Αν ξέραμε τι τρώμε... by dimifoud

ΓΕ.Λ ΜΑΤΑΡΑΓΚΑΣ Β2

Σχολικό έτος 2014-2015

Ά Ομάδα Βασιλική Τραγουλιά Πηνελόπη Xαλιμούρδα Λεντιάνα Πάγια Βασίλης Xαραλαμπόπουλος ΄Β Ομάδα Βασιλική Φλωροπούλου Μαρία Σακκά Μαρία Στέκα Ελένη Πασά Σονίλα Ρότσι ΄Γ Ομάδα Χριστίνα Παππά Κωνσταντίνος Ντζάνης Έρμαλ Μπεγκάϊ Γιώργος Μπάλλας

A) Τα χημικά πρόσθετα στη διατροφή μας – Οι παρενέργειες στην υγεία μας. B) Κατάλογος επικίνδυνων Ε Γ) Μεταλλαγμένα τρόφιμα Δ) Τι είναι γλυκαντικές ουσίες Ε) Ποια προϊόντα ονομάζονται light και γιατί; ΣΤ) Ποια είναι τα λειτουργικά τρόφιμα και τι είναι Ζ) Προβοιοτικά – Πρεβοιοτικά που βοηθούν Η) Τι είναι τα εμπλουτισμένα τρόφιμα και τι είναι; Θ) Συντήρηση των τροφίμων ι) Όλη η αλήθεια για το ψωμί, το λάδι, το κρασί, το γάλα και το καφέ. κ) Ποια η στάση της πολιτείας που ακολουθεί; Λ) Τι πρέπει να προσέχουν οι καταναλωτές κατά την αγορά τροφίμων

Πρόλογος Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ευαισθητοποιημένοι στο ζήτημα των προσθέτων Ε. Αν ακούσουν ότι μια τροφή έχει πρόσθετα Ε, πιθανόν να μην αγοράσουν τη συγκεκριμένη τροφή, διότι έχουν ακούσει ότι τα συστατικά αυτά είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία. Συζητώντας το θέμα αυτό με αναγνώστες των βιβλίων μου και των ιστολογιών μου στο διαδίκτυο, καθώς και με ανθρώπους που με συμβουλεύονται για θέματα υγείας, διαπίστωσα ότι οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τι ακριβώς είναι τα πρόσθετα Ε, δεν ξέρουν ποιες είναι οι πλήρεις ονομασίες τους και έχουν την εσφαλμένη εντύπωση ότι όλα τα πρόσθετα Ε είναι επικίνδυνα και θα πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης διαπίστωσα ότι πολλοί άνθρωποι πάρα πολλές φορές αγοράζουν μια συσκευασμένη τροφή χωρίς να συνειδητοποιήσουν ότι περιέχει πρόσθετα Ε, διότι οι παρασκευάστριες εταιρείες αντί να καταγράφουν στις ετικέτες των προϊόντων τους το πρόσθετο με τον αριθμό Ε, καταγράφουν την πλήρη χημική του ονομασία. Για παράδειγμα, αντί να γράψουν Ε262, γράφουν «οξικό νάτριο». Οι περισσότεροι καταναλωτές δεν καταλαβαίνουν ότι το οξικό νάτριο ανήκει στα πρόσθετα Ε. Φυσικά, οι παρασκευάστριες εταιρείες πράττουν έτσι σκοπίμως, γιατί ξέρουν ότι οι περισσότεροι καταναλωτές, αν δουν αριθμό Ε στο προϊόν τους, δεν θα το αγοράσουν. Επίσης, κοιτάζοντας σε ελληνικές ιστοσελίδες, διαπίστωσα ότι οι «ειδικοί» Έλληνες διαιτολόγοι θεωρούν τα πρόσθετα Ε απολύτως ασφαλή, ενώ κάποιες άλλες ελληνικές ιστοσελίδες γραμμένες από άλλους επιστήμονες υγείας ή ανθρώπους που ασχολούνται ερασιτεχνικά με τη διατροφή, θεωρούν όλα σχεδόν τα πρόσθετα βλαβερά για την υγεία. Φυσικά και οι δύο αυτές απόψεις 4

υφίστανται της αλήθειας. Βλέποντας λοιπόν ότι υπάρχει μια σύγχυση και εν πολλοίς άγνοια στο ελληνικό κοινό για το ζήτημα των προσθέτων Ε στις τροφές, αποφάσισα να γράψω αυτό το βιβλίο. Ένα τέτοιο βιβλίο έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία. Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι με αυτό το έργο θα καλύψω το βιβλιογραφικό αυτό κενό και θα συμβάλλω στην ενημέρωση των συμπατριωτών μου.

Τι είναι οι αριθμοί Ε Όλα τα πρόσθετα τροφίμων, είτε είναι φυσικά είτε τεχνητά, πρέπει να περάσουν μέσα από αυστηρές αξιολογήσεις

ασφάλειας

και

διαδικασίες

αποδοχής, ώστε να συμμορφώνονται με τη νομοθεσία

της

Ευρωπαϊκής

Ένωσης.

Επιτρέπονται να χρησιμοποιηθούν μόνο αν οι ειδικοί αποφασίσουν ότι είναι απαραίτητοι και ασφαλείς. Αν ένα πρόσθετο τροφίμων έχει έναν αριθμό Ε, αυτό δείχνει ότι έχει περάσει τους ελέγχους ασφάλειας και έχει εγκριθεί για χρήση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλοί επαναπαύονται και νομίζουν ότι όλοι οι αριθμοί Ε είναι ασφαλείς για την υγεία τους, αφού έχουν περάσει από την έγκριση των αρμοδίων αρχών. Άλλοι πάλι έχουν φτάσει στη διαμετρικά αντίθετη θέση να νομίζουν ότι όλα τα Ε είναι επικίνδυνα και τοξικά για τον ανθρώπινο οργανισμό. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Κάποιοι αριθμοί Ε είναι απολύτως ασφαλείς (όπως για παράδειγμα οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες ασκορβικό οξύ, δηλαδή βιταμίνη C, και η νιασίνη, δηλαδή η βιταμίνη Β3), ενώ κάποιοι άλλοι είναι τοξικοί και καρκινογόνοι. Το περίεργο είναι πως η Ευρωπαϊκή Ένωση και αντίστοιχοι φορείς άλλων χωρών, όπως ο FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων), επιτρέπουν τη χρήση κάποιων προσθέτων στις τροφές που είναι επικίνδυνα ή υπάρχει η υποψία ότι μπορεί να είναι επικίνδυνα. 6

Μερικά από αυτά εξάγονται από φυσικά -ευρισκόμενα υλικά, άλλα παρασκευάζονται από τη

χημική βιομηχανία. Τα συντηρητικά, οι

χρωστικές I και τα γευστικά συστατικά είναι τα καλύτερα γνωστά ) πρόσθετα, αλλά και τα αντιοξειδωτικά, οι γαλακτωματοποιητές, οι σταθεροποιητές, οι παράγοντες πήξης και πάχυνσης και τα γλυκαντικά χρησιμοποιούνται επίσης συχνά. Τα πιο σημαντικά πρόσθετα είναι τα συντηρητικά, χωρίς τα οποία οι τροφές θα χάλαγαν " γρήγορα. Τα πρόσθετα δεν είναι κάτι καινούργιο στη διατροφή. Τα νιτρικά άλατα (που σήμερα ονομάζονται Ε249-252) έχουν χρησιμοποιηθεί από τα πολύ παλιά χρόνια. Το μπέικιν πάουντερ (διττανθρακική σόδα), το όξινο τρυγικό κάλιο (potassium hydrogen tartrate ή momopotassium tartrate, γνωστό σήμερα ως Ε336) είναι πρόσθετα του 19ου αιώνα. Η διατήρηση σε ξίδι και αλάτι (τουρσί)

είναι

μια

αρχαία

πρακτική.

Το

ξίδι

(acetic

acid,

Ε260)

χρησιμοποιείται για την αποτροπή της μικροβιακής αλλοίωσης. Πολλοί παράγοντες που είναι απαραίτητοι για την παρασκευή εμπορικών τροφίμων έχουν τα ανάλογά τους στην κουζίνα. Η καραμέλα (E150a), ένας χρωστικός παράγοντας, μπορεί να παρασκευαστεί στο σπίτι θερμαίνοντας ζάχαρη. Οι παράγοντες πηκτικότητας περιλαμβάνουν την πηκτίνη (methylated ester of galacturonic acid, E440) για μαρμελάδες. Τα συντηρητικά περιλαμβάνουν το βενζοϊκό οξύ (Ε210), που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στα cranberries (είδη μούρων). Ωστόσο, πολλοί ισχυρίζονται ότι το βενζοϊκό οξύ που προστίθεται στις τροφές είναι επικίνδυνο. Μερικά πρόσθετα είναι στην πραγματικότητα ωφέλιμα. Το 1941 το ασβέστιο προστέθηκε στο αλεύρι για την πρόληψη της ραχίτιδας. Τα αντιοξειδωτικά (απαραίτητα για την 7

αποτροπή του ταγκίσματος των λιπών σε όλες τις παρασκευασμένες τροφές) περιλαμβάνουν το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη Ο, Ε300) και τις τοκοφερόλες (βιταμίνη Ε, Ε306-309). Η βιταμίνη Ο και η βιταμίνη Ε είναι ευεργετικές για την υγεία. Άρα, όταν βλέπουμε έναν αριθμό Ε στα τρόφιμα, δεν συνεπάγεται ότι είναι βλαβερό πρόσθετο. Κάποια πρόσθετα στην πραγματικότητα μπορούν να είναι ωφέλιμα. Η κατανάλωση όλων των προσθέτων παραμένει σε ασφαλή επίπεδα. Ισχύει για τους ανθρώπους όλων των ηλικιών. Μετά την έγκριση, τα πρόσθετα υπόκεινται σε συνεχή έλεγχο και επιθεώρηση. Παρ’ όλα αυτά, όπως θα δούμε σε αυτό το βιβλίο, οι έλεγχοι αυτοί από τους ευρωπαϊκούς ή αμερικανικούς αρμόδιους φορείς δεν διασφαλίζουν την ασφάλεια ή την υγεία του καταναλωτή.

ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ Ας εξετάσουμε εν συντομία ποιες είναι οι κατηγορίες των προσθέτων: Χρωστικές: Οι χρωστικές ουσίες προσθέτουν ή , αποκαθιστούν το χρώμα στις τροφές. Συντηρητικά: Τα συντηρητικά προστατεύουν από ι τη φθορά των τροφών που προκαλούν οι μικροοργανισμοί. Αντιοξειδωτικά:

Τα

αντιοξειδωτικά

καθυστερούν

αποτρέπουν

την 8

οξειδωτική αλλοίωση των τροφών, όπως όταν τα λίπη και τα έλαια ταγκίζουν. Τεχνητά γλυκαντικά: Τα τεχνητά γλυκαντικά προσδίδουν γλυκιά γεύση με λιγότερες θερμίδες από ότι η ζάχαρη. Ενισχυτικά γεύσης: Τα ενισχυτικά γεύσης βελτιώνουν τη γεύση και/ή το άρωμα της τροφής. Γαλακτωματοποιητές: Οι γαλακτωματοποιητές αποτρέπουν τα μείγματα λαδιών και νερού (για παράδειγμα στη μαγιονέζα) από τον διαχωρισμό. Σταθεροποιητές: Οι σταθεροποιητές διατηρούν ομοιόμορφο τον διασκορπισμό των συστατικών σε μια τροφή. Πυκνωτικά: Τα πυκνωτικά αυξάνουν το κολλώδες

των τροφών σε μια

επιθυμητή πυκνότητα.

Τι περιέχουν οι τροφές που τρώτε Αν έχετε ποτέ διαβάσει τις λίστες συστατικών στις συσκευασμένες τροφές, γνωρίζετε ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα στις τροφές στις μέρες μας από ότι υπήρχαν στις προηγούμενες γενεές. Κάθε συσκευασμένη τροφή σήμερα περιέχει έναν μεγάλο κατάλογο από συντηρητικά, χρωστικές, γευστικά συστατικά, γαλακτωματοποιητές και πολλά άλλα. Ένα πρόσθετο τροφίμων αναφέρεται σε κάθε συστατικό που προστίθεται σε μια τροφή, αλλά σύμφωνα με τον ορισμό του FDA (Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων) αλλά και των οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη διατροφή, ένα πρόσθετο τροφίμων είναι «κάθε συστατικό του οποίου η προβλεπόμενη χρήση συντελεί ή αναμένεται να συντελεί - άμεσα ή

έμμεσα - στο να επιδράσει στα χαρακτηριστικά κάθε τροφίμου». Υπάρχουν περισσότερα

από

3.000

πρόσθετα

τροφίμων

που

τα

βρίσκετε

σε

επεξεργασμένες και συσκευασμένες τροφές τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη·) Όταν αγοράσετε ένα πακέτο τυρί, περιμένετε να περιέχει γάλα και αλάτι. Το ψωμί που αγοράζετε, περιμένετε ότι περιέχει αλεύρι, μαγιά και αλάτι, και όταν αγοράσετε κονσέρβα φασολιών, νομίζετε ότι περιέχει μόνο φασόλια. Στην πραγματικότητα, το τυρί περιέχει συντηρητικά και χρωστικές ουσίες. Το συσκευασμένο ψωμί περιέχει σιρόπι καλαμποκιού ή άλλα

γλυκαντικά,

συντηρητικά και μερικές φορές trans λιπαρά (υδρογονωμένα φυτικά έλαια). Τα φασόλια του κουτιού περιέχουν μεγάλο αριθμό προσθέτων, όπως σιρόπι καλαμποκιού, χρωστικές και γλυκαντικές ουσίες, πέρα από το ότι από το τοίχωμα της κονσέρβας διαχέονται τοξικές ουσίες, όπως το ΒΡΑ (Bisphenojy A), στα ελληνικά γνωστή ως δισφαινόλη Α. (Η δισφαινόλη A είναι ένα βιομηχανικό χημικό, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή μερικών πλαστικών

και

ρητινών

από

τη

δεκαετία

του

1960.

Βρίσκεται

σε

πολυανθρακικά πλαστικά και εποξικές ρητίνες. Τα πολυανθρακικά πλαστικά χρησιμοποιούνται συχνά σε δοχεία που αποθηκεύουν φαγητό και ποτά, όπως τα μπουκάλια νερού. Οι εποξικές ρητίνες χρησιμοποιούνται ως επικάλυμμα του εσωτερικού μεταλλικών προϊόντων, όπως κονσέρβες τροφίμων. Μερικοί ερευνητές έχουν δείξει ότι η δισφαινόλη Α μπορεί να διαρρεύσει στην τροφή ή στα ποτά από τις συσκευασίες που έχουν παραχθεί από δισφαινόλη Α. Η έκθεση στη δισφαινόλη Α είναι θέμα για ανησυχία λόγω των πιθανών επιδράσεών της στον εγκέφαλο, στη συμπεριφορά και στον προστάτη των εμβρύων, των βρεφών και των παιδιών. Για να αποφύγετε τη δισφαινόλη Α, 10

πρέπει να προσπαθήσετε να βρείτε προϊόντα που γράφουν ΒΡΑ-ίΓβθ, δηλαδή ελεύθερα δισφαινόλης Α, να αποφεύγετε τροφές σε κονσέρβες και να μην μαγειρεύετε πολυανθρακικά πλαστικά σε φούρνους μικροκυμάτων ή να τα βάζετε σε πλυντήριο πιάτων, διότι το πλαστικό μπορεί να διασπαστεί και να επιτρέψει τη διήθηση της δισφαινόλης Α στις τροφές. Χρησιμοποιείτε συσκευασίες από γυαλί, πορσελάνη ή ανοξείδωτο χάλυβα για τις ζεστές τροφές και τα υγρά αντί για πλαστικές συσκευασίες). Αν τρώτε μεγάλες ποσότητες συσκευασμένων τροφών, εισάγετε στον οργανισμό σας μεγάλες ποσότητες από πρόσθετα, πολλά από τα οποία μπορούν να προκαλέσουν σημαντικά προβλήματα στην υγεία σας. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 90% της διατροφής των περισσότερων Αμερικανών αποτελείται από συσκευασμένες τροφές, και αναμφίβολα αυτό είναι μια από τις βασικότερες αιτίες της κακής υγείας των κατοίκων των ΗΠΑ. Φυσικά και οι Έλληνες τις τελευταίες δεκαετίες καταναλώνουμε πολλά πρόσθετα. Ας δούμε τι μπορεί να προκαλέσουν τα διάφορα πρόσθετα τροφίμων στην υγεία σας: Καρκίνος:

Πρόσθετα

που

συνδέονται

με

τον

καρκίνο

βουτυροϋδροξυανισόλη (ΒΗΑ), το βουτυλιω- μένο υδροξυτολουόλιο (ΒΗΤ), ο γαλλικός προπυλεστέρας (propyi gallate), τα trans λιπαρά (υδρογονωμένα φυτικά έλαια), η ασπαρτάμη, το βρωμικό κάλιο (potassium bromate) και άλλα πολλά - βρίσκονται σε αμέτρητα προϊόντα, από αρτοπαρασκευάσματα φούρνου και τσίχλες μέχρι βάση σούπας κοτόπουλου, (δημητριακά, παρασκευάσματα κρεάτων, φυτικά έλαια και πατατάκια. Αν ακολουθείτε μια διατροφή πλούσια ' σε επεξεργασμένες τροφές, τότε εκθέτετε τον εαυτό σας σε καρκινογόνες τοξίνες σε κάθε γεύμα. 11

Διαταρακτές ορμονών: Μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Chemical Research in Toxicology βρήκε 31 τροφικά πρόσθετα που μιμούνται τα οιστρογόνα κατά τη διάρκεια της έρευνας των επιστημόνων που διεξήγαγαν τη μελέτη(1). Αυτά περιλαμβάνουν τον γαλλικό προπυλεστέρα (propyl gallate), ένα συντηρητικό που χρησιμοποιείται για την αποτροπή της καταστροφής των λιπών, και την αχεξυλορεσορκινόλη (4-hexylresorcinol), που χρησιμοποιείται για την αποτροπή του αποχρωματισμού των γαρίδων και άλλων οστρακοειδών. Χημικά με επιδράσεις σαν τα οιστρογόνα, γνωστά ως ξενοοιστρογόνα, έχουν συνδεθεί με μια ποικιλία προβλημάτων υγείας στους ανθρώπους, όπως μειωμένους αριθμούς σπέρματος και αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Προβλήματα συμπεριφοράς: Μια προσεκτικά σχεδιασμένη, ελεγχόμενη, διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με placebo μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet συμπέρανε ότι μια ποικιλία συχνών τροφικών βαφών και το συντηρητικό βενζοϊκό νάτριο (sodium benzoate) - που βρίσκεται σε πολλά αναψυκτικά, χυμούς φρούτων και σάλτσες για σαλάτες (dressings) - κάνουν μερικά παιδιά πιο υπερδραστήρια και με ελλειμματική προσοχή. Χαμηλότερο IQ: Μια μελέτη του Lancet βρήκε ότι οι βαφές τροφίμων με αριθμό Ε , όπως η τατραζίνη (tatrazine) (Ε102), ερυθρό κοχενόλης (ponceau 4R) (Ε124), κιτρινοπορτοκαλί FCF

(sunset yellow)

(E110),

αζορουμπίνη/καρμοϊζίνη

(carmoisine) (Ε122), κίτρινη κινολίνη (quinolone yellow) (Ε104) και κόκκινο τροφίμων 17 (allura red AC) (Ε129) προκαλούν τόση ζημιά στον εγκέφαλο των παιδιών όσο ο μόλυβδος, συντελώντας σε σημαντική μείωση του IQ.Τα «Ε» χρησιμοποιούνται νόμιμα από τους κατασκευαστές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι 12

είναι όλα απολύτως ασφαλή για τον οργανισμό. Απλώς «υποθέτουμε» πως δεν βλάπτουν άμεσα, εφόσον δεν καταναλώνονται σε υπερβολικές ποσότητες! Πολλά I πρόσθετα έχουν αποσυρθεί οριστικά. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων απαγόρευσε τη χρωστική Ε128 (ερυθρό 2G), η οποία κρίθηκε ύποπτη για καρκινογενέσεις. Σε πολλές χώρες επιτρέπονται ουσίες που σε άλλες είναι απαγορευμένες. όμως μέχρι ένα πρόσθετο να κριθεί τελεσίδικα επιβλαβές και να αποσυρθεί, έχει ήδη καταναλωθεί για χρόνια. Πόσα ακόμα καταναλώνουμε χωρίς επαρκή γνώση για τις συνέπειες στην υγεία μας;

Γιατί οι επεξεργασμένες τροφές χρειάζονται πρόσθετα; Όταν οι τροφές επεξεργάζονται, όχι μόνο χάνονται πολύτιμα θρεπτικά τους συστατικά και αφαιρούνται οι φυτικές τους ίνες, αλλά χάνονται επίσης η υφή και η γεύση τους. Μετά την επεξεργασία, αυτό που πραγματικά μένει πίσω είναι μια ήπια, ανιαρή ψευδοτροφή που οι περισσότεροι άνθρωποι τη βρίσκουν 13

εντελώς άγευστη. Έτσι οι παρασκευαστές τροφίμων πρέπει να προσθέσουν θρεπτικά συστατικά, γεύση, χρώμα και υφή στις επεξεργασμένες τροφές, για να τις κάνουν νόστιμες, και αυτός είναι ο λόγος που οι επεξεργασμένες τροφές είναι γεμάτες με πρόσθετα τροφίμων. Πιο συχνά, τα πρόσθετα τροφίμων μπαίνουν στα επεξεργασμένα τρόφιμα, για τους παρακάτω λόγους: - Για να μη χαλάσουν οι τροφές γρήγορα και να μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. - Για να αποτρέψουν τα λίπη να ταγκίσουν ή να αναπτύξουν άσχημη μυρωδιά. - Για να αποτρέψουν τα κομμένα φρούτα να πάρουν καφετί χρώμα. -

Για να ενισχύσουν την τροφή με συνθετικές βιταμίνες και μέταλλα, που

χάνονται κατά την επεξεργασία. Για να βελτιώσουν τη γεύση, την υφή και την εμφάνιση. Όταν διαβάζετε τις ετικέτες των προϊόντων, αυτά είναι μερικά από τα πιο συχνά πρόσθετα που θα δείτε: Συντηρητικά (βενζόικό νάτριο, νιτρικό νάτριο,

βουτυροϋδροξυανισόλη,

βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο κ.ά. Βρίσκονται σε σάλτσες φρούτων και ζελέδες, ποτά, αρτοποιήματα, επεξεργασμένα κρέατα, I λάδια και μαργαρίνες, δημητριακά, σάλτσες, σνακ, φρούτα και λαχανικά. Γλυκαντικά και τεχνητά γλυκαντικά (φρουκτόζη, σιρόπι καλαμποκιού υψηλό σε φρουκτόζη, ασπαρτάμη, σουκραλόζη, ακεσουλφάμη-Κ κ.ά.): Βρίσκονται σε ποτά, αρτοποιήματα, γλυκίσματα και σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα.

Τεχνητές χρωστικές ουσίες: Βρίσκονται σε πολλές επεξεργασμένες τροφές, όπως γλυκά, σνακ, μαργαρίνες, τυριά, αναψυκτικά, ζελέδες, ζελατίνες, πουτίγκες και γεμίσεις πιτών. Τεχνητά γευστικά συστατικά: Βρίσκονται σε πουτίγκες κέικ. γεμίσεις πιτών, σε μείγματα κέικ, σε σάλτσες για σαλάτες, σε γλυκά, σε αναψυκτικά, σε σως και σε πολλά άλλα τρόφιμα.

Ποια πρόσθετα είναι πιο επικίνδυνα, σε ποια τρόφιμα υπάρχουν και ποιες παρενέργειες μπορεί να έχουν;

Χρωστικές ουσίες: Ε 100-199 Πρόκειται για «μπογιές τροφίμων» που χρησιμοποιούνται για αισθητικούς λόγους, επειδή δίνουν χρώμα στο τρόφιμο. Η προσθήκη χρωστικών σε 15

τροφές για βρέφη και νήπια δεν επιτρέπεται. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: παγωτά,

γαριδάκια-πατατάκια,

αναψυκτικά,

μαρμελάδες,

σοκολάτες,

τυποποιημένα I γλυκά, γρανίτες, ζαχαρωτά, ζελέδες, καραμέλες, έτοιμες τούρτες και κέικ, γλειφιτζούρια, τσίκλες, μαργαρίνες, ταραμά, μουστάρδα, διάφορα ποτά (αποστάγματα, λικέρ, κόκα-κόλα), κοκτέιλ φρούτων, λουκάνικα και ψημένα προϊόντα. Οι πιο επικίνδυνες χρωστικές: Ε102 (ταρτραζίνη), Ε104 (κίτρινο κινολίνης), Ε110 (κίτρινο sunset FCF, κιτρινοπορτοκαλί S), Ε120 (κο- χελίνη, καρμινικό οξύ, καρμίνες), Ε122 (αζωρουμπίνη, καρμοϊσίνη), Ε123 (αμαράνθη), Ε124 (ερυθρό κο- χελίνης A), Ε127 (ερυθροσίνη), Ε131 (μπλε πατεντέ V), Ε132 (ινδικοτίνη ή ινδικοκαρμίνη), Ε133 (λαμπρό \ κυανό FCF), Ε150, Ε150Α, E150C (καραμελόχρωμα), Ε154 (καστανό FK), Ε155 (καστανό ΗΤ), Ε160 (ανάτο ή μπιξίνη/νορμπιξίνη), Ε160Α, Ε160Β. Ενδεχόμενες

παρενέργειες:

καρκινογένεση,

αλλεργίες,

ερύθημα,

υπερκινητικότητα, αϋπνία, άσθμα, γαστρεντερικά προβλήματα, μείωση λευκών αιμοσφαιρίων, προβλήματα θυρεοειδή.

Συντηρητικές ουσίες: Ε 200-299 Χρησιμοποιούνται προκειμένου να αποφευχθεί η αλλοίωση των τροφίμων από μικροοργανισμούς και να αυξηθεί ο χρόνος διατήρησής τους. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: μαρμελάδες, κονσέρβες, / αναψυκτικά, κρασιά, μπύρες, ζαμπόν, λουκάνικα, κονσερβοποιημένα κρέατα και ψάρια, είδη ζαχαροπλαστικής, κρουασάν, έτοιμα κέικ, μπισκότα, μαργαρίνες, ψωμί για τοστ, σνακ, σαλάτες, ζελέδες, σάλτσες κ.ά.. Οι πιο επικίνδυνες: Ε202 σορβικό κάλιο, Ε210 (βενζοϊκό οξύ), Ε211 (βενζοϊκό νάτριο), Ε212 16

(βενζοϊκό κάλιο), Ε214 (Ρ-υδροξυβενζοϊκό αιθύλιο), Ε215 (άλας Ρυδροξυβενζοϊκού αιθυλίου με νάτριο), Ε218 (Ρ-υδροξυβενζοϊκό μεθύλιο), Ε219 (άλας Ρ-υδροξυβενζοϊκού μεθυλίου με νάτριο), Ε220 (διοξείδιο του θείου), Ε249 (νιτρώδες κάλιο), Ε250 (νι- τρώδες νάτριο), Ε251 (νιτρικό νάτριο), Ε252 (νιτρικό κάλιο), Ε262 (οξικό νάτριο), Ε282 προπιονικό ασβέστιο.

Ενδεχόμενες

παρενέργειες:

Τοξικολογική

επι-

κινδυνότητα,

καρκινογένεση, αλλεργίες, υπερκινη- τικότητα, νευρικές διαταραχές, προβλήματα συμπεριφοράς, μαθησιακές δυσκολίες, κρίσεις άσθματος, εντερικές διαταραχές, αναιμία.

Αντιοξειδωτικές ουσίες: Ε 300-399 Αποτρέπουν ή επιβραδύνουν τις αλλοιώσεις στην οσμή και τη γεύση που προκαλούνται από την οξείδωση των τροφίμων και επιμηκύνουν το χρόνο διατήρησής τους. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: μπισκότα, καραμέλες, τσίχλες, πατατάκια, ζελεδάκια, αφυδατωμένα προϊόντα (πατάτες, σκόνη για πουρέ κ.ά.), έτοιμα μίγματα για παρασκευή γλυκισμάτων, φυτικά λίπη και έλαια τηγανίσματος. Τα πιο επικίνδυνα: Ε310 (γαλλικός προπυλεστέρας), Ε311 (γαλλικός οκτυλεστέρας), Ε312 (γαλλικός δωδεκυλεστέρας), Ε316 (ερυθορβικό νάτριο ή ισο- σκορβικό νάτριο), Ε320 (βουτυλική υδροξυανισόλη ή BHA), Ε321 (βουτυλική υδροξυτολουόλη ή ΒΗΤ). Ενδεχόμενες παρενέργειες: καρκινογένεση, διαβήτη,

αλλεργίες,

γαστρικές

ενοχλήσεις,

άσθμα,

αρνητικές

επιδράσεις στα οιστρογόνα των κοριτσιών. Γαλακτωματοποιητές, πηκτικά μέσα και σταθεροποιητές: Ε 400-499 17

Συντελούν στη δημιουργία ενός ομοιογενούς μίγματος σε ένα τρόφιμο, στο οποίο υπάρχουν δύο ή περισσότερα υλικά. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: παγωτά, σοκολάτες, αναψυκτικά, κρουασάν, έτοιμες τούρτες και κέικ. Τα πιο επικίνδυνα: Ε407 (καραγενά- νη), Ε420 (σορβιτόλη και σιρόπι σορβιτόλης) Ε422 (γλυκερόλη), Ε430 (στεατικό πολυοξυαιθυλένιο), Ε466 (καρβοξυμεθυλικό κυτταρινικό νάτριο) Ε471 μονο- και διγλυκερίδια λιπαρών οξέων, Ε472Β γα- | λακτικοί εστέρες. Ενδεχόμενες παρενέργειες: Έλκη, βλάβες εμβρύου, καρκινογένεση, αλλεργίες, άσθμα, κεφαλαλγία, διαβήτη. Ρυθμιστές οξύτητας: Ε 501-540 Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: αναψυκτικά, σοκολάτες, ζαχαρωμένα φρούτα και σε κατεψυγμένα και αφυδατωμένα προϊόντα αυγών. Τα πιο επικίνδυνα E5G3 (όξινο ανθρακικό αμμώνιο) Ε541 (όξινο φωσφορικό νάτριο). Ενδεχόμενες παρενέργειες: Επικίνδυνα για βρέφη, ηλικιωμένους και ανθρώπους με προβλήματα, στα νεφρά ή στην καρδιά. Οστεοπόρωση, Αλτσχάιμερ. Ερεθιστικό για τους βλεννογόνους, πιθανή απώλεια ασβεστίου και μαγνησίου. Ενισχυτικά και βελτιωτικά της γεύσης: Ε 620-640 Είναι από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα πρόσθετα σε τρόφιμα που προσφέρονται σε καταστήματα γρήγορου φαγητού. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: γαριδάκια-πατατάκια, αλλαντικά, αρτύματα, κονσέρβες, κύβους γεύσης, σακχαρώδη προϊόντα, σάλτσες και σούπες στιγμιαίας παρασκευής, κατεψυγμένα 18

γεύματα με κρέας, φαγητά εστιατορίων κ.ά. Τα πιο

επικίνδυνα: Ε612

(γλουταμινικό μονονάτριο ή MSG), I Ε620 (γλουταμινικό οξύ), Ε621 (γλουταμινικό νάτριο), Ε622 (όξινο γλουταμινικό κάλιο), Ε623 (όξινο γλουταμινικό ασβέστιο), Ε627 (γουανιλικό νάτριο), Ε631 (ινοσινικό δινάτριο), Ε632 (ινοσινικό νάτριο), Ε635 (ινοσινικό κάλιο), Ε635 (άλατα με νάτριο των 5ριβοζονουκλεοτιδίων). Ενδεχόμενες παρενέργειες: Βλάβες στο νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο, μείωση πνευματικής απόδοσης, υπερκινητικότητα, αλλεργίες, ναυτίες, πονοκέφαλοι, υπογλυκαιμίες, παχυσαρκία. Υψηλός κίνδυνος για εγκύους, παιδιά, ηλικιωμένους, ασθματικούς, υπογλυκαιμικούς και καρδιοπαθείς.

Γλυκαντικές ουσίες: Ε 950-970 Χρησιμοποιούνται, αντί της ζάχαρης ή της γλυκόζης. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: διαιτητικά τρόφιμα, 1 αναψυκτικά, γλυκά, μαρμελάδες, καραμέλες, τσίχλες τύπου Light, σε τρόφιμα για διαβητικούς και τρόφιμα με λίγες θερμίδες, ψημένα προϊόντα, τσίχλες και επιδόρπια ζελατίνης κ.ά.. Οι πιο επικίνδυνες: Ε950 (ακετοσουλφαμικό κάλιο), Ε951 (ασπαρτάμη), Ε952 (κυκλαμικό οξύ), Ε962 (άλας ασπαρτάμης - ακετο- σουλφάμης), Ε966 (λακτιτόλη). Ενδεχόμενες παρενέργειες: ημικρανίες, αλλαγές στη διάθεση, ναυτία, διάρροιες, γαστρεντερικές διαταραχές. Η ασπαρτάμη έχει συσχετιστεί με καρκινογένεση σε ανθρώπους και πειραματόζωα και με βλάβες του νευρικού συστήματος. ΤΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΙ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ 19

Πλούσιο σε συντηρητικά και άλλα επικίνδυνα χημικά πρόσθετα είναι το μενού του μέσου 'Έλληνα καταναλωτή, όπως καταμαρτυρούν οι δεκάδες έρευνες σχετικά με την προσθήκη χημικών ουσιών στα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Η καρκινογόνες επικίνδυνες ουσίες περιέχονται στην καθημερινή μας διατροφή

και

όπως

τονίζουν

οι

ειδικοί

μπορούν

να

προκαλέσουν

ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία μας. Διακριτικό γνώρισμα; Ο Κωδικός "Ε". Κοινό μυστικό; Είναι νόμιμες. Μοναδικός τρόπος σωτηρίας; Η σωστή ενημέρωση και η αποφυγή των τροφίμων που τιε περιέχουν.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ; Τα πρόσθετα είναι ουσίες που προστίθενται σε ένα τρόφιμο για την παρασκευή, τη συντήρηση, τη βελτίωση της γεύσης και της εμφάνισής του. Δηλαδή, ως πρόσθετο τροφίμων μπορεί να οριστεί μία ουσία που χρησιμοποιείται για να δώσει ένα τεχνικό αποτέλεσμα στα τρόφιμα. Η χρήση προσθέτων στη διατροφή έχει γίνει πιο σημαντική τα τελευταία 20

χρόνια,

εξαιτίας

της

αυξημένης

παραγωγής

των

προετοιμασμένων,

επεξεργασμένων και εύκολων φαγητών. Σήμερα χρησιμοποιούνται κατά κόρον στη βιομηχανία τροφίμων, όμως την ίδια στιγμή, οι καταναλωτές και αρκετοί επιστήμονες έχουν αρχίσει να εκφράζουν επιφυλάξει για την αναγκαιότητα και τη ασφάλεια αυτών των ουσιών.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Τα πρόσθετα ομαδοποιούνται σε κατηγορίες σύμφωνα με την κύρια λειτουργία τους. Ωστόσο η κατάταξη ενός πρόσθετου σε συγκεκριμένη κατηγορία δεν αποκλείει τη χρησιμοποίησή του και σε άλλες λειτουργίες. Σε κάθε πρόσθετο αντιστοιχεί évas τριψήφιος ή τετραψήφιος αριθμός. Πριν από τον αριθμό υπάρχει η ένδειξη Ε που δηλώνει ότι έχει εγκριθεί η κυκλοφορία του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Χρησιμοποιώντας τον κωδικό αριθμό δεν συγχέονται τα πρόσθετα που έχουν περισσότερα από ένα ονόματα, ή παρόμοια ονόματα. Eníons εξοικονομείται χώρος κατά την επισήμανση του τροφίμου. Στη συσκευασία όλων των τροφίμων υπάρχει υποχρεωτικά ο κατάλογος των συστατικών του, o onoíos συνίσταται στην παράθεση όλων των συστατικών του τροφίμου κατά σειρά ελαττούμενης περιεκτικότητας έως npos το βάρος, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων. 0 καταναλωτής μπορεί επομένως να ελέγξει ποια πρόσθετα περιέχονται σε ένα τρόφιμο, διαβάζοντας

την ετικέτα. Στον κατάλογο των συστατικών, τα πρόσθετα αναφέρονται υποχρεωτικά με το όνομα της κατηγορίας και το ειδικό τους όνομα ή τον αριθμό Ε. Όταν υπάρχουν νέα στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η χρήση ενός πρόσθετου θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία, η χρήση του μπορεί να καταργηθεί, να ανασταλεί ή να περιοριστεί προσωρινά. Οι κατηγορίες των πρόσθετων τροφίμων, καθώς και η λειτουργία τους είναι οι εξής: Χρώστικές: προσθέτουν ή αποκαθιστούν το χρώμα ενός τροφίμου που έχει χαθεί κατά την επεξεργασία του. Συντηρητικά: παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντας τα από τις

αλλοιώσει που

προκαλούνται από τους μικροοργανισμούς. Αντιοξειδωτικά: παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από τις αλλοιώσει που προκαλούνται από την οξείδωση, (όπως το τάγγισμα των λιπών και οι μεταβολές χρώματος). Φορείς: χρησιμοποιούνται για τη διάλυση, την αραίωση, τη διασπορά ή άλλη φυσική τροποποίηση προσθέτου τροφίμων χωρίς να μεταβάλλουν τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά του (και χωρίς να ασκούν οι ίδιοι τεχνολογικές επιδράσεις) προκειμένου να διευκολύνουν το χειρισμό, την εφαρμογή ή τη χρήση του. Γαλακτωματοποιητές:

επιτρέπουν

το

σχηματισμό

τη

διατήρηση

ομοιογενούς μείγματος δύο ή περισσοτέρων μη μειγνυόμενων φάσεων, όπως το λάδι και το νερό, σε τρόφιμο. Γαλακτωματοποιητικά άλατα: μετατρέπουν τιε πρωτεΐνες που περιέχονται στο τυρί σε διασπαρμένη μορφή και, κατ' αυτόν τον τρόπο, επιφέρουν ομοιογενή κατανομή των λιπών και των άλλων συστατικών. 22

Πυκνωτικά μέσα: αυξάνουν το ιξώδες ενός τροφίμου. Πηκτωματογόνοι παράγοντες: προσδίδουν σε ένα τρόφιμο υφή μέσω του σχηματισμού ενός πηκτώματοε. Σταθεροποίησε: επιτρέπουν τη διατήρηση της φυσικοχημικής κατάστασης ενός τροφίμου, δηλαδή επιτρέπουν τη διατήρηση της ομοιογενούς διασποράς δύο ή περισσότερων μη μειγνυόμενων ουσιών σε ένα τρόφιμο. Περιλαμβάνουν επίσης ουσίες που σταθεροποιούν, συντηρούν ή εντείνουν το υπάρχον χρώμα ενός τροφίμου. Ενισχυτικά γεύσης: ενισχύουν την υπάρχουσα γεύση ή

και οσμή του

τροφίμου. Οξέα: αυξάνουν την οξύτητα των τροφίμων ή και τους προσδίδουν όξινη γεύση. Ρυθμιστές

οξύτητας:

μεταβάλλουν

ελέγχουν

την

οξύτητα

την

αλκαλικότητα του τροφίμου. Αντισυσσωματοποιητικοί παράγοντες: μειώνουν την τάση μεμονωμένων σωματιδίων του τροφίμου να προσκολλώνται μεταξύ tous. Τροποποιημένα άμυλα: λαμβάνονται με μία ή περισσότερες χημικές επεξεργασίες βρώσιμων αμύλων, μπορεί να έχουν υποστεί φυσική ή ενζυματική επεξεργασία, και μπορούν να έχουν υποστεί όξινη ή αλκαλική αραίωση ή λεύκανση. Γλυκαντικά: χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα ή στα επιτραπέζια γλυκαντικά. Η χρήση γλυκαντικών υλών αντί της ζάχαρης είναι δικαιολογημένη για την παραγωγή τροφίμων μειωμένων θερμίδων,

τροφίμων που δεν προκαλούν τερηδόνα ή τροφίμων χωρίς προσθήκη ζάχαρης για την παράταση του χρόνου διατήρησης, χάρη στην αντικατάσταση της ζάχαρης καθώς και για την παραγωγή διαιτητικών προϊόντων. Διογκωτικά apionouas: αυξάνουν τον όγκο της ζύμης ή του παναρίσματος ελευθερώνοντας αέριο. Αντιαφριστικοί παράγοντες: προλαμβάνουν ή περιορίζουν το σχηματισμό αφρού. Αφριστικοί παράγοντες: επιτρέπουν την ομοιογενή διασπορά αερίου φάσεως σε υγρό ή στερεό τρόφιμο. Υλικά για γλασάρισμα (συμπεριλαμβανομένων των λιπαντικών μέσων) προσδίδουν

στιλπνότητα

παρέχουν

προστατευτική

επικάλυψη,

τοποθετούμενα στην εξωτερική επιφάνεια του τροφίμου. Βελτιωτικό αλεύρων: προστίθενται στο αλεύρι ή στη ζύμη προκειμένου να βελτιώσουν την αρτοποιητική ικανότητά tous. Σκληρυντικοί παράγοντες: καθιστούν ή διατηρούν τους ιστούς των φρούτων ή των λαχανικών σκληρούς ή τραγανούς, ή αλληλεπιδρούν με τους πηκτωματοποιούς

παράγοντες

για

την

παρασκευή

την

ενίσχυση

πηκτώματες. υγροσκοπικά μέσα: αποτρέπουν τη ξήρανση των τροφίμων ή προάγουν τη διάλυση μιας σκόνης σε ιατρικό μέσο. διογκωτικοί παράγοντες: συμβάλλουν στη διόγκωση τροφίμου χωρίς να συμβάλλουν σημαντικά στη διαθέσιμη ενεργειακή αξία του.

Για να αναγνωρίζετε τα Ε Εάν στη συσκευασία του προϊόντος συναντήσετε :ο γράμμα Ε ακολουθούμενο από ένα τριψήφιο νούμερο, τότε πρέπει να γνωρίζετε ότι τα νούμερα: Από 100 έως 199 είναι χρωστικές ουσίες Από 200 έως 299 είναι συντηρητικά Από 300 έως 399 είναι αντιοξειδωτικά και Από 400 έως 499 είναι σταθεροποιητές

ΟΙ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ Τα χημικά πρόσθετα προκαλούν πολλά προβλήματα τα, σημαντικότερα εκ των οποίων είναι τα εξής:

1. Η αλλοίωση τns θρεπτικής αξίας των τροφίμων. Φυσικά, όπως όλοι καταλαβαίνουμε, τα φυσικά προϊόντα είναι πολύ πιο θρεπτικά και υγιεινά.

2. Εξαιτίας

της προσθήκης αυτών των χημικών ουσιών, υπάρχουν

πιθανότητες να αλλάξει το γενετικό υλικό των τροφών και να σχηματιστούν 25

τοξικές ουσίες

3. Το τρίτο πρόβλημα είναι η αναλογία των χημικών προσθέτων στις τροφές.

Από τα πιο επικίνδυνα χημικά πρόσθετα είναι τα νιτρικά και

νιτρώδη άλατα. Στη χώρα μας τα όρια χρήσης τους είναι 0,5% για τα νιτρικά και 0,2% για τα νιτρώδη άλατα. Αντιβιοτικά στα τρόφιμα Υπάρχουν μερικά που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση μικροβίων, κυρίως στα κρεατικά. Ακόμη και τα χημικά πρόσθετα που φαίνονται αβλαβή, γίνονται βλαβερά σε υψηλές θερμοκρασίες εξαιτίας των μεταξύ τους αντιδράσεων όπου και γίνονται τοξικά. Επιπλέον, πολλά χημικά πρόσθετα, ακόμη κι αν είναι σχετικά ακίνδυνα, σε συνδυασμό με άλλα, η τοξική τους δράση πολλαπλασιάζεται. Πρέπει ακόμη να τονίσουμε ότι ενώ τα συντηρητικά έχουν κάποια χρησιμότητα, τα διάφορα ενισχυτικά (αρώματα, χρώματα, ενισχυτικά γεύσης κτλ) δεν χρησιμεύουν σε τίποτα, παρά. μόνο να παραπλανούν τον καταναλωτή.

Μεταλλάξεις στα τρόφιμα Ένας άλλος παράγοντας μετάλλαξης

των τροφίμων έχει να κάνει με την

ακτινοβολία. Η ερωδιό και η γεύση των τροφών αλλοιώνονται με ην ακτινοβόλησή tous. ΟΙ ντομάτες π.χ γίνονται πιο μαλακές, οι φράουλες πιο γλυκές, το κρέας πιο μαλακό εκτός αυτού, η ακτινοβολία ελαττώνει την κακή πέψη τροφής. Επικίνδυνες αλλοιώσεις στα τρόφιμα προκαλούν και οι σύγχρονοι μέθοδοι συσκευασίας τους. ΟΙ μεταλλικές συσκευασίες περιέχουν μόλυβδο. Τα 26

πλαστικά είναι τοξικά και επιπροσθέτως ρυπαντές του περιβάλλοντος, αφού δε διασπώνται από τους μικροοργανισμούς όπου και γίνονται τοξικά. Επιπλέον, πολλά χημικά πρόσθετα, ακόμη κι αν είναι σχετικά ακίνδυνα, σε συνδυασμό με άλλα, η τοξική τους δράση πολλαπλασιάζεται. Πρέπει ακόμη να τονίσουμε ότι ενώ τα συντηρητικά έχουν κάποια χρησιμότητα, τα διάφορα ενισχυτικά (αρώματα, χρώματα, ενισχυτικά γεύσης κτλ) δεν χρησιμεύουν σε τίποτα, παρά. μόνο να παραπλανούν τον καταναλωτή.

0Ι ΕΠIΚIΝΔΥΝ0Ι ΚΩΔΙΚΟΙ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Μετά την κατάργηση των συνόρων μεταξύ των χωρών της Ε.Ε, οι εισαγωγές των τροφίμων γίνονται ανεξέλεγκτα , και χωρίς

κανένα

διασυνοριακό έλεγχο. Για το λόγο αυτό πρέπει να υπάρχει αυξημένη προσοχή από τους καταναλωτές. Οι έλεγχοι που εκτελούν οι κρατικές υπηρεσίες επικεντρώνονται στις 27

ενδείξεις των προϊόντων, που δημιουργούν άμεσα προβλήματα στην υγεία του ανθρώπου, (κονσέρβες ή προϊόντα που έληξε η ημερομηνία κατανάλωσής τους) και όχι στις ενδείξεις εκείνες που δημιουργούν έμμεσα προβλήματα υγείας όπως υπερβολικές δόσεις συντηρητικών, για μεγαλύτερο διάστημα επικίνδυνα και ύποπτα πρόσθετα. Λιγότερα πρόσθετα Λιγότερα κέρδη για τις βιομηχανίες Τις λίστες επικίνδυνων προσθέτων που παραθέτουμε crus επόμενες σελίδες, ίσως τα αποτελέσματα των τριών ερευνητικών κέντρων δε συμφωνούν απόλυτα σχετικά με τις παρενέργειες που προκαλούν στην υγεία μας τα συγκεκριμένα χημικά πρόσθετα, αλλά σίγουρα φαίνεται το μέγεθος του προβλήματος. Για τη συντήρηση των τροφίμων υπάρχουν μη βλαβερά πρόσθετα, τα οποία θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα φθηνά και "ισχυρά" πρόσθετα τροφίμων (αυτά που συντηρούν τα τρόφιμα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά που κάνουν πολύ κακό στην υγεία μας. Βέβαια, τότε τα τρόφιμα θα είχαν μικρότερο "χρόνο ζω- ής στα ράφια", λιγότερα κέρδη για τις βιομηχανίες και περισσότερη υγεία για τους καταναλωτές. Είναι παράλογο να βάζουμε συντηρητικά στο ψωμί "Tns ημέρας" επειδή οι βιομηχανίες αλεύρων θέλουν να "λήγει" το αλεύρι τους κάθε τρεις μήνες και όχι κάθε τρεις βδομάδες. 28

Συντηρητικά με το ... κιλό

Δυστυχώε όμωε, επειδή ζούμε σε μια υπερκαταναλωτική κοινωνία, έχουμε επηρεαστεί σε τέτοιο βαθμό ώστε δεχθήκαμε και συνεχίζουμε να δεχόμαστε το δεδομένο τα επικίνδυνα συντηρητικά σε διάφορα προϊόντα που δεν καταναλώνονται σε μία ημέρα αλλά· σε περισσότερες, όπως το ψωμί για τοστ και άλλα παρασκευάσματα. Είναι τουλάχιστο φοβερό, ότι το παλιό αγνό κρασί, θα πρέπει να έχει το συντηρητικό θειώδες οξύ (H2S03 βιτριόλι) προκειμένου να διατηρηθεί στα ράφια των καταστημάτων (πλέον ακατάλληλη αποθήκευση) για 2-3 χρόνια αντί 2-3 μήνες. Η κρατική υπηρεσία που είναι επιφορτισμένη με τον έλεγχο Tns ποιότητας των τροφίμων πρέπει να έχει όλα τα απαραίτητα τεχνικά μέσα για τον έλεγχο των τροφών. Γι’ αυτό στα βιομηχανικά και τα συσκευασμένα γενικά τρόφιμα πρέπει να αναγράφεται λεπτομερώς η σύνθεσή τους.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ

Καρκινογόνα συστατικά στις τσίχλες Μπορεί να μην προσέχετε ιδιαίτερα τα συστατικά που περιέχονται στις τσίχλες, διότι τις τσίχλες δεν τις καταπίνετε. Αλλά τα συστατικά τους, πολλά από ^ τα οποία είναι επικίνδυνα, εισέρχονται στο σώμα σας άμεσα μέσω των τοιχωμάτων του στόματός σας. Όπως με τα τοξικά συστατικά στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας, τα οποία απορροφώνται άμεσα μέσω του δέρματός σας στην κυκλοφορία του σώματος, τα συστατικά στις τσίχλες απορροφώνται επίσης από το σώμα σας, παρακάμπτοντας το πεπτικό σύστημα που βοηθά στο φιλτράρισμα των τοξινών. Γι αυτούς τους λόγους, αν μασάτε τσίχλες, είναι σημαντικό να κοιτάτε τα συστατικά που περιέχουν οι μάρκες που αγοράζετε. . Τα πιο κοινά καρκινογόνο συστατικά που περιέ- χονται στις τσίχλες είναι τα ακόλουθα:

Ασπαρτάμη Αν η τσίχλα που μασάτε είναι χωρίς ζάχαρη, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να περιέχει το τεχνητό γλυκαντικό ασπαρτάμη. Η ασπαρτάμη μεταβολίζεται μέσα στο σώμα σας σε μεθανόλη (ένα δηλητήριο) και φορμαλδεΰδη (που είναι ένα καρκινογόνο που " χρησιμοποιείται ως υγρό ταρίχευσης και δεν εξαλείφεται από το σώμα σας μέσω του φυσιολογικού φιλτραρίσματος αποβλήτων που γίνεται από το συκώτι σας και τα νεφρά σας). Η ασπαρτάμη έχει συνδεθεί με γεννήσεις ανώμαλων εμβρύων, με καρκίνους, με όγκους του εγκεφάλου και με απόκτηση βάρους.

Βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο Το βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο γνωστό με τη συντομογραφία ΒΗΤ, είναι τόσο τοξικό που έχει απαγορευτεί σε ορισμένες χώρες. Σε πολλές όμως χώρες εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως συντηρητικό στις τσίχλες και σε άλλες επεξεργασμένες τροφές. Το βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο έχει συνδεθεί με τοξικότητα οργάνων, όπως βλάβη των νεφρών και του ήπατος, υπερδραστηριότητα στα παιδιά και μπορεί να είναι καρκινογόνο.

Πεπτόνες καζεΐνης ασβεστίου (φωσφορικό ασβέστιο) Αυτό το συστατικό χρησιμοποιείται λεύκανση δοντιών. Ως ένα επεξεργασμένο

παράγωγο

γάλακτος

λίγα

είναι

γνωστά

για

τη

μακρόχρονη κατανάλωσή του, αν και υπάρχουν ανησυχίες για τη βλαπτικότητά του στην ανθρώπινη υγεία. Βάση τσίχλας Είναι

ένα

μυστήριο

πώς

τα

βασικά

συστατικά

της

τσίχλας

παρασκευάζονται, αλλά οι ερευνητές έχουν βρει ότι είναι ένα μείγμα ελαστομερών, ρητινών και πλαστικοποιητών, και συστατικών πλήρωσης του κενού της τσίχλας. Οι περισσότεροι παρασκευαστές δεν αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για αυτό. Γιατί να θέλουν να ξέρετε ότι μασάτε ένα προϊόν που περιέχει κερί παραφίνης που προέρχεται από πετρέλαιο, οξικό πολυβινύλιο (κόλλα ξυλουργού) και ταλκ (πούδρα) που συνδέονται με καρκίνο;

Διοξείδιο του τιτανίου Το διοξείδιο του τιτανίου χρησιμοποιείται συχνά ως παράγοντας λεύκανσης στις τσίχλες, αλλά συνδέεται με αυτοάνοσα νοσήματα, με άσθμα και ασθένεια του Crohn και είναι δυνητικά καρκινογόνο.

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΙΣ ΕΤΙΚΕΤΕΣ Όλες οι ετικέτες, εκτός από την ονομασία του προϊόντος, θα πρέπει να αναγράφουν τα συστατικά, την ημερομηνία λήξης, τα πρόσθετα με το γράμμα Ε και αριθμούς, και πληροφορίες για τις θρεπτικές ουσίες που περιέχει. Επίσης αναλόγως του είδους του τροφίμου, αναγράφονται υποχρεωτικά κάποιες πληροφορίες όπως καθορίζονται από τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών. Στο 43

λάδι, λόγου χάρη, πρέπει να αναγράφεται ο βαθμός οξύτητας και στο γάλα οι βιταμίνες και τα μέταλλα που προσδίδει στον οργανισμό.

Νόμοι για τις ετικέτες τροφίμων Σε όλες τις χώρες Tns Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τους Κανονισμούς για τις Ετικέτες των Τροφίμων.

Νόμοι για τις ετικέτες τροφίμων Σε όλες τις χώρες Tns Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τους Κανονισμούς για τις

Ετικέτες των Τροφίμων καθιερώθηκαν

προδιαγραφές

για

την

περιεκτικότητα των προϊόντων σε ενέργεια, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Έως τα μέσα του 1980, οι παρασκευαστές τροφίμων είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούν τιε ετικέτες θρεπτικών ουσιών στα προϊόντα ωε εμπορικό εργαλείο. Αυτό, σε συνδυασμό με την πίεση από επαγγελματίες του τομέα 44

υγείας και καταναλωτές, οδήγησε στη θέσπιση και άλλων νόμων. Η σήμανση είναι υποχρεωτική μόνο όταν αναφέρεται στην ετικέτα ότι ένα τρόφιμο περιέχει θρεπτικές ουσίες. καθιερώθηκαν προδιαγραφές για την περιεκτικότητα των προϊόντων σε ενέργεια, βιταμίνες και

ιχνοστοιχεία. Έως τα μέσα του

1980, οι

παρασκευαστές τροφίμων είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούν τιε ετικέτες θρεπτικών ουσιών στα προϊόντα ωε εμπορικό εργαλείο. Αυτό, σε συνδυασμό με την πίεση από επαγγελματίες του τομέα υγείας και καταναλωτές, οδήγησε στη θέσπιση και άλλων νόμων. Η σήμανση είναι υποχρεωτική μόνο όταν αναφέρεται στην ετικέτα ότι ένα τρόφιμο περιέχει θρεπτικές ουσίες.

Πρόβλημα η ακριβής ονομασία Όλα τα προσυσκευασμένα τρόφιμα και πολλά από αυτά που δεν έχουν συσκευαστεί εκ των προτέρων, πρέπει να φέρουν στην ετικέτα την ακριβή ονομασία του τροφίμου. Κάποια τρόφιμα έχουν εμπορικές ονομασίες, ενώ άλλα έχουν ένα περιγραφικό όνομα. Η ονομασία θα πρέπει να προσδιορίζει ακριβώς το περιεχόμενο, ώστε να διακρίνεται το τρόφιμο από άλλα προϊόντα. Υπάρχουν εξαιρέσεις, μεταξύ των οποίων όλα τα μη αποφλοιωμένα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τα καρυκεύματα, το τυρί και το βούτυρο. Οι ονομασίες δεν θα πρέπει να παραπληροφορούν για παράδειγμα, στο γλυκό με τυρί και κεράσι (τσιζ κέικ), η γεύση του είναι απαραίτητο να προέρχεται Κυρίως από αληθινά κεράσια. Αν όμως στην ετικέτα αναγράφεται "άρωμα από κεράσι" σημαίνει ότι το άρωμα του προϊόντος είναι τεχνητό. δεν θα πρέπει να παραπληροφορούν για παράδειγμα, στο γλυκό με τυρί και 45

κεράσι (τσιζ κέικ), η γεύση του είναι απαραίτητο να προέρχεται Κυρίως από αληθινά κεράσια. Αν όμως στην ετικέτα αναγράφεται "άρωμα από κεράσι" σημαίνει ότι το άρωμα του προϊόντος είναι τεχνητό. ΠΩΣ ΞΕΧΩΡΙΖΕΤΑΙ ΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΊΟΝΤΑ Τα βιολογικά προϊόντα είναι όσα καλλιεργούνται χωρίς τη χρήση χημικών λιπασμάτων. Για να τα ξεχωρίσετε, πρέπει να βρείτε πάνω στην επισήμανσή τους τη σφραγίδα γνησιότητας ενός από τους τρεις οργανισμούς πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων, που λειτουργούν με την έγκριση του αρμόδιου Υπουργείου Γεωργίας. Οι οργανισμοί αυτοί είναι τρεις: η ΔΗΩ, η ΒΙΟΕΛΛΑΣ και η Φυσιολογική. Η χαρακτηριστική ένδειξη μπορεί να βρίσκεται και σε ταμπέλα, εφόσον τα προϊόντα πωλούνται "χύμα". Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι η απλή αναφορά "βιολογικό" ή "οικολογικό" προϊόν είναι παραπλανητική και παράνομη, από τη στιγμή που δεν υπάρχει η σχετική έγκριση του αρμόδιου οργανισμού πιστοποίησης.

ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ: ΟΙ ΕΤΙΚΕΤΕΣ ΔΕΝ ΤΟ ΓΡΑΦΟΥΝ Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ισχύουν και στην Ελλάδα, εάν το βασικό συστατικό ενός προϊόντος είναι γενετικά τροποποιημένο, τότε αυτό πρέπει να αναγράφεται στην ετικέτα (π.χ., σογιέλαιο από γενετικά τροποποιημένη σόγια). Εάν όμως πρόκειται για δευτερεύον συστατικό του τροφίμου, που χρησιμοποιείται ωε πρόσθετο ή άρωμα, τότε ο παραγωγός του προϊόντος δεν είναι υποχρεωμένος να το αναγράφει στην ετικέτα. Πρακτικά, λοιπόν, η παρούσα νομοθεσία στερεί από τον καταναλωτή 46

το δικαίωμα της επιλογής. Σύσταση: Αποφεύγετε τη χρήση των προϊόντων που περιέχουν τα παραπάνω συντηρητικά και χημικά πρόσθετα. θυμηθείτε άτι εμείς οι καταναλωτές είμαστε αυτοί που αποφασίζουμε και επιβάλλουμε τις επιλογές μας στις βιομηχανικές εταιρίες τροφίμων.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Πλούσιο σε συντηρητικά και άλλα επικίνδυνα χημικά πρόσθετα είναι το μενού του μέσου 'Έλληνα καταναλωτή, όπως καταμαρτυρούν οι δεκάδες έρευνες σχετικά με την προσθήκη χημικών ουσιών στα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Η καρκινογόνες επικίνδυνες ουσίες περιέχονται στην καθημερινή μας διατροφή και όπως τονίζουν οι ειδικοί μπορούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία μας. Διακριτικό γνώρισμα Ο Κώδικας

"Ε". Κοινό μυστικό; Είναι νόμιμες. Μοναδικός τρόπος

σωτηρίας; Η σωστή ενημέρωση και η αποφυγή των τροφίμων που τιε περιέχουν. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ; Τα πρόσθετα είναι ουσίες που προστίθενται σε ένα τρόφιμο για την παρασκευή, τη συντήρηση, τη βελτίωση της γεύσης και της εμφάνισής του. Δηλαδή, ως πρόσθετο τροφίμων μπορεί να οριστεί μία ουσία που χρησιμοποιείται για να δώσει ένα τεχνικό αποτέλε σμα στα τρόφιμα.

Η χρήση προσθέτων στη διατροφή έχει γίνει πιο σημαντική τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής των προετοιμασμένων, επεξεργασμένων και εύκολων φαγητών. Σήμερα χρησιμοποιούνται κατά κόρον στη βιομηχανία τροφίμων, όμως την ίδια στιγμή, οι καταναλωτές και αρκετοί επιστήμονες έχουν αρχίσει να εκφράζουν επιφυλάξει για την αναγκαιότητα και τη ασφάλεια αυτών των ουσιών. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Τα πρόσθετα ομαδοποιούνται σε κατηγορίες σύμφωνα με την κύρια Λειτουργία τους. Ωστόσο η κατάταξη evos πρόσθετου σε συγκεκριμένη κατηγορία δεν αποκλείει τη χρησιμοποίησή του και σε άλλες λειτουργίες. Σε κάθε πρόσθετο αντιστοιχεί ένας τριψήφιος ή τετραψήφιος αριθμός. Πριν από τον αριθμό υπάρχει η ένδειξη Ε που δηλώνει ότι έχει

εγκριθεί

κυκλοφορία

του

στην

Ευρωπαϊκή

Ένωση.

Χρησιμοποιώντας τον κωδικό αριθμό δεν συγχέονται τα πρόσθετα που έχουν περισσότερα από ένα ονόματα, ή παρόμοια ονόματα. Eπίσης εξοικονομείται χώρος κατά την επισήμανση του τροφίμου. Στη

συσκευασία

όλων

των

τροφίμων

υπάρχει

υποχρεωτικά

κατάλογος των συστατικών του, o oποίος συνίσταται στην παράθεση όλων

των

συστατικών

του

τροφίμου

κατά

σειρά

ελαττούμενης

περιεκτικότητας έως προς το πάχος, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων. 0 καταναλωτής μπορεί επομένως να ελέγξει ποια πρόσθετα περιέχονται σε ένα τρόφιμο, διαβάζοντας την ετικέτα. Στον κατάλογο των συστατικών, τα πρόσθετα αναφέρονται υποχρεωτικά με το όνομα της κατηγορίας και το ειδικό τους

όνομα ή τον αριθμό Ε. Όταν

υπάρχουν νέα στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η χρήση ενός πρόσθετου θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία, η χρήση του μπορεί να καταργηθεί, να ανασταλεί ή να περιοριστεί προσωρινά.

Χρωστικές: προσθέτουν ή αποκαθιστούν το χρώμα ενός τροφίμου που έχει χαθεί κατά την επεξεργασία του. Συντηρητικά: παρατείνουν το χρόνο διατήρηση των τροφίμων προστατεύοντας τα από τις αλλοιώσει που προκαλούνται από τους

μικροοργανισμούς. Αντιοξειδωτικά:

παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από τις αλλοιώσει που προκαλούνται από την οξείδωση, (όπως το τάγγισμα

των

λιπών

και

οι

μεταβολές

χρώματος).

Φορείς:

χρησιμοποιούνται για τη διάλυση, την αραίωση, τη διασπορά ή άλλη φυσική τροποποίηση προσθέτου τροφίμων χωρίς να μεταβάλλουν τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά του (και χωρίς να ασκούν οι ίδιοι τεχνολογικές επιδράσεις) προκειμένου να διευκολύνουν το χειρισμό, την εφαρμογή ή τη χρήση του.

Γαλακτωματοποιητές: επιτρέπουν το σχηματισμό ή τη διατήρηση ομοιογενούς μείγματος δύο ή περισσοτέρων μη μειγνυόμενων φάσεων, όπως το λάδι και το νερό, σε τρόφιμο. Γαλακτωματοποιητικά

άλατα:

μετατρέπουν

τις

πρωτεΐνες

που

περιέχονται στο τυρί σε διασπαρμένη μορφή και, κατ' αυτόν τον τρόπο, επιφέρουν ομοιογενή κατανομή των λιπών και των άλλων συστατικών. Πυκνωτικά μέσα: αυξάνουν το ιξώδες ενός τροφίμου. Πηκτωματογόνοι παράγοντες: προσδίδουν σε ένα τρόφιμο υφή μέσω του σχηματισμού ενός πηκτώματος. Σταθεροποιητές:

επιτρέπουν

τη

διατήρηση

της

φυσικοχημικής

κατάστασης ενός τροφίμου, δηλαδή επιτρέπουν τη διατήρηση της ομοιογενούς διασπορά δύο ή περισσότερων μη μειγνυόμενων ουσιών σε ένα τρόφιμο. Περιλαμβάνουν επίσης ουσίες που σταθε ροποιούν, συντηρούν ή εντείνουν το υπάρχον χρώμα ενός τροφίμου. Ενισχυτικά γεύσης: ενισχύουν την υπάρχουσα γεύση ή / και οσμή του τροφίμου. Οξέα: αυξάνουν την οξύτητα των τροφίμων ή και

TOUS

προσδίδουν

όξινη γεύση. Ρυθμιστές οξύτητας: μεταβάλλουν ή ελέγχουν την οξύτητα ή την αλκαλικότητα του τροφίμου. 50

Αντισυσσωματοποιητικοί

παράγοντες:

μειώνουν

την

τάση

μεμονωμένων σωματιδίων του τροφίμου να προσκολλώνται μεταξύ TOUS .

Τροποποιημένα άμυλα: λαμβάνονται με μία ή περισσότερες χημικές επεξεργασίες βρώσιμων αμύλων, μπορεί να έχουν υποστεί φυσική ή ενζυματική επεξεργασία, και μπορούν να έχουν υποστεί όξινη ή αλκαλική αραίωση ή λεύκανση. Γλυκαντικά: χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα ή επιτραπέζια γλυκαντικά. Η χρήση γλυκαντικών υλών αντί της ζάχαρης είναι δικαιολογημένη για την παραγωγή τροφίμων μειωμένων θερμίδων, τροφίμων που δεν προκαλούν τερηδόνα ή τροφίμων χωρίς προσθήκη ζάχαρης

για την παράταση του χρόνου

διατήρησης, χάρη στην αντικατάσταση της ζάχαρης, καθώς και για την παραγωγή διαιτητικών προϊόντων. Διογκωτικά apionouas: αυξάνουν τον όγκο της ζύμης

ή του

παναρίσματος ελευθερώνοντας αέριο. Αντιαφριστικοί

παράγοντες:

προλαμβάνουν

περιορίζουν

το

σχηματισμό αφρού. Αφριστικοί παράγοντες: επιτρέπουν την ομοιογενή διασπορά αερίου φάσεως σε υγρό ή στερεό τρόφιμο. Υλικά μέσων)

για

γλασάρισμα

προσδίδουν

(συμπεριλαμβανομένων

στιλπνότητα

παρέχουν

των

λιπαντικών

προστατευτική

επικάλυψη, τοποθετούμενα στην εξωτερική επιφάνεια του τροφίμου. 51

Βελτιωτικό

αλεύρων:

προστίθενται

στο

αλεύρι

προκειμένου να βελτιώσουν την αρτοποιητική ικανότητά

στη

ζύμη

TOUS .

Σκληρυντικοί παράγοντες: καθιστούν ή διατηρούν τους λωτούς των

φρούτων

των

αλληλεπιδρούν

με

τους

λαχανικών

σκληρούς

πηκτωματοποιούς

τραγανούς,

παράγοντες

για

ή την

παρασκευή ή την ενίσχυση πηκτώματος. Υγροσκοπικά

μέσα:

αποτρέπουν

τη

ξήρανση

των

τροφίμων

προάγουν τη διάλυση μιας σκόνης. Διογκωτικοί παράγοντες: συμβάλλουν στη διόγκωση τροφίμου χωρίς να συμβάλλουν σημαντικά στη αθέσιμη ενεργειακή αξία του. Κέρια συσκευασίας: τα αέρια, πλην του αέρα, τα οποίο εισάγονται σε περιέκτη πριν, κατά ή μετά την τοποθέτηση τροφίμου στον εν λόγω περιέκτη. Προωστικοί παράγοντες: τα αέρια, πλην του αέρα, τα οποία προκαλούν την αποβολή τροφίμου από τον περιέκτη.

Για να αναγνωρίζετε τα Ε Εάν στη συσκευασία του προϊόντος συναντήσετε :ο γράμμα Ε ακολουθούμενο

από

ένα

γνωρίζετε ότι τα νούμερα:

τριψήφιο

νούμερο,

τότε

πρέπει

να

Από 100 έως 199 είναι χρωστικές

ουσίες Από 200 έως 299 είναι συντηρητικά. Από 300 έως 399 είναι αντιοξειδωτικά Από 400 έως 499 είναι σταθεροποιητές

ΟΙ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ Τα χημικά πρόσθετα προκαλούν πολλά προβλήματα σημαντικότερα εκ των οποίων είναι τα εξής:

Η αλλοίωση της θρεπτικής αξίας των τροφίμων. Φυσικά, óncos

όλοι καταλαβαίνουμε, τα φυσικά προϊόντα είναι πολύ πιο θρεπτικά και υγιεινά. Εξαιτία της προσθήκης αυτών των χημικών ουσιών, υπάρχουν πιθανότητες να αλλάξει το γενετικό υλικό των τροφών και να σχηματιστούν τοξικές ουσίες.

Το τρίτο πρόβλημα είναι η αναλογία των χημικών προσθέτων στις

τροφές. Από τα πιο επικίνδυνα χημικά πρόσθετα είναι τα νιτρικά και νιτρώδη άλατα. Στη χώρα μας τα όρια χρήσης νιτρικά και 0,2% για τα νιτρώδη άλατα. Αντιβιοτικά στα τρόφιμα

TOUS

είναι 0,5% για τα

που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση μικροβίων, κυρίως στα κρεατικά. Ακόμη και τα χημικά πρόσθετα που φαίνονται αβλαβή, γίνονται βλαβερά σε υψηλές θερμοκρασίες εξαιτίας των μεταξύ τους αντιδράσεων όπου και γίνονται τοξικά. Επιπλέον, πολλά χημικά πρόσθετα, ακόμη κι αν είναι σχετικά ακίνδυνα, σε συνδυασμό με άλλα, η τοξική τους δράση πολλαπλασιάζεται. Πρέπει ακόμη να τονίσουμε πως ενώ τα συντηρητικά έχουν κάποια χρησιμότητα, τα διάφορα ενισχυτικά

(αρώματα, χρώματα, ενισχυτικά γεύσης κτλ) δεν χρησιμεύουν σε τί ποτα, παρά μόνο να παραπλανούν τον καταναλωτή.

Μεταλλάξεις στα τρόφιμα Ένας άλλος παράγοντας αλλοίωσης και μετάλλαξης των τροφίμων έχει να κάνει με την ακτινοβολία. Η μυρωδιά και η γεύση τω ν τροφών αλλοιώνονται με ην ακτινοβόλησή τους. Οι ντομάτες π.χ γίνονται πιο μαλακές, οι φράουλες πιο γλυκές, το κρέας πιο μαλακό. Εκτός αυτού, η ακτινοβολία ελαττώνει την κακή πέψη της τροφής. Επικίνδυνες αλλοιώσεις στα τρόφιμα προκαλούν και οι σύγχρονοι μέθοδοι συσκευασίας τους. Οι μεταλλικές συσκευασίες περιέχουν μόλυβδο. Τα πλαστικά είναι τοξικά και επιπροσθέτως ρυπαντές του

περιβάλλοντος,

αφού

δε

διασπώνται

από

τους

μικροοργανισμούς. Οι επιδράσεις τους στην υγεία μας είναι πολλές μεταξύ άλλων: αλλεργίες καρκινοπάθειες, γενετικές ανωμαλίες κ.ά. Οι πήλινες συσκευασίες είναι ασφαλείς, μα και εύθραυστες. Οι χάρτινες και γυάλινες συσκευασίες είναι ασφαλείς και αρκετά βολικές για τη μεταφορά τροφίμων.

ΟΙ ΕΠIΚIΝΔΥΝΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Μετά την κατάργηση των συνόρων μεταξύ των χωρών Tns Ε.Ε, οι εισαγωγές των τροφίμων γίνονται ανεξέλεγκτα , και χωρίς κανένα

διασυνοριακά έλεγχο. Για το λόγο αυτό πρέπει να υπάρχει αυξημένη προσοχή από τους καταναλωτές της χώρας. Οι έλεγχοι που εκτελούν οι κρατικές υπηρεσίες επικεντρώνονται στις ενδείξεις των προϊόντων, που δημιουργούν άμεσα προβλήματα στην υγεία του ανθρώπου, (κονσέρβες ή προϊόντα που έληξε η ημερομηνία κατανάλωσής του) και όχι στις ενδείξεις εκείνες που δημιουργούν έμμεσα προβλήματα υγείας όπως υπερβολικές δόσεις συντηρητικών, για μεγαλύτερο διάστημα συντήρησης ή επικίνδυνα και ύποπτα πρόσθετα. Συντηρητικά με το ... κιλό Δυστυχώς όμως, επειδή ζούμε σε μια υπερκαταναλωτική κοινωνία, έχουμε επηρεαστεί σε τέτοιο βαθμό ώστε δεχθήκαμε και συνεχίζουμε να δεχόμαστε ως δεδομένο τα επικίνδυνα συντηρητικά σε διάφορα προϊόντα

που

δεν

καταναλώνονται

σε

μία

ημέρα

αλλά-σε

περισσότερες, όπως το ψωμί για τοστ και άλλα παρασκευάσματα. Είναι τουλάχιστο φοβερό, ότι το παλιό αγνό κρασί, θα πρέπει να έχει το συντηρητικό θειώδες οξύ (H2S03 βιτριόλι) προκειμένου να διατηρηθεί στα ράφια των καταστημάτων (πλέον ακατάλληλη αποθήκευση) για 2-3 χρόνια αντί 2-3 μήνες) Η κρατική υπηρεσία που είναι επιφορτισμένη με τον έλεγχο της ποιότητας των τροφίμων πρέπει να έχει όλα τα απαραίτητα τ εχνικά μέσα για τον έλεγχο των τροφών. Γι’ αυτό στα βιομηχανικά και τα συ -

σκευασμένα γενικά τρόφιμα πρέπει να αναγράφεται λεπτομερώς η σύνθεσή τους.

Επίσης, αναλόγως του είδους του

τροφίμου, αναγράφονται υποχρεωτικά κάποιες πληροφορίες όπως καθορίζονται από τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών. Στο λάδι, λόγου χάρη, πρέπει να αναγράφεται ο βαθμό οξύτητας και στο γάλα οι βιταμίνες και τα μέταλλα που προσδίδει στον οργανισμό.

Νόμοι για τις ετικέτες τροφίμων Σε όλες τις

χώρε της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τους Κανονισμούς

για τις Ετικέτες των Τροφίμων (1990) καθιερώθηκαν προδιαγραφές για την περιεκτικότητα των προϊόντων σε ενέργεια, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Έως τα μέσα του 1980, οι παρασκευαστές

τροφίμων

είχαν

αρχίσει

να

χρησιμοποιούν

τις

ετικέτες θρεπτικών ουσιών στα προϊόντα ωε εμπορικό εργαλείο. Αυτό, σε συνδυασμό με την πίεση από επαγγελματίες του τομέα υγείας και καταναλωτές, οδήγησε στη θέσπιση και άλλων νόμων. Η

σήμανση είναι υποχρεωτική μόνο όταν αναφέρεται στην ετικέτα ότι ένα τρόφιμο περιέχει θρεπτικές ουσίες.

Πρόβλημα η ακριβής ονομασία Όλα τα προσυσκευασμένα τρόφιμα και πολλά από αυτά που δεν έχουν συσκευαστεί εκ των προτέρων, πρέπει να φέρουν στην ετικέτα την ακριβή ονομασία του τροφίμου. Κάποια τρόφιμα έχουν εμπορικές ονομασίες, ενώ άλλα έχουν ένα περιγραφικό όνομ α. Η ονομασία θα πρέπει να προσδιορίζει ακριβώς το περιεχόμενο, ώστε να διακρίνεται το τρόφιμο από άλλα προϊόντα. Υπάρχουν εξαιρέσεις, μεταξύ των οποίων όλα τα μη αποφλοιωμένα φρέσκα φρούτα και λαχανι κά, τα καρυκεύματα, το τυρί και το βούτυρο. Οι ονομασιες δεν θα πρέπει να παραπληροφορούν για παράδειγμα, στο γλυκό με τυρί και κεράσι (τσιζ κέικ), η γεύση του είναι απαραίτητο να προέρχεται κυρίως από αληθινά κεράσια. Αν oμως στην ετικέτα αναγράφεται "άρωμα από κεράσι" σημαίνει ότι το άρωμα του προϊόντος είναι τεχνητό.

ΠΩΣ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΕΤΕ ΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Τα βιολογικά προϊόντα είναι όσα καλλιεργούνται χωρις

τη χρήση

χημικών λιπασμάτων. Για να τα ξεχωρίσετε, πρέπει να βρείτε πάνω στην επισήμανσή τρεις

TOUS

οργανισμούς

τη σφραγίδα πιστοποίησης

πιστοποίησης

βιολογικών

ενός από τους προϊόντων,

που

λειτουργούν με την έγκριση του αρμόδιου Υπουργείου Γεωργίας. Οι 57

οργανισμοί

αυτοί

είναι

τρεις:

ΔΗΩ,

ΒΙΟΕΛΛΑΣ

και

Φυσιολογική. Η χαρακτηριστική ένδειξη μπορεί να βρίσκεται και σε ταμπέλα, εφόσον τα προϊόντα πωλούνται "χύμα". Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι η απλή αναφορά "βιολογικό" ή "οικολογικό" προϊόν είναι παραπλανητική και παράνομη, από τη στιγμή που δεν υπάρχει η σχετική έγκριση του αρμόδιου οργανισμού πιστοποίησης.

ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ: ΟΙ ΕΤΙΚΕΤΕΣ ΔΕΝ ΤΟ ΓΡΑΦΟΥΝ Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ισχύουν και στην Ελλάδα, εάν το βασικό συστατικό ενός προϊόντος είναι γενετικά τροποποιημένο, τότε αυτό πρέπει να αναγράφεται στην ετικέτα (π.χ., σογιέλαιο από γενετικά τροποποιημένη σόγια). Εάν όμως πρόκειται για δευτερεύον συστατικό του τροφίμου, που χρησιμοποιείται ως πρόσθετο ή άρωμα, τότε ο παραγωγός του προϊόντος δεν είναι υποχρεωμένος να το αναγράφει στην ετι κέτα. Πρακτικά, λοιπόν, η παρούσα νομοθεσία στερεί από τον καταναλωτή το δικαίωμα της επιλογής.

LIGHT ΠΡΟΪΟΝΤΑ Τι είναι οι γλυκαντικές ουσίες; Οι γλυκαντικές ουσίες, υποκατάστατα της ζάχαρης, όπως η σακχαρίνη, η ασπαρτάμη και η σουκραλόζη, ανακαλύφθηκαν από τους επιστήμονες εξ’ αιτίας της ανάγκης των υγιών ατόμων και των διαβητικών ασθενών να απολαμβάνουν γλυκές γεύσεις που δεν θα επηρεάζουν το σωματικό βάρος, καθότι δεν αποδίδουν ενέργεια στην ποσότητα που χρησιμοποιούνται και δεν επηρεάζουν το σάκχαρο στο αίμα τους. Έτσι μπορούν να χρησιμοποιούνται άφοβα από όλους. Χαρακτηριστικά προϊόντα με ασπαρτάμη είναι τα light αναψυκτικά και τα light γαλακτοκομικά όπως παγωτά και επιδόρπια γιαουρτιού.

Ποια προϊόντα ονομάζονται light και γιατί; Ονομάζονται έτσι γιατί περιέχουν το 1/3 της ενέργειας του λίπους ή του νατρίου σε σχέση με την ποσότητα που περιέχουν τα πλήρη τρόφιμα. Αυτό σημαίνει πως πρακτικά εχουν χαμηλότερη συνολική ενέργεια ή λίπος ή αλάτι. Τα light τρόφιμα χρησιμοποιούνται κυρίως από άτομα που βρίσκονται σε δίαιτα αδυνατίσματος και προσπαθούν να χάσουν βάρος χωρίς όμως να ξεχάσουν τις συνήθειές τους, από άτομα που πάσχουν από υπερλιπιδαιμίες ή ακόμα και υπέρταση και από εκείνους που προσπαθούν να προλάβουν την εμφάνιση της παχυσαρκίας και των προαναφερόμενων ασθενειών. 60

Τι πρέπει να προσέχουμε σε σχέση με τα light προίόντα;

Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα προϊόντα light και να διαβάζουμε την ετικέτα του τροφίμου, η οποία αποτελεί πολύτιμη πηγή πληροφόρησης για τους καταναλωτές που θέλουν να ενημερώνονται σωστά. Συγκεκριμένα, πρέπει να ελέγχουμε την ακριβή σύσταση του κάθε τροφίμου για να αποφασίζουμε αν είναι απαραίτητο στο διαιτολόγιό μας ή αν το προτιμάμε μόνο για γευστικούς λόγους.

Ποια είναι τα λειτουργικά τρόφιμα; Η Επιτροπή Λειτουργικής Επιστήμης Τροφίμων στην Ευρώπη αναφέρει ότι «Λειτουργικά Τρόφιμα είναι αυτά που πέρα από την επαρκή διατροφική τους δράση, αποδεικνύεται ότι επηρεάζουν ευεργετικά μια ή περισσότερες από τις βασικές λειτουργίες του οργανισμού, κατά τέτοιο τρόπο που να βελτιώνει την κατάσταση υγείας και ευεξίας ή να μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης ασθενειών.

Τι είναι τα λειτουργικά τρόφιμα; 61

Τα τρόφιμα αυτά είτε μοιάζουν είτε είναι ίδια με τα τρόφιμα που ήδη καταναλώνουμε συνήθως καθημερινά, δεν είναι συμπληρώματα διατροφής και εκτός από το να μας παρέχουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά σχεδόν πάντα πρέπει να έχουν μια ευεργετική δράση για τον οργανισμό και να μας προφυλάσσουν από διάφορες ασθένειες. Ωστόσο είναι αποδεδειγμένο ότι η ωφέλιμη δράση των τροφίμων αυτών δεν προέρχεται από τη χρήση φαρμακευτικών ουσιών, μιας και δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση υποκατάστατα φαρμάκων.

Τα λειτουργικά τρόφιμα είναι αυτά που λένε ότι αντικαθιστούν τα φάρμακα;

Προβιοτικά – Πρεβιοτικά. Που βοηθούν; Τα προβιοτικά είναι παρασκευάσματα ζωντανών μικροβίων, επιθυμητών στη χλωρίδα του εντέρου και τα πρεβιοτικά είναι άπεπτα συστατικά που επιφέρουν επιλεκτική

διέγερση

επιθυμητών

μικροβίων

συγκεκριμένων της

εντερικής

χλωρίδας. Βρίσκονται και τα δύο σε γαλακτοκομικά προϊόντα και στα παράγωγα αυτών όπως είναι τα ειδικά γάλατα, τα γιαούρτια και τα ροφήματα γιαουρτιού που βοηθούν

στη

σωστή

λειτουργία

του

εντέρου.

Φυτοστερόλες – Φυτοστανόλες, β- γλυκάνη. Που τις συναντάμε; Οι φυτοστερόλες και οι φυτοστενόλες βρίσκονται σε εμπλουτισμένες μαργαρίνες και γαλακτοκομικά προϊόντα και συμβάλλουν στη μείωση των επιπέδων της ολικής και LDL – χοληστερόλης. Η β-γλυκάνη, με αντίστοιχη αλλά λιγότερο σημαντική δράση, συναντάται σε προϊόντα ολικής άλεσης και περιέχουν βρώμη όπως είναι τα αρτοπαρασκευάσματα, τα δημητριακά κ.ά.

ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Είναι τα τρόφιμα εκείνα που έχουν προσθήκη θρεπτικών συστατικών σε ποσότητα μεγαλύτερη από εκείνη των πραγματικών τροφίμων (βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων) κι έχουν σκοπό τη διατήρηση και τη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής.

Ποια είναι τα εμπλουτισμένα τρόφιμα;

Χαρακτηριστικό παράδειγμα εμπλουτισμένων τροφίμων είναι τα τρόφιμα εκείνα όπως το γιαούρτι, το γάλα και τα δημητριακά πρωινού που είναι εμπλουτισμένα με σίδηρο, στοιχείο που βοηθά ιδιαίτερα στη βρεφική και παιδική ηλικία. Ο σίδηρος είναι απαραίτητο στοιχείο για τον οργανισμό και συμμετέχει στη σύνθεση πρωτεϊνών αίματος που βοηθούν στη διαδικασία της αναπνοής μεταφέροντας οξυγόνο σε όλα τα κύτταρα του σώματος.

Προϊόντα εμπλουτισμένα με φυτικές ίνες (και βιταμίνες του συμπλέγματος Β)

Τα προϊόντα εμπλουτισμένα με φυτικές ίνες, περιέχουν τόσο αδιάλυτες όσο και διαλυτές φυτικές ίνες, καθώς και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι η συχνή κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών ασθενειών όπως καρδιοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ακόμη και μορφές καρκίνου του πεπτικού συστήματος. Επίσης οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι απαραίτητες για τον μεταβολισμό και την παραγωγή ενέργειας από τον οργανισμό, ενώ παίζουν σημαντικό ρόλο στην σωστή λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, με αποτέλεσμα να συντελούν στην καλή σωματική και πνευματική απόδοση.

Προϊόντα εμπλουτισμένα με Μαστίχα Χίου 64

Τα εμπλουτισμένα προϊόντα με Μαστίχα Χίου έχουν αντιοξειδωτική και αντιμικροβιακή δράση, ενώ μας βοηθούν σημαντικά στην αντιμετώπιση των διάφορων φλεγμονών. Πιο συγκεκριμένα, μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιοπαθειών, ενώ ασκούν προστατευτική δράση και στο συκώτι μας.

‘’ ΑΝ ΞΕΡΑΜΕ ΤΙ

ΤΡΩΜΕ…’'

Τι είναι μεταλλαγμένα τρόφιμα ? 66

Ορισμός: Πρόκειται για προϊόντα τροποποιημένους οργανισμούς .

που

προκύπτουν

από

γενετικά

Με τον όρο πρόσθετα 'τροφίμων' χαρακτηρίζονται ουσίες που προστίθενται σε τροφές, συνηθέστερα σε όσες είναι έτοιμες προς κατανάλωση, καθώς και σε ποτά και αναψυκτικά, με σκοπό να πετύχουν ένα τεχνολογικό αποτέλεσμα, όπως συντήρηση, τροποποίηση του χρώματος, της γεύσης, της υφής κ.τ.λ. Οι κυριότερες ομάδες προσθέτων είναι οι χρωστικές, τα συντηρητικά, τα αντιοξειδωτικά, τα πηκτωματογόνα, τα ενισχυτικά γεύσης κ.α. Πολλά τυποποιημένα «σνακ», ζαχαρώδη, γλυκίσματα και αναψυκτικά, που κυκλοφορούν σήμερα στο εμπόριο, περιέχουν μεγάλο αριθμό τέτοιων ουσιών. Τα πρόσθετα τροφίμων διακρίνονται, ανάλογα με την προέλευσή τους, σε φυσικά πρόσθετα και σε συνθετικά πρόσθετα. Τα πρόσθετα τροφίμων είναι ένα ζήτημα που προκαλεί αδικαιολόγητες ανησυχίες για την υγεία εδώ και πολλά χρόνια. Πολλά εκλαϊκευμένα δημοσιεύματα ενοχοποιούν κατά καιρούς συγκεκριμένα πρόσθετα τροφίμων για σοβαρές επιπτώσεις στη συμπεριφορά, την πνευματική κατάσταση και την υγεία των καταναλωτών, σύνδεση με διαταραχές όπως αλλεργίες, νευρολογικές και εντερικές διαταραχές,καρκίνο, καρδιακ ές παθήσεις και αρθρίτιδα. Η επιστημονική έρευνα δεν επιβεβαιώνει αυτούς τους φόβους. Περιπτώσεις αλλεργικών ή άλλων αντιδράσεων σε πρόσθετα παρατηρούνται στο ίδιο ποσοστό με την πρόσληψη τροφών χωρίς πρόσθετα, όπως οι ξηροί καρποί και τα θαλασσινά. Υπάρχουν πρόσθετα, όπως τα αντιοξειδωτικά, τα οποία θεωρείται ότι μπορεί να προστατεύουν από τον καρκίνο.[1]. Μερικές πρόσθετες ουσίες θεωρούνται ακατάλληλες για κατανάλωση από χορτοφάγους ή πιστούς ορισμένων θρησκειών όπως το Ισλάμ ή ο Ιουδαϊσμός.

Οι αριθμοί Ε, με τους οποίους κωδικοποιούνται και ονοματίζονται αυτές οι ουσίες, είναι ορισμοί σύντομης μορφής και αναφέρονται συνήθως στις ετικέτες συσκευασίας των τροφίμων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το διεθνές σχέδιο αρίθμησης ονομάζεται Codex Alimentarius (Λατινικά για «Κώδικας Τροφίμων») και συντηρείται από την ομώνυμη επιτροπή. Μόνο ένα υποσύνολο του Codex Alimentarius εγκρίνεται για χρήση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και αυτό δημιούργησε το πρόθεμα "Ε". Οι αριθμοί Ε απαντώνται επίσης σε ετικέτες συσκευασίας τροφίμων και σε άλλες περιοχές, εκτός Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Αυστραλίας. Στην Ελλάδα οι προδιαγραφές για τη χρήση των προσθέτων καθορίζονται από τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών που εκδίδει το Γενικό Χημείο του Κράτους και είναι εναρμονισμένες με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Χρωστικές : προσθέτουν ή αποκαθιστούν το χρώμα ενός τροφίμου που έχει χαθεί κατά την επεξεργασία του. Συντηρητικά : παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από αλλοιώσεις που προκαλούνται από μικροοργανισμούς. Αντιοξειδωτικά : παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από αλλοιώσεις που προκαλούνται από την οξείδωση(τάγγισμα των λιπών και οι αλλαγές του χρώματος). Γαλακτωματοποιητές, πηκτικά μέσα και σταθεροποιητές : επιτρέπουν το σχηματισμό ή την διατήρηση ομοιογενούς μείγματος δύο ή περισσότερων συστατικών που δεν αναμειγνύονται π.χ. το λάδι και το νερό σε ένα τρόφιμο. Τα πρόσθετα αυτής της κατηγορίας προσφέρουν στα τρόφιμα την επιθυμητή συνεκτικότητα. Ρυθμιστές οξύτητας: μεταβάλλουν ή ελέγχουν την οξύτητα ή την αλκαλικότητα του τροφίμου. Ενισχυτές και βελτιωτικά γεύσης : ενισχύουν την υπάρχουσα γεύση ή / και οσμή του τροφίμου.

Γλυκαντικά: χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα ή ως επιτραπέζια γλυκαντικά.

Τι επιπτώσεις έχουν στην υγεία μας; Επιστημονικές έρευνες ενοχοποιούν συγκεκριμένα πρόσθετα για διάφορες βλάβες της υγείας, σε παιδιά (υπερκινητικότητα, αλλεργίες, άσθμα, ερυθήματα) και σε ενηλίκους (αλλεργίες, άσθμα, κεφαλαλγίες, ιλίγγους, ταχυσφυγμία, ναυτία, έλκη εντέρου). Τα τελευταία χρόνια, με την ευρεία κατανάλωση έτοιμων φαγητών, έχουν παρουσιαστεί εξαιρετικά πολλά καινούρια πρόσθετα και συντηρητικά. Κάποια από αυτά ενοχοποιούνται για καρκινογενέσεις, νευρολογικές διαταραχές, καρδιακές παθήσεις και πολλές άλλες ασθένειες. Μπορεί να έχουν μακροχρόνιες συνέπειες; Υπολογίζεται ότι η κατανάλωση συντηρητικών και προσθετικών τροφίμων κατά άτομο είναι 4-5 κιλά το χρόνο κατά μέσο όρο. Αν και οι αρνητικές επιδράσεις μεμονωμένων προσθέτων θεωρούνται «γνωστές», κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα ούτε τις συνέπειες της χρόνιας άθροισής τους στον οργανισμό ούτε με ποιον τρόπο αλληλεπιδρούν με άλλα πρόσθετα ή συστατικά. ΟΜΑΔΕΣ

Τα Ε χωρίζονται στις εξής ομάδες: Ε100-Ε199 χρωστικές ουσίες Ε200-Ε299 συντηρητικές ουσίες Ε300-Ε399 αντιοξειδωτικές ουσίες Ε400-Ε499 γαλακτωματοποιητές, πηκτικά μέσα, σταθεροποιητές Ε500-Ε599 ρυθμιστές οξύτητας Ε600-Ε699 βελτιωτικά γεύσης Ε900-Ε999 διάφορα Ε1000-Ε1999 πρόσθετα χημικά

Αλουμίνιο. Ὁ κρυμμένος φονιάς! Το αλουμίνιο είναι τόσο επικίνδυνο για το ανθρώπινο σώμα, ώστε προκαλεί βλάβες στον οργανισμό ακόμη και σε μικρές ποσότητες.. Τα αλουμινένια κουτιά αναψυκτικών και μπύρας εγχύουν αλουμίνιο στα ποτά που καταναλώνουμε. Οι κατσαρόλες που είναι φτιαγμένες από αλουμίνιο αλλοιώνουν τις τροφές που τρώμε, όπως και το αλουμινόχαρτο στο οποίο τυλίγουμε το φαγητό….. Το επεξεργασμένο τυρί, τα έτοιμα μίγματα για κέικ, τα εμβόλια, η βρεφική πούδρα, το κραγιόν, τα αποσμητικά, τα ρινικά σπρέι, τα αντιόξινα φάρμακα – όλα περιέχουν αλουμίνιο. Είναι επικίνδυνα και τοξικά για το ανθρώπινο σώμα ….. τότε γιατί δεν υπάρχουν προειδοποιήσεις και ρυθμίσεις;; Επειδή οι ελεγκτικές αρχές έχουν εξαγορασθεί από τις ομάδες των εταιρικών λόμπι….

Υδρογονωμένα Λιπαρά Είναι επεξεργασμένα φυτικά έλαια (φοινικέλαιο, ηλιέλαιο, καρυδέλαιο, σογέλαιο κλπ) και βρίσκονται στην πλειοψηφία των συσκευασμένων γλυκισμάτων (μπισκότα, τσουρέκια, κεϊκ κλπ) , στις μαργαρίνες, τα εδέσματα, στο γρήγορο φαγητό κλπ. Η υδρογόνωση ανακαλύφθηκε στα τέλη του 19 αιώνα & πρωτοχρησιμοποιήθηκε στα τρόφιμα την δεκαετία το 1910, καλύπτοντας την ανάγκη αντικατάστασης του «ακριβού» βούτυρου γάλακτος από «φτηνά» φυτικά λιπαρά. Επειδή όμως τα φυτικά λιπαρά είναι υγρά στην θερμοκρασία περιβάλλοντος, μετατρέπονται σε στερεά μορφή με την υδρογόνωση για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ευκολότερα από την βιομηχανία τροφίμων. Trans λιπαρά μπορούμε να «παράγουμε» και στο σπίτι μας κατά το τηγάνισμα (ανάλογα με την θερμοκρασία και τον χρόνο τηγανίσματος), και μάλιστα όταν χρησιμοποιούμε το ίδιο λάδι πολλές φορές. Γενικά αυτό συμβαίνει στα φυτικά λιπαρά στους 120-130 ˚C ενώ το ελαιόλαδο είναι πιο ανθεκτικό και αντέχει μέχρι τους 160-170 ˚C. Ο μεγάλος κίνδυνος από την κατανάλωση trans λιπαρών είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις! Όπως δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2006 στο “New England Journal of Medicine” ακόμα και η μικρή κατανάλωση τους (<3% ης ημερήσιας κατανάλωσης) επηρεάζει όσο κανένα άλλο συστατικό την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων.

Παράλληλα, όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι αυξάνουν την «κακή χοληστερίνη» LDL, μειώνουν την «καλή χοληστερίνη» HDL & μειώνουν την γονιμότητα.

Η ασπαρτάμη είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία που χρησιμοποιείται συνήθως ως υποκατάστατο της ζάχαρης, παρά το γεγονός ότι συνδέεται με διάφορες μορφές καρκίνου όπως του εγκεφάλου, του αίματος, του πνεύμονα και του ήπατος. Η ασπαρτάμη (E951) χρησιμοποιείται σε πάνω από 6000 προϊόντα και εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τη χρησιμοποιούν σα γλυκαντικό σε καθημερινή βάση. Μία νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος περιοδικό Journal of Bioscience και με τον τίτλο, "Επίδραση της χρόνιας έκθεσης σε ασπαρτάμη στο οξειδωτικό στρες στον εγκέφαλο των αλμπίνων αρουραίων», με στόχο να ελέγξει την υπόθεση ότι η χρόνια κατανάλωση ασπαρτάμης μπορεί να προκαλέσει νευρολογικές βλάβες σε εκτεθειμένους πληθυσμούς.Βρήκαν ότι η χρόνια (90 ημέρες) χορήγηση της ασπαρτάμης σε αρουραίους, σε ποσοστό 50% πάνω από ό, τι η FDA θεωρεί ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση, οδήγησε σε καρκίνους στο αίμα και στον εγκεφαλικούς ιστούς σε εγκεφαλική βλάβη.

Η ασπαρτάμη διασπάται σε τρία τοξικά συστατικά: 1. Μεθανόλη. Αυτό είναι δηλητηριώδες αλκοόλη. Στον οργανισμό, η μεθανόλη διασπάται σε φορμαλδεΰδη, η οποία είναι δηλητήριο. 2. Φαινυλαλανίνη. Αυτό μειώνει την ποσότητα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο, η οποία οδηγεί σε εναλλαγές της διάθεσης (κατάθλιψη) και αυξημένη όρεξη! Αυτός είναι ο λόγος ασπαρτάμη είναι μία από τις κύριες αιτίες για την τρέχουσα επιδημία της παχυσαρκίας. 3. Ασπαρτικό οξύ. Αυτή είναι μια νευρολογική τοξίνη συγκρίσιμη με MSG 73

Ποια είναι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα?

 Η σόγια , το καλαμπόκι και τα παράγωγα τους είναι οι κύριες πηγές της γενετικής ρύπανσης στη φύση και τα φυτά.  Προΐόντα όπως: σοκολάτες , μπισκότα, σνάκ, γλυκά, παιδικές τροφές κτλ. Μπορεί να περιέχουν μεταλλαγμένη σόγια ή καλαμπόκι ως βασικά συστατικά ή πρόσθετα, ταυτόχρονα και σε τεράστιες ποσότητες ζωοτροφών, ιχθυοτρόφων που αποτελούν βασικό μέρος της διατροφής ζώων εκτροφών.  Παράγωγα καλαμποκιού Δημητριακά: άμυλο καλαμποκιού, καλαμποκάλευρο Καραμέλες: σιρόπι γλυκόζης

Μεταλλαγμένη απειλή  Παρέμβαση γενετικής μηχανικής στο DNA  Γενετική ρύπανση η μεγαλύτερη απειλή για την φύση.  Πίεση για μαζική απελευθέρωση μεταλλαγμένων προΐόντων στη τροφική αλυσίδα.

Κίνδυνοι για τον άνθρωπο και τα ζώα  Εμφάνιση νέων αλλεργιών 75

 Αύξηση ανθεκτικότητας τους σε αντιβιοτικά.  Τοξική αντίδραση.  Κατανάλωση τεραστίων ποσοτήτων ζωοτροφών με δυσάρεστα αποτελέσματα στα ζώα που επηρεάζουν τον άνθρωπο. Τι μπορείτε να κάνετε εσείς  Αποκτήστε συστατικά.  Υποστηρίξτε αγρότες.

τρόφιμα τους

απαλλαγμένα

μικροκαλλιεργητές

από και

μεταλλαγμένα τους

άλλους

Συντήρηση τροφίμων Ορισμός: χάλασμα ή η αλλοίωση των τροφίμων μπορεί να είναι το αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, όπως είναι η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη μικροοργανισμών όπως είναι τα βακτήρια και οι μύκητες πρώτιστα ή αποτέλεσμα φυσικής οξείδωσης των τροφίμων ή και ανάπτυξης άλλων ζωικών οργανισμών όπως εντόμων και σκουληκιών ή και ακόμα αφυδάτωσης. Επικίνδυνα Ε τα χημικά πρόσθετα στη διατροφή μας

Ορισμός: Τα πρόσθετα χημικά Ε χρησιμοποιούνται κυρίως για να προσδώσουν καλύτερη γεύση, χρώμα ή άρωμα που αντιστοιχούν στην ποσότητα των 100 gr. Ο κωδικός Ε έχει θεσπιστεί από την Ε.Ε για να δηλώνει την ύπαρξη ενός εγκεκριμένου χημικού προσθέτου.

Σε ποια τρόφιμα θα τα βρείτε Ε102: Σε αναψυκτικά, αφρώδη ποτά, κρέμες και σούπες σε φακελάκια, πίκλες, αρακάς σε κονσέρβα, σάλτσες, μουστάρδα, ζελέ, γλυκά, προϊόντα αρτοποιίας( κρουασάν, μπισκότα, κέικ, παγωτά, γκοφρέτες). Ε104:Σε καραμέλες, μουστάρδες, στιγμιαίες σούπες.

Ε110:Σε λουκάνικα, πατέ, υποκατάστατα κρέατος και ψαριού. Ε120: Σε αλκοολούχα ποτά, παστουρμά, γλυκά. Ε122: Σε στιγμιαίες σούπες, ζελέ, γλυκά, ποτά που καταναλώνονται ύστερα από αραίωση (βυσσινάδα, πορτοκαλάδα).

Ε124:Σε λουκάνικα, γαρίδες σε κονσέρβα, γλυκά με κόκκινα φρούτα, παγωτά, κέικ. Ε127: Σε κονσερβοποιημένα φρούτα όπως δαμάσκηνα, φράουλες, κεράσια και κοκτέιλ φρούτων, μαρμελάδες φράουλάς. 78

Ε131:Σάλτσες, ζαχαρωτά, προμαγειρευμένα τρόφιμα. Ε141: Λαχανικά διατηρημένα σε ξίδι, άλμη ή λάδι(εκτός από ελιές) κονσέρβες, παγωτά. Ε150: Σε οινοπνευματώδη, αναψυκτικά, ζελέ, σάλτσες, μπισκότα.

Ε153: Καπνιστά ψάρια, τυρί. Ε173: Στο εξωτερικό περίβλημα προϊόντων της ζαχαροπλαστικής που χρησιμοποιούνται για την διακόσμηση γλυκών, καθώς και σε κουφέτα. Ε180: Χρησιμοποιείται για το χρωματισμό των σκληρών τυριών.

Προβιοτικά- Πρεβιοτικά 79

Προβιοτικά: είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί οι οποίοι πλην της θρεπτικής τους αξίας, όταν περνούν από τον πεπτικό σωλήνα παρέχουν συγκεκριμένη ωφέλιμη δράση.

Πρεβιοτικά: είναι τροφές οι οποίες δεν χωνεύονται αλλά προκαλούν την ανάπτυξη ή δραστηριοποίηση ορισμένων βακτηρίων στο παχύ έντερο, με θετικά για την υγεία αποτελέσματα.

Εμπλουτισμένα Τρόφιμα !

Ορισμός: Ως εμπλουτισμένα τρόφιμα ή μεταλλαγμένα τρόφιμα ορίζονται τα τρόφιμα στα οποία έχει γίνει αύξηση της περιεκτικότητας τους σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, με σκοπό να παρέχουν επιπλέον όφελος στον καταναλωτή, με ελάχιστο κίνδυνο για την υγεία του. Αποτελούν ραγδαία αναπτυσσόμενο τομέα της βιομηχανίας τροφίμων , αφού υπόσχονται να παρέχουν οφέλη στην υγεία, μειώνοντας ακόμα και τον κίνδυνο εμφάνισης συγκεκριμένων νόσων και διακρίνονται σε τρία είδη:  Τρόφιμα που έχουν εμπλουτιστεί με επιπλέον ποσότητα κάποιου συστατικού, που περιέχουν ήδη φυσικά όπως π.χ το γάλα με αυξημένη περιεκτικότητα ασβεστίου.  Τρόφιμα στα οποία έχει προστεθεί μια ωφέλιμη για τον οργανισμό όπως π.χ αυγά εμπλουτισμένα με ω-3 λιπαρά οξέα. 82

 Τρόφιμα από τα οποία έχει αφαιρεθεί κάποια ουσία που θεωρείται βλαβερή για τον οργανισμό, όπως πχ η αφαίρεση λακτόζης από το γάλα, ώστε να καταναλώνεται από άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη.

ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

Με τον όρο γλυκαντικές ουσίες ή γλυκαντικά χαρακτηρίζονται πρόσθετες ουσίες φυσικής ή συνθετικής προέλευσης που χρησιμοποιούνται είτε για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα , είτε ως επιτραπέζια γλυκαντικά.

Προϊόντα light

Τα light διακρίνονται σε δυο κατηγορίες: σ' εκείνα, από τα οποία έχει αφαιρεθεί ολόκληρο το λίπος τους (ή έστω ένα ποσοστό του), π.χ. το άπαχο γάλα και γιαούρτι, και σ' εκείνα από τα οποία έχει αφαιρεθεί ένα ποσοστό ή το σύνολο των σακχάρων τους και έχει αντικατασταθεί από άλλες ουσίες με ισχυρότατη γλυκαντική δράση και ελάχιστες θερμίδες.

Τα θετικά ενός light προϊόντος Η κατανάλωση light προϊόντων έχει σίγουρα θετική επίδραση στον οργανισμό. Καταναλώνοντάς το γλιτώνουμε θερμίδες, λαμβάνουμε λιγότερο κορεσμένο λίπος που σημαίνει καλύτερη λειτουργία της καρδιάς, ενώ λαμβάνουμε κάτι πιο ελαφρύ που δεν επιβαρύνει τον οργανισμό και που μας βοηθά αν κάνουμε δίαιτα. Στην περίπτωση δε των αναψυκτικών light γλυτώνουμε κατευθείαν 160 θερμίδες από την πρόσληψη ζάχαρης. Λειτουργικά τρόφιμα

Τα λειτουργικά τρόφιμα είναι τα τρόφιμα που έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν όφελος στην υγεία, πέρα από το όφελος της καλής βασικής διατροφής και της φυσικής, θρεπτικής αξίας που ήδη προσφέρουν.

ΟΔΗΓΙΕΣ

ΠΡΟΣ

ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ Ο καταναλωτής κατά την αγορά των προϊόντων του θα πρέπει να προσέχει τα εξής :

 Τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (οσμή γεύση, χρώμα και υφή).  Κατά τις ζεστές και υγρές μέρες του καλοκαιριού να αποφεύγεται η μεγάλη παραμονή των τροφίμων εκτός ψυγείου.

 Να τηρούνται όλοι οι κανόνες υγιεινής και καθαριότητας στους πάγκους και στα εργαλεία που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα.  Να ελέγχεται η ημερομηνία λήξης στα συσκευασμένα τρόφιμα

 Οι καταψύκτες που πωλούν παγωτά θα πρέπει να έχουν θερμοκρασία μικρότερη από - 18C να μη είναι εκτεθειμένη στον ήλιο και να κλείνουν ερμητικά.  Αγοράζουμε χυμούς και εμφιαλωμένα νερά που φυλάσσονται σε σκιερό και δροσερό μέρος.

 Τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα δεν πρέπει να είναι χτυπημένα, παραμορφωμένα, φουσκωμένα  Τρόφιμα που αποψύχονται απαγορεύεται να επανακαταψυχθούν.