Κύπρος γη εναλία Επετειακή σχολική εφημερίδα για την Κύπρο της Α’ Λυκείου του ΓΕ.Λ Ματαράγκας Αιτ/νιας
ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΞΕΧΑΣΕΙ! Αναζητούμε μια βιώσιμη λύση στο Κυπριακό που θα μας επιτρέψει να συμβιώσουμε ειρηνικά και με ασφάλεια με τους Τουρκοκύπριους
ΟΛΟΙ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΜΑΤΩΝΟΥΝ…
Το Κυπριακό πρόβλημα θα λυθεί κάποια στιγμή, φτάνει να υπάρχει πολιτική βούληση!
Συνέντευξη του Ρένου Χριστοδουλίδη
Συνέντευξη του Φυλακτή Μπαρρή
Κ ΚΥ ΥΡ ΡΙΙΟ ΟΑ ΑΡ ΡΘ ΘΡ ΡΟ Ο
Εισβολή: Η Ώρα Μηδέν
Λίγες σκέψεις…
Σπύρος Βασιλείου
…Ο κόσμος του 2015, της προόδου και της ανάπτυξης έχει την ηθική υποχρέωση να ρίξει το τείχος της ντροπής και να δώσει μια ενωμένη Κύπρο πίσω στο λαό της!
Λίλα Κίτσου
Η πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο έγινε στις 20 Ιουλίου του 1974 με την κωδική ονομασία «Αττίλας» επί πρωθυπουργίας Μπουλέντ Ετζεβίτ. Της Λίλας Κίτσου
Της Ιωάννας Λιβαθινού
Τις δραματικές μέρες της εισβολής χιλιάδες Ελληνοκύπριοι είχαν συλληφθεί και κρατηθεί σε στρατόπεδα από τον τουρκικό στρατό ενώ πάνω από 2.000 αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν παράνομα στην Τουρκία. Εκατοντάδες Ελληνοκύπριοι εξαφανίστηκαν και μέχρι σήμερα αγνοούνται. Αυτή είναι ίσως η πιο οδυνηρή σελίδα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Του Γιάννη Ζολώτα
Φάκελος «Αγνοούμενοι»
Σελ 2
ΛΙΓΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ.... Της Ιωάννας Λιβαθινού Θα ήταν πραγματικά αποτυχημένη κάθε Tο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Κύπρος 1974-
προσπάθειά μου να αποτυπώσω με λεπτομέρεια
2014: Δεν ξεχνώ… Διεκδικώ… Δημιουργώ» μού
στο χαρτί τις σκέψεις και τα συναισθήματα που
έδωσε την ευκαιρία να ξεφυλλίσω το βιβλίο των
με
Κειμένων
νοσταλγία και ελπίδα αλλά και πόσος καημός,
Νεοελληνικής
Λογοτεχνίας
που
διδάσκονται οι συμμαθητές μου της Β’ Λυκείου στην Κύπρο. Ήταν για μένα ένα μέσο για να πάρω μια μικρή γεύση από τη νεότερη
πλημμύρισαν.
Πόση
αγάπη,
ευτυχία,
απελπισία, πόνος και πικρό παράπονο... Γράφει ο Παντελής Μηχανικός στην «ωδή για ένα σκοτωμένο τουρκάκι»:
λογοτεχνία της Κύπρου και να δω το κυπριακό
«σ’ αυτό τον κάμπο που δοξάζει τον Κύριο και
ζήτημα – όσο αυτό γίνεται- μέσα από τα μάτια
την ψυχή του ανθρώπου κείτεται σκοτωμένο ένα
των ποιητών του μαρτυρικού νησιού.
Τουρκάκι»... Άραγε πόσο πιο καθαρά να πει κανείς ότι η Κύπρος χωράει χριστιανούς και μουσουλμάνους; Πόσο να ουρλιάξει πια σε
Κωνσταντίνα Βασιλείου
όλους τους κουφούς του κόσμου ότι στον πόλεμο
Οι άνθρωποι χαμογελάνε, τα λουλούδια ανθίζουν και η ζωή συνεχίζεται στην όμορφη Κύπρο.
Όμως! Κανένας δεν έχει ξεχάσει! Όλοι θυμούνται την μαύρη ώρα της εισβολής, τους πρόσφυγες, τους αγνοούμενους! Όλοι συνεχίζουν να ματώνουν! Όλοι πονάνε ακόμη και τώρα μετά από 40 χρόνια. Αυτό πρέπει να σταματήσει!
υπάρχουν μόνο θύματα και την πληρώνουν πάντα οι αθώοι; Για πόσο ακόμα ο λαός της Κύπρου θα κλαίει τα χαμένα αδέρφια του, Έλληνες και Τούρκους; «Με φέρατε σ’ αυτό το τέλος. Ευχαριστώ σας δικούς και ξένους» λέει το συσπασμένο πρόσωπο του μικρού Τουρκοκύπριου, που θα μπορούσε να είναι
ένας
πρόσφυγας,
μικρός
Ελληνοκύπριος,
ένας
από
τους
ένας τόσους
αγνοοούμενους, μια χαροκαμμένη μάνα, ένας
ΚΥΠΡΟΣ ΓΗ ΕΝΑΛΙΑ
στρατιώτης που δε θέλει τον πόλεμο αλλά την ειρηνική συμβίωση.
ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΛ ΜΑΤΑΡΑΓΚΑΣ Μέχρι πότε άραγε οι ισχυροί του κόσμου θα ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Ιωάννης Ζέλος (Θεολόγος) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ- ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ: Μαγιούλα Γκόρπα (Φιλόλογος) Φουντούλη Δήμητρα (Πληροφορικής)
έχουν τα μάτια και τα αυτιά τους σφαλισμένα; Δανείζομαι ένα στίχο του Αχιλλέα Πυλιώτη: «Έτσι θα ζούμε του λοιπού σ’ αυτή τη ρημαγμένη γη. Χωρίς ύπνο, χωρίς ανάσα, διπλά και τρίδιπλα
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ:
Βασιλείου Κωνσταντίνα
προδομένοι –από ξένους και δικούς...» Και
Βασιλείου Σπύρος
προσθέτω ένα τεράστιο , γεμάτο απόγνωση και
Γουργολίτσα Κατερίνα
απογοήτευση ερωτηματικό στο τέλος. Έτσι θα
Ευαγγελόπουλος Χρήστος
ζούνε οι άνθρωποι στο νησί; Ρημαγμένοι;
Ζαλοκώστα Ειρήνη
Νιώθοντας προδομένοι από όλους; Μόνοι χωρίς
Ζολώτας Γιάννης Θεοδωροπούλου Βάσω
κανένα σύμμαχο πραγματικό στο δίκαιο αγώνα τους για μια ελεύθερη και ενωμένη πατρίδα;
Καμαρέτσου Ελευθερία Κανέλου Σταυρούλα
Ο κόσμος του 2015, της προόδου και της
Κατσούλα Ιωάννα
ανάπτυξης έχει την ηθική υποχρέωση να ρίξει το
Κίτσου Λίλα
τείχος της ντροπής και να δώσει μια ενωμένη
Κουρτέλης Βάιος
Κύπρο πίσω στο λαό της!
Λιβαθινού Ιωάννα Λιόλιου Φαίη Μανδάλης Ευθύμης Παπαθανασίου Σπύρος Ροΐδη Πόπη Σαλάππα Ελένη Χαλιμούρδα Λαμπρινή
Σελ 3
Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Η ΚΥΠΡΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΧΡΟΝΩΝ Από την Κωνσταντίνα Βασιλείου Το νησί της Κύπρου μαρτυρά αξιόλογη πολιτισμική δραστηριότητα
και
ιστορία
ήδη
από
τους
Β’, ενώ η διοικητική οργάνωση δομείται στη βάση των
να αυτοκτονήσει. Ο Τεύκρος κατέφυγε στην Κύπρο,
πόλεων- βασιλείων.
ίδρυσε εκεί μια πόλη και της έδωσε το όνομα
προϊστορικούς χρόνους. Τα πρώτα αρχαιολογικά
Η εποχή του Σιδήρου θα εγκαινιάσει μια περίοδο
Σαλαμίνα.
ευρήματα που μας δίνουν την απαρχή του κυπριακού
ανακατατάξεων και αλλαγών για την Κύπρο, η οποία
Ο Ευαγόρας ο Α’, βασιλιάς της Σαλαμίνας, ήταν
πολιτισμού είναι αυτά του νεολιθικού οικισμού της
θα φτάσει μέχρι και τους ελληνιστικούς χρόνους. Οι
αυτός που προσπάθησε να διώξει τους Πέρσες από την
Φοίνικες, σπουδαίοι έμποροι από το σημερινό Λίβανο,
Κύπρο και να ανατρέψει τον Πέρση βασιλιά Αβδήμονα
εκδηλώνουν ενδιαφέρον γι’ αυτή, ως εμπορική διέξοδο
μετά την αποτυχημένη προσπάθεια του Κίμωνα. Η
στη Μεσόγειο και το Αιγαίο και δημιουργούν
πρώτη του προσπάθεια απέτυχε και αναγκάστηκε να
εμπορικούς σταθμούς. Οι Ασσύριοι στην
προσπάθειά
εξασφαλίσουν
τα
τους
αυτοεξοριστεί στους Σόλους της
να
Κιλικίας
οργανώσει από εκεί μια
σύνορα της αυτοκρατορίας
δεύτερη προσπάθεια. Η Σαλαμίνα απελευθερώθηκε ου
περίπου 60 χρόνια, μέχρι τις αρχές του 6 αι. π.Χ,
Χοιροκοιτίας. Οι
κάτοικοι
του
νησιού,
οι
Ετεοκύπριοι,
χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη το λίθο και με αυτόν κατασκευάζουν όπλα, εργαλεία και οικιακά σκεύη.
να
δυτικά
τους παραμένουν στην Κύπρο για Νεολιθική Περίοδος – Χοιροκοιτία http://www.aboutcyprus.org.cy
και
τελικά με τη βοήθεια των Αθηναίων
όταν η αιγυπτιακή κυριαρχία στη Μεσόγειο
και ο Ευαγόρας, ως ένδειξη ευχαριστίας, κάλεσε
εδραιώνεται. Ωστόσο, καμία από τις ξένες αυτές
εκλεκτούς Αθηναίους στην πόλη στους οποίους
επεμβάσεις δεν ανέκοψε την πολιτισμική πορεία της
παραχώρησε ιδιοκτησίες και τους επέτρεψε να
Κύπρου ούτε αλλοίωσε την ελληνικότητά της.
ιδρύσουν μια ολόκληρη παροικία. Κατά τη διάρκεια
Η άνοδος της περσικής αυτοκρατορίας στα τέλη ου
της βασιλείας του ο Ευαγόρας έκανε τη Σαλαμίνα
Επίσης διαδεδομένη είναι η χρήση του πηλού με τον
του 6
αι. π.Χ σηματοδοτεί μια νέα σελίδα στην
σπουδαίο οικονομικό και εμπορικό κέντρο της
οποίο κατασκευάζουν αγγεία ή συγκολλούν τις λίθινες
κυπριακή ιστορία. Αρχικά, οι Πέρσες δεν επεδίωξαν να
Μεσογείου, ανέπτυξε τα γράμματα και τις τέχνες και
κατασκευές. Οι οικίες τους εντοπίζονται κατά κύριο
θίξουν την αυτονομία του νησιού και δεν έβαλαν
έκοψε νόμισμα.
λόγο κοντά σε ακτές ή ποταμούς ενώ η οικονομία
φρένο στην οικονομική, πνευματική, καλλιτεχνική και
Οι διάδοχοί του Νικοκλής και Ευαγόρας Β’
στηρίζεται στη γεωργία, την κτηνοτροφία και το
εν γένει πολιτισμική του ανάπτυξη. Όταν όμως
αποδείχτηκαν κατώτεροι των περιστάσεων και έφεραν
κυνήγι.
ξέσπασε η Ιωνική Επανάσταση των ελληνικών πόλεων
ξανά τη Σαλαμίνα υπό περσικό έλεγχο.
της Μ. Ασίας, οι Κύπριοι θεώρησαν ότι ήταν μια
Η Κύπρος θα απελευθερωθεί από τους Πέρσες χάρη
ο
ευκαιρία να ανακτήσει το νησί την ανεξαρτησία του.
στο Μεγάλο Αλέξανδρο, ο οποίος εξαρχής θεώρησε
επεξεργασμένος χαλκός και ο ορείχαλκος κυριαρχούν
Πρωτοστάτης του κινήματος ήταν ο Ονίσηλος. Η
σπουδαίο στρατηγικό σημείο το νησί και επεδίωξε να
ως στερεές πρώτες ύλες. Οι οικισμοί της Ερήμης και
επανάσταση κατεστάλη και το κεφάλι του Ονίσηλου
το απαλλάξει από την περσική παρουσία. Καθ’ όλη τη
των Βουνών αναπτύσσονται και οι νεκροπόλεις που
έγινε τρόπαιο στα χέρια των Περσών.
διάρκεια της εκστρατείας του η Κύπρος γνώρισε την
Κατά τη μετάβαση στην εποχή του Χαλκού η χρήση
του
λίθου
περιορίζεται
αισθητά
και
ήρθαν στο φως από τις περιοχές αυτές μας έδωσαν
Μετά το τέλος των περσικών πολέμων, η
σπουδαία στοιχεία για τη λατρεία και το θρησκευτικό
αποκατάσταση της ελληνικής δύναμης στο Αιγαίο και
Μετά το θάνατο όμως του σπουδαίου στρατηλάτη
ταφικό τυπικό των Κυπρίων χάρη στα ενδιαφέροντα
την ανατολική Μεσόγειο αναπτέρωσε τις ελπίδες στην
υπήρξε ένα διάστημα αναταράξεων και προβλημάτων
κτερίσματα.
Κύπρο για εκδίωξη των Περσών από το νησί. Όμως οι
Η εποχή του Χαλκού είναι η εποχή που οι κάτοικοι
Κύπριοι έπρεπε να περιμένουν μέχρι το 450 π.Χ,
της Κύπρου αρχίζουν να γίνονται πιο εξωστρεφείς και
χρονιά που ο Κίμων, ο γιος του στρατηγού Μιλτιάδη,
να επιδιώκουν εμπορικές σχέσεις με τους γειτονικούς
νικητή στη μάχη του Μαραθώνα,
τους λαούς. Ακμάζουν οι οικισμοί της Καλοψίδας και
απελευθερωτική προσπάθεια. Η ξαφνική του ασθένεια
της Λήδρας, ο οποίος μάλιστα μας έδωσε μια ακόμα
όμως και ο αιφνίδιος θάνατός του έφεραν το άδοξο
σπουδαία νεκρόπολη.
τέλος της εκστρατείας και αποθράσυναν τους Πέρσες,
οργανώνει την
Στα 1400 περίπου π.Χ κάνουν την εμφάνισή τους
οι οποίοι πλέον φανερά καταπιέζουν τους κατοίκους
στην Κύπρο οι Μυκηναίοι, αρχικά ως έμποροι και
του νησιού, επιβάλλουν δυσβάστακτους φόρους και
αργότερα ως μόνιμοι κάτοικοι που φέρνουν μαζί τους
παρακωλύουν την άνθιση του πολιτισμού.
τοπωνύμια, θρησκεία και διαφορετικές συνήθειες. Στα
Ξεχωριστό και σπουδαίο κεφάλαιο για την αρχαία
τέλη του 13ου αι π.Χ μετά το τέλος του Τρωικού
ιστορία της Κύπρου αποτελεί η εποχή του Ευαγόρα,
Πολέμου και την Κάθοδο των Δωριέων, ένα δεύτερο
βασιλιά της Σαλαμίνας, μιας πόλης ελληνικής, που
μεγαλύτερο κύμα Μυκηναίων κατεβαίνει στην Κύπρο
κατά την παράδοση ιδρύθηκε μετά του τέλος του
και στην ουσία εξελληνίζει το νησί. Από τον 15ο αι.
Τρωικού Πολέμου από τον Τεύκρο, τον αδελφό του
π.Χ η Κύπρος χρησιμοποιεί τη γραφή κυπρομινωνική
Αίαντα του Τελαμώνιου. Όταν επέστρεψε στην
ου
πατρίδα του τη Σαλαμίνα, ο πατέρας του τον εξόρισε
Α’ και από τα τέλη του 13 αι. π.Χ την κυπρομινωική
άνθιση και την ευημερία.
επειδή δεν προστάτεψε τον αδελφό του και τον άφησε
Τάφοι των Βασιλέων κατά την Ελληνιστική Περίοδο http://www.aboutcyprus.org.cy
καθώς η Κύπρος αποτέλεσε μήλον της έριδος μεταξύ Πτολεμαίου και Αντιγόνου κατά τον ανταγωνισμό των διαδόχων για το θρόνο του Αλεξάνδρου. Μετά από διαδοχικές αλλαγές στην κυριαρχία πάνω στο νησί, τελικά επικράτησαν οι Πτολεμαίοι. Η Κύπρος στην εποχή τους πλουτίζει εξαιτίας των δασών και των μεταλλείων της και αναδεικνύεται σε ζωτικό πνεύμονα του βασιλείου της Αιγύπτου.
Σελ 4
Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΟΘΩΜΑΝΟΥΣ ΟΙ ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ Γράφει η Ιωάννα Κατσούλα Η Κύπρος πέρασε στην κυριαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στα 30 π.Χ μετά
Σταυροφορίας αγόρασε την Κύπρο από τους Ναΐτες και την ανακήρυξε σε φραγκικό βασίλειο με φεουδαρχικό διοικητικό σύστημα.
τη ναυμαχία του Ακτίου και την επικράτηση
Στην εποχή της φραγκοκρατίας η
Καθολική Εκκλησία επισήμως
του Οκταβιανού Αυγούστου έναντι του Μάρκου Αντώνιου και της
αντικατέστησε την Ελληνορθόδοξη, η οποία, αν και υπό αυστηρή καταπίεση,
βασίλισσας Κλεοπάτρας της Αιγύπτου. Αποτέλεσε επαρχία του ρωμαϊκού
κατόρθωσε να επιβιώσει. Η πόλη της Αμμοχώστου αναπτύχθηκε οικονομικά
κράτους μέχρι και το 330 μ.Χ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η Κύπρος
και αποτέλεσε μία από τις πλουσιότερες πόλεις στην Εγγύς Ανατολή. Την
ήταν η πρώτη περιοχή εντός ρωμαϊκής επικράτειας που διοικήθηκε από
ίδια περίοδο τα ιστορικά ονόματα Λευκωσία, Αμμόχωστος και Λεμεσός
Χριστιανό αφού ο Ρωμαίος ανθύπατος Σέργιος Παύλος ασπάστηκε το
μετατράπηκαν σε Nicosia, Famagusta και Limassol αντίστοιχα. Η εποχή της
Χριστιανισμό
δυναστείας των Λουζινιάν τερματίστηκε όταν η βασίλισσα Αικατερίνη
κατά τη διάρκεια του ιεραποστολικού ταξιδιού των
Αποστόλων Παύλου και Βαρνάβα.
Κορνάρο παραχώρησε την Κύπρο στη Βενετία το 1489.
Μετά το διαχωρισμό της Ρωμαϊκής
Οι
Βενετοί
έβλεπαν
Αυτοκρατορίας σε δύο μέρη από το
μεγαλόνησο
Θεοδόσιο τον Α’, η Κύπρος εντάχθηκε
προπύργιό
στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία,
Μεσόγειο ενάντια στους Οθωμανούς
μετέπειτα Βυζαντινή, με το χριστιανισμό
και για το σκοπό αυτό την οχύρωσαν
να καθιερώνεται ως επίσημη θρησκεία.
κατεδαφίζοντας σπουδαία κτίρια στη
Μεγάλοι σεισμοί κατά τη διάρκεια του 4ου
Λευκωσία, προκειμένου να μειώσουν
αιώνα μ.Χ. κατέστρεψαν εντελώς τις
τα όρια της πόλης εντός των τειχών.
πόλεις Σαλαμίνα, Κίτιο και Πάφο, οι
Οικοδόμησαν
οποίες
επιβλητικά
όμως
ανοικοδομήθηκαν.
Η
ως
τη
τους
το
τελευταίο
στην
ανατολική
όμως
παράλληλα
τείχη γύρω από την
Κωνστάντια, πόλη κοντά στη θέση της
Αμμόχωστο,
αρχαίας Σαλαμίνας, έγινε η πρωτεύουσα
αξιολογούνται ως ό,τι πιο σύγχρονο
του νησιού. Η εξέχουσα γεωστρατηγική της θέση έβαλε την Κύπρο στο στόχαστρο
υπήρχε
Το νησί της Κύπρου σε χάρτη του 1562 Βιβλίο Ιστορίας ΣΤ’ Δημοτικού
τα
στην
οποία
μάλιστα
οχυρωματική
αρχιτεκτονική της εποχής εκείνης.
των Αράβων, οι οποίοι μετά την πρώτη
Στα
1570,
οθωμανικά
τους εισβολή το 647, για τρεις αιώνες συνεχώς εξαπέλυαν επιθέσεις μέχρι το
στρατεύματα επιτέθηκαν στην Κύπρο και κατέλαβαν τη Λευκωσία
965, οπότε ο Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς τούς εκδίωξε.
σφαγιάζοντας είκοσι χιλιάδες από τον πληθυσμό της. Επίσης, πολιόρκησαν
Την εποχή της Τρίτης Σταυροφορίας ο Ισαάκιος Κομνηνός,
την Αμμόχωστο για ένα χρόνο. Μετά από γενναία αντίσταση από το Βενετό
Βυζαντινός κυβερνήτης και αυτοανακηρυχθείς αυτοκράτορας της Κύπρου,
διοικητή Μαρκαντώνιο Βραγαδίνο, η πόλη παραδόθηκε στο Λαλά
συμπεριφέρθηκε με αγένεια στους ναυαγούς ενός πλοίου από το στόλο του
Μουσταφά Πασά, ο οποίος ενώ αρχικά επέτρεψε στους πολιορκημένους
βασιλιά Ριχάρδου Λεοντόκαρδου της Αγγλίας που κατευθυνόταν στους
ειρηνική έξοδο, τελικά δεν κράτησε το λόγο του και διέταξε να γδάρουν
Αγίους Τόπους. Ανάμεσα στους επιζώντες ήταν η Ιωάννα, βασίλισσα της
ζωντανό το Βραγαδίνο.
Σικελίας και αδελφή του Ριχάρδου και η αρραβωνιαστικιά του, η Βερεγγάρια
Με την προσάρτηση του νησιού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο
της Ναβάρρας. Ο Ριχάρδος για να εκδικηθεί την προσβολή εξαπέλυσε
Λαλά Μουσταφά Πασάς έγινε ο πρώτος κυβερνήτης του. Οι Οθωμανοί
επίθεση στην Κύπρο και την κατέλαβε για να την πουλήσει στη συνέχεια
Τούρκοι, των οποίων οι απόγονοι μαζί με τους απογόνους των
έναντι 100.000 δηναρίων στους Ναΐτες Ιππότες, ένα φράγκικο στρατιωτικό
εξισλαμιθέντων Χριστιανών κατοίκων της Κύπρου αποτελούν σήμερα το
μοναστικό τάγμα. Ο Γκυ ντε Λουζινιάν, ο εκθρονισμένος βασιλιάς του
μεγαλύτερο μέρος της τουρκοκυπριακής κοινότητας, διοίκησαν την Κύπρο
λατινικού βασιλείου της Ιερουσαλήμ, μετά την αποτυχία και της Τέταρτης
μέχρι το 1878.
Σελ 5
Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Η ΚΥΠΡΟΣ ΥΠΟ ΑΓΓΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ Γράφει η Ελένη Σαλάππα Με το πολέμου,
τέλος το
ρωσο-τουρκικού
παρά τις αντιδράσεις του βασιλιά Κωνσταντίνου θα βάλει την Ελλάδα
1878 υπογράφεται στην
στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, οι Άγγλοι θα αποσύρουν την
Κωνσταντινούπολη
του
ειδική
αμυντική
συνθήκη μεταξύ Αγγλίας και Τουρκίας, η οποία προβλέπει ότι η Κύπρος περνά υπό αγγλική κυριαρχία έναντι ετήσιου ενοικίου 87.686 λιρών.
προσφορά τους αδιαφορώντας για άλλη μια φορά για τις επιθυμίες των Κυπρίων. Η συνθήκη των Σεβρών το 1920 προβλέπει τη δυνατότητα ένωσης με την Ελλάδα μετά από 15 χρόνια και τη διενέργεια δημοψηφίσματος.
Ο λαός της Κύπρου υποδέχεται με χαρά τους Άγγλους θεωρώντας –
Όμως η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 ανατρέπει τα δεδομένα.
λανθασμένα- ότι θα τους βοηθήσουν να ενωθούν με την Ελλάδα.
Η Συνθήκη της Λοζάνης το 1923 ορίζει ότι η Τουρκία χάνει οριστικά
Ωστόσο, η οργάνωση της νέας διοίκησης απέδειξε ότι παρά τις
κάθε δικαίωμα απέναντι στην Κύπρο και το νησί στα 1925
διαβεβαιώσεις των Άγγλων για δικαιοσύνη, ελευθερία, ασφάλεια,
ανακηρύσσεται αποικία της Μεγάλης Βρετανίας.
ευημερία και ισοπολιτεία, στόχος τους ήταν η συγκέντρωση των
Οι Κύπριοι πολέμησαν και στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους με
εξουσιών στο πρόσωπο του Μεγάλου Αρμοστή με περιορισμό των
γενναιότητα και αυταπάρνηση και θρήνησαν πολλά θύματα. Στόχος
ελευθεριών των Κυπρίων. Ο λαός ζητά με υπομνήματα και έντονες
τους ήταν πάντα η πλήρωση του ονείρου της Ένωσης με την Ελλάδα.
διαμαρτυρίες την ένωση με την Ελλάδα. Η διεθνής διπλωματία όμως
Ωστόσο, οι Άγγλοι – σύμμαχοι τυπικά και στους δύο πολέμους-
σιωπά προκλητικά.
φρόντιζαν πάντα να εξυπηρετούν τα δικά τους πολιτικά και οικονομικά
Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου Αγγλία και Τουρκία
συμφέροντα, να αδιαφορούν για τις διεκδικήσεις του λαού και επιπλέον
ανήκουν σε αντίπαλα στρατόπεδα κι έτσι η πρώτη προχωρά
να εφαρμόζουν πολιτικές αφελληνισμού με την κατάργηση σχολείων, την πίεση της ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, τη φυλάκιση και εξορία των πολιτικά αντιφρονούντων και τη λήψη δυσβάστακτων οικονομικών μέτρων. Χαρακτηριστικά είναι τα γεγονότα του 1931: ο υπουργός Αποικιών Ντράμον Σιλς επισκέπτεται εσπευσμένα την Κύπρο για να κατευνάσει το κλίμα έντασης και δυσαρέσκειας απέναντι στην τοπική αγγλική διοίκηση. Η προσπάθειά του πέφτει στο κενό και η απάντηση που παίρνει από τους Κυπρίους είναι «Ένωση με τη Μητέρα Ελλάδα». Η βαρύτατη φορολόγηση και καταπίεση που συνεχίζονται ξεσηκώνουν μεγάλες αντιδράσεις. Ο Μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος καλεί το λαό να μην καταβάλει τους φόρους. Ξεκινά μαχητική κινητοποίηση και στις 20-10-1931 πραγματοποιείται ένα μεγαλειώδες συλλαλητήριο στη Λευκωσία. Σηκώνεται η ελληνική σημαία ως επαναστατικό σύμβολο και οι συγκρούσεις με την Αστυνομία είναι αιματηρές. Το κυβερνητικό Μέγαρο καίγεται και όλο το νησί τελεί υπό επαναστατικό αναβρασμό. Η εξέγερση κατεστάλη βίαια, πολλοί Κύπριοι αγωνιστές συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν, ενώ η διοίκηση Πάλμερ
http://www.terrapapers.com
που
ακολούθησε
ήταν
σκληρή
με
στις 5-11-1914 στην ολοκληρωτική προσάρτηση της Κύπρου. Η
χαρακτηριστικά στυγνής δικτατορίας. Δε
ανάγκη για την εξασφάλιση συμμαχιών και η προσέλκυση της Ελλάδας
στάθηκε όμως ικανή να καταπνίξει τις
στη Συμμαχία της Αντάντ οδηγεί τους Άγγλους να διατυπώσουν για
εθνικές
πρώτη φορά τη διάθεση να συζητήσουν το θέμα της ένωσης, με την
λαού.
προϋπόθεση η Ελλάδα να πολεμήσει στο πλευρό της Αγγλίας. Παρόλο που αυτό συμβαίνει, καθώς ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος
διεκδικήσεις
του
κυπριακού
Σελ 6
Σταθμό στην πορεία αυτή αποτελούν η ίδρυση του πολιτικού
Μακαρίου, με σκοπό τη λύση του κυπριακού προβλήματος. Οι
κόμματος ΑΚΕΛ το 1941 και η ενθρόνιση του Αρχιεπισκόπου
διαπραγματεύσεις οδήγησαν στην απόφαση για ανεξαρτησία της
Λεοντίου το 1947. Η νέα πολιτική ηγεσία διατυπώνει για άλλη μια
Κύπρου. Το νησί πήρε το όνομα Κυπριακή Δημοκρατία και τέθηκε υπό
φορά το αίτημα της Ένωσης.
την επίβλεψη των τριών κρατών. Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν
Στις 15-1-1950 πραγματοποιείται δημοψήφισμα και το συντριπτικό
εφεξής το ρόλο της εγγυήτριας δύναμης για την προστασία των
ποσοστό του 95,7% του πληθυσμού τάσσεται υπέρ της ένωσης με την
ισότιμων
Ελλάδα προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση της αγγλικής
αντίστοιχα, ενώ η Αγγλία διατήρησε τις στρατιωτικές της βάσεις στο
κυβέρνησης. Η ελληνική κυβέρνηση υπό το στρατηγό Παπάγο στην
νησί ως μέσο διαφύλαξης των στρατηγικών της συμφερόντων στην
πρωθυπουργία σε συνεργασία με τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ’ θέτουν
ευρύτερη περιοχή.
το κυπριακό ζήτημα σε διεθνές επίπεδο μέσω διαβημάτων στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Στις
1-4-1955
οι
δικαιωμάτων
Ελληνοκυπρίων
και
Τουρκοκυπρίων
Η συμφωνία που υπογράφτηκε προέβλεπε την αναγνώριση δύο ισότιμων κοινοτήτων στο νησί: Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Κύπριοι
ξεκινούν
ένοπλο
πια
Βάσει αντιπροσωπευτικότητας στον πληθυσμό η αναλογία στη Βουλή
εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ενάντια στην αγγλική κατοχή. Τον
των Αντιπροσώπων θα ήταν 70/30 και 60/40 στο στρατό με
αγώνα αυτό επωμίζεται η οργάνωση ΕΟΚΑ με αρχηγό τον ταγματάρχη
πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων ενώ αποκλειόταν πλέον η ένωση με
του ελληνικού στρατού Γεώργιο Γρίβα, ο οποίος υπογράφει τις
την Ελλάδα.
επαναστατικές προκηρύξεις με το ψευδώνυμο «Διγενής». Ο δεύτερος αυτός αγώνας των Κυπρίων προκαλεί το θαυμασμό σε πολλές χώρες με την αυτοθυσία, την αυταπάρνηση και την πίστη στα
Η ΕΟΚΑ κήρυξε τον τερματισμό του ένοπλου αγώνα και ο αρχηγός της Γεώργιος Γρίβας- Διγενής επέστρεψε στην Αθήνα όπου και του αποδόθηκαν μεγάλες τιμές.
ιδανικά της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας. Το θάρρος και ο
Το Δεκέμβριο του 1959 έγιναν οι πρώτες εκλογές στο νησί στις
ηρωισμός του κυπριακού λαού αντιμετωπίστηκαν από τους Άγγλους με
οποίες αναδείχτηκε νικητής ο Μακάριος με ποσοστό 67.8% και
την επιβολή στρατιωτικού νόμου, συλλήψεις, καταδίκες σε θάνατο και
παρέλαβε την εξουσία από τον τελευταίο Άγγλο διοικητή Σερ Χιου
εκτελέσεις. Παράλληλα, οι Βρετανοί ανοίγουν το δρόμο στη μυστική
Φοντ. Στην Κύπρο εγκαταστάθηκαν στα πλαίσια της υπογραφείσης
τουρκοκυπριακή οργάνωση ΤΜΤ να δραστηριοποιηθεί ενάντια στον
συμφωνίας στρατιωτικά σώματα από Ελλάδα (ΕΛΛ.ΔΥ.Κ) και
αγώνα της ΕΟΚΑ υπονομεύοντάς τον.
Τουρκία (ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ) αφού Ελλάδα και Τουρκία θεωρούνται
Η συνάντηση Μακαρίου και στρατάρχη Χάρτινγκ τον Οκτώβριο του
εγγυήτριες δυνάμεις.
1955 αποδείχτηκε αδιέξοδη και οι συνομιλίες διεκόπησαν. Ο Μακάριος
Στις 16-8-1960 υψώθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας
συλλαμβάνεται και εξορίζεται στις Σεϋχέλλες. Το γεγονός αυτό
για πρώτη φορά η σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία
αποτέλεσε μεγάλο πλήγμα για το ηθικό των Κυπρίων καθώς έβλεπαν
απεικονίζει το νησί της Κύπρου σε χρώμα φαιό πάνω από ένα κλαδί
τον Αρχιεπίσκοπο πέρα από πνευματικό ηγέτη και ως εθνάρχη που στις
ελιάς σε άσπρο φόντο.
ικανότητές του και την έντονη και συστηματική πολιτική του δράση στήριζαν την πλήρωση του εθνικού στόχου για αυτοδιάθεση και απελευθέρωση από την αγγλική κυριαρχία.
Ωστόσο, τα βάσανα του κυπριακού λαού δεν έλαβαν τέλος. Το Μετά από παρέμβαση των Ηνωμένων Εθνών ο Μακάριος
αντίθετο. Τα τραγικά γεγονότα της τουρκικής εισβολής το 1974, η
απελευθερώνεται στις 17-4-1957. Δεν του επιτρέπεται όμως να
παράνομη κατοχή του βορειοδυτικού τμήματος του νησιού, η εκδίωξη
επιστρέψει στην Κύπρο και γι’ αυτό εγκαθίσταται στην Αθήνα και
των Ελληνοκυπρίων από τις πατρογονικές τους εστίες, οι παράνομοι
αναλαμβάνει τη διεύθυνση του αγώνα από μακριά.
εποικισμοί από την πλευρά της Τουρκίας και η αδιαλλαξία της
Οι διπλωματικές διαβουλεύσεις συνεχίστηκαν το 1957-1958 αλλά δε
τουρκοκυπριακής πλευράς –σαφώς υποκινούμενη από την τουρκική
βρέθηκε καμία λύση που να δικαιώνει τον αγώνα του κυπριακού λαού.
κυβέρνηση- έχουν καταστήσει το κυπριακό πρόβλημα μέχρι και
Στις 5-11-1959 στη Ζυρίχη της Ελβετίας συνήλθαν αντιπροσωπείες
σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά ζητήματα της σύγχρονης
Αγγλίας- Ελλάδας- Τουρκίας, ως εγγυήτριες δυνάμεις, παρουσία του
παγκόσμιας ιστορίας που αναμένει κάποια στιγμή να αναλάβει η διεθνής κοινότητα μια ουσιαστική πρωτοβουλία για την επίλυσή του.
Σελ 7
ΕΙΣΒΟΛΗ: Η ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ Από τη Λίλα Κίτσου Η πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο έγινε στις 20
Το βράδυ της εισβολής ο ΟΗΕ ζητά από την τουρκική κυβέρνηση να
Ιουλίου του 1974 με την κωδική ονομασία «Αττίλας» επί
διατάξει την απομάκρυνση των στρατιωτικών της δυνάμεων από την
πρωθυπουργίας Μπουλέντ Ετζεβίτ. Η αποβίβαση των τουρκικών
Κύπρο, σύμφωνα με το ψήφισμα 353, χωρίς όμως η τουρκική πλευρά
στρατευμάτων ξεκίνησε στις 5:15 το πρωί του Σαββάτου στην περιοχή
να συμμορφωθεί. Οι μάχες συνεχίστηκαν για τις επόμενες μέρες.
Πέντε Μίλι στην Κερύνεια. Σκοπός, που τελικά επετεύχθη, ήταν η κατάληψη του βορειοανατολικού τμήματος του νησιού.
Η Χούντα των Αθηνών, αν και προχώρησε σε επιστράτευση, δεν απέστειλε στρατεύματα για βοήθεια στην Κύπρο. Μαρτυρίες
Η ελληνική χουντική κυβέρνηση Ιωαννίδη γνώριζε πως η Τουρκία
αναφέρουν πως αυτό συνέβη λόγω παρέμβασης των ΗΠΑ. Η πρώτη
ετοιμάζεται για εισβολή στην Κύπρο αλλά δεν προχώρησε σε καμία
ελληνική βοήθεια που στάλθηκε στην Κύπρο ήταν δώδεκα αεροπλάνα
ενέργεια αποτροπής της. Αφορμή για την εισβολή στάθηκε η
που μετέφεραν Έλληνες καταδρομείς. Ωστόσο, λόγω της κακής
πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου από τη Χούντα και η
συνεννόησης μεταξύ ελληνικών και κυπριακών δυνάμεων, ένα από τα
τοποθέτηση στην προεδρία της Κύπρου του «εκλεκτού» των Αθηνών
δώδεκα αεροπλάνα κατερρίφθη από φίλια πυρά με συνέπεια να χάσουν
Νίκου Σαμψών.
τη ζωή τους τριάντα ένας άνθρωποι. Οι συγκρούσεις σταμάτησαν τη
Το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν τις κρίσιμες ώρες της εισβολής
νύχτα της 22ας Ιουλίου. Οι Τούρκοι ωστόσο, συνέχιζαν να
ανέφερε: "Έκτακτο πολεμικό ανακοινωθέν! Την πρωίαν της σήμερον,
βομβαρδίζουν βασικούς ελληνοκυπριακούς στόχους. Το αξιοσημείωτο
τουρκικά αεροσκάφη άνευ προειδοποιήσεως, υπούλως και ανάνδρως,
είναι ότι η αντιπροσωπεία του ΟΗΕ ουσιαστικά έμεινε άπραγη.
προσέβαλαν το σταθμό Ραντάρ, βομβάρδισαν το στρατόπεδο της ΕΛΛ.ΔΥΚ
και
έριξαν
θύλακος
σκηνικό τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου. Η Χούντα του
Λευκωσίας μικράν δύναμη αλεξιπτωτιστών. Αι ελληνικαί και
Ιωαννίδη έπεσε, οι πρωτεργάτες της δικτατορίας οδηγήθηκαν σε δίκη
Κυπριακαί
και
και καταδικάστηκαν για εσχάτη προδοσία, ενώ η διακυβέρνηση της
πρωτοφανούς ενθουσιασμού την απρόκλητο επίθεση του τουρκικού
Ελλάδας πέρασε στα χέρια του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος
σωβινισμού. Ο εχθρός ουδέν κατόρθωσε να επιτύχει."
επέστρεψε στη χώρα από το Παρίσι. Στην Κύπρο ο Νίκος Σαμψών
δυνάμεις
εντός
του
Τουρκοκυπριακού
Η τουρκική εισβολή οδήγησε σε ραγδαίες αλλαγές στο πολιτικό
αντιμετωπίζουν
μετά
γενναιότητος
παραιτήθηκε και την προεδρία ανέλαβε ο Γλαύκος Κληρίδης. Την 25η Ιουλίου 1974 ,ο ΟΗΕ άρχισε τις συνομιλίες για την ειρηνική
συμβίωση
Ελληνοκυπρίων
και
Τουρκοκυπρίων.
Τα
αποτελέσματα δε βρήκαν σύμφωνους τους Τούρκους που προχώρησαν στη δεύτερη φάση της εισβολής στις 14 Αυγούστου του 1974. Τότε πραγματοποιήθηκε η κατάληψη των περιοχών της Αμμοχώστου, της Καρπασσίας και της Μόρφου. Μετά την ολοκλήρωση των δύο φάσεων της τουρκικής εισβολής είχε καταληφθεί το 34% της Κυπριακής επικράτειας. Επίσης, η Τουρκία ανάγκασε γύρω στους 200.000 Ελληνοκύπριους να αφήσουν τα σπίτια και τις περιουσίες τους και να γίνουν πρόσφυγες στο http://www.tovima.gr
ελεύθερο τμήμα του νησιού. Τέλος, σκοτώθηκαν από τις τουρκικές δυνάμεις 3.000 άνθρωποι ενώ παραμένουν, μέχρι και σήμερα, πάρα
Στην πραγματικότητα όμως οι Τούρκοι "έπιασαν" στον ύπνο τους Ελληνοκύπριους και, αφού εκμεταλλεύτηκαν τη σύγχυση που
πολλοί αγνοούμενοι, γεγονός που προκλητικά αρνείται η τουρκική πλευρά.
επικρατούσε, κατάφεραν να αποβιβάσουν ανενόχλητοι στρατεύματα στην παραλία του Πέντε Μίλι. Οι δυνάμεις του Ελληνοκυπριακού στρατεύματος έφταναν μόνο τις 12 χιλιάδες έναντι 40 χιλιάδων Τούρκων στρατιωτών. Παρόλα αυτά, πολέμησαν με αυταπάρνηση για να υπερασπιστούν την πατρίδα. Πρωταρχικής σημασίας ήταν η βοήθεια που παρείχε ο απλός κόσμος που με οποιοδήποτε μέσο προσπαθούσε να συμβάλει στην απόκρουση των εισβολέων. http://www.stoxos.gr
Σελ 8
ΤΙ ΕΦΤΑΙΞΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΟΥ 1974 ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ; ΤΟ ΕΠΙΣΗΜΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Της Κατερίνας Γουργολίτσα και της Ειρήνης Ζαλοκώστα
Απόβαση τουρκικών στρατευμάτων http://www.sansimera.gr
την άμυνα της Κύπρου απέναντι στην Τουρκία ανακαλώντας την ελληνική μεραρχία που υπήρχε στο νησί, διέλυσε την ενότητα των Κυπρίων υποστηρίζοντας παρακρατικές ενέργειες και την ΕΟΚΑ Β’ και οργάνωσε αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Μακαρίου. Επίσης αλλοίωσε τον αμυντικό χαρακτήρα της Εθνικής Φρουράς
απέναντι στην Τουρκία, που από καιρό διατύπωνε
επεκτατικές απόψεις για την Κύπρο, και τη μετέτρεψε σε όργανο http://www.diakonima.gr
ελέγχου της πολιτικής κατάστασης στο εσωτερικό του νησιού. Αποκορύφωμα στάθηκε το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974,
Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας προχώρησε στη σύσταση εξεταστικής επιτροπής με σκοπό τη διερεύνηση των αιτίων και των συνθηκών κάτω από τις οποίες συνέβησαν τα τραγικά γεγονότα της τουρκικής εισβολής στη μεγαλόνησο το 1974. Η επιτροπή αυτή ανακοίνωσε δημόσια το πόρισμά της στις 17 Μαρτίου 2011, το οποίο επικυρώθηκε από την ολομέλεια της Βουλής.
το οποίο οδήγησε στην ανατροπή του Μακαρίου και την τοποθέτηση στην εξουσία του ευνοούμενου της Χούντας Νίκου Σαμψών. Μάλιστα, με εντολή Σαμψών και της Χούντας στάλθηκαν στην Πάφο να κυνηγήσουν το Μακάριο στρατιωτικές δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς οι οποίες ήταν αριθμητικά μεγαλύτερες από εκείνες που πήγαν να αντιμετωπίσουν τις δυνάμεις του «Αττίλα» κατά την εισβολή. Επίσης, δεν εφαρμόστηκε κανένα από τα μέτρα που είχε προτείνει ο στρατηγός
Σύμφωνα με το πόρισμα αυτό η τουρκική εισβολή του 1974 που οδήγησε στην κατοχή του 34% της επικράτειας της Κύπρου και τη δημιουργία του τουρκικού ψευδοκράτους στο βόρειο τμήμα του νησιού οφείλεται σε συνδυασμό πολιτικών και στρατιωτικών παραγόντων, παραλείψεις και λανθασμένους υπολογισμούς. Αυτό όμως που πρέπει να προσέξουμε είναι ότι στο τέλος του κειμένου του πορίσματος
Γεωργιάδης για την άμυνα του νησιού σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης. Στις πολιτικές αυτές συνθήκες πρέπει να προσθέσουμε την έλλειψη στρατιωτικής προετοιμασίας, εκπαίδευσης και ετοιμότητας της Εθνικής Φρουράς, την καθυστερημένη και αποτυχημένη επιστράτευση, τη μη αξιοποίηση της ΕΛΛ.ΔΥΚ όπως θα έπρεπε, την υποτίμηση των
γράφεται ότι την εποχή της εισβολής του 1974 διαπράχθηκε προδοσία εναντίον της Κύπρου. Πιο
συγκεκριμένα,
στα
συμπεράσματα
του
πολυσέλιδου
πορίσματος επισημαίνεται πόσο κρίσιμη ήταν η πολιτική κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Αγγλία ήθελαν να έχουν τον πολιτικό έλεγχο της περιοχής και των πλούσιων κοιτασμάτων πετρελαίου ενώ ταυτόχρονα επιθυμούσαν να απομακρύνουν την Κύπρο από την επιρροή της Ρωσίας εξαιτίας του Ψυχρού Πολέμου. Ταυτόχρονα στην Αθήνα η Χούντα ακολουθούσε μια πολιτική απέναντι στην Κύπρο που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κοινή και εθνική επειδή
Βομβαρδισμός Αμμοχώστου http://www.alfavita.gr
επηρεαζόταν από την πολιτική των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας. Η Χούντα των Συνταγματαρχών από την αρχή της εξουσίας της στην Ελλάδα ήθελε να ελέγχει πολιτικά την Κύπρο και επειδή ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος αποδείχτηκε ότι δεν ήταν «διαχειρίσιμος», ήδη από το 1965 έκανε πολλά για να τον υπονομεύσει: αποδυνάμωσε
τουρκικών προθέσεων και της οργάνωσης των Τουρκοκυπρίων και την έλλειψη
συντονισμού και συνεννόησης μεταξύ Λευκωσίας και
Αθηνών. Τέλος, η διεθνής κοινότητα και οι μεγάλες πολιτικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Αγγλία και Ηνωμένα Έθνη) την κρίσιμη στιγμή παρέμειναν προκλητικά απαθείς.
Σελ 9
ΦΑΚΕΛΟΣ «ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ»
προκειμένου να ενισχυθούν οι προσπάθειες για τη διερεύνηση της τύχης των αγνοούμενων.
Γράφει ο Γιάννης Ζολώτας
Μετά από τις επίμονες προσπάθειες της ελληνοκυπριακής πλευράς, η Γενική Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών ανταποκρίθηκε και διατύπωσε
Τις δραματικές μέρες της εισβολής χιλιάδες Ελληνοκύπριοι είχαν συλληφθεί και κρατηθεί σε στρατόπεδα από τον τουρκικό στρατό ενώ πάνω από 2.000 αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν παράνομα στην Τουρκία. Εκατοντάδες Ελληνοκύπριοι εξαφανίστηκαν και μέχρι σήμερα αγνοούνται. Αυτή είναι ίσως η πιο οδυνηρή σελίδα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Για την ανάδειξη του προβλήματος, τη διερεύνηση και εξακρίβωση της τύχης όλων αυτών των ανθρώπων συστήθηκε η Διεθνής Επιτροπή Αγνοούμενων (ΔΕΑ), η οποία όμως για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμεινε αδρανής εξαιτίας της έλλειψης συνεργασίας από την τουρκοκυπριακή πλευρά, η οποία προκλητικότατα αρνείται την ύπαρξη αγνοουμένων.
προτάσεις που αποσκοπούν στην ευόδωση των προσπαθειών και τη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την επίλυση του προβλήματος. Η Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας δήλωσε σε απαντητική της επιστολή πως αποδέχεται τις προτάσεις αυτές και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της προς το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Ωστόσο η αδιαλλαξία της τουρκοκυπριακής πλευράς υπό την υποκίνηση της τουρκικής κυβέρνησης δυσκολεύει κάθε πρόοδο στο ζήτημα αυτό. Η Κυπριακή Κυβέρνηση έχει κάνει έκκληση σε όλους τους εμπλεκόμενους να συνεργαστούν και τονίζει ότι η Τουρκία έχει τη νομική και ηθική ευθύνη να συνεργαστεί στις προσπάθειες αποκατάστασης των δικαιωμάτων των αγνοούμενων ενώ ταυτόχρονα ζητά από την Επιτροπή Υπουργών Εξωτερικών του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας είναι ισότιμο μέλος, να αναλάβει ενεργό ρόλο και να πάρει σαφή θέση απέναντι στο πρόβλημα και να ζητήσει από την Τουρκία να παράσχει τα ακόλουθα: 1. Κατάλογο με τον πλήρη αριθμό Ελληνοκύπριων αιχμαλώτων. 2. Συγκεκριμένες πληροφορίες για τους Ελληνοκύπριους αιχμαλώτους που ήταν εγγεγραμμένοι στους καταλόγους του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. 3. Συγκεκριμένες πληροφορίες για τους Ελληνοκύπριους αιχμαλώτους που συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στην Τουρκία.
Βιβλίο Ιστορίας ΣΤ’ Δημοτικού
4. Στρατιωτικές εκθέσεις και αρχεία που ετοίμασε ο τουρκικός στρατός το 1974 πριν και μετά την εισβολή.
Η μηδενική πρόοδος των διαφόρων συμφωνιών για τους αγνοούμενους,
5. Εκθέσεις του τουρκικού στρατού με πληροφορίες για τον αριθμό των
οδήγησε την Κυπριακή Κυβέρνηση να προχωρήσει το 1999 σε εκταφές σε
Ελληνοκύπριων και Ελλήνων αξιωματικών που σκοτώθηκαν.
δύο κοιμητήρια της Λευκωσίας με αποτέλεσμα να έχει εξακριβωθεί η
6. Πληροφορίες με τον αριθμό των αιχμαλώτων που είχαν κρατηθεί σε
ταυτότητα είκοσι τεσσάρων ανθρώπων. Το 2000, το υπουργικό συμβούλιο
φυλακές της Τουρκίας.
της Κυπριακής Δημοκρατίας αποφάσισε οι οικογένειες των οποίων τα
7. Φωτογραφίες του κάθε Ελληνοκύπριου που μεταφέρθηκε και κρατήθηκε
ονοματεπώνυμα δεν είχαν υποβληθεί στη ΔΕΑ, να ενημερωθούν για το
στην Τουρκία το 1974.
περιεχόμενο των φακέλων του καθενός απ’ αυτούς και να καταρτήσει έναν πλήρη κατάλογο με τα ονόματα των προσώπων που αγνοούνται. Ο κατάλογος αυτός έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυπριακής Κυβερνήσεως. Το 2002 πραγματοποιήθηκε διερευνητική εκταφή σε ταφικό χώρο που βρίσκονταν λείψανα των Τουρκοκυπρίων αγνοούμενων ενώ ταυτόχρονα έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες για τη δημιουργία τράπεζας DNA
https://green4hope.wordpress.com
Σελ 10
Αναζητούμε μια βιώσιμη λύση στο Κυπριακό που θα μας επιτρέψει να συμβιώσουμε ειρηνικά και με ασφάλεια με τους Τουρκοκύπριους Μια συνέντευξη του Ρένου Χριστοδουλίδη στη Λίλα Κίτσου, την Κατερίνα Γουργολίτσα, την Ειρήνη Ζαλοκώστα και το Γιάννη Ζολώτα -Κε Χριστοδουλίδη, κατάγεστε από την Κύπρο
γνωστοί μου που κατάγονται από τα κατεχόμενα
προερχόμενους
και εδώ και πολλά χρόνια ζείτε στην Ελλάδα.
έχασαν μεμιάς τις περιουσίες τους. Έγιναν
Ανατολής, με απώτερο σκοπό την αλλοίωση της
-Ναι, ζω με την οικογένειά μου στο Αγρίνιο.
πρόσφυγες. Ακόμα όμως έχουν την ελπίδα,
πληθυσμιακής
- Πότε ήρθατε στην Ελλάδα;
περιμένουν ότι κάποια στιγμή θα λυθεί το
κατεχόμενα. Αυτοί οι άνθρωποι λοιπόν, επειδή ως
- Ήρθα το 1985 μετά το γάμο μου.
Κυπριακό και θα επιστρέψουν στις ιδιαίτερες
επί το πλείστον ζούσαν σε ένα γενικότερα
-Περιγράψτε μας τα συναισθήματά σας όταν
πατρίδες τους και θα ξαναβρούν τις περιουσίες
υποβαθμισμένο περιβάλλον, δεν μπόρεσαν να
φύγατε από την Κύπρο...
τους. Βέβαια, όταν είχαν ανοίξει κάποια στιγμή τα
προσαρμοστούν στα δεδομένα της Κύπρου και ως
-Κοιτάξτε, όταν φεύγεις από την πατρίδα σου,
σύνορα
αρκετοί
εκ τούτου δε συνέβαλαν καθόλου στη διατήρηση
φεύγεις με μια αμηχανία στην αρχή και με το
επισκέφτηκαν τα μέρη τους και τις ιδιοκτησίες
του βιοτικού και πολιτισμικού επιπέδου της
αίσθημα της αβεβαιότητας για το κατά πόσο θα
τους που
οι Τούρκοι ως
περιοχής. Το αντίθετο θα έλεγα. Αρκεί να σας
μπορέσεις να συνηθίσεις και να προσαρμοστείς
«ιδιοκτήτες». Κάποιους τους έπιασε το παράπονο
αναφέρω ως παράδειγμα ότι κάποιοι συγγενείς
στο νέο περιβάλλον.
ενώ άλλοι δεν ήθελαν να ξαναπάνε γιατί τις
μου που επισκέφτηκαν τα κατεχόμενα βρήκαν
-Ήταν εύκολο για σας να προσαρμοστείτε; Πώς
βρήκαν ερημωμένες σε μεγάλο βαθμό.
μέσα στα σπίτια να βόσκουν και ζώα. Οι
σας υποδέχτηκαν εδώ;
-Εσείς επισκέπτεστε τα κατεχόμενα;
άνθρωποι αυτοί έτσι ήταν μαθημένοι.
-Η
κοινωνία
πριν
από
κάποια
τώρα κατέχουν
χρόνια,
κυρίως
από
τα
αντιπροσωπευτικότητας
της
στα
του
-Αν και έχουν γίνει και
με
γίνονται ακόμη προσπάθειες
Αγρινίου
υποδέχτηκε πάρα πολύ
για
καλά.
Κυπριακού
Εγώ
βάθη
πέρασα
την
επίλυση
του
προβλήματος,
αρχικά ένα δύσκολο
ωστόσο δεν έχει προκύψει η
διάστημα
λύση του. Πού οφείλεται
μέχρι
να
προσαρμοστώ μακριά
αυτό κατά τη γνώμη σας;
από
την
- Ο κύριος λόγος είναι η
μου
αλλά
οικογένειά από
τη
αδιαλλαξία της Τουρκίας.
στιγμή που κι εδώ
Γιατί οι Τούρκοι δεν έχουν
πατρίδα
υποχωρήσει
μου
είναι,
ούτε
στο
γιατί η Ελλάδα είναι
ελάχιστο ενώ εμείς έχουμε
πατρίδα
κάνει παραχωρήσεις για να
μου,
πράγματα
τα
κύλησαν
προοδεύσουν
ομαλά. -Ποια
οι
διαπραγματεύσεις. ήταν
κατάσταση
Ενδεικτικά
η
εδαφικό,
στην
αναφέρω το
θέμα
το της
Κύπρο όταν φύγατε;
-Όχι, δεν πηγαίνω. Αν και μικρός τότε, ήμουν
διαχείρισης των περιουσιών,
-Όταν έφυγα εγώ είχαν περάσει μεν δέκα περίπου
περίπου δεκατεσσάρων χρονών στον πόλεμο, είχα
ακόμη και το θέμα των εποίκων που το θεωρούμε
χρόνια από την εισβολή αλλά ο κόσμος ακόμα
πάει σε αυτά τα μέρη. Έχω χαραγμένη στη μνήμη
πραγματικά πολύ σοβαρό. Οι Τούρκοι από την
ήταν επηρεασμένος από τα γεγονότα του πολέμου,
μου μια πολύ όμορφη εικόνα τους και δε θέλω να
άλλη είναι εντελώς αμετακίνητοι στις θέσεις τους
ήταν ανήσυχος και η κατάσταση δεν είχε
χαλάσει με την κατάσταση που θα αντικρύσω, η
με αποτέλεσμα να μην καταλήγουμε σε μια λύση
ομαλοποιηθεί. Η Κύπρος είχε αρχίσει να ευημερεί
οποία από τις πληροφορίες που έχω είναι
κοινώς αποδεκτή. Και επειδή επιπλέον έχουν
οικονομικά, παρόλο που είχαν περάσει μόλις δέκα
ιδιαίτερα υποβαθμισμένη σήμερα.
συνήθως
χρόνια από τον πολέμο αλλά η κατάσταση ήταν
-
μεταβατική ακόμα.
Πιστεύετε
-Ποιες συνέπειες είχαν τα γεγονότα της εισβολής
τουρκοκυπριακή πλευρά;
θέμα για μας δεν είναι να βρεθεί μια οποιαδήποτε
για τις περιουσίες σας στην Κύπρο;
- Για μένα όλα είναι θέμα πολιτισμού. Για να γίνω
λύση. Το ζήτημα είναι ακόμη και μετά από μια
-Εγώ προσωπικά και η οικογένειά μου δεν έχουμε
πιο συγκεκριμένος, τα προβλήματα τα έφεραν οι
συμφωνία να μπορέσουμε να ζούμε ειρηνικά και
περιουσία στην κατεχόμενη περιοχή του νησιού.
έποικοι από την Τουρκία. Γιατί τακτική της
με ασφάλεια με τους Τουρκοκύπριους, με τους
Όπως ίσως γνωρίζετε μετά τον πόλεμο έχει
τουρκικής εξωτερικής πολιτικής ήταν από την
οποίους θέλω να τονίσω ότι δεν έχουμε κανένα
καταληφθεί από τους Τούρκους το 34 τοις εκατό
εισβολή και μετά να φέρνει συστηματικά στο
απολύτως πρόβλημα. Όπως δεν είχαμε κανένα
του κυπριακού εδάφους. Πολλοί φίλοι μου και
βόρειο τμήμα της Κύπρου πολλούς εποίκους,
πρόβλημα μαζί τους και πριν τον πόλεμο.
Πού
αποδίδετε ότι
αυτή
είναι
την
υποβάθμιση;
εσκεμμένη
από
την
την
υποστήριξη
των
Πολιτειών, όπως καταλαβαίνετε
Ηνωμένων
γίνεται ακόμα
πιο δύσκολο να βρούμε μια δίκαιη λύση. Γιατί το
Σελ 11
- Κε Χριστοδουλίδη, υπάρχουν στιγμές που θα
καλά κάνετε που με ρωτάτε, σαν νέοι που είστε να
θέλατε να γυρίσετε πίσω το χρόνο; Πριν την
αναζητάτε συνεχώς τη γνώση, να αναζητάτε
εισβολή;
λύσεις. Για να επανέλθω όμως στο ερώτημά σας,
-Παιδιά, εννοείται. Όταν συμβαίνει ένας πόλεμος
στην Κύπρο έχουμε ξεχωριστό μάθημα για την
και μάλιστα ένας πόλεμος μετά τον οποίο
κυπριακή ιστορία που ξεκινά από τα αρχαία
εκείνοι
κατακτιέται η μισή σου πατρίδα, εννοείται ότι θες
χρόνια και φτάνει μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Εδώ
είχαν
ο χρόνος να γυρίσει πίσω. Σε μια εποχή ειρηνική
δυστυχώς δεν προβλέπεται κάτι ανάλογο και ο
αντιπροσώπους σε πολιτικό επίπεδο, είχαμε
που όλες οι εθνότητες της Κύπρου ζούσαν
κόσμος ενημερώνεται κυρίως από τα Μέσα
αγαστές κοινωνικές σχέσεις μεταξύ μας, κάναμε
αρμονικά όλες μαζί. Γιατί πρέπει να πω ότι στην
Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία όπως ξέρετε τις
κοινές παρέες. Ήταν θα έλεγα ένα σύνοικο
Κύπρο υπάρχουν πολλές εθνότητες. Είμαστε εμείς
περισσότερες φορές προβάλλουν τις ειδήσεις
στοιχείο αρμονικά δεμένο μαζί μας. Το πρόβλημα
οι Έλληνες, οι Τούρκοι, οι Μαρωνίτες, οι
επιλεκτικά και ως στόχο έχουν κυρίως να
το έχουμε με τους εποίκους. Και πραγματικά
Λιβανέζοι. Και ζούσαμε τότε όλοι μαζί αρμονικά.
ικανοποιήσουν τις ανάγκες της τηλεθέασης.
πιστεύουμε ότι αν δε βρεθεί ένας τρόπος να
Και ζούμε ακόμη και σήμερα, όσοι είμαστε στο
- Τα σχολικά βιβλία είναι ίδια στην Κύπρο με
απομακρυνθεί αυτός ο μεγάλος αριθμός των
ελεύθερο κομμάτι της Κύπρου. Φανταστείτε πώς
αυτά της Ελλάδας;
εποίκων, δε θα μπορέσουμε να βρούμε μια
θα ήταν η Κύπρος αν δεν είχε συμβεί ο πόλεμος.
-Δεν είμαι σίγουρος αν έχουν αλλάξει κάποια.
πραγματικά βιώσιμη λύση στο Κυπριακό. Θα
Θα ήταν ένας πραγματικός παράδεισος. Θα ήθελα
Όταν ήμουν εγώ μαθητής ήταν πράγματι τα ίδια
έχουμε συνεχώς προβλήματα.
να γυρίσω πίσω το χρόνο, ασφαλώς. Να μην είχε
και
γίνει ο πόλεμος, να μην είχαν γίνει λεηλασίες, να
κυβέρνησης. Και με την ευκαιρία θα ήθελα στο
πρόβλημα με τους εποίκους και ότι και αυτοί
μην υπήρχαν πρόσφυγες, να μην υπήρχαν
σημείο αυτό να πω το εξής. Η Ελλάδα υπήρξε
επιθυμούν την ένωση;
αγνοούμενοι.
μεγάλη βοήθεια για την Κύπρο στα χρόνια του
-Ναι, αυτό πράγματι ισχύει. Τα κατεχόμενα είναι
-Στην οικογένειά σας είχατε κάποιο αγνοούμενο;
πολέμου.
πιο υποβαθμισμένα οικονομικά σε σχέση με το
-Ναι, ένα πρώτο εξάδελφο της μητέρας μου. Ήταν
έρχονται καθημερινά από την Ελλάδα καράβια
νότιο τμήμα της Κύπρου, αν και εμείς σήμερα
αγνοούμενος από τις μέρες της εισβολής το 1974
και αεροπλάνα γεμάτα με τρόφιμα, φάρμακα,
δοκιμαζόμαστε από την κρίση όπως και η Ελλάδα.
και μάθαμε τελικά ότι πέθανε μόλις πριν από δύο
ρουχισμό. Δεχτήκαμε και οικονομική στήριξη.
Οι Τουρκοκύπριοι σε μεγάλο βαθμό αποδίδουν το
χρόνια. Φανταστείτε αυτούς τους γονείς, οι οποίοι
Δηλαδή
γεγονός αυτό στην παρουσία των εποίκων και στη
πέθαναν με την ελπίδα ότι το παιδί τους κάποια
πραγματικά ότι ο ελληνικός λαός είναι λαός
διαφορετική
οποία
στιγμή θα ξαναγυρίσει. Όσα χρόνια κι αν
αδελφικός. Γιατί κι εμείς οι Κύπριοι νιώθουμε
αναφέρθηκα νωρίτερα. Πραγματικά επιθυμούν τη
περνούσαν, αυτοί είχαν πάντα την αγωνία για την
αληθινά βαθιά στην ψυχή μας ότι είμαστε
λύση του προβλήματος γιατί πιστεύουν ότι θα
τύχη του αλλά και την κρυφή ελπίδα. Και είναι
Έλληνες. Μπορεί να είμαστε άλλη χώρα αλλά
τους
Όπως την
πάρα πολλοί ακόμα οι αγνοούμενοι. Το θέμα
έχουμε την ίδια γλώσσα, την ίδια θρησκεία, την
επιθυμούμε κι εμείς οι Ελληνοκύπριοι. Αλλά
παιδιά είναι, και θέλω να το κρατήσουμε αυτό, ότι
ίδια παράδοση, τον ίδιο πολιτισμό. Νιώθουμε
επαναλαμβάνω να είναι μια βιώσιμη λύση που θα
η Κύπρος είχε και έχει το δίκιο με το μέρος της
ευγνωμοσύνη για τους Έλληνες αδελφούς μας που
εξασφαλίζει την ειρηνική συμβίωση των δύο
και πρέπει κάποια στιγμή να δικαιωθεί.
μας στάθηκαν στις δύσκολες στιγμές μας.
κοινοτήτων.
-Θα θέλαμε να θίξουμε και μια άλλη διάσταση
Συμβιώναμε εργάζονταν
-Ισχύει
ότι
απόλυτα
ειρηνικά.
Κι
στις δημόσιες υπηρεσίες,
και
οι
Τουρκοκύπριοι
κουλτούρα
βοηθήσει και
τους
οικονομικά.
στην
έχουν
μάλιστα
ήταν
Υπήρξα
ο
δωρεά
της
προσωπικά
κυπριακός
ελληνικής
μάρτυρας
λαός
να
αισθάνθηκε
Όταν πριν κάποια χρόνια υποβλήθηκε ένα
του ζήτήματος, κε Χριστοδουλίδη. Πιστεύετε ότι
σχέδιο λύσης του Κυπριακού, το Σχέδιο Ανάν, η
στα σχολεία μας οι μαθητές σήμερα μαθαίνουν
συντριπτική πλειοψηφία του κυπριακού λαού το
για το Κυπριακό πρόβλημα; Είναι δυνατό αυτό
απέρριψε γι’ αυτό ακριβώς το λόγο. Γιατί ένιωσε
μέσα από τα προγράμματα σπουδών;
Ο κος Ρένος Χριστοδουλίδης κατάγεται από την
ότι αποδεχόμενός το δε θα ήταν ασφαλής. Το
- Όχι, δε νομίζω ότι είναι εφικτό αυτό, όπως δε
Κύπρο
πρόβλημα για μένα είναι η στάση της Τουρκίας.
γίνεται σε μεγάλο βαθμό και για τη νεότερη
Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας
Αν εμείς συζητούσαμε με τους Τουρκοκύπριους
ελληνική ιστορία. Ο χρόνος δεν επαρκεί..
Εκπαίδευσης
πραγματικά πιστεύω ότι θα βρίσκαμε λύση. Είναι
Διδάσκεται η νεότερη και σύγχρονη ιστορία στο
ευχαριστούμε θερμά για την τόσο εποικοδομητική
η Τουρκία με τη στάση της και τη γραμμή που
τέλος της σχολικής χρονιάς και στα γρήγορα. Το
μας συζήτηση.
δίνει στην τουρκοκυπριακή πλευρά που μας
ίδιο γινόταν κι όταν ήμουν κι εγώ μαθητής.
εμποδίζει να τα βρούμε.
Έπρεπε μόνος μου να ψαξω. Και σας καλώ, και
και
είναι
ο
Υπεύθυνος
Αιτωλοακαρνανίας.
ΤΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ ΕΧΟΥΝ ΝΟΜΙΜΟΥΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ!!! ΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΟΙ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΕΓΚΛΗΜΑ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ!!!
Σχολικών
Τον
Σελ 12
Πιστεύω ότι το Κυπριακό πρόβλημα θα λυθεί κάποια στιγμή, φτάνει να υπάρχει πολιτική βούληση! Μια συνέντευξη του Φυλακτή Μπαρρή στους Χρήστο Ευαγγελόπουλο, Πόπη Ροΐδη, Λαμπρινή Χαλιμούρδα και Σταυρούλα Κανέλου
-Έχετε
της
αναγνωρίστηκε με την μέθοδο
στον νότον, γιατί κατά την γνώμη
οργανώσεις που στήριξαν υλικά ή
ηγεσίας της Κύπρου και της
DNA και έχει γίνει η ταφή του
μου οι Τούρκοι ναι μεν έχουν
ηθικά
πρόσφυγες
Ελλάδος την εποχή της εισβολής
στις ελεύθερες περιοχές.
πάρει το βορρά αλλά έχουν και
ελληνοκύπριους μετά την εισβολή;
ήταν ότι χειρότερον υπήρχεν για
Τον
-Μας εβοήθησε πρώτα και κύρια
τον Ελληνισμό. Στην Ελλάδα ήταν
Τούρκοι!
η Ελλάδα, μετά η Αμερική, τα
η Χούντα και στην Κύπρο ήταν η
Οι πληροφορίες που είχαμε λένε
Ηνωμένα Έθνη αλλά
Ε.Ο.Κ.Α Β’. Δεν υπήρχε καθόλου
ότι εκτέλεσαν 39 Ελληνοκύπριους,
-Η Ελλάδα βοήθησε πάραν πολύ
οργάνωση.
ομαδικά.
την Κύπρον, πέρα από ρουχισμό
υπόψη σας
τους
φορείς
ή
και άλλες
χώρες.
-Οι
πολιτικοί
χειρισμοί
εσκοτώσαν
εν’ψυχρώ
οι
περιουσία εις τον νότον την οποία απαιτούν. -Η Ελλάδα βοήθησε τη Κύπρο;
-Μπορείτε να μας περιγράψετε
-Πώς νιώθετε που οι περιουσίες
-Ποιες ήταν οι σχέσεις σας με
και τρόφιμα. Το ‘74 επειδή εγώ
την κατάσταση που επικρατούσε
των γονιών σας, που βρίσκονται
τους Τουρκοκύπριους πριν την
ήμουν 18 και μισό χρονών και
στην
όταν
τώρα εντός κατεχόμενων, έχουν
εισβολή; Έμειναν ίδιες και μετά
θυμάμαι, μέσα στον ρουχισμό οι
αντιληφθήκατε ότι γινόταν η
δοθεί σε Τούρκους εποίκους;
από αυτή;
Έλληνες της Ελλάδας, έβαζαν
εισβολή;
Έγινε
Έχετε επισκεφτεί τους τόπους
-Για να είμαι ειλικρινής, οι σχέσεις
σημειώματα στα οποία έδιναν το
Υπήρχαν
καταφύγια
καταγωγή σας;
μας με τους Τουρκοκύπριους πριν
όνομα,
-Νοιώθω πολύ άσχημα για τις
την εισβολή, δεν ήταν και οι
τηλέφωνο
περιουσίες των γονιών μου που τις
καλύτερες ενώ τώρα είναι ακόμη
επικοινωνήσουν οι Κύπριοι. Άλλοι
-Ακριβώς έξω από το σημείο όπου
έχουν πάρει οι Τούρκοι διότι
χειρότερες. Μπορεί να νομίζουμε
τους έπαιρναν κοντά τους στην
έγινε η εισβολή των Τούρκων
πρόκειται για τα ωραιότερα μέρη
ότι έχουμε καλές ή νομίζαμε ότι
Ελλάδα, έμεναν στα σπίτια τους
είναι το χωριό μου, ο Άγιος
της Κύπρου!
μπορούμε να έχουμε καλές σχέσεις
και τους έδωσαν
Γεώργιος
Έχω
αλλά
φορές και χρηματικά ποσά.
πόλη/χωριό
άμαχο
σας
επιστράτευση;
πληθυσμό;
για
τον
Ακούγατε
βομβαρδισμούς;
της
Κερύνειας.
επισκεφθεί
τους
τόπους
νομίζω
στο βάθος
Ακούγαμε από τις 05:30 το πρωί
καταγωγής μας αλλά δεν θέλω να
μπορούσαμε
της 20ης Ιουλίου, τα αεροπλάνα να
ξαναπάω γιατί με τους Τούρκους
ειρηνικά, ας μην κοροϊδευόμαστε!
βομβαρδίζουν
περιοχή
δεν βλέπω να έχουμε κάτι το
-Ελπίζετε
ότι
το
Κερύνειας, δεν είχαμε που να
κοινό. Η περιουσία μας, το σπίτιν
πρόβλημα
θα
λυθεί
προστατευτούμε
μας στον κατεχόμενο Αγ. Γεώργιο
στιγμή; Γιατί κατά τη γνώμη σας
υπήρχαν καταφύγια για τον άμαχο
Κερύνειας
αυτό δεν έχει γίνει μέχρι τώρα;
πληθυσμό. Βλέπαμε τα αεροπλάνα
Τουρκοκύπριον από τα Λεύκαρα,
-Πιστεύω
Κυπριακό
προτείνετε
να
χωρίο της επαρχίας Λάρνακας.
πρόβλημα θα λυθεί κάποια στιγμή!
πρόβλημα;
την
αφού
βομβαρδίζουν
δεν
τον
έχει
δοθεί
σε
να
δεν
ότι
το
κάποια
ώστε
το να
πάρα πολλές
Εγώ όταν σπούδαζα στην Ελλάδα το ’75 έτυχε που πήγα σε χωριά της Λάρισας και μου
‘δίναν
χρήματα για το λόγο ότι ήμουν Κύπριος. -Εσείς ως κάτοικος του νησιού τι για
να
λυθεί
το
Φτάνει
Μολότωφ (εννοεί βόμβες Ναπάλμ)
οικογένειά σας κατά την εισβολή;
βούληση ή να βρεθεί κάποιος
προτείνω
και έκαιγαν τα πάντα στο πέρασμά
Υπάρχει κάποιος που αγνοείται;
Πρόεδρος που να πεί: «Ναι, αυτή
διχοτόμησης. Αυτοί στη βόρεια
-Κατά την εισβολή, έχασα τον
θα είναι η λύση» και να πάρει το
πλευρά του νησιού εμείς στη νότια
-Ποια είναι η γνώμη σας για τους
αδερφό μου ο οποίος ήταν 20
βάρος
του
και να υπάρξει μια αποζημίωση
χειρισμούς της πολιτικής ηγεσίας
χρονών. Μετά από 36 χρόνια
απόφασης. Εγώ πιστεύω ότι η
τουλάχιστον των περιουσιών που
Κύπρου και Ελλάδας την εποχή
βρέθηκε δολοφονημένος από τους
μόνη λύση στην Κύπρο είναι οι
χάσαμε, τίποτε άλλο!
της εισβολής;
Τούρκους
Τούρκοι στον βορρά ,εμείς εις
στην
Κερύνεια,
πολιτική
και
-Εσείς χάσατε κάποιον από την
της
υπάρχει
Κυπριακό
διεύθυνση
Πενταδάκτυλον, έριχναν βόμβες
τους.
να
συνυπάρξουμε
τη
πολιτικής
-Εγώ σαν κάτοικος του νησιού τη
λύση
της
Ο κος Φυλακτής Μπαρρής είναι μόνιμος κάτοικος Λευκωσίας Κύπρου. Οι μαθητές επεξεργάστηκαν και διατύπωσαν τις ερωτήσεις και του τις απέστειλαν μέσω
ΟΙ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΩΣ ΠΟΤΕ ΘΑ ΣΙΩΠΑ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ;;
ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Τον ευχαριστούμε από καρδιάς για την άμεση ανταπόκρισή του και τη συνεργασία του στην προσπάθειά μας.
Σελ 13
ΚΥΠΡΟΣ: ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΘΡΥΛΟΥ Της Φαίης Λιόλιου Η ελληνικότητα του νησιού της Κύπρου έρχεται να επιβεβαιωθεί
Η Κύπρος ήταν το καταφύγιο της Αφροδίτης μετά την εξωσυζυγική
μέσα από τους κοινούς μύθους και θρύλους με την ηπειρωτική Ελλάδα.
περιπέτεια που είχε με το θεό Άρη και την επ’ αυτοφόρω σύλληψή της
Οι ρίζες της κυπριακής μυθολογίας εντοπίζονται στην προϊστορική
από τον απατημένο σύζυγο Ήφαιστο για να γλιτώσει τον εμπαιγμό των
εποχή στη λατρεία της θεάς Κυβέλης. Οι ιερείς της ονομάζονταν
υπόλοιπων θεών. Μια ηλικιωμένη γυναίκα όμως αποκάλυψε το
Ταλχίνες από τους οποίους προήλθαν αργότερα οι Κορύβαντες. Την ίδια περίπου εποχή λατρεύεται ο Δίας και οι υπόλοιποι Ολύμπιοι θεοί. Σύμφωνα με τον Όμηρο κατά τον Τρωικό Πόλεμο οι Αχαιοί συμμάχησαν μόνο με τους Κυπρίους ενώ ο Παυσανίας αναφέρει ότι η Κύπρος μαζί με άλλες περιοχές της Ελλάδας διεκδικεί την πατρότητα του επικού ποιητή. Η θεά Αφροδίτη είναι αυτή που θεωρείται άρρηκτα συνδεδεμένη με το όμορφο νησί και η λατρεία της είχε ως κέντρο την πόλη της Πάφου. Σύμφωνα με το μύθο η Αφροδίτη γεννήθηκε από τον αφρό της θάλασσας όταν ο Κρόνος ακρωτηρίασε τον πατέρα του Ουρανό και
Πίνακας του Botticelli: «Αναδυόμενη Αφροδίτη» http://users.sch.gr/pchalou
πέταξε τα υπολείμματά του στη θάλασσα. Οι πνοές του Ζέφυρου οδήγησαν τη θεά στα παράλια της Κύπρου όπου την παρέλαβαν οι
μυστικό της θεάς και οι θεοί την βρήκαν. Κατόπιν αυτού η Αφροδότη
Ώρες, οι θυγατέρες του Δία και τη μετέφεραν στον Όλυμπο κοντά
εξοργισμένη μετέτρεψε τη γυναίκα σε πέτρινη στήλη.
στους υπόλοιπους θεούς. Από την Πάφο η όμορφη θεά πήρε το όνομα
Στη νεοελληνική δημώδη λογοτεχνική παράδοση η Κύπρος κατέχει
«Παφία» και από την
επίσης μια ιδιαίτερη θέση. Από τους πλέον διαδεδομένους λαϊκούς
Κύπρο «Κύπριδα».
θρύλους του νησιού είναι αυτός της δημιουργίας της οροσειράς του
Η
λατρεία
Αφροδίτης
της
Πενταδάκτυλου που το διασχίζει.
εισήχθη
Ο θρύλος τοποθετείται στα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας
στην Κύπρο από τον
όταν οι Σαρακηνοί πειρατές επιτίθενταν με λύσσα στην Κύπρο και οι
Κινύρα, βασιλιά του
αυτοκράτορες
νησιού, ο οποίος έγινε
υπερασπιστούν. Οι ατρόμητοι πολεμιστές κρύβονταν μέσα στις σπηλιές
και
της.
και τις χαράδρες, έστηναν καρτέρι στους πειρατές και μόλις τους
Σύμφωνα με μια άλλη
εγκλώβιζαν, τους σκότωναν με τα φονικά τους ρόπαλα που είχαν πάνω
παράδοση ο Κινύρας
τους χαραγμένη τη μορφή του προστάτη τους Αγίου Μάμα.
αρχιερέας
ήταν
τους
γενναίους
ακρίτες
για
να
την
που
Ανάμεσα στους ακρίτες ξεχωριστή θέση κατείχε ο Βασίλειος
εορταστικά
Διγενής Ακρίτας. Ήταν ήρωας λατρεμένος και γύρω από το πρόσωπό
ποιήματα και θρήνους
του οι Κύπριοι έπλεξαν έναν ωραιότατο θρύλο: Ένας πολύ δυνατός
για το θάνατο του
Σαρακηνός αφού πολέμησε με το Διγενή, νικήθηκε και για να γλιτώσει
Άδωνη,
του
μπήκε σε ένα πλεούμενο. Ο Διγενής τον ακολουθούσε κατά πόδας και
αγαπημένου της θεάς.
όταν τον πλησίασε είδε να μπαίνει μπροστά του και να τον εμποδίζει
Ενώ όμως ο Κινύρας
ένα πελώριο βουνό πλασμένο από πηλό. Στην προσπάθειά του να
ήταν ευνοούμενος της
ανέβει για να δει πού βρίσκεται ο εχθρός του, αποτυπώθηκε η τεράστια
Αφροδίτης, οι τρεις κόρες του, για άγνωστους λόγους σύμφωνα με το
παλάμη του στην κορυφή του βουνού, το οποίο με μαγικό τρόπο μετά
μύθο, καταλαμβάνονται από ανεξήγητη τρέλα με αποτέλεσμα να
το περιστατικό αυτό πέτρωσε και πήρε το όνομα «Πενταδάκτυλος».
έγραφε
Πίνακας του Botticell: «Η γέννηση της Αφροδίτης» http://users.sch.gr/pchalou
ποιητής
έστελναν
εκδίδονται στους επισκέπτες του νησιού.
Ο θρύλος μάλιστα συνεχίζεται με την αναφορά ότι μόλις ο Διγενής
Σύμφωνα με την κυπριακή μυθολογία η Αφροδίτη ερωτεύτηκε
είδε το Σαρακηνό να φεύγει μακριά, ξερίζωσε από το βουνό ένα
σφοδρά τον πανέμορφο Άδωνη. Ο έρωτας αυτός όμως δεν έγινε
γιγάντιο βράχο και τον πέταξε εναντίον του χωρίς όμως να καταφέρει
αποδεκτός από τους άλλους θεούς και ιδιαίτερα την Άρτεμη, η οποία
να τον πετύχει. Ο βράχος αυτός πήρε το όνομα «βράχος του Διγενή»
έστειλε ένα άγριο κάπρο να σκοτώσει τον όμορφο άνδρα. Από το αίμα
βρίσκεται σήμερα κοντά στην Κυθρέα και αποτελεί ένα από τα
του γονιμοποιήθηκε η γη και από τότε το νησί κάθε άνοιξη γεμίζει με
διασημότερα αξιοθέατα της Κύπρου.
κατακόκκινες πανέμορφες ανεμώνες και κρόκους.
Σελ 14
«ΑΓΑΠΗΣΑ ΤΗΝ ΄ΠΟΥ ΚΑΡΚΙΑΣ» Μια γνωριμία με τη μουσική και χορευτική παράδοση της Κύπρου
από το οποίο δεν πρέπει χυθεί σταγόνα και το «τσιακκί» ένα χορό μαχαιριών που καταλήγει στο «θάνατο» του ενός από τους δύο χορευτές.
Από τη Βάσω Θεοδωροπούλου Η μουσική παράδοση της Κύπρου είναι άμεσα συνυφασμένη με τη μακραίωνη ιστορία της και είναι πάντα συνδεδεμένη με την ελληνική ταυτότητα του νησιού, την οποία οι Κύπριοι κατόρθωσαν να διατηρήσουν παρά τους πολλούς κατακτητές που πέρασαν από το νησί. Αυτό που σίγουρα τη χαρακτηρίζει είναι η δημιουργική μετατροπή πολιτισμικών στοιχείων Δύσης και Ανατολής σε μουσική και τραγούδι που μεταδίδει όλα τα βιώματα του κυπριακού ελληνισμού. Αξίζει να γίνει μια ιδιαίτερη αναφορά στα παραδοσιακά μουσικά όργανα της Κύπρου. Από τα παλαιότερα είναι το «πιθκιαύλιν» και η «ταμπουτσιά». Το πρώτο θεωρείται καθαρά ποιμενικό όργανο, αφού χρησιμοποιούνταν από τους βοσκούς στα βουνά και μοιάζει με φλογέρα. Με το πιθκιαύλι έκαναν αυτοσχεδιασμούς με τραγούδια που πήραν το όνομα «ταξίμια». Η «ταμπουτσιά» από την άλλη μοιάζει αρκετά με κόσκινο και είναι φτιαγμένη από δέρμα χωρίς όμως να έχει τρύπες. Αρχικά τη χρησιμοποιούσαν ως οικιακό σκεύος για τη μεταφορά αγαθών. Λόγω του σχήματός της όμως ήταν πολύ εύκολο να μετατραπεί σε κρουστό μουσικό όργανο. Η οξύτητα του παραγόμενου ήχου εξαρτιόταν πάντα από το πόσο τεντωμένο ήταν το δέρμα και τις διαστάσεις του μουσικού οργάνου. Στα δύο αυτά παλαιά μουσικά όργανα με τον καιρό προστέθηκαν το βιολί, το λαούτο και ο ταμπουράς. Το σαντούρι – μουσικό όργανο με βυζαντινές ρίζες- δεν κατάφερε να εδραιωθεί στην κυπριακή μουσική παράδοση. Όπως είναι αναμενόμενο άνθιση γνωρίζει και ο παραδοσιακός χορός καθώς ο κυπριακός λαός μέσα από την κίνηση θέλει να επικοινωνήσει τα ιστορικά του βάσανα, τον πόνο, τη χαρά, την αυθεντική και πηγαία ανθρώπινη έκφραση. Οι χοροί σίγουρα επηρεάζονται από παράγοντες όπως ο τρόπος ζωής των κατοίκων της κάθε περιοχής, η γεωγραφική θέση της, τα ιστορικά βεβαίως γεγονότα, τα ήθη και τα έθιμα και η κοινωνική θέση άνδρα και γυναίκας. Αυτό όμως που είναι ξεχωριστό στον κυπριακό παραδοσιακό χορό είναι ότι λείπουν οι μεικτοί χοροί ανδρών και γυναικών. Αυτή η παγκόσμια ίσως πρωτοτυπία οφείλεται κατά πολύ στο γεγονός ότι η γυναίκα ζούσε σχετικά περιορισμένη στην Κύπρο, μέσα σε εσωτερικές αυλές και σπίτια με ψηλούς τοίχους για να προστατεύεται και να μην προκαλεί τα βλέμματα επίδοξων ληστών και επιδρομέων πειρατών που για αιώνες ήταν μάστιγα για το νησί. Επιπλέον, ήταν δείγμα ενάρετης και ηθικής προσωπικότητας το να μη χορεύει η γυναίκα ζωηρά και με προκλητικά κουνήματα. Στον ανδρικό χορό διακρίνει κανείς έντονο το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού και μια προσπάθεια για «χορευτική κυριαρχία» καθώς συνήθως οι άνδρες χορευτές είναι δύο και κατά κάποιο τρόπο αναταγωνίζονται ο ένας τον άλλο χορεύοντας ζωηρά και εύθυμα. Στο γυναικείο χορό ο ρυθμός είναι πιο απλός και η κίνηση συνεσταλμένη και ντροπαλή ενώ συχνά συνοδεύεται με τη χρήση μαντιλιού. Αξίζει όμως να σημειώσουμε ότι η κορμοστασιά είναι πάντα στητή και καμαρωτή. Το βλέμμα είναι αυτό που κοιτάει χαμηλά ως ένδειξη σεμνότητας. Οι χοροί που σίγουρα εντυπωσιάζουν είναι οι λεγόμενοι «χοροί δεξιοτεχνίας» στους οποίους συναντάμε το «δρεπάνι», ένα χορό που χόρευαν οι θεριστές το καλοκαίρι στους αγρούς και περιλάμβανε κινήσεις του δρεπανιού γύρω από το κορμί και το κεφάλι, τη «σίτα», στην οποία ο χορευτής στροβιλίζεται στο ρυθμό με ένα ποτήρι κρασί στο κεφάλι
Γράφουν οι:
Καμαρέτσου Ελευθερία Χαλιμούρδα Λαμπρινή Κανέλου Σταυρούλα Στην Κύπρο το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς όσοι έχουν στα σπίτια τους τζάκι κόβουν κλαδιά ελιάς και τα ρίχνουν μέσα στην φωτιά. Γιατί το κάνουν αυτό; Για να μάθουν αν ο αγαπημένος ή η αγαπημένη ανταποκρίνονται στο αίσθημα της αγάπης. Καθώς ρίχνουν τα φύλλα στη φωτιά λένε τους εξής στίχους: «Aϊ Βασίλη, Βασιλιά, δείξε και φανέρωσε αν με αγαπά...» και μετά προφέρουν το όνομα του αγαπημένου ατόμου. Αν το φύλλο καεί με θόρυβο τότε σημαίνει ότι το άτομο που ονοματίζεται ανταποκρίνεται. Ένα ακόμη ωραίο κυπριακό χριστουγεννιάτικο έθιμο πραγματοποιείται την ημέρα των Φώτων. Οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τα ξεροτήγανα, ένα ιδιαίτερο τύπο λουκουμάδων, και τα μοιράζουν στα παιδιά που γυρνούν στις γειτονιές. Εκείνα όχι μόνο τα τρώνε αλλά επίσης τα πετάνε στις στέγες των σπιτιών τους για να τα βρει ο Καλικάντζαρος, να τα φάει και να φύγει και να αποφύγουν οι οικογένειες τη γρουσουζιά και την κακοτυχία για ολόκληρο το χρόνο. Ο γάμος για τους Κύπριους είναι ένα ευχάριστο και χαρμόσυνο γεγονός που διακρίνεται για τα παραδοσιακά του χαρακτηριστικά. Πριν την τελετή, τόσο στο σπίτι του γαμπρού όσο και στο σπίτι της νύφης γίνονται ιδιαίτερες προετοιμασίες. Το ξύρισμα του γαμπρού γίνεται στο πατρικό του σπίτι από τον μπαρμπέρη (επαγγελματία κουρέα) με τη συνοδεία βιολιού. Ο κουμπάρος τού φοράει το πουκάμισο και το σάκο και του τραγουδά γαμήλια δίστιχα ή τετράστιχα μαζί με τους συγγενείς και τους φίλους που είναι παρόντες. Τέλος, ο πατέρας και η μητέρα του γαμπρού τον ζώνουν, τον καπνίζουν, του δίνουν τις ευχές τους και ξεκινούν όλοι μαζί για την εκκλησία με τη συνοδεία βιολιού. Αλλά και το στόλισμα της νύφης γίνεται στο πατρικό της σπίτι με το ίδιο τελετουργικό. Τη στολίζουν πάντα οι υποψήφιες κουμπάρες και ταυτόχρονα της τραγουδούν οι συγγενείς και οι φίλες της με τη συνοδεία του βιολιού και του λαγούτου. Στη συνέχεια οι γονείς της τη ζώνουν και την καπνίζουν, της δίνουν την ευχή τους και ξεκινούν όλοι μαζί για την εκκλησία. Ένα όμως εντελώς ξεχωριστό και ιδιαίτερο κυπριακό έθιμο είναι αυτό του «κατακλυσμού» που αντίστοιχό του δε συναντάμε στην ημειρωτική Ελλάδα. Πρόκειται για μια πενθήμερη γιορταστική περίοδο, πενήντα μέρες μετά το Πάσχα. Σε όλες τις παραλιακές πόλεις του νησιού με επίκεντρο τη Λάρνακα γίνονται διάφορες εκδηλώσεις με αποκορύφωμα την πορεία προς τη θάλασσα όπου οι συμμετέχοντες στη γιορτή καταβρέχουν ο ένας τον άλλο με νερό. Κανείς δε γνωρίζει τον ακριβή συμβολισμό του «Κατακλυσμού». Μια ερμηνεία είναι ότι η γιορτή γίνεται στη μνήμη του Νώε και της επιβίωσής του μετά το βιβλικό κατακλυσμό, ενώ κάποιοι ισχυρίζονται ότι με τον τρόπο αυτό τιμάται ην άφιξη του Λάζαρου στην Κύπρο μετά την ανάσταση του από το Χριστό, ή ακόμη ότι γιορτάζεται η γέννηση της Αφροδίτης.
Σελ 15
ΤΑ ΘΑΥΜΑΣΤΑ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Γράφουν οι: Κουρτέλης Βάιος, Παπαθανασίου Σπύρος, Μανδάλης Ευθύμης Το πανέμορφο νησί της Αφροδίτης, η Κύπρος, είναι πραγματικά ένας θησαυρός πολιτισμικής κληρονομιάς με μνημεία και αξιοθέατα απαράμιλλης ομορφιάς. Η πόλη της Πάφου έχει ανακηρυχθεί ως πόλη παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την Ουνέσκο. Από τα πιο σημαντικά μνημεία της είναι οι Τάφοι των Βασιλέων, ακριβώς έξω από την πόλη, το Ωδείο που χρονολογείται στο 2ο αιώνα π.Χ και χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα για πολιτιστικές εκδηλώσεις και το Κάστρο της Πάφου, ένα μέρος του βυζαντινού φρουρίου της πόλης, που βρίσκεται στο λιμάνι. Επιπλέον, εξαιρετικά είναι τα μωσαϊκά στους ναούς του Διονύσου, του Θησέως και του Αίωνα, ενώ διασώζονται εντός της πόλης πολλές κατακόμβες, χρονολογούμενες στα πρώιμα χριστιανικά χρόνια.
Κοντά στην παραλία της Πάφου βρίσκεται επίσης το μέρος όπου η Αφροδίτη, η θεά του έρωτα, αναδύθηκε σύμφωνα με το μύθο από τη θάλασσα και μεταφέρθηκε με ένα μεγάλο κοχύλι στα βράχια των κυπριακών ακτών, γνωστό με την επωνυμία «Πέτρα του Ρωμιού».
Στη Λεμεσσό συναντάμε ένα από τα εννέα κάστρα που έχτισαν οι Βυζαντινοί κατά την κυριαρχία τους στην Κύπρο το οποίο χρονολογείται από τα τέλη του 10ου προς αρχές του 11ου αιώνα μ.Χ. Αυτό το μεσαιωνικό κάστρο φιλοξενεί σήμερα ένα μεσαιωνικό μουσείο με εκθέματα από τον 4ο μέχρι και τον 19ο αιώνα. Στο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης εκτίθεται μια από τις πιο ενδιαφέρουσες συλλογές ευρημάτων από τη Νεολιθική εποχή ενώ στο μουσείο Λαϊκής Τέχνης ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να θαυμάσει αντιπροσωπευτικά δείγματα της λαϊκής τέχνης των Κυπρίων.
Στο παγκοσμίου φήμης τουριστικό θέρετρο της Αγίας Νάπας συναντάμε το μουσείο «Τορναρίτης Πιερίδης» και το δημοτικό μουσείο για τη θάλασσα που σκοπό έχουν να προωθήσουν την κυπριακή ναυτική παράδοση.
Να σημειωθεί εδώ ότι στο τελευταίο εκτίθενται γλυπτά, ανάγλυφα, κεραμικά και ζωγραφικοί πίνακες από θαλασσινά τοπία φιλοτεχνημένα από τους μεγαλύτερους Έλληνες και Κύπριους καλλιτέχνες του 19ου και 20ου αιώνα. Η πόλη της Λάρνακας έχει να επιδείξει τον ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ιερό ναό του Αγίου Λαζάρου και το τουρκικό φρούριο. Εντυπωσιακά είναι τα ερείπια του αρχαίου Κιτίου που χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα π.Χ και το παλιό υδραγωγείο της πόλης, γνωστό με το όνομα «Καμάρες», το οποίο φωταγωγείται τις βραδινές ώρες και εντυπωσιάζει ως θέαμα.
Σελ.16
Ωδή για ένα σκοτωμένο τουρκάκι Παντελής Μηχανικός (Λιμνιά Αμμοχώστου, 1926 - Λονδίνο, 1979) Ένα συσπασμένο πρόσωπο κομμένο απάνω στον πόνο, ανάγλυφη ανήλικη μάσκα κομμένη στην αιωνιότητα για να ρωτά αν ο τόπος ήταν πράγματι πολύ στενός μέσα στο πανηγύρι της άνοιξης για να ρωτά αν υπάρχουν εθνότητες ανάμεσα στους λαούς της μαργαρίτας για να ρωτά ποιας εθνικότητας είναι το πράσινο χορτάρι. [...] – «Ευχαριστώ. Με φέρατε σ’ αυτό τον δρόμο. Με φέρατε σ’ αυτό το τέλος. Ευχαριστώ σας δικούς και ξένους.» Γη μου! Κοίμησέ τον γλυκά, νανούρισέ τον. Για σένα η φωνή του ποιητή ρωτάει και πάλι εφέτος τους εμπόρους των πετρελαίων και τους αποικιστές των πτωμάτων, ρωτάει τον Στέτσον: «Το κουφάρι που εφύτεψες πέρσι μέσα στον κήπο σου άρχισε να βλαστάει; θ’ ανθίσει εφέτος;»
Μετά την εισβολή
«Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι στοιχειό είναι και με προσκαλεί ψυχή και με προσμένει». Κωστής Παλαμάς