιρείες από επτά διαφορετικούς τομείς της αγοράς. Όσοι αναγνώστες ενδιαφέρονται για τ ις υπόλοιπες έξι, μπορούν να βρουν τη μελέτη στο link που ακολουθεί, https://www.cnbc.com/…/here-are-some-guesses-at-whatcould-…  - για τις ανάγκες του παρόντος εμείς θα αναφερθούμε μόνο στον τομέα τροφίμων, όπου η υποψήφια «χρυσοφόρος εταιρεία» είναι η γνωστή, Beyond Meat. Σύμφωνα με τη μελέτη της CNBC: « Το τρέχον μοντέλο διατροφής δεν είναι βιώσιμο και πρέπει να αλλάξει, προκειμένου να αποφευχθεί ένα ανεξέλεγκτο κοινωνικό κόστος. Ένας στους πέντε θανάτους διεθνώς οφείλεται σήμερα σε διατροφικούς λόγους - περισσότεροι θάνατοι δηλαδή από όσους προκαλεί η βιομηχανία του καπνού ». Η Bank of America υπογραμμίζει ότι το κόστος παραγωγής labgrown meat έχει πέσει 99,7% την τελευταία εξαετία, ενώ παρατηρείται γενικότερη μείωση στην κατανάλωση κρέατος. Σύμφωνα με την εταιρεία επενδύσεων Piper Jaffray, « …εδώ ακριβώς κάνει την εμφάνισή της η Beyond Meat - μια εταιρεία με προϊόντα και τεχνογνωσία σε έναν ραγδαία αναπτυσσόμενο κλάδο ». Συμπληρώνοντας ότι « Το μερίδιο αγοράς του φυτικού κρέατος στις ΗΠΑ είναι μόλις 1,5% των 80 δισεκατομμυρίων δολαρίων της συνολικής αγοράς κρέατος. Τα plant-based γαλακτοκομικά, αντίθετα, έχουν ήδη καταλάβει το 13% της συνολικής αγοράς γαλακτοκομικών προϊόντων. Η ωρίμανση της αγοράς εναλλακτικού κρέατος θα επιτρέψει στο plant-based ‘meat’ να φθάσει μέχρι το 2025, σε ένα 7%-8% της συνολικής αγοράς κρέατος, κάτι που μεταφράζεται σε 6-8 δισεκατομμύρια δολάρια ». Σε σχέση με την ίδια

Η Eλληνική πραγματικότητα

H ελληνική αγορά εναλλακτικού κρέατος βρίσκεται κυριολεκτικά στα σπάργανα. Η πρώτη σοβαρή διαφημιστική καμπάνια plant-based burger με αποδέκτη τον Έλληνα καταναλωτή έγινε από τα Goody’s πριν από μερικούς μήνες. Η Beyond Μeat -εκ των κορυφαίων εταιρειών του χώρου- είχε μπει στην αγορά μόλις λίγο νωρίτερα. Παρ’ όλα αυτά, ήδη αριθμούμε τουλάχιστον τρεις ελληνικές εταιρείες που παράγουν εντός της χώρας εναλλακτικό κρέας και στους βασικούς τους στόχους είναι οι εξαγωγές, με τις δύο εξ’ αυτών να διαθέτουν ήδη ισχυρά ερείσματα στις ΗΠΑ. Η αγορά κινείται, λοιπόν, με ταχύτατο ρυθμό, προσπαθώντας να προλάβει το παγκόσμιο «craze» για plant-based διατροφή που κορυφώθηκε τον τελευταίο χρόνο. Στο πλαίσιο του ειδικού αφιερώματος που δημοσιεύουμε σε αυτό το τεύχος, προσεγγίσαμε τους μεγάλους εισαγωγείς, παραγωγούς και μεταπωλητές και τους θέσαμε μια σειρά ερωτήσεων, με στόχο να σχηματίσουμε μια πιο καθαρή εικόνα της αγοράς, όπως αυτή εμφανίζεται σήμερα, αλλά και να ψηλαφήσουμε την εικόνα του αύριο.

Tη σειρά Genius που αφορά προϊόντα εναλλακτικού κρέατος παρουσίασε στις αρχές του περασμένου Δεκέμβρη η εταιρεία Veganact που ήταν και τα πρώτα made in Greece. Η δημιουργία του πρώτου ελληνικού προϊόντος εναλλακτικού κρέατος ήταν μια κίνηση επιχειρηματικής οξύνοιας που έθεσε την εταιρεία στο τιμόνι αυτής της επανάστασης που γίνεται επί των ημερών μας. Τι διείδατε που σας οδήγησε σε αυτή την πρωτοβουλία; Από το 2016 αντιληφθήκαμε την ανερχόμενη τάση προς τη φυτική διατροφή, κ υρίως, από τη διεθνή αγορά. Συστήσαμε ομάδα για την έρευνα κι ανάπτυξη vegan κωδικών προϊόντων, τη σειρά Veganact, σε συνεργασία με τον διεθνώς αναγνωρισμένο φορέα, Vegan Society, λαμβάνοντας πιστοποίηση πως το σύνολο των πρώτων υλών που χρησιμοποιούμε είναι αποκλειστικά vegan. Προβληματιστήκαμε με την περιεκτικότητα των Veganact προϊόντων σε θρεπτικά συστατικά και κυρίως σε πρωτεΐνη. Η πρωτεΐνη τότε ήταν περίπου στο 4%, μικρό ποσοστό. Δημιούργησαμε νέα σειρά με συστατικά superfoods και το ποσοστό των πρωτεϊνών ανήλθε στο 7-9% (χρησιμοποιώντας κινόα, φαγόπυρο κι άλλα υλικά). Στόχος μας ήταν να αυξηθεί το ποσοστό πρωτεϊνών στο 14 % και άνω, ώστε τα προϊόντα μας να αποτελούν ολοκληρωμένες λύσεις αντικατάστασης του κρέατος. Έτσι, η έρευνα κι η ανάπτυξη της Genius σειράς κινήθηκε προς την κατεύθυνση του σχεδίου δράσης για ανασύνθεση των τροφίμων, βάσει των προδιαγραφών της ΕΕ, και αναζητήσαμε την επιστημονική προσέγγιση του Τμήματος Επιστήμης, Διατροφής και Διαιτολογίας και συγκεκριμένα του Εργαστηρίου Χημείας, Βιοχημείας και Φυσικοχημείας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, με διευθυντή τον κ. Βάιο Καραθάνο. Ενώσαμε τις δυνάμεις μας και, μέσα από έρευνα, δημιουργήσαμε την προϊοντική βάση για τα Genius προϊόντα. Είσθε ευχαριστημένοι από την ανταπόκριση του κοινού;

Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι από την αποδοχή που έχει δείξει το ελληνικό κοινό σε όλα τα προϊόντα της Veganact. Αυτό που μας δίνει ιδιαίτερη χαρά είναι η στήριξη στην ελληνική παραγωγή, σε μια αγορά όπως αυτή των vegan προϊόντων, που κατακλύζεται από προϊόντα εισαγωγής. Με τη σειρά μας, νιώθουμε την υποχρέωση να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των πελατών μας έγκαιρα και στοχευμένα, όπως με τη νεά σειρά Genius προϊόντων εναλλακτικού

ότι αυτό αποτελεί τον σημαντικότερο λόγο, για να στραφεί ο καταναλωτής στα plant-based προϊόντα; Η υιοθέτηση της φυτοφαγικής διατροφής έχει άμεσο αντίκτυπο στην προστασία του περιβάλλοντος, στην προσωπική υγεία κι ευεξία και φυσικά στην πρόνοια των ζώων. Όλα τα παραπάνω, μαζί αλλά και μεμονωμένα, είναι εξίσου σημαντικοί λόγοι, για να αντικαταστήσει κάποιος τα ζωικά με plant-based προϊόντα διατροφής.

Animal Protection, η κατανάλωση των plant-based burgers διασώζει από τη σφαγή περί τα 250.000 ζώα ετησίως. Πιστεύετε

Γνωρίζουμε ότι έχετε ήδη συμμετάσχει σε διεθνείς εκθέσεις κι έχετε ξεκινήσει εξαγωγές της σειράς Genius στο εξωτερικό. Ποιες χώρες εμφανίζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον; Στοχεύουμε τα προϊόντα Genius να ενισχύσουν σημαντικά την υπάρχουσα εξαγωγική δραστηριότητα της εταιρείας σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Καναδά. Προς το παρόν, διαφαίνεται μεγάλο ενδιαφέρον στην αγορά της Ισπανίας, της Ολλανδίας και των χωρών της Μέσης Ανατολής. Η πρώτη επίσημη διεθνής παρουσίαση των προϊόντων έγινε στην έθεση SIAL Middle East 2019, όπου η σειρά κατατάχθηκε στα 24 καινοτόμα προϊόντα της έκθεσης, με τα έως τώρα μηνύματα να είναι πολύ αισιόδοξα. Θα θέλαμε τέλος να μας πείτε πού μπορούν να βρουν τα προϊόντα σας οι καταναλωτές. Η διάθεση των προϊόντων στη λιανική έχει ξεκινήσει μέσα στο Φεβρουάριο τόσο σε μικρά σημεία πώλησης όσο και σε αλυσίδες supermarket.

Tη νέα σειρά plant based προϊόντων εναλλακτικού κρέατος Mega Meatless παρουσίασε στις 29 Ιανουαρίου η Mega Yeeros, στις εγκαταστάσεις της στον Ασπρόπυργο.  Κατά την παρουσίαση, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης, κος Νίκος Λούστας, τόνισε ότι το έναυσμα για την έρευνα, την επένδυση και τελικά την παραγωγή των προϊόντων εναλλακτικού κρέατος ήρθε από τις ΗΠΑ, όπου η plant based αγορά τροφίμων γνωρίζει ραγδαία άνοδο, την ίδια ώρα όμως παρατηρείται πως το ενδιαφέρον αυξάνεται συνεχώς και στην Ευρώπη.

Ελληνική

απάντηση

«Θέλουμε να δώσουμε την ελληνική απάντηση», σημείωσε ο κύριος Λούστας και τόνισε ότι στο επίκεντρο της σειράς προϊ όντων εναλλακτικού κρέατος βρίσκεται ο Mega Meatless Yeeros. Πρόκειται για γύρο που είναι φτιαγμένος από 100% φυτικά συστατικά και πλέον θα διατίθεται στην αγορά ως μια εναλλακτική πρόταση στους παραδοσιακούς γύρους από κρέας. Για την παραγωγή των φυτικών προϊόντων, η Mega Yeeros σκοπεύει να δημιουργήσει νέα γραμμή παραγωγής, επεκτείνοντας εντός του έτους τ ις υπάρχουσες εγκαταστάσεις της κατά 2.500 τετραγωνικά μέτρα. « Τα προϊόντα κρέατος δεν μπορούμε να τα εξάγουμε στις ΗΠΑ, γιατί η αμερικανική νομοθεσία απαγορεύει την εισαγωγή κρέατος στην Αμερική από την Ευρώπη. Δεν ισχύει, όμως, αυτό για τα φυτικά προϊόντα. Αυτά μπορούμε να τα εξάγουμε στις ΗΠΑ. Για τον λόγο αυτό, επιλέξαμε να δημιουργήσουμε

Είναι υψηλής διατροφικής αξίMega Meatless Γύρο από δημητριακά και όσπρια, μπιφτέκι και κεφτεδάκια και σύντομα και σουβλάκι περιλαμβάνει η νέα σειρά προϊόντων της Mega Yeeros. Όλα από 100% φυτικά συστατικά. «Τα προϊόντα Mega Meatless δεν περιέχουν γλουτένη, σόγια και μεταλλαγμένα συστατικά.»

ήδη εργοστάσιο παραγωγής στις ΗΠΑ, πράγμα που της έδωσε τη δυνατότητα να παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις. Επένδυσαν σημαντικά ποσά, προχώρησαν σε πολύμηνες έρευνες και δοκιμές, μέχρι να καταφέρουν να καταλήξουν στη δημιουργία της σειράς Mega Μeatless.   Τα προϊόντα που περιλαμβάνει η σειρά είναι ο Μega Μeatless Υeeros που η βάση

καθώς περιέχουν αντίστοιχο σίδηρο

Σ

τον χώρο του plant based κρέατος έχει μπει και η Nestlé που ήδη έχει λανσάρει το Incredible Burger. Διεθνώς, η Nestlé έχει πολλαπλά ενδιαφέροντα στον χώρο των προϊόντων εναλλακτικού κρέατος, κυρίως μέσω των θυγατρικών εταιρειών της. Στις ΗΠΑ, η Sweet Earth παράγει το Awesome Burger, ενώ στην Ευρώπη το brand Garden Gourmet το Incredible Burger. Στην Ελλάδα πώς κινείσθε σήμερα και τι σχεδιάζετε για το μέλλον;

Η ανάπτυξη των vegan/vegetarian επιλογών δεν αποτελεί απλώς μια τάση, αλλά παγκόσμιο φαινόμενο στο οποίο παρουσιάζεται αλλαγή του τρόπου σκέψης των καταναλωτών και μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση στο πώς θα συμβάλλουν στην προστασία του πλανήτη, αλλά και στο τι θα συμπεριλάβουν στο καθημερινό τους διαιτολόγιο. Στην Ελλάδα, η τάση αυτή τώρα ξεκινά, εντούτοις, η Nestlé Professional βλέπει την κατηγορία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Tα πρώτα μας βήματα έγιναν τον Ιούλιο του 2019 με το λανσάρισμα του Garden Gourmet Incredible Burger σε μεγάλη αλυσίδα εστίασης που μας έδωσε τη δυνατότητα να ενταχθούμε δυναμικά στην κατηγορία. Στο άμεσο μέλλον στοχεύουμε σε επέκταση πελατολογίου και κωδικολογίου πανελλαδικά. Πώς βλέπετε την ελληνική αγορά εναλλακτικού κρέατος να εξελίσσεται την τρέχουσα χρονιά; Με ταχείς ρυθμούς. Αρκεί να λάβει κανείς υπόψη του ότι μέχρι στιγμής οι κοινότητες των vegan/vegetarian στα social media εκτιμάται πως είναι πάνω από 10 κι αριθμούν περίπου 140.000 μέλη. To 2020 αναμένεται να είναι χρονιά σταθμός για την πορεία του εναλλακτικού κρέατος. Όλο και περισσότερες εταιρείες, αλλά κι αλυσίδες καταστημάτων ή μεμονωμένα καταστήματα με τέτοιες επιλογές έρχονται στο προσκήνιο δυναμικά και το κωδικολόγιο ανα -

πτύσσεται ιδιαίτερα. Ε ίμαστε πεπεισμένοι ότι αυτή η χρονιά θα είναι κομβική για τη συγκεκριμένη κατηγορία και ταυτόχρονα θα βοηθήσει όλους εμάς να γνωρίσουμε ακόμα καλύτερα αυτό το κοινό και τα χαρακτηριστικά του. Με αυτό τον τρόπο θα είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες του.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της οργάνωσης World Animal Protection, η κατανάλωση των plant-based burgers διασώζει από τη σφαγή περί τα 250.000 ζώα ετησίως. Πιστεύετε ότι αυτό αποτελεί τον σημαντικότερο λόγο, για να στραφεί ο καταναλωτής στα plant-based προϊόντα;

θούν κι άλλοι παράγοντες όπως α) η προστασία του περιβάλλοντος, καθώς απαιτούνται λιγότερες πηγές ενέργειας για την παραγωγή των συγκεκριμένων προϊόντων και β) λόγοι υγείας που μπορεί να μην επιτρέπουν σε μια μερίδα ανθρώπων την κατανάλωση κρέατος. Εξίσου σημαντική όμως είναι η υιοθέτηση της νοοτροπίας που στρέφει όλο και περισσότερους καταναλωτές προς την άσκηση σε συνδυασμό με τη σωστή διατροφή.

Στο παρελθόν έχουν υπάρξει ενστάσεις από τη vegan κοινότητα για τη Nestlé πάνω σε διάφορα θέματα. Θεωρείτε ότι η πολιτική που ακολουθεί σήμερα η εταιρεία σε σχέση με θέματα περιβάλλοντος κι animal well-being έχει βοηθήσει να ξεπεραστούν αυτές οι διαφορές; Η προστασία του περιβάλλοντος κι η διασφάλιση των φυσικών πόρων του πλανήτη αποτελεί βασικό πυλώνα δράσης για τη Nestlé και ουσιαστικό μέρος της λειτουργίας μας που εκφράζεται με σημαντικές δεσμεύσεις και δράσεις. Με όραμα την οικοδόμηση ενός μέλλοντος χωρίς απορρίμματα, η Nestlé έχει δεσμευθεί για πλήρως ανακυκλώσιμες ή επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες έως το 2025. Στο πλαίσιο αυτό, η Nestlé S.A. ανακοίνωσε την επένδυση 2 δισεκατομμυρίων ελβετικών φράγκων σε βιώσιμες λύσεις συσκευασίας. Επιπλέον, έχουμε ανακοινώσει τον στόχο μας για μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου έως το 2050, υιοθετώντας έτσι τον πλέον φιλόδοξο στόχο της συμφωνίας του Παρισιού να περιορίσει την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό.

Η

Beyond Meat ήταν η πρώτη εταιρεία που δημιούργησε και προώθησε τα burgers εναλλακτικού κρέατος κι η Foodelco η εταιρεία που τα καθιέρωσε στην Ελλάδα. Απευθυνθήκαμε στη Foodelco για την μέχρι τώρα πορεία της, αλλά και τα σχέδιά της για τη νέα χρονιά. Ποια προϊόντα εναλλακτικού κρέατος διαθέτει σήμερα η εταιρεία και τι είναι στα σκαριά για το 2020; Τα προϊόντα που διαθέτουμε στη HO.RE. CA είναι το burger και το λουκάνικο της Beyond Meat. Στον χώρο του Retail/Super Markets αυτή τη στιγμή είναι διαθέσιμο μόνο το Beyond Meat Burger, αλλά σύντομα θα είναι διαθέσιμο και το λουκάνικο, καθώς κι ένας νέος κωδικός της Beyond Meat, o κιμάς. Επίσης, είναι διαθέσιμη πλέον στην αγορά η νέα εξελιγμένη έκδοση του

Beyond Meat Burger, «New Meatier Edition», με ακόμα πιο λίγα λιπαρά και ακόμα πιο κρεάτινη γεύση και υφή και με πολύ καλύτερα συστατικά. Μελέτες στο εξωτερικό δείχνουν ότι τουλάχιστον στα fast-food το 92% της κατανάλωσης των plant-based burgers γίνεται από παμφάγους που θέλουν να μειώσουν την κατανάλωση κρέατος και από vegans. Τα δικά σας στοιχεία συμφωνούν; Σωστές οι πληροφορίες σας. Κάπως έτσι λειτουργεί και στην Ελλάδα, με πρώτους όμως τους vegans και δεύτερους τους παμφάγους. Με βάση τα στοιχεία που συλλέγουμε από τα σημεία πώλησής μας, στην Ελλάδα ένα μεγάλο μέρος του παμφάγου καταναλωτή στρέφεται στο εναλλακτικό κρέας.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της οργάνωσης World Animal Protection, η κατανάλωση των plant-based burgers διασώζει από τη σφαγή περί τα 250.000 ζώα ετησίως. Πιστεύετε ότι αυτό αποτελεί τον σημαντικότερο λόγο, για να στραφεί ο καταναλωτής στα plant-based προϊόντα;

Φυσικά. Η κατηγορία των vegans και vegetarians έχει μπει συνειδητά σε αυτό. Θα πρέπει, όμως, να στρέψουμε και το ευρύ κοινό προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι σημαντικό κι απαραίτητο για τη στάση του ανθρώπου προς τα ζώα και το

περιβάλλον. Η μείωση σφαγής ζωών βοηθά στη μείωση κατανάλωσης ενέργειας και φυσικών πόρων του πλανήτη, αλλά και στη μείωση εκπομπής ρύπων.

Σε μερικούς μήνες, η παραγωγή των patties της Beyond Meat θα γίνεται και στην Ευρώπη. Ποσό θα αλλάξει αυτό τα δεδομένα για τον Έλληνα καταναλωτή;

Πρωταρχικός μας στόχος είναι να παρέχουμε καινοτόμα προϊόντα στην κατηγορία του Plant-based και Fairtrade κινήματος. Στα σχέδιά μας είναι να αναπτύξουμε το δίκτυό μας σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο. Επίσης, έχουμε ήδη γκάμα από gluten free, vegan, lactose free, soy free GMO’s Free και Fairtrade προϊόντα. Η εταιρεία μας διαθέτει τα official social media της Beyond Meat στην Ελλάδα και πλέον το Locator (https://foodelco.gr/locator-2/) της

Πολύ σωστά, και όχι μόνο των patties, αλλά κι όλων των προϊόντων της Beyond Meat burger. Ευελπιστούμε ότι με αυτή τη μετάβαση θα υπάρξει μια σχετική πτώση στην τιμή. Επίσης, θα μειωθούν κι οι χρόνοι παραδόσεων.

αγορά εναλλακτικού

να

στα ύψη

Beyond Meat στην Ελλάδα, το οποίο αποτελεί και το πρώτο που δημιουργήθηκε στην Ευρώπη. Μερικά από τα σημεία όπου μπορείτε να βρείτε τα προϊόντα είναι στον Σκλαβενίτη, στα My Market και Metro, στα καταστήματα Βιολογικό Χωριό, στα καταστήματα Θανόπουλος. Αλλά και σε πιο εξειδικευμένα μάρκετ, όπως Bamboo Vegan, 4seasons bio, Μπαλάσκας, Green Family κ.ά.

επόμενη δεκαετία.

κινήσεις σκοπεύει να κάνει η εταιρεία σας, για να διατηρήσει την ηγετική θέση που κατέχει σήμερα; Θα θέλαμε τέλος να μας πείτε πού μπορούν να βρουν τα προϊόντα σας οι καταναλωτές.

Όσον αφορά τα εστιατόρια, θα μας βρείτε και για sausage και για burger στα Home Burger, αλλά και στα Bullseye.

Θα μας βρείτε, επίσης, στα Estrella, Big kahuna, Steve’s deli, Central, Six dogs, Niki hotel, Coco Mat, Moorings και αλλά πολλά, που φυσικά μπορείτε να τα δείτε όλα στο site της Foodelco, πατώντας

Μ

ία ακόμη εταιρεία που παρουσίασε προϊόντα εναλλακτικού κρέατος είναι η Vion Food. Προς το παρόν, τα plant based προϊόντα της Vion δεν έχουν έρθει στην Ελλάδα, ωστόσο εμείς απευθυνθήκαμε στα κεντρικά της εταιρείας στην Ολλανδία, για να συλλέξουμε πληροφορίες κι εντυπώσεις. Πρόσφατα παρουσιάσατε μια σειρά προϊόντων εναλλακτικού κρέατος. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για την οπτική και τους στόχους που έχετε θέσει για αυτά τα προϊόντα; Στη Vion παρατηρούμε τον κόσμο γύρω μας κι αυτός ο κόσμος αλλάζει γρήγορα. Βλέπουμε μια επερχόμενη μείωση της κτηνοτροφίας στη Βορειοδυτική Ευρώπη, τον παγκόσμιο πληθυσμό να αυξάνεται κι έναν καταναλωτή που ευαισθητοποιείται όλο και περισσότερο για το περιβάλλον κι είναι πιο προσεκτικός στις διατροφικές επιλογές του. Τα παραπάνω δεδομένα συν το γεγονός ότι η Vion, ως μεγάλη βιομηχανία τροφίμων που είναι, οφείλει να στηρίξει την προσπάθεια για έναν βιώσιμο κόσμο, οδήγησαν στη δημιουργία της startup ΜΕ-ΑΤ. Μέσω της ME-AT σχεδιάσαμε 5 νέα vegan προϊόντα εναλλακτικού κρέατος. Αυτά τα προϊόντα είναι 100% φυτικά, αλλά έχουν την όψη, την υφή και τη γεύση πραγματικού κρέατος. Το μεγαλύτερο γκρουπ καταναλωτών που αγοράζει προς το παρόν αυτά τα προϊόντα είναι οι λεγόμενοι flexitarians, που καταναλώνουν και κρέας 1 με 4 φορές την εβδομάδα. Αυτή η ομάδα είναι συνηθισμένη στο να τρώει κρέας. Παράγοντας ένα προϊόν που προσομοιάζει στο πραγματικό κρέας, επιχειρούμε να τους δώσουμε τη δυνατότητα να βάλουν και τα meat free προϊόντα στη διατροφή τους. Φυσικά, δεν επιθυμούμε να αποκλείσουμε καμία καταναλωτική ομάδα και για αυτό επιλέξαμε τα προϊόντα να είναι vegan και όχι vegetarian. Με αυτά τα προϊόντα θέλουμε να αναβαθμίσουμε τη λήψη πρωτεϊνών του πληθυσμού, αλλά και να ανοίξουμε τον δρόμο για τη βιομηχανία τροφίμων του μέλλοντος.

Υπάρχει περίπτωση

εναλλακτικό κρέας να είναι μια παροδική μόδα ή ήρθε για να μείνει; Είμαστε απολύτως πεπεισμένοι ότι το φυτικό κρέας ήρθε για να μείνει. Να σημειώσουμε και το εξής. Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να φθάσει τα 10 δισεκατομμύρια το 2050, άρα θα υπάρχει μια αυξημένη ανάγκη για πρωτεΐνες. Με τα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης που έχουμε τώρα, δεν μπορούμε να καλύψουμε αυτές τις ανάγκες σε πρωτεΐνες. Αυτό σημαίνει πως πολλά πρέπει να αλλάξουν. Η κατανάλωση πρωτεϊνών που δεν θα προέρχονται από ζωικά προϊόντα, όπως το εναλλακτικό κρέας, είναι μία από τις λύσεις. Επιπλέον, βλέπουμε πως αλλάζει κι ο τρόπος που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι το εναλλακτικό κρέας. Υπάρχει, πλέον, μια πολύ μεγάλη αποδοχή γύρω από αυτά τα προϊόντα. Οι άνθρωποι τα βλέπουν ως μία υγιεινή εναλλακτική επιλογή που έχει θετικό αντίκτυπο και στο περιβάλλον. Τέλος, να επισημάνουμε ότι η ποιότητα των φυτικών προϊόντων, τόσο σε γεύση όσο και σε διατροφική αξία,

γίνεται όλο και καλύτερη. Γίνεται μάλιστα όλο και πιο δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς γευστικά τη διαφορά του plant based από το κανονικό κρέας.

Να περιμένουμε τα plant based meat προϊόντα σας και στην Ελλάδα; Έχουμε ανοιχτούς τους ορίζοντές μας. Αυτό σημαίνει πως δεν εστιάζουμε μόνο στις εσωτερικές μας αγορές σε Ολλανδία και Γερμανία, αλλά στρέφουμε την προσοχή μας και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Ελλάδα. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της οργάνωσης World Animal Protection, η κατανάλωση των plant-based burgers διασώζει από τη σφαγή περί τα 250.000 ζώα ετησίως. Πιστεύετε ότι αυτό αποτελεί τον σημαντικότερο λόγο, για να στραφεί ο καταναλωτής στα plant-based προϊόντα; Κατά την άποψή μας ο κύριος λόγος θα πρέπει να είναι η ραγδαία αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού κι η εξάντληση των πόρων του πλανήτη. Στη Βορειοδυτική Ευρώπη, περίπου τα δύο τρίτα των πρωτεϊνών που λαμβάνουμε προέρχονται από ζώα και το υπόλοιπο ένα τρίτο από ζωικά προϊόντα. Αυτό, λοιπόν, θα πρέπει να το αλλάξουμε, αν θέλουμε να καλύψουμε τις διατροφικές ανάγκες σε πρωτεΐνες 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων και να παραδώσουμε έναν πιο υγιή κόσμο στις επόμενες γενιές.

Vegan

HGoody’s είναι η πρώτη αλυσίδα fast-food που έβαλε τα plant-based burgers στην ελληνική αγορά. Είσθε ευχαριστημένοι από την ανταπόκριση του κόσμου;

Τα Goody’s Burger House, έχοντας ως βασικό συστατικό της διαχρονικής τους επιτυχίας την ανάπτυξη καινοτομιών, είναι η μεγαλύτερη αλυσίδα εστίασης στην Ελλάδα. H υποδοχή του νέου μας προιόντος «Meat Free Burger» από το καταναλωτικό κοινό ήταν περισσότερο από θερμή. Τα σχόλια που λαμβάνουμε από τους επισκέπτες των καταστημάτων μας είναι τα πλέον ενθαρρυντικά στο να συνεχίσουμε βασισμένοι στην υφιστ άμενη στρατηγική, ενώ τα στοιχεία των πωλήσεων είναι εντυπωσιακά. Σχεδιάζετε να προσφέρετε και άλλα MeatFree προϊόντα στο άμεσο μέλλον;

Η επιλογή μας για το λανσάρισμα ενός 100% vegan burger προέκυψε από τη στρατηγική απόφαση να προσελκύσουμε το ελληνικό vegan κοινό και να του δώσουμε τη δυνατότητα να απολαύσει τις μονα δικές γεύσεις των Goody’s Burger House. Η επένδυση αυτή δεν θα μπορούσε να περιοριστεί αποκλειστικά σε έναν και μοναδικό κωδικό. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε ήδη στη διαδικασία σχεδιασμού των επόμενων vegan λανσαρισμάτων μας και μέσα στο 2020 φιλοδοξούμε ότι θα είμαστε έτοιμοι να συστήσουμε στο vegan κοινό τα νέα vegan προϊόντα των Goody’s Burger House. Σε σχέση με το επίμαχο θέμα του ψησίματος του burger σε ξεχωριστή σχάρα, η πολιτική σας ποια είναι; Τα Goody’s Burger House μετρούν περισσότερο από 40 χρόνια ηγετικής παρουσίας

Σχεδιάζετε να προσφέρετε και άλλα plant-based προϊόντα μέσα στο 2020; Δουλεύουμε συνεχώς την προϊοντική μας γκάμα, με στόχο να προσφέρουμε ευχάριστες εκπλήξεις στο κοινό μας. Στόχος μας είνα ι να εμπλουτιστεί και με άλλα plantbased προϊόντα και νέες συνταγές που πολύ σύντομα θα είναι διαθέσιμα, όπως το νέο προϊόν Beyond Meat Sausage. Σε σχέση με το επίμαχο θέμα του ψησίματος του burger σε ξεχωριστή σχάρα, η πολιτική σας ποια είναι; Η διαδικασία αποθήκευσης και ψησίματος του Burger της Beyond Meat είναι άκρως σημαντική και για αυτό έχουμε δεσμευθεί να την ακολουθούμε κατά γράμμα. Τα Vegan Beyond Meat Burgers προετοιμάζονται και ψήνονται ξεχωριστά και όχι

μαζί με μη-φυτικά τρόφιμα. Κατά την απόψυξη, τα vegan burgers της Beyond Meat διατηρούνται σε ειδικό γαστρονόμο, με κλειστό το καπάκι τους και με αναγραφόμενη την ημερομηνία απόψυξης, καθώς και τη διάρκεια ζωής προς κατανάλωση. Τέλος, στο ψήσιμο, χρησιμοποιούμε ειδική τσιμπίδα, σπάτουλα, αλατιέρα κι αντικολλητικό τηγάνι που τοποθετείται στη σχάρα, με ειδική σήμανση αποκλειστικά για τα vegan burgers της

Beyond Meat.

Γεώργιος Μπόσκου κ. Μπόσκου, ως καθηγητής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, έχετε συμμετάσχει με επιτυχία σ ε έρευνες, αλλά και στην παραγωγή τεχνογνωσίας για τη δημιουργία προϊόντων εναλλακτικού κρέατος. Θα θέλαμε να μας πείτε πώς κρίνετε τα συγκεκριμένα προϊόντα. Θεωρείτε πως είναι υγιεινά ή ελλοχεύουν κίνδυνοι; Υπάρχουν σημεία που θα πρέπει να προσέχουν οι καταναλωτές; Τα προϊόντα αυτά δημιουργήθηκαν όχι τόσο για να καλύψουν τις απαιτήσεις των vegans, αλλά τις σύγχρονες απαιτήσεις των καταναλωτών για λιγότερο κρέας. Τα vegan προϊόντα είναι για όλους, ιδίως για αυτούς που προβληματίζονται για τις επιπτώσεις που έχει η κατανάλωση κόκκινου κρέατος στην υγεία, καθώς και για τις συνέπειες που έχει η εκτεταμένη κτηνοτροφία στο περιβάλλον. Τα «ανάλογα κρέατος» είναι διαφορετικά από τα απλά υποκατάστατα κρέατος. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, γίνεται «υφοποίηση» των πρωτεϊνών α πό όσπρια, ώστε το τελικό προϊόν να είναι μια μίμηση της υφής του κρέατος

Τα ανάλογα κρέατος είναι ασφαλή και ίσως πιο ασφαλή από το φρέσκο κρέας. Δεν έχουν παθογόνους μικροοργανισμούς, γιατί οι πρωτεΐνες σόγιας ή άλλων οσπρίων έχουν υποστεί υψηλή θερμική επεξεργασία. Επίσης, δεν έχουν χημικούς κινδύνους, καθώς η επεξεργασία τους γίνεται μόνο με μηχανικά μέσα και τα πρόσθετα που μπαίνουν είναι κοινά αρτύματα. Εάν κάποιοι, βέβαια, έχουν

ρεται αυτό στη συσκευασία του προϊόντος. Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα δεν είναι επικίνδυνα για την υγεία του καταναλωτή, αλλά μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στη βιοποικιλότητα του περιβάλλοντος και την αγροτική οικονομία. Α ναφορικά με τη διατροφική τους αξία, οι περισσότερες εταιρείες ισχυρίζονται πως είναι εφάμιλλη, αν όχι καλύτερη, από τα αντίστοιχα ζωικά προϊόντα. Εσείς τι λέτε γι’ αυτό;

στη

προσέ-

όπου τα

να επισημαίνονται με έντονους χαρακτήρες. Τέλος, μπορεί κάποιοι να προβληματίζονται εάν η σόγια είναι γενετικά τροποποιημένη. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, θα πρέπει να αναφέ-

Η διατροφική αξία είναι κάτι υποκειμενικό πάντα κι έχει σχέση με τη συχνότητα κατανάλωσης και τις διατροφικές ανάγκες καθενός. Τ α ανάλογα κρέατος είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, με αμινοξέα υψηλής βιολογικής αξίας. Σε σχέση με το κρέας είναι προϊόντα με πολύ χαμηλά λιπαρά, ιδίως χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά. Μπορεί να είναι επίσης πλούσια σε φυτικές ίνες, κάτι που δεν μπορεί να ισχύει για το κρέας. Το μόνο διατροφικό μειονέκτημα είναι η περιεκτικότητα σε βιοδιαθέσιμο σίδηρο. Όσα προϊόντα έχουμε δοκιμάσει εμείς ήταν νόστιμα, όμως ορισμένα ήταν κι αρκετά αλμυρά. Είναι σαφές πως κάποια από τα προϊόντα εναλλακτικού κρέατος περιέχουν σεβαστή ποσότητα αλατιού. Πόσο επικίνδυνο κρίνετε πως είναι αυτό; Μάλλον οι συνταγές ήταν αλμυρές. Το αλάτι στα ανάλογα

δυναμικά την εμφάνισή τους και δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτιμούν πως θα επηρεάσουν καταλυτικά τις διατροφικές συνήθειες, όχι μόνο των vegans ή των χορτοφάγων, αλλά και του ευρύτερου κοινού. Την ίδια ώρα, ωστόσο, το εναλλακτικό κρέας αποτελεί αποκλειστικά προϊόν βιομηχανικής επεξεργασίας. Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος, δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν κάποιες επιφυλάξεις, σχετικά με το πόσο ασφαλής για την υγεία είναι η κατανάλωση των plant based προϊόντων εναλλακτικού κρέατος. Για τον λόγο αυτό, απευθυνθήκαμε σε ειδικούς επιστήμονες, προκειμένου να μας καταθέσουν την άποψή τους γύρω από το θέμα.

Νίκη Μαρτιμιανάκη

Θα θέλαμε να μας πείτε πώς βλέπετε τα προϊόντα εναλλακτικού κρέατος. Θεωρείτε πως είναι ασφαλή για την υγεία ή υπάρχουν σημεία που θα πρέπει να προσέχουν οι καταναλωτές; Από το 2015, τα φυτικά υποκατάστατα κρέατος (μπιφτέκια, λουκάνικα, κιμάς, κοτόπουλο, θαλασσινά, κ.λπ.) που μιμούνται τη γεύση, την υφή και την εμφάνιση των ζωικών προϊόντων έχουν ξεπεράσει τα 4.400 προϊόντα παγκοσμίως. Τέτοια προιόντα, όπως το Impossible Burger και τo Beyond Burger, προσφέρουν στο καταναλωτικό κοινό τη γεύση, τη μυρωδιά αλλά και τη δυνατότητα να «αιμορραγούν» όπως ένα πραγματικό μπιφτέκι. Τέτοια προιόντα στοχεύουν και σε αυτούς που επιθυμούν να ακολουθήσουν μια flexitarian διατροφή. Ενώ αυτά τα προϊόντα εναλλακτικού κρέατος διαθέτουν περιβαλλοντικά οφέλη συγκριτικά με τα ζωικά, δεν παύουν να παραμένουν ένα επεξεργασμένο προϊόν με υψηλά ποσοστά κορεσμένων λιπαρών οξέων στα ίδια επίπεδα με ένα ζωικό προϊόν. Για παράδειγμα, το Beyond Meat ανά 114 γραμμάρια μας προσφέρει 18γρ λιπαρά, με 6γρ να είναι κορεσμένα λιπαρά. Ενώ συνήθως διαφημίζονται με χαμηλή ως καθόλου περιεκτικότητα σε χοληστερίνη, ένα μοσχαρίσιο μπιφτέκι (80γρ.) θα μας δώσει 20γρ λιπαρά, από τα οποία τα 8,7γρ θα είναι κορεσμένα λιπαρά οξέα. Συνήθως, τα λιπαρά στα εναλλακτικά κρέατος προέρχονται από φυτικές πηγές, όπως λάδι καρύδας και κραμβέλαιο, εξίσου κορεσμένα λιπαρά, ενώ προστίθενται ως παχυντές και γαλακτοματοποιητές χημικές ενώσεις όπως η μεθυλοκυτταρίνη, μια μη εύπεπτη φυτική ίνα που σε πολλούς μπορεί να προκαλέσει πεπτική δυσφορία. Γνωρίζουμε μέσα από έρευνες ότι διατροφές με υψηλή κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να οδηγήσουν σε υπερ-κατανάλωση θερμίδων και σε επιπλέον σωματικό βάρος. Στα εξαιρετικά γευστικά αυτά

προϊόντα εναλλακτικού φυτικού κρέατος ελλείπουν θρεπτικές ουσίες που απαντώνται συνήθως στα φυτικά τρόφιμα. Επίσης, τ α προϊόντα αυτά διαθέτουν υψηλές ποσότητες επιπρόσθετου νατρίου. Το νάτριο απαντάται εκ φυσικού σε πολλά φυτικά τρόφιμα και η οποιαδήποτε προσθήκη θέτει την υγεία μας σε κίνδυνο.

Πρέπει, όμως, να σκεφτούμε το πώς καταναλώνονται αυτά τα προϊόντα. Για παράδειγμα, ο καταναλωτής συνηθίζει να τα καταναλώνει με τηγανητές πατάτες, ψωμάκι για μπέργκερ από λευκό επεξεργασμένο αλεύρι και συνήθως κάποιο αναψυκτικό. Όσον αφορά την υγεία, αυτό δεν κάνει τα εναλλακτικά κρέατος καλύτερα από το ζωικό κρέας.

Εν κατακλείδι, ακριβώς δεν γνωρίζου με ακόμα τις πραγματικές επιπτώσεις της κατανάλωσης αυτών των εναλλακτικών μορφών πρωτεΐνης στην υγεία και στο περιβάλλον. Ερευνητική για τις επιπτώσεις του εναλλακτικού κρέατος στην υγεία μας δεν υπάρχει ακόμα. Χρειαζόμαστε μεγάλης διαρκείας παρεμβατικές έρευνες ώστε να συγκρίνουμε την επίδραση που μπορεί να έχει η κατανάλωση εναλλακτικού κρέατος σε σχέση με το ζωικό κρέας σε καρδιομεταβολικούς παράγοντες και ακόμα περισσότερο στο εντερικό μικροβίωμα. Αυτά τα προϊόντα είναι καλά για την περίοδο της μετάβασης στη φυτοφαγία. Καλό να γνωρίζουμε ότι δεν κατασκευάζονται με τον ίδιο τρόπο όλα τα εναλλακτικά κρέατος. Αν τα επιλέγουμε, να επιλέγουμε αντικατάστατα που περιέχουν όσο το δυνατόν περισσότερο ολικά φυτικά τρόφιμα. Μπορεί κάποιος να τα απολαμβάνει μια στο τόσο και να μην ξεχνά να επικεντρώνεται σε ολικά φυτικά τρόφιμα. Μην ξεχνάμε ότι τα οφέλη μιας φυτοφαγικής διατροφής είναι πάνω στα ολικά τρόφιμα, τα όσπρια, τα λαχανικά, τα φρούτα, τους σπόρους και τους ξηρούς καρπούς, των οποίων

ανατροφή ενός παιδιού δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι μελλοντικοί γονείς αρχίζουν να προετοιμάζονται, για να γίνουν όσο καλύτεροι μπορούν, από την περίοδο της εγκυμοσύνης ακόμη. Οι περισσότεροι το κάνουν είτε ρωτώντας άλλους γονείς, είτε διαβάζοντας για το πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται σε ένα μωρό-παιδί, ώστε να του δώσουν από το ξεκίνημα της ζωής του τα εφόδια, για να γίνει ένας ολοκληρωμένος κι ευτυχισμένος άνθρωπος. Το να μεγαλώσεις ένα παιδί ως vegan σημαίνει ότι θα του δώσεις τις αρχές και τις αξίες που έχεις εσύ, πάνω στον vegan τρόπο ζωής σου. Δεν είναι τίποτα διαφορετικό από το να του μάθαινες για τα έθιμα που έχεις υιοθετήσει από την κουλτούρα σου ή τις παραδόσεις που διαθέτει η θρησκεία σου. Ωστόσο, είναι απόλυτα λογικό, πολλοί νέοι γονείς, αλλά κι όσοι σκέφτονται να αποκτήσουν παιδί, να έχουν απορίες κι άγχος για ορισμένα πράγματα. Η συνηθέστερη ερώτηση που κά-

νει κάποιος είναι: «Τι σημαίνει να μεγαλώνει ένα παιδί ως vegan;» Η ομάδα στο FB έχει δώσει μια απλή απάντηση, ως βοήθημα για όσους γονείς δέχονται πιέσεις από τον περίγυρό τους για το αν η ανατροφή των vegan παιδιών είναι σωστή. «Ένα παιδί μεγαλώνει ως vegan θα πει ότι μεγαλώνει με τις αρχές του σεβασμού σε κάθε πλάσμα του πλανήτη. Θα πει ότι μεγαλώνει με τις ίδιες αρχές που μεγαλώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι τα παιδιά τους, που είναι εκτός των άλλων ότι δεν πρέπει να προκαλούμε πόνο σε κανέναν, ότι τα ζώα είναι ικανά να νιώσουν πόνο, δεν είναι αντικείμενα, έχουν δικά τους θέλω και φυσικά δεν τα κακομεταχειριζόμαστε. Η διαφορά σε μια οικογένεια vegan είναι ότι αυτές οι αρχές γίνονται πράξη και ισχύουν για όλα τα ζώα, όχι μόνο για αυτά που είναι κατοικίδια ή που δεν μας αρέσει η γεύση τους. Στην καθημερινότητα, σημαίνει ότι τα παιδιά μας μεγαλώνουν χωρίς να χρησιμοποιούν ζώα για τροφή, για ένδυση ή για διασκέδαση (ζωολογικοί κήποι, παραστάσεις με ζώα)».

Μαίρη Καρπέτα έχει τρία παιδιά, τη Νεφέλη 13 ετών, τον Απόλλωνα 9 ετών και τον Φοίβο 5 ετών. Η οικογένεια έγινε vegan, όταν ο Απόλλωνας ήταν ενός έτους. Ο Φοίβος δηλαδή

είναι από τη σύλληψή του vegan. «Εννοείται ότι όταν ξεκίνησα είχα πολλές ανησυχίες κι απορίες. Το θετικό σε εμάς ήταν ότι, εκτός από ψάρια, δεν τρώγαμε ούτως ή άλλως κρέας και ζωικά, οπότε είχα εμπειρία με φυτικές τροφές. Είχα δει ότι για εμένα η φυτική διατροφή ήταν κατάλληλη, αλλά εκεί που ανησυχούσα ήταν για το τι γίνεται με ένα παιδί που είναι στην ανάπτυξη. Άρχισα να το ψάχνω περισσότερο, κυρίως ρωτώντας άλλους vegan γονείς και ψάχνοντας στο Ίντερνετ. Αυτό που με ενδιέφερε ήταν να βρω επίσημες τοποθετήσεις από διεθνείς φορείς, όπως είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Όταν είδα λοιπόν ότι ο ΠΟΥ είναι σύμφωνος με τη φυτική διατροφή, όπως κι η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων (το σημερινό όνομα της ακαδημίας έχει αλλάξει και είναι: Academy of Nutrition and Dietetics - Ακαδημία Διατροφής και Διαιτολογίας https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27886704) και λέει ότι είναι κατάλληλη για όλα τα στάδια ζωής, και στην εγκυμοσύνη και στον θηλασμό, ηρέμησα. Έτσι, μιλώντας με άλλους γονείς που είχαν μεγαλώσει vegan παιδιά και

ζώα και δεν διαχωρίζουμε κανένα είδος, τον σκύλο με το γουρούνι, τη γάτα με το αρνάκι κ.τ.λ. Δεν θεωρούμε ότι κάνουμε καλό στα ζώα με το να μην τα τρώμε ή να μην τα φοράμε, απλώς επιλέγουμε να μην τους κάνουμε κακό. Τα παιδιά μου ξέρουν τι χρειάζεται, για να έχεις στο πιάτο σου ένα κομμάτι κρέας κι ένα κομμάτι τυρί. Κατανοούν τους λόγους

είναι vegans είναι εάν ρώτησε τα παιδιά της για την επιλογή της να ακολουθήσουν τον τρόπο ζωής της. Η απάντησή της είναι καταλυτική: «Όχι, δεν τα ρώτησα τα παιδιά μου αν θέλουν να μεγαλώσουν ως vegans. Σεβόμαστε τα ζώα, όπως σεβόμαστε και τους ανθρώπους. Όπως δεν θα ρωτούσα το παιδί μου αν θα ήθελε να χτυπήσει ένα ζωάκι, έτσι δεν θα το ρωτούσα και αν θα ήθελε να το φάει. Κάθε γονιός μεγαλώνει τα παιδιά του σύμφωνα με τις δικές του αξίες».

«Όσον αφορά το σχολείο, θα σας πω το εξής: με τον ίδιο τρόπο που θα εφοδιάσεις το παιδί σου για όλα τα θέματα που αφορούν τη διαφορετικότητά του, γιατί όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά, είτε έχει να κάνει με τη θρησκεία, είτε με την εθνικότητα, είτε με την εμφάνιση, πολλά είναι τα πράγματα για τα οποία ένα παιδί μπορεί να δεχτεί bulling, θα το κάνεις και για το ότι είναι vegan. Από μικρή ηλικία συζητάμε για το πώς πρέπει εμείς να φερόμαστε στα άλλα παιδιά. Αυτό τους μαθαίνει ταυτόχρονα και τι απαιτήσεις πρέπει να έχουν κι αυτά από τους δικούς τους φίλους, γιατί κι αυτά αξίζουν την ίδια αντιμετώπιση και τον ίδιο σεβασμό. Ευτυχώς, δεν έχουν υπάρξει περιστατικά bulling γύρω από το θέμα του βιγκανισμού. Αντιθέτως, οι φίλοι τους στο σχολείο, επειδή γνωρίζουν ότι τα παιδιά είναι vegan, φροντίζουν να φέρνουν vegan κεράσματα σε γενέθλια και γιορτές. Η διαφορετικότητα δεν είναι στίγμα. Η διαφορετικότητα είναι κάτι που το παιδί θα συναντήσει πολλές φορές στη ζωή του, τόσο στον εαυτό του όσο και στους ανθρώπους γύρω του. Καλό είναι να μάθει να την υποστηρίζει και να νιώθει περήφανο για αυτή κι όχι να τη φοβάται ή να την κρύβει» , μας είπε η Μαίρη Καρπέτα. Μετά από λίγο, όμως, θυμήθηκε ένα περιστατικό που τελικά είχε αίσιο τέλος. «Πριν από δύο χρόνια, μια μητέρα έφερε για τα γενέθλια του παιδιού της τούρτα και πρόσφερε σε όλα τα παιδάκια. Ο Απόλλωνας είπε “όχι, ευχαριστώ, δεν τρώω”. Επέμενε να μάθει γιατί δεν τρώει. Της είπε ότι είναι vegan κι αυτή δεν γνώριζε καν τη λέξη, οπότε δεν μπορούσε να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει. Απλώς,

είχε στενοχωρηθεί πάρα πο λύ με το γεγονός ότι ένα

παιδάκι στην τάξη δεν έκανε να φάει. Οπό τε, άρχισε να τον πιέζει “και τι είναι αυτά τα

πράγματα και πρέπει να φας και δεν είναι σωστό κι εφόσον στο προσφέ ρω δεν πρέπει να πεις όχι”. Και του είπε κατά

λέξη, “πώς θα με γαλώσεις, αν δεν φας τούρτα”. Ο Απόλλωνας γύρι σε εκείνη την ημέρα από το σχολείο πο λύ στενοχωρημένος κι αγχωμένος, γιατί του ασκήθηκε αυτή η πίεση. Για καλή μας τύχη, έτυχε να συναντήσω τη συγκε κριμένη μητέρα την ίδια ημέρα το από γευμα και το συζητήσαμε. Της εξήγησα τη διατροφή μας και τον λόγο που την κάνουμε και της είπα ότι δεν χρειάζεται να στενοχωριέται. Κι αν νιώθει άσχημα, μπορεί την επόμενη φορά να έχει ένα vegan κέρασμα. Υπάρχουν ζαχαροπλαστεία που κάνουν vegan γλυκά και μπορούν να τα απολαύσουν όλα τα παιδάκια και αν δεν είναι αυτό εφικτό, ακόμη και μία σοκολάτα υγείας είναι υπεραρκετή, για να μη νιώθει αδικημένο το παιδί. Δύο χρόνια αργότερα, με ενημέρωσε ο Απόλλωνας ότι τα παιδιά της συγκεκριμένης μαμάς, σε κάθε γιορτή και σε κάθε γενέθλια του φέρνουν vegan κέρασμα». Πάντα υπάρχουν άνθρωποι που,

Ακόμη δύο περιπτώσεις που της έχουν μείνει στο μυαλό, χωρίς όμως να έχουν νιώσει τα παιδιά άσχημα, είναι οι εξής: «Η Νεφέλη ήταν περίπου 10 χρονών, όταν κάποιος τη ρώτησε αν νιώθει άσχημα που δεν τρώει κρέας και αν θα ήθελε να δοκιμάσει. Εκείνη του απάντησε “δεν έχω φάει ποτέ κρέας, δεν ξέρω πως είναι η γεύση, οπότε δεν μου λείπει”. Επίσης, ένας δάσκαλος του Απόλλωνα τον είχε ρωτήσει: “Όταν μεγαλώσεις και θα μπορείς να επιλέξεις μόνος σου, θα συνεχίσεις να είσαι vegan ή θα τρως τα πάντα” και αυτός του είπε “Δεν μου επιβάλλει κανείς να είμαι vegan, το κάνω γιατί το θέλω και όταν μεγαλώσω θα παραμείνω vegan”».

και να αναπτύσσεται κανονικά και όπως πρέπει. Επίσης, οι παιδίατροί του δεν είχαν κανένα θέμα, οπότε κι οι δικοί μου, μετά από ένα σημείο, το ξεπέρασαν», τονίζει η κ. Παραμύθη. Παρά το γεγονός ότι είναι μια μικρή κοινωνία, κανένας φίλος ή συμμαθητής του Νηρέα δεν τον έφερε ποτέ σε δύσκολη θέση. Πάντα οι φίλοι του προσέχουν να έχει κι ο Νηρέας το κέρασμά του και μάλιστα, στα τελευταία γενέθλια που ήταν καλεσμένος, η μαμά του εορτάζοντα είχε φτιάξει vegan τούρτα

παγωτό. «Για τα παιδιά, πλέον, γίνονται αυτονόητα κάποια

όταν ακολουθείς

τρόπο ζωής»,

μειώνει

Παραμύθη

ερωτήσεις του τύπου “Γιατί να μην φάω αυτό, μαμά.” δεν με άγχωσαν ποτέ. Η ερώτηση που με είχε δυσκολέψει ήταν “ Γ ιατί οι δικοί μας άνθρωποι τρώνε ζώα; Είναι κακοί;”. Του είπα ότι δεν είναι κακοί, απλώς δεν έχουν διαβάσει και δεν γνωρίζουν όσα ξέρουμε εμείς. Δεν το κάνουν από κακία, απλώς έχουν συνηθίσει και τρώνε ζώα».

Να σημειώσουμε ότι τη συνάντηση οργάνωσε η vegan μητέρα και περιβαλλοντολόγος, Ευσταθία Σιδέρη, μητέρα της μικρής Αμελί (4 ετών) που φαίνεται στις φωτογραφίες και συνδιαχειρίστρια στην ομάδα των Χορτοφάγων Γονιών | Vegan Parents Greece.

Η ομάδα «Χορτοφάγοι Γονείς | Vegan

Parents Greece» απευθύνεται σε όσους γονείς κι οικογένειες βρίσκονται σε διαδικασία μετάβασης προς τη χορτοφαγία, καθώς και σε όσους ενδιαφέρονται να μάθουν πώς

να την υιοθετήσουν.

Στόχος της ομάδας είναι η ενδυνάμωση κι η ενημέρωση των vegan γονέων για την ανατροφή υγιών κι ευτυχισμένων vegan παιδιών, σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή

επιστημονικά δεδομένα. Δεν επιτρέπουν να υπάρχουν αβάσιμα

σχόλια κι απόψεις κι είναι πολύ συνεπείς σε αυτό. Επίσης, στην ομάδα συμβάλλουν κι επαγγελματίες υγείας που είναι κι οι ίδιοι vegans. «Αποτελεί στόχο της ομάδας η διεύρυνση του δικτύου των επαγγελματιών και επιστημόνων που σέβονται ή και γνωρίζουν τον vegan τρόπο ζωής και η διευκόλυνση των vegan οικογενειών στην καθημερινή τους ζωή. Θέλουμε ο vegan τρόπος ζωής από ιδιορρυθμία να γίνει κανονικότητα» , υπογραμμίζει η Κρυσταλλίνα Παραμύθη.

VEGAN PARENTS GREECE

οικοσύστημα, αλλά δεν θα είμαι ποτέ σε θέση να γνωρίζω τις πλήρεις συνέπειες κάθε επιλογής Ο ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ «Ζούμε σε ένα οικοσύστημα, όπου κάθε μας κίνηση επηρεάζει κι επηρεάζε- ται από άπειρες με- ταβλητές.»

μου.

παιδί, συγκεκριμένα, ακολουθεί τον τρόπο ζωής που έρχεται από την οικογένειά του κι αυτός είναι κι ο κύριος λόγος για τον οποίο ζει με τον τρόπο που ζει: ότι αυτό έχει επιλέξει η οικογένεια του, αυτό βιώνει και βλέπει ως κανονικό κι επομένως αυτό ακολουθεί. Θα ήταν λάθος με αυτή την έννοια να σκεφτούμε ότι ένα παιδί ακολουθεί έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής, επειδή αυτός είναι «καλός» για το περιβάλλον. Ο πραγματικός λόγος

πλέον να αποφασίσει τι θα κρατήσει και τι θα αφήσει από τον τρόπο ζωής που είχαν επιλέξει οι γονείς

κουλτούρα, υπάρχουν συμπεριφορές, δράσεις, επιλογές, μέσα

«Με αυτή την έννοια, κάθε παιδί ακολουθεί διαφορετική διατροφή από κάποια άλλα παιδιά»

υπόλοιπα και θα μας ρωτήσει για αυτές. Ο τρόπος με τον οποίο θα απαντήσουμε δεν έχει κανένα λόγο να είναι διαφορετικός από τον τρόπο με τον οποίο θα απαντούσαμε, εάν είχαμε οποιαδήποτε άλλη διατροφή και το παιδί ρωτούσε, λόγου χάρη, γιατί δεν τρώει περισσότερη ζάχαρη. Οποιαδήποτε προσπάθεια να δοθούν παραπάνω εξηγήσεις μαρτυρά μια δική μας ανασφάλεια σχετικά με την επιλογή μας κι αποτελεί μια προσπάθεια αιτιολόγησης που από μόνη της δημιουργεί αμφιβολίες. Θα ήταν, λοιπόν, χρήσιμο να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε στο παιδί μας γιατί ακολουθεί τη συγκεκριμένη διατροφή, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που θα του εξηγούσαμε οτιδήποτε άλλο, χωρίς να δώσουμε κάποια επιπλέον έμφαση ή βαρύτητα. Leaping Bunny Certified Cruelty Free Cosmetics Living Cosmetics & Accessories. Διονύσου 15, ΤΚ 15124 Μαρούσι • Tηλ. 2130430006 • info@livingcrueltyfree.gr

Ποια είναι η καλύτερη «τακτική», για να εξηγήσει ένα γονιός τον vegan τρόπο ζωής; Όπως ανέφερα και παραπάνω, δεν υπάρχει κάποιος λόγος να εξηγηθεί ο vegan τρόπος ζωής περισσότερο απ’ ό,τι εξηγείται σε κάθε άλλο παιδί κάποιος πιο διαδεδομένος τρόπος ζωής. Η αίσθηση και μόνο ότι, επειδή κάνουμε κάτι διαφορετικό από τη διπλανή οικογένεια, πρέπει να δώσουμε περισσότερες εξηγήσεις από όσες δίνει εκείνη για τους λόγους που κάνει κάτι διαφορετικό από εμάς, μας τοποθετεί σε θέση ενοχής κι απολογίας. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι οι άνθρωποι μαθαίνουμε μέσα από το βίωμα και τη μίμηση κι όχι μέσα από τα λόγια. Ο τρόπος ζωής μας

ή κοροϊδία. Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο και δεν βοηθάει να το αποδίδουμε σε ατομικά χαρακτηριστικά. Μην ξεχνάτε ότι όταν μία τράπεζα αυξάνει τα μέτρα ασφαλείας της και παράλληλα εγώ τοποθετώ σπίτι μου ένα νέο σύστημα συναγερμού, αυτό το οποίο κάνουμε είναι ότι ανακατευθύνουμε τους διαρρήκτες στο σπίτι του γείτονά μου που δεν έχει τα ίδια συστήματα ασφαλείας. Δεν θα πρότεινα σε κανέναν γονιό να «ασφαλίσει» ατομικά το παιδί του έναντι στον σχολικό εκφοβισμό. Ακόμα και αν το κατάφερνε, το φαινόμενο θα συνέχιζε να υπάρχει και θα εμφανιζόταν στο διπλανό παιδί. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι κάτι το οποίο αντιμετωπίζεται από το σχολείο, αναπτύσσοντας τη συνεργασία έναντι στον ανταγωνισμό κι επενδύοντας στην ομαδικότητα έναντι στην ατομικότητα. Τι θα συμβουλεύατε έναν γονιό που το παιδί του αντιδράει σε ό,τι του λέει και θέλει να κάνει το αντίθετο; Δεν πιστεύω ότι υπάρχει πραγματικά τέτοιο παιδί. Πιστεύω ότι πρόκειται για μία εσφαλμένη ερμηνεία του γονιού. Ένα παιδί στο οποίο λέμε ότι θα πάει για ύπνο, μπορεί να μην θέλει να πάει για ύπνο. Ένα παιδί στο οποίο λέμε ότι δεν θα φάει μία ή πέντε σοκολάτες, μπορεί να θέλει να φάει μία ή πέντε σοκολάτες. Αυτό είναι ένα γεγονός. Η ανάγνωση αυτού του γεγονότος που λέει ότι το παιδί είναι «αντιδραστικό» και θέλει να κάνει «το αντίθετο από αυτό που του λέμε» αποτελεί μια δική μας ερμηνεία και μάλιστα από θέση προκατάληψης. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι εμείς είμαστε οι αντιδραστικοί που λέμε στο παιδί να κάνει το αντίθετο από αυτό που θέλει. Στο παραπάνω παράδειγμα, αρκεί να δοκιμάσουμε να προτείνουμε στο παιδί να φάει μια σοκολάτα, και τότε θα δούμε ότι δεν έχουμε ένα αντιδραστικό παιδί που θα πει «όχι», για να κάνει το αντίθετο από αυτό που του λέμε, αλλά ένα παιδί που θα φάει τη σοκολάτα και μάλλον με χαρά. Οπότε, δεν είχαμε ποτέ ένα «αντιδραστικό» παιδί. Είχαμε, απλώς, ένα παιδί που ήθελε να φάει μια σοκολάτα και διεκδικούσε τα θέλω του. Οι γονείς είμαστε επιφορτισμένοι με τον ρόλο του να οριοθετούμε τα θέλω των παιδιών, σύμφωνα με αυτά που μας προτείνει η ενήλικη κρίση μας, κι αυτό είναι πολλές φορές

ότι, αν δεν είχαμε επιλέξει αυτό τον τρόπο ζωής, δεν θα υπήρχαν κάποιες άλλες διαφορές που και πάλι θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε χλευασμό

της στα συμπληρώματα διατροφής? Γνωστή ως η «Βιταμίνη του Ήλιου», ο όρος βιταμίνη D δεν περιλαμβάνει μία βιταμίνη. Αποτελεί γενική ονομασία μιας ομάδας βιταμινών που εμφανίζουν παρόμοια δράση με αυτή της χοληκαλσιφερόλης (βιταμίνη D3), όπως είναι η εργοκαλσιφερόλη (βιταμίνη D2), μορφή της βιταμίνης D που συντίθεται με την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας. Πρόκειται για λιποδιαλυτή βιταμίνη η οποία παρέχεται από λίγα τρόφιμα ζωικής, κυρίως, προέλευσης, αλλά έχει βρεθεί και σε ορισμένα φυτά με τη μορφή της D2. Η μορφή της D3 αποτέλεσε κι αποτελεί την πιο αξιόπιστη και σταθερή μορφή της βιταμίνης σε σχέση με την D2 για την αύξηση των επιπέδων της στο αίμα. Υπάρχουν 3 τρόποι λήψης

Είναι αναγκαία η συμπληρωματική χορήγηση της βιταμίνης D3? Στη σημερινή εποχή, η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D κρίνεται όλο και πιο αναγκαία. Μελέτες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, δείχνουν ότι χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D ενδέχεται να προδιαθέτουν ή να αποτελούν παράγοντα κινδύνου για παθήσεις, όπως ο διαβήτης τύπου 1 και 2, οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (όπως νόσος Alzheimer και άλλες μορφές άνοιας, κατάθλιψη, κ.ά.), αλλά και για καρδιαγγειακές παθήσεις. Κατηγορία ατόμων που δεν εκτίθενται συχνά σε ηλιακή ακτινοβολία ή έχουν αποκλείσει ομάδες τροφίμων, όπως τα ψάρια και τα θαλασσινά, παρατηρείται συχνά να παρουσιάζουν μειωμένα επίπεδά της. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, σύμφωνα με μελέτη καθηγητών της Πανεπιστημιακής Κλινικής της Θεσσαλονίκης, σημειώνεται έλλειψη της βιταμίνης D στο 50% του

φυτική πηγή της βιταμίνης D3; Αρχικά, η μόνη φυτική πηγή της βιταμίνης D ήταν η D2 της οποίας ωστόσο τα επίπεδα απορρόφησης και αποτελεσματικότητας κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε σχέση με την D3. Λύση βρέθηκε χάρη στις λειχήνες καθώς μέσω ερευνών αποδείχθηκε η υψηλή περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη D3 (χοληκαλσιφερόλη) σε επεξεργασμένο και μη υλικό αλλά και στο ελαιώδες εκχύλισμά τους. Οι λειχήνες είναι μικρά φυτικά είδη που αποτελούνται από μια συμβιωτική σχέση ενός μύκητα με ένα φύκι, δίνοντάς τους μοναδικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η επιβίωση και η ανάπτυξή τους σε ακραίες συνθήκες και η συσσώρευση χρήσιμων θρεπτικών συστατικών. Η συλλογή των βρώσιμων λειχήνων γίνεται σε διάφορες τοποθεσίες, όπως Βόρεια Αμερική, Ασία και Σκανδιναβία, και τα κριτήρια που εξασφαλίζουν τη βέλτιστη φρεσκάδα είναι η εποχή της συγκομιδής

Μ

εταξύ άλλων, το ψήφισμα ζητούσε από τα ΑΒ τα εξής: «Με το παρόν, θα θέλαμε να γνωστοποιήσουμε στην εταιρεία ΑΒ Βασιλόπουλος ότι οι vegans στην Ελλάδα είναι περισσότεροι από όσους μπορεί να πιστεύουν. Αποτελεί πραγματικά έκπληξη το γεγονός ότι, μέχρι σήμερα, δεν έχ ουν εμπλουτίσει την γκάμα των προϊόντων τους με επαρκή αριθμό και ποικιλία vegan προϊόντων, που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες μιας οικογένειας… Καθώς η εταιρεία σας σήμερα διαθέτει εκατοντάδες καταστήματα στην Ελλάδα, θα ήταν υπέροχο αν το αρμόδιο τμήμα σας αποφάσιζε τη μόνιμη και σταθερή διάθεση vegan ειδών σε όλα τα καταστήματα, όπως ενδεικτικά tofu, vegan υποκατάστατα κρέατος, φυτικά τυριά, πίτσες, γιαούρτια, πραλίνες, σοκολατοειδή, διατροφική μαγιά και πολλά ακόμη.»

Δεδομένου ότι το ψήφισμα ταυτιζόταν απόλυτα με τις θέσεις του περιοδικού, το υπογράψαμε άμεσα αλλά και το προβάλλαμε στη fb σελίδα μας, ευαισθητοποιώντας κάποιες εκατοντάδες αναγνωστών που με τη σειρά τους προστέθηκαν στο σύνολο των υπογραφόντων. Στη «συζήτηση» που ακολούθησε

στο Facebook, κάποιοι fans πρότειναν να διευρυνθεί η έρευνα για το «Vegan ράφι» στο σύνολο των supermarket της χώρας – μια ιδέα που υιοθετήσαμε, με αποτέλεσμα το παρόν ρεπορτάζ. Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ ήρθαμε σε επικοινωνία με τους αρμόδιους των παρακάτω 16 supermarkets, τους ενημερώσαμε σχετικά με την έρευνα του περιοδικού και στη συνέχεια στείλαμε με email ένα σύντομο ερωτηματολόγιο 5 ερωτήσεων. Υπήρξαν κάποιοι υπεύθυνοι που πραγματικά μας εξέπληξαν με την ταχύτητα και τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετώπισαν την έρευνα, δυστυχώς όμως αυτοί ήταν οι εξαιρέσεις. Όπως βλέπετε και στον συνοδευτικό πίνακα της διπλανής σελίδας μόνο πέντε supermarkets

καν στον κόπο

Τα

τελευταία δύο χρόνια ο

βιγκανισμός αναπτύσσεται με εντυπωσιακό ρυθμό σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατες μετρήσεις, περί τους 100.000 καταναλωτές έχουν ήδη υιοθετήσει τον συγκεκριμένο τρόπο διατροφής. Το supermarket σας αναγνωρίζει έμπρακτα την ύπαρξη του συγκεκριμένου κοινού; Κάνετε κάποιες κινήσεις, για να το προσεγγίσετε ή -έστω- να το υποδεχθείτε (Ν/Ο και αν «Ναι», τι κινήσεις συγκεκριμένα);

Ναι, έχουμε εισάγει στη συλλογή των καταστημάτων μας μία ευρεία γκάμα vegan προϊόντων.

Στην ΑΒ ακούμε τους καταναλωτές κι αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες τους, ενώ παρακολουθούμε στενά τις σύγχρονες τάσεις. Ο πελάτης, σήμερα, αναζητάει τη «συνολική αξία» που οι μάρκες δημιουργούν. Η άριστη ποιότητα κι η ποικιλία, σταθερά, αποτελούν αδιαπραγμάτευτες αξίες για την ΑΒ. Ταυτόχρονα, όμως, η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, η ευεξία κι η προστασία του περιβάλλοντος είναι στοιχεία που ανεβάζουν την ποιότητα ζωής κι αποτελούν αγοραστικό κριτήριο κι επιλογή για τους σύγχρονους καταναλωτές. Εμείς υποδεχόμαστε, λοιπόν, αυτή τη «νέα εποχή» στα καταστήματά μας και δίνουμε σε κάθε πελάτη μας τη δυνατότητα να βρίσκει ακριβώς αυτό που θέλει, μέσα από ολοκαίνουρια τμήματα που φιλοξενούν νέα προϊόντα και κατηγορίες.

Ναι. Τα καταστήματά μας, εδώ και περισσότερο από μία πενταετία, φιλοξενούν μεγάλη ποικιλία vegan κωδικών (ροφήματα, υποκατάστατα γιαουρτιών, υποκατάστατα κρέατος και ζωικών αλλαντικών, ζυμαρικά, άλευρα, επιδόρπια, γλυκίσματα κ.ά.) που συνεχώς αυξάνεται, όσο αυξάνεται κι ο αριθμός των πελατών μας που επιλέγουν τον βιγκανισμό, είτε για λόγους αρχής είτε για λόγους υγείας. Τα My market έχουν στρατηγικό στόχο να γίνουν η πρώτη επιλογή για τη σύγχρονη διατροφή και, σε αυτό το πλαίσιο, προσπαθούν συνεχώς να καλύπτουν τις ανάγκες των vegan πελατών.

Η vegan τάση εξαπλώνεται παγκοσμίως, προσφέροντας όλο και περισσότερες επιλογές σε συνταγές, προϊόντα κι εστιατόρια. Αυτή η τάση αναπτύσσεται σιγά-σιγά και με όλο και πιο έντονο ρυθμό και στη χώρα μας. Στην αλυσίδα Θανόπουλος έχουμε πρωταρχικό στόχο να παρέχουμε προϊόντα κι υπηρεσίες που ξεχωρίζουν, προσφέροντας εδώ και 4 γενιές τη μεγαλύτερη ποικιλία από οποιαδήποτε άλλη αλυσίδα supermarket. Έχοντας αυτή την φιλοσοφία, είναι φυσικό επακόλουθο και στα vegan προϊόντα όχι απλώς να παρακολουθούμε μία διεθνή τάση, αλλά να διαθέτουμε τη μεγαλύτερη ποικιλία από κάθε άλλο supermarket στην ελληνική επικράτεια.

Η τάση είναι εμφανής, αν και σε χαμηλότερο βαθμό, στην Κρήτη. Προς στιγμήν, παρακολουθούμε την τάση κι είμαστε σε συζητήσεις με προμηθευτές και συνεργάτες, ώστε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ενημερωμένοι για τα νέα vegan προϊόντα και την αγορά εν γένει.

Υπάρχει κάποιο «vegan ράφι», όπου μπορεί ο ενδιαφερόμενος καταναλωτής να βρει συγκεντρωμένες τις vegan επιλογές σας (Ν/Ο); Αν η απάντηση είναι θετική, αυτό το «vegan ράφι» υπάρχει σε όλα τα καταστήματά σας ή μόνο σε κάποια επιλεγμένα και ποια είναι αυτά; Στην ΑΒ έχουμε ήδη δημιουργήσει «το κατάστημα του μέλλοντος» στο ΑΒ Ελληνικό και το ΑΒ Μακεδονία, με ολοκαίνουρια τμήματα κι ειδικά διαμορφωμένους χώρους που συναντούν τις απαιτήσεις των σύγχρονων καταναλωτών, με προσανατολισμό στην υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή, αλλά και την ποικιλία επιλογών σε επίπεδο προϊόντων και κατηγοριών. Συγκεκριμένα, στο Armonia Health & Wellness, οι πελάτες μας μπορούν να ανακαλύψουν λύσεις που αφορούν την υγιεινή διατροφή και πληθώρα επιλογών που συνεισφέρουν στη φροντίδα του πλανήτη μας. Σε αυτό το νέο τμήμα φιλοξενούνται περισσότερο από 1.700

υγιεινές επιλογές από βιολογικά προϊόντα, προϊόντα ειδικής διατροφής, όπως επιλογές για vegans, προϊόντα χωρίς γλουτένη, με χαμηλά λιπαρά, με υψηλή πρωτεΐνη, χωρίς ζάχαρη, προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον και φυτικά καλλυντικά. Όλα τα προϊόντα διαθέτουν ειδική σήμανση για τη διευκόλυνση των πελατών μας και την αναβάθμιση της αγοραστικής τους εμπειρίας κι εξυπηρέτησης, συνολικά.

Ακόμα δεν έχει δημιουργηθεί ειδικός χώρος στο κατάστημα για vegan προϊόντα, ωστόσο είναι κάτι το οποίο το μελετάμε.

Αυτή τη στιγμή, υπάρχει σε ένα κατάστημά μας, στο My market Βριλησσίων, στο οποίο έχει στηθεί ξεχωριστό στοιχείο με σήμανση. Για το 2020, υπάρχει πλάνο ανάπτυξης της συγκεκριμένης παρουσίασης σε άλλα δύο καταστήματα εντός Αττικής, το My market Νέας Σμύρνης και το My market Κηφισιάς. Παράλληλα, το σύνολο των καταστημάτων μας διαθέτει vegan κωδικούς σε πολλές κατηγορίες προϊόντων.

Διαθέτοντας μία τεράστια ποικιλία σε vegan προϊόντα, με 1.000 περίπου κωδικούς, καταλαβαίνετε ότι είναι αδύνατον να συγκεντρωθούν σε ένα μικρό σημείο προβολής, όπως συνήθως γίνεται στα άλλα supermarket. Στην αλυσίδα μας, οι πελάτες μπορούν να ανακαλύψουν την ποικιλία μας με προϊόντα ελληνικά, αλλά και από πολλές χώρες του κόσμου, επισκεπτόμενοι τα καταστήματα και το eshop μας, αναζητώντας τις ειδικές σημάνσεις που φέρουν τα είδη αυτά.

Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει ειδικό ράφι vegan. Τα συγκεκριμένα προϊόντα, όμως, μπορεί κάποιος να τα βρει στο ράφι που υπάρχει στα περισσότερα καταστήματά μας με προϊόντα ειδικής διατροφής.

Σε περίπτωση που η επιχείρηση στην οποία εργάζεσθε δεν έχει ακόμα προχωρήσει σε υιοθέτηση κάποιων εκ των παραπάνω vegan-friendly μέτρων, υπάρχει σχετικός σχεδιασμός για το μέλλον;

Η είσοδος vegan προϊόντων σε επιπλέον κατηγορίες είναι στα άμεσα σχέδιά μας, ωστόσο είναι κάτι το οποίο θα γίνει μετά από έρευνα και με προϊόντα που πληρούν ποιοτικές προδιαγραφές κι ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καταναλωτών.

Παρακολουθούμε από κοντά την τάση και στα άμεσα σχέδιά μας είναι η ξεχωριστή σήμανση των συγκεκριμένων προϊόντων στα ράφια των καταστημάτων μας.

μας. Σε όλη μας τη ζωή ζούμε παράλληλα σε δύο «σπίτια», το σώμα μας και τον πλανήτη μας. Χρειάζεται να μεριμνούμε για την καλή τους κατάσταση, να τα περιποιούμαστε και να τα προστατεύουμε. Εμείς, στην ΑΒ, #allazoumesinithies και σας υποδεχόμαστε στα «καταστήματα του μέλλοντος», για να κάνουμε τη διαφορά μέσα από τα προϊόντα μας και να μοιραστούμε μαζί σας αυτή τη μοναδική αγοραστική εμπειρία.

H Bazaar, έχοντας στόχο την άψογη εξυπηρέτηση του καταναλωτή, δεν θα μπορούσε να αγνοήσει τη συνεχώς αυξανόμενη τάση προς την υγιεινή διατροφή που βασίζεται σε φυτικά προϊόντα. Στο χαρτοφυλάκιό μας έχει ήδη ενταχθεί μία ευρεία γκάμα vegan προϊόντων, η οποία σταδιακά αναπτύσσεται κι εμπλουτίζεται, ανάλογα με την ανταπόκριση του κοινού. Αυτή η νέα διατροφική τάση εκτιμούμε ότι ήρθε για να μείνει και δεν είναι μία εποχιακή μόδα, κάτι το οποίο μας βρίσκει σύμμαχους στο να την υποστηρίξουμε. Για εμάς στα My market η υγιεινή και mindful διατροφή είναι κομμάτι της φιλοσοφίας μας. Μέσα από την πλατφόρμα ΜΑΘΕ – ΦΑΕ – ΖΗΣΕ, προωθούμε με συνέπεια έναν νέο, ολιστικό τρόπο προσέγγισης αυτής της τόσο σημαντικής πλευράς της ζωής μας. Διευρύνοντας σταθερά τις κατηγορίες στις οποίες διαθέτουμε vegan προϊόντα κι αυξάνοντας την ποικιλία τους, δίνουμε στους πελάτες μας τη δυνατότητα να επιλέξουν τα τρόφιμα που επιθυμούν, ενώ τους προσφέρουμε ιδέες και προτάσεις για τη συνολική τους ευζωία.

Οι πελάτες μας γνωρίζουν εδώ και τέσσερις γενιές ότι ο Θανόπουλος παραμένει μια γνήσια ελληνική εταιρεία που ακολουθεί τις τάσεις των καιρών και τις ανάγκες κάθε πελάτη της. Παρακολουθούμε τις διεθνείς τάσεις και καταφέρνουμε εδώ και 143 χρόνια να ξεχωρίζουμε για τις αρχές μας, που στηρίζονται στην προσωπική εξυπηρέτηση, την αυστηρά ελεγμένη ποιότητα και τη μοναδική ποικιλία προϊόντων. Στο πλαίσιο αυτό, οι vegan πελάτες μας πιστεύουμε ότι είναι πλήρως ικανοποιημένοι με τις προτάσεις μας και θα περιμένουμε και τους αναγνώστες σας που δεν είναι ακόμα πελάτες μας να ανακαλύψουν την πλούσια γκάμα μας.

Ολοένα και περισσότερες φωνές τάσσονται υπέρ του βιγκανισμού κι οι εξελίξεις ακολουθούν ραγδαία αυτή την τάση. Στις διεθνείς εκθέσεις (π.χ. Anuga) υπάρχει έντονη η τάση προϊόντων που απευθύνονται σε αυτή την

Vegan Friendly Supermarket

Η υιοθέτηση του vegan τρόπου ζωής δεν αφορά μόνο το τι τρώμε. Ζωικής προέλευσης πρώτες ύλες συχνά βρίσκουν τον δρόμο τους σε οικιακά προϊόντα καθαρισμού και δεν είναι πάντα εύκολο να τις εντοπίσουμε στα συστατικά τους. Τα vegan καθαριστικά, πέρα από το ότι δεν δοκιμάζονται σε ζώα σε κανένα στάδιο της παραγωγής τους, δεν περιέχουν ζωικά συστατικά ή ζωικά παράγωγα. Ενδεικτικά, σας παραθέτουμε κάποια συστατικά ζωικής προέλευσης που μπορεί να περιέχονται σε συμβατικά καθαριστικά κι απορρυπαντικά:

Πειράματα

σε ζώα

χι μόνο υπάρχουν πλέον αρκετά πιστοποιημένα vegan απορρυπαντικά και καθαριστικά στην ελληνική αγορά, αλλά ταυτοχρόνως μπορούν να είναι προσιτά, αποτελεσματικά κι οικολογικά. Όσο αυξάνεται η ζήτηση για πιστοποιημένες vegan επιλογές απορρυπαντικών και καθαριστικών -με το καταναλωτικό κοινό να δίνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα κατά της εκμετάλλευσης των ζώων- τόσο αυξάνεται αντίστοιχα η παραγωγή vegan επιλογών, με τις εταιρείες να προσφέρουν πολυάριθμες λύσεις κι εναλλακτικές. Εξ άλλου, ο vegan τρόπος ζωής είναι το μέλλον! Πολλοί καταναλωτές δεν

φαντάζονταν ποτέ ότι για τα περισσότερα

απορρυπαντικά που χρησιμοποιούν στα σπίτια τους κι όχι μόνο έχουν γίνει σε κάποιο στάδιο της παραγωγής πειράματα σε ζώα. Τα πειράματα γίνονται, συνήθως, για τον υπολογισμό της τοξικότητας συστατικών και προϊόντων, χρησιμοποιώντας είδη ζώων, όπως ποντίκια, κουνέλια, ινδικά χοιρίδια κ.ά. Στις διάφορες μεθόδους πειραματισμού, τα ζώα υποβάλλονται σε εξαιρετικά επώδυνες διαδικασίες, χωρίς τη χρήση αναισθητικών ή παυσίπονων, με τελικό προορισμό τον θάνατο, είτε ως αποτέλεσμα των ίδιων των πειραμάτων είτε από ευθανασία, όταν δεν είναι πλέον «χρήσιμα». Ο έλεγχος τοξικότητας μέσω των πειραμάτων σε ζώα είναι μια αρκετά παλιά και παρωχημένη διαδικασία η οποία χαρακτηρίζεται από αρκετά ελαττώματα. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων συχνά δεν μεταφράζονται σε αξιόπιστες προβλέψεις για την τοξικότητα στους ανθρώπους, ενώ συνήθως είναι χρονοβόρα και συνοδεύονται από υψηλό κόστος.

Λ

Caprylic Acid (ενδεχομένως να προέρχεται από αγελαδινό ή κατσικίσιο γάλα)

Λ Oleyl Alcohol (προέρχεται από λίπος ψαριών)

Λ Tallow (από λίπος αγελάδας) Λ Ζωική γλυκερόλη και στεαρικό οξύ (από ζωικό λίπος) Λ Ζωική λεκιθίνη Λ Κερί μέλισσας Λ Λανολίνη (από το μαλλί των προβάτων)

Πλέον, όμως, υπάρχουν εναλλακτικές για τις εταιρείες που επιλέγουν να ακολουθήσουν διαφορετικό δρόμο. Σύγχρονες μέθοδοι, όπως έρευνα με τη χρήση καλλιεργειών ανθρωπίνων ιστών και κυττάρων κι εξελιγμένη μοντελοποίηση σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, μεταξύ άλλων, προσφέρουν πιο αξιόπιστα αποτελέσματα, μικρότερο κόστος και μειωμένο χρόνο διεξαγωγής, δίχως την περιττή χρήση ζώων, με νέες μεθόδους που εξελίσσονται συνεχώς.

η Cruelty Free International, η PETA, η Vegan Society κι η Vegan OK, και είτε το σύνολο των προϊόντων τους είναι 100% κατάλληλο για vegans είτε προσφέρουν πολυάριθμες vegan επιλογές. Θα βρείτε, ενδεικτικά, εταιρείες που παρέχουν μεγάλη γκάμα καθαριστικών κι απορρυπαντικών, συνδυάζοντας τη μέγιστη αποτελεσματικότητα με την οικολογική ευαισθησία, προσφέροντας προσιτά προϊόντα που ταιριάζουν στις καθημερινές σας ανάγκες, αλλά ταυτοχρόνως είναι φιλικά προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Egreeno

Η ελληνική εταιρεία που παράγει τα απορρυπαντικά Egreeno, με επικεφαλής τον Χρήστο Γκουλέτσα, χημικό μηχανικό, ιδρύθηκε το 2010 κι αποτελείται από μία ομάδα νέων επιστημόνων, με κατάρτιση και πάθος για έρευνα και καινοτομία. Η εταιρεία έχει έδρα την πανέμορφη εξοχή του νομού Κιλκίς, σε μια καταπράσινη πεδιάδα, δίπλα στον Αξιό ποταμό. Η επιλογή της τοποθεσίας δεν έγινε τυχαία, καθώς η αγάπη για τη φύσ η αντιπροσωπεύει πλήρως τη φιλοσοφία που επιδιώκει να περάσει η εταιρεία μέσω των προϊόντων της. Τα προϊόντα Egreeno παράγονται εξολοκλήρου στην Ελλάδα κι αποτελούν μία πρωτοποριακή σειρά αγνών φυσικών απορρυπαντικών. Στα προϊόντα Egreeno η εταιρεία χρησιμοποιεί συστατικά διεθνώς αναγνωρισμένα ως φιλικά προς τον α νθρώπινο οργανισμό, αποκλείοντας ουσίες που δημιουργούν πρόβλημα στην υγεία. Γι’ αυτό τον σκοπό, η εταιρεία στοχεύει διαρκώς στην έρευνα, στον πειραματισμό και στη διαρκή βελτίωση των παραγόμενων προϊόντων. Η σειρά Egreeno περιλαμβάνει τα απορρυπαντικά Egreeno με άρωμα, τα οποία περιέχουν υποαλλεργικά αρώματα κι αιθέρια έλαια της ελληνικής φύσης, και τα απορρυπαντικά Egreeno χωρίς άρωμα, τα οποία αποτελούν ιδανική επιλογή για άτομα με αλλεργίες κι ατοπική δερματίτιδα, γ ια μωρά αλλά και για χώρους εστίασης κι υγειονομικού ενδιαφέροντος. Οι έξ ι διαφορετικοί κωδικοί που κυκλοφορούν, με και χωρίς άρωμα, είναι: Υγρό πλυντηρίου ρούχων, Μα -

λακτικό ρούχων, Υγρό πιάτων, Υγρό καθαρισμού χεριών, Πολυκαθαριστικό γενικής χρήσης, Καθαριστικό δαπέδου κι επιφανειών. Τα Egreeno είναι cruelty free, καθώς βρίσκονται στο πρόγραμμα Beauty Without Bunnies της PETA, και σε όλη τη γκάμα τους κατάλληλα για vegans. Eνώ το 3% των καθαρών εσόδων από τις πωλήσεις της σειράς απορρυπαντικών Egreeno προσφέρεται στο Ελληνικό Ορφανοτροφείο στην Τανζανία, Τ.Ο.Μ (www.tom.org.gr). Παράλληλα, η εταιρεία καινοτομεί, σχεδιάζοντας ένα περιβαλλοντικά βιώσιμο refill project των άδειων συσκευασιών, το οποίο προβλέπει την επιστροφή των άδειων 5λιτρων μπουκαλιών από τους πελάτες πίσω στις εγκαταστάσεις, ώστε να ξαναγεμιστούν και να χρησιμοποιηθούν εκ νέου. Για περισσότερες πληροφορίες και για on-line αγορές, μπορείτε να απευθυνθείτε στο site www.egreeno.gr (αποστολή των προϊόντων σε όλη την Ελλάδα), και τηλεφωνικά στο 23430-32591. Επιπλέον, μπορείτε να τα βρείτε στα καταστήματα της αλυσίδας ΑΒ Βασιλόπουλος που έχουν το ειδικά διαμορφωμένο τμήμα, ARMONIA, στο κατάστημα Sillage (και e-shop www.sillage-store.com), όπου μπορείτε να βρείτε χύμα τα απορρυπαντικά egreeno και να τα προμηθευτείτε, χρησιμοποιώντας τις δικές σας συσκευασίες, καθώς και στα καταστήματα Θανόπουλος (και e-shop www.thanopoulos.gr).

που παράγονται στην Ελλάδα, φιλικά προς το περιβάλλον, με φυτικές πρώτες ύλες και με βιοαποικοδομήσιμα συστατικά. Τα προϊόντα ΑΡΚΑΔΙ, όπως το Family υγρό πλυντηρίου διπλής δράσης με λευκό σαπούνι, το Baby υγρό πλυντηρίου με πράσινο σαπούνι, το Baby μαλακτικό υγρό με φυσικό εκχύλισμα ελιάς, η Baby πράσινη σκόνη πλυντηρίου, αλλά και το Classic πράσινο σαπούνι, έχουν πιστοποιηθεί ως κατάλληλα για vegans από

ECOS

Τα Νο1 σε πωλήσεις (ΗΠΑ) πράσινα απορρυπαντικά ECOS παρασκευάζονται από την Earth Friendly Products, η οποία ιδρύθηκε από τον Έλληνα χημικό μηχανικό Ευτύχιο Βλαχάκη το 1967, και από τον Μάρτιο του 2018 παράγονται και στην Ελλάδα! Η Earth Friendly Products αποτελεί κορυφαία εταιρεία περιβαλλοντικής υπευθυνότητας, με μεγάλη ιστορία στην παραγωγή των προϊόντων ECOS στις ΗΠΑ, στοχεύοντας εξ αρχής στη δημιουργία υψηλής ποιότητας καθαριστικών προϊόντων φυτικής προέλευσης., Με διεθνείς πιστοποιήσεις από έγκυρους οργανισμούς, τα ECOS είναι βραβευμένα από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών (EPA) με το SaferChoice. Έχοντας πάνω από 50 χρόνια καινοτομίας και με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον, τα προϊόντα της εταιρείας απευθύνονται σε καταναλωτές που ενδιαφέρονται συνειδητά για την ασφάλεια τη δική τους, των παιδιών τους και του περιβάλλοντος. Η εταιρεία Earth Friendly Products πληροί τις cruelty free προϋποθέσεις που θέτει η πιστοποίηση Leaping Bunny και αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι η παραγωγή των προϊόντων και των επιμέρους συστατικών

ζωικής προέλευσης. Συγχρόνως, οι συσκευασίες των μπουκαλιών είναι κατασκευασμένες από το υλικό plantplastic, το οποίο είναι φυτικής προέλευσης πολυαιθυλένιο (PE) πλαστικό. Τα μπουκάλια

Χαρακτηριστικά των προϊόντων ECOS:

• Συστατικά προέλευσηςφυτικής

• Χωρίς parabens

• Υποαλλεργικά δερματολογικάκαιελεγμένα

• Με εκπληκτικά φυσικά αρώματα

• Με ισορροπημένο pH • Χωρίς φωσφορικά άλατα, φθαλικές ενώσεις

δεν περιλαμβάνει πειράματα σε ζώα. Επιπλέ ον, η εταιρεία είναι μέλος του cruelty free προγράμ ματος Beauty Without Bunnies της PETA, με το trademark που δίνε ται σε εταιρείες που πληρούν τα κριτήρια μη διεξαγωγής πειραμάτων σε ζώα και το σύνολο των προϊόντων τους δεν εμπεριέχει καθόλου συστατικά ζωικής προέλευσης. Τα προϊόντα ECOS αποδεικνύουν ότι αποτελούν μία αξιόπιστη επιλογή, καθώς στο σύνολό τους είναι πιστοποιημένα vegan και από τη Vegan Society. Στη μεγάλη γκάμα των προϊόντων ECOS θα βρείτε απορρυπαντικά ρούχων, πιάτων, γενικά καθαριστικά και σαπούνια χεριών. Αποτελούνται κυρίως από 100% ανανεώσιμα και φυτικής προέλευσης συστατικά, όπως νερό, αιθέρια έλαια, βιολογικά βότανα, καλαμπόκι, καρύδα και εσπεριδοειδή. Τα προϊόντα ECOS διατίθενται στις αλυσίδες όλων των μεγάλων σούπερ μάρκετ. Για περισσότερες πληροφορίες και σημεία πώλησης, μπορείτε να επισκεφτείτε το site της εταιρείας https://ecos.com.gr/.

• Gluten Free • Δεν δοκιμάζονται σε ζώα και δεν περιέ- χουν ζωικά συστατικά

παρασκευάζονται από ένα μείγμα plantplastic και ανακυκλωμένου

αποτύπωμα

συσκευασιών.

του plantplastic

χρήση ενός ανανεώσιμου υλικού – του ζαχαροκάλαμου –αντί του πετρελαίου. Τα Ecover διατίθενται στα καταστήματα Στο Βάθος Κήπος (και e-shop bathoskipos.gr), Ηλιάνθος (και e-shop hlianthos.com.gr), Green House Bio (και e-shop greenhousebio.gr), Mirabilis (και e-shop mirabilis.gr) κ.ά.

Σαπωνοποιία Πατούνη Η Σαπωνοποιία Πατούνη είναι μία οικογενειακή επιχείρηση με έδρα την Κέρκυρα, με ιστορία άνω των 150 χρόνων, που εξακολουθεί να παράγει χειροποίητο σαπούνι με παραδοσιακές μεθόδους, χρησιμοποιώντας τοπικά παραγόμενα προϊόντα ελιάς. Το σαπωνοποιείο, το οποίο λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1891, διατηρεί τον παραδοσιακό εξοπλισμό του κι αποτελεί ζωντανή μνήμη μιας σημαντικής τοπικής παράδοσης, προσελκύοντας επισκέπτες τόσο τουριστικού όσο κι εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Το 2008 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς από το Υπουργείο Πολιτισμού και το 2017 η παραδοσιακή λειτουργία της σαπωνοποιίας εντάχθηκε στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας και στους Καταλόγους που προβλέπονται στη σχετική σύμβαση της UNESCO. Για την παραγωγή των παραδοσιακών σαπουνιών Πατούνης χρησιμοποιούνται μόνο οι βασικές πρώτες ύλες της παραδοσιακής σαπωνοποιίας, χωρίς πρόσθετα: λάδι, σόδα, αλάτι και νερό. Επιπλέον, όλη η σειρά των προϊόντων είναι κατάλληλη για vegans και πιστοποιημένη από τον οργανισμό Vegan Society. Παρ’ όλο που οι καιροί έχουν αλλάξει, η χρήση παραδοσιακών μεθόδων οικιακής καθαριότητας εξακολουθεί να ανταμείβει το καταναλωτικό κοινό, έχοντας το πλεονέκτημα της επιτυχούς δοκιμασίας στον χρόνο. Επίσης, τέτοιες μέθοδοι είναι φιλικές προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον, κατά την παραγωγή και τη χρήση τους. Αν ενδιαφέρεστε για zero waste επιλογές, χωρίς χρήση πλαστικού και με μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα, στο κατάστημα Sapontina θα βρείτε σε χύμα νιφάδες το πράσινο σαπούνι «Μπουγάδας», καθώς επίσης και package free μπάρα πράσινου σαπουνιού «Μπουγάδας». Τα φυσικά και παραδοσιακά προϊόντα Πατούνης μπορείτε να τα προμηθευτείτε

τα καταστήματα Sapontina, Ιωάννινα (και e-shop sapontina. gr), White Castle, Θεσσαλονίκη, naturalclick.gr κ.ά.

Seventh Generation

H Seventh Generation ιδρύθηκε

το 1988 κι εδώ και πάνω από 30 χρόνια προσφέρει μεγάλη ποικιλία καθαριστικών οικιακής χρήσης, με βιοδιασπώμενη σύνθεση, χωρίς χρωστικές ουσίες, συνθετικά αρώματα και τεχνητά λευκαντικά. Τα προϊόντα της εταιρείας είναι πιστοποιημένα από την EU Ecolabel. Όσον αφορά τη μη διεξαγωγή πειραμάτων σε ζώα, είναι πιστοποιημένη με Leaping Bunny και μέλος του cruelty free προγράμματος Beauty Without Bunnies της PETA. Εκτός αυτού, όλη η γκάμα των προϊόντων της είναι κατάλληλη για vegans, καθώς από τη σύστασή τους απουσιάζουν πλήρως ουσίες ζωικής προέλευσης. Μεγάλο μέρος από το ανακυκλωμένο πλαστικό στα μπουκάλια προϊόντων, όπως απορρυπαντικών, υγρού απορρυπαντικού πιάτων και οικιακών καθαριστικών, προέρχεται από ανακύκλωση μπουκαλιών, τα οποία περνάνε από διάφορα στάδια επεξεργασίας. Τα Seventh Generation είναι διαθέσιμα στην αλυσίδα σούπερ μάρκετ My Market, στα ηλεκτρονικά καταστήματα e-fresh.gr, smilepharmacy.gr κ.ά.

Sonett

H εταιρεία Sonett ιδρύθηκε το 1977 κι εδώ και πάνω από 40 χρόνια προσφέρει υψηλής ποιότητας απορρυπαντικά και καθαριστικά. Η εταιρεία είναι cruelty free, καθώς είναι μέλος του προγράμματος Beauty Without Bunnies της PETA, και μία μεγάλη γκάμα των προϊόντων της είναι πιστοποιημένη από τη Vegan Society. Καλό όμως είναι να γνωρίζετε ότι η πιστοποίηση της Vegan Society αποδίδεται σε κάθε προϊόν ξεχωριστά και όχι στο σύνολο των προϊόντων μίας εταιρείας. Πάνω στη συσκευασία της πλειονότητας των καθαριστικών της Sonett υπάρχει το trademark της Vegan Society, εκτός ολίγων που έχουν ζωικά συστατικά. Ένα ακόμη πολύ σημαντικό γεγονός είναι ότι τα Sonett παράγονται με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, περιέχουν βιοαποικοδομήσιμα συστατικά, φυσικές ορυκτές πρώτες ύλες και φυσικά αιθέρια έλαια. Επιπροσθέτως, δεν περιέχουν συνθετικά αρώματα και χρώματα, πετροχημικές πρώτες ύλες, φωσφορικά κι επιθετικά λευκαντικά. Παράλληλα, είναι πιστοποιημένα με την Ecogarantie Label. Τα Sonett μπορείτε να τα βρείτε ενδεικτικά στο Sillage (και e-shop sillage-store.com), Στο Βάθος Κήπος (και e-shop bathoskipos.gr), στα καταστήματα Θανόπουλος (και e-shop thanopoulos.gr), στο Vegan Way (Λάρισα), στο Άνοιξε Σουσάμι (Θεσσαλονίκη) κ.ά.

Astonish

Η βρετανική εταιρεία Astonish, εδώ και περίπου 40 χρόνια, παρασκευάζει προσιτά αλλά και αποτελεσματικά καθαριστικά προϊόντα, χωρίς

Bamboo Vegan (και e-shop www.bamboovegan. com) και σε σημεία πώλησης

Bio-D

Η Bio-D παρασκευάζει απορρυπαντικά κι είδη καθαρισμού οικιακής χρήσης φιλικά προς το περιβάλλον, χρησιμοποιώντας φυσικά συστατικά από βιώσιμες πηγές, μη τοξικά, μη ερεθιστικά, υποαλλεργικά και με βιοαποικοδομήσιμη φόρμουλα. Η cruelty free εταιρεία Bio-D δεν διεξάγει πειράματα σε ζώα κι είναι πιστοποιημένη με Leaping Bunny. Επίσης, όλα τα προϊόντα της είναι απαλλαγμένα από ζωικά συστατικά και πιστοποιημένα vegan από τη Vegan Society. Επιπλέον, τα προϊόντα της Bio-D είναι πιστοποιημένα από την Allergy UK και έχουν ελεγχθεί από ένα διεθνές πάνελ αλλεργιολόγων κι επιστημόνων. Οι συσκευασίες είναι ανακυκλώσιμες και φτιαγμένες από 100% ανακυκλωμένο υλικό που προέρχεται από πλαστικά μπουκάλια, τα οποία υπό άλλες συνθήκες θα κατέληγαν σε χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων. Τα Bio-D μπορείτε να τα προμηθευτείτε

Almacabio (vegan επιλογές) Πιστοποίηση: Vegan OK

Ηλιάνθος (hlianthos.com.gr)

Almawin (vegan επιλογές) Πιστοποίηση: Vegan Society Στο Βάθος Κήπος (bathoskipos.gr), bio2go.gr, grecofarm.com, Mirabilis (mirabilis.gr)

Astonish (100% vegan). Πιστοποίηση: Leaping Bunny, Vegan Society, Peta

Bio-D (100% vegan). Πιστοποίηση: Leaping Bunny, Vegan Society Θανόπουλος (thanopoulos.gr), bioshop.gr

Ecos (Earth Friendly Products) (100% vegan). Πιστοποίηση: Leaping Bunny, Vegan Society, Peta

Ecover (100% vegan)

Πιστοποίηση: Leaping Bunny, Peta

Ekos (Pierpaoli) (vegan επιλογές)

Πιστοποίηση: Leaping Bunny, Vegan Society

Folia (Pierpaoli) (vegan επιλογές)

Πιστοποίηση: Leaping Bunny, Vegan Society

Egreeno (100% vegan)

Πιστοποίηση: Peta

Seventh Generation (100% vegan)

Πιστοποίηση: Leaping Bunny, Peta

Sodasan (vegan επιλογές)

Πιστοποίηση: Vegan Society, Peta

Sonett (vegan επιλογές)

Πιστοποίηση: Vegan Society, Peta

ΑΡΚΑΔΙ (vegan επιλογές) Πιστοποίηση: Vegan Society

Σκλαβενίτης, Θανόπουλος (thanopoulos.gr), My Market, Green House Bio (greenhousebio.gr) και στο e-shop του ecos.com.gr

Στο Βάθος Κήπος (bathoskipos.gr), Ηλιάνθος (hlianthos.com.gr), Green House Bio (greenhousebio.gr), Mirabilis (mirabilis.gr)

Βιολογικό Χωριό (biologikoxorio.gr), Green House Bio (greenhousebio.gr)

Βιολογικό Χωριό (biologikoxorio.gr), Green House Bio (greenhousebio.gr)

Sillage (sillage-store.com), Θανόπουλος (thanopoulos.gr), και στο egreeno.gr

My Market, e-fresh.gr smile-pharmacy.gr

Kampos Bio Market

Sillage (sillage-store.com), Vegan Way (Λάρισα), Θανόπουλος (thanopoulos.gr), Στο Βάθος Κήπος (bathoskipos.gr), Mirabilis (mirabilis.gr), Άνοιξε Σουσάμι (Θεσσαλονίκη)

Κυριότερες αλυσίδες super market

e-fresh.gr, yoda.gr Σαπωνοποιία Πατούνη (100% vegan) Πιστοποίηση: Vegan Society

Sapontina, Ιωάννινα (sapontina.gr), White Castle (Θεσσαλονίκη), naturalclick.gr

Bamboo Vegan (bamboovegan.com), Vegan Way, Λάρισα. Αναλυτικός κατάλογος συνεργατών στο: www.astonish.gr

Παντζάρι, Μήλο, Καρότο, με πορτοκάλι, λεμόνι & κολοκυθόσπορο - ΣΑΛΑΤΑ παντζαριού με κρέμα κάσιους 104 ΠΈΝΈΣ με κρέμα καβουρδισμένου ηλιόσπορου

• 3 κ.σ. έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

• 1 κλωνάρι άνηθο για γαρνιτούρα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ

ΣΑΛΑΤΑ

Σε ένα μπολ κάνουμε με τα χεράκια μας μασάζ στα φύλλα

κέηλ με τις 3 κ.σ. ελαιόλαδο, μέχρι να πάει παντού, μπρος

πίσω, και να μαλακώσουν σημαντικά!

το σπανάκι, τη

τη ρόκα κι ανακατεύουμε

τα χέρια μας. Από πάνω

τα καρότα

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΟΣ • 1 αβοκάντο ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΟΣ Χτυπάμε όλα τα υλικά στο μπλέντερ για 1-2 λεπτά και δοκιμάζουμε για αλάτι ή έξτρα λεμόνι ή λίγο νερό ακόμη, αν είναι πολύ πηχτό. Ε βουαλά!

το κρεμμύδι ολόκληρο και την πατάτα στα τέσσερα για 15-20 λεπτά. Με ένα πιρούνι πιάνουμε το μπρόκολο από τον κορμό, το γυρνάμε ανάποδα πάνω από το μπλέντερ και κόβουμε τους ανθούς, μέχρι να μας μείνει στο χέρι μόνο το κοτσάνι. Στη συνέχεια, κόβουμε το κοτσάνι σε κυβάκια και το κρατάμε στην άκρη για μετά.

Προσθέτουμε στο μπλέντερ τον μαϊντανό ολόκληρο με τα κοτσάνια, τον χυμό λεμονιού, το ελαιόλαδο και αλάτι και πιπέρι όσο μας αρέσει. Χτυπάμε 1-2 λεπτά, μέχρι να γίνει μια χρυσή κρέμα. Σερβίρουμε, προσθέτοντας τα κυβάκια μας.

ΥΛΙΚΑ

• 1 κ.σ. λάδι καρύδας

• 2 κρεμμύδια ξερά

• 2 κούπες νεαρό σπανάκι

• 1 κούπα κέηλ

• 1 κούπα πράσο, κομμένο ροδέλες

• ½ ματσάκι μαϊντανό, κόβουμε τα κοτσάνια ψιλά ψιλά & κρατάμε τα φύλλα

για γαρνιτούρα

• 1 κ.σ. θυμάρι

• χυμός λεμονιού από 1 μέτριο λεμόνι

• 1 λίτρο ζωμός λαχανικών

• 500γρ. ρεβίθια Καστοριάς_

τα μουλιάζουμε

• μια τσιμπιά & κάτι πιπέρι καγιέν

• αλάτι & πιπέρι κατά βούληση

• ελαιόλαδο όσο χρειάζεσαι

• ρόδι ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΑΡΝΙΤΟΥΡΑ

• 2 κρεμμυδάκια φρέσκα, κομμένα σε γωνία

• 1 πράσο κομμένο σε γωνία

• τα φύλλα του μαϊντανού μας

• 1/2 κούπα και κάτι σπόρους ρόδι

και μετά από ένα λεπτό τον ζωμό μας. Μόλις πάρει μια βράση, χαμηλώνουμε τη φωτιά και μπαίνουν στον χορό τα ρεβίθια, το σπανάκι, το κέηλ, το πράσο, το αλατοπίπερο, κι αφήνουμε να κοχλάσει.

Μετά από 7 λεπτά, σβήνουμε τη φωτιά και τελειώνουμε με το λεμόνι, ίσως και λίγο ξύσμα, και φυσικά ελαιόλαδο. Σερβίρουμε σε μπολ ατομικά, γαρνίρουμε με ρόδι, μαϊντανό, κρεμμυδάκι κι ελαιόλαδο.

σπόρους τσία, που τους προσθέτουμε μετά.

ΥΛΙΚΑ

• ½ πακέτο φύλλα κρούστας

• 3 μήλα

• 150γρ. ζάχαρη καρύδας

• 1 κ.σ. κανέλα Κεϋλάνης

• 200ml λάδι καρύδας

• 80γρ. σταφίδες

• 120γρ. καρύδια πεκάν

• 1 λάιμ

ΓΙΑ ΤΗ ΣΟΣ

ΑΜΥΓΔΑΛΟΥ

• 80γρ. μουλιασμένα αμύγδαλα 4 ώρες

• 20ml ροδόνερο

• λίγη φρέσκια βανίλια

• 100γρ. γιαούρτι καρύδας

• 90ml νερό

κ.σ. φρεσκοστυμμένο χυμό λεμονιού

• 1 κ.σ. σιρόπι ρυζιού ή αγάβης

• 1 κ.σ. φρεσκοκομμένο βασιλικό

• 3 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες

• 9 κ.σ. έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

ΕΚΤΕΛΕΣΗ Βάζουμε να βράσει σε υψηλή φωτιά μία μεγάλη κατσαρόλα με 750ml νερό και 2 κ.γ. αλάτι. Μόλις βράσει, αφαιρούμε από την εστία και προσθέτουμε το μπρόκολο για 1-2 λεπτά και μετά το σουρώνουμε. Σε ένα μπλέντερ, φτιάχνουμε τη μαρινάδα μας με τα υλικά μας, πορτοκάλι, λεμόνι, λάιμ, σιρόπι

ρυζιού ή αγάβης, βασιλικός & ½ κ.γ. αλάτι, προσθέτοντας σιγά το λάδι.

Σε ένα μπολ μαλάσσουμε με καθαρά χέρια το μπρόκολο με τη μαρινάδα, πολύ καλά, για 3-5 λεπτά. Σκεπάζουμε και βάζουμε στο ψυγείο για 30 λεπτά ή όλο το βράδυ. Σερβίρουμε τη σαλάτα μας κρύα.

στον τρίφτη • Χυμός από ½ πορτοκάλι • Χυμός από ½ λεμόνι • ¼ κ.γ. γλυκού αλάτι Μεσολογγίου • 3 κουταλιές σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο • 1 κ.σ. κολοκυθόσπορος καβουρδιμένος • 1 κ.σ. σταφίδες ΕΚΤΕΛΕΣΗ Ανακατεύουμε με χαρά τα υλικά μας με τα καθαρά μας χεράκια, προσθέτοντας στο τέλος τον καβουρδισμένο κολοκυθόσπορο και τη σταφίδα από πάνω. Γαρνίρουμε με 3 φέτες πράσινο μήλο.

ΥΛΙΚΑ

• 6 μεσαία παντζάρια, πλυμένα καλά, κομμένα στα δύο

• 1 μεγάλο κρεμμύδι, καθαρισμένο, κομμένο στα δύο • 1 πράσο κομμένο • 1 μεσαία γλυκοπατάτα, πλυμένη, κομμένη στα τέσσερα • ¼ κούπας λάδι καρύδας

φούρνο στους 200 βαθμούς, λαδώνουμε με το λάδι καρύδας παντζάρια, γλυκοπατάτα, κρεμμύδι, & τα τοποθετούμε σε ταψί με λαδόκολλα. Μετά από μία ώρα, δοκιμάζουμε με ένα μαχαίρι να δούμε αν είναι μαλακά, τα βγάζουμε και τα αφήνουμε στην άκρη. Σε μία κατσαρόλα τσιγαρίζουμε τα πράσα για 4-5 λεπτά και προσθέτουμε τον ζωμό, το αλάτι & τα ψητά λαχανικά, μέχρι να πάρουν μια βράση. Μεταφέρουμε σε δόσεις τη σούπα στο μπλέντερ να γίνει κρέμα, προσθέτοντας σταδιακά την κρέμα κάσιους, το φασκόμηλο και τον κόλιανδρο. Γαρνίρουμε με πρασινάδα ή φύτρες όπως δυόσμο. Έτοιμο!

ΥΛΙΚΑ

• 500γρ. πένες ντίνκελ ολικής ή ρυζιού χωρίς γλουτένη

• 400γρ. μανιτάρια της επιλογής σας ολόκληρα

• 400γρ. κολοκύθια, κομμένα φέτες και με γωνία

• 3 κ.σ. τάμαρι

• 1 κ.γ. αλάτι

• 1 κ.γ. ρίγανη

• 1 κ.γ. μαντζουράνα

• 1 κ.σ. κουρκουμά

• 1 κ.σ. σησαμέλαιο

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΈΜΑ ΗΛΙΌΣΠΌΡΌΥ

• 200γρ. ηλιόσπορο καβουρδισμένο

• 100ml έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

• 150-200ml νερό

• χυμός από ένα μεγάλο λεμόνι

• μία τσιμπιά πιπέρι καγιέν

• ½ κ.γ. αλάτι Μεσολογγίου

• 2 χουρμάδες βασιλικούς

το αλάτι και τα ζυμαρικά και βράζουμε 5-7 λεπτά. Αναμειγνύουμε τις πένες με την κρέμα & τα λαχανικά και σερβίρουμε αχνιστά, με λίγα φύλλα μαϊντανού από πάνω και φρεσκοτριμμένο πιπέρι.

ΈΚΤΈΛΈΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΈΜΑ ΗΛΙΌΣΠΌΡΌΥ Βάζουμε όλα τα παραπάνω συστατικά για την κρέμα στο μπλέντερ με λίγο από το νερό, προσθέτοντας το υπόλοιπο σταδιακά, να γίνει η κρέμα όπως τη θέλουμε, ζουμερή.

με μάκα Για 2 μερίδες ΥΛΙΚΑ • 1 μπανάνα ώριμη • 3/4 κούπας ανανά σε κύβους • 1 κ.γ. μάκα • ½ κ.σ. σπόρους τσία • ¾ κούπας γάλα αμυγδάλου • 1 ½ κούπα πάγο ΕΚΤΕΛΕΣΗ Τα κλείνουμε όλα μαζί καλά στο μπλέντερ και χτυπάμε δυνατά μέχρι να έρθει ένα χαμόγελο στα χείλη μας. Τότε μόνο ανοίγουμε απαλά και δοκιμάζουμε. Αν το θέλουμε πιο γλυκό, προσθέτουμε λίγο σιρόπι ρυζιού και ξαναχαμογελάμε πονηρά.

ΥΛΙΚΑ

• 4 τμχ. φύλλα κρούστας

• 130γρ. ζάχαρη καρύδας

• 100γρ. μπίτερ κουβερτούρα

• 200γρ. κρέμα καρύδας

• 1 βανίλια ΕΚΤΕΛΕΣΗ Ψήνουμε τα φύλλα με τη ζάχαρη στο φούρνο στους 200 για

• 50γρ. βρασμένο φαγόπυρο σε κουρμπουγιόν μπαχαρικών

• 30γρ. ρύζι καστανό αναποφλοίωτο βρασμένο με φύλλα λάιμ & κάρδαμο σκόνη

• 10γρ. καρότα καπνιστά

• 10γρ. πράσο καπνιστό

• 10γρ. καραμελωμένα κρεμμύδια σε αρωματικό λάδι από φρέσκα βότανα & ρίζες φρέσκου κρεμμυδιού δουλεμένο με pink grapefruit

• 5γρ. λιαστή ντομάτα

• 5γρ. καπνιστή πάπρικα

• 10γρ. σπόροι τσία

• 15ml αγνό παρθένο ελαιόλαδο ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΜΠΕΡΓΚΕΡ Ομογενοποιούμε στο μούλτι το φαγόπυρο, το ρύζι, τα λαχανικά ανακατεύουμε το μείγμα μας, ελέγχουμε το αλάτι - πιπέρι και πλάθουμε σε 120 γρ.

ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ DIP

• Dip 1. Mayo Mustard:100ml γάλα σόγιας & περίπου 300 mlηλιέλαιο, αλάτι, πιπέρι & 2 κ.σ. μουστάρδα, όλα στο μπλέντερ. • Dip 2. Guacamole: Σπάμε με πηρούνι τα ώριμα αβοκάντο και τα βρέχουμε με 1 ή 2 χυμό λάιμ, φρέσκο κόλιανδρο, λίγο ψιλοκομμένη πιπεριά χαλαπένος, ελαιόλαδο, αλάτι, πιπέρι.

ΣΤΗΣΙΜΟ ΠΙΑΤΟΥ Αλοίφουμε τις βάσεις από τα ψωμάκια μας με τα Dip, προσθέτουμε

σκόρδο, δεντρολίβανο & πράσο.

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤH ΒΙΝΕΓΚΡΕΤ

• 1 κ.σ. φρεσκοστυμμένο χυμό λεμονιού • 2 κ.σ. μηλόξιδο • 1 κ.σ. μουστάρδα • ¼ φλιτζάνι μαλακό τόφου • ½ κ.γ. αλάτι Μεσολογγίου • 2 κ.σ. ελαιόλαδο

να γίνει μια απαλή κρέμα. Σε ένα βαθύ μπολ, ανακατεύουμε με καθαρά χέρια τα καρότα και τα κράνμπερι, ώστε να απορροφήσουν τη

βινεγκρέτ, σκεπάζουμε και αφήνουμε τουλάχιστον 30 λεπτά στο ψυγείο να κρυώσει. Βγάζουμε 10 λεπτά πριν σερβίρουμε, προσθέτοντας τα μουλιασμένα καρύδια.

ΥΛΙΚΑ

• 2 κ.σ. έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

• 1 κρεμμύδι μεσαίου μεγέθους

• 1 κεφάλι κουνουπίδι, κομμένο στα τέσσερα

• 3 κούπες ζωμό λαχανικών

• 1 κούπα φυτικού γάλατος της επιλογής σας

• ½ κ.γ. αλάτι Μεσολογγίου

• Μαύρο πιπέρι μία τσιμπιά ΕΚΤΕΛΕΣΗ Σε μια κατσαρόλα σιγοβράζουμε τα υλικά μας, εκτός από το ελαιόλαδο, για 20 λεπτά. Στη συνέχεια, τα μεταφέρουμε στο μπλέντερ μαζί με το λαδάκι και αν θέλουμε προσθέτουμε και λίγο λεμόνι ή και μπούκοβο. Σερβίρουμε, προσθέτοντας για γαρνιτούρα λίγο αρακά, καβουρδισμένο αμύγδαλο σε φέτες, λίγη πρασινάδα και μαύρο πιπέρι.

• 3 χουρμάδες • 2 πράσινα μήλα, καθαρισμένα και κομμένα • 400ml νερό καρύδας ΕΚΤΕΛΕΣΗ Τα χτυπάμε όλα στο μπλέντερ και γρήγορα είναι έτοιμα για απόλαυση. «Το φαγητό μας είναι το φάρμακό μας και το φάρμακό μας είναι το φαγητό μας», Ιπποκράτης.

με κρέμα ψητού σκόρδου & λάιμ

Για 4 -6 μερίδες

ΥΛΙΚΑ

• 400γρ. κολοκύθα με τη φλούδα

• 400γρ. γλυκοπατάτα Νάξου

• 400γρ. παντζάρι

• 400γρ. σελινόριζα

• 4 κ.σ. έξτρα παρθένο λάδι καρύδας ή ελαιόλαδο ½ κ.γ. αλάτι Μεσολογγίου

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 200 βαθμούς. Σε ένα βαθύ μπολ ανακατεύουμε τα λαχανικά μας με το λάδι και το αλάτι. Τα βάζουμε στο ταψί και ψήνουμε στον φούρνο, ανακατεύοντας κάθε 15 λεπτά για ομοιόμορφο αποτέλεσμα. Τα μεταφέρουμε πάλι σε ένα μπολ κι ανακατεύουμε με το ½ της σος. Το υπόλοιπο το βάζουμε σε ένα μπολάκι και το σερβίρουμε στο πλάι. ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΟΣ ΜΕ ΨΗΤΟ ΣΚΟΡΔΟ & ΛΑΙΜ

• 1 κεφαλάκι σκόρδου ολόκληρο με τη φλούδα

• ¼ κούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

• 1 κ.γ. κόλιανδρο ψιλοκομμένο

• ¼ κούπας φρεσκοστυμμένο χυμό λάιμ

• ¼ κούπας νερό

• ¼ κ.γ. αλάτι χοντρό Μεσολογγίου

• Φρεσκοτριμμένο άσπρο πιπέρι ΕΚΤΕΛΕΣΗ Καθαρίζουμε λίγο το σκόρδο ολόκληρο με το χέρι, μέχρι να μείνουν μόνο οι φλούδες της κάθε σκελίδας, κόβουμε με ένα μαχαίρι λίγο το πάνω μέρος από τις σκελίδες, ώστε να φανούν όλες ελάχιστα και να ψηθούν πιο ωραία. Βάζουμε

ολόκληρο το σκόρδο σε ένα πυρίμαχο πήλινο σκεύος με καπάκι (αποφεύγουμε το αλουμινόχαρτο)

και το ψήνουμε στους 150 βαθμούς για μία ώρα. Βγάζουμε το καπάκι και το αφήνουμε 10 λεπτά στους 180, για να καραμελώσει. Σε ένα μπλέντερ ενώνουμε σκόρδο, ελαιόλαδο, κόλιανδρο, χυμό λάιμ, νερό και όσο αλάτι & πιπέρι θέλουμε για τη γεύση.

ΥΛΙΚΑ

• 4 -5 φύλλα κέηλ

• 300γρ. σεληνόριζα τριμμένη

• 400γρ. καρότο τριμμένο

• 300γρ. κολοκύθα τριμμένη

• 2 κ.σ. μαύρο σουσάμι

•

•

•

•

ΥΛΙΚΑ

• 1 μεγάλο κρεμμύδι, κομμένο σε μεσαία κυβάκια

• 2 πράσα, κομμένα σε ροδέλες 5εκ.

• 2 κ.γ. ελαιόλαδο

• 1lt ζωμό λαχανικών

• 1 κιλό πατάτες, τα ¾ κομμένες στα δύο και το ¼ κομμένο σε μεσαία κυβάκια

• 250γρ. άσπρα φασόλια μουλιασμένα

• 3 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο

• 2 κ.σ. δεντρολίβανο ψιλοκομμένο

• 3 κούπες κέηλ, κομμένο με το χέρι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ Βράζουμε τα φασόλια στην κατσαρόλα για μία ώρα μέχρι να μαλακώσουν και σουρώνουμε. Στην κατσαρόλα προσθέτουμε το ελαιόλαδο, σωτάρουμε το κρεμμύδι 5-7 λεπτά, και στη συνέχεια το σκόρδο για άλλο ένα λεπτό. Προσθέτουμε τον ζωμό, τις πατάτες, τα φασόλια και το δεντρολίβανο. Μόλις πάρουν μία

βράση, χαμηλώνουμε τη φωτιά και μαγειρεύουμε για άλλα 30 λεπτά.

Παίρνουμε 500ml ζωμό και τις χοντρές πατάτες και τις περνάμε από το μπλέντερ να αποκτήσουν κρεμώδη υφή. Συμπληρώνουμε το κέηλ και

μετά από 5 λεπτά σβήνουμε τη φωτιά και προσθέτουμε αλάτι και πιπέρι.

• 1 κούπα (250ml) γάλα αμυγδάλου

• 1 γινωμένη μπανάνα (ιδανικά, παγωμένη στην κατάψυξη) • ½ κούπα (125ml) λωτό ή ροδάκινο

• 1 κούπα σπανάκι baby

• ¼ κούπας (30ml) κολοκυθόσπορο

• 2 κ.γ. ψίχα από σπόρους κάνναβης Kannabio • Προαιρετικά ½ κουταλιά (30ml) σκόνη πρωτεΐνης της προτίμησής σας και ½ κούπα νερό ΕΚΤΕΛΕΣΗ Βάζουμε στο μπλέντερ τα στερεά υλικά και προσθέτουμε σιγά σιγά το αμυγδαλόγαλα.

ΚΡΈΜΑ ΑΜΥΓΔΑΛΟΥ με βατόμουρα Για 4 μερίδες

ΥΛΙΚΑ

• 4 μέτρια αβοκάντο ή 3 μεγάλα

• 12 βασιλικούς χουρμάδες καθαρισμένους

• 2 κούπες γάλα αμυγδάλου

• 1 κούπα βατόμουρα φρέσκα ή οσμωτικά

• ½ κ.γ. εκχύλισμα βανίλιας

• λίγο αλάτι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Όλα στο μπλέντερ εκτός από το βατόμουρα, τα οποία προσθέτουμε από πάνω μετά.