Htb01 2017 lr by Het Houtblad

februari  • jaargang  • nummer 

www.houtblad.nl

NOBELWOOD® Innovatief van Foreco, met

Een geniaal alternatief voor tropisch hardhout

Grondstof naaldhout

• Hernieuwbare grondstof • Snelgroeiend dennenhout • Uit duurzaam beheerd bos

Eco friendly

• 100% organisch • Toepasbaar zonder coating • Gelijkmatige vergrijzing en onderhoudsvrij

Bio modificatie

• Tot in de kern gemodificeerd • Op basis van biopolymeren • Versterkt door cross-linking

Bio based

• Biopolymeren uit rietsuikerstengels • Volledig recyclebaar • 100% hernieuwbaar

Lange levensduur

• Getest op duurzaamheidsklasse I • Minder scheurvorming • Toepasbaar in damp-open constructies

info@foreco.nl

www.foreco.nl

technologie

Material Xperience Het jaarlijkse materiaalevenement voor creatieve professionals

Hoofdsponsor

Haal je gratis kaart op

6 â&#x20AC;&#x201C; 10 februari Jaarbeurs Utrecht

www.materialxperience.nl

2017

In samenwerking met

Media Partners

f e b r ua r i 2 0 1 7

z w ij g e n i s g o u d De tijd been je nauwelijks bij. Stap even uit z’n ritme en je verziekt al snel in stress. Zeker toen de tijd door de crisissen loodzwaar drukte, was het gevaar reëel dat je voeten vastliepen in het zeulzand van tegenspoed en ongenoegen. Echter, meer dan vorige jaren start  met een voorjaarsontwaken als een tere bloesem van hoop: de dingen gaan ten goede lopen. De wonden zijn gelikt, de handen uiteengevouwen, geloof en veerkracht hebben de scheiding kaarsrecht in het natte haar. Allerwegen klinken uit stegen en sloppen de heldere stemmen op: ‘Plan B wordt toch plan A!’ ‘Wat broeit, dat bloeit!’ In de tegenloop der zaken hebben ook wij de schouders gegrepen van partners in de vergroting van aller slagkracht. Met BNA Academie beginnen we dit cursusjaar een serie masterclasses en workshops voor architecten die geïnteresseerd zijn in hout. Want er is animo. Met de Jaarbeurs organiseren we tijdens de Bouwbeurs de Ontbijtsessie Pas op! Aanstormende houtbouw. Zeven jonggedrevenen pitchen nieuwe vormen van houtbouw voor (tiny houses, digitaalbouw, ontwerp-en-timmer). Meld u snel aan, houthooghebber! Want er is enthousiasme. En Het Houtblad bewees onlangs in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam voor een gehoor van  jeugdige lippenhangers hout als eigentijdse probleemoplosser van de aanstondse materialenondergang. Velen popelden reikhalzend heen. Want er is geestdrift.

hans de groot, hoofdredacteur

co l o f o n Het Houtblad is een vaktijdschrift over hout en houtproducten in architectuur en bouwen. Het is een uitgave van MYbusinessmedia te Deventer in opdracht van de Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen en Centrum Hout te Almere. Het blad verschijnt x per kalenderjaar en wordt in een oplage van ca. . exemplaren gericht verspreid onder personen, bedrijven en instellingen die professioneel te maken hebben met hout.

uitgave MYbusinessmedia Postbus   AB Deventer Tel. - www.mybusinessmedia.nl

Brandmanager: Suzanne Wanders

redactie Het Houtblad Postbus   AB Deventer Tel. - Internet: www.houtblad.nl E-mail: redactie.houtblad@ mybusinessmedia.nl

Margo Verbiest (webredacteur) Tel. - E-mail: m.verbiest@mybusinessmedia.nl

Hans de Groot (hoofdredacteur) Tel. -; - E-mail: h.groot@mybusinessmedia.nl

marketing Stella de Jong Tel. - E-mail: s.jong@mybusinessmedia.nl

Kasper Weigand (eindredacteur) Tel. - E-mail: k.weigand@mybusinessmedia.nl

ont werp BladVorm Leiden

opma ak Colorscan bv, www.colorscan.nl advertenties Wilco Stemerdink druk Tel. -    E-mail: w.stemerdink@mybusinessmedia.nl Drukkerij Roelofs Enschede

medewerkers John Ekkelboom, Hilde de Haan, John Lewis Marshall (fotografie)

foto: polsemic studio boedapest/sebastian apostol

het houtblad

fins cl air- obscur

m i j n l o f t, m i j n l o t

Bij Pihtipudas (Finland) is een bekoorlijk verza-

In de Bosrankstraat te Amsterdam-Noord is het

melgebouw neergezet. Door de blankhouten

eerste lofthuis verrezen in een oneindige serie.

kolom-liggerconstructie om een zwarte doos

Iedere lustloft is anders en biedt de mogelijk-

valt het meteen op: abstract, messcherp, en o

zo mooi. ______________________________

verder in

heid je leven te veranderen. ____________ 

(r) e v o l u t i e sport vuren

De Ontbijtsessie Pas op! Aanstormende hout-

Een constructie van Profidecke domineert het

bouw van Het Houtblad en Jaarbeurs toont

nieuwe sportgebouw in Zoetermeer. In alle

jonge initiatieven in hout. Arena: Building

sportzalen vormt dit hout meteen de binnen-

Tomorrow-theater (Bouwbeurs ,  februa-

wanden, een feest om tussen te verkeren. _

ri, hal ). ____________________________



v v n h - n i e u w s __________________ 3 1



tulpenboomhouttr ap

s ta r t- u p s m a r t

Zo streng alsde Amot Atrium Tower er van-

Een karakteristiek kantoor in Heerlen is intern

buiten uitziet, zo wild is het atrium uitgedost.

verbouwd tot moderne campus. De centrale

Sommigen haasten zich langzaam naar hun

community floor moet als kloppend hart leiden

werkplek via de weidse slingertrap van tulpen-

tot ontmoeting en kennisuitwisseling. ___

boomhout. __________________________ 



o n d e r a rc h i t e c t u u r _______ 4 4 s n e l z o e k e r s ___________________ 4 5

Coverfoto: Trap Amot Atrium Tel Aviv Ontwerp: (Interieur) Oded Halaf Architects Herzliya Pituch Fotografie: Itay Sikolsky Tel Aviv-Yafo

Het volgende Houtblad verschijnt op  maart .

redactieadviesr a ad Willem-Jan Bluyssen (Accsys Technologies PLC), Monique Fledderman (NBvT), Ro Koster (RO&AD Architecten), dr. René Klaassen (SHR), Dennis Leegwater (Leegwater Houtbereiding), ir. Eric D. de Munck (VVNH/Centrum Hout), ir. Vincent Raadschelders (Raadschelders Bouwwadvies), dr. ir. Geert Ravenshorst (TU Delft), ir. Edwin Smit (MIII architecten)

zowel als grondstof als wat betreft de productie en de afvalverwerking.

milieu Het Houtblad wordt gedrukt op chloorvrij gebleekt papier. De verpakkingsfolie is milieuvriendelijk,

Jaarabonnement Het Houtblad Compleet Nederland € , Jaarabonnement BNA € , Jaarabonnement HIBIN € ,

abonnementen Het Houtblad belicht de veelzijdigheid van hout voor de houten bouwsector. Abonnees profiteren van deze voordelen: - Het vakblad  keer per jaar; - Extra vakinformatie op houtblad.nl; - Wekelijks de digitale nieuwsbrief; - Korting op de Nationale Houtdag.

Jaarabonnement KIVI NIRIA € , Jaarabonnement NBvT € , Studentenabonnement gratis Prijzen excl. % btw en € , administratiekosten. VVNH-leden en leden van CNV Hout en Bouw en Bouw- en Houtbond FNV ontvangen Het Houtblad uit hoofde van hun lidmaatschap. Werknemers die geen lid zijn van een van de bonden en in dienst zijn van een houthandelsbedrijf, ontvangen een gratis abonnement na registratie. Zij kunnen zich hiervoor abonneren via www. houtblad.nl/abonneren. Abonnementen worden tot

wederopzegging aangegaan. Opzegging uitsluitend schriftelijk uiterlijk drie maanden voor het einde van de lopende abonnementsperiode. Nadien vindt automatische verlenging plaats.

abonnementenadministratie Postbus ,  AB Deventer Tel. - (dagelijks van : tot : uur) Fax: - E-mail: houtblad@mybusinessmedia.nl

MYbusinessmedia legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de abonnementenovereenkomst. Uw gegevens kunnen door MBM of zorgvuldig geselecteerde derden worden gebruikt om u te informeren over relevante producten of diensten. Indien u hiertegen bezwaar hebt kunt u contact opnemen met de uitgever.

copyright Het auteursrecht van de redactionele inhoud van dit tijdschrift wordt voorbehouden. Ongeautoriseerde vermenigvuldiging en/of openbaarmaking van het geheel of gedeelten daarvan, op welke wijze ook, is niet toegestaan zonder schriftelijke toestemming vooraf van Het Houtblad. ISSN: -

f e b r ua r i 2 0 1 7 het houtblad

foto: itay sikolsky tel aviv-yafo

foto: marc goodwin/archmospheres londen

v ur en s pro o k je s b o s Als bekoorlijke verleiding is bij de plaats Pihtipudas, hoog in het verlaten binnenland van Finland, een verzamelgebouw met allerlei voorzieningen neergezet. Het staat precies tussen snelweg E en een bos met meer. Door de blankhouten kolom-liggerconstructie om een zwarte doos valt het meteen op: abstract, messcherp, en o zo mooi.

foto’s: marc goodwin/archmospheres londen

p lei s t er pl a at s niem enh a r j u pih t ip u da s

290

hote

GLULAM COLUMN, ASSEMBLED AND VISUAL TREATMENT APPLIED OFF SITE

SEALING TAPE, TREMCO ILLBRUCK TP600

mod

FINISH SIMILAR AS GLULAM COLUMN

8000 hoh

hen

kitc t toile

Exploded view.

tekeningen: studio puisto architects helsinki

De bomen verdwijnen voor de helft in de nacht van de zwarte doos.

Detail kolom-gevel.

foto’s: marc goodwin/archmospheres londen

Het interieur (hier het restaurant) is een en al heldere blankheid van transparant behandeld vuren: ‘boomconstructies’, wanden, vloeren, kozijnen, deuren, meubilair.

dit saaie stuk Finland, waar alleen voor flora en fauna iets

verdieping - een hotel van tien kamers, met een gemeen-

te beleven valt, best een architectonische vertroosting ge-

schappelijke sauna en spa. Elders op het terrein van  ha

bruiken. Aangezien de superviserende gemeentearchitect

bevinden zich vijf zwartgebeitste blokhutten met dien-

een ecologisch gebouw wilde dat paste bij het landschap,

stengebouw (sauna + toiletten). De volumes met zadel-

viel de keuze al snel op bemoedigend hout. Maar ook

dak volgen de traditionele, regionale schuurvorm. Ze

speelde een vooruitziende blik een rol. ‘Heb je dit ge-

staan bij het Kolima-meer in een optocht van badjuf moe-

bouw over twintig jaar nog wel nodig? Rijden dan niet

dereend en snatertandende vederpropjes: fijntijd voor

alle auto’s op elektriciteit? Of heeft Uber het verkeer

een peddelende roeiles met de pootjes. De plas heeft

dan overgenomen? Veiligheidshalve kun je daarom beter

forse afmetingen ( x  km); de kleine marene is er de

demontabel bouwen en dus ligt hout voor de hand.’

belangrijkste visvangstsoort.

Poëtische ingreep Een ander idee was het bos dichter Plotse bouwopleving Verder is ter locatie ruimte

bij de snelweg te brengen. Het gebouw moest veel meer

gecreëerd voor een camping van  staanplaatsen. In het

het natuurlijke gevoel van het bos uitdragen dan de trots

verschiet liggen nog eens vijf zomerhuisjes tien vakantie-

van automobilisten op hun uitlaatgassende vehicula. En zo

villa’s. Meer dan voor tankpauzes alleen wordt het gebied

is het ook onmiddellijk te zien als een perceel van  blan-

(water)recreatief gemaakt. Alle gebouwen, op stadsver-

ke bomen die bovenin met hun takken in elkaar grijpen;

warming, zijn ontworpen door Studio Puisto Architects

ze zijn uitgevoerd in gelamineerd vuren van lokale oor-

uit Helsinki, waarvan de Nederlandse architect Willem

sprong. Voor een deel is dit bos ‘volgebouwd’ met een

van Bolderen een van de oprichters is. De plotse bouw-

zwarte doos. Bij het tankstation staan de bomen geheel in

opleving komt niet helemaal onverwacht. Niemenharju (=

het zicht onder een forse, stijgende uitkraging van , m.

Richelschiereiland, vanwege de in de ijstijd geformeerde

Erachter verdwijnen ze voor de helft in de nacht van de

kam die door het landschap scheert) ligt langs de E; de

zwarte doos. Aangelicht bij avond leveren beide zeldzaam

landopstuwing vangt verkeerslawaai weg. De autoroute

strakke constructies een fenomenaal grafisch beeld in

loopt van de Noordkaap aan de Barentszzee via Polen,

clair-obscur op. ‘De gelamineerdhoutconstructie was

Tsjechië, Slowakije, Hongarije en Griekenland ruim .

eerst als hexagoon gedacht met takliggers in zes richtin-

km verder naar Kreta. Omdat het in Finland bovendien de

gen. De kosten waren echter te hoog.’ Daarom is de vier-

enige snelweg noordwaarts is, is hij tevens een redelijk

hoek als uitgangspunt genomen, waarbij als poëtische

drukke op-en-neer van transport-, zakelijk en toerisme-

ingreep de takken ° zijn gedraaid. Zo wordt de meet-

verkeer. Het complex ligt precies halverwege de steden

kunde ineens goedgehumeurd.

Helsinki en Oulu.

Explosiegevaar Het dak gaat bij het tankstation omEis van prijsdrukking De toeristische pleisterplaats

hoog om dynamiek uit te stralen en aandacht te trekken,

is ontwikkeld door de gemeente Pihtipudas en toerisme-

maar ook om vrachtwagens eronder toe te laten. Op het

consultant Onvisio Consulting te Savonlinna. Kosten en

hoogste punt is het overstek  m. Rond de zwarte doos

moeiten werden gespaard door de eis van prijsdrukking,

huift het dak  m over. De alzijdige overhuiving dient

vertelt Willem van Bolderen. ‘Dat had als voordeel dat we

vooral om sneeuw weg te houden, zodat de vervaarlijke

er dermate aan hebben geschaafd, dat het een heel sim-

sneeuwbulldozer niet ook het gebouw meeneemt. Op

pel, helder en schoon gebouw is geworden: minder is

zich is hout niet de handigste keuze vanwege het explo-

meer.’ Het project kwam op het pad van Studio Puisto,

siegevaar. Daarom is de opslagtank wat verder onder-

omdat ze in de buurt juist een hotel met spa deden. Dat

gronds gegaan en zijn de gelamineerde kolommen (hart

werd gefinancierd door een provinciaal investeringsfonds,

op hart  m) bij het tankstation aan de onderkant versterkt

en dat was weer bezig voor de gemeente Pihtipudas. ‘Zo

met zwartstalen kokers. Deze dienen tevens als botsbuf-

kwamen ze bij ons terecht. In een soort kleine competitie

fer.

leverden drie architectenbureaus een ontwerpschets in, waaruit wij als winnaar tevoorschijn kwamen.’

Prachtig subtiel Zowel de kolommen als liggers verjongen prachtig subtiel: van boven naar beneden, van bin-

Architectonische vertroosting Het bureau moest

nen naar buiten. De eerste hebben afmetingen van  x

de eigen creativiteit ook weer niet indammen: het ging

- mm, de laatste van  x .-. mm. De

niet om een ordinair tankstation uit de catalogus, maar om

breedste delen zitten boven voor een beetje stabiliteit.

f e b r ua r i 2 0 1 7

een toeristencentrum van de gemeente. Bovendien kon

rant met keuken, winkel, koffiebalie, toiletten en - op de

het houtblad

Behalve een Neste-tankstation bevat het ook een restau-

Plattegrond begane grond.

Legenda. . Koffiebalie . Kassa . Restaurant

Elders op het terrein staan vijf zwartgebeitste blokhutten met dienstengebouw (sauna + toiletten).

. Keuken

De architectuur volgt de regionale schuurvorm.

. Personeelsruimtes . Toiletten . Technische ruimtes

7. 1.

punt in het restaurant zijn trapsgewijs in terugliggende lagen op elkaar gelijmd.

1. koﬃe counter 2. kassa 3. restaurant 4. winkel 5. keuken 6. personeelsruimtes 7. toiletten 8. technishe ruimtes

Een fenomenaal grafisch beeld in clair-obscur.

foto’s: marc goodwin/archmospheres londen

De kruislaagvuren omrandingen en overstekken van de balie en het uitgifte-

tekening: studio puisto architects helsinki

. Winkel

binnenwanden zijn eveneens in kruislaagvuren, in een

ziening optreedt. De iets overgedimensioneerde gelami-

brandvertragende oppervlaktebehandeling van BSM-

neerdhoutconstructie, geprefabriceerd en in drie weken

. ‘In Europa is nog niet al het kruislaaghout voldoen-

overeind gezet, behoefde geen brandvertraging;  mi-

de gecertificeerd. Daarom is brandvertraging nog nodig.’

nuten brandwerend was de eis. Het hout, geheel onder

De wanddiktes variëren van  via  (portalen, verdie-

overstek, is behandeld met een lak - ademend vanwege

pingstrap) naar  mm. Een enkele muur is in beton, het-

de weersverschillen - om het schoon te houden. Hij is

zij voor extra stabiliteit, hetzij door wettelijke verplichting

frac- tioneel witgepigmenteerd tegen ongewenste uv-

(afvalruimte). Het vijffinerenkruislaagvuren van de om-

degradatie.

randingen en overstekken die de balie en het uitgiftepunt in het restaurant definiëren, is trapsgewijs in terugliggen-

Moment van recycling Het zwarte bouwdeel bestaat

de lagen op elkaar gelijmd. Dit relativeert het flauwstren-

uit drie dozen, een groot en klein exemplaar op de begane

ge karakter van de binnenruimte met een kartelende

grond en een even lange en brede op de verdieping. Het

speelsheid.

kleinere deel gelijkvloers bevat de winkel, koffiebalie en toiletten, het grotere deel het restaurant, keuken, kassa,

Lichtende sprookjesbos De vuren verdiepingsvloer

personeels- en technische ruimtes. De tien hotelkamers

is met een dikte van  mm om vooral geluidsredenen

boven zijn gericht op het meer. De begane grond is uitge-

redelijk fors, reden waarom deze iets tussen de gelami-

voerd in kruislaaghout (vuren), de verdieping in houtske-

neerdhoutconstructie is ingelaten. Behalve het isolatie-

letbouw. De buitengevels zijn bekleed met vuren delen

materiaal zijn ook alle leidingen hierin weggewerkt. In

in halfhouts rabat ( x  mm). De gevelbekleding is

het hotel zijn de wanden, gevuld met  mm isolatie, met

brandvertragend behandeld. ‘Het gebruikte Teknosafe

dubbelgips afgewerkt. Het is tenslotte geen woonverblijf

, een watergedragen, maar wel dikke verf, hebben

waarin zichthout het leven verlengt: mensen slapen er in

we een zwarttint gegeven, omdat het hout er anders lelijk

de regel maar één nacht.

uitzag. Het is jammer dat je nu geen houttekening meer ziet, maar het steekt wel mooi af tegen de blanke hout-

Het hele complex is een lichtend voorbeeld van hout als

constructie. En je hebt geen ontsierende kleurverschillen.’

eerlijk materiaal - dat is de vlieggedachte van de peinzen-

De vuren delen zijn dus niet geïmpregneerd, maar ge-

de passant en de blijfervaring van de lovende logé. •

verfd, wat beter is voor het moment van recycling. Voor-

hans de groot

deel van horizontale gevelbekleding is dat de onderste twee planken simpel te vervangen zijn na veel aantasting door opspattend vocht en vuil. CO-VOETAFDRUK

Kartelende speelsheid Het interieur is een en al hel-

In het project is onder andere  m vuren toegepast

dere blankheid: ‘boomconstructies’, wanden, vloeren,

( m gelamineerde constructie,  m wanden

kozijnen (aan de buitenkant aluminium), deuren, meubi-

(kruislaaghout) + gevelbekleding,  m vloer,  m

lair - alles is in transparant behandeld vuren gedacht en

schoren/staanders kozijnen). Dit betekent een CO-

gedaan. ‘We kozen welbewust voor eenheid en allure.

vastlegging van . kg. Het compenseert de uit-

Het mocht absoluut niet de uitstraling van een fastfood-

laatgassen van een middenklassenauto over ..

of wegrestaurant hebben, eerder van een sushi-eetgele-

km of het jaarlijkse elektragebruik van  huishou-

genheid.’ De stralende lichtheid wordt nog verhoogd

dens.

door het verdiepingshoge glas in de langsgevel van het Locatie: Harjukatu , Pihtipudas Opdrachtgever: Gemeente Pihtipudas, afdeling Vastgoed (pihtipudas.fi) Toerismeconsultant: Onvisio Consulting Savonlinna (onvisio.fi) Ontwerp: Studio Puisto Architects Helsinki (studiopuisto.fi); Emma Johansson, Willem van Bolderen, Mikko Jakonen, Pauliina Kujala, Tiia Anttila Meubelontwerp: Inmade Design Lahti Aannemer: Observo Oulu (observo.fi) Constructeur: Suunnittelu Laukka Ylivieska (rakenne. fi) Gelamineerd vuren: Versowood Hartola (versowood.fi) Kruislaaghout: Stora Enso Wood Products Helsinki (storaenso.com) Bruto vloeroppervlak: Hoofdgebouw . m; dienstgebouw  m; vakantiehuisjes  x  m Bouwperiode: Augustus  - oktober  Bouwkosten: € , miljoen (incl. bijgebouwen)

f e b r ua r i 2 0 1 7

restaurant en de haakse buitenhoek van de winkel. De

het zwarte volume dat als voornaamste stabiliteitsvoor-

het houtblad

Voor de andere helft is de houtconstructie gekoppeld aan

JAARBEURS UTRECHT

GRATIS TOEGANG?

6 T/M 10 FEBRUARI

10004334

2017

Ga naar bouwbeurs.nl/toegang en gebruik bovenstaande code.

VOOR MENSEN DIE HET GAAN MAKEN Duurzame bouwconstructies, alternatieven om slimmer te ontwerpen. De ontwikkelingen in de bouw staan niet stil. Wil je meer weten over BIM en LEAN? Building Tomorrow op de BouwBeurs gaat over deze onderwerpen. In combinatie met Material Xperience is dit de ontmoetingsplek om praktische kennis én innovatieve ideeën op te doen. Ontdek het zelf! Regel vandaag nog online je gratis toegang.

GELIJKTIJDIG MET:

Material Xperience Hét materiaalevenement voor creatieve professionals

BOUW BEURS.NL

Alle innovaties. Eén vakbeurs. LIGNA 2017 KEIM LIGNOSIL

22 t/m 26 mei 2017 Hannover ▪ Germany ligna.de

DE VERF MET HET MINERALE HECHTINGSPRINCIPE TER BESCHERMING VAN HOUT.

• Uitstekende bescherming tegen vocht • UV-stabiel en absoluut lichtecht • Extreem weerbestendig • Ongeëvenaarde levensduur • Fluweelmat oppervlak • Eenvoudig overschilderbaar KEIM. COLOURS FOR EVER. WWW.KEIM.NL

GRATIS E-NIEUWSBRIEF HET HOUTBLAD?

MELD U AAN OP WWW.HOUTBLAD.NL!

Hannover Consultancy B.V. Tel. +31 18 4 69 30 50 · info@hf-netherlands.com

in k leur en en v ur en mu lt ifu n c t i o nele s p o rtaccom mo dat ie (mf s) zo e t er meer Een imposante constructie van vuren delen Profidecke domineert het nieuwe sportgebouw in Zoetermeer. In alle sportzalen vormt dit hout meteen de binnenwanden, een feest om tussen te verkeren. En ideaal in het gebruik: een basket schroef je zo aan de muur.

De oefen- en wedstrijdzaal van tafeltennisvereniging Taverzo omvat de halve breedte van het gebouw: een magistrale houten

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: peter de ruig den haag

ruimte, twaalf tafeltennistafels groot.

Door bezuinigingen maakte houten gevelbekleding plaats voor sandwichpanelen in gedekte metallic tinten en vandalismebestendig natuursteen-

f e b r ua r i 2 0 1 7

granulaat.

Plattegrond begane grond. Legenda. Entreehal

Gang

Toiletten heren, dames, mindervaliden

Berging

Installatieruimte

Berging Rode Kruis

Stalling Rode Kruis

Vergaderruimtes

Kantoren

10. (Buiten)berging 11. Kleedruimte leerkrachten/ scheidsrechters 12. Berging sport



  









   



  

tekening: het architectenbureau naaldwijk

 

 



 

 

 



13. Kleedruimte 14. Douche 15. Gymzalen

Buiten en binnen geeft een western re cedar plafondsysteem expressie aan het gebouw.

foto’s: peter de ruig den haag

het houtblad

gevonden bij firma Woodteq: Profidecke-elementen. Dit

voorgeschreven voor de meeste sporten. Het kan anders,

zijn vuren delen, in de breedte opgebouwd uit gelijmde

bewijst architect René Hoek, die voor een jaren -wijk

lamellen. Het product is verkrijgbaar in variabele dikten,

in Zoetermeer een multifunctionele sportaccommodatie

met breedtes van - cm en lengtes van - m. Dit

(MFS) ontwierp. Op een zonnige winterdag, ter locatie,

hout is de dragende constructie in alle buitenmuren, 

legt hij uit: ‘Wij wonnen deze opdracht vooral om hoe we

cm breed over de volle hoogte van het gebouw (ruim

het gebouw in zijn omgeving plaatsten.’ Rondwijzend:

 m). De dikte varieert van - mm, naar gelang de

‘Die omgeving heeft hier weinig samenhang: langgerekte

constructieve noodzaak. De delen zijn met stalen veerver-

woonflats, wat scholen, grote grasvlakten. Dit gebouw

bindingen aan de achterzijde verbonden; windverbanden

moest twee scholen gymzalen geven, gecombineerd met

zijn verborgen in de spouw. Ook voor het plafond bracht

een wijk- en een tafeltenniscentrum. We besloten van

Woodteq een oplossing: speciaal voor dit gebouw ont-

deze opgave een verbindend element te maken.’ En in-

wikkelde prefab akoestische elementen. Ze meten  x 

derdaad, zelfs de hoofdvorm doet al vriendelijk aan. Dat

m, zodat ze steeds een heel dakvlak tussen twee gordin-

komt vooral doordat, naast de entree, een deel ervan ruim

gen vullen. Ze zijn grotendeels hol (tussen OSB en under-

 m naar voren steekt, als zwevend volume op ranke sta-

laymentplaten), met aan de onderzijde akoestisch vilt met

len kolommen. Dit markeert mooi de uitnodigende in-

daarop het houten lattenplafond. Verlichting en elektra

gang en doet meteen een beschut plein ontstaan.

zijn er perfect in weggewerkt.

Vlaggenschip Cruciaal is het royale gebruik van hout.

Chinese puzzel De helderheid van de bouwstructuur

Ook dat past bij ‘willen verbinden’; het is een aangenaam,

weerspiegelt in de indeling. Alle onderdelen passen als in

warm en duurzaam materiaal. Het is voornamelijk binnen

een Chinese puzzel. De voorgeschreven hoogten van de

toegepast, maar is buiten al goed te zien. Dat geldt zeker ‘s

sportzalen waren het uitgangspunt. De twee gymzalen,

avonds: de weldadige uitstraling van houten wanden, lig-

 m hoog onder de dakspanten, zijn het grootst. Ze be-

gers en plafond licht dankzij de hoge voorpui volop de wijk

strijken de achterste helft van het gebouw en benutten de

in. Blikvanger is de kantine van de tafeltennisvereniging op

volle hoogte ervan. De voorste helft van het gebouw kent

eenhoog. Nu is dat niet zomaar een pingpongclubje. Het

twee verdiepingen en hier was de voorgeschreven hoogte

trotse Taverzo (Tafeltennis Vereniging Zoetermeer) is vier-

van de tafeltennisruimte op eenhoog bepalend:  m pla-

voudig landskampioen. Hun oefen- en wedstrijdzaal is een

fondhoogte, gemeten onder de verlichtingsarmaturen.

magistrale houten ruimte, twaalf tafeltennistafels groot, die

Dezelfde hoogte heeft de kantine ernaast, maar in de

perfect voldoet aan alle internationale wedstrijdreglemen-

ruimten daarnaast is deze verdeeld over twee lagen: hier

ten. De glaspui geeft daar vele glimpen van, wat Taverso

zijn installaties (boven) en kleedruimten plus sanitair voor

tot het vlaggenschip maakt van dit hele sportgebouw.

de tafeltennissers (beneden) ondergebracht.

Radicaal Met name ook vanwege de helderheid koos Hoek voor hout. ‘Het gebruikelijkst bij sportgebouwen is

va n w e g e d e h e l d e r h e i d ko o s d e

een staalconstructie, bekleed met sandwichpanelen. Dat

architect voor hout

is relatief goedkoop, maar daarna moet zo’n gebouw met allerlei andere materialen worden aangekleed en afgewerkt. Dat wilden we niet, en daarom kozen we voor een

Expressieve structuur De begane grond, onder Ta-

volledige houtconstructie. Die zet je neer en je bent klaar:

verso, kreeg als enige een eigen houttoepassing. Dat was

het constructiehout is tevens binnenwand. Leidingen kun

nodig omdat de houten constructiewanden hier groten-

je onzichtbaar wegwerken, terwijl sportattributen en ver-

deels schuilgaan achter wanden van MBI-betonsteen die

lichting eenvoudig aan het hout te schroeven zijn.’ Wan-

hier al eenmaal functioneel zijn: ze dragen de betonvloer

den van kruislaaghout, gelamineerde dakspanten en een

van de ruimten op eenhoog. Daar komt bij dat ze praktisch

akoestisch plafond (Lignatur), dat was zijn eerste keuze.

zijn voor de voorzieningen alhier: praktijk fysiotherapeut,

Het exterieur zou een open gevel krijgen van verduur-

kleedkamers gymzalen en ambulancecentrum Rode

zaamd naaldhout. Bezuinigingsronden (%) zetten ech-

Kruis. Stenig blijft het, en dat is gecompenseerd met hout.

ter dikke strepen. Haast al deze houtvarianten zijn ge-

In de entreehal zijn grote delen opgefleurd met een wes-

schrapt. De gevel kreeg toch sandwichpanelen, in gedekte

tern red cedar plafondsysteem. Het lijkt wat op schroot-

metallic tinten en afgewisseld met vandalismebestendig

jes, maar het profiel maakt veel goed. In de planken ( x

natuursteengranulaat. Maar in het verdere ontwerp is

 mm) is aan de voorkant middenin een goot gefreesd

houtbouw gehandhaafd, en in alle sportzalen in het zicht.

van  mm breed en  mm diep; de plankafstand is  mm.

f e b r ua r i 2 0 1 7

Profidecke Het alternatief voor kruislaaghout werd

wonder, ze omvatten vooral rechthoekige ruimten, zoals

het houtblad

Sportgebouwen zijn meestal plompe gevaarten. Geen

■ ■ ■

foto’s: peter de ruig den haag

De ligger boven de glaswand tussen tafeltenniszaal en kantine is als enige element wel uitgevoerd in kruislaaghout.

Profideck dakbeschot doorkoppelen aan wandregel +9007

+8989

2x ø6-80 (2x per wandelement)

De twee gymzalen (tot één ruimte te maken) zijn het grootst. Ze bestrijken de achterhelft van het gebouw en benutten de volle hoogte ervan:  m hoog onder de dakspanten.

Detail aansluiting dakelement.

Zo ontstaat een expressieve structuur. Ditzelfde hout is op

hulpmiddelen gebruikt, en tussen tafeltennis- en sport-

veel plafonds toegepast, zelfs buiten in het uitkragend

zaal was het zelfs nodig een stalen kolom tussen de hou-

bouwdeel van Taverso. Zo bracht de architect alsnog enig

ten wand te plaatsen. Steeds bewees zich dan het gemak

hout in het exterieur.

van hout: vrijwel alle staal kon in het wandhout worden weggewerkt, ingefreesd of, soms, omtimmerd.

Klassieke oplossing Het gekozen Profidecke geeft

wat de architect beoogde: een weldadige helderheid en

geprononceerde uiterlijkheden die je voor lief moet ne-

warmte. De vuren wanden en plafonds zijn ronduit prach-

men. Zo hebben alle wanden in de sportzalen een streep-

tig, frutsels en versiersels ontbreken. De eenvoud van het

patroon. Dat komt door de plankbreedte van  cm, maar

materiaal versterkt ook de ruimtelijkheid van het geheel.

vooral door de tussennaden van  mm. Die maten hebben

Ging het er bij de situering al om het gebouw tot verbin-

hun reden. De delen kunnen namelijk in de breedte zwel-

dend element te maken, welnu: ook in deze kantine zijn

len en krimpen, vooral tijdens de bouw. Door dit mogelij-

volop verbindingsmogelijkheden gecreëerd. Er is een

ke werken werd de breedte beperkt tot  cm. Bij bredere

groot raam aan de entreezijde waardoor je dwars door de

delen zou de werking sterker zijn, maar een bredere naad

hal de buitenwereld kunt zien. En een enorme interne

was niet mogelijk vanwege het profiel dat de delen ver-

glaspui biedt uitzicht op de tafeltenniszaal. Een vondst is

bindt. De gekozen plankbreedte had meer consequenties.

het extra raam aan de achterkant waardoor je de gymza-

Bij uitsparingen in de muur, zoals deuren, moest worden

len kunt overzien en, andersom, de schoolkinderen een

voorkomen dat de planken boven zo’n opening zouden

blik naar de kantine kunnen werpen.

zakken. Dit is opgelost met lateien: een klassieke oplossing die je in houten bouwmuren zelden ziet.

Fraai element Bijzondere elementen zijn de middenliggers die het gebouw in lengterichting overspannen. Die

Stijlbloemen Die stijlbloemen doen niets af aan de

zijn in de verschillende delen van het sportgebouw anders

helderheid van dit hout. De zalen zijn een feest om in te

uitgewerkt. De gymzaal in het achterste deel bestaat in

verkeren én in het gebruik. Alle sportattributen zijn een-

wezen uit twee zalen die kunnen worden samengevoegd.

voudigweg aan het hout vastgeschroefd, touwenkasten

De zware scheidingswand kan worden opgetrokken tot

in de wanden ingebouwd, ringen en netten zonder meer

vlak onder het plafond. De centrale ligger hier is een dub-

aan gordingen opgehangen. Natuurlijk, het geeft extra

bele gelamineerde ligger ( x . mm per stuk, circa

krachtsvelden als de kinderen stevig zwieren en klim-

 m lang); de scheidingswand past daar precies tussenin.

men. Maar er hoefde niet méér te worden gedaan dan

In het voorste deel is de centrale ligger zelfs nog promi-

tussen de gordingen wat extra dwarsbalken aanbrengen

nenter. De tafeltenniszaal omvat de halve breedte van het

die de zwaarbelaste delen stabiliseren. Bouwen met hout

gebouw. De ligger is hier meteen de scheidslijn tussen

- het blijft overzichtelijk. •

zaal en kantine. Deze is als enige element wel uitgevoerd

hilde de haan

in kruislaaghout. Dat is als ligger minder sterk dan gelamineerd hout, maar er was ruimte genoeg voor extra breedte. Dat heeft dit fraaie element opgeleverd boven de glaswand naar de tafeltenniszaal: een moerligger van . x

CO-VOETAFDRUK

 mm, circa  m lang.

In het project is onder andere  m vuren toegepast (gelamineerd hout, Profidecke). Dit betekent een CO-

Speciale aandacht De aansluiting van liggers en gor-

vastlegging van . kg. Het compenseert de uitlaat-

dingen op de wanden van Profidecke vroeg speciale aan-

gassen van een middenklassenauto over .. km of

dacht. De krachten moesten veelal over meer staande

het jaarlijkse elektragebruik van  huishoudens.

wandelementen worden gespreid. Daartoe zijn stalen

Locatie: Willem Alexanderplantsoen , Zoetermeer Opdrachtgever: Vastgoedbedrijf Gemeente Zoetermeer Ontwerp: HET architectenbureau Naaldwijk; René Hoek (hetarchitectenbureau.nl) Aannemer: Slingerland Bouw Nijkerk (slingerlandbouw.nl) Constructieberekeningen: STEP Engineering Emmen (step-engineering. nl) Profidecke, gelamineerd vuren, akoestische elementen: Woodteq Holten (woodteq.nl) Constructieadvies: Kaskon Zoetermeer (kaskon.nl) Bouwperiode: Oktober  - oktober  Oppervlak: . m Bouwkosten: ± € , miljoen (incl. btw)

het houtblad

volle op de verdieping, bij Taverso. Hier is precies bereikt

f e b r ua r i 2 0 1 7

Vondst De werking van de houtbouw ervaar je pas ten

to r n a d oâ&#x20AC;&#x2122;s t ulpen t r a p a mot at r i um tow er t el av i v

Omdat het aantal tinten van tulpenboomhout uitzonderlijk groot is, is een reductie nagestreefd tot twaalf kleurschakeringen.

Zo streng de Amot Atrium Tower er vanbuiten uitziet, zo wild is het atrium uitgedost. Iedere keer als de werknemers dit verticale kantorencomplex betreden, worden ze eraan herinnerd dat leven meer is dan zakelijkheid. In plaats van de flitslift te nemen mediteren bedachtzamen naar hun werkplek via de weidse slingertrap van tulpenboomhout.

b o omh o u t de korte poten onder en boven staan dwars op elkaar,

in dit diamantdistrict. Iedere verdieping bestaat uit twee vleugels die de liftpartij omarmen.

LEED Platinum De glazen lift aan de noordgevel zoeft op en neer in een gebouwhoge open ruimte. De liftgangers houden zo zicht op het straatleven, terwijl omgekeerd passanten hen doodstil zien stijgen en dalen. De open liftschacht werkt als een lichtkoker, waardoor op iedere verdieping hemels licht doordringt. Aan de Amot Atrium Tower is het hoogste certificaat LEED Platinum toegekend. Duurzaamheidsmaatregelen zijn een dubbele vliesgevel met interne schaduwwerking tussen twee glaslagen via een controlesysteem. Dit volgt de beweging van de zon, verhindert opwarming in de zomer, gaat schittering tegen en laat stromen natuurlijk licht door naar de werkplekken. Er is ondersteuning van bewegings- en daglichtdetectoren en een gevarieerde toevoer van frisse lucht. Het watergebruik is % minder dan van een vergelijkbaar conventioneel gebouw. Zonnecellen zorgen voor -% van de energiebehoefte. De totale energiebesparing beloopt %. Vanuit meer dan % van de werkruimtes is zicht op de buitenwereld.

Poenpatserig praalkantoor Tegen alle ijzig strakke orthogonaliteit van het exterieur vormt het weelderige atrium een contrast van jewelste dat de ogen staandevoets op steeltjes van ongeloof zet en het verstand speedboots op het verkeerde been van verbijstering. De van antraciet-

foto: itay sikolsky tel aviv-yafo

kleurig en lichtgrijs marmer glanzende ruimte, waarin het licht geregisseerd binnenvalt door heldere en diffuse glaspanelen, past op zich volmaakt bij het icoon van het praalhanskantoor dat wereldwijd welvaart predikt en welzijn verkettert. Maar de licht diagonale middenstijlen in sommige ramen en plafondplaten, de golf-, boog- en kartelpatronen in de vloer, de gouden halmen op sommige muren en een wand van stromende strepen geven toch een menselijke toets aan wat anders louter kille contactarmoede zou zijn geweest. De  m hoge toren, ontworpen door Moshe Zur Archi-

Woeste wervelingen Dat observeer je trouwens pas

tects te Tel Aviv/Haifa, staat bij de entree van het zaken-

naderhand. Want het eerste dat opvalt in deze lobby van

district Ramat Gan van Tel Aviv,  verdiepingen hoog-

. m en vier verdiepingen heerlijkhoog ( m), zijn

waarts. Eigenlijk is Ramat Gan een hieraan vastgegroeide

twee woeste wervelingen in hout die het atrium torenend

stad. Qua vorm is het gebouw een verweving van twee

in rep en roer brengen. De mensen van de receptie en de

L’s, waarvan de een op z’n kop staat. De verdikkingen van

bewaking staan er echter rustig bij. Anders zou je zowaar

het houtblad

torsie krijgt. Het uiterlijk toont vooral glas, wat goed past

f e b r ua r i 2 0 1 7

waardoor de eendimensionale geometrie een welkome

foto: oded halaf architects herzliya pituch

Met een cnc-machine werd 9 km tulpenboomhout opgeknipt en rondgefreesd in halfprofielen die daarna op elkaar zijn gelijmd.

De grootste opgave was de talrijke rondingen voor elkaar te krijgen.

In de lobby brengen twee woeste wervelingen in tulpenboomhout het atrium

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: itay sikolsky tel aviv-yafo

torenend in rep en roer.

dwarsdoorsnedes van alle profielen. Allemaal hebben ze

elk moment wraak dreigen te nemen op het interieur van

een andere radius. Om het uitvoerbaar te houden, redu-

hun gevangenis. De ene begint al in kracht af te nemen,

ceerde hij de afmetingen tot een hanteerbaar aantal dia-

maar de andere centrifugeert nog razend rond. Voor de

meters. Daarbij baseerde hij zich op de gemiddelde buig-

dagelijkse waarnemers is het evenwel gewoon een dyna-

sterkte van het gebruikte Amerikaans tulpenboomhout.

misch trappenstelsel. Voor het tweeledige beeldhouw-

Met een cnc-machine werd  km hout opgeknipt en rond-

werk is een ander bureau verantwoordelijk: Oded Halaf

gefreesd in halfprofielen die daarna op elkaar zijn gelijmd.

Architects te Herzliya Pituch. Dat had twee doelstellin-

Ze werden gecodeerd, omdat ze alle verschillend zijn.

gen: leven in de enigszins rigide bouwerij brengen en voor het gezichtsbedrog de kolossale constructie vrijhan-

Twaalf kleurschakeringen De keuze viel op deze

gend maken.

houtsoort vanwege het bijzondere kleurenpalet. Omdat het aantal tinten uitzonderlijk groot is - van wit naar olijf-

Meestertimmerman Om dat laatste optimaal voor el-

groen en van lichtgeel naar paarsig donkerbruin - is ook

kaar te krijgen, huurde hij een expert uit de luchtvaart-

hier een reductie nagestreefd tot twaalf kleurschakerin-

techniek in met de juiste kennis, ervaring en scheppings-

gen. Andere plusoverwegingen waren: de lage prijs, de

kracht: Doron Shalev. Maar ook had hij een vakman nodig

uitstekende prestatie en de voortreffelijke bewerkbaar-

voor de implementatie van onzichtbaar abstract naar tast-

heid.

baar concreet. Die vond hij in Tomer Gelfand, een meestertimmerman die zich heeft gespecialiseerd in esthetisch

Zesmaandenklus Alle boogprofielen zijn geprefabri-

gesublimeerde functionaliteit. Het proces van kringel-

ceerd. Vervolgens zijn ze in een zesmaandenklus in elkaar

schets naar vastvorm nam anderhalf jaar in beslag, wat de

gepuzzeld, en transparant behandeld. De houten slingers

complexiteit van het megameubelstuk aangeeft.

lopen niet alleen links en rechts langs kronkelvormige relingstijlen, maar ook helemaal onderdoor. De traptredes

Uitwaaierende windingen In het trappenstelsel zijn

zijn van eiken. Het eindresultaat ziet er ambachtelijk uit,

staal en hout met elkaar verweven: het eerste materiaal

terwijl het de uitkomst is van ingewikkelde algoritmische

vormt de eigenlijke constructie, de tweede de bekleding.

berekeningen die zijn doorgestuurd naar een cnc-machi-

Aan één kant begint de ruimtetrap achter de receptiebalie

ne. Het samenspel van horizontale, diagonale en hangen-

die eenheidshalve dezelfde houten materialisering heeft.

de lijnen is zowel te zien als optische chaos als virtuele

In uitwaaierende windingen sluit hij op eenhoog aan bij

eenheid. Zo imponeert hout óók in de ste eeuw. •

de tornado die uit de wand lijkt te komen of erin lijkt te

hans de groot

verdwijnen. Daar, op  m hoog in het oog van de orkaan, heb je een prachtig uitzicht over de hal en het ‘natuurgeweld’. Daar weer boven ziedt de windhoos nog breder voort.

CO-VOETAFDRUK In het project is  m hout toegepast ( m tulpen-

Talrijke rondingen De allergrootste opgave was de

boomhout,  m eiken). Dit betekent een CO-vastleg-

talrijke rondingen in hout voor elkaar te krijgen. Gelfand

ging van . kg. Het compenseert de uitlaatgassen

bedacht hiervoor een systeem van continue rondprofielen

van een middenklassenauto over . km of het

die vloeiend en flexibel lijken, maar daarentegen uiterst

jaarlijkse elektragebruik van  huishoudens.

stijf en stabiel zijn. Hij voerde eerst een soort mri-scan uit

Locatie: Jabotinsky , Ramat Gan/Tel Aviv, Israël Opdrachtgever/ontwikkelaar: Amot Investments Ramat Gan/ Tel Aviv (amot.co.il) Ontwerp: Moshe Zur Architects Tel Aviv/Haifa (mz-a.com) Aannemer: Elhar Engineering Construction Tel Aviv (eng.el-har.co.il) Constructeur: David Engineers Givat-Shmuel (davideng.co.il) Interieurontwerp: Oded Halaf Architects Herzliya Pituch; Aviva Ben Ari, Daria Tsoy (odedhalaf.com) Constructie trap: Doron Shalev Engineering Bnei-Brak (doron-eng.co.il) Uitvoering trap/wanddeel: Tomer Gelfand Haifa (tgelfand.com) Bouwperiode trapconstructie, incl. prefabricage: Mei  - januari  Bouwkosten: N.B.

f e b r ua r i 2 0 1 7

op het staalskelet in verticale richting en bepaalde zo de

de natuur horen te stofzuigen, opgesloten zijn geraakt en

het houtblad

denken dat twee tornado’s, die als verschijnsel normaliter

s tr a k s en s ib el wo nen lo f t h o u se 1 a m s t er da m-b u ik s lot er h a m Alle begin is makkelijk voor wie erin gelooft. In de Bosrankstraat te Amsterdam-Noord is het eerste lofthuis verrezen in een serie die oneindig moet doorlopen. Niet een zal op de andere lijken omdat, stelt architect Marc Koehler, iedere lustloft de mogelijkheid biedt je leven te veranderen. Waarom

foto: filip dujardin gent

zou je spagaat gaan in een gekochte droefwoning?

tekeningen: marc koehler architects amsterdam

Doorsnede.

Trappenhuis met goudachtige allure (radiata pine-triplex). Niveau 1ste verdieping. Achter de dichte en open deur de slaapkamers van de twee kinderen. Plattegrond begane grond. rm

Bij de keuken zet de woonkamer zich voorbij de vide voort in een zes treden hoger liggende eetruimte,

hwa

met daarachter het balkon.

no mv

AFMETING EN OPBOUW CONSTRUCTIE CF. TEKENING EN DOCUMENTATIE CONSTRUCTEUR.

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: filip dujardin gent

Buiksloterham BSH0 plattegrond tekeningnr

100

datum werknr fase schaal formaat

D 31-10-2014 106 technisch ontwerp 1:100 A3

w A B C

eel, het miste de verfijning en warmte van hout. De lofts

wen.’ Zijn bureau heeft ook interieurarchitecten in huis,

hebben derhalve een casco in dit materiaal, een glazen

inhuurbaar voor binnenhulp. Van lieverlee is dit concept

voorgevel en in de afwerking binnen en buiten ook veel

ontstaan, mede als gevolg van de crisis die te heinde en

hout. Koehler is wel op zoek naar lijmloze, deuvelachtige

verre een spervuur van bouwteloorgang aanstak, maar

oplossingen in verband met de gewenste circulariteit.

ook stromen van ideeënrijkdom opensluisde. In de urgentie van de tijd is er zelfs een hele stadsfamilie tot stand ge-

Bevlogen moderniteit Adrian Roling geeft een te-

komen, van solitaire tot rijtjes- tot appartementenlofts (

vreden rondleiding door zijn huis. ‘Ik woonde vroeger

m hoge Superlofts). Bij de laatste volgen indeling, grootte

als kind in een houten huis, we speelden vaak op de zol-

en interieurontwerp de eigen of samenwens (met een

der. De sfeer, de geur, dat heeft iets heel veiligs en ver-

bouwwoongroep; superlofts.nl).

trouwds. Ik heb het hier dus goed naar mijn zin.’ Hij woonde met z’n gezin in het Gooi, maar wilde weer terug

Zilte zeeluchten ‘We werken met de lofts vanuit par-

naar Amsterdam, waar hij eerder woonde. De kosten voor

ticulier opdrachtgeverschap, dus niet met ontwikkelaars

een huis in de hoofdstad zijn echter zo ten hemel rijzend,

of woningbouwverenigingen. Midden in de crisis zijn we

dat ze kwartier maakten in Amsterdam-Noord. D.w.z. de

actief de boer op gegaan: woonbeurzen, woningmarkten,

experimenteerwijk Buiksloterham, droogmakerij van

Funda...’ Zo werd een klantenbestand opgebouwd van

eens, industriedomein van onlangs, die tot ste- eeuwse

drieduizend geïnteresseerden. De werving startte voor-

woon- en werkrealiteit wordt omgetoverd door ontwer-

eerst in Amsterdam, maar het bereik is ook verlegd naar

pers, architecten, pioniers, initiators en avonturiers. Op-

andere steden, zoals Delft, Utrecht, Deventer, Groningen.

vallend is dat er net als op IJburg druk wordt gespeeld met

Nu het economische tij weer op ritme komt, is de rol van

houtbouw. Al eerder schreven we over projecten in deze

loftverkoper opgegeven. ‘We zoeken er partijen bij, ma-

proefbuurt: houthoogbouw Patch  (/, /) en

kelaars, woonconsulenten en zo, maar de klant merkt daar

vier woonwerklofts enkele zelfbouwhuizen verderop in

niets van. Ze hebben één aanspreekpunt. Bij de Superlofts

dezelfde Bosrankstraat (/).

blijven we dus vaak betrokken als medeontwikkelaar of procesadviseur.’ Uit bewogenheid voor het milieu kreeg

Rijzige abstractie Niet alleen liggen de koopprijzen

hij steeds meer hart voor hout. Daarin speelde ook mee

er lager, maar ook bracht de architect de bewoners niet

dat als nevenontwikkeling vier duinhuizen in dit natuur-

alles in rekening. Koehler: ‘Voor ons was deze eerste loft

materiaal van de ontwerptafel kwamen. Niet alleen past

tevens onderzoeks- en innovatieproject. Daarom hebben

het vanzelfsprekend bij strand, duin en water, maar ook is

we bijvoorbeeld niet alle overuren meegenomen.’ In de

het uitstekend bestand tegen zilte zeeluchten.

rol van sociaal architect, die de beroepsgroep tegenwoordig speelt, heeft hij de loft op de hoek van de Bosrank-

Baksteenkoning Na het klimaatakkoord van Parijs

straat in overleg met de eigenaren ingevuld. In statigheid

(december ) kun je ook feitelijk niet meer anders dan

is deze een hedendaagse variant van het Amsterdamse

vooral hout toepassen, vindt hij. En de circulaire economie

herenhuis ( m hoog). En hij is van een rijzige abstractie

is aanstaande. ‘Ik ben begonnen als baksteenkoning met

die bijzonder goed past bij de industriële omgeving. De

een bekend ontwerp op IJburg, maar mede door ont-

zijgevel, met daarin toegangs-, garage- en bergingsdeur,

werpwedstijden voor modulaire woningbouw kwam ik

en de achtergevel bestaan uit strakhouten vlakken, waarin

iedere keer uit op houtskeletbouw. Zo is het steeds verder

enkele kozijnen voor het oog op willekeurige plaatsen

doorgestroomd. Bij onze particuliere opdrachtgevers

licht verdiept neggen. De straatgevel vat binnen een hou-

merk ik eveneens een groeiende voorkeur voor dit bouw-

ten kader glas, verdeeld over drie verdiepingen. De bo-

materiaal.’ Als overtuigd fan nu vindt hij het heel prettig

venste etage is naar binnen geplaatst om ruimte te maken

qua bouwsnelheid, flexibiliteit, akoestiek, vochtregule-

voor een buitenbalkon. De kozijnen en puien zijn uitge-

ring, warmte en sfeer. Het belangrijkste voordeel is het

voerd in antracietkleurig FSC-gecertificeerd meranti.

samen met de bouwer vanaf het begin optimaliseren van hsb door middel van BIM. Bij traditionele bouw ben je

Subtiele fijnzinnigheid Toch zit er een subtiele fijn-

overgeleverd aan het inkoopbeleid van de aannemer en

zinnigheid in de open verticale gevelbekleding met

ben je de controle vaak kwijt. Je ontwerpt een project ver-

daktrimloze beëindiging. Het gaat om kwastvrij Nobel-

schillende malen opnieuw: bestek, werk-, productieteke-

wood van Foreco met FSC-certificaat en DUBOkeur: radi-

ningen. In het allereerste begin is welgeteld één loft in

ata pine dat met watergedragen biopolymeren op basis

f e b r ua r i 2 0 1 7

staal geprobeerseld, maar het resultaat was kil en industri-

grote bakken ruimte die je zelf kunt indelen en afbou-

het houtblad

In Koehlers woorden gaat het om ‘gestapelde zelfbouw:

Detail woon-eetkamer.

Buiksloterham BSH05A Details

tekeningnr

404

datum werknr fase schaal formaat

DO 31-10-2014 106 technisch ontwerp 1:5 A3

wijziging A 23.01.2015 B C

datum -

marc koehler architects

De bovenste etage is naar binnen geplaatst om ruimte te maken voor een

Verticale looplift naar diverse woonbestemmingen.

foto: het houtblad/hans de groot

buitenbalkon.

Door de strategisch geordende kozijnen en door het rechthoekige daklicht valt het daglicht diep de heldere woning

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: filip dujardin gent

binnen. V.l.n.r. balkon, eetkamer, woonkamer/keuken (rechtsonder), opkamer (rechtsboven).

van rietsuikerstengels is gemodificeerd tot duurzaam-

het trappenhuis geen louter functionele ruimte, maar een

heidsklasse . De genagelde delen zijn aan de kopse kan-

heerlijk fijnverblijf in een echte, hoge loft.

Kerto-dakbalken Op de begane grond bevinden zich

(semitransparante Woodstain, DF), de onbehan-

entree/speelruimte, kantoor/atelier/werkruimte, ber-

delde rest erboven is al mooi egaal vergrijsd. Opwaarts

ging/garage en badkamer/toilet. Het slapen der ouders

- en daarin ligt de poëzie - worden de delen per verdie-

en twee kinderen gebeurt op de eerste verdieping. Daar is

ping steeds smaller: /// x  mm. Het hout-

ook een inloopdouche en badkamer/toilet. De tweede en

product sluit geheel aan bij de circulaire ambities van de

derde etage vormen een verspringing van de keuken en

architect in het algemeen en de lofts in het bijzonder.

woonkamer laag en een opkamer hoog. Bij de keuken zet de woonkamer zich voorbij de vide voort in een zes treden

Verticale looplift Lofthouse  is klimaatneutraal opge-

hoger liggende eetruimte. Die sluit achter een verdie-

trokken in dampopen houtskeletbouw, met pv-panelen

pingshoge pui weer aan bij het balkon dat is omkleed met

op het dak, CO-gestuurde ventilatie, vloerverwarming

Nobelwood en voorzien van houten dekdelen. De boven-

en elektrisch gestuurde zonwering. De vloeren zijn uitge-

ste twee verdiepingen hebben gipswanden en een plafond

voerd met I-liggers (Finnjoists: Kerto-S-flenzen en OSB-

met Kerto-dakbalken in het zicht, alles witgeschilderd.

lijf); hierin zijn leidingen soepel weg te werken. In de voorgevel zijn voor de stabiliteit enkele stalen balken, ko-

Belangrijke parameter Vanaf de bovenste etage zie

lommen en een windverband opgenomen. Dat houtske-

je uit over de omgeving die op dit punt in de tijd nog voor-

letbouw niet leidt tot een woonbeleving waardoor je te-

al een morsig industrieel karakter en veel groenarmoede

gen de muren oploopt, maar door haar flexibiliteit juist

vertoont. Je gevoelens lopen er niet bepaald storm, al

noodt tot nieuwe indelingen, toont het interieur. Dat is te

flauwt de verre blik richting het IJ een glimlach. Voor Koe-

zien als een boom met vruchten aan korte takken. De stam

hler leert nummer  dat al zijn lofts in hout moeten wor-

is een hoekig spiralende zwarte trap met beuken treden,

den uitgevoerd. Ontwerptechnisch spreekt de flexibiliteit

het fruit zijn de verschillende vertrekken. Of simpeler, het

van hout hem aan, ethisch de demontabiliteit. Maar ook

is een verticale looplift naar diverse woonbestemmingen.

de zintuiglijkheid is voor hem een belangrijke parameter. ‘De zon midden in je huis, vrijheid binnen, uitzicht buiten,

Goudachtige glans Voor een nog vrijer gevoel zijn de

perfecte akoestiek, tactiliteit, geur. Een ontwerp is voor

kamers druk gesplit-leveld. Op verspringende afstand

mij een filmscript waarin ik belevingen regisseer.’ •

staan ze met elkaar in verbinding. ‘De familie wilde per se

hans de groot

helemaal boven wonen, dus hoe maak je dan een trap die zo aantrekkelijk en verleidelijk is, dat het een feest wordt? Nu is het één doorlopende route van op elkaar betrokken vertrekken.’ Door de strategisch geordende kozijnen en

CO-VOETAFDRUK

door het rechthoekige daklicht valt het daglicht diep de

In het project is onder andere , m hout toegepast

heldere woning binnen. De waterval van vides wordt, op

(, m vuren, , m radiata pine, , m OSB, , m

een enkele witte gipswand na, compleet omzoomd door

meranti). Dit betekent een CO-vastlegging van

binnenwanden die alle zijn bekleed met radiata pine-tri-

., kg. Het compenseert de uitlaatgassen van

plex. Dit heeft tegelijk een industriële en esthetische uit-

een middenklassenauto over . km of het jaar-

straling. ‘Tekening en kleur geven een hele mooie, war-

lijkse elektragebruik van  huishoudens.

me, bijna goudachtige glans, als van een tijgerhuid.’ Zo is

Locatie: Bosrankstraat , Amsterdam-Buiksloterham Opdrachtgever: Adrian Roling en Simone Timmer Ontwerp: Marc Koehler Architects Amsterdam (marckoehler.nl; superlofts.co); Marc Koehler + Chun Hin Leung; Hugo Vermeer, Carlota Alvarado, Mariana Rebelo Fernandes, Marijn Luijmes Aannemer: Bouwbedrijf Siemensma Surhuisterveen (bouwbedrijfsiemensma.nl) Constructeur: Breed Integrated Design Den Haag (breedid.nl) Houten casco, vloeren: BKS elementen Dokkum (bkselementen.nl) Nobelwood gevelbekleding: Foreco Dalfsen (foreco. nl) Meranti kozijnen/puien: Dam Hout Barkema (damhout.nl) Leverancier radiata pine-triplex: Houthandel J. Barkmeijer & Zn. Kollum (barkmeijerbv.nl) Bruto vloeroppervlak:  m Bouwperiode: Januari  - juli  Bouwkosten: ± € .,-

het houtblad

zijde is fijnbezaagd. De brede plint is antraciet gebeitst

f e b r ua r i 2 0 1 7

ten afgeschuind en hebben afgeronde hoeken; de zicht-

Waarom moeilijk, als het Keurhout kan? TPAC TPA PAC PA AC proof pro r of ro Onbeperkt mengen van FSC en PEFC? Keurhout biedt optimale vrijheid en een praktische CoC. ‘Keurhout - TPAC proof’ heeft een overheidserkenning en past in duurzame inkoop en subsidieregelingen maatlat Groen Financiering en MIA\VAMIL van de overheid.

Duurzaam... Duurz r aam rz

...en en legaal

Keurhout laat gecertificeerd hout toe, dat daadwerkelijk zorgt dat de sociale, ecologische en economische waarde van het bos behouden blijft. Goedgekeurd hout is aantoonbaar duurzaam geproduceerd en mag als zodanig worden voorgeschreven.

Keurhout goedgekeurde legaliteitsstandaarden bieden een extra controlemogelijkheid als onderdeel van de door de EUTR voorgeschreven due dilligence systemen.

Keurhout is in 1996 met (financiële) steun van en in nauwe samenwerking met de Nederlandse overheid opgericht door bedrijfsleven (handel, verwerkende industrie) en vakbonden. Keurhout accepteert alle FSC- en PEFC-certificaten onder Keurhout-Duurzaam en staat gemengde verwerking toe. En dat is wel zo makkelijk. Meer informatie? www.keurhout.nl

info@keurhout.nl

Tel. 036 - 5494068

VVNH-nieuws wordt gepubliceerd onder verantwoordelijkheid van de Koninklijke Vereniging Van Nederlandse

CONVENANT BEVORDEREN DUUR ZAAM B O S B E H E E R /G R E E N D E A L 2 . 0 Sinds het eindigen van de Green Deal Stimu-

 zijn  organisaties bij het conceptconve-

leren duurzaam bosbeheer in november 

nant betrokken. De duurzaamheidsslogans

is onder andere samen met de ministeries van

duurzaam hout de norm in Nederland en use it,

BuZa, EZ en I&M bekeken of het draagvlak

or loose it worden door alle partijen onder-

van de vorige Green Deal in de vorm van een

schreven. Of dat ook voor het uiteindelijke

convenant Bevorderen duurzaam bosbeheer

convenant zal gelden, wordt begin  dui-

kan worden verbreed. Tegen het eind van

delijk.

KABINET ERKENT DUURZAAM KEURMERK MALEISISCH HOUT De staatssecretarissen Dijksma en Van Dam

In een nieuwsbericht van het ministerie van

ming van bossen. Maar daar houdt de inspan-

maakten eind december bekend dat MTCS op

I&M van  december  meldt staatssecre-

ning niet op. Omdat nog maar % van de

grond van het door TPAC verrichte veldon-

taris Dijksma: (...) ‘Het beschermen van bos-

bossen wereldwijd is gecertificeerd, moeten

derzoek in het vervolg als duurzaam voor het

sen is cruciaal in het tegengaan van klimaat-

we nu de energie gaan steken in de negentig

duurzaam inkoopbeleid van de overheid

verandering. Het zijn de longen van onze

procent die nog niet gecertificeerd is.’ (...).

wordt aangemerkt. Hiermee wordt voor de

aarde die van vitaal belang zijn voor iedereen.

Het convenant Bevorderen duurzaam bosbe-

Nederlandse markt na lange tijd duidelijkheid

MTCS heeft laten zien dat het aan alle eisen

heer - nu nog in concept - speelt hier maxi-

verkregen, oftewel zowel FSC als PEFC zijn

voldoet om erkend te worden. Met de erken-

maal op in.

duurzaam.

ning zet het kabinet een stap in de bescher-

‘NEDERLAND CIRCULAIR 2050’ EN GRONDSTOFFENAKKOORD

ACTIEPLAN BOS EN HOUT OVERHANDIGD Het Actieplan vormt voor de bos- en

Minister Henk Kamp stuurde in september  het rap-

houtsector de komende jaren de kapstok

port Nederland circulair in  naar de Tweede Kamer. In

om met meer bos en hout een belangrijke

het concept-Grondstoffenakkoord, waarmee de voorbe-

bijdrage te leveren aan het meerealiseren

reidingen voor de uitvoering van het beleid dat in het rap-

van de klimaatdoelstellingen van de Ne-

port verwoord staat worden gestart, staat als een van de

derlandse overheid en aan het circulair

conceptdoelstellingen: ‘Waar nieuwe grondstoffen nodig

maken van de economie. Het plan werd

zijn, worden fossiele, kritieke en niet-duurzaam geprodu-

tijdens de Nationale Klimaattop op  ok-

ceerde grondstoffen vervangen door duurzaam geproduceer-

tober aan premier Rutte en staatssecretaris

de, hernieuwbare en algemeen beschikbare grondstoffen.’

Dijksma overhandigd en door hen beiden

Een uitgelezen kans voor hout en houtproducten. Het

medeondertekend. Het Actieplan sluit vol-

Grondstoffenakkoord is op  januari  ondertekend.

ledig aan op het Grondstoffenakkoord en

Met het Actieplan Bos en Hout is een belangrijke eerste

‘Nederland Circulair in ’. •

bijdrage aan de invulling ervan gegeven.

het houtblad

te Almere.

f e b r ua r i 2 0 1 7

Houtondernemingen

foto: studio rap rotterdam

f e b r ua r i 2 0 1 7 het houtblad

Studio RAP, Parametrisch gewelf. Digitaal bouwmeesterschap kan de architectuur fundamenteel vernieuwen.

Sustainer Homes: zelfvoorzienende woning als een van de CO-uitstoot.

PA S O P! A A N S T O R M E N D E HOUTBOUW o n t b ij t s e s s ie b o u w b eu r s 20 17 (9 feb rua r i) Als de natuur evolueert ook de mensenwereld door, vaak tegen de verdrukking in. Georganiseerd door Het Houtblad en Jaarbeurs, toont de Ontbijtsessie Pas op! Aanstormende houtbouw jonge initiatieven in hout, die hun nagalm niet zullen missen. Arena: Building Tomorrow-theater (Bouwbeurs ,  februari, hal ). Evolutie wordt revolutie!

Ook tijdens Bouwbeurs  was er een ontbijtsessie,

modulaire variabelbouw) en workshopexperimenten.

toen gewijd aan Biobased bouwen. Met deze gratis mani-

Vier van hen staan ook op de beurs zelf. Geen van allen

festaties willen beide organisaties bijdragen aan de ken-

doet aan luchtfietserij die blijft zweven, maar aan hemel-

nisverspreiding van de laatste urgente ontwikkelingen in

bestorming die met beide voeten op de grond staat. Be-

de bouw. Dit keer presenteren zeven pitchers hun circu-

vlogenheid en nuchterheid partneren elkaar in balans. Al-

lair economische plannen in hout op het vlak van tiny

les is cradle-to-cradlebaar in het flexibele natuurmateriaal

houses (lilliputhutten), digitale vormgeving (constructies,

hout. Voetafdruk wordt teenafdruk.

foto: kees hummel amsterdam

foto: sustainer homes utrecht

van de vele opties. Over hun levensduur besparen ze ruim 90%

Finch Buildings. Belangrijkste kernwaarden: aanpasbaarheid, duurzaamheid, gezondheid, design.

Studio RAP - Wessel van Beerendonk (Stand

ner Homes (sustainerhomes.nl) besparen over hun levens-

.C) Studio RAP (studiorap.nl) bewijst via slimme

duur ruim % van deze uitstoot. Op basis van prefab

software en robots dat digitaal bouwmeesterschap de

modulaire houtskeletbouw is het bouwsysteem flexibel,

architectuur fundamenteel kan vernieuwen. Wessel van

snel en betaalbaar. Door robotmatige zaagtechnieken is er

Beerendonk, een van de oprichters (Het Houtblad, num-

nauwelijks restafval en verloopt de assemblage razend-

mer /): ‘We zijn van mening dat de architectuur

snel: de gemiddelde bouwtijd is korter dan twaalf weken.

vanaf de grond opnieuw moet worden opgebouwd. De

En doordat de modules op allerlei manieren te schakelen

markt is verzadigd, de bomen groeien niet meer tot in de

zijn, kan haast elk gebouw worden gerealiseerd: zowel

hemel en het architectenvak is in een crisis beland. (…)

binnen als buiten, van tiny home tot utiliteitsbouw. Alle

Veel architecten zijn nog slechts stilistisch adviseur. Ze

gebouwen zijn ten minste energieneutraal en zijn zelfs

ontwerpen een mooie buitenkant, een liefst generieke

compleet zonder nutsaansluitingen (off-grid) leverbaar.

plattegrond, en gooien hun ontwerp dan over de schutting, waarna in enkele ronden van uitwerking en realisatie

Sustainer Homes leverde in de zomer van  de eerste

zo’n ontwerp steeds platter wordt.’

bewoonde off-grid woning van Nederland op, bouwde het nieuwe hoofdkantoor van detailhandelsmerk Sissy

Studio RAP kiest daarentegen voor een nieuwe werkwij-

Boy en demonstreert tijdens de Bouwbeurs op het Jaar-

ze, waarbij ze niet louter de ontwerpers zijn, maar óók de

beursplein de toekomst van duurzaam bouwen. Het con-

constructeurs en bouwers. Ze ontwikkelen zelf de nodige

cept is onder andere bekroond met de ASN Wereldprijs

software voor elk ontwerp dat vervolgens door robots

 en was finalist bij de Accenture Innovation Awards

wordt gerealiseerd. Schitterend voorbeeld is het Skilled-

, de World Economic Forum Circulars  en de Nu.

In-paviljoen met parametrisch gewelf op de RDM-Cam-

nl Startup Award .

pus, bestaande uit  driehoeken, elk met unieke maten en steeds wisselende schuintes, stuk voor stuk uit Ker-

Finch Buildings - Jurrian Knijtijzer (Stand

to-Q-platen van  mm dik gefreesd. Het bureau is twee-

.E) De vier belangrijkste kernwaarden van Finch

maal genomineerd voor De Nederlandse Bouwprijs 

Buildings (finchbuildings.com) zijn: aanpasbaarheid, duur-

in de categorieën Bouwmaterialen en -systemen: Ro-

zaamheid, gezondheid, design. De tiny houses zijn simpel

botArchitectuur en Talent met toekomst (Van Beeren-

te verplaatsen en zelfs te transporteren naar ver weg el-

donk zelf).

ders. Omdat de modules, geproduceerd door De Groot Vroomshoop, het principe van schakel-en-woon (plug-

Sustainer Homes - Jacintha Baas/Gert van Vugt

and-play) huldigen, zijn ze te ontkoppelen en door te kop-

(Jaarbeursplein) Gebouwen zijn verantwoordelijk

pelen tot kleinere c.q. grotere gebouwen. Ze zijn stapel-

voor een derde van de wereldwijde CO-uitstoot. Sustai-

baar tot vijf- en zevenhoog op respectievelijk permanente

foto: polsemic studio boedapest/sebastian apostol

en tijdelijke locaties. Elke module ( m) heeft een geïn-

Camposaz, In Quarantaine.

mineerde bouwsels worden opgetrokken. Doel is jeugd en

tegreerde buitenruimte (optioneel) en voorzieningen als

Internationale interactie

wereld het comfort en de betaalbaarheid van energiezuini-

keuken, sanitair en meterkast. Door het gebruikte FSC-/PEFC-gecertificeerde hout is elke module tot  ton CO-negatief. Beton ontbreekt en

tussen verschillende architectonische disciplines en beoefenaars.

staal vrijwel, een extra CO-besparing. Door toepassing Solar Decathlon 2017. Stu-

dien emissievrij zijn, kunnen ze worden hergebruikt of

dentenontwerp Selficient:

culair). Het hout dient de constructie en als afwerkingsmateriaal, wat een gezond binnenklimaat garandeert.

parameters beoordeeld (decathlon = tienkamp): architectuur, water, marktpotentie, gezondheid en comfort, constructie, installaties, communicatie, leefbaarheid, innovatie

van natuurlijke en cradle to cradle-materialen die boventeruggeleverd aan het eind van hun levensloop (% cir-

ge woningen bij te brengen. De ontwerpen worden op tien

nieuwe bouwstandaard met een zelfvoorzienende modulaire woning volgens cradle to cradle en circulaire economie.

en energie. Prijzengeld: $ . tot $ . (winnaar). Selficient,  studenten van Hogeschool Utrecht, een interdisciplinaire groep (techniek, marketing, business, logistiek en recht), heeft als een van zestien teams de finale

Bouwvocht, radongas en schimmels zijn afwezig. De pre-

bereikt met een gelijknamig ontwerp (selficient.org). Het

fabricage verloopt afvalarm. De all-electric modules zor-

bouwgezelschap wordt ondersteund door docenten en

gen voor energieneutraliteit. De ‘warm modernistische’

(materiaal)sponsors; bij het laatste speelde Het Houtblad

woning wordt voortschrijdend met diverse partners ver-

een rol. Doel is een nieuwe bouwstandaard te creëren met

beterd in duurzaamheid, smart home-technologie, ener-

een zelfvoorzienende modulaire woning volgens cradle to

gie, verlichting en interieur. Prijzen: winnaar COA-prijs-

cradle en circulaire economie. Dit geschiedt met een de-

vraag A Home away from Home , in de categorie

montabel Japans frame (Suteki), afgewerkt met door de

Evolutionary Wooden house/Nieuwbouw en finalist

studenten ontworpen wand-, vloeren dakelementen.

Accenture Innovation Awards .

Selficient wordt vooropgebouwd op de Eneco Energy Campus en daarna in Denver neergezet. De definitieve

Solar Decathlon  - Sjors Peeters Weem

standplaats is het Utrecht Science Park (januari ).

(Stand .D) De Solar Decathlon (solardecathlon. gov) is een internationale wedstrijd tussen universiteiten in

Camposaz - Tessa Bloembergen Camposaz (cam-

een woningontwerp op de criteria zonne-energetisch,

posaz.com) is een workshop waarin men architectonische

energiezuinig, duurzaam en aantrekkelijk. De krachtme-

structuren leert bouwen met hout op schaal :, ter verbe-

ting is een initiatief van het Amerikaanse ministerie van

tering en accentuering van de omgeving. Opgericht in

Energie. Zij eindigt oktober  in Denver, waar de geno-

 door enkele culturele organisaties (Aguaz, Campo-

f e b r ua r i 2 0 1 7 marzio), promoot het internationale initiatief de interactie

FARO-architect Jurgen van der Ploeg en de studenten van

Tiny TIM. Minder wonen is

tussen verschillende architectonische disciplines en beoe-

de UvA Dante Föllmi, Waas Thissen en Abe van der Wou-

meer leven. De bank is bed, …

fenaars. De workshop is voor architecten, ontwerpers en

de (Future Planet Studies). Het concept volgt de bewe-

timmerlieden tot  jaar. Deelnemers krijgen ondersteu-

ging van de tiny houses, die na de economische crisis in

ning van architecten en lokale timmerlieden. Bouwen en

Amerika is ontstaan: kleinwonen met minder grondstof-

ontwerpen lopen parallel, een hiaat tussen beide discipli-

fen, energiegebruik en woonlasten: minder wonen is meer

nes dichtend. Vanuit duurzaamheidsoogpunt is lokaal

leven. Als op een schip zijn kwaliteit en comfort multi-

geproduceerd (FSC-)hout het materiaal. Rothoblaas

functioneel maatwerk. De bank is bed, de trap is keuken-

sponsort de ijzerwaren en verzorgt lezingen over materi-

kastje, aanrecht, zitbank. De krimpwoning is schakelbaar,

alen en toepassingsmogelijkheden.

verrijdbaar en geschikt als studenten-, wissel-, asielzoekers- en recreatiewoning.

De workshop te Rotterdam in  was de zesde in de serie. Deze was onderdeel van de expositie In Quarantaine op het

De bouwwereld is schuldig aan CO-uitstoot, grondstof-

Quarantaine-terrein nabij Heijplaat.  architecten, ontwer-

fenmisbruik en energieverspilling. Daarom is de Tiny TIM

pers en timmerlui bouwden Nina’s Treehouse in slechts

(, x , m) gemaakt van biobased of circulair naaldhout

tien dagen. Op de driehoek in het middelpunt van de con-

(%). Ook is het licht maar sterk (SIP - structural insula-

structie komen drie thema’s samen: aarde, bos, lucht. Sub-

ted panels), mooi, prettig, ademend (dampopen folies) en

tiel geïntegreerde elementen (schommel, ligbank, omlijs-

isolerend. De kozijnen zijn van Accoya, de gevelbekleding

ting uitzicht) zorgen voor rustmomenten. Hoogtepunt biedt

is van gebrand hout (Zwarthout). De autarkische Tiny

het laatste platform waarvandaan men uitkijkt over Maas en

TIM is onafhankelijk van riolering, water en elektriciteit,

Rotterdamse haven. Begrip van hout en de diverse bewer-

met duurzame oplossingen voor waterzuivering, drink-

kingsmethoden zijn wezenlijk voor wie met dit prachtige

water, warm water, toiletspoeling, ruimteverwarming en

materiaal wil ontwerpen. Momenteel worden twee nieuwe

elektriciteitsopwekking. Bijzonder is de zuiverende groe-

workshops gepland in Maastricht en Rotterdam.

ne wand die van urine, douche- en afwaswater weer drinkbaar water maakt.

Tiny TIM - Jurgen van der Ploeg Tiny TIM (Timber + Independent + Mobile; tinytimhouse.nl) is bedacht door

Heijmans ONE - Tim van der Grinten Met de

architectuur- en landschapsfotograaf Hans Peter Föllmi,

Heijmans ONE (heijmans.nl/nl/heijmans-one) willen de

… de trap is keukenkastje, aanrecht, zitbank.

het houtblad

foto: selficient utrecht

foto’s: hans peter föllmi haarlem

foto’s: heijmans rosmalen

gelijknamige aannemer en architect Tim van der Grinten

De Heijmans ONE lost twee

Gratis Ontbijtsessie Pas op! Aanstormende houtbouw

twee problemen oplossen: het tekort aan tijdelijke huur-

problemen op: het tekort aan

Datum: do  februari . Locatie: Building Tomor-

woningen en de troosteloosheid van leegstaande gebie-

tijdelijke huurwoningen…

row-theater (Bouwbeurs , Jaarbeurs Utrecht, hal ).

den. Het tijdelijke tweeverdiepingenminihuis (tweemaal , x , m;  m) noemert koppelbaarheid, haalbaarheid en betaalbaarheid en bevat woonkamer/vide, keuken,

… en de troosteloosheid van leegstaande gebieden.

Het programma, incl. ontbijt, bestaat uit: .

Inloop

slaapkamer, badkamer, buitenterras. Doelgroep zijn jon-

. Welkom door Het Houtblad/Jaarbeurs

geren tussen - jaar, alleenstaand, met een eerste baan,

. Inleiding dagvoorzitter Gerard Vos

te veel verdienend voor sociale, te weinig voor vrije sector-huur. In  zoeken er liefst . naar huisves-

(Imago Bouwers) .

ting. Maar ook het eenpersoonshuishouden (dan circa ,

 pitches van  minuten • Studio RAP Rotterdam - Wessel van Beeren-

miljoen) klopt aan de deur van de Heijmans ONE.

donk • Sustainer Homes - Jacintha Baas/

De prefab woning, in drie uitvoeringen, voldoet aan het

Gert van Vugt

Bouwbesluit voor niet-permanente bouwwerken. Zij

• Finch Buildings - Jurrian Knijtijzer

wordt in één dag geplaatst, en is per vrachtwagen weer

• Solar Decathlon  - Sjors Peeters Weem

elders neer te zetten. De opbouw bestaat uit een gelami-

• Camposaz Rotterdam - Tessa Bloembergen

neerd houten casco, de installaties zijn all-electric en de

• Tiny TIM - Jurgen van der Ploeg

energie komt zoveel mogelijk uit eigen ONE. De verwar-

• Heijmans ONE - Tim van der Grinten

ming verloopt via infrarood wandpanelen. Streven: alle

. Pauze

materialen cradle to cradle in de circulaire wereld van de

. Interactie  (sprekers en bezoekers)

toekomst. Het hout is FSC- en PEFC-gecertificeerd. De

. Pauze (+ wisseling van tafels)

uitvoering Overdrive heeft een zonneboilersysteem met

.

geïntegreerde PCM-opslag. Er staan nu tien Heijmans

. Afsluiting

ONE’s in Panningen en achttien in Weert. Limburg krijgt

. Bezoek Bouwbeurs

Interactie  (sprekers en bezoekers)

er totaal . • Meld u snel aan voor deze ontbijtsessie en bezoek

hans de groot

aansluitend Bouwbeurs .

Voor al uw houttoepassingen

www.ltl.nl

Leyenaar Taapken Lamaker B.V. Kamerlingh Onnesweg 7, 4131 PK Vianen Postbus 191, 4130 ED Vianen Tel. +31 (0) 347 374 844 E-mail: verkoop@ltl.nl

NORDIC BEITS AQ NORDIC BE DIC BEITS AQ NORDIC BEITS NORDIC BEITS AQ DIC BEITS AQ NORDIC BEITS V NORDIC BEITS AQ NORDIC BEITS AQ NORDIC BEITS AQ AQ NORDIC BEITS AQ NORDI Duurzame houtbescherming met een karakteristieke Scandinavische sfeer

NORDIC BEITS AQ-BB

VOOR INDUSTRIËLE TOEPASSINGEN

WATERGEDRAGEN EN SEMI-DEKKENDE BEITS

- Waardoor de natuurlijke uitstraling van het hout behouden blijft. - Na behandeling goede schimmel-, rot- en aangroeiwerende eigenschappen. - Geschikt voor onder andere gevelbetimmering, gepotdekselde schuren, tuinhout en houten interieurdelen. - Rechtstreeks aan te brengen op onbehandeld hout, geïmpregneerd hout of oppervlaktes die behandeld zijn met carbolineum of andere teer-/creosootproducten. - Sneldrogend, daardoor meerdere lagen per dag mogelijk.

Noors Wit

Taupe Light

Taupe

Zomergeel

Zomerblauw

Zweeds Rood

ECO Mengkleuren op aanvraag

Parelgrijs

Leisteengrijs

Loodzwart

Diepzwart

+31 (0)570 56 38 38 www.oafholland.nl info@oafholland.nl Made in Holland

b ro edpl a at s va n k enni s

Een karakteristiek kantoor in Heerlen is intern verbouwd tot een moderne campus. De centrale community floor moet als kloppend hart leiden tot ontmoeting en kennisuitwisseling.

foto: jeroen van der wielen eindhoven

b r i g h t l a nd s sm a rt s erv ice s c a m p u s heer len

nieuwe plattegronden community metaan mixfuncities aan funcities op niveau nieuwe plattegronden community floor floor met mix op niveau 0-10-1 7

Plattegronden begane grond en

14 14

14 6 14

3 2

11 11

8 6

niveau 0 niveau 0

1 1. 2 4

5 3. 6 7

eerste verdieping. Legenda. 3 2.

10 6

11 11 10

tekeningen: diederendirrix eindhoven

8 9

1 rantrest au rant restau Restaurant 2 ter ras

ter ras

3 foru m forum Terras 4 keu ken + magazijn keuken + magazijn

Forum 5 st ilteru imte stilteruimte

6 vergad eren vergaderen

8 / lossen lad en / lossen laden

Keuken/magazijn

flex7we r k flex wer k

Stilteruimte

9 ijn magazijn magaz

106.

10 stkar antoor kVergaderen antoor t-u p star t-up

127.

12amerhu am er / espressobar huisk / isk espressobar Flexwerk

11 airk/ techniek facilitair /facilit technie

13 entree

15 d ocenten docenten

148.

ent ree

Laden/lossen 14 wijs ond er wijs / onder zoek onder / ond er zoek Magazijn

10. Kantoren start-up 11. Facilitair/techniek 12. Huiskamer/espressobar. 13. Entree 14. Onderwijs/onderzoek

15. Docenten

niveau 1 niveau 1

Het gebouw is eerst intern gestript.

foto: arthur bagen eindhoven

f e b r ua r i 2 0 1 7

10 7

het houtblad

een architectonisch opvallend kantoorgebouw. De gevel

draagt . m. De bovenste vijf etages zijn gereed-

bestaat uit een aaneenschakeling van gestapelde beton-

gemaakt voor bedrijven en instellingen. Hierbij gaat het

nen H-frames die gezamenlijk doen denken aan een ho-

uitsluitend om het aanbrengen van klimaatplafonds, in-

ningraatstructuur. Achter de hexagonale openingen zitten

stallaties en brandtechnische voorzieningen. Op de drie

de ramen. De gevel geeft het pand niet alleen een ken-

nog beschikbare etages is goed te zien hoe diep en groot

merkend uiterlijk, het betonnen geraamte doet tevens

de open vloeren zijn, die door de vele ramen uitzicht bie-

dienst als uitwendige draagconstructie. De H-frames dra-

den op het omringende landschap. De toekomstige ge-

gen samen met een beperkt aantal inpandige betonnen

bruikers mogen straks zelf bepalen hoeveel kantoorruim-

kolommen de vloeren van het zeven etages hoge gebouw.

te ze nodig hebben, waarna scheidingswanden kunnen

Het geprefabriceerde pand () is ontworpen door

worden geplaatst. Twee ict-dienstverleners, Accenture en

Smit-Postma-Haayen Architekten uit Amsterdam voor

Conclusion, hebben er inmiddels hun intrek genomen.

pensioenfonds ABP.

Nieuwe entree De onderste twee vloeren zijn daarInternationale allure Is het uiterlijk van dit voormali-

entegen veel grondiger aangepakt, waarbij esthetiek en

ge ABP-gebouw nauwelijks veranderd, inwendig heeft

broedplaatsfunctie centraal stonden. Door de heuvelach-

het de afgelopen twee jaar een forse metamorfose onder-

tige omgeving ligt de onderste etage aan de westkant vrij

gaan. Verantwoordelijk voor het ontwerp van deze ge-

en aan de oostzijde in de grond. Daarom kozen Kieboom

daanteverwisseling is diederendirrix architectuur & ste-

en Diederen ervoor aan de oostkant een nieuwe entree

denbouw uit Eindhoven/Rotterdam, met architecten

met luifel te maken die aansluit op de bestaande architec-

Thijs Kieboom en Paul Diederen in de hoofdrol. Van pen-

tuur, met als gevolg dat de onderste etage zich nu op ni-

sioenuitvoerder APG, Universiteit Maastricht en provincie

veau - bevindt. Na binnenkomst via de nieuwe ingang

Limburg kregen zij opdracht de kantoorkolos om te tove-

wordt meteen duidelijk hoe ingrijpend de twee onderste

ren tot een campus voor start-ups, bedrijven, instellingen,

etages tot één geheel zijn samengevoegd. In de bovenste

onderwijs en onderzoek. Het doel van deze Brightlands

laag is een opening gemaakt van  x  m. Kieboom

Smart Services Campus is dat de gebruikers zich richten

spreekt van een community floor van twee lagen. ‘We

op nieuwe vormen van zakelijke dienstverlening en ict,

hebben een reeks dubbele T-liggers en de daarop liggen-

waarbij analyses van big data bijdragen aan het oplossen

de vloer er tussenuit gehaald. Dat was voor de construc-

van economische en maatschappelijke vraagstukken. De

teur een flinke uitdaging. De dubbele T-liggers geven na-

campus moet volgens initiatiefnemers een internationale

melijk druk op de grote hoofdliggers. Als je er een aantal

allure krijgen en zich ontwikkelen tot een broedplaats

weghaalt, moet je het krachtenveld opnieuw verdelen.

waar mensen elkaar ontmoeten en kennis uitwisselen.

Dit is gebeurd door de hoofdliggers te verbinden met de overgebleven dubbele T-liggers rondom de opening.’

Herbestemmen Kieboom vertelt dat de opdracht mooi aansluit op de ervaring en deskundigheid van diede-

Interactie De twee etages hoge centrale ruimte van de

rendirrix. ‘Ons werkterrein bevat een breed scala activi-

community floor is omgedoopt tot Forum. Hier worden

teiten, variërend van stedenbouwkundige plannen en

lezingen gegeven en kunnen mensen met elkaar in discus-

grootschalige nieuwbouw tot interieur. Eén van onze spe-

sie gaan. Facility manager Paul Balmaekers laat weten dat

cialisaties is het herbestemmen van bestaande gebouwen,

sinds de opening gretig gebruik wordt gemaakt van het

zoals nu in Heerlen.’ Andere voorbeelden van herbestem-

Forum, zowel door in- en externe bedrijven als door stu-

mingen zijn enkele voormalige Philips-gebouwen in Eind-

denten. ‘In het begin was ik bang voor de akoestiek van-

hoven. Zo zijn Philips Lighting en gebouw Anton tot

wege de grote ruimte. Maar de akoestiek is perfect. Ook

woon-/werkcomplexen getransformeerd en werd een

super is te zien dat er interactie ontstaat. Daar is het ons

oude Philipsfabriek als De Witte Dame een multifunctio-

om te doen.’ Het Forum heeft op het eerste oog een hou-

neel gebouw voor design, kunst, kennis en technologie. In

ten uitstraling. Zowel twee wanden met enkele deuren, de

Venlo is de voormalige fabriek en inmiddels rijksmonu-

stroken langs het betonnen plafond en tussen de twee eta-

ment van optiekbedrijf Nedinsco gerenoveerd en omge-

ges als de vloer met tribune geven daardoor een warme en

bouwd tot een multifunctioneel gebouw met woon- en

natuurlijke indruk, in contrast met de resterende doorzich-

kantoorruimten.

tige glazen wanden op de beide niveaus van het Forum.

Open vloeren Van Brightlands Smart Services Cam-

Eén meubel Genoemde onderdelen zijn van bamboe-

pus, september  door minister Henk Kamp van Eco-

gefineerd MDF (caramel side pressed bamboo), afge-

nomische Zaken en prins Constantijn geopend, telt iedere

werkt met een matte uv-lak naturel. Kieboom: ‘Samen

f e b r ua r i 2 0 1 7

etage  m. De gezamenlijke vloeroppervlakte be-

het houtblad

In het glooiende Limburgse landschap staat in Heerlen

De gevel bestaat uit een aaneenschakeling

f e b r ua r i 2 0 1 7

foto: arthur bagen eindhoven

van gestapelde betonnen H-frames.

Huiskamer met espressobar.

Nogmaals de Huiskamer met het Forum op de achtergrond.

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: jeroen van der wielen eindhoven

het houtblad

met de opdrachtgevers hebben we tijdens het ontwerp-

strips bamboe: een toplaag van  mm dik met daaronder

proces verschillende opties doorgenomen. Ons idee was

een  mm dikke laag. Hoewel  cm tamelijk dun is voor

het geheel als één meubel te ontwerpen. Uiteindelijk

een vloer, vertelt directeur Wim Strooper dat het product

kwamen we uit bij dit bamboefineer. De boeken daarvan

daardoor juist stabieler is. ‘Hoe dikker het bamboe, hoe

hebben een fijne structuur met om de paar millimeter

minder krimp en zwel. Onze vloer is een perfect compro-

rechte lijntjes, een patroon dat mooi opgaat in de verticale

mis tussen duurzaamheid en stabiliteit.’

Goede luchttoevoer De tribune van vloeren op vijf

mige wanden van de community floor, met z’n Huiskamer

niveaus waarop losse stoelen staan en die aan de zijkanten

en espressobar, en de omliggende kantoren van start-ups,

via treden met elkaar zijn verbonden, is grotendeels op-

innovatielabs en vergaderen docentenruimten voorzien

gebouwd uit vuren kolommen en liggers. Dit geheel is

van dergelijke panelen.’

bekleed met twee lagen underlayment waarop hetzelfde bamboeparket is aangebracht. Alleen onder de twee bo-

AcousticWood+ De leverancier van de wanden pla-

venste etages van de tribune zit een stalen constructie.

fondplaten is WoodCenter uit Hilversum, specialist in

Kieboom merkt op dat onder de kopse kant van iedere

decoratieve en akoestische materialen. De platen zijn in

tribunevloer geperforeerde platen zijn aangebracht.

samenwerking ontwikkeld met MullerAfbouwgroep te

‘Normaal zou je roosters plaatsen voor een goede lucht-

Eindhoven, gespecialiseerd in totaalafbouw. Jan Mol,

toevoer. Om esthetische redenen zijn de platen over de

directeur van WoodCenter, licht toe dat zijn bedrijf een

gehele breedte geperforeerd. Zo krijg je via een grote

bamboefineerlaag heeft gelijmd op akoestische, brand-

oppervlakte met een lage druk verse lucht in het Forum.’

vertragende MDF-platen (, x  cm). ‘De fineerlaag is voorzien van microperforatie: gaatjes van , mm, hart op

Schuine lijnen Dat de community floor een succes is,

hart , mm. De basisplaat, met aan de zijkanten groeven,

blijkt uit de enorme bedrijvigheid. Overal staan en zitten

bestaat uit AcousticWood+ met gaatjes van  mm, hart

mensen te praten, te werken of te studeren of in het aan-

op hart  mm, met daarachter zwart firetdoek. Dankzij

palende restaurant te eten. Alle ruimten zijn sfeervol in-

deze samenstelling wordt de energie van de akoestische

gericht met moderne meubels en armaturen. Waar geen

trillingen omgezet in warmte, waardoor we een Noise

bamboevloeren zijn, ligt gekleurd tapijt met een raster

Reduction Coefficient bereiken van liefst ,. Het mooie

van schuine lijnen. Ontwerpbureau Van Eijk & Van der

is dat de minuscule gaatjes nauwelijks zichtbaar zijn.’

Lubbe uit Geldrop wil met dit diagonale patroon het oor-

De wandplaten zijn met zwarte stalen clips bevestigd op

spronkelijke doel van de campus accentueren: mensen en

stroken triplex en die op hun beurt op de metal stud-con-

plekken in het gebouw met elkaar verbinden. •

structie. Op de hoeken waar de platen bijeenkomen en

john ekkelboom

het fineer kwetsbaar is, zijn verticale bamboe balkjes ( x  mm) aangebracht, overeenkomstig de dikte van de platen. De plafondpanelen ( x  cm) zitten verdekt uitneembaar in een standaard  mm T-profiel.

CO-VOETAFDRUK In het project is onder andere  m MDF toegepast.

Perfect compromis De parketvloer en tribune van het

Dit betekent een CO-vastlegging van . kg. Het

Forum zijn gemaakt door Finesse vloeren uit Rosmalen,

compenseert de uitlaatgassen van een middenklassen-

specialist in houten vloeren en interieurelementen. De

auto over . km of het jaarlijkse elektragebruik

vloer (MOSO Bamboo Supreme) bestaat uit stroken van

van  huishoudens.

 x  mm, opgebouwd uit twee lagen dwarsgeperste

Locatie: Smedestraat , Heerlen (brightlands.com) Opdrachtgever en adviseur installaties, akoestiek, brandveiligheid: Bremen Bouwadviseurs Heerlen (bremenba.nl) Gebruikers: Kennisinstituten, diverse bedrijven Ontwerp: diederendirrix architectuur & stedenbouw Eindhoven (diederendirrix.nl) Interieur: Van Eijk & Van der Lubbe Geldrop (vevdl.com/nl) Aannemer: BAM Bouw en Techniek Regio Zuid Eindhoven (bambouwentechniek.nl) Constructeur: Advies- en Ingenieursbureau Van de Laar Eindhoven (vandelaar.info) Vloeren en wanden: WoodCenter Hilversum (woodcenter.nl) Montage wanden, vloeren: MullerAfbouwgroep Eindhoven (mullerafbouwgroep.nl) Productie/montage tribune, vloeren: Finesse vloeren Rosmalen (fpvl.nl) Bruto vloeroppervlak: . m Bouwperiode: Maart  - juli  Bouwkosten: N.B.

het houtblad

geheel. Ook rondom het Forum zijn de plafonds en som-

f e b r ua r i 2 0 1 7

structuur en naadverdeling van de platen. Zo is alles één

ONDER ARCHITECTUUR

f e b r ua r i 2 0 1 7

beeld: houben/van mierlo architecten eindhoven

HOUTEN GEVELS VOOR KLEIN K ADOELEN combinatie van hout en metselwerk. Het met-

kavels tussen de Kadoelenweg en de polder te

selwerk wordt voornamelijk toegepast op de

ontsluiten met tussenstraatjes en stegen ont-

zonbelaste zijden en suggereert bij sommige

staan verrassende achtererven en intieme

woningtypes een horizontaal plankenmotief.

woonplekken.’ De structuur van de wijk heeft

Het hout dat wordt toegepast, is douglas, ver-

een organische uitstraling, alsof ze zo is ont-

duurzaamd met Woodlife HL en semitrans-

staan.

parant gebeitst in zes verschillende ‘Waterlandse’ kleuren. •

Houben/Van Mierlo Architecten te Eindho-

Houten gevels Voor de architecten was de

ven ontwierp een woonbuurt in Amster-

oorspronkelijke architectuur langs de oude

dam-Noord. De  woningen in Klein Kadoe-

Waterlandse Zeedijk en in het aansluitende

len krijgen voornamelijk houten gevels. Klein

Waterland een belangrijke inspiratiebron voor

Kadoelen komt op een voormalig fabriekster-

de architectuur van de woningen. ‘De houten

rein, tussen de grootstedelijke ontwikkelin-

gevels, de witte lijsten en de ramen met roe-

gen aan het IJ enerzijds en Waterland ten

den. Het gebruik van de kleuren wit, grijs,

noorden van Amsterdam anderzijds.

blauw en groen. De kwaliteit van Hollandse

VIER TINY HOUSES beeld: froscen architecten

het houtblad

in Klein Kadoelen aangebracht. Door de diepe

luchten. Deze kenmerken zijn herkenbaar in

Kleine steegjes Bij het ontwerp van de

de ontwerpen van de woningen.’

verkaveling hebben de architecten gekeken

Het gaat om royale, hedendaagse woningen

naar dorpen in de nabije omgeving, zoals

met een variatie in woningtypen, materialen

Froscen Architecten uit Leiden ontwierp

Broek in Waterland. Houben/Van Mierlo Ar-

en kleuren.

vier tiny houses voor op een telefoonbunker in Leiden. Aanleiding was een oproep

chitecten: ‘Daar zie je soms kleine steegjes tussen woningen door, die zich opeens ope-

Douglas Van de  woningen krijgen er

nen naar het landschap. Dat hebben wij ook

twee een volledig houten gevel en  een

van het architectuurplatform RAP Leiden. Die oproep van RAP Leiden bestond uit de opdracht een beeld, schets of render te

DE Z WARTE HOND ONT WER P T DOR P IN HOUT

maken van een bestaande bouw in Leiden waar een of meer tiny houses op, onder,

Samen met RMP Stephan Lenzen ontwerpt

Uitgevoerd in hout De nieuwe wonin-

naast of in zijn geplaatst. Begin september

De Zwarte Hond een nieuwe buurt met 

gen worden, als gezegd, voornamelijk uitge-

werden tijdens het Stadscafé verschillende

woningen in het Duitse Bremen. De meeste

voerd in hout. Er worden zoveel mogelijk

ontwerpen gepresenteerd van dit feno-

woningen zijn van hout. De nieuwe buurt,

natuurlijke en recyclebare materialen ge-

meen dat is overgewaaid uit de Verenigde

Nieuwe Ellener Hof, wordt vormgegeven als

bruikt, wat de buurt zeer duurzaam maakt.

Staten.

een groen en duurzaam dorp waar bewoners

Al op stedenbouwkundige schaal zijn bouw-

met dito levensstijl zullen wonen. Er komen

volumes, gebouwhoogtes en principes voor

Compact Foon, zoals het concept wordt

eengezinswoningen en appartementen.

het daklandschap ontwikkeld die aansluiten

genoemd, bestaat uit vier afzonderlijke tiny

bij de bijzonder strenge regelgeving voor

houses die boven op deze bunker zijn ge-

Langzaam gegroeid dorp Uitgangspunt

houten constructies of duurzame isolatiema-

plaatst. Elk huisje heeft een oppervlak van

is het beeld van een langzaam gegroeid dorp,

terialen.

zo’n  m en beschikt over de nodige faciliteiten. Op de eerste verdieping zijn een

dat op verantwoorde wijze omgaat met z’n omgeving, die in dit geval uit mooie, volwas-

Regenwater Verder wordt de buurt auto-

woongedeelte, een keuken en een eigen bui-

sen bomen en enkele bestaande gebouwen

luw gemaakt en komt er een concept voor het

tenterras. Op de bovenste verdieping bevin-

bestaat. Net als in een dorp staan de wonin-

omgaan met regenwater. Het plan is  ha

den zich slaapkamer, douche en toilet en een

gen soms dicht bij elkaar en soms juist ver.

groot en wordt samen ontwikkeld met RMP

ingebouwde kledingkast. Alles is zo compact

Soms is er een groen veld tussen de wonin-

Stephan Lenzen Landschaftsarchitekten. Op-

mogelijk ontworpen, elke vierkante meter is

gen, soms een rij bomen. Informele plekken

drachtgever is woningbouwcorporatie de

benut. De bunker zelf fungeert als berging

en paden nodigen uit om te spelen, een praat-

Bremer Heimstiftung. Het dorp moet in 

en fietsenstalling. •

je te maken en in gemeenschap te leven.

klaar zijn.

adviesbureau

bruggen

Voor adviezen die écht hout snijden!

Carpentier Hardwood Solutions Haasnoot Bruggen BV Postbus 3025, 2220 CA Katwijk (ZH) T 071 - 402 17 44 F 071 - 403 05 91 E info@haasnootbruggen.nl I www.haasnootbruggen.nl Overbruggen in hout, staal en composiet.

www.houtbedrijvendokter.nl +31 (0)6 54 31 41 21 info@houtbedrijvendokter.nl

Ingenieursbureau Evan Buytendijk BV Withagenweg 36, 7384 SB Wilp T 055 3014754 I www.evanbuytendijk.nl E info@evanbuytendijk.nl Advies, begeleiding, (groeps)certificering FSC/PEFC, PEFC boscertificering, CE markering, EUTR/FLEGT, opleidingen & trainingen

afzuiginstallaties

C-Techniek B.V. Chemieweg 71, 1422 DX Uithoorn T +31-2977-52785 I www.c-techniek.com E info@c-techniek.com Filter en afzuiginstallatie voor de industrie.

Holtrop & Jansma B.V. Rondweg 43, 9101 BE Dokkum Postbus 56, 9100 AB Dokkum The Netherlands T +31 (0)519 32 91 00 F +31 (0)519 32 91 10 I www.holtrop-jansma.com E info@holtrop-jansma.com

Meerdink Bruggen Parallelweg 2, 7102 DE Winterwijk T 0543 – 51 35 41 F 0543 – 520935 E bruggen@meerdink.nl I www.meerdinkbruggen.nl Ontwerp, prefabricage en plaatsing in het werk van bruggen in hout, staal en composiet

gecertificeerd hout

Woodteq Houtconstructies

Abeeldreef 15 8760 Meulebeke T +32 51 488961 contact plate 18/1/11 I Dutch www.carpentier.be Specialiteit : Europees hardhout vnl eiken , themisch essen en thermisch naaldhout (thermowood)

coatings

Coillte Panel Products Coillte Panel Products

Handelsweg 22, 7451 PJ Holten Postbus 43, 7460 AA Rijssen T 0548 - 70 13 61 F 0548 - 70 13 41 I www.woodteq.nl E info@woodteq.nl Ontwerp, engineering, levering en montage van gelamineerde houtconstructies liggers, kolommen, Multiplan dakplaten en Profidecke vloerelementen.

Norway Coatings B.V. Postbus 43079 3540 AB UTRECHT T +31 (0)88 450 5400 I www.norwaycoatings.nl E info@norwaycoatings.nl

houtexpeditie Keurhout Postbus 1380, 1300 BJ Almere T 036 - 5494068 F 036 - 5321029 E info@keurhout.nl I www.keurhout.nl Handelsketen voor legaliteit en duurzaamheid.

gelamineerde houtconstructies

Wood Products Logistics BV

Strevelsweg 700 sub 113 3083 AS Rotterdam T 010 4104670 F 010 4104680 E info@wpl.nu I www.wpl.nu No. 1 in houtexpeditie WPL - de logistieke dienstverlener

DLH Nederland B.V.

C/O Noorderlaan 125 2030 Antwerpen T +32 3 542 63 70 F +32 3 542 18 94 E info.nederland@dlh-group.com I www.dlh-nederland.com Specialist in gecertificeerd hout uit duurzaam beheerde bossen (o.a. CIB).

Greenwood International BV

Derix

Herenbrinksweg 3b 8144 RC Lierderholthuis T 0572-366280 M 06-57930394 E j.borreman@derix.nl I www.derix.nl Producent van gelamineerdhoutconstructies; zie www.derix.nl Engineering, productie, levering en montage van gelamineerde houtconstructies, liggers, kolommen en kruislaag houten onderdelen (CLT / X-lam)

Van den Berg Hardhout BV

2e Industrieweg 19 3411 ME in Lopik T +31 (0)348 820000 F +31 (0)348 820008 E info@vandenberghardhout.nl I www.vandenberghardhout.nl Importeur en groothandel van FSC® gecertificeerd tropisch hardhout. Ruw en geschaafd, uit voorraad en op aanvoer! Hout en vertrouwd!

Withagen Houtprodukten BV

Noorderpad 24, 1674 NS Opperdoes T 0227-822425 E jenj@tip.nl I www.jenjpersoneelsmanagement.nl Bemiddelaar tussen kandidaat en opdrachtgever

E info@coillte.com I www.coillte.com

houthandel

algemeen

J en J Personeelsmanagement b.v.

Louis Eijssenweg 3A8 Louis Eijssenweg 3A8 6049 CD Herten 6049 CD Herten The Netherlands T +31 (0) 475 399740 The Netherlands F +31 (0) 475 310271 T +31 (0) 475 399740 E info@coillte.com +31 (0) 475 310271 IF www.coillte.com

Exportweg 1, 9482 WP Tynaarlo T 0592 - 274280 F 0592 - 273524 E info@withagenhoutprodukten.nl I www.withagenhoutprodukten.nl Lijmhout op hoog niveau! Specialist in gelamineerd hout voor constructies en kozijnen. Vilam® Lariks en vuren voor kozijnen met KOMO en PEFC certificaat. Bouwteam projecten; ontwerp, levering en montage van constructies.

Boogaerdt Hout

Dorpsstraat 88, 2931 AG Krimpen aan de Lek T 0180 - 551552 F 0180 - 510776 E info@boogaerdt.nl I www.boogaerdthout.nl

Postbus 52, 1930 AB Egmond aan Zee T 072 5069540 F 072 5069541 E info@greenwoodtimber.nl I http://www.greenwoodtimber.nl Kwaliteit schept duidelijkheid

Wijma Kampen B.V. Haatlandhaven 3, 8263 AS Kampen T 038 - 3316444 F 038 - 3322040 E wijma@wijma.com I www.wijma.com “Betrouwbaarhout” voor GWW als damwanden, gordingen, palen of fenderhout of complete houtconstructies zoals: sluisdeuren, bruggen, geluidswanden, geleiderail of galerijen voor de bouw.

LTL Woodproducts

vloeren/dekken

LTL Woodproducts B.V.

GWW Houtimport

Bezoekadres: Bedrijfsweg 11, 3411 NV Lopik T (0348) 55 00 09 F (0348) 55 33 38 E verkoop@gwwhoutimport.nl I www.gwwhoutimport.nl Duurzaam geproduceerd hout voor de weg- en waterbouw uit voorraad leverbaar!

“Wij zijn een landelijk opererende houthandel en kenmerken ons door onze grote voorraad, brede assortiment, eigen zagerij/ schaverij, droogkamers en transport. Wij helpen u graag bij de levering van het juiste hout!” WILLEM DE ZWIJGERLAAN 1 2741 DA WADDINXVEEN T 0182 – 615933 | INFO@HOUTEX.NL

WWW.HOUTEX.NL

Houtgroep van Drimmelen B.V. Postbus 39, 3330 AA Zwijndrecht T 078 - 6107207 F 078 - 6101151 E info@drim.nl I www.vandrimmelen.nl Leverancier voor de bouw, handel en industrie van vurenhout, plaatmateriaal, prefab timmerwerk en alle mogelijke bewerkingen.

Postbus 3007, 2935 ZG Ouderkerk a/d IJssel T +31 (0)180 - 688688 F +31 (0)180 - 681463 I www.heuvelman-hout.nl Specialist in maatwerk

Hout en Plaat Groningen BV Postbus 9128, 9703 LC Groningen T 050 - 3116674 F 050 - 3113111 E info@hpgroningen.nl I www.hpgroningen.nl Specialist in Naaldhout, Loofhout & Plaatmateriaal. Wij beschikken over uitgebreide houtbewerkingsfaciliteiten. FSC : SKH-COC-000033 PEFC : SKH-PEFC-COC-5018

Postbus 191, 4130 ED Vianen T 0347 - 374844 F 0347 - 377908 E verkoop@ltl.nl I www.ltl.nl Of het nu om Tropisch, Europees of Noord-Amerkaans hardhout gaat, wij verzekeren u continuïteit en kwalteit door een klantgerichte benadering.

Foreco Dalfsen B.V.

Postbus 73, 7720 AB Dalfsen Dalmsholterweg 5, 7722 KJ Dalfsen T 0529-431548 F 0529-432198 E info@foreco.nl I www.foreco.nl Compleet assortiment hout voor GWW en B+U.

Foreco Houtconstructies

Postbus 472, 4200 AL Gorinchem De Vort 1, 4225 SH Noordeloos T 0183-582556 F 0183-581077 E info@forecohoutconstructies.nl I www.forecohoutconstructies.nl Specialist in geveltimmerwerk en lichte prefab houtconstructies.

houtinformatie www.houtinfo.nl Koninklijke Jongeneel B.V.

Postbus 1025, 2302 BA Leiden T 071 - 5316431 E info@noordmanhout.nl I www.noordmanhout.nl Breed in Hout en Plaat Houtbewerking en Logistiek

Postbus 49, 3500 AA Utrecht T 030 - 2346347 F 030 - 2318817 E info@jongeneel.nl I www.jongeneel.nl Uw partner in de bouw, overal in Nederland

Houtinformatielijn T 0900 - 5329946 (15 cpm) I www.houtinfo.nl 24 uur per dag, 7 dagen per week.

internet

Nonhebel

Nobelstraat 24, 5051 DV Goirle T 013 - 5301924 F 013 – 5301925 E contact@nonhebel.nl I www.nonhebel.nl Dé antislip specialist voor houten ondergronden. Leverancier van DuraGrip antislip coating.

vacuümpompen

Becker Druk- en vacuümpompen B.V.

Postbus 573, 8440 AN Heerenveen Eurolaan 11, 8466 SM Nijehaske. T 0513 - 651800 F 0513 - 651855 E info@beckerdvp.nl I www.beckerdvp.nl Topleverancier van vacuümpompen.

vlamvertragers voor hout

Fire-resistant BV

Postbus 4377, 3006 AJ ROTTERDAM T 010 –4137661 F 010 –4363757 E info@fire-resistant.nl I www. Fire-resistant.nl Specialist in het vlamvertragend behandelen van alle houtsoorten, parket en plaatmateriaal.

www.houtblad.nl Digitaal archief en foto’s bestellen.

SNELZOEKERS Voor slechts € 425,- per gekozen rubriek worden uw bedrijfsgegevens (inclusief kleurenlogo en informatieregel) voor de periode van 1 jaargang opgenomen.

Ja, ik reserveer een rubrieksvermelding in SNELZOEKERS Rubriek: ...................................................................................................................................................................................... Bedrijfsnaam: .............................................................................................................................................................................. Adres: .......................................................................... PC + Woonplaats: .............................................................................. Tel./Fax: ..................................................................................................................................................................................... E-mail: ............................................................................... Internetadres: .............................................................................. Informatieregel: .......................................................................................................................................................................... U kunt dit formulier mailen naar MYbusinessmedia, orders@houtblad.nl. Of opsturen (zonder postzegel) naar Antwoordnummer 7, 7400 VB Deventer. Eerst meer informatie? Bel met MYbusinessmedia, 06-83 17 08 18 (Wilco Stemerdink).

GEMODIFICEERD LOOFHOUT

DOOR EN DOOR STIJLVOL

• Stijlvol • Notenhoutachtige uitstraling • Vormstabiel • Stootvast • Uit duurzaam beheerde bossen • Duurzaamheidsklasse I • Geleverd onder KOMO® productcertificaat

FRAKÉ NOIR is een product van Houthandel van Dam.

ns ee e jk g ki hti ? ut rac o h p le ook ! l o s lv n o’ tij staa fot s it r gs r d daa sin e s ov ite, pa e n s e b o et e t w ew r ee d M op

A R F

N E K

N R.

Flame Delay FX Pro ®

Brandvertragend behandelde Houtproducten • niet hygroscopisch • volledig fixerend • niet uitloogbaar • kleurloos • geschikt voor onbehandelde toepassing in weer en wind • gebaseerd op Polymeer technologie