བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་གཞི་རིམ་ག་ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་དང་འབལ་བའི་གལ་ཆེའི་ཡིག་ཆ་ཕྱོགས་བསྒགས། ༄༅། །དཔལ་ལྡན་བཀའ་བློན་ཁྲི་ཟུར་སློབ་དཔ ན་ཆེན་མློ་ ཟམ་གད ང་ར ྲི ན་པ ་ཆེ་མཆློག་གྲི་ཤེས་ཡློན་སྲིད་བྱུས་དང་ འབ ེ ལ་བའ ྲི ་གསུང་བཤད་དང་ལམ་ས ློ ན། ། (དེབ་ཕ ང་བཞི་པ།) ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ས་ཕྱོགས་བསྒ གས་དང་པར་སྐྲུན་ཞུས།
སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན། བསོད་ནམས་བཟང་པོ། ར མ་སྒ ག་འགན་འཁུར་བ། བསྟན་འཛིན་པདྨ། ཞུ་དག་པ། ཚེ་དབང་བུ་འཁ ད། ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། དེབ་གཟུགས་དང་རྒྱབ་ཤོག་ཇུས་འགོད། དགེ་འདུན་དོན་ཡོད། པར་སྐྲུན་དང་པོ། ༢༠༢༡ དེབ་གྲངས། ༡༥༠༠ ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཡ ག་ཚང་ནས་ཕ གས་བསྒ གས་ཞུས། དཔེ་དེབ་འད ་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲྭ་ཚིགས་ bodyiglobjong.com ནས་ལྟ་ཀ ག་དང་ཕབ་ལེན་བ ད་ཐུབ། Special Acknowledgement Funded by Danish International Development Agency through CICED
DEPARTMENT OF EDUCATION
Central Tibetan Administration
Cable: SHERIG Phone: +91-1892-222572/222721 Fax: +91-1892-223481 Email: education@tibet.net Web: www.sherig.org/tb
GANGCHEN KYISHONG DHARAMSALA - 176215 DISTT. KANGRA H.P H.P INDIA
ས ན་ག ེ ང་། ༄༅། །ཕ ་ལ་ ༢༠༠༤ ལར་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པས་བད་མི་མང་ སྤ ་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་བཅུ་གསུམ་པའི་ག ས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ བརྒྱད་པར་བཙན་བྱོལ་བ ད་མིའི་གཞི་རིམ་ག ་ཤེས་ཡ ན་ས ད་བྱུས་ཕུལ་ བར་སྤ ་མས་ཀ ས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་གལ་ཆེའི་ས ད་བྱུས་ཤིག་ཆགས་ཡད། དེ་ནས་ལ་ར ས་མའི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་གཞི་རིམ་ ག ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ི ་དགངས་དན་དངས་སུ་ལག་བསྟར་ཡང་ཐབས་ སུ་མེས་དབན་གཙུག་ལག་དཔེ་སྟྱོན་སབ་གྲྭ་གསར་འཛུགས་དང་། གཞི་ རིམ་སབ་གྲྭའི་འཛིན་སྐྱོང་གནང་མཁན་དང་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ཟབ་སྦྱོང་ དང་། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་དང་མཐུན་པའི་འས་སྦྱོང་རིམ་པ་ག་སྒ ག་ཞུས། ཕ ་ལ་ ༢༠༠༦ ནས་གཞི་རིམ་སབ་གྲྭའི་བསབ་གཞིའི་རྩ་འཛིན་ཁག་གཏན་ འབེབས་དང་འབ ལ་སབ་དེབ་རྩྱོམ་སྒ ག་ཞུས་དང་ཞུ་མུས་སུ་མཆིས། དེ་བཞིན་གཞི་རིམ་སབ་གྲྭ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་རྣམས་ལ་༸དཔལ་ ལྡན་བཀའ་བན་ཁ ་ཟུར་སབ་དཔན་ཆེན་མ་མཁས་དབང་ཟམ་གདང་རིན་
པ་ཆེ་མཆག་གིས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་དང་འབ ལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་སྐབས་ སུ་ས ད་བྱུས་ཀ ་ལྟ་གྲུབ་དང་། ལག་བསྟར་བ ད་ཕྱོགས་སགས་ཀི་ཐད་ལ་ བཀའ་སབ་ལམ་སྟྱོན་གཟབ་རྒྱས་གནང་བ་ཁག་ཡིག་ཐག་ཕབ་སྟེ། དགེ་ ལས་ཕ་མ་རྣམས་དང་། སྤ ་ཚོགས་ཁྱོན་ཡངས་ཀ ས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ ཀ ་ནང་དན་མཐིལ་ཕ ན་པ་རགས་ཤིང་ངེས་པ་བར ད་པའི་ཐག་ནས་ལག་ བསྟར་ཡང་སད། འདི་ག་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ས་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་ གཞི་རིམ་ག ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་དང་འབ ལ་བའི་གལ་ཆེའི་ཡིག་ཆ་ཕྱོགས་ བསྒ གས་ཁངས་དེབ་གཟུགས་སུ་པར་སྐྲུན་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་ཡད། ད་ལན་ཕྱོགས་བསྒ གས་དེབ་ཕ ང་བཞི་པ་པར་སྐྲུན་ཞུས་ཏེ་སབ་གྲྭ་དང་སྤ ་ ཚོགས་ཁད་འག མས་ས ལ་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱུང་བར་དགའ་སབས་དང་བཅས། རྒྱ་ཆེ་བད་རིགས་མང་ཚོགས་དང་ལྷག་པར་དུ་འབ ལ་ཡད་དགེ་ལས་ཕ་ མ་ཡངས་ནས་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་གཞི་རིམ་ག ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་དང་ འབ ལ་བའི་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་བཀའ་སབ་ཀ ་ནང་དན་རྣམས་རགས་ ཐབས་དང་། ལག་བསྟར་ཚགས་ཚུད་ཡང་ཐབས་སད་འབད་བརྩྱོན་ལྷྱོད་ མེད་གནང་སྐྱོང་ཡང་བའི་འབད་སྐུལ་བསྐར་ནན་ཞུ་རྒྱུ་བཅས། ཤེས་རིག་ ལས་ཁུངས་ནས། ཕ ་ལ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༣༠ ལ།
དཀར་ཆག ས ན་ག ང་། ....................................................................................................... III བོད་ཀྱི་སྐད་ཡ ག་དང་། གཞ ་ར མ་གྱི་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་སྐོར། ................................... 1 ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ཀྱི་སྤྱི་ཡོངས་བ ད་ས ་ལམ་སྟོན། ............................................... 45 ས ལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀྱི་དགེ་རྒན་དང་ས བ་ཕྲུག ........................................... 105 ས བ་ཕྲུག་མ ་ཚེའ ་གོ་སྐབས་དང་ལས་འགན། ས བ་སྦ ང་ག ་དགོས་དམ གས། ............ 157 ས བ་གྲྭའ ་ནང་ཉེས་རྡུང་དང་། མཚུངས་བསྡུར། འགྲན་བསྡུར་བཅས་ཀྱི་སྐ ན་གནད། ས བ་ གསོའ ་ཐབས་ལམ་གཞན། ......................................................................... 177 དེང་དུས་ཤེས་ཡོན་དང་འབ ལ་བའ ་ཡ་རབས་བཟང་སྤ ད་གལ་ཆེའ ་སྐོར། ................ 243
1 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བ ློ ད་ཀ ྲི ་སྐད་ཡ ྲི ག་དང་། གཞ ྲི ་ར ྲི མ་གྲི་ཤེས་ཡློན་ སྲིད་བྱུས་སྐློར།1 ༄༅། །སཾབ་ཊ་བད་སབ་ཚོགས་པའི་ཁབ་ཁངས་སབ་གྲྭའི་དྲུང་ཆེ་ དང་། དཔེ་སྟྱོན་སབ་གྲྭའི་སབ་སྤ ། འདིར་ཕེབས་པའི་རྒན་ལགས་རྣམ་པ་ བཅས་ཚང་མར་ཐག་མར་འཚམས་འད འི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་རིང་འདིར་ཤེས་ཡ ན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ས ང་ད ན་བཤད་དག ས་ཡ ད་ཅེས་ གསུང་གི་འདུག སྤ ར་བཏང་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་དེ་རྒྱ་ཆེན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ དང་། སིད་བྱུས་དེ་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་ལག་ལེན་འགེལ་རྒྱུ་འག་བཙུགས་ཏེ་ ལ་བཅུ་ལྷག་ཙམ་ཕ ན་པ་རེད། ད་ཆ་རྒས་ཡལ་ཆགས་ནས་ལ་ལྔ་ཙམ་ཕ ན་ པར་བར ན་དེའི་སྐྱོར་ལ་ཞིབ་ཚགས་པ་ཞིག་དན་ག ་མི་འདུག དེའི་རིང་ལ་ དཔེ་སྟྱོན་སབ་གྲྭ་དང་། གཞན་དག་འགའ་ཞིག་དང་མཉམ་དུ་སྐབས་རེ་ ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་སྐྱོར་ལ་བག་གེང་བ་རྒྱུ་བྱུང་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་ཆེད་ དུ་གཉེར་ནས་དེའི་ཐག་ལ་ད་སྣང་མ་བས་སྟབས་དན་ལམ་དུ་བཞག་མེད་ པའི་བཟ་འད་ཞིག་འདུག སྤ ར་བཏང་དེའི་སྐྱོར་ལ་བག་ག ང་དང་སྦངས་ བཤད་མང་པ་བས་ཚར་བའི་བཟ་འད་ཞིག་རེད། རྒན་ལགས་རྣམ་པ་ཚོས་ 1 ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༨ ཉ ན་མེས་དབོན་གཙུག་ལག་དཔེ་སྟོན་ས བ་གྲྭའ ་དགེ་རྒན་ རྣམ་པར་སྩལ་བའ ་བཀའ་ས བ།
2 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མ་གསན་པ་དང་མ་མཁ ན་པའི་གསར་པ་ཞིག་ངས་འདིར་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་ ཡད་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ཡིན་ནའང་སྤ ར་བཏང་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ གཏན་ལ་ཕབ་པའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་། དེ་གཏན་འབེབས་གནང་སྐབས་ཀ་ གཞི་རྩ་འཛིན་སའི་རྒྱབ་ལངས་ཀ་ལྟ་གྲུབ། ག་བསྡུར་བས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་དེ་ ཚོ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ང་སྤད་དང་སན་ག ང་ནང་ལ་ཞིབ་ཅིང་ཕ་བ་ཡད་ རེད། དེར་ཚང་མས་ཐུགས་ཞིབ་གནང་དགས་པ་གལ་འགངས་ཆེན་པ་རེད། ཤེས་ཡ ན་ས ད་བྱུས་ཟེར་བ་འདི་བ ས བ་པའི་ང ་བ ་ལ་ལྟ་ཕྱོགས་ཀི ་ མཐང་ཚུལ་ཞིག་ཡད་པ་དེ་གལ་ཆེ་ཤས་རེད། དེ་མ་གཏགས་སབ་ཚན་ག ་ འཆར་གཞི་དང་། འཛིན་གྲྭ་ཚུགས་ཕྱོགས། སབ་ཚན་ག་རེ་བཞག་དང་མ་ བཞག འཛིན་གྲྭ་གང་ནས་སབ་ཚན་བཞག་དང་མ་བཞག་དེ་ཚོ་ཤེས་ཡན་ ས ད་བྱུས་ཀ ་ཡན་ལག་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། དུས་ནས་ དུས་སུ་འགྱུར་བ་གཏང་ཆག་པ་ཞིག་དང་། ས་གནས་ཕན་ཚུན་དབར་མི་ འད་བར་ཡང་དགས་པའམ་ཡང་ཆག་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་རེད། སྤ ་ལ་ ཁབ་པའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཞེས་ལབ་དགས་དན་ག་རེ་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ ན༑ བད་མི་རིགས་ཀ ་འབྱུང་འགྱུར་ཕུགས་རེའི་ཐག་ཤེས་ཡན་སབ་སྟྱོན་ བ ད་མཁན་ག ་སྒ ག་འཛུགས་དེ་ཚོས་བསམ་བ ་གང་འ ད ་ཞིག་འཁ ར་ག ི ་ ཡད་པ་དང་། དགས་པ་དང་དམིགས་ཡུལ་གང་འད་ཞིག་འཛིན་ག ་ཡད་ པ༑ ཤེས་ཡན་ག ་ང་བ་ངས་འཛིན་གང་འད་ཞིག་ལ་བ ད་ཀ ་ཡད་པ་དེ་ཚོ་ གཙོ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་དེའི་ཐག་ལ་ང་ཚོ་བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ སྤ ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་ཞིབ་ཚགས་པ་
3 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བས་ནས་དགངས་བཞེས་གནང་མཁན་ཏག་ཙམ་དཀན་པ་ཡད་པའི་བཟ་ འདུག ཚང་མས་གལ་གནད་ཆེན་པ་བརྩི་ཡག་དེ་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་དེ་ སན་འགའི་འཛིན་གྲྭ་དང་། འཛིན་གྲྭ་དང་པ་ནས་སབ་མཁན་དེ་ཚོ་ཤེས་ ཡན་ས ད་བྱུས་ལག་བསྟར་མི་བ ད་མཁན་ག ི་བཟ་འད་པ་ཞིག་དང་། འཛིན་ གྲྭ་གསུམ་པ་ཡན་ཆད་ལ་མ་གཏགས་སྐད་ཡིག་གཞན་དག་མི་སབ་མཁན་ དེ་ཚོ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་དགངས་དན་དང་ལག་བསྟར་བ ད་མཁན་གི་ བཟ་འད་པ་བརྩི་མཁན་མང་པ་ཞིག་མཐང་བྱུང་། དེ་ཚོས་ག་རེ་མཚོན་ག ་ ཡད་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། སབ་ཚན་ག ་འཆར་གཞི་ལ་ཐུགས་སྣང་ཕ ན་པ་ མ་གཏགས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ལ་ཐུགས་སྣང་མ་ཕ ན་པ་དང་། སབ་ཚན་ གི་འཆར་གཞི་ལ་ཐུགས་སྣང་འག་སྟངས་དེ་ཡང་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་ཟེར་ བ་དེ་རྩ་ཆེན་པ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནི་འག་བ་མིའི་མངན་འདད་བསྒྲུབ་རྒྱུར་ མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པ་བཅས་བསམ་བའི་ནང་རྒྱུ་མཚན་ མེད་པའི་འཛིན་སྟངས་དམ་པ་ཞིག་ཡད་པ་ཚོས་སན་དང་པ་དེར་སྐད་ཆ་ འད ་བ་དང་ལྟ་བ་སགས་བ ད་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་ནི་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་ ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ཆ་ཤས་ཆུང་ཆུང་སབ་ཚན་བང་སྒིག་སྟངས་སྐྱོར་ རེད། དེ་ལ་ཉམས་མྱོང་གི་ཐག་ནས་དགས་གལ་བྱུང་བ་ཡིན་ན་འཛིན་གྲྭ་ བརྒྱད་པའི་ར ས་ལ་གཞི་ནས་སྐད་ཡིག་གཞན་ཞིག་བ ས བས་ན་འག ག་ པའི་བཟ་འད་ཞིག་ཡད་རེད། དེ་བཞིན་འཛིན་གྲྭ་དང་པ་ནས་བསབས་པ་ ཡིན་ནའང་ཧ་ཅང་མི་འགིག་པ་ཡད་མ་རེད། སན་འགའི་འཛིན་གྲྭར་རང་ གི་ཕ་སྐད་ལས་གཞན་པའི་སྐད་ཡིག་བསབ་རྒྱུ་འདི་ཕྲུ་གུའི་འཚར་ལངས་ ཀ ་འགལ་རྐེན་ཆེན་པ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་རེད་ཅེས་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ཐག་ནས་བསམ་
4 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཚུལ་ཆེན་པ་ཞིག་ཡད་རེད། དེ་མ་གཏགས་འཛིན་གྲྭ་དང་པ་དང་། གསུམ་ པ༑ ལྔ་པ། བརྒྱད་པ་དེ་ཚོར་ཞེ་དག་ཁད་པར་ཆེན་པ་ཡད་པ་མཐང་གི་མེད། ལར་ནས་ཕ ི ་རྒྱལ་ག ་སྐད་ཡིག་སྤ ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་དེ་ ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་ཡིན་པའི་ཚོར་སྣང་དེ་ས་སའི་ཉམས་མྱོང་གི་ཐག་ནས་ རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་ལ་བར ན་པ་ཞིག་དཀན་པ་རེད་བསམ་ག ་འདུག རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། ང་རང་ཚོའི་གནས་ཚང་ཡིན་ སྟབས་རྒྱ་གར་བའི་མི་ཚོའི་གམས་གཤིས་དེ་ང་ཚོའི་ཐག་ལ་ལས་ས་པ་བས་ ནས་ས བས་ཀ ་རེད། རྒྱ་གར་ག ་མིའི་གམས་གཤིས་ནང་ཨིན་ཇི་གལ་ཆེན་ པ་ཡིན་པ་བརྩི་ཡག་དེ་ཐག་མར་རྒྱ་གར་ལ་དབང་འཛིན་བེད་མཁན་ཨིན་ ཇིས་བསམ་བའི་བག་ཆགས་མཐུག་པ་ཞིག་བསྐྲུན་ཡད་རེད། མེ་ཁ་ལེ་ (Macaulay) ཡིས་རྒྱ་གར་གི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཐག་མར་བཟ་དུས་དམིགས་ཡུལ་ གཏིང་ཟབ་ཡད་པའི་འཆར་གཞིའི་ཐག་ནས་བཟས་པར་བར ན། རྒྱ་གར་ ལ་ཆབ་ས ི ད་ཀ ་རང་བཙན་ཐབ་ནས་ལ་དྲུག་ཅུ་རེ་བདུན་རེ་བརྒྱད་ཕ ན་ པའི་ར ས་ལའང་སྐད་ཡིག་དང་ཤེས་ཡན་གི་རང་དབང་མ་ཐབ་པར་ལུས་ པ་འདི་བསམ་བའི་བག་ཆགས་ཇི་ཙམ་གཏིང་ཟབ་ཡད་པ་འདིས་མཚོན་ ཐུབ་པ་ལྟ་བུ་རེད། ང་རང་ཚོ་ཡང་དེའི་ཞར་ལ་ཕ ན་པ་རེད་མ་གཏགས་ང་ ཚོས་རིགས་པའི་ལམ་ནས་བརག་དཔྱད་བས་ཏེ་དགས་པ་དང་གལ་ཆེན་ པ་ཡིན་པ་ངེས་པ་རེད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་གང་ཡང་ཆགས་ཀ ་ཡད་མ་ རེད། ཕ ་ལ་ ༢༠༡༤ དང་། ༢༠༡༥ ལར་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ས་སྤ ར་ཤེས་ ཡན་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཤེས་ཡན་སིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བ ད་མཁན་ག ་སབ་
5 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གྲྭ་ཁག་ནང་བསྐར་ཞིབ་གནང་མཁན་ག ་མཁས་དབང་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་ བཙུགས་གནང་འདུག དེའི་ནང་ཕེབས་མཁན་མི་ཁ་ཤས་ཤིག་མཇལ་བྱུང་། ཁང་ཚོས་གསུངས་པ་ལྟར་བས་ན་ད་ལྟ་ཕ་མའི་སྤ ་ཚོགས་དང་། དགེ་རྒན་ ག ི ་སྤ ་ཚོགས། འཛིན་སྐྱོང་གི་སྤ ་ཚོགས་གསུམ་ཀའི་ནང་ཤེས་ཡན་སིད་བྱུས་ ཀ ་ག་རགས་ཞེ་དག་དམའ་པ་རེད་འདུག མང་ཆེ་བར་དེའི་གནད་དན་ག་ རེ་ཡིན་པ་གསུང་རྒྱུ་གང་ཡང་མི་འདུག འཛིན་གྲྭ་གང་ནས་ཨིན་ཇི་སབ་ དང་མི་སབ་དེ་རང་ལ་གཙོ་ཆེ་བ་འཛིན་ག ་འདུག ཁང་ཚོའི་སན་ཐའི་ནང་ ལའང་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཞིབ་ཚགས་པ་བས་ནས་སབ་སྦྱོང་གནང་དགས་ ཡད་ལུགས་བ ས་ཡད་ཅེས་གསུང་གི་འདུག ཁང་ཚོས་སབ་གྲྭ་མང་པའི་ ནང་ཕེབས་ཏེ་དགེ་རྒན་དང་སབ་ཕྲུག་ཚོ་ཐུག་འཕད་ཀ ས་དུས་ཚོད་ལ་ དཔག་པའི་ཞིབ་འཇུག་གང་གཟབ་གནང་འདུག ཁང་ཚོའི་གཟིགས་ཚུལ་ དེ་འད་ཞིག་ཡད་དུས་ངས་ནམ་རྒྱུན་མཐང་སྣང་བྱུང་བ་དེ་ཡང་ནར་འཁྲུལ་ ཆེན་པ་བྱུང་མི་འདུག་སམ་པ་སྐབས་དེ་དུས་དན་བྱུང་། སྤ ར་བཏང་འག ་བ་མི་ཟེར་བ་དེ་འཇིག་ར ན་སྤ ་ཡ ངས་ཀ ་མིའི་སྤ ་ ཚོགས་ཀ ་ཆ་ཤས་སུ་གཏགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ ཡངས་ཀ ་ཁེ་ཕན་དང་དགས་མཁ་གཙོ་བར་བཟུང་བའི་ཐག་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ དང་མི་རིགས་ས ་སའི་ཁེ་ཕན་དེ་འག ་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ཀ ་ཁེ་ཕན་ དང་མི་མཐུན་པའམ་འགལ་ཟླར་འག་ཡི་ཡད་ན། མི་རིགས་བ ་བག་པ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་བ ་བག་པའི་ཁེ་ཕན་བས་བཏང་ནས་འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ ཀ ་ཁེ་ཕན་གཙོ་བར་བཟུང་དགས་པ་དེ་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་ཡིན་པ་
6 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བཤད་མི་དགས་པ་རེད། དེར་བར ན་༸གང་ས་༸སྐབས་མགན་ཆེན་པའི་ མཛད་འཕིན་ག ་ཐུགས་བསྐ ད་དམ་བཅའི་ནང་གཟིགས་པ་ཡིན་ནའང་། དང་པ་དེ་འག་བ་མི་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་མིའི་བཟང་སྤྱོད་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུ་ དེ་གསུང་གི་ཡད་རེད། གཉིས་པ་དེ་ནང་པའི་ཆས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ ནས་རང་གི་ར ས་སུ་འཇུག་སའི་ཆས་ལུགས་དེ་རིམ་པ་གཉིས་པར་བཞག་ གནང་གི་ཡད་རེད། རིམ་པ་གསུམ་པ་དང་བཞི་པར་བད་མི་རིགས་ཀ ་ཁེ་ ཕན་ག ་སྐྱོར་ལ་དགངས་པ་བཞེས་གནང་གི་ཡད་སྟབས་སྤ ར་བཏང་གི་འག་ སྟངས་བས་ན་དེ་འད་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་དང་ཆབས་ཅིག་མི་རིགས་ ས་སའི་འཇིག་ར ན་སྤ ་ཡངས་ཀ ་འག་བ་མི་རིགས་ཀ ་ཁེ་ཕན་བསྒྲུབ་རྒྱུ་དང་ ཞབས་འདེགས་ཞུ་རྒྱུའི་བརྒྱུད་ལམ་དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། མི་རིགས་ ས ་སའི་རང་རང་གི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ ཁ ད་ཆས་དང་ཡན་ཏན་གང་ དང་གང་ཞིག་ཡད་པ་དེ་བརྒྱུད་ནས་ཞུ་རྒྱུ་རེད་མ་གཏགས། དེ་བཞག་ནས་ འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ཀ ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་ཡི་ཡིན་ཟེར་བའི་ལྷག་ བསམ་ཞིག་ཡད་ཀང་ལྷག་བསམ་དེ་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུའི་བརྒྱུད་ལམ་རག་ རྒྱུ་ཁག་པ་ཞེ་དག་རེད། བདག་ཉིད་ཆེན་པ ་གཱནྡ འི་ངའི་ར ་ལམ་ག ་རྒྱ་གར་ཟེར་བའི་ ཕ ག་ དེབ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡད་པ་དེ་ཁང་གི་གསུང་རྩྱོམ་ག ་ནང་ནས་གལ་ཆེ་བའི་ གས་ཤིག་རེད། དེའི་ནང་གི་ད ་བ་དང་པར་ཁ ད་རང་འག་བ་མི་ཞིག་ཡིན་ པའི་ཆ་ནས་མི་རིགས་ཡངས་རགས་འད་མཉམ་ཡིན་པ་འདད་ཀ ་ཡད་ཟེར་ མཁན་ཞིག་རེད། དེ་འད་ཡིན་ཙང་ཁ ད་རང་གིས་རྒྱུན་དུ་ལས་དན་བ་རྒྱུ་དེ་
7 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་གར་མང་ཚོགས་ཀ ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་རྒྱུ་དང་ཁེ་ཕན་བསྒྲུབ་ རྒྱུ་ཞིག་མ་གཏགས་འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ཀ ་ཁེ་ཕན་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ཐག་ ལ་གང་ཡང་བ ད་ཀ ་མི་འདུག་པ་དེ་གང་འད་རེད་ཅེས་ཁང་རང་གིས་ཁང་ རང་ལ་ད ་བ་བཀད་གནང་ཡད་རེད། དེའི་ལན་ལ་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་ བཞིན་འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ཀི་ཁེ་ཕན་དང་རྒྱ་གར་ག ་ཁེ་ཕན་གཉིས་ དབར་གལ་ས ད་འགལ་ཟླ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན། འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ ཀ ་ཁེ་ཕན་ཆེད་རྒྱ་གར་གི ་ཁེ་ཕན་དེ་ངེས་པར་དུ་བ ས་གཏ ང་དག ས་པ་ ཞིག་རེད་ལ་དེ་བས་གཏང་ཐུབ་རྒྱུ་དེ་ང་ལ་ཆད་སེམས་བརན་པ་ཡད། ཡིན་ ནའང་ངས་རྒྱ་གར་ག ་ད ན་དུ་ལས་ད ན་གང་འ ད ་ཞིག་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་ ནའང་འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ཀ ་ཁེ་ཕན་ལ་ཕན་པ་ཞིག་མ་གཏགས་ གནད་པ་ཞིག་བ ད་ཀི་མེད་པ་དེ་ང་རང་གི་བསམ་ངར་ལྟྱོས་ཏེ་ཡིད་ཆེས་ ཆེན་པ་བ ད་ཀ ་ཡད། གང་ལྟར་ངས་འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ཀ ་ཞབས་ འདེགས་ཞུ་རྒྱུ་དེ་རྒྱ་གར་གི་མི་རིགས་བརྒྱུད་ནས་ཞུ་བ་མ་གཏགས། དེ་ལས་ གཞན་པའི་འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ཀ ་ཞབས་འདེགས་འདི་ཡིན་ཞེས་ཞུ་ རྒྱུའི་བརྒྱུད་ལམ་ཞིག་ང་ལ་རེད་ཀ ་ཡད་མ་རེད་ལ། དེའི་ནུས་པ་ཡང་མེད་ ཅེས་གསུངས་པ་རེད། དེ་ནི་དངས་ཡད་ཀི་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད། བ ང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ས གས་པ་མི་སུ་དང་སུ་འ ད ་ཞིག་ཡིན་ ནའང་། འག་ལ་ཕན་ཕ ིར་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་ཤག །ཅེས་སེམས་ཅན་ ཐམས་ཅད་ཀ ི་དན་དུ་ཞེས་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། ང་ཚོས་རག་པར་ལབ་པ་ ཙམ་དུ་མ་ཟད་སན་ལམ་དེ་རང་རྒྱག་གི་ཡད་རེད། བསམ་རྒྱུ་ཡང་སེམས་
8 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཅན་ཐམས་ཅད་ཀ ་དན་དུ་བསམ་ག ་ཡད་རེད། སྦ ན་པ་དང་། ཚུལ་ཁ མས། བཟད་པ། བརྩྱོན་འགྲུས། བསམ་གཏན། ཤེས་རབ་ལ་སགས་པ་གང་འད་ ཞིག་ཉམས་ལེན་བས་པ་ཡིན་ནའང་། ས་སའི་འཁ ས་ལ་ཡད་པའམ་ས་སས་ སབ་ཐུབ་པའི་སེམས་ཅན་དེ་བརྒྱུད་ནས་བ་རྒྱུ་ཞིག་རེད་མ་གཏགས། སངས་ རྒྱས་ཀ ་ག་འཕང་ཐབ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱུན་མི་ཆད་ཀ ་འཕ ན་ལས་ལ་མངའ་ མ་བར ེ ས་ཀི་བར་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སབ་ཐུབ་ཟེར་བ་གཏན་ནས་ ཡད་མ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ང་རང་ཚོས་སབ་ཐུབ་ས་དེ་རང་གི་འཁ ས་ ལ་ཡད་པའི་སྐ ་འག་དེ་ཚོ་ཡིན་པ་རེད། རང་གི་འཁ ས་ལ་ཡད་པའི་སྐེ་ འག་དེ་ཚོའི་ནང་ལའང་རང་དང་རིགས་མཐུན་པ་དང་མི་མཐུན་པ་གཉིས་ མཉམ་དུ་ཡ ད་ཀང་ང་ཚོས་ཁ་ཡ ད་ལག་ཡད་ཀ ་ཕན་གནད་འབ ལ་བའི་ ཞབས་འདེགས་དེ་རང་གི་མི་རིགས་ལ་ཞུ་ཐུབ་པ་ནང་བཞིན་མི་རིགས་ གཞན་པ་ལ་ཞུ་ཐུབ་པ་ཁག་པ་རེད། དེ་ནི་བཅས་མའི་གནས་སྟངས་ཤིག་གི་ ཐག་ནས་མ་ཡིན་པར་རང་བཞིན་ག ་གནས་སྟངས་ཐག་ནས་ཡིན་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ནང་ Think globally act locally ཞེས་པའི་དཔེ་ ཞིག་ཡད་པ་དེ་དངས་ཡད་གནས་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་རེད་བསམ་གི་ཡད། བསམ་བ་གཏང་བའི་སྐབས་སུ་ག་ལ་ཁྱོན་ཡངས་ལ་བསམ་བ་གཏང་དགས་ པ་དང་། ལས་དན་བེད་པའི་སྐབས་སུ་ས་གནས་རང་ནས་བ ད་དགས་པ་ རེད། བསམ་བ་གཏང་བའི་སྐབས་སུ་འག་བ་སྤ ་ཡངས་ལ་བསམ་བ་གཏང་ ཐུབ་པ་དང་སབ་ཀ ་ཡད་རེད་དེ། ལས་དན་བེད་པའི་སྐབས་སུ་སབ་རྒྱུ་དང་ ཐུབ་རྒྱུ་མེད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ལས་དན་བ་རྒྱུའི་བརྒྱུད་ལམ་དེ་རང་ གི་སྤ ་ཚོགས་དང་། རང་གི་མི་རིགས། རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནས་འག་འཛུགས་
9 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བ ེ ད་དགས་པ་ནི་རང་དན་ཡིད་བ ད་ཀ ་བསམ་བ་མིན་ཡང་བརྒྱུད་ལམ་དེ་ ལས་གཞན་པ་ཞིག་ར ད་རྒྱུ་མེད་པས་བརྒྱུད་ལམ་དེའི་ཐག་ནས་འག་དགས་ པ་དེ་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བསམ་བ་བཏང་བ་ཡིན་ན། གང་ཟག་སར་ས་ ས་ལའང་འཇིག་རན་སྤ་ཡངས་ལ་འཁ་བའི་ལས་འགན་དང་། མི་རིགས་ས་ སར་ཡང་འཇིག་རན་སྤ་ཡངས་ལ་འཁ་བའི་ལས་འགན། རྒྱལ་ཁབ་ས་སར་ ཡང་འཇིག་རན་སྤི་ཡངས་ལ་འཁི་བའི་ལས་འགན་ཞིག་ཡད་རེད། དེ་འད་ བའི་འཇིག་ར ན་སྤ ་ཡངས་ལ་འཁི་བའི་ལས་འགན་དེ་ངས་གཟུང་རྒྱུ་ཁག་ པ་ཞེ་དག་རེད། ལག་རག་གི་ཐག་ལ་འག་མཁན་མང་པ་ཡད་རེད། ཡང་ དག་པ་ཞིག་གི་ཐག་ནས་བསམ་བ་བཏང་སྟེ་བརག་དཔྱད་བ ད་ཤེས་པ་ཡིན་ ན༑ གང་ཟག་སར་ས་སའི་འཇིག་རན་སྤ་ཡངས་ལ་འཁ་བའི་ལས་འགན་ དེ་ཡང་གང་ཟག་སེར་ས་སའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ག ་གནས་བབས་ལ་ ལྟྱོས་ཏེ་སྒྲུབ་ཐུབ་པའི་ལས་འགན་ཞིག་མ་གཏགས། སྒྲུབ་མི་ཐུབ་པའི་ལས་ འགན་ཞིག་ཡིན་ན་ཁ་ནས་བཤད་པ་ཙམ་ཞིག་མ་གཏགས་ལག་ཏུ་བང་རྒྱུ་ གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། སྒྲུབ་མི་ཐུབ་པའི་ལས་འགན་ཞིག་ཤད་ཀན་བསྡད་ པ་ཡིན་ན་དེ་རིང་སང་ཉིན་ནུབ་ཕྱོགས་པས་བཤད་རྒྱུའི་ Utopia ཞེས་ཁ་ཙམ་ ཚིག་ཙམ་ཞིག་མ་གཏགས་དན་ལ་ལག་ལེན་འཁེལ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་ ཀ་རེད། དེ་འད་ཡིན་ཙང་མི་རིགས་ས་ས་དང་གང་ཟག་སར་ས་སའི་འཇིག་ ར ེན་སྤ་ཡངས་ལ་འཁ་བའི་ལས་འགན་དེ་རང་གི་ནུས་པ་དང་། རང་གི་རྣམ་ དཔྱྱོད། རང་གི་ཉམས་སད་དེ་ཚོ་ཚང་མར་ཚོད་དཔག་ཡག་པ་ཞིག་བས་
10 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའི་ཐག་ནས་ངས་གཟུང་དགས་པ་དང་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་འག་བ་མི་ རིགས་སྤ་ལ་འཁ་བའི་ལས་འགན་དེ་ཡང་ངས་གཟུང་དགས་པ་རེད། ང་ཚོའི་འདས་པའི་ལ་ལྔ་བཅུ་ང་གངས་ཤིག་གི་མི་ཚེའི་བྱུང་རིམ་ནང་ བད་མི་རིགས་དང་། བད་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ལ་ག་རེ་བྱུང་བ་དེར་ཕ ་བལྟས་ ཤིག་བསགས་པ་ཡིན་ན། བ་ཡུལ་དུ་མི་ཤང་བའི་བྱུང་རབས་ཀི་དན་ས ང་ ལྡན་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པ་ཞིག་བྱུང་ཡད་རེད། ལེགས་ཉེས་ཀ ་བྱུང་རིམ་ དེ་ཚོར་ང་ཚོས་དབ ་ཞིབ་བས་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོས་ནར་འཁྲུལ་ བས་པའི་ཐག་ནས་བྱུང་བ་དང་། རང་བཞིན་གི་འཇན་ཐང་དང་རྣམ་དཔྱྱོད་ ཀ ་ཐག་ནས་བྱུང་བ། མ་འཇན་པའམ་མ་བས་པའི་ཐག་ནས་བྱུང་བའི་ གནས་ཚུལ་མང་པ་ཡད་རེད། རགས་པ་ཙམ་ཞིག་བཤད་ན། ༡༩༤༩ ལ་ཙམ་ ལ་རྒྱ་ནག་ལ་ཆབ་ས ད་ཀ ་འགྱུར་བ་ཕ ན་ནས་རྒྱ་ནག་དམར་པ་ཆགས་པ་ རེད། ༡༩༤༩ ལ་མཇུག་ནས་རྒྱ་མི་དམར་པས་བད་ལ་བཙན་འཛུལ་བ ད་ པའི་སྐབས་སུ་བད་མི་མང་པ་ཞིག་གིས་མཚོན་ཆ་ཁ ར་ཏེ་འཚེ་བའི་ལམ་ ནས་འགག་རྒྱོལ་བ་རྒྱུའི་ལས་འགུལ་བརྩམས་པ་རེད། དེ་འད་བ་རྒྱུའི་བ་ ཁག་ཆེན་པ་དང་བས་བཏང་ཆེན་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་འཚེ་བའི་ལམ་ནས་ འགག་རྒྱོལ་བས་པའི་མཐའ་མཇུག་གི་འབས་བུ་དེ་བཟང་པ་ཞིག་ཡང་རྒྱུ་ མེད་པ་དངས་ཡད་གནས་ཚུལ་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ང་རང་ཚོ་མི་ལྔ་ བཅུ་དྲུག་ཅུའི་སྐད་ཆ་དང་། སྟྱོང་ཕག་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅུའི་སྐད་ཆ་ཡད་པའི་ མང་ཉུང་གི་ཁད་པར་འག་དུས་མང་སྣེ་ཉུང་གིས་བར ན་རྒྱུ་མེད་པའི་གནས་ ཚུལ་གསལ་པ་ཆགས་སྟབས་བད་རྒྱ་འག་ལ་ཕ ན་པ་རེད།
11 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ༡༩༥༡ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༣ ནས་ ༡༩༥༩ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ བར་དུ་གས་ མཐུན་དན་ཚན་བཅུ་བདུན་ག ་འག་ལ་བསྡད་རྒྱུའི་འབད་བརྩྱོན་ས་གང་ས་ ནས་གནང་བ་རེད་དེ་དན་འབས་མ་སན་པ་རེད། དེ་ནས་ཕ ་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ཞི་ལངས་ཀ ་ང་རྒྱོལ་བྱུང་བ་དང་། དན་ཚན་བཅུ་བདུན་རྩིས་མེད་ ལ་བཏང་བའི་བསྒགས་གཏམ་དང་། རྒྱ་མི་བད་ནས་ཕར་འཐན་དགས་ པའི་བསྒགས་གཏམ་ས ལ་བ་རེད། དེ་ནས་བཟུང་མཐའ་མཇུག་དེར་༸གང་ ས་༸སྐབས་མགན་ཆེན་པ་མཆག་གིས་དབུས་པའི་བད་མི་ཁ ་ཚོ་ཁ་ཤས་ ཤིག་སྐབས་བཅལ་ལ་ཡང་དགས་པ་དང་། བད་ནང་ག ན་ལངས་ལ་གཉའ་ གནན་ཚར་མ་ཚར་དེ་འད་ཞིག་ནས་མང་གཙོའི་བཅས་བསྒྱུར་དང་། དེ་ ཚར་མ་ཚར་ཞིག་ནས་རིག་གནས་གསར་བར ་བཅས་བང་བསྒ ི གས་ནས་ བ ད་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་བ་དེ་མིང་མེད་ལ་ཕ ན་ཏེ་མི་རིགས་དེ་ཡང་ཧ་ལམ་ ཆགས་འཇིག་གི་གནས་སུ་གར་དགས་པ་ཞིག་དང་། ཆས་དང་རིག་གཞུང་ ལེགས་བང་གི་ཆ་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་ནས་དྲུག་ཅུ་ རེ་དགུ་བདུན་ཅུའི་བར་ཕལ་ཆེར་རྩ་མེད་དུ་ཕིན་པའི་བཟ་འད་པ་ཞིག་ བཅས། གང་ལྟར་ལ་བཅུ་ཙམ་བར་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ཛ་དག་ གི་གནས་ཚུལ་ཞིག་བད་མི་རིགས་ཀ ས་མངས་པ་རེད། བད་མི་འབུམ་ ཕག་བཅུ་གཉིས་ཙམ་ག ་སག་འདར་དགས་པའི་གནས་སྟངས་བྱུང་བ་དེ་ སྒམ་གཞིའམ་ལེའུ་འད་པ་ཞིག་རེད། ༸གང་ས་༸སྐབས་མགན་ཆེན་པ་ མཆག་རྒྱ་གར་འཕགས་ཡུལ་དུ་༸ཞབས་སར་འཁད་ཅིང་། བད་མི་ཁ ་ཚོ་ འགའ་ཞིག་གང་ཉིད་ཀ ་ཕེབས་ར ས་སུ་འབངས་ནས་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་ བ་ནས་བཟུང་བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དང་། བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དང་
12 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། འབ ལ་བའི་ལེགས་བང་གི་གནས་ཚུལ་བཟང་པ་རྣམས་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་ནས་ ད་ལྟ་བར་ཏེ། འདས་པའི་ལ་དྲུག་ཅུ་མ་ཟིན་ཙམ་ག ་ནང་སན་མ་ལ་བརྒྱ་ ཕག་ནང་མ་བྱུང་བའི་དར་ཁབ་ཆེན་པ་ཞིག་ཕ ན་ནས་བད་མི་རིགས་ཀིས་ འཇིག་ར ན་སྤ ་ཡངས་ལ་སན་པའི་ཞབས་འདེགས་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་རེད། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་སའི་ག་ལ་འདིའི་སྟེང་གི་ག ང་ཕན་དང་ཡུལ་ ལུང་རྒྱལ་ཁབ་གང་འད་ཞིག་ལ་ཕ ན་པ་ཡིན་ནའང་། ༸སྐབས་མགན་རིན་ པ་ཆེའི་མཚན་ཐས་མ་མྱོང་མཁན་དང་། བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སྐྱོར་ལ་ རྒྱུས་མངའ་མེད་མཁན་ཧ་ལམ་མེད་པའི་བཟ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། བད་བརྒྱུད་ ནང་བསྟན་ག ་སབ་སྦྱོང་བ ད་སའི་བསྟི་གནས་དང་། སམ་སྒྲུབ་ཉམས་ལེན་ བ ད་སའི་བསྟི་གནས། ཆས་ཚོགས་སྟྱོང་ཕག་ཁ་ཤས་ཤིག་སང་ལ་ཤ་མ་ མཆེད་པ་ནང་བཞིན་བྱུང་བ་རེད། དེ་ཚོ་ཡང་འདས་པའི་ལ་བཅུ་ཕག་དྲུག་ རིང་གི་བད་མི་རིགས་ནས་བྱུང་བའི་བྱུང་རབས་ཀི་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད། ང་ཚོ་མང་ཆེ་བས་སྡུག་ས་ནས་མ་གཏགས་ཡག་ས་ནས་གངས་ཀ་ཞེ་དག་ མི་རྒྱག་མཁན་ག ་བཟ་འད་པ་འདུག ང་ཚོས་ཡག་སྡུག་གཉིས་ཀའི་ཆ་ནས་ གངས་ཀ་རྒྱག་དགས་པ་དང་ལྟ་དགས་པ་ཞིག་རེད། ༸གང་ས་སྐུ་ཕ ང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པ་མཆག་གིས་སངས་རྒྱས་བཅམ་ ལྡན་འདས་ཀ ས་གསུངས་པའི་ནང་བསྟན་ག ་གཞུང་ལུགས་ཆས་ཀ ་ཕུང་པ་ བརྒྱད་ཁ ་བཞི་སྟྱོང་ལ་ནང་པའི་ཆས་དང་། ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ། ནང་པའི་ཚན་ རིག་བཅས་དབ ་བ་གསུམ་ལ་ཕ ་གནང་ཡད་རེད། ནང་པའི་ཆས་ཟེར་བ་ དེ་ནང་པའི་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་མཁན་ག ་གང་ཟག་ཚོས་ཉམས་ལེན་བ་རྒྱུ་
13 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཞིག་རེད་མ་གཏགས། ཆས་བརྒྱུད་དམ་ཆས་ལུགས་གཞན་པའི་ར ས་འཇུག་ ཡིན་པ་དང་། ཆས་ལ་དད་པ་མི་བ ད་མཁན་ཚོས་བེད་སྤྱོད་ཐུབ་ཀ ་ཡད་ མ་རེད་ལ་བེད་སྤྱོད་བ་རྒྱུ་ཞིག་མིན་པ་རེད། ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་ འབ ལ་བའི་གཞི་རིམ་ག ་གཞི་དངས་པའི་རྣམ་གཞག་ཚན་རིག་དང་། དེ་ བཞིན་གནས་ལུགས་འཚོལ་བའི་ལྟ་གྲུབ་དེ་ཚོ་ཆས་ཁས་ལེན་དང་མི་ལེན་ དང་། ནང་པ་ཡིན་དང་མ་ཡིན་ཚང་མས་མཉམ་སྤྱོད་བ་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ ཤིག་རེད། དེའི་ཐག་ནས་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་མཇུག་དང་། དུས་རབས་ ཉེར་གཅིག་པའི་འག་སྟྱོད་དུ་འག་བ་མིའི་སྡུག་བསལ་སེལ་རྒྱུའི་ཐབས་བྱུས་ ནང་བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གི་ཕན་རླབས་དེ་ང་ཚོས་གངས་བཤེར་བས་ ནས་རྣམ་གངས་སམ་གངས་ཐ་ (statistics) ལྟ་བུ་ལབ་རྒྱུ་གང་ཡང་ཡད་མ་ རེད་དེ་ཚོད་དཔག་བས་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ལ་ཆས་ལུགས་ ཚང་མའི་ནང་ནས་ཕལ་ཆེར་མདུན་ ག ས་ལ་ས བས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡ ད་ རེད་བསམ་ག ་འདུག དཔེར་ན། གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གི་ནང་ ནས་ཉམས་ཞིབ་བ ད་པའི་སྐབས་སུ་ཉེ་བའི་ཆར་ཆས་ཕྱོགས་ཀ ་དབུ་ཁ ད་ ཚོའི་ནང་ནས་མི་མང་ཤས་ཀ ས་དད་མས་ཞུ་ཡུལ་ཨང་དང་པ་དེ་༸གང་ས་ ༸སྐབས་མགན་ཆེན་པ་མཆག་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་ནི་ང་ཚོས་བརྒྱུད་ སྐུལ་བས་པ་དང་ད ི ལ་བསྒགས་ཐབས་ཤེས་བས་ནས་བཟས་པ་སགས་གང་ ཡང་མིན་པར་མི་ཚོས་དང་བདེན་རང་བཞིན་ག ་ཐག་ནས་བརག་དཔྱད་ བེད་པའི་སྐབས་སུ་དེ་འད་ཞིག་མཐང་གི་ཡད་རེད། དེ་མཐང་དགས་པའི་ རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། དངས་ཡད་གནས་སྟངས་ཀ ་ཐག་ལ་ འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ལ་ཁ་ཡད་ལག་ཡད་ཀ ་ཕན་ཐགས་ཤིག་ཡང་གི་
14 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡད་སྟབས་གཟུ་བར་གནས་པའི་བས་བརག་པའི་སྐབས་སུ་དངས་པ་དེ་སྦ་ གསང་མེད་པར་རང་བཞིན་ག ས་དན་ཡང་བ་ཞིག་རེད། དེར་བར ན་འདས་པའི་ལ་དྲུག་ཅུ་ཡས་མས་ཤིག་གི་རིང་བྱུང་རབས་ ཀ ་གནས་སྟངས་ཐག་ནས་ང་ཚོར་ངེས་པ་ར ད་པའི་གྲུབ་དན་འགའ་ཞིག་ བྱུང་ཡད་པ་དེ་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ངས་འཛིན་བེད་དགས་རེད་བསམ་ག ་ འདུག དེའི་ནང་གི་གྲུབ་དན་དང་པ་དེ་བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ནས་བྱུང་ བའི་ཚན་རིག་དང་། བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ནས་བྱུང་བའི་ལྟ་གྲུབ། བད་ བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ག ི ་ཆ ས་བཅས་དེ་ཚོ་གསུམ་ག་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་ གཅིག་པའི་ནང་འག་བ་མི་རིགས་ཀ ་དགས་མཁ་སྒྲུབ་ནུས་པ་དང་། དགས་ མཁ་སྒྲུབ་པའི་ཆ་རྐ ན་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་འདས་པའི་ལ་དྲུག་ ཅུའི་ཉམས་མྱོང་གི་ཐག་ནས་ར་འཕད་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེ་འད་ ཡིན་དུས་དེ་བརྒྱུད་ནས་ང་ཚོར་ག་རེ་གསལ་པ་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད་ཟེར་ བ་ཡིན་ན། དེ་འད་བའི་བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ག ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ དེ་འཇིག་ར ན་སྤ ་ཡངས་ཀ ་སྤ ་ནར་ཁད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ དང་། དེ་འད་བའི་སྤ ་ནར་ཁད་པར་དུ་འཕགས་པ་དེ་འདས་པའི་ལ་ང་སྟྱོང་ ཕག་ལྷག་ཙམ་ག ་རིང་ལ་བད་ཀ ་མི་རབས་གང་མ་ཚོས་ལུས་སག་ལངས་ སྤྱོད་ལ་མ་བལྟས་པར་གཅེས་འཛིན་དར་སེལ་བས་ནས་ཉར་བསྡད་པ་དེ་ད་ ལྟ་འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ལ་མཉམ་སྤྱོད་བ་རྒྱུ་དང་། བག་བཤའ་རྒྱག་ རྒྱུའི་ག་སྐབས་ཤིག་ལ་ས བས་པ་རེད། དེ་བག་བཤའ་རྒྱག་ཐུབ་པ་བ་རྒྱུར་ ཐག་མ་དེར་ང་རང་ཚོས་འཛིན་སྐྱོང་བ ད་ཐུབ་པ་དང་། རང་གིས་འཛིན་
15 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ སྐྱོང་བས་པའི་རེས་སུ་གཞན་དག་ལ་བག་བཤའ་རྒྱག་ཐུབ་པ་བ་རྒྱུ་དེ་ཚོ་ ང་རང་ཚོའི་མི་རིགས་ལ་འཁ ་བའི་ཡངས་ཁབ་ཀ ་ལས་འགན་གལ་ཆེ་ཤས་ ཤིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་པ་གསལ་པ་ཞེ་དག་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེ་དང་ཆབས་ཅིག་༸གང་ས་༸སྐབས་མགན་སྐུ་ཕ ང་བཅུ་བཞི་པ་ ཆེན་པ ་མཆ ག་གིས་འདས་པའི་ལ ་ང ་སུམ་ཅུ་ས ་ ག ངས་ཤིག་གི་རིང་ལ་ འཇིག་ར ན་སྤ འི་ཚན་རིག་པ་གགས་ཅན་རྣམས་དང་ལྷན་དུ་བག་ག ང་དང་ འབ ལ་ལམ་རིམ་པར་གནང་བའི་དན་རྐ ན་ལ་བར ན་ནས་ད་ལྟའི་གནས་ སྐབས་སུ་ཚན་རིག་གི་རིག་གནས་མང་པ ་ཞིག་གི་ནང་དངས་རས་རིག་ པ་གཙོ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་ཁམས་རིག་པ་དང་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ ཀླད་རྩའི་རིག་པ། དེ་རིང་སང་ཉིན་ཨང་རྩིས་དང་། སྤ ་ཚོགས་ཚན་རིག་ པ༑ དཔལ་འབྱོར་ཚན་རིག་པ་དེ་ཚོ་ཡང་སག་དང་སེམས་ཀ ་བག་ག ང་གི་ ནང་ཆ་ཤས་ལེན་མཁན་གསར་པ་མང་པ་ཡང་གི་ཡད་རེད། དེ་ཚོར་བལྟས་ པ་ཡིན་ན་བ ད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ག ་དང ས་ཁམས་རིག་པའི་ཚན་རིག་ དང་། བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ག ་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཚན་རིག་གཉིས་ ཀའི་རླབས་དང་ཤུགས་གན ན་དེ་དེང་རབས་ཀ ་ཚན་རིག་ནང་མང ན་ གསལ་དད་པ་ས བས་ཏེ། དེང་རབས་ཀ ་ཚན་རིག་དང་། དེང་རབས་ཀ ་ཚན་ རིག་པ་གཉིས་ཀ་མངན་གསལ་དད་པ་དང་མངན་གསལ་དད་པ་མེད་པའི་ འགྱུར་བ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་འག་བཞིན་པ་དང་། འག་བ་ལ་ཉེ་བ། དེ་བཞིན་ ཉམས་ཞིབ་དང་ཚོད་བལྟ་བ་རྒྱུའི་ས་མང་པ་ཞིག་གསར་དུ་ར ད་ཡད་པ་དེ་ ཚོ་ཡང་ང་ཚོས་ད ལ་བསྒགས་བས་ནས་བཟས་བཞག་པ་མ་ཡིན་པར་དངས་
16 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡད་གནས་སྟངས་ཀ ་ཐག་ནས་ཆགས་བསྡད་པ་ཞིག་རེད། ད་ལྟ་ཕན་ཆད་ལ་སག་དང་སེམས་ཀ ་སྡེ་ཚན་སྐྱོར་རྒྱལ་སྤིའི་ཚོགས་ འདུ་ཉི་ཤུ་རྩ་གངས་ཤིག་གནང་གྲུབ་ཡད་པ་དེ་ཚོའི་ལས་རིམ་དྲྭ་རྒྱའི་ནང་ གཟིགས་པ་ཡིན་ན། བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ག ས་དེང་རབས་ཀ ་ཚན་རིག་ གི་ཐག་ལ་ཤུགས་རྐ ན་ག་ཚོད་ཐེབས་ཀི་ཡད་རེད། ང་རང་ཚོ་ཚུར་ངས་སུ་ གཅིག་བས་ན་ཤུགས་རྐ ན་ཕ་ལ་ཕན་བུ་དེ་འད་ཡང་གི་ཡད་ས ད་པ་རེད་ དེ་རླབས་ཆེ་བ་ཞིག་གང་ཡང་བྱུང་ཡད་མ་རེད། ཕར་ངས་སུ་དུས་རབས་ ཁ་ཤས་ཀ ་རིང་ལ་གཞི་རིམ་ག ་ལྟ་གྲུབ་ཚད་མར་འཛིན་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ ཚོ་ཡང་ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་བསྐར་ཞིབ་བ ད་དགས་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་ ཟིན་པ་མང་པ་ཡད་རེད། དེའི་ཐག་ནས་ང་ཚོ་བད་མི་རིགས་སྤ ་དང་། བད་ མི་བ ་བག་པ་གཅིག་ལ་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ནའང་། དེ་ཚོ་གཉིས་ཀས་འག་བ་ མི་རིགས་སྤི་ཡངས་ལ་འཁ ་བའི་ལས་འགན་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལམ་དག་ཤས་ སམ་འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ལ་ལེགས་སྐ ས་འབུལ་ཐུབ་པའི་སྤ ་ནར་ དག་ཤས་དེ་བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ག ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཆགས་ཀ ་ ཡད་པ་གསལ་པ་ཞེ་དག་རེད། བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ག ་རིག་པའི་གཞུང་ ལུགས་དེ་དེ་ཙམ་ག ས་གལ་ཆེན་པ་ཆགས་ཀ ་ཡད་ན། གཞུང་ལུགས་དེ་ གང་དུ་གནས་པའམ་གཞུང་ལུགས་དེའི་སྣྱོད་དུ་གྱུར་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་དེ་ བས་ཀང་གལ་ཆེན་པ་ཡིན་པ་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་རེད་མ་གཏགས་ རིག་པ་མང་པ་བཏང་ནས་སྒྲུབ་དགས་པ་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་འདས་པའི་ལ་ང་ཉི་ཤུ་རྩ་གངས་ནང་དེང་
17 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རབས་ཀ ་ཚན་རིག་པ་ཚོས་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་དང་། ནང་པའི་ཚན་རིག་དེ་ སྣང་མེད་ལ་བཏང་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བཞག་པ་ཡིན་ན་མ་འག གས་པ་ ཞིག་དང་། དེའི་ཐག་ནས་དེང་རབས་ཀ ་ཚན་རིག་ཡར་རྒྱས་ལ་ཁེ་ཕན་ ཆེན་པ ་ བ ང་རྒྱུ་ཡ ད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ཕ ་གསལ་ནང་གསལ་ཆགས་ཟིན་ པ་རེད། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་བར ན་ནས་ནང་བསྟན་སྤ འི་མཚན་མཐང་ དང་། ནང་བསྟན་སྤ འི་ཡར་རྒྱས་ཀི་ཐག་ལའང་འགྱུར་རླབས་ཆེན་པ་ཞིག་ བྱུང་ཡད་པ་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་རེད། དེ་ནི་ང་རང་ཚོ་སྐབས་བཅལ་ ལ་ས བས་ཚར་བའི་ར ས་ཀ ་རྒྱལ་སྤིའི་ནང་ནང་པའི་སྤ ་ཚོགས་དང་། ནང་ པའི་ཆས་ཕྱོགས་ཀི་སྒ ག་འཛུགས་ཁག་གི་གནས་བབས་ལ་གཟིགས་པ་ཡིན་ ན་གསལ་པ་རེད། འཕགས་པ་གནས་བ ར ན་ སྡེ ་པའི་ར ས་འཇུག་གི་ཆ ས་བརྒྱུད་ལ་ མཚོན་པ་ཡིན་ནའང་འདས་པའི་ལ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གངས་རིང་བད་བརྒྱུད་ ནང་བསྟན་ག ི ་མཐུན་འགྱུར་ལ་བར ན་ནས་རྒྱལ་སྤ འི་ནང་ཁ བ་བསྒགས་ ག་ཚོད་བྱུང་ཡད་པ་གསལ་པ་ཞེ་དག་རེད་ལ། ང་ཚོ་ཚང་མ་མཉམ་རུབ་ཀ ་ ཐག་ནས་ལས་དན་མང་པ་ས ལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡད་རེད། དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ པཱ་ལ ་དང་། ལེགས་སྦར་བརྒྱུད་འཛིན་ག ་ཆས་བརྒྱུད་གཉིས་དབར་སན་མ་ ཡིན་ན་རྒྱང་ཐག་རིང་པ་ཞིག་ཡད་རེད་དེ། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱང་ཐག་ཞེ་དག་ ཐུང་དུ་ཕ ན་ནས་ཕན་ཚུན་ག་རགས་དང་མཉམ་རུབ་ཀི་ནུས་པ་ཤུགས་ཆེ་ རུ་ཕ ན་ཡད་པ་གསལ་པ་རེད། དེ་ས་ཡིན་ན་གནས་བརན་སྡེ་པའི་དགན་ སྡེ ་ཁག་གི་འད ན་པ་ཆེན་པ ་ (མ་ཧཱ་ནཱ་ཡཀ་) དེ་ཚོ་ནང་པའི་ར ས་འཇུག་
18 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གཞན་དག་དང་མཉམ་དུ་བག་ག ང་དང་ཐུག་འཕད་བ་རྒྱུ་ཧ་ལམ་མེད་པའི་ བཟ་ལྟ་བུ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པའི་མིང་ཡད་པའི་ཆས་བརྒྱུད་ ཉི་ཧང་དང་། རྒྱ་ནག ཝེ་ཏི་ནམ། ཀ་རི་ཡ་སགས་ལ་དར་བ་དེ་ཚོའི་རིགས་ དང་། གནས་བརན་པའི་ཆས་བརྒྱུད་ཀ ་བརྒྱུད་རིམ་གཉིས་དབར་རྒྱང་ཐག་ ཆེན་པ་ཡད་རེད་དེ། ད་ལྟ་རྒྱང་ཐག་ཐུང་དུ་ཕིན་ནས་ཁང་ཚོའི་འད ན་པ་ ཆེན་པ་དེ་ཚོ་ཡང་བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ག ་མཁས་པ་ཚོ་དང་། ལྷག་པར་ དུ་༸གང་ས་༸སྐབས་མགན་ཆེན་པ་མཆག་མཇལ་འཕད་ཞུ་རྒྱུས་མཚོན་ པའི་སེམས་ཐག་ཉེ་པ་ཞིག་ཆགས་ཡད་རེད། དེར་བར ན་གནས་སྟངས་ དེ་ཚོ་ཡང་ང་ཚོའི་འདས་པའི་ལ་ལྔ་བཅུ་ང་གངས་ནང་གི་བྱུང་རབས་ཀ ་ འགྱུར་བ་ཆེན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་པ་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་རིན་ཐང་ཅན་ག ་ བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ག ་གཞི་རྩ་དེ་རྒྱ་གར་ནས་བསྒྱུར་བའི་བཀའ་འགྱུར་ བསྟན་འགྱུར་ཞེས་པ་ཏི་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ཡད་པ་དེ་ཚོ་རེད། སྤ ར་བཏང་ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་མཁས་པ་ཚོས་རྒྱ་གར་ག ་ལེགས་ སྦར་དང་པཱ་ལ ་སྐད་གཉིས་དང་། བད་སྐད་དང་རྒྱ་ནག་གི་སྐད་གཉིས་ བཅས་ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀ ་སྐད་ཡིག་བཞི་ཞེས་བ རྩི ་ཡི་ཡད་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ལེགས་སྦར་དང་པཱ་ལ ་ནས་སྐད་ཡིག་གཞན་དུ་བསྒྱུར་ བའི་གཞུང་ཚད་ལྡན་ཡད་ས་དེ་རྒྱ་སྐད་དང་བད་སྐད་གཉིས་མ་གཏགས་ ཡད་མ་རེད། འདི་བཞི་ལ་ནང་པའི་ཡང་དག་པའི་གསུང་རབ་ཀ ་སྐད་ཡིག་ (Buddhist Canonical Language) ཞེས་བརྩི་ཡི་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་ཚོ་བཞིའི་ ནང་བད་སྐད་ནང་ཡད་པའི་བཀའ་བསྟན་ག ་གངས་འབར་ཙམ་དུ་མ་ཟད་
19 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གང་ནས་བསྒྱུར་བའི་སྐད་ཡིག་དེ་དང་གནས་ཚད་མཚུངས་པའི་སྒྱུར་སྤུས་ གཙང་ཡད་པ་དེ་བད་སྐད་རྐང་པ་མ་གཏགས་མེད་པ་རེད། གང་ཡིན་ ཟེར་ན་གསལ་བ ད་སུམ་ཅུ་དང་དབངས་བཞི་ལ་བར ན་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་ དབངས་གསལ་ཁ་རང་གི་བྱུང་སྟངས་ཀ ་ཆ་ནས་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་དང་ ཐག་ཉེ་པ་ཡིན་པ་དང་། དེའི་རིམ་པ་གཉིས་པ་ལྟ་བུ་ས བས་ཐུབ་ཀ ་ཡད་ པ་གསལ་པ་མཚོན་ཐུབ། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བར ན་ནས་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ དང་པཱ་ལ ་སྐད་ལ་སགས་པ་རྒྱ་གར་ག ་སྐད་ཡིག་ཁག་ནས་ནང་པའི་གཞུང་ ལུགས་རྒྱ་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་གང་ལ་གང་འཚམས་ཡད་རེད། དུས་ཚོད་ཀ ་ཆ་ནས་བས་པ་ཡིན་ན་རྒྱ་ནག་ལ་བསྒྱུར་བ་དེ་དུས་ཚོད་ ཞེ་དག་གིས་ས་བ་རེད། བད་ལ་ཡིག་གཟུགས་མེད་པའི་སྐབས་ནས་ཕི་ལ་ བརྒྱ་ཕག་གཉིས་པའི་མཇུག་དང་། བརྒྱ་ཕག་གསུམ་པའི་འག་སྟྱོད་ནས་ རྒྱ་ནག་གི་ལ་ཙ་བ་རྣམས་རྒྱ་གར་ལ་ཕེབས་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་གར་གི་པཎ་ཆེན་ རྣམས་རྒྱ་ནག་ལ་གདན་འད ན་ཞུས་ནས་གཞུང་བསྒྱུར་རྒྱུ་འག ་བཙུགས་ ཟིན་པ་རེད། མཇུག་འཛར་དེ་ཕལ་ཆེར་ཕ ་ལ་བརྒྱ་ཕག་བཅུ་པ་དང་བཅུ་ གཅིག་པ་བཅས་བད་དང་གཅིག་པ་ལྟ་བུ་བརྒྱ་ཕག་བཅུ་གཅིག་དང་བཅུ་ གཉིས་བར་དུ་བསྡད་པ་རེད། རྒྱ་སྐད་ནང་ཐག་མར་ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་ སྒྱུར་བའི་སྐབས་སུ་བད་ལ་ཡིག་གཟུགས་ཁ་རང་ཡད་མ་རེད། དུས་ཚོད་ཀ ་ ཆ་ནས་བས་པ་ཡིན་ན་ང་ཚོ་ཞེ་དག་རེས་ལ་རེད། ཡིན་ནའང་མཁན་ཆེན་ ཐུགས་ར ེ ་ཅན་ག ས་ལམ་སྟྱོན་གནང་བའི་བཀའ་ད ན་ལ་བར ན་ནས་བད་ པའི་སྐད་ཡིག་དེ་ཐག་མར་ཡར་རྒྱས་གཏང་བའི་སྐབས་ནས་ནང་པ་སངས་
20 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རྒྱས་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཡ ངས་སུ་ར གས་པ་ལེགས་ སྦ ར་དང་ གནས་ཚད་མཉམ་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་བསྐྲུན་པ་རེད། ཐག་མར་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ལ་དན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གངས་ཡད་ པ་ཚང་མ་བད་སྐད་ལ་སན་མ་མེད་པ་གསར་དུ་བསྐྲུན་ནས་ཚང་བ་བཟས་ པ་རེད། གཞུང་ལུགས་སྒྱུར་བའི་ཐག་མ་ལྟ་བུར་ཨ་མར་ཀཤ་ཞེས་མངན་ བརད་ཀ ་མིང་གི་རྣམ་གངས་སྣ་ཚོགས་ཡ ད་པའི་མཛོད་དེ་ཚོ་བསྒྱུར་བ་ དང་། ལྷག་པར་དུ་སྒ་སྒྱུར་ག ི ་ཁ མས་གཞི་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་སྒ་སྦྱོར་བམ་ གཉིས་ལ་སགས་པ་དང་། བ ་བག་རགས་བ ད་ཆེ་འབ ང་ཆུང་གསུམ་བཟས་ པ་ཡིན་ཙང་ལེགས་སྦར་གི་སྐད་ལ་མིང་ཚིག་གི་རྣམ་གངས་ཇི་ཙམ་ཡད་ པ་ཆ་ཚང་བད་སྐད་ཐག་ཚང་བ་དང་། དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ལེགས་སྦར་གི་ སྐད་ནང་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ཁད་ཆས་ཉེ་སྒྱུར་ཉི་ཤུའམ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ དེ་ཚོ་ཚང་མའི་དད་བད་སྐད་ནང་བཟས་པ་དང་། སྐད་ཡིག་གཞན་པའི་ ནང་ཁྱོན་ནས་སྒྱུར་མི་ཐུབ་པ་དེ་ཚོ་ཡང་བད་སྐད་ནང་ཆ་ཚང་སྒྱུར་ཐུབ་ པའི་གནས་བབས་བསྐྲུན་པ་རེད། རྒྱ་གར་རང་གི་སྐད་མང་པའི་ནང་ལའང་ ལེགས་སྦར་ག ་ཉེ་སྒྱུར་ཚང་བ་ཡད་མ་རེད། ལེགས་སྦར་ག ་ཉེ་སྒྱུར་ག ་དད་ ཚང་བ་ཡད་པ་ཕལ་ཆེར་བད་སྐད་གཅིག་པུ་ཡིན་ག ་རེད། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་ བར ན་ནས་ལེགས་སྦར་ནང་ཚིགས་བཅད་ལ་ཡད་ན་བད་སྐད་ནང་ཚིགས་ བཅད་ལ་སྒྱུར་ཐུབ་པ་དང་། ལེགས་སྦར་ལ་ཚིག་ལྷུག་ནང་ཡད་ན་བད་སྐད་ དུའང་ཚིག་ལྷུག་ཏུ་སྒྱུར་ཐུབ་པ། དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ནང་ ཉེ་སྒྱུར་གང་གིས་བཅིངས་ཡད་པ་ད་ག་ནང་བཞིན་བད་སྐད་ལའང་ཉེ་སྒྱུར་
21 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ངེས་ཅན་ནང་བཅིངས་ཡད་པར་སྒྱུར་ཐུབ་པའི་གནས་བབས་བྱུང་བ་རེད། བད་སྐད་ཀ ་དབངས་བཞི་པ་དེ་ཡང་རྒྱ་གར་ག ་དབངས་བཅུ་དྲུག་ གི་ནང་ནས་སྟྱོན་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏགས་ཕི་ལགས་ནས་ཡང་བ་ཞིག་མིན་ པས་དབངས་བཅུ་དྲུག་གི་ཚབ་བ ད་ཐུབ་ཀ ་ཡད་རེད། གསལ་བ ད་སུམ་ ཅུ་ཟེར་བ་དེ་ཡང་རྒྱ་གར་ག ་གསལ་བེད་ནང་མེད་པའི་གསལ་བ ད་དྲུག་ ང་ཚོར་ཡད་ཟེར་ག ་ཡད་ཀང་གསལ་བ ད་དྲུག་པ་དེ་ཡང་གསར་པ་གང་ ཡང་མ་རེད། རྒྱ་གར་ག ་སྐད་ནང་ཡད་པའི་གསལ་བ ད་ཀ ་ནང་ནས་ཕན་ བུ་འགྱུར་བ་བཏང་སྟེ་ཙ་ཚ་ཛ་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན་རྒྱ་སྐད་ལ་ཡད་ པའི་ཅ་ཆ་ཇ་རང་འཇགས་བཞག་པའི་ཐག་ཙ་རགས་དང་ཚ་རགས་ཞེས་སྒ་ གདངས་ཡད་པའི་མངན་གསལ་ཅན་ག ་རགས་ (diacritical mark) ཤིག་བརྒྱབ་ ནས་ཙ་ཚ་ཛ་གསུམ་བཟས་པ་རེད། ཇ་ཕ ་ནང་བསགས་ནས་ཟ་དང་། ཤ་ལ་ ཞྭ་མ་ཞིག་གཡགས་ནས་ཞ། ཨ་ཡི་ཡི་གེ་ཕ ད་ཀ་བཀག་ནས་འ་བཟས་པ་ རེད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་རྒྱ་གར་ག ་གསལ་བ ད་ནང་ཡད་པ་ནས་ཕན་བུ་བསྒྱུར་ བཅས་བཏང་སྟེ་བཟས་པ་རེད་མ་གཏགས་མེད་པ་ཞིག་ང་ཚོས་བཟས་ཡད་ མ་རེད། དེར་བར ན་ང་ཚོས་གཞི་རྩའི་དབངས་གསལ་དེ་ལེགས་སྦར་ག ་ དབངས་གསལ་ག ་ཆ་ཤས་རང་གི་ཐག་ནས་བཟས་པ་ཞིག་ཡིན་དུས་སྐད་ ཀ ་རང་བཞིན་དེ་ཧ་ཅང་འད་པ་རེད། དེའི་དབང་གིས་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་ པ་ནར་འཁྲུལ་མེད་པ་དང་། དེ་ལ་བར ན་ནས་ད་ལྟ་བད་སྐད་ཀ ་ཐག་ནས་ ལེགས་སྦར་གི་སྐད་ལ་བསྐར་གས་བ ད་ཐུབ་པ་ཡང་གི་ཡད་རེད། དེ་འད་ ཡིན་དུས་བད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་སབ་གཉེར་བ ད་མཁན་དེང་རབས་
22 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཀ ་མཁས་པ་མང་པས་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ཀ ་ར ས་ལ་བད་སྐད་དེ་གནས་ ཚད་མཐ་ཤས་དང་ཕྱུག་ཤས་ཀ ་གས་ལ་བརྩི་དགས་ཀ ་རེད་ཅེས་ལབ་ཀ ་ ཡད་རེད། བས་ཙང་ངས་ཁང་ཚོར་ཏག་ཙམ་བཟ་བཅས་བརྒྱབ་སྟེ། འདི་ གལ་ཆེན་པ་མང་པའི་ནང་ནས་གཅིག་རེད་མིན་པར་འདི་གལ་ཆེ་ཤས་ ཤིག་རེད་ཟེར་ན་ཕལ་ཆེར་འག ག་གི་རེད་ཅེས་ཟེར་ག ་ཡད། ད་ལྟའི་གནས་ སྐབས་ལ་འཇིག་ར ན་ཁྱོན་ཡངས་ཀ ་ནང་ཡུ་ནེས་ཀ་ (UNESCO) ཡིས་གངས་ ཀ་བརྒྱབ་པའི་ནང་རིག་གཞུང་ལྟ་བུའམ་ རྩྱོ མ་ཡིག་ཡ ད་པའི་སྐད་ཡིག་ བདུན་སྟྱོང་ཡས་མས་ཤིག་ཡད་པ་ནས་ཁ་ཤས་ནི་མགྱོགས་པ་ཡལ་འག་ཡི་ ཡད་རེད། དེའི་ནང་ནས་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ཕུད་པའི་རེས་ལ་ཨང་གཉིས་ པ་དེ་བད་སྐད་ཡིན་ཞེས་ལབ་པ་ཡིན་ན་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་ཀ ་ཐག་ ནས་སྐག་རྫུན་ཆགས་ཀ ་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག །དེ་ནི་ང་ཚོས་ཨ་ཕའི་ཁ་ ཕར་ལ་གཙང་ཞེན་ཞེས་ང་རང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་གང་མིན་ ཚད་རེད་ཅེས་ལབ་ཀ ་ཡད་མ་རེད། ང་ཚོར་སྐད་ཡིག་ཕྱུག་པ ་འདི་འ ད ་ཞིག་བྱུང་བ་དེ་ཡང་ང་ཚོས་ འཇན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་མ་རེད། མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ་གཙོ་བར་བས་པའི་ སབ་དཔན་ཀ་མལ་ཤ ་ལ་དང་། ཇ་བ་རེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤ །ཁ་ཆེ་པཎ་ ཆེན་ཤཀ་ཤྲ ། པ་ལ་རྣམ་གསུམ་ལ་སགས་པ་རྒྱ་གར་ག ་པཎ་གྲུབ་གནམ་ ག ས་ས་བཀབ་པ་ལྟ་བུ་གངས་ཀ ས་མི་ཆད་པ་ཞིག་བད་ལ་ཕེབས། སྐུ་ངལ་ བསྐྱོན། སྐུ་ཚེ་མཐའ་མ་བད་ལ་བསྐལ་བ་སགས་གནང་བ་དང་། དེ་བཞིན་ བད་པའི་ལ་ཙ་བ་གངས་ཀ ས་མི་ཆད་པ་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས། ཚ་བས་ཤི་ཡང་
23 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ད་དུང་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་ནས་བཟས་པའི་བཀའ་ད ན་ལ་བར ེ ན་ནས་ད་ལྟ་ ང་ཚོར་འདི་ལྟ་བུའི་སྐད་ཡིག་རྩ་ཆེན་པ་ཞིག་ཡད་རེད། དེ་མ་འངས་པར་ ང་ཚོས་བདག་པ་མ་བརྒྱབ་པར་ནུབ་ཕྱོགས་པས་བདག་པ་རྒྱག་དགས་པ་ ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོས་མི་རིགས་ཀ ་ལས་འགན་མ་བསྒྲུབས་པ་ཞིག་ ཆགས་འག་ཡི་རེད། མི་རིགས་ཀི་ལས་འགན་གལ་ཆེ་ཤས་དེ་འཇིག་རེན་ སྤ ི ་ཡ ངས་ལ་འཁ ་བའི་ལས་འགན་ག ་ཐག་ནས་བསམ་བ་བཏང་བ་ཡིན་ ནའང་འད། རང་གི་མི་རིགས་ལ་འཁ ་བའི་ལས་འགན་གི་ཐག་ནས་བསམ་ བ་བཏང་བ་ཡིན་ནའང་འད། དེ་རིང་སང་ཉིན་ས་སའི་མི་རིགས་ཀི་ཞེན་ ཁག་བ ད་མཁན་དེ་ཡག་པ་རེད་ཅེས་གང་ཡང་ཟེར་ག ་མེད་ཀང་མང་པ་ ཞིག་གིས་ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་བ ད་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་ནི་ཨིན་སྐད་ནང་ concept of state དང་། concept of nationalism ཞེས་ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཚོས་བསབས་ བཞག་པ་ཞིག་རེད། དེ་ཚོ་གཉིས་ཀ་དན་དངས་ཀི་ཐག་ནས་ཡན་ཏན་ཞིག་ གང་ཡང་མ་རེད་དེ་ད་ལྟ་ང་ཚོའི་སྤི་ཚོགས་ནང་ཡད་པ་ཞིག་རེད། ཇིདྡཱུ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུར ་ལ་ཐེངས་གཅིག་ཡུ་ནེས་ཀ་ནས་ནིའུ་ཡག་གི་མཉམ་ འབ ེ ལ་རྒྱལ་ཚོགས་སྤ ་ ཁ བ་ལས་ཁུངས་ཀ ་ཁང་པ་མཐ ་པ ་ཡ ད་ས་དེར་ གསུང་བཤད་ཅིག་ག་སྒ ག་ཞུས་པ་རེད། ཁང་ཚོའི་སྒ ག་འཛུགས་ཀ ་མིང་ ལ་མཉམ་འབ ལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཞེས་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། དེར་ཁང་གིས་གསུང་ བཤད་འག་འཛུགས་གནང་དུས་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ནམ་ཡང་གཅིག་ཏུ་འདུས་ མི་ཐུབ། རྒྱལ་ཁབ་ཅེས་འཛིན་སྟངས་དེ་རང་ཆ་བགས་བ ད་རྒྱུའི་རྒྱུ་རྐ ན་ ཞིག་ཡིན་ཞེས་གསུངས་འདུག (The nations can never be united. The concept of nation
24 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། itself is a cause of division) དེ་ནི་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་རང་རེད། བསམ་བའི་ ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་བ་ས བས་དུས་དེ་དང་མཉམ་དུ་རྒྱལ་ཞེན་ས བས་ཀ ི ་ ཡད་སྟབས། ང་ཚོ་བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ནང་ལའང་མི་རིགས་ཀ ་ཤ་ཞེན་ ཏན་ཏན་ཡད་རེད། ང་ཚོ་བད་པ་རྒན་པ་མང་པ་ཞིག་རྒྱ་མིའི་བཙོན་ཁང་ནང་འག་དུས་ ཁེད་རང་ཚོ་མར་ཁེ་སིའི་ར ས་འཇུག (Marxist) ཡག་པ་ཞེ་དག་ཆགས་འདུག་ ཀང་མི་རིགས་ཀ ་ཤ་ཞེན་ད་དུང་དར་མི་འདུག་ཅེས་ལབ་པ་རེད། ཁང་ཚོ་ མར་ཁེ་སི་དང་ལེ་ནིན་ག ་ལྟ་གྲུབ་ལ་སྦངས་ནས་དམར་པ་ཡང་དག་པ་ཞིག་ ཆགས་པ་ཡིན་ནའང་བ ད་མི་རིགས་ཀ ་ཤ་ཞེན་མ་ད ར་བར་བཞུགས་པ་ རེད། བད་མི་རིགས་ཀ ་ཤ་ཞེན་ཟེར་བ་དེ་ཡང་མར་ཁེ་སི་དང་ལེ་ནིན་གི་ ལྟ་གྲུབ་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ག ་རེད་མ་གཏགས་དེའི་སན་ལ་ང་ཚོར་དེ་ ཙམ་མངན་གསལ་དད་པ་ཡད་མ་རེད། དེ་ལ་བར ན་ནས་ལ་གངས་མང་པ་ བཙོན་ཁང་ནང་སྡྱོད་མྱོང་ཡད་པའི་བད་པའི་མཁས་དབང་ཁ་ཤས་བྱུང་བ་ རེད། དེའི་ཆ་ནས་བསམ་བ་བཏང་བའམ་མི་རིགས་ཀ་ཤ་ཞེན་ཡད་མཁན་ ཞིག་གི་ཆ་ནས་བསམ་བ་བཏང་བ་ཡིན་ནའང་རེད། མི་རིགས་ཀ་ཤ་ཞེན་ ཟེར་བ་མི་རིགས་ཀ ་ཡན་ཏན་དང་ཁད་ཆས་ཤིག་ལ་དམིགས་ནས་ཤ་ཞེན་ བ ད་དགས་རེད་མ་གཏགས་དེ་ངའི་མི་རིགས་ཡིན་ཙང་གང་མིན་ཚད་ཡིན་ བསམས་པ་ཡིན་ན་རྒྱུ་མཚན་རྩ་བ་ནས་ཡད་མ་རེད། ཤ་ཞེན་བས་ཀང་བད་ རིན་ཆག་ངེས་བཞིན་པ་དེ་ང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་དང་། དེ་བཞིན་ང་ཚོའི་སྐད་ ཡིག་ནང་ཡད་པའི་མུ་མཐའ་མེད་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་ཚོ་རེད།
25 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ད་ལྟ་སའི་ག ་ལ་འདིའི་ཐ ག་ཡ ད་པའི་སྐད་ཡིག་དྲུག་ སྟྱོ ང་བདུན་ སྟྱོང་ག་ཚོད་ཡད་ཀང་དེའི་ནང་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་རྩྱོམ་རིག་གི་ ཐག་ནས་ཕྱུག་ཤས་དེ་བད་སྐད་ཡིན་པ་དང་། བད་སྐད་དང་མཉམ་པའི་ སྐད་ཡིག་གཞན་དག་གཅིག་ ཀ ང་ཡ ད་མ་རེད་ཅེས་ངས་ནམ་རྒྱུན་ནས་ འཛེམས་ཟན་མེད་པར་མཁས་པའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་མཐའ་བསྐལ་ནས་ལབ་ ཀ ་ཡད། ངས་ལབ་པ་དེ་ཡང་སྐད་ཡིག་ཚང་མའི་ནང་རྩྱོམ་ཡིག་ག་ཚོད་ འདུག་གམ་ཞེས་གངས་ཀ་བརྒྱབ་སྟེ་ཞིབ་འཇུག་བས་ནས་མཚུངས་བསྡུར་ བས་པ་ཞིག་མིན་པར་ཚོད་དཔག་བས་པ་ཞིག་རེད། དེ་དང་མཉམ་དུ་གལ་ སིད་ངའི་སྐད་ཆ་དེ་བདེན་པ་མིན་པ་ཡིན་ན་ཁ ད་རང་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་ བས་ནས་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ཁུངས་སྐ ལ་ར་སྤད་གནང་དགས་ཀ ་རེད་ ཅེས་ལབ་ཀ ་ཡད། གངས་འབར་བརྩི་བའི་སྐབས་སུ་བརྩི་སྟངས་ཀ ་རྒྱབ་ ལངས་ཤིག་ཡད་རེད། རྒྱབ་ལངས་དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་ འདི་དུས་ཡུན་ག ་ཆ་ནས་བས་པ་ཡིན་ན་ཕ ་ལ་བརྒྱ་ཕག་བདུན་པ་བརྒྱད་པ་ ནས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། ད་ལྟ་བར་དུ་ལ་ཆིག་སྟྱོང་སུམ་བརྒྱ་ཡན་མན་ཞིག་ མ་གཏགས་ཕ ིན་ཡད་མ་རེད། བད་སྐད་དེ་ཕ་སྐད་ཀ ་ཚུལ་དུ་བེད་སྤྱོད་ བེད་མཁན་མི་འབར་ག ་ཆ་ནས་བས་པ་ཡིན་ན་ས་ཡ་བཅུ་བཞི་ལས་བརྒལ་ གི་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག བད་མི་ས་ཡ་དྲུག་བརྩི་ཡི་ཡད་པ་དེའི་ནང་ ནས་བད་སྐད་རྒྱག་མཁན་དེ་བད་ཀ ་ཕ ི་ལགས་ལ་ཕན་བུ་མང་བ་ཡད་རེད་ བསམ་ག ་འདུག དཔེར་ན། པཱཀིསྟཱན་ (Pakistan) གི་གིལ་གིཏ་ནས་བཟུང་ལ་དྭགས་དང་།
26 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཨུཏྟར་ ཀཱཤ ་ (Uttar Kashi) ནང་གི་ཆ་ཤས། བལ་ཡུལ་ནང་ཡད་པའི་ཧི་མ་ལ་ ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀ ་བད་སྐད་རྒྱག་མཁན། དེ་ནས་ཚུར་འབས་ལངས། འབྲུག མན། མན་ག ་ཕ ི་ལགས་མེ་གྷ་ལ་ཡའི་མངའ་སྡེའི་ནང་ཕན་བུ་དང་། མི་ཡཱན་ མཱར་ (Myanmar) ནང་ཉུང་ཤས་ཤིག་ཡད་པ་སགས་དེ་ཚོ་ཆ་ཚང་བསྡྱོམས་པ་ ཡིན་ན་མི་འབར་ས་ཡ་དྲུག་ཡན་མན་ཞིག་ཡད་པ་ཚོད་དཔག་བ ད་ཐུབ་ཀི་ རེད་བསམ་ག ་འདུག གང་ཡིན་ཟེར་ན་ཧི་མ་ལ་ཡའི་འདི་ཕྱོགས་སུ་ཡད་ པའི་ཁད་ནས་བད་སྐད་རྒྱག་མཁན་གང་འཚམས་མང་པ་ཡད་རེད། གཅིག་ བས་ན་བད་ནང་ཡད་པ་ལས་མང་བ་ཡད་ས ད་ཀ ་རེད། གང་ལྟར་ག་ཚོད་ མང་བ་ཡིན་ནའང་དངས་སུ་གངས་ཀ་བརྒྱབ་ཡད་མ་རེད་དེ་ཚོད་དཔག་ བས་པ་ཡིན་ན། ཕལ་ཆེར་ས་ཡ་བཅུ་གཉིས་བཅུ་གསུམ་ལས་མང་བ་ཡད་ མ་རེད། ཆས་ཀ ་སྐད་ཡིག་གི་ང་བར་བེད་སྤྱོད་བཏང་ནས་སབ་སྦྱོང་བ ད་ མཁན་གང་འཚམས་མང་པ་ཡད་རེད། དེའི་ཁངས་སུ་སག་པ་ཆ་ཚང་སྟེ་ སན་མ་ཡིན་ན་ནང་སག་དང་ཕ ་སག་གཉིས་དང་། དེ་ནས་རཱ་ཤི་ཡ་ (Russia) ཡི་ནང་ལ་ཡད་པའི་ཁལ་མིཀ་ (Kalmyk) དང་། བ་རི་ཡ་ (Buryat) ཐུ་པ་ (Tuva) བཅས་སག་རིགས་ཀ ་མངའ་སྡེ་གསུམ་བཅས་ཀ ་ནང་ལའང་མི་འབར་གང་ འཚམས་ཤུགས་ཆེན་པ་འདུག ཁང་ཚོས་ཞལ་འདན་འདན་རྒྱུ་དང་། ཆས་ ཕྱོགས་ཀ ་སབ་གཉེར་བ་རྒྱུ། སྤ ར་བཏང་བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་རྣམས་ སག་སྐད་ལ་བསྒྱུར་ཡད་ཀང་སག་སྐད་གཅིག་གྱུར་མ་བྱུང་བའི་དབང་གིས་ བད་སྐད་ལ་བར ན་དགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡད་རེད། བེད་སྤྱོད་བ ད་མཁན་ ག ་ཆ་ནས་བས་པ་ཡིན་ན་ཧ་ལས་ན་ས་ཡ་ཉི་ཤུ་ཡན་མན་ཞིག་ཡད་ཀི་རེད། གངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཡ་ཉི་ཤུ་ཡན་མན་ཞིག་གིས་ཕ་སྐད་དང་ཆས་སྐད་
27 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཀ ་ང་བར་བེད་སྤྱོད་བ་རྒྱུའི་སྐད་ཡིག་དང་། ལ་གངས་ཀ ་ཆ་ནས་ལ་ཆིག་ སྟྱོང་ཉིས་བརྒྱ་སུམ་བརྒྱ་ཞིག་མ་གཏགས་མ་ཕ ན་པ་ཞིག་གི་ནང་ལ་ཡད་ པའི་རྩྱོམ་ཡིག་གི་ཕྱུག་ཚད་དང་། འབར། སྤུས་ཚད་དེ་ཚོར་བལྟས་པ་ཡིན་ ནའང་ང་རང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་དེ་འག་བ་སྤ ་ཡངས་ལ་གལ་ཆེན་པ་ཆགས་ཀ ་ ཡད་རེད། དཔེར་ན། ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། དུས་ ཡུན་ག ་ཆ་ནས་བྱུང་རབས་སྨྲ་བ་ཚོས་ཀང་ལ་ང་སྟྱོང་ཕག་བརྒྱད་ལས་མི་ ཉུང་བ་ཞིག་ཤད་ཀ ་ཡད་རེད། བྱུང་རབས་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་པ་ཆས་ཕྱོགས་ཀ ་ སྐད་ཆ་ཤད་མཁན་ཚོས་འག་བ་མིའི་སྤ ་ཚོགས་བྱུང་བ་དང་ལེགས་སྦར་ག ་ སྐད་བྱུང་བ་གཉིས་ཧ་ལམ་མཉམ་དུ་ཡིན་ཞེས་གསུང་མཁན་མང་པ་ཡད་ རེད། སྐ ས་བུས་མ་བས་པའི་རིག་བ ད་ཟེར་བ་དེ་ཡང་ཐག་མར་ལེགས་སྦར་ གི་སྐད་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་པ་དང་། མི་འབར་ག ་ཆ་ནས་བས་པ་ཡིན་ན་རྒྱ་ གར་རྐང་པར་མི་འབར་ག་ཚོད་ཡད་རེད། དེ་ལྟའི་མཚུངས་སྡུར་ག ་ཐག་ ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་གི་ཕྱུག་ཚད་དེ་ང་ཚོས་ངེས་པར་ དུ་ཚོད་དཔག་བ ད་ཐུབ་པ་ཞིག་ཆགས་ཀི་ཡད་རེད། དེ་ནི་ང་ཚོའི་སྐད་ ཡིག་གི་ཕྱུག་ཚད་དང་། དེའི་ནང་ཡད་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་ རིག་གནས་དེ་ཚོ་འག་བ་མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ལ་ཇི་ཙམ་གལ་ཆེན་པ་ཡིན་ པ་དེ་ང་རང་ཚོ་དགེ་རྒན་དང་དགེ་ཕྲུག་ཚང་མས་མཁ ན་དགས་པ་གལ་ ཆེན་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག ང་ཚོས་མི་རིགས་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་ཞིག་ཤད་ཀ ་ཡད་རེད། རྒྱ་ནག་ གིས་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤ ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀ ་ནང་གངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྔ་
28 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བཅུ་ང་ལྔ་ཡད་ཅེས་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་འད་བའི་མི་རིགས་ཀ ་དབ ེ ་བ་ འབ ད་སྟངས་དེ་ཡང་རུས་རྒྱུད་ཀ ་ཆ་ནས་ཕ ་བ་དང་། སྐད་ཡིག་གི་ཆ་ནས་ ཕ ་བ་བཅས་གཉིས་ཡད་པའི་ནང་ནས་རུས་རྒྱུད་ཀ ་ཆ་ནས་འབ ད་རྒྱུ་དེ་ ཚད་བཟུང་ནུས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅིག་ཆགས་ཀི་ཡད་མ་རེད། མི་རིགས་ ཀ ་དབ ་བ་ག་རེའི་ཐག་ནས་འབེད་ཀ ་ཡད་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། སྐད་ཡིག་ གི་ཐག་ནས་འབེད་ཀི་ཡད་རེད། གལ་སིད་ཡིག་གཟུགས་མེད་མཁན་ ཞིག་གི་དབང་དུ་བཏང་བ་ཡིན་ནའང་ངག་གི་སྨྲ་བརད་སྐད་ཀ ་ཐག་ནས་ འབ ད་རྒྱུ་དེ་རུས་རྒྱུད་ཀ ས་ཕ ་བའི་མི་རིགས་ལས་ཀང་ཁུངས་བཙན་པ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། གང་ཟག་དང་སྐ ས་བུ་ཟེར་བའི་གྲུབ་ཆ་དེ་ལུས་ངག་ ཡིད་གསུམ་རེད། ལུས་དེ་ཕ་མའི་ཁུ་ཁག་ནས་གྲུབ་པ་ཡིན་ཙང་དེ་དངས་ གནས་དང་གནས་ཀ ་རུས་རྒྱུད་ཟེར་བ་དེ་རེད། དེ་ལ་རྒྱ་གར་སྐད་ནང་ཨ་ ནུ་ཝན ཀ་དང་། ཨིན་སྐད་ནང་ genetic ཟེར་བ་རེད། དེ་རྐང་རྐང་གིས་མིའི་ སྐ ས་བུ་ཞིག་འགྲུབ་ཀ ་ཡད་མ་རེད། མིའི་སྐ ས་བུ་འགྲུབ་པར་དེ་འ ད ་བའི་ལུས་དང་མཉམ་དུ་སེམས་ ཤིག་དགས་པ་དང་། སེམས་དེ་དབང་དུ་སྒྱུར་མཁན་ངག་གི་རྣམ་རིག་ ཅིག་དགས་པ་རེད། སེམས་ཀ ་ནང་རྣམ་རག་གི་འགྱུར་བ་ཟེར་བ་གང་ འ ད ་ཞིག་ཡ ང་དང་མ་ཡ ང་དེ་གཟུགས་བ ར ན་ག ་ཐ ག་ནས་འག ་ཡི་རེད། གཟུགས་བརན་དེ་དབང་པའི་ཤེས་པས་བཟས་པའི་གཟུགས་བརན་གཅིག་ དང་། ཡིད་ཀ ་ཤེས་པའི་རྣམ་རག་གིས་བཟས་པའི་གཟུགས་བརན་བཅས་ གཉིས་ཡད་རེད། ཡིད་ཀ ་ཤེས་པས་བཟས་པའི་གཟུགས་བརན་དེར་མཚན་
29 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཉིད་པས་སྐད་ཆ་ཤད་སྟངས་ལྟར་བས་པ་ཡིན་ན་སྒ་སྤ ་ཟེར་ག ་རེད། ངག་ གི་སྨྲ་བརད་ལ་བར ན་པའི་གཟུགས་བརན་ཞིག་རེད། ཁ་དག་སན་པ་འད་ པ་ཞིག་མཐང་བ་ཡིན་ན། ས་འཛིན་མིག་ཤེས་ཀ ས་མངན་སུམ་དུ་མཐང་ བའི་ཁ་དག་སན་པ་དེར་ཁ་དག་སན་པ་རང་མཚན་པ་ཟེར་བ་རེད། དེ་ནི་ དངས་གནས་དང་གནས་ཀ ི་ཁ་དག་སན་པ་དེ་རེད། ས་འཛིན་མིག་ཤེས་ལ་ སན་པའི་ཐ་སད་དང་། སན་པ་གསལ་པ་དང་། ས་དཀར་སྐ་སབ་སབ་ལྟ་ བུའི་དབ ་བ་དེ་ས་འཛིན་མིག་ཤེས་ཀ ས་འབ ད་ཀ ་མ་རེད། དེ་ནི་ས་འཛིན་ རག་པས་འབ ད་ཀ ་རེད། ས་འཛིན་མིག་ཤེས་ཀ ས་གཟུགས་བརན་དེ་ས་ འཛིན་རག་པ་ལ་སྐ ས་སང་ན་དན་རང་མཚན་པའི་དངས་པ་དང་འབ ལ་ ཐག་བཅད་ཚར་བ་རེད་དེ། དན་སྤ འི་དངས་པ་དེ་རྣམ་རག་གམ་རག་པའི་ བརྒྱུད་ལམ་ག ་ནང་ལ་གཟུགས་བརན་འཆར་བསྡད་ཡད་རེད། དེ་འད་ བའི་རག་པའི་བརྒྱུད་ལམ་ལ་གཟུགས་བརན་འཆར་བ་དེ་དང ས་པ་རང་ མཚན་པའི་ཁ་དག་གང་འད་ཞིག་ཡད་པ་དེའི་གཟུགས་བརན་འཆར་ག ་ རེད། ཡིན་ནའང་དེ་ལ་དངས་པ་ཞེས་པའི་ཐ་སད་དེ་ངག་གི་སྨྲ་བརད་སྒ་ ལ་བར ན་དགས་པ་ཞིག་རེད། སྒ་ཡི་དངས་པ་དེ་ལ་ས་ནག་དང་། ས་རྐ། ས་དཀར་ཞེས་སྤུ་རིས་འབ ད་རྒྱུ་ཚང་མ་ངག་གི་བརད་ཚིག་གི་ཐག་ནས་ འབ ད་ཀི་རེད། རྣམ་རག་གི་ནང་ལ་ཡུལ་གི་སྤུ་རིས་འབ ད་པའི་བ་བ་མང་ཤ ས་དེ་ དབང་པའི་ཤེས་པས་དན་རང་མཚན་པ་སྣང་བའི་གཟུགས་བརན་དེ་ལས་ ལྷག་པ་ཞིག་གི་ཡིད་བ་རྣམ་རག་གིས་ཐ་སད་སྦྱོར་སྟངས་དང་། མིང་གི་
30 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཐ་སད་སྦྱོར་སྟངས། བརྡ་ཡི་ཐ་སད་སྦྱོར་སྟངས་ཀ ་ཐག་ནས་འག་ཡི་ཡད་ རེད། དེ་འད་བའི་བརྡ་ཡི་ཐ་སད་དེ་རང་གི་ཕ་སྐད་ངས་ནས་སྦར་ཡག་དེ་ རང་བཞིན་ལྷན་སྐ ས་ཤིག་རེད། རང་གི་ཐ་སད་ཀ ་ཐག་ནས་མ་སྦར་བར་མི་ རིགས་གཞན་དག དཔེར་ན་བཟ་བ་པ་གཞན་ཞིག་གི་གནས་སྟངས་ཐག་ ནས་ཡང་བའི་ཐ་སད་དེ་སྦར་བ་ཡིན་ན་དེ་ནི་བཅས་མ་དང་། ཡང་མིན་ན་ ལད་ཟླྱོས་བས་པ་ཞིག་མ་གཏགས་རང་བཞིན་ག ་གནས་སྟངས་ཆགས་ཀ ་ ཡད་མ་རེད། དེ་འད་བའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ག ་གྲུབ་ཆ་དེ་དངས་ཡད་ གནས་སྟངས་ཀ ི ་ཐག་ནས་རང་བཞིན་ནམ་བཅས་མ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་བྱུང་ བ་ཡིན་ན་མི་དེ་ཚད་ལྡན་ཞིག་བརྩི་ཡི་རེད། ང་མ་དང་། ཁུངས་ལྡན་མ་ ཡིན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་མི་དེ་བཅས་མ་ཞིག་ཆགས་ཀི་ཡད་རེད། ལུས་དེ་རུས་ རྒྱུད་གཞན་དག་ཅིག་ནས་ཡང་། ཡིད་དེ་རུས་རྒྱུད་དེའི་ཡིད་དེ་མ་བསྡད་ པར་ཡིད་བ་རྣམ་རག་གིས་བརྡ་ཡི་ཐ་སད་སྦྱོར་ཚུལ་སྐད་ཡིག་གཞན་དག་ ཅིག་ནས་གཡར་བཞག་པ་ཡིན་ན། ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་ཕ་སྐད་མ་གཏགས་ སྐད་ཡིག་གཞན་དག་བསབས་ན་འག ག་གི་མ་རེད་ཟེར་བ་དེ་གཞན་དག་ གང་ཡང་མ་རེད། ཕྲུ་གུ་ཧ་ཅང་ཆུང་ཆུང་ཁ་གག་རྒྱུ་སྦྱོང་བཞིན་པའམ་ སྐད་ཡིག་གཞི་ནས་སྦྱོང་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ་སྐད་ཡིག་མང་པ་བསབས་ པ་ཡིན་ན། ཤེས་ས་པ་ཡད་པ་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་རེད། ལ་གཅིག་ དང་། གཉིས། གསུམ། ལྔ། དྲུག་གི་བར་དུ་སྐད་ཡིག་མང་པ་སྦང་རྒྱུའི་ནུས་ པ་དང་། ལ་བདུན་བརྒྱད་དགུ་ས བས་ཚར་ར ས་སྐད་ཡིག་མང་པ་སྦང་རྒྱུའི་ ནུས་པ་གཉིས་ལ་ཆེ་ཆུང་ཡད་པ་དེར་ང་ཚོས་མ་རེད་ཅེས་ལབ་ཀ ་ཡད་མ་ རེད། དེ་ནི་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་རེད། ཡིན་ནའང་སྐད་ཡིག་མང་པ་
31 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཤེས་པའི་ནུས་པ་ཡད་པའི་སྐབས་སུ་སྐད་ཡིག་མང་པ་བསབས་བཞག་པ་ ཡིན་ན། ཕྲུ་གུ་དེའི་ཡིད་བ་རྣམ་རག་གི་འགས་དེ་ར་མ་ལུག་གམ་རིགས་ འད ས་པ་ཞིག་མ་གཏགས་རང་གི་རིགས་མ་ནར་བ་ཞིག་དང་ཐུན་མང་མ་ ཡིན་པ་ཞིག་ཆགས་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད། ཁ་ཚོས་རྣམ་རག་གིས་བསམ་བ་གཏང་དུས་སྐད་ཡིག་གཞན་དག་ ཅིག་གི་ཐག་ནས་བཏང་བ་ཡིན་ན། ཁ་ནས་རང་སྐད་ཤེས་ཀ ་ཡད་ཀང་སྐད་ ཆ་ཤད་དུས་སྐད་བསྒྱུར་ནས་ཤད་སྐབས་ཁ་ཚོའི་རྣམ་རག་ལ་འཆར་བའི་ རག་པའི་ཐ་སད་དང་བརྡ་ཡི་ཐ་སད་གཉིས་ཀ་ད་ལྟ་ཁ་རང་ཚོར་ཡད་པའི་ རུས་རྒྱུད་ནས་བྱུང་བའི་ལུས་དེ་དང་ཏག་ཏག་མ་མཚུངས་པ་ཞིག་ཆགས་ པ་ཡིན་ན། དེ་ལ་རིགས་འད ས་པ་ཞེས་ཟེར་བ་རེད། དེ་རིང་སང་ཉིན་སན་ དེ་ཚོ་རིགས་འད ས་པ་ཨིན་སྐད་དུ་ genetically modified ཟེར་བ་མང་པ་བཟ་ ཡི་ཡད་པ་བཞིན། མི་དེ་ཡང་ genetically modified མི་ཞིག་ཆགས་ཀ ་རེད་མ་ གཏགས། རང་བཞིན་ག ས་བད་མི་གཙང་མ་ཞིག་དང་། རྒྱ་གར་བ་གཙང་མ་ ཞིག རྒྱ་མི་གཙང་མ་ཞིག་ཆགས་དགས་ཀི་ཡད་ན། རྣམ་རག་དང་མཉམ་དུ་ འག་མཁན་ག ་སྐད་ཡིག་དེ་རང་གི་ཕ་སྐད་ཡིན་དགས་པ་གལ་ཆེན་པ་རེད། རྒྱབ་ལངས་ཀ ་གནས་ཚུལ་དེ་འད་ཞིག་ལ་བར ན་ནས་ཤེས་ཡན་ས ད་ བྱུས་ཀ ་ནང་ལའང་སབ་ཚན་འཇག་སྟངས་ཀ ་འགས་དེ་འད་ཞིག་རེད། དེ་ དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཤེས་ཡ ན་ས ད་བྱུས་ཀ ི ་གནད་ད ན་གཙོ་བ ་དེ་དགེ་ རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ས ད་བྱུས་ཡིན་ཞེས་གསལ་པ ་ བ ས་ནས་ལབ་ ཡད་རེད། དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ས ད་བྱུས་ཡིན་ཞེས་ལབ་དུས་
32 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དགེ་རྒན་ག ་འ ས་ཆ ས་ཚང་བ་ བ ་རྒྱུ་དེ་དགེ་རྒན་རང་རང་ས ་ས འི་ལས་ འགན་ཆགས་ཡད་རེད། དགེ་རྒན་འས་ཆས་ཚང་བ་ཞིག་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། ས ད་བྱུས་རྐང་པས་ཤེས་ཡན་དེ་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཡང་ཐུབ་པ་དཀའ་ལས་ ཁག་པ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མཁ ན་དགས་པ་ཞིག་རེད། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ནང་ ཤེས་ཡན་ག ་ང་བ་དང་། ཤེས་ཡན་ག ་དགས་པ། ཤེས་ཡན་ག ་དགས་པའི་ ནང་ལའང་སྤ ར་ཤེས་ཡན་ག ་དགས་པ་དང་། བ ་བག་བད་མིའི་ཤེས་ཡན་ག ་ དགས་པ། དེའི་ར ས་ལ་ཤེས་ཡན་ག ་ངས་འཛིན། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་སྤད་ པའི་དམིགས་ཡུལ་དེ་ཚོ་གལ་ཆེ་ཤས་རེད། ཤེས་ཡན་གི་ལམ་སལ་ཟེར་བ་ མན་ཆད་ནས་དངས་དན་ལག་ལེན་ལ་བསྟར་བའི་སྐབས་སུ་བེད་ཕྱོགས་ ཤིག་གི་གནས་སྟངས་རེད། དེ་འད་སང་ཙང་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཤེས་ཡན་ སྤད་སྐབས་ཤེས་ཡན་ག ་ངས་འཛིན་དང་། སབ་ཕྲུག་གི་རང་བཞིན་གཉིས་ ཤེས་དགས་པ་དང་། གུས་བརྩི་བེད་དགས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པ་ཡིན་པ་འདིའི་ ནང་སྤད་ཡད་རེད། དགེ་རྒན་ག ས་གང་ཤེས་པ་དེ་དག་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་ སབ་ཕྲུག་ལ་མར་བླུགས་པའམ་སས་བཞག་པ་འད་པ་ཞིག་གང་ཡང་ཡད་ མ་རེད། སབ་ཕྲུག་ས་སའི་བསམ་བའི་ནང་ནུས་པ་དང་ས་བན་ག་ཚོད་ཡད་ པ་དེ་ཕ ་ལ་འདན་རྒྱུའི་མཐུན་རྐ ན་ཙམ་ཞིག་དགེ་རྒན་ག ས་བསྐྲུན་ག ་ཡད་ པ་དང་། གང་ལྟར་སབ་ཕྲུག་དེ་རྒྱུ་ཆ་འད་པ་དང་། རྒྱུ་ཆ་དེ་དགེ་རྒན་ག ས་ བཟ་བཅས་བཏང་ནས་ཐན་སྐ ད་ཅིག་བཟ་རྒྱུ་ཡད་པའི་བསམ་ཚུལ་དེ་དེང་ རབས་ཀི་ཤེས་ཡན་ག ་ནང་ཞན་ཆ་ཆེ་ཤས་ཀ ་གས་ལ་བརྩི་དགས་པ་རེད།
33 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེ་རིང་སང་ཉིན་སབ་ཕྲུག་ཚོར་རྒྱུ་ཆའི་ང་བ་ (human resource) ཞིག་ལ་ལྟ་ཡི་ ཡད་རེད། རྒྱུ་ཆ་དེ་ཡང་རྒྱུ་ཆ་རགས་པ་ (raw material) གཞི་ནས་ལས་སྣྱོན་ (process) བ་རྒྱུ་དང་། དེ་འདའི་རྒྱུ་ཆ་རགས་པ་དེ་དགེ་རྒན་ཚོས་ག་རེ་བཟ་ བཟ་རེད་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། དགེ་རྒན་འས་སྦྱོང་ནང་ཁ་ཤས་ཀིས་དགེ་རྒན་ དེ་ར་མཁན་དང་། དགེ་ཕྲུག་དེ་འདམ་བག་ནང་བཞིན་རེད་ཅེས་དཔེ་དེ་ འད་འཇག་གི་ཡད་རེད། དཔེར་ན། བུམ་པ་དང་ཁག་མ། དཀར་ཡལ་སགས་ ག་རེ་བཟ་ཡི་ཡིན་ནའང་དགེ་རྒན་ག ་ལག་པར་ཡད་རེད་ཅེས་ཟེར། དེ་ འད་ལབ་དུས་དགེ་ཕྲུག་ས་སའི་གཞི་རིམ་ནང་གི་ནུས་པ་དེ་ཁས་ལེན་ག ་ ཡད་མ་རེད། སངས་རྒྱས་བཅམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁ ན་པའི་ ཡེ་ཤེས་དང་། ལྷུན་གྲུབ་རྒྱུན་མི་ཆད་པའི་འཕིན་ལས་ལ་མངའ་བར ས་པ་ ཞིག་ཡིན་ནའང་སངས་རྒྱས་ཀ ་ཐུགས་འདད་གང་ཡད་པ་ལྟར་སེམས་ཅན་ རྣམས་བཟ་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། སེམས་ཅན་རང་རང་ས་ས་ཉན་ཐས་ཀ ་རིགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ཉན་ ཐས་ཀ ི ་ཆས་བསྟན་དགས་པ་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཀ ་རིགས་ཅན་ཞིག་ ཡིན་ན་རང་སངས་རྒྱས་ཀ ་ཆས་བསྟན་དགས་པ། ཐེག་པ་ཆེན་པའི་རིགས་ ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པའི་བང་ཆུབ་ཀ ་སེམས་ལ་སགས་པ་བསྟན་ ཆག་པ་སྟེ། བརྡ་སྤད་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ། །ཡི་གེ་ཆེན་མ་བ་འཇུག་ལྟར། །དེ་ བཞིན་སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ལ། །ཇི་ཙམ་བཟད་པའི་ཆས་བསྟན་ཏེ། །ཞེས་ སེམས་ཅན་ག ་ཁམས་དང་། བསམ་པ། བག་ལ་ཉལ་ག ་ནུས་པ་ག་ཚོད་ཡད་ པ་དེ་ཡར་སད་རྒྱུའི་དན་དུ་གནང་གི་ཡད་རེད་མ་གཏགས། ཐུབ་རྣམས་
34 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྡིག་པ་ཆུ་ཡིས་མི་འཁྲུ་ཞིང་། །འག་བའི་སྡུག་བསལ་ཕག་གིས་མི་སེལ་ ལ༑ ༑ཉིད་ཀ ་རགས་པ་གཞན་ལ་ས་མིན་ཏེ། །ཆས་ཉིད་བདེན་པ་བསྟན་པས་ གལ་བར་གྱུར། །ཅེས་སངས་རྒྱས་ཀི་ཐུགས་ལ་ཡད་པའི་ཡན་ཏན་དེ་དག་ མར་ས་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་སྟབས་སབ་ཕྲུག་གི་རང་བཞིན་དང་། སབ་ཕྲུག་གི་ ནུས་པ་གཞི་ལ་བཞག་ནས་དེ་སད་པར་བ ད་པའི་ཆ་རྐ ན་ལྟ་བུ་དགས་དུས་ དགེ་རྒན་ག་གནས་ཚད་དེ་མཐ་པ་ཡད་དགས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། མཐའ་མ་དེར་ཤེས་ཡ ན་ག ་དམིགས་ཡུལ་ག་རེ་བཞག་དག ས་ཀ ་ ཡད་རེད་ཟེར་ན། སབ་ཕྲུག་དེ་ཚོས་བང་བའམ་བེད་འས་པ་ག་རེ་ཡིན་པ་ དང་། དར་བའམ་བ ད་མི་འས་པ་ག་རེ་ཡིན་པ། ལས་འགན་གང་ཞིག་ཡིན་ པ༑ ལས་འགན་མ་ཡིན་པ་ག་རེ་ཡིན་པ་སགས་ཀ ་དབ ་བ་འབ ད་རྒྱུ་དེ་མི་ གཞན་ལ་འད ་མི་དག ས་པའམ་མི་གཞན་གི་ལད་ཟླྱོས་བ ད་མི་དག ས་པ། རང་གི་རྣམ་འབེད་ཀ ་ཤེས་རབ་ཀི་ཐག་ནས་དཔྱད་པ་བས་ཏེ་ཐག་གཅད་ ཐུབ་པ་ཞིག བསམ་བའི་རང་དབང་ཡད་པ་ཞིག་བཟ་དགས་པ་གལ་ཆེན་ པ་བརྩི་ཡི་ཡད་རེད། སངས་རྒྱས་རང་ཉིད་ཀ ས་ཀང་། ལེགས་པར་བརག་ ལ་ང་ཡི་བཀའ། །བང་བར་བ་ཡིས་གུས་ཕ ར་མིན། །ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ གནད་འགག་ཆེན་པ་ཞེ་དག་རེད། དེའི་དགངས་དན་གཞི་རྩར་བཟུང་ བའི་ཐག་ནས་རང་དབང་ཟེར་བའི་བསམ་ཚུལ་དེ་རེད། སངས་རྒྱས་ཀ ས་ གསུངས་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་སངས་རྒྱས་ཀ ས་གསུངས་པ་ཡིན་པས་ཡང་ དག་པ་ཡིན་ག ་རེད་བསམས་ནས་ཆ་མ་བཞག་པར། རིགས་པའི་ལམ་ནས་ བརག་དཔྱད་བས་པ་བརྒྱུད་མཐའ་མའི་དན་གནད་ཐག་གཅད་ཐུབ་པའི་
35 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བསམ་བའི་རང་དབང་ཡད་པ་ཞིག་བཟ་རྒྱུ་དེ་ཤེས་ཡན་ག ་དམིགས་ཡུལ་ གཅིག་རེད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་འཚོ་བའི་རང་དབང་ཞིག་ཀང་དགས་ཀ ་ ཡད་རེད། འཚོ་བ་གཞན་བར ན་ཆགས་པ་ཡིན་ན་རང་དབང་ཆ་ཚང་མེད་ པ་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། རང་དབང་དང་ཆབས་ཅིག་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ཀི་ཆ་ ཤས་ཤིག་ཡིན་སྟབས་གཞན་ཕན་དེ་གལ་ཆེན་པ་རེད། རང་དན་གཙོ་བར་ བཟུང་ནས་གཞན་ལ་མ་ལྟྱོས་པ་ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ན་དེ་ནི་མི་ཆ་ཚང་བ་ ཞིག་ཆགས་ཡད་མ་རེད། དེར་བར ན་རང་ལས་གཞན་གཅེས་པར་བཟུང་ ནས་གཞན་ཕན་བ ད་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་འག་བ་ མི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ལ་ཕན་ཐགས་ཡད་པའི་སལ་རྒྱུན་ག ་རིགས་དེ་ཚོ་མ་ ཉམས་པར་ངས་འཛིན་ཐུབ་པ། སལ་རྒྱུན་རྒྱུན་འཛིན་བ ད་ཐུབ་པ་ཞིག དེ་ བཞིན་འག ་བ་མི་རིགས་ཀི ་ཕན་བདེ་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་དེ་ཚོ་དུས་ དང་མཐུན་པ་ཞིག་དགས་པས། དུས་ནས་དུས་སུ་ཐབས་ལམ་གསར་གཏད་ བེད་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་པ་ཡིན་ན། རྒྱུན་འཛིན་རྐང་པའམ་ཐབས་ལམ་ ར ང་པ་རྐང་པས་འག་བ་མི་རིགས་ཀ ་ཕན་བདེ་སྒྲུབ་རྒྱུ་ཁག་པ་ཡིན་སྟབས་ གསར་གཏད་བ ད་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཡད་པ་ཞིག་དགས་པ་རེད། རང་དབང་ དང་། གཞན་ཕན། རྒྱུན་འཛིན། གསར་གཏད་བཅས་བཞི་པ་དེ་སངས་རྒྱས་ ཀ ་མད་དང་རྒྱུད་ནང་ལ་ཁ་འཐར་བས་ནས་གསུངས་བཞག་པ་དེ་ཚོ་ཚུར་ རུབ་རུབ་བཟས་པའི་ཐག ཀླུ་སྒྲུབ་ཀ ི ས་ལུགས་ཀ ་བསྟན་བཅས་ཁག་གི་ ནང་གསུངས་པ་དེ་ཚོ་ཚུར་རུབ་རུབ་བཟས། དེ་བཞིན་གཱནྡ དང་ཝི་ན་བཱ་ ཡི་དགངས་འཆར་དེ་ཚོ་བསྡུས་ནས་སབ་སྦྱོང་གི་དགས་པ་བཞི་པ་བསྒྲུབ་ རྒྱུ་དང་། སྒྲུབ་སྟངས་དེ་ཡང་སབ་ཕྲུག་རང་ཉིད་ཀ ་སེམས་རྒྱུད་ལ་ཡད་
36 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའི་ནུས་པར་མཐུན་རྐེན་སྦར་ནས་དེ་ཕ ་ལགས་ལ་ཚུར་འདན་ཐུབ་པའི་ ཐབས་ཤེས་བ་རྒྱུ་རེད། དེའི་ཐབས་ལམ་ཡག་ཤས་ག་རེ་ཡིན་མིན་བཙལ་ རྒྱུ་དེ་དགེ་རྒན་ག ་ལས་སུ་བ་བའི་རིམ་པ་གཙོ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་ཡན་ ས ད་བྱུས་ཀ ་གནད་དན་ཞིག་རེད། དུས་ཚོད་ཀ ་ཆ་ནས་དེ་ཙམ་ངང་བཞག་ དགས་བྱུང་། ཐུགས་ར ་ཆེ།། །། ད ི ་བ་ད ི ས་ལན། ད ་བ། ས བ་ཚན་འཆར་འགོད་བ ད་སྟངས་དང་། ཕྲུ་གུ་འཛིན་གྲྭ་དང་པོ་གཉ ས་པ་ ནས་ཕ་སྐད་བསབ་རྒྱུ་གཉ ས་ཕལ་པ་ལྟ་བུ་དང་། རང་དབང་། གཞན་ཕན། རྒྱུན་འཛིན། གསར་གཏོད་བཞ ་གཙོ་བོར་ངོས་འཛིན་བ ད་ཀྱི་ཡོད་གསུངས་ སོང་། དེ་འད་ཡ ན་ན་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ཤེས་ཡོན་གྱི་ས ད་བྱུས་ངོས་འཛིན་མ་ ཐུབ་པ་ནས་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་བ་བར ་ཡ ་ཡོད་དམ། ལན། ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ནང་ཡོད་པའ ་ཤེས་ཡོན་གྱི་ངོས་འཛིན་དང་། ས བ་ མའ ་ངོས་འཛིན། དགེ་རྒན་གྱི་འོས་ཆོས། དེ་བཞ ན་ས བ་སྦ ང་སྤ ད་པའ ་ དགོས་པ་དང་། ས བ་སྦ ང་སྤ ད་པའ ་ཐབས་ལམ། དེ་ཚོའ ་ནང་ཡོད་པའ ་ དོན་གནད་དེ་ཚོ་ཡག་པོ་ཞ ག་ངོས་མ་འཛིན་པ་དང་། ལག་ལེན་དུ་བསྟར་ མ་ཐུབ་པ། ཕ་སྐད་ལས་གཞན་པའ ་སྐད་ཡ ག་གཞན་དག་འཛིན་གྲྭ་གསུམ་ པའ ་ས ན་ལ་མ ་བསབ་པའ ་ལམ་ས ལ་གཅ ག་པུ་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་བ་ཡ ན་ ན༑ ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་བ་ཞ ག་བར ་ཐུབ་ཀྱི་རེད་དམ་ ཞེ་ན། དེ་ན ་བར ་ཐུབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད། སྤྱིར་བཏང་སྐད་ཡ ག་གཞན་དག་ གང་ནས་བ ས བས་མ་བ ས བས་ཟེར་བ་དེ་སོ བ་ཚན་འཇོག་སྟངས་ཀྱི་ཁྱད་
37 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ པར་ཞ ག་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་ཡ ན། ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་ས ན་འགྲོའ ་འཛིན་གྲྭ་ལ་ སོགས་པའ ་ནང་སྐད་ཡ ག་གཞན་དག་བ ས བས་པ་ཡ ན་ན་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཆ་ ནས་འགྲྱིག་ག ་མེད་པ་དེ་གཙང་མ་རེད། ཕྲུ་གུའ ་བ འ ་ནུས་པ་གང་འཚམས་ ཤ ག་མ་ལོངས་ཀྱི་བར་དུའམ། ཕ གས་གཞན་ཞ ག་ནས་བཤད་པ་ཡ ན་ ན༑ རང་ག ་ཕ་སྐད་ནང་སྐད་ཆ་ག་རེ་ཡ ན་ནའང་ཤོད་ཐུབ་པ་དང་། བསམ་ བ ་ག་རེ་བཏང་རུང་རང་ག ་ཕ་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ནས་གཏོང་ཐུབ་པ་ཞ ག་ཆགས་ པའ ་ར ས་ལ་སྐད་ཡ ག་གཞན་པ་བསབ་རྒྱུ་དེ་ཡག་པོ་རེད། ཡ ན་ནའང་ འཛིན་གྲྭ་བཞ ་པ་ལྔ་པ་ནས་བ ས བས་པ་ཡ ན་ན་ཡག་ཤོས་ཡ ན་གྱི་རེད། གལ་ས ད་འཛིན་གྲྭ་དང་པོ་གཉ ས་པ་ནས་བསབས་པ་ཡ ན་ནའང་། ཤེས་ ཡོན་ས ད་བྱུས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་གཞན་པ་དེ་ཚོ་གསལ་པོ་བས་ནས་ཤེས་ཀྱི་ ཡོད་ན། དེ་ཙམ་གྱིས་སྐ ན་ཆེན་པོ་མ་ཡོང་བ་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་རེད་ཅེས་ངས་ ལབ་རྒྱུའ ་དོན་དག་གཅ ག་དེ་རེད། ཐོག་མར་བགྲོ་ག ང་འགོ་འཛུགས་བ ད་ དུས་ངས་ག་རེ་ཞུས་པ་ཡ ན་ཟེར་ན། ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ངོས་འཛིན་བ ད་ སྟངས་དེ་སྐད་ཡ ག་གཞན་དག་འཛིན་གྲྭ་ག་པ་ནས་སོ བ་ཀྱི་ཡོད་མེད་ལ་ བལྟས་ནས་ངོས་འཛིན་བས་པ་ཡ ན་ན། དེ་ན ་ཁྱབ་ཆུང་དགས་པ་རེད། མ ་ མང་པོ་ཞ ག་ག ས་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ངོས་འཛིན་བ ད་སྟངས་དེ་འཛིན་ གྲྭ་གསུམ་པའ ་གོང་ལ་སྐད་ཡ ག་གཞན་པ་མ ་བསབ་རྒྱུ་དེ་ཤེས་ཡོན་ས ད་ བྱུས་ཡ ན་པ་དང་། དེའ ་གོང་ལ་ས བ་མཁན་དེ་ཚོ་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་དང་ མ ་མཐུན་པའ ་བཟོ་འ ད ་པོ་འདུག་ཅེས་དེ་འ ད ་ བ ས་ཏེ་དབ ་བ་ཕ ་བ་ཡ ན་ ན༑ དེ་ན ་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ངོས་འཛིན་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་དེ་ཁྱབ་ཆུང་དགས་ པ་རེད། ཕྲུ་གུས་སྐད་ཆ་བཤད་པའ ་ནུས་པའ ་རལ་མ་ར གས་པའ ་གོང་
38 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལ་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་བ ས བ་རྒྱུ་དེ་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་ཤེས་པའ ་མཐུན་རྐ ན་ ཡོད་པ་ཡ ན་ནའང་། མ ་དེའ ་གང་ཟག་ག ་ངོ་བོ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་གནོད་ ཚབས་ཆེན་པོ་ཡོད་རེད། དེ་འགྲྱིག་ག ་མ་རེད་ཟེར་བ་དེ་ཤེས་ཡོན་ས ད་ བྱུས་ཀྱི་ཡན་ལག་གལ་ཆེ་བའ ་གྲས་ཤ ག་རེད། དེ་འད་ཡ ན་དུས་ཕྲུ་གུ་ ཆུང་ཆུང་ཁ་གྲག་ནས་སྐད་ཆ་ཆ་ཚང་ཤོད་ཐུབ་པ་མ་ཆགས་ཀྱི་བར་དུ་སྐད་ ཡ ག་གཞན་དག་མ ་ས བ་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་བར ་དགོས་པ་དེ་དངོས་ཡོད་ གནས་སྟངས་རེད། དེ་ནས་སོ་སོས་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུ་དང་བསམ་བ ་གཏོང་ རྒྱུའ ་ནུས་པ་ར ོ གས་པའ ་ར ས་ལ་འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པ་ནས་འགོ་བཙུགས་པ་ ཡ ན་ནའང་སྐོན་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག་ལ། འཛིན་གྲྭ་དང་ པོ་གཉ ས་པ་ནས་འགོ་བཙུགས་པ་ཡ ན་ནའང་ཁོའ ་རང་སྐད་ཀྱི་ནུས་པ་དེ་ ར གས་ཚར་བ་ཡ ན་ན། དེ་ལའང་སྐ ན་ཆེན་པོ་གང་ཡང་ཡོད་ཀྱི་མ་རེད་ བསམ་གྱི་འདུག ད ་བ། སུམ་ཅུ་པའ ་མཆོད་བརོད་ནང་ལེགས་སྦར་གྱི་སྐད་དེ་ཀ ག་སྟངས་གང་འད་ ཡ ན་ནམ། བྱཱ་ཀར་ཎ་མཱུ་ལ་ཏ ཾ་ཤད་ནཱ་མ། ཞེས་པའ ་སྐབས་སུ། མ ་འགའ་ ཤས་ཀྱིས་ཀད་ཀོར་དེ་མ་དང་། འགའ་ཤས་ཀྱིས་ན་ཞེས་ཀ ག་ག ་འདུག དེའ ་ཁུངས་ག་རེ་རེད་དམ། དེ་བཞ ན་སུམ་ཅུ་པའ ་མཆོད་བར ད་སྐབས། གཞན་དང་ཐུན་མོང་བ་ལ་གོ་སོང་ཞེས་གསུངས་པའ ་གཞན་དང་ཐུན་མོང་ བ་དེ་ག་རེ་ཡ ན་ནམ། ད་དང་ས་གཉ ས་ཡང་འཇུག་ཡ ན་གསུང་ག ་ཡོད་ ཀང་། ཐོན་མ ་སཾབ ་ཊའ ་ར་བའ ་ཚིག་ཟ ན་ནང་ཡོད་དམ་མེད། གསལ་བ ད་ སྐབས་ར ན་པོ་ཆེས་ཅ། ཆ། ཇ། ཙ། ཚ། ཛ་བཅས་དྲུག་གསུངས་སོང་།
39 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དཔེ་ཆའ ་ནང་སྟོད་དུ་ཅ་ཆ་ཇ་གསུམ་དང་། སྨད་དུ་ཞ་ཟ་འ་གསུམ་གསུངས་ འདུག དེ་གཉ ས་ལས་གང་ལ་ངོས་འཛིན་བ ད་དགོས་སམ། མཐའ་དོན་ཞུ་ རྒྱུར་ར ན་པོ་ཆེས་རྒྱ་གར་ནང་ཕྱི་ལ་འཛིན་པ་དང་། ནང་ལ་འཛིན་པ་ཞེས་ ཕྱིའ ་རང་བཙན་དང་ནང་ག ་རང་བཙན་ཡོད་ལུགས་དེ་འ ད ་ཞ ག་གསུངས་ སོང་། དེ་འད་ཡ ན་པའ ་དབང་དུ་བཏང་བ་ཡ ན་ན་མ་འོངས་པར་བོད་པའ ་ གནས་སྟངས་ ཀ ང་རྒྱ་གར་ནང་བཞ ན་ཆགས་ཀྱི་མ་རེད་དམ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ ཡ ན། ལན། འད ་ཀ ག་སྟངས་དེ་བྱཱ་ཀརཎ་རེད། བྱཱ་ཀརཎ་ཟེར་ན་ལུང་དུ་སྟོན་པ་ དང་། མཱུལ་ཟེར་ན་ར་བ། ཏ ཾ་ཤད་ན་མ་ཞེས་པ་སུམ་ཅུ་པ། ཞེས་དེ་འད་ བས་ཏེ་ཀ ག་པ་ཡ ན་ན་ཕལ་ཆེར་འགྲྱིག་ག ་ཡོད་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཡང་ འཇུག་ལ་ད་དང་ས་གཉ ས་ཆ་ཡ ན་པ་དེ་ཕལ་ཆེར་ཐོན་མ ་རང་ག ་དགོངས་ པ་ཡ ན་པ་གསལ་པོ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཡ ན་ནའང་ཡ ག་ཚོགས་ཆུང་ བའ ་ཆེད་དུ་ད་དག་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ནོར་གཞ ་ཆེན་པོ་མེད་སྟབས་ཕྱིས་ ཀྱི་ལོ་ཙ་བ་དང་བརྡ་སྤོད་སྨྲ་བ་ཚོས་ད་ཡང་འཇུག་མ་བ ས་ནའང་འགྲྱིགས་ པ་བཟོས་པ་རེད། ད་ཡང་འཇུག་མ་བ ས་ན་འགྲྱིགས་པ་བཟོས་པ་ཙམ་ དུ་མ་ཟད་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ས་ཡང་འཇུག་ ཀ ང་མ་བ ས་ན་འ གྲྱི གས་པ་བཟོས་ པའ ་སྐབས་དེ་འད་བྱུང་འདུག དེ་འད་ཡ ན་དུས་ས་ཡང་འཇུག་མ་བ ས་ན་ མ ་འ གྲྱི གས་པ་དེ་མཁས་པ་མང་པོས་གཞུང་དེ་འ ད ་བ ར མས་ཡོད་རེད། གཟ གས་ཤ ག་གཟ གས་ཤ ག་ལུགས་འད ་ཉ ད་ལ་གཟ གས། ཟེར་བ་དེ་ ཚོའ ་ར གས་ལ་ས་ཡང་འཇུག་མེད་པ་ཡ ན་ན་ནོར་འཁྲུལ་ཆེན་པོ་འགྲོ་རྒྱུའ ་
40 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཉེན་ཁ་ཡོད་ཙང་ས་ཡང་འཇུག་དེ་འབ ་དགོས་པ་དང་། ད་ཡང་འཇུག་མ་ བ ས་པ་ཡ ན་ནའང་ཚིག་ཕྲད་ར ས་མ་དེས། ཅ ང་ཅེས་ཅེ་འོ་ཅེ་ན་ཅ ག །དེ་ ཚོའ ་གོང་ལ་ཚིག་ཕྲད་སྦ ར་བའ ་སྐབས་སུ་ད་ཡང་འཇུག་ཡོད་མེད་ཀྱི་རྣམ་ གཞག་དེ་ཤེས་དགོས་པ་མ་གཏོགས། གལ་ས ད་ད་ཡང་འཇུག་མ་བ ས་ པ་ཡ ན་ནའང་མ ང་ རྐ ང་ག ་ཆ་ནས་ས་ཡང་འཇུག་དང་མཚུངས་པའ ་ནོར་ འཁྲུལ་འ གྲོ ་རྒྱུའ ་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་མེད་དུས་ད་ཡང་འཇུག་དེ་བ ་རྒྱུར་བསྡུས་ བཞག་པ་རེད་མ་གཏོགས་ཐོན་མ ་ཉ ད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡ ན་པ་བཤད་མ ་ དགོས་པ་རེད། འད ར་མཆོད་བར ད་དེ་གཞུང་གཞན་དང་ཐུན་མོང་བ་ཡ ན་ཟེར་བ་དེ་ང་ཚོའ ་ བྱུང་རབས་ཀྱི་བདེན་རྟགས་གསལ་པོ་ བ ས་ནས་རག་ག ་ཡོད་མ་རེད་མ་ གཏོགས། ཐོན་མ ས་བརྡ་སྤ ད་པའ ་གཞུང་བརྒྱད་བརམས་པ་རེད་ཟེར་བ་ དེ་དཔེ་ཆ་མང་པོའ ་ནང་ཡོད་རེད། ཐོན་མ ས་བརྡ་སྤ ད་པའ ་གཞུང་བརྒྱད་ བརམས་པའ ་ནང་ནས་སུམ་ཅུ་པ་དང་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པ་གཉ ས་ད་ལྟ་ཡོད་ རེད་མ་གཏོགས་བརྡ་སྤ ད་ཀྱི་གཞུང་གཞན་དག་ལེའུ་དྲུག་པོ་དེ་བརླགས་པ་ རེད་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད། དེའ ་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ཟེར་བ་ཡ ན་ན། སུམ་ཅུ་པ་ དང་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པའ ་ནང་མ་འདུས་པའ ་བརྡ་སྤ ད་ཀྱི་ལམ་ས ལ་མང་པོ་ ཞ ག་ཡོད་པ་ད་ལྟ་ར་འཕྲོད་ཀྱི་ཡོད་རེད། དེ་སྟོན་པའ ་ཐོན་མ ་རང་ག ་གཞུང་ རག་ག ་ཡོད་མ་རེད། བས་ཙང་བརྡ་སྤ ད་ཀྱི་གཞུང་བརྒྱད་པོ་དེའ ་ནང་ག ་ དང་པོ་དེ་སུམ་ཅུ་པ་ཡ ན་ཙང་སུམ་ཅུ་པའ ་མཆོད་བར ད་དེ་གཞུང་གཞན་ དག་བདུན་པོའ ་ཐུན་མོང་བ་ཡ ན་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད། ད་ལྟའ ་གནས་སྐབས་
41 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ སུ་རྟགས་འཇུག་དེ་ཡོད་ཙང་རྟགས་འཇུག་ལ་མཆོད་བར ད་ཟུར་དུ་མེད་ སྟབས་སུམ་ཅུ་པའ ་མཆོད་བར ད་དེ་སུམ་ཅུ་པ་དང་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པ་ གཉ ས་ཀའ ་མཆོད་བརོད་ཐུན་མོང་བ་ཡ ན་ཞེས་འགྲེལ་པ་ར མ་མཁན་ཚང་ མས་གསུང་ག ་ཡོད་རེད། ད་ལྟ་བོད་པའ ་ཡ ་གེ་དྲུག་གསར་པ་ག་རེ་བསྣན་པ་རེད་ཟེར་བ་དེ་ར ག་ ད ་ ཚ་པོ་རེད། ར ག་ད་ཚ་པོ་ཡ ན་པའ ་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། ཙ། ཚ། ཛ༑ བསྣན་པ་རེད་ཟེར་མཁན་ཕལ་ཆེར་ང་མ་གཏོགས་བྱུང་ཡོད་ཀྱི་མ་ རེད། དེ་ས་ཕན་ཆད་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ར མ་མཁན་ཚང་མས། མཐུག་པོ་ལྔ་དང་ ལོག་པ་ལྔ། །ཕྲྱིས་ཤ ང་སྟོད་དུ་ཅ་ཆ་ཇ། །སྨད་དུ་ཞ་ཟ་འ་དང་དྲུག །བསྣན་ ཏེ་བོད་ཡ ག་སུམ་ཅུ་མཛད། །ཅེས་ཚང་མས་ཡོངས་གྲགས་ལྟ་བུ་རེད། ཡ ན་ནའང་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཀྱི་ཐོག་ལ་ཅ་ཆ་ཇ་ཡོད་པ་དེ་མངོན་ སུམ་དུ་བས ན་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད། ལེགས་སྦར་གྱི་སྐད་ལ་ཅ་ཆ་ཇ་ས ན་མ་ ཡང་ཡོད་རེད་ལ་ད་ལྟའང་ཡོད་རེད། ལེགས་སྦར་མཁས་པ་སུ་འད་ཞ ག་ ལ་ད ས་ཀང་ཅ་ཆ་ཇ་ཡོད་མ་རེད་ལབ་མཁན་ཡོད་མ་རེད། ཙ་ཚ་ཛ་ཟེར་ བ་དེ་ལེགས་སྦར་ནང་ཁྱོན་ནས་ཡོད་མ་རེད། ས ན་མའ ་ཡ ་གེ་འབ ་སྟངས་ དང་ད་ལྟ་གཉ ས་ཀ་ལ་མེད་པ་རེད། གང་ཡ ན་ཟེར་ན། རྒྱ་གར་གྱི་དེཝ་ནཱ་ ག་ར ་ (devanagari) ནང་ཅ་ས ་འབ ་སྟངས་ཇ ་མ་ཇ ་བཞ ན་བ ས་ནས་དེའ ་སང་ ལ་ང་ཚོས་ཙ་རྟགས་ཤ ག་འཐོལ་པ་བརྒྱབ་ཡོད་རེད། ཙ་རྟགས་བརྒྱབ་རྒྱུ་ དེ་རྟགས་ཁོ་རང་ག ་ངོས་ནས་ཡ ་གེ་གཞན་ཞ ག་ལ་ སྒ ་གཞན་ཞ ག་འདོན་ རྒྱུའ ་ཆེད་དུ་བཟོས་པ་ཡ ན་པ་གསལ་པོ་རེད། ཡ ན་ནའང་བོད་ཀྱི་མཁས་
42 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པ་སོན་མ་ཚོས་ཙ་ཚ་ཛ་ཡོད་རེད། ཅ་ཆ་ཇ་ཡོད་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་ དེ་རྒྱུ་མཚན་གང་ལ་བརྟེན་ནས་གསུངས་ཡོད་མེད་ངས་ལབ་ཐུབ་ཀྱི་མེད། གཞན་ཞ ག་ལ་མཚོན་པ་ཡ ན་ནའང་གལ་ས ད་ཅ་ཆ་ཇ་ ཕྲྱི ས་ནས་ཙ་ཚ་ཛ་ བསྣན་པ་ཡ ན་ན། ས ་པ་ད་ག་རང་ལ་མ་བཞག་པར་ས ་པ་གཤམ་ལ་འཁྱེར་ འགྲོ་དགོས་པའ ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ལེགས་ སྦ ར་གྱི་སྐད་ལ་ཀ་ས འ ་ར ས་ལ་ཅ་ས ་ཡོད་པས་ད་ག་རང་ཙ་ཚ་ཛ་བཟོས་ བཞག་པ་ཡ ན་ན། ཀ་ས ་དང་ཁ་ས ་བཅས་སྒ་ཡ ་སྐ ་གནས་ཀྱི་ཆ་ནས་བས་ ཀང་མ་འགྲྱིག་པ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ཞ་ཟ་འ་དང་། ཙ་ཚ་ཛ་གསུམ་ གསར་པ་ཡ ན་པ་འ ད ་མཉམ་གང་ཞ ག་ལ་ས ་ཚན་མ ་འ ད ་བར་བཞག་ དགོས་པའ ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མཐོང་ག ་མ ་འདུག ཡ ན་ནའང་ད་ལྟའ ་ཆར་ ང་ལ་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ག་རེ་མཐོང་ག ་ཡོད་རེད་ཟེར་བ་ཡ ན་ན། བོད་ ཀྱི་ཡ ་གེ་ར ང་པ་ལག་པས་བ ས་པ་དེ་ཚོའ ་ནང་སགས་ཀྱི་ཡ ་གེ་ཚང་མ་ཅ་ ཆ་ཇ་ཡ ་ཚབ་ལ་ཙ་ཚ་ཛ་བ ས་འདུག དངོས་གནས་བས་པ་ཡ ན་ན་བོད་ཀྱི་ ཡ ་གེ་ར ང་པ་དེ་ཚོའ ་ནང་ ས གས་འབ ་བའ ་སྐབས་སུ་ཅ་ཆ་ཇ་ཡོང་དགོས་ ཀྱི་ཡོད་ ཀ ང་ཅ་ཆ་ཇ་ཡོང་བ་ཞ ག་ངས་ད་བར་གཅ ག་ ཀ ང་མཐོང་མ་སོང་། དངོས་གནས་བས་པ་ཡ ན་ན། ཅ་ཆ་ཇ་དེ་ལེགས་སྦར་ནང་ཡོད་པ་དེ་ད་ལྟ་ དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཡ ན་དུས། དཔེར་ན། སགས་ཞ ག་བ ས་པ་ཡ ན་ ན༑ ཡཱ་མ་རཱ་ཛཱ་ཞེས་པའ ་སྐབས་སུ་ཇ་ཞེས་འབ ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་རེད་དེ། ང་ ཚོའ ་དཔེ་ཆ་ཚང་མའ ་ནང་ཛ་རང་བ ས་ཡོད་རེད། སུམ་རྟགས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ ར མ་མཁན་ཚོས་ཀང་ད་ག་རང་བས་འདུག དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ དེའ ་སང་ལ་དཔྱད་ཞ བ་འད་གནང་ཡོད་མེད་ངས་མཐོང་མ་སོང་། ཡོད་
43 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དགོས་པའ ་བཟོ་འད་ཞ ག་ཡོད་རེད། དེ་མ ན་ད་ལྟ་ང་ཚོས་ལེགས་སྦར་གྱི་ གཞུང་དང་བསྟུན་ནས་བལྟས་པ་ཡ ན་ན། ཙ་ཚ་ཛ་ཡོད་པ་དང་ཅ་ཆ་ཇ་མེད་ པ་ཟེར་བ་དེ་མངོན་སུམ་དུ་བས ན་པའ ་བཟོ་འད་ཞ ག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་རེད། དེ་ ན ་ཞ བ་འཇུག་བ་རྒྱུ་རེད། རྒྱ་གར་ལ་ཕྱིའ ་རང་བཙན་དང་ནང་ག ་རང་བཙན་ཞེས་སྐད་ཆ་གང་ཡང་ བཤད་རྒྱུ་མ་བྱུང་། ཕྱི་དང་ནང་ག ་སྐད་ཆ་གང་ཡང་མ་རེད། ཆབ་ས ད་ཀྱི་ རང་བཙན་ཐོབ་པ་ཡ ན་ནའང་སྐད་ཡ ག་ག ་རང་བཙན་མ་ཐོབ་པར་བ ས ད་ ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ད་ལྟ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་དང་མངའ་ས ་གཞུང་མང་ཆེ་ བའ ་ཁ མས་ཁང་དང་བཅས་པ་ཚང་མའ ་ནང་ཡ ག་ཆ་མང་ཆེ་བ་ཞ ག་ཨ ན་ ཇ འ ་ཐོག་འགྲོ་བསད་ཡོད་རེད། དེ་འདའ ་དཀའ་ངལ་ཞ ག་ཕྲད་དང་འཕྲད་ བཞ ན་པ་རེད། ར ས་མ་ང་ཚོ་བོད་ལ་རང་དབང་འད་ཞ ག་བྱུང་བ་ཡ ན་ ནའང་དེ་ལྟ་བུའ ་དཀའ་ངལ་ཞ ག་འཕྲད་མ ་ས ད་པ་མ་རེད། དབང་སྒྱུར་བ ད་ མཁན་ཚོས་སྐད་ཡ ག་འགྱུར་བ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་གཞ ་ར མ་གྱི་དགོས་མཁོ་ཆེན་ པོ་ཞ ག་བར ་ཡ ་ཡོད་རེད། ཁོང་ཚོའ ་དབང་སྒྱུར་བརྟན་ལྷྱིང་གནས་ཐུབ་པ་ དང་། ལྷག་པར་དུ་དབང་བསྒྱུར་སའ ་མ ་དེ་ཚོ་ཡར་ལང་མ ་ཐུབ་པའ ་ཆེད་ དུ་སྐད་ཡ ག་ག ་གཉའ་གནོན་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཞ ག་ཏུ་བར ས་པ་རེད། དེར་ བརྟེན་བོད་ལ་ཡང་རྒྱུན་སྤ ད་ཀྱི་ལས་དོན་གང་འད་ཞ ག་བས་པ་ཡ ན་ནའང་ རྒྱ་སྐད་མ་རྒྱག་ཐབས་མེད་ཅ ག་ཆགས་ཡོད་རེད། དེ་འད་ཡ ན་དུས་མ་ འོངས་པར་རྒྱ་སྐད་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་དེ་བོད་ཀྱི་ཐོག་ལ་ས བས་མ ་ས ད་པ་ མ་རེད། ཡ ན་ནའང་ང་ཚོ་ས བས་པ་སྐ ་དགོས་པ་ཞ ག་ལ་བོད་ནང་བཙན་
44 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གནོན་གྱི་འོག་ལ་ཡོད་པའ ་བོད་པའ ་རྒན་རབས་དང་ན་གཞོན་ཚང་མས་ རང་ག ་སྐད་ཡ ག་ཐོག་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེན་པོ་གནང་ནས་ད་ལྟ་ཡག་པོ་ཞེ་ དག་ཉར་ཐུབ་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཁྱབ་ས ལ་གང་འཚམས་བས་ཐུབ་ཡོད་རེད། བ ས་ཙང་སྐད་ཡ ག་ག ་ཐོག་ནས་བཤད་པ་ཡ ན་ན་ཚོར་སྣང་དེ་བོད་ནང་ ཡོད་པའ ་བོད་མ ་ཚོར་ཆེ་བ་མེད་དམ་བསམ་གྱི་འདུག སྐད་ཡ ག་བརླག་ རྒྱུ་དེ་བཙན་བ ལ་ནང་བརླག་ཆེ་བ་མེད་དམ་བསམ་གྱི་འདུག གཉའ་གནོན་ གྱི་འོག་ལ་ཡོད་པ་ཚོས་སྐད་ཡ ག་དམ་འཛིན་བ ད་དགོས་པའ ་འདུ་ཤེས་ དེ་ཁོང་ཚོར་ཤུགས་ཆེ་བ་དང་། སྐད་ཡ ག་ག ་ཆེད་དུ་ར མ་ཡ ག་ལ་སོགས་ པ་དང་ལས་ཀ་མང་ཆེ་བ་བོད་ནང་བས་ཡོད་རེད། དེ་ལྟར་རྒྱུན་འཛིན་བ ད་ ཐུབ་པ་ཡ ན་ན་ཨའུ་ཙམ་ཡོང་ག ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག། །།
45 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཤེས་ཡ ན་སྲིད་བྱུས་ཀྲི་སྤྲི་ཡློངས་བེད་ས ་ལམ་ས ློ ན།1 ༄༅། །དེ་རིང་ཚོགས་ཁང་འདིའི་ནང་ཕེབས་པའི་དཔལ་ལྡན་ཤེས་རིག་ བཀའ་བན་མཆག་དང་། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ། ས་ གནས་ཁག་གི་སབ་གྲྭ་དང་ཤེས་ཡན་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་འགན་འཛིན་རྣམ་པ། ཕྱོགས་མཚུངས་སབ་དེབ་དང་སབ་ཚན་སྐྱོར་ལ་ཁད་མཁས་རྣམ་པ་བཅས་ ཚང་མར། ཁ ད་རང་ཚོས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་སྐྱོར་ལ་གལ་གནད་ཆེ་བའི་ ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་གནང་བའི་སྐབས་འདིར། སྤ ར་བཏང་ང་ལ་ཤེས་ཡན་ས ད་ བྱུས་ཀ ི ་བ ད་ས་ལམ་སྟྱོན་སྐྱོར་ལ་གཏམ་བཤད་བེད་པར་ཤག་ཅེས་དེ་སན་ ནས་བཀའ་གནང་བྱུང་བས། ང་ལ་ཞེ་དག་ཞུ་རྒྱུ་མི་འདུག སྤ ར་བཏང་ད་ལྟའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་འདི་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་ལ་ བཅུ་བཞི་ཡས་མས་འག་བཞིན་ཡད། ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་གཏན་ལ་འབེབས་ པའི་གནས་སྐབས་དང་། དེ་ནས་ལ་ང་བཅུ་ཕག་ལྷག་ཕན་པ་དེའི་རིང་ལ་ འཇིག་རན་ཁྱོན་ཡངས་ལ་སྤར་འག་བ་མིའི་གནས་སྟངས་དང་། ལྷག་པར་ དུ་ཤེས་ཡན་ག་གནས་སྟངས་བཅས་ལ་བལྟས་ན། བཟང་ངན་གཉིས་ཀའི་ འགྱུར་བ་གང་ལ་གང་འཚམས་ཤུགས་ཆེན་པ་ཕིན་ཡད་རེད། དངས་འབལ་ 1 ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༤ ཉ ན་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན་ དང་། རྒྱུས་སྟོན་པའ ་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ཀྱི་ཟབ་སྦ ང་སྐབས་སྩལ་བའ ་བཀའ་ས བ།
46 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བས་ན་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་དེ་ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་ཀ ་དངས་ཡད་གནས་ཚུལ་ དང་བསྟུན་ནས་བསྐར་ཞིབ་བད་དགས་པ་དང་། ལག་ལེན་བསྟར་ཕྱོགས་ལ་ ཐབས་ལམ་གསར་པ་ག་རེ་དགས་ཀ ་ཡད་མེད་གཟིགས་དགས་པའི་གནས་ བབ་ཤིག་ལ་སབས་ཡད་པ་རེད། ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་ཀ་སན་གེང་ནང་བས་ པ་ལྟར་ཐག་མར་ང་ཚོས་སིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་དང་ལག་བསྟར་བེད་པའི་ སྐབས་སུ་ལག་བསྟར་བ ད་མཁན་ག ་མི་འདང་ངེས་བཞིན་ཡད་པའི་གདེང་ ཚོད་དང་བཅས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་ཡད་མ་རེད། མིའི་མཐུན་རྐན་མ་འདང་ བའི་དབང་གིས་ས ད་བྱུས་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུར་ཁག་པ་བ ད་ཀ ་ཡད་པ་དེ་ སད་བྱུས་གཏན་འབེབས་ཀ་སྐབས་ནས་ཚོར་སྣང་ཡད་རེད་མ་གཏགས། དེ་ དུས་ཚོར་སྣང་མེད་པར་སད་བྱུས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིན་ན་དེའི་ཕི་ཉིན་ནས་ ཐད་ཀར་ལག་ལེན་བསྟར་ནས་འག་ཐུབ་ཀ ་རེད་བསམ་པའི་ཡིད་ཆེས་སྐ ས་ ཡད་མ་རེད། དེ་འདའི་ཡིད་ཆེས་མེད་པའི་ཐག་ལ་ད་དུང་དེ་གང་འད་ཞིག་ བས་ཡང་སམ་པའི་དགས་གནད་ཡད་སྟབས། གལ་སད་ད་ལྟ་ལག་བསྟར་ བ ད་མ་ཐུབ་ཀང་མ་འངས་པའི་བྱུང་རབས་ནང་དུ་ཁང་ཚོས་ས ད་བྱུས་འདི་ ལྟ་བུ་ཞིག་དགས་པ་ཤེས་པ་དང་བསམ་གི་ཡད་ཀང་མང་ཚོགས་ཀ ་མདུན་ ལ་བཞག་མི་འདུག་ཅེས་བསམ་པའམ་ཤད་མཁན་ཡང་སད་པས། ང་ཚོས་ བྱུང་རབས་ལ་འགན་འཁ ར་བའི་ཐག་ནས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་འདི་གཏན་ ལ་ཕབ་པ་རེད། དཔེར་ན། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ལ་འདས་པའི་གནས་ཚུལ་ ནར་འཁྲུལ་མང་པ་ཞིག་ལ་ལ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚོས་སྐབས་དེ་དུས་ཀ ་མིས་འགན་ ཁུར་མ་གྲུབ་པ་ཞིག་ལ་བརྩི་ཡི་ཡད་པ་ལྟར། ང་རང་ཚོ་ཡང་ལས་ཀ་སྣེ་མར་ ཡད་པའི་སྐབས་སུ་གང་དགས་པ་དེ་བཟས་མི་འདུག་སམ་པའི་འགན་ཁུར་
47 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མི་ཡང་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་བ ས་པ་ཡིན་ཞེས་བཀད་པ་དེ་དངས་ཡད་ཀ ་གནས་ སྟངས་ཤིག་རེད་མ་གཏགས། སན་ངག་གི་འུར་འད་པ་བས་ནས་བས་པ་ ཞིག་གང་ཡང་མ་རེད། ཡིན་ནའང་རས་མ་ང་ཚོས་ཐག་མའི་ཚོད་དཔག་ ལས་ལྷག་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ལག་བསྟར་ཐུབ་ཡད་རེད། ལག་བསྟར་མ་ཐུབ་ཀང་ ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུའི་ཆད་སེམས་ཤིག་ཁ ར་ནས་ཐབས་ཤེས་བས་པ་ཡིན་ སྟབས། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ལ་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པའི་ལག་ལེན་ཡག་པ་ ཞིག་འཁྱོལ་མིན་ལ་མ་ལྟྱོས་པར་ཚང་མས་ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་སྐྱོར་གེང་སང་ བ་རྒྱུ་དང་། དེ་དག་ལག་བསྟར་བ་རྒྱུའི་འདུན་པ་ཡད་པ་གསལ་པ་ཆགས་པ་ དེ་དགེ་མཚན་ཆེན་པ་རེད་བསམ་ག་ཡད། ལྷག་པར་དུ་ད་ལྟའི་འཛིན་སྐྱོང་ བཀའ་ཤག་གིས་དབུས་པའི་ལས་ཀ ་སྣེ་མར་བཞུགས་མཁན་ཚོས་འབད་ བརྩྱོན་ཆེན་པས་ཟབ་སྦྱོང་གནང་རྒྱུ་དང་། ག་རགས་སལ་རྒྱུ་སགས་ཀ་ཐབས་ ལམ་གནང་བ་དེ་ཚོ་རས་སུ་ཡི་རང་ཞུ་འས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལ་བརན་ནས་མ་ འངས་པར་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ལག་བསྟར་བ ད་ཕྱོགས་ཀ ་ཐག་ལ་ཏན་ཏན་ ཡར་རྒྱས་འག་མདག་ཁ་པ་རེད་བསམ་ག་འདུག བར་ལམ་ལས་དན་ཁག་གི་ལས་ཡུན་གཙང་སྟེ་རྒས་ཡལ་ཐན་པ་ནས་ བཟུང་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོའི་རིགས་ལ་བསམ་བ་གཏང་རྒྱུ་དང་། ད་སྣང་བ་རྒྱུ། ཞིབ་འཇུག་དང་དཔྱད་པ་བ་རྒྱུ་གང་ཡང་བས་མེད་སྟབས་ཁ ད་རང་ཚོར་ཞེ་ དག་ཐུགས་ཕན་སས་པ་མང་པ་ཞུ་རྒྱུ་མེད། དམིགས་བསལ་འདི་འད་ཞིག་ ཞུས་ན་བསམ་པའང་དན་ག་མི་འདུག ད་དུང་དུས་ཚོད་ཕན་བུ་ལྷག་ན་ཁད་ རང་ཚོར་ཐུགས་དགས་ཡད་པ་དང་། བཀའ་འད་གང་གནང་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་
48 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡག་པ་མེད་དམ་བསམ་ག་འདུག སྤ་ཡངས་ཀ་ཆ་ནས་བད་ས་ལམ་སྟྱོན་ཟེར་བའི་ཚིག་འདི་གུ་ཡངས་པ་ དང་། སྦུག་སྦུག་འད་ཞིག་ཡིན་སྟབས་མཛུབ་མ་བཙུགས་ནས་འདི་འད་ཞིག་ རེད་ཅེས་ཟུར་འདན་བད་རྒྱུ་ཏག་ཙམ་དཀན་པ་རེད། འཇིག་རན་འདིའི་ ནང་འག་བ་མིའི་རིགས་འདི་སག་ཆགས་གཞན་ལས་ཟུར་དུ་དབ ་བ་འབ ད་ རྒྱུའི་ཁད་ཆས་གཉིས་རང་རེད། དང་པ་ནི་འདི་ག་རེ་རེད། འདི་ག་རེ་མ་རེད། འདི་ཡག་ག་རེད། འདི་སྡུག་པ་རེད་ཅེས་དཔྱད་པ་བ་རྒྱུའི་རྣམ་འབེད་ཀ་ཤེས་ རབ་ (power of discrimination) དེ་རེད། རྣམ་འབད་ཀ་ཤེས་རབ་དང་མཚུངས་ པའི་བསམ་བའི་འགྱུར་བ་དེ་ཚིག་གི་ལམ་ནས་མ་འདས་པར་གསལ་པ་བས་ ནས་མཚོན་ཐུབ་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཡད་པས། འག་བ་མི་དུད་འག་དང་སག་ ཆགས་གཞན་ལས་ཁད་པར་དུ་འཕགས་པའམ་མི་འད་བའི་དབེ་བ་འབད་རྒྱུ་ འདི་གཉིས་རེད། རྣམ་འབད་ཀ་ཤེས་རབ་དང་། མངན་པར་གསལ་བའི་སྐད་ ཡིག་གཉིས་འག་བ་མི་འདི་འག་བ་གཞན་ལས་ཁད་པར་འབ ད་པའི་འབེད་ ཆས་སུ་གྱུར་པས། མི་གཅིག་ཡིན་ཕན་ཆད་ལ་རྣམ་འབད་ཀ་ཤེས་རབ་དང་ དེ་མཚོན་པར་བད་པའི་སྐད་ཡིག་འདི་བདག་པ་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། ཡར་རྒྱས་ གཏང་རྒྱུ་ནི་མིའི་གཞི་རིམ་ག་ལས་འགན་ཞིག་ཆགས་ཀ་ཡད་རེད། འག་བ་ མི་ཞིག་ཡིན་ཕན་མི་ཡིན་པའི་མཚོན་རགས་དེ་བདག་པ་མ་བརྒྱབ་ན། ཁ་ པ་མིའི་གས་ལ་མི་ཚུད་པ་ལྟ་བུ་ཆགས་ས ད་པས་འདི་གལ་གནད་ཆེན་པ་ ཆགས་ཀ་ཡད་རེད། མི་ཟེར་བ་འདི་རང་བཞིན་ག ས་མི་རིགས་མང་པ་ཞིག་ལ་དབ ་བ་ཕ ་
49 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡད་རེད། སྤར་བཏང་མི་རིགས་ཟེར་བར་ག་བ་མང་པ་ལེན་རྒྱུ་ཡད་པ་ཞིག་ རེད། དཔེར་ན། བད་སྐད་ལ་རིགས་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་ལེགས་སྦར་སྐད་ཀ་ ཚིག་མང་པ་ཞིག་གི་དན་དག་མཚོན་པའི་མིང་གཅིག་དན་མང་ལ་འཇུག་ པ་ཞིག་ཆགས་ཡད། ལེགས་སྦར་ཙམ་མ་ཡིན་པའི་ཨིན་སྐད་ལྟ་བུར་མཚོན་ ན་ཡང་རིགས་ལ་ race དང་། མི་རིགས་ལ་ nation ཟེར་བ་ལ་སགས་པའི་ཚིག་ མང་པ་ཞིག་ལ་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད་རེད། ད་ལྟའི་འཇིག་རན་ འདིའི་སྟེང་མི་རིགས་མང་པ་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་ནང་བསྡད་རྒྱུའི་ལམ་སལ་ དེ་གདད་མའི་དུས་ནས་ཡད་དང་ཡད་བཞིན་པ་རེད། དེང་རབས་ཀ་གསར་ བར་མང་པ་བྱུང་བའི་རས་ལ་མི་རིགས་གཅིག་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ (nation state theory) ཟེར་བ་འདས་པའི་ལ་བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བརྒྱའི་ནང་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ བསམ་ཚུལ་དང་བསྟུན་ནས་མི་རིགས་གཅིག་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ཟེར་བའི་ བསམ་ཚུལ་འདི་འཁར་གི་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་དངས་ཡད་གནས་ཚུལ་ལ་ མི་རིགས་གཅིག་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ཟེར་བ་ཆགས་ཐུབ་མེད། རྒྱལ་ཁབ་ མང་པ་དང་། མིི་རིགས་མང་པ་ཡད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་ཟེར་བ། དཔེར་ན། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤ ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཡང་མི་རིགས་མང་པ་ ཡད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཞེས་ཁང་ཚོས་དངས་སུ་ཁས་ལེན་བད་ཀི་ཡད་ རེད། ཡིན་ནའང་བར་ལམ་ཕལ་ཆེར་ ༢༠༠༧-༢༠༠༨ ནང་རྒྱ་སྐད་དང་བད་ སྐད་ལ་འགྱུར་བ་འག་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་ཀང་། ཨིན་སྐད་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་ སྟངས་འདི་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤ ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀ ་གཞུང་འབ ལ་ག ་ཡིག་ཆ་ ཁག་ལ་གཟིགས་ན། nation ག་ཚབ་ལ་ ethnic ཟེར་བའི་ཚིག་འདི་བེད་སྤྱོད་ གནང་འག་བཙུགས་པ་རེད། ག་ལེ་ག་ལེར་མི་རིགས་མང་པ་ཡད་པའི་རྒྱལ་
50 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཁབ་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་བཞག་ནས་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤ ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡད་པའི་མི་ཚང་མ་མི་རིགས་ (nationality) གཅིག་ཡིན་པ་དང་། འདིིའི་ནང་ ཕན་བུ་མི་འད་བ་དེ་ ethnic ཞེས་བས་ཡད། དེར་བརན་ race དང་ ethnic དང་ nationality ཟེར་བ་བཅས་ཨིན་སྐད་ལ་ཚིག་མི་འད་བ་གསུམ་ཡད་པ་དེ་བད་ སྐད་ལ་ཚང་མར་རིགས་ཞེས་པ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད་སྟབས་ང་ཚོས་ད་ལྟ་ བར་དུ་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀ་གངས་ཉུང་མི་རིགས་ ཟེར་བ་ ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཡང་ nation གཅིག་ཡིན་པ་ཁས་ལེན་གི་ཡད་རེད། མའ་ཙེ་ ཏུང་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་ན། རས་མ་དངས་སུ་རྒྱལ་ཁབ་འཛིན་སྐྱོང་བད་པའི་ སྐབས་སུ་བསམ་ཚུལ་ཚང་མ་བརླགས་པ་རེད་མ་གཏགས། ཁང་ཚོའི་ཆིག་ སྟྱོང་དགུ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་གངས་ནང་ར་ཤི་ཡ་ལ་གུང་ཁན་ག་ཚོགས་པ་རྣམས་ འཚོགས་པའི་སྐབས་སུ་མི་རིགས་ཞེས་པ་རྒྱལ་ཁབ་ཀ ་བསམ་ཚུལ་ཁ ར་ནས། གལ་སད་རྒྱ་ནག་གུང་ཁན་ཆགས་ན། གངས་ཉུང་མི་རིགས་དེ་ཚོར་རང་ཐག་ རང་གཅད་ཀ་ཐབ་ཐང་སྤད་དགས་པ་དང་། ཁ་བལ་ནས་རང་བཙན་བད་ ཀང་བ ད་འཇུག་དགས་པའི་བསམ་ཚུལ་ཁང་ཚོར་ཡད་པ་མ་ཟད་གས་ཆད་ ཁག་གི་ནང་ལའང་ཡད་རེད། གང་ལྟར་མི་རིགས་ (nationality) ཟེར་བ་འདི་ད་ ལྟའི་ཆབ་སད་དང་། སྤི་ཚོགས་གཉིས་ཀའི་ནང་རང་རང་ས་སའི་ཁད་པར་ འབད་ཆས་དང་། རང་རང་ས་སའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་གནས་བབ་དེ་ཚོ་ སྲུང་སྐྱོབ་བ་རྒྱུ་མི་ཚང་མས་རྩ་ཆེན་པ་བརྩི་བཞིན་ཡད། ལྟ་གྲུབ་སྨྲ་བ་རེ་འགའི་དགངས་ཚུལ་ལ་འདི་རྩ་ཆེན་པ་གང་ཡང་མ་ རེད། དེ་མེད་པ་བྱུང་ན་ཡག་གི་རེད་གསུང་མཁན་ཡང་ཡད་རེད། ཡིན་
51 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ནའང་དེ་འད་གསུང་མཁན་ཉུང་ཉུང་རེད། དཔེར་ན། ཇིདྡཱུ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུར་ (Jiddu Krishnamurti) ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ན། nationality དང་། nationhood ཟེར་བ་འདི་མིའི་ ནང་ལ་ཤག་ཁག་བཟ་བའི་རྒྱུ་རྐེན་ཞིག་ཆགས་ཀ ་རེད་མ་གཏགས་ཚང་མ་ ཆིག་སྒལ་ཡང་བའི་རྒྱུ་རྐན་ཞིག་ཆགས་ཀ་མེད་པས། འདི་ཚོ་མི་དགས་པར་ གསུང་མཁན་ག་གས་རེད། དེའི་རིགས་གསུང་མཁན་ཉུང་ཉུང་རེད། ཐེངས་ གཅིག་ནིའུ་ཡག་ཏུ་ཡུ་ནེས་ཀ་ (UNESCO) ལས་ཁུངས་ཨ་མའི་ནང་གསུང་ བཤད་ཅིག་ལ་ཇིདྡཱུ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུར་གདན་འདེན་ཞུས་པ་རེད། ཁང་གིས་གསུང་ བཤད་འག་འཛུགས་བ ད་དུས་མི་རིགས་རྣམས་ནམ་ཡང་ཆིག་སྒ ལ་ཡང་གི་ མ་རེད་ (The Nations can never be united) ཞེས་གསུངས་པ་རེད། མཉམ་འབལ་ རྒྱལ་ཚོགས་ (United Nations) ཟེར་བ་དེ་ཡང་རྒྱུ་མེད། ཁང་གི་མི་རིགས་རྣམས་ ནམ་ཡང་ཆིག་སྒལ་ཡང་གི་མ་རེད། མི་རིགས་ཟེར་བའི་ཐ་སད་འདི་ཉིད་ ཤག་ཁག་བཟ་བའི་རྒྱུ་རྐན་ཞིག་རེད་ (The Nations can never be united. The concept of nationhood is a cause of division) བཅས་གསུངས་པ་འདི་མ་རེད་ཟེར་རྒྱུ་མེད་པ་ འད་པ་ཞིག་རེད། གང་ལྟར་འག་བ་མིའི་ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ལ་མི་རིགས་ ཀ ་གནས་སྟངས་འདི་གལ་ཆེན་པ་ཡིན་པ་རང་བཞིན་ག ་བསམ་བའི་བག་ ཆགས་ནང་ཡད་པ་ཞིག་རེད། རང་བཞིན་ག་བསམ་བའི་བག་ཆགས་ནང་ ཡད་པ་འདི་ག་རེའི་དབང་གིས་བས་པ་རེད་ཟེར་ན། མི་རིགས་ (Nationhood) ཟེར་བ་འདི་གདད་མ་ནས་རང་བཞིན་ག ས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད་མ་གཏགས་ བཅས་མ་ཞིག་མ་རེད། སྤར་བཏང་མིའི་གཤིས་ཀར་བཅས་མ་མང་པ་བཟ་ རྒྱུ་ཡད་ཀང་། མི་རིགས་ཟེར་བ་འདི་བཅས་མ་ཞིག་མིན་པར་རང་བྱུང་གི་ གནས་བབ་ཤིག་རེད། ད་ལྟ་མི་རིགས་གསར་པ་ཞིག་བཟས་ཞེས་ལབ་ཀང་
52 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཐག་མ་ནས་མི་རིགས་ཡད་པ་ཞིག་ཡད་པ་རང་རེད་མ་གཏགས་གསར་པ་ བཟ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། Genetic Engineering གི་ཐག་ནས་ཀང་ད་ལྟ་བར་དུ་མི་ རིགས་གསར་པ་ཞིག་བཟ་ཐུབ་ཡད་མ་རེད། མ་འངས་པར་ཡང་ཕལ་ཆེར་ བཟ་ཐུབ་ཀ་མ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་འདའི་རང་བྱུང་གི་གནས་བབས་ འདི་འཇིག་རན་ཁྱོན་ཡངས་ལ་ང་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་བས་ན། ཁ་ཤས་ནི་མི་ རིགས་མང་པ་བས་ནས་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེན་པ་བྱུང་ཡད་རེད། ཁ་ཤས་ནི་ཀི་ལ་མི་ ཊར་ཁ་ཤས་རས་ལ་མི་རིགས་བར་པ་བརྒྱབ་འག་བའི་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆུང་ཆུང་གི་ གནས་བབ་ཡད་སྟབས། དེ་ལྟ་བུའི་གནས་སྟངས་འདི་ཚོ་སྤི་ཚོགས་ཀ་ཚན་ རིག་དང་། མི་ཆས་རིག་པའི་ཚན་རིག་པ་ (anthropologist) རྣམས་ཀས་ལྟ་དུས་ nationhood དང་། མི་རིགས་ཀ་གནས་བབ་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་ཞིབ་ཚགས་བས་ནས་ ཉམས་ཞིབ་བ་རྒྱུ་ཡད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡད། དེའི་སྐྱོར་སྤ་ཚོགས་ཚན་རིག་དང་། དེའི་ནང་ནས་མི་ཆས་རིག་པའི་ ཚན་རིག་ནང་ཞིབ་ཚགས་བས་ནས་སབས་ཀ་རེད། འདིའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་ བརན་ནས་གཟུགས་བབ་ཀ་གནས་སྟངས་མི་འད་བ་དང་། གདང་གི་རྣམ་ འགྱུར་མི་འད་བ། གཤིས་ཀ་མི་འད་བ་ཡད་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མར་རང་ཉིད་མི་ རིགས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ངས་འཛིན་དེ་ག་རེ་རེད། དེ་ གང་འད་བས་ཏེ་སྲུང་སྐྱོབ་བད་དགས། རང་གི་ངས་འཛིན་གལ་གནད་ཆེན་ པ་ཞིག་བརླགས་ན་དེ་ལ་བར ན་ནས་མི་རིགས་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པའི་གནས་ སྟངས་བརླག་འག་བ་སགས་ཀ ་གནས་ཚུལ་མང་པ་ཞིག་ཡང་གི་ཡད་སྟབས། མི་རིགས་དེ་རང་བྱུང་གི་གནས་བབ་ཐག་ནས་ཡང་གི་ཡད་པས་མི་རིགས་
53 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རང་རང་ས་སར་མཚོན་བ ད་ཀ ་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་རགས་དེ་སྐད་ཡིག་ རེད། གཟུགས་པའི་མདག་དང་། གདང་གི་དབབས་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་ མི་རིགས་མང་པ་ཡང་སད་པ་རེད། དཔེར་ན། ང་ཚོ་པུར་རྒྱལ་བད་ཀི་མི་ ཟེར་བ་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་ན། པུར་རྒྱལ་བད་ཀ་མིའི་གཟུགས་བབ་ཀ་གནས་ སྟངས་འདི་ཨར་ཡན་ (Aryan) ནས་མཆེད་པ་རེད་ཟེར། དེའི་མཚོན་རགས་ སུ་ལ་དྭགས་སགས་མངའ་རིས་མི་རིགས་དེ་ཚོ་གཟུགས་པ་ཆེན་པ་དང་། རུས་ཚིགས་ས་པ། སྣ་ཁུང་ཆེན་པ། མིག་གཏིང་ལ་ཡད་པ། མིག་སྤུ་མཐུག་པ་ བཅས་ཨར་ཡན་ག་མི་རིགས་ནས་མཆེད་པའི་གཟུགས་བབ་བས་པའང་ཡད་ རེད། དེ་བཞིན་སག་པའི་མི་རིགས་ནས་མཆེད་པ་དེ་ཚོ་གདང་སེར་པ་ལེབ་ ལེབ་དང་། སྣ་ཆུང་ཆུང་། མིག་ཆུང་ཆུང་དེ་འདའང་ཡད་རེད། ཧན་མི་རིགས་ དང་འད་བའང་ཡད་རེད། བད་ཀ་མིའི་གཟུགས་བབ་ཀ་གནས་སྟངས་འདིར་ བལྟས་ན། ཨར་ཡན་དང་། ཧན། སག་པ་གསུམ་ནས་ཏག་ཙམ་འདས་པ་ཡང་ སིད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་འདི་གསུམ་གར་བད་པ་རེད་ཅེས་པའི་མཚོན་ རགས་ག་རེ་རེད་ཅེས་དས་ན། སྤར་བཏང་གི་ཆ་ནས་བས་ན་གསལ་བད་ སུམ་ཅུ་དང་དབངས་བཞི་ལ་བར ན་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་ནི་རྒྱ་གར་ག ་ལེགས་ སྦར་ག་དབངས་གསལ་ནས་ཚུར་བསྡུས་པ་ཞིག་རེད། སྣྱོན་མ་བརྒྱབ་པ་དེ་ ཚོའང་ལེགས་སྦར་ནང་ཡད་པའི་དབངས་གསལ་ག ་འག་སྟངས་ལ་ཕན་བུ་ འགྱུར་བ་བཏང་ནས་མངན་གསལ་ཅན་ག་རགས་ (diacritical mark) ཟེར་བའི་ རགས་གསར་པ་ཞིག་བརྒྱབ་ནས་བཟས་པ་མ་གཏགས་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ ནང་ཁྱོན་ནས་མེད་པ་ཞིག་ཡད་མ་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་ལས་གྲུབ་པའི་ཡི་ གེ་དང་། མིང་ཚིག་གི་གནས་སྟངས། ཚིག་གི་སྒག་ལམ། བརྡ་སྤད་ཀ་རྣམ་
54 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གཞག་དེ་ཚོ་རྦད་དེ་ལགས་ཀ་རེད། བད་མི་ཡིན་པའི་མཚོན་བེད་ཡང་དག་ པ་དང་ལྟར་སྣང་མང་པ་ཞིག་ཡད་པའི་ནང་ནས་བསན་དུ་མེད་པའམ་ཤིན་ ཏུ་གལ་ཆེ་བའི་མཚོན་རགས་དེ་ནི་ང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་རེད། ད་ལྟ་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་སྐད་ཡིག་ཟེར་བ་འདི་ནི་རང་བྱུང་གི་ གནས་སྟངས་ཤིག་རེད། ཡི་གེ་དེ་སྐད་ལ་ལྟྱོས་ནས་བཟས་པའམ་བསྐྲུན་ཅིང་། ཡི་གེའི་གཟུགས་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཡང་སྐད་ལ་ལྟྱོས་ནས་བཟས་པ་ཞིག་རེད། ཡི་གེའི་གཟུགས་ལ་བར ན་པའི་བརྡ་སྤད་ཀ ་རྣམ་གཞག་དེ་ཚོའང་རང་བྱུང་ གི་སྐད་ཆ་ཤད་སྟངས་ཀ་ལམ་སལ་དང་། རང་བྱུང་གང་འད་ཡད་པ་དེ་ལ་ བལྟས་ནས་བཟས་སྟབས་ཐག་མར་མ་ལས་སྐ ས་ཙམ་ནས་རང་ཆས་སུ་གྲུབ་ པའི་སྐད་འདི་མི་རིགས་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་མི་རིགས་དེའི་ཐུན་མང་ མ་ཡིན་པའི་མཚོན་རགས་ཤིག་ཡིན་པ་གསལ་པ་བས་ནས་ཤེས་དགས། སྐད་ དེ་མི་རིགས་ཀ་མཚོན་རགས་ཤིག་ཡིན་ན། མི་དེ་ཚད་ལྡན་དང་། བཅས་ མ་མ་ཡིན་པ་གང་འད་བས་ཏེ་ཆགས་དགས་རེད་ཅེ་ན། ཁ་རང་གི་རིགས་ ལས་རང་བཞིན་ལྷན་སྐ ས་སུ་བྱུང་བའི་སྐད་ཡིག་དེའི་ནང་སྐད་ཆ་བཤད་ ཐུབ་པ་དང་། སྐད་ཡིག་དེའི་ནང་སྐད་ཆ་བཤད་ཐུབ་པ་ཟེར་བའི་གནས་ སྟངས་དེ་གཉིས་པ་རེད། དང་པ་རྣམ་རག་གི་འགྱུར་བའམ། བསམ་བ་གཏང་ སྟངས་སམ། བ་ཡི་འགྱུར་བ་དེ་སྐད་ཡིག་དེའི་ནང་བསྡད་པ་ཞིག་བྱུང་ན། མི་ དེའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་རང་བཞིན་ག ས་བད་མི་རིགས་ཀི་ལུས་ཡིན་པ་ དང་། དེའི་ནང་ཡད་པའི་བསམ་བ་དེ་ཡང་བད་སྐད་ནང་བསམ་བ་གཏང་ མཁན། སྐད་ཡིག་གཞན་དག་བརྒྱ་ཕག་མང་པ་བསབ་ཆག་ཀང་བསམ་བ་
55 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གཏང་རྒྱུའི་རག་པའི་མཉམ་དུ་འག་མཁན་ག ་ཐ་སད་དེ་ཡང་བད་སྐད་དང་། ཨིན་སྐད་ནང་སྐད་ཆ་ཤད་པའི་སྐབས་སུ་སྒ་དེ་བསྒྱུར་ནས་བསམ་བར་བུམ་ པ་འད་པ་ཞིག་འཁར་ག་ཡད་ན་སྐད་ཡིག་གཞན་ཐག་བསྒྱུར་ཏེ་ཁ་ནས་ pot ལབ་པ་ལྟ་བུ། བསམ་བར་ཀ་བ་ཟེར་བ་ཞིག་འཁར་བ་ཡིན་ན་ཁ་ནས་ pillar ཟེར་བ་ཞིག་སྐད་ཡིག་གཞན་ལ་བསྒྱུར་ནས་ལབ་པ་འདིས་མི་དེ་བཅས་མ་ མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཆགས་པ་རེད། རང་གི་སྐད་དེ་བརད་ནས་བསམ་བ་དེ་སྐད་ ཡིག་གཞན་ཞིག་གི་ཐག་ལ་གཏང་མཁན་ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ན། མི་དེ་ར་ མ་ལུག་ཆགས་པ་རེད། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་རང་བཞིན་ག་གནས་བབ་ལ་ མ་བསྡད་པར་བཅས་མའི་གནས་བབ་ལ་སབས་ཡད་སྟབས། མི་དེ་བཅས་ མ་མ་ཡིན་པའམ་རང་བྱུང་ལྷན་སྐ ས་ཏེ་ཧིནྡ འི་སྐད་ལ་སཧཇ་ཟེར་བ་དེ་མེད་ པ་ཆགས་པ་རེད། སཧཇ་ཟེར་བ་མེད་པ་ཆགས་དུས་ཀྲ�ཊམ་སྟེ་བཟས་བཞག་ པའམ་བཅས་མ་ཞེས་པ་ཆགས་ཀ་ཡད། བཅས་མ་ཞིག་ཡིན་ན་ང་མ་དེ་དང་ བསྡུར་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། ང་མ་དང་བཅས་མའི་རིན་ཐང་གཉིས་ནི། དཔེར་ན། རི་མ་ལྟ་བུར་ཆ་ བཞག་ན། ཐག་མར་རི་མ་འབ་མཁན་དེས་བིས་པ་དེ་དང་། རས་མ་རི་མ་ བས་པ་དེར་པར་བརྒྱབ་པའམ། འད་བཤུས་བས་པ་ཡིན་ན་གཅིག་པ་གཅིག་ རྐང་བཟ་ཐུབ་ཀི་རེད་དེ་ཁམ་ནང་གང་ཚད་ལ་རིན་ཐང་ཆེ་ཆུང་ཁད་པར་ཞེ་ དག་ཡད། ང་མ་དང་ང་འད་ཟེར་བ་གཉིས་ལ་རིན་ཐང་ཆེ་ཆུང་ཡང་དགས་ དན་རང་བཞིན་གས་བྱུང་བ་དང་། དཔེ་བཤུས་པ་གཉིས་ཐ་དད་ཆགས་པ་ལ་ བརན་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་སྟབས། ཕྲུ་གུ་ལ་ཤེས་ཡན་སྤད་པའི་སྐབས་སུ་འགན་
56 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དང་པ་དེ་ཕ་མ་དང་། གཉིས་པ་དེ་དགེ་རྒན། གསུམ་པ་དེ་སྒག་འཛུགས་ རེད། བསམ་བ་འཚར་ལངས་བད་པའི་གནས་སྐབས་སམ། ཡང་ན་དེང་སང་ གི་སྐད་ཆ་ཤད་སྟངས་ལྟར་བས་ན། ཀླད་པ་འཚར་ལངས་བད་པའི་གནས་ སྐབས་སུ། འཚར་ལངས་བད་རྒྱུའི་སྐད་ཡིག་དེ་རང་གི་སྐད་ནང་ཡང་དགས་ ཀ་ཡད་རེད། རང་གི་སྐད་ཅེས་པ་ནུབ་ཕྱོགས་པས་མ་སྐད་དང་། ང་རང་ཚོ་ བད་པས་ཕ་སྐད་ལབ་ཀི་རེད། མ་སྐད་དང་ཕ་སྐད་གཉིས་ཀའི་ཐ་སད་འཇུག་ སྟངས་མི་འད་བ་དེ་གལ་ཆེན་པ་རེད། ཕ་སྐད་ག་རེ་བས་ནས་ལབ་ཀི་ཡད་ རེད་ཅེ་ན། ཕ་དེ་རིགས་ཀི་བདག་པ་དང་། མ་ལ་བརེན་ནས་རིགས་སྒྲུབ་མི་ ཐུབ། དཔེར་ན། རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་ན། ཨ་མ་དེ་བམ་ཟེའི་རིགས་ཤིག་ ཡིན་ཡང་པ་ཕ་རྒྱལ་རིགས་ཤིག་དང་མཉམ་དུ་ཆང་ས་བརྒྱབ་ན། ཕྲུ་གུ་དེ་ རྒྱལ་རིགས་ཆགས་ཀ ་རེད་མ་གཏགས་བམ་ཟེའི་རིགས་ཆགས་ཀི་ཡད་མ་ རེད། དེ་བཞིན་པ་ཕ་གདལ་པའི་རིགས་དང་མཉམ་དུ་ཆང་ས་བརྒྱབ་ན། ཕྲུ་ གུ་དེ་ཡང་གདལ་པའི་རིགས་ཆགས་ཀ་ཡད་རེད། ཕ་མ་གཉིས་ཀ་བམ་ཟེའི་ རིགས་ཡིན་ཡང་པ་ཕ་ལ་བལྟས་ནས་བམ་ཟེའི་བུ་དེ་བམ་ཟེ་ཡིན་པ་དབ ་བ་ འབད་དགས། ཐགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ཐགས་མེད་བམ་ཟེའི་ རིགས་དང་། དབག་གཉེན་རྒྱལ་རིགས་ལས་བྱུང་བ་རེད་ཟེར་བའི་དབ་བ་ དེ་ཡང་ཡབ་རིགས་མི་འད་བའི་དབང་གིས་ཁང་གཉིས་ཀ་རིགས་དེ་མི་འད་ བ་བྱུང་བ་རེད། ཕའི་ངས་ནས་རིགས་ཀ་དབ་བ་འབད་ཀ་ཡད་པས་སྐད་དེ་ ལའང་ཕ་སྐད་ཅེས་ལབ་པ་ཡིན་ན། མི་རིགས་མཚོན་བད་ཀ་གནས་སྟངས་ མཚོན་ཐུབ་ཀ་འདུག རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརེན་ནས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་འཚར་ ལངས་བ ད་པའི་གནས་སྐབས་སུ་རང་གི་སྐད་ཡིག་དེ་རང་སྐད་ལ་ཡད་པ་
57 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཞིག་རེད་དམ་མ་རེད། པ་ལགས་ཨ་མ་ལགས་ཞེས་པའི་ཚིག་ཐག་མར་ལབ་ པའི་སྐབས་སུའང་ས་སའི་རང་སྐད་ཀ ་ནང་ཕ་མ་ངས་འཛིན་པ་ཤིག་རེད་མ་ གཏགས། མི་གཞན་ཞིག་ནས་གཡར་བའི་སྐད་ཡིག་གི་ནང་ནས་ཕ་མ་ངས་ འཛིན་པ་མ་རེད། དེའི་ཐག་ནས་ཕྲུ་གུའི་འཚར་ལངས་དེ་ར་མ་ལུག་ཅིག་གི་ ནང་ལ་ཡང་བ་དང་། བཅས་མ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གི་ནང་ལ་ཡང་བའི་ཁད་པར་ འདི་འད་ཞིག་རེད། བསམ་བའི་གནས་ཚད་གང་ལ་གང་འཚམས་མ་ལངས་ པ་འཛིན་གྲྭ་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། འཛིན་གྲྭ་བཞི་པ་ལྔ་པ་མ་སབས་ ཀ་བར་དུ་སྐད་ཡིག་གཞན་དག་མི་སབ་པ་དང་། སྐད་ཡིག་གཞན་དག་གི་ བརྒྱུད་ལམ་ལ་མ་བསྟེན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ། རང་གི་རྣམ་རག་དང་མཉམ་དུ་ འག་བའི་ཐ་སད་དེ་རང་གི་ཕ་སྐད་ནང་བཞག་དགས་པ་གལ་ཆེན་པ་ཞིག་ བརྩིས་པར་བརན། ད་ལྟའི་ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་སྐད་ཡིག་ སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུའི་ལྟ་གྲུབ་ཀི་རྒྱབ་ལངས་དེ་རེད། དེ་ལའང་དེང་རབས་ཀ་མཁས་པས་ཤད་སྟངས་མི་འད་བ་གཉིས་ཡད། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་སྐད་ཡིག་མང་པ་སྦང་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཆེ་བ་ཡད་རེད་ ཟེར་བ་བདེན་པ་རེད། སྐག་རྫུན་མ་རེད། དེའི་སྐབས་ནུས་པ་ག་རེ་བས་ནས་ ཆེ་བ་ཡད་ཅེ་ན། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ཀླད་པའི་ནང་སྐད་ཡིག་གཅིག་གིས་ དབང་སྒྱུར་མ་བས་པར་སྐད་ཡིག་གཞི་ནས་སྦྱོང་བའི་སྐབས་ཡིན་པས་སྐད་ ཡིག་མི་འད་བ་བཅུ་བསབས་ཀང་ང་ཚོ་མི་རྒན་པ་ལས་ཧ་ཅང་ལས་ས་བ་ ཤེས་ཐུབ་ཀ་ཡད་སྟབས། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་སྐད་ཡིག་མང་པ་སབ་དགས་ ཀ ་རེད་ཟེར་བའི་མཁས་པའི་བཞེད་ཚུལ་དེ་ག་རེའི་ཐག་ནས་ཆགས་པ་རེད་
58 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཟེར་ན། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་སྐད་ཡིག་མང་པ་ཤེས་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཆེ་བ་ཡད་ པས། ནུས་པ་དེ་བེད་སྤྱོད་བཏང་ནས་སྐད་ཡིག་མང་པ་སབ་དགས་རེད་ཟེར་ བ་དེ། དགེ་རྒན་གས་ལས་ས་བ་རང་ལ་གཞི་བཞག་ནས་བས་པ་མ་གཏགས། ཕྲུ་གུ་དེའི་འཚར་ལངས་ཀ ་གནས་བབ་ལ་ག་རེ་བ ད་ཀ ་ཡད་མེད་བརག་ དཔྱད་རྩ་བ་ནས་མ་བས་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དགེ་ རྒན་གས་སབ་པའི་སྐབས་སུ་ལས་ས་བ་གཙོ་བར་བས་ཏེ་ཆུང་དུས་ནས་སྐད་ ཡིག་མང་པ་བསབས་ན། ཕྲུ་གུ་དེའི་བསམ་བ་གཏང་བའི་སྐབས་སུ་སྐད་ཡིག་ གཅིག་གི་ནང་ལ་བསམ་བ་མི་གཏང་བར་སྐད་ཡིག་གཞན་པའི་ནང་བསམ་ བ་གཏང་མཁན་ཞིག་ཆགས་སད་པ་རེད། དེའི་དབང་གིས་མི་རིགས་ཀ་ཆ་ ནས་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཡང་དང་མ་ཡང་དེ་སན་མ་རྒྱ་གར་ཨིན་ཇིའི་འག་ལ་ ཡད་པའི་སྐབས་སུ་མི་འབྱོར་ལྡན་ཚོས་ཕྲུ་གུར་ཆུང་དུས་ནས་ས་སའི་རང་ སྐད་མ་བསབས་པར་ཨིན་ཇི་ཤ་སྟག་བསབས་ནས་འཇག་མཁན་མང་པ་བྱུང་ ཡད་ཀང་ཚུར་ལག་མཁན་ཡང་མང་པ་བྱུང་བ་རེད། ཨརབིནྡ་གྷྱོཥ་ (Aurobindo Ghosh) ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་ན། མི་ཚང་ཆེན་པ་ཞིག་གི་སས་ཡིན་པ་དང་། ཁང་ གི་ཡབ་ཡུམ་དེ་ཨིན་ཇི་ལ་ད་དབངས་ཆེན་པ་ཡད་མཁན་ཡིན་སྟབས། ཁང་ མ་འཁྲུངས་གང་ནས་ལྟ་སྐྱོང་བ ད་མཁན་མ་མ་དེ་ཚོ་ཨིན་ཇིའི་མི་རིགས་ཀི་ བུ་མ་གཉིས་བཞག ནང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་དུས་ཨིན་ཇི་རང་མ་གཏགས་ས་ གནས་ཀ་སྐད་དང་རང་སྐད་བངྒལ་ག་སྐད་དེ་ཚོ་རྩ་བ་ནས་བསྐྱོན་མ་བཅུག་ པ་དང་། ལ་བདུན་ག་སྐབས་སུ་ལན་ཌན་ལ་བཏང་བ་ཞིག་རེད་འདུག དེ་ དུས་རྒྱ་གར་ནང་ཕྲུ་གུར་འཚོ་སྐྱོང་བད་མཁན་དེ་ལ་མ་མ་མིན་པར་ governess ཟེར་ག་འདུག ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ལ་བདུན་ལན་པ་ཞིག་ལན་ཌན་ལ་བཏང་ནས་
59 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་བར་དུ་ལན་ཌན་དུ་བསྡད་ནས་པགས་པའི་མདག་དེ་བར་ པ་རྒྱག་རྒྱུ་མེད་པ་མ་གཏགས། དེ་མིན་སྐད་དང་། ཟ་ལུགས་འཐུང་སྟངས། འག་ལུགས་འདུག་སྟངས་ག་རེའི་ཆ་ནས་ཀང་། ཨིན་ཇི་གཙང་མ་གཅིག་བཟ་ རྒྱུའི་འབད་བརྩྱོན་བས་ནས་བཞག་པ་རེད། ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་ལ་རྦད་དེ་བར་ པ་བརྒྱབ་ནས་ཚུར་ལག་ཡང་དུས་ཁང་གིས་ང་ལག་བརྒྱབ་པའི་བཟ་ལྟར་ ངའི་མི་ཚེའི་མདུན་ལམ་དེ་འཕྱུགས་བཞག་ཅེས་གཞི་ནས་ལ་གཉིས་གསུམ་ ནང་ལེགས་སྦར་དང་། བངྒལ་ག ི ་སྐད་བཅས་བསབས་ནས་རས་མ་ཁང་ མཁས་པ་དང་། གྲུབ་ཐབ་ཆེན་པ་ཞིག་ཆགས་པ་རེད། ད་ལྟ་པཱཎཅེརཱི་ (Pondicherry) ལ་ཨརབིནྡ་ཨཱཤྲམ་ (Aurobindo Ashram) ཟེར་ བ་ཞིག་ཡད་རེད། དེ་ས་རྒྱ་གར་ནང་མ་བྱུང་བའི་ཁང་གི་ལྟ་གྲུབ་གསར་པ་ ཞིག་བྱུང་། ཌག་ཊར་ཀརཎ་སིཾཧ་ (Dr Karan Singh) ཡང་ཁང་གི་ལྟ་གྲུབ་ཀ་ ཐག་ལ་མཁས་པ་རེད། ཁང་གི་ལྟ་གྲུབ་ནི་དུས་འཁར་ག་ལྟ་གྲུབ་དང་འད་པ་ ཡད་རེད། གང་ལྟར་སྐད་ཡིག་གི་ཁད་པར་ཙམ་རེད་མ་གཏགས་དེ་མིན་ང་ ཚོའི་དུས་འཁར་ལས་བཤད་པ་བཞིན། མི་ཡི་ལུས་ཀ་གྲུབ་ཆའི་རྡུལ་ཕན་དེ་ ལམ་ལ་བར ན་ནས་བར ་པ་བརྒྱབ་སྟེ་ལུས་ཁ་རང་ཡེ་ཤེས་ཀི་ལུས་ལ་བསྒྱུར་ རྒྱུ་ཡད་པའི་གནས་སྟངས་བཤད་རྒྱུ་ཡད་སྟབས། ཨརབིནྡ་གྷྱོཥ་དང་། གཱནྡ ི ་ལྟ་ བུའི་མཁས་པ་ཆེན་པ་དེ་ཚོ་ཡང་དང་པ་སྐད་ཡིག་གཞན་པ་བསབས་ནས་ རས་ལ་ཚུར་ལག་པ་ཞིག་རེད། གཱནྡ་ཡང་དང་པ་ཨིན་ཇི་ཆགས་རྒྱུར་ཐུགས་ འདད་ཀས་སྐེ་འཆིང་དང་། སྟྱོད་གས་གྱོན་པ། དབུ་སྐྲ་དེ་ཚོར་དང་དད་ཞེ་ དག་གནང་བ་རེད་དེ། རས་མ་དུས་ཡུན་གང་འཚམས་ཤིག་ནས་རྦད་དེ་
60 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཚུར་ལག་སྟེ་རྒྱ་གར་བ་གཙང་མ་ཞིག་ཆགས་པ་རེད། དེ་འདའི་ནུས་པ་ཡད་ མཁན་ཉུང་ཤས་རེད། གནས་སྟངས་དེ་རིགས་ལགས་ཀ་རེད་མ་གཏགས། དེ་ ལྟ་བུའི་ནུས་པ་མ་སིན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་སྐད་ཡིག་གི་གནས་སྟངས་དེ་ཞེ་དག་ གནད་འགག་ཆེན་པ་རེད། དེར་བརན་སྐད་ཡིག་གི་ཐག་ལ་རང་སྐད་དམ་ཕ་ སྐད་གཙོ་བར་བ ད་དགས་པ་དེ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་གཞི་རིམ་ག ་ལྟ་གྲུབ་ ཅིག་རེད། སྐད་ཡིག་གཞན་དག་བསབ་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད་ཅེས་ནམ་ཡང་ལབ་ ཀ་ཡད་མ་རེད། སྐད་ཡིག་གཞན་དག་ག་ཚོད་མང་པ་ཤེས་ཀང་ཤེས་ཆག་ གི་རེད། ཤེས་དགས་ཀ་རེད། ཡིན་ནའང་རང་གི་རྒྱུན་སྤྱོད་ཀི་བསམ་བ་དང་ མཉམ་དུ་འག་མཁན་ག་སྐད་ཡིག་དེ་རང་སྐད་གཞག་དགས་པ་དང་། གལ་ སད་མི་རིགས་ཤིག་གནས་དགས་པའམ། བད་མི་རིགས་ཟེར་བའི་ཐབ་ཐང་ ཞིག་རྩྱོད་དགས་པ། བད་མི་རིགས་ཀི་གནའ་བའི་རིག་གཞུང་ཤེས་དགས་ པ༑ བད་མི་རིགས་ཀ་གནའ་བའི་རིག་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་བད་ཐུབ་པ་ཞིག་ ཆགས་དགས་ཀ་ཡད་ན། སྐད་ཡིག་དེ་ཆུང་དུས་ནས་གཟབ་གཟབ་བད་ དགས་པ་གལ་ཆེན་པ་ཡིན་པ་ཚང་མས་མཁན་དགས། དེ་རིང་ཁ་སང་དང་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་དུ་སབས་པ་ནས་བཟུང་མང་པ་ཞིག་ གིས་མི་རིགས་དང་མི་རིགས་ཞེས་ཁ་ལ་འབར་ཏེ། མ་འངས་བད་མི་རིགས་ ཀ་སན་རྩ་ཡིན་ཟེར་བའི་སབ་ཕྲུག་སྟེ། སན་དེ་ཚོ་གཙང་མ་ཞིག་བཞག་ དགས་རེད་མ་གཏགས་སན་དེ་བསྒྱུར་བཅས་བཏང་བ་ (genetically modified) ཞིག་ཡིན་ན། ཁའི་སྟྱོན་ཐག་གསར་པ་སྐ་རྒྱུ་དེ་ཡང་བསྒྱུར་བཅས་བཏང་ བཞག་པའམ་ modified བས་པ་ཞིག་སྐ་བ་མ་གཏགས་གཙང་མ་ཞིག་སྐ་ཡི་
61 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མ་རེད། བད་མི་རིགས་དེ་མི་རིགས་གཞན་ལས་ཟུར་དུ་དབེ་འབད་ཐུབ་པ་ དང་། མི་རིགས་ཀ་གནས་བབ་མཚོན་ཐུབ་པ་ཞིག་དགས་ཀི་ཡད་ན། ཤེས་ ཡན་དང་ལེགས་བང་ཐམས་ཅད་ཀ ་གཞི་རྩར་གྱུར་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་ལ་ན་ ཆུང་ཤས་ཀ་གནས་སྐབས་ནས་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བ ད་དགས་ པ་གལ་ཆེན་པ་ཆགས་ཀ་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག་པ་བཅས་དན་ཚན་དང་ པ་དེ་འད་ཞིག་རེད། སྤ ར་བཏང་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཟེར་བ་དེ་སབ་ཚན་གང་འད་བཞག་ དང་མ་བཞག་དང་། འཛིན་གྲྭ་གང་འད་ཚོགས་དང་མ་ཚོགས། རྒྱུགས་སྤད་ གང་འད་བཏང་དང་མ་བཏང་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་ཡན་ལག་གི་རྣམ་གངས་ལྟ་བུ་ རེད། གཙོ་བ་ང་ཚོའི་ལྟ་སྟངས་སམ་ཨིན་ཇིའི་སྐད་དུ་ perception དང་། view point དེ་གལ་ཆེན་པ་རེད། perception ཟེར་དུས་བད་སྐད་ནང་མངན་སུམ་ལ་ འགྱུར་བ་ཡིན་ནའང་དེ་ཚོ་ཁབ་ཆུང་དགས་པ་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་རིང་སང་ ཉིན་ངག་སྐད་ལ་ my perception, my view point བཅས་ཟེར་གི་རེད། དེར་བརེན་ གནས་ཚུལ་ཚང་མའི་ཐག་ང་ཚོས་ལྟ་སྟངས་ཤིག་གཟུང་དགས་པ་གལ་ཆེན་ པ་རེད། ལྟ་སྟངས་ཤིག་གཟུང་རྒྱུ་དེ་ང་རང་ཚོའི་གཤིས་ཀའི་ནང་ལའང་ ཡད། དེ་ལ་ཕི་ལགས་ཀ་ཤུགས་རྐན་མང་པ་ཞིག་སབས་ཀ་ཡད་པ་བཤད་མི་ དགས་སྟབས་འདིའི་ནང་ལ་གནད་འགག་ཆེན་པ་མང་པ་ཡད་ཀང་སབ་སྦྱོང་ གི་དམིགས་ཡུལ་ལ་ལྟ་སྟངས་དང་། སབ་སྦྱོང་གི་ཐབས་ལམ་ལ་ལྟ་སྟངས། སབ་ཕྲུག་ལ་ལྟ་སྟངས་གསུམ་པ་དེ་གལ་གནད་ཆེ་ཤས་ཆགས་ཀི་ཡད། སབ་སྦྱོང་གི་དམིགས་ཡུལ་དེ་བསྡྱོམས་བརྒྱབ་ནས་ཞུས་ན། དེང་རབས་
62 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཀ་ལྟ་སྟངས་དང་། སལ་རྒྱུན་ག་ལྟ་སྟངས་གཉིས་རེད། དེང་རབས་ཀ་ལྟ་ སྟངས་ནི་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་བས་ནས་མི་ཚེའི་ནང་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགད་ ཇི་ཙམ་བད་ཐུབ་ཀ་རེད། གཡག་པ་རྒྱུགས་ནས་ཕགས་ག་ཚོད་ལེན་ཐུབ་ཀ་ རེད། ཕགས་མཐ་ཤས་ལེན་མཁན་དེ་སབ་སྦྱོང་གི་གནས་བབས་དག་ཤས་ ཤིག་ལ་བརྩི་བ་རེད། དེར་བརན་སབ་སྦྱོང་གི་དམིགས་ཡུལ་ལ་ལྟ་སྟངས་དེ་ འཚོ་ཐབས་ཀ་དན་དུ་ཡིན་པ་རེད། སལ་རྒྱུན་ག་ལྟ་སྟངས་དེ་ནི་མ་རིག་པའི་ མུན་པ་སངས་ནས་ཤེས་ཡན་ག་བ་གས་རྒྱས་པ་ཞིག་དང་། མི་དེ་ཤེས་ཡན་ ལྡན་པའམ། བ་གས་ལྡན་པ་ཞིག་བཟ་བའི་ཆེད་དུ་སབ་སྦྱོང་བད་ཀ་ཡད་པ་ བཅས་ལྟ་སྟངས་མི་འད་བ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་གནས་ཚང་རྒྱ་གར་དང་། ནུབ་ ཕྱོགས་ཀ་ནང་ལའང་ད་ལྟའི་ཆར་འགྱུར་བ་ཞེ་དག་འག་བཞིན་ཡད། ང་རང་ ཚོའི་གནས་ཚང་རྒྱ་གར་ག ་ནང་ལ་ཤེས་ཡན་ག ་དམིགས་ཡུལ་ལ་ལྟ་སྟངས་ དེ་གཡག་པ་རྒྱུག་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་རང་རེད། དེ་ནི་ཁག་ཡད་མ་རེད། མེ་ ཁ་ལེ་ (Macaulay) ཡིས་ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་ཐག་མར་བཟ་དུས་རྒྱ་གར་ག་སྤ་ ཚོགས་ནང་གལ་རིམ་གསར་པ་ཞིག་སྐྲུན་དགས་ཀི་འདུག གལ་རིམ་གསར་ པ་དེ་གང་འད་ཞིག་དགས་རེད་ཅེ་ན། པགས་པའི་མདག་དེ་རྒྱ་གར་ནང་ བཞིན་ནག་པ་བས་པ་མ་གཏགས་བསམ་བ་གཏང་སྟངས་དང་། སྐད་ཆ་ཤད་ སྟངས། འདུན་པ་འཁར་སྟངས་ཚང་མ་ཨིན་ཇི་རང་ཡིན་པ་བཟ་དགས་ཀ་ འདུག་ཅེས་པ་ངས་རང་དགར་བཤད་པ་མིན་པར་ཁང་ཚོའི་དེབ་དང་། གས་ ཆད་ཀ་ནང་ལ་ཡད་རེད། མེ་ཁ་ལེ་ཞུ་བ་དེས་གང་པ་ཆེ་བཅུ་ཙམ་ཁིད་ནས་བད་ལ་འག་གབས་
63 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བས་ཀང་སབས་ཐུབ་མེད། ཁང་ནི་རྒྱ་གར་ནང་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ནས་ཤེས་ཡན་ སྤད་རྒྱུའི་མ་རྩ་དང་པ་འཛུགས་མཁན་དེ་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་སབ་གས་ཞིག་སྤད་ ན༑ ང་ཚོའི་མིའི་ནུས་པ་མི་དགས་པ་དང་། ཨིན་ཇིའི་ལུང་པ་ནས་མི་ཡང་སྟེ་ འདིར་དབང་སྒྱུར་བ ད་མི་དགས་པར་ཁང་ཚོར་ག་ཕགས་ཡག་པ་ཞིག་སྤད་ ན༑ ཨིན་ཇིའི་གཞུང་དང་ཨིན་ཇིའི་རྒྱལ་པའི་མངན་འདད་ཡངས་སུ་རགས་ པ་སྒྲུབ་ཀ་རེད་ཅེས་བཤད་ཡད་སྟབས། རྒྱ་གར་ག་སྐད་ནང་དཱས་ཟེར་བ་བན་ གཡག་གི་བསམ་བ་དང་། ཕགས་ཤིག་བངས་ན་ཕགས་སྤད་མཁན་དེས་ག་ རེ་གསུངས་པ་དེར་མངན་པར་བསྟྱོད་ནས་ཅི་གསུངས་བཀའ་སྒྲུབ་ཞུ་མཁན་ ཞིག་བཟ་ཐུབ་ཀི་རེད། དེ་བཟ་ཐུབ་ན་ང་ཚོར་མིའི་ནུས་པས་མ་འདང་བ་ ཡད་མ་རེད་ཅེས་བཤད་ཡད་སྟབས། རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཐབ་ནས་ལ་བདུན་ ཅུ་ཕན་ཀང་། ད་ལྟའང་སྐད་ཡིག་དང་། བསམ་བ་གཏང་སྟངས་ཀ་ཆ་ནས་ རང་བཙན་ཐབ་ཡད་མ་རེད། རྒྱ་གར་ལ་ད་ལྟའང་ཨིན་ཇིའི་དབང་སྒྱུར་ཡད་ བཞིན་པར་ངས་འཛིན་བས་ཀང་འགགས་པའི་བཟ་འད་ཞིག་ཡད་རེད། ད་ ལྟ་ཡང་གཞི་རིམ་སབ་གྲྭ་དང་། མཐ་རིམ་སབ་གྲྭ་ཡངས་སུ་རགས་པར་སབ་ སྦྱོང་འདི་བས་ན་ལས་ཀ་ག་རེ་རག་གི་རེད་ཟེར་བའི་ད ་བ་དེ་ག་དུས་ཡིན་ ནའང་ཡང་གི་ཡད་རེད། སན་མ་ཝཱ་རཱ་ཎ་སར་མཐ་རིམ་སབ་གྲྭ་གསར་འཛུགས་བད་པའི་སྐབས་ སུ་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་མི་ཚོས། ཁེད་རང་ཚོ་འདི་ནས་ཨཱཙཱརྱ་ཐན་ན་ལས་ཀ་ གང་འད་ཞིག་རག་གི་རེད་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་འད་རྒྱུ་དང་པ་དེ་རེད། དེར་ བར ེན་ངས་ཁང་ཚོར་སྦ ན་བདག་བཟ་རྒྱུའི་དན་དུ་སབ་སྦྱོང་སྤད་ཀ ་ཡད་པ་
64 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མ་གཏགས་གཡག་པ་བཟ་རྒྱུའི་དན་དུ་སབ་སྦྱོང་སྤད་ཀི་ཡད་མ་རེད་ཅེས་ ལབ་ཀ་ཡད། མི་ལ་ཕར་ག་ཚོད་ལས་ཀ་སྤད་ཐུབ་ཀ་རེད་ཅེས་དས་པ་ཡིན་ ན་བསམ་བ་གཏང་རྒྱུ་ཡད་རེད། ཁ་པར་ལས་ཀ་གང་འད་བས་ཏེ་རག་གི་ རེད། སབ་སྦྱོང་བས་པ་ལ་བརན་ནས་གཡག་པ་རྒྱུག་སའི་ལས་ཀ་ག་རེ་རག་ གི་རེད་ཟེར་ན་ད་བ་དེ་རྦད་དེ་ལྡྱོག་ཕྱོགས་རེད། ང་རང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་སྤ་ཚོགས་དང་། དགེ་རྒན་ག་སྤ་ ཚོགས། ཕ་མའི་སྤ་ཚོགས། འཛིན་སྐྱོང་གི་སྤ་ཚོགས་བཅས་ཀ་ནང་ཤེས་ཡན་ ག་དམིགས་ཡུལ་དེ་མི་ཚེ་བསྐལ་རྒྱུ་དང་། མི་ཚེའི་མཐུན་རྐན་བསྒྲུབ་རྒྱུ། འཚོ་ ཐབས་ཀ་དམིགས་ཡུལ་ཡིན་པའི་ལྟ་སྟངས་དེ་བཞག་ན། འཚོ་ཐབས་ཟེར་བ་ དེ་ཞར་བྱུང་གི་སྐད་ཆ་ཞིག་རེད། གདད་མའི་མི་དེ་ཚོས་ཡི་གེ་མི་ཤེས་ཀང་ ལྟྱོགས་ཤི་ཐེབས་ཡད་མ་རེད། མི་མ་ཡིན་པར་ཁ་དང་། བ་དང་བའུ། དུད་འག་ ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ནའང་གནས་སྐབས་ཁ་ཤས་ལ་ལྟྱོགས་ཤི་ཐེབས་པ་དེ་འད་ ཡང་སད་ཀ་རེད་མ་གཏགས། སྤར་བཏང་ལྟྱོགས་ཤི་ཐེབས་མཁན་ཧ་ཅང་ ཉུང་ཉུང་རེད། རྒྱ་གར་ག་གཏམ་དཔེར། ཁ་གཅིག་པུ་དེ་ལག་པ་གཉིས་ཀས་ གས་མི་ཐུབ་པ་ག་རེ་ཡད་རེད་ཟེར་བའི་བཟ་འད་པ་རེད། ཆས་དང་འཇིག་ར ན་ག་རེ་བས་ཀང་ཆས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་ རབ་དེ་གཙོ་བ་ཡིན་པས། ཤེས་ཡན་སྤད་རྒྱུ་དེ་ཤེས་རབ་ཡར་རྒྱས་འག་བའི་ དན་དག་ཡིན་སྟབས། ཤེས་ཡན་སྤད་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་ལ་ལྟ་སྟངས་དེ་མ་ ནར་བ་བད་དགས་པ་གལ་ཆེན་པ་རེད། སབ་ཕྲུག་ལ་ལྟ་སྟངས་ལ་ཆ་བཞག་ ནའང་། དེ་རིང་སང་ཉིན་ག་སབ་ཕྲུག་ལ་ལྟ་སྟངས་ནི། སབ་ཕྲུག་ནི་བཟ་
65 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ སྐྲུན་མ་བས་པའི་རྒྱུ་ཆ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བཟ་སྐྲུན་བད་མཁན་གས་ག་རེ་ བཟ་བཟ་ཡིན་པར་བསམ་བ་གཏང་གི་ཡད། ཨིན་ཇི་ནས་བརྒྱུད་དེ་ཡང་བའི་ དགེ་རྒན་འས་སྦྱོང་གི་སྐབས་སུ་དགེ་རྒན་དེ་ར་མཁན་དང་། དགེ་ཕྲུག་དེ་ འདམ་བག་ལ་དཔེ་བཞག་ནས། ར་མཁན་གས་བུམ་པ་དང་། ཁག་མ། མེ་ཏག་ འཛུགས་ས་སགས་ག་རེ་བཟ་ཡི་ཡིན་ནའང་བཟ་ཆག་པ་དང་ག་རེ་བཟ་བཟ་ རེད་མ་གཏགས། འདམ་བག་ཁ་རང་ལ་རང་དབང་གང་ཡང་མེད་པའི་ལྟ་ སྟངས་ཤིག་ཡད། སན་མ་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ལ་ས བས་དུས་རྒྱ་གར་ག ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ ཤིག་འདུག ང་ཚོའི་སབ་གྲྭ་འཚོགས་པའི་སྐབས་ལའང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ ཡད་རེད། དེ་དུས་ཊག་ཊར་ཀེ་ཨེལ་ཤྲ་མཱ་ལིཀ་ (Dr K. L. Shri Malik) རྒྱ་གར་ག་ ཤེས་རིག་བན་ཆེན་རེད། དེ་རས་ཤྲ་ཨེམ་སི་ཅཱག་ལ་ (Shri M. C. Chagla) རེད། ངས་ཁང་གཉིས་བད་པའི་སབ་གྲྭ་ཁག་ལ་བཀའ་དན་ཆེ་ཤས་ཡིན་པ་བརྩི་ཡི་ ཡད། དབུས་བད་སབ་འཛིན་ཚོགས་ཀི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀ་ཚོགས་ གཙོ་དེ་ཡང་ཤེས་རིག་བ ན་ཆེན་ག ས་གནང་ནས་རྒྱུན་རིང་པ ་བཞུགས་ པ་རེད། ཤྲ་ཨེམ་སི་ཅཱག་ལ་ཤེས་རིག་བན་ཆེན་ཡིན་པའི་སྐབས་སུ་འགན་ འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀ་ཚོགས་འདུ་དེ་ཚོ་ཉམས་འད་ཞིག་ཡད། དེ་རིང་སང་ ཉིན་དེ་འད་ཡད་མ་རེད། རཱཇིབ་གཱནྡ་ (Rajiv Gandhi) སྐབས་ནས་མིའི་ཐན་ སྐད་ཡར་རྒྱས་ (Human Resource Development) ཀ་བན་ཆེན་ཟེར་བ་རེད། མིའི་ ཐན་ཁུངས་ཟེར་དུས་མི་དེ་མ་བཅས་རྒྱུ་ཆ་ (raw-material) ཞིག་ལ་ཆ་བཞག་པ་ རེད། མི་དེས་ཤེས་ཡན་གི་ཐབས་ལམ་བརྒྱུད་ནས་ཅ་ལག་ཅིག་བཟ་དགས་
66 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཀ་ཡད་རེད། རྒྱལ་མང་གི་ཚོང་པ་ (multinational company) ཚོས་མི་ག་རེ་དགས་ ཀ་ཡད་པ་དེ་གཞུང་ལ་ཞུ་ཡི་ཡད་རེད། དཔེར་ན། ནུབ་ཕྱོགས་ཀ་ལུང་པ་ཆུང་ ཆུང་ནར་ཝེ་དང་། སུའི་ཌན་དེ་ཚོའི་ནང་ལ་ཁང་ཚོས་ལ་ལྔ་ཚན་ག་མིའི་ཐན་ སྐད་ཀ་འཆར་གཞི་ (human resource planning) ཟེར་བ་ཞིག་བཟ་ཡི་ཡད་སྟབས། ལ་ལྔ་ཚན་རས་མའི་ནང་ལ་སན་པ་ག་ཚོད་དགས་ཀ་འདུག འཕད་ལས་པ་ ག་ཚོད་དགས་ཀ་འདུག འཕྲུལ་ལས་པ་ག་ཚོད་དགས་ཀ་འདུག དེ་བཞིན་ མཐ་རིམ་སབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་སབ་ཕྲུག་བག་བཤའ་རྒྱག་སྟངས་དེ་འད་ཞིག་ བ ད་དགས་འདུག་ཅེས་མིའི་ཐན་སྐ ད་ཀ ་འཆར་གཞི་ཞིག་བཟ་ཡི་ཡད་རེད། རྒྱ་གར་ག་ནང་ལའང་དེ་དང་འད་པ་རེད། གང་ལྟར་སབ་སྦྱོང་ཐན་པའི་སྐབས་སུ་སབ་ཕྲུག་དེ་ཁམ་ག ་ནང་ལ་ ལམ་སང་འཚོང་གི་རེད། གནའ་ས་མ་ཡིན་ན་མི་ནག་པ་དེ་འད་བཟུང་ནས་ ཁད་དེ་ཁམ་ལ་བསྟན་ནས་བན་གཡག་ཏུ་འཚོང་གི་ཡད་རེད། དེ་རིང་སང་ ཉིན་མིང་མི་འད་བ་ཞིག་རེད་མ་གཏགས་གཅིག་པ་རེད། སབ་སྦྱོང་ཐན་ཚར་ ན་རྒྱལ་མང་གི་ཚོང་པ་ཚོས་ཁམ་རའི་ནང་ལམ་སང་བཙོངས་ཐུབ་ན་མི་དེ་ ཡག་ཤས་བརྩི་ཡི་ཡད་རེད། ལམ་སང་བཙོང་མ་ཐུབ་ན། དེ་ཡི་སབ་སྦྱོང་གི་ སྡེ་ཚན་དང་། སབ་ཚན། མི་ཁ་རང་ཞན་པ་ལྟ་བུ་བརྩི་བཞིན་འདུག མཐ་སབ་ IIT དང་། IMT འདི་ཚོས་སབས་པ་བས་ནས་ག་རེ་བཤད་ཀ་ ཡད་རེད་ཅེ་ན། ང་ཚོ་སབ་གྲྭ་མ་ཐན་གང་ནས་སབ་གྲྭའི་དཀལ་འཁར་ནང་ ནས་ལས་ཀ་དེ་འད་རག་གི་ཡད་པའི་གངས་ཐ་དེ་ཚོ་སྟྱོན་ག་ཡད་རེད། གང་ ལྟར་སབ་སྦྱོང་མ་ཐན་གང་ནས་གཡག་པ་ཆགས་ཚར་བའམ་བན་གཡག་
67 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གི་ང་བར་གྱུར་ཚར་བ་རེད། དེར་བརེན་མིའི་ཐན་སྐད་ཡར་རྒྱས་ལ་ལྟ་དུས་ རྒྱུ་ཆ་དེ་ཚོ་ལས་སྣྱོན་བ ད་མཁན་ག ས་ག་རེ་བཟ་བཟ་རེད་མ་གཏགས་རྒྱུ་ཆ་ ཁ་རང་ལ་རང་དབང་གང་ཡང་མེད། དེར་བརན་ངས་ནམ་རྒྱུན་ནས་འག་བ་ མིའི་གཞི་རིམ་ག ་ཐབ་ཐང་ཆེ་ཤས་འཕག་མཁན་དེ་མཐ་རིམ་སབ་གྲྭ་ཁག་ རེད་ཅེས་ལབ་ཀ་ཡད། མི་དེའི་རང་བཞིན་གི་ནུས་པ་ག་རེ་ཡད་པ་དེ་རྩ་བ་ ནས་མ་བལྟས་པར་བཙན་དབང་གི་ཐག་ནས་ནུས་པ་གཞན་ཞིག་སྟེ། ཁད་ རང་ཨིན་ཇི་ནི་ཡར་ (engineer) བད་དགས་རེད། ཁ་སན་པ་བད་དགས་རེད་ སགས་ཟེར་ནས་ཁམ་རའི་ནང་ག་རེ་བ ན་དང་མ་བ ི ན་ག ་ཐག་ནས་བ ེ ད་ ཀ་ཡད་སྟབས། མི་ལ་མིའི་འདུ་ཤེས་མ་བཞག་པར་ལས་སྣྱོན་མ་བས་པའམ་ མ་བཅས་པའི་རྒྱུ་ཆ་སྟེ། དངས་པ་ཞིག་གི་འདུ་ཤེས་བཞག་ནས་བད་པ་དེ་ ནི༑ འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཧ་ཅང་ཐབས་སྐྱོ་པ་ཟེར་ནའང་མི་འདུག གང་ ལྟར་མི་ལ་མིའི་འདུ་ཤེས་མ་བཞག་དུས་འད་མཉམ་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་དེ་ཁྱོན་ ནས་མེད་པར་ག་རེ་བཟ་བཟ་འད་པ་ཆགས་ཀ་ཡད། དེ་ལྟ་བུའི་ལྟ་སྟངས་དེ་ བཞག་ནས་མི་ཚང་མར་རང་རང་གི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ནུས་པ་རེ་རེ་ཡད་ པ་ངས་འཛིན་དགས། དཔེར་ན། སངས་རྒྱས་ཀིས་ཆས་གསུང་སྐབས་ཀང་ གདུལ་བ་ཉན་ཐས་ཀ་རིགས་ཅན་ལ་ཉན་ཐས་ཀ་ཆས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ ཀ་རིགས་ཅན་ལ་རང་སངས་རྒྱས་ཀ་ཆས། ཐེག་ཆེན་ག་རིགས་ཅན་ལ་ཐེག་ པ་ཆེན་པའི་ཆས། ཐེག་པ་ཆེན་པའི་རིགས་ཅན་ལའང་སགས་ལ་ཞུགས་ནུས་ པའི་རིན་པ་ཆེ་ལྟ་བུའི་གང་ཟག་ལ་སགས་ཀ་ཆས། དེ་མིན་ཕ་རལ་ཏུ་ཕིན་ པའི་ཆས་བཅས་གསུང་གི་ཡད་རེད། སངས་རྒྱས་ཀིས་གང་ཟག་ས་སའི་ནུས་ པ་དེ་གཙོ་བར་བཞག་པའི་ཐག་ནས་ཆས་བསྟན་པ་མ་གཏགས། སངས་རྒྱས་
68 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལ་ཆས་གསུང་རྒྱུ་ཡད་ཚད་གསུངས་ཡད་མ་རེད། དེ་བཞིན་ཤེས་ཡ ན་སྤ ད་པའི་སྐབས་སུའང་ས བ་ཕྲུག་རང་རང་ས ་ སར་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ནུས་པ་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་མཐར་ཐུག་གི་བར་ ལ་སབས་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཡད་པ་དེ་ངས་འཛིན་བས་ནས། ནུས་པ་དེ་སད་ ཐབས་གང་འད་བས་ནས་བད་དགས་པ་དེའི་ཐག་ནས་ལྟ་སྟངས་འཛིན་རྒྱུ་དེ་ ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་འདུག་པས། ཤེས་ཡན་སྤད་པའི་ལས་རིམ་ནང་ལ་སབ་ ཕྲུག་ལ་ལྟ་སྟངས་དང་། དེའི་བསམ་བ་དེ་ཡང་གལ་ཆེན་པ་ཞིག་ཆགས་ཀ་ ཡད་རེད་བསམ་ག་འདུག ཤེས་ཡན་ལ་ལྟ་སྟངས་དེ་ད་ལྟའི་དུས་ལ་གནས་ ཚུལ་མཁ་སྤད་བད་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་གཅིག་རང་མ་གཏགས། སབ་ཕྲུག་གི་ གནས་ཚུལ་རང་ངས་ནས་བརག་དཔྱད་བས་ནས་ཤེས་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་ འཁར་ག་མེད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཤེས་ཡན་ལ་ལྟ་སྟངས་ཤིག་ཡད་མ་རེད། ཤེས་ ཡན་སབ་སྦྱོང་སྤད་པ་ཟེར་དུས་སན་ནས་ཐག་གཅད་བས་ཟིན་པའི་གནས་ སྟངས་ཤིག་སབ་ཕྲུག་ལ་ལན་སྤད་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་རེད། ཀམ་པུ་ཊར་ནང་ ལ་བཅུག་པ་དང་གཅིག་པ་རེད། སབ་ཕྲུག་དེ་ཀམ་པུ་ཊར་གི་བཟ་འད་པ་ བས་ནས་ཁའི་ཀླད་པའམ་བསམ་བའི་ནང་ལ་གནས་ཚུལ་མང་པ་ཞིག་ཡར་ བཅུག་ནས། རྒྱུགས་སྤད་གཏང་དུས་མར་དེ་དག་སྐྱུག་རྒྱུ་བས། དེ་འད་བད་ དུས་ཚང་མ་འཕྲུལ་ལས་ལྟ་བུ་ཞིག་མ་གཏགས་མི་དང་མིའི་གནས་བབ་ དང་། མི་ལ་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུའི་གནས་བབ་ཡད་པ་བསམ་བ་མ་བཏང་བའི་ བཟ་འད་ཞིག་རེད། ཤེས་ཡན་ཟེར་བ་སབ་ཕྲུག་གིས་མ་ཤེས་པའི་གནས་ཤིག་ཤེས་དགས་
69 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ པའི་གནས་སྟངས་དེ་རེད། སབ་ཕྲུག་གིས་མ་ཤེས་པའི་གནས་ཤིག་ཤེས་ དགས་པར་སབ་ཕྲུག་ས་སས་འབད་བརྩྱོན་བས་པའི་ཐག་ནས་མི་ཤེས་པའི་ མུན་པ་བསལ་ནས། དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་བ་བ་གས་རྒྱས་པ་ཞིག་བད་ དགས་པ་མ་གཏགས། དགེ་རྒན་གས་མར་ལན་བསྐལ་པ་ཙམ་གས་འགག་ ཡད་མ་རེད། དེར་བརེན་དགེ་ཕྲུག་ལའང་ཤེས་ཡན་ག་ང་བ་དེ་གང་འད་ ཞིག་ལྟ་དགས་ཀ་ཡད་རེད་ཅེ་ན། ཁ་པའི་བ་ཡི་ནུས་པས་མ་ཤེས་པ་ཞིག་ཤེས་ པར་བད་པའི་ཆེད་དུ། དགེ་རྒན་གས་མཐུན་རྐན་ག་རེ་བསྐྲུན་དགས་འདུག རགས་རམ་ག་རེ་བད་དགས་འདུག་སགས་བལྟ་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཡིན་ པ་དེ་ངས་འཛིན་དགས། དེ་ལ་བརན་ནས་སབ་ཕྲུག་གིས་སབ་ཚན་གང་ འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་། ཁ་པས་ཤེས་ན་མ་གཏགས་མ་ཤེས་པར་ཆ་བཞག་ ནས་འག་མི་དགས་པ་ཞིག་ཡང་གི་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ཤེས་ཡན་བརྒྱ་ཆ་དགུ་ བཅུ་ཐམ་པ་མ་ཤེས་པར་ཆ་བཞག་ནས་འག་ཡི་ཡད་རེད། གཅིག་རེད་ལབ་ ན་དེ་ག་རང་རེད་བསམས་པ་དང་། དགེ་རྒན་གས་ག་རེ་ལབ་པ་དང་སབ་ དེབ་ནང་གང་ཡད་པ་དེ་ལ་ཆ་བཞག་ནས་ཕན་པ་མ་གཏགས། དེའི་ནང་ ལ་ཡད་པ་དེ་དངས་གནས་རེད་དམ་མ་རེད། གལ་སད་ཡིན་པ་ཡིན་ན་རྒྱུ་ མཚན་ག་རེ་ལ་བརན་ནས་ཡིན་མིན་ཤེས་དགས་པ་མ་གཏགས། སན་མ་མི་ ཞིག་གིས་བརག་དཔྱད་བས་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་ཚར་བ་རེད་ལབ་ན། དེ་ནི་ ཁ་པས་བརག་དཔྱད་བས་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏགས། ས་ སས་བརག་དཔྱད་བས་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཞིག་མིན་པས་རང་གིས་ཤེས་ ཀ་མེད། དེར་བརན་ཤེས་ཡན་ག་ལམ་སལ་ནི་སབ་ཕྲུག་གིས་ཤེས་པར་བད་ རྒྱུ་དེ་རེད་མ་གཏགས། སབ་ཕྲུག་ལ་བཙན་དབང་བས་ནས་དེ་འད་རེད། དེ་
70 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། འད་མ་རེད་ཅེས་ཐག་བཅད་ནས་ལབ་ན། སབ་ཕྲུག་དེ་ཡར་རྒྱས་གང་ཡང་ མི་འག་བ་དང་། མ་ཤེས་པ་ཞིག་ལ་ཆ་བཞག་ནས་ཕན་པ་དེ་ནི་འགག་རྩར་ ཐུག་པའམ་དངས་སུ་ལག་བསྟར་བ་རྒྱུའི་ག་སྐབས་ཤིག་སབས་པའི་སྐབས་སུ་ ཕན་ཐགས་གང་ཡང་ཡང་གི་མ་རེད། ང་ཚོ་བད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ནང་པའི་སབ་སྦྱོང་བེད་སྟངས་ དེ་གང་འད་རེད་ཅེ་ན། དང་པ་གནས་ཚུལ་ང་སྤད་བས་པ་དེ་ཤེས་མེད་ ཀང་། དེ་འད་ཞིག་ཟེར་གི་འདུག་སམ་པ་དེར་ཐས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཟེར་ག་ རེད། དེབ་ནས་བཀླགས་ཏེ་བྱུང་བ་དང་། དགེ་རྒན་ག་ས་ནས་ག་ཐས་བྱུང་ བ་ཡིན་ནའང་རེད། གནས་ཚུལ་དང་པ་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཐས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ ཟེར། མངན་པའི་ནང་དུ། ཐས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་དེ་རང་གི་ཤེས་རབ་མ་རེད། དེ་ནི་གཞན་ནས་གཡར་བའི་ཤེས་རབ་ཅིག་རེད་གསུངས་པ་རེད། དེ་འད་ བའི་ཐས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་དེའི་ཐག་ལ་རང་གིས་བརག་དཔྱད་བས་ནས། ཇི་ ལྟར་ཐས་པའི་དན་ལ་རིགས་པ་བཞིས། །ཉིན་དང་མཚན་དུ་ཚུལ་བཞིན་རབ་ བརགས་ནས། །བསམ་བའི་གནས་ལ་བསམ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །རྣམ་དཔྱྱོད་བ་ ཡིས་ཐེ་ཚོམ་ཆད་པར་ཤག །ཅེས་གསུངས་པ་བཞིན། རིགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་ ཡིས་བརག་དཔྱད་བད་དགས། སྤར་བཏང་ rationality, logic, reasoning ཞེས་ནུབ་ ཕྱོགས་པར་གནས་ཚུལ་མང་པར་བརག་དཔྱད་བད་སྟངས་ཤིག་ཡད་རེད། ང་ ཚོ་ཤར་ཕྱོགས་པའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་བརག་དཔྱད་བད་སྟངས་དེ་རིགས་ པ་རྣམ་པ་བཞི་ཞེས་ལབ་ཀ་ཡད་རེད། ཆས་ཉིད་ཀ་རིགས་པ་དང་། དེ་བྱུང་ གི་རིགས་པ། འཐད་སྒྲུབ་ཀ་རིགས་པ། ལྟྱོས་པའི་རིགས་པ་བཅས་སྤར་བཏང་
71 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དངས་པའི་གནས་སྟངས་ཇི་ལྟར་གྲུབ་པ་དེ་དང་མཐུན་པར་རིགས་པའི་རྣམ་ གངས་ཀ་ཐག་ནས་ཐག་གཅད་བད་རྒྱུ་དེར་རིགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཞེས་ཟེར། རིགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་པ་དེ་དེང་རབས་ཀ་ logic དང་མཐུན་པ་དང་། དེ་ལས་གཏིང་ཟབ་པ་ཡད་པས། དེའི་ས་ནས་རང་རང་ས་སས་བརག་དཔྱད་ བས་ནས་དེ་རེད་དེ་མ་རེད་བསམ་པ་འད་པ་ཞིག་བྱུང་ན། གཞི་ནས་ཤེས་པ་ ཟེར་བ་དེ་ཆགས་ཐུབ་སྟབས། ཧིནྡའི་སྐད་ལ། ཇན་ནཱ་ཨཽར་མཱན་ནཱ། ཀྱཱ་ཏུམ་ ཇན་ཏེ་ཧ། ཀྱཱ་ཏུམ་མཱན་ཏེ་ཧ། ཞེས་ལབ་བདེ་པ་ཡད་རེད། དཔེར་ན་ཆ་བཞག་ ན༑ ང་ཚོ་ད་ལྟའི་མིའི་ biological གནས་སྟངས་ཟེར་ནའང་མི་འདུག ད་ལྟའི་ མིའི་གཟུགས་ཕུང་དེ་སྤ འུ་དང་སྤ་ལ་སགས་པ་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་ནས་བྱུང་བ་ རེད་ཅེས་པ་མི་ཞིག་གིས་བརག་དཔྱད་བས་ནས་དཔྱད་དན་བར ད་པ་རེད་ ཟེར་བ་ཞིག་ཡད། ང་ཚོས་བརག་དཔྱད་བས་ནས་དཔྱད་དན་རེད་ཡད་དམ་ ཞེ་ན་རད་མེད། ཌཱར་ཝིན་ (Darwin) གས་ལབ་པ་རང་ལ་ཆ་བཞག་ནས་ཕ ི ན་ པ་རེད། ཁང་གིས་གསུངས་པ་དེ་ནི་ནར་འཁྲུལ་དང་དངས་གནས་གང་ཡང་ ཡིན་སད་པ་རེད། ང་ཚོས་ཁང་གིས་གསུངས་པ་དེ་བདེན་པ་མ་རེད། སྐག་ རྫུན་རེད་ཅེས་ལབ་ཀ་མེད། ཁང་གིས་གསུངས་པ་དེ་བདེན་པ་རེད་ཅེས་ ལབ་པར་རང་གི་ངས་ནས་བརག་དཔྱད་བས་ཏེ་དཔྱད་མཐའ་དེ་ལ་སབས་པ་ ཞིག་བྱུང་ན་གཞི་ནས་ཤེས་པ་རེད། རང་གི་ངས་ནས་དཔྱད་མཐའ་མ་རད་པ་ ཞིག་ལ་ཁང་གིས་གསུངས་པ་ལ་ཆ་བཞག་ནས་ཕན་ན། ཆ་བཞག་པ་རེད་མ་ གཏགས་ས་སས་གང་ཡང་ཤེས་མེད་སྟབས། རང་ཉིད་ཀས་ཤེས་པའི་ཐབས་ ལམ་མམ་ཤེས་པའི་བ་བ་ཞིག་ལ་ཤེས་ཡན་ཞེས་ལབ་དགས། རང་ཉིད་ཀས་
72 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཤེས་ན། མི་ཡིས་བཙན་དབང་གི་ཐག་ནས་ཀླད་པ་བཀྲུ་རྒྱུའམ་ཀླད་པ་བསྒྱུར་ རྒྱུ་མེད་པ་ཆགས་ཀ་རེད། ད་ལྟའི་ཤེས་ཡན་ག་གནས་སྟངས་མང་ཆེ་བ་མིས་ བཙན་དབང་གི་ཐག་ནས་ཀླད་པ་བསྒྱུར་བ་ (indoctrination) ཞིག་རེད། སབ་ སྦྱོང་ཐན་པའི་ར ས་ལ་ཕགས་ཆེན་པ་ཡད་པའི་བན་གཡག་ཅིག་རག་དགས་ ཀ ་རེད་བསམས་ནས་རྦད་དེ་ཆ་བཞག་ནས་ཕ ན་པ་དེ་ནི་ཀླད་པ་བཀྲུས་ བཞག་པ་རེད་མ་གཏགས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་ནས་རང་བཞིན་ག ས་བསམ་བ་དེ་ འད་ཞིག་གཏང་རྒྱུ་མེད། དེ་ནས་སབ་སྦྱོང་གི་ཐབས་ལམ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ད་ལྟའི་གནས་ སྐབས་ལ་བ་དགའ་དང་ཉེས་ཆད་ཀ་ཐབས་ལམ་བཀལ་རྒྱུ་དེ་ནི། དེང་རབས་ ཀ་སབ་སྦྱོང་གི་སྤ་ཡངས་ལམ་སལ་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡད། བ་དགའ་དང་ཉེས་ ཆད་ཟེར་དུས། གཅིག་བས་ན་དེ་རིང་སང་ཉིན་སབ་གྲྭ་མང་པའི་ནང་ཉེས་ རྡུང་དང་། གཤེ་གཤེ་གཏང་གི་ཡད་ཀ་མ་རེད། དེ་འད་ཡིན་སྟབས་ཉེས་ ཆད་མེད་པ་རེད་བསམ་གི་ཡད་ཀང་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ཉེས་ཆད་ཏན་ཏན་ ཡད་རེད། ཉེས་ཆད་གཏང་བ་གང་གི་ཐག་ལ་ཡད་རེད་ཅེ་ན། རྒྱུགས་སྤད་ ཀ་གྲུབ་འབས་ཐན་པའི་སྐབས་ལ་ཨང་ཀི་དང་པ་དང་། གཉིས་པ། གསུམ་ པ༑ བཞི་པ་བཅས་བང་རིམ་བསྒིགས་པ་དེ་རང་གི་བ་དགའ་དང་ཉེས་ཆད་ ཀ་རྣམ་གཞག་ལྟ་བུ་རེད། མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་ག་ཐག་ནས་ རྒྱལ་ཕམ་བ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་རྒྱུགས་སྤད་ཐན་པ་རེད། མ་ཐན་པ་རེད་ཟེར་བའི་ གནས་སྟངས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་དེ་ག་རང་རེད། ལྷག་པར་དུ་བ་དགའ་སྤད་རྒྱུ་དེ་ བ་དགའ་མ་རག་མཁན་དེ་ལ་ཉེས་ཆད་ཀ་བཟ་འད་པ་ཞིག་རང་བཞིན་གས་
73 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཆགས་ཡད། གང་ལྟར་མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་གཉིས་ཤེས་ཡན་ ག ི་ཐབས་ལམ་ལ་བརྩིས་ན། ཤེས་ཡན་གི་ཐབས་ལམ་ལ་ལྟ་སྟངས་སམ་ངས་ འཛིན་བད་སྟངས་དེ་ནར་འཁྲུལ་ཞིག་ཆགས་ཡད་པ་བཤད་མི་དགས་པ་རེད། དེ་ལྟར་སབ་ཕྲུག་ལ་ལྟ་སྟངས་དང་། ཤེས་ཡན་ལ་ལྟ་སྟངས། ཤེས་ཡན་ གི་དམིགས་ཡུལ་ལ་ལྟ་སྟངས། ཤེས་ཡན་ག་ཐབས་ལམ་ལ་ལྟ་སྟངས་དེ་ཚོ་ ཚང་མ་རང་རང་གི་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ཕྱོགས་འཛིན་སྟངས་དེ་གསལ་པ་ཞིག་དགས་ ཀ་ཡད་པ་དང་། དེ་ད་ལྟ་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་ལྟར་སྣང་དེ་ཚོ་ལས་ལགས་ སུ་ཡང་དག་པ་ཞིག་གི་ཐག་ལ་འག་དགས་པ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ི ་ས ང་ དན་ལྟ་བུ་རེད། དེ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་ཡན་ག་ང་བ་དང་། དམིགས་ཡུལ་ཟེར་ བ་སགས་དེབ་ཀ་ནང་ལ་བས་ཡད་སྟབས། ངས་དེ་ལ་ཡང་བསྐར་གསལ་ བཤད་བད་དགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མཐང་གི་མི་འདུག དེ་ནི་ཁད་ རང་ཚོས་གཟིགས་ན་མཁན་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། ངས་མཐའ་བསྡྱོམས་ཤིག་ཞུས་ན། དགེ་རྒན་འས་ཆས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ བ ེད་དགས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་དགེ་རྒན་རང་གི་ལྟ་ ཚུལ་ལ་དགེ་རྒན་དེ་དབང་ཚད་ཆ་ཚང་ཡད་པའི་ལམ་སྟྱོན་པའམ། བཀད་ འདམས་པ་ལྟ་བུ་དང་། དགེ་ཕྲུག་དེ་གང་ཡང་མི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ། དེ་རེད། དེ་ མ་རེད། ཅེས་ལམ་སྟྱོན་དང་བཀའ་གང་ཡང་གཏང་རྒྱུ་ཡད་པ་སྟེ་གལ་རིམ་ ལྟ་བུ་མཐ་དམན་གཉིས་ཆགས་པ་རེད། ནང་པའི་ཆས་ཀ་ཕྱོགས་ནས་བསམ་ བ་བཏང་ན། སགས་ཀི་གནས་སྟངས་དེ་ཚོ་ལགས་ཀ་རེད་མ་གཏགས། ཕ་ རལ་ཏུ་ཕ ན་པ་མན་ཆད་ཚང་མར་དགེ་རྒན་ལ་གགས་པ་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་
74 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ག་དུས་ཡིན་ནའང་ཡང་གི་འདུག དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཟེར་བ་དེ་དགེ་ བའི་གགས་པ། ལེགས་སྦར་ག་སྐད་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་དགེ་ བའི་གགས་པ་གཉིས་ལ་ཚིག་གཅིག་མ་གཏགས་མེད། བད་སྐད་ཀ་ཐག་ལ་ ཏག་ཙམ་ཕྱུག་པ་ཆགས་པ་ཡིན་སྟབས་སྤིར་བཏང་གགས་པ་ལ་གགས་པ་ ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་བེད་སྤྱོད་བཏང་། རང་ལ་སབ་སྦྱོང་སྤད་མཁན་དང་ལམ་ སྟྱོན་པའི་གགས་པ་དེ་ལ་བཤེས་གཉེན་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་སྦར་ནས། དགེ་ བའི་གགས་པ་དང་། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གཉིས་ཏག་ཙམ་དབ་བ་འབད་ རྒྱུ་ཡད་པའི་བཟ་འད་ཞིག་ཆགས་ཡད། དེ་མ་གཏགས་ལེགས་སྦར་ག་སྐད་ ནང་ཀལྱཱཎ་མིཏྲ་དང་མིཏྲ་ཟེར་བའི་ཚིག་གཉིས་ཀར་བེད་སྤྱོད་བ ད་ཀི་རེད། དེ་ལ་ཚིག་ཐ་དད་གཉིས་མེད། མིཏྲ་ཞེས་པའི་ཚིག་དེ་བཏགས་དགས་དན་ གང་རེད་ཅེ་ན། དགེ་ཕྲུག་དང་འད་མཉམ་བས་ནས། དགེ་ཕྲུག་གི་སབ་སྦྱོང་ ནང་དགེ་རྒན་ག ས་མཉམ་སྤྱོད་བས་ནས་འག་ཐུབ་པའི་ཐབས་ཤེས་ཡང་བའི་ ཆེད་དུ་ཡིན་པ་རེད། དགེ་ཕྲུག་གིས་རང་རང་ས་སས་སབ་སྦྱོང་བད་པའི་ སྐབས་སུ་དགེ་རྒན་གས་འདི་རེད། འདི་མ་རེད་ཅེས་མི་གཅིག་དབང་སྒྱུར་ རིང་ལུགས་ལྟ་བུས་ཐག་བཅད་པས་ (authoritarian) ཐག་ནས་ལམ་སྟྱོན་མ་བས་ པར། དགེ་ཕྲུག་དང་མཉམ་དུ་རེད་འདུག་གམ། རེད་མི་འདུག རེད་འདུག་ན་ དེའི་རྒྱུ་མཚན་གང་རེད་འདུག རེད་མི་འདུག་ན་དེའི་རྒྱུ་མཚན་གང་རེད་ འདུག་ཅེས་མཉམ་དུ་བཙལ་དག ས་ཟེར་ནས་མཉམ་རུབ་ བས་ནས་ཞིབ་ འཇུག་ (collective enquiry) བ་རྒྱུ་དང་། མཉམ་རུབ་བས་ནས་སབ་སྦྱོང་བ་ རྒྱུ། (learning process) ཟེར་བ་ཞིག་དང་། (teaching process) ཟེར་བ་རེད། ཨིན་ སྐད་ལ་ teaching ཟེར་དུས་ལམ་སྟྱོན་ (instruct) བས་ནས་མར་ལབ་རྒྱུ་དང་།
75 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ Learning process ཟེར་དུས་མཉམ་རུབ་བས་ནས་བཙལ་རྒྱུ་དང་། སྦྱོང་བརྡར་བ་ རྒྱུ་བཅས་དགེ་རྒན་གི་ལམ་སལ་དེ་འད་ཞིག་རེད། ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོའི་གནའ་རབས་རྒྱ་གར་ག ་ནཱ་ལནྡའི་སལ་རྒྱུན་ལྟ་ བུར་ཆ་མཚོན་ན། དགེ་རྒན་ལ་ཡངས་འཛིན་ལབ་ཀི་ཡད། ཡངས་ཟེར་བ་ ཐམས་ཅད་ཀ་དན་དང་། འཛིན་ཟེར་བ་མར་ཟག་མ་བཅུག་པར་ཡར་བཟུང་ བའི་དན་རེད། ཆས་ཀ་སྐད་དད་ལའང་འཛིན་པ་ཞེས་ཡང་གི་ཡད། བད་ལ་ བ་སྤྲུལ་ཚོའི་དགེ་རྒན་ལ་མ་གཏགས། གྲྭ་པ་གྲྭ་རྐང་ཚོའི་དགེ་རྒན་ལ་ཡངས་ འཛིན་ཞེས་པའི་ཚིག་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་མི་འདུག སྤར་བཏང་ཡངས་འཛིན་ཞེས་པའི་ཚིག་དེ་དགེ་རྒན་ཡངས་ལ་འཇུག་ པ་ཞིག་རེད། སེམས་མི་འགང་བ་ཉིད་ལ་སགས། །ང་བ་ཉིད་མེད་སགས་ སྟྱོན་བད། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བར་བ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཡངས་འཛིན་ ཡིན། །ཞེས་དགེ་རྒན་ག་ལས་འགན་གསུམ་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། དང་པ་དེ་ དགེ་ཕྲུག་གི་བསམ་བའི་ནང་འཇིགས་སྣང་ཡང་བ་བཀག་ནས་སྤ་སྣང་ཡང་ བའི་ཐབས་ཤེས་བེད་པ། སེམས་མི་འགང་བ་ཟེར་དུས། དེ་ངས་ཤེས་ཀ་མ་ རེད། དེ་རྒྱ་ཆེན་པ་རེད། དེ་ངས་སྦྱོང་ཐུབ་ཀི་མ་རེད། དེ་དགས་པ་མི་འདུག་ སམ་པའི་བསམ་ཚུལ་དར་ནས། འདི་ངས་ཤེས་ཐུབ་ཀ་རེད། འདི་ངས་ཤེས་པ་ ཡིན་ན་དགས་པ་རྒྱུ་མཚན་ཆེན་པ་འདུག འདི་ངས་ཤེས་ཐབས་བད་ཀ་ཡིན་ བསམ་པ་སགས་འདད་པ་བསྐྲུན་རྒྱུ་དེ་དགེ་རྒན་ག་ལས་འགན་དང་པ་རེད། དེང་སང་དགེ་རྒན་མང་པ་ཞིག་གིས་ང་ཚོས་ག་ཚོད་བས་ཀང་དགེ་ ཕྲུག་ཚོར་དན་གཉེར་རྩ་བ་ནས་མི་འདུག་ཅེས་ང་ལ་གསུང་མཁན་མང་པ་
76 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡང་གི་འདུག དགེ་ཕྲུག་ལ་དན་གཉེར་མེད་པ་དེ་ཡད་པ་བཟ་རྒྱུ་དགེ་རྒན་ ག་ལས་འགན་རེད་མ་གཏགས། དན་གཉེར་མི་འདུག་ལབ་ནས་བཞག་པ་ ཡིན་ན། དགེ་རྒན་དགས་པ་གང་ཡང་མི་འདུག དགེ་ཕྲུག་གི་བསམ་བའི་ ནང་སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུའི་དན་གཉེར་དང་སྤ་བ་གང་འད་བས་ནས་སེལ་དགས་ འདུག དགེ་ཕྲུག་གི་ད་སྣང་མེད་པ་དེ་རང་སེམས་འགང་བ་རེད། དེ་འད་ བའི་སེམས་མི་འགང་བ་བ ད་པའི་ད་སྣང་སྤད་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་ག་རེ་བ ད་ དགས་འདུག དགེ་རྒན་ག་ལས་འགན་ཡིན་བསམ་པའི་འདུ་ཤེས་དགས་པ་ དེ་གལ་ཆེན་པ་འདུག དེའི་ར ས་ལ། ང་བ་ཉིད་མེད་སགས་སྟྱོན་བེད། །ཅེས་པ་སབ་ཚན་དེ་ ཚོ་བག་ག ང་བ ད་པའི་སྐབས་སུ། སྤིར་བཏང་མཉམ་རུབ་ཐག་སྦྱོང་རྒྱུ་ (joint learning) ཡིན་པ་གང་ཞིག་ལ་སབ་ཕྲུག་ལ་དགས་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་དགེ་ རྒན་ག ི ས་ང་སྤད་དམ་བརྡ་ལན་གསལ་པ་བས་ནས་སྤད་ཐུབ་པ་དགས་པ་ ནི་དགེ་རྒན་ག ་ལས་འགན་གཉིས་པ་རེད། དགེ་རྒན་ག ་ལས་འགན་གསུམ་ པ་ནི། ང་སྤད་དམ་བརྡ་ལན་སྤད་པའི་རེས་ལ་ཡང་བསྐར་དགས་པ་མ་ཆད་ པའི་ཐེ་ཚོམ་ག ་རིགས་དང་། ག་བརྡ་མ་འཕད་པའི་དཀའ་ངལ། གནས་ཚུལ་ གཞན་ཞིག་གི་སབ་ཚན་དེ་ཡང་དག་པའམ་བང་ཆུབ་པར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ སམ་བར་ཆད་གང་ཞིག་ཡད་པ་དེ་དག་སེལ་བར་བེད་པ་དེ་གསུམ་པ་རེད། དེར་བར ན་ཐག་མར་སྤ་བ་བསྐྲུན་རྒྱུ། དེ་ནས་སེམས་མི་འགང་བ་བ ད་རྒྱུ། སེམས་མི་ཞུམ་པར་བ ད་རྒྱུ། གཉིས་པ་སབ་ཚན་ག ་དན་དུ་དགས་མཁ་ ཡ ད་པའི་བརྡ་འཕ ན་ནམ་གནས་ཚུལ་ཡ ངས་སུ་ར གས་པ་སྤ ད་ཐུབ་པ།
77 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གསུམ་པ་དེ་བང་ཆུབ་པ་བ ད་པར་འགལ་རྐ ན་གང་ཞིག་ཡད་པ་དེ་དག་ བསང་ཐུབ་པ་དེ་འད་བའི་ལས་འགན་གསུམ་ཡད་བསམ་པའི་འདུ་ཤེས་ ཤིག་བཟུང་ན། དགེ་རྒན་གི་ལྟ་སྟངས་དེ་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་ རེད་བསམ་ག ་འདུག དེའི་ཐག་ད་དུང་གལ་ཆེ་ཤས་ནི་དགེ་རྒན་གི་ཆ་རྐ ན་ནམ་ཡན་ཏན་ བཅུ་སྟེ། བཤེས་གཉེན་དུལ་བ་ཞི་བ་ཉེར་ཞི་བ། །ཡན་ཏན་ལྷག་པ་བརྩྱོན་ བཅས་ལུང་གིས་ཕྱུག །དེ་ཉིད་རབ་ཏུ་རགས་ལ་སྨྲ་མཁས་ལྡན། །བརྩེ་བའི་ བདག་ཉིད་སྐྱོ་བ་སངས་ལ་བསྟེན། །ཞེས་པའི་ཐ་མ་གཉིས་པ་དེ་གལ་ཆེ་ཤས་ བརྩི་ཡི་ཡད་རེད། དགེ་རྒན་གས་དགེ་ཕྲུག་ལ་བརྩེ་སེམས་མེད་ན། བརྩེ་ སེམས་ཅན་ག་ནང་ཚགས་ཤིག་མ་ཆགས་ན། དགེ་རྒན་དང་དགེ་ཕྲུག་གཉིས་ མཉམ་རུབ་ཀ ་ཐག་ནས་ཤེས་ཡན་སྦྱོང་བརྡར་བ ད་རྒྱུར་ཡག་པ་བས་ནས་ འག་ཐུབ་ཀ་མེད་སྟབས། བམས་བརྩེའི་ཉེ་ཚུལ་ (compassionate intimacy) ཞེས་ པའི་ཚིག་འདི་གསར་པ་འད་པ་རེད། དགེ་རྒན་དང་དགེ་ཕྲུག་གཉིས་དབར་ ཕ་མ་དང་ཕྲུ་གུའི་འབེལ་བ་ལྟ་བུ་དགས་ཀ་ཡད། ཕ་མའི་སེམས་ལ་ཕྲུ་གུར་ བརྩེ་སེམས་ཡད་ཀང་། བརྩེ་སེམས་དེ་འདད་ཆགས་ཀས་བསད་པ་ཤས་ཆེ་ བ་ཞིག་རེད། འདད་ཆགས་དང་བལ་བའི་ཐག་ནས་ཕྲུ་གུར་བརྩེ་སེམས་ཤིག་ སྤད། བརྩེ་སེམས་དེའི་ཐག་ནས་ནང་ཚགས་བས་ཏེ་ཕྲུ་གུས་དགེ་རྒན་ལ་སྐད་ ཆ་འད་མི་ནུས་པ་དང་། མཚེར་སྣང་བད་དགས་པའི་གནས་སྟངས་མ་ཡིན་ པ༑ བམས་བརྩེ་ཡད་པ་གང་ཞིག་ལ་བམས་བརྩེ་དེ་འདད་ཆགས་ཀིས་དངས་ པའམ། ཡང་མིན་ན་རང་ཉིད་མི་གཞན་ལས་ཁད་པར་དུ་འཕགས་པ། ཕྱོགས་
78 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལྷུང་གི་བམས་བརྩེ་དེ་འད་མ་ཡིན་པ། དགེ་རྒན་གི་རང་འདད་དང་བལ་བའི་ བམས་བརྩེ། དེའི་ཐག་ནས་དགེ་ཕྲུག་དང་མཉམ་དུ་བ་ཐག་ཉེ་པ། དགེ་ཕྲུག་ གིས་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་ནའང་བཤད་ནུས་སའམ་བཤད་ཆག་ས། བས་ འཁེལ་ས་བཅས་ལ་བམས་བརྩེའི་ཉེ་ཚུལ་ག་འབལ་བ་ཞིག་ཆགས་ན། ཏན་ ཏན་དགེ་རྒན་གིས་དགེ་ཕྲུག་ལ་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་སྤད་རྒྱུར་ཕན་ཐགས་ ཆེན་པ་ཞིག་ཡང་ཐུབ་ཀ་རེད་བསམ་གི་འདུག ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་འདི་ལྟ་བུ་ ཞིག་ལག་ལེན་བསྟར་བར་སན་ལ་ལྟ་སྟངས་དེ་ཚོ་ཡང་དག་པ་ཞིག་དགས་ པ་གལ་ཆེན་པ་རེད། དེའི་ཐག་ལ་སབ་ཕྲུག་གི་སྤ་ཚོགས་དང་། ཕ་མའི་སྤ་ ཚོགས། དགེ་རྒན་ག་སྤི་ཚོགས། འཛིན་སྐྱོང་གི་སྤ་ཚོགས་བཅས་ཡན་ལག་ བཞི་པ་འདི་དག་ཀང་འབལ་བ་ཉེ་པ་དང་གཏིང་ཟབ་ཅིག་མེད་ན། དགེ་རྒན་ ག་ཚོད་ཡག་པ་ཡད་ཀང་ནང་ལ་ཕ་མའི་ཀུན་སྤྱོད་དེ་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ མེད་ན། ཤེས་ཡན་ཡང་དག་པ་ཡང་བར་དཀའ་ངལ་ཡད་པ་ཞིག་རེད། དགེ་ ཕྲུག་དེ་ད་ལྟ་གཞི་ནས་སབ་སྦྱོང་བད་བཞིན་པ་དང་། ཡར་རྒྱས་འག་བཞིན་ པའི་སྐབས་ཡིན་པས་དགེ་རྒན་ཡག་པ་ཞིག་བྱུང་ན། དགེ་ཕྲུག་རིག་པ་མེད་ པ་དང་བ་བུལ་བ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། དགེ་ཕྲུག་དེའི་རྒྱུད་ལ་ནུས་པ་ཡད་པ་ དེ་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུའམ་སད་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བས་ནས་བཟ་ལྟ་སྤད་ཐུབ་ ཀ་རེད། ནུས་པ་སད་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བད་པར་ཀྲ�ཥྞ་མཱུར་ཡིས་གསུངས་པ་ བཞིན་རང་འདད་དགེ་ཕྲུག་གི་ཐག་ལ་མ་སྤུངས་པར། དགེ་ཕྲུག་ཁ་རང་གི་ བདེ་དན་ནམ་ཕུགས་ཀ ་ཕན་བདེ་བ་ལ་བཞག་ནས་དེ་དག་གཙོ་བར་བས་ ན་ཏག་ཙམ་ལས་ས་བ་ཡད་རེད། དེ་མིན་ཆུ་ཚོད་ཁ་ཤས་འཛིན་གྲྭའི་ནང་ བསྡད་དེ་དགང་མ་ལག་འག་ས་དང་། རྒྱུན་དུ་འགགས་གཤིབ་བད་པའི་འག་
79 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ སའི་ནང་མི་དང་ཕ་མའི་བསམ་ཚུལ་དང་ལྟ་ཚུལ་དེ་ཚོ་ཡར་རྒྱས་མ་ཕན་ན་ དཀའ་ལས་ཁག་པ་རེད། ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་ལག་ལེན་བསྟར་བར་ཕ་མའི་ སྤི་ཚོགས་ཀ་ནང་ནས་དགེ་རྒན་ལ་འབལ་བ་བ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པ་རེད། ཀྲ�ཥྞ་ མཱུར ་ཡི་སབ་གྲྭ་དེ་ཚོའི་ནང་སབ་གྲྭ་ཚོགས་པའི་རིང་ལ་ཕ་མ་ཚོ་དང་མཉམ་ དུ་ག་བསྡུར་བ་རྒྱུ་དེ་མུ་མཐུད་ནས་འག་ཡི་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་ཕ་མ་མང་ པ་ཡིན་སྟབས་རེ་མས་བས་ཏེ་ཕིན་ནས། ཉིན་རེར་ཕ་མ་བཞི་ལྔ་དགེ་རྒན་ དང་མཉམ་དུ་ག་བསྡུར་བས་ནས་དགེ་རྒན་ཕ་མའི་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ཀི་ ཡད་རེད། དེ་འད་བེད་དུས་སབ་གྲྭ་ཆུང་བ་དེ་ཚོའི་ནང་ཟླ་བ་གཅིག་གི་ནང་ དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་གཉིས་ག་བསྡུར་བ་རྒྱུའི་ག་སྐབས་ཐེངས་རེ་ཡང་གི་ཡད་ རེད། སབ་གྲྭ་ཆེ་བ་དེ་ཚོའི་ནང་ཟླ་བ་གཉིས་རེའི་ནང་ཚར་རེ་མ་འཁར་བ་ཧ་ ལམ་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། སྐབས་རེར་ཕ་མ་མང་པ་དུས་ཆེན་ཁག་ལ་ཚང་ འཛོམས་བད་པར་ཡང་གི་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དགེ་རྒན་གས་ཕ་མ་ དང་མཉམ་དུ་འབལ་བ་བ་རྒྱུ་དང་། ག་བསྡུར་བ་རྒྱུ། ཕ་མ་ལ་བསམ་བའི་ག་ བསྐྱོན་བ་རྒྱུ་བཅས་ནི་གལ་ཆེན་པ་རེད། འཛིན་སྐྱོང་གི་ངས་ནས་ཀང་སྟངས་འཛིན་དང་། འདུ་འགད་བ་རྒྱུ་ གལ་གནད་ཆེན་པ་ཡིན་སྟབས། འཛིན་སྐྱོང་དང་དགེ་རྒན་གཉིས་ཀ་བར་ ལའང་སེམས་ཐག་ཉེ་པ་དང་། གང་ལྟར་དགེ་རྒན་གས་གང་བས་པ་དེར་ འཛིན་སྐྱོང་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བ ད་པ་མ་གཏགས་འགལ་ཟླར་མ་སང་བ་ཞིག་ དགས། འཛིན་སྐྱོང་གི་ངས་ནས་མངན་འདད་གང་ཞིག་ཡད་པ་དེ་དགེ་རྒན་ ཚོས་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་བཅས་ཁང་གཉིས་སེམས་ཐག་ཉེ་པ་བྱུང་ན། ལས་དན་ག་རེ་
80 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡིན་ནའང་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། གང་ལྟར་མཐའ་བསྡྱོམས་ཞུ་རྒྱུ་ལ། ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་འདི་ཡང་དག་ པ་ཞིག་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་དགས་ཀ་ཡད་ན། ཐག་མར་འཛིན་སྐྱོང་དང་། དགེ་རྒན་གས་ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་ཀི་ག་དན་ཡང་དག་པ་ཞིག་རགས་དགས་ པ་དེ་གལ་གནད་དང་པ་རེད། ག་དན་རགས་པའི་རས་ལ་དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་ ཡད་དགས། སད་བྱུས་འདི་ཡང་དག་པ་ཞིག་རེད། དེ་ངེས་པར་དུ་ལག་ལེན་ བསྟར་དགས་ཀ་འདུག་སམ་པའི་ཡིད་ཆེས་མེད་པ་དང་། ང་དེ་ལ་མས་མཐུན་ མེད་ཀང་འཛིན་སྐྱོང་གི་འག་སྟངས་ཀི་ཐག་ནས་ལག་ལེན་མ་བསྟར་རང་ བསྟར་རེད་འདུག་སམ་པའི་དགེ་རྒན་ག ་སེམས་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཤར་བ་ཡིན་ན་ ར་མ་ལུག་འད་པ་ཆགས་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་སྟབས་རང་ལ་ཡིད་ཆེས་མེད་ པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་དངས་སུ་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུ་ཁག་པ་ཞེ་དག་རེད། ས ན་མ་བརྒྱད་ཅུ་ ག ་ ག ངས་སམ་དགུ་བཅུ་ག ་ ག ངས་ཤིག་ལ་ང་ལ་ ཉམས་མྱོང་དེ་འད་ཞིག་བྱུང་། སབ་དཔན་ཆེན་མ་ཀྲ�ཥྞན་ (Prof Krishnan) དང་། ང་ཚོ་ཝཱ་རཱ་ཎ་སར་ཡད་པ་ཁ་ཤས་ཤིག་ལ། ཕ་དལ་ལས་ཁུངས་ཀ་ལས་ བ ད་ཅིག་གིས་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལམ་ནས་བདེན་པའི་ཨུ་ཚུགས་བ ་རྒྱུའི་ ཐབས་ལམ་ཞིག་སྦྱོང་བརྡར་བ ད་དགས་འདུག་ཟེར་ནས་ལས་བེད་གཅིག་ བསྐྱོ་གཞག་བས་པ་རེད། ང་ཚོ་མཉམ་དུ་ཡད་དུས་ལས་བད་དེ་ལ་ཀྲ�ཥྞན་ ག ས་ཁ ད་རང་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལམ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཡད་ནས་ཡང་བ་ཡིན་ ནམ། གཞུང་གི་ལས་བེད་ཡིན་ནས་ཡང་བ་ཡིན་ཞེས་སྐད་ཆ་དས་སང་། ཁང་ གིས་ང་གཞུང་གི་ལས་བེད་ཡིན་པས་ཡང་བ་ཡིན་མ་གཏགས་ངས་གང་ཡང་
81 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཤེས་ཀ་མེད་ལ་ཡིད་ཆེས་ཀང་མེད་ཅེས་བཤད་སང་། དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཁང་རང་ གཞུང་གི་ལས་དན་ག ་ཆ་ཤས་ཤིག་ལ་སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུའི་དན་དུ་ཡང་བ་ཡིན་ ཞེས་དང་པ་བཤད་པ་རེད། དེར་བརན་འདི་ལྟ་བུའི་བཟ་འད་བས་ན། འདི་ གཞུང་གི་ས ད་བྱུས་ཡིན་པས་ངས་ལག་ལེན་ལ་བསྟར་དགས་ཀ ་རེད་མ་ གཏགས། ང་དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་མེད་བསམས་པ་འད་ཞིག་ཡིན་ན། དེ་ནི་ལག་ ལེན་བསྟར་རྒྱུ་ཁག་པ་ཞེ་དག་རེད། ཡིད་ཆེས་མེད་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་དང་ ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ན། བསྐར་བཅས་བ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་ཡད་པ་རེད། དེ་དང་ འདི་བས་པ་ཞིག་ད་ལྟའི་དུས་དང་འཚམ་ག་མི་འདུག ང་རང་གི་བསམ་པར་ འདི་འགག་གི་མི་འདུག་བསམས་པ་ཡིན་ན། དེ་མཁས་པ་དང་མཉམ་དུ་བག་ གང་བད་པའམ། ཡང་མིན་ན་རང་གི་བསམ་བར་འགྱུར་བ་འག་དགས་པ་ དང་། ཡང་མིན་ན་དེ་ལ་དངས་གནས་སྐྱོན་ཡད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་བསྐར་གས་ བེད་ཐུབ་རྒྱུ་ཞིག་རེད། དེ་མ་གཏགས་ང་རང་གི་ལས་འགན་ཡིན་པས་མ་ བ ེད་རང་བད་ཡིན། ཕགས་བཟས་པ་ཡིན་སྟབས་དེ་བད་དགས་པ་རེད་མ་ གཏགས། ང་འདི་ལ་ཡིད་ཆེས་མི་འདུག་སམ་པའི་བསམ་བའི་བར་ཐག་ཅིག་ ཡད་ན། དེ་ཚད་ལྡན་ཡང་རྒྱུ་མེད། དེར་བརེན་རང་གིས་སྦྱོང་བརྡར་བེད་པའི་སྐབས་སུ། བ་ལ་མ་འཐད་ པ་དེ་མ་འཐད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་དགས་ཀ་རེད་མ་གཏགས། རང་ལྟ་མཆག་ འཛིན་ག་ཐག་ནས་བ་ལ་མ་འཐད་པ་དེ་ལ་བབ་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། རྒྱུ་ མཚན་ཡད་པ་ཡིན་ན་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་དེ་བཤད་ནས་སྦྱོང་བརྡར་ བས་པའམ། རང་གི་རྒྱུ་མཚན་དེ་མི་གཞན་ལ་ག་བརྡ་སྤད་ཐུབ་པ་ཞིག ཡང་
82 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མིན་ན་རང་གི་ལག་རག་དེ་མི་གཞན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་སེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ བ་ཡིན་ན་བསམ་བའི་ནང་གསལ་པ་ཆགས་ཀ་རེད། དེ་འད་ཞིག་གི་ཐག་ ནས་བས་ན་ཏན་ཏན་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་བར་དཀའ་ངལ་མེད་པ་ཞིག་དང་། སྦྱོར་དངས་མཇུག་གསུམ་ཚང་བ་ཞིག་ཡང་གི་རེད་བསམ་ག་འདུག ད་དུས་ཚོད་ཞེ་དག་ལྷག་མ་སང་། བཀའ་འད་གནང་རྒྱུ་འདུག་ན་ འཛེམས་ཟན་མེད་པར་གསུང་རགས་གནང་། ཐུགས་ར་ཆེ།། །། ད ི ་བ་ད ི ས་ལན། ད ་བ། ཕ་སྐད་དང་མ་སྐད་ཟེར་དུས། བོད་པ་ཚོར་ཕ་སྐད་ལབ་ས ལ་ཞ ག་ཡོད་ རེད། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་གཞན་དག་ཚང་མས་མ་སྐད་ལབ་ས ལ་འདུག ད་ལྟ་ ར ན་པོ་ཆེས་མ འ ་ར གས་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་པའ ་སྐབས་སུ། ཕའ ་ར གས་ རྒྱུད་ བ ས་ཏེ་མར་དེད་པ་ཡ ན་ན་ཁུངས་བཙན་པ་ཡོད་རེད་ཅེས་གསུངས་ བྱུང་། ཡ ན་ནའང་སྤྱིར་བཏང་ངའ ་བསམ་པར་སྐད་ཡ ག་དེ་ཨ་མ་དང་ཐད་ ཀར་འབ ལ་བ་ཆེ་བ་མཐོང་ག ་འདུག གང་ཡ ན་ཞེ་ན། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་པ་ཕ་བོད་ པ་དང་། ཨ་མ་ཨ ན་ཇ ་ཡ ན་པའ ་ཕྲུ་གུ་དེ་ཨ་མ་དང་མཉམ་དུ་བསད་རྒྱུའ ་ གོ་སྐབས་ཡོད་ན་ཨ་མའ ་སྐད་གང་ཡ ན་པ་དེ་ཕྲུ་གུར་འཇགས་བདེ་བའམ་ འཇགས་ ས ་བ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཞ ག་མཐོང་ག ་འདུག་པས་དེའ ་ སྐོ ར་ལ་བཀའ་ ས བ་ཅ ག་གནང་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ལན། སྤྱིར་བཏང་ཕྲུ་གུ་འཚར་ལོངས་བ ད་པའ ་སྐབས་སུ་ཕ་མ་གཉ ས་ཀྱི་ནང་ ནས་མ་དང་འབ ལ་ཐག་ཉེ་བ་དང་། འབ ལ་བ་མང་བ་ཡོད་པའ ་ཆ་ནས་ཕྲུ་
83 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གུར་ཐོག་མ་སྐད་ཡ ག་བ ་ལ་འཇགས་རྒྱུའ ་ཉེར་ལེན་ནམ། ཆ་རྐ ན་དེ་མ་ ལས་མང་བ་འཐོབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ ཕ་སྐད་དང་མ་སྐད་ལབ་པ་དེར་ཐ་ས ད་སྦ ར་སྟངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཞ ག་རེད་མ་ གཏོགས་སྤྱིར་བཏང་ཁྱད་པར་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ངས་གོང་དུ་ཞུས་པ་ བཞ ན་ར གས་ཀྱི་དབ ་བ་དེ་པ་ཕའ ་ངོས་ནས་འབ ད་རྒྱུ་གཙོ་བོ་ཡ ན་པ་ན ། ང་ ཚོའ ་ད་ལྟའ ་བསམ་བ ་གསར་པ་ཞ ག་གང་ཡང་མ་རེད། དེ་ན ་གནའ་བོའ ་ དུས་ནས་ཤར་ཕ གས་པ་ཚོས་ར གས་ཀྱི་དབ ་བ་དེ་པ་ཕས་འབ ད་ཀྱི་ཡོད་པ་ ཡོངས་གྲགས་རེད། དེ་གང་འད་རེད་ཅེ་ན། ལུས་ཁམས་ཀྱི་ཆགས་སྟངས་ ཀྱི་ཐོག་ནས་ཕ་ལས་ཐོབ་པའ ་ཁམས་དང་། མ་ལས་ཐོབ་པའ ་ཁམས་གཉ ས་ ལུས་ཀྱི་གྲུབ་ཆའ ་ཆ་ནས་ཕ་ལས་ཐོབ་པའ ་ཁམས་ཀྱི་ནུས་པ་དེ་ཞེ་ ད ག་ ཤུགས་ཆེ་བ་ཡོད་རེད། གཞུང་ག ་ནང་ལ། མ་དེ་ཞ ང་ས་ལྟ་བུ་དང་། ཕ་དེ་ས་ བོན་ལྟ་བུར་དཔེ་སྦར་ནས་ཡོད་རེད། ཞ ང་སའ ་ནང་ལ་ས་བོན་འད་མ ན་གང་ འད་ཞ ག་བཏབ་ཀང་ས་བོན་ཚང་མ་སྐ ་རྒྱུའ ་ནུས་པ་ཡོད་རེད། ས་བོན་ལ་ འབྲུ་གང་ག ་ས་བོན་ཡ ན་པ་དེའ ་ར གས་མ་གཏོགས་གཞན་དག་སྐ ་རྒྱུ་མེད། ཞ ང་ས་ལ་སན་མའ ་ས་བོན་བཏབ་ན་སན་མ་དང་། འབས་ཀྱི་ས་བོན་བཏབ་ ན་འབས། འབྲུའ ་ས་བོན་བཏབ་ན་འབྲུ་སྐ ་བ་མ་གཏོགས་གཞན་དག་གང་ ཡང་མ ་སྐ ་སྟབས། ཞ ང་ས་དེ་འབས་བུ་ཐམས་ཅད་སྐ ་ནུས་པའ ་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ ནུས་པ་ལྟ་བུ་དང་། ས་བོན་དེའ ་ནང་ནས་འབས་བུ་ཁྱད་པར་བ་ཞ ག་སྐ ་རྒྱུའ ་ ནུས་པ་ཡོད་པ། དེའ ་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་འབྲུ་དང་། སན་མ། གྲོ། འབས་སོགས་ གང་ཡ ན་པ་དེ་ཐོག་མར་གདབ་རྒྱུའ ་ས་བོན་དེའ ་དབང་ག ྱིྱི ས་ཐག་བཅད་པ་ མ་གཏོགས། འདེབས་སའ ་ཞ ང་ས་དེ་ས་ནག་པོ་དང་། དམར་པོ་ཡ ན་པ་དེའ ་
84 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཆ་ནས་ས་བོན་གྱི་དབ ་བ་འབ ད་ཀྱི་མེད་སྟབས། ར གས་ཀྱི་ནུས་པ་དང་། ར གས་དེ་གང་ནས་བྱུང་བའ ་གཞ འ ་ནུས་པ་གཉ ས་ཁྱད་པར་ཡོད་པའ ་གནས་ སྟངས་ཡོངས་གྲགས་ཤ ག་རེད། ཐོག་མར་སྐད་ཤེས་པའ ་སྐབས་སུ་ད་ལྟའ ་གནས་སྐབས་ལྟར་ བ ས་ན་ཕ་མ་ གཉ ས་ཀ་ལས་ཤེས་དགོས་ལྟ་བུ་ཡོད་ཀང་། མ་དང་འབ ལ་བ་ཆེ་བ་ཡོད་ པའ ་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་མ་ལས་ཤེས་པ་མང་བ་ཡོད་ས ད། ཡ ན་ནའང་དེ་ལྟ་བུའ ་ སྐད་དེར་ཕ་སྐད་དང་། མ་སྐད་གང་ག ས་ཐ་སད་སྦ ར་གྱི་རེད་དམ་ཞེ་ན། ཐ་ སད་ཟེར་བ་སྦ ང་འདོད་ཀྱི་ར ས་སུ་འབངས་པ་མ་གཏོགས། སྒ་དང་དངོས་པོ་ གཉ ས་ལ་དོན་རང་མཚན་པའ ་འབ ལ་བ་མེད་ཟེར་བ་དེ་ང་ཚོས་ལབ་སྟངས་ ཤ ག་རེད། སྒ་ན ་བར ད་འདོད་ར ས་འབངས་ཕྱིར། །མ་བར ད་ན་ཡང་འདོད་ པའ ་ཕྱིར། །ཞེས་ཁྱད་པར་ཞེ་དག་མེད་པ་ཞ ག་རེད། ཡ ན་ནའང་ང་ཚོ་བོད་ པའ ་ས ལ་རྒྱུན་ནང་ཕ་སྐད་ཟེར་བའ ་ས ལ་ཞ ག་ཡོད་པ་དང་། སྐད་དེ་ར གས་ ཀྱི་དབ ་བ་འབ ད་རྒྱུའ ་མཚོན་རྟགས་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤ ག་ཡ ན་སྟབས། དེ་ལ་ ཕ་སྐད་ཅེས་ཐ་སད་སྦར་ན་དོན་དང་མཐུན་པ་དང་། ཕས་ར གས་ཀྱི་དབ ་བ་ འབ ད་ཀྱི་ཡོད་པ་བཞ ན་སྐད་ཀྱིས་ ཀ ང་ར གས་ཀྱི་དབ ་བ་འབ ད་ཀྱི་ཡོད་པ་ གསལ་པོ་མཚོན་པའ ་ཆེད་དུ་ཕ་སྐད་ཅེས་ལབ་ན་སྟབས་བདེ་བ་ཡོད་རེད། དེ་འ ད ་ བ ས་ནས་ཞུས་པ་ཡ ན་མ་གཏོགས་མ་སྐད་ཅེས་ལབ་མ ་ཆོག་པའ ་ གནད་དོན་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། མ་སྐད་ཅེས་ལབ་ནའང་མ ་གོ་བའ ་དོགས་ པ་དེ་འད་གང་ཡང་མེད། སྤྱིར་བཏང་སྐད་ཡ ག་ཁ་ཤས་མ་གཏོགས་སྐད་ ཡ ག་ཕལ་ཆེ་བའ ་ནང་མ་སྐད་ཅེས་ལབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། མ་སྐད་ཅེས་ལབ་ཀྱི་
85 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡོད་རེད་དེ། མ་ཡ ་སྐད་ཡ ན་པའ ་ཆ་ནས་ར གས་ཀྱི་དབ ་བ་ཞ ག་མཚོན་ཐུབ་ བམ་ཞེ་ན། དེ་ན ་ད་ལྟ་གཞ ་ནས་ད ་བའ ་གནས་སྟངས་དང་། བསམ་བ ་གཏང་ དགོས་པ་ཞ ག་རེད། ད ་བ། ཐོག་མར་ར ན་པོ་ཆེར་བཀྲ་ཤ ས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། གོང་དུ་ར ན་ པོ་ཆེས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་ནས་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་སོ བ་དགོས་རེད་གསུངས་ པ་དང་། ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་ནས་སྐད་ཡ ག་གཅ ག་ས བ་དགོས་རེད་ཅེས་དེང་ རབས་མཁས་པ་ཁག་ག ་བཞེད་ཚུལ་མ ་འ ད ་བ་ཡོད་རེད་གསུངས་པའ ་ སྐབས་སུ། ར ན་པོ་ཆེས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་ས བ་དགོས་རེད་ གསུང་མཁན་དེ་ཚོས་མ ་རྒན་པའ ་བསམ་བ འ ་ལྟ་བ་མཚོན་པ་མ་གཏོགས། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ཁོ་རང་ག ་ཤེས་ཚད་ལ་དགོངས་པ་མ་བཞེས་པ་འ ད ་པོ་རེད་ གསུངས་སོང་། དེ་འད་ཡ ན་དུས་ང་རང་ག ས་ག་རེ་ར གས་འགྲེ་གཏོང་ཐུབ་ སོང་ཞུས་ན། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ས བ་གྲྭ་ཁག་ལ་བྱིས་པའ ་ཀ ག་རལ་ཞེས་པའ ་ ཟབ་སྦ ང་གནང་ག ་ཡོད། དེའ ་སྐབས་སུ་བྱིས་པའ ་ཀ ག་རལ་ཟབ་སྦ ང་གནང་ མཁན་གྱིས་ཕྲུ་གུ་ལ་ཡ ་གེ་ས བ་དུས་ང་ཚོ་བོད་ཡ ག་ལྟ་བུ་ཡ ན་ན་སྦ ར་ཀ ག་ རྒྱག་རྒྱུ་ཞ ག་ཡོད་རེད། ཁོང་ཚོས་སྦ ར་ཀ ག་བརྒྱབ་ན་ཡག་པོ་ཡོད་མ་རེད། གང་ཡ ན་ཟེར་ན། དཔེར་ན། བསྒ གས་ལྟ་བུར་སྦ ར་ཀ ག་བརྒྱབ་པ་ཡ ན་ན། ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་བསམ་བ ་ཆུང་ཆུང་ཡ ན་སྟབས་ཁོང་ཚོས་ཡ ་གེ་དེའ ་ནང་ནས་ ཡ ་གེའ ་ཆ་ཤས་མང་པོ་ཞ ག་ལ་བསམ་བ ་ལས་ས་པོ་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད། བ་ས ན་འཇུག་ཡ ན་པ་དང་། ས་མགོ་ཅན་ཡ ན་པ། ག་མ ང་གཞ ་ཡ ན་པ། ར་ བཏགས་འདོགས་ཅན་ཡ ན་པ་དེ་འ ད འ ་བསམ་བ ་མང་པོ་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་མ་
86 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རེད་ལབ་དུས། ད་ལྟ་ར ན་པོ་ཆེས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་བསབས་ ན་དཀའ་ངལ་ཡོད་མ་རེད་གསུང་ག ་ཡོད་རེད། དེའ ་གོ་བ་ག་རེ་ར ད་སོང་ ཞུས་ན་ཁོང་ཚོས་གསུངས་པ་དེར་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པ་འ ད ་ཞ ག་མཐོང་སོང་། དེ་འ ད ་ཡ ན་ཙང་ང་ཚོ་བོད་པའ ་སྐད་ཡ ག་ལ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་ནས་སྦ ར་ཀ ག་ བརྒྱབ་ན་ཕྲུ་གུའ ་བསམ་བ ར་གནོད་འཚེ་ཡོང་ག ་ཡོད་དམ་ཞེས་བཀའ་འད ་ ཞུས་ན་བསམས་བྱུང་། ལན། ངས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་སུ་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་བསབ་རྒྱུ་དེ་ཕྲུ་གུའ ་ཤེས་ ཚད་ལ་མ་བལྟས་པ་རེད་ཞུས་མེད། ཕྲུ་གུའ ་ཤེས་ཚད་ལ་བལྟས་ན། ནུབ་ ཕ གས་པའ ་མཁས་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ལོ་གསུམ་བཞ ་ལྔའ ་ནང་ཚུད་ལ། སྐད་ ཡ ག་མང་པོ་ཤེས་རྒྱུའ ་ནུས་པ་ཆེ་བ་ཡོད་རེད། ལོ་དྲུག་བདུན་ཙམ་ས བས་ དུས་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་བསབ་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་ཏུ་འགྲོ་ཡ ་ཡོད་རེད་ཟེར་བ་ དེ་ན ་ཁོང་རང་ཚོའ ་གསུང་སྟངས་ཤ ག་རེད། ང་ཚོས་བརྟག་དཔྱད་བས་ནས་ ངེས་པ་ར ད་པ་ཞ ག་བྱུང་མེད་ཀང་ཕལ་ཆེར་བདེན་པ་ཡ ན་གྱི་རེད་བསམ་གྱི་ འདུག ཡོངས་གྲགས་སུ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་ས བ་ཐུབ་ཀྱི་ རེད་ཟེར་བ་དེ། ང་རང་ག ་ཉམས་མ ང་ག ་ཐོག་ནས་ཞུས་ན། དེ་བདེན་པ་འད་ ཞ ག་མཐོང་སོང་། གང་ལ་ཞེ་ན། ང་ལོ་བདུན་སྟེང་རྒྱ་ནག་ལ་ཕྱིན་པའ ་སྐབས་ སུ་ཟླ་བ་གཅ ག་གཉ ས་ནས་རྒྱ་ཡ ག་གང་འཚམས་གོ་བ་དང་ལབ་ཐུབ་པ་དེ་ འད་ཆགས་སོང་། ར ས་མ་ལོ་ཉ ་ཤུ་ལོན་ནས་རྒྱ་གར་ལ་ས བས་སྐབས་རྒྱ་ གར་གྱི་སྐད་ཤེས་རྒྱུར་ཟླ་བ་མང་པོ་འགོར་སོང་། དེ་འད་ཡ ན་དུས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ ཆུང་སྐབས་སྐད་ཤེས་རྒྱུའ ་ནུས་པ་ཆེ་བ་ཡོད་པ་དེ་གཅ ག་བས་ན་དངོས་ཡོད་
87 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གནས་ཚུལ་ཡ ན་གྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ངས་བཤད་པ་ན ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་བ ས བས་ན་ཕྲུ་གུ་ དེའ ་རང་ག ་ཐུན་མོང་མ་ཡ ན་པའ ་བསམ་སྤ ད་ཀྱི་ནུས་པ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་ གནོད་ཀྱི་རེད། གང་ཡ ན་ཟེར་ན། རྣམ་རྟོག་ག ་འགྲོས་དེ་རང་སྐད་ཀྱི་མཉམ་ དུ་འགྲོ་ཐུབ་པ་ཞ ག་བྱུང་ན། རང་ག ་ར གས་དང་མཐུན་པའ ་བསམ་སྤ ད་ཀྱི་ ནུས་པར་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་པ་ཡོད་རེད། སྐད་ཡ ག་ཤེས་ རྒྱུའ ་བསམ་བ འ ་ནུས་པ་མང་བ་ཡོད་ཀང་ནུས་པ་དེ་བེད་སྤོད་མ་བཏང་བར་ རང་ག ་སྐད་ཡ ག་རང་ག ་ཐོག་ལ་བཞག་ན། དེ་ག་རེ་ཆགས་ཀྱི་རེད་ཟེར་ན། ར ས་མ་བསམ་བ ་གཏོང་དུས་རང་སྐད་ནང་ལ་བསམ་བ ་གཏོང་མཁན་ཞ ག་ དང་། སྐད་ཡ ག་གཞན་པའ ་ནང་ལ་བསམ་བ ་བཏང་ནས། རང་སྐད་ལ་ཤོད་ པའ ་སྐབས་སུ་ཚུར་བསྒྱུར་ནས་མ ་ཤོད་མཁན། སྒ་དང་རྣམ་རྟོག་ཟེར་བ་དེ་ ག་དུས་ཡ ན་ནའང་མཉམ་དུ་འགྲོ་ཡ ་རེད། བསམ་བ འ ་ནང་ལ་དངོས་པོ་ཞ ག་ ག ་གཟུགས་བརན་དེ་ཤར་བ་དང་མཉམ་དུ་དེའ ་མ ང་ཡང་རྣམ་རྟོག་ག ་ནང་ལ་ མཉམ་དུ་འཆར་ཡོང་ག ་ཡོད་རེད། མ ང་ཤར་བ་དེ་སྐད་ཡ ག་གཞན་པ་ཞ ག་ ག ་ནང་འཆར་གྱི་རེད་དམ། རང་ག ་སྐད་ཡ ག་ག ་མ ང་དེ་འཆར་གྱི་རེད་དམ་ ཟེར་ན། གང་ལྟར་སོ་སོས་བསམ་བ ་བཏང་ནས་རྟོག་དཔྱོད་བ ད་པའ ་སྐབས་ སུ༑ སྐད་ཡ ག་གཞན་ལ་བརྟེན་མ ་དགོས་པ་ཞ ག་བྱུང་ན། མ ་དེའ ་ལུས་ངག་ ཡ ད་གསུམ་གྱི་གནས་བབ་གསུམ་པོ་དེ་ཕན་ཚུན་འགལ་ཟླ་ཡོད་པ་ཞ ག་མ་ ཆགས་པར། ལུས་ཀྱི་གནས་བབ་དེ་བོད་པའ ་པ་ཕ་ཞ ག་ག ་ར གས་ལས་བྱུང་ བ་བཞ ན། སེམས་ཀྱི་གནས་བབ་དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡ ག་དང་མཉམ་དུ་འགྲོ་
88 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བ་ཞ ག དེ་ལྟར་ཕྱིན་ན་ངག་དེ་སྨྲ་བའ ་སྐབས་སུ་རང་ག ་སྐད་ཐོག་སྨྲ་རྒྱུ་ཞ ག་ བྱུང་ན། ལུས་ངག་ཡ ད་གསུམ་རང་བཞ ན་ལྷན་སྐ ས་ཀྱིས་གང་ཡོད་པ་དེ་ འབྱུང་ཐུབ། སྐད་ཡ ག་ཟེར་བ་དེ་ངས་གོང་དུ་ཞུས་པ་བཞ ན་མ ས་བཟོས་བཞག་པ་ཞ ག་ མ ན་པར་དེ་ན ་ལྷན་སྐ ས་ཀྱི་ར གས་དང་མཉམ་དུ་བྱུང་བ་ཞ ག་སྟེ། དཔེར་ན། བོད་མ ་ར གས་ཆགས་པའ ་སྐབས་ནས་བྱུང་བའ ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡ ག་དེ་བོད་མ ་ ར གས་དང་མཉམ་དུ་བྱུང་བ་ཞ ག་དང་། ཧན་མ ་ར གས་ཆགས་པའ ་སྐབས་ ནས་བྱུང་བའ ་ཧན་གྱི་སྐད་ཡ ག་དེ་ཧན་གྱི་མ ་ར གས་དང་མཉམ་དུ་བྱུང་བ་ ཞ ག་རེད། ཡ ་གེའ ་གཟུགས་དང་བརྡ་སྤོད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དེ་ར ས་སུ་བསྐྲུན་ པ་ཞ ག་རེད་མ་གཏོགས། དང་པོ་མ འ ་ར གས་བྱུང་བ་དང་མཉམ་དུ་སྐད་དེ་ བྱུང་བ་ཡ ན་པས་རང་བཞ ན་ལྷན་སྐ ས་ཀྱི་སྐད་དེ་མ ་སོ་སོར་ཡོད་མུས་རེད། དེ་ཡ ན་པའ ་དན་རྟགས་ག་རེ་ཡོད་རེད་ཅེ་ན། ར གས་མ ་འད་བའ ་དབང་ག ས་ ཡ ་གེ་ཁ་ཤས་ཀྱི་ སྒ ་གདངས་ར གས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཐོན་མ ་ཐུབ་པ་མང་པོ་ཡོད་ རེད། དཔེར་ན་ལེགས་སྦར་གྱི་སྐད་ལ་ར་མ ་འད་བ་གཉ ས་དང་། ས་མ ་འད་ བ་གསུམ་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ང་ཚོ་བོད་པས་ཇ ་མ་ཇ ་བཞ ན་ལབ་ཐུབ་ཀྱི་མ་ རེད། རྒྱ་མ ་ར གས་ལ་སྐ ས་པ་ཞ ག་ག ས་ར་དེ་སྒ་དག་པོ་ཞ ག་ར་བ་ནས་ལབ་ མ ་ཐུབ་པར་མང་ཆེ་བས་ལ་ཟེར་གྱི་རེད། རའ ་སྒ་གདངས་གསལ་པོ་ཐོན་ མ ་ཐུབ་པ་དེ་ཁོ་ཚོའ ་རང་བྱུང་ངམ་སྐ ས་ སྟོ བས་ཀྱི་སྐད་མ་ཡ ན་པའ ་མཚོན་ རྟགས་རེད། དེར་བརྟེན་ཨ ན་ཇ འ ་སྐད་ཡ ག་ལྟ་བུ་ཡ ན་ནའང་། སྒ་གདངས་ མ ་འད་བ་མང་པོ་ཆགས་པ་དེ་གཞན་གང་ཡང་མ ན་པར། ལུས་ཀྱི་ཆགས་
89 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ སྟངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ལུང་པ་དེ་དང་དེའ ་སྐད་ཀྱི་ སྒ ་གདངས་ཇ ་མ་ཇ ་བཞ ན་ ཐོན་དང་མ་ཐོན་གྱི་གནས་བབ་མ ་འད་བ་ཡོད་པ་དེ་ང་ཚོའ ་མཐོང་ཆོས་རེད། ཁོས་རྒྱ་གར་གྱི་ཨ ན་སྐད་རྒྱག་ག ་འདུག་སོགས་ལབ་པ་འད་པོ་རེད། ཤེས་ཚད་ལ་བསམ་བ ་མ་བཏང་བ་མ ན་ཡང་། མ ་དེ་ར གས་གཙང་མ་དང་། བོད་པ་ཡ ན་ན་བོད་ར གས་གཙང་མ་ཞ ག་ལ་འཚར་ལོངས་བ་རྒྱུའ ་དམ གས་ ཡུལ་མ་བཞག་པར། སྐད་ཡ ག་སོབ་མཁན་གྱི་དགེ་རྒན་དེས་ལོ་གསུམ་བཞ ་ སྐབས་བསབས་ན། ལས་ས་པོ་བས་ནས་ས བ་ཐུབ་པ་དེ་ར ས་མ་ལོ་དྲུག་ བདུན་སྐབས་ཏོག་ཙམ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་བས་ནས་ས བ་དགོས་ཆགས་པའ ་ སྟབས་ཀྱིས། རང་ཉ ད་ལས་ས་བའ ་ཆེད་དུ་ལོ་ཆུང་དུས་ནས་སྐད་ཡ ག་ས བ་ དགོས་རེད་ལབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་ཕྲུ་གུ་དེའ ་རང་ག ་བསམ་སྤ ད་ཡར་ རྒྱས་འགྲོ་སྟངས་དེ། རང་བཞ ན་དང་མཐུན་པ་དང་། བཅོས་མ་མ་ཡ ན་པ། ལྷད་མ་ཞུགས་པ་ཞ ག་དགོས་ན། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་སུ་སྐད་ཡ ག་མང་པོ་ མ་བསབས་ན་ཡག་ག ་རེད་ཅེས་ཞུ་ཡ ་ཡོད། སྦ ར་ཀ ག་རྒྱག་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད་ཟེར་བ་དེ་ཚན་ར ག་དང་མཐུན་པ་ཞ ག་ཡ ན་ མ ན་གཞ ་ནས་བརྟག་དཔྱད་བ་རྒྱུ་རེད། སྦ ར་ཀ ག་རྒྱག་དུས་ཀ ག་སྟངས་དེ་ ས བ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་གཏོགས། སྦ ར་ཀ ག་རྒྱག་མཁན་ལ་འད ་ས ན་འཇུག་རེད། འད ་མ ང་གཞ ་རེད། འད ་འདོགས་ཅན་རེད། འད ་ར ས་འཇུག་རེད། འད ་ཡང་ འཇུག་རེད། ཟེར་ནས་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་ག ་ཡོད་མ་རེད། ཀ ག་པའ ་སྐབས་ ལ་ཡ ་གེ་གང་དང་གང་ལ་གང་ཞ ག་བཏགས་པ་དེ་གོ་ར མ་བཞ ན་དུ་གནས་ ནས་དབྱུང་། དེ་དབྱུང་བའ ་ཆེད་དུ། བསྒ གས། ཞེས་པའ ་སྐབས་སུ་ཡ ་གེ་
90 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གང་ཡོད་པ་དེ་མར་ཀ ག་བཅུག་པ་དེ་ལ་སྒ་གདངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མ་གཏོགས། འད ་ས ན་འཇུག་དང་། མ ང་གཞ ། མགོ་ཅན། འདོགས་ཅན། ར ས་འཇུག ཡང་འཇུག་རེད་ཅེས་ཟེར་ནས་དགེ་རྒན་གྱིས་ས བ་ཀྱི་ཡོད་མ་རེད་ལ། ས བ་ དགོས་ཀྱི་ཡོད་མ་རེད། ར ས་ལ་བསབ་ན་འགྲྱིག་ག ་རེད། སྤྱིར་བཏང་ང་ཚོ་ བོད་པའ ་ཁ་སྐད་ནང་སྦ ར་ཀ ག་རྒྱག་རྒྱུ་ཞེས་པ་དེ་རྒྱུན་ར ང་པོ་ནས་འཇགས་ ཡོད་རེད། དེ་སྦ ར་ཀ ག་མ་ཡ ན་པར་ཕྲལ་ནས་ཀ ག་ག ་ཡོད་པས་ཚིག་ངོ་མ་ ཕྲལ་ཀོག་ཅེས་ལབ་དགོས་པ་ཞ ག་རེད། དངོས་གནས་བས་ན་ཚུར་སྦར་ ནས་ཀ ག་སྐབས་བསྒ གས་ལབ་ཀྱི་རེད་མ་གཏོགས་ཡ ་གེ་ཚང་མ་དབྱུང་ག ་ མེད་སྟབས། དེ་ན ་ཕྲུ་གུའ ་བ འ ་ནུས་པ་དང་མ་འཚམས་པ་ཞ ག་ར་བ་ནས་ ཆགས་ཀྱི་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག འད ་ཚན་ར ག་ག ་ཐོག་ནས་བརྟག་དཔྱད་ ཁང་ནང་བརྟག་དཔྱད་བས་ཀང་། དེ་ཡ ས་ཕྲུ་གུའ ་བསམ་བ འ ་ཐོག་ལ་ཕྲུ་གུ་ རང་ག ་ནུས་པ་དང་མ་མཉམ་པ་བ ད་ཀྱི་ཡོད་མ་རེད། གང་ཡ ན་ཟེར་ན་དེ་ཁ་ ནས་ལབ་སྟངས་ཤ་སྟག་ས བ་ཀྱི་ཡོད་རེད། དེ་ལྟ་བུའ ་ཤུགས་རྐ ན་ཐེབས་ ཀྱི་ཡོད་ན། སྐད་ཚང་མའ ་སྦ ོ ར་ཀ ག་དེ་ཚོ་ག་རེ་རེད་ཟེར་དགོས་རེད། ཚུར་ བས མས་ནས་ལབ་པ་དེ་ཡང་དཀའ་ལས་ཡོང་ས ད་པ་ཞ ག་རེད། བསྒ གས་ ཞེས་པའ ་མ ང་དེའ ་སྒ་གདངས་ཁ་ནས་བཏོན་པ་དང་། བ་འོག་ས་ག་བཏགས་ ས་ར་བཏགས་སྒ་ག ་གུ་བསྒ ་ག་ས་བསྒ གས། ཞེས་པ་ཁ་ནས་སྦ ར་ཀ ག་ བརྒྱབ་སྟེ་བཏོན་པ་གཉ ས་ལ་དཀའ་ལས་ཆེ་ཆུང་དང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་ བསམ་བ ་མང་པོ་ཞ ག་འགྲོ་དགོས་པའ ་ངེས་པ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། དེ་འད་ ཡ ན་དུས་ཁོ་རང་ཚོས་གསུངས་པ་དེ་གཅ ག་བས་ན་ཚོད་དཔག་ག ་ཐོག་ནས་ ཡ ན་གྱི་རེད་མ་གཏོགས། དངོས་གནས་ཚན་ར ག་དང་མཐུན་པར་སྐད་ཡ ག་
91 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ག ་བརྟག་དཔྱད་ཁང་ནང་ཉམས་ཞ བ་བས་ནས་བཤད་པ་ཞ ག་ཨེ་ཡ ན་བསམ་ གྱི་འདུག གལ་ཏེ་ང་ཚོས་དེ་མཁྱེན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ན་དེ་ར ང་སང་ཉ ན་ཉམས་ ཞ བ་བ་རྒྱུའ ་ཆ་རྐ ན་ཡོད་རེད། ཉམས་ཞ བ་བས་ན་གཞ ་ནས་ཏག་ཏག་ཅ ག་ ཐོན་གྱི་རེད། ངས་དེའ ་ཐོག་ཉམས་ཞ བ་བ ད་མོང་མེད་པས་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་ མེད། ཡ ན་ནའང་ང་རང་ག ་ར གས་པས་ཚོད་དཔག་བས་ན་དེ་ལ་ཁྱད་པར་ གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ད ་བ། ཐོག་མར་སྐད་ཡ ག་ག ་སྐོར་ལ་རང་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ནས་ས བ་ཁ ད་བ ད་དགོས་ པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡ ན་པ་བཀའ་གནང་སོང་། བོད་ཡ ག་ལྟ་བུ་ཡ ན་ན། བོད་ ཡ ག་ག ་ཐོག་ལ་སྦ ང་བརྡར་ཕྱིན་པ་ཡ ན་ན། སྐད་ཡ ག་གཞན་དག་ག་རེ་ཡ ན་ ནའང་། ང་ཚོས་དེ་དང་འད་པོ་ཤུགས་རྒྱག་ཐུབ་པ་དང་། སྐད་ཡ ག་གཞན་ དག་ཅ ག་ལ་ སྦ ངས་ནས་ཚུར་བོད་ཡ ག་ སྦ ངས་པ་ཡ ན་ན་དུས་ཚོད་མང་པོ་ ཞ ག་འགོར་ཏེ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཡོད་པ། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་ ནང་དུ་ཡོད་པ་ཡ ན་ནའང་འད། ཐོག་མ་ཉ ད་ནས་རང་སྐད་དམ་མ་སྐད་ཐོག་ ས བ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེ་ཡ ན་པའ ་ཚོར་བ་ཞ ག་ཞུ་འདོད་བྱུང་། བས་ཙང་ངས་བཀའ་ འད ་ཞུ་ཡས་ལ། ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་དང་། ནམ་རྒྱུན་བཀོད་ཁྱབ་ཀྱི་ཡ ག་ ཆའ ་ནང་ལ་ཡ ན་ནའང་འད། ཤེས་ཡོན་གྱི་ལས་དོན་ནང་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་ དེ་དགེ་རྒན་བཞག་ཡོད་རེད། ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ནང་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་ གནས་གལ་ཆེ་ཤོས་བར ས་པ་བཞ ན་མ ་ཡག་ཤོས་རྣམས་དགེ་རྒན་ལས་ གནས་ལ་ས བས་ཐབས་ལ་ག་རེ་བ་དགོས་སམ། ལན། དགེ་རྒན་གྱི་ནང་ལ་ཤེས་ཡོན་ཡག་ཤོས་དང་། ཀུན་སྤ ད་བཟང་ཤོས་ཡོང་
92 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དགོས་པ་དེ་མ ་ར གས་ཤ ག་ག ་འཛུགས་སྐྲུན་ཆེད་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡ ན་ པ་ཚང་མས་ངོས་འཛིན་གནང་ག ་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མའ ་ནང་འདུ་ཤེས་ དེ་ཡོད་པ་ཞ ག་རེད། ཡ ན་ནའང་དགེ་རྒན་གྱི་ཆེད་དུ་དང་བངས་བས་ནས་ འོས་སྦ ང་ལ་འ གྲོ ་མཁན་དེ་ཚོ་མང་ཆེ་བ་འཛིན་སྐ ང་དང་ཆབ་ས ད་ཀྱི་ལས་ དོན་ཐོག་ལ་མ་ཚུད་པར་ལུས་པ་དེ་ཚོ་མང་བ་འད་པོ་ཞ ག་རེད། རྒྱ་གར་ ནང་ལའང་དེ་འ ད ་རེད་ལ་བོད་པའ ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་ལའང་དེའ ་ཤན་གང་ འཚམས་ཞུགས་ཡོད་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ལ་འབ ར་དུས་༸སྐབས་མགོན་ར ན་པོ་ ཆེའ ་དགོངས་གཞ ་གཞ ར་བཟུང་བོད་ར གས་ས བ་གྲྭ་མང་པོ་ཟུར་འཛུགས་ གནང་སྐབས། བཙན་བ ལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ཡོད་པའ ་ཤེས་ཡོན་དང་། ཀུན་ སྤ ད་དག་ཤོས་དེ་ཚོ་དགེ་རྒན་ལ་བཏང་བ་དང་། ཁོང་ཚོར་དགེ་རྒན་འོས་ སྦ ང་དེ་འད་གང་ཡང་མེད་ཀང་། གང་ལ་གང་འཚམས་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད་ རེད། དེའ ་ར ས་ལ་ཛེ་སྨད་ར ན་པོ་ཆེ་དམ་པ་དང་ལྕམ་སྐུ་མ་འཇུ་ཌ ་ (Ms Judy Pullen) གཉ ས་ཀྱི་དབུ་ཁ ད་པའ ་འོག་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དགེ་རྒན་ འོས་སྦ ང་ག ་ལས་གཞ ་ཐེངས་གསུམ་ས ལ་ཡོད། དེ་དུས་དགེ་རྒན་འོས་སྦ ང་ བ ད་མཁན་དེ་ཚོ་མང་ཆེ་བ་གདན་ས་ཁག་ནས་ ཕ ག་དཔེ་ས བ་གཉེར་གང་ འཚམས་མཐོན་པོ་ཐོན་པ་དེ་ཚོའ ་ནང་ནས་བདམས་ཡོད་རེད། དགེ་རྒན་ འོས་སྦོང་གསུམ་ལས་ཐོན་པའ ་དགེ་རྒན་མང་ཆེ་བ་ད་ལྟ་རྒས་ཡོལ་ཐོན་ཚར་ འདུག ཁོང་ཚོ་དགེ་རྒན་འོས་སྦ ང་ལ་འགྲོ་བའ ་སྐབས་སུ་དངོས་གནས་བཙན་ བ ལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ག ་ཤེས་ཡོན་དང་ཀུན་སྤ ད་ ད ག་ཤོས་དེ་ཚོ་བདམས་
93 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡོད་ས་རེད་སམ་པ་ཞ ག་བྱུང་ཡོད་རེད། དེའ ་ར ས་ལ་དགེ་རྒན་ར མ་པ་ བ ས་ནས་ཕེབས་པ་ཚོའ ་ནང་ལ་ཡག་པོ་མ ་ འདུག་ཅེས་སྐ ན་བར ད་བ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་ཀང་། བཙན་བ ལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ གཞ ་ར མ་སོབ་གྲྭ་ནས་ཐོན་མཁན་ཚོའ ་གྲས་ནས་ར ་ཕུད་དེ་ཚོ་དགེ་རྒན་ནང་ ལ་ཕྱིན་ཡོད་དམ་ཞེས་ལབ་ན་ཧ་ལམ་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞ ག་འདུག ཤེས་ཡོན་ ས ད་བྱུས་ཀྱི་ནང་ས བ་སྦ ང་ར ་ཕུད་དེ་ཚོ་དགེ་རྒན་འོས་སྦ ང་ག ་ནང་ལ་འ གྲོ ་ དགོས་རེད་ཅེས་འཁོད་ཡོད་ཀང་། ཇ ་ལྟར་འགྲོ་དགོས་པའ ་འགྲོ་ཐབས་དེ་ འད་གང་ཡང་བཀོད་མེད། སྤྱིར་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དགེ་རྒན་ལ་ཆེ་ མཐོང་དང་། བར ་བཀུར་ག་ཚོད་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་། གང་ཟག་སོ་སོ་ ཐོག་མར་གཞ ་ར མ་ས བ་གྲྭ་འགྲྱིམ་པའ ་སྐབས་ནས། མ ་ར གས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ ཀྱི་ཕུགས་ཀྱི་བདེ་དོན་ལ་ལྷག་བསམ་ག་ཚོད་བསྐྲུན་ཐུབ་ཡོད་མེད་ལ་བརྟེན་ ནས། ས ོ བ་སྦ ང་ཐོན་དུས་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་ཀ་བདམས་དང་མ་བདམས་ལ་ ཁྱད་པར་ཏན་ཏན་ཡོད་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཕ གས་གཞན་ནས་དེང་རབས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་མང་ཆེ་བའ ་ནང་ཕོགས་ཆེ་ཆུང་ ག ་ཐོག་ནས་ལས་དོན་ར་ཆེ་ཆུང་བར ་རྒྱུ་ཞ ག་ཆགས་ཀྱི་འདུག དེ་འད་ཡ ན་ དུས་རྒྱ་གར་ནང་ལ་ཆ་བཞག་ན། ས བ་སྦ ང་ཐོན་མཁན་ཚོས་ཐོག་མའ ་རེ་ བ་རྒྱག་ས་དེ་འཛིན་སྐ ང་ག ་ལས་བ ད་ལ་རྒྱག་ག ་འདུག རྒྱ་གར་འཛིན་སྐ ང་ ལས་ཁུངས་དང་། རྒྱ་གར་ཕྱི་རྒྱལ་ལས་ཁུངས་ཁག་ག ་ནང་ལ་མ་ཚུད་ན། སྦྲག་ཁང་དང་འབབ་ཁལ་ལས་ཁུངས་ལ་སོགས་པ་དང་། དེའ ་ནང་མ་ཚུད་ན་ དགེ་རྒན་འོས་སྦ ང་ལ་འགྲོ་རྒྱུའ ་བསམ་བ ་གཏོང་ག ་ཡོད་རེད། དེའ ་བསམ་
94 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བ ་དེ་མ འ ་ཀད་པའ ་ནང་གཏ ང་ར ང་པོ་བས་ནས་གནས་ཡོད་རེད། རྒྱ་གར་གྱི་ལས་བ ད་ཚོར་ཕོགས་ར མ་གཏན་འབེབས་བ ད་པའ ་སྐབས་སུ། ཕོགས་ར མ་གཏན་འབེབས་ཚོགས་ཆུང་ལྔ་པ་དྲུག་པ་བདུན་པ་དེ་འ ད ་ཡོང་ དུས་ག་དུས་ཡ ན་ནའང་ཁོང་ཚོའ ་བསམ་བ འ ་ནང་གཞུང་ག ་ལས་བ ད་ཀྱི་ དྲུང་ཆེ་རྣམས་ཤེས་ཡོན་ས བ་གཉེར་ཁང་ག ་ཉེ་བའ ་ར གས་བདག་དེ་ཚོ་ལས་ སྐས་འཛེགས་གཅ ག་མཐོ་བ་ངེས་པར་འཇོག་ག ་རེད། ཕོགས་ར མ་གཏན་ འབེབས་ཚོགས་ཆུང་ལྔ་པ་དང་། དྲུག་པ། བདུན་པ་དེ་ཚོའ ་ནང་ལ་ཆེན་པོ་ གང་ཡང་མེད་ཀང་། ཉེ་བའ ་ར གས་བདག་དེ་དྲུང་ཆེའ ་ཕོགས་ལས་ས ར་སུམ་ བརྒྱས་ཉུང་བ་ཡོད་རེད། དེ་དག་དངུལ་མང་ཉུང་ག ་ཁྱད་པར་མ ན་ཡང་ཁྱེད་ ཚོ་དྲུང་ཆེའ ་གནས་ར མ་མ་རེད་ཅེས་གོ་བརྡ་ སྤ ད་རྒྱུའ ་དོན་དུ་ཡ ན་པ་རེད། དྲུང་ཆེ་དེ་ཞེ་དག་ཆེན་པོ་ཡ ན་ནའང་། ཉེ་བའ ་ར གས་བདག་དང་འད་མཉམ་ མ་རེད་ཅེས་ཀད་པའ ་ནང་བླུག་རྒྱུའ ་དོན་དུ་བཞག་པ་ན ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་ སྟངས་ཤ ག་རེད། ད་ལྟ་ཁྱེད་རང་ག ས་ང་ལ་བཀའ་འད ་གནང་བ་དེ། ང་རང་ཚོའ ་སྤྱི་ཚོགས་ ནས་དགེ་རྒན་གྱི་ནང་ལ་མ ་ཡག་ཤོས་ས བས་ཐབས་ལ་ག་རེ་བ་རྒྱུ་ཡོད་དམ་ ཞེས་གསུངས་པ་རེད། ངས་ཐབས་ལམ་དེ་འད་ཞ ག་འདུག་ཅེས་ད་ལྟ་ཞུ་ཐུབ་ པ་གང་ཡང་མ ་འདུག ཐབས་ལམ་དེ་རྒྱུན་ར ང་པོ་དང་། ཕུགས་རྒྱང་ར ང་པོར་ དགོངས་པ་བཞེས་ནས་བས་ན་མ་གཏོགས། ད་ལྟ་ང་ཚོས་དངོས་ཤུགས་ བརྒྱུད་གསུམ་ནས་ཤེས་ཡོན་གང་འ ད ་ཞ ག་བ ས བས་པ་ཡ ན་ནའང་ཤེས་ ཡོན་ཐོན་པའ ་ར ས་ལ། ཤེས་ཡོན་དེ་རང་ག ་མ ་ཚེའ ་མདུན་ལམ་དང་། འཚོ་
95 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཐབས་ཆེད་བེད་སྤ ད་གཏོང་རྒྱུ་ཡ ན་བསམ་པའ ་བསམ་བ ་དེ་མ་དོར་བའ ་བར་ དུ༑ དགེ་རྒན་གྱི་ལས་ཀ་དེ་ཡག་ཤོས་ཡ ན་བསམས་ནས་བདམས་ཏེ་ཡོང་ མཁན་ཏོག་ཙམ་དཀོན་པོ་ཆགས་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག མ ་ར གས་དང་། སྤྱི་ཚོགས། ར ག་གཞུང་བཅས་ཀྱི་དོན་དུ་མ ་ཚེ་གཏོང་རྒྱུའ ་ འདུན་པ་ཡོད་མཁན་ཞ ག་གཞ ་ར མ་ས བ་གྲྭ་ནས་བསྐྲུན་ཐུབ་ན། དེ་ཚོ་ཏན་ ཏན་མ་འོངས་པར་དགེ་རྒན་གྱི་ཕག་ལས་གནང་རྒྱུ་དེ་ཡག་ཤོས་རེད་འདུག་ སམ་པའ ་འདུ་ཤེས་ས བས་ཐུབ་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག དེ་འད་ཡ ན་དུས་ལོ་ མང་པོའ ་འཆར་གཞ འ ་ནང་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ལྟ་བུ་ཧ་ཅང་གཏ ང་ཟབ་ཅ ག་ ལག་ལེན་དུ་བསྟར་ནས་ཐོན་མཁན་གྱི་མ ་དེ་ཚོ་ཕོགས་ རྐ ང་པར་མ་བལྟས་ པར་མ ་ར གས་དང་། སྤྱི་ཚོགས། ར ག་གཞུང་བཅས་ཀྱི་དོན་དུ་མ ་ཚེ་བཏང་ བ་ཡ ན་ན་ངའ ་མ ་ཚེ་ཡག་ཤོས་དེར་བཏང་བ་ཡ ན་ ས མ་པའ ་འདུ་ཤེས་ཤ ག་ བསྐྲུན་ཐུབ་པ་དང་། དེའ ་དབང་ག ས་དགེ་རྒན་གྱི་ནང་ལ་མ ་དག་ཤོས་དེ་ཚོ་ ས བས་ཐུབ་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཕོགས་ལ་འདོད་པ་བས་ནས་ཡོང་མཁན་དེ་ཚོ་ཕོགས་མཐོ་ཤོས་ཡ ན་པ་ལ་ ཆ་བཞག་ནས་དངུལ་ལ་བལྟས་ནས་ཡོང་བ་ཡ ན་སྟབས་མ ་ཡག་ཤོས་ཡ ན་ པའ ་ངེས་པ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ཕོགས་ཆེ་ཤོས་དང་ཐོབ་ཐང་ཆེ་ཤོས་ སྤ ད་དགོས་ཞེས་གསུང་མཁན་ཡོད་པ་རེད། ཕོགས་ཆེ་ཤོས་དང་ཐོབ་ཐང་ ཆེ་ཤོས་ སྤ ད་དེ་ཡོང་མཁན་དེ་ཚོ་མ ་ཡག་ཤོས་ཡ ན་པའ ་ངེས་པ་ར ད་ཐུབ་ བམ་ཟེར་ན། ཕོགས་དང་ཐོབ་ཐང་ལ་བལྟས་ནས་ཡོང་མཁན་གྱི་མ ་ཞ ག་ཡ ན་ ན་ལྷག་བསམ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཡང་དག་པ་ཡ ན་པའ ་ངེས་པ་གང་ཡང་ཡོད་མ་
96 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རེད། ལྷག་བསམ་ཡང་དག་ཡ ན་ན། ཕོགས་དང་ཐོབ་ཐང་ལས་བ ས་བཏང་ག་ རེ་བ ད་དགོས་བྱུང་ན་ཡང་བས་ཏེ། ངས་མ ་ར གས་འཛུགས་སྐྲུན་བ ད་མཁན་ ཞ ག་བ ད་ཀྱི་ཡ ན། ངས་ར ག་གཞུང་འཛུགས་སྐྲུན་བ ད་མཁན་ཞ ག་བ ད་ཀྱི་ ཡ ན། ང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཕུགས་རྒྱང་ར ང་པོར་ཕན་ཐོགས་པ་ཞ ག་བ ད་ཀྱི་ ཡ ན་སམ་ནས་ཡོང་མཁན་ཞ ག་དང་། དགེ་རྒན་གྱི་ཕོགས་དང་ཐོབ་ཐང་ ཆུང་ཆུང་ཞ ག་ཡ ན་ནའང་། དགེ་རྒན་གྱི་ལས་ཀ་འདེམས་མཁན་དེ་ན ་ལྷག་ བསམ་རྣམ་དག་ག ་ཐོག་ནས་བདམས་པ་ཞ ག་རེད་བསམ་གྱི་འདུག དཔེ་སྟོན་ས བ་གྲྭའ ་སྐོར་ལ་ངས་ཐག་ཆོད་པ་ཞ ག་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། བར་ ལམ་དཔེ་སྟོན་ས བ་གྲྭའ ་གནས་སྟངས་ག་རེ་ཡ ན་པ་དེ་ངས་གསལ་པོ་ཤེས་ ཀྱི་མེད། ཡ ན་ནའང་དཔེ་སྟོན་ས བ་གྲྭ་དེ་ཐོག་མར་ག་རེའ ་དོན་དུ་བཙུགས་པ་ རེད་ཅེ་ན། ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ལག་ལེན་བསྟར་བའ ་སྐབས་ལ་དྷརྨ་ས་ལའ ་ འཁ ས་ལ་ཡོད་པའ ་ས བ་གྲྭ་ཞ ག་ག ་ནང་ལག་ལེན་བསྟར་ནས། དེའ ་མ ང་ལ་ མེས་དབོན་གཙུག་ལག་དཔེ་སྟོན་ས བ་གྲྭ་ཞེས་བཏགས་པ་དེ་ས བ་གྲྭ་གཞན་ དག་ནང་ལག་ལེན་བསྟར་བའ ་སྐབས་ལ་དོགས་པ་མ་ཆོད་པ་དང་། གོ་བརྡ་ མ་འཕྲོད་པ་དེ་འད་བྱུང་ན་འད ར་ཡོང་ནས་ལྟ་ས་དང་། འད ར་ཡོད་མཁན་ ཚོས་ཁ་ནས་བཤད་པ་ཙམ་མ་ཡ ན་པར། དངོས་སུ་འཛིན་གྲྭ་དང་ལས་དོན་ གྱི་ཐོག་ལ་ལས་ཀ་ག་རེ་བ ད་ཀྱི་ཡོད་པ་དཔེ་མཚོན་ སྟོ ན་ཐུབ་པའ ་ཆེད་དུ་ བཙུགས་པ་ཞ ག་རེད། དེ་དུས་མཐུན་རྐ ན་འཛོམས་པོ་མེད་ ཀ ང་དྷརྨ་ས་ལར་བཙུགས་པ་དེ་བཀའ་ བ ན་ཁ ་པ་དང་། ཤེས་ར ག་བཀའ་བ ན། དེ་མ་ཡ ན་པ་སུ་དང་སུ་ཡ ན་ནའང་
97 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡང་ཡང་འབ ལ་བ་བ་རྒྱུའ ་ཆེད་དུ་ས་གནས་རང་ལ་ཡོད་ན་ཏོག་ཙམ་སྟབས་ བདེ་པོ་ཡོང་ག ་རེད་བསམས་ནས་བཙུགས་སྟབས། ལོ་ཤས་ས ན་ལོ་བཅུ་ འཁོར་བའ ་དུས་ཆེན་སྐབས་སུ་༸ སྐ བས་མགོན་ར ན་པོ་ཆེ་དབུ་བཞུགས་ ཐོག་ངས་དགོངས་སེལ་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་། དཔེ་སྟོན་ས བ་གྲྭ་འཛུགས་ས་དེ་ཁང་ པའ ་ཆ་ནས་དང་། སྒ མ་གཞ འ ་ཆ་ནས། ས་གནས་ཀྱི་ཆ་ནས་གུ་དོག་པོ་ ཞ ག་ག ་ནང་དུ་བཙུགས་པ་དེ་ན ་སྐབས་དེ་དུས་འད ་མ་གཏོགས་ཡོད་མ་རེད། དེ་ན ་ནོར་འཁྲུལ་བྱུང་བཞག ར ས་མ་རྒྱ་སྐ ད་གཏོང་རྒྱུ་དང་། གུ་ཡངས་པོ་ གཏོང་ས་མེད་པ་དེ་ཡག་པོ་བྱུང་མ ་འདུག་ཅེས་ལབ་རྒྱུ་བྱུང་། མ་འོངས་པར་ དཔེ་སྟོན་ས བ་གྲྭ་དགོས་དང་མ ་དགོས། ས བ་གྲྭ་གཞན་དག་ལ་དཔེ་སྟོན་རྒྱུར་ ཐུགས་ཕན་གསོས་དང་མ ་གསོས་དེ་ཚོ་ངས་ཞ བ་འཇུག་མ་ བ ས་པར་ཚོད་ དཔག་བས་ནས་ཞུས་ན། ཐུགས་ཕན་གང་ཡང་གསོ་ཡ ་མ་རེད་བསམ་གྱི་ འདུག དེས་ཐུགས་ཕན་གསོས་པ་ཞ ག་ཡོད་ན་མུ་མཐུད་ནས་ཕེབས་དགོས་ པ་ཞ ག་རེད། དེ་དགོས་མཁོ་མེད་པ་གཟ གས་ན་གནས་ཚུལ་ལོགས་ཀ་རེད། དེར་བརྟེན་སྐབས་བབས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་གཟ གས་ནས་བ ད་རྒྱུ་ཞ ག་རེད། སྤྱིར་བཏང་ཡག་པོ་ཞ ག་ཡོད་ན་ཁ་ནས་བཤད་པ་ལས་དངོས་སུ་ལག་ལེན་ གྱི་ཐོག་ལ་དཔེ་མཚོན་བས་ནས་སྟོན་སའ ་ས་ཆ་འད་པོ་ཞ ག་དང་། ས བ་གྲྭ་ གཞན་པའ ་དགེ་རྒན་དང་ལས་བ ད་དེ་ཚོ་ཉ ན་ཤས་ལ་དཔེ་ སྟོ ན་ས བ་གྲྭར་ ཡོང་ནས། དཔེ་བལྟ་རྒྱུའ ་གོ་སྐབས་བྱུང་ན། ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཆ་ནས་ཕན་ཐོགས་ ཡོད་པ་ཞ ག་རེད། ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཆ་ནས་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་ཞ ག་ཡ ན་ནའང་ དངོས་སུ་ལག་ལེན་ལ་བསྟར་བའ ་སྐབས་སུ་ག་རེ་ཡོང་མ ན་དེ། ས་གནས་
98 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རང་ག ་གནས་སྟངས་ལ་རག་ལས་ཀྱི་རེད་མ་གཏོགས། དེ་ང་ཚོ་དང་འབ ལ་ བ་མེད་མཁན་ཞ ག་ག ས་དེ་རེད། འད ་མ་རེད། ཅེས་ཞུ་ཐུབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཞེ་ དག་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ད ་བ། བཙན་བ ལ་བོད་མྱིྱིའ ་གཞ ་ར མ་གྱི་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ བཞ ན་ས ོ བ་གྲྭའ ་ནང་ཡ ག་རྒྱུགས་གཏོང་རྒྱུའ ་ཐད་གཟ གས་ཕ གས་གང་འད ་ ཡོད་དམ། ལན། ད་ལྟ་རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་བཞ ན་པའ ་རྒྱུགས་སྤ ད་ཀྱི་ལམ་ས ལ་དེ་ཚོ་བར་ ལམ་ཡར་རྒྱས་ཞེ་དག་ཕྱིན་པ་རེད། འདས་པའ ་ལོ་ལྔ་དྲུག་ནང་ས ་བ ་ཨེས་ ཨ ་ (CBSE) ལམ་ས ལ་ལ་ཚར་ཁ་ཤས་འགྱུར་བ་བཏང་ཡོད་རེད། ཡ ན་ནའང་ ད་ལྟ་ཡོད་པ་དེ་ང་ཚོའ ་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་དང་ས ོ ་ཐམས་ཅད་ནས་ཕ ོ གས་ མཐུན་པ་དང་ཡང་དག་པ་ཞ ག་རེད་དམ་ཟེར་ན། ངས་རྒྱུགས་སྤོད་ཀྱི་ལམ་ ས ལ་དེ་དུས་ཚོད་ཡོལ་ཚར་བ་ཞ ག་རེད་དན་གྱི་ཡོད། ཡ ན་ནའང་ང་ཚོས་ འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ཀྱི་བ་བ་དེ་ག་རེ་བས་ནས་བ ད་ཀྱི་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། གཞ ་ ར མ་གྱི་ས བ་གྲྭ་ཐོན་པའ ་ར ས་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་མཐོ་ར མ་ས བ་གྲྭ་ཁག་ལ་འ གྲོ ་ དགོས་ཀྱི་ཡོད་རེད། དེར་འགྲོ་དུས་འཛིན་གྲྭ་བཅུ་པ་དང་བཅུ་གཉ ས་ཀྱི་ལག་ འཁྱེར་ཞ ག་མེད་ན། གཙུག་ལག་ས བ་ཁང་ལ་འཛུལ་ཞུགས་བ་རྒྱུའ ་ལམ་དེ་ འགག་ག ་ཡོད་རེད། གཙུག་ལག་སོབ་ཁང་ལ་འཛུལ་ཞུགས་མ་བས་ནའང་། སྤྱིར་བཏང་ཁ མ་རའ ་ནང་མ ་རྣམས་འཚོང་བའ ་སྐབས་སུ་ཉོ་མཁན་མེད་པའ ་ དཀའ་ངལ་ཞ ག་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་རེད། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་རྒྱུགས་སྤ ད་ ཀྱི་ལམ་ལ་འ གྲོ ་དགོས་པ་དེ་འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཤ ག་རེད།
99 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རྒྱུགས་སྤ ད་ལ་འགྲོ་དགོས་དུས་རྒྱུགས་སྤ ད་ངོས་ལེན་ཡོད་པའ ་འཛིན་སྐ ང་ ག ་ཚོགས་ཆུང་གང་ཡང་རུང་བ་ཞ ག་ག ་ནང་ལ་ཕྱིན་ན་མ་གཏོགས། དེ་ལས་ གཞན་པ་འ གྲོ ་ས་མེད་དུས་ད་ལྟ་རྒྱ་གར་གྱི་ནང་ལ་ས བ་གྲྭ་དེ་འ ད ་མང་པོ་ ཡོད་རེད། ཨརབ ནྡ་ཨཱཤྲམ་དང་ཀྲ�ཥྞ་མཱུ རྟྱི ་ས བ་གྲྭ་དེ་ཚོའ ་ནང་འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པ་བར་ དུ་གུ་ཡངས་པོ་ཡོད་ཀང་། འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པ་ས བས་པ་དང་ལམ་སང་ལམ་ དེའ ་ནང་མ་བླུག་རང་བླུག་ཐུག་དུས་ཏོག་ཙམ་བསྟུན་མཁས་མ་བ ད་ཐབས་ མེད་བས་ནས་འགྲོ་ཡ ་ཡོད་རེད། དེར་བརྟེན་ང་རང་ཚོ་ཡང་ལམ་ཁ་དེ་ནས་ ཐར་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག རྒྱ་གར་གྱི་ནང་ལ་རྒྱུགས་སྤ ད་གཏོང་ ག ་མེད་པ་དང་། ལག་འཁྱེར་དགོས་ཀྱི་མེད་པ། ས བ་གྲྭར་གཏོང་ག ་མེད་ཟེར་ མཁན་མ ་མང་པོ་ཡོད་ཀང་། མ ་འབོར་ལ་དཔག་པའ ་བརྒྱ་ཆ་བར ས་པ་ཡ ན་ ན་ཞེ་དག་ཉུང་ཉུང་རེད། ངའ ་ཕྲུ་གུ་ས བ་གྲྭར་གཏོང་ག ་མེད་ཟེར་མཁན་མང་ པོ་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ཡང་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་ས བ་སྦ ང་བས་ནས་ཚུར་ལོག་ཡོང་མཁན་གྱི་ ཕ་མའ ་ནང་མང་བ་ཡོད་རེད། མཐོ་ས བ་རྐང་ར ན་མ་ (barefoot college) ཟེར་བ་ དེ་འད་ཁ་ཤས་ཡོད་རེད། དེ་ཚོའ ་ནང་གཞ ་ར མ་ས བ་སྦ ང་ཁྱོན་ནས་མེད་པའ ་ ས ་ལགས་རྨོ་ལགས་ཚོ་ལ་ག ག་དང་། ཆུ་བཟོ་རྒྱུའ ་སྦ ང་བརྡར་སྤད་ནས་ས ད་ མཁན་དེ་འད་ཡོད་ཀང་། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་ཡ ན་པ་ལས་ཞེ་དག་ ཁྱབ་ཆེན་པོ་ཡོད་མ་རེད། སྤྱི་ཚོགས་ནང་དེ་ལྟ་བུ་བ ་ཁོག་མེད་སྟབས་ང་ཚོའ ་དགེ་རྒན་དང་། ཕ་མ། འཛིན་སྐོང་གང་ག ་ངོས་ནས་ཀང་དེ་འདའ ་བ ་ཁོག་ད་ལྟ་ས བས་རྒྱུ་རེད། ཐོག་
100 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མར་ང་ཚོས་རྒྱུགས་སྤ ད་གཏོང་རྒྱུའ ་སྒ ག་འཛུགས་ཤ ག་བཟོ་ཐུབ་པའ ་གོ་ སྐབས་བྱུང་ན་སམ་པ་དན་ཡོད་རེད། ས ན་མ་ཡ ན་ན་རྒྱ་གར་ནང་ས ར་གྱི་ གཙུག་ལག་ས བ་ཁང་གཅ ག་ཀང་ཡོད་མ་རེད། འདས་པའ ་ལོ་བརྒྱད་དགུའ ་ ནང་ཁ མས་གཞ ་གསར་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མངའ་ས ་ཕལ་ཆེ་བའ ་ནང་ས ར་གྱི་ གཙུག་ལག་ས བ་ཁང་མང་པོ་ཞ ག་ཡོད་རེད། གཅ ག་བས་ན་མ་འོངས་པར་ ས ར་གྱི་རྒྱུགས་སྤོད་ཀྱི་སྒ ག་འཛུགས་དེ་འད་ཡོང་ས ད་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག དེ་ཚོ་ཕུགས་རྒྱང་ར ང་པོའ ་གནས་སྟངས་ཤ ག་རེད་ལ། ང་ཚོ་དང་ང་ཚོའ ་ གནས་ཚང་ག ་ཁ མས་ཀྱི་བར་ལ་ག་ཚོད་ཅ ག་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཤེས་ཀྱི་ མ་རེད། ད་ལྟའ ་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཟེར་བ་བཙུགས་པའ ་ ར ་བའ ་དམ གས་ཡུལ་ འཇོག་སྟངས་ན ། མ་འོངས་པར་རྒྱུགས་སྤ ད་ཀྱི་འཛིན་སྐ ང་ (examination board) ཞ ག་ལ་བསྒྱུར་རྒྱུའ ་དམ གས་ཡུལ་དེ་བཞག་པ་རེད། དེ་ལྟ་བུའ ་བོད་པ་རང་ ག ་རྒྱུགས་སྤ ད་ཀྱི་སྒ ག་འཛུགས་ཤ ག་བྱུང་ན། གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ང་ཚོའ ་ས བ་ གྲྭ་ནས་ཐོན་པ་རྒྱ་གར་གྱི་གཙུག་ལག་ས བ་ཁང་དུ་ཕྱིན་ན་མཐོ་ས བ་ཚང་མས་ ངོས་ལེན་དང་། ངོས་འཛིན་ཡོད་པ་ཞ ག་དགོས་པ་རེད། དོན་དག་དེར་ཁོང་ ཚོས་ཚུར་ལྟ་སྟངས་དེ་གུ་དོག་པོ་ཞ ག་མ་གཏོགས་ལས་ས་པོ་ཞ ག་ངོས་ལེན་ བ ད་ཡས་དེ་ radical change ཡོད་པ་ཡ ན་ན། ཁོང་ཚོས་ལམ་སང་ངོས་ལེན་ བ་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད། དེ་ན ་ལོ་མང་པོ་ཞ ག་ནང་འཆར་གཞ ་བསྒ གས་ནས་བ ད་ དགོས་པ་ཞ ག་རེད། དེར་བརྟེན་ད་ལྟའ ་གནས་སྐབས་ལ་ཁོང་ཚོའ ་རྒྱུགས་ སྤ ད་ཀྱི་ལམ་སོལ་དེ་ཡང་དག་པ་ཞ ག་ཡ ན་མ ན་གང་ཡང་རུང་གནས་སྐབས་
101 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ང་ཚོའ ་མཁོ་གལ་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡ ན་གཅ ག་མ ན་གཅ ག་དགོས་མཁོ་ཡོད་པའ ་ གནས་སྟངས་ཤ ག་ག ་ཚུལ་དུ་མ་འགྲོ་རང་འགྲོ་རེད། དེ་འགྲོ་བར་ཞེ་དག་ དཀའ་ལས་ཡོད་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ར ་བའ ་ང་ཚོས་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ཆ་ཚང་ཞ ག་ལག་ལེན་བསྟར་བ་ཡ ན་ ནའང་། ཞར་བྱུང་ག ་ཚུལ་དུ་ཡ ག་རྒྱུགས་འཕྲོད་པ་ཞ ག་དང་། རྒྱུགས་སྤ ད་ ཀྱི་ལམ་ས ལ་ནང་འགྲོ་ཐུབ་པ་ཞ ག དེའ ་ཉམས་མ ང་ཀྲ�ཥྞ་མཱུརྟྱི་ས བ་གྲྭ་དང་། ཨརབ ནྡ་ས བ་གྲྭ་དེ་ཚོའ ་ནང་ལ་ཡག་པོ་ཡོད་རེད། དེར་བརྟེན་ང་རང་ཚོ་མ་ འོངས་པར་ས བ་གྲྭ་དེ་ཚོ་དང་འབ ལ་བ་བས་ནས་ཁོང་ཚོའ ་ནང་ལ་ག་ཚོད་ཀྱི་ རང་དབང་སྤ ད་ཀྱི་འདུག རྒྱུགས་སྤ ད་ལ་འགྲོ་ཐུབ་རྒྱུར་ས མ་སྒ ག་ adjustment གང་འད་བ ད་ཀྱི་འདུག་པ་སོགས་གཟ གས་རྒྱུ་ཡོད་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ར་བ་བ ་འཛིན་བ་རྒྱུ་དང་། ཡ ག་གཟུགས་སྦང་རྒྱུ་གཉ ས་ལ་དགག་པ་རྒྱག་ མཁན་དང་། རང་ལུགས་ལ་འཇོག་མཁན་གཉ ས་པོའ ་དབར་ར གས་པའ ་ལམ་ ནས་བརྟག་དཔྱད་བ་དགོས་རེད། སྤྱིར་བཏང་གཞ ་ར མ་ས བ་གྲྭའ ་ནང་ར་བ་བ ་ འཛིན་བ་རྒྱུ་མང་པོ་ཡོད་རེད་བསམ་གྱི་མ ་འདུག གཞུང་ཆེན་པོ་ལ་ས བ་སྦ ང་ བ ད་མཁན་ཞ ག་ཡ ན་ན། ར་བ་དང་། ས མ་བ ་འཛིན་མ་བས་པར་ས བ་སྦ ང་ བ་རྒྱུའ ་ཐབས་ཤེས་ཡོད་མ་རེད། དེང་རབས་ཀྱི་ས བ་སྦ ང་ཐོན་ནས་ནང་པའ ་ གཞུང་ལ་ས བ་སྦ ང་བ ད་མཁན་གྱི་ནུབ་ཕ གས་པ་ཚོས་ ཀ ང་ ར ་བ་བ ་འཛིན་ བས། དེའ ་ཐོག་ལ་འགྲེལ་པ་བརྒྱབ། དེའ ་ཐོག་ར ད་པ་བརད་པ་སོགས་བས་ ནས་ཡོང་ག ་ཡོད་རེད་མ་གཏོགས། ང་ཚོའ ་ལམ་ས ལ་དེ་འགྲྱིག་ག ་མ ་འདུག་ ན་འགྲྱིག་པའ ་ལམ་ས ལ་གསར་པ་འད ་འད་ཞ ག་ཡ ན་ཞེས་སྟོན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་
102 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཀང་དེ་འད་ན ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ཡ ག་གཟུགས་སྦ ང་རྒྱུ་དེ་ཡང་བོད་ཡ ག་ཡ ག་གཟུགས་སྦང་རྒྱུར་དུས་ཚོད་ཕྲན་ བུ་གཏོང་དགོས་འདུག་ཟེར་བ་ཡ ན་ན། དེ་མ་བཏང་བར་སྟོང་པ་ཆགས་པའ ་ སྐབས་སམ་དེའ ་ཚབ་ལ་ག་རེ་ས བ་ཀྱི་རེད། ཚབ་དེ་བེད་སྤ ད་གང་འད་གཏོང་ ག ་རེད། དེ་བེད་སྤ ད་བཏང་བ་དེ་ཡ ག་གཟུགས་སྦངས་པ་ལས་ལྷག་པའ ་དོན་ དག་འཐོན་རྒྱུ་ཞ ག་ག་རེ་ཡོད་རེད། དེ་ར གས་པའ ་ལམ་ནས་བརྟག་དཔྱད་བ་ རྒྱུ་རེད། དེ་དངོས་གནས་དང་གནས་རང་ལྟ་མཆོག་འཛིན་གྱིས་དུས་ཚོད་འཕྲོ་ བརླག་རེད་ཅེས་བཤད་པ་ཙམ་མ་ཡ ན་པར། དུས་ཚོད་དེ་འཕྲོ་བརླག་ཡ ན་པར་ ངོས་འཛིན་བ ད་ན། འཕྲོ་བརླག་མ་འགྲོ་བའ ་དུས་ཚོད་གང་འད་ཞ ག་ག ་ཐོག་ ལ་བ ད་ཀྱི་རེད། དེ་ར ང་སང་ཉ ན་མང་ཆེ་བ་ཞ ག་ག ས་ཡ ག་གཟུགས་དེ་ཀམ་ པུ་ཊར་དང་མཛུབ་གནོན་ལྕགས་པར་ནང་རྒྱག་ག ་ཡོད་སྟབས། ལག་པས་འབ ་ རྒྱུར་དེ་ཙམ་གྱིས་དོ་སྣང་མ་སྤད་པ་ཡོང་ས ད་ཀྱི་རེད། ཡ ན་ན་ཡང་ལག་པས་ ཡ ག་གཟུགས་ཁྱོན་ནས་འབ ་མ ་ཤེས་མཁན་ཞ ག་ལ་ཤེས་ཡོན་ས བ་སྦ ང་ཐོན་ པར་ངོས་འཛིན་བ ད་དགོས་བྱུང་ན་བ ད་ཐུབ་ཀྱི་རེད་དམ་མ་རེད། ཡ ་གེ་ཁྱོན་ ནས་འབ ་མ ་ཤེས་མཁན་ཞ ག་ཆགས་ན། ཁོ་པ་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཀམ་པུ་ཊར་གྱི་ ལག་པའ ་ཡ ག་གཟུགས་འབ ་རྒྱུ་དེའ ་ཚབ་བ ད་ཐུབ་ཀྱི་རེད་དམ། དེ་ན ་བལྟ་རྒྱུ་ རེད། དེས་ཚབ་བ ད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་ན་ཡ ན་པའ ་ཁུལ་དང་། དེའ ་ཚབ་བ ད་ཐུབ་ཀྱི་ མེད་པར་ལག་པས་འབ ་དགོས་པ་ཞ ག་ཆགས་ན། དེ་ར ང་སང་ཉ ན་སྨན་པ་དེ་ ཚོའ ་སྨན་ཐོ་ཚང་མ་ཀམ་པུ་ཊར་ནང་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མ་རེད། རྒྱ་གར་ཙམ་མ་ རེད། ཨ་ར ་སོགས་ལ་སྨན་པའ ་སྨན་ཐོ་འབ ་མཁན་ཚོས་ཀང་ཁོ་རང་ཚོ་ཆེད་
103 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མངགས་ཆེད་ལས་པ་ཡོད་རེད། དེར་བརྟེན་དེ་ཚོ་གཅ ག་འབ ་དགོས་བྱུང་ན་ ལག་པས་མ་བ ས་ཐབས་མེད་ཀྱི་གནས་སྟངས་མང་པོ་ཡོང་ག ་ཡོད་རེད། ཆུང་ ཆུང་དེ་འད་ཚང་མ་ཀམ་པུ་ཊར་ནས་བཏོན་ཟེར་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད། སྤྱིར་བཏང་ སྨན་པའ ་ཡ ་གེ་ཀ ག་མ ་ཐུབ་ཟེར་བ་ན ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ཤོད་སྟངས་ཤ ག་རེད། དེ་ན ་ད་ལྟ་ཡ ག་གཟུགས་ཁྱོན་ནས་མ ་དགོས་པ་ལ་ཆ་བཞག་ནས་འགྲྱིག་པ་ ཞ ག་རེད་མ ་འདུག་སྟབས། བས་ཙང་སྨན་པའ ་མཉམ་དུ་སྨན་ཐོ་འབ ་མཁན་གྱི་ ཆེད་ལས་པ་ཞ ག་བཞག་དགོས་ཀྱི་འདུག ཆེད་ལས་པ་དེ་ཚོ་མང་ཆེ་བས་ལག་ པས་འབ ་ཡ ་འདུག ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཀམ་པུ་ཊར་བཅུག་པ་རེ་ཟུང་ཡོང་ག ་འདུག་ མ་གཏོགས། དེ་ཡང་མཐུན་ས བ་གསོ་ར ག་གམ་ཧོ་མ འོ་ཕེ་ཐ ག་ (Homeopathic) དང་། མ ་ཊ འོ་ཕེ་ཐ ག་ (Meteopathic) དེ་ཚོའ ་ནང་མང་ཆེ་བ་ཀམ་པུ་ཊར་ནང་ལ་ འབ ་ཡ ་འདུག་མ་གཏོགས། གཉེན་ཐབས་གསོ་ར ག་གམ་ཨེ་ལོ་ཕེ་ཐ ག་ (Allopathic) ནང་ད་ལྟ་ཡང་ནུབ་ཕ གས་དང་རྒྱ་གར་གཉ ས་ཀར་མང་ཆེ་བས་ལག་ པས་འབ ་ཡ ་ཡོད་རེད། དེ་འབ ་བ་ལ་ཚད་གཞ ་ཞ ག་ཡོད་པ་ཡ ན་རྒྱུ་རེད། དེ་ འད་བས་ནས་ལག་པས་ཡ ་གེ་འབ ་ཤེས་པ་ཞ ག་དགོས་ཀྱི་རེད་དང་མ་རེད། ལག་པས་ཡ ་གེ་འབ ་ཤེས་པ་ཙམ་མ ན་པར། ལག་པས་བ ས་པ་དེ་སོ་སོས་ ཀ ག་ཐུབ་པ་ཞ ག་དང་། མ ་གཞན་གྱིས་ཀ ག་ཐུབ་པ་ཞ ག་དགོས་ཀྱི་ཡོད་རེད། དེར་བརྟེན་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེར། བ ས་མ་ཐག་ཏུ་མ ་ཡ ས་མ ་ཤེས། །ཞག་ གསུམ་ཕྱིན་ན་རང་ག ས་མ ་ཤེས། །ཞེས་ཟེར་བ་ལྟར་བ ས་མ་ཐག་ཏུ་མ ་གཞན་ གྱིས་ཀ ག་ཤེས་ཀྱི་མ་རེད། ཉ ་མ་གསུམ་ཕྱིན་ན་སོ་སོས་ཀ ག་ཤེས་ཀྱི་མ་རེད་ ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད། ཀ ག་མ ་ཤེས་པའ ་ཡ ག་གཟུགས་དེ་འད་བྱུང་ན་འགྲྱིག་ག ་ ཡོད་རེད་དམ། འགྲྱིག་ག ་མེད་ན་ཡ ག་གཟུགས་སྦང་རྒྱུར་དུས་ཚོད་ཏོག་ཙམ་
104 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བཏང་བར་ཁྱད་པར་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོའ ་ཡ ག་གཟུགས་ དེ་ཚོ་དོན་དག་མེད་པ་གང་ཡང་མ་རེད། དབུ་ཅན་དང་། དབུ་མེད། འབྲུ་ཚ་ བཅས་གསུམ་དང་། དབུ་མེད་ལའང་ཚུགས་ར ང་དང་། ཚུགས་ཐུང་། ཚུགས་ མ་འཁྱུག འཁྱུག་བཅས་འབ ་རྒྱུ་དེ་བོད་ཀྱི་ཡ ག་གཟུགས་ཀྱི་སྒྱུ་རལ་གྱི་རྣམ་ གྲངས་ཤ ག་རེད། ཡ ག་གཟུགས་ཀྱི་སྒྱུ་རལ་དེ་དགོས་མཁོ་ཡོད་མེད་སྒྱུ་རལ་ ཤེས་མཁན་ཞ ག་ལ་ད ས་ན། དེའ ་ར ན་ཐང་གཞ ་ནས་རད་གཅོད་ཐུབ་ཀྱི་རེད། དེ་ཚོ་ཁྱོན་ནས་མ ་དགོས་པ་ཞ ག་ལ་ཆ་བཞག་ན། དེ་འབ ་མ ་དགོས་པ་བས། དེ་བཞ ན་ར་བ་བ ་ལ་གཟུང་རྒྱུ་དེ་ཡང་གཞུང་རང་ལ་རག་ལས་པ་རེད། གཞུང་ ལ་མ་ལྟོས་པར་འགྲོ་རྒྱུ་ཞ ག་ཡ ན་ན་གནས་ཚུལ་ལོགས་ཀ་རེད། གཞུང་ལ་ བརྟེན་དགོས་པ་ཞ ག་ཡ ན་ན། ར་བ་བོ་ལ་གཟུང་རྒྱུ་དེས་དུས་ཚོད་མང་པོ་ཆུད་ ཟོས་སུ་འགྲོ་རྒྱུ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ལྷག་པར་དུ་གཞ ་ར མ་ ས བ་གྲྭའ ་ནང་ཧ་ལས་ན་ལེགས་བཤད་ལ ན་དབང་དང་སུམ་རྟགས་ཀྱི་ར་བ་ འད་ཞ ག་བཟུང་ན་མ་གཏོགས། གཞན་དག་བ ་ལ་གཟུང་རྒྱུ་མང་པོ་གང་ཡང་ ཡོད་མ་རེད། སུམ་རྟགས་ཀྱི་ར་བ་དང་ལེགས་བཤད་ལ ན་དབང་ག ་ར་བ་བ ་ ལ་གཟུང་རྒྱུར་དུས་ཚོད་མང་པོ་འགྲོ་བ་དང་། དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཡོད་རེད་ བསམ་གྱི་མ ་འདུག ས བ་ཚན་གཞན་དག་ག ་ནང་ལ་སན་ངག་བ ་ལ་གཟུང་ དགོས་པ་དེ་འད་མང་པོ་འདུག དེ་བཞ ན་དེང་རབས་ཀྱི་ས བ་ཚན་ནང་ལའང་ གནས་ཚུལ་མང་པོ་བ ་ལ་བཟུང་ནས་སྐ ོ ར་མ ་དགོས་པ་ཁྱོན་ནས་མེད་པ་དེ་འད་ མ་རེད།། །།
105 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ས ལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀྲི་དགེ་རྒན་དང་སློབ་ཕྲུག1 ༄༅། །སྐབས་ཡུལ་དགེ་འདུན་གི་སྡེ་དང་། སྐུ་མགན་རྣམ་པ། སེར་བ ས་ འབ ང་རིམ་སབ་གྲྭའི་སབ་ཕྲུག་དང་ཕི་ལགས་ནས་སབ་ཕྲུག་འགའ་ཤས་ ཕེབས་ཡད་འདུག་པ་བཅས་ཚང་མར་འཚམས་འད ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཟླ་བ་མང་ པ ་ཞིག་གི་ས ན་ལ་སེར་བ ས་ས བ་གྲྭའི་འགན་འཛིན་ཆེད་མངགས་ངའི་ སར་ཕེབས་ནས་ང་འདིར་ཐེངས་གཅིག་ཡང་དགས་ཀ ་རེད་ཅེས་ནན་ཏན་ ཆེན་པས་བཀའ་གནང་བྱུང་། འན་ཀང་སྐབས་རེ་གཟུགས་པ་བདེ་པ་མེད་ པ་དང་། སྐབས་རེ་ལས་དན་གཞན་པའི་ཐག་བ ལ་ཟིང་དབང་གིས་ད་བར་ བཅར་ཐུབ་མ་སང་། དེ་རིང་འབས་སྤུངས་བ་གསལ་གིང་གི་ཚོགས་འདུ་ ཞིག་ལ་བཅར་བ་དང་སྟབས་བསྟུན་ཏེ་ས བས་ཐུབ་པ་རེད། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་དང་། སབ་ཚན་འཇག་ཕྱོགས། དགེ་རྒན་ག ་ཕག་ ལས་གནང་ཕྱོགས། སབ་ཕྲུག་གི་སབ་གཉེར་བ ད་ཕྱོགས་བཅས་ཚོགས་ ཐེངས་བཞི་བས་ཏེ་བཤད་དགས་རེད་ཅེས་གསུངས་བྱུང་། སྐབས་དེ་དུས་ ཞེ་དག་དཀའ་ལས་ཁག་པ་མཐང་མ་བྱུང་། དེ་རིང་སབ་སྤ འི་གསུང་བཤད་ ནང་ད་ལྟ་འག་བཞིན་པའི་སེར་བ ས་སབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་ཁ་ ནའི་ཐག་ཕན་བུའི་ལེགས་བཅས་དང་བསྐར་བཅས་གནང་རྒྱུ་དང་། དེ་ 1 ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༥ ཉ ན་སེར་བ ས་འབ ང་ར མ་ས བ་གྲྭར་སྩལ་བའ ་བཀའ་ས བ།
106 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བཞིན་འགན་འཛིན་ག ་གསུང་བཤད་ནང་ལའང་དེ་རིང་གི་ང་ཚོའི་བག་ ག ང་འདི་དམིགས་ཡུལ་ཆེན་པ་ཞིག་བཞག་ནས་ག་སྒ ག་གནང་ཡད་པའི་ ཚུལ་ཞིག་འདུག དེ་འད་ཡིན་ན་ངས་ད་ལྟ་འདིར་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཚོས་ཁ ད་རང་ ཚོའི་ལམ་སལ་གསར་པ་ཞིག་ལ་ཡངས་སུ་ཁབ་པ་དང་འདང་བ་ཞིག་གི་ ཐག་ནས་འག་ཐུབ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པ་རེད་དན་ག ་འདུག སན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརད་མེད། །ཅེས་གསུངས་པ་བཞིན་ ང་ལ་འཆར་ཅན་བཤད་རྒྱུ་ད་ག་རང་མ་གཏགས་ཁ ད་རང་ཚོས་སར་གསན་ མ་མྱོང་བ་དང་མ་མཁ ན་པའི་གསར་པ་དེ་འད་གང་ཡང་ཞུ་རྒྱུ་མེད། དེ་ལྟ་ བུའི་བག་གེང་གི་དམིགས་ཡུལ་ཆེན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་ངས་དང་པ་ནས་ གསལ་པ་ར་འཕད་ཀ ་མེད་སྟབས། དམིགས་བསལ་བསམ་བ་གཏང་རྒྱུ་ དང་། སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུ། ག་སྒ ག་བ་རྒྱུ་དེ་འད་གང་ཡང་བྱུང་མ་སང་། དེ་འད་ ཡིན་དུས་ངས་ནམ་རྒྱུན་བཤད་བསྡད་པ་དེ་བསྐར་ལྡབ་ཡང་ལྡབ་བས་ནས་ བཤད་རྒྱུའི་བཟ་འད་པ་ཞིག་ཆགས་ཀི་རེད། ཡིན་ནའང་གཅིག་ བ ས་ན་གཞི་རིམ་ས བ་གྲྭའི་ནང་བཞུགས་པའི་ སབ་ཕྲུག་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་གསན་མྱོང་ཡད་པ་དང་། ལགས་ཀླྱོག་གནང་བ་ དེ་ཚོ་དང་ཕན་བུའི་མི་འད་བ་ཡང་ས ད་ཀ ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ད་ལྟའི་ སའི་ག ་ལ་འདིའི་ཐ ག་བསམ་ཚུལ་འ ད ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཡ ད་པ་དེ་དག་ རགས་པའི་ཐག་ནས་བསྡྱོམས་བརྒྱབ་པ་ཡིན་ན་ཧ་ལམ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀ ་ ནང་ལ་འདུས་ཀ ་རེད། མི་འབར་ག ་བརྒྱ་ཆ་ ༩༥། ༩༦ ཙམ་གིས་དེང་རབས་ ཀ ་བསམ་ཚུལ་འདི་ཡང་དག་པ་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ཐག་འག་དགས་ཀ ་
107 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རེད་བསམ་ག ་ཡད་རེད། དེ་ས་ཡིན་ན་དེང་རབས་ཀི་བསམ་ཚུལ་ཐག་ འག་དགས་རེད་བསམ་མཁན་བརྒྱ་ཆ་གཅིག་ལས་ཉུང་བ་མ་གཏགས་ཡད་ མ་རེད། དེ་རིང་སང་ཉིན་དེང་རབས་ལས་སལ་རྒྱུན་དེ་གལ་ཆེ་བ་རེད་ འདུག་ཅེས་གསུང་མཁན་ཡང་བསྡད་པས་དེང་རབས་ཀི་བསམ་ཚུལ་ཐག་ འག་དགས་པ་བསམ་མཁན་བརྒྱ་ཆ་བཞིའམ་ལྔ་དྲུག་ལ་ས བས་ཡད་པའི་ ཁུལ་རེད། ད་ཆ་ལ་རེ་ནས་ལ་རེ་བཞིན་སལ་རྒྱུན་དེར་ངས་འཛིན་གནང་ མཁན་དང་། དེའི་ཐག་ཕེབས་མཁན་མང་དུ་འག་ཡི་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་ ཁྱོན་ཡངས་ཀི་མང་ཉུང་གི་ཆ་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ན་ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ སུའང་དེང་རབས་དང་སལ་རྒྱུན་ག ་བསམ་ཚུལ་ཐག་འག་མཁན་གཉིས་ དབར་ཧེ་བག་ཆེན་པ་ཤར་ཡད། ཡིན་ནའང་ང་ཚོས་ད་ལྟ་ ག ངས་ཀ་མང་ཉུང་གི་སྐད་ཆ་མིན་ པར་རིགས་པའི་ར ས་སུ་འ བ ངས་ནས་རིགས་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡ ད་མེད་ དང་། དངས་ཡད་ཀི་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་མིན། ལྷག་པར་དུ་མིའི་སྤ ་ ཚོགས་དང་མིའི་འཇིག་ར ན་དེ་བསྐལ་པ་འཇིག་པའི་མཐའ་ལ་ས བས་ཤིང་ ལ ་ ག ངས་ཉུང་ཤས་ཤིག་གི་ར ས་ནས་ཆ་ཚང་མེད་པ་ཆགས་རྒྱུའི་གནས་ ཚུལ་མིན་པར། ད་ལྟ་ང་ཚོས་བརྩིས་པ་ཡིན་ན་འག་བཞིན་པའི་བསྐལ་པ་ འདི་འཇིག་རན་མེད་ཀང་སའི་ག་ལ་འདི་གནས་སའི་ཁར་ཡུག་དང་འབྱུང་ བའི་གནས་བབས་ལ་དངས་ཡད་གནས་ཚུལ་ག ་ཐག་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ ན་རྒྱུན་རིང་པ་ཞིག་བརན་ཨེ་ཡང་བསམ་པ་ཞིག་ཡད་རེད། ཨ་རིའི་ཚན་རིག་པ་ཁ་ཤས་ཀ ས་ད་ལྟའི་དུག་རླངས་ཀ ་གནས་ཚད་
108 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལ་བལྟས་ན་འག་བ་མིས་བསན་བཟད་ཐུབ་པའི་ས་མཚམས་བརྒལ་རྒྱུར་ལ་ བཞི་ལྔ་མ་གཏགས་འགར་ས་མ་རེད། ཕ་ལ་ ༢༠༡༨།༢༠༡༩།༢༠༢༠ ཡན་མན་ལ་ སེབས་དུས་མཁའ་རླུང་གི་དུག་རླངས་འདིས་འག་བ་མིས་བཟད་བསན་ཐུབ་ པའི་ཚད་ལས་བརྒལ་ག ་རེད་ཅེས་ཁང་ཚོས་ཚན་རིག་གི་ཐག་ནས་བཤད་ ཀ་ཡད་རེད། ད་ཆ་ཚན་རིག་པ་ཚོས་ག་རེ་ལབ་ཀི་ཡད་རེད་ཟེར་ན། འདི་ལ་ ང་ཚོས་ཟླྱོག་ཐབས་བ་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད་ལ་མེད་པ་བཟ་ཐུབ་རྒྱུའང་མེད། ཡིན་ ནའང་མི་ཚང་མ་ཤི་འག་ཡི་མ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། དུག་རླངས་ཇི་ཙམ་ འཕར་བ་བཞིན་དུ་མིས་བཟད་བསན་བ་རྒྱུའི་ནུས་ཤུགས་སམ་ཡུལ་དུས་དང་ བསྟུན་ཐབས་ཀ་ནུས་པ་སྟེ་ཨིན་སྐད་དུ་ adaptability ཟེར་བ་དེ་ཡང་འཕར་ ག་རེད་ཅེས་བཤད་ཀ་ཡད་རེད། གནས་ཚུལ་གང་འད་ཞིག་དང་མཉམ་དུ་ བསྡད་པ་ཡིན་ནའང་དེ་དང་མཉམ་དུ་འག་ཐུབ་པ་དང་། སག་ཆགས་དང་ མི་ས གས་གང་འ ད ་ཞིག་ཡིན་ནའང་དེའི་གཟུགས་པ འི་སྒ མ་གཞི་དང ་། གཟུགས་པའི་འབྱུང་བའི་གནས་བབས། ལྷག་པར་དུ་ནད་དང་ཕ འི་གནད་ པ་ལ་གདང་ལེན་བ་རྒྱུའི་ནུས་པ་ལུས་ཟུངས་མ་ལག་དེ་ནུས་སྟྱོབས་ཆེ་ཤས་ དེ་གས ན་གནས་ཐུབ་ཟེར་བའི་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ཐ ག་ནས་འཚོ་ཐུབ་མཁན་དེ་ འཕད་ཤས་རེད་ཟེར་བའི་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ཐག་ནས་ག་ལེ་ག་ལེར་འཕེལ་འག་བ་ རེད། དེར་བར ན་འཇིག་ར ན་ཡངས་རགས་རྩ་མེད་དུ་འག་ཡི་མ་རེད་ཅེས་ ལབ་ཀ ི་ཡད་རེད། དེ་འད་སང་ཙང་སལ་རྒྱུན་ཐག་འག་མཁན་རང་བཞིན་ག ས་མང་དུ་ འག་ཡི་ཡད་པ་བཤད་མི་དགས་པ་རེད། མང་དུ་འག་བ་དེ་ཡང་རྣམ་དཔྱྱོད་
109 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཆེ་དགས་པའམ་ལྷག་བསམ་བཟང་དགས་ནས་འག་ཡི་མེད་ཀང་། རང་གི་ སག་ལ་གཅེས་འཛིན་མི་བ ད་མཁན་སུ་ཡང་མེད་སྟབས། སག་ལ་ཐུག་དུས་ དེང་རབས་ཀ ་གནས་སྟངས་མ་བཞག་ཀ་མེད་ཐུག་སྟེ་བཞག་དགས་པའི་ བཟ་འད་པ་ཞིག་དང་། སལ་རྒྱུན་ལ་སྐབས་སུ་འག་དགས་ཐུག་སྟེ་མ་འག་ ཀ་མེད་ཆགས་པར་བར ན། མ་འངས་པར་ཡིན་ནའང་སལ་རྒྱུན་ག ་ཕྱོགས་ སུ་འག་མཁན་མང་དུ་འག་ཡི་རེད་བསམ་ག ་འདུག ངས་འདི་ལྟར་ཞུ་དགས་དན་ནི། ད་ལྟ་ང་ཚོས་བཀའ་བསྡུར་ཞུ་རྒྱུའི་ ཚོགས་ཐེངས་དང་པ འི་བརད་གཞིའི་ནང་ས ལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀ ་ ཤེས་ཡན་སབ་གས་དང་། ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པའི་ནང་སལ་རྒྱུན་དང་ དེང་རབས་ཀ ་སབ་ཚན་དང་སབ་ཁ ད། ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་ནང་ སལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀ ་དགེ་རྒན། ཚོགས་ཐེངས་བཞི་པའི་ནང་སལ་ རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀ ་སབ་ཕྲུག་ཅེས་བཞག་ཡད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་ཡིན་ པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ཚོགས་ཐེངས་བཞི་ཀའི་ནང་སལ་རྒྱུན་དང་དེང་ རབས་ཀ ་མཚུངས་བསྡུར་དང་། དེ་གཉིས་ཀི་ཁད་པར་དང་ལེགས་ཉེས་ ཀ ་རྣམ་གཞག་ཞུ་དགས་ཀ ་ཡད་རེད། དེར་བརེན་ང་ཚོས་ཚོགས་ཐེངས་ འདིའི་ནང་སལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཟེར་བ་ག་རེ་ལ་ལབ་ཀི་ཡད་པའི་ རྣམ་གཞག་གསལ་པ ་ཞིག་མ་མཁ ན་པའི་ཐ ག་ནས་ས ལ་རྒྱུན་དང་དེང་ རབས་ཟེར་བའི་ཚིག་གཉིས་གཅིག་པུ་ཁ ར་ནས་ཕ ན་ན། སལ་རྒྱུན་དང་ དེང་རབས་ཀ ་མཚུངས་བསྡུར་དང་དེ་གཉིས་ཀ ་ ཁ ད་པར་ཡག་པ ་ཞིག་ འབ ད་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད། གཅིག་བས་ན་སལ་རྒྱུན་དེ་ཕན་བུའི་མཁ ན་བདེ་བ་
110 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡད་ཀ ་རེད། དེང་རབས་དེ་ནམ་རྒྱུན་ས བ་ཚན་ནང་ཞིབ་ཚགས་པ ་ བ ས་ནས་ ས བ་ཀ ་མེད་སྟབས་ངས་དེང་རབས་ཀི ་གནས་སྟངས་དེ་ས ན་ལ་ཞུ་ཡི་ ཡིན། ད་ལྟ་ཡད་པའི་དངས་པ་དང་། ད་ལྟ་ཡད་པའི་ལམ་སལ་གང་འད་ ཞིག་ཡིན་རུང་ད་ལྟ་ཡད་བཞིན་པའི་བ་གཞག་གི་རྣམ་གཞག་ཚང་མར་ དེང་རབས་ཟེར་ག ་ཡད་མ་རེད། ང་ཚོས་དེང་རབས་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་ དན་གནད་ཁད་པར་བ་ཞིག་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད་རེད། ཨིན་སྐད་ ནང་ contemporary དང་ modernity བཅས་ཚིག་མི་འད་བ་གཉིས་ཡད་རེད། ཨིན་སྐད་ནང་ modern དང་། modernisation, modernity, contemporary ཟེར་བའི་ ཚིག་འདི་ཚོ་ད་ལྟ་བ་ལ་ཟེར་ག ་ཡད། ད་ལྟ་ཡད་བཞིན་པའི་དངས་པ་ གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་ contemporary དང་། ད་ལྟ་ཡད་བཞིན་པའི་ད་ ལྟ་བ་དེ་རེད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་ཡད་བཞིན་པའི་དངས་པ་ཆ་ཚང་དེང་ རབས་ནང་ཚུད་ཀ ་རེད་དམ་ཟེར་བ་ཡིན་ན། དེ་ནི་ཚུད་ཀ ་མ་རེད། དེང་ རབས་ཟེར་བ་དེ་གཙོ་བ་བསམ་པའི་ཁད་པར་ཞིག་རེད། བསམ་པའི་ཁད་ པར་དེ་ལས་བྱུང་བའི་དངས་པ་དང་། རས། བ་བ། རྣམ་གཞག་མང་པ་ཞིག་ ལ་ modern དང་། modernity ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་དེ་ཡང་གི་ཡད་རེད། འཇིག་ར ན་འདིའི་ནང་འདས་པའི་ལ ་འབུམ་ ཕ ག་མང་པ འི་རིང་ གནས་ཚུལ་མང་པ ་ཞིག་འགྱུར་བ་ཞེ་ ད ག་མ་ཕ ན་པར་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་ པ་ཡང་གི་ཡད་རེད། འགྱུར་བ་མ་ཕ ན་པ་ཟེར་དུས་རག་པ་ཆགས་པ་རེད་ ཅེས་ཟེར་གི་ཡད་མ་རེད། དངས་པ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་རུང་སྐད་ཅིག་
111 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ སྐད་ཅིག་གིས་འགྱུར་བ་འག་ཡི་རེད། ཡིན་ནའང་རྦད་དེ་མི་འད་བ་ཞིག་ མིན་པ། དཔེར་ན། བུམ་པ་གྲུབ་པ་ནས་བུམ་པ་མ་ཆག་གི་བར་དུ་སྐད་ ཅིག་རེ་རེ་བཞིན་འགྱུར་བ་འག་ཡི་ཡད་ཀང་བུམ་པའི་ང་བ་དེ་མ་འགྱུར་ ནས་བསྡད་པ་རེད། བུམ་པ་ཐ་བས་བཅམ་ནས་འཇིག་འག་བའི་སྐབས་སུ་ བུམ་པའི་ང་བ་དེ་དར་ནས་ཕྱོགས་འགྱུར་བའམ་དན་བ ད་ནུས་པའི་ང་བ་ དེ་དར་ནས་སྒ ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་ཐག་མར་ར་སྟྱོང་དང་། ག་ལེར་ས། དེ་ནས་ ཐལ་བར་ཆགས་འག་བ་བཅས་དེ་འད་བས་ནས་རང་བཞིན་ག ས་འགྱུར་ འག་ཡི་ཡད་རེད། མིའི་བསམ་སྤྱོད་དང་བ་གཞག་གི་གནས་སྟངས་མང་པ་ཞིག་ས ད་པ་ ཆགས་པ་ནས་བཟུང་འདས་པའི་ལ་བཞི་བརྒྱ་ཡས་མས་ཀ ་བར་དུ་འགྱུར་བ་ ཕན་བུ་ཞིག་མ་གཏགས་ཆེན་པ་གང་ཡང་ཕ ན་ཡད་མ་རེད། འགྱུར་བ་ཕན་ བུ་འག་བ་དེ་ཡང་ཕ འི་འབྱུང་བའི་གནས་སྟངས་དང་ཁར་ཡུག་དབང་གིས་ འགྱུར་བ་མ་འག་ཐབས་མེད་བྱུང་བའམ། ཡང་ན་དེ་མ་ཡིན་པའི་སྤ ་ཚོགས་ ཀ ་ནང་གནས་ཚུལ་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་བྱུང་ནས་འགྱུར་བ་ཞིག་མ་ཕ ན་ ཐབས་མེད་ཆགས་རྒྱུའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་མ་གཏགས་ག་བུར་རང་བཞིན་ གིས་འགྱུར་བ་ཆེན་པ་འག་ཡི་ཡད་མ་རེད། ཡིན་ནའང་སྤ ར་འཇིག་ར ན་ཡངས་དང་། ལྷག་པར་དུ་འཇིག་ར ན་ ཡངས་ཀ ་འགྱུར་འགས་དེའི་ཐག་ལ་འབུད་རྒྱག་ཤུགས་ཆེ་ཤས་རྒྱག་མཁན་ དང་། ཕན་ནུས་ཤུགས་ཆེ་ཤས་འདེན་མཁན་དེ་ཡུ་རབ་ཟེར་བའི་ནུབ་ག ང་ གི་ག ང་ཕན་ཆུང་ཆུང་འདིས་བས་ཡད་རེད། དེའི་ནང་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ས་མ་
112 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ནས་ཡད་རེད། སྤ ར་ཡུ་རབ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དབུས་ཤར་ཕྱོགས། དབུས་ ནུབ་ཕྱོགས་ཀ ་གནས་སྟངས་དེ་ཚོ་ལགས་ཀ་རེད། ཤར་ག ང་གི་གནས་ སྟངས་དེ་ག་དུས་ཡིན་ནའང་ཆས་དང་རིག་གནས་ཀ ་འབྱུང་ཁུངས་ལྟ་བུ་ བས་ནས་བསྡད་པ་མ་གཏགས། འགྱུར་བ་འག་བ་ལ་ཤར་ག ང་དབུས་མ་ དང་ལྷྱོ་ཤར་ག ་ཤར་ག ང་དང་ཤར་ག ང་བང་མ་དེ་ཚོས་ནུས་པ་ཆེན་པ་དེ་ ཙམ་བསྟན་ཡད་མ་རེད། ནུབ་གིང་གི་ནང་ལ་ཆས་དང་རིག་གཞུང་མང་ པ་དར་ཡད་ཀང་ར ས་སུ་ཆས་དེ་དག་ཆས་ལག་ལ་ཕིན། རིག་གནས་དེ་ དག་རིག་གནས་ལག་པར་ཕ ན་ནས་ཆས་དང་རིག་གནས་ཀི་གནས་ཚུལ་ ཧ་ཅང་ཉམས་ཆག་ཕ ན་པ་མ་ཟད། ཆབ་ས ད་ཀ ་གནས་སྟངས་ཀང་ཧ་ཅང་ ཐབས་རྡུགས་ཆགས་པ་རེད། གནས་སྟངས་དེ་འདའི་རྐེན་པས་ནུབ་ག ང་ གི་བྱུང་རབས་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་བསྐར་དར་ག ་དུས་རབས་ (Renaissance) དང་། མུན་སེལ་ག ་དུས་རབས་ (Age of Enlightenment) མུན་པའི་དུས་རབས་ (Dark ages) བཅས་དུས་རབས་མང་པ་འབ ེ ད་ཀ ་འདུག དེ་ཚོའི་ཐག་ཞིབ་ཚགས་པ་བས་ནས་འག་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་མེད་སྟབས་ ནུབ་ག ི ང་པས་དུས་རབས་ཕ ་བ་ནང་བཞིན་ང་ཚོ་ཤར་ག ང་པས་འབ ད་ དགས་ཀི་མ་རེད། གང་ལྟར་ངས་བསྡྱོམས་བརྒྱབ་སྟེ་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ ནས་བརྩིས་པའི་ལ་སུམ་བརྒྱ་ཡས་མས་ཀ ་སན་དང་། ཕ ་ལ་བརྒྱ་ཕག་བཅུ་ དྲུག་པའི་མཇུག་གམ་བཅུ་བདུན་པའི་འག་སྟྱོད་ཡན་མན་ནས་ནུབ་ག ང་གི་ རྒྱལ་ཁབ་ཙག་ཙིག་དེ་ཚོའི་ནང་ཆས་ཀ ས་ཆབ་ས ད་ཐག་དམིགས་བསལ་ ཇུས་གཏགས་བ་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་པ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་རྒྱལ་པ་དེས་ཡེ་
113 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཤུའི་ཆས་དཔན་ལ་བཀའ་འད ་མ་ཞུས་པར་ཐག་གཅད་བ་རྒྱུ་མེད་པ། དན་ དམ་ས ི ད་ཀ ་དབང་ཆ་ཡངས་སུ་རགས་པ་ཡེ་ཤུའི་ཆས་དཔན་ཚོའི་ལག་ པར་ས བས་ནས་ཁ མས་ཀང་དང་པ་མེད་པར་ཁལ་དང་དཔལ་འབྱོར་ག ་ གནས་བབས་ཚང་མ་ཡེ་ཤུའི་དགན་པར་བདག་ཅིང་། ཡེ་ཤུའི་ཆས་ལུགས་ ཀ ་ནང་ནས་རཱ་མན་ ཁེ་ཐ་ལིཀ་ (Roman Catholic) དང་། རྒྱལ་ཁབ་ས་སའི་ནང་ ཡད་པའི་ཨར་ཐ་ཌཀྶ་ (Orthodox) དང་། པར་ཊེས་ཊེནྚ་ (Protestant) ཟེར་བ་ བཅས་གསར་བར ་བ་དེ་ཚོའི་ནང་ལགས་ལའང་འཐེན་འཁ ར་ཤུགས་ཆེན་ པ་ཡད་རེད། དེ་འདའི་གནས་སྟངས་ཀ ་ཐག་ནས་མི་སེར་ལ་ཧ་ལས་པའི་ བཤུ་གཞག་ཆེན་པ་ཐེབས་པར་བར ན། དེ་ནས་ཡུད་ཙམ་ཞིག་ལ་ཡུ་རབ་ ནང་ཡད་པའི་ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་དེ་ཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་སུམ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་ཞེ་ གངས་ཤིག་ཝི་ཡ་ནཱ་ཡཀ་ཧམ་བརྒ་ཟེར་བ་དེར་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་ནས་ ཁང་ཚོས་ས ད་གཞུང་དང་ལྷ་ཁང་ (State and Church) ལགས་ཀར་བཟ་དགས་ ཀ ་འདུག ཡེ་ཤུའི་ཆས་དཔན་ཚོས་ཆབ་ས ད་ཀ ་ནང་ལ་ཇུས་གཏགས་བ་རྒྱུ་ མེད་པ་དང་། ཆབ་ས ད་ཀ ་འགན་དབང་ཡངས་སུ་རགས་པ་རྒྱལ་པ་ཚོས་ ལེན་དགས་རེད་ཅེས་ཐག་གཅད་བས་ཏེ། དེ་རིང་སང་ཉིན་ང་ཚོས་བཤད་ པའི་ཆས་མེད་རིང་ལུགས་ཞེས་ཆས་ལུགས་རིས་མེད་ (secularism) ཟེར་བ་དེ་ བྱུང་བ་རེད། ཆས་ལུགས་རིས་མེད་ཟེར་བའི་ཚིག་འདི་དུས་ཡུན་ཐུང་ཐུང་ཞིག་ གི་ནང་འག ལ་པ་མི་འད་བ་ཁ་ཤས་བརྒྱབ་ཡད་རེད། ཆས་མེད་རིང་ལུགས་ ལབ་པ་ཡིན་ན་ཆས་དགས་མ་རེད་ཟེར་བའི་བཟ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་ཆས་དེ་
114 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཆབ་སིད་དང་མཉམ་དུ་ཁྱོན་ནས་ཡང་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། ཆས་ལུགས་རིས་ མེད་ཟེར་བ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཆས་དགས་ཀ ་མ་རེད་ཅེས་ཆས་དེ་ལགས་ཀར་ བཞག་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཆབ་ས ད་རྐང་པས་བསྐང་དགས་རེད་ཟེར་བའི་ བཟ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་རེད། ཆས་འགལ་རིང་ལུགས་ཟེར་བ་ནི་ཆས་དེ་ཆབ་ ས ད་དང་མང་ཚོགས་ཀི་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུའི་འགལ་རྐེན་གཙོ་ཆེ་བ་ཞིག་ ཡིན་པས་དེ་རྩ་མེད་དུ་གཏང་དགས་རེད་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། ཀཱལ་མར་ཁེ་ སི་ (Karl Marx) ཡིས་ཆས་དེ་ཉལ་ཐ་ལ་དཔེ་སྦར་ནས་མི་གང་ཞིག་ལ་མྱོས་ རས་བླུགས་པའི་བཟ་ལྟ་བུ་རེད་ཅེས་བཤད་ཀི་ཡད་རེད། མའ་ཙེ་ཏུང་གིས་ ཀང་ད་ག་ནང་བཞིན་བཤད་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་འད་བའི་རིགས་མི་འད་བ་སྣ་ ཚོགས་བྱུང་ནས་ཆས་དང་ས ད་གཉིས་ལགས་ཀར་འབ ད་རྒྱུ་འག་བཙུགས་ པ་རེད། ཆས་དང་ས ད་གཉིས་ལགས་སུ་འབ ད་རྒྱུའི་དུས་རབས་བྱུང་བ་དང་ ཆབས་ཅིག་མ་རྩའི་རིང་ལུགས་དང་ས་བདག་རིང་ལུགས་ཀ ་གནས་སྟངས་ དེ་སན་མ་ནས་མེད་པ་མ་རེད། ཆས་དང་ཆབ་ས ད་མཉམ་དུ་ཡིན་པའི་ སྐབས་ནས་མ་རྩའི་རིང་ལུགས་དང་ས་བདག་རིང་ལུགས་ཤུགས་ཆེན་པ་ ཡད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། མ་རྩའི་རིང་ལུགས་དང་ས་བདག་རིང་ལུགས་ཀ ས་ བཤུ་གཞག་གཏང་རྒྱུ་དེ་བས་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕིན་པ་རེད། མ་རྩའི་རིང་ལུགས་ དང་ས་བདག་རིང་ལུགས་དེ་ཚོ་ཆས་ཕྱོགས་ཀ ་བསམ་ཚུལ་ཁྱོན་ནས་མེད་ པའི་ཐག་ནས་ཆབ་ས ད་རྐང་པ་སྐྱོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་དུས་སན་མ་ཡེ་ཤུའི་ ཆས་དཔན་ཚོས་དབང་ཤུགས་འཛིན་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཁང་ཚོས་ཀང་ཆབ་ས ད་
115 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ནང་དབང་འཛིན་བས་ཏེ། ཞིང་པ་དང་བཟ་པ་གཉིས་ལ་དམིགས་བསལ་ གཉའ་གནན་བཤུ་གཞག་ཆེན་པ་བཏང་ནས་ཁང་ཚོར་ག་ཆ་དེ་ཡང་སག་ འཚོ་ཙམ་མ་གཏགས་མེད་པར་ཁེ་བཟང་ཡངས་རགས་མ་རྩའི་བདག་པ་ དང་ས་བདག་ཚོས་འཁ ར་འག་ཡི་ཡད་སྟབས། ཀཱལ་མར་ཁེ་སི་ཡིས་ས་ བདག་གལ་རིམ་དང་། མ་རྩའི་བདག་པའི་གལ་རིམ་འདི་སྤི་ཚོགས་ལ་ གཉའ་གནན་བཤུ་གཞག་བ ེ ད་མཁན་དང་། སྤ ་ཚོགས་དང་འགལ་ཟླ་ཡིན་ ཞིང་། འཇིག་ར ན་ཁྱོན་ཡངས་ཀ ་ཞིང་པ་དང་བཟ་པའི་གལ་རིམ་གཉིས་ མཐ་མཉམ་བས་པ་ཡིན་ན་གསར་བར ་བ ད་ཐུབ་ཡག་ཅིག་རེད་ཅེས་བཤད་ ཡད་རེད། དེ་ནས་ཕ་རན་སིའི་ནང་གསར་བར ་བྱུང་བའི་སྐབས་སུ་ད་ལྟ་ ཡད་པའི་མ་རྩའི་རིང་ལུགས་ཀི་ཐག་མའི་ལྟ་གྲུབ་འད་མཉམ་དང་། དང་ བདེན། སྤུན་ཟླའི་འདུ་ཤེས། རང་དབང་ཟེར་བ་བཅས་འདི་བཞི་གཙོ་བར་ བཞག་ནས་ཆས་དང་ས ད་ལགས་ཀར་བས་ཏེ་མ་རྩའི་རིང་ལུགས་ལ་འག་ རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་གཉིས་གཅིག་པ་རེད། ཀཱལ་མར་ཁེ་སི་ཡི་བསམ་ཚུལ་ནང་ཆས་དང་། ས་བདག་གལ་རིམ། མ་རྩའི་བདག་པའི་གལ་རིམ་ཚང་མ་རྩ་མེད་བཏང་ནས་གལ་རིམ་མེད་པའི་ སྤི་ཚོགས་གཅིག་ནང་འག་རྒྱུ་བས་པ་རེད། གལ་རིམ་མེད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ འདིའི་ནང་དཔལ་འབྱོར་འད་མཉམ་བག་བཤའ་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། ས་བདག་ དང་མ་རྩའི་བདག་པ འི་ ག ལ་རིམ་ཡ ད་པའི་སྐབས་སུ་ཁེ་འབབ་ཀ ་ནང་ ནས་རིན་ཐང་ཡད་པ་ཆ་ཚང་ཞིང་པ་དང་བཟ་པའི་གལ་རིམ་ག ་མི་མང་ལ་ མ་རག་པར། ཁེ་འབབ་ལྷག་མ་ (surplus value) དེ་མ་རྩའི་བདག་པ་དང་ས་
116 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བདག་གིས་འཁ ར་འག་ཡི་ཡད་པར་བར ན། ཁེ་འབབ་ཀ ་རིན་ཐང་ཆ་ཚང་ དངས་སུ་ལས་ཀ་བ ད་མཁན་ག ་ཞིང་པ་དང་བཟ་པ་ཚོར་རག་དགས་རེད་ ཅེས་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། ཁེ་པི་ཊལ་ (Das Kapital) ཟེར་བའི་དེབ་མཐུག་པ་སྐད་ གགས་ཆེན་པ་ཞིག་ཡད་པ་དེར་སན་མ་ཡིན་ན་པ་ཏི་མང་པ་ཡད་རེད། དེ་ རིང་སང་ཉིན་ཏག་ཙམ་ཉུང་དུ་བཏང་ནས་པ་ཏི་གཉིས་གསུམ་ནང་བསྡུས་ འདུག འདིའི་ནང་བཤད་རྒྱུའི་དན་དག་ཆ་ཚང་ད་ག་རང་རེད། གཅིག་ བས་ན་ཁང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ནང་ཡད་པའི་སྤ ་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེ་རྩ་ བ་ནས་མ་ས ེ བས་པ་མ་གཏགས་ས བས་པ་ཡིན་ན་འད་ཆགས་པ་ཞིག་ཡད་ རེད། ང་ཚོ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་ བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་ཚད་མེད་བཞི་བཤད་པ་དང་ཧ་ ལམ་འད་པ་ཡད་རེད། ཀཱལ་མར་ཁེ་སི་ཡི་མཐའ་མའི་བསམ་ཚུལ་དེར་སྤི་ ཚོགས་རིང་ལུགས་ནང་མི་ཡངས་སུ་རགས་པར་ས་སའི་དགས་མཁ་དང་ འཚམ་པའི་མཐུན་རྐ ན་འཐབ་རྒྱུ་དང་། མི་ཡངས་སུ་རགས་པས་ས་སའི་ ནུས་པ་དང་མཐུན་པའི་ལས་ཀ་བ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན་པ་རེད། དེ་ཚོའི་ཆབ་ས ད་ཀ ་ལྟ་གྲུབ་འགྱུར་བ་ཕ ན་པ་དང་མཉམ་དུ་གནས་ ཚུལ་གཞན་པ་དེར་ཚན་རིག་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་པ་རེད། ཚན་རིག་ཡར་རྒྱས་ ཕ ན་པ་འདིས་ཆབ་ས ད་ཀ ་ནང་ཆ ས་ལུགས་རིས་མེད་ཟེར་བའི་བསམ་ ཚུལ་ས བས་རྒྱུར་ཤུགས་གང་ལ་གང་འཚམས་ཐེབས་ཡད་རེད། གང་ཡིན་ ཟེར་ན། ཚན་རིག་གིས་ཆས་ལུགས་ནས་བཤད་པའི་དད་པ་དང་ཡིད་ཆེས་ ཟེར་བ་དེ་རངས་དད་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མི་འདུག་
117 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ པས་བཞག་དགས་འདུག་ཅེས་བཤད་ཀ ་ཡད་རེད། དེའི་དབང་གིས་ཚན་ རིག་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཚན་རིག་གི་འབས་བུ་དེར་འཕྲུལ་ ལས་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་པ་རེད། ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་ལས་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་མ་ཐག་མངན་འབས་ག་ རེ་བྱུང་བ་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། འག་བ་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ལ་དགས་མཁ་ལས་ ལྷག་པའི་དངས་པ་བཟ་སྐྲུན་བེད་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་དེ་རག་པ་རེད། དེ་ས་ ཡིན་ན་འག་བ་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་ཞིང་པ་དང་བཟ་པ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ ནའང་ཁ ང་ཚོའི་ཐ ན་སྐ ད་དེ་འག ་བ་མིའི་དག ས་མཁ ་དང་འཚམ་པ་མ་ གཏགས་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་བཟ་ཐུབ་ཀ ་ཡད་མ་རེད། མི་འབར་སྟྱོང་ཕག་ གཅིག་ཙམ་ཡད་པའི་གང་གསེབ་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། དེར་གནས་ པའི་ཡུལ་མི་མང་ཆེ་བ་ཞིང་པ་ཡིན་ག ་རེད། ཡིན་ནའང་གང་གསེབ་དེའི་ ནང་ལྷམ་བཟ་མཁན་དང་། ཚེམ་བུ་རྒྱག་མཁན། མགར་བ་བ ད་མཁན། རི་ མ་འབ ི ་མཁན་སགས་སྤ ་ཚོགས་ནང་གང་འད་ཞིག་དགས་ཀ ་ཡད་པ་ཚང་ མ་ད་ག་རང་ལ་ཡད་རེད། སངས་རྒྱས་འཇིག་རེན་ལ་བྱོན་པའི་སྐབས་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་རྒྱ་གར་ནང་ གང་ཁ ར་དང་། གང་རྡལ། གང་གསེབ་ཟེར་བའི་དབ ་བ་ཕ ེ་ཡད་རེད། དེ་ ཡང་གང་དུ་བཟ་ཡི་གནས་བཅ་བརྒྱད་ཚང་ཡད་པ་དེ་ལ་གང་ཁེར་དང་། བཟ་ཡི་གནས་བཅ་བརྒྱད་ཆ་ཚང་མེད་པར་ཁ་ཤས་ཤིག་ཚང་བ་དེ་ལ་གང་ རྡལ། བཟ་ཡི་གནས་བཅ་བརྒྱད་ལས་ཉུང་ཉུང་ཞིག་མ་གཏགས་མེད་པ་ ཡིན་ན་དེ་ལ་གང་གསེབ་ཅེས་དབ ་བ་ཕ ་གནང་འདུག དེ་ཚོའི་སྐྱོར་འདུལ་
118 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བའི་ལུང་ནང་གཟིགས་པ་ཡིན་ན་མཁ ན་ག ་རེད། དེ་ཚོའི་ནང་ལྷམ་བཟ་ མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་ཁ་རང་གི་སྡྱོད་སའི་ལུང་པ་དེའི་ནང་གི་མི་ཚང་མའི་ ལྷམ་གག་ལྡེང་ངེས་བཞིན་པ་བཟ་ཐུབ་ཀི་ཡད་རེད། དེའི་ཁད་ཆས་ཀང་ ངའི་ལྷམ་གག་དེ་ལ་བཞི་ལྔ་ཙམ་བརན་ཐུབ་པའི་ཧ་ཅང་མཁ གས་པ་ཡད་ ཟེར་ན་ཡག་ག་བརྩི་ཡི་ཡད་རེད། དེར་བར ན་ལག་པས་ལས་ཀ་བ ད་པའི་ སྐབས་སུ་དགས་མཁ་སྒྲུབ་མ་ཐུབ་པའི་བ་བ་ཞིག་ཡད་མ་རེད། ཚེམ་བུ་རྒྱག་མཁན་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཁ་པའི་གང་གསེབ་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་ དེའི་ནང་གི་སུ་དང་སུ་ལ་ཚེམ་བུ་རྒྱག་དགས་ཀ ་ཡད་པ་དེ་ཚོའི་དུག་སག་ ཆ་ཚང་འཚེམ་ཐུབ་ཀི་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་ལས་ཀ་ཆ་ཚང་ལག་པས་བ ད་ དགས་དུས་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་བ ད་ཐུབ་ཀ ་ཡད་མ་རེད། དེ་འད་ཡིན་ དུས་ཐན་སྐ ད་དང་དགས་མཁ་གཉིས་དཔལ་འབྱོར་ག ་ཚན་རིག་ནང་འད་ མཉམ་བས་ནས་འག་ཐུབ་པ་སྟེ། ང་ཚོས་རིགས་ལམ་སྦང་རྒྱུའི་འག་སྟྱོད་ དེར་ཁ་དག་དཀར་དམར་ལྟ་དགས་པའི་བཟ་ལྟ་བུ་རེད། དཔལ་འབྱོར་ག ་ ཚན་རིག་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་དགས་མཁ་དང་མཁ་སྤད་ (demand and supply) ཟེར་བ་གཉིས་འད་མཉམ་བས་ནས་འག་དུས་འག་བ་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་གཉའ་གནན་བཤུ་གཞག་གིས་མག་སྐྱོར་གཏང་རྒྱུ་ སགས་ཀ ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མ་ཆགས་པར་དང་པ་དང་བཞག་བས་ནས་ བསྡད་ཐུབ་པ་སྟེ་བརན་ལྷིང་ཞིག་ཡང་གི་ཡད་རེད། ད་ཆ་གནས་སྟངས་འདི་འགྱུར་བ་ཕ ན་ནས་ཐན་སྐ ད་དེ་དགས་མཁ་ ལས་མང་བ་ཆགས་ཤིང་། ལག་པས་བཟ་རྒྱུ་ཆ་ཚང་འཕྲུལ་འཁར་རམ་
119 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ འཁར་ལའི་ནང་ལ་ས བས་དུས་ལག་པས་ཉི་མ་གཅིག་ལ་གཅིག་བཟ་ཐུབ་ པ་འདི། འཕྲུལ་འཁར་ག ས་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ནང་བརྒྱ་ཉིས་བརྒྱ་བཟ་ཐུབ་པའི་ གནས་སྟངས་ཆགས་ཡད་རེད། དེར་བར ན་དངས་ཟག་གི་ཐན་སྐ ད་དེ་མིའི་ དགས་མཁ་ལས་ཧ་ཅང་མང་བ་ཡང་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཆགས་དུས་དཔལ་ འབྱོར་རིག་པས་བལྟས་པའི་གནས་ལུགས་ཆ་ཚང་མག་མཇུག་ལག་པ་རེད། དགས་མཁ་ཉུང་ཉུང་དང་། ཐན་སྐ ད་དེ་མང་པ་ཆགས་དུས་ཐན་སྐ ད་དེའི་ ནང་མ་རྩ་བླུགས་ཟིན་སྟབས་ཚང་མས་དེ་ཆུད་ཟས་སུ་བཏང་ནས་མ་བཞག་ པར་འག་ས་ཞིག་བཟ་དགས་ཀི་ཡད་རེད། ཐ ན་སྐ ད་འདི་དག་འག ་ས་གང་འ ད ་ བ ས་ནས་བཙལ་དག ས་རེད་ ཟེར་བ་ཡིན་ན། འག་བ་མིའི་རྒྱུད་ཀི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཡིད་ལ་བ ད་ པའི་ས ད་པ་དང་འདད་རྔམ་དེ་ས ལ་དགས་ཀ ི་ཡད་རེད། ས ད་པ་དང་ འདད་རྔམ་དེ་ཉན་མངས་ཅན་གི་བ་ཡིན་པས་ཡུལ་དང་ནམ་ཞིག་འཕད་ ཀང་དེ་ལ་རང་བཞིན་ག ས་འཕེལ་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཡད་མུས་རེད། ཚུལ་བཞིན་ མ་ཡིན་པའི་ཡིད་ལ་བེད་པའི་སེད་པ་དེ་ཉན་མངས་སངས་པ་མ་ཡིན་པའི་ བ་ཡིན་པ་རེད། འདི་ལ་ཡུལ་གཅིག་ངེས་པར་གནས་པར་བས་པ་ཡིན་ ན་ཁ་རྦད་དེ་ཆེན་པ་བཟ་ཐུབ་པ་དང་བཟ་ཆག་ཆག་ཡད་རེད། དེ་འད་ ཡིན་དུས་མ་རྩའི་བདག་པ་དང་བཟ་གྲྭའི་བདག་པ་ཚོས་མིའི་བསམ་བར་ འདད་རྔམ་གང་འད་བས་ནས་སར་དགས་ཡད་མེད་ཞིབ་འཇུག་བ ད་པའི་ སྐབས་སུ། མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་བ་རྒྱུའི་གཤིས་ཀ་དེ་བླུགས་ པ་ཡིན་ན་མིའི་འད ད་རྔམ་དེ་གནས་ཚད་མཐ ་པ་སར་ཐུབ་ས་རེད་ས མ་
120 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པ་ ད ན་ནས་མཚུངས་བསྡུར་དང་འ ག ན་བསྡུར་ག ་ལམ་ས ལ་དེ་ས བ་གྲྭ་ དང་། བརྒྱུད་ལམ་ཁག མི་ཚང་ཚོའི་ནང་སགས་ཕྱོགས་གང་སར་ཁ ར་ཡང་ ནས་ཁབ་ས ལ་ཤུགས་ཆེན་པ་བས་པ་རེད། དེ་འད་བས་ནས་དེང་རབས་ (modernity) ཟེར་བའི་སྤ ་ཚོགས་ཀི་གནས་བབས་དེ་འག་བཙུགས་པ་རེད། དགས་མཁ་ལས་ལྷག་པའི་དཔལ་འབྱོར་ཐན་སྐ ད་དང་། དངས་ཟག་ ཐན་སྐ ད་ཡང་རྒྱུའི་གནས་བབས་འདིའི་དབང་གིས་མིའི་བསམ་བའི་ནང་ གི་འདད་རྔམ་སེལ་བ་རེད། བསམ་བའི་ནང་གི་འདད་རྔམ་སེལ་དུས་སལ་ རྒྱུན་ག ་འག་ལ་བསྡད་པ་ཡིན་ན་འདད་རྔམ་དེ་ས ལ་ཐུབ་ཀ ་མེད་པས། སལ་ རྒྱུན་ནས་འབ ལ་བ་བཅད་དེ་ཁ་རང་ཟུར་དུ་འག་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བས་པ་ རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དངས་པ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་རུང་དཔེར་ན་ལྷམ་ གག་ལྟ་བུ་ཡིན་ན། ལྷམ་གག་ཚོས་གཞི་གཅིག་པ་དང་། མདག་གཅིག་པ། ལ ད་ཁག་ཆེ་ཆུང་སགས་ཆ་ཚང་གཅིག་པ་ཡིན་ན་ཡང་བསྐར་ཡང་བསྐར་ ཉ་ཡི་མེད་དུས། ལྷམ་གག་དེ་སན་མ་ནང་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྩེ་རྣྱོ་རུ་རྣྱོ་རུ་ གཏང་རྒྱུ་དང་། མཆུ་ཏ་རིང་དུ་རིང་དུ་གཏང་རྒྱུ། ཚོས་གཞི་མི་འད་བ་འདན་ རྒྱུ་སགས་འད་མིན་སྣ་ཚོགས་བ་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་འཆམ་འཆམ་ལ་འག་ དུས་ལྷམ་གག་དེ་འད་ཞིག་གྱོན་དགས་པ་དང་། ལས་ཁུངས་ལ་འག་དུས་ ལྷམ་གག་དེ་འད་ཞིག་གྱོན་དགས་པ། རྩེད་མ་རྩེ་དུས་ལྷམ་གག་དེ་འད་ ཞིག་གྱོན་དགས་པ། རྒྱུག་ཤར་གད་དུས་ལྷམ་གག་དེ་འད་ཞིག་གྱོན་དགས་ པ༑ ཁྲུས་རྒྱག་དུས་ལྷམ་གག་དེ་འད་ཞིག་གྱོན་དགས་ཀ ་ཡད་རེད་ཅེས། དེ་ འད་བ ད་དུས་ཉིན་ཞག་ཕྲུགས་གཅིག་གི་བ་རིམ་ནང་འགུལ་སྐྱོད་མ་བརྒྱབ་
121 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ནས་བསྡད་ན་མ་གཏགས། ལྷམ་གག་བར ་པ་མ་རྒྱག་ཐབས་མེད་བཅས་ མིའི་བསམ་བའི་ནང་འདི་འད་ཞིག་བླུག་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བེད་དུས་གསར་ གཏད་ཞེ་དག་བ ད་ཀ ་ཡད་རེད། གསར་གཏད་ཟེར་དུས་བརྒྱུད་རིམ་ནས་མར་ཡང་བ་ཞིག་མ་ཡིན་ པར་ས ན་མ་ནས་མེད་པའི་མིའི་བསམ་བ ་འཕ ག་ཐུབ་པའི་ཐབས་ཤེས་ གསར་པ་གསར་རྐང་བ ད་དགས་སྟབས། སབ་དཔན་ཆེན་མ་ཨེ་ ཀེ་ སརཎ་ (Prof A.K. Saran) ལགས་ཀ ས་དེང་རབས་ཀ ་མཚན་ཉིད་བཞག་པའི་སྐབས་ སུ་དཔེ་གསར་ (novelty) དང་། ས་སའི་ཕག་པའི་སང་ལ་ས་ས་ལངས་པ། (self-grounding) འཚེ་བའི་རང་བཞིན། འཚེ་བའི་མཉམ་དུ་འད ས་པའི་དེང་ རབས་ (violence synonym to modernity) བཅས་ཚིག་བཞིའི་ནང་བསྡུས་ཏེ་བཤད་ ཡད་རེད། ཨིན་སྐད་ནང་ Novelty ཟེར་དུས་གཅིག་ལ་དཔེ་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ པར་དཔེ་གསར་རམ་ཐན་གསར་ས གས་མི་འ ད ་བ་ཞིག་ལ་ཟེར་ག ་ཡ ད་ རེད། self-grounding ཟེར་དུས་ས་སའི་ཕག་པའི་སང་ལ་ས་ས་ལངས་བསྡད་ པའི་བཟ་འད་ཞིག་མ་གཏགས་རྒྱབ་ལངས་ཀི་རྐང་པ་བཞག་ས་ཁྱོན་ནས་ མེད་པ་དང་། གཞི་རྩ་སྟྱོན་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་པ། བརྒྱུད་རིམ་གང་ཡང་མེད་ པ་བཅས་དང་། violence ཟེར་དུས་འཚེ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཏེ་འག་བ་མིའི་ འདད་རྔམ་ས ལ་རྒྱུ་དེ་རང་འཚེ་བའི་རང་བཞིན་ཞིག་རེད། འདད་རྔམ་ ལ་བར ན་ནས་འཚེ་བ་ཡང་གི་ཡད་རེད། འདད་རྔམ་ས ལ་དུས་འཚེ་བ་དེ་ ཡང་རང་བཞིན་གིས་འཕེལ་འག་ཡི་ཡད་རེད། དེ་ས་ཡིན་ན་འཚེ་བ་ཟེར་ བ་དེ་གང་ཟག་བ ་བག་པས་བ ད་ལས་ཀ ི ་རྣམ་གངས་ཤིག་ཡིན་ཡང་དཔལ་
122 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། འབྱོར་རིང་ལུགས་འགྱུར་བ་ཕ ན་པ་ནས་བཟུང་འཚེ་བ་ཟེར་དུས་སྒམ་གཞི་ ལྡན་པའི་འཚེ་བ་ (structural violence) སྟེ་དཔལ་འབྱོར་ག་སྒམ་གཞི་ད་གའི་ནང་ ལ་འཚེ་བ་དེ་མཉམ་དུ་འདས་ཡད་དུས། violence synonym to modernity ཟེར་བའི་ ཚིག་གསུམ་པ་དེ་ཡང་གི་ཡད་རེད། དེ་འད་བད་དུས་དེང་རབས་ (modern) ཟེར་བའི་དན་དག་དེ་སལ་རྒྱུན་ནས་མ་ཡིན་པར་ཤ་མ་བརྡྱོལ་བ་ནང་བཞིན་ ག་བུར་ཡང་བ་ཞིག་རེད། ཤ་མ་ཟེར་བ་དེར་གདབ་བའི་ས་བན་དེ་འད་གང་ ཡང་མེད་པར་ཁར་ཡུག་དང་ཆ་རྐ ན་ཞིག་འཛོམས་པ་ཡིན་ན་རང་བཞིན་ ག ས་བ རྡྱོ ལ་བའི་བཟ ་འ ད ་ བ ས་ནས་ཡ ང་བ་ལྟར་དེང་རབས་ཀ ་གནས་ སྟངས་ཀང་དེ་འད་བས་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། དེ་མིན་ག་སགས་ལ་ཏག་ གཞན་དག་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་ས་བན་བཏབ་ནས་ཡང་རྒྱུ་ཡད་པ་ ཞིག་མ་གཏགས་ཤ་མ་བརྡྱོལ་བ་ནང་བཞིན་ཡང་རྒྱུ་ཡད་པ་ཞིག་མ་རེད། དེའི་ནང་ནས་གཙོ་ཆེ་བ་དེ་ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་ལས་རེད། ཚན་ རིག་དང་འཕྲུལ་ལས་ནང་དངས་པའི་ཐན་སྐ ད་ཡངས་སུ་རགས་པ་ཡང་གི་ ཡད་རེད། དེའི་དབང་གིས་དེང་རབས་ (modernity) ཟེར་བ་དེ་བསམ་བའི་ འཁེར་ཕྱོགས་སམ་བསམ་བའི་འཁ ར་སའམ་བ་ཡི་འགྱུར་བ་ཞིག་ལ་ལབ་ཀི་ ཡད་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་དེང་རབས་ཟེར་བ་དེ་འཇིག་རེན་འདིའི་ནང་གི་དང་ པ་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་ལ་དར་བ་དང་དུས་མཚུངས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀ ་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་ ཤས་ཀ ས་ཤར་ཕྱོགས་ཀ ་རྒྱལ་ཁབ་མང་པ་ཞིག་ལ་ཆབ་ས ད་ཀ ི ་དབང་སྒྱུར་ བས་ཡད་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་ལ་ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་ལས་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་ པ་འདིས་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་འདད་རྔམ་ས ལ་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བཙན་
123 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གནན་རིང་ལུགས་དང་། གང་མའི་རིང་ལུགས་ (imperialism) ཟེར་བ་ཧ་ ཅང་འཕེལ་ནས་ཁང་ཚོར་ཤར་ག ང་ཚོར་མེད་པའི་འཕྲུལ་ལས་ཀ ་ལག་ཆ་ དང་། མཚོན་ཆ། དེང་དུས་ཀི་མཐུན་རྐེན་ཡད་རེད། ཕར་ཚུར་སྐད་ཆ་ཤད་ རྒྱུའི་མཐུན་རྐེན་དེ་ས བས་དུས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་ལ་དབང་སྒྱུར་བ་རྒྱུ་ ལས་ས་པ་ཞེ་དག་ཆགས་པ་རེད། དེ་འ ད ་ཡིན་དུས་ཨིན་ཇིས་རྒྱལ་ཁབ་མང་པ ་དབང་སྒྱུར་ བ ས་པ་ དང་། ཕ་རན་སིས་ཤར་ཕྱོགས་ཀ ་རྒྱལ་ཁབ་མང་པ་དབང་སྒྱུར་བས་པ། པར་ ཇུ་གལ་ག ས་ཤར་ཕྱོགས་ཀ ་རྒྱལ་ཁབ་མང་པ་དབང་སྒྱུར་བས་པ་རེད། ཁང་ ཚོ་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་པ་ལྟར་དེང་རབས་ཀ ་ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་ཆས་དང་ མཉམ་དུ་ཆབ་ས ད་ཀ ་དབང་སྒྱུར་ཧ་ཅང་ཆེན་པ་ཤར་ག ང་གིས་མཚོན་པའི་ ལུང་པ་གང་སར་ཁབ་སྟབས་ཧ་ལམ་འཛམ་བུ་གིང་གི་ས་ཡི་སག་ས ང་ལྟ་བུ་ དེ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་མངའ་འག་ཏུ་ཕ ན་པ་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་མངའ་འག་ ལ་ཕ ན་པའི་སྐབས་སུ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་དཔལ་ཡན་ (civilisation) འདི་ཤར་ག ང་གི་ཐག་ལ་ཧ་ཅང་དར་ཁབ་ཕ ན་ནས་དང་པ་འད་ཆགས་པ་ ཞིག་མཐང་དུས་ཚང་མས་དེ་ཡག་པ་ཡིན་པ་རེད་བསམས་ཏེ་ཁབ་བརྡལ་ ཕ ིན་ནས་ཡང་བ་ཞིག་རེད། ཐག་མར་རྒྱལ་ཁབ་མང་པའི་ཐག་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ གཞན་ག ས་ཆབ་ས ད་ཀ ་དབང་སྒྱུར་བས་པ་རེད། བི་རི་ཊེན་ནམ་ཡུ་ཀེ་ (UK) ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟའི་ཆ་ལའང་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་བཞི་ དབང་སྒྱུར་ནས་བསྡད་ཡད་རེད། བར་སྐབས་ཤིག་ལ་ཁང་ཚོས་དབང་སྒྱུར་ བས་པའི་ནང་ལ་ཉི་མ་ནུབ་ཡག་ཡད་མ་རེད་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། ཤར་ག ང་
124 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དང་ནུབ་གིང་གཉིས་ཉི་མ་ནུབ་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་ལགས་ཀ་ཡིན་སྟབས། ཤར་ ག ང་པར་ཆ་བཞག་ཀང་རྒྱ་གར་དང་། འབར་མ། ཤྲ ི་ལངྐཱ་ལ་སགས་པའི་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཚོ་ཚང་མ་ཨིན་ཇིའི་མངའ་འག་ལ་བསྡད་པ་རེད། དེ་འད་ བ ད་དུས་ཨིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁམས་རང་ལ་ཉི་མ་ནུབ་རྒྱུ་མེད་པ་ཆགས་པ་རེད། དེ་འད་བས་ཏེ་སྡྱོད་པའི་སྐབས་སུ་ཁང་ཚོས་ཤར་ག ང་གང་དང་གང་ དུ་ཆབ་ས ི ད་ཀ ས་དབང་སྒྱུར་ཡ ད་པ་དེ་དང་དེ་རུ་སྐད་ཡིག་དང་མིང་ ཙམ་ག ་ཤེས་ཡན་དང་། དེང་རབས་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་དཔལ་ཡན་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ ང་ཚོའི་སང་ལ་བཙན་དབང་གི་ས་ནས་ཤུགས་ཆེན་པ་བཞག་སྟེ་འདིའི་ འག་ལ་འཛུལ་བཅུག་ཡད་རེད། ད་ལམ་ཉེ་བའི་ཆར་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ཕ ་ ལ་བརྒྱ་ཕག་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་འཇིག་ར ན་ཡངས་རགས་འབ ལ་བ་ཡད་པའི་ དམག་ཆེན་གཉིས་འཛིངས་ཏེ་མི་མང་པ་བསད་པ་རེད། དམག་ཆེན་གཉིས་ པའི་མཇུག་བསྡྱོམས་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། འབར་རས་གཉིས་ཀ ས་ གཏར་བཤིག་ཆེན་པ་བཏང་སྟེ། ཧི་ར་ཤི་མ་དང་། ན་ག་ས་ཀི་གཉིས་ད་ལྟ་ ཡང་ང་ཚོའི་དན་ཡུལ་དུ་ཡད་རེད། ཧི་ར་ཤི་མ་དང་། ན་ག་ས་ཀི་གཉིས་ འབར་གས་ཀ ི ས་གཏར་བའི་སྐབས་སུ་ང་ལ་བཞི་ལྔ་སན་པའི་ཕྲུ་གུ་ཞིག་ ཡིན་པ་དེ་དུས་ག་ཐས་བྱུང་མྱོང་། དེ་སྐབས་ང་ཚོས་རྡུལ་ཕན་མཚོན་ཆ་ ཞེས་བད་སྐད་ནང་ལབ་ཐུབ་ཀ ་མེད་སྟབས་ང་ཚོའི་ཕ་ཡུལ་ལ་རྒྱ་མིའི་སྐད་ ཡན་ཙི་དེན་ཞེས་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། འབར་རས་དེ་འབར་ཐེངས་གཅིག་གི་ ནང་འབུམ་ཕག་མང་པ་གཏར་བཤིག་ཕ ན་པ་རེད། ཡངས་སུ་གགས་པའི་ དམག་ཆེན་གཉིས་པ་ཕར་བཞག་ནས་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་དམག་
125 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཆང་ངི་ཆུང་ངི་དེ་ཚོའི་ནང་བསད་པའི་མིའི་གངས་འབར་བས་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ངས་ཚད་གཞི་ཏག་ཏག་དན་ག ་མི་འདུག་སྟེ། གང་ལྟར་དམག་ཆེན་ གཉིས་ཀ ་སྐབས་སུ་བསད་པའི་མིའི་གངས་ཀ་ལས་ལྡབ་བཞིའམ་ཡང་ན་ ལྡབ་གསུམ་དང་ཕ ད་ཀ་དེ་འད་ཞིག་ལས་མང་བ་བརྒྱ་ཕ ག་ཉི་ཤུའི་ནང་ ཤི་ཡད་རེད་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། བརྒྱ་ཕག་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་ང་ཚོ་བད་པ་ཡང་ འབུམ་བཅུ་གཉིས་ཙམ་ཤི་བ་རེད་ཟེར་གི་ཡད་རེད། ལ་འ་སི་དང་། ཁམ་བ་ ཊི་ཡ། ཨ་རིའི་ནང་ཡད་པའི་ཁུཡི་བ་དང་། རྒྱ་མི། ར་ཤི་ཡ་དེ་ཚོའི་ནང་མི་ ག་ཚོད་མང་པ་ཤི་ཡད་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་ཡང་འག་བ་མིའི་རིགས་སུ་གྱུར་ པ་ཚང་མ་ག་དུས་ཡིན་ནའང་འཇིགས་སྣང་དང་དངངས་སྐྲག་འག་སྡྱོད་ དགས་པའི་གནས་བབས་འདི་དག་དེང་རབས་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་དཔལ་ཡན་ ག ི་འབས་བུ་ཡིན་པ་རེད། ང་རང་ཚོར་ད་ལྟ་དུས་ཚོད་མེད་པར་བར ན་ངས་ འདིར་མདར་བསྡུས་བས་ནས་བསྡྱོམས་བརྒྱབ་སྟེ་ཞུ་ཡི་ཡིན། དེང་རབས་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་དཔལ་ཡན་དར་ཁབ་ཕ ན་པ་ལ་བར ན་ནས་ འག་བ་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་འགྱུར་བ་ག་རེ་བཏང་ཡད་པ་དང་། ཁད་པར་ ག་རེ་བཟས་ཡད་པ། དེ་ལ་རིགས་པའི་གནད་དམ་ཤེས་བའི་གནད་རྒྱ་ཆེན་ པ་ཡད་རེད། དེ་ཚོ་ང་ཚོས་ཤེས་ཐུབ་རྒྱུ་ཁག་པ་ཞེ་དག་རེད། ལུང་པ་ས་ས་ དང་། སྐད་ཡིག་ས་ས། རིག་གཞུང་ས་སའི་ནང་མི་འད་བ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་ ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་མཐའ་བསྡྱོམས་དེར་འཇིག་ར ན་ནང་སལ་རྒྱུན་ནས་ ལགས་སུ་ཕིན་པའི་དེང་རབས་འདིས་ག་རེ་བས་ཡད་རེད་ཟེར་ན། གནས་ ཚུལ་གལ་ཆེ་ཤས་དེ་ཆ་མི་མཉམ་པ་བཞི་བཟས་ཡད་རེད། དང་པ་ལུས་དང་
126 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སེམས་ཀ ་བར་ལ་ཆ་མི་མཉམ་པ་དང་། གཉིས་པ་རང་དང་གཞན་ག ་བར་ ལ་ཆ་མི་མཉམ་པ། གསུམ་པ་སྤ ་དང་ས ེ ར་ག ་བར་ལ་ཆ་མི་མཉམ་པ། བཞི་ པ་ཐབ་ཐང་དང་ལས་འགན་བར་ལ་ཆ་མི་མཉམ་པ་བཅས་བཟས་ཡད་རེད། གངས་ཀ་ཡག་པ་བརྩིས་པ་ཡིན་ན་ལྔ་བཟས་ན་ཡག་པ་མེད་དམ་བསམ་གི་ འདུག ལྔ་པ་དེ་མཐུན་སྒ ལ་དང་འགན་བསྡུར་བར་ཆ་མི་མཉམ་པ་བཟས་ པ་རེད། ཆ་མི་མཉམ་པ་བཟས་པའི་གནས་ཚུལ་དེའི་དབང་གིས་མིའི་སྤི་ ཚོགས་འདི་ཐལ་ཚལ་རྦད་ཚལ་བཏང་ནས་ད་ལྟ་འདིར་ང ་སྤ ད་གསུང་ བཤད་གནང་མཁན་ག ས་ང་ཚོས་འཇིག་པ་ཆེན་པ་ལྔ་ལ་གདང་ལེན་བ ད་ དགས་ཀ ི་ཡད་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། འཇིག་པ་ཆེན་པ་ལྔ་ཡང་བའི་རྒྱུ་ རྩ་དེ་ཡང་ཆ་མི་མཉམ་པ་ལྔ་ལ་ཐུག་པའི་བཟ་འད་ཞིག་ཡད་རེད། ཡིག་ཐག་ལ་ཡད་པའི་དུས་ཚོད་རེའུ་མིག་ལྟར་བས་ན། ཆུ་ཚོད་ ༡༠།༢༠ ཐག་གསལ་ཇའི་བར་གསེང་གི་དན་དུ་ཚོགས་ཐེངས་འདི་གལ་ དགས་པ་དང་། འདིའི་ར ས་ལ་ད ི ་བ་དིས་ལན་རེད་འདུག དེ་འད་ཡིན་ དུས་ད་ལྟ་ངས་ཚོགས་ཐེངས་འདིའི་བརད་གཞི་ཡངས་སུ་རགས་པ་བྱུང་མ་ སང་སྟེ། དུས་ཚོད་རེའུ་མིག་གཙོ་བར་བས་ནས་འདིར་མཚམས་འཇག་ཞུ་ ཡི་ཡིན། འདིའི་འཕས་འཛར་དེ་དགང་དའི་ཚོགས་ཐེངས་རེས་མའི་ནང་ ཆ་མི་མཉམ་པའི་གནས་ཚུལ་ཕན་བུ་ཞིག་ཞུས་པའི་ཐག་ནས་ཤེས་ཡན་ག ་ མི་འད་བའི་ཁད་པར་དང་། སབ་ཚན་མི་འད་བའི་ཁད་པར་གཉིས་མཉམ་ དུ་བསྡྱོམས་ནས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། གང་ལྟར་དེང་རབས་འདི་ཡག་པ་ཞིག་ང་མ་ འཕད་པ་ཡིན་ན། དེང་རབས་ཕྱོགས་འཛིན་ག ་བ་འདི་དར་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད།
127 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེང་རབས་ཕྱོགས་འཛིན་ག ་བ་འདི་དར་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། དེང་རབས་ དང་སལ་རྒྱུན་བར་ག ་མཚུངས་བསྡུར་བ ད་ཐུབ་ཡག་ཡད་མ་རེད། འདིར་ མཚམས་འཇག་ཞུ་ཡི་ཡིན།། །། ད ་བ་ད ས་ལན། ད ་བ། གལ་ཏེ་ང་ཚོའ ་ས བ་གྲྭའ ་ནང་ས ལ་རྒྱུན་དང་ལྡན་པའ ་ས བ་ཁ ད་ བ ས་པ་ ཡ ན་ན། ང་ཚོའ ་གནས་སའ ་ཁོར་ཡུག་ག ་རྣམ་པ་དང་། རང་གཞན་ས བ་ ཕྲུག་ཚང་མ་དེང་རབས་ཀྱི་མ ་ཞ ག་ཡ ན་པའ ་ཆ་ནས་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ང་ཚོར་ ཕན་ཐོགས་ཇ ་ཙམ་ཡོང་ཐུབ་བམ། ལན། དེ་ར ང་ངས་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་དོན་དག་ཞུས་པའ ་སྐབས་སུ་ཁྱད་ཆོས་ཁ་ཤས་ ཤ ག་ཞུས་ཡོད། འད འ ་ནང་ལའང་ས ལ་རྒྱུན་ཞེས་པ་ཁྱད་ཆོས་གསུམ་ལྡན་ དང་དུས་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་འགྱུར་འ གྲོ ས་ལ་མ ་ ལྟོ ས་པར་རྟག་ཏུ་ཕན་ བདེ་འབྱུང་གནས་སུ་གནས་པའ ་ར ག་པའ ་རྒྱུ་ཞ ག་ལ་གོ་དགོས་ཞེས་བ ས་ འདུག ས ལ་རྒྱུན་ཟེར་བ་དེ་དུས་ཚོད་བ ་བག་པ་ཞ ག་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་ པ་དང་། དུས་ཚོད་གཞན་དག་ཅ ག་ལ་ཕན་ཐོགས་མེད་པ། ཡུལ་དང་དུས་ འགྱུར་བ་ཕྱིན་པ་བཞ ན་དུ་འགྱུར་བ་འགྲོ་མཁན་ཞ ག་ཡ ན་ན། དེ་ན ་ཡང་ དག་པའ ་ས ལ་རྒྱུན་ཞ ག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་མ་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་ཡ ན། དེ་འད་ ཡ ན་དུས་ངས་ད་ལྟ་བསྐར་ལྡབ་ཀྱིས་ཞུ་རྒྱུ་ཞ ག་ལ། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ས ལ་ རྒྱུན་ཞེས་ག་ཚོད་ལབ་པ་ཡ ན་ནའང་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ངོ་བོ་དེ་འབྱུང་ཁུངས་
128 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡང་དག་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། བརྒྱུད་པ་བར་མ ་ཆད་པ། ར གས་པ་ཡང་ དག་ལ་བ རྟེ ན་པ་བཅས་ཁྱད་ཆོས་གསུམ་གྱི་ཐོག་ལ་ཡུལ་དུས་གནས་ སྐབས་ག་དུས་ཡ ན་ནའང་དེའ ་རང་བཞ ན་ལ་འགྱུར་བ་མེད་པ་དང་། དེ་ལ་ བརྟེན་ནས་ཕན་བདེ་འབྱུང་བའ ་ནུས་པ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པར་ས ད་མཁན་ ཞ ག་ལ་ས ལ་རྒྱུན་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད། དུས་རབས་ཉ ་ཤུ་ ར ་གཅ ག་པ་ཟེར་རྒྱུ་ཏོག་ཙམ་ཧམ་པ་ཚ་ ད གས་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཉ ་ཤུ་ར་གཅ ག་པ་འད འ ་ནང་འགྲོ་བ་སྤྱི་དང་། གང་ཟག་ ས ར་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་ཤོས་ཡ ན་པའ ་ས བ་སྦ ང་ཞ ག་བ་རྒྱུ་ཡོད་ན། དེ་ན ་ ཡང་དག་པའ ་ས ལ་རྒྱུན་དེ་ཚོ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཡང་དག་པའ ་ས ལ་ རྒྱུན་ཟེར་བ་དེ་དུས་ད་ལྟའང་སྐ ་འ གྲོ ་སྤྱིའ ་བདེ་སྐྱིད་དང་འབ ལ་བ་ཤུགས་ ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ཡང་དག་པའ ་ར གས་པའ ་རྒྱབ་རྟེན་ཡོད་པ་ ཞ ག་དང་། དེང་རབས་ཀྱི་ཚན་ར ག་དང་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ར ག་པ་གང་ག ་ཐོག་ ནས་ ཀ ང་ཡང་དག་པའ ་གནས་བབས་འད ་ཡང་དག་པ་མ་ཡ ན་པ་འགྲུབ་ མ ་ཐུབ་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད། ད་ལྟ་བར་དུ་ཡང་དག་པའ ་གནས་བབས་ འད ་ཡང་དག་པ་མ་ཡ ན་པ་གྲུབ་ཐུབ་ཡོད་མ་རེད་ལ་མ་འོངས་པར་ཡང་ འགྲུབ་ཐུབ་པའ ་གོ་སྐབས་མེད་པ་ང་ཚོས་མཐོང་ཐུབ། དེ་འད་ཡ ན་དུས་ཕྱི་ ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཉ ་ཤུ་ར་གཅ ག་པའ ་ནང་། གལ་ཏེ་རང་ལ་ཕན་པ་དང་། གཞན་ ལ་ཕན་པ། རང་གཞན་གཉ ས་ཀར་ཕན་པའ ་ས བ་སྦ ང་ཞ ག་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ ན༑ ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་ལས་ལྷག་པའ ་ས བ་སྦ ང་གཞན་དག་ཡོད་མ་རེད་ ཅེས་ངས་ཕལ་ཆེར་ཚིག་ཐག་ཆོད་པོའ ་ཐོག་ནས་ལབ་ཐུབ་ཀྱི་རེད།
129 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡ ན་ནའང་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་ཚན་དང་ས བ་སྦ ང་ཟེར་བ་དེ་ཡ ན་གཅ ག་ མ ན་གཅ ག་ས བ་ཚན་དེ་རང་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ཞ ག་ དགོས་ཀྱི་མེད་པ་གོང་དུ་ནན་ཏན་བས་ནས་ཞུས་པ་ཡ ན། དེང་རབས་ཀྱི་ ས བ་ཚན་གསར་པ་གསར་ རྐ ང་ཞ ག་ས བ་སྦ ང་ བ ས་པ་ཡ ན་ནའང་ས བ་ སྦ ང་བ ད་པའ ་ཚུལ་དང་། ས བ་སྦ ང་བ ད་མཁན་གང་ཟག་ག ་ཀུན་ས ང་། ས བ་སྦ ང་བ ད་པའ ་ཐབས་ལམ་རྣམས་ས ལ་རྒྱུན་དང་མཐུན་པ་ཞ ག་བྱུང་བ་ ཡ ན་ན་ར ག་གསར་གྱི་ས བ་སྦ ང་དེ་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་ཆགས་ཀྱི་རེད། ར ག་གསར་དང་ས ལ་རྒྱུན་གཉ ས་དབར་ས ོ བ་ཚན་དང་ས བ་སྦ ང་བ ད་ སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་དབ ་བ་འབ ད་པ་མ་གཏོགས། དོན་གྱི་ངོ་བོའ ་ཆ་ནས་ ཆོས་ཚུགས་པའ ་སྒ མ་གཞ འ ་ནང་ཕར་བཅད་ཚུར་བཅད་བ་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད་ ཅེས་ཞུ་དགོས་དོན་འད ་རེད། དེ་ལྟ་བུའ ་རྣམ་རྟོག་མ ་མང་པོ་ཞ ག་ལ་ཡོད་ རེད། ས ལ་རྒྱུན་མ་ཡ ན་པའ ་དགོངས་གཞ ་མང་པོ་ཞ ག་དུས་ཚོད་ཡོལ་ ཚར་བ་ཆགས་ས ད་ཀྱི་རེད། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་བཞ ་དང་མ ་ལྡན་པའ ་ གནས་ཚུལ་དེ་འད་ཡ ན་ན་དུས་ཚོད་ཡོལ་ཚར་བ་དེ་ཡོལ་ཚར་བར་བཞག་ དགོས་པ་མ་གཏོགས། ད་ལྟ་བེད་སྤ ད་བས་ན་ཕན་ཐོགས་གང་ཡང་ཡོང་ ག ་མ་རེད། ཡ ན་ནའང་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་འད ་དུས་ཚོད་ཡོལ་རྒྱུ་མེད་ པའ ་ཤེས་ཡོན་ཞ ག་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་བཞ ན། འད ་ལ་དུས་ཚོད་ཡོལ་རྒྱུའ ་ རྣམ་ རྟོ ག་གནང་དགོས་མེད་ སྐོ ར་རགས་པ་ཙམ་ཞ ག་ག ་ཐོག་ནས་ཞུས་ པ་ཡ ན་ན། ད་ལྟའ ་འཇ ག་རྟེན་འད འ ་ནང་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་ཚད་ལྡན་ ཡོད་མཁན་རྣམས་འ གྲོ ་ས་ས ད་ས་མ་རག་པར་ ལྟོ གས་ཤ ་ཐེབས་མཁན་ གཅ ག་ཀང་ཡོད་མ་རེད། དེང་རབས་ཀྱི་ས བ་སྦ ང་ཚད་མཐོ་པོ་ཡོད་ཟེར་
130 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མཁན་དེ་ཚོ་ཡང་གཡོག་པོ་རྒྱུག་ས་མ་རག་པར་རྒྱུག་ས ད་མཁན་མང་པོ་ ཡོང་ག ་ཡོད་རེད། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་ཚད་ལྡན་མེད་པ་ཞ ག་ཡ ན་ན་ དེ་འད་ཡ ན་གྱི་རེད་མ་གཏོགས། དེ་མ ན་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་ཚད་ལྡན་ ཡོད་མཁན་ཞ ག་ཡ ན་ཕྱིན་ཆད་ལ་ཤར་ནུབ་ཀྱི་འཇ ག་ རྟེ ན་གང་དུ་ཕྱིན་ ཡང་ཚང་མས་གུས་བར ་དང་དགའ་བསུ་ཞུ་ཡ ་འདུག་མ་གཏོགས། ཁྱེད་ རང་ཕན་ཐོགས་མ ་འདུག་ཟེར་ནས་ལྷག་བ ས ད་པ་གཅ ག་ ཀ ང་མ ་འདུག འད ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་མ ན་ཡང་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་དེ་དུས་རབས་ ཡོལ་ཚར་བ་རེད་བསམས་པའ ་རྣམ་རྟོག་ཞ ག་ཡོད་པ་ཡ ན་ན། རྣམ་རྟོག་ འད ་སོལ་རྒྱུན་གྱི་སོབ་སྦ ང་ཡག་པོ་ཡོད་མཁན་ཚོའ ་མཛད་པ་འཕྲྱིན་ལས་ གང་འད་རྒྱས་ཀྱི་ཡོད་པར་བལྟས་པ་ཡ ན་ན། དུས་ཚོད་ཡོལ་ཚར་དང་མ ་ ཚར་མངོན་སུམ་དུ་འགྲུབ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞ ག་རེད། འད འ ་ས ན་ལ་བོད་ཕྲུག་ ཁྱྱིམ་ས འ ་ས བ་གཉེར་བ་ཞ ག་ག ས་བཀའ་འད ་ གནང་བ་དེ་ངས་ཡག་པོ་མགོ་མ་འཚོས་པའ ་ཁར་ཁོ་པས་ད ་བ་གཞན་དག་ ཅ ག་ད ས། ངས་ལན་གཞན་དག་ཅ ག་བརྒྱབ་འདུག་པ་དེར་དགོངས་དག་ ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ཁྱེད་རང་ཚོ་ད ་བ་གནང་མཁན་ཚོས་སྐད་སྦུག་གསུང་པར་ འད ་ཐག་ར ང་ཐུང་འཚམ་པོ་ཞ ག་ལ་བཟུང་ན་ཏོག་ཙམ་སྐད་གསལ་པོ་ཡོང་ ག ་འདུག ཧ་ཅང་ཐག་ཉེ་པོ་བ ད་དུས་དེ་ལ་བག་ཆ་ཞ ག་འཁོར་ནས་ཚིག་ གསལ་པོ་ཁྱོན་ནས་གོ་ཡ ་མ ་འདུག ང་རང་མ ་རྒས་འཁོགས་ཡ ན་སྟབས་ དབང་པོ་ཉམས་རྒུད་ཀྱིས་སྐད་ཆ་ཁ་ཤས་གཟབ་གཟབ་ བ ས་ནས་ཉན་ན་ མ་གཏོགས་ཡག་པོ་ཁྱོན་ནས་གོ་ཡ ་མ ་འདུག
131 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེ་ས ན་ཁོང་ག ས་གསུངས་པ་དེ་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོའ ་ སྐོ ར་ལ་འཚོལ་ཞ བ་ དང་བརྟག་དཔྱད་མང་པོ་བས་པའ ་ར ས་སུ་མཐའ་མའ ་ར ད་དོན་དེ་ནུས་པ་ གཅ ག་ག ་ངོ་བོ་ལ་ར ད་ཀྱི་འདུག ནུས་པ་ཟེར་བ་དེ་ཚན་ར ག་པས་རྒྱུན་ཆད་ རྒྱུ་མེད་པ་ཞ ག་ལ་ངོས་ལེན་བ ད་ཀྱི་ཡོད་རེད། བས་ཙང་ནང་པ་དང་ཚན་ ར ག་པའ ་ལྟ་ཚུལ་མ ་མཐུན་པ་མ ་འདུག་ཅེས་ནུས་པ་རྒྱུན་ཆད་རྒྱུ་མེད་ན་ སེམས་ཡང་རྒྱུན་ཆད་རྒྱུ་མེད་པ། ནུས་པ་ཟེར་བ་དེ་ཨ ན་སྐད་ནང་ Energy རེད། དེ་འད་ཡ ན་དུས་ཁོ་རང་ག ་གྲུབ་དོན་ར ད་པ་དེ་ངས་ཀང་ད་ག་རང་ཇ ་ མ་ཇ ་བཞ ན་རེད་ཅེས། དེ་དེ་བཞ ན་ཏེ། དེ་དེ་བཞ ན་ནོ། །ཞེས་ཞུ་ཐུབ་མ ན་ ལ་མ་ལྟོས་པར་བརྟག་དཔྱད་བས་པ་དེ་ཡག་པོ་ཞེ་དག་རེད། ད་དུང་མུ་ མཐུད་ནས་བརྟག་དཔྱད་བ ད་དགོས། བརྟག་དཔྱད་བས་པའ ་གྲུབ་དོན་དེ་ ཚོ་ཡ ག་ཐོག་ལ་བཀོད་ན་ཡག་པོ་ཡོད་རེད་ཞུས་པ་ཡ ན། ནུས་པ་ཞེས་པའ ་ཚིག་འད ་བོད་སྐད་ནང་དོན་དག་མང་པོ་ཞ ག་ལ་འཇུག་ ག ་ཡོད་རེད། ལེགས་སྦར་གྱི་སྐད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་ནང་ཨཱུར ་ཟེར་བའ ་ དོན་དེ་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཞ ག་ལ་འཇུག་པ་དང་གཅ ག་པ་རེད། གསལ་ བའ ་ཆ་དང་། ར ག་པའ ་ཆ། སེམས་ཀྱི་འཁོན་ཐུབ་པའ ་འདོད་ལུགས་ཟེར་ ནའང་མ ་འདུག གསལ་ར ག་ག ་ངོ་བོ་ཙམ་འད ་ཚན་ར ག་ག ་བཤད་པའ ་ ནུས་པ་དང་གཅ ག་པ་ཡ ན་མ ན་ང་ཚོས་རྒྱུན་ར ང་པོ་བརྟག་དཔྱད་བ ད་ དགོས་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཡ ན་ནའང་དེ་ར ང་ངས་ཕ གས་ཙམ་ཞུས་ པ་ཡ ན་ན། སགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་རླུང་སེམས་འཇུག་པར་བ ད་པའ ་རྣམ་ གཞག་ཅ ག་གསུང་ག ་ཡོད་རེད། ཡ ན་ནའང་རླུང་སེམས་འཇུག་པར་བ ད་
132 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའ ་རྣམ་གཞག་དེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའ ་ཐེག་པའ ་སྐབས་སུ་གང་ཡང་གོ་གོ་ ཐོས་ཐོས་ཡོད་མ་རེད། སགས་ནས་བཤད་པའ ་རླུང་སེམས་འཇུག་པར་ བ ད་པའ ་རྣམ་གཞག་དང་། ལྷག་པར་དུ་རླུང་ལ་སྟངས་འཛིན་བ ད་པའ ་ དབང་ག ས་རྣམ་ རྟོ ག་ལ་སྟངས་འཛིན་བ ད་རྒྱུ་ཡོད་པ་འད ་ ས གས་ཀྱི་ཐུན་ མོང་མ་ཡ ན་པའ ་ཚན་ར ག་ག ་བཟོ་འད་པོ་རེད། འད འ ་ཐོག་ནས་བལྟས་པ་ ཡ ན་ན། སགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པའ ་རླུང་ཟེར་བ་འད ་བོད་སྐད་ནང་ མང་ཆེ་བས་རླུང་ལ་བསྒྱུར་བ་རེད་མ་གཏོགས། དངོས་གནས་བས་པ་ཡ ན་ ན༑ རླུང་ག ་ཚབ་ལ་ས ག་ལ་བསྒྱུར་དགོས་པའ ་གོ་སྐབས་མང་བ་ཡོད་རེད། ལེགས་སྦར་གྱི་སྐད་ནང་ས ག་ལ་པྲཱཎ་ཟེེར་བའ ་ཚིག་དེ་ཡོད་རེད། སགས་ ཀྱི་སྐབས་སུའང་པྲཱཎ་ཡམ་ལ་ས ག་ར ལ་ཟེར་བའ ་ཚིག་འད ་ཡོང་ག ་འདུག དེ་འད་ཡ ན་དུས་ས ག་ག ་དབང་པོའམ་ཚེ་ཞེས་པའ ་སྐད་ཆ་འད ། ས ག་ན ་ ཚེ་ཡ ན་ད ད་དང་ན ། །རྣམ་ཤེས་རྟེན་གང་ཡ ན་པའོ། །ཞེས་ཐེག་པ་ཐུན་ མོང་ག ་སྐབས་སུའང་ཡོད་རེད། ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པ་དང་། མངོན་པ་ནས་ཚེ་ ན ་ས ག་ཡ ན་ལ་ད ད་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ རྟེ ན་གང་ཡ ན་པའོ་ཞེས་རགས་པ་ ཙམ་གསུངས་པ་མ་གཏོགས། འད ་འད་བའ ་ད ད་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་དུ་ གྱུར་པའ ་ས ག་ག ་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་འད ་འད་ཞ ག་ཡ ན་པ་འད ་མངོན་པའ ་ གཞུང་ལུགས་ནང་གསལ་པོ་ཡོད་མ་རེད། དེར་བརྟེན་ང་རང་ཚོས་ཚན་ ར ག་དང་མཉམ་དུ་ཞ བ་འཇུག་དང་བརྟག་དཔྱད་མུ་མཐུད་གནང་ཐུབ་པ་ ཡ ན་ན། ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པ་ནས་བཤད་པའ ་ས ག་དང་། སགས་ཀྱི་ཐེག་པ་ ནས་བཤད་པའ ་ས ག་གམ་རླུང་འད ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་དང་། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་
133 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བཞོན་པ། རྣམ་ཤེས་དང་བལ་དུ་མ ་རུང་བ། གང་ལྟར་སགས་ཀྱི་ལུགས་ ལ་གཟུགས་མེད་ཁམས་ལ་གཟུགས་ཡོད་ཟེར་བའ ་རྒྱུ་མཚན་འད ་རེད། གནས་སྟངས་དེ་འད་ཞ ག་ལ་བལྟས་པ་ཡ ན་ན། ནམ་ཞ ག་ག ་ཚེ་སེམས་ ཀྱི་ངོ་བོ་ནུས་པ་ལ་མ་ར ད་པ་ཞ ག་ཡ ན་ནའང་སེམས་དང་མཉམ་དུ་འབལ་ མེད་དུ་འགྲོ་མཁན་གྱི་ས ག་འད ་ནུས་པའ ་ངོ་བོ་ཡ ན་པ་དཔྱད་པ་བ ད་དུས་ ཉ ན་གཅ ག་ཏན་ཏན་མཐོང་བའམ་ར ད་ཐུབ་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག འད ་ ར ད་པ་ཡ ན་ན་ང་ཚོས་ཚན་ར ག་པར་སྐ ་བ་ས་ཕྱི་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ལས་ས་ རུ་འགྲོ་ཡ ་རེད། ད ་བ། ཇ དྡཱུ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུརྟྱི་སོགས་རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་དབང་མང་པོ་ཞ ག་ག ས་ཁང་པ་གྲུ་ བཞ ་ཞ ག་ག ་ནང་ཤེས་ཡོན་སྦང་རྒྱུ་འད ་སྤྱིར་བཏང་མ ་འདོད་པ་དང་། འད ་ ལས་ལྷག་པ་ཕྱི་ལ་ཕྱིན་ནས་རང་བྱུང་ཁམས་དེ་ཚོའ ་ཐོག་ནས་ཤེས་ཡོན་ ངོ་མ་རག་ག ་ཡོད་པའ ་འདོད་ཚུལ་གསུང་ག ་འདུག ར ན་པོ་ཆེར་འད འ ་ཐོག་ ལ་དགོངས་ཚུལ་གང་འད་ཞ ག་ཡོད་དམ། ལན། ཁྱེད་རང་ག ས་ཇ དྡཱུ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུརྟྱི་ཡ ་དེབ་ག་རེ་བཀགས་པ་ཡ ན་ནམ། ཡང་ ན་མ ་གཞན་དག་ག ་ས་ནས་གོ་བ་རེད་དམ། ཇ དྡཱུ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུརྟྱི་ཡ ས་གསར་ འཛུགས་ བ ས་པའ ་ས ོ བ་གྲྭའ ་ནང་ག ་གཞ ་ར མ་ས བ་སྦ ང་བ ད་སྟངས་དེ་རྒྱ་ གར་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་གཞ ་ར མ་ས བ་གྲྭ་ཁག་ག ་ས བ་སྦ ང་བ ད་སྟངས་དང་གང་ འཚམས་མ ་འད་བ་ཡོད་རེད། ཇ དྡཱུ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུརྟྱི་ཡ ས་བཙུགས་པའ ་ས བ་གྲྭ་དེ་ ཚོའ ་ནང་འཛིན་གྲྭ་གསུམ་བཞ འ ་ས བ་ཕྲུག་དེ་ཚོ་ཚང་མ་འཛིན་གྲྭ་གཅ ག་ ག ་ནང་མཉམ་དུ་ས ད་ཀྱི་རེད། དགེ་རྒན་གྱི་ངོས་ནས་ཀང་རྟག་པར་སོབ་
134 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཚན་ས ན་ཚུད་ནས་གྲ་སྒ ག་བས་ནས་བསབ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་པར། ཕྲུ་གུ་ ཚོ་དང་མཉམ་དུ་སྐད་ཆ་འད་བཤད། ར ད་མོ་འད་བར ས། མང་ཆེ་བ་ཤ ང་ ནགས་དང་། མེ་ཏོག་ལྡུམ་ར། སྐ ད་མོས་ཚལ། འབབ་ཆུ་ཡོད་ས་བཅས་ ཕྱི་ལོགས་ལ་ཁ ད་ནས་ར ་དྭགས་དང་། ས ག་ཆགས་སྦྲང་མ། ཕ ་མ་ལེབ་ཀྱི་ བཟོ་འད་ལ་བལྟས་ནས་ས ད་པ་དང་། མྱུ་གུ་སྐ ་བའ ་སྐབས་སུ་མྱུ་གུ་ཐོག་ མར་གང་འད་བས་ནས་སྐ ་ཡ ་འདུག ཡར་རྒྱས་གང་འད་འགྲོ་ཡ ་འདུག ཟླ་ བ་རེ་རོགས་པའ ་མཚམས་སུ་གང་འད་བས་ཏེ་འཚར་ལོངས་ཡོང་ག ་ཡོད་ མེད་སོགས་དེ་ཚོའ ་སྐོར་ལ་རྟོག་ཞ བ་བ་རྒྱུ་ཡ ན་པ་རེད། དེ་བཞ ན་བདག་ཉ ད་ཆེན་པོ་གཱནྡ ས་<<བུ་ན ་ཡཱ་ད ་ཤ ཀྵཱ་འམ། བུ་ན ་ཡཱ་ད ་ཏཱ་ ལ མ་>>ཟེར་བ་དེའ ་ནང་ས བ་སྦ ང་གང་འད་ཞ ག་སྤད་པ་ཡ ན་ནའང་། ས བ་ སྦ ོ ང་སྤད་རྒྱུའ ་གཞ ་ར། དཔེར་ན། སྐུད་པ་འཁལ་རྒྱུ་དང་། ཐགས་འཐག་ རྒྱུ༑ ཤ ང་བཟོ་བ ད་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་ལག་ཤེས་དང་། བཟོ་ལས་གང་རུང་ཞ ག་ བརྒྱུད་ནས་བསབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། དཔེར་ན། ཚལ་ཞ ང་འདེབས་རྒྱུའ ་ལས་ ཀ་ལྟ་བུ་ཡ ན་ན། ཞ ང་ཁ་དེའ ་ས་ཆའ ་གནས་བབས་དང་། སྐ་ལུད་དང་ རས་ལུད་བཟོ་རྒྱུ། སོན་ལ་བརྟག་དཔྱད་བ་རྒྱུ། སོན་བདག་གཉེར་བ་རྒྱུ་ ལ་སོགས་པ་དང་མཉམ་དུ་ཚན་ར ག་ག ་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞ ག་ས བ་ཀྱི་ ཡོད་རེད། རས་སྦོར་ར ག་པ་དང་། དངོས་ཁམས་ར ག་པ་དེ་ཚོ་འད ་འད་ བས་ནས་བསབ་རྒྱུ་ཡ ན་པ་རེད། ཐགས་འཐག་རྒྱུ་དང་སྐུད་པ་འཁལ་རྒྱུ་ལྟ་ བུ་ཡ ན་ན། ཐོག་མར་བལ་གང་ནས་བྱུང་ག ་ཡོད་མེད་དང་། བལ་དེ་གང་ འད་བས་ནས་འཁྲུད་དགོས་མ ན། གང་འད་བས་ནས་བསྐམ་དགོས་མ ན།
135 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གང་འད་བས་ནས་གསེད་དགོས་མ ན། སྐུད་པ་གང་འད་བས་ནས་འཁལ་ དགོས་མ ན། ཐགས་གང་འད་བས་ནས་འཐག་དགོས་མ ན། ར ་མོ་འབ ་ སྟངས་གང་འད་ཡ ན་མ ན། དེའ ་ཐོག་ལ་ཚན་ར ག་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཚན་ ར ག་སོགས་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞ ག་མཐའ་སྐོར་ར ་སྐོར་བས་ནས་བསབ་ རྒྱུའ ་གནས་སྟངས་ཤ ག་ཡོད་རེད། ཡ ན་ནའང་འད ས་ས ོ བ་སྦ ང་ག ་ཐབས་ལམ་མ་གཏོགས་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་ ས བ་སྦ ང་ས བ་སྟངས་ད་ག་རང་རེད་དམ་ཟེར་ན། ཚང་མ་འད འ ་ནང་བསྡུ་ རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད། ཨང་ར ས་ཀྱི་བཟོ་འད་པོ་ཡ ན་ན། ཨང་ར ས་ཀྱི་གཞ ་ར མ་ འ གྲོ ་སྟངས་རྣམས་བ ས བ་དགོས་པ་མ་གཏོགས་རང་བཞ ན་གྱིས་ཤེས་རྒྱུ་ ཞ ག་ཡོད་མ་རེད། དེ་བཞ ན་ཚན་ར ག་གཙང་མ་ས བ་པའ ་སྐབས་སུ་ཁོ་ རང་ཚོའ ་གྲུབ་མཐའ་རྣམས་བསབ་དགོས་ཀྱི་རེད་མ་གཏོགས། བསབ་རྒྱུའ ་ བརྒྱུད་ལམ་དེ་འད་ཞ ག་རེད། ད་ལྟའ ་ཁྱེད་རང་ག ་ད ་བ་དེ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུརྟྱི་ཡ ས་ རང་བྱུང་ཁམས་དང་བསྟུན་ནས་ས བ་སྦ ང་ བ ་རྒྱུ་བཤད་པ་འད ་ས ལ་རྒྱུན་ དང་། དེང་རབས་གཉ ས་གང་ཞ ག་རེད་ཅེས་ལབ་པ་ཡ ན་ན་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ ཐམ་པ་ས ལ་རྒྱུན་རེད། དེང་རབས་ཀྱིས་རང་བྱུང་ཁམས་དང་ཐག་ར ང་དུ་གཏང་རྒྱུ་དང་། རང་བྱུང་ ཁམས་ལ་བར ་མེད་གཏང་རྒྱུའ ་བསམ་ཚུལ་མ་གཏོགས། རང་བྱུང་ཁམས་ ལ་གུས་ཞབས་དང་བར ་མཐོང་ བ ་རྒྱུའ ་བསམ་ཚུལ་གཅ ག་ ཀ ང་ཡོད་མ་ རེད། དེང་རབས་ཀྱི་བསམ་བ ་གཏོང་སྟངས་དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་བ་ཡ ན་ན། རང་བྱུང་ག ་འབྱུང་བ་འད ་དག་མ ས་ག་ཚོད་བཟོས་བཟོས་ཡ ན་བསམ་པ་
136 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དན་ནས་འབྱུང་བ་ལ་དབང་བསྒྱུར་རྒྱུ་དེ་རེད། དཔེར་ན། གནམ་གཤ ས་ཚ་ པོ་ཡོད་ན་གྲང་གོག་བཏང་ནས་གྲང་མོ་བཟོ་རྒྱུ་དང་། གནམ་གཤ ས་གྲང་ མོ་ཡོད་ན་ཚ་གོག་བཏང་ནས་ཚ་པོ་བཟོ་རྒྱུ། ག ག་མེད་སར་ག ག་ཤུགས་ འདོན་རྒྱུའ ་བཟོ་ལྟ་བུ། འབྱུང་བའ ་བ་བ་རླུང་མེད་སར་རླུང་འཁོར་བསྐོར་ ནས་རླུང་གཏང་རྒྱུ་སོགས་འབྱུང་བའ ་ བ ་བ་ཡོངས་སུ་ར གས་པ་མ ས་ག་ ཚོད་འདོད་འདོད་དབང་སྒྱུར་བ ད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དེང་རབས་ཀྱི་ཚན་ ར ག་པ་དང་དེང་རབས་པ་ཚོའ ་བསམ་བ འ ་ནོར་འཁྲུལ་ཆེ་ཤོས་ན ་འབྱུང་བ་ ལ་དབང་བསྒྱུར་རྒྱུའ ་བསམ་ཚུལ་དེ་རེད། འབྱུང་བ་ལ་དབང་བསྒྱུར་རྒྱུའ ་ བསམ་ཚུལ་འད ས་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ར ང་ནས་རང་བྱུང་འབྱུང་བ་དང་ འཐབ་ར ད་ཆེན་པོ་ཞ ག་བྱུང་ཟ ན་པ་རེད། དེའ ་དབང་ག ས་རང་བྱུང་འབྱུང་ བའ ་ཁོར་ཡུག་ག ་གནས་སྟངས་དེ་བརྡལ་བཤ ག་ཕྱིན་པ་རེད། ད་ཆ་རང་བྱུང་འབྱུང་བས་སྤ ད་པ་ཞ ག་ས ག་ཡོང་བའ ་སྐབས་སུ་ཚན་ར ག་ པ་ལྟ་ཅ ། ཚན་ར ག་པའ ་པ་ཕ་ཡ ན་ནའང་ཁ་གདངས་ནས་བལྟས་ཏེ་བསད་ རྒྱུ་མ་གཏོགས་བ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་པ་དེ་རེད། རང་བྱུང་འབྱུང་བའ ་ཁམས་ ལ་དབང་སྒྱུར་བ ད་མ ་ཐུབ་པ་འད ་ག་ནས་བལྟས་ཀང་གསལ་པོ་རེད། ཁ་ སང་ཟླ་བ་གཅ ག་ག ་ས ན་ལ་བལ་ཡུལ་ལ་ས་ཡོམ་རྒྱག་དུས་ཚན་ར ག་པ་ ཚོས་ག་རེ་བ་རྒྱུ་འདུག ཨ་མེ་ར ་ཀར་ཆུ་ལོག་རྒྱག་དུས་ཚན་ར ག་པ་ཚོས་ ག་རེ་བ་རྒྱུ་འདུག ཚང་མ་ཤ ་འགྲོ་བ་མ་གཏོགས་ཐབས་ཤེས་གང་ཡང་ མེད་པ་གསལ་པོ་རེད། དེ་འད་ཡ ན་དུས་རང་བྱུང་འབྱུང་བ་དང་མཉམ་དུ་ མཐུན་ལམ་ བ ས་ཏེ་འབྱུང་བ་ས མས་པར་ བ ས་ནས་འ གྲོ ་རྒྱུའ ་བསམ་ཚུལ་
137 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེ་ཡག་ཤོས་རེད། དཔེར་ན། ང་རང་ཚོའ ་ལུས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་ལྟ་བུར་མཚོན་ པ་ཡ ན་ནའང་། མ འ ་ལུས་འད ་འབྱུང་བ་བཞ འམ་ལྔ་ལས་གྲུབ་པ་ཞ ག་རེད། འབྱུང་བ་འད ་དག་ཆ་ས མས་པོ་ཡོད་པའ ་སྐབས་སུ་གཟུགས་པོ་བདེ་ཐང་ དང་། འབྱུང་བ་འད ་ཆ་མ ་ས མས་པའ ་སྐབས་སུ་གཟུགས་པོ་བདེ་ཐང་མེད་ པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་རེད། གཟུགས་པོའ ་ཆ་ཤས་སུ་གྲུབ་པའ ་འབྱུང་བར་ དབང་སྒྱུར་བ ད་པར་ས ལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་གཉ ས་ཀའ ་ནང་སྨན་ལྟ་བུ་ རེ་ཟུང་གཏང་རྒྱུ་ཡོད་རེད། དེང་རབས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་བས་ནས་གཤག་བཅོས་གཏང་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་ མང་པོ་ཡོད་རེད། ཡ ན་ནའང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་པ་གང་ཡོད་ཀྱི་ལུས་ ཀྱི་ཁམས་ས མས་པ་བ་རྒྱུ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ལམ་འགྲོ་རྒྱུགས་ན་ཕན་ ཐོགས་ཡོད་རེད། ལམ་འགྲོ་མ་རྒྱུགས་ན་བ་རྒྱུ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། དེར་ བ རྟེ ན་རང་བྱུང་འབྱུང་བའ ་ཁ མས་ཟེར་ནའང་མ ་འདུག་གང་ལྟར་རང་བྱུང་ འབྱུང་བ་དང་ཐག་ཉེ་པོ་བས་ནས་བསད་རྒྱུ་དང་། རང་བྱུང་འབྱུང་བའ ་འགྲོ་ སྟངས་ལ་མ ས་ཇུས་གཏོགས་བ་རྒྱུ་མེད་པ་རེད། རང་བྱུང་འབྱུང་བའ ་ནང་ ཡར་མར་གང་བྱུང་མང་བྱུང་མ་དཀྲུགས་པར་བཞག་པ་ཡ ན་ན། ཁོར་ཡུག་ ཉམས་ཆག་མེད་པ་དང་། མ ་དང་འབྱུང་བ་གཉ ས་དབར་ལའང་ཐག་ཉེ་པོ་ བས་ནས་བསད་ཀྱི་རེད། རང་བྱུང་འབྱུང་བ་དང་ཕྱི་ སྣོ ད་ཀྱི་བཀོད་པར་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་བསམ་ ཚུལ་རྨོངས་དད་ཡོད་པའ ་སྐབས་སུ་ལྷ་ཡ ན་པ་དང་། གནས་ཡ ན་པ་ དང་། ར་ཆེན་པོ་ཡ ན་པ་དེ་འདའ ་བསམ་ཚུལ་ཡོད་རེད། རྨོངས་དད་མེད་
138 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའ ་སྐབས་སུ་ལས་འད ་དག་མ འ ་འབྱུང་ཁུངས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་ཡ ན་པ་ལྟ་ བུར་ཆ་བཞག་ག ་ཡོད་རེད། དཔེར་ན། རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་མཚོན་པ་ཡ ན་ན། ས་གཞ ་ལ་ཨ་མའ ་འདུ་ཤེས་འཇོག་ག ་ཡོད་རེད། རྒྱ་གར་ཙམ་མ་ཡ ན་པར་ ཨ་མེ་ར ་ཀའ ་ནང་ཡོད་པའ ་གདོད་མའ ་མ ་ཚོས་འབྱུང་བ་ལ་ཞེ་དག་ར་ཆེན་ པོ་བར ་ཡ ་རེད། སྤྱིར་བཏང་འད ་ཚོ་འཕྲོས་བཤད་ལྟ་བུ་རེད་དེ། ཁྱེད་རང་ ཚོ་ལོ་ན་གཞོན་པ་ཚོའ ་ནང་ལ་དྲྭ་རྒྱ་ལྟ་མཁན་དང་། ཨ ན་ཇ ་ཤེས་མཁན་ མང་པོ་ཡོད་སྟབས་ ཁྱེ ད་རང་ཚོས་དྲྭ་རྒྱ་ཁ་ཤས་ངེས་པར་དུ་བལྟས་ན་ ཡག་པོ་ཡོད་པ་དེ་འད་ཡོད་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༧༣༥ ཙམ་ལ་བ ས་པའ ་ད་ལྟ་ཨ་ར འ ་ས ་ཡ་ཊལ་ཟེར་བར་ཝ་ ཤ ང་ཊོན་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱིས་ས་ཆ་ཉོ་ཚོང་ བ ་རྒྱུའ ་ སྐོ ར་ལ་ཡ ་གེ་ཞ ག་བ ས་ པའ ་ལན་དུ། Letter from Chief Seattle གྱི་ཡ ་གེ་ཟེར་བ་ཞ ག་ཡོད་པ་དེ་ང་ཚོ་ ས ལ་རྒྱུན་པ་ཚོས་ས བ་ཚན་ནང་ལ་འཇོག་ག ་རེད། ས བ་དཔོན་ཆེན་མོ་ ཨེ་ ཀེ་ སརཎ་ལགས་ལྟ་བུ་ཡ ན་ན། ཁོང་ག ས་ཉ ་ཧོང་ག ་ས བ་ཕྲུག་ཚོར་ འད ་སྐོར་ས བ་སྦ ང་བ་རྒྱུར་ཡང་ཡང་བསབ་ཀྱི་རེད། ཡ ་གེ་དེའ ་ནང་ང་ གདོད་མའ ་མ ་ར གས་ཤ ག་ཡ ན། ཡར་རྒྱས་མ་ཕྱིན་པའ ་མ ་ར གས་ཤ ག་ ཡ ན་པས་ཁྱེད་རང་ག ་སྐད་ངས་ཤེས་ཀྱི་མ ་འདུག (Your Excellency, I am a savage and therefore, I do not understand) ཞེས་པའ ་ཚིག་འད ་བསྐར་ལྡབ་ཡང་ ལྡབ་ཡོང་ག ་རེད། དོན་དུ་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱིས་ས་ཆ་ཚོངས་ཟེར་བ་དང་། ཆུ་རྒྱུན་ ཚོངས་ཟེར་བའ ་ལན་ར ང་པོ་ཞ ག་བ ས་ཡོད་རེད། ས་ཆ་འད ་ང་ལ་བཙོང་ རྒྱུའ ་དབང་ཆ་སུས་སྤད་པ་རེད། ཁྱེད་རང་ལ་ཉོ་རྒྱུའ ་དབང་ཆ་སུས་སྤད་པ་
139 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རེད། གལ་ས ད་ཁྱེད་རང་ག ས་ང་ལ་ངའ ་ཨ་མ་ཚོངས་ཟེར་བ་ཡ ན་ན། ཨ་ མ་བཙོང་རྒྱུའ ་དབང་ཆ་འད ་ང་ལ་ཡོད་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོ་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་ པའ ་མ ་ཚོས་ཧ་གོ་ཡ ་ཡོད་རེད་མ་གཏོགས་ང་ན ་གདོད་མའ ་མ ་ར གས་ ཤ ག་ཡ ན་པས་ངས་ཤེས་ཀྱི་མ ་འདུག་ཞེས་པའ ་ཚིག་འད ་ང་རང་ལ་ཧ་ཅང་ སན་པོ་ཚོར་གྱི་ཡོད། དེར་བརྟེན་ང་རང་ནུབ་ཕ གས་ཁུལ་འགྲོ་དུས་ང་རང་ ག ་ གྲོ གས་པོ་ཚོར་ ཁྱེ ད་རང་ག ས་ག་རེ་གསུངས་པ་རྣམས་ང་རང་བསམ་ བ ་གཏོང་ཕོགས་ལོགས་ཀར་ཡ ན་སྟབས་ཁྱོན་ནས་ཤེས་ཀྱི་མ ་འདུག་ཞེས་ ལབ་ཀྱི་ཡོད། དེང་རབས་ཀྱི་མ ་ཚོའ ་བསམ་བ ར་ས་གཞ ་དང་། ཆུ་རྒྱུན། འབྱུང་བ་འད ་ཚོ་ ཚང་མ་བཙོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། ཉོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་བཅས་ས ར་བདག་ཅན་ཞ ག་ ཡ ན་པ་མཐོང་ག ་ཡོད་རེད། རྒྱ་གར་ནང་ཆ་བཞག་ཀང་རྒྱ་གར་གྱི་ར ་རྒྱུད་ ལ་ཡོད་པའ ་ཆུ་བོ་ཕལ་ཆེ་བ་ས ར་བདག་ཅན་ལ་གྱུར་ནས་བཙོངས་ཚར་ བ་རེད། བཙོང་རྒྱུ་དང་ཉོ་རྒྱུའ ་སྐད་ཆ་བཤད་དུས་རང་བྱུང་ག ་འབྱུང་བ་ལ་ དངོས་རས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་། བདག་སྤ ད་ཡོད་པའ ་འདུ་ཤེས་མ་གཏོགས་ རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཤ ག་མཐོང་ག ་ཡོད་མ་རེད། དེར་བརྟེན་ དེ་ལྟ་བུའ ་རང་བྱུང་ཁམས་དང་ཉེ་པོོ་ བ ས་ནས་བ ས ད་རྒྱུའ ་ས བ་ཚན་ཚང་ མ་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་སོབ་ཚན་ནང་ངེས་པར་དུ་བར ་དགོས་ཀྱི་རེད། ད ་བ། ད་ལྟའ ་སྐབས་སུ་ང་ཚོས་གནའ་དེང་ཟུང་དུ་འབ ལ་བའ ་འདབ་ཆགས་ གཤོག་པ་གཉ ས་ལྡན་གྱི་ས བ་ཕྲུག་ཅ ག་འཐོན་རྒྱུར་འབད་བར ན་བ ད་ཀྱི་ ཡོད་རེད། ཡ ན་ནའང་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ལག་བསྟར་བ ད་
140 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བཞ ན་པའ ་ས ོ བ་གྲྭ་ཞ ག་ག ་ནང་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་ཕྲུག་ཅ ག་ལ་ལྟ་སྟངས་ དེ་ལོགས་ཀ་ཞ ག་མཐོང་ག ་འདུག དེ་འད་ཡ ན་དུས་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་ཕྲུག་ དང་། དེང་དུས་ཀྱི་ས བ་ཕྲུག་གཉ ས་ལས་སུ་ར ས་ལུས་ཡ ན་མ ན་བཀའ་ འད ་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ལན། ང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་ཁ་རྒྱུན་ནང་གཤོག་པ་གཉ ས་ལྡན་ཞེས་ཡོངས་གྲགས་ བཤད་ཀྱི་ཡོད་རེད། ཡ ན་ནའང་གཤོག་པ་གཉ ས་ཀ་ཆ་མཉམ་པ་དང་། གཉ ས་ཀ་ནུས་པ་ཡོད་པ་ཞ ག་ཡོད་མཁན་དཀོན་པོ་འདུག དེང་རབས་ཀྱི་ ས བ་སྦ ང་ཕྲན་བུའ ་ཡག་པ་ཡོད་མཁན་ཚོས་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་དེ་ཙམ་ གཏ ང་ཟབ་པོ་མེད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡ ག་ཤེས་པ་ཙམ་ཡ ན་ནའང་བོད་ ཀྱི་ར ག་པའ ་གནས་དེ་ཚོའ ་གནད་དོན་གཏ ང་ཟབ་པོ་མ་རྟོགས་པར་བརྟེན། གཤོག་པ་གཅ ག་ཤུགས་ཆེན་པོ་དང་། གཤོག་པ་གཅ ག་ཆག་པའ ་བཟོ་འད་ བ ད་དུས་རང་བཞ ན་གྱིས་ཡན་ལག་མ་ཚང་བ་ཞ ག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་རེད། མཐོང་ཡོད་མེད་ཟེར་བ་དེ་ཡང་ད་ལྟ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དཔྱད་གཞ ་རེད། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཚད་ལྡན་ཡོད་པ་ཞ ག་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་མཐོང་ མེད་མཁན་སུ་འདུག་ད ས་པ་ཡ ན་ན། གཅ ག་བས་ན་ཏོག་ཙམ་མཚན་གཞ ་ འཛིན་རྒྱུ་དཀོན་པོ་ཡ ན་གྱི་རེད། བོད་ཀྱི་ནང་དོན་ར ག་པའ ་མཁས་པ་ཚད་ ལྡན་ཉུང་ཉུང་ཡ ན་ནའང་ཡོད་པ་དེ་ཚོར་མཐོང་མེད་པ་འ ད ་ཞ ག་ངའ ་ཚོར་ སྣང་ལ་མ་བྱུང་། གལ་ས ད་ཁོང་ཚོར་བོད་པའ ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མཐོང་མེད་ པ་ཡ ན་ནའང་མ ་ར གས་གཞན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་པའ ་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ མཁས་པ་ཞེས་པ་དེ་ཧ་ཅང་མཐོང་ཆེན་པོ་རེད། བ་མ་དང་། དགེ་བཤེས།
141 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཐ་ན་བོད་ཀྱི་ར ག་གཞུང་ལ་ཤེས་ཚད་མ ་དམན་པ་ཞ ག་ཡོད་པའ ་མ ་ སྐ ་ དཀྱུས་མ་ཚུན་ཆད་ལ་ནུབ་ཕ གས་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཚོའ ་ནང་མཐོང་དང་། གོ་ གནས། ལས་ཀ་ཡོད་རེད། ཁོང་ཚོ་ཚང་མ་རང་མགོ་ཐོན་བསད་པ་ཞ ག་ མ་གཏོགས་ཡོད་མ་རེད། ནུབ་ཕ གས་པའ ་སྐད་ཡ ག་ཁྱོན་ནས་མ ་ཤེས་ པར་སྐད་སྒྱུར་བ སྟེ ན་དགོས་པའ ་ བ ་མ་དགེ་བཤེས་དེ་ཚོར་མཐོང་ཞེ་ ད ག་ ཡོད་རེད་ལ་ས བ་མ་ཡང་མང་པོ་བས་ཏེ། བསྟན་པའ ་བ་བ་གང་ལ་གང་ འཚམས་གནང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། ད ་བ། དུས་རབས་ཉེར་གཅ ག་པའ ་བོད་པའ ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་ང་རང་ཚོར་སོ་ སོའ ་ཆོས་དང་། ར ག་གཞུང་། སྐད་ཡ ག་རླབས་ཆེན་ཞ ག་ཡོད་བཞ ན་དུ། ནུབ་ཕ གས་པར་དཔེ་བལྟས་ནས་སྐད་ར་མ་ལུག་དང་། ཆས་གོས་ཡ་མ་ ཟུང་ག ན་རྒྱུར་དར་སོ་ཆེན་པོ་ཞ ག་མཐོང་ག ་འདུག དེ་ཚོར་ས བ་གསོ་སྤ ད་ ཕ གས་ག་རེའ ་ཆ་ནས་འཐུས་ཤོར་ཕྱིན་པ་ཡ ན་ནམ། སྐད་ར་མ་ལུག་དང་ ཆས་གོས་ཡ་མ་ཟུང་ག ན་མཁན་དེ་ཚོ་གསར་གཏོད་པ་ཞ ག་རེད་དམ་མ་ རེད་ཅེས་བཀའ་འད ་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ལན། བོད་ལ་ཆོས་དང་ར ག་གཞུང་གཏ ང་ཟབ་པོ་ཞ ག་ཡོད་ ཀ ང་མ ་གཞན་གྱི་ ལད་ཟློས་བས་ནས་དེང་རབས་ཀྱི་ས བ་སྦ ང་བ ད་དགོས་པ་ག་རེ་ཡ ན་ནམ་ ཟེར་བ་འད ་ངས་ལན་རྒྱག་ཐུབ་ཀྱི་མ ་འདུག དེ་ར ང་སང་ཉ ན་ལད་ཟློས་བ་ རྒྱུར་དགའ་པོ་དང་། ནུབ་ཕ གས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ར ག་གཞུང་ཚང་མར་ ར ་ཆེན་པོ་བར ་རྒྱུ་དེ་བཙན་བ ལ་བོད་མ འ ་སྤྱི་ཚོགས་ཙམ་མ་ཡ ན་པའ ་ བོད་ཕྱི་ནང་གཉ ས་ཀར་ཁྱབ་བསད་པའ ་བཟོ་འད་ཞ ག་འདུག བོད་ནས་རྒྱ་
142 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གར་ལ་ཡོང་མཁན་མང་པོ་ཞ ག་ག ས་རྒྱ་གར་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འ གྲོ ་རྒྱུའ ་ དམ གས་ཡུལ་འཛིན་མཁན་དེ་འད་ཡོང་ག ་འདུག དེ་ར ང་སང་ཉ ན་བོད་ ནས་རྒྱ་གར་ལ་ཡོང་མཁན་ཉུང་དུ་ཕྱིན་པའ ་སྐབས་སུ་བོད་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ ལ་ཐད་ཀར་འགྲོ་མཁན་ས ན་མ་ལས་ཞེ་དག་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་རེད། དེ་ཚོ་ ན ་དུས་དང་ལས་ཀྱི་དབང་ག ས་ཡ ན་གྱི་རེད་མ་གཏོགས་ལད་ ཟློ ས་ བ ས་ ནས་སྤྱི་ས ར་གཉ ས་ཀར་ཁེ་ཕན་ཆེན་པོ་རག་བ ས ད་པ་དེ་འ ད ་ཧ་ཅང་ དཀོན་པོ་རེད། ནུབ་ཕ གས་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་བལྟས་པ་ཡ ན་ན། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་ ཚད་ལྡན་ཡོད་པ་རྣམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བས་ནས་བཞུགས་ཡོད་རེད་ མ་གཏོགས། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་མེད་པར་དེང་རབས་ཀྱི་ས བ་སྦ ང་ རྐ ང་པ་ཡོད་པ་རྣམས་ནུབ་ཕ གས་སོགས་ལ་ས བས་དུས་ས ར་མ་བཀྲུ་རྒྱུ་ དང་གད་རྒྱག་རྒྱུའ ་ལས་ཀ་བ ད་མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་ལས་གཞན་དག་ གང་ཡང་བ་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད། ཡ ན་ནའང་སོ་སོའ ་གཟུགས་པོ་བདེ་ཐང་ ངང་ལས་ཀ་བ ད་ཐུབ་མཁན་ཞ ག་ཡ ན་ན་འཚོ་བ་མགོ་ཐོན་འ གྲོ ་ཡ ་ཡོད་ རེད། ད་ལྟ་ད ་བའ ་ནང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཐོང་ཟེར་བ་དེ་ངའ ་མཐོང་ཚུལ་ལྟར་ བས་པ་ཡ ན་ན། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ས བ་སྦ ང་ཡོད་པ་ཚོར་མཐོང་ཆུང་བ་དང་། དེང་རབས་ཀྱི་ས བ་སྦོང་ཡོད་པ་ཚོར་མཐོང་ཆེ་བ་ཡོད་པ་དེ་འད ་གང་ཡང་ མཐོང་མ་སོང་། དཔེར་ན། བཙན་བ ལ་བོད་མ འ ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་ནས་ས་ གནས་བ ་བག་པ་གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ནང་ལ་ས ལ་ རྒྱུན་ལ་མཐོང་ཆུང་བ་དང་། དེང་རབས་ལ་མཐོང་ཆེ་བ་དེ་འད་ཡོད་ས ད་པ་
143 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རེད། ངས་ངོ་འཕྲོད་ནས་ལབ་རྒྱུ་མེད་ཀང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་འགྲོས་ལ་བལྟས་ པ་ཡ ན་ན་འད ་མ ་ས ད་པ་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ལར་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་སྤྱི་མཐུན་ལས་ཟེར་བ་དེ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞེ་ དག་ རེད། བཙན་བ ལ་དང་བོད་ནང་ཡོད་པ་ཚོར་འད་པོ་འད་པོ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་ རེད། བོད་ནང་ལ་ཡོད་པ་རྣམས་ལོ་རབས་དྲུག་ཅུ་རེ་གྲངས་ཀྱི་སྐབས་ སུ་བཙན་དབང་ག ་ཐོག་ནས་ སྐ ་སར་ཕབ་ སྟེ ་གྲྭ་པ་ལོག་དགོས་བྱུང་བ་ དང་། བཙན་བ ལ་ནང་ཡོད་པ་རྣམས་རང་དབང་ག ་ཐོག་ནས་མང་པོ་ཞ ག་ གྲྭ་པ་ལོག་པ་རེད། འད ་དང་འད ་ལྟ་བུའ ་མཚུངས་བསྡུར་བས་པ་ཡ ན་ན། བཙན་དབང་ག ་འོག་ལ་སོ་སོའ ་སྐད་ཡ ག་ལ་ས བ་སྦ ང་བ ད་མ་ཐུབ་པ་དང་། རང་དབང་ག ་ཐོག་ནས་སོ་སོའ ་སྐད་ཡ ག་ལ་ས བ་སྦ ང་མ་བས་པ་དེ་ཚོ་ཧ་ ལམ་འད་པོ་འདུག འད ་ཚོ་ང་ཚོས་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་ཐུབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡོད་ རེད། གང་ལ་ཟེར་ན། རང་རང་སོ་སོའ ་སོན་བསགས་ལས་ཀྱི་དབང་ག ས་ གང་ཟག་བ ་བག་ག ་ལས་དབང་དང་། ལྷག་པར་དུ་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་དབང་ མང་པོ་ཞ ག་ག ་ནང་ལ་ཚུད་ཡོད་ཀྱི་རེད། ཡ ན་ནའང་ལས་དབང་ཟེར་བ་དེ་རྣམ་པར་སྨྱིན་ཚར་བའ ་ར ས་སུ་བ་རྒྱུ་གང་ ཡང་ཡོད་མ་རེད་མ་གཏོགས། ལས་ཀྱི་འབས་བུ་རྣམ་པར་མ་སྨྱིན་པའ ་ གོང་ལ་གང་ཟག་ས ར་ལ་རང་དབང་ཡོད་པ་ཞ ག་ཏན་ཏན་རེད། དེ་འད་ ཡ ན་དུས་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་དབང་ནང་གང་ཟག་ས ར་པ་སོ་སོ་དམ གས་ སུ་བཀར་ནས་འབུར་དུ་ཐོན་པ་དེ་འད་ཡོང་ག ་འདུག དེར་བརྟེན་ངས་ད་ལྟ་ བཀའ་འད ་གནང་བ་དེའ ་ལན་ལ་སྤྱིར་བཏང་མང་པོ་ཞ ག་ག ས་ནུབ་ཕ གས་
144 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཀྱི་ལད་ཟློས་བས་ནས་འགྲོ་ཡ ་ཡོད་པ་དང་། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་གྱི་ ཐོག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་མཐོང་ཆུང་བ་ཡ ན་པ། གནས་ཚུལ་འད ་འད་ ཞ ག་ངས་མཐོང་ག ་ཡོད་མ་རེད་དེ། གལ་ས ད་གནས་ཚུལ་འད ་འད་ཞ ག་ ཡ ན་པའ ་དབང་དུ་བཏང་ན་རང་རང་སོ་སོར་རང་དབང་ཡོད་རེད། ས ལ་ རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀྱི་སོབ་སྦ ང་གང་འད་ཞ ག་བས་པ་ཡ ན་ནའང་། ས བ་ སྦ ོ ང་བ ད་པའ ་དམ གས་ཡུལ་འད ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་མ་ རེད་ལ། ས བ་སྦ ང་བ ད་པའ ་དམ གས་ཡུལ་དེ་གྲོད་ཁོག་བརྒྱང་རྒྱུ་དང་འཚོ་ བ་སྐ ལ་རྒྱུ་ཁོ་ནའ ་དོན་དུའང་མ་རེད། ས བ་སྦ ང་བ ད་པའ ་དམ གས་ཡུལ་དེ་མ ་ཤེས་པའ ་རྨོངས་པ་སེལ་ནས་བང་ དོར་འབ ད་པའ ་ཤེས་རབ་འཐོབ་རྒྱུའ ་དོན་དུ་ཡ ན་པ་རེད། རང་ལ་རང་ དབང་ག ་ས ་ནས་བང་དོར་འབ ད་པའ ་ནུས་པ་ཞ ག་ཐོབ་པ་ཡ ན་ན། སྤྱི་ ཚོགས་ནང་མཐོང་ཡོད་མེད་གང་འད་ཞ ག་ཡ ན་ནའང་འགྲྱིག་ག ་རེད། སྤྱི་ ཚོགས་ནང་མཐོང་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དེས་གང་ཟག་བ ་ བ ག་པའ ་འཕྲལ་ དང་གཏན་གྱི་མདུན་ལམ་ལ་ཕན་ནུས་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། སྤྱི་ཚོགས་ ནང་མཐོང་མེད་པའ ་དབང་ག ས་སྐ ་བ་ཕྱི་མ་ངན་སོང་ལ་འགྲོ་ཡ ་མ་རེད་ལ། ཚེ་འད ར་རང་ལ་ཡོད་པའ ་དལ་བ་བརྒྱད་དང་འབ ོ ར་བ་བཅུ་དེ་ཚོ་ཉུང་དུ་ འགྲོ་རྒྱུ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཐོང་ཟེར་བ་དེ་འཇ ག་རྟེན་ ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་གྲངས་ཀ་ཙམ་ཞ ག་རེད། དགའ་དང་མ ་དགའ་དང་། ར ད་ པ་དང་མ ་ར ད་པ། བདེ་དང་མ ་བདེ་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་གང་འད་ཞ ག་བྱུང་བ་ཡ ན་ ནའང་གང་ཟག་བ ་ བ ག་པ་དེའ ་འཕྲལ་དང་ཕུགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་གང་ལའང་
145 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཕན་ནུས་འབ ལ་གྱི་མ་རེད། གཅ ག་བས་ན་སྤྱི་ཚོགས་རང་ལ་ཕན་ནུས་ འབ ལ་ས ད་པ་ཞ ག་རེད་མ་གཏོགས་ས ར་ལ་ཕན་ནུས་འབ ལ་ཡག་གང་ ཡང་ཡོད་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ད ་བ། ང་ཚོ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ་ཞ ག་ཡ ན་པའ ་ཆ་ནས་འ གྲོ ་བ་སེམས་ཅན་ལ་ ཕན་ཐོགས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ཅེས་ཚང་མས་བཤད་ཀྱི་ཡོད་རེད། དེ་ འད་ཡ ན་དུས་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་རབ་དང་། སོལ་རྒྱུན་གྱི་མ ། དེང་རབས་ ཀྱི་ཤེས་རབ་དང་། དེང་རབས་ཀྱི་མ ་གཉ ས་ནས་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ལ་ སུས་ཕན་ཐོགས་ཆེ་བ་བྱུང་ཡོད་རེད། ལན། ངས་ཁ་སང་ནས་ད་ལྟ་བར་དུ་ སྐོ ར་བ་མང་པོ་བརྒྱབ་ནས་ག་རེ་བཤད་ ཀྱི་ཡོད་རེད་ཟེར་བ་ཡ ན་ན། དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གྱིས་སྤྱི་དང་ས ར་ སུ་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཡོད་མ་རེད་ལ། ཕན་ཐོགས་རྒྱུའ ་རེ་བ་ཡང་བ་རྒྱུ་ ཡོད་མ་རེད་ཅེས་བཤད་པ་ཡ ན། ད་ལྟ་ཁྱེད་རང་ག ས་ཡང་བསྐར་ས ལ་ རྒྱུན་དང་། དེང་རབས་གཉ ས་ནས་སེམས་ཅན་ལ་སུས་ཕན་ཐོགས་ཆེ་ བ་བས་ཡོད་རེད་ཅེས་གསུང་དུས། འད ་ན ་བཀའ་འད ་གནང་མཁན་སོ་ སོས་གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའ ་སྐབས་སུ་ས ལ་རྒྱུན་དང་། དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ ཡོན་གཉ ས་གང་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་བ་བ་རྒྱུ་ཡོད་མེད་ གཟ གས་རྒྱུ་རེད། ཕན་ཐོགས་ཟེར་བ་དེ་གནས་སྐབས་ཤ ག་ལ་ལྟོ་གོས་ སྤ ད་རྒྱུ་དང་གྲོད་ཁོག་བརྒྱང་རྒྱུར་ཟེར་གྱི་ཡོད་མ་རེད། ང་ཚོ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའ ་ཆོས་ཀྱི་ས ་ནས་བཤད་རྒྱུའ ་ཕན་ཐོགས་ན ། གནས་སྐབས་མངོན་མཐོ་དང་། མཐར་ཐུག་ངེས་ལེགས་ཀྱི་གོ་འཕང་འཐོབ་
146 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རྒྱུར་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད། དབུ་མ་ར ན་ཆེན་ཕྲེང་བའ ་ནང་གསུངས་པ་བཞ ན། གནས་སྐབས་མངོན་མཐོ་འཐོབ་པར་དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གྱིས་ག་རེ་ སྤ ད་ཐུབ་ཀྱི་རེད། མཐར་ཐུག་ངེས་ལེགས་འཐོབ་པར་དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ ཡོན་གྱིས་ག་རེ་སྤ ད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་ལྟ་དགོས་རེད། དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ ཡོན་གྱིས་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་གཉ ས་ཀའ ་གེགས་བ ད་ཀྱི་རེད་མ་ གཏོགས་གྲོགས་བ ད་ཀྱི་མ་རེད། ཡ ན་ནའང་ངས་དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ དགོས་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་ལབ་ཀྱི་མེད། དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དགོས་ཀྱི་ ཡོད་པ་ཁ་སང་ནས་བཤད་པ་རེད་དེ་ང་རང་ཚོ་ཏོག་ཙམ་གོ་བརྡ་འ ཕྲོ ད་ ཁག་པོ་འདུག དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་འད ་དག་ཚང་མ་བརྒྱུད་ནས་གཞན་དོན་ སྒྲུབ་པའ ་ཡན་ལག་ལ་འ གྲོ ་རྒྱུ་རེད་མ་གཏོགས་དངོས་སུ་ད་ག་རང་ག ས་ ཕན་ཐོགས་པའ ་སྐད་ཆ་མ་རེད། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཁྱོན་ནས་མེད་ ཀ ང་དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཆ་ཚང་ཡོད་མཁན་འཇ ག་ རྟེ ན་འད འ ་ནང་ ཁེངས་ཡོད་རེད། འད ་དག་ག ས་རང་དོན་དང་གཞན་དོན་གང་ཞ ག་སྒྲུབ་ཀྱི་ ཡོད་མེད་གཟ གས་རྒྱུ་རེད། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཡོད་པ་ཚོར་དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཡོད་པ་ཡ ན་ ན༑ ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་འད ས་དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་བརྒྱུད་ནས་ གཞན་དོན་སྒྲུབ་པར་བེད་སྤ ད་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་རེད་ལ་གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའ ་ ཡན་ལག་ཏུ་འགྱུར་གྱི་རེད། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཡོད་པ་གང་ཞ ག་ལ་ དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་མེད་པ་ཡ ན་ན། གཞན་དོན་སྒྲུབ་པར་ཏོག་ཙམ་ རྒྱང་ཐག་ར ང་པོ་ཆགས་པ་དང་། བརྒྱུད་ལམ་དེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་ཡ ་ཡོད་རེད།
147 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དཔེ་མཚོན་ལྟ་བུ་ཞུས་པ་ཡ ན་ན། མ ་ར གས་གཞན་པའ ་སྐད་མ་ཤེས་པར་ ཚང་མ་སྐད་སྒྱུར་ལ་བརྟེན་ནས་བ ད་དགོས་བྱུང་བ་ཡ ན་ན། དུས་ཚོད་ལྡབ་ སྐ ར་འ གྲོ ་ཡ ་རེད་ལ་སྐད་སྒྱུར་གྱིས་ཇ ་མ་ཇ ་བཞ ན་གོ་བརྡ་སྤ ད་ཐུབ་པའ ་ ངེས་པ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ལྷག་པར་དུ་གྲུབ་མཐའ ་རྣམ་གཞག་ཕྲ་ཞ ང་ ཕྲ་བ་རྣམས་སྐད་སྒྱུར་བརྒྱུད་ནས་འགྲོ་དགོས་པ་ཁག་པོ་ཞེ་དག་རེད། ནང་པའ ་ལྟ་གྲུབ་ཡང་དག་པ་ཤེས་མཁན་ཞ ག་ག ས་སྐད་ཡ ག་གཞན་དག་ ཁ་ཤས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པ་ཡ ན་ན། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡ ག་དང་ལེགས་སྦར་གྱི་ སྐད་ཡ ག་མ ་ཤེས་མཁན་ཚོར་ནང་པའ ་ལྟ་གྲུབ་རྣམས་ལས་ ས ་པོ་ བ ས་ ནས་བེད་སྤ ད་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། སྐད་ཡ ག་འད ་གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའ ་ ཡན་ལག་ལ་བེད་སྤ ད་གཏོང་ག ་ཡོད་རེད་མ་གཏོགས་སྐད་ཡ ག་འད འ ་ དབང་ག ས་གཞན་དོན་སྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མ་རེད། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ནང་དོན་ ར ག་པའ ་རྣམ་གཞག་གཅ ག་ ཀ ང་མ ་ཤེས་མཁན་ཞ ག་སྐད་མཁས་པོ་ཞེ་ དག་བྱུང་བ་ཡ ན་ནའང་། ར ག་པའ ་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་དོན་དག་གང་ཡང་མ་ ཤེས་པ་ཡ ན་ན། སྐད་རྐང་པས་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའ ་ལམ་ སྟོན་ཐུབ་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད། དེ་འད་ཡ ན་དུས་ངས་ག་རེ་ཞུ་ཡ ་ཡོད་ཟེར་བ་ ཡ ན་ན། དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་རྐང་པས་གཞན་ཕན་བ ད་ཐུབ་རྒྱུ་ཁག་ པོ་རེད། དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཟེར་བ་འད ་རང་དོན་འབའ་ཞ ག་སྒྲུབ་ རྒྱུའ ་ཆེད་དུ་དམ གས་པའམ་རང་དོན་འབའ་ཞ ག་སྒྲུབ་པར་བར ན་པའ ་མ ་ ཚོས་བཟོས་བཞག་པ་ཞ ག་རེད། ཁོང་ཚོས་རང་ཉ ད་ལ་ཁེ་ཕན་ཡོང་རྒྱུ་ དང་། གཞན་ལ་ལས་ས་པོའ ་ས ་ནས་བཤུ་གཞོག་གཏོང་ཐུབ་པའ ་དམ གས་
148 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡུལ་བཟུང་ཡོད་རེད། ད་ལྟའ ་གནས་སྐབས་སུ་ ཁྱོ ན་ཡོངས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ག་རེ་རེད་ཟེར་ ན༑ གོ་ལ་གཅ ག་གྱུར་གྱི་ར ང་ལུགས་དང་། བག་མེད་ལོངས་སྤ ད་ཀྱི་ར ང་ ལུགས་གཉ ས་ན ་མ འ ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དབང་སྒྱུར་མཁན་ཆེ་ཤོས་གཉ ས་དེ་ རེད། གོ་ལ་གཅ ག་གྱུར་དང་། བག་མེད་ལོངས་སྤ ད་ཀྱི་ལམ་ས ལ་གཉ ས་ ཀྱི་བཞོན་པའམ་ཐེག་པ་འད་པོ་གང་རེད་ཟེར་ན། དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ དེ་དམ གས་སུ་བཀར་ནས་ཚན་ར ག་དང་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལ་ བརྟེན་ནས་འགྲོ་ཡ ་ཡོད་སྟབས། འད ་རྐང་པས་གཞན་ཕན་བསྒྲུབ་རྒྱུའ ་རེ་ བ་རྒྱག་རྒྱུ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་གང་ཡང་རུང་བ་ ཞ ག་ཡོད་པ་ཡ ན་ན། དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འད ་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ གྱི་ཐེག་པའམ་བཞོན་པའ ་ངོ་བོར་བེད་སྤོད་བཏང་ནས་ཕན་ཐོགས་བ ད་ཐུབ་ ཀྱི་རེད་ཅེས་ད་ལྟ་ངས་འད ་ཞུ་རྒྱུར་འབད་བར ན་བ ད་ཀྱི་ཡོད། ད ་བ། ས ོ མ་པ་གསུམ་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱུད་འདུལ་བའ ་བཅད་མཚམས་ཕྲ་རགས་ དང་། ལྷག་པར་དུ་གཅེས་སྤས་ཆེ་ཆེར་བས་ནས་བཙུན་པའ ་དགེ་སྦ ང་ ཆེན་མོ། དེ་བཞ ན་བདག་ལས་གཞན་གཅེས་པའ ་བང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ ར ན་པོ་ཆེ་ཐུགས་རྒྱུད་ལ་བྱུང་བའ ་ སྟོ བས་ཀྱིས་ཉ ན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་ གཞན་དོན་ལ་བར ན་པའ ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའམ་བདག་ཉ ད་ཆེན་པོ། དེ་ བཞ ན་འགྲོ་བ་མ ་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་བོད་གངས་ཅན་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་ ཉེས་བང་དོར་གྱི་བཀའ་ས བ་ཀྱི་མ ག་གསར་དུ་སྦྱིན་པའ ་མ ག་སྦྱིན་མཁན་ ཆེན་མོ། དེ་བཞ ན་རྣམ་གྲོལ་དོན་དུ་གཉེར་བའ ་གོང་ས་རྣམས་ཀྱི་ཐར་
149 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ལམ་དུ་འཁ ད་པའ ་ལམ་སྟོན་པ་ཆེན་པོ། དེ་བཞ ན་འཕགས་པ་སྤན་རས་ གཟ གས་དབང་ཕྱུག་མ འ ་རྣམ་པར་རོལ་བ་༸རྒྱལ་དབང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་ མཚོ་མཆོག་ག ་བཀའ ་མདུན་ན་འདོན་ཆེན་པོ་དོན་གྱི་ ས ད་དུ་མཚན་ནས་ སྨོ ས་ན་༸ སྐ བས་ར ་ཟམ་གདོང་ར ན་པོ་ཆེར་གུས་ ཕ ག་ས ན་དུ་བཏང་བའ ་ ས ་ནས་འཚམས་འད འ ་བཀྲྱིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ད ་བ་མང་ཆེ་བ་ ས བ་ཕྲུག་གཞན་ཚོས་ད ས་ཚར་སོང་། ངས་ཞེ་དག་ཞུ་རྒྱུ་མ ་འདུག་ཀང་ དེའ ་ནང་ནས་རེ་གཉ ས་ཤ ག་ཞུ་ཐུབ་ན་བསམས་ནས་ད ་བ་གཅ ག་གཉ ས་ ཞུ་རྒྱུའ ་འབད་བར ན་ཞུ་ཡ ་ཡ ན། ར ན་པོ་ཆེ་ལྟ་བུའ ་གང་ཟག་ཁྱད་པར་ ཅན་གྱི་མདུན་དུ་ང་རང་སྐ ་བོ་ཕལ་པ་ཐེབས་ཆགས་ཤ ག་ག ས་དེ་འ ད འ ་ ད ་བ་འགོད་རྒྱུའ ་གོ་སྐབས་ཐོབ་པ་འད ་ན ་ཧ་ཅང་སྐལ་པ་བཟང་པོ་ཡ ན་པ་ ཙམ་དུ་མ་ཟད། འད ར་འཛོམས་པའ ་དགེ་སོབ་ཡོངས་ཀྱི་བཀའ་ད ན་ལ་ བསམ་ཤེས་བ ད་དགོས་པ་ཞ ག་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། སྐབས་སུ་བབས་ པའ ་ང་རང་ག ་ད ་བ་ན ་ཁ་སང་ར ན་པོ་ཆེས་ཆོས་ས ད་ཟུང་འབ ལ་དེ་ཕལ་ ཆེར་ས ད་མཐའ་ཙམ་མ་གཏོགས་ཡོང་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད་དེ་འ ད ་ཞ ག་བཀའ་ གནང་སོང་། དེ་འད་ཡ ན་དུས་སྤྱིར་བཏང་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལོངས་སུ་ ༡༩༥༩ ལོའ ་དུས་འགྱུར་མ་བྱུང་གོང་ནས་ཆོས་ས ད་ཟུང་འབ ལ་གྱི་རྒྱལ་ ཁབ་ཅ ག་བ སྐངས་ཡོད་རེད་ལ་ཆབ་ས ད་ཀྱི་ཐོག་ལ་ཏོག་ཙམ་དཀའ་ངལ་ ཡང་བྱུང་ཡོད་རེད། ཡ ན་ནའང་ཆོས་ས ད་ཟུང་འབ ལ་བས་པའ ་ཉེར་ལེན་ དང་བཀའ་ད ན་ལ་བ རྟེ ན་ནས་ང་ཚོས་མཉམ་མེད་ སྟོ ན་པ་ཤཱ ཀ ་ཐུབ་པའ ་ བསྟན་པ་ར ན་པོ་ཆེ་འཛིན་སྐ ང་བ ད་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་རེད། ང་རང་ག ་བསམ་ བ ར་གལ་ས ད་ཆོས་ས ད་ཟུང་འབ ལ་བྱུང་བ་ཡ ན་ན། ལུང་པ་དེར་དམག་
150 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མ ་མེད་པ་དང་། ས ག་གཅོད་བ ད་མཁན་གྱི་བཤན་པ་ལྟ་བུ་ཁྱོན་ནས་མེད་ པ་བཅས་ཀྱི་ལུང་པ་ཞ ག་བྱུང་ཚེ། ཆོས་ས ད་ཟུང་འབ ལ་དེ་ཡོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་ མ་གཏོགས་དེ་མ ན་ཡོང་རྒྱུ་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞ ག་གསུངས་སོང་། དེ་འད་ཡ ན་ ན་ས ན་དུས་ང་ཚོ་བོད་ནང་བསྟན་པ་ཚུགས་ནས་དེའ ་ར ས་སུ་རྒྱལ་པོ་གང་ དར་མ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་ར ས་བཀྲོངས་པ་རེད། དེ་ར ས་༸རྒྱལ་དབང་ ལྔ་པ་ཆེན་པོས་ས ད་བཟུང་བའ ་སྐབས་སུ་གཙང་པ་ས ་ས ད་ཀྱིས་སོག་པོའ ་ དམག་ཡོང་སྐབས་༸གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་བཀག་འགོག་མ་གནང་བར་ ང་དགེ་ས ང་མ་ཡ ན་པ་ཆགས་ན་གང་ཡང་མ ་འདུག འོན་ཀང་ངས་དམག་ བཀག་འགོག་བ ད་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་རེད། གཙང་པ་ས ་ ས ད་ཀྱི་སྐབས་སུ་སོག་པོའ ་དམག་བོད་ལ་ས བས་སྐབས་ཁོང་ག ་སྐད་ཅ ག་ གཉ ས་པར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའ ་བདག་པོ་ཆགས་མཁན་གྱི་མ ་ཞ ག་ ག ས་བཀག་འགོག་བས་པ་ཡ ན་ན། དེ་དུས་བཀག་འགོག་ཐུབ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ ཞ ག་ལ་བཀག་འགོག་བས་ཡོད་མ་རེད། དེ་འད་ཡ ན་དུས་༸གོང་ས་ལྔ་པ་ ཆེན་པོ་མཆོག་དགེ་ས ང་དེ་ག་རང་ལ་གནས་ཡོད་རེད། ཐེག་པ་ཆེན་པོའ ་ ལུགས་ལ་ས ག་གཅོད་ལ་སོགས་པ་མ ་དགེ་བ་བཅུའ ་ནང་ནས་མང་པོ་ཞ ག་ ལ་གནང་བ་ཡོད་པ་མ་ཟད། བང་ཆུབ་སེམས་པའ ་ཉམས་ལེན་བ ད་དགོས་ པ་དེ་འད་གསུངས་ཡོད་རེད། གང་ལྟར་མདོར་བསྡུས་པ་ཡ ན་ན། ཆུང་ངུའ ་ དོན་དུ་ཆེན་པོ་མ ་གཏོང་། གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ཞེས་ཐེག་ པ་ཆེན་པོའ ་བསོམས་ལྟ་བུ་དེ་འད་ཞ ག་ཡོད་དུས་དེ་འད་ཞ ག་ང་ཚོས་བ ད་ ཐུབ་པ་ཡོད་མ་རེད་དམ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན།
151 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ལན། ད ་བ་འད ་ང་རང་ཚོ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའ ་ར ས་འཇུག་ཚོའ ་བསམ་བ འ ་ ནང་ཉུང་བ་དང་། ཕྱི་རོལ་པའ ་ར ས་འཇུག་ཚོའ ་ནང་ལ་མང་བ་ཡོད་རེད། འཚེ་བ་ཆོས་སུ་སྨྲ་བའ ་ར ང་ལུགས་འཛིན་མཁན་ཞ ག་ཡ ན་ན་བཤད་མ ་ དགོས་པ་རེད། སྤྱིར་བཏང་འཚེ་བ་ན ་ཆོས་མ་ཡ ན་ཡང་ཕྱི་རོལ་པའ ་གྲུབ་ མཐའ་ཁ་ཤས་ཀྱི་ནང་དགོས་གལ་ཆེན་པོ་བྱུང་ན་འཚེ་བ་བ ད་ཆོག་པའ ་གོ་ སྐབས་ཡོད་པ་དེ་འད་ཤོད་མཁན་ཡོད་རེད། དམག་འད་པོ་ཞ ག་ཡ ན་ནའང་ ཆོས་ཀྱི་དམག་ཅེས་པའ ་ཐ་སད་སྦར་ཡོད་རེད། ནང་པའ ་གཞུང་ལུགས་ དང་བསྟུན་པ་ཡ ན་ན། དགོས་པ་ཆེ་ཆུང་གང་འད་ཞ ག་ཡ ན་ནའང་དེ་སྒྲུབ་ པའ ་ཐབས་ལ་འཚེ་བའ ་ བ ་བ་དེ་གནང་བའ ་སྐབས་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་རེད་ ཅེས་ངས་ཐག་བཅད་ནས་ལབ་ཀྱི་ཡོད། འད ་ང་ཚོས་གསལ་པོ་ བ ས་ནས་ལབ་ན་མ་གཏོགས་ནང་པའ ་ལྟ་བ་ རྟེ ན་ འབྱུང་དང་། སྤ ད་པ་འཚེ་བ་མེད་པ་གཉ ས་ན ་གཞ ་ར མ་གྱི་གནས་སྟངས་ ཤ ག་དང་། ནང་པའ ་ཐེག་པ་གསུམ་དང་རྒྱུད་ས ་བཞ ་བསྡུས་པའ ་བསྟན་པ་ ཡོངས་སུ་ར གས་པར་ཁྱབ་པའ ་བཀའ་བཏགས་ཀྱི་ཕག་རྒྱ་ལྟ་བུ་རེད། དེ་ འད་སོང་ཙང་བསྟན་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡ ན་ཞེས་འཚེ་བ་བ ད་ཀྱི་ ཡ ན་ལབ་པ་ཡ ན་ན། བསྟན་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སོགས་གང་འད་ ཞ ག་ཡ ན་ནའང་དེའ ་ཆེད་དུ་འཚེ་བ་བ ད་ཆོག་པའ ་གོ་སྐབས་ཡོད་མ་རེད་ ཅེས་ཐག་བཅད་ནས་མ་གསུངས་པ་ཡ ན་ན་ཆ་བཞག་ས་ ར ་བ་ནས་མེད་ པའ ་བཟོ་ལྟ་བུ་ཆགས་ཀྱི་རེད། བྱུང་རབས་ཀྱི་དབང་དུ་བས་པ་ཡ ན་ནའང་། དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་ག ་གཞུང་
152 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མ་བཙུགས་པའ ་ས ན་ནས་གོ་ ཤྲྱི ་ཁང་ག ས་ས ་པ་གཙང་པ་ ར ་མེད་བཏང་ ཟ ན་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༦༣༩-༡༦༤༠ ཙམ་ནས་གོ་ཤྲྱི་ཁང་ག ་དམག་ ཁམས་ཉག་རོང་དང་མ ་ཉག་ཁུལ་ནས་ཡོང་སྟེ། མཐའ་མ་ ༡༦༤༡༡༦༤༢ ལོར་གཙང་པ་ས ་པ་བར ས་པའ ་བོད་ཀྱི་ས ་པ་ཆང་ང ་ཆུང་ང ་བོད་ ས ལ་བུར་ཐོར་བསད་པའ ་སྐབས་ཀྱི་ཁ མས་ས ་རང་བཙན་ས ད་མཁན་མང་ ཆེ་བ་ས ་པ་གཙང་པའ ་ཆབ་ས ད་མེད་པ་བཟོ་ཚར་བའ ་ར ས་ལ་བོད་ཁམས་ ཡོངས་ར གས་གོ་ཤྲྱི་ཁང་ག ་དམག་ག ས་དབང་དུ་བསྡུས་པ་རེད། དེ་ར ས་ གཞ ་ནས་གོ་ཤྲྱི་ཁང་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་༸རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་ཆེན་ པོར་གསོལ་འདེབས་ཞུས་ཏེ་དགའ་ལྡན་ཕོ་ བ ང་ག ་གཞུང་འད ་ཕུལ་ནས་ གསར་དུ་བཙུགས་པའ ་གཞུང་ཞ ག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་རེད། དེའ ་ར ས་སུ་ངོ་ ལོག་ཕྲ་ལ་ཕྲན་བུ་མང་པོ་བྱུང་བ་རེད་དེ་རླབས་ཆེན་པོ་དེ་འ ད ་གང་ཡང་ བྱུང་ཡོད་མ་རེད། ད་ལྟ་ངས་འཚེ་བ་གནང་བའ ་སྐབས་ཡོད་མ་རེད་ལབ་དུས་སགས་ཀྱི་ནང་ བསད་པ་དང་། བཅ ངས་པ། བསྐྲད་པ་ལ་སོགས་པའ ་དག་པོ་མངོན་སྤ ད་ ཀྱི་ལས་དང་། དབང་དང་དག་པོའ ་ལས་སོགས་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཞ ག་ གསུངས་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་འཚེ་བ་མ་རེད་དམ་ཞེས་པའ ་ད ་བ་འད ་འ ད ་ཡོང་ མདོག་ཁ་པོ་རེད། དེ་བཞ ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའ ་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ནང་དེད་ དཔོན་ས ང་ སྟོ བས་ཅན་གྱིས་མ ་ནག་མདུང་ཐུང་ཅན་བསད་པའ ་བྱུང་བ་ ཡོད་རེད། འད ་བསད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྐལ་པ་དགུའ ་ཚོགས་ས མ་པ་ ཡ ན་ཟེར་བའང་ཡོད་རེད། འད འ ་ཐོག་ལ་ད་ལྟའང་ར ད་པ་ཆེན་པོ་རེད།
153 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡ ན་ནའང་དེད་དཔོན་ས ང་སྟོབས་ཅན་བང་ཆུབ་སེམས་པའ ་སྐུ་ལ་འཁྲུངས་ པའ ་སྐབས་སུ་མ ་ནག་མདུང་ཐུང་ཅན་བསད་པ་འད ་སྐ ས་རབས་ཀྱི་ནང་ གསལ་པོ་ཡོད་པ་ཞ ག་མདོའ ་ནང་ལ་གསལ་པོ་ཡོད་རེད། བསད་པ་ལ་ བརྟེན་ནས་བསྐལ་པ་དགུའ ་ཚོགས་ས མ་པ་ཡ ན་པ་དང་། ཡང་བསད་པའ ་ ཀུན་ས ང་ཤུགས་ཆེ་བའ ་ས ང་ར ་ལ་བ རྟེ ན་ནས་བསྐལ་པ་དགུའ ་ཚོགས་ ས མ་པ་ཡ ན་མ ན་མཁས་པ་ཚོས་བ གྲོ ་ག ང་མང་པོ་གནང་རྒྱུ་ཞ ག་རེད། འད ་འད་བའ ་བསད་པའ ་བ་བ་དེ་ཚོ་མ ་དགེ་བའ ་བ་བ་དང་དགེ་བའ ་བ་བ་ གང་ཡ ན་ར ད་གཞ ་རེད། ད་ལྟ་ངས་འཚེ་བ་གནང་བའ ་སྐབས་ཡོད་མ་རེད་ལབ་དུས་འཚེ་བ་ཞེས་པ་ འད ་འཚེ་བར་བ་བའ ་ཡུལ་ལ་གནོད་པ་ཞ ག་དགོས་རེད་མ་གཏོགས། མ ་ གནོད་པ་ཞ ག་ཡ ན་ན་འད ་ལ་འཚེ་བ་ཟེར་གྱི་མ་རེད། ས ག་འཕྲོག་པ་ཡ ན་ ནའང་ས ག་འ ཕྲོ ག་ བ འ ་གང་ཟག་དེའ ་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་ག ་ ཕན་བདེ་བསྒྲུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་ཞ ག་ཡ ན་ན། མ ་ནག་མདུང་ཐུང་ཅན་བསད་པ་ ལ་བརྟེན་ནས་མ ་ནག་མདུང་ཐུང་ཅན་མ ་ལྔ་བརྒྱ་གསད་རྒྱུའ ་ས ག་པ་ལས་ ལྡོག་ཐུབ་པ་དང་། མ ་ལྔ་བརྒྱ་བསད་པའ ་ས ག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ངན་སོང་ མུ་མཐའ་མེད་པའ ་གནས་ལ་རྒྱུན་ར ང་པོ་འཁྱམ་དགོས་པའ ་གནས་ཚུལ་ ལས་ལྡོག་ཐུབ་པ་དེ་འད་བའ ་ས ག་འཕྲོག་རྒྱུའ ་བ་བ་དེ་འཚེ་བ་མ་རེད་ཅེས་ ལབ་ཀྱི་ཡོད། མ ་དགེ་བ་ཡ ན་དང་དགེ་བ་ཡ ན། ས ག་བཅད་པ་ལ་བརྟེན་ ནས་དགེ་བའ ་བ་བ་ཞ ག་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ཡོད་དམ་མེད། འད ་ལ་མཁས་པ་སོ་ སོའ ་བཞེད་ཚུལ་མ ་མཐུན་པ་ཡོད།
154 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དཔེར་ན། ང་རང་ས ར་གྱི་བསམ་ཚུལ་ལྟ་བུ་བས་པ་ཡ ན་ན་འཚེ་བ་མེད་ པའ ་ཀུན་ནས་བསངས་པའ ་བ་བ་ཞ ག་ཡ ན་སྟབས། འཚེ་བ་ལྟ་བུར་མངོན་ པ་ཡ ན་ནའང་དོན་དུ་ཡུལ་དེ་ལ་འཕྲལ་ཕུགས་གང་ལའང་མ ་གནོད་པ་ ཡ ན་པས་འད ་ན ་འཚེ་བའང་མ ན་ལ་མ ་དགེ་བའང་མ་རེད། མ ་དགེ་བ་མ་ ཡ ན་པའ ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡ ན་ཟེར་ན། ཀུན་ནས་ས ང་བ ད་ཀྱི་ཀུན་སོང་ དང་། རྒྱུའ ་ཀུན་ས ང་། དུས་ཀྱི་ཀུན་སོང་གཉ ས་ཀའ ་ནང་ཉོན་མོངས་ཅན་ གྱི་བསམ་བ འ ་ལྷད་ཡོད་མ་རེད། ཧ་ཅང་ཤུགས་ཆེ་བའ ་ས ང་ར ་དང་བར ་ བའ ་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསངས་ཏེ་བས་པ་ཞ ག་ཡ ན་པས། ཁོ་ལ་ཕན་ ཐོགས་པའ ་ བ ་བ་དེ་ས ག་འ ཕྲོ ག་པ་མ་གཏོགས་འད ་ལས་གཞན་པའ ་ཕན་ ཐོགས་རྒྱུའ ་ཐབས་ཤེས་བ་རྒྱུ་མེད་དུས་བར ་བ་ས ང་ར ་ཆེན་པོས་མ་བཟོད་ པའ ་དབང་ག ས་ང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་རྟག་པར་འདོན་རྒྱུའ ། ས ང་ར ས་དགྲ་ བགེགས་མྱུར་དུ་སྒ ལ། །ཞེས་པ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་རེད། ས ང་ར ས་དགྲ་ བགེགས་མྱུར་དུ་སྒ ལ་ཟེར་དུས་སང་སེམས་མེད་པ་དང་། ཁ ་བའ ་སེམས་ ར་བ་ནས་མེད་པ། འདོད་ཆགས་ཞེ་སང་གཏ ་མུག་སོགས་དུག་གསུམ་གང་ ག ས་ ཀ ང་ཀུན་ནས་མ་བ ས ངས་པའམ་མ ་དགེ་བའ ་ ར ་བ་གསུམ་པོ་གང་ ག ས་ཀང་ཀུན་ནས་མ་བསངས་པའ ་དགེ་བའ ་ར་བ་ཤ་སྟག་ག ས་ཀུན་ནས་ བ ས ངས་པའ ་ བ ་བ་ཞ ག་ལ་ཕལ་ཆེར་དགེ་བ་ཡ ན་ཞེས་ཟེར་ནའང་འ གྲྱི ག་ ངེས་རེད། འཚེ་བ་མེད་པ་ཡ ན་ཟེར་ནའང་འགྲྱིག་ག ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག དེ་འ ད ་ཡ ན་དུས་བསྟན་པ་ཚད་ལྡན་གྱི་དོན་གང་འ ད ་ཞ ག་ཡ ན་ནའང་ནང་ པའ ་ལྟ་གྲུབ་དང་བསྟུན་ནས་འཚེ་བ་གནང་བའ ་སྐབས་ཡོད་མ་རེད་ལབ་པ་
155 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེ་སྟབས་བདེ་ཤོས་དང་། ངས་ས ན་མ་ནས་ད་ག་རང་ལབ་ཀྱི་ཡོད། དེ་ན ་ གཞུང་དང་འགལ་བ་ཞ ག་མཐོང་མ་སོང་ལ་ར གས་པ་དང་ཕལ་ཆེར་འགལ་ མདོག་ཁ་པོ་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག བསད་པའ ་བ་བ་དེ་དགེ་བ་ཡ ན་དང་ ས ག་པ་ཡ ན་ཟེར་བ་དེ་གཞུང་ག ་ནང་ར ད་པ་ཡོད་རེད། ས ན་གྱི་མཁས་པ་ མང་པོས་འད འ ་ཐོག་ར ད་པ་གནང་འདུག ཡ ན་ནའང་འད ་སོ་སོའ ་གཟ གས་ ཚུལ་ཞ ག་རེད། གང་ལྟར་བསྐལ་པ་དགུའ ་ཚོགས་སོམ་པ་ཡ ན་ཟེར་བ་འད ་ ཡོངས་གྲགས་རེད། ཡང་གཞུང་ཁ་ཤས་ཀྱི་ནང་ལ་དམལ་བའ ་ནང་དར་ གྱི་ཕང་ལོ་འཕངས་པ་ཙམ་དུ་སྐ ས་པ་རེད། ཅེས་དེ་འད་གསུངས་པའང་ ཡོད་རེད། དེའ ་དབང་ག ས་བསད་པའ ་བ་བ་དེ་མ ་དགེ་བའ ་བ་བ་རེད་ཅེས་ བསྒྲུབ་རྒྱུའ ་ཐབས་ཤེས་གནང་ག ་ཡོད་རེད། དམལ་བའ ་ནང་དར་གྱི་ཕང་ ལོ་འཕངས་པ་ཙམ་དུ་སྐ ས་པ་འད ་གལ་ས ད་མ ་དགེ་བ་ཡ ན་པའ ་དབང་ དུ་བཏང་རུང་། མ ་དགེ་བ་འད ་ཧ་ཅང་ཡང་པོ་ཞ ག་མ་གཏོགས་མ ་དགེ་བ་ སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཞ ག་མ ན་པ་གསལ་པོ་རེད། འཚེ་བའ ་བ་བ་ཟེར་བ་འད ་ གནོད་པ་ལ་གོ་དགོས་པ་དང་། མ་གནོད་པ་ཡ ན་སྟབས་ས ག་འཕྲོག་པའ ་ དབང་ག ས་གལ་ས ད་མ ་དགེ་བ་ལ་ཕྱིན་པར་འདོད་པ་ཡ ན་ནའང་འཚེ་བའ ་ བ་བ་མ་ཡ ན་ཞེས་ལབ་པར་སྐ ན་ཨེ་ཡོད་བསམ་གྱི་འདུག། །།
157 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ སློབ་ཕྲུག་མྲི་ཚེའྲི་གློ་སྐབས་དང་ལས་འགན། སློབ་སྦ ང་ག ྲི ་ དག ློ ས་དམ ྲི གས།1 ༄༅། །དེ་རིང་དྷ་སྟེང་བད་ཕྲུག་ཁིམ་སྡེའི་སབ་ལ་གསར་པ་འག་འཛུགས་ གནང་བའི་སྐབས་འདིར་ཚང་འཛོམས་ལ་ཕེབས་པའི་དགེ་འདུན་པ་རྣམ་པ་ དང་། སབ་གྲྭའི་འགན་འཛིན་གས་གཙོས་པའི་དགེ་རྒན་དང་ལས་བད་རྣམ་ པ། སབ་ཕྲུག་རྣམ་པ་བཅས་ཚང་མར་ཐག་མར་བད་རབ་བྱུང་ ༡༧ པའི་མེ་བ་ ལའི་གནམ་ལ་གསར་དུ་བཞད་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཁད་རང་ཚོའི་ལ་འདིའི་ སབ་གྲྭ་འག་འཛུགས་བད་པ་གཉིས་ཀར་ངས་འཚམས་འདའི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ ལེགས་དང་། ལ་འདི་དན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡང་བའི་སན་འདུན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སབ་ཕྲུག་གི་མི་ཚེ་ཟེར་ནའང་མི་འདུག་གང་ལྟར་ས ་སའི་མི་ཚེའི་ ནང་སབ་ཕྲུག་བ་རྒྱུ་འདི་མི་ཚེའི་ནང་གི་ག་སྐབས་ཡག་ཤས་ལྟ་བུ་རེད། རྒྱ་ གར་རིག་བ ད་ཀ ་བརད་དན་ལྟར་བས་པ་ཡིན་ན། ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་བར་དུ་ ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུའི་ག་སྐབས་དང་། དེ་ནས་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ཞིག་ཁ མ་ ས་འཛིན་རྒྱུ། དེ་ར ས་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ཁ མ་ས་འཛིན་པ་གང་ཞིག་ལ་ཁ མ་ག ་བུ་ ཕྲུག་ཚོར་ལམ་སྟྱོན་བ་རྒྱུ། མཐའ་མའི་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་དེ་ས་སའི་ཆས་ཉམས་ ལེན་བ་རྒྱུ་བཅས་བས་ཏེ་མི་ཚེ་གཅིག་གི་ནང་དུས་རབས་བཞི་ལྟ་བུར་བག་ བཤའ་རྒྱག་གི་ཡད་རེད། 1 ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༧ ཉ ན་དྷ་སྟེང་བོད་ཕྲུག་ཁྱྱིམ་ས ་ས བ་གྲྭར་སྩལ་བའ ་བཀའ་ས བ།
158 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ང་ཚོ་ནང་པའི་ལྟ་སྟངས་ཀ ་ཐག་ནས་བས་ན་དུས་རབས་བཞིར་བག་ བཤའ་རྒྱག་གི་མེད་ཀང་། གང་ལྟར་མི་ཚེའི་ནང་གི་ག་སྐབས་ཡག་ཤས་དེ་ སབ་ཕྲུག་གི་ག་སྐབས་རེད་ཅེས་ཞུ་དགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ཟེར་ ན༑ དེ་དུས་ལུས་དང་སེམས་གཉིས་ཀ་ཡར་རྒྱས་འག་བའི་ག་སྐབས་ཡིན་ པའི་ཆ་ནས་རེད། ལུས་སེམས་ཡར་རྒྱས་འག་བའི་ག་སྐབས་དེ་ལ་ཡང་ལུས་ ཀ ་བསྒྲུབ་བར་ཡད་པའི་དངས་རས་དང་ཆབས་ཅིག་ཕ འི་མཐུན་རྐ ན་མང་ པ་ཞིག་རང་བཞིན་ག ས་མཉམ་དུ་འཛོམས་དགས་ཀི་ཡད་རེད། མི་སུ་དང་ སུ་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་སྐ ས་ཙམ་ཉིད་ནས་ལུས་ཀ ་ང་བ་དེ་གཟུགས་པ་ ཆེ་ཆུང་ག་ཚོད་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། སྟྱོབས་ཆེ་ཆུང་ག་ཚོད་ཆགས་རྒྱུ་ ཡིན་པ་བཅས་དེ་དག་ཚང་མ་ཡང་རྒྱུའི་ཐག་མའི་ས་བན་དེ་རང་བཞིན་ ག ས་གྲུབ་པའམ་རང་བྱུང་དུ་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་ས་བན་དེ་ཡག་པ་བས་ ནས་མྱུ་གུ་དང་། ལ་མ་དང་། མེ་ཏག འབས་བུ་ཡང་རྒྱུར་མཐུན་རྐ ན་མང་ པ་ཞིག་ལ་བརེན་དགས་རེད། འབྲུའི་ས་བན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ནའང་དེ་ལ་ ཡང་བསྐར་འབས་བུ་སྦ ན་པར་བ ད་པར་ས་དང་། ཆུ། དད། རླན། རླུང་ལ་ སགས་པའི་མཐུན་རྐ ན་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་མ་འཛོམས་ན། ས་བན་དེར་མྱུ་གུ་སྐེ་ རྒྱུའི་ནུས་པ་ཡད་རུང་མྱུ་གུ་སྐེ་ཡི་མ་རེད། དེ་བཞིན་ལུས་ལ་ཡར་རྒྱས་འག་ བའི་ནུས་པ་ཡད་ཀང་བཟའ་རྒྱུ་དང་། བཏུང་རྒྱུ། སྡྱོད་གནས། ལུས་རྩལ་ལ་ སགས་པའི་མཐུན་རྐ ན་ཡག་པ་ཞིག་མ་འཛོམས་ན། ནུས་པ་ཇི་ཙམ་ཡད་པ་ དེ་ཙམ་ག ས་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུ་ཁག་པ་རེད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་བསམ་བ་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུ་ནི་དེ་བས་དཀའ་ལས་
159 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཁག་པ་ཡད་རེད། བསམ་བ་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུ་དེ་གཟུགས་པ་ནང་བཞིན་ ཟས་བཅུད་འཕད་བསྟེན་ཡག་པ་བྱུང་ན་རང་བཞིན་ག ས་ཡར་རྒྱས་འག་ རྒྱུ་ཡད་པ་ཞིག་མིན་པར། རང་གི་ངས་ནས་ཤེས་འདད་ཀ ས་ཀུན་ནས་ བསངས་ཏེ་ཆས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་ལ་བར ན་ནས་རིག་པའི་ གཞུང་ལུགས་ལ་ས བ་སྦྱོང་ བ ས་པ་བརྒྱུད་གཞི་ནས་བསམ་བ ་ཡར་རྒྱས་ འག་དགས་ཀ ི་ཡད་རེད། རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་སབ་སྦྱོང་མ་བས་པར་ བསམ་བ་ཡར་རྒྱས་འག་ཡག་ཡད་མ་རེད། དེར་བར ན་སབ་ཚན་དེ་ཚོར་ སབ་ཚན་ཞེས་མ་ལབ་པའམ་སབ་ཚན་ས་སའི་མིང་ཡང་མ་བཏགས་པར་ ལེགས་སྦར་གི་སྐད་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། བད་སྐད་ནང་རིག་པའི་གནས་ཞེས་ ལབ་དགས་དན་ག་རེ་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། གསལ་ཞིང་རིག་པའི་སེམས་ དེ་ཡར་རྒྱས་གང་མཐར་འག་རྒྱུའི་གཞི་རྩ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་དབང་གིས་རིག་ པའི་གནས་ཞེས་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། སྤ ར་བཏང་སབ་ཚན་ཡིན་ན་ཅག་རིག་པའི་གནས་ཡིན་པའི་ཁབ་ པ་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། སལ་རྒྱུན་གི་རིག་པའི་གནས་ཟེར་དུས་རིག་ པའི་གནས་ཆེ་བ་ལྔ་དང་། ཆུང་བ་ལྔ་ལ་བཅུ་ཕག་རིག་པའི་གནས་ཞེས་ རྒྱ་གར་ག ་ཤད་ཚུལ་དེ་འད་ཞིག་རེད་ལ་འདི་ནི་ནང་པའི་ཤད་སྟངས་ཀང་ རེད། རིག་པའི་གནས་ལྔ་དང་བཅུ་བཅས་བཞག་པ་དེ་ནང་པའི་ཐུན་མང་ མ་ཡིན་པའི་ལྟ་སྟངས་ཤིག་རེད། དེ་ཚོར་རིག་པའི་གནས་ཞེས་ག་རེ་བས་ ནས་ལབ་པ་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། འདིའི་ཐག་ལ་ས་སའི་ཐས་བསམ་ག ་ས་ ནས་སབ་སྦྱོང་བས་པ་ཡིན་ན། སབ་སྦྱོང་དེའི་དབང་གིས་ནང་གི་བསམ་བ་
160 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུའི་ག་སྐབས་ཤིག་ཡང་གི་ཡད་རེད། རིག་པའི་གནས་ལ་ སབ་སྦྱོང་ཡག་པ་བས་པ་ཡིན་ན་ཐག་མ་དེར་སྒ་རིག་པ་དང་གཏན་ཚིགས་ རིག་པ་ཟེར་བ་གཉིས་གཞི་ར ན་ལྟ་བུ་རེད། སྒ་རིག་པ་ཟེར་དུས་སྐད་ཡིག་ ལ་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། རང་རང་ས་སའི་སྐད་ཡིག་གང་ཡིན་པ་དང་། སྐད་ ཡིག་གཞན་དག་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་དེའི་འག་སྟངས་ཤེས་པ་ཡིན་ ན༑ མད་དང་བསྟན་བཅས་ལ་སགས་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་སབ་ སྦྱོང་བ་རྒྱུའི་སའམ་བརྒྱུད་ལམ་ལྟ་བུ་རེད། སྐད་ཡིག་ཤེས་པ་ཙམ་གིས་ཕན་ ག ་ཡད་མ་རེད། སྐད་ཡིག་དེའི་ནང་ཡད་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་ ཚོ་ཡག་པ་བས་ནས་ཤེས་པར་བ ད་པར་དངས་སྟྱོབས་རིགས་པའི་ལམ་ནས་ བརག་དཔྱད་བ་རྒྱུའི་ནུས་པ་དགས་ཀ ་ཡད་རེད། ནུས་པ་དེ་མེད་པ་ཡིན་ན་ སབ་ཚན་ག ་གནས་ཚུལ་ག་ནས་ཆ་བཞག་སྟེ་འག་རྒྱུ་མ་གཏགས་སབ་ཚན་ ཤེས་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། དེང་རབས་ཀ ་སབ་ཚན་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ནའང་ར ས་འདི་ འད་ཞིག་འཛོམས་པ་ཡིན་ན་ཆུ་ཆགས་པ་དང་། རས་འདི་འད་ཞིག་ འཛོམས་པ་ཡིན་ན་མེ་འབར་ག ་རེད་ཅེས་ཟེར་ནས་ཚན་རིག་གི་ཐག་ནས་ ཤད་པའི་སྐབས་སུ། རང་རང་གི་རས་ཆ་དེ་ཚོ་སྦར་ནས་བརག་དཔྱད་བ ད་ སའི་ཁང་པའི་ནང་ཚོད་ལྟ་མ་བས་པ་ཡིན་ན། རྒན་ལགས་ཀིས་ལབ་པ་ དེར་ཆ་བཞག་པ་རེད། ཆ་བཞག་པ་དང་ཤེས་པ་གཉིས་རྦད་དེ་ཁག་ཁག་ རེད། ཧིནྡ འི་སྐད་ནང་ཇ་ནཱ་ ཨཽར་ མཱ་ནཱ་ཞེས་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། ཇ་ནཱ་ཟེར་ དུས་ཤེས་པ་དང་། མཱ་ནཱ་ཟེར་དུས་ཆ་བཞག་པ་ལ་ཟེར་གི་ཡད་རེད། ང་ཚོས་
161 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཤེས་ཡན་མང་པ་ཞིག་མ་ཤེས་པར་ཆ་བཞག་ནས་འག་བ་དེ་དེང་རབས་ཀ ་ ཤེས་ཡན་ནང་གི་ཞན་ཆ་ཞིག་ཆགས་ཀ་ཡད་རེད། རྒན་ལགས་ཀས་གང་ གསུངས་པ་དང་དེབ་ཀ ་ནང་གང་ཡད་པ་དེ་ཡིན་ཤག་བས་ནས་འག་བ། ལྷག་པར་དུ་སྟྱོན་པ་བཅམ་ལྡན་འདས་ཀ ་ར ས་འཇུག་ང་རང་ཚོ་ཆ ས་པ་ ཞིག་ལ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། སངས་རྒྱས་ཀ ས་གསུངས་པ་ལ་ཆ་བཞག་ནས་ འག་བ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀ ་བཀའ་དང་མཐུན་ག ་ཡད་མ་རེད། གང་ལ་ཟེར་ན། སངས་རྒྱས་ཀིས། དགེ་སང་དག་གམ་མཁས་རྣམས་ཀ ས། །བས གས་བཅད་ བརྡར་བའི་གསེར་བཞིན་དུ། །ལེགས་པར་བརག་ལ་ང་ཡི་བཀའ། །བང་བར་ བ་ཡི་གུས་ཕར་མིན། །ཞེས་མགར་བ་མཁས་པས་གསེར་དེ་མེ་ལ་བསགས། གཟང་གིས་བཅད། རྡྱོ་ལ་བརྡར་ནས་གསེར་དེ་ཡང་དག་པ་ཡིན་མིན་བརག་ དཔྱད་བས་པ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང་ལ་ཡང་མཐང་བ་ མངན་གྱུར་བསྟན་པའི་ཆ་ལ་མངན་སུམ་ཚད་མས་གནད་པ་ཡད་མེད་དང་། ཅུང་ཟད་ལག་གྱུར་བསྟན་པའི་ཆ་ལ་དངས་སྟྱོབས་རིགས་པས་གནད་པ་ཡད་ མེད། ཤིན་ཏུ་ལག་གྱུར་བསྟན་པའི་ཆ་ལ་ཡིད་ཆེས་རས་དཔག་གིས་གནད་ པ་ཡད་མེད། དེ་ལྟར་དཔྱད་པ་གསུམ་ག་ལམ་ནས་བརག་དཔྱད་བས་ཏེ་དན་ དེ་ལེན་དགས་རེད་མ་གཏགས། སངས་རྒྱས་ཀིས་གསུངས་པ་རེད་ཅེས་གུས་ ཞབས་ཀ ི་ཐག་ནས་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན་འགག་གི་མ་རེད་ཅེས་སྟྱོན་པ་བཅམ་ ལྡན་འདས་ཀས་ཐག་བཅད་ནས་གསུངས་ཡད་རེད། དེར་བར ན་རྒྱ་གར་བའི་ཚད་མ་རིག་པ་ (ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པ་ དང་། ནང་པ་ལས་གཞན་པའི་ཕ ་རལ་པའི་ཚད་མ་རིག་པ་)དང་། ནུབ་ཕྱོགས་
162 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའི་ཚད་མ་རིག་པ་སགས་ཚད་མ་རིག་པའི་རྣམ་གངས་མང་པ་ཡད་རེད། ཚད་མ་རིག་པ་གང་འད་ཞིག་ལ་ཆ་བཞག་ཀང་རྒྱུ་མཚན་ལ་བར ན་ནས་ ལ ག་ཏུ་གྱུར་པའི་ད ན་གསལ་པ ་ བ ས་ནས་མང ན་སུམ་དབང་ཤེས་ཀ ས་ མཐང་མ་ཐུབ་པ་དང་། ཐག་གཅད་བ ད་མ་ཐུབ་པའི་དན་དེ་ཚོ་རིགས་པའི་ ལམ་ནས་གཏན་འབེབས་བ་རྒྱུའི་རྣམ་གཞག་ཡད་པ་དེ་ལ་ཚད་མ་རིག་པ་ ཞེས་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་སྒ་རིག་པ་དང་ཚད་མ་རིག་པ་ གཉིས་སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུའི་ལག་ཆ་ལྟ་བུ་རེད། ལག་ཆ་འདི་གཉིས་ཁ ར་ནས་ བཟ་རིག་པ་དང་། གས་བ་རིག་པ། ནང་དན་རིག་པ་ལ་སགས་པར་སབ་ སྦྱོང་བ ད་པའི་སྐབས་སུ་ད ན་གནད་དེ་ཚོ་ཤེས་པ་ཞིག་ཡ ང་གི་རེད་མ་ གཏགས་ཆ་བཞག་ནས་འག་དགས་ཀ ་ཡད་མ་རེད། ས བ་གྲྭ་འག མ་བཞིན་ས བ་སྦྱོང་བ ད་པའི་དུས་ཚོད་དེ་རིག་པའི་ གནས་མང་པ་ཞིག་ལ་རང་སྟྱོབས་ཀིས་དཔྱད་པ་བ ད་པའི་ག་སྐབས་ཡིན་ པ་དང་། དེ་ལ་བར ན་ནས་ལུས་དང་སེམས་གཉིས་ཀ་འཚར་ལངས་འབྱུང་ བའི་ག་སྐབས་ཤིག་ཡིན་པ་རེད། དེའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརེན་ནས་སབ་ཕྲུག་ ཟེར་བ་དེ་རང་གི་མི་ཚེའི་ཆ་ཤས་ནང་ག་སྐབས་ཡག་ཤས་དང་། སྐལ་བ་ བཟང་ཤས། བསད་ནམས་ཆེ་ཤས་ཆགས་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ག་ སྐབས་དེ་ཆུད་ཟས་སུ་མ་སང་བ་བེད་དགས་པ་ཐུགས་འགན་ཧ་ཅང་ཆེན་ པ་རེད། ང་ཚོས་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གཟིགས་པ་ཡིན་ན་ཁ ད་རང་ཚོ་ དང་ལ་ན་མཉམ་པའི་རྒྱ་ཆེའི་གཞིས་ལུས་བད་མི་མང་ཚོགས་ཀི་ན་གཞན་ ཚོར་སབ་སྦྱོང་གི་ག་སྐབས་གང་འད་ཞིག་འཐབ་ཀ ་ཡད་རེད། སབ་སྦྱོང་གི་
163 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ག་སྐབས་ཐབ་པའི་དབང་དུ་བཏང་རུང་། དེའི་ནང་སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུའི་སབ་ ཚན་གང་དང་གང་ཞིག་རག་ཐུབ་ཀ ་ཡད་རེད། ང་རང་ཚོའི་གནས་ཡུལ་རྒྱ་ གར་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་ཀང་ཁེད་རང་ཚོ་དང་ལ་ན་མཉམ་པའི་རྒྱ་གར་ག ་ཕྲུ་ གུ་ཡངས་སུ་རགས་པར་ཁེད་རང་ཚོ་དང་འད་བའི་སབ་སྦྱོང་གི་ག་སྐབས་ ཐབ་ཡད་མེད་གཟིགས་པ་ཡིན་ན། ཁ ད་རང་ཚོ་དང་མཉམ་པའི་ག་སྐབས་ འཐབ་མཁན་ཧ་ཅང་དཀན་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ཁ ད་རང་ཚོའི་སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུ་དང་། སབ་གྲྭ་འག མ་ རྒྱུའི་ག་སྐབས་འདི་འག་བ་མི་རིགས་གཞན་དང་། རང་གི་མི་རིགས་ལ་ན་ མཉམ་པ། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ག ་མི་རིགས་ཚོ་དང་བསྡུར་བ་སགས་ཕྱོགས་ གང་ནས་བལྟས་ཀང་མདུན་གས་ལ་མ་ས བས་ཀང་ར ས་ལུས་མ་ཐེབས་པ་ ཞིག་ཆགས་ཡད་རེད། ང་རང་ཚོར་ཐབ་པའི་ག་སྐབས་འདི་ལྟ་བུ་དཀན་ པ་རེད། དེར་བར ན་དཀན་པའི་འདུ་ཤེས་དེ་བཟུང་བའི་ཐག་ནས་དེ་དག་ ཆུད་ཟས་སུ་མ་སང་བ་བ ད་དགས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། སབ་སྦྱོང་བ ད་དགས་ཞེས་པའི་ནང་སབ་ཟེར་བ་ཞིག་དང་། སྦྱོང་ ཟེར་བ་ཞིག་བཅས་ཚིག་གཉིས་ཡད་རེད། སབ་ཟེར་བ་དེ་ཐག་མར་མ་ག་བ་ ཞིག་ག་བར་བས་ནས་ཐས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཀ ་ཐག་ནས་གཏན་ལ་དབབ་ རྒྱུ་ཞིག་དང་། ཐས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཟེར་བ་དེ་རྒན་ལགས་ཀ ས་བཤད་ པའམ། དེབ་ཀི་ནང་ནས་བཀླགས་པའམ། གཞན་ཞིག་ནས་ཐས་པ་ལ་བར ན་ ནས་དེ་འད་ཞིག་རེད་སམ་པའི་བ་དེར་ཟེར་བ་རེད། དེ་འད་བའི་ཐས་ བྱུང་གི་ཤེས་རབ་དེ་རང་གི་ཡན་ཏན་མིན་པར་མི་གཞན་ཞིག་ནས་གཡར་
164 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བཞག་པའི་ཤེས་རབ་ཅིག་རེད། དེ་རང་གི་ཡན་ཏན་ཆགས་པར་བསམ་ བྱུང་གིས་ངེས་པ་རེད་པ་ཞིག་དགས་པ་རེད། གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་བསམ་ བྱུང་གིས་ངེས་པ་རེད་པ་ཟེར་བ་དེ། རིགས་པས་བརག་དཔྱད་བས་ནས་ དེབ་ཀ ་ནང་ལ་རེད་ཟེར་བ་དེ་དངས་གནས་རེད་བཞག དེབ་ཀ ་ནང་ལ་ མ་རེད་ཟེར་བ་དེ་དངས་གནས་རེད་མི་འདུག་སམ་པ་ས་སས་ངེས་པ་ར ད་ པ་དང་། རྒན་ལགས་ཀ ས་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་ཡིན་པ་ཞིག་ས་སས་རྒྱུ་ མཚན་ག ་ཐག་ནས་ངེས་པ་དངས་ཐུབ་པ་སགས་སྦྱོང་བརྡར་བ་རྒྱུ་དེ་རེད། བ ས བས་པའི་རེ ས་སུ་སྦྱོང་བརྡར་ བ ས་ནས་ས བ་པ་དང་སྦྱོང་བ་ གཉིས་ཀ་འཛོམས་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ཤེས་པ་ཟེར་བ་དེ་ཆགས་ཀ ་ ཡད་རེད། ཤེས་པ་ཟེར་བ་དེ་ཆགས་པ་ཡིན་ན། དེ་འད་བའི་ཤེས་པའི་བ་དེ་ གཞན་ག ས་བསྒྱུར་བཅས་གཏང་རྒྱུ་དང་འཕག་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། དཔེར་ན། དེ་རིང་རེད་ཟེར་བར་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། སང་ཉིན་མི་གཞན་དག་ཅིག་ གིས་མ་རེད་ལབ་པ་ཡིན་ན། རང་གིས་ངེས་པ་མ་ར ད་ཕ ན་བ་དེ་འགྱུར་ འག་བའི་ཉེན་ཁ་ཡད་རེད། རང་གིས་ངེས་པ་ར ད་པའི་དན་ཞིག་ཡིན་ན་ གཞི་ནས་ཤེས་པ་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། ཤེས་པའི་དན་དེ་མི་གཞན་ག ས་མ་ རེད་ཅེས་ལབ་པ་ཡིན་ན། ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཤད་རྒྱུ་ཡད་པ་དང་། མ་ ཡིན་པ་ཞིག་ལ་རེད་ཅེས་ལབ་པ་ཡིན་ན་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཤད་རྒྱུ་ ཡད་རེད། རྒྱུ་མཚན་ག ་ལམ་ནས་ཐག་གཅད་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ ཆགས་པ་དེ་ལ་ཤེས་པ་ཟེར་བ་རེད། བསབ་རྒྱུ་དང་སྦྱོང་རྒྱུ་གཉིས་ཡ་མ་བལ་བའི་ཐག་ནས་མཉམ་དུ་ཕ ན་
165 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ པ་ཡིན་ན། ཆས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་ལ་བར ན་ནས་བང་བར་བ་ བ་དང་། དར་བར་བ་བའི་དན་དག་ག་རེ་ཡིན་མིན་བང་དར་གི་གནས་ལ་ མ་རངས་པ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་རེད། བང་དར་ག ་གནས་ལ་མ་རངས་པ་ཞིག་ ཆགས་པ་ཡིན་ན་མི་དེ་ཚད་ལྡན་དང་བཟང་པ་ཞིག་ཆགས་ཀི་རེད། སབ་ སྦྱོང་གཞན་དག་ཅིག་གི་ཐག་བཟང་སྤྱོད་ཟུར་དུ་སབ་དག ས་པ་བྱུང་བ་ ཡིན་ན་སབ་སྦྱོང་དེ་ཆ་མ་ཚང་བ་རེད། སབ་སྦྱོང་བས་པ་ལ་བར ན་ནས་ དངས་པའི་གནས་ཚུལ་ས་སས་ཤེས་རགས་བྱུང་བ་དང་། དངས་པའི་གནས་ ཚུལ་ས་སས་ཤེས་རགས་བྱུང་བ་ལ་བར ན་ནས་བང་དར་ག ་གནས་ལ་མི་ རངས་པའི་ཤེས་རབ་སྐེས་ཤིང་། དེ་འད་བའི་བང་དར་ག ་གནས་ལ་མི་ རངས་པའི་ཤེས་རབ་སྐ ས་པའི་ར ས་སུ་སྤྱོད་པ་བཟང་པ་བ ད་དགས་རེད་ ཅེས་སབ་མི་དགས་པར་སྤྱོད་པ་བཟང་པ་རང་བཞིན་ག ས་ཆགས་རྒྱུ་དང་། མི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་ག ས་ཆགས་རྒྱུ་ཞིག་ཏན་ཏན་ཡང་རྒྱུ་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ཁ ད་རང་ཚོར་ངས་རེ་བ་གདན་རྒྱུ་དང་འབད་སྐུལ་ བ་རྒྱུ་ཟེར་ནའང་མི་འདུག དན་དག་གཅིག་རང་ཡད་པ་དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་ བ་ཡིན་ན། རང་གི་རང་དབང་གི་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་དེ་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་ བ ེ ད་དག ས་པ་དེ་ས བ་སྦྱོང་བེ ད་སྟངས་སམ་ས བ་སྦྱོང་བེ ད་པའི་དག ས་ པ་དེ་རེད། དེ་འད་མ་ཡིན་པར་ད་ལྟ་ངས་འདིར་ཁ ད་རང་ཚོར་སྐད་ཆ་ བཤད་པ་དེ་ལ་ཆ་བཞག་ནས་ཕ ན་པ་སགས་མི་གཞན་ག ས་གང་ལབ་པར་ ཆ་བཞག་ནས་ཕ ན་པ་ཡིན་ན། ངས་བཤད་པ་དེ་ཁ ད་རང་ཚོས་དང་དུ་མ་ བངས་པའམ་མ་ཉན་པ་དང་གཅིག་པ་རེད། ཆ་བཞག་ནས་ཕ ན་པ་ཡིན་ན་
166 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཁེད་རང་ཚོར་ཕན་གནད་འབེལ་རྒྱུ་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། ངས་ཞུས་པ་དེ་ ཚོ་ཁས་དེ་འད་ཞིག་ལབ་སང་། དངས་གནས་དེ་རེད་འདུག་གམ་མི་འདུག དང ས་པ འི་གནས་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་ཞིག་རེད་འདུག་གམ་མི་འདུག རིགས་པའི་རྒྱབ་ར ན་ཡད་པ་ཞིག་རེད་འདུག་གམ་མི་འདུག དེ་ལ་ཡང་ ཡང་བརག་དཔྱད་བས་ནས་ཁས་ལབ་པ་དེ་ནར་བཞག འག གས་མི་འདུག་ བཅས་དེ་འད་ཞིག་དགངས་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། དེ་དུས་ཤེས་ཡན་ཞིག་ ར ད་པ་རེད། རང་གི་ངས་ནས་ཁས་ལབ་པ་དེ་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ རེད་འདུག རྒྱུ་མཚན་དེ་འད་ཞིག་འདུག་བསམ་པའི་ས་ནས་ཐག་གཅད་ ཐུབ་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན་གཞི་ནས་ཕན་ཐགས་ཤིག་བྱུང་བ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་བསམ་བ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་འད། གནས་ སྟངས་གང་འ ད ་ཞིག་དང་འ ཕ ད་པ་ཡིན་ནའང་བ ར ག་དཔྱད་ བ ས་པའི་ ནུས་པ་དང་རིག་པ་བེད་སྤྱོད་བས་ནས་འག་རྒྱུ་དེར་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ནང་ Rational ཟེར་ག ་ཡད་རེད། རྒྱུ་མཚན་མཐང་བའི་ས་ནས་བརག་དཔྱད་བ་ རྒྱུའི་ནུས་པ་དེ་ཆུང་དུས་ནས་སྦྱོང་དགས་པ་དང་། ཆུང་དུས་ནས་གཤིས་ ཀ་བཟ་དགས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། མིག་གིས་མཐང་རྒྱུའི་དངས་པ་ སགས་གནས་ཚུལ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཐེ་ཚོམ་བ་རྒྱུ་དེ་གམ་པ་དང་ པ་རེད། མིག་གི་མདུན་ལ་མཐང་རྒྱུའི་དངས་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་མདག་ སེར་པ་དང་། མདག་སན་པ། མདག་དཀར་པ་ཞིག་ཡད་པ་དེ་དངས་ཡད་ གནས་ཚུལ་ལ་དན་དག་དེ་ག་རང་ཡིན་ནམ་མིན། ངའི་མིག་འདི་འཁྲུལ་ ཡ ད་མེད་སགས་བ ར ག་དཔྱད་ བ་རྒྱུའི་འདུན་པའམ་བསམ་ཚུལ་ཡད་པ་
167 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཞིག་དགས་རེད། མིག་གིས་མཐང་རྒྱུ་དང་རྣ་བས་ཐས་རྒྱུ་མིན་པ་ཞིག་གམ་ ཡིད་ཀ ་བས་དཔྱད་པ་བ ད་དགས་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་རྒན་ལགས་ཀས་རེད་ གསུངས་པ་དེ་རེད་འདུག་གམ་མི་འདུག རྒན་ལགས་ཀ ས་མ་རེད་གསུངས་ པ་དེ་རེད་འདུག་གམ་མི་འདུག རྒན་ལགས་ཀིས་ཡག་པ་རེད་གསུངས་པ་ དེ་རེད་འདུག་གམ་མི་འདུག དེ་ཚོ་ཐེ་ཚོམ་མམ་ཤེས་འདད་ཀ ་ལམ་ནས་ རང་གིས་བརག་དཔྱད་བེད་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན། རྒྱུགས་ སྤད་ནང་སབ་དེབ་བ་འཛིན་མ་བས་པའི་དབང་གིས་རྒྱུགས་མ་འཕད་ཀང་། རང་གི་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་དེ་མི་དམན་པ་ཞིག་བྱུང་ཡད་ན་སབ་སྦྱོང་ ཐན་པའི་གནས་སྟངས་དེ་འད་མང་པ་ཡད་རེད། ང་ཚོའི་མི་རབས་ཀ ་ཁ ད་ནས་མཐ ང་མྱོང་ཡ ད་པའི་མཁས་པ་དེ་ འདར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་གར་ག ་མཁས་པ་མ་ཧཱ་པཎ ཏ་རཱ་ཧུལ་ སན་ ཀྲ�ཏྱཱཡན་ (Rahul Sankrityayan) ཞུ་བ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། ཁང་ནི་ག་རཁ་པུར་ (Gorakhpur) གི་ཉེ་འཁ ས་ཡུ་པིའི་གང་གསེབ་ཅིག་ནང་འཁྲུངས་པ་དང་། ཁང་ འཛིན་གྲྭ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་མ་འཕད་པ་རེད། དེ་དུས་འཛིན་གྲྭ་ བཅུ་གཉིས་པ་ཞེས་ལབ་ཀ ་ཡད་མ་རེད། འཛིན་གྲྭ་བཅུ་པའི་ར ས་ཀ ་འཛིན་ གྲྭ་གཉིས་ལ་བར་མའི་སབ་སྦྱོང་ (Intermediate) ཞེས་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་ རྒྱུགས་འཕད་པ་ཡིན་ན་ཁང་ལ་ས་གནས་དེར་རང་གཞུང་ཁལ་འབབ་ལས་ རགས་ (Naib Tehsildar) ཟེར་བའི་ལས་ཀ་ཞིག་རག་གི་ཡད་རེད། རྒྱུགས་ འཕ ད་པའི་ར ས་སུ་ ཁ ལ་འབབ་ལས་ར གས་ཟེར་བའི་ལས་ཀ་དེ་ཡ ད་པ་ ཡིན་ན། གཅིག་བས་ན་ཁང་སྐུ་ཚེ་འདིར་མཧཱ་པཎ ཏ་ཆགས་མེད་པའི་ཉེན་
168 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཁ་ཡད་རེད། ཁང་རྒྱུགས་མ་འཕད་པར་ཚུར་ནང་ལ་ས བས་དུས་པ་ཕས་ ཚོགས་གཏམ་ཞེ་དག་བཏང་བ་རེད། ངས་རང་དཔན་ལ་མག་འད ན་ཞུས་ ནས་ཁ ད་རང་རྒྱུགས་འཕད་པ་ཡིན་ན་ཁལ་འབབ་ལས་རགས་ཀ ་ལས་ཀ་ རག་ཆག་ཆག་ཆགས་ཡད། ཁ ད་རང་གིས་ཞབས་འད ན་ཞུས་བཞག་ཅེས་ བཀའ་བཀྱོན་ཞེ་དག་གནང་སྟབས་ནང་ནས་བས་ཏེ། ཤྲ ་ལངྐཱ་དང་། བད། རྒྱ་ནག ཨུ་རུ་སུ། སག་ཡུལ་བཅས་ལ་ཕེབས་ནས་ཁང་གིས་སྦྱོང་བརྡར་བས་ པའི་སྐད་ཡིག་སུམ་ཅུ་ས་གངས་ཙམ་མཁ ན་ག ི ་ཡད་ལུགས་གསུང་གི་ཡད་ རེད། སྐད་ཡིག་བཅུ་བདུན་ནམ་བཅ་བརྒྱད་ཙམ་ག ་ནང་དེབ་བ ས་ཡད་ རེད། མ་ཧཱ་པཎིཏ་སན་ཀྲ�ཏྱཱཡན་བད་ལ་ཐེངས་གསུམ་ཕེབས་ནས་རྒྱ་གར་གི་ བར་བརླག་ཟིན་པའི་ལེགས་སྦར་གི་དཔེ་ཆ་མང་པ་བད་ནས་ཚུར་གདན་ འདེན་ཞུས་པ་མ་ཟད། དགེ་འདུན་ཆས་འཕེལ་ལགས་རྒྱ་གར་ལ་འཁ ད་ ཡ ང་མཁན་ཡང་ཁ ང་ཡིན་པ་བཅས་དེ་ལྟ་བུའི་མཁས་པ་ཆེན་པ ་ཞིག་ ཆགས་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ངས་ག་རེ་ཞུ་ཡི་ཡད་ཟེར་ན། གནས་ཚུལ་མང་ པ་ཞིག་བརག་དཔྱད་མ་བས་པར་གང་བ་ལ་འཛིན་པ་རྣམས་རྒྱུགས་ཤག་ གི་ཐག་ལ་བ ས་ནས་བརྒྱ་ཆ་མཐ་པ་རག་པ་ཡིན་ནའང་། དེ་ནི་ཆ་བཞག་ ནས་ཕ ན་པ་རེད་མ་གཏགས་ཤེས་ནས་ཕིན་པ་མ་རེད། དེས་མ་འངས་པར་ མཁས་པ་ཆགས་རྒྱུར་ཕན་ཐགས་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། སྟབས་མ་ལེགས་ པའི་དབང་གིས་རྒྱུགས་མ་འཕད་པ་ཡིན་ནའང་རྣམ་འབ ད་ཀི་ཤེས་རབ་ དང་རག་དཔྱྱོད་བ་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཡད་ན་འག གས་པ་རེད། འན་ཀང་རྒྱུགས་
169 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མ་འཕད་པ་ཡིན་ན་ཡག་པ་ཡད་རེད་ཅེས་ཞུ་ཡི་མེད། སྤ ར་བཏང་རྒྱུགས་ འཕད་རྒྱུ་དེ་དེ་རིང་སང་ཉིན་ཚང་མས་ཆ་བཞག་ནས་འག ་རྒྱུ་ཞིག་རེད། རྒྱུགས་འཕ ད་པ་ཡིན་ན་ཕན་ཐ གས་དང་དག ས་པ་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་ཡ ད་ རེད། རྒྱུགས་མ་འཕད་པ་ཡིན་ན་ཉེས་དམིགས་ག་རེ་ཡད་རེད། དེ་ཚོ་ཞིབ་ འཇུག་བས་པ་ཡིན་ན་རྒྱུགས་འཕད་པའི་དབང་དུ་བཏང་རུང་མཐའ་མའི་ གྲུབ་དན་གང་འད་ཞིག་རེད་ཀི་ཡད་མེད་ངེས་པ་ཡད་མ་རེད། རག་པ་ མཐའ་བཟུང་དབང་གིས་རྒྱུགས་མ་འཕད་པའི་དབང་དུ་བཏང་རུང་། རག་ དཔྱྱོད་བ་རྒྱུའི་བ་དེ་ཡག་པ་ཡད་པ་ཡིན་ན་རག་པ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ ལ་ག་དུས་ཡིན་ནའང་དགས་པ་ཞིག་ཤར་ག ་རེད་ལ་ཐག་གཅད་བ་རྒྱུར་ དཀའ་ལས་ཁག་པ་ཡད་རེད། ནམ་རྒྱུན་ང་ཚོ་མཚན་ཉིད་པ་ཚོའི་ཁ་སྐད་ ནང་རགས་ལྡན་ལས་སྐ ས་པའི་དགས་པ་ཞེས་རག་དཔྱྱོད་བ ད་མཁན་ག ་ གང་ཟག་ལ་དགས་པ་ཞིག་རང་བཞིན་འཆར་ག ་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་གང་དགས་པ་ཤར་བ་དེ་ལ་བར ན་ནས་ཡང་བསྐར་ དེའི་ཐག་ལ་གཏིང་ཟབ་པས་བསབ་རྒྱུ་དང་སྦང་རྒྱུའི་འདུན་པ་ཞིག་ར ད་ ཀ ་རེད། འདུན་པ་དེས་དངས་པའི་དགས་པ་དེ་དན་འགྱུར་ག ་དགས་ པ་དང་། དན་མི་འགྱུར་བའི་དགས་པ། ཆ་མཉམ་པའི་དགས་པ་བཅས་ རིམ་པ་བས་ནས་ཕིན་པའི་མཐའ་མ་དེར་དན་ག ་གནས་ལུགས་ཇི་ལྟ་བ་ བཞིན་དུ་མཐང་རྒྱུའི་ག་སྐབས་ཤིག་རག་རྒྱུ་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ ག་དུས་ཡིན་ནའང་རག་དཔྱྱོད་ཡད་པ་ཞིག་བ ད་དགས་རེད་མ་གཏགས། རག་དཔྱྱོད་མེད་པར་ཆ་བཞག་ནས་འག་རྒྱུ་དེ་ཆུང་དུས་ནས་གཤིས་ཀར་
170 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གཞག་རྒྱུ་མེད་པར་ག་ཚོད་མང་མང་གི་དི་བ་འད ་དགས་པ་རེད། དེའི་ དབང་གིས་༸སྐབས་མགན་རིན་པ་ཆེས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་སབ་གྲྭ་ཁག་ གི་ནང་བསྡུས་གྲྭ་དང་། ཚད་མ་སབ་དགས་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་ཁ ད་ ཚོ་ཚང་མ་གཞུང་ཆེན་མ་ལྟ་མཁན་ག ་དཔེ་ཆ་བ་བཟ་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་ འཇག་གནང་གི་ཡད་མ་རེད་ལ། ནང་པའི་ཆས་ས ལ་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་ ཡང་འཇག་གནང་གི་ཡད་མ་རེད། ཆས་ལ་སབ་སྦྱོང་བ ད་དང་མི་བ ད་ དང་། དད་པ་བ ད་དང་མི་བ ད་ཟེར་བ་ནི་རང་དབང་རེད། ཡིན་ནའང་ཚད་ མ་བསབས་པ་ཡིན་ན་ཁ ད་རང་ཚོ་རངས་དད་མི་བ ད་མཁན་ག ་མི་ཞིག་ ཆགས་རྒྱུའི་རེ་བ་དེ་གཞི་ནས་ར ད་ཀི་རེད། རངས་དད་ཟེར་བ་དེ་ཆས་ ཕྱོགས་ཀ ་ཐག་ནས་མང་པ་ས ལ་ཡད་རེད་ལ། ཆས་ལས་གཞན་པའི་སབ་ ཚན་ཚན་རིག་གིས་ཀང་རངས་དད་མང་པ་ས ལ་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་ དུས་རངས་དད་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་ཆས་དང་འབ ལ་བའི་ སྐད་ཆ་ཞིག་དགས་ཀ ་ཡད་མ་རེད། རྒྱུ་མཚན་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ ལ་ཡིན་དང་མིན་བསམས་ནས་ཐག་གཅད་བ ད་མཁན་ག ་བ་ཚང་མ་རངས་ དད་ཆགས་ཀ ི་ཡད་རེད། སབ་ཕྲུག་གང་ཞིག་ལ་ཁ ད་རང་ག་རེ་བས་ནས་ས བ་སྦྱོང་བ ད་ཀ ་ ཡད་ཅེས་ལབ་པ་ཡིན་ན། དེའི་ལན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་རྒྱག་ཐུབ་མཁན་ དཀན་པ་ཡིན་གི་རེད་བསམ་ག ་འདུག སབ་ཕྲུག་མང་ཆེ་བས་ངའི་པ་ ལགས་དང་ཨ་མ་ལགས་ཀ ས་སབ་གྲྭ་རྒྱུགས་ཟེར་གི་འདུག་ཟེར་བའི་བཟ་ ལྟ་བུ་མི་གཞན་ཞིག་གིས་བསྐུལ་ནས་བཏང་བཞག་པ་མ་གཏགས། རང་
171 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གིས་དགས་པ་རྒྱུ་མཚན་མཐང་བའི་ས་ནས་སབ་གྲྭ་ལ་ཡང་མཁན་དཀན་ པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་སབ་གྲྭའི་ནང་ས བས་པའི་ར ས་ལ་ཨང་རྩིས་དང་། སྐད་ཡིག་ལ་སགས་པའི་སབ་ཚན་རྣམས་ག་རེ་བས་ནས་སབ་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་སབ་དག ས་པའི་མ་འ ངས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ག་རེ་རེད་ཅེས་ལབ་པ་ ཡིན་ན། དེ་རིང་སང་ཉིན་མང་ཆེ་བའི་བསམ་བའི་ནང་རངས་དད་ཅིག་ ཡད་རེད། རངས་དད་དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། མི་ཚེའི་ནང་འཚོ་བ་ ཡག་པ་སྐ ལ་ཐུབ་པ་དང་། ཕགས་ཆེན་པ་ཡད་པའི་གཡག་པ་རྒྱུག་ས་ཞིག་ རག་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་དེ་རེད། རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ལ་ཉིས་བརྒྱ་ཙམ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ག ་དབང་སྒྱུར་འག་བསྡད་པར་བར ན། ད་ལྟའང་རྒྱ་གར་བ་ ཚོའི་བསམ་བའི་བག་ཆགས་ནང་སབ་སྦྱོང་བས་པའི་ར ས་ལ་ལས་ཀ་རག་ དགས་པ་དང་། ལས་ཀ་དེ་ཡང་ཕགས་ཆེན་པ་ཡད་པ་ཞིག་རག་དགས་པ་ བསམ་ག ་ཡད་རེད། ཤེས་བ་ཡན་ཏན་དེ་རང་གི་མ་རིག་པའི་རངས་མུན་ སེལ་བའི་ཆེད་དུ་མ་དམིགས་པར་ས་སའི་འཚོ་བ་བསྐལ་རྒྱུ་ཙམ་བས་པ་ ཡིན་ན། ཞིང་ཁ་རས་ནས་སྡྱོད་མཁན་གི་ཡིག་རངས་ཤིག་གིས་ཚོང་ཡག་པ་ བརྒྱབ་ཀང་འཚོ་བ་ཡག་པ་ཆགས་སད་ཀ་རེད། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ནག་ ཚོང་རྒྱག་མཁན་དང་། སྐུ་འད་འཚོང་མཁན་ཚོས་ཀང་དངུལ་མང་པ་རག་ ནས་དཔལ་འབྱོར་ཡག་པ་བཟ་ཐུབ་ཀ་རེད་ལ། ཁལ་མ་བརྒྱབ་པར་རྐུན་མ་ བརྒྱབ་ནས་སྡྱོད་མཁན་ཚོས་ཀང་དཔལ་འབྱོར་ཡག་པ་བཟ་ཐུབ་ཀ་ཡད་རེད། འན་ཀང་དེ་འད་བའི་དམིགས་ཡུལ་འཛིན་སྟངས་དེ་ནི་རངས་དད་ ཆགས་པ་རེད། རང་གི་ཕ་མ་དང་། གགས་པ། རྒན་རབས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་སབ་
172 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྦྱོང་བས་ནས་ར ས་མ་མི་ཚེའི་མདུན་ལམ་མམ་འཚོ་བའི་མདུན་ལམ་ཡག་ པ ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་རེད་ཟེར་བའི་འག ས་དེས་ས ་ས འི་ངས་ནས་སབ་སྦྱོང་ བ ད་དགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་མ་མཐང་བ་ཡིན་ན། སབ་སྦྱོང་དེ་ཚད་དང་ལྡན་ པ་ཞིག་ཡང་རྒྱུ་ཁག་པ་རེད། སན་ག ་མཁས་པ་ཚོས་བསྟན་བཅས་གང་འད་ ཞིག་བརྩམས་པ་ཡིན་ནའང་། བསྟན་བཅས་བརྩམ་རྒྱུའི་ཐག་མར་དགས་ པ་ལ་སགས་པའི་ཆས་བཞི་ཞེས་བཤད་པ་དེ། ཐག་མར་དགས་པ་བརད་ དགས་པ་དེ་མཐའ་མའི་དམིགས་ཡུལ་དང་། དགས་པ་གང་འད་ཞིག་ཡད་ པ་དེ་རིགས་པའི་ལམ་ནས་གསལ་པ་ཞིག་མ་ཤེས་པ་ཡིན་ན། བ་བ་གང་ འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཕུགས་རེ་མེད་པ་ཞིག་དང་ལམ་ཕྱོགས་ནར་བ་ཞིག་ ལ་འག་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་རང་གི་མི་ཚེའི་དམིགས་ཡུལ་ངས་འཛིན་དགས་ པ་དང་། དམིགས་ཡུལ་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་ངས་འཛིན་དགས་པ་དེ་ཚོ་ སབ་སྦྱོང་བེད་མཁན་སུ་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་སན་འགའི་འཛིན་གྲྭ་ནས་ བཟུང་དེའི་ཐག་ལ་བསམ་བ་གཏང་དགས་པ་གལ་ཆེན་པ་རེད། ང་ཚོ་རྒྱ་ གར་ལ་འབྱོར་བ་ནས་ད་ལྟ་བར་དུ་ལ་ལྔ་བཅུ་ང་གངས་ཤིག་གི་རིང་ང་ཚོའི་ ས བ་ཕྲུག་དེ་ཚོ་མ་འངས་བ ད་ཀ ི ་ས ན་རྩ་ཡིན་ཞེས་པའི་སྐད་ཆ་དེ་ནམ་ རྒྱུན་འཆར་ཅན་ཁ་རྒྱུན་ལ་འཇགས་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་ཁ ད་རང་ཚོ་མ་ འངས་བད་ཀ ་སན་རྩ་བ ད་དགས་རེད་ཅེས་སབ་གྲྭའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་དགེ་ རྒན་ག ས་ཁལ་བསྐུལ་རྒྱུ་དེ་འད་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། མ་འངས་བད་ཀ ་ སན་རྩ་བ ད་དང་མི་བ ད་ཁ ད་རང་ཚོས་བསམ་བ་བཏང་ནས་ས་སའི་འདད་
173 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ པ་ལྟར་ཐག་གཅད་བ ད་དགས་རེད། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་ང་ཚོའི་སབ་ གྲྭ་ཁག་གི་ནང་བད་རིགས་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རང་དབང་ཅན་ག ་ལུང་པ་ ནས་ཡང་བའི་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀ ་རྒྱ་གར་ག ་མི་རིགས་མང་པ་ཡད་པ་ དེ་ཚོ་ར ས་སུ་ཡི་རང་གི་གནས་ཤིག་རེད། ཁ ད་ཚོས་མ་འངས་བད་ཀ ་སན་ རྩ་ཡིན་གསུངས་པ་ཡིན་སྟབས་བད་ཀ ་ཆས་རིག་ལེགས་བང་དང་། སྐད་ ཡིག་རྣམས་སྲུང་སྐྱོབ་རྒྱུན་འཛིན་བ་རྒྱུ་ནི་ཁ ད་ཚོའི་ལས་འགན་རེད་ཅེས་ སན་མ་ནས་ང་ཚོས་བཤད་བསྡད་པ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་ བ ས་ནས་བལྟས་པའི་སྐབས་སུ་བ ད་ཀ ི ་ སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་ལེགས་བང་རྣམས་བད་པས་གཡུགས་བཞག་པ་ཡིན་ ནའང་། འཇིག་ར ན་ག ་ཁྱོན་འདིར་ཉམས་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཕལ་ཆེར་མེད་པའི་ བཟ་ལྟ་བུ་རེད། གདན་ས་ཁག་དེ་ཚོ་བད་ཀ ་ཆས་རིག་ལེགས་བང་གི་བསྟི་ གནས་གཙོ་བ་དེ་ཆགས་ཡད་རེད། གདན་ས་ཁག་གི་ནང་བད་རིགས་ཀ ་ སབ་གཉེར་བ་དང་བད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་སབ་གཉེར་བ་གཉིས་བརྒྱ་ཆ་ བརྩིས་པ་ཡིན་ན། བད་རིགས་མ་ཡིན་པའི་སབ་གཉེར་བ་མང་བ་ཡད་རེད། མ་འངས་པར་ལ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅུའི་ནང་གདན་ས་ཁག་གི་ནང་ཕལ་ཆེར་ བད་རིགས་ཀ ་ཚབ་ལ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་གི་མི་རིགས་མང་བ་ཆགས་ཀ ་ རེད། ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་བཤད་མི་དགས་པ་དང་། དེ་བཞིན་ནུབ་ཕྱོགས་ པའི་མི་རིགས། སག་པའི་མི་རིགས། ར་ཤི་ཡའི་མི་རིགས། དཔེར་ན། ད་ལྟ་ གདན་ས་གསུམ་ལ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ནའང་ར་ཤི་ཡ་དང་སག་པའི་དཔེ་ཆ་ བ་བསྡྱོམས་དུས་སྟྱོང་ཕག་བརྒལ་འག་ཡི་འདུག
174 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དེ་བཞིན་སན་མ་ཡིན་ན་རྒྱ་གར་བའི་མི་རིགས་ཀ ་ཁད་ནས་ཧི་མཱ་ ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་གཅིག་པུ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཡང་། ད་ཆ་རྒྱ་ཐང་གི་ཡུལ་མི་དེ་འད་ གྲྭ་པ་བ ད་མཁན་དང་། དཔེ་ཆ་ལྟ་མཁན། བད་ཀ ་ཆས་དང་རིག་གཞུང་ ཐག་སབ་སྦྱོང་བ ད་མཁན་མང་པ་ཡད་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་མི་རིགས་ ནང་བད་ཀ ་ཆས་དང་རིག་གཞུང་སབ་སྦྱོང་བ ད་མཁན་མང་པ་ཡད་པར་ བར ན། སན་མ་ངས་ལབ་པ་བཞིན་མ་འངས་པར་བད་པ་ཚོས་བད་ཀ ་ཆས་ དང་རིག་གཞུང་རྣམས་མག་སེར་བ་ཞིག་གི་ས་ནས་བསབ་པར་འག་དགས་ པའི་དུས་ཚོད་ཅིག་ཤར་ས ད་པ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ཞིབ་ཚགས་པ་བས་ནས་ བལྟས་པ་ཡིན་ན་གཅིག་བས་ན་དེའི་དུས་ཚོད་ཀང་མགྱོགས་པ་ཤར་བཟ་ འདུག བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་ཡངས་སུ་རགས་པ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྐད་ ལ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་ལས་གཞི་ལ་མང་པའི་སན་ནས་འག་བཞིན་པ་རེད་ལ་ད་ཆ་ ལས་གཞི་དེ་ཚོ་མགྱོགས་པ་ཞེ་དག་འག་ཡི་འདུག གནས་སྟངས་དེ་ཚོར་ བལྟས་པ་ཡིན་ན་༸རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕ ང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པའི་རླབས་ཆེན་ ག ་མཛད་འཕ ན་ལ་བར ན་ནས་བད་ཀ ་ཆས་དང་། རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་ ལ་སགས་པ་འཇིག་ར ན་ག ་ཁྱོན་ལ་གཏན་ནས་བརླག་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་དེ་ཧ་ ལམ་མེད་པའི་བཟ་འད་ཞིག་ཆགས་ཡད་རེད། རྒྱ་ནག་སྐམ་ས་ཆེན་པའི་ནང་བད་ཀ ་ཆས་དང་རིག་གཞུང་ལ་སབ་ སྦྱོང་དང་ད་སྣང་བ ད་མཁན་མང་པ་ཞེ་དག་རེད། དེ་ལྟའི་ངང་འཇིག་ར ན་ ཁྱོན་ཡངས་ལ་ཁབ་ཡང་དུས་ང་ཚོ་བད་མི་ཚོས་བད་པའི་ཆས་དང་། རིག་ གཞུང་། བད་པའི་སྐད་ཡིག་མ་ཤེས་པ་ཡིན་ན་མི་དེའི་བཟ་ལྟ་གང་འད་ ཞིག་ཡང་བ་དང་། དེའི་གཟུགས་བརན་གང་འད་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་པ་ས་
175 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ སས་བསམ་བ་གཏང་རྒྱུ་རེད་མ་གཏགས། ཁེད་རང་ཚོར་དེ་ཁུར་དུ་བབས་ པ་རེད་ཅེས་ང་ཚོས་འགན་བསྐུར་རྒྱུ་དེ་འད་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། ཡིན་ ནའང་འགན་དེ་ཡད་མེད་རང་རང་ས་སའི་རིགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་ ཤིག་བརྩམ་དགས་ཀ ་ཡད་ཚེ། དེ་ནི་ས་སའི་ངས་ནས་བསམ་བ་གཏང་ དགས་པ་ཞིག་རེད། སྤ ར་བཏང་ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་བཙན་བྱོལ་བ ད་མིའི་གནས་ བབས་དེ་གཉན་འཕང་ཆེན་པ་ཞིག་གི་འག་ནས་འག་ཡི་ཡད་རེད། དེ་འད་ ཡིན་དུས་བཙན་བྱོལ་ནང་ཡད་པའི་བད་རིགས་སབ་ཕྲུག་ཚོས་བསམ་བ་ བཏང་བ་ཡིན་ན། ཁ ད་རང་ཚོར་དམིགས་བསལ་གི་འགན་དང་ལས་སུ་བ་ བའི་རིམ་པ་ཞིག་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་འད་ཞིག་ཡད་རེད་ཅེས་དགེ་ རྒན་དང་ང་ཚོས་ལབ་པ་ཙམ་ག ས་ཕན་ཐགས་ཞེ་དག་ཡད་མ་རེད། དེ་ ནི་གནན་ཤུགས་སྤད་ནས་བ ད་བཅུག་པའི་བཟ་ལྟ་བུ་རེད། ཁ ད་རང་ཚོ་ ས་སའི་ངས་ནས་བརག་དཔྱད་བས་ཏེ་འདུག་བསམས་པ་ཡིན་ན་ཡད་པ་ དང་། མི་འདུག་བསམས་པ་ཡིན་ན་མེད་ན་འགིག་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ ད་ལྟ་ང་ཚོའི་གནས་བབས་གང་འད་ཞིག་གི་འག་ནས་འག་ཡི་ཡད་པའི་ གནས་ཚུལ་མཁ ན་པར་བ ད་དགས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བད་ཟེར་བའི་ མིང་དེ་དན་གང་འད་ཞིག་རེད། དན་དེ་མ་ཉམས་པར་གནས་རྒྱུར་ཆ་རྐ ན་ གང་འད་ཞིག་དགས་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་ཚོ་ལ་ན་གཞན་པ་ཚོས་རང་སྟྱོབས་ ཀ ་ཐག་ནས་དགངས་པ་བཞེས་དགས་པ་གལ་ཆེན་པ་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེ་བཞིན་དེ་རིང་སང་ཉིན་འཇིག་ར ན་ཁྱོན་ཡ ངས་ལ་ས ལ་རྒྱུན་
176 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དང་། དེང་རབས་དབར་ག ་འགལ་ཟླའམ་འཐབ་རྩྱོད་བཅས་གནས་ཚུལ་ གཞན་ཞིག་གི་ཐག་ཛ་དག་གི་བག་གེང་ཞིག་འག་ཡི་ཡད་རེད། དེང་རབས་ དབང་གིས་སལ་རྒྱུན་ཉམས་ཆག་འག་རྒྱུ་དང་། སལ་རྒྱུན་དབང་གིས་དེང་ རབས་ཀ ི ་ནང་ལ་ར ས་ལུས་ཐེབས་པ་བཅས་དེ་གཉིས་འགལ་ཟླའི་བཟ་འད་ པ་ཞིག་མང་ཆེ་བ་ཞིག་གིས་མཐང་གི་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་གནད་ ད ན་དེ་ཚོའི་ཐ ག་ན་གཞ ན་ཚོས་ཐུགས་སྣང་གནང་དག ས་པའི་གནས་ སྟངས་ཤིག་ངེས་པར་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེ་རིང་ཚེས་བཅུའི་གཟབ་གས ལ་འཁེལ་སྟབས་ང་འདིར་བཅར་ རྒྱུར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ཙམ་རིང་དུས་འགངས་བྱུང་སང་། དེ་འད་ཡིན་དུས་ ཁེད་རང་ཚོའི་མཛད་སའི་དུས་ཚོད་དེ་ཡང་ཕ ་པ་ཆགས་པ་རེད། ད་ལྟ་ ཚོགས་འདུ་འགལ་རྒྱུའི་ག་སྐབས་ས བས་ཀ ་ཡད་པས་ངས་སྐད་ཆ་མང་པ་ བཤད་ནས་ཁ ད་ཚོའི་དུས་ཚོད་བསྐར་དུ་ལེན་ག ་མིན། གང་ལྟར་ངས་དེ་ རིང་ཁ ད་རང་ཚོ་འདིར་མཇལ་ནས་ལ་གསར་པའི་ནང་རེ་འདུན་ག་རེ་ཞུ་ ཡི་ཡད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། ཁ ད་ཚོ་ཚང་མས་རང་རང་ས་སའི་རང་དབང་གི་ རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་ཀ ་ཐག་ནས་རང་གི་མདུན་ལམ་ཐག་གཅད་ཐུབ་པ་ ཞིག་དང་། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་སྤ ་ཚོགས་དང་། མི་རིགས། འཇིག་རེན་ཁྱོན་ ཡངས། འག་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ང་ཚོའི་འཇིག་ར ན་སྤ ་ཡངས་ལ་ འཁ ་བའི་ལས་འགན་གང་འད་ཞིག་ཡད་པ་དེའི་ཐག་དགངས་པ་བཞེས་ ཐུབ་པའི་རེ་བ་བ ད་ཀ ་ཡད། ལ་འདི་དན་དང་ལྡན་པ་ཡང་བའི་སན་འདུན་ ཞུ་ཡི་ཡད། ཐུགས་ར ་ཆེ།། །།
177 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ སློབ་གྲྭའྲི་ནང་ཉེས་རྡུང་དང་། མཚུངས་བསྡུར། འགྲན་ བསྡུར་བཅས་ཀ ྲི ་སྐ ན་གནད། སློབ་གསློའྲི་ཐབས་ལམ་ གཞན།1 ༄༅། །སྐབས་ཡུལ་དགེ་འདུན་པ་རྣམ་པ་དང་། ཆེས་མཆག་ཏུ་བཀུར་འས་ པའི་དཔལ་ལྡན་ས ད་སྐྱོང་མཆག་གིས་དབུས་པའི་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ་ མཛད་གཙོ་རྣམ་པ། ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་སབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ རྣམ་པ་ཚང་མར་དེ་རིང་བད་རིགས་དགེ་རྒན་ག ་ཚོགས་ཆེན་དང་པའི་ ཐག་འདིར་ང་སྤད་གནང་མཁན་ག ས་གསུངས་པ་བཞིན། སབ་གྲྭ་ཁག་གི་ ནང་དུ་ཉེས་རྡུང་དང་། མཚུངས་བསྡུར། འགན་བསྡུར་ག ་སྐྱོན་གནད། སབ་ གསའི་ཐབས་ལམ་གཞན་ག ་སྟེང་ལ་གཏམ་བཤད་ཅིག་བ ད་དགས་པ་དུས་ ཚོད་མང་པ་ཞིག་གི་སན་ལ་བཀའ་གནང་འདུག སྤ ར་བཏང་ང་རང་དུས་ ཡུན་རིང་པ་ཞིག་གི་བར་དུ་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ནང་དུ་ཤེས་ ཡ ན་གཙོ་བ ར་གྱུར་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པ ་ཞིག་དང་འབ ལ་བ་ཆགས་ བསྡད་ཡད། ཕ ་ལ་ ༢༠༡༡ ནས་བཟུང་ལས་དན་ཆ་ཚང་ཟིན་པ་བས་ནས་ ད་ལྟ་རིམ་པས་སྤ ་ཡངས་མང་གཙོའི་འག་ལུགས་དང་མཐུན་པར་བས་ནས་ 1 ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༣ ནས་ ༥ བར་གཏན་ཉ ན་ས བ་གྲྭ་ཁག་ག ་བོད་ར གས་དགེ་ རྒན་ཚོགས་ཆེན་དང་པོའ ་ཐོག་སྩལ་བའ ་བཀའ་ས བ།
178 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྤ ་ཚོགས་ནང་མངན་གསལ་དད་པ་མེད་པར་ཡལ་འག་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་འབད་ བརྩྱོན་བ ད་བཞིན་པའི་སྐབས་ལ་ཚོགས་འདུ་དང་འདི་འདའི་ནང་གཏམ་ བཤད་ཞུ་བའི་དགས་པ་མེད་པ་དང་། ཞུ་མི་དགས་པ་གཙོ་འདན་ཞུ་ཡི་ ཡད། ཡིན་ན་ཡང་དེ་རིང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་གཞི་འདི་བར་ལམ་ ཞིག་ནས་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཟབ་སྦྱོང་སྤད་པའི་སྐབས་ ལ་གཏམ་བཤད་བ ེད་དུ་འག་ཡི་བསྡད་ཡད་སྟབས། ཁུར་དེ་ལམ་འཇགས་ ནས་དེ་རིང་འདིར་ས བས་སང་། ལམ་ཁར་ངས་འབ ེལ་ཡད་ལ་ཞིབ་ཚགས་ པས་བཀའ་འད ་ཞུ་སྐབས། དེ་རིང་གི་ཚོགས་འདུ་འདི་དངས་གནས་བས་ ན་གཏམ་བཤད་མ་དགས་པའི་སྟེང་ནས་རྒན་ལགས་རྣམ་པ་ཚོ་ཕན་ཚུན་ ག་བསྡུར་གནང་རྒྱུར་ཆེད་དམིགས་བས་ནས་འཚོགས་པ་ཞིག་རེད་འདུག་ སྟེ༑ དེ་རིང་འདིར་གཏམ་བཤད་ཀི་ལས་གཞི་བསྒ གས་ཚར་འདུག་སྟབས། འདིར་ས བས་ཏེ་གཏམ་བཤད་མ་ཞུ་རང་ཞུ་ཆགས་སང་། དེ་རིང་འདིར་བརད་གཞིའི་ནང་དུ་བཞག་པ་དེ་ཚོའི་ཐ ག་ལ་ངས་ དམིགས་བསལ་ག ས་ཞུ་རྒྱུའི་བཟང་སྤྱོད་ཀི ་ནུས་པ་ཞེ་ ད ག་ཡ ད་པ་མ་ རེད། ཡིན་ན་ཡང་བར་ལམ་བྱུང་བའི་ཉམས་མྱོང་དང་། ནང་པའི་རིག་ པའི་གཞུང་ལུགས། ལྷག་པར་དུ་ཡང་བརྒྱ་ཕག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གི་ནང་གི་ འཇིག་ར ན་སྤ འི་གནས་བབ་ལ་གཞིགས་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པ ་ཞིག་ མཐང་ཐས་སུ་གྱུར་པ་དང་། དེ་ཚོའི་ནང་ལ་ང་རང་ས ར་ག ་མཐང་ཚུལ་དང་ བསམ་ཚུལ་ཡད་པ་རྣམས་མདར་བསྡུས་ཤིག་ཞུ་རྒྱུའི་འབད་བརྩྱོན་ཞུ་ཡི་ ཡིན། དང་ཐག་ཚང་མར་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ལ། ངས་ཞུས་པ་རྣམས་དེ་ག་རང་མས་
179 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མཐུན་གནང་དགས་ཞེས་ནམ་ཡང་ཞུ་ཡི་མེད། དགངས་པའི་དཔྱད་གཞི་ ལ་ཞུ་བཞིན་ཡད། གཙོ་བ་རང་རང་ས་སས་དཔྱད་པ་གནང་དགས། ང་ཚོ་ ནང་པའི་རེས་འཇུག་པ་ཚོ་དད་པ་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་ཀ ་ནང་ནས་ཤེས་ རབ་གཙོ་ཆེ་བར་བརྩི་མཁན་ག ་སྡེ་ཚན་ཞིག་རེད། དེར་བར ན་སངས་རྒྱས་ རང་གིས། ལེགས་པར་བརག་ལ་ང་ཡི་བཀའ། །བང་བར་བ་ཡི་གུས་ཕ ར་ མིན། །ཞེས་ཐག་ཆད་པའི་ཐག་ནས་སངས་རྒྱས་ཀ ་གསུང་ཡིན་ཡང་དད་ པའི་ར ས་འབང་བ ད་མི་དགས་པར་རིགས་པས་བརག་དཔྱད་བ ད་ཆག་པ་ ཙམ་མ་ཟད། བ ད་དགས་པར་གསུངས་ཡད་སྟབས། ངས་ཞུས་པ་དེ་ཚོའི་ ནང་ལ་རྣམ་པ་ཚོའི་ཐུགས་ལ་མ་འཐད་པ་དང་། ཡང་ན། སྤ ་ཡངས་ནས་ རིགས་པའི་སྒྲུབ་བ ད་མེད་པ་ཡང་སིད། དེ་ཚོ་དགས་གཞི་རེད། སན་མ་ ཡིན་ན་མཉམ་འདུས་ཀ ་ལས་འགན་ཡད་པའི་སྒ ག་འཛུགས་ནང་དུ་ཡད་ པའི་སྐབས་སུ་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་སྐབས་ལ་སྐད་ཆ་ཚང་མ་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ ཐམ་པ་ས ར་ག ་བསམ་ཚུལ་ཇི་ཡིན་བཤད་ཐུབ་ཀ ་ཡད་པ་མ་རེད། དེ་རིང་ སང་ཉིན་རྒན་ཡལ་ཐན་ནས་བད་ཀ ་ཡུལ་མི་ཕལ་པ་ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ སྟབས། རང་གི་བསམ་ཚུལ་མཐང་ཚུལ་རྣམས་འཛེམས་ཟན་མེད་པར་ བཤད་ཐུབ་པའི་ག་སྐབས་བྱུང་བ་དེ་གཅིག་བས་ན་དགེ་མཚན་རེད་བསམ་ བཞིན་ཡད། བརད་གཞི་འདིའི་ཐག་ལ་འག་འཛུགས་མ་བས་གང་ལ་སྤ ་ ཡངས་ཀ ་གནས་ཚུལ་གཅིག་གཉིས་ཤིག་ཞུ་རྒྱུའི་འདད་པ་བྱུང་། ༸ག ང་ས་ སྐ བས་མག ན་ཆེན་པ ས་གཞིས་བ ས་བ ད་མི་ཡ ངས་སུ་ རགས་པར་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་འདི་ཧ་ཅང་གལ་གནད་ཆེན་པ་ཡིན་པ་དེ་
180 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལན་གཅིག་མ་ཡིན་པར་དུས་ནས་དུས་སུ་ནན་ཏན་ཆེན་པས་བཀའ་གནང་ གི་ཡད་པ་རེད། ༸སྐབས་མགན་རིན་པ་ཆེས་བཀའ་གནང་བ་དེ་དགངས་ པའི་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པ་ཞིག་གི་ཐག་ནས། སེམས་ཅན་སྤ ་ཡངས་དང་དེའི་ནང་ ནས་འག་བ་མིའི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ཀ ་འཕལ་ཕུགས་ཀ ི ་མངན་འདད་དང་ བདེ་དན་ལ་དགངས་པ་བཞེས་ནས་བཀའ་གནང་བ་ཡིན་སྟབས། དེའི་ཐག་ ལ་ང་ཚོས་ཐུགས་སྣང་གནང་དགས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པ་རེད་བསམ་ག ་ཡད། ཡིན་ན་ཡང་། དེང་རབས་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་འདིའི་ནང་ལ། ཤེས་ཡན་ སབ་སྦྱོང་ཞེས་ལབ་པའི་སྐབས་སུ་ལམ་སང་མིའི་བསམ་བའི་ནང་དུ་ག་རེ་ ས ེ བས་ཀ ་ཡད་དམ་ཞེ་ན། ཚེ་འདིའི་འཚོ་ཐབས་ཀི་ཆེད་དུ་སབ་སྦྱོང་ཞིག་ བས་ནས་གཙོ་བ་བསྒྲུབ་རྒྱུ་དེ་སབ་སྦྱོང་གི་མཐའ་མའི་དམིགས་ཡུལ་ཡིན་ པ་ཞིག་ལ་བསམ་པའི་གམས་གཤིས་དེ་མི་མང་པ་ཞིག་ལ་འཇགས་བསྡད་ ཡད་པ་རེད་སམ། གམས་གཤིས་དེ་བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་དུ་ཡང་ད་ལྟའི་ གནས་སྐབས་ལ་མེད་པ་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ཕ ི ་ལ་ ༡༩༥༩ སན་རྒྱ་མིའི་ སྐད་ཆ་ཤད་སྟངས་ལྟར་ཚིག་བེད་སྤྱོད་བཏང་ན། བད་པའི་སྤི་ཚོགས་ར ང་ པའི་ནང་དུ་བསམ་ཚུལ་དེ་མེད། བསམ་ཚུལ་དེ་ཡད་མཁན་གང་ཟག་བ ་ བག་པ་ཡང་ས ད་ཀི་རེད་མ་གཏགས་སྤ ་ཡངས་ནས་གཞུང་ཆེན་པ་ལ་སབ་ གཉེར་བ ད་མཁན་ཚོས་ཚེ་འདིའི་ལྟྱོ་གས་གཏམ་གསུམ་ལ་དམིགས་ནས་ གཞུང་ཆེན་མའམ། རིག་པའི་གནས་ཆེན་པ་ལ་སབ་སྦྱོང་བ ད་མཁན་ཧ་ ལམ་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེ་བཞིན་རིག་གནས་དར་ཁབ་ཡད་མཁན། ལྷག་ པར་དུ་མཁས་པ་མང་པ་ཐན་མཁན་ག ་མི་རིགས་ས་ཡི་ག་ལ་འདིའི་སྟེང་
181 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ལ་གཞན་པ་སུ་ཡང་ཡད་པ་མ་རེད་ཅེས་ངས་ཐག་ཆད་པའི་ཐག་ནས་ལབ་ སྡྱོད་ཀ ་ཡད། དེ་ག་རེ་བས་ནས་ལབ་ཀ ་ཡད་ཅེ་ན། དུས་ཚོད་ཐུང་ཐུང་དང་ མི་གངས་ཉུང་ཉུང་ཞིག་གིས་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཐག་ལ་བས་བཞག་ པའི་མིག་མཐང་ལག་ཟིན་ཁ་ཡད་ལག་ཡད་ཀི་ཕག་དཔེ་དེ་ཚོའི་ནང་ནས་ དངས་ར་འཕད་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། བད་མི་རིགས་ཀི་མི་འབར་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ན་སྒྲུང་གཏམ་ག ་ཤད་ ཚུལ་ལྟར་བས་ན། མི་འབར་སྣ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བཤད་ཡད། བྱུང་བ་རིག་ པའི་ཐག་ནས་བཤད་ན། ཆལ་ཁ་གསུམ་ག ་བད་རིགས་གཙང་མ་ཡིན་པའི་ མི་འབར་དེ་ས་ཡ་དྲུག་བདུན་ཡས་མས་ཤིག་ལ་གནས་པ་མ་གཏགས། དེ་ ལས་བརྒལ་བ་ཞིག་བྱུང་མེད། ལྷག་པར་དུ་བརྒྱ་ཕག་བདུན་པ་དང་བརྒྱ་ ཕག་བརྒྱད་པ་ནས་བཟུང་ད་ལྟ་བར་དུ་ང་ཚོས་བལྟས་པ་ཡིན་ན་བད་མི་ རིགས་ཀ ་ ག ངས་འབ ར་དེ་ག་དུས་ཡིན་ན་ཡང་ས་ཡ་དྲུག་ཡས་མས་སུ་ གནས་ཡད། ཕ ་ལ་ ༢༠༠༠ ཐམ་པའི་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤ ་མཐུན་རྒྱལ་ ཁབ་ཀ ་མི་རིགས་གངས་བཤེར་སན་ཐ་གཞིར་བཟུང་བས་ན། ས་ཡ་ལྔ་དང་ གངས་ཆུང་བཞི་མ་གཏགས་མེད། དེ་མི་འབར་གངས་བཤེར་ཆེ་ཤས་དེ་ རེད། ༢༠༡༠ ལ་བས་པའི་མི་འབར་གངས་བཤེར་ག ་སན་ཐ་དེ་ངས་མཐང་ མ་སང་། ད་ལྟ་ང་ཚོས་བད་མི་ས་ཡ་དྲུག་ཟེར་བ་དེ་བརྒྱ་ཕག་བཅུ་གསུམ་ ནང་དུ་བ ད་ས ག་པ ས་དབང་སྒྱུར་ བ ས་པའི་སྐབས་ལ་མི་འབ ར་ ག ངས་ བཤེར་བས་པའི་གྲུབ་དན་གཞིར་བཟུང་བས་ནས་བཤད་བསྡད་ཡད། ས་ཡ་ དྲུག་ཟེར་བའི་མི་འབར་དེ་འཇིག་ར ན་ག ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་བསྡུར་ན་
182 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད། དེ་བཞིན་ང་ཚོའི་ཡིག་གཟུགས་དང་བརྡ་སྤད་བརྒྱ་ ཕག་བདུན་པ་བརྒྱད་པ་ལ་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་པ་ཞིག་རེད། དེ་ནས་ཚུར་བརྩིས་ ན་ང་ཚོ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཡད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆགས་ནས་དུས་ཚོད་ རིང་ཐུང་དེ་ལ་ཆིག་སྟྱོང་ཉིས་བརྒྱ་སུམ་བརྒྱ་ཞིག་མ་གཏགས་ཕ ན་མེད། དེ་ འདའི་མི་ཉུང་ཉུང་ཞིག་གིས་དུས་ཡུན་ཐུང་ཐུང་ཞིག་གི་ནང་དུ་རླབས་ཆེན་ ག ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀ ་ལག་ར ས་བཞག་ཐུབ་པ། བད་ཡིག་ནང་དུ་ ཡད་པའི་རྩྱོམ་ཡིག་གི་སྤུས་ཀ་དང་། འགས་དང་མཚུངས་པ། འབར་དང་ མཚུངས་པ་ཞིག་ད་ལྟ་འཇིག་ར ན་རྒྱལ་ཁབ་སུའི་སྐད་ཡིག་ནང་ལ་མེད་པ་ ཞིག་ཚོད་དཔག་བས་པ་གང་ཡང་མིན་པར་དངས་ཡད་གནས་ཚུལ་རེད། བད་པའི་སྐད་ཡིག་ནང་དུ་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་གཙོ་བར་གྱུར་པའི་རྒྱ་ གར་ག ་སྐད་ཡིག་གཞན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་དང་ཁ མ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ པའི་སྐད་ནས་སྒ་སྒྱུར་བས་པ་རྐང་རྐང་ལ་ཆ་མཚོན་ན་ཡང་པ་ཏི་སུམ་བརྒྱ་ བརྒལ་བ་ཞིག་དང་། ཆས་ཚན་བས་ན་ལྔ་སྟྱོང་བརྒལ་བ་ཞིག་ཡད། དེ་ཡང་ འགྱུར་ཕལ་པ་ཙམ་མིན་པར་འཇིག་ར ན་ནང་ལ་འགྱུར་བཟང་བའི་ཚད་ འཛིན་བ ད་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། བད་སྐད་ནས་རྩ་བའི་སྐད་ཡིག་ལེགས་སྦར་ སྐད་ལ་བསྐར་གས་བ ད་ཐུབ་པའི་འགྱུར་ཡག་པ་བྱུང་བ་དེ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་ དངས་སུ་མིག་གིས་ལྟ་རྒྱུ་ཡད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད། དེ་དང་ཕྱོགས་ མཚུངས་བད་པའི་མཁས་པས་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་ནང་དུ་འབ ་རྩྱོམ་བས་པའི་ བསྟན་བཅས་ཀ ་གངས་འབར་ལ་མཚོན་ན། གངས་ལས་འདས་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོ་བད་པས་གངས་ཀ ་གནས་དྲུག་ཅུ་པ་དེར་གངས་མེད་ཅེས་ལབ་ཀ ་
183 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡད། གངས་མེད་ཅེས་པ་གངས་ཀ་མེད་པའི་སྐད་ཆ་མིན། ཚིག་དེ་དན་དང་ མཐུན་པ་ཆགས་ཀ ་རེད་བསམ། བད་ཀ ་ཡིག་གཟུགས་དང་བརྡ་སྤད་རྣམ་ གཞག་བྱུང་བ་ནས་ད་ལྟ་ཕན་ཆད་ལ་བད་པའི་མཁས་པའི་ཡིག་འཇག་གི་ འབར་དང་སྤུས་ཚད་དེར་འཇིག་ར ན་གཞན་པ་སུས་ཀང་བསྡུར་མི་ཐུབ་པ་ ཞིག་རེད། ང་རང་ཚོའི་དགེ་རྒན་ཟེར་ན་མི་འདུག ད་ལྟ་གནས་སྐབས་སུ་ ང་ཚོའི་གནས་ཚང་རྒྱ་གར་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། ས་ཁྱོན་དང་། མི་འབར། བྱུང་ རབས་ཀ ་དུས་ཡུན་གང་གི་ཆ་ནས་ཀང་ང་ཚོར་སྡུར་ཐབས་རྩ་བ་ནས་མེད། རྒྱ་གར་དུ་རིག་གནས་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་ནས་ལ་བདུན་སྟྱོང་བརྒལ་བ་ཞིག་ ཕ ི ན་པ་དང་། ས་རབས་ཀ ་རྣམ་གཞག་གི་སྟེང་ནས་བཤད་ན། ལ་ཆིག་ཁ ་ བརྒལ་བ་ཞིག་གི་གང་ནས་རིག་བ ད་ཀ ་གཞུང་དེ་ཚོ་ཡད་པ་བཤད་ཡད། ས་རབས་ཀ ་གནས་སྟངས་ལ་ཆ་མ་བཞག་པར་བྱུང་བ་རིག་པ་རྐང་ པར་ཆ་བཞག་ན་ཡང་། ལ་བདུན་སྟྱོང་བརྒལ་བའི་སན་ནས་ད་ལྟ་བར་ དུ་རིག་གནས་དང་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཡད་པ་དང་། ཡར་རྒྱས་འག་ བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་དེ་ང་ཚོ་བད་པ་དང་བསྡུར་ན་ལྡབ་དྲུག་བདུན་ གིས་མང་བ་དང་དུས་ཚོད་རིང་བ། མི་འབར་ཆ་ནས་བཤད་ན། ལྡབ་བརྒྱ་ ཕག་ཁ་ཤས་ཀ ས་མང་བ་ཆགས་ཡད། དེར་བར ན་ང་ཚོའི་འདས་པའི་མི་ རབས་ཚོས་ཤེས་ཡན་དང་། རིག་གནས། རིག་པའི་གཞུང་ལུགས། ལེགས་ བ ང་བཅས་ཀ ི ་ཐ ག་ལ་རླབས་ཆེན་ག ་ བ ་བ་གང་འ ད ་ཞིག་ བ ས་ཡ ད་པ་ དང་། རླབས་ཆེན་ག ་བ་བ་དེ་ཚོས་བད་མི་རིགས་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ང་ ཚོའི་ཁ མ་མཚེས་རྒྱ་གར་ག ་ས་ཁ ངས་སུ་གཏ གས་པའི་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རི་
184 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རྒྱུད། ཆེན་པ་ཧར། ཨུ་རུ་སུ་ཡི་མངའ་ཁངས། རྒྱ་ནག བལ་ཡུལ་ལ་སགས་ པའི་ཁ མ་མཚེས་ཀ ་ཡུལ་ལུང་མང་པ་ཞིག་གི་ནང་ལ་ང་ཚོའི་རིག་གཞུང་ གིས་ཁབ་པ་དང་ཕན་ཐགས་བེད་ཐུབ་པ་ཞིག་བྱུང་ཡད་སྟབས། ཤེས་ཡན་ དང་། རིག་གནས་ཀ ་ཆ་ནས་བད་པ་འད་བ་དང་། བད་པ་དང་མཚུངས་ པའི་མི་རིགས་གཞན་པ་གང་ཡང་བྱུང་མེད། ང་ཚོའི་འདས་པའི་མི་རབས་ ཚོས་བཞག་པའི་ལག་ར ས་དེ་ད་ལྟ་འཇིག་ར ན་ཁྱོན་ཡ ངས་ཀ ་མཁས་པ་ དང་ཉམས་ལེན་པ་གཉིས། སྐབས་འདིར་མཁས་པ་ཟེར་བའི་སྐབས་སུ་ ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་ academician དེ་ཚོའི་ངས་ནས་ལྟ་སྟངས་དེར་ཟེར་ག ་ཡད། ཉམས་ལེན་པ་ཟེར་བའི་སྐབས་སུ་ཆས་ལ་དད་པ་ཡད་མཁན། ཆས་ཉམས་ ལེན་བ ད་མཁན་དེ་ཚོའི་ངས་ཀ ་ལྟ་སྟངས་དེར་ཟེར་གི་ཡད། དེ་གཉིས་གང་ གིས་བལྟས་ན་ཡང་ང་ཚོས་རླབས་ཆེན་ག ་ལག་ར ས་ཤིག་བཞག་ཡད། ལག་ར ས་འཇག་མཁན་ག ་མི་རིགས་དེའི་ནང་ལ་ད་ལྟ་ང་ཚོ་སྐ ས་ པ་རེད། སྤ ར་བཏང་ང་ཚོ་མི་རབས་ཀ ་ཐག་ལ་ཕ འི་སྣྱོད་དང་། ནང་བཅུད་ ཀ ་སེམས་ཅན་གཉིས་ལ་དུས་འགྱུར་ག ་དབང་གིས་བ་ཡུལ་དུ་མི་ཤང་བའི་ འགྱུར་བ་ཆེན་པ་ཞིག་བྱུང་བ་དེ་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་རེད། འགྱུར་བ་ ཆེན་པ་འདི་འད་བྱུང་བའི་སྐབས་ལ་ཡང་ང་ཚོའི་མི་རབས་རིང་པ་ཚོས་ དེང་རབས་ཀ ་ཤེས་ཡན་ཡད་མིན་དང་། ཡུལ་ལུང་གཞན་ག ་སྐད་ཡིག་ཤེས་ མིན་ལ་མ་ལྟྱོས་པར་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་ནས་བདུན་ཅུ་དན་གངས་བར་བཙན་ བྱོལ་ག ་གནས་བབ་ཀ ་ཐག་མའི་བྱུང་རིམ་དང་དེའི་གྲུབ་འབས་ལ་བལྟས་ ན་ཏན་ཏན་ར ས་ལུས་མ་ཐེབས་པ་མ་ཟད། འཇིག་ར ན་སྤ ི ་ཡངས་ལ་ངམ་
185 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཆག་པའི་ལས་དན་མང་པ་བསྒྲུབས་ཡད་པ་རེད་སམ། དེར་བར ན། ང་རང་ ཚོ༑ ང་རང་ཚོ་ཞུ་བའི་སྐབས་སུ་ང་ཡང་དེའི་ནང་དུ་ཡད་པ་འད་པ་ཞིག་ ཆགས་ཀ ་འདུག་སྟེ། ང་ཚོ་དུས་ཚོད་ཡལ་ཚར་བའི་མིའི་ནང་དུ་བརྩི་དགས། ད་ལྟ་ངས་ང་རང་ཚོ་ཞུ་བའི་སྐབས་ལ་དགེ་རྒན་རྣམ་པ་ཚོ་དང་། དགེ་རྒན་ རྣམ་པ་ཚོས་སབ་ཁ ད་གནང་ཡུལ་ག ་སབ་ཕྲུག་རྣམ་པ་ཚོ། དེ་རྣམས་ད་ ལྟའི་གནས་སྐབས་ཀ ་བད་མི་རིགས་དང་འབྱུང་འགྱུར་ག ་བད་མི་རིགས་ གཉིས་ཀ ་མཐུད་མཚམས་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། ཁ ད་རང་ཚོས་ད་ལྟའི་མི་རབས་ ཀ ་སྐུ་ཚབ་མཚོན་ཐུབ་པ་དང་། ཁ ད་རང་ཚོའི་སྐུ་མདུན་ནས་སབ་སྦྱོང་བ ད་ མཁན་ག ་སབ་ཕྲུག་དེ་ཚོས་འབྱུང་འགྱུར་མི་རབས་ཀ ་སྐུ་ཚབ་མཚོན་ཐུབ་ སྟབས། དགངས་པ་ཏན་ཏན་གཏིང་ཟབ་པ་ཞིག་བཞེས་རྒྱུ་ཐུགས་གལ་ཆེན་ པ་ཞིག་ཆགས་ཡད་པ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་སན་ག ་བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་གནས་སྟངས་ལ་བསམ་ བ་བཏང་ན། གཞུང་གི་ངས་ནས་སྒིག་འཛུགས་བས་པའི་ཆས་སྡེ་དང་སབ་ གྲྭ་གང་ཡང་མེད། ལྷ་ས་དང་གཞིས་ཀ་རྩེ་ལ་སགས་པ་གང་ཁ ར་ཆེ་ཁག་ ནང་དུ་ཐུན་མང་རིག་གནས་ཀ ་སབ་གྲྭ་ཡད་པ་དེ་ཚོ་ས ར་འཛིན་ཤ་སྟག་ རེད། མི་ཚང་རེ་རེ་དང་ཡང་ན་མི་རེ་རེས་ཟིན་བསྡད་པ་ལས། སབ་ཡན་ དང་མཐུན་རྐ ན་སྦར་ནས་སབ་གྲྭར་ཤག་ཟེར་མཁན་དང་སབ་སྦྱོང་བེད་ དགས་ཟེར་མཁན་སུ་ཡང་མེད། ས་སའི་ཕ་མས་སབ་སྦྱོང་སྤད་ན་སྤད་པ་ རེད། སྤ ་ཚོགས་དང་སྒ ག་འཛུགས་ངས་ནས་བལྟས་ན་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་ དེ་ཡངས་ཁབ་ཆགས་མེད། དེང་རབས་ཀ ་སྐད་ཆ་ཤད་སྟངས་བས་ན། ང་ཚོ་
186 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་དུ་གཞི་རིམ་གི་ཤེས་ཡན་ (basic education) དེ་ཡངས་ ཁབ་ (universal) མ་རེད། རྒྱས་བཅད་ (compulsory) ཤེས་ཡན་ཡང་མ་རེད། དགེ་ རྒན་དང་དགེ་ཕྲུག་གཉིས་ཀ ་རང་འདད་དང་བངས་ཀ ་ཐག་ནས། འཚོ་བ་ རང་སྐྱོང་གི་ཐག་ནས་སབ་སྦྱོང་བ ད་མཁན་ཤ་སྟག་རེད། དེ་ལ་བར ན་ནས་ མཁས་པ་མང་པ་དེ་དག་ཐན་པ་རེད། མཁས་པ་དེ་ཚོ་ཡང་དེ་རིང་སང་ཉིན་ ཡད་པའི་གཙུག་ལག་རབ་འབམས་པ་དང་འབུམ་རམས་པ་ཟེར་བསྡད་པའི་ མི་དེ་ཚོའི་གནས་ཚད་ལས་བརྒྱ་འགྱུར་སྟྱོང་འགྱུར་ག ས་ལྷག་པའི་མཁས་ པ༑ དཔེར་ན། ས་སྐ་པཎི་ཏ་དང་། ཀུན་མཁ ན་ཀླྱོང་ཆེན་རབ་འབམས་པ། ར ་ ཙོང་ཁ་པ། མཁས་གྲུབ་དགེ་ལེགས་དཔལ་བཟང་བཅས་མཚན་སས་ནས་ རགས་རྒྱུ་མེད་པ་གངས་ལས་འདས་པ། གནམ་ག ས་ས་བཀབ་པ་ལྟ་བུ་ཟེར་ བའི་མཁས་པ་དེ་དག་བད་ཀི་མཁས་པའི་ནང་དུ་ཐན། ར ་རིན་པ་ཆེ་རྒྱ་གར་ ལ་ཕེབས་པའི་དགངས་བཞེས་གནང་བའི་སྐབས་སུ་མ་ཕེབས་རགས་ཞེས་ ཞུ་མཁན་མང་པ་བྱུང་། ལྷ་དང་བ་མའི་བཀའ་ལུང་གནང་མཁན་དེ་ཚོས་ ཀང་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་ན། རྒྱ་གར་གི་མཁས་པ་ཀུན་གས་གཙུག་ཏུ་བཀུར་ བའི་གགས་ཅན་གི་མཁས་པ་ཆེན་པ་ཆགས་ནས་བད་དུ་ལག་ཕེབས་མི་ ཐུབ་པ་དང་། ལག་ཕེབས་གཏང་གི་མ་རེད། དེར་བར ན་རྒྱ་གར་དུ་མ་ཕེབས་ ན་ཡག་པ་ཡད་ཅེས་ཞུས་པ་བྱུང་རབས་ཀ ་རྣམ་ཐར་ནང་དུ་གསལ་བ་ནང་ བཞིན་རེད། དེ་འདའི་མཁས་པ་ཆེན་པ་མང་པ་བྱུང་བ་དེ་དག་སྒག་འཛུགས་ ལྡན་པའི་སབ་གྲྭ་ཞིག་དང་། གཞུང་དང་སྒག་འཛུགས་ཀིས་བརྒྱུད་སྐུལ་བས་ པ་དང་མཐུན་རྐ ན་སྦར་ནས་སབ་སྦྱོང་སྤད་དེ་མཁས་པ་ཐན་པ་མིན་པར་ རང་འགུལ་ཐག་ནས་སབ་སྦྱོང་བས་ནས་མཁས་པ་ཐན་པ་ཞིག་རེད།
187 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མང་པ་ཞིག་གི་རང་བཞིན་ལྷན་སྐ ས་ཀ ་བསམ་ཚུལ་ལ། བད་པ་འདི་ ར ས་ལུས་ཐེབས་པའི་མི་རིགས་ཤིག་རེད། ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་སན་ལ་སབ་གྲྭ་ ཡག་པ་གཅིག་ཀང་མེད། གཞུང་དང་གཞུང་འབ ལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ གང་གིས་ཀང་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་སྐྱོར་ལ་བསམ་བ་ཁྱོན་ནས་བཏང་ཡད་ པ་མ་རེད་བསམ་པ་ཞིག་ཧབ་དེ་ཁ་ལ་མཐང་ཚུལ་དེ་འད་ཞིག་ཡད། ཡིན་ ན་ཡང་གནས་སྟངས་དེ་འད་ཞིག་གི་འག་ལ་མཁས་པ་མང་པ་དེ་འད་ཞིག་ ཐན་པ་དང་། རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་དེ་འདའི་མཛད་ར ས་ཆེན་པ་ བཞག་ཐུབ་པ་དེ་གང་འད་བས་ནས་བྱུང་བ་རེད། བསམ་བ་གཏང་དགས་ པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་འདུག དེ་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་ རེད། མི་ཉུང་ཉུང་ཞིག་གིས་དུས་ཡུན་ཐུང་ཐུང་ཞིག་གི་ནང་ལ་འཇིག་ར ན་ འདིའི་མི་རིགས་གཞན་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་པ་སུས་ཀང་སྡུར་ཐབས་ མེད་པའི་གནས་བབ་འདི་འད་ཞིག་བསྐྲུན་པ་དེ་གང་འད་བས་ནས་བྱུང་བ་ རེད། དེ་གནམ་ནས་མར་ཟགས་པ་རེད་དམ། ཤ་མ་སྐ ས་པ་ནང་བཞིན་ས་ ནས་འཁྲུངས་པ་རེད། མིས་འབད་བརྩྱོན་བས་ནས་བྱུང་བ་རེད། དེ་དགངས་ པ་བཞེས་དགས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པ་ཞེ་དག་རེད་བསམ། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ལ་ས བས་ནས་དུས་ཚོད་ཐུང་ཐུང་གང་ཡང་མ་ རེད། ལ་ལྔ་བཅུ་ང་གསུམ་ང་བཞི་ཞིག་ཕ ན་པ་རེད། ལ་ལྔ་བཅུ་ང་གསུམ་ ང་བཞི་ཟེར་སྐབས་མི་རབས་གཅིག་གི་མི་ཚེ་ཧ་ལམ་ཕ ན་ཚར་བ་རེད། མི་ རབས་ཟེར་བ་དེ་མི་དར་མ་ཞིག་གི་མི་ཚེའི་བ་གཞག་བརྩམས་པའི་རིང་ དེ་ལ་མི་རབས་གཅིག་ཟེར་ག ་ཡད། ལ་ཉི་ཤུ་སུམ་ཅུ་ལན་ནས་མི་ཚེའི་བ་
188 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གཞག་འག་འཛུགས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་དུས་ལ་ ཉི་ཤུ་རྩ་གངས་ཤིག་ཡིན་ན་ད་ལྟ་ལ་བདུན་ཅུ་དན་གངས་ལ་སེབས་ཚར་ བ་རེད། དེའི་མི་རབས་དེ་རགས་པ་རེད། དེར་བར ན་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་ འབྱོར་ནས་མི་རབས་གཅིག་དང་ཕེད་ཀ་ཙམ་ཞིག་སང་བའི་རིང་ལ་མཐུན་ རྐ ན་ཧ་ཅང་མང་པ་ཞིག་རག ན་གཞན་དེ་ཚོ་སབ་སྦྱོང་བ ད་འདད་མེད་ པ་དང་། སབ་གྲྭ་འག ིམ་འདད་མེད་ན་ཡང་། སྒ ག་འཛུགས་དང་ཕ་མའི་ ངས་ནས་བཙན་དབང་གིས་སབ་གྲྭ་ལ་གཏང་བ་དང་། ཟ་རྒྱུ་འཐུང་རྒྱུ་མེད་ མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང་ཕྲུ་གུ་སབ་གྲྭར་གཏང་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་འཕད་ཀ ་ མེད། དེར་བར ན་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་ཡངས་ཁབ་དང་ཤེས་ཡན་ ལེན་དགས་པ་དེ་ངེས་ཅན་བཟས་པ་རེད། དེ་ལ་བརེན་ནས་འདས་པའི་ ལ་ལྔ་བཅུ་ང་གསུམ་ག ་རིང་ལ་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་སན་ལ་བྱོན་པའི་མཁས་པ་ དེ་ཚོ་དང་གནས་ཚད་མཉམ་པའི་མཁས་པ་ག་ཚོད་ཐན་འདུག དེ་ཡང་ཞུ་ དག་གཏང་དགས་པ་ཞིག་རེད་སམ། རྒྱ་གར་དང་། ཨ་རི། ཡུ་རབ་ཀ ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་པ། བད་གཞིས་ལ་ བཞུགས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མཐ་རིམ་སབ་གྲྭ་ལྟ་བུ་ལ་སབ་སྦྱོང་བ ད་མཁན་ མང་པ་བྱུང་བ་རེད། དེ་ཚོའི་ནང་ནས་ང་ཚོར་འགན་ཟླ་མེད་པ། ཕུལ་དུ་ ཕ ན་པའི་སན་ག ་མཁས་པ་དེ་ཚོ་དང་ད་མཉམ་པའི་མཁས་པ་ག་ཚོད་ཐན་ ཡད། དེར་བསྐར་ཞིབ་ཅིག་གནང་ན། རྩིས་ཤིག་བརྒྱབ་ན། ང་རང་ས ར་ལྟ་ བུ་ཡིན་ན། འདི་ལྟར་ལྟ་དུས་ཞེད་སྣང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡང་གི་འདུག ང་རང་ ཚོས་ངའི་མི་རབས་ནང་དུ་ཞལ་བཞུགས་པ། འཚོ་ཞིང་གཞེས་པ། མཇལ་
189 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མྱོང་མཁན། ང་ཚོའི་མི་རབས་སན་མའི་སྐབས་ལ་ཡད་པའི་མཁས་པ་དེ་ ཚོ་མཚན་བགངས་པ་ཡིན་ན། དུས་འགྱུར་བྱུང་བའི་ར ས་དང་། ཤེས་ཡན་ ག ི ་མཐུན་རྐ ན་ཡངས་ཁབ་དང་ངེས་ཅན་སང་བའི་ར ས་ལ་དངས་གནས་ བས་ན་མཁས་པ་ཡང་བའི་ག་སྐབས་དེ་སན་མ་ལས་ཤིན་ཏུ་མཐ་རུ་འག་ དགས་པ་དང་མང་དུ་འག་དགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡད། དེ་མ་ཡང་བ་དེ་ག་ རེ་བས་པ་རེད། བད་པ་ཡིན་པ་གཅིག་པ་རེད། རྩམ་པ་ཟ་མཁན་གཅིག་ པ་རེད་ལབ་ན། བཙན་བྱོལ་དུ་བཞུགས་མཁན་རྣམས་ཀ ས་རྩམ་པ་ཟ་རྒྱུ་ ཞེ་དག་རག་ཡད་རྒྱུ་མ་རེད། འབས་དང་དཱ་ལི་ཟ་མཁན་ཆགས་པ་རེད། དེ་ མ་གཏགས་གཞན་སན་མ་ང་ཚོ་བད་པའི་ཤད་སྟངས་བས་ན། རྩམ་པ་ཟ་ མཁན་གཅིག་པ་རེད་ལབ་ཀི་ཡད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ན་ཡང་མི་རབས་སན་ མ་ནང་དུ་དེ་འདའི་མཁས་པ་ཐན་པ་དང་། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་མི་རབས་ཕེད་ཀ་ འདིའི་ནང་དུ་མ་ཐན་པ་ག་རེ་བས་ནས་རེད། རིག་པའི་སྟྱོབས་ཀ ་ཐག་ནས་ འདི་འད་ཞིག་མ་གནས་པ་དེ་ག་རེ་བས་པ་རེད། ངས་ད ་བ་དེ་ག་དུས་ཡིན་ ན་ཡང་ཤེས་ཡན་ག ་ཐུགས་འགན་ཡད་པ་ཚོར་ད ས་བསྡད་པ་ཡིན། སབ་གྲྭ་ པ་ཚོར་ད ས་བསྡད་པ་ཡིན། དགེ་རྒན་ཚོར་ཡང་ད ས་བསྡད་པ་ཡིན། ངའི་ ད ་བ་དེ་ལ་བ་ཁ་ཚིམ་པའི་ལན་སྐྱོན་མཁན་ཞིག་ད་ལྟ་རག་གི་མི་འདུག གདན་ས་ཁག་གི་ནང་དུ་སབ་སྦྱོང་བ ད་མཁན་ལ་ཆ་མཚོན་ན་ཡང་ ཕག་དཔེ་ཡག་པ་ཡད་པ་རེད། གཟིགས་ཀ ་ཡད་པ་མ་རེད། དཔེ་ཆ་བ་ འཐན་ག ་ཡད་པ་མ་རེད་ཅེས་ངས་ནམ་ཡང་ཞུ་ག ན་མེད། ཕག་དཔེ་ཡག་ པ་ཡད་མཁན་སབ་གཉེར་བ་མང་པ་ཐན་ག ་ཡད། ཡིན་ན་ཡང་མཚུངས་
190 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བསྡུར་བས་ན། ལྔ་བཅུ་ང་དགུའི་སན་ལ་བད་ཀ ་གདན་ས་ཁག་ཏུ་སབ་སྦྱོང་ གནང་མཁན་དེ་ཚོའི་ཕག་དཔེའི་མཁ ན་རླབས་དང་བརྩྱོན་འགྲུས། ད་ལྟ་ བཙན་བྱོལ་དང་གཞིས་བཞུགས་གང་དུའང་། དེའི་ནང་གི་མཁ ན་རླབས་ དང་ རྩྱོ ད་པའི་འག ས་གང་ལ་བལྟས་ན་ཡང་དབ ་བ་ཞིག་ཆ ད་བསྡད་ཀ ི ་ འདུག དེ་འད་ཡི་མེད་པ་དང་། མཇལ་བ་ཙམ་ག ས་དེར་ཁད་པར་ཞིག་ འདུག་བསམ་བསམ་ག ་ཚོར་བ་ཞིག་ཡང་གིི་ཡད། དེ་ག་རེ་བས་ནས་བྱུང་ བ་རེད། དེའི་ད ་བ་དེ་ངས་དེ་རིང་བསྐར་དུ་ལྷན་རྒྱས་ཚོའི་མདུན་ལ་འབུལ་ བའི་འདད་པ་བྱུང་སང་། དེ་དན་དག་གཅིག་ཡིན། ད་ལྟ་ངས་ཞུས་པ་དེའི་ ནང་ལྷན་རྒྱས་ཚོས་དགངས་པ་བཞེས་དགས་པའི་དན་དག་གཉིས་ཚུད་ ཡད། དན་དག་དང་པ་དེ་བད་མི་རིགས་ཀ ས་ལ་ཆིག་སྟྱོང་ཉིས་བརྒྱ་སུམ་ བརྒྱ་ཞིག་གི་ནང་དུ་ས་ཡ་དྲུག་ལས་མ་མང་བའི་མི་འབར་ཞིག་གིས་དེ་ག་ ཙམ་ག ་རླབས་ཆེན་ག ་མཛད་ར ས་བཞག་ཡད། དེར་ཐུགས་སྣང་དང་མཁ ན་ པ་གནང་དགས་ཀ ་འདུག་ཟེར་བ་དེ་དན་དག་གཅིག་ཡིན། དེ་ང་ཚོས་འལ་ ཚོད་ཀ ས་འུར་ཤབ་ཤད་པ་དང་། སན་ངག་གི་སྐད་ཆ་ལྟར་འུར་བཤད་པ་ དེ་འད་མ་རེད། དེ་མིག་མཐང་ལག་ཟིན་ག ས་ཁུངས་སྐེལ་ཐུབ་པའི་གནས་ སྟངས་ཤིག་རེད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་དེ་དུས་སྒ ག་འཛུགས་ལྡན་པའི་ ཤེས་ཡན་ག ་མཐུན་རྐ ན་དེ་འད་མེད་ནའང་། མཁས་པ་དེ་དག་ཐན་ཐུབ་པ་ དང་ལག་རེས་དེ་འད་བཞག་པ་རེད། འདས་པའི་ལ་ལྔ་བཅུ་ང་གསུམ་ང་ བཞི་ཙམ་གི་རིང་ལ་འདི་འདའི་མཐུན་རྐ ན་འཛོམས་པ་བྱུང་བའི་ར ས་ལ་ང་ ཚོའི་སན་མ་དང་མཉམ་པའི་མཁས་པ་ཐན་མ་ཐུབ་པ་དང་། རིག་གནས་ཀ ་ ཐག་ལ་དམིགས་སུ་བཀར་བའི་ལག་ར ས་བཞག་མི་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་
191 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ལ་ཐུག་ཡད། དེ་རྩད་གཅད་ཅིག་གནང་དགས་ཀ ་འདུག དེ་ཇ་འཐུང་སན་ སྒན་གི་ཚུལ་དུ་ཞུ་བའི་འདད་པ་བྱུང་སང་། ད་ལྟ་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར་ཤེས་ཡན་གི་དམིགས་ཡུལ་ཐག་བསམ་ བ་གཏང་སྟངས་ལ་འདས་པའི་མི་རབས་དང་ད་ལྟའི་མི་རབས་ཀ ་དབར་ ལ་གཞི་རིམ་ག ་ ཁ ད་པར་ཞིག་རྒྱུགས་ཡ ད་རེད་ཅེས་ངས་ཐ ག་མ་ནས་ ཞུས་པ་ཡིན། ངས་ཡང་བསྐར་བསྐར་ལྡབ་བས་ཏེ་དེའི་ཐག་ལ་ག་རེ་ཞུ་ འདད་བྱུང་ཟེར་ན། མི་རིགས་ཤིག་གི་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་སྐྱོར་ལ་དགངས་ པ་བཞེས་པའི་སྐབས་སུ། དེའི་འཆར་གཞི་བཟ་བའི་སྐབས་ཡིན་ནའང་ འད། དེའི་ས ད་བྱུས་བཟ་བའི་སྐབས་ལ་ཡིན་ནའང་འད། དེ་ལག་ལེན་ལ་ བསྟར་བའི་སྐབས་ཡིན་ནའང་འད། ང་ཚོའི་བསམ་བའི་ནང་སེམས་ཅན་ སྤ ི ་ཡ ངས་ཀ ་ཕན་བདེ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་བསམ་པའི་བསམ་བ འི་ གཞི་རྩ་མ་བརླག་པ་ཞིག་དགས་སམ། སེམས་ཅན་སྤི་ཡངས་ལ་ཕན་བདེ་ བསྒྲུབ་པའི་གཞི་རྩའི་དམིགས་ཡུལ་དེ་བཟུང་ཐུབ་ན། བད་མི་རིགས་ཀ ས་ མཚོན་པའི་མི་རིགས་ཡངས་སུ་རགས་པ་དེ་དེའི་ནང་ཚུད་ཡད། ང་རང་ ཚོས་ཁ་ནས་འདན་ག ་ཡད། ཕལ་ཆེེ་བ་ཞལ་འདན་འདན་མཁན་ཡིན་ག ་ རེད། ཞལ་འདན་མི་གསུང་མཁན་ཡང་ཡད་མདག་ཁ་པ་རེད། མང་ཆེ་བ་ ཞལ་འདན་གསུང་མཁན་ཡིན་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་ བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག སྡུག་བསལ་ག ་རྒྱུ་དང་བལ་བར་གྱུར་ ཅིག་ཅེས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་ག་དུས་ཡིན་ཡང་ང་ཚོའི་ཁ་ལ་འཁ ར་ ཡང་གི་ཡད་སྟབས། ང་ཚོས་རླབས་ཆེ་བའི་ལས་དན་གང་འད་ཞིག་བ ད་
192 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ནའང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀ ་ཕན་བདེ་བསྒྲུབ་པའི་དམིགས་ཡུལ་དེ་ བཟུང་ནས་འཆར་གཞི་བསྒ གས་པ་ཡིན་ན། དེའི་ནང་བད་མི་རིགས་ཀི་ གནས་ཚུལ་དེ་ཡང་ཚུད་ཡད་པ་ཞིག་དང་། བད་མི་རིགས་ཀ ་བསམ་བ་ གཏང་བའི་སྐབས་ལ། བད་མི་རིགས་ཀ ་ཐབ་ཐང་གང་ཡིན་པ་དེའི་བསམ་ བ་གཏང་རྒྱུ་བཞག་ནས། བད་མི་རིགས་ཀིས་འཇིག་ར ན་སྤ ་ཡངས་ལ་ འཁ ་བའི་ལས་འགན་དེ་ག་རེ་རེད། ད་ལྟ་བར་བད་མི་རིགས་ཀ ས་འཇིག་ ར ན་སྤ ་ཡངས་ལ་འཁ ་བའི་ལས་འགན་ག་རེ་བསྒྲུབས་འདུག དེའི་རིགས་ ལ་སྐ ས་པ་ཡིན་སྟབས། དེའི་རིགས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ད་ལྟའི་མི་རབས་ འདིས་བད་མི་རིགས་ཀ ས་འཇིག་ར ན་སྤ ི ་ཡངས་ལ་འཁ ་བའི་ལས་འགན་ ནམ་ཞབས་འདེགས་ག་རེ་ཞུ་རྒྱུ་འདུག ང་ཚོས་ག་རེ་བས་གཏང་རྒྱུ་འདུག འག་བ་གཞན་ལ་ཁེ་ཕན་ག་རེ་སྤད་རྒྱུ་འདུག དེ་གཞི་རྩར་བཞག་ནས་ དགངས་པ་བཞེས་དགས་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། དེ་གཞི་རྩ་ལ་མ་ བཞག་ན། ང་ཚོའི་བསམ་བ་གཏང་སྟངས་དེ་བད་མི་རིགས་ཀི་དགངས་པ་ བཞེས་སྟངས་ཀ ་གནས་ཚད་དང་མཉམ་ག ་མེད། རིགས་དང་མཐུན་པའི་ ལས་ཤིག་ཆགས་ཀ ་མེད། གང་གི་རིགས་སུ་སྐ ས་པ་ཡིན་ནའང་དེའི་རིགས་ སུ་སྐ ས་པའི་གང་ཟག་དེའི་ཕག་ལས་གནང་སྟངས་རིགས་དེ་དང་མཐུན་པ་ དགས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ་རེད། རིགས་དེའི་ཞབས་འདེན་མ་ཞུ་བ་ཞིག བང་ ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཚོས་བང་ཆུབ་སེམས་སྐ ས་པའི་ར ས་ལ་དམ་བཅའ་ གནང་འདུག ཁ ད་རང་ཚོ་མང་པས་ཐུན་དྲུག་དང་སྤྱོད་འཇུག་ལ་སགས་ པ་གསུང་གི་ཡད་ཀ ་རེད། དེ་གསུང་གི་ཡད་ན་ཐུགས་རྒྱུས་ཡད། དེང་དུས་ བདག་ཚེ་འབས་བུ་ཡད། །མི་ཡི་ས ད་པ་ལེགས་པར་ཐབ། །དེ་རིང་སངས་
193 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རྒྱས་རིགས་སུ་སྐ ས། །སངས་རྒྱས་སས་སུ་ད་གྱུར་ཏ། །ད་ནི་བདག་གིས་ཅི་ ནས་ཀང་། །རིགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་བརྩམས་ཏེ། །ཞེས་ང་བང་ཆུབ་ སེམས་དཔའི་རིགས་ལ་སྐ ས་པ་ཡིན་སྟབས། བང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ དང་མཐུན་པའི་ལས་ཤིག་བརྩམ་དགས་བསམ་པ་དེ་དགངས་པ་དང་པ་ དེ་རེད། སྐྱོན་མེད་བཙུན་པའི་རིགས་འདི་ལ། །རག་པར་མི་འགྱུར་དེ་ལྟར་ བ༑ ༑ངས་ག་རེ་བས་པ་ཡིན་ནའང་བང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་གཙང་མ་ དེ་ལ་མཚན་ཤས་ཡང་བ་དང་། ཞབས་འད ན་ཞུ་བའི་ལས་ཀ་བ ད་ཀ ་མིན་ ཞེས་དམ་འབུལ་བ ད། དེར་བར ན་བད་མི་རིགས་ལ་སྐ ས་པ་ཞིག་གིས་བད་ མི་རིགས་ཀ ས་འཇིག་ར ན་སྤ ི ་ཡངས་ལ་འཁ ་བའི་ལས་འགན་བསྒྲུབ་ཚུལ་ དེ་དང་མཚུངས་པ་ཞིག་གི་ཕག་ལས་གནང་བ་མ་གཏགས། དེ་བཞག་ནས་ རང་ཉིད་གཅིག་པུའི་བདེ་དན་དང་། རང་མི་རིགས་གཅིག་པུའི་དན་དག་ ལ་དགངས་པ་བཞེས་ན། དགངས་པ་དེ་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆུང་ཆུང་དང་། རིགས་ ཀ ་བསམ་བ་གཏང་སྟངས་དང་མི་མཐུན་པ་ཞིག་ཆགས་འག ་བར་བསམ་ ག ི་ཡད་སྟབས། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་གི་དམིགས་ཡུལ་ལ་དགངས་པ་བཞེས་ པ་ཡིན་ནའང་འད། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་གི་ཐབས་ལམ་ལ་དགངས་པ་ བཞེས་པ་ཡིན་ནའང་འད། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་གི་སབ་ཚན་ལ་དགངས་པ་ བཞེས་པ་ཡིན་ནའང་འད། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་གི་བརྒྱུད་ལམ་སྐད་ཡིག་ལ་ དགངས་པ་བཞེས་པ་ཡིན་ནའང་འད། དགངས་པ་བཞེས་སའི་གཞི་རྩ་དེ། ང་ཚོས་ཤེས་ཡན་སྤད་པའི་ཕུགས་ཀི་དམིགས་ཡུལ་དེ་སེམས་ཅན་ཡངས་ རགས་ཀ ་ཕན་བདེ་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལམ་ལ་འག་ཐུབ་པ་ཞིིག་དང་། དེའི་ ཞར་ལ་སེམས་ཅན་ཡངས་རགས་ཀ ་ཕན་བདེ་བསྒྲུབ་པར་ནུས་པ་གཅིག་
194 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པུ་ཡད་པའི་བད་ཀ ་རིག་གཞུང་དང་ལེགས་བང་དེ་དག་ཨ་ཕའི་ཁ་ཕར་ གཙང་ཞེན་བས་ནས་མ་ཡིན་པར། སྤ ར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ལྷག་ པར་དུ་འག་བ་མིའི་རིགས་སྤ ་ཡངས་ཀ ་ཁེ་ཕན་དང་། ཕན་བདེ་བསྒྲུབ་ པའི་ཆེད་དུ་སྲུང་སྐྱོབ་བ ད་དགས་པ་དེ་གཉིས་མ་བར ད་པར་དགངས་པའི་ ཕུགས་ལ་བཞག་ནས་དགངས་པ་བཞེས་ན། ཞིབ་ཚགས་པས་ཡན་ལག་ དང་ཉིང་ལག་གི་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་རྩ་བའི་གཟིགས་ཕྱོགས་ལྟ་གྲུབ་འདི་ འད་ཞིག་གི་ཐག་ནས་གཟིགས་ན། ཏན་ཏན་ཡང་དག་པ་ཞིག་དང་། དན་ དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཡང་ཐུབ་ཀི་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེ་མིན་སན་དང་པ་དེར་ངའི་མི་ཚེ་སྐ ལ་སྟངས་ཀ ་དན་དག་དང་། ངའི་མི་ཚེའི་ནང་པད་ཤག་མང་པ་བཟ་ཐུབ་པའི་དན་དག དགེ་རྒན་ཡིན་ ན་ཕྲུ་གུ་དེ་ཚོའི་མི་ཚེའི་འག ་སྟངས་བཟ ་ཐུབ་པའི་ད ན་དག་དེ་དེ་རིང་ སང་ཉིན་གཤིས་ཀར་འཇགས་འདུག ལུང་པ་ག་པར་ཕ ན་ནའང་། ཁ ད་ ཚོའི་སབ་གྲྭ་ནས་སབ་གྲྭ་ཐན་སྐབས་གཡག་པ་རྒྱུག་པའི་ག་སྐབས་ག་པར་ འཚོལ་གི་ཡད། གཡག་པ་ཇི་ཙམ་རག་གི་འདུག་ཟེར་བ་མ་གཏགས། སྦ ན་ བདག་ག་ཚོད་བ ད་ཀ ་འདུག་སུ་གང་གིས་འད ་ཡི་མེད། སབ་གྲྭ་ཕ ན་པ་དེ་ དག་ག་ཚོད་གཡག་པ་རག་སང་། ག་ཚོད་བན་གཡག་ཆགས་སང་། ད ་བ་ དེས་གཞི་རིམ་ག ་བསམ་བའི་འཁ ར་ཕྱོགས་མི་འད་བ་ཆགས་སང་བ་རེད། དེར་བར ན་ང་ཚོ་བ ད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་དེ་རིང་སང་ཉིན་འདི་བཤད་ མཁན་མང་པ་ཞེ་དག་རེད། རེས་མ་གང་འད་བ ད་ཀ ་རེད། ལྟྱོ་རག་གི་རེད་ དམ་ཟེར་བ། ལྟྱོ་སབ་གྲྭར་མ་བཏང་ནའང་རག་གི་རེད། ལྟྱོགས་ཤི་ཐེབས་
195 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མཁན་སུ་གང་ཡང་ཡང་གི་མེད། ཁ་གཅིག་དེ་ལག་པ་གཉིས་ཀ ས་གས་ མ་ཐུབ་པ་མེད་ཅེས་བད་པའི་གཏམ་དཔེར་ཡད་སྟབས། ལྟྱོ་གད་ཁག་གང་ བརྒྱང་བའི་དན་དག་ལ་སབ་སྦྱོང་སྤད་དགས་ཀ ་རེད་བསམ་པའི་བསམ་ བ་ཐ་ཞན་དེ་རྩ་མེད་བཏང་མ་ཐུབ་པ་དེའི་རིང་ལ། ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་ཕན་ ག ི ་བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་རིང་པའི་གཟི་བར ད་དང་དེའི་ཤེས་ཡན་གི་གནས་ སྟངས་ལ་བ སྐ ར་ལ ག་རྒྱག་ཐུབ་རྒྱུ་དེ་ཁག་པ ་ཞེ་ ད ག་རེད་བསམ་པ་དེ་ ང་རང་ས ར་ག ་བསམ་ཚུལ་རེད། དེར་བར ན་དེ་དག་ལྷན་རྒྱས་ཚོར་སན་ གསན་ཞུས་ན་བསམ་བྱུང་། དེ་རིང་བརད་གཞིའི་ནང་ཉེས་རྡུང་དང་། མཚུངས་བསྡུར། འགན་ བསྡུར། དེ་གསུམ་ལ་སྐྱོན་གནད་ག་རེ་ཡད་དམ་ཞེས་ད ས་གནང་འདུག མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་ལ་སྐྱོན་གནད་ཡད་ཅེས་ངས་ལབ་ན་ འད་ཆགས་པ་ཡད། ཉེས་རྡུང་བཏང་ན་ཡག་པ་མེད་ཅེས་ངས་ལབ་ན་ ཞེ་དག་འཚམས་པ་རང་ཨེ་ཡད་བསམ། ཡིན་ནའང་ངས་དེང་སྐབས་ཀ ་ ལྟ་གྲུབ་ཀ ་གནས་སྟངས་ཐ ག་ནས་དེའི་ སྐྱོ ར་ཏ ག་ཙམ་ཞུས་ན་བསམས་ སང་། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ང་ཐག་མར་སབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་བད་པའི་སྐབས་ལ་ ཉེས་རྡུང་གཏང་དགས་ཟེར་མཁན་གས་ལ་ཡད་ལ། ཉེས་རྡུང་གཏང་མཁན་ གི་གས་ལ་ཡད། གཅིག་བས་ན། ད་ལྟ་འདིའི་ནང་ངའི་རྩ་ནས་ཉེས་རྡུང་ གཟེད་མྱོང་མཁན་དེ་འད་ཡད་སད། ཏན་ཏན་ཡད་རེད་བསམ་ག་འདུག དེར་བརན་དེ་འདའི་ཉེས་རྡུང་བཏང་མྱོང་མཁན་དང་ཉེས་རྡུང་གཏང་མཁན་ ཞིག་གིས་ཉེས་རྡུང་གཏང་རྒྱུ་མེད་ཅེས་ལབ་ན་མི་འཚམས་པ་འད་པ་རེད།
196 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གཱནྡིའི་སྒྲུང་ཡངས་གགས་ཤིག་ཡད། ཁེད་ཚོ་མང་པས་ག་ཡད། ཡིན་ ན་ཡང་ངས་འདིར་མ་ག་མཁན་ཡད་ན་བསྐར་ལྡབ་ཞུ་ཆག ས་བར་མ་ཏ འི་ གང་གསེབ་ནང་སྡྱོད་མཁན་ག ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཕ་མས་ག་ཚོད་ལབ་ ཀང་ཁ་ལ་མ་ཉན་པར་བུ་རམ་མང་པ་ཟ་མཁན་ཞིག་ཡད། བུ་རམ་ཞེ་དགས་ བཟས་སྟབས་ས་ཚང་མ་རུལ་ནས་དཀའ་ངལ་འཕད་པའི་སྐབས་སུ། ཕ་ མས་བརྡུངས་ནའང་ཁ་ལ་མི་ཉན་པར་ག་དུས་ཡིན་ཡང་རྐུ་མ་བརྐུས་ནས་ མདུན་དང་རྒྱབ་ཚང་མར་བུ་རམ་བཟའ་སྡྱོད་མཁན་ཞིག་ཡད། མི་ཞིག་ གིས་གཱནྡ འི་སར་འཁ ད་རྒྱུགས། གཱནྡ ིས་བཀའ་སབ་གནང་ན་གཅིག་བས་ ན་ཕྲུ་གུས་ཉན་མདག་ཁ་པ་རེད། མི་ཚང་མས་ཉན་ག ་ཡད་པ་རེད་ལབ་ པས། ཏག་ཏག་དེར་འཁ ད་ཕ ན་པ་རེད། ཁས་དེ་འདའི་བུ་རམ་བཟའ་སྡྱོད་ ཀ ་འདུག དེར་བཀའ་སབ་ཅིག་གནང་རགས་གནང་། གཟུགས་པར་གནད་ ཀ ་འདུག་ཞུས་པས། འག ག་གི་རེད། ངས་བཀའ་སབ་གནང་ཆག བདུན་ ཕག་ར ས་མར་ཁ ིད་ཤག་ཅེས་གསུངས། བདུན་ཕག་རེས་མར་ཡང་བསྐར་ འཁ ད་འག་སྐབས་གཞི་ནས་གཱནྡ ས་ཕྲུ་གུ་དེར་བམས་པ་གནང་ནས། བུ་ རམ་བཟས་ན་གཟུགས་པར་གནད་ཀི་རེད། དེར་བརེན་བུ་རམ་མ་བཟའ་ ཞེས་ཚིག་ཁ་ཤས་གསུངས་པ་རེད། པ་ལགས་དེ་ཡ་མཚན་ནས་གསུང་རྒྱུ་དེ་ གཅིག་པུ་ཡིན་ན་ཁ་སང་ང་ཡང་དུས་མ་གསུངས་པར་དེ་རིང་ཡང་བསྐར་ ག་རེ་བས་ནས་སྐད་བཏང་བ་ཡིན་ཞེས་ཞུས། གཱནྡ ས་ཁ་སང་ཁ ད་རང་ཡང་ བའི་སྐབས་སུ་ངས་ཀང་བུ་རམ་བཟའ་བསྡད་ཡད་ཅེས་གསུངས། ཁ ད་རང་ གི་ཕྲུ་གུར་བསབ་བ་རྒྱག་རགས་ཞུས་པ་ཡིན་སྟབས། དེའི་ཉིན་མ་ནས་ངས་ བུ་རམ་བཅད་པ་ཡིན། ད་ངས་བུ་རམ་བཅད་ནས་ཉིན་མ་བདུན་ཕ ན་པས་
197 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ད་ལྟ་ངས་ཁ་ལ་བསབ་བ་བརྒྱབ་ན་ཕན་བུ་ཞིག་ཕན་ཐགས་པའི་རེ་བ་ཡད་ ཅེས་གསུངས། དེ་ནང་བཞིན་ང་སབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ཡིན་སྐབས་ཉེས་རྡུང་བཏང་ན་ ཕན་ཐགས་མི་འདུག་བསམ་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་ཚར། དེར་བརེན་སབ་སྤ ་ དང་ངེས་སྟྱོན་པ་བ ད་སྐབས་ཉེས་རྡུང་གཏང་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱོགས་འཛིན་ མཁན་གས་ལ་ཕ ན་ནས་ལ་མང་པ་སང་བ་རེད། སན་མ་ངས་ཉེས་རྡུང་ གཏང་དགས་ཀ ་རེད་ཟེར་བ་མ་ཟད། ཉེས་རྡུང་གཏང་ཆག་གི་རེད་ཟེར་ བའི་བསམ་ཚུལ་དེ་ཡད་པའི་སྐབས་སུ། ད་ལྟ་ཟླྱོས་གར་ཡད་ས་དེར་ཆས་ རིག་གི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་འཚོགས་སང་། སྐབས་དེར་སབ་སྤི་དང་དགེ་ བཤེས་དེ་འད་མང་པ་ཡད། དེ་དུས་སབ་སྤ ་བག ས་པ་ཞིག་གིས་ཉེས་རྡུང་ བཏང་ན་འག ག་གི་མི་འདུག་ཅེས་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས། ངས་ཉེས་ རྡུང་བཏང་ན་འགིག་གི་ཡད་པའི་སྒྲུབ་བ ད་མང་པ་བཤད་པ་ཡིན། དེ་ལ་ བཞི་བཅུ་ཞེ་གངས་སན་ག ་སྐད་ཆ་རེད། དེའི་ར ས་ལ་རྒྱ་གར་ག ་སྐད་ཆ་ ཤད་སྟངས་འད་པ་བས་ན་གངྒཱའི་ནང་ཆུ་མང་པ་ཕ ན་ཚར་བ་རེད། དེ་ཚོའི་ གས་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཚར་བ་རེད། སྤ ར་བཏང་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ནང་ཉེས་རྡུང་བཏང་བ་དེ་འཚེ་བའི་ བ་བ་རེད། འཚེ་བའི་བ་བ་སྤ ་ཡངས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀིས་བཀག་པ་རེད། འཚེ་བ་དང་འཚེ་བའི་རིགས་སུ་གཏ གས་པ་གང་འ ད ་ཞིག་ཡིན་ནའང་ དེ་མི་འས་པ་ཞིག་མ་གཏགས་འས་པ་ཞིག་ལ་བརྩི་ཡི་མེད། ཡིན་ནའང་ ང་ཚོ་བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ལ་བལྟས་ན་སངས་རྒྱས་ཀ ་ཆས་དང་མ་མཐུན་
198 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའི་གནས་ཚུལ་མང་པ་ཞིག་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་རྒྱུན་སྤྱོད་ནང་ཡད། དེ་ཚོ་ ཆས་ཀ ་གནས་ཚུལ་མ་རགས་པ་མིན། ཆས་ཀ ་གནས་ཚུལ་རགས་པ་ཡིན་ ནའང་། ལག་ལེན་ལ་འགེལ་བའི་སྐབས་སྤི་ཡངས་ཀ ་ཆ་ནས་བཤད་ན་ནང་ པའི་ར ས་འཇུག་ཡིན་ཕ ན་ཆད་འཚེ་བ་མེད་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་བ ད་མཁན་ ཡིན་པ་དེ་བཤད་མི་དགས། འཕགས་པ་ལྷའི་བཞི་བརྒྱ་པའི་ནང་སངས་ རྒྱས་པའི་ཆས་ཀི་སིང་དན་ཡངས་སུ་རགས་པ་དེ་ཚིག་གཉིས་ནང་བསྡུས་ ནས་ཤད་ཞུ་ན། ངས་འཚེ་བ་མེད་པ་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་བཤད་ཀ ་ཡིན་ཞེས་ གསུངས་ཡད། དེར་བར ན་འཚེ་བ་མེད་པ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀི་ཆས་ཀི་ས ང་ པ་རེད། ཡིན་ནའང་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་འཛིན་སྐྱོང་བ ད་ པའི་སྐབས་ལ་འཚེ་བ་མེད་པ་རྐང་རྐང་གིས་འག ག་གི་ཡད་པ་དེ་རགས་ ཐུབ་མི་འདུག བད་པ་བརྒྱ་ཕག་བདུན་པ་ནས་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་བཟ་འད་ པ་ཆགས་པ་རེད། བརྒྱ་ཕག་བརྒྱད་པའི་ར ས་ནས་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་རེད། སག་པ་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་རེད། རྒྱ་ནག་མང་ཆེ་བ་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་རེད། ལྷག་པར་དུ་འཕགས་པ་གནས་བརན་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ་བལྟས་ན་མི་ཡཱན་ མཱར་ (Myanmar) དང་། སི་ཡཱམ། (Siam) ད་ལྟ་ཐའེ་ལནྜ་ཟེར་བ་དེ་དང་། ཤྲ ་ ལངྐཱ་དེ་ཚོ་ཚང་མར་ད་ལྟ་ཡང་རྩ་ཁ མས་ནང་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་ཞེས་ འཁད་ཡད། ཆས་ལུགས་རིས་མེད་ཀ ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་བརྩི་ཡི་མེད། དེ་ཚོས་ རྒྱལ་ཁབ་འཛིན་སྐྱོང་བེད་པའི་ཆ་ཤས་ནང་དམག་དང་ཁིམས་ཀ ་ཉེས་པ་ གཅད་སྟངས་དེ་ཚོ་མེད་པ་བཟ་ཐུབ་མེད། རྒྱལ་ཁབ་ཁ་ཤས་ནང་སག་ཐག་ གི་ཉེས་པ་གཏང་རྒྱུ་དེ་ཡང་མེད་པ་བཟ་ཐུབ་མེད་སྟབས། དེ་ནང་འགལ་ འད་པ་རེད། སི་ཡཱམ་དང་མི་ཡཱན་མཱར་གཉིས་ཀ་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་
199 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ནའང་དམག་འཁྲུག་ལན་དགུ་བརྒྱབ་པ་རེད་ཟེར། དམག་འཁྲུག་ལན་དགུ་ ག་རེའི་དན་དུ་བརྒྱབ་པ་རེད་ཅེ་ན། བཻཌཱུརྱའི་སངས་རྒྱས་ཀ ་སྐུ་གཟུགས་དེ་ སུ་ལ་བདག་གི་རེད་ཟེར་བའི་དན་དུ་བརྒྱབ་པ་རེད་ཟེར། དེ་ལས་འགལ་ཟླ་ ཆེ་བ་ཞིག་གང་འད་བས་ནས་བཤད་དགས། དེར་བར ན་ངས་བདག་ཉིད་ཆེན་མ་གཱནྡ ས་འཚེ་བ་མེད་པའི་ལམ་ག ་ ཐག་ལ་རླབས་ཆེན་གི་མཛད་ར ས་ཆེན་པ་རེད་ཟེར་ནས་ཞུས་པ་དེ། འཚེ་བ་ མེད་པའི་ལམ་དེ་གཱནྡ ས་གསར་པ་བཟས་པ་ཞིག་རྩ་བ་ནས་མ་རེད། འཚེ་བ་ མེད་པའི་ལམ་དེ་གཱནྡ ས་སངས་རྒྱས་དང་། ཕ ་རལ་པའི་སྟྱོན་པ། རྒྱ་གར་ག ་ སན་ག ་རིག་བེད་དང་ཉེ་བའི་རིག་བ ད་ལ་སགས་པ་དེ་ཚོའི་ནང་ནས་མར་ འཁ ར་ཡང་བ་ཞིག་རེད། འན་ཀང་གཱནྡ ས་ང་ཚོ་ལ་རྣམ་དཔྱྱོད་གསར་པ་ག་ རེ་སྤད་པ་རེད་ཅེ་ན། རྒྱལ་ཁབ་ཀི་ཆེད་དུ་རང་དབང་རྩྱོད་ལེན་བ ད་པའི་ སྐབས་ཡིན་ནའང་འད། རང་དབང་ཡད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གིས་ས་སའི་ ལུང་པ་དེ་སྲུང་སྐྱོབ་བ ད་པ་དང་། ཁ མས་དང་ཁལ་ག ་གནས་ཚུལ་འཛིན་ སྐྱོང་བེད་པ་ལ་འཚེ་བ་མི་དགས། འཚེ་བ་མེད་པའི་ལམ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ ཅིག་སྐྱོང་ཐུབ་ཟེར་བ་དེ་འཇིག་ར ན་ག ་བ་བཞག་ནང་བངས་པ་རེད། དེའི་སན་ལ་འཚེ་བ་མེད་པ་ཟེར་བ་ཆས་ཉམས་ལེན་བ ད་མཁན་རྐང་ རྐང་གི་ལག་ཏུ་ལེན་པ་ཞིག་མ་གཏགས་མིའི་སྤི་ཚོགས་ཀ ་སྒ ག་འཛུགས་ འཛིན་སྐྱོང་བ ད་པ་ལ་འཚེ་བ་མེད་པ་བ ད་མི་ཐུབ་བསམ་པའི་ལྷན་སྐ ས་ཀ ་ བ་ཞིག་ཡད། རྒྱ་གར་ནང་ལའང་དེ་ག་རང་རེད། རྒྱ་གར་རང་བཙན་བྱུང་ བའི་ར ས་ལ་གཱནྡ ་ཟུར་དུ་བཞག་ནས་དམག་དང་ཁ མས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་མེད་
200 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པ་བཟ་ཐུབ་མེད། དེ་འད་ཡིན་སྟབས་བད་པའི་སྤི་ཚོགས་ནང་ལ་ཕ ་བལྟས་ ཤིག་སག་པ་ཡིན་ན། དགན་པའི་ཁ མས་ཀ ་འཛིན་སྐྱོང་བེད་མཁན་ཞལ་ ང་༑ དགེ་བསྐྱོས། ཆབ་རིལ། ཆབ་བདག་པ། བཤེས་གཉེན་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་ ཚང་མར་སལ་རྒྱུན་ག ་ཐག་ནས་ཉེས་རྡུང་གཏང་བའི་ལག་ཆ་འཁ ར་རྒྱུ་ཡད། ལྕགས་རྒྱུག་དང་། གསེར་རྒྱུག ཤིང་གི་རྒྱུག་པ། དགན་པ་གྲྭ་ཚང་མ་ཡིན་ པའི་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཁག་ནང་སྟག་རྒྱུག་དང་། གཟིག་རྒྱུག ར་ལྕག་ སགས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཡིན་ཤག་ཤག་ལྟ་བུ་རེད། ར་ལྕག་འཁ ར་མཁན་མང་ཆེ་ བ་གྲྭ་ཆས་གྱོན་མཁན་རེད། ཆས་བརྒྱུད་ཆེན་པ་ཡངས་སུ་རགས་པའི་དགེ་ བསྐྱོས་ཞལ་ང་ཚོའི་ལག་པའི་ནང་རྒྱུག་པ་འཁ ར་རྒྱུ་ཡད། གཞན་དག་ཕར་ ཞག རྒྱུད་གྲྭ་སྟྱོད་སད་དེ་ཚོ་གདན་ས་ཆེན་པ་ཚོ་ལས་འདུལ་བའི་བཅའ་ ཁ མས་ཀ ་ཐག་ད་དམ་པ་ལྟ་བུ་ཡད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་རྒྱུད་པའི་དགེ་ བསྐྱོས་ཚོ་ལའང་རྒྱུག་པ་རིལ་རིལ་ཞིག་ལ་ཕ ་ལགས་ཀ་བའི་ཇ་ལུང་གིས་ དཀྲིས་བཞག་པ་ཞིག་ཡད། ཕ ་ལགས་ལ་ཀ་བའི་ཇ་ལུང་གིས་དཀྲིས་བཞག་ ཡད་སྟབས་རྒྱུག་པ་གཞུས་ན་ར་བཟ་གི་མེད། དེ་འདའི་སྦུག་ཐག་ཟེར་བ་ ཞིག་དགེ་བསྐྱོས་ར ང་པས་དགེ་བསྐྱོས་གསར་པར་རྩིས་སྤད་བ ད་རྒྱུ་ཞིག་ ཡད། དེའི་སྐབས་ལ་ཉེས་རྡུང་གཏང་རྒྱུ་དེ་དགས་གལ་བྱུང་ན་ཡིན་ཤག་ ཤག་འད་པ་མ་གཏགས། དེ་ལ་དགས་པ་ཡད་པ་དང་དགག་བ་ཡད་པ་ཞིབ་ ཚགས་པ་བས་ནས་མ་བལྟས་པའི་བཟ་འད་པ་འདུག ཡིན་ནའང་འདུལ་བའི་ནང་རྡེག་པ་དང་། ཉེས་རྡུང་བཏང་བ་དེ་དགེ་ སང་ཡིན་ན་སང་ལྟུང་རེད། ལྟུང་བ ད་འབའ་ཞིག་རེད། རྡེག་པའི་ལྟུང་བ ད་
201 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དང་། རྡེག་པར་གཟས་པའི་ལྟུང་བ ད་ཟེར་བ་གཉིས་ཡད། རྩ་བའི་ཆས་དགེ་ རྣམ་པ་ཚོའི་ནང་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་འདུལ་བ་གཟིགས་མྱོང་མཁན་ཏན་ཏན་ ཡད་ཀ ་རེད། དེ་ཡིན་སྟབས་གང་ཟག་གཞན་ལ་རྡེག་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་རང་ ལ་རྡེག་པ་ཡང་བཀག་པ་རེད། རྡེག་པ་སྤ ་ཡངས་ནས་འདུལ་བའི་ནང་ཆ་ ཚང་བཀག་པ་རེད། རྡེག་པ་བཀག་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་རྡེག་པར་གཟས་པ་ ཡང་བཀག་པ་རེད། རྡེག་པ་དེ་ལྟུང་བ ད་གཅིག་དང་། རྡེག་པར་གཟས་པ་ དེ་ལྟུང་བ ད་གཅིག་རེད། འཆར་ཀ་ཡིན་པ་ཡད། འཆར་ཀས་བཅུ་བདུན་སྡེ་ ཟེར་བ་ལ་ཆུང་ཆུང་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་སབ་ཕྲུག་བཅུ་བདུན་ཡད་པའི་ གཅིག་ལ་ཉེས་རྡུང་བཏང་བས་ཁང་ཚོ་ཚང་མས་སྐད་བརྒྱབ་པ་རེད། དེ་ ནས་བཟུང་རྡེག་པ་ཡིན་ན་ལྟུང་བ ད་ཡིན་ཟེར་བ་དང་། ར ས་མ་མ་རྡེག་ པ་ཡིན་ནའང་རྡེག་པར་གཟས་པ་བ ད་པ་ཡང་ལྟུང་བ ད་ཡིན་ཟེར། རྡེག་ པ་དང་རྡེག་པར་གཟས་པ་གཉིས་ཀ་བཀག་པ་རེད། དེར་བར ན་དེ་བཀག་ པའི་སྐབས་ལ་གཞན་ལ་རྡེག་པ་དང་། རང་ལ་རྡེག་པ་དང་། ས་ལ་རྡེག་པ་ དང་། ལན་ཤིང་ལ་རྡེག་པ་དང་། ཀ་བ་ལ་རྡེག་པ་དང་། རྩིག་པ་ལ་རྡེག་པ་ དེ་དག་ཚང་མ་རེ་རེ་བཞིན་བཀག་ཡད། སེམས་ཅན་ཙམ་མ་ཡིན་པའི་སག་ མེད་ཀ ་རིགས་ལ་ཡང་རྡེག་པ་དེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་མ་གནང་བ་རེད། དེ་ ཕར་བཞག་ནས་རྩྭ་འཇག་མ་ཕ་མ་ཞིག་གིས་མིའམ་དུད་འག། སག་ཆགས་ ཤིག་ལ་གཞུས་ན་རྡེག་པའི་ལྟུང་བེད་ཁངས་སུ་འག་བར་གསུངས། རྩྭ་ཉག་ གཅིག་གིས་རྡེག་པར་མི་འཇུག་ཀང་། །སྤ ར་ན་རྡེག་པ་གནད་པའི་རིགས་ ཅན་ཕ ར། །རྩྭ་འཇག་མ་གཅིག་གིས་རྡེག་ནས་མི་ཕ་རལ་པར་ན་ཚ་བཏང་ བ་དང་སྐྱོན་བ ད་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་ཀང་། རྩྭ་ཉག་གཅིག་གིས་རྡེག་མི་ཆག་
202 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པ༑ སྤར་བཏང་རྡེག་པ་དེ་འཚེ་བའི་རིགས་སུ་གཏགས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་ འདུག དེར་བརན་རྡེག་པར་གཟས་པ་ཞེས་ཟེར་སྐབས་མ་གཞུས་ཀང་གཞུ་ ཡི་ཡིན་མདག་བས་ནས་གཟས་པར་བས་པ་དེ་རེད། དགེ་རྒན་རབ་བྱུང་ ཞིག་ཡིན་ན་ཉེས་རྡུང་བཏང་བ་དེ་དག་འདུལ་བ་རང་གི་ནང་ནས་ཚིག་གི་ བདག་པས་ཚིགས་སུ་བཅད་ནས་གསལ་པ་ཞེ་དག་བཟས་ཡད། ད ་བ་གཞན་པ་ཞིག་ས བས་ས ད་སམ། ད ་བ་གཞན་པ་དེ་ག་རེ་ས བས་ ས ད་པ་རེད་ཅེ་ན། བད་ལ་ཉེས་རྡུང་གཏང་བ་དེ་སལ་རྒྱུན་རེད། སལ་རྒྱུན་ ལ་ཡད་པ་དེའི་དབང་གིས་དགེ་རྒན་དགེ་ཕྲུག་གི་འབ ལ་བ་ལ་གང་ཡང་ གནད་ཀི་མེད། ལྷག་པར་དགེ་ཕྲུག་གི་བསམ་བའི་འཚར་ལངས་དང་ཡན་ ཏན་ཚུན་ཆད་ལ་གནད་ཀི་མི་འདུག་ཅེས་སྒྲུབ་བ ད་ཤུགས་ཆེན་པ་ཞིག་ ས ེ བས་ཀ ་ཡད། དེའི་སྐབས་ལ་ང་ཚོས་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་བསམ་བ་ གཏང་དགས་པ་ཞིག་ལ་ཆས་སྡེ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་དགེ་ཕྲུག་གི་འབ ལ་བ་ དང་། སབ་གྲྭའི་ནང་གི་དགེ་རྒན་དང་སབ་ཕྲུག་གཉིས་པའི་འབ ལ་བ་རྦད་ དེ་ལགས་ཀ་རེད། སབ་གྲྭའི་ནང་སབ་པ་དེ་ཆས་སབ་ཀི་མེད། ཐུན་མང་ བའི་བརྡ་སྤད་དང་རིག་གནས་སགས་སབ་ཀ ་ཡད། སབ་སྟངས་དེའང་དགེ་ རྒན་དེ་ཞེ་ས་མ་ཞུས་ན་གཡག་པ་རེད། ཕགས་སྤད་བཞག་པ་རེད། ཕགས་ རྒྱག་མཁན་དེ་སབ་ཕྲུག་རེད། སབ་ཕྲུག་ཚོས་པད་ཤག་བསྡུས་ནས་ཡང་བ་ རེད། ང་ཚོའི་ད་ལྟ་སབ་ཕྲུག་ཚོས་པད་ཤག་སྡུད་བཞིན་མེད་ཀང་མི་གཞན་ པའི་པད་ཤག་བསྡུས་བཞག་པའི་དཀ ར་གཞུང་གི་ས་ནས་ལེན་ག ་ཡ ད་ པས་གཅིག་པ་འད་པ་རེད། དེར་བར ན་ཕགས་ཟན་པའི་དགེ་རྒན་ཟེར་བ་
203 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེ་དང་། བཤེས་གཉེན་བསྟེན་ཚུལ་བ ད་དགས་པའི་གྲྭ་སའི་ནང་ཡད་པའི་ དགེ་རྒན་དགེ་ཕྲུག་ཟེར་བའི་གནས་ཚུལ་དེ་རྦད་དེ་ལགས་ཀ་རེད། དེ་རིང་སང་ཉིན་ས བ་ཕྲུག་ཚོ་ལ་བ ད་ནས་ཕེབས་མཁན་དེ་ཚོས་ སབ་མ་ཞེས་ལབ་ཀ ་འདུག སབ་མ་ཆགས་ཀ ་མེད། སབ་མ་ཆགས་ན་དགེ་ རྒན་ཚང་མ་བ་མ་ཆགས་ཀ ་རེད། དགེ་ཕྲུག་དེ་སབ་མ་ཆགས་ན་དགེ་རྒན་ དེ་བ་མ་ཆགས་དགས། བ་སབ་ཀ ་འབ ལ་བ་ཟེར་བ་མ་གཏགས་དགེ་སབ་ ཀ ་འབ ལ་བ་ཟེར་ག ་མེད། སབ་ཕྲུག་དང་སབ་མ་གཉིས་ལ་ཁད་པར་ཆེན་ པ་ཡད། བ་མ་དང་སབ་མའི་འབ ལ་བ་ཡད་མཁན་ཞིག་དང་། སབ་མའི་ བསམ་བའི་ནང་ལ་བ་མ་ལ་སངས་རྒྱས་དངས་ཀ ་འདུ་ཤེས་འཇག་མཁན། བ་མའི་བསམ་བའི་ནང་ལ་སབ་མ་ལ་རང་གི་བུ་གཅིག་པུ་ལྟ་བུའི་འདུ་ཤེས་ འཇག་མཁན་དེ་འད་ཞིག་ཡིན་ན། ཉེས་རྡུང་བཏང་ན་སྐྱོན་མེད་སམ། ལྷྱོ་ བག་མར་པས་ར ་བཙུན་མི་ལ་ལ་སྡུག་པ་གཏང་སྟངས་དང་། ན་ར་པས་ལྷྱོ་ བག་མར་པར་སྡུག་པ་གཏང་སྟངས། ཏེ་ལ་པས་ན་ར་པར་སྡུག་པ་གཏང་ སྟངས་དེ་ཚོར་བལྟས་པ་ཡིན་ན་བ་ཡུལ་དུ་མི་ཤང་བ་ཞིག་རེད། ངས་ནམ་རྒྱུན་རྩེད་མ་དང་སྦྲགས་ནས་ལབ་ཀི་ཡད། སྟབས་ལེགས་ ནས་གནའ་ས་མའི་དུས་ཚོད་རེད། དེ་རིང་སང་ཉིན་ཡིན་ན་མར་པ་དང་ ན་ར་པས་འག་བ་མིའི་ཐབ་ཐང་བརྡལ་ཤིག་བཏང་འདུག་ཟེར་ནས་ཁ མས་ ཁང་ནང་སྐ ལ་བ་དང་། འག་བ་མིའི་ཐབ་ཐང་ཚོགས་པའི་སར་འག་བའི་ ཉེན་ཁ་ཡད། ངས་དེ་འད་ལབ་བསྡད་ཀ ་ཡད། དེ་ལྟ་བུ་རེད། ད་དུང་མར་ པས་ར ས་མ་འགྱོད་པ་གནང་ཡད། ཡུམ་བདག་མེད་མ་ཐུགས་ཆུང་དགས་
204 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའི་དབང་གིས་མི་ལར་ཇི་ཙམ་ག ས་སྡུག་པ་གཏང་དགས་པ་ནང་བཞིན་ ངས་སྡུག་པ་བཏང་བ་བྱུང་མ་སང་། བར་བར་ལ་བདག་མེད་མས་ཇུས་ གཏགས་འད་པ་བས་ཏེ། དེའི་དཀ ལ་ལ་འཛུལ་ནས་ཇི་ཙམ་ཉེས་རྡུང་གཏང་ དགས་པ་དང་། ཇི་ཙམ་སྡུག་པ་གཏང་དགས་པ་དེ་དག་ཆ་ཚང་མ་བྱུང་ སྟབས། ཁ་རང་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་བ ད་སྐབས་མཚམས་མཚམས་དཀའ་ ངལ་འཕད་སིད་པ་རེད། དེ་ཆ་ཚང་བྱུང་བ་ཡིན་ན་དཀའ་ངལ་ཁྱོན་ནས་ མེད་པའི་ཐག་ནས་ས་ལམ་བགད་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡང་གི་རེད་ཅེས་གསུངས་ ཡད། དེ་ཚོ་རྦད་དེ་གནས་ཚུལ་ལགས་ཀ་རེད། རྡུང་རྡེག་བ་མའི་དངས་ གྲུབ་ཡིན། །བ ན་རླབས་འཇུག་ན་དེ་ཡིས་འཇུག །ཟེར་བའི་བསམ་བ་གཏང་ སྟངས་དེ་འད་ཞིག་ཡད་མཁན་ཡིན་ན། བ་མ་དེ་ཡང་། བཤེས་གཉེན་དུལ་ བ་ཞི་བ་ཉེར་ཞི་བ། །ཡན་ཏན་ལྷག་པ་བརྩྱོན་བཅས་ལུང་གིས་ཕྱུག །དེ་ ཉིད་རབ་ཏུ་རགས་ལ་སྨྲ་མཁས་ལྡན། །བརྩེ་བའི་བདག་ཉིད་སྐྱོ་བ་སངས་ ལ་བསྟེན། །ཟེར་བའི་ཐུན་མང་གི་ཡན་ཏན་བཅུ་ཆ་ཚང་ཡད་པ་དང་། དེ་ བཞིན་སབ་མ་དེ་ཡང་བ་མ་ལ་སངས་རྒྱས་དངས་སུ་བལྟ་མི་ནུས་པ་ཡིན་ ནའང་སངས་རྒྱས་ཀི་འདུ་ཤེས་འཇག་མཁན། དེ་འདའི་བ་སབ་ཀ ་འབ ལ་ བ་ཡད་མཁན་བར་ལ་མཚམས་དང་ཚིགས་གང་ཡང་མེད། ཆས་གནང་དང་ མི་གནང་། ཉེས་རྡུང་བཏང་དང་མི་གཏང་། བམས་པ་གནང་དང་མི་གནང་ ཟེར་བ་དེ་དག་འཇིག་ར ན་གཞན་དག་ཅིག་གི་སྐད་ཆ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོ་འཆིང་བ་ཀུན་ལྡན། འཚོ་ཕུང་གི་སྐ ས་བུ། ཕགས་ལེན་ ནས་འཛིན་གྲྭའི་ནང་སབ་མཁན། འཛིན་གྲྭའི་ནང་ཡང་ནས་ས་སས་ཕགས་
205 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བརྒྱབ་པ་དེའི་ས་ནས་གནས་ཚུལ་ལམ་བརྡ་ལན་ལེན་པའི་ལས་རིམ་བ ད་ མཁན་ག ་སབ་ཕྲུག་དང་སབ་དགེ་གཉིས་ཀ ་བར་ལ་འབ ལ་བ་བ ད་སྟངས་ དེ་ཆད་གན་ཡད་པའི་འབེལ་བ་བེད་སྟངས་སུ་འག་བ་རེད། དགེ་ཕྲུག་ངས་ ནས་ཕགས་བརྒྱག་རྒྱུ་ཁས་བངས། དགེ་རྒན་ངས་ནས་གནས་ཚུལ་སྤད་པའི་ ཁས་ལེན་ཡད། དེ་གཉིས་པ་དེ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀ་ནས་བསྒྲུབ་དགས་པའི་ གན་རྒྱའི་ཆ་རྐ ན་འད་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལྟར་ཡིན་སྟབས། ཉེས་རྡུང་བཏང་ ཟེར་བ་དེ་དེའི་ནང་མི་ས བས། ཉེས་རྡུང་བཏང་བའི་ཕན་ཐགས་མེད་པའི་ རྒྱུ་མཚན་ཆེ་ཤས་ཤིག་ག་རེའི་ཐག་ནས་གཟིགས་དགས་ཀ ་རེད་གསུངས་ པ་ཡིན་ན། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཆེ་ཤས་དེ་ད་ལྟ་ངས་གང་དུ་ཞུས་ཟིན་པའི་སབ་ གྲྭའི་དགེ་རྒན་དང་ས བ་ཕྲུག་གི་འབ ལ་བའི་རང་བཞིན་དེའི་ཐ ག་ནས་ གཟིགས་དགས་པ་ཞིག་རེད། གཉིས་པ་དེ་སབ་ཕྲུག་གི་བསམ་བའི་འཁེར་ ས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་ (Psychic) ཟེར་བ་དེ་རེད། ང་ཚོས་ཕན་ཐགས་ཡད་མེད་ དེ་སབ་ཕྲུག་གི་བསམ་བའི་འཁ ར་ས་ལ་བར ན་ནས་ཐག་གཅད་བ ེ ད་དགས་ པ་ཞིག་རེད། སབ་ཕྲུག་གི་བསམ་བའི་འཁེར་ས་ལ་ཉེས་རྡུང་བཏང་བ་དང་ སྡིགས་ར་བསྐུལ་བ། འཇིགས་སྣང་བསྐུལ་བ། ཡང་ན། ཆད་པ་བཏང་བ་དེ་ འདའི་ཐག་ནས་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུ་ཡད་པ་དང༌། ཕན་ཐགས་ཡད་པའི་བའི་ འཁ ར་ས་ཞིག བའི་འགྱུར་བ་ཞིག་ཡད་ན། གཅིག་བས་ན་ཕན་ཐགས་ཡང་ སིད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ཁར་ཡུག་འདིའི་ནང་ལ་མིའི་ བསམ་བའི་འཁ ར་ས་དེ་བརྒྱ་ཆ་དགུ་བཅུ་ཐམ་པ་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་གནས་བབ་ ཐག་ནས་རང་བཞིན་ག ས་ཆགས་ཡང་རྒྱུ་ཞིག་རེད། དེ་འགེལ་བཤད་རྒྱག་ མི་དགས་པ་གསལ་པ་རེད། དགན་པ་གྲྭ་ཚང་གི་སྤ ་ཚོགས་ནང་སྡྱོད་མཁན་
206 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ག ་མིའི་བསམ་བའི་འཁེར་ས་དང་སབ་གྲྭ་འག མ་མཁན་ག ་སབ་ཕྲུག་གི་ བསམ་བའི་འཁ ར་ས་གཉིས་ཀ ་དབར་ལ་རྦད་དེ་ལགས་ཀ་ཡད་པ་གསལ་ པ་ཞེ་དག་རེད། དེར་བར ན་བསམ་བའི་འཁེར་ས་དེའི་ཐག་ནས་ཉེས་རྡུང་ བཏང་བ་ཡིན་ན་འཁན་འཛིན་བཟ་རྒྱུ་དང་། སབ་ཕྲུག་གི་སེམས་ཀ ་ནང་ལ་ ཞེད་སྣང་དང་། ཁང་ཁ། འཁན་འཛིན་མང་དུ་གཏང་རྒྱུ་ཞིག་མ་གཏགས། དེ་ ལ་བར ན་ནས་དད་པ་དང་དགའ་བ་མང་དུ་འག་རྒྱུ་མེད་པ་དེ་ང་ཚོས་ལས་ ས་པ་བས་ནས་ཤེས་ཐུབ་ཀ ་རེད་བསམ། ལར་ནས་དེང་རབས་ཀ ་ཤེས་ཡན་སབ་སྟྱོན་ག ་ལམ་སལ་འདིའི་ནང་ མིའི་བསམ་བ་ལ་གནད་ཚབས་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་ཐབས་ལམ་གཉིས་བེད་སྤྱོད་ གཏང་རྒྱུ་དེ་བ་དགའ་སྤད་རྒྱུ་དང་ཉེས་པ་གཏང་རྒྱུ་དེ་རེད། ཨིན་ཇིའི་སྐད་ ལ་ reward and punishment method ལབ་ཀ ་ཡད། ཏག་ཙམ་ཡག་པ་བྱུང་ན་དེ་ལ་ བ་དགའ་དང་། ཡང་ན་གཟེངས་བསྟྱོད་བས། ཏག་ཙམ་སྡུག་པ་དང་ཉེས་པ་ བྱུང་ན་དེ་ལ་ཉེས་པ་གཏང་བའི་ཐབས་ལམ་འདི་གང་ནས་བྱུང་བ་རེད། སུ་ ལ་འཚམས་པ་ཡད་ཅེས་ད ས་ན། ཐབས་ལམ་འདི་བང་བུ་ལ་བར ན་ནས་ བྱུང་བ་རེད། བང་བུ་འདེད་མཁན་དེ་ཚོས་ལག་པ་ཡ་གཅིག་ལ་གུང་ལ་ ཕུག་དང་ལག་པ་ཡ་གཅིག་ལ་རྒྱུག་པ་གཅིག་འཁ ར་ནས་གུང་ལ་ཕུག་སྤད་ ཀ ན་སྤད་ཀ ན་རྒྱུག་པ་གཞུ་ཡིན་གཞུ་ཡིན་བས་ནས་བང་བུ་ལ་ལས་ཀ་སྐུལ་ ཐུབ་ཀི་རེད་ཟེར་བ་བཞིན། བང་བུ་འད་པ་གཅིག་ལ་སབ་གས་སྤད་དགས་ ཀ ་ཡད་ན། གཟེངས་བསྟྱོད་དང་ཉེས་པ་གཉིས་ཀ ་ཐག་ནས་འག་ཐུབ་པ་ ཞིག་རེད། དེ་མ་གཏགས་ཤེས་པ་རང་བཞིན་ལ་གནས་པའི་མི་ཞིག་ཡིན་
207 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ན་གཟེངས་བསྟྱོད་དང་ཉེས་པའི་ཐག་ནས་གནས་སྐབས་གནས་སྐབས་ལ་ ཕན་བུའི་སབ་ཚན་བ་ལ་བཟུང་མ་བཟུང་དང༌། བ་ལ་བཟུང་བའི་སབ་ཚན་ དེ་རྒྱུགས་སྤད་ལ་བིས་མ་བ ས་ཀ ་ཁད་པར་ཞིག་ཡང་བ་མ་གཏགས་པའི་ སབ་ཕྲུག་དེའི་བསམ་བ་དང་། གཤིས་ཀ བཟང་སྤྱོད། དངས་གནས་ཀ ་ཡན་ ཏན་ཡར་རྒྱས་ཀ ་ཐག་ལ་ཐབས་ལམ་འདི་གཉིས་པས་གང་ཡང་ཕན་ག ་མེད། ཐབས་ལམ་འདི་གཉིས་པ་ག་རེ་ཐག་ནས་དགས་མཁ་ཆགས་ཀི་ཡད་ ཅེ་ན། ང་ཚོའི་དུས་རབས་གསར་པའི་མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་ག ་ གཤིས་རྒྱུད་ངན་པ་འདིའི་ཐག་ནས་སབ་གྲྭ་བ་ཚོ་ལ་གཟེངས་བསྟྱོད་དང་ ཉེས་པ་གཏ ང་བའི་ཐབས་ལམ་དེ་ཡ ང་བའི་གཞི་རྩ་གཙོ་བ ་དེ་མཚུངས་ བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་ག ་ཐག་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། མཚུངས་བསྡུར་ དང་འགན་བསྡུར་ཟེར་བ་དེ་དེང་རབས་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་དཔལ་ཡན་ནང་ལ་ མ་གཏགས་གནའ་དུས་དང་སལ་རྒྱུན་སྤི་ཚོགས་ཀི་དཔལ་ཡན་ལ་རྩ་བ་ ནས་མེད་པ་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་འཇིག་ར ན་ག ་བ་བ་ཕལ་པ་དེ་འད་ལ་ ཡད་ཆག་གི་རེད། དེ་མ་གཏགས་ཤེས་ཡན་དང་ནང་གི་བསམ་བའི་གནས་ ཚད་ཡར་རྒྱས་འག་བར་ཕན་ཐགས་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་གནའ་ས་མ ་ནས་ ངས་འཛིན་བས་ཚར་བ་རེད། རྒན་ལགས་རྣམ་པ་ཚོས་བདག་ཉིད་ཆེན་པ་ གཱནྡ ས་མཛད་པའི་ཧིནྡ་སྭཱརཱཇ་ཟེར་བའི་དེབ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡད། དེ་ལགས་ ཀླྱོག་གནང་མྱོང་ཡད་མེད་མི་ཤེས། གལ་སིད་དེ་ལགས་ཀླྱོག་གནང་མྱོང་ མེད་ན། ངེས་པར་དུ་ལགས་ཀླྱོག་གནང་དགས་པ་ཞིག་རེད་བསམ་ག ་ཡད། ངེས་པར་དུ་ལགས་ཀླྱོག་གནང་དགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་རེད་ཅེ་ན། ཧིནྡ་
208 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྭཱརཱཇ་ད་ལྟ་ནས་བརྩིས་པའི་ལ་ ༡༠༣ ག ་སན་ལ་བ ས་པ་ཞིག་རེད། འདི་ བར་ལ་ལ་ ༡༠༣ ག ་ནང་ལ་སྤ ར་བཏང་གནས་ཚུལ་མང་པ་ཞིག་འགྱུར་བ་ ཕ ན་ཚར་བ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་འདིའི་ནང་ལ་ཡད་པའི་གནས་ཚུལ་ ཡངས་སུ་རགས་པ་དེ་ཕི་ལ་ ༢༠༡༣ ག ་ལ་ལའང་ཏག་ཏག་ལྡན་པ་ཞིག་དང་ འཚམས་པ་ཤ་སྟག་ཡད། འདི་ངས་ག་རེ་བས་ནས་ཞུས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེང་རབས་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་ ཀ ་དཔལ་ཡན་ཆ་ཚང་ཡང་མ་དག་པ་རེད། དར་བ་རེད། འདིའི་ནང་བང་ བ་གཅིག་ཀང་མེད་ཅེས་ཐག་བཅད་པ་དེ་བ་ཁག་རེད། དེ་རིང་སང་ཉིན་ དེང་རབས་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་དཔལ་ཡན་ཡག་པ་མ་རེད་ལབ་མཁན་གང་ལ་ གང་འཚམས་ཡད། ཡིན་ནའང་མང་པ་མེད། གཱནྡ ས་ལ་ ༡༠༣ ག ་སན་དུ་ བ ས་པའི་སྐབས་ལ་དེང་རབས་ཟེར་བ་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་དང་ཤར་ཕྱོགས་གང་ དུ་ཡིན་ནའང་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་པར་བརྩིས་པའི་སྐབས་རེད། དེའི་སྐབས་ སུ་དེང་རབས་ལ་དགག་པ་བརྒྱབ་པ་རེད། དེང་རབས་ལ་དགག་པ་རྒྱག་ དགས་པའི་གནས་སྟངས་གཙོ་བ་དེ་དེང་རབས་ཀ ས་མི་ཚང་མར་རང་ང་ མ་ཤེས་པ་བཟ་བ་དང་། ང་སུ་ཡིན་པ་དེ་ཧ་མ་ག་བ་བཟ་མཁན་དེ་དེང་ རབས་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་དཔལ་ཡན་རེད་ཟེར་བ་རེད། སྤ ་ཚོགས་ཀ ་དཔལ་ཡན་ ཟེར་བ་དེ་ངས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་ civilization ཟེར་བ་དེའི་དན་ལ་བེད་སྤྱོད་ གཏང་གི་ཡད། ང་ཚོ་བད་སྐད་དང་བད་པའི་སྐད་ཆ་ཤད་སྟངས་ཀི་ནང་ དུ་ civilization ཟེར་བ་ཞིག་ལབ་དགས་པ་དང་ངེས་པར་དུ་བེད་སྤྱོད་གཏང་ དགས་པ་ཅི་ཡང་མེད། ཡིན་ནའང་། ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ལ་ ས་བྷྱ་ཏ་ ཟེར་
209 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བའི་ཚིག་འདི་དེ་རིང་སང་ཉིན་གང་དུ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད་ཅེ་ན། ཨིན་ ཇིའི་སྐད་ཀ ་ནང་ལ་ civilization ཟེར་བ་དེའི་དན་དག་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་ གི་ཡད། དེ་ཡིན་སྟབས་ ས་བྷྱ་ཏ་ ཟེར་བ་དེ་བད་སྐད་ལ་ཁ་ཐུག་བསྒྱུར་ན་ ཚོགས་ཀ ་དཔལ་ཡན་ཟེར་བའི་བཟ་འད་པ་ཞིག་རེད། ཚོགས་འདི་ཡང་ ང་ཚོ་བད་པས་ཚོགས་གཏང་བའི་ཚོགས་དེ་ལ་ག་བཞིན་ཡད། བཟའ་བའི་ ཚོགས་ཤིག་ཡད་སྟབས་དེ་ལ་མ་ག་བའི་ཆེད་འདི་སྤ ་ཚོགས་ཟེར་བ་ལས། ཚོགས་ཀི་དཔལ་ཡན་ཞེས་ལབ་ན་ཚོགས་ཞིམ་པ་ཞེ་པ་གཅིག་ཡད་རེད་ བསམ་པའི་ཉེན་ཁ་ཡད་སྟབས། སྤ་ཚོགས་ཀ་དཔལ་ཡན་ཟེར་དུས་ civilization ཟེར་བའི་དན་ལ་ངས་འདི་ལྟར་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཡད། དེར་བར ན་དེང་རབས་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་དཔལ་ཡན་འདི་གང་ནས་བྱུང་ བ་རེད་ཅེ་ན། མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་ག ་གཞི་རྩའི་ཐག་ནས་ བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། དེ་ལ་བར ན་ནས་གང་ཟག་ས་སའི་རང་གི་ནུས་པ་ དང་། ཞན་ཆ། རང་གི་ཁམས། མས་པ་ག་རེ་ཡད་པ་དེ་དག་རྦད་དེ་བར ད་དུ་ བཅུག་པ་རེད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་ནང་བསམ་བ་ལ་བསམ་བ་ཁྱོན་ནས་ མ་བཏང་བར་ཕ ་དབང་པའི་ཡུལ་གཅིག་པ་ལ་དམིགས་ཀ ས་བཀར་ནས་ ཡར་རྒྱས་གཏང་བ་དེ་དེང་རབས་སྤ་ཚོགས་ཀ་དཔལ་ཡན་ག་ཁད་ཆས་ཡད་ ན་མེད་ན་དེ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། modern, modernity, modernization ཟེར་ བའི་ཨིན་ཇིའི་ཚིག་གསུམ་པ་འདི་གཱནྡ འི་སྐུ་ཚེ་གཅིག་གི་རིང་ལ་དགག་ བ་གནང་བའི་སྐྱོ་ངལ་གཙོ་བ་དང༌། ད་ལྟ་གཱནྡའི་རས་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་ནང་ ལ་དགའ་རབ་ཡད། རྒྱ་གར་ནང་ལ་ཆ་བཞག་ན་སབ་དཔན་ཆེན་མ་ ཨེ་
210 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཀེ་སརཎ་ རེད། ད་དགངས་པ་རགས་ཚར་བ་རེད། ཁང་གིས་ཕག་དེབ་ཉི་ ཤུ་བ ས་ཡད། ཚང་མ་ modern, modernity, modernization གི་སྐྱོན་སྟྱོན་པའི་ཆེད་ དུ་བ ས་པ་ཤ་སྟག་རེད། དེ་དག་ཚང་མ་ཝཱ་རཱ་ཎ་ས ་གཙུག་ལག་སབ་ཁང་ གིས་མང་ཆེ་བ་པར་སྐྲུན་བས་པ་དང་ད་དུང་པར་སྐྲུན་བ ད་བཞིན་པ་རེད། སལ་རྒྱུན་ག ་བསམ་བ་ (The traditional thought) ལ་སགས་པའི་དེབ་དེ་ཚོ་ལ་ གཟིགས་ན་མཁ ན་ག ་རེད། འཕྲུལ་ལས་ཅན་དུ་མ་བསྒྱུར་བའི་སན་ལ་མིའི་ སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ནང་དུ་མི་ལ་དགས་མཁ་ཇི་ཙམ་ཡད་པ་དེ་ཙམ་ག ས་མཐུན་ རྐ ན་བསྐྲུན། དགས་མཁ་དང་མཁ་སྤད་གཉིས་ (demand and supply) དེ་ཏག་ ཏག་འཚམས་པ་ཞིག་ཡད། གཉིས་པ་ད་མ་མཉམ་པ་མེད་པའི་སྐབས་རྒྱུན་ རིང་པ་ཞིག་བསྡད་པ་རེད། དེའི་སྐབས་སུ་སྤ ་ཚོགས་དེ་ཧ་ཅང་ཞི་བདེ་ལྷིང་ འཇགས་ཡད་པ་འད་པ་ཞིག་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་ཀ ་ནང་དུ་དུས་རབས་གསར་པ་ (Renaissance) ཟེར་བ་དེ་ འདའི་དུས་རབས་བྱུང་བའི་ར ས། ལ་ ༢༠༠ ཡས་མས་ཤིག་གི་སན་ལ་བཟ་ ལས་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བ་དེ་བྱུང་བ་རེད། བཟ་ལས་ཅན་དང་འཕྲུལ་ལས་ཅན་ དུ་བསྒྱུར་བའི་སྐབས་སུ་གནས་ཚུལ་དང་པ་ག་རེ་བྱུང་བ་རེད་ཅེ་ན། མིའི་ དགས་མཁ་ལས་མང་བའིི་མཐུན་རྐ ན་བཟ་སྐྲུན་བ ད་པ་འདི་ཆགས་ཡད། མིའི་དགས་མཁ་ལས་མང་བའིི་མཐུན་རྐ ན་བཟ་སྐྲུན་བེད་པའི་སྐབས་སུ། བཟ་སྐྲུན་བ ད་མཁན་ག ་ཚོང་བདག་དེ་ཚོས་བཟ་སྐྲུན་བས་པའི་ཅ་ལག་དེ་ ཚོ་འཚོང་དགས་ཀ ་ཡད་པ་དང་། མ་བཙོངས་ན་འཕ་བརླག་འག་ཡི་ཡད། སན་མ་ཁྱོན་ནས་ག་མ་མྱོང་བའི་གནས་སྟངས། སྤ ར་བཏང་ཁམ་ར་ཟེར་བ་
211 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེ་གནའ་རབས་ལའང་ཡད་ཀང་། དེང་དུས་ཀི་ཁམ་རའི་ལྟ་གྲུབ་དང་སལ་ རྒྱུན་ག ་ཁམ་རའི་ལྟ་གྲུབ་གཉིས་པ་དེ་རྦད་དེ་ལགས་ཀ་རེད། རཱཇ་ནཱི་བཀྵ ་ (Rajni Bakshi) ཡིས་བ ས་པའི་༼བཱ་ཛཱར་༽ཟེར་བའི་དེབ་མཐུག་པ་ཞིག་ཡད། དེབ་མཐུག་པ་དེའི་རྒྱབ་ཤ་ལ་ (Wall Street) ལ་ཡད་པའི་ཁང་ཁ་ཟ་ནས་བསྡད་ པའི་གང་གག་གཅིག་དང་རྒྱ་གར་ག ་ལྷ་ཁང་གི་མདུན་ལ་ཉལ་བསྡད་པའི་ གང་གག་ནནྡ ་ཟེར་བ་ཁང་གཉིས་འདི་ལྟར་བང་བསྒ གས་ནས་བ ས་པའི་ དེབ་ཅིག་ཡད། དེབ་དེའི་ནང་གཟིགས་ན་དེང་རབས་ཀ ་ཁམ་རའི་གནས་ བབ་དེ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་དང་ག་འད་བས་ནས་ཡར་རྒྱས་ཕིན་པ་ཞིབ་ཚགས་ པ་བས་ནས་ཉམས་ཞིབ་བས་ཡད། ཁམ་ར་དགས་པས་ཐབས་ཤེས་ཤིག་ དགས་པ་རེད། ཐབས་ཤེས་དེ་ག་རེ་རེད་ཅེ་ན། མི་དེ་ཚོ་ངའི་དགས་མཁ་ ག་རེ་རེད། དེ་བསམ་བ་གཏང་བའི་ནུས་པ་དེ་མེད་པ་བཟས་ནས། ཁ་རང་ གི་དགས་མཁ་གང་རེད། དེ་བཟ་གྲྭས་མར་བསབ་པ་ཞིིག དེའི་དན་དུ་མིའི་ བསམ་བའི་ནང་ལ་རང་ཆས་སུ་ཡད་པའི་འདད་རྔམ་དེ་བེད་སྤྱོད་ལག་པ་ བཏང་ནས་དེ་ཡར་རྒྱས་བཏང་། བཀལ་སྤྱོད་བས་ནས། དེའི་ཐག་ནས་ས་ སའི་དགས་མཁ་ག་རེ་ཡིན་པ་དེ་ས་སས་ཐག་གཅད་མ་ཐུབ་པར། ས་སའི་ དགས་མཁ་ག་རེ་ཡིན་པ་དེ་བཟ་གྲྭའི་བདག་པ་ཚོས་ཐག་བཅད་པའི་ད་ ལྟའི་གནས་སྟངས་དེ་རེད། དེར་བར ན་ཆུང་དུས་ནས་མཚུངས་བསྡུར་དང་འ ག ན་བསྡུར་ཟེར་ བའི་དགས་མཁ་གཙོ་བ་འདི་རེད། ཕྲུ་གུ་ཆུང་དུས་སྐབས་ནས་ཕ་མ་ཚོས་ ཁ ད་རང་དང་ལ་ཚད་གཅིག་པའི་ང་ཚོའི་ཁ མ་མཚེས་ཀ ་ཕྲུ་གུ་ལ་ལྟྱོས་དང༌།
212 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གང་འདའི་མགྱོགས་པ་རྒྱུག་ཐུབ་ཀ ་མི་འདུག ཁ ད་རང་ད་ལྟ་གག་ནས་ སྡྱོད་ཀ ་འདུག་ཟེར་བ་ལྟ་བུ། ཁས་ཨེ་བི་སི་ཀླྱོག་ཐུབ་ཀི་འདུག ཁྱོད་རང་ གིས་ཀླྱོག་ཐུབ་ཀ ་མི་འདུག་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་བས་ནས་གཞན་པ་དང་མཚུངས་ བསྡུར་བས། ས་སར་ནུས་པ་དང་གནས་ཚད་ག་རེ་ཡད་པ་དེ་བར ད་དུ་ བཅུག འདི་ལྟར་བ ད་སྐབས་ཁ མ་མཚེས་ལ་མ་ཊ་གཉིས་ཡད་ན་ང་ལའང་ མ་ཊ་གཉིས་དགས་ཀ ་ཡད་པ། ང་ག་པར་འག་དགས་པ་དང་། ག་རེ་བ ད་ དགས་པ། ག་རེ་བས་ནས་དགས་པ་དེ་ཚོར་ཁྱོན་ནས་བསམ་བ་མི་གཏང་བ་ དང་། ཡང་མིན་ན་བཟ་གྲྭའི་བདག་པས་ན་ནིང་བཟས་པ་དེ་རྦད་དེ་ཐེབས་ ཆག་རེད། དེའི་སྟེང་ལ་སྐྱོན་འདི་དང་དེ་ཡད། ད་ལ་བཟས་པ་འདི་ཞེད་པ་ ཞིག་རེད་ཟེར་སྐབས། དེ་ཡིན་པ་རེད་བསམས་ནས་ད་ལ་འདི་ཉ་དགས་པ་ ལ་སགས་པ། དཔེར་ན། སྐུ་སྐེད་མ་གཅིག་གི་སར་ལྷམ་གག་སུམ་སྟྱོང་ལྷག་ ཙམ་ཞིག་ཡད་རེད་ཅེས་ཚགས་ཤག་ནང་ཐན་སང་། དེ་ཉི་མ་རེ་རེ་ལ་ཚར་ རེ་རེ་གྱོན་པ་ཡིན་ནའང་ལ་དྲུག་བདུན་གཅིག་གི་བར་ལ་སྐྱོར་བ་ཐེབས་ས་ མ་རེད། ཡིན་ནའང་འདི་མིའི་འདད་རྔམ་བེད་སྤྱོད་ལག་པ་བཏང་བའི་ར ས་ ལ་གནས་ཚུལ་འདི་ཡང་སྡྱོད་ཀ ་ཡད། མཚུངས་བསྡུར་ག ་ར ས་ལ་འགན་བསྡུར་ཡང་བ་དེ་ས ས་མི་དག ས་ སྟབས། དགེ་རྒན་ག ས་དགེ་ཕྲུག་ཚོའི་རྩྱོམ་ཡིག་ཅིག་ཞུ་དག་གཏང་བའི་ སྐབས་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། རྒྱུགས་སྤད་ཀི་གྲུབ་འབས་སྟྱོན་པའི་སྐབས་ལ་ ཡིན་ནའང་རེད། དགེ་ཕྲུག་རང་རང་ས་སའི་དངས་ཡད་ཀ ་གནས་བབ་ག་ རེ་ཡིན་མིན་དེ་དཀར་ནག་གི་དབ ་བ་ཕ ་ནས་དེ་གར་འཇག་པ་མ་གཏགས།
213 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མཚུངས་བསྡུར་མི་བེད་པ་དེ་ཧ་ཅང་གིས་གལ་ཆེན་པ་ཡིན། མཚུངས་ བསྡུར་བས་ན་བསམ་བའི་ནང་དུ་བཟང་ཕྱོགས་ཀ ་སེམས་ཚོར་འཕེལ་བའི་ ཚབ་ལ། ང་རྒྱལ་འཕེལ་འག་བ་དང་། ཡང་ན། ཞུམ་པ་དང་སྡང་སེམས་ འཕེལ་འག་ཡི་རེད། དེ་མ་གཏགས་བམས་བརྩེ་འཕེལ་བའི་ག་སྐབས་རྩ་བ་ ནས་མེད། མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་བ ད་པའི་སྐབས་ལ། འགན་ བསྡུར་ཟེར་བ་དེ་དངས་སུ་འཚེ་བ་རང་རེད། འཚེ་བ་མེད་པའི་འགན་ བསྡུར་བ ད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པ་རེད། དེ་རིང་སང་ཉིན་ཡང་རྒྱུ་མེད་པའི་སྐད་ ཆ་དེ་འད ་བཟས་ནས་གཡུགས་བཞག་པའི་སྐབས་སུ་མི་ཚོས་ཡིད་ཆེས་ བེད་པ་དང་། ཚན་རིག་གིས་ཇི་ཙམ་ག ས་རངས་དད་ས ལ་བ་དེ་ཙམ་ག ས་ ཆས་ལུགས་ཀ ས་རངས་དད་ས ལ་མེད། ཆས་ལུགས་ཀ ས་རངས་དད་ས ལ་ བ་རེད་དེ། ད་ལྟའི་ཚན་རིག་དང་བསྡུར་བ་ཡིན་ན་ད་ལྟའི་ཚན་རིག་གི་ རངས་དད་དེ་ཆས་ཕྱོགས་ཀ ་རངས་དད་ལས་མང་བ་ཡད། དེ་བཞིན་སལ་ རྒྱུན་ག ས་རངས་དད་ས ལ་བ་ལས་དེང་རབས་ཀིས་རངས་དད་སེལ་བ་མང་ བ་ཡད་སྟབས། དེང་རབས་ཀ ས་རངས་དད་ས ལ་བའི་ནང་ལ་འགན་བསྡུར་ ཟེར་བ་དེ་ཧ་ཅང་ཡག་པ ་ཞིག་ཡིན་པ་འདི་ང་ཚོས་རྦད་དེ་རྒྱུ་མཚན་མ་ བལྟས་པར་ཡིད་ཆེས་བེད་ཀ ་ཡད། རངས་དད་རང་རེད། དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ གང་ཡང་མེད། མི་ཡིན་ནའང་འད། སུ་ཡིན་ནའང་སག་ཆགས་དང་གང་ཟག་ཟེར་ བ་དེ་སེར་རང་རེད། དེ་གཅིག་གྱུར་བཟ་རྒྱུ་མེད། གཅིག་པ་གཅིག་རྐང་ ཁྱོན་ནས་ཡང་རྒྱུ་མེད། ཨ་མ་གཅིག་ལས་སྐ ས་པའི་མཚེ་མ་བུ་སྤུན་གཉིས་
214 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡིན་ནའང་རེད། ས ང་མ་གཉིས་ཡིན་ནའང་རེད། ཧབ་དེ་བལྟས་ན་གདང་ འད་པ་ཞེ་དག་ཡད་ཀང་། ཞིབ་ཚགས་པས་བལྟས་ན་ལགས་ཀ་ལགས་ཀ་ ང་ཤེས་འག་བ་ཞིག་ཡད། སཾསྐྲིཏའི་སྐད་ལ་བཀ ཀ་ལབ་ཀ ་འདུག ཨིན་ཇིའི་ སྐད་ལ་ individual ལབ་ཀ ་འདུག་སྟབས། ས ར་ས་ས་ཟེར་བ་འདི་གཅིག་ གྱུར་བ ད་མི་ཐུབ་པ་ཚང་མ་ལགས་ཀ་ལགས་ཀ་ལབ་ཀི་ཡད། སའི་ག་ལ་ འདིའི་ཐག་ཏུ་མི་ཐེར་འབུམ་བདུན་ཡད་ཟེར་ག ་ཡད། མི་ཐེར་འབུམ་བདུན་ ག ་ནང་ལ་ཁད་པར་ཁྱོན་ནས་མེད་པ་འད་འད་གཅིག་གཉིས་ཤིག་རག་གི་ རེད་དམ་ཞེ་ན། རག་གི་མ་རེད། མི་ཐེར་འབུམ་བདུན་ག ་ནང་དུ་གདང་ གཅིག་པ་གཅིག་རྐང་བས་པའི་མི་གཉིས་རག་གི་རེད་དམ་ཞེ་ན། རག་གི་ མ་རེད། དེ་མི་རག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ཅེ་ན། ཚང་མ་གང་ཟག་ས ར་ དང་བ ་བག་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་རེད། དེར་བར ན་གང་ཟག་བ ་བག་པ་ཟེར་བ་དེ་ཁ་རང་ཁ་རང་གི་གནས་ ཚད་ཅིག་ཡད་པ་མ་གཏགས། ཁ་གཞན་པ་ཞིག་དང་བསྡུར་ནས་བཟ་ བཅས་གཏང་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་སྟབས། འགན་པའི་བསམ་བའི་ཕུགས་ལ་ག་ རེ་ཡད་དམ་ཞེ་ན། རང་ཉིད་རྒྱལ་བ་དང་། འགན་བསྡུར་བ ད་མཁན་གཞན་ དེ་ཕམ་རྒྱུར་བསམ་བ་བཏང་ནས་འགན་བསྡུར་བ ད་པ་མ་གཏགས། ཁ་རྒྱལ་ བ་དང་གཞན་རྒྱལ་བའི་དན་དུ་ང་ཚོས་འགན་བསྡུར་བ ད་ཀ ་མེད། རང་ ལས་གཞན་གཙོ་ཟེར་བའི་ཚིག་འདི་ང་ཚོ་སབ་གྲྭ་ཁ་ཤས་ཀ ས་བསྒྲུབ་བ་ལྟ་ བུ་བརྩིས་ནས་ད ལ་བསྒགས་ཞེ་པ་ཞིག་བ ད་ཀི་འདུག དེ་ཡག་པ་ཞེ་དག་ རེད། ཡིན་ནའང་དངས་གནས་རྩེད་མ་རྩེ་དུས་སྐབས་ལ་རང་ལས་གཞན་
215 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གཙོ་བ་བས་ནས་རྩེ་ཡི་འདུག་གམ། གཞན་ལས་རང་གཙོ་བ་བས་ནས་རྩེ་ ཡི་འདུག་ས་སའི་སེམས་ལ་བརག་དཔྱད་བས་ན། འབད་སྒ་དེ་དང་རང་ གི་ཀུན་སྤྱོད་གཉིས་པ་དེ་ཇི་ཙམ་མཐུན་གི་འདུག་ཧ་ག་ཐུབ། རང་དབང་ དང་དང་བདེན་གི་འགན་བསྡུར་ (free and fair competition) ཟེར་བ་ཞིག་ནུབ་ ཕྱོགས་པའི་གུ་ཡངས་དཔལ་འབྱོར་རིང་ལུགས་པ་ཚོས་ཞེ་དག་ཤད་ཀ ་རེད། དེ་ཁྱོན་ནས་ཡང་རྒྱུ་མེད་པའི་སྐད་ཆ་ཞིག་རེད། འགན་བསྡུར་བས་པའི་ ར ས་སུ་དང་བདེན་ག་འད་བས་ནས་རྩེ་དགས། གང་ལྟར་ས་ས་རྒྱལ་རྒྱུ་མ་ གཏགས། ང་གཉིས་འད་འད་བས་ནས་འག་ཟེར་བ་ཞིག་འགན་བསྡུར་བ ད་ སྐབས་ས བས་ཀ ་མ་རེད། དེར་བརེ ན་ཡ ང་རྒྱུ་མེད་པའི་སྐད་ཆ་ཞིག་ལ་ཡ ང་རྒྱུ་ཡ ད་པར་ཆ་ བཞག་ནས་བཤད་སྐབས། དེ་ལ་བརག་དཔྱད་མེད་པར་དེ་ག་ཡིན་པར་ བསམས་ནས་ཡིད་ཆེས་པ་དེ་ལ་རངས་དད་ཟེར། དེ་ལས་གཞན་པའི་ རངས་དད་ཅིག་ཡང་རྒྱུ་མེད། ང་ཚོ་སྤེའུའི་རྒྱུད་པ་དང་སན་མ་སན་མ་ང་ ཚོ་སྤ འུ་རེད། དེ་ནས་ག་ལེ་ག་ལེར་རྐང་པ་གཉིས་ཐག་ལ་ལངས། ག་ལེ་ག་ ལེར་སྤུ་ཟད་ནས་མི་ཆགས་པ་རེད་ཅེས་ཡིན་ཤག་ཤག་བ ད་ཀ ་ཡད། ཡིན་ སིད་པ་རེད། ངས་དེ་མ་རེད་ལབ་ཀི་མེད། དེ་འད་མིན་ཡང་ས ད་པ་རེད། ད་ལྟ་སྤ འུ་དེ་ཚོ་ག་རེ་བས་ནས་ལུས་བསྡད་པ་རེད། སྤ འུ་གཞན་པ་ཆ་ཚང་ མི་ཆགས་ནས་འདིར་ཚོགས་འདུའི་ནང་ལ་ཕེབས། ཁ་ཤས་ད་ལྟའང་ཤིང་ སྡྱོང་རྩེར་བསྡད་ཡད། ཁ་ཚོས་ག་རེ་ཉེས་པ་རེད། དངས་གནས་རིམ་འགྱུར་ ཕིན་པ་ཡིན་ན། ཚང་མ་མཉམ་དུ་ས བས་བསྡད་པ་འད་པ་ཞིག་ཡད། ཡིན་
216 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ནའང་ང་ཚོས་ཡིན་ཤག་ཤག་མ་གཏགས་དེ་ལ་སུ་གང་གིས་དེ་འད་ཨེ་ཡིན་ ནམ་བསམ་པ་དང་། དེ་འད་རེད་དམ་ཟེར་ནས་ད ་བ་འད ་མཁན་གཅིག་ ཀང་མེད་སྟབས། དེ་ཚོའི་རིགས་ལ་རངས་དད་ཟེར་གི་ཡད། གང་ལྟར་རང་རྒྱལ་གཞན་ཕམ་ག ་བསམ་བའི་རྒྱབ་ལངས་འདི་འཚེ་ བ་དང་སྡང་སེམས་ཀི་ཐག་ནས་ཡང་བ་ཞིག་མ་གཏགས། བམས་བརྩེ་དང་ ཕན་སེམས་ཀ ་ཐག་ནས་ཡང་ཐབས་མེད་པས། འགན་བསྡུར་ག ས་འག་བ་ མིའི་སྤི་ཚོགས་ཀ ་བདེ་འཇགས་དང་བརན་ལྷིང་ལའང་ཕན་ཐགས་མེད་པ་ ཞིག་དང༌། འག་བ་མིའི་ཤེས་ཡན་ཡར་རྒྱས་འག་བ་ལའང་ཕན་ཐགས་མེད། ཤེས་ཡན་ཡར་རྒྱས་འག་བ་ལ་ཕན་ཐགས་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ ཅེ་ན། འག་བ་མིའི་བཟང་སྤྱོད་དང་ལྡན་པའི་བམས་བརྩེ་ས ང་པ་ཅན་ག ་ བསམ་བ་དེ་ཡར་རྒྱས་འག་བ་ལ་ཕན་ག ་མེད་སྟབས། མཚུངས་བསྡུར་དང་ འགན་བསྡུར་གཉིས་ཀས་གང་ཡང་མ་བས་པར་མི་ཞིག་བསམ་བ་ཡག་ཏུ་ གཏང་དགས་ན། ྋསྐབས་མགན་རིན་པ་ཆེས་བམས་བརྩེའི་སྐྱོར་ལ་བཀའ་ སབ་ས་ར ས་གནང་བ་དང་ཕག་ལས་དེ་ཚོར་གཟིགས་ན། བམས་བརྩེ་འདི་ མིའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དང༌། བམས་བརྩེ་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བྱུང་ན། མིའི་སྤ ་ཚོགས་མཉམ་མཐུན་ཡང་བ་དང་། ཞི་བདེ་བརན་ལྷིང་ཡང་བ། དེ་ ལ་བརེན་ནས་རང་ལ་ཕན་པ། གཞན་ལ་ཕན་པ་རྒྱ་ཆེན་པ་ཞེད་པ་གསུངས་ ཡད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཚོད་དཔག་དང་གསང་བ་བསམ་ག ས་མི་ཁབ་པའི་སྐད་ ཆ་གང་ཡང་མིན། དེ་དངས་ཡད་གནས་ཚུལ་ཐག་ནས་བམས་བརྩེ་ཡར་ རྒྱས་ཕིན་ན་རང་ལ་བདེ་སྐ ད་ག་རེ་ཡང་གི་འདུག ནང་མི་ལ་བདེ་སྐ ད་
217 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ག་ཚོད་ཡང་གི་འདུག སྤ ་ཚོགས་ལ་བདེ་སྐ ད་ག་ཚོད་ཡང་གི་འདུག རྒྱལ་ ཁམས་དང་རྒྱལ་སྤ འི་ནང་ལ་ག་རེ་ཕན་ཐགས་ཡང་གི་འདུག བམས་བརྩེ་ བརླག་པ་ཡིན་ན་ག་རེ་ཡང་གི་འདུག ཧ་ལམ་ལག་གྱུར་ག ་གནས་སྟངས་ རིགས་པས་བསྒྲུབ་དགས་པ་གང་ཡང་མེད། དེར་བར ན་བམས་བརྩེའི་འགལ་ཟླ་ཁ་ཐུག་དེ་ཞེ་སྡང་དང༌། ཕག་ དག་དང༌། ཁང་ཁ་དང༌། ང་རྒྱལ་དེ་ཚོ་བམས་བརྩེའི་འགལ་ཟླ་ལ་ཏག་ཏག་ ཡད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་སུས་བསྐྲུན་པ་དང་། གང་ནས་ཡང་གི་ཡད་དམ་ཞེ་ ན༑ མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་ག ་བསམ་ཚུལ་དེའི་སྟེང་ནས་ཡང་ གི་ཡད་སྟབས། ང་ཚོས་ཕྲུ་གུ་ཚོའི་ཤེས་ཡན་དང༌། ཤེས་ཡན་ཟེར་བ་འདི་ གནས་ཚུལ་རྐང་རྐང་ལ་ལབ་ཀ ་མེད། བསམ་བའི་ནུས་པ་དང་དེ་ལ་བར ན་ པའི་བཟང་སྤྱོད། ནང་གི་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་ཡར་རྒྱས་གཏང་དགས་ ཀ ་ཡད་ན། དེའི་འགལ་རྐ ན་ལ་མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་དེ་ཁ་ ཐུག་ལ་ས བས་ཀ ་རེད་ཅེས་ངས་གསལ་པ་བས་ནས་མཐང་ཐུབ་ཀ ་འདུག ད་དུང་རིགས་པའི་སྒྲུབ་བེད་འགད་དགས་ཀ ་ཡད་ནའང་རེད། དངས་པ་ སགས་ཚོད་བལྟ་བས་ནས་སྟྱོན་དགས་ཀ ་ཡད་ནའང་ཚང་མ་ཡང་གི་རེད་ བསམ་ག ་ཡད། ཤེས་ཡན་སྤད་པའི་ལས་རིམ་འདི་ཕྱོགས་ག་ས་ག་ལ་ཡད་ པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་རུབ་རུབ་བཟས་ནས་སབ་ཕྲུག་གི་བསམ་བའི་ནང་ ལ་བླུག་གཞག་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཡིན་ན། སབ་ཕྲུག་དེ་ཀམ་པུ་ཊར་དང་འད་པ་ ཆགས་པ་རེད། དགེ་རྒན་དེ་ཚོས་གནས་ཚུལ་འདི་ནང་ལ་ཡར་བླུགས། དེ་ ནས་རྒྱུགས་སྤད་སྐབས་ཡང་བསྐར་མར་བཏན། དན་པ་བརན་པ་ཡད་པ་
218 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡིན་ན་དེ་ཉར་ཚགས་བས་པ་རེད་ཟེར་བ་དང༌། དན་པ་བརན་པ་མེད་ ན་ཉར་ཚགས་མ་བས་པ་དང་གཅིག་པ་ཆགས་པ་རེད། དེ་འད་ཞིག་མ་ གཏགས་མི་དང་འཕྲུལ་ཆས་གཉིས་ལ་དབ ་བ་གང་ཡང་བྱུང་མ་སང་། མ་གཞི་ང་ཚོས་སབ་ཕྲུག་ཚོ་མི་ལ་བརྩི་དགས། དགེ་རྒན་ཚོས་དགེ་ ཕྲུག་ཚོ་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་མི་ཡིན་པ་ཞིག་དང༌། མི་ཡིན་སྟབས་ མཐའ་མེད་དུ་འཕེལ་བའི་ནུས་པ་ཡད་པ་ཞིག་བརྩི་དགས། ང་ཚོས་ཆས་ ཀ ་ནང་ནས་བཤད་ན། ཁམས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སིང་པ་དང་། སངས་ རྒྱས་ཀ ་རིགས་ཞེས་བཤད་ཡད། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁ ན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀི་ བར་དུ་འག་བའི་ནུས་པ་ཞིག་སག་ཆགས་གག་མ་ཡན་ཆད་ལ་ཡད་ཅེས། ང་ཚོས་འད་མཉམ་ཟེར་བ་འདི་ནུས་པའི་ཐག་ནས་འད་མཉམ་ག ་སྐད་ཆ་ ཤད་ཀ ་ཡད་སྟབས། འདི་དགངས་པ་མ་བཞེས་པར་དེང་རབས་ཀ ་བསམ་ ཚུལ་ག་རེ་ཡད་ཅེ་ན། དེང་རབས་ཀ ་བསམ་ཚུལ་དེ་སབ་ཕྲུག་ཚོ་རྒྱུ་ཆ་ལ་ བསམ་བ་གཏང་གི་ཡད། རྒྱུ་ཆ་དེ་ཡང་ད་ལྟ་ལས་ཀ་མ་བས་པ་དང་དབ ་ གསེས་མ་ཕ ་བ་ཞིག དེར་བརེན་སན་མ་ཡིན་ན་རྒྱ་གར་ལ་ཤེས་ཡན་གི་ བན་ཆེན་ལྷན་ཁང་ (Ministry of Education) ཞིག་ཡད། ད་ལྟ་མེད། ཨི་ཊ་ལི་ལ་ དཔེ་བལྟས་ནས་མིའི་ཐན་སྐ ད་ཡར་རྒྱས་ཀ ་བན་ཆེན་ལྷན་ཁང་ (Ministry of Human Resource & Development) བཙུགས་ཡད། དེ་ཡིས་ག་རེ་ལབ་ཀ ་ཡད་དམ་ ཞེ་ན། མི་ཚང་མ་བེད་སྤྱོད་གཏང་བའི་རྒྱུ་ཆ་རེད་ལབ་པ་རེད། ད་ process དེ་ སབ་གྲྭའི་ནང་དུ་བ ད་དགས་རེད་ཅེས་དང༌། ཤིང་ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་འབུར་ ལེན་མ་བས་པ་དང་མ་དས་པ། ཤིང་ནགས་ནང་ནས་ཚུར་འཁ ར་ཡང་བ་
219 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེ་སབ་ཕྲུག་དེ་ཚོ་རེད། དགེ་རྒན་ཚོས་དེ་ལ་འབུར་ལེན་བརྒྱབ། བཅད་ གཏུབས་བས་ནས་གཅིག་བཟས། བ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ (process) ག ་ཐག་ནས་ ཐ ན་སྐ ད་མར་བཏ ན་ཡ ང་བའི་སྐབས་སུ་ཁ མ་ར་ནང་ལ་ཏག་ཏག་འག ་ བ་ཞིག་དགས་སྟབས། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་གི་གནས་སྟངས་དེ་སུས་ཐག་ གཅད་ཀི་རེད་ཅེ་ན། ཁམ་རས་ཐག་གཅད་ཀ ་རེད། ཁམ་རའི་ནང་ལ་འཆར་ འགད་པ་མང་བ་དགས་ཀ ་ཡད་ན་འཆར་འགད་པ་བཟ་དགས། ཁམ་རའི་ ནང་ལ་ཁང་བཟ་འཆར་འགད་པ་མང་བ་དགས་ཀ ི ་ཡད་ན་ཁང་བཟ་འཆར་ འགད་པ་བཟ་དགས། ཁམ་རའི་ནང་ལ་འཛིན་སྐྱོང་ལས་མི་མང་བ་དགས་ ན་འཛིན་སྐྱོང་ལས་བ ད་མང་བ་བཟ་དགས། འདི་ལྟར་བས་ནས་མི་གང་དུ་ འག་མ་འག་དེ་ཁམ་རས་ཐག་གཅད་རྒྱུ་མ་གཏགས། མི་ཁ་རང་གིས་ཐག་ གཅད་རྒྱུ་དང་། ཕ་མས་ཐག་གཅད་རྒྱུ། དགེ་རྒན་ག ས་ཐག་གཅད་རྒྱུ་མེད། དེ་ལ་བར ན་ནས་ནང་གི་ནུས་པ་ཆས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབ ད་ཀི་ཤེས་རབ་དེ་ འཕེལ་མ་ཐུབ་པ་ཞིག་བཟས་པ་རེད། ཇིདྡཱུ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུར ་ (Jiddu Krishnamurti) ཡིས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་གསུང་གི་ རེད། ཤེས་ཡན་ཟེར་བ་དེ་གང་འད་གཅིག་སྤད་དགས་ཞེ་ན། མིའི་གཤིས་ སྤྱོད་བཟང་པ་ཟེར་བ་དེ་སབ་སྦྱོང་སྤད་པ་དང་། སྦྱོང་བརྡར་སྤད་ནས་བཟ་ རྒྱུ་ཧ་ལམ་མེད། དེ་རང་བཞིན་ག ས་འཕེལ་འག་བ་ཞིག་རེད། ག་འད་བས་ ནས་རང་བཞིན་ག ས་འཕེལ་ག ་རེད། ཁའི་ནང་གི་ཤེས་རབ་དེ་སད་པར་ བས་པ་ཡིན་ན། སངས་རྒྱས་ཀིས་ཀང་གསུང་སྟངས་དེ་ག་རང་རེད། དེང་ དུས་ཀ ་མཁས་པ་ཚོས་ཀང་ལབ་སྟངས་དེ་ག་རང་རེད། དེང་དུས་ཀ ་མཁས་
220 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པ་ཟེར་དུས་དངས་གནས་དང་གནས་ཀ ་གནས་ལུགས་རགས་མཁན་ག ་ མཁས་པ་ཀྲ�ཥྞ་མཱུར ་དང་། རབཱིནྡྲ་ནཱཐ་ཊཻ་གར། ཨར་བིནྡ་གྷྱོཥ། མཧཱ་མནཱ་ མ་ དན་ མ་ཧན་ མཱལ་བཱི་ཡ་ (महामना मदन मोहन मालवीय) ལྟ་བུ་དེ་ཚོ་ལ་ངས་ བཤད་ཀ ་ཡད། གནའ་ས་མའི་སྐད་ཆ་ཤད་ཀ ་མེད། དེ་ཚོ་ཚང་མས་མག ན་ གཅིག་དབངས་གཅིག་ཏུ་ག་རེ་བཤད་ཡད་ཅེ་ན། མིའི་ནུས་པ་དེ་བཟ་ བཅས་གཏང་རྒྱུ་མི་འདུག མིའི་ནུས་པ་དེ་རང་བཞིན་ག ས་འཕེལ་བར་བ ད་ དགས་ཀི་འདུག་ཅེས་ཚང་མས་གསུངས་ཡད། སངས་རྒྱས་ཀ ས་ཀང་ག་རེ་གསུངས་ཡད་ཅེ་ན། ཤེས་རབ་སད་པར་ བ ད་དགས། ཤེས་རབ་སད་པར་བ ད་པའི་ཐབས་ལམ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ དགས། ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལམ་ལ་ཚུལ་ཁ མས་དགས། ཚུལ་ ཁ མས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་བྱུང་ན་ཤེས་རབ་སད་ཡང་གི་རེད། ཤེས་རབ་ སད་ན་མི་ཤེས་པའི་མུན་པ་ཚང་མ་མེད་པར་ཆགས་འག་ཡི་རེད། དེ་ལ་ང་ ཚོས་འདི་དེ་འད་ཞིག་བཟ་ཡི་ཡིན། དེ་འདི་འད་ཞིག་བཟ་ཡི་ཡིན་ཞེས་པ་ འདི་སུ་གང་གི་ལག་ཏུ་མེད་པ་དེ་ཤེས་དགས་པ་ཞེ་དག་གལ་ཆེན་པ་རེད་ སམ། རྒྱུ་མཚན་དེ་འད་ལ་བར ན་ནས་མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་གི་ སབ་གསའི་ཐབས་ལམ་ཡང་དག་པ་མིན་པ་དང༌། དེ་ལ་བར ན་ནས་སབ་ ཕྲུག་ལ་ཕན་ཐགས་མེད་པ་འདི་མཁ ན་དགས་པ་དང༌། འགན་བསྡུར་དང་ མཚུངས་བསྡུར་ཐབས་ལམ་ཡག་པ་མིན་ན། ཉེས་པ་གཏང་བ་དང་གཟེངས་ བསྟྱོད་བ ད་པ་འདི་ཐབས་ལམ་ཡག་པ་མིན་པ་རང་བཞིན་གིས་ཤེས་འག་བ་ ཞིག་དང༌། དེ་ཤེས་ན་ཉེས་རྡུང་གཏང་བ་འདི་ཕན་ཐགས་མེད་པ་ཞིག་རང་
221 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བཞིན་ག ས་མཁ ན་ཐུབ་པ་ཡང་གི་རེད་བསམ། ངས་གནད་དན་ཞུ་རྒྱུ་དེ་འདི་ནས་མཚམས་འཇག་གི་ཡིན། ད ་བ་ ད ས་ལན་ག ་དུས་ཚོད་དེ་ཏག་ཙམ་མང་བ་དགས་ཀ ་འདུག གང་ཡིན་ཞེ་ ན༑ ད་ལྟ་ང་ཚོའི་གསལ་ཇའི་བར་གསེང་མ་བཏང་བའི་བར་དུ་དཔལ་ལྡན་ སིད་སྐྱོང་མཆག་འདིར་བཞུགས་ཡད་སྟབས། ད་ལྟ་ད ་བ་ད ས་ལན་ག ་དུས་ ཚོད་ནང་དུ་ས ད་སྐྱོང་མཆག་ལ་བཀའ་འད ་ཞུ་མཁན་དེ་འད་ཡད་ནའང་ བཀའ་ལན་གནང་གི་ཡིན་ཞེས་ད་གིན་ང་ཚོའི་ཉིན་དགུང་དགུང་ཚིགས་ སྐབས་སུ་དེ་འད་བཀའ་གནང་སང༌། དེར་བརེན་ང་ད་ལྟ་ཆུ་ཚོད་བཞི་པའི་ ར ས་ལའང་དུས་ཚོད་ཕན་བུ་ཞིག་ཡད་སྟབས། ད་ལྟ་ཆུ་ཚོད་བཞི་པའི་གང་ དུ་སིད་སྐྱོང་མཆག་ལ་བཀའ་འད ་ཞུ་རྒྱུ་ཡད་ན་ག་སྐབས་དེ་སན་ལ་ཕུལ་ ན་བསམས་བྱུང༌། ར ས་མ་ང་ལ་ད ི་བ་གཏང་བའི་སྐབས་སུ་ད་ལྟ་ངས་ཞུས་ པ་དེ་ཚོའི་ནང་ནས་ད ་བ་གནང་རྒྱུ་ཡད་ནའང་རེད། ཡང་དེ་མ་ཡིན་པའི་ གནད་དན་གཞན་པའི་ཐག་ནས་ད ་བ་གནང་རྒྱུ་ཡད་ནའང་ཐུགས་ར ་ཞུ་ རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་འདིར་ས ད་སྐྱོང་ལ་བཀའ་འདི་ཞུ་རྒྱུ་དེ་འད་ཡད་ན་སན་ལ་ གནང་རགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་ར ་ཆེ་གནང༌།། །།
222 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ད ི ་བ་ད ི ས་ལན། ད ་བ། ར ན་པོ་ཆེས་ང་ཚོ་བོད་གངས་ཅན་ལ ངས་ལ་ཤེས་ཡོན་དར་སྟངས་ཐོག་ ནས་གསུངས་སོང་། དཔེར་ཆ་བཞག་ན། ངས་གོ་ནོར་ཐེབས་མེད་ན། ར ན་པོ་ཆེས་མ ་ས ར་གྱི་ཐོག་ནས་ཤེས་ཡོན་དར་ས ལ་ཞེད་པོ་བས་པ་རེད་ གསུངས་སོང་། དེ་ལྟར་མ ན་ན་དགོངས་དག་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། དེ་ལྟར་ཡ ན་ན། ང་ཚོ་བོད་པའ ་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལམ་ས ལ་སྐད་གྲགས་ཆེ་ཤོས་དེ་ཁ ་ས ང་ལྡེའུ་ བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་བྱུང་བ་རེད། རྒྱལ་རབས་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཤེས་ཡོན་ གྱི་ལམ་ས ལ་དེ་གཉའ་ཁ ་བཙན་པོ་ནས་གནམ་གྱི་ཁ ་བདུན། སྟོད་ཀྱི་སྟེང་ གཉ ས། བར་གྱི་ལེགས་དྲུག་དེ་དག་བཞག་ནས། ང་ཚོ་ཤེས་ཡོན་དར་ ས ལ་ཆེ་ཤོས་དང་ར ག་གནས་ནང་འད ན་བ ད་པ་དེ་ཆོས་རྒྱལ་ཁ ་ས ང་ལྡེའུ་ བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་བྱུང་བ་རེད། ས ང་བཙན་སམ་པོའ ་སྐབས་སུ་གཞུང་ ག ་བཀོད་སྒ ག་འོག་ནས་བ ན་པོ་ར ག་པ་ཅན་ཐོན་མ ་སᨗབ ་ཊ་སོགས་རྒྱ་ གར་དུ་བཏང་། གཉ ས་པ་ཆོས་རྒྱལ་ཁ ་ས ང་ལྡེའུ་བཙན་གྱིས་ར ག་གནས་ གསར་བར ་བ ད་དགོས་སྟབས། རྒྱ་གར་གྱི་ནང་ཆོས་བོད་དུ་བསྒྱུར་བ་ ལ་གཞུང་ག ས་འ གྲོ ་སོང་བཏང་ནས་ལོ་ཙ་བའ ་ས ་ཚན་བསམ་ཡས་སུ་ བཙུགས་ཏེ་ནང་ཆོས་རྣམས་གྲྭ་མ་ཉམས་གྲུ་མ་ཆག་པར་བསྒྱུར་ཐུབ་པ་ རེད། བོད་ས ལ་བུ་ཐོར་བའ ་སྐབས་སུ་ཡང་གཞུང་ག ས་བཀོད་སྒ ག་བས་ ནས་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་སྟོད་དང་སྨད་ནས་དར་བའ ་སྐབས་སུ། སྟོད་ནས་ལྷ་ བ་མ་བང་ཆུབ་འོད་རང་ས ག་ཡན་ཆད་བ ས་བཏང་བ་དང་། གཞུང་ག ས་ བཀོད་སྒ ག་བས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས་ས་སྐ་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡང་
223 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གཞུང་ག ས་བཀོད་སྒ ག་བས་པ་གོ་ཐོས་བྱུང་སྟབས། ར ན་པོ་ཆེས་ས ར་ གྱི་ངོས་ནས་འགྲོ་སོང་བཏང་བ་རེད་ཅེས་པ་ས་སྐ་དང་། ཕག་གྲུ། ར ན་ སྤུངས། ས ་པ་གཙང་པ། དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་སོགས་གང་ག ་སྐབས་སུ་རེད་ ཅེས་གསལ་བཤད་ཅ ག་གནང་རོགས་གྱིས་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ངས་བསམ་ན་འད ་ ཐམས་ཅད་གཞུང་ག ས་བཀོད་སྒ ག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བར་འདོད་ཀྱི་ཡོད་ པ་དང་། ངའ ་བསམ་ཚུལ་འད ་རྒྱ་མཚོའ ་ནང་དུ་ཆུ་ཐ གས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཡ ན་ སྟབས། ནོར་བ་དང་འཁྲུལ་བ་བྱུང་ན་དགོངས་དག་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ལན། ད་ལྟ་ད ་བ་གནང་མཁན་གྱིས་གསུངས་པ་དེ་བདེན་པ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་དང་ གཞུང་ག ་ངོས་ནས་བསྟན་པ་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཆེད་དུ་འ གྲོ ་སོང་མང་པོ་ བཏང་ཡོད་པ་དེ་སུས་ཀང་བས ན་དུ་མེད་པ་ཞ ག་རེད། ཐོག་མ་བོད་དེ་རྒྱལ་ ཁབ་ཅ ག་དང་རྒྱལ་པོ་བྱུང་བའ ་ཡུལ་ལུང་ཞ ག་འགོ་ཚུགས་དུས་ནས་ས ད་ རྐང་རྐང་མ་ཡ ན་པར། ས ད་དང་མཉམ་དུ་ནང་དོན་ར ག་པའ ་གནས་སྟངས་ ཤ ག་ཟུང་འབ ལ་ བ ས་ནས་ཡོང་བ་དེ་ང་ཚོས་ཁ་ཚོན་བཅད་ནས་བཤད་ ཐུབ་ཀྱི་རེད་བསམ། ཆོས་མ་དར་གོང་ལ་ཆབ་ས ད་བོན་གྱིས་བསྐངས་ པའ ་བྱུང་རབས་ཡོད། ཆབ་ས ད་བོན་གྱིས་བསྐངས་པའ ་སྐབས་སུ་བོན་ གྱི་བསྟན་པའ ་ཞབས་འདེགས་ཆེད་དུ་གཞུང་ག ས་འགྲོ་གྲོན་མང་པོ་བཏང་ བ་རེད། དེ་ནས་ཆབ་ས ད་ཆོས་ཀྱིས་བསྐངས། ཆོས་ས ད་གཉ ས་ལྡན་ ཟེར་ནས་ལམ་ས ལ་ཞ ག་དར་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། ལྷ་ཐོ་ཐོ་ར ་གཉན་བཙན་ ནས་དམ་པའ ་ཆོས་ཀྱི་དབུ་བར ས་པར་བར ས་ན་འད། སོང་བཙན་སམ་ པོའ ་སྐབས་སུ་དམ་པའ ་ཆོས་ཀྱི་དབུ་བར ས་པར་བར ས་ན་འད། དེ་ན ་བྱུང་
224 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རབས་སྨྲ་བ་ཚོས་འ གྲེ ལ་བཤད་རྒྱག་སྟངས་མ ་འ ད ་བ་ཙམ་མ་གཏོགས། དེ་དུས་ནས་ཆོས་ཀྱི་གནས་བབ་ཅ ག་བོད་ལ་འབ ར་ཟ ན་པ་རེད། དངོས་སུ་ དགེ་འདུན་གྱི་ས ་བཙུགས་ནས་གསུང་རབ་བསྒྱུར་བའ ་ལས་དོན་སོགས་ རྒྱ་ཆེན་པོ་གནང་བ་དེ་ཁ ་ས ང་ལྡེའུ་བཙན་སྐབས་ལ་བྱུང་། དེ་ཡང་གཞ ་ ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བའ ་གནས་བརྟན་ཆེན་པོ་མཁན་ཆེན་ཞ ་བ་འཚོ་ དང་། མཁན་ཆེན་ཞ ་བ་འཚོའ ་མངའ་འཁོར་མང་པོ་ཞ ག་དང་། གུ་རུ་ར ན་ པོ་ཆེ། ཆོས་རྒྱལ་བཅས་ཀྱིས་བསམ་ཡས་ག ང་བདུན་བཀོད་སྒ ག་གནང་ བའ ་ནང་དུ་སྒ་སྒྱུར་ག ང་དེ་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤ ག་ཆགས་ཡོད། དེའ ་ནང་དུ་ ཕག་ལས་གནང་མཁན་ལོ་ཙ་བ་ལྔ་བརྒྱ་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་པཎ ་ཏ་ལྔ་བརྒྱ་ ཡོད་པ་དེ་འད་བཤད་ཀྱི་ཡོད། སྤྱི་བཏང་བརྒྱ་དང་ལྔ་བརྒྱ་ཟེར་བ་དེ་གཅ ག་ བས་ན་མང་ཚིག་ག ་ཟོལ་དུ་འགྲོ་ག ་ཡོད་པ་དང་། གང་ལྟར་ཉུང་ཉུང་མ་ ཡ ན་པ་ཞ ག་ཏན་ཏན་དེའ ་སྐབས་ལ་བྱུང་ཡོད། གཞུང་ར མ་པས་རང་རང་སོ་སོའ ་གཞུང་དེ་ལ་ག་རེ་ལབ་ཀྱི་ཡོད་ཅེ་ན། བསྟན་པ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་མངའ་བདག་ཡ ན་ཟེར་གྱི་ཡོད། སུ་དང་སུས་ བ སྐ ངས་པའ ་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་མངའ་བདག་ཟེར་བའ ་ མ ང་དེ་ཚང་མས་འཁུར་རྐང་བས་པ་རེད། བསྟན་པ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་མངའ་ བདག་ཟེར་བའ ་མ ང་འཁུར་དགོས་པའ ་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ཅེ་ན། གཙོ་བོ་ དགེ་འདུན་ས ར་བས ན་བཀུར་ཞབས་ཏོག་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དགེ་འདུན་ས ་ཚུད་ པའ ་ཆོས་ས ་ཡོངས་ར གས་ལ། ར ས་སུ་མངའ་བདག་ཁ ་རལ་གྱི་སྐབས་ སུ་ཡ ན་ན། རབ་བྱུང་ངུར་སྨྲྱིག་ག ་ས ་དང་། སགས་འཆང་གོས་དཀར་
225 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ལྕང་ལོ་ཅན་གྱི་ས ་ཞེས་འད ་གཉ ས་ལ་གཅ ག་གྱུར་གྱི་ཞབས་འདེགས་མང་ པོ་ཞུས་ཡོད། ཡ ན་ན་ཡང་བོད་ལ་ནང་པའ ་ས ལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་ཚུགས་མ་ ཐུབ་པ་དེ། དགེ་ས ང་དེ་ཚོ་ཉ ན་རེ་བཞ ན་དུ་ཁྱྱིམ་པའ ་ཁྱྱིམ་ཚང་ག ་ནང་དུ་ གཡོ་སྐོལ་བས་པའ ་བསོད་ས མས་བཞེས་པའ ་ལམ་ས ལ་དེ་ཧ་ལམ་མཁན་ ཆེན་གྱི་དུས་ནས་ཆགས་མ་ཐུབ་པ་འད། གནས་བརྟན་ས ་པའ ་བསྟན་པ་ དར་ས་ས ་ཡཱམ་དང་། འབར་མ། ཤྲ ་ལངྐཱ་སོགས་སུ་ད་ལྟ་ཡང་དགེ་ས ང་ བསོད་ས མས་ལ་ཕེབས་པའ ་ལམ་ས ལ་འཇགས་བསད་པ་དང་། ཁྱྱིམ་ པས་བསོད་སོམས་ཕུལ་བའ ་ལམ་ས ལ་དེ་འཇགས་བསད་ཡོད། བོད་པའ ་ བསོད་ས མས་ཕེབས་པའ ་ཚབ་ཏུ་གཞ ས་ཀ་དང་ཞ ང་ཁ། གྲོང་གསེབ་ཕུལ་ བ་དང་། ཁ ་རལ་པ་ཅན་གྱི་སྐབས་སུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ལ་འབངས་མ ་ ཁྱྱིམ་ལྔ་རེའམ་བདུན་རེ་ཕུལ་བའ ་བྱུང་བ་ཡོད་སྟབས། དེ་ཚོའ ་ངོས་ནས་ བལྟས་ན། སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དང་དེའ ་ཞོར་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ དང་འབ ལ་བའ ་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་སྟངས་ཐོག་ལ་གཞུང་ག ས་འགྲོ་སོང་ མ་བཏང་བ་དང་། གཞུང་ག ་སྒ ག་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐོར་མེད་པའ ་གནས་ སྟངས་མེད་པ་གསལ་པོ་ཡོད། རྒྱབ་སྐ ར་ཡོད་བཞ ན་པ་རེད། ལྔ་བཅུ་ང་ དགུ་བར་དུ་དབུས་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་ན། བཀྲ་ཤ ས་ལྷུན་པོར་ག་རེ་གནང་ ག ་ཡོད་མེད་ཤེས་ཀྱི་མེད། ལྷ་ས་རང་ལ་འབས་སྤུངས་དང་། སེ་ར། རྒྱུད་ སྟོད། རྒྱུད་སྨད། ཉེ་འདབས་ཀྱི་ག ང་བཞ ། སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་དེ་ དག་ཡོད། དེ་དང་ཕྲན་བུ་ཐག་ཉེ་བ་ཞ ག་ལ་དགའ་ལྡན་དང་། ཚེ་མཆོག་ ག ང་ཡོད། དེ་དག་ཚང་མས་དབར་ཞལ་བཞེས་གནང་བའ ་སྐབས་སུ་སྦྱིན་ བདག་དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་བ་ཞེས་བགྱི་བའམ་ཞེས། དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་ག ་
226 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མཐུན་རྐ ན་ཡོད་ནའང་རེད་མེད་ནའང་རེད། ཚང་མས་སྦྱིན་བདག་ག ་མ ང་ དེ་སྦྱིན་བདག་དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་ཞེས་བགྱི་བ། དཔེར་ན། ང་ཚོ་འབས་ སྤུངས་ལ་མཚོན་ན། སྦྱིན་བདག་དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་ཞེས་བགྱི་བ་དང་། སྤ ད་ཡུལ་གྱི་གྲོང་དམ་པ་ཁོ་ན་ཞེས་བགྱི་བ་དང་། ཉེ་བའ ་གྲོགས་ཚངས་ པ་མཚུངས་པར་སྤ ད་པ་ཞེས་བགྱི་བ་ཞེས་འད ་ལྟར་དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་སྦྱིན་ བདག་ཡ ན་ཤག་ཤག་བ ད་ཀྱི་ཡོད། ཡ ན་ན་ཡང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་དངོས་ སུ་གཏོང་ས ་གཏོང་བར་མཚམས་མཚམས་མ་གཏོགས་ཡོང་ག ་མེད། དགའ་ལྡན་ཕོ་ བ ང་ག ས་ སྤ ད་པའ ་གཞ ས་ཀའ ་ཡོང་འབབ་དེ་ཡ ས་དགོན་ པ་སྤྱི་གསོལ་ནས་འགྲོ་ཡ ་ཡོད། ད་ལྟ་ངས་ག་རེ་ཞུ་བ་ཡ ན་ཟེར་ན། ཤེས་ ཡོན་ས བ་གསོ་ཡ ་ལམ་ས ལ་དེ་བོད་ཀྱི་ནང་དུ་ཡོངས་ཁྱབ་དང་། ངེས་ ཅན་ཆགས་མེད། དེ་གཉ ས་རལ་དུ་བཏོན་ནས་ཞུས་པ་ཡ ན། ཡོངས་ཁྱབ་ ཆགས་མེད་ཟེར་དུས། སྐབས་དེ་དུས་བོད་པའ ་ཆབ་འབངས་ཡོད་ས་ག་པ་ ཡ ན་ན་ཡང་ས བ་གྲྭ་རེ་རེ་དང་ས བ་སྦ ང་ག ་ ལྟེ ་གནས་རེ་རེ་ཡོད་པའ ་ངེས་ པ་གང་ཡང་མེད། ཐུན་མོང་ག ་ཡ ག་གཟུགས་དང་བརྡ་སྤ ད་བསབ་ས་དེ་ད་ག ན་གོང་དུ་ཞུས་ པ་བཞ ན། ཕྱིས་སུ་མ ་ཚང་སོ་སོའམ། ཡང་ན་དགོན་པ་ཁག་རེད། གཞུང་ ག ས་འཛིན་སྐ ང་ བ ས་པའ ་ས བ་གྲྭ་གཅ ག་རང་དེ་ང་ཚོས་ཤེས་ཚོད་ལ་ ཡོད་པ་དེ་ར ་ས བ་གྲྭ་རེད། ར ་ས བ་གྲྭའ ་ནང་དུ་གཞུང་ཞབས་ཀྱི་དམ གས་ ས ་སེར་མོ་བ་དེ་ཚོ་མ་གཏོགས་གཞུང་ཞབས་དམ གས་ས ་མ་ཡ ན་པའ ་ མ ་མང་དཀྱུས་མའ ་གྲས་ནས་འཛུལ་ས་མེད། དེ་མ་ཡ ན་པའ ་ས བ་གྲྭ་ག་
227 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རེ་ཡ ན་ན་ཡང་ས ར་པ་ཤ་སྟག་རེད། དེ་དང་ཕོགས་མཚུངས་པའ ་དགོན་ པ་ཁག་དེ་ཤེས་ཡོན་ས བ་སྦ ོ ང་ག ་བ སྟྱི ་གནས་ཡ ན་པ་ སྨོ ས་མེད་རེད་དེ། དགོན་པའ ་ནང་དུ་ས བ་སྦ ང་བ ད་དུ་འ གྲོ ་དགོས་ཞེས་ངེས་ཅན་གྱི་ལུགས་ ས ལ་ཞ ག་མེད། གྲྭ་པ་བ ད་དང་མ་བ ད་སོ་སོའ ་འདོད་པ་རེད། གྲྭ་པ་བས་ པའ ་ར ས་ལ་ཡང་དཔེ་ཆ་བལྟ་དང་མ་བལྟ་སོ་སོའ ་འདོད་པ་རེད། ཁྱོད་ དཔེ་ཆ་མ་བལྟས་ན་གྲྭ་ཚང་སྐྱིད་སྡུག་ནས་འབུད་ཀྱི་རེད་ཅེས་ལབ་མཁན་ མེད། འབས་སྤུངས་བདུན་སྟོང་བདུན་བརྒྱ་ཞེས་བཤད་ས ལ་ཞ ག་རེད། ང་ ཚོ་གྲྭ་སར་ཡོད་པའ ་སྐབས་སུ་གྲྭ་པ་བརྒྱད་ སྟོ ང་ལྔ་བརྒྱ་དེ་འ ད ་ཞ ག་ཡོད་ པའ ་སྐབས་ལ་རེད། དེ་དག་ནང་ནས་གཞུང་ཆེན་པོ་ལ་ས བ་གཉེར་གནང་ མཁན་བརྒྱ་ཆ་སུམ་ཅུ་ལྟ་བུ་ཞ ག་རེད། བརྒྱ་ཆ་བདུན་ཅུ་དོན་གྲངས་གཞུང་ ཆེན་མོ་ལ་ས བ་གཉེར་མ་གནང་བར་འདོན་ཁ་ཁལ་འད་སྦངས། ཚོགས་ ཆོས་ར་འགྲྱིམས། དེ་འད་མ་བྱུང་བ་ཡ ན་ན་ཡང་གྲྭ་པའ ་མ ་ཚེ་བསྐལ་ ནས་ས ད་མཁན་མང་པོ་ཞེ་དག་ཡོད། དེར་བརྟེན། education universalization བཅད་མེད། education compulsory བཟོས་མེད། ཕ གས་གཞན་ནས་བཤད་ ན༑ གཞུང་ག ས་འགྲོ་སོང་བཏང་བ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་ དོན་དུ་བཏང་བ་ཡ ན་དན་གྱི་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ དོན་དུ་བཏང་བ་ཡ ན་དན་གྱི་མེད། དགོན་པ་ཁག་ལ་ས ་ཞུ་བས ན་བཀུར་ཞུ་ བ་ཡ ན་ན་རེད། གོང་དུ་ཞུས་པ་ནང་བཞ ན་དགོན་པ་ཁག་སོ་སོ་ལ་མ ་སེར་ དང་། ས་ཞ ང་། གཞ ས་ཀ་སོགས་དགོན་པའ ་མཐུན་རྐ ན་ལ་སྦར་བ་ཚང་ མ་ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་ཡ ན་བསམ་པ་མ་གཏོགས། ཤེས་ཡོན་ཁྱབ་ས ལ་གྱི་ དོན་དུ་ཡ ན་བསམ་པ་ཞ ག་གང་ཡང་མེད། དགོན་པའ ་ནང་དུ་ཆོས་ཀྱི་ས བ་
228 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྦ ོ ང་བ ད་མཁན་ཚོས་ངེས་ཅན་གྱི་ས བ་སྦ ོ ང་བ ད་དགོས་པ་དེ་གཞུང་ཆེན་ བཀའ་པོད་ལྔ་དེ་རེད་མ་གཏོགས། གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔ་ས བ་གཉེར་ བ ད་མཁན་གྱི་དགེ་བཤེས་ཡ ་གེ་འབ ་མ་ཤེས་མཁན། ཀ ག་ཤེས་མཁན་ ཡོད་སྟབས་ཡ ག་རྨོངས་པ་ལབ་ཀྱི་མ་རེད། ཁ་ཤས་ཀྱིས་དབུ་མེད་ཀ ག་ མ་ཤེས་པ་དེ་འད་ཡོད། མཁས་པ་ཆེན་པོ་གང་ཞ ག་ལ་ཐ་སད་ར ག་གནས་ ལ་ཁྱོན་ནས་མ་སྦངས་པར། ང་ཚོ་གྲྭ་ཚང་དུ་ཡོད་པའ ་སྐབས་སུ་སྒྲུང་ཞ ག་ བཤད་རྒྱུ་ཡོད། ང་རྒྱུད་སྟོད་མཁན་ཟུར་ཆགས་ནས་མ་གཏོགས་བ ད་སྒ་ དང་འབ ལ་སྒའ ་དབ ་བ་ཤེས་མ་སོང་ཞེས་གསུང་མཁན་གྱི་ཤར་པ་ཆོས་ར ་ ཞ ག་བྱུང་བ་རེད། རྒྱུད་སྟོད་ཀྱི་མཁན་ཟུར་ཟེར་དུས་ཡར་ལ་ས བས་ཚར་ བ་རེད། དགེ་བཤེས་བཏང་། རྒྱུད་ལ་ཕྱིན། སགས་ཀྱི་དམ་བཅའ་བཞག དགེ་བསྐོས་ལངས། བ་མ་དབུ་མཛད་བས། མཁན་པོ་བས། མཁན་ཟུར་ ཆགས། དགའ་ལྡན་ཁ ་པར་འགྲོ་བའ ་གནས་དེ་ལ་ས བས་ཚར་བ་རེད། ང་ རྒྱུད་ སྟོ ད་མཁན་ཟུར་ཆགས་པའ ་སྐབས་ལ་གཞ ་ནས་བ ད་ སྒ ་དང་འབ ལ་ སྒའ ་དབ ་བ་དེ་ག་པར་སྦར་གྱི་ཡོད་མེད་གཞ ་ནས་ཧ་གོ་སོང་། ཞེས་ གསུངས་པ་དེས་དེ་བར་དུ་ནང་དོན་ར ག་པ་རྐང་པ་མ་གཏོགས་སྦངས་མེད་ པ་ཤེས་ཐུབ། ད་དུང་ནང་དོན་ར ག་པ་ལ་ས བ་སྦ ང་བ ད་མཁན་ནང་ནས་ཐ་ སད་ར ག་གནས་ལ་བསམ་གྱིས་མ ་ཁྱབ་པའ ་མཁས་པ་ཆེན་པོ་མང་པོ་ཐོན་ ཡོད། བོད་པའ ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ཐ་སད་ར ག་གནས་ལ་མཁས་པ་དེ་ཚོའ ་ རྣམ་ཐར་ལ་ཞ བ་འཇུག་བས་ན། ཐོག་མར་ནང་དོན་ར ག་པ་ལ་མཁས་པ་ ཆགས་ནས་ཐ་སད་ར ག་གནས་ལ་གཟ གས་པ་མ་གཏོགས། ཐ་སད་ར ག་ གནས་ལ་མཁས་པ་ཆགས་ནས་ནང་དོན་ར ག་པར་གཟ གས་མཁན་ཧ་
229 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ལམ་ཉུང་ཉུང་རེད། ས་དགེ་བཀའ་ར ང་ག ་མཁས་པ་ཡོངས་སུ་ར གས་པར་ ཞ བ་ཚགས་པོས་བལྟས་ན། ནང་དོན་ར ག་པ་མཁས་པ་ཆགས་པའ ་དབང་ ག ས་ཐ་ ས ད་ར ག་གནས་དེའ ་ཞོར་ལ་མཁས་པ་མ་ཆགས་རང་ཆགས་སུ་ གྱུར་པའ ་གནས་སྟངས་འད ་ལྟར་བྱུང་། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ས བ་གྲྭའ ་དགེ་རྒན་ཚོའ ་མཉམ་དུ་ཤེས་ཡོན་ཟེར་བའ ་སྐད་ ཆ་བཤད་ཀྱི་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་དེ་ར ང་སང་ཉ ན་གྱི་ཁྱེད་རང་ཚོས་ཨ ན་ ཇ འ ་སྐད་ལ་ education ཟེར་བ་ལ། བསམ་ཚུལ་དེ་འཁྱེར་ནས་ཁྱེད་རང་ ཚོས་བལྟས་ན། ད་ལྟ་ཤེས་ཡོན་ཟེར་བ་དེ་ངོ་བོ་ངོས་འཛིན་གང་ལ་བཤད་ ཀྱི་ཡོད་ཅེ་ན། ཐ་སད་ར ག་གནས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལ་མ་གཏོགས། ནང་དོན་ ར ག་པའ ་ཤེས་ཡོན་ལ་ལབ་ཀྱི་མེད། ནང་དོན་ར ག་པའ ་ཤེས་ཡོན་དེ་ར ང་ སང་ཉ ན་ས བ་གྲྭ་ལ་མ་སྤད་པ་དང་། སྒ ག་འཛུགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ནང་དོན་ ར ག་པའ ་ཤེས་ཡོན་སྤ ད་པའ ་ཐབས་ཤེས་གང་ཡང་བས་མེད། ༸གོང་ས་ ཆེན་པོས་ཡང་ཡང་གསུངས་པ་ལྟར། ང་ཚོ་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་ལོར་རྒྱ་གར་དུ་ སྐབས་བཅོལ་ལ་འབ ར་བ་ནས་བཟུང་ས བ་གྲྭ་འཛུགས་རྒྱུ་གལ་ཆེ་ཤོས་སུ་ བར ས་ནས་དང་པོ་ས བ་གྲྭ་བཙུགས་པ་ཡ ན། དེ་ནས་གཞ ས་ཆགས་བརྒྱབ་ པ་ཡ ན། དགོན་པ་བརྒྱག་རྒྱུ་དང་སྐུ་འད་བཞེངས་པ་ལ་དངུལ་དམར་པོ་ གཅ ག་བཙན་བ ལ་གཞུང་ག ས་འ གྲོ ་སོང་བཏང་མེད་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་ དེའ ་ཐོག་ལ་གསུངས་པ་རེད། Secular Education སྤྱིར་བཏང་ག ་ཐུན་མོང་ བའ ་ཤེས་ཡོན་དེའ ་དོན་དུ་ང་ཚོས་ཤུགས་བརྒྱབ་པ་ཡ ན་གསུངས་པ་དེ་ དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རེད། དགོན་པ་ར ག་པོ་དང་འདུ་ཁང་ར ག་པོ་ཚང་
230 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མར་བཙན་བ ལ་གཞུང་ག ་ངོས་ནས་པད་ཤག་དམར་པོ་གཅ ག་བཏང་ནས་ བརྒྱབ་བཞག་པ་ཞ ག་མེད། ཚང་མ་སོ་སོས་མཆོད་ཡོན་སྦྱིན་བདག་དང་ དགེ་འདུན་གྱིས་འབད་བར ན་བས་ནས་ཡོང་བ་ཞ ག་ཡ ན་སྟབས། དེ་ལྟར་ བལྟས་ན། ཆོས་རྒྱལ་ཚོའ ་སྐུ་དུས་ནས་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་བར་དུ་མང་ཚོགས་ ཀྱི་སྤྱི་ཡོངས་ཐུན་མོང་ར ག་གནས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གྱི་དོན་དུ་གཞུང་ག ་ངོས་ ནས་ཡོངས་ཁྱབ་དང་། ངེས་པར་དགོས་པ་བཟོས་མེད་པ་དང་། དེའ ་དོན་ དུ་གཞུང་ག ས་འགྲོ་སོང་བཏང་མེད། གཞུང་ག ས་འགྲོ་སོང་གང་བཏང་བ་ དེ་བསྟན་པ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་མངའ་བདག་ཡ ན་པའ ་ཆ་ནས་ཆོས་ཕོགས་ཁོ་ ན་ལ་བཏང་བ་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་ཡ ན། ད ་བ། ཚང་མར་དགོང་དོ་བདེ་ལེགས་ཞུ་བ་དང་ཆབས་ཅ ག ར ན་པོ་ཆེ་ལ་བཀའ་ འད ་ཞུ་རྒྱུར། ང་ཕྱི་ལོ་ཉ ས་སྟོང་ག ་དཀྱིལ་དུ་ས བ་གྲྭ་ལ་འཛུལ་བའ ་སྐབས་ སུ་ས བ་གྲྭའ ་ནང་དུ་ས བ་ཕྲུག་དབུས་བཞག་ག ་ས ོ བ་ཚན་ཁ ད་པའ ་རླུང་ འཚུབ་རྒྱག་པའ ་སྐབས་རེད། ད་ལྟ་བར་དུ་ས བ་ཕྲུག་དབུས་བཞག་ག ་ ས བ་ཚན་ཁ ད་དགོས་ཀྱི་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་མ་གཏོགས། དེའ ་སྐོར་ ལ་མ ག་ཐོག་ལ་སྨན་པའ ་ཟབ་སྦ ོ ང་སྤ ད་མཁན་ཞ ག་ང་རང་ལ་ ར ་བ་ནས་ བྱུང་མ་སོང་། ད་ལྟའ ་དུས་ཚོད་ལ་ས བ་ཕྲུག་ལ་ཉེས་རྡུང་གཏང་ཆོག་ག ་ མ་རེད་ཅེས་རླུང་འཚུབ་ཅ ག་བརྒྱབ་བསད་ཡོད། ཉེས་རྡུང་གཏོང་ཆོག་ག ་ མ་རེད་ཅེས་གསུང་མཁན་ཕ གས་གང་ས་ནས་ལམ་ སྟོ ན་གནང་མཁན་ དང་། བཀའ་གནང་མཁན། ས ོ བ་གྲྭ་ཁག་ལ་བཀའ་གནང་ག ་འདུག ཡ ན་ ན་ཡང་ཉེས་རྡུང་མ་བཏང་བར་ཐབས་ལམ་འད ་ཡོད་ཅེས་གསུང་མཁན་
231 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་དང་། བོད་ཁྱྱིམ་ས བ་གྲྭ་ཁག་ནས་མ ་འདུག དེ་ མེད་པའ ་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེའ ་བར་ལ་བུ་ཕྲུག་ཚང་མ་འ ཕྲོ ་བརླག་ལ་འ གྲོ ་ ཡ ་འདུག གཏང་ཆོག་ག ་མེད་པ་ལས་ས་པོ་རེད། ཐབས་ལམ་འད ་དང་དེ་ བས་ན་ཡག་པོ་ཡོད་པ་རེད་གསུང་མཁན་དཔེ་མ ་ས ད་དཀོན་པོ་རེད། དེའ ་ ཐོག་ལ་ར ན་པོ་ཆེས་དགེ་རྒན་མང་པོ་ཞ ག་ཕེབས་ཡོད་དུས། ཉེས་རྡུང་མ་ བཏང་བར་ཐབས་འད ་དང་དེ་བས་ན་ཡག་པོ་ཡོད་ཅེས་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ ལམ་སྟོན་ཞ ག་གནང་རོགས་ཞུ་བ་དང་། ཉེས་རྡུང་བཏང་བ་ཡ ན་ན། ས བ་ གྲྭ་ཁག་ལ་དགེ་རྒན་གྱི་ག་ཆ་གཅོག་ག ་ཡོད། དེའ ་དམ གས་ཡུལ་གཙོ་ བོ་ས བ་ཕྲུག་ལ་ཕན་ཐོགས་པའ ་ཆེད་དུ་རེད། དེས་བུ་ཕྲུག་དང་། བུ་ཕྲུག་ ག ་ཀུན་སྤ ད། དགེ་རྒན་གྱི་སེམས་ཁམས། ས བ་ཕྲུག་ག ་སེམས་ཁམས་ བཅས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་རེད་དམ་མ་རེད། དེའ ་ཐོག་ལ་ར ན་པོ་ཆེ་ཡ ་ བཀའ་ས བ་ཅ ག་གནང་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ལན། ས བ་ཕྲུག་དབུས་སུ་བཞག་ནས་ཤེས་ཡོན་ས བ་སྦ ང་སྤ ད་སྟངས་དང་། དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའ ་ཤེས་ཡོན་ས བ་སྦ ང་སྤ ད་སྟངས་ཟེར་བ་ དེ་གསུང་ཚུལ་དང་འདོད་པ་མང་པོ་ཡོད། ང་ཚོའ ་བཙན་བ ལ་བོད་མ འ ་ གཞ ་ར མ་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་གཏན་ལ་ཕབ་པའ ་སྐབས་སུ། ང་ཚོའ ་ཤེས་ ཡོན་གྱི་ངོ་བོ་དེ་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའ ་ཤེས་ཡོན་ཞེས་ལབ་ཡོད། ལགས་ཀ ག་གནང་ཡོད་ན་དེའ ་ནང་གསལ་པོ་ཡོད། ཡ ན་ན་ཡང་འཛིན་ གྲྭའ ་ནང་དུ་ས བ་ཁ ད་བ ད་པའ ་སྐབས་སུ་དགེ་ཕྲུག་དབུས་སུ་བཞག་པའ ་ ཐབས་ལམ་གྱི་ཐོག་ནས་སོབ་ཁ ད་བ ད་དགོས། དེ་ད་ལྟའ ་གཞ ་ར མ་ཤེས་
232 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡོན་ས ད་བྱུས་དེའ ་དགོངས་དོན་རེད། དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའ ་ ཤེས་ཡོན་ཞེས་པའ ་གོ་དོན་ག་རེ་ལེན་ཡོད་ཅེ་ན། དགེ་རྒན་གྱི་མཚན་ཉ ད་ དང་ཁྱད་ཆོས་ཡོངས་སུ་ར གས་པ་ཞ ག་མ་རག་པའ ་བར་དུ་ཤེས་ཡོན་ས བ་ གསོ་དེ་ཡང་དག་པ་ཞ ག་ཡོང་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དེར་བརྟེན་ཤེས་ཡོན་ས བ་ གསོའ ་ལས་དོན་བ ད་མཁན་གྱི་སྒ ག་འཛུགས་ཀྱིས་ག་རེ་འབད་བར ན་བ ད་ ཀྱི་ཡོད་ཅེ་ན། དགེ་རྒན་ཚད་ལྡན་བསྐྲུན་པའ ་འབད་བར ན་དེ་དང་པོ་བ ད་ དགོས་ཀྱི་ཡོད། དགེ་རྒན་ཚད་དང་ལྡན་པ་བསྐྲུན་ཐུབ་ན། དགེ་རྒན་ཚད་ ལྡན་ཡོད་པ་དེ་རང་ག ས་ཤེས་ཡོན་གྱི་བརྒྱ་ཆ་ལྔ་བཅུ་ཐམ་པ་ཡང་དག་ པ་ཞ ག་ཆགས་ཐུབ། དེའ ་རྐ ན་གྱིས་ཤེས་ཡོན་ས བ་གསོའ ་ནང་ལ་དགེ་ རྒན་དགེ་ཕྲུག་གཉ ས་སུ་གཙོ་ཆེའམ་ཞེ་ན། དགེ་རྒན་གཙོ་ཆེ། དགེ་རྒན་ ལ་ཀུན་སྤ ད་དང་། བསམ་བ ། ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་གང་ནས་ཡ ན་ན་ཡང་དགེ་ རྒན་བ ད་ཐུབ་པའ ་ནུས་པ་དེ་དག་འཛོམས་དགོས་པ་ཡ ན་སྟབས། དང་པོ་ ཤུགས་བརྒྱབ་ས་དེ་དགེ་རྒན་བསྐྲུན་པ་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་དགོས་ཞེས་པའ ་ བསམ་ཚུལ་དེ་རེད། འཛིན་གྲྭའ ་ནང་ལ་དགེ་ཕྲུག་དབུས་སུ་བཞག་ཟེར་བའ ་བསམ་ཚུལ་དེ་ག་ རེ་རེད་ཅེ་ན། དེ་ང་ཚོའ ་བསམ་ཚུལ་གསར་པ་གང་ཡང་མ་རེད། ནང་པའ ་ ར ས་འཇུག་ཚང་མའ ་ས བ་གསོ་བ ད་སྟངས་དེ་ག་རང་རེད། དང་པོ་སངས་ རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མངོན་པར་ར གས་པར་སངས་རྒྱས་པ་དང་། ཝཱ་ རཱ་ཎ་ས ར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བ སྐོ ར་བ་ནས་བཟུང་ སྟེ ་རྩྭ་མཆོག་ གྲོ ང་དུ་སྐུ་ མ་ངན་ལས་འདའ་བའ ་ཚུལ་མ་བསྟན་པའ ་བར་དུ་ཧ་ལམ་ལོ་བཞ ་བཅུ་ཞེ་
233 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གཅ ག་ཞེ་གཉ ས་ཀྱི་ར ང་ལ། ང་ཚོའ ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་བཤད་ཚུལ་བས་པ་ ཡ ན་ན། ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁ ་བཞ ་སྟོང་ཞེས་ཆོས་མང་པོ་ཞེད་པོ་ཞ ག་ གསུངས་ཡོད། དེ་དག་ཚང་མ་གཅ ག་ལ་བལྟས་པ་ཞ ག་རེད་དམ་ཞེ་ན། མ་རེད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ག ་ནང་དུ་མ ་འད་བ་དང་ཁ་ཤས་ཏག་ཏག་ འགལ་བ་ཡ ན་པ་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད། བདག་ཡོད་གསུངས་པའ ་སྐབས་ དང་། བདག་མེད་གསུངས་པའ ་སྐབས། བདེན་པ་ཡོད་གསུངས་པའ ་ སྐབས་དང་། བདེན་པ་མེད་གསུངས་པའ ་སྐབས། ཕ ད་ཀ་བདེན་པ་ཡོད་ ཕ ད་ཀ་བདེན་པ་མེད་གསུངས་པའ ་སྐབས་ཡོད། ང་ཚོའ ་བཀའ་འགྱུར་ བཀགས་ན་ནང་དུ་མ ་འད་བ་མང་པོ་ཞ ག་ཡོད། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ར ས་ འཇུག་ཚོ་ལ་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་བཞ ། གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་བཞ ་ཡ ་ནང་དུ་ཡང་ ནང་གསེས་དབ ་བ་མང་པོ་ཞ ག་ཡོད་པ་ཚང་མས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དངོས་ སུ་གསུངས་པའ ་ལུང་ནས་ཁུངས་དང་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཤ་སྟག་ཅ ག དེས་ག་ རེ་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་རེད་ཅེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གདུལ་བ་ལ་ཆོས་སྟོན་ པའ ་སྐབས་སུ་གདུལ་བའ ་ཁམས་དང་། བསམ་པ་དང་། བག་ལ་ཉལ་བ་ དབུས་སུ་བཞག་ནས་གསུངས་པ་མ་གཏོགས། སངས་རྒྱས་ཁོང་ག ས་ག་ རེ་ཤེས་པ་དབུས་སུ་བཞག་ནས་གསུངས་པ་ཞ ག་མ་རེད། ག་རེ་གསུངས་ ན་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་འདུག ག་རེ་གསུངས་ན་གོ་བ་འདུག ག་རེ་གསུངས་ན་ གོ་ག ་མ ་འདུག དེ་དག་རྣམ་དབ ་ཕ ་ནས་གསུང་ག ་ཡོད་སྟབས། ཆེད་དུ་བ་ བའ ་གདུལ་བ་སོ་སོའ ་ཁམས་དང་། བསམ་པ་དང་། བག་ལ་ཉལ་བ་དང་། མོས་པ་དང་། འདུན་པ་དེ་དག་ལ་གཟ གས་ནས་དེ་ཇ ་ལྟ་བ་བཞ ན་གསུང་ ག ་ཡོད་པ་མ་གཏོགས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ག་ཚོད་གསུང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་
234 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གསུང་ག ་མེད། དེར་བརྟེན་དགེ་རྒན་དགེ་ཕྲུག་ག ་འབ ལ་ལམ་གྱི་ཐོག་ནས་འཛིན་གྲྭའ ་ནང་ དུ་དངོས་སུ་ལག་ལེན་བསྟར་བའ ་སྐབས་སུ་དགེ་ཕྲུག་ག ་ཁམས་དང་། བསམ་པ། མོས་པ་གཙོ་བོར་བས་ནས་འགྲོ་བ་མ་གཏོགས། དགེ་རྒན་ཁོ་ རང་ག ས་འཆར་གཞ ་དང་སྒ ག་འཛུགས་ཆ་ཚང་གཅ ག་གྱུར་བཟོས་ནས་ ཁྱེར་ན། ས བ་ཕྲུག་སུམ་ཅུ་ཡོད་ན་ས བ་ཕྲུག་སུམ་ཅུའ ་ནང་ནས་གཉ ས་ གསུམ་ཞ ག་ལ་སྟབས་ཡག་ན་ཏག་ཏག་འཚམས་པ་ཡོང་ས ད་པ་དང་། ཁ་ ཤས་ལ་ཕ ད་ཀར་འཚམས་པ་ཡོང་ག ་རེད། ཁ་ཤས་ལ་ར་བ་ཉ ད་ནས་མ ་ འཚམས་པ་ཡོང་ག ་རེད། དེ་ལ་སྐ ན་བར ོ ད་བ ད་མཁན་ཚོས། དེ་དམག་ རལ་ལག་སྦ ང་དང་། སྒ ག་གནོན་བཀོད་འདོམས་ (regimentation) ཆགས་ པ་མ་གཏོགས་ཤེས་ཡོན་སྤ ད་སྟངས་མ་རེད་ལབ་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན། ང་ རང་རྒྱུས་ཡོད་པའ ་ནང་ལ་ཨརབ ནྡ་ག ཥ་ཡ ་ར ས་འཇུག་ག ་ས བ་གྲྭ་ཁག་ ཅ ག་དང་། ཀྲཥྞ་མཱུརྟྱི་ཡ ་མཚན་ཐོག་ནས་བཙུགས་པའ ་རྒྱ་གར་ནང་ས བ་ གྲྭ་བརྒྱད་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ན་ས བ་གྲྭ་ཁ་ཤས་ཤ ག་ཡོད། དེ་ཚོ་ཚང་མའ ་ནང་ དུ་འཛིན་གྲྭའ ་དབ ་བ་དང་ས བ་ཚན་གྱི་དབ ་བ་དེ་ཙམ་མེད་པ་དང་། ས བ་ དེབ་འད ་ཡ ན་ཞེས་ངེས་ཅན་གང་ཡང་མེད། འཛིན་གྲྭ་དང་པོ། གཉ ས་པ། གསུམ་པ་ཡས་མས་ཀྱི་ས བ་ཕྲུག་རྣམས་འཛིན་ཁང་གཅ ག་ག ་ནང་མཉམ་ དུ་བསད། དགེ་རྒན་ཡང་མཉམ་དུ་བསད་དེ་གུ་ཡངས་པོའ ་ཐོག་ནས་འགྲོ་ བཞ ན་ཡོད་པ་དང་། འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པ་དང་བཅུ་པ། བཅུ་གཉ ས་ཀྱི་རྒྱུགས་ སྤ ད་གཏོང་དགོས་ཀྱི་ཡོད། སྤྱིར་བཏང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཡ ག་ཚད་
235 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གཏོང་བའ ་སྐབས་སུ་རྒྱུགས་སྤ ད་ནང་དུ་ས བ་དེབ་འད ་དང་དེ་ཡོད་པ་རེད་ ཅེས་ངོ་སྤ ད་བ ད་པ་དང་། དེའ ་ཐོག་དཀའ་ངལ་འཕྲད་པའ ་སྐབས་སུ་དགེ་ རྒན་ལ་འད ་བ་མ་གཏོགས། སྒ མ་གཞ འ ་ཟོལ་ལྟ་བུ་ཞེད་པོ་མེད་སྟབས། ས བ་ཕྲུག་སོ་སོའ ་ནང་ག ་ནུས་པ་དེ་གསལ་བར་བ ད་པ་ལ་ཕན་ཐོགས་ ཆེན་པོ་ཞ ག་ཡོང་ག ་ཡོད་པ་དང་། དེ་དང་ཆབས་ཅ ག་ས བ་ཕྲུག་སོ་སོ་ལ་ འད ་ཚར་དགོས་པ་དང་། དེ་ཀ ག་དགོས་པ། འད ་བ ་ལ་འཛིན་དགོས་ཀྱི་ ཡོད་ཟེར་བའ ་ལ ད་ཁོག་ཟོལ་གང་ཡང་མེད། ཚུར་ཡོང་དུས་དེབ་འཁྱོག་ ཚད་ཅ ག་སལ་བར་འཁུར་ནས་ཡོང་བ་དང་། ཕར་འགྲོ་དུས་དེབ་འཁྱོག་ ཚད་ཅ ག་སལ་བར་འཁུར་ནས་འགྲོ་དགོས་པ་དེ་འད་གང་ཡང་མེད། དེ་ཚོ་ ས བ་ཕྲུག་དབུས་སུ་བཞག་པའ ་ཁ ད་ཚུལ་ཡ ན་ཟེར་གྱི་ཡོད། ད་ལྟ་འད ར་ ལྷགས་པ་ག་རེ་རྒྱག་ག ་ཡོད་མེད་ངས་མ ་ཤེས། ལྷགས་པ་རྒྱག་ཕ གས་ ག་རེ་ཡ ན་མ ན་འདས་པའ ་ལོ་གཅ ག་ལྷག་ག ་ར ང་ལ་ངས་བལྟ་རྒྱུ་མ་ བྱུང་། ཡ ན་ན་ཡང་ཁྱེད་རང་ཚོས་ལྷགས་པ་ག་རེ་རྒྱག་ག ་ཡོད་མེད་ལ་མ་ ལྟོས་པར་ཤེས་ཡོན་ས ད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་མེད་ན། ཤེས་ཡོན་ས ད་ བྱུས་ཀྱི་དགོངས་དོན་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའ ་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལམ་ ས ལ། འཛིན་གྲྭའ ་ནང་དུ་ས བ་ཕྲུག་དབུས་སུ་བཞག་སྟེ་ཁ ད་པའ ་ཐབས་ ཤེས་བསྟེན་དགོས་པ་དེ་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ནས་ད ་བ་དང་པོ་འགྲྱིག་པ་བས། ད ་བ་གཉ ས་པ་དེ་ལ། ཉེས་རྡུང་མ་བཏང་ན་ཐབས་ལམ་གཞན་པ་ག་རེ་ཡོད་ པ་རེད་ཅེས་བཀའ་གནང་སོང་། ཐབས་ལམ་གཞན་པ་འད ་ཡོད་པ་རེད་ ཅེས་པའ ་འཇ ག་ རྟེ ན་ཡོངས་ཁྱབ་ལ་གཅ ག་གྱུར་དུ་འ གྲོ ་བའ ་ཐབས་ལམ་
236 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཞ ག་བཙལ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡ ན་རྒྱུ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ས བ་ཕྲུག་སོ་སོའ ་ ཁམས་དང་མོས་པ་དང་། གཤ ས་ཀ་ལ་བལྟས་ནས་ཐབས་ལམ་བཙལ་ དགོས་པ་དེ་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་འགན་དང་། ལྷག་པར་དུ་དེ་བཙལ་ཐུབ་ན་ དགེ་རྒན་གྱི་སྒྱུ་རལ་ཆེ་ཤོས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་སམ། ཉེས་རྡུང་གཏོང་ བ་དང་། རྔན་པ་སྤ ད་པ་དེ་གོང་དུ་ངས་བོང་བུ་ལ་དཔེ་སྦར་ནས་ཞུས་པ་ ཡ ན། དེར་བརྟེན་དེ་ཕྱི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཉ ་ཤུ་ར་གཅ ག་པའ ་ནང་དུ་རྒྱ་གར་ལྟ་ བུའ ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་སྐ ས་པའ ་བུ་ཕྲུག་ཅ ག་ལ་བསམ་བ ་ཡར་རྒྱས་འ གྲོ ་རྒྱུ་ དང་། སྤ ད་པ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བ་གཉ ས་ལ་ཁ་ཐུག་ཁ་ཐུག་དང་ཉ ་མ་ཁ་ཤས་ ལ་ཕན་ས ད་པ་རེད་མ་གཏོགས། རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པའ ་ཕན་ཐོགས་ཤ ག་ ཡོང་ག ་མེད་པ་དེ་ཐག་བཅད་ནས་བཤད་ཐུབ་ཀྱི་རེད། ཉེས་རྡུང་བཏང་བའ ་ ཉེར་ལེན་ལ་བ རྟེ ན་ནས་ས བ་ཕྲུག་དེའ ་བསམ་བ འ ་ནང་དུ་སེམས་ཀྱི་ཚོར་ བ་ག་རེ་སྐ ་བ་དང་། ཚོར་བ་དེའ ་དབང་ག ས་རྣམ་རྟོག་ག ་འགྱུར་བ་ག་འད་ ཞ ག་འབྱུང་བ་དེར་བལྟ་དགོས། དེ་ར ང་དགེ་རྒན་གྱིས་ཕག་འཇུག་གནང་ བྱུང་། དཔེ་མ་ས ད་པའ ་ཡག་པོ་བྱུང་། མ་འོངས་པར་ཡང་དེ་ག་རང་ཕག་ འཇུག་གནང་ན་ང་རང་ག ་ས ག་པ་འདག་ག ་རེད། བསོད་ནམས་བསག་ ག ་རེད། ཡོན་ཏན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་ཡ ་རེད། སྤ ད་པ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་ཡ ་རེད་ བསམ་པའ ་ཀུན་ས ང་ཞ ག་ཉེས་རྡུང་གཏང་ས་ཞ ག་ལ་ས བས་ས་རེད་དམ་ མ་རེད། དེར་ཞ བ་འཇུག་གནང་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཉེས་རྡུང་ བཏང་བར་བ རྟེ ན་ནས་ཕྲུ་གུ་དེའ ་སེམས་ནང་དགེ་རྒན་ལ་ཁོང་ཁ ་ ད ག་པོ་ ཞ ག་སྐ ས་པ་ཡ ན་ན། ཆོས་ཕ གས་ནས་བཤད་ན་མ ་གཞན་པ་ལ་ཁོང་ཁ ་ སྐ ས་པ་ལས་སོ་སོ་ལམ་ སྟོ ན་བ ད་མཁན་དགེ་རྒན་ བ ་མ་ལ་བར ་ཡ ་མེད་
237 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ པར་ཁོང་ཁ ་སྐ ས་པ་དེ་ཉེས་པ་ལྕྱི་བ་ངེས་པར་དུ་འབྱུང་ག ་རེད། རང་དང་ ཤེས་ཡོན་གྱི་ཐོག་ནས་འབ ལ་བ་ཡོད་པའ ་མ ་རྒན་པ་ཞ ག་ཡ ན་པས་རེད། ཁོང་ཁོ་དེའ ་དབང་ག ས་དགེ་རྒན་དང་སེམས་ཐག་ཉེ་རུ་འགྲོའམ། སེམས་ ཐག་ར ང་དུ་འགྲོ། བསམ་བ འ ་ནང་འཁོན་འཛིན་ས བས་ཀྱི་རེད་དམ། ཡང་ ན༑ བསམ་བ འ ་ནང་བམས་བར ་ཞ ག་ས བས་ཀྱི་རེད། དེ་ཞ བ་འཇུག་གནང་ དགོས་པ་ཞ ག་རེད། བསམ་བ འ ་ནང་བམས་བར ་ས བས་ཀྱི་མེད་པར་ འཁོན་འཛིན་ས བས་པ་བས། ཁ་ཐུག་དེར་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བ་དེ་ཞེད་སྣང་ དབང་ག ས་ཡ ན་ན། དེའ ་ཡར་རྒྱས་དེ་གནས་སྐབས་དང་། བརྟན་ལྷྱིང་མེད་ པ༑ རྒྱུན་གནས་མ ་ཐུབ་པའ ་ཡར་རྒྱས་ཤ ག་རེད་མ་གཏོགས། ཉེས་རྡུང་ རག་པའ ་གོ་སྐབས་ཡོལ་བ་དང་། ས ོ བ་གྲྭའ ་སྒ ག་འཛུགས་ནས་ཐོན་པ། ཡང་ན། ས བ་གྲྭའ ་འཛིན་གྲྭ་ནས་ཕུད་པ་དང་ཁོའ ་གནས་སྐབས་དེ་ས ན་མ་ ལས་སྡུག་ཏུ་མ་འགྲོ་ནའང་ཡག་ཏུ་འགྲོ་རྒྱུ་མེད་པའ ་གནས་ཚུལ་དེ་མཐོང་ ཐུབ་ཀྱི་རེད། ད་ཐབས་ལམ་གཞན་དག་སོ་སོས་བཙལ་དགོས་ན། གང་འད་བས་ནས་ འཚོལ་དགོས་རེད་དམ་ཞེ་ན། འཚོལ་སྟངས་དེ་ནང་པའ ་ར གས་ལམ་ཞ ག་ ཡོད། ནང་པའ ་གཞུང་ལ་ས བ་གཉེར་བ ད་མཁན་ཡ ན་ན་ནང་པའ ་ར གས་ ལམ་དེ་སྟབས་བདེ་ཤོས་རེད་སམ། ནད་ན ་ཤེས་བ་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ན ་སང་བ་ ལ༑ ༑བདེར་གནས་འཐོབ་བ་སྨན་ན ་བསྟེན་པར་བ་བ་ལྟར། །གསུངས་པ་ བཞ ན། སྤ ད་པ་ངན་པ་བ ད་མཁན་གྱི་དགེ་ཕྲུག་ཅ ག་ཡ ན་ན། ཁོའ ་སྤ ད་ པ་ངན་པ་ཆགས་པའ ་རྒྱུ་གཙོ་བོ་དེ་ག་རེ་རེད། འཕྲལ་གྱི་རྐ ན་ག་རེ་རེད།
238 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡུལ་དུས་གནས་སྐབས་གང་འ ད་ཞ ག་ག ་དབང་ག ས་ཁོའ ་སྤ ད་པ་ངན་པ་ ཆགས་འདུག མ ་ཞ ག་ཡ ན་ཕྱིན་ཆད་ལ་སྤ ད་པ་ངན་པ་རང་ཆས་སུ་མེད། སེམས་ཀྱི་རང་བཞ ན་འོད་གསལ་བ། ད ་མ་ཐམས་ཅད་ག ་བུར་བ་ཟེར་བའ ་ ལྟ་གྲུབ་དེར་ཁས་ལེན་མཁན་ཞ ག་ཡ ན་ན། ཕྲུ་གུ་ཞ ག་སྐ ས་ཙམ་ཉ ད་ནས་ བཅོས་སུ་མེད་པའ ་རང་བཞ ན་ངན་པ་ཞ ག་དང་། བསམ་གྱིས་མ ་ཁྱབ་ པ་ཞ ག་ཡོང་མ ་ས ད། ཁོས་སྤོད་པ་ངན་པ་དང་ཚུལ་མཐུན་མ ན་པར་བ ད་ པ་དེ་དག་ཁོ་རང་ག ་ལུས་སེམས་ཀྱི་འཚར་ལོངས་དང་ལྷན་དུ་ཕྱིའ ་རྐ ན་ ལ་བརྟེན་ནས་ཏན་ཏན་ཡོང་བ་ཞ ག་དང་། དེའ ་དབང་ག ས་ག་ལེ་ག་ལེར་ གོམས་གཤ ས་འཇགས་སོང་བ་ཞ ག་ཆགས་ཡོད། དེའ ་རྒྱུ་དེ་ངོས་ཟ ན་ པར་བས་ནས་རྒྱུ་དེ་ས ང་བའ ་ཐབས་ཤེས་བ་དགོས། དེའ ་རྒྱུ་དེ་ངེས་པར་ ས ང་ནུས་པ་ཞ ག་མ་གཏོགས་ཡང་བ སྐ ར་སེམས་ཀྱི་རང་བཞ ན་དུ་གྱུར་ ནས་ས ང་མ ་ནུས་པ་ཞ ག་ཡོང་ག ་མེད། རྒྱུ་དེ་མེད་པ་བཟོ་བའ ་ཐབས་ཤེས་ མ་བས་པར་འབས་བུ་དེ་རང་ལ་གདོང་ཐུག་བ ད་པའ ་ཐབས་ཤེས་བས་ན། དེ་ན ་དེ་ར ང་སང་ཉ ན་གྱི་སྨན་བཅོས་བ ད་སྟངས་ནད་རྟགས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ (symptomatic treatment) ཟེར་བ་དེ་རེད། མགོ་ན་ན་མགོ་སྨན་སྤད་ནས་སང་ ཉ ན་སྐེད་པ་ན་བ་ཞ ག་བཟོས། ཡང་སྐེད་པའ ་སྨན་ཞ ག་སྤད་ནས་གནངས་ ཉ ན་མ ག་ན་བ་ཞ ག་བཟོས། དེ་འད་བས་ནས་སྐོར་བ་རྒྱག་པ་ཞ ག་ཆགས་ སྟབས། ང་ཚོ་བོད་པ་དང་རྒྱ་གར་ཨ་ཡུར་བེ་དའ ་ (Ayurvedic) སྨན་བཅོས་ བ ད་སྟངས་དེ། ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ག་རེ་རེད་འདུག དེ་རད་བཅད་ནས་དེ་མེད་པ་ བཟོ་བའ ་ཐབས་ཤེས་བས་ནས་ཆ་ཚང་དག་ཐུབ་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། མ ་རེ་ རེ་ལ་རྒྱུ་མ ་འད་བ་རེ་རེ། འད་པོ་འད་པོ་ཡོང་ས ད་ཀང་། གང་ཟག་བ ་བག་
239 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ པ་རེ་རེར་སྤ ད་པ་མ ་འ ད ་བ་ཆགས་པའ ་གནས་སྟངས་མ ་འ ད ་བ་རེ་ཏན་ ཏན་ཡོང་ས ད་པ་རེད་སམ། དེ་བཅོས་ཐབས་བས་ནས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བ་ ལ་མེད་དུ་མ ་རུང་བའ ་ཆ་རྐ ན་གཅ ག་ཡོད་པ་དེ་གང་རེད་ཅེ་ན། དགེ་རྒན་ དགེ་ཕྲུག་ག ་སེམས་ཐག་ཉེ་བའ ་འབ ལ་བ་དེ་རེད། དགེ་ཕྲུག་ག ས་དགེ་ རྒན་ལ་ཡ ད་ཆེས་བ ས་འགེལ་ཡོད་པ། དགེ་རྒན་གྱིས་དགེ་ཕྲུག་ལ་ཁ་ཙམ་ མ ན་པའ ་བར ་བ་ཡོད་པ། རང་ག ་བུ་ནང་བཞ ན་ཡ ན་བསམ་པའ ་བར ་བ་ ཡོད་པ་དེ་འད་བྱུང་ན། བར ་བ་དེའ ་དབང་ག ས་དགེ་ཕྲུག་ག ་ཡ ད་ཆེས་དེ་ ས བས་ཐུབ་ཀྱི་རེད། དགེ་ཕྲུག་ག ་ཡ ད་ཆེས་དེ་ས བས་ཐུབ་ན། དགེ་ཕྲུག་ ག ས་དགེ་རྒན་གྱི་མདུན་ལ་མཚེར་སྣང་མེད་པར་རང་ག ་དཀའ་ངལ་ག་རེ་ ཡོད་པ་དེ་དག་བཤད་ཐུབ་པ་ཞ ག་ཡོང་ག ་རེད། དེ་བྱུང་ན་དཀའ་ངལ་སེལ་ བ་ལ་ཐབས་ཤེས་ག་རེ་འདུག མ ་མ ་འད་བ་རེ་རེ་ལ་དཀའ་ངལ་མ ་འད་བ་ རེ་རེ་ཡོད་ན། དེ་སེལ་བ་ལ་ཐབས་ཤེས་མ ་འད་བ་རེ་རེ་བཙལ་དགོས་ཀྱི་ རེད་མ་གཏོགས། ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཉེས་རྡུང་གཏོང་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད། ར ལ་ བུ་འད ་སྤད་ན་ཡག་ག ་རེད་ཟེར་བའ ་དེ་འདའ ་ར ལ་བུ་ཞ ག་རག་རྒྱུ་མེད། སྤྱིར་བཏང་ད་ལྟའ ་ཆར་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་གཅ ག་ག་རེ་ཡོད་ཅེ་ན། དགེ་ རྒན་དང་དགེ་ཕྲུག་མང་ཉུང་ག ་ཚད་དེ་ཏག་ཏག་ཅ ག་ར་བ་ནས་མེད། དགེ་ རྒན་རེ་རེ་ལ་དགེ་ཕྲུག་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅུ་རེ་བལྟ་དགོས་པའ ་གནས་བབ་ཅ ག་ ཡོད་པའ ་སྐབས་སུ། དགེ་ཕྲུག་རེ་རེ་བཞ ན་དུ་ས ར་གྱི་འབ ལ་བ་གཅ ག་ བཞག་ཐུབ་པ་དེ་ཧ་ཅང་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་རེད། ཡ ན་ནའང་དེ་ཐབས་ ཤེས་བ ད་དགོས་ཀྱི་རེད་བསམ། དགེ་རྒན་གྱིས་དགེ་ཕྲུག་ག ་བསམ་
240 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བ འ ་གནས་བབ་ཡག་པོ་བས་ནས་ཤེས་པ་དང༌། ཁོ་རང་ག ་དཀའ་ངལ་ ཤེས་པའ ་ཐབས་ཤེས་བས་ན། ཐབས་ཤེས་དེའ ་ཐོག་ནས་སེམས་ཐག་ ཉེ་པོ་ཞ ག་ཆགས། སེམས་ཐག་ཉེ་པོ་ཆགས་ན། ད་དུང་གནས་ཚུལ་མང་ བ་ཤེས་པ་དང་། གནས་ཚུལ་མང་བ་ཤེས་ན་ཐབས་ལམ་མང་བ་རག་ག ་ རེད། ར ་བཙུན་བམས་པས་བས མས་བརྒྱབ་ནས་ཡག་པོ་ཞ ག་གསུངས་ ཡོད། སེམས་མ ་འགོང་བ་ཉ ད་ལ་སོགས། །ངོ་བོ་ཉ ད་མེད་སོགས་སྟོན་ བ ད། །དེ་ཡ ་མ ་མཐུན་ཕ གས་བོར་བ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཡོངས་འཛིན་ ཡ ན། །འད ་ངས་དགེ་རྒན་གྱི་བསབ་བའ ་བསབ་གཞ ་ནང་ལ་ཧ་ཅང་གལ་ ཆེན་པོ་རེད་བསམ། སེམས་མ ་འགོང་བ་ཉ ད་ལ་སོགས། །ཟེར་བ་ན ། ས ན་ དང་པོ་དེ་ལ་སེམས་མ ་ཞུམ་པར་བ ད་པ་རེད། སེམས་མ ་འགོང་བར་བ ད་ པ་ན ། འད ་ངས་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད། འད ་ངས་འཇོན་གྱི་མ་རེད། འད ་ཧ་ཅང་ དཀའ་ལས་ཁག་པོ་རེད་འདུག་བསམ་པའ ་བསམ་ཚུལ་འད ་འཛིན་གྲྭའ ་ ནང་དུ་མ་བ ས བས་པའ ་གོང་ལ་མེད་པ་བཟོ་དགོས་པ་དེ་དང་པོ་ཆགས་ ཡོད། འད ་བཟོ་བ་ལ་དགེ་ཕྲུག་ག ་སེམས་ཀྱི་འཁྱེར་སོོ་དེ་ཤེས་པའ ་ཐབས་ ཤེས་མ་བས་པར་ལམ་སང་འཛིན་གྲྭའ ་ཕྲུ་གུ་སུམ་ཅུ་ཐམ་པ་ཡོད་ན། ཚང་ མ་གཅ ག་པ་རེད་བསམས་ཏེ་རྒྱུག་པ་ལེབ་རྡུང་བས་ནས་ཕྱིན་ན། སེམས་ མ ་འགོང་བ་བཟོ་ཐུབ་རྒྱུ་ར་བ་ནས་མེད། མ ་གཅ ག་གཉ ས་ཀྱི་སེམས་མ ་ འགོང་བ་བཟོ་ཐུབ་ནའང༌། མ ་ཡོངས་ར གས་ཀྱི་སེམས་མ ་འགོང་བ་བཟོ་ ཐུབ་མེད། ཉེས་རྡུང་གཏོང་བ་དེ་དགེ་རྒན་ལ་ཞེད་སྣང་ཡོང་བའ ་ཆེད་དུ་ རེད། དགེ་རྒན་ལ་ཞེད་སྣང་མེད་པ་དང་བར ་བཀུར་ཞ ག་ག ་ཐོག་ནས་ འབ ལ་བ་འད འ ་ལྡོག་ཕ གས་ཤ ག་བཟོ་ཐུབ་ན། ཞེད་སྣང་མ ་དགོས་པའ ་
241 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཐོག་ནས་ཕྲུ་གུ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བའ ་ཐབས་ཤེས་ཤ ག་ཏན་ཏན་ར ད་ཐུབ་ སམ། དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཞ ག་ཡ ན་ས ད། དེའ ་ར ས་ལ་ས བ་ཚན་བསབ་ རྒྱུ་དེ་རེད། སོབ་ཚན་བསབས་པའ ་ར ས་ལ་དེ་ཡ ་མ ་མཐུན་ཕ གས་བོར་ བ་གསུམ་པ་དེ། ད་ངས་བསབས་ཚར་བ་ཡ ན། ཁྱེད་རང་ག་རེ་བ ད་ནའང་ བ ད་ཅེས་ག ད་བཞག་ན་འགྲྱིག་ག ་མེད། བསབས་ཚར་བའ ་ར ས་ལ་ཕྲུ་གུ་ དེ་ཡ ་ཡ ད་ཀྱི་སྡུག་བསལ་ག་རེ་ཡོང་ག ་འདུག ལུས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ག་རེ་ ཡོང་ག ་འདུག སེམས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ག་རེ་ཡོང་ག ་འདུག ས བ་ཚན་འད ་ སྦངས་པའ ་སྐབས་ལ་གང་དུ་མ་ཤེས་པ་ཆགས་ཀྱི་འདུག གང་དུ་དཀའ་ ངལ་འཕྲད་ཀྱི་འདུག ག་རེ་ག་རེ་བ ད་དགོས་ཀྱི་འདུག དེ་ཚོའ ་འགལ་རྐ ན་ གང་ཡ ན་པ་ཤེས་པར་བས་ནས། དེ་དག་རེ་རེ་བས་ནས་བསལ་རྒྱུ་དེ་ དགེ་རྒན་གྱི་ལས་འགན་རེད། དེ་ཡ ན་སྟབས་ཉེས་རྡུང་མ་བཏང་བ་ཡ ན་ན་ ཡང་ཞེད་སྣང་སྐུལ་བསད་པ་ཡ ན་ན། ཉེས་རྡུང་མ་བཏང་བའ ་དགོས་མཁོ་ དེ་འགྲུབ་ཀྱི་མེད། ཉེས་རྡུང་གཏོང་རྒྱུ་མེད་ཟེར་བའ ་སྐབས་ལ། ཉེས་རྡུང་ ག ་མཚོན་པའ ་འཚེ་བ་དང་དག་པོའ ་སྤ ད་པ་གང་ཡང་བ ད་ཀྱི་མེད། དེ་ར ང་ སང་ཉ ན་གྱི་སྐད་ཆ་ལྟར་ན་ཞེད་སྣང་སྐུལ་རྒྱུ་མེད། གནའ་ས་མོའ ་སྐད་ ཆ་ལྟར་ན་སེམས་མ ་འགོང་བར་བ ད་དགོས། ཞེད་སྣང་སྐུལ་རྒྱུ་མེད། ང་ ཚོའ ་ས ལ་རྒྱུན་གྱི་ཤོད་སྟངས་དང་ད་ལྟའ ་ཤོད་སྟངས་གཉ ས་ལ་ཁྱད་པར་ གང་ཡང་མེད། དེ་ནས་ས བ་ཚན་དེ་ཁོ་རང་ག ་བ འ ་ནུས་པ་ག་འད་ཡོད་ པ་ནང་བཞ ན་བསབས་པ་དང་། དེ་བསབས་པའ ་ར ས་ལ་ཡང་ཁོ་རང་ལ་ སེམས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ག་རེ་ཡོང་ག ་འདུག་པ་ཤེས་པར་ བ ས་ནས་སེལ་ དགོས། དེ་འད་བས་ནས་འབ ལ་བ་བཞག་ཐུབ་ན། ངེས་པར་དུ་ཉེས་རྡུང་
242 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གཏོང་མ་དགོས་པར་བཟང་སྤ ད་ས ལ་ཐུབ་པ་དང་། ཤེས་རབ་ས ལ་ཐུབ་ པ༑ ས བ་སྦ ང་ཡག་པོ་སྤད་ཐུབ་པ་ཞ ག་ཡོང་ག ་རེད་བསམ་ནས་ང་ཚོའ ་ལྟ་ གྲུབ་ཀྱི་ཆ་ནས་བལྟས་ན་དེ་འད་མཐོང་བ་དང་། དངོས་སུ་ལག་ལེན་བསྟར་ བའ ་སྐབས་སུ་འགྲྱིག་ག ་མེད་ན། ཉེས་རྡུང་གཏོང་ཆོག་ག ་མ་རེད་ཅེས་ པའ ་བཀའ་དེ་ཡང་ཉེས་རྡུང་བཏང་བའ ་བ་བ་དང་གཅ ག་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེ་ གཉ ས་ལ་དབ ་བ་གང་ཡང་མེད།། །།
243 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེང་དུས་ཤེས་ཡློན་དང་འབེལ་བའྲི་ཡ་རབས་བཟང་སྤློད་ གལ་ཆེའྲི་སྐློར།1 ༄༅། །ཤེས་ཡན་ག ་རང་བཞིན་ཡག་པ་བས་ནས་ངས་མ་བཟུང་བར་བརྡ་ ལན་སྤད་པ་ཙམ་དང་། བརྡ་ལན་དེ་ཚོ་རུབ་རུབ་བཟས་ནས་བསམ་བའི་ ནང་ཉར་བསྡད་པ་ཙམ་ལ་ཤེས་ཡན་གི་གངས་ལ་བརྩིས་པ་ཡིན་ན། དེ་ དང་སེམས་ཀི་ཡར་རྒྱས་གཉིས་དབར་འབ ལ་བ་ཞེ་དག་ཡད་མ་རེད། དེ་ལ་ བརེན་ནས་མིའི་བསམ་བའི་ནང་གནས་ཚུལ་མང་པ་ཞིག་གི་ག་རགས་ཡད་ ཀང་སེམས་རྒྱུད་ཞི་དུལ་ཆགས་རྒྱུའི་རང་གཤིས་སུ་ཡད་པའི་བམས་བརྩེའི་ ས་བན་དེ་གསལ་རྒྱུའི་ཆ་རྐ ན་དུ་མ་གྱུར་པ་ཡིན་ན། ཕ ་ལགས་ནས་ལྟ་དུས་ ཤེས་ཡན་ཡད་མདག་ཁ་པ་གང་ཞིག་ལ་ནང་དན་ཤེས་ཡན་མེད་པ་དང་ བཟང་སྤྱོད་དང་མི་ལྡན་པ་ཆགས་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཏན་ཏན་ཡད་རེད། ང་ཚོའི་དན་ཐག་ལ་ཡད་པའི་མི་མང་པ་ཞིག་དཔེ་མཚོན་ལ་བཞག་ པ་ཡིན་ན། ཧི་ཊི་ལར་ (Hitler) དང་། མུ་ས་ལི་ནི། (Mussolini) ལེ་ནིན། (Lenin) མའ་ཙེ་ཏུང་ལྟ་བུ་དེ་ཚོ་དེང་རབས་ཀ ་ཤེས་ཡན་ཐག་ལ་མ་འདངས་པ་མ་ ཡིན་པར་དེང་རབས་ཀ ་ཤེས་ཡན་ཆ་ཚང་བངས་ཡད་རེད། དེ་ཙམ་དུ་མ་ 1 ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༨ ཉ ན་ས ལ་ཀོབ་བོད་ཁྱྱིམ་ས བ་གྲྭར་སྩལ་བའ ་བཀའ་ས བ།
244 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཟད་བེད་སྤྱོད་ལག་པ་གཏང་བའི་ཤེས་ཡན་ཟེར་རུང་བརྡ་ལན་ནམ་བརྡ་ འཕ ན་དེ་ཚོའི་ཐག་ལ་བ་ཕམ་ཡད་པ་དེ་འད། དཔེར་ན། ཀཱལ་མར་ཁེ་སི་ (Karl Marx) ལྟ་བུ་ཆ་བཞག་ཀང་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ཤེས་ཡན་ཆ་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་ པའི་མཁས་པ་དེ་ཚོའི་ནང་ནས་རྩེ་ཕུད་ལྟ་བུ་རེད། ཁང་གི་གསུང་རྩྱོམ་ Das Kapital ཟེར་བ་དེ་ཚོར་བལྟས་པ་ཡིན་ན་དངས་གནས་མཁས་ཉམས་དད་ པས་ལགས་རྩྱོམ་གནང་ཐུབ་མཁན་ཞིག་ཆགས་ཡད་རེད། དངས་སུ་རང་ གི་སེམས་རྒྱུད་མ་དུལ་བ་དང་བམས་བརྩེའི་སེམས་ཡར་རྒྱས་འག་མ་ཐུབ་ པའི་དབང་གིས་ཀུན་སྤྱོད་ལ་ས བས་པའི་སྐབས་སུ་གཞན་ལ་འཚེ་བ་དང་། གནད་པ། དབང་སྒྱུར། གཉའ་གནན་བ་རྒྱུ་ཞིག་མ་གཏགས་གཞན་ཕན་གི་ བ་བ་མ་སྒྲུབ་པ་དང་། གཞན་ཕན་ག ་བ་བ་ཡིན་ཞེས་ལབ་རྒྱུ་ཙམ་ལས་ དངས་སུ་གཞན་ཕན་ག ་བ་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་འད་ཆགས་ཡད་རེད། ཕ ་ལ་བརྒྱ་ཕག་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་བྱུང་བའི་མི་དེ་ཚོ་དང་། དེ་བཞིན་ དཔེ་མཚོན་གཞན་ཞིག་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན་བདག་ཉིད་ཆེན་པ་གཱནྡ ་དང་། ར་ཝཱིནྡྲ་ནཱཐ་ཊཻ་གར། (Rabindranath Tagore) ཨརབིནྡ་གྷྱོཥ། (Aurobindo Ghosh) ལ་ སགས་པ་ཁང་ཚོ་ཡང་དེང་དུས་ཀ ་ཤེས་ཡན་བརྒྱུད་ནས་སབ་གཉེར་བས་ པ་གང་ཞིག་ལ་སབ་སྦྱོང་ཐན་པའི་སྐབས་སུ་དེང་རབས་ཀི་གནས་ཚུལ་ལ་ རྒྱབ་ཏུ་ཕྱོགས་ནས་སལ་རྒྱུན་ལ་ལག་འག་བ་དེ་ནི་དངས་གནས་ཤེས་ཡན་ གནད་དུ་ས ན་པ་ཞིག་གམ་ཤེས་ཡན་མིང་དན་མཚུངས་པ་ཞིག་ཡད་པའི་ རགས་མཚན་རེད། གཱནྡ ་དང་། ཊཻ་གར། མ་དན་མ་ཧན་མཱལ་བཱི་ཡ་ལ་སགས་ པ་ཁང་ཚོའི་གས་དེ་ཚོ་ཆུང་དུས་ནས་རྒྱ་གར་ག ་སབ་སྦྱོང་དང་། དེང་
245 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རབས་སམ་ཡང་ན་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སབ་སྦྱོང་ཟུང་འབེལ་གནང་མཁན་ག ་ གས་རེད། ཨར་ཝིནྡ་ གྷྱོ ཥ་ལྟ་བུ་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན་རྒྱ་གར་ག ་ས ལ་རྒྱུན་ ས བ་སྦྱོང་ཕར་བཞག་ནས་རྒྱ་གར་ག ་སྐད་ ཀ ང་རྩ་བ་ནས་ཤེས་ཀ ་ཡ ད་ མ་རེད། ཁང་གི་ཡབ་མེས་དེ་ཚོ་བངྒཱལ་ག ་མི་ཚང་དཔལ་འབྱོར་ཆེན་པ་ དང་། སྐབས་དེ་དུས་ཁང་ཚོར་ Governor ཞེས་ཟེར་ག ་ཡད་པ་ཁང་ཚོའི་བུ་ དེ་རྒྱ་གར་ག ་ད ་མ་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་བཟ་རྒྱུའི་འདད་པ་བས་ཏེ་ནང་ལ་ཕྲུ་ གུ་སྐ ས་ཟིན་པ་དང་། མ་མ་དེ་ཚོའང་ཨིན་ཇི་རང་གི་སྐ ་དམན་བསྐྱོས་པ་ མ་གཏགས་རྒྱ་གར་བ་རྩ་བ་ནས་མ་བཞག་པར། ནང་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་ བའི་སྐད་ཀང་ཨིན་ཇི་མ་གཏགས་བངྒཱལ་ག ་སྐད་རྩ་བ་ནས་མ་བརྒྱབ་པའི་ ཐ ག་ནས་གས ་སྐྱོང་ བ ས་ཏེ་ལ ་བདུན་ལ་ས བས་དུས་ལ ན་ཌ ན་ལ་བཏང་ བ་རེད། དགུང་ལ་བདུན་ནས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་བར་ལན་ཌན་དུ་བཞུགས་ ནས་གཞི་རིམ་ག ་སབ་སྦྱོང་ཡངས་སུ་རགས་པ་ལན་ཌན་ག ་སབ་གྲྭ་ཁག་ དང་། ཨཀ་སི་ཕར་ཌི་གཙུག་ལག་སབ་ཁང་དང་། ཀེམ་བིརིཇ་གཙུག་ལག་ ས བ་ཁང་དེ་ཚོ་འགི མས་ཏེ་དགུང་ལ ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ལ་རྒྱ་གར་དུ་ལ ག་ ཕེབས་སྐབས་ཕ ་ནང་གི་སྐད་ཆ་ཤད་སྟངས་དང་། བསམ་བ་གཏང་སྟངས། གྱོན་ཆས་གྱོན་སྟངས། ཁ་ལག་ཟ་སྟངས་སགས་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་ ཨིན་ཇིའི་མི་བཀྲུས་ནས་མ་དག་པ་ཞིག་ཆགས་ནས་ལག་ཕེབས་པ་རེད། རྒྱ་གར་ནང་ལག་ཕེབས་ར ས་ལ་གཉིས་གསུམ་ག ་ནང་འདི་ཚོ་ཚང་མ་ས ང་ པ་གཅིག་ཀང་མེད་པ་དང་། དན་དང་ལྡན་པ་རྩྭ་རྩེའི་ཟིལ་པ་ཙམ་ཡང་
246 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མེད་པ་གཟིགས་ནས་གཞི་ནས་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་དང་། རང་གི་ལུང་པ་ བངྒཱལ་ག ་སྐད། རྒྱ་གར་ག ་སྐད་ཡིག་གཞན་དག་དང་གཞུང་ཆེན་མར་སབ་ སྦྱོང་གནང་བའི་ར ས་སུ་རྒྱ་གར་རང་བཙན་གི་འཐབ་རྩྱོད་ནང་ཞུགས་པ་ རེད། དེ་ནས་བངྒཱལ་དུ་བཞུགས་མ་ཐུབ་པར་པཱཎ ཅེརཱི་ (Pondicherry) ལ་གབ་ ནས་བཞུགས་དགས་བྱུང་བའི་མཐའ་མ་དེར་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་ཡང་ས་ཁུལ་ དེར་རགས་པ་རེད། དེ་དུས་པཱཎ ཅེརཱི་དེ་པར་ཅུ་གལ་ག ་འག་ལ་ཡད་སྟབས་ ཨིན་ཡུལ་ནས་བས་ཏེ་པར་ཅུ་གལ་དུ་སྐབས་བཅལ་ལྟ་བུར་བཞུགས་ནས་ ཁང་གི་ལྟ་གྲུབ་དང་། ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ཆས་ལུགས་ཀ ་བཟ་འད་པ་དེ་ རིང་སང་ཉིན་རྒྱ་གར་ནང་པཇིམ་ ཨཱཤྲམ་ནས་འཛིན་སྐྱོང་བས་པའི་བ་བང་ ཁག་དང་། དེ་བཞིན་ཨ་ར་ཝི་ལེ་ (Auroville) ཟེར་བའི་གང་སྡེ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ ཡད་པ་དེའི་ནང་དངུལ་སགས་བེད་སྤྱོད་གཏང་མི་དགས་པར་རང་རང་ས་ སའི་ལུས་ངག་གི་རྩྱོལ་བ་གང་འད་ཞིག་བ ད་ཐུབ་པ་དེའི་ཐག་ནས་སལ་ རྒྱུན་ག ་འཚོ་བ་སྐེལ་ཐབས་དང་། ཁར་ཡུག་ལ་གནད་སྐྱོན་མེད་པར་རང་ བཞིན་འབྱུང་བའི་གནས་བབས་དང་མཐུན་པ་བས་ནས་བསྡད་རྒྱུའི་ལམ་ སལ་ཧ་ཅང་ཤུགས་ཆེན་པ་ཞིག་ས ལ་གནང་བ་རེད། དེར་བརེན་ངས་ག་རེ་ཞུ་ཡི་ཡད་ཟེར་ན། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་གིས་ རང་གི་རྣམ་དཔྱྱོད་དང་བམས་བརྩེ་གསལ་བར་བ ད་པ་དང་ཡར་རྒྱས་འག་ ཐུབ་པ་ཞིག་བས་པ་ཡིན་ན། དེའི་དབང་གིས་སྤྱོད་ལམ་གང་འད་ཞིག་བས་ རུང་ཡ་རབས་ཀ ི ་སྤྱོད་ལམ་ལ་ཆགས་འག ་བ་རང་བཞིན་ག ས་ཡ ང་རྒྱུར་ བར ན། ཤེས་ཡན་དང་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་གཉིས་ལགས་ཀ་མ་ཡིན་པ་
247 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཤེས་དགས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་དེ་ལས་རིམ་ བེ་བག་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་དང་། དེས་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཡང་ཐུབ་ཀ ་མེད་པ། དེ་དང་མཉམ་དུ་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ང་སྤད་བ་རྒྱུའམ་ཡང་ན་ཡ་རབས་ བཟང་སྤྱོད་ས བ་པའི་ས བ་ཚན་འཐ ལ་པ་གཅིག་ སྤ ད་དག ས་ཀ ་ཡ ད་པ་ བསམ་བ་བཏང་བ་ཡིན་ན་བསམ་བ་དེ་ནར་བ་རེད་བསམ་ག ་ཡད། ཕ ་ལ་ ༡༩༨༠ ག་གངས་ཙམ་ལ་རྒྱ་གར་ག ་མཐ་རིམ་སབ་གྲྭ་ཚང་ མའི་འཛིན་སྐྱོང་གནང་མཁན་ཡུ་ཇི་སི་ (UGC) ཟེར་བ་ཞིག་ཡད་རེད། དེ་ ནི་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བཙུགས་པའི་རང་སྐྱོང་གི་སྡེ་ཚན་ཞིག་རེད། སྒིག་ འཛུགས་འདིས་རྒྱ་གར་ག ་མཐ ་རིམ་ས བ་གྲྭ་ཚང་མའི་ནང་བཀ ད་ ཁ བ་ ཅིག་བཏང་བ་རེད། མཉམ་འབ ལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀ ་ཕྲུ་གུ་དང་། ཤེས་ཡན་ སྡེ་ཚན་ཡུ་ནེས་ཀ་ (UNESCO) ཟེར་བ་ཞིག་ཡད་པ་དེ་མཉམ་འབ ལ་རྒྱལ་ ཚོགས་ཀ ་ཡན་ལག་ཆུང་ཆུང་ཞིག་རེད། ཡུ་ནེས་ཀ་ཤར་ནུབ་ཀ ་རྒྱལ་ཁབ་ མང་པའི་ནང་ནས་ཤེས་ཡན་ག ་མཐ་རིམ་སབ་སྦྱོང་གི་གནས་ཚུལ་ཐག་ལ་ ཞིབ་འཇུག་བས་པའི་གྲུབ་འབས་འདི་བཟང་སྤྱོད་ཀི་སབ་ཚན་ཞིག་བཞག་ དགས་འདུག སྐབས་དེ་དུས་ལ་གསུམ་ག ་རིང་ལ་རེར་ཨང་ཀི་བརྒྱ་རེ་ཡིན་ པའི་རྒྱུགས་ཤག་རེ་དང་། དེ་བཞིན་སབ་དཔན་ག ་སབ་ཚན་ཡིན་ན་ལ་ གཉིས་ལ་ཨང་གངས་བརྒྱ་རེ་ཡིན་པའི་ཤག་བུ་རེ་བས་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཀི་ སབ་ཚན་ཟུར་དུ་བཟ་དགས་འདུག་ཅེས་སབ་ཚན་ག ་འཆར་གཞི་ཡང་ཡུ་ ཇི་སི་ཡིས་བཟས་ནས་བཏང་འདུག ཚུལ་ཁ མས་ཀ ་བསབ་བ་ (Moral Education) སྟེ་མིང་གཞན་ལ་ Value Education ཟེར་བ་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྐད་ཆ་
248 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཤད་སྟངས་ཤིག་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་པས་སྐད་ཆ་གང་འད་ཞིག་བཤད་ཀང་ གང་ཚད་བརྒྱབ་ནས་བཤད་རྒྱུའི་གཤིས་ཀ་ཞིག་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་ སྟབས་ Moral ལས་ Value ཟེར་བ་དེ་བད་སྐད་ལ་སྒྱུར་བ་ཡིན་ན་གང་ཚད་ ཅེས་ཚོང་པའི་སྐད་ཆ་ཞིག་རེད། གང་ཚད་ཀ ་ཤེས་ཡན་ཞིག་ཁ་སྣྱོན་རྒྱག་ དགས་འདུག་ཅེས་ལབ་པ་རེད། དེ་དུས་ང་ཚོའི་གཙུག་ལག་སབ་གཉེར་ ཁང་དུ་ཡད་པའི་འག་འཁ ད་མང་པ་ཞིག་གིས་སབ་ཚན་དེ་གཞག་གི་མིན་ ཞེས་ང་རྒྱོལ་བས་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་ར ས་མ་རྒྱ་གར་ག ་ས ད་བན་རྒྱུན་ རིང་པ་གནང་མཁན་སྐུ་ཞབས་མན་མ་ཧན་ སིཧᨗ་ (Manmohan Singh) ལགས་ ནས་ཟླ་བ་དྲུག་བདུན་རིང་ཡུ་ཇི་སི་སྒ ག་འཛུགས་ཀ ་ཚོགས་གཙོ་གནང་བ་ རེད། ཁང་འཛམ་ག ང་དངུལ་ཁང་ནང་ཕག་ལས་གནང་ནས་བག ས་ཡལ་ གནང་ར ས་རྒྱ་གར་ལ་ཕེབས་ཏེ་ཡུ་ཇི་སི་གཙོ་འཛིན་གནང་སྐབས་ Value Education དང་། མཐ་རིམ་ཤེས་ཡན་ས ར་བདག་ཅན་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུ་གཉིས་ནི་ ཁང་གི་ཕག་ལས་ནང་གི་གཙོ་བ་དེ་རེད། དེ་སྐབས་ང་ཚོ་བག་གེང་མང་པ་ བྱུང་བ་རེད། གང་འཚམས་ཤིག་ནས་ཡུ་ཇི་སི་སྒ ག་འཛུགས་ཀ ས་ཁ ད་རང་ ཚོའི་སབ་སྦྱོང་འདི་ངས་ལེན་མ་བས་པ་ཡིན་ན་ཡུ་ཇི་སི་ངས་ནས་མཐུན་ རྐ ན་དངུལ་འབབ་དེ་ཚོ་བཀག་གི་ཡིན་ཞེས་སྡིགས་ར་བསྐུལ་བའི་མཚམས་ ལ་ས བས་པ་རེད། དེ་ལ་ང་ཚོས་ལན་ག་རེ་བ ས་པ་རེད་ཟེར་ན། ཉེ་བའི་གཙུག་ལག་ རབ་འབམས་ནང་སབ་ཚན་བདུན་དང་། གཙུག་ལག་རབ་འབམས་ནང་ སབ་ཚན་བཞི་ཡད་པ་དེ་ཚོའི་ནང་ལ་གང་ཚད་ value ཀི་སྐད་ཆ་གཅིག་
249 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཀང་ཡད་མ་རེད་དམ། གལ་ཏེ་དེ་མེད་པ་ཡིན་ན་ཟུར་དུ་བསབ་དགས་ རེད། ང་ཚོས་ད་ལྟ་སབ་བཞིན་པའི་ཤེས་ཡན་འདི་ཚོ་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་ གང་ཐང་མེད་པ་ (valueless) ཞིག་རེད་ཅེས་ཡུ་ཇི་སི་སྒ ག་འཛུགས་ནས་ཡིག་ ཐག་ལ་གནང་རགས་ཞེས་ལབ་དགས་བྱུང་བ་རེད། དེ་ནས་སྟབས་ལེགས་ པ་ཞིག་ལ་སྐུ་ཞབས་ནར་སིམ་ཧཱ་ རཱབ་ (Narasimha Rao) ས ད་བན་གནང་ བའི་སྐབས་སུ་སྐུ་ཞབས་མན་མ་ཧན་ སིཧᨗ་ཁང་གི་དཔལ་འབྱོར་བན་ཆེན་ ལ་བསྐྱོ་གཞག་གནང་བ་ཡིན་སྟབས་ཡུ་ཇི་སི་ཚོགས་གཙོ་བརེ་པ་ཐེབས་ པ་རེད། དེ་ར ས་བཽམ ་ལ་བཞུགས་པའི་ལྕམ་དེསཨཱི་ (Madam Desai) ཞུ་བ་ཞིག་ ཡ ད་པ་ཁ ང་ཡང་རྒྱ་གར་ག ་ས ལ་རྒྱུན་ཐ ག་མག ་འཚོས་པ ་ཡ ད་པ་ཞིག་ རེད། ར ས་མ་ག་རེ་གནང་ཡད་མེད་ཤེས་མ་སང་མ་གཏགས་གང་ལྟར་ཕི་ལ་ ༢༠༠༡ བར་དུ་སབ་ཚན་འདི་བཅུག་ཡད་མ་རེད། སབ་ཚན་ནང་མ་བཅུག་ པ་དེ་ཡིས་བཟང་སྤྱོད་དགས་ཀི་མི་འདུག་ཅེས་བཤད་ཀ ་མེད་ཀང་བཟང་ སྤྱོད་དེ་སབ་ཚན་བ ་བག་པ་གཅིག་གི་ང་བར་བསབས་པ་ཡིན་ན་དགས་ པ་གང་ཡང་མི་འདུག དེས་ག་རེ་མཚོན་ག ་ཡད་རེད་ཟེར་ན། ང་ཚོས་ སབ་བཞིན་པའི་སབ་ཚན་གཞན་དག་ཚང་མ་བཟང་སྤྱོད་སབ་ཀ ་མེད་པ་ དང་། བཟང་སྤྱོད་དང་འབ ལ་བ་མེད་པ། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་པ་ ཡིན་ན་གལ་ས ད་བཟང་སྤྱོད་ཀི་སབ་ཚན་འདི་མ་བཅུག་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ སབ་བཞིན་པའི་སབ་ཚན་དེ་ཚོས་ཉེ་བའི་གཙུག་ལག་རབ་འབམས་པ་དང་ གཙུག་ལག་རབ་འབམས་པ་སགས་ག་རེ་ཐན་པ་ཡིན་ནའང་བཟང་སྤྱོད་ ཡང་མི་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད།
250 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ད་ལྟ་ངས་མཐའ་སྐྱོར་རི་སྐྱོར་བས་ནས་ཁ ད་རང་ཚོར་ག་རེ་ཞུ་རྒྱུའི་ འབད་བརྩྱོན་བེད་ཀི་ཡད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། ཨང་རྩིས་དང་། ཚན་རིག སྤ ་ ཚོགས་ཚན་རིག སྐད་ཡིག སྒྲུང་སགས་ཀ ་སབ་ཚན་གང་འད་ཞིག་སབ་པ་ ཡིན་ནའང་སབ་ཚན་དེའི་ནང་དན་དེ་དང་པ་དགེ་རྒན་ག ་དྲུང་ནས་ཉན། དེབ་ཀ ་ནང་ནས་ཀླྱོག་པ་སགས་བས་ཏེ་ཐས་པའི་ས་ནས་ག་བ་ཞིག་ཆགས་ པ་བས། དེ་འད་བའི་ཐས་པའི་ས་ནས་ག་བ་ཆགས་པའི་སབ་ཚན་དེ་སབ་ ཚན་གི་ནང་ནས་བཤད་པ་ནང་བཞིན་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཡིན་མིན་དེ། ཇི་ ལྟར་ཐས་པའི་དན་ལ་རིགས་པ་བཞིས། །ཉིན་དང་མཚན་ལ་ཚུལ་བཞིན་ རབ་བརགས་ནས། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ས་སའི་ངས་ནས་བརག་དཔྱད་ བ ད་དགས། སངས་རྒྱས་བཅམ་ལྡན་འདས་ཀ ས། དགེ་སང་དག་གམ་མཁས་ རྣམས་ཀ ས། །བསེགས་བཅད་བརྡར་བའི་གསེར་བཞིན་དུ། །ལེགས་པར་ བརག་ལ་ང་ཡི་བཀའ། །བང་བར་བ་ཡི་གུས་ཕ ར་མིན། །ཞེས་སངས་རྒྱས་ ཉིད་ཀིས་གསུངས་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་སངས་རྒྱས་ནི་རྩ་ཆེན་པ་ཡིན་པ་ དང་། སངས་རྒྱས་དཀན་མཆག་ཡིན་པ། ཐམས་ཅད་མཁ ན་པ་ཡིན་པ། ཚད་ མའི་སྐ ས་བུ་ཡིན་པས་ཁང་གིས་གསུངས་པ་དེ་བདེན་པ་ཡིན་ཤག་རེད་ བསམས་པའི་ཆ་འཇག་བ་རྒྱུ་མེད་པ་སྟེ། གང་ཟག་ལ་མི་རན། ཆས་ལ་རན་ ཟེར་བའི་དན་དག་ཀང་དེ་རེད། གང་ཟག་དེ་རྩ་ཆེན་པ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ ལ་དད་པ་ཡད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་ཁང་གིས་གསུངས་པའི་ཚིག་དེ་ཚོའང་ རང་གི་རྣམ་དཔྱྱོད་ཀ ་ས་ནས་བརག་དཔྱད་མ་བས་པ་དང་། བརག་དཔྱད་ དེ་ཡང་རགས་པ་ཙམ་དང་ཕྱོགས་རེ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། མགར་བ་དེ་ ཚོས་གསེར་བརག་དཔྱད་བེད་པའི་སྐབས་སུ་མེར་ས ག་བཏང་། ཟང་གིས་
251 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བཅད། རྡྱོ་ལ་བརྡར་བ་སགས་རྣམ་གངས་མང་པའི་ས་ནས་བརག་དཔྱད་ བ ེ ད་ཀ ་ཡད་པ་བཞིན། བ་བ་བ ད་པའི་རིགས་པ་དང་། ལྟྱོས་པའི་རིགས་པ། ཆས་ཉིད་ཀ ་རིགས་པ། ལྟྱོས་གྲུབ་ཀི་རིགས་པ་ཞེས་ང་རང་ཚོར་རིགས་པ་ མི་འད་བ་བཞི་བེད་སྤྱོད་བ་རྒྱུ་ཡད་རེད། རང་ཉིད་ཀ ་ངས་ནས་དེ་ཚོ་བེད་ སྤྱོད་བས་པ་བརྒྱུད་ཡང་ཡང་བརག་དཔྱད་བས་ཏེ་ཐས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ དེ་བསམ་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཀ ་ང་བར་བསྒྱུར་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བ ད་དགས། རང་གི་བས་བརག་དཔྱད་བས་པའི་མཐའ་མའི་གྲུབ་དན་དེར་ངེས་པ་རེད་ པ་ཡིན་ན་སྒ་ཇི་བཞིན་དུ་ཁས་བང་རུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བརད་བ་ གཞན་དུ་ ད ང་དག ས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གསལ་པ ་ཞིག་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ དེའི་ཐག་ནས་རང་གི་སེམས་རྒྱུད་ལ་འགྱུར་བ་ཞིག་འག་ཡི་རེད། སེམས་ མ་དུལ་བ་དུལ་བར་བ ད་པ་དང་། སེམས་མ་ཞི་བ་ཞི་བར་བ ད་པ། བདེན་ པའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡིན་པ། ལྷག་པར་དུ་བཟང་སྤྱོད་ཟེར་བ་དེ་ལྟ་བ་ར ན་ འབྱུང་དང་། སྤྱོད་པ་འཚེ་བ་མེད་པ་ཞིག་གི་ཐག་ནས་ཡང་གི་ཡད་རེད། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་གཅིག་ལ་གཅིག་བར ན་ག ་ས ་ནས་འཚོ་ དགས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་མིའི་འག་བ་དེ་སྤ ་ཚོགས་ཀི་སག་ཆགས་ཤིག་ ཡིན་སྟབས་སྤ ་ཚོགས་ལ་མ་བར ན་པར་འཚོ་མི་ནུས་པ་དང་། རང་གི་བདེ་ བ་གཅིག་འདད་པ་ཡིན་ནའང་སྤ ་ཚོགས་ལ་བརེན་དགས་པ་དང་། སྤ ་ ཚོགས་ཀ ་བདེ་བ་གཅིག་འདད་པ་ཡིན་ནའང་སྤ ་ཚོགས་ལ་བར ན་དགས་ དུས། ར ན་ཅིང་འབ ལ་བ་འབྱུང་བའི་རྣམ་གཞག་དང་། རྒྱུ་འབས་ཀ ་ར ན་ འབྱུང་དང་བར ན་ནས་བཏགས་པའི་ར ན་འབྱུང་གི་རྣམ་གཞག་ཕ་མ་དེ་
252 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཚོར་ག་བ་མ་ཆགས་པ་ཡིན་ནའང་། གང་ལྟར་མི་རིགས་ཕན་ཚུན་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཕན་ཚུན། སྤ ་ཚོགས་ཕན་ཚུན། མི་ཕན་ཚུན་ལ་སགས་པ་ཚང་མ་ གཅིག་ལ་གཅིག་བར ན་ག ་ཐག་ནས་འཚོ་དགས་པ་རེད། སེམས་ཅན་ག ་ བཀའ་ད ན་དེ་མེད་པ་ཡིན་ན་སྐ ་བ་ཕ ་མའི་བདེ་སྐ ད་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ཕར་བཞག་ ནས་ཚེ་འདིའི་བདེ་སྐ ད་ཀང་སྒྲུབ་མི་ཐུབ་པ་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། ར ན་ འབྱུང་གི་རྣམ་གཞག་དེ་ཡག་པ་བས་ནས་ངེས་པ་ཡིན་ན་འཚེ་བ་མེད་པ་ རང་བཞིན་ག ས་ཡང་ཤག་ཤག་ལྟ་བུ་རེད། ར ན་འབྱུང་གི་རྣམ་གཞག་ཤེས་པ་ཡིན་ན། འཚེ་བ་གང་འད་ཞིག་ བས་རུང་མཐའ་མ་དེར་རང་ཉིད་ཀ ་ཐག་ལ་འབབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། རང་ ཉིད་ལ་འཚེ་བ་བྱུང་བ་དེ་གསལ་པ་ཞིག་ར་འཕད་ཐུབ་ཀ ་རེད། དེ་འད་ ཡིན་དུས་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཟེར་བ་དེ་སྤ ར་བཏང་སྐད་ཆ་ཤད་སྟངས་ དང་། གྱོན་ཆས་གྱོན་སྟངས། གམ་པ་རྒྱག་སྟངས། མི་ལ་འབ ལ་བ་བ ད་ སྟངས་ལ་སགས་པ་ཚང་མ་དང་འབ ལ་བ་ཡད་པ་ཞིག་རེད་དེ། ཚིག་གཅིག་ གི་ནང་ལ་བསྡྱོམས་བརྒྱབ་ནས་བཤད་དགས་བྱུང་བ་ཡིན་ན། བཟང་སྤྱོད་ ཟེར་བ་དེ་སྤྱོད་པ་འཚེ་བ་མེད་པ་ཞིག་ལ་ལབ་ཀ ་རེད། དངས་ཤུགས་བརྒྱུད་ གསུམ་ནས་གཞན་ལ་འཚེ་བ་ཡད་པའི་སྤྱོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་ནི་བཟང་ སྤྱོད་མ་ཡིན་པར་ངན་སྤྱོད་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། འཚེ་བ་མེད་པ་ཙམ་ཡིན་ ན་བཟང་སྤྱོད་ཕལ་པ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་པའི་བ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་བཟང་ སྤྱོད་ཁད་པར་ཅན་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། བཟང་སྤྱོད་ཟེར་བའི་ད ན་དག་ང་མ་བཤད་དག ས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་
253 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གཞན་ལ་ཕན་པ་བ ད་པ་དེ་རེད། གཞན་ལ་ཕན་པའི་བ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ག ་སྤྱོད་པ་དེ་ཁད་པར་བ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། དང ས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ག ་ས ་ནས་གཞན་ལ་མི་གན ད་པ་ཞིག་ཡིན་ ན་བཟང་སྤྱོད་ཕལ་པའམ་སྤ ར་བཏང་བ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། དངས་ ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ག ་ས ་ནས་གཞན་ལ་གན ད་པ་ཡ ད་པ་ཞིག་ཡིན་ ན་སེམས་ལ་བསམ་པ་དང་། ངག་ནས་བརད་པ། ལུས་ཀ ི ས་བ་བ་བ ད་པ་ སགས་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་དེ་ཚོ་ཚང་མ་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་འགལ་ཟླ་ ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་འད་སང་ཙང་བཟང་སྤྱོད་དང་ངན་སྤྱོད་ཀ ་དབ ་བ་ འབ ད་རྒྱུའི་ས་མཚམས་ནི་དངས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་གཞན་ལ་འཚེ་ བ་ཡད་མེད་བལྟ་རྒྱུ་དེ་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་ས་མཚམས་དེ་དཀའ་ངལ་མེད་པའི་ ཐག་ནས་རང་གི་གཤིས་རྒྱུད་ལ་གང་འད་བས་ནས་འཇགས་ཐུབ་ཀ ་རེད་ ཟེར་བ་ཡིན་ན། ས་སའི་རྒྱུད་ལ་ཡད་པའི་བམས་བརྩེའི་ས་བན་ཞིག་ཡད་ རེད། སྤ ར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། ལྷག་པར་དུ་འག་བ་མི་ཟེར་བ་དེ་ རང་བཞིན་གི་འཚེ་བ་ཅན་ཞིག་མ་རེད། གཅན་གཟན་ལ་སགས་པའི་སག་ ཆགས་རེ་ཟུང་གཞན་ག ་ཤ་ཁག་ལ་བར ན་ནས་འཚོ་དགས་པ་དེ་འད་ཡད་ རེད། དེ་ཚོའི་རིགས་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རང་བཞིན་གི་འཚེ་བ་ཅན་དེ་ འད་ཡད་རེད། མིའི་འག་བ་ཟེར་བ་དེ་རང་བཞིན་ག ་འཚེ་བ་མེད་པ་ཞིག་ དང་། འག་བ་རིགས་དྲུག་གི་ནང་ནས་སྐེ་གནས་མཐ་ཤས་ཡིན་སྟབས་ཁའི་ རང་བཞིན་ཡང་བམས་བརྩེ ་ཅན་ཞིག་རེད་ལ་འཚར་ལ ངས་ཀང་བམས་ བརྩེ་ལ་བརེན་ནས་ཡང་དགས་པ་ཞིག་རེད།
254 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རུས་སྦལ་ལྟ་བུའི་སག་ཆགས་དེ་ཚོ་ཕ་མས་གཏན་ནས་ལྟ་མི་དགས་ པར་བ ་མའི་འག་ལ་ས་ང་བཏང་ནས་བཞག་པ་ཡིན་ན། གང་འཚམས་ཤིག་ ནས་ཕྲུ་གུ་ཐན་ཡང་སྟེ་ས་ས་རང་མག་ཐན་པ་ཆགས་པ་དེ་འད་ནི་ང་ཚོ་ མིའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་ལ་ཡད་མ་རེད། འག་བ་མིའི་ཕྲུ་གུ་སྐ ས་མ་ཐག་པ་ གཅིག་ཨ་མས་བདག་གཅེས་མ་བས་པར་གཡུགས་བཞག་པ་ཡིན་ན་ཤི་རྒྱུ་ རང་རེད་མ་གཏགས་སག་འཚོ་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་གཏན་ནས་ཡད་མ་རེད། ལ་ལྔ་དྲུག་བདུན་བརྒྱད་ཀ ་བར་དུ་ཕ་མའི་གས་སྐྱོང་ལ་ངེས་པར་བརེན་ དགས་པ་དང་། གས་སྐྱོང་ཟེར་བ་དེ་ཡང་ཁ་ལག་སྤད་རྒྱུ་དང་གྱོན་ཆས་ གཡ ག་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་སེམས་ཀ ་ བ མས་བ རྩེ འི་ཚོར་བ་ས བས་ཐུབ་ པ་ཞིག་དང་། བམས་བརྩེའི་ཚོར་བའི་དད་ལྟ་བུ་ཚོར་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་བྱུང་ བ་ཡིན་ན། དེང་རབས་ཀ ་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་རྣམ་གཞག་ཤེས་མཁན་ ཚོས་མི་རྣམས་སེམས་ཁམས་བདེ་པ་མེད་པའི་སྐབས་སུ་བརག་དཔྱད་བ ད་ པར་འག་དུས་ཆུང་དུས་གཅིག་མ་འག ག་པའམ། ཡང་ན་ནང་མི་ནང་ཁུལ་ ལ་མཛའ་བརྩེའི་དཔལ་ཡན་མ་འདངས་པའི་རྐ ན་ག ས་རེད་ཅེས་ལབ་ཀ ་ ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་འག་བ་མི་ཟེར་བ་འདི་སྐ ས་ཙམ་ཉིད་ནས་ག་ དུས་ཡིན་ནའང་གཞན་ག ་ར གས་རམ་དང་ བམས་བ རྩེ ར་མ་བར ན་པར་ འཚོ་གནས་བ ད་མི་ཐུབ་པ་དང་། རང་མག་ཐན་པ་ཞིག་ཆགས་ཚར་བའི་ ར ས་སུའང་ཚེ་འདིའི་བདེ་སྐ ད་དང་། སྐ ་བ་ཕ ་མའི་བདེ་སྐ ད། སྐ ་བ་ཕ ་ མ་བསམ་བ ་མི་གཏ ང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཚེ་འདིའི་བདེ་སྐ ད་གང་ འད་བས་ནས་དགས་ཀ ་ཡད་ཀང་། གཞན་ག ་བམས་བརྩེ་དང་། གཞན་ག ་ མཐུན་ལམ་ལ་མ་བར ེ ན་པར་ར ད་ཐུབ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་དང ས་
255 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡད་གནས་ཚུལ་ཆགས་ཡད་རེད། དངས་ཡད་གནས་ཚུལ་དེ་ངས་བཟུང་ ཐུབ་པ་ཡིན་ན་རང་ལས་གཞན་གཙོ་ཆེ་བ་ཡང་གི་ཡད་རེད། རང་ལས་ གཞན་གཙོ་ཆེ་བ་ཟེར་བ་དེ་གལ་ཆེན་པ་རེད། བད་ཕྲུག་ཁ མ་སྡེའི་འབད་ སྒའི་ནང་ལའང་རང་ལས་གཞན་གཅེས་ཞེས་བ ས་ཡད་རེད། དེ་བ ས་པ་ ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཁ ད་རང་ཚོས་དངས་སུ་ལག་ལེན་ཇི་ཙམ་བསྟར་ཐུབ་ཀ ་ འདུག ཉིན་རེ་བཞིན་ས་སའི་རྒྱུད་ལ་ཇི་ཙམ་སྦར་ཐུབ་ཀ ་འདུག ཇི་ཙམ་ ཞིག་སྐ ་ཡི་ཡད་མེད་ཉམས་ཞིབ་གནང་དགས་པ་ཐུགས་གལ་ཆེན་པ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་མང་ཆེ་བ་སན་དང་ པ་གནས་ཚུལ་འག་འཛུགས་པ་ནས་ཤེས་ཡན་དང་བཟང་སྤྱོད་གཉིས་ཁ་ བལ་དུ་འག་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། ཤེས་ཡན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ ན་བཟང་སྤྱོད་དེ་ཞར་ལ་ཡང་རྒྱུ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན་ང་ཚོས་སྟྱོན་ཐག་ འདེབས་པའི་སྐབས་སུ་སག་མ་དང་ཕུག་མའི་དན་དུ་བཏབ་ཀ ་མེད་ཀང་ སྟྱོན་ཐག་ས ན་ཡང་བའི་སྐབས་སུ་སག་མ་དང་ཕུག་མ་ཚང་མ་ཡད་རེད། དེ་ ནི་ཞར་བྱུང་ཞིག་རེད། དཔེ་དེ་བཞིན་དུ་བཟང་སྤྱོད་ཟེར་བ་དེ་ཡང་ཤེས་ ཡན་གི་ཞར་བྱུང་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཁ ད་རང་ཚོར་ཞུས་པ་རེད། ཡིན་ནའང་དེང་རབས་ཀ ་ཤེས་ཡན་ལམ་སལ་ནང་ཞན་ཆ་མང་པ་ ཞིག་སེབས་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དེང་རབས་ཀ ་ཤེས་ཡན་ལམ་སལ་ ནང་ཞན་ཆ་སེབས་པ་དེ་ཚོ་ངས་ཟིན་པ་བས་ནས་ས་སའི་བསམ་བའི་ནང་ ལ་མ་འག ས་པའམ་མ་ སྦ ར་བ་ བ་རྒྱུ་དེ་བཟང་སྤྱོད་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུ འི་ ཐབས་ལམ་གཙོ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཞི་ས་གཉིས་པ་མེད་པ་དང་། ཞེས་
256 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གསུངས་པ་ལྟར་འདི་ལས་གཞན་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡད་མ་རེད། མང་ པ་ཞིག་གིས་བཟང་སྤྱོད་ཟེར་བ་དེ་བསབ་རྒྱུ་ཡད་རེད་སམ་པའི་བསམ་བ་ གཏང་གི་ཡད་རེད། སྒ ག་ལམ་དམ་པ་ཞིག་བཟས་པ་ཡིན་ན་དེ་ལ་བར ན་ ནས་བཟང་སྤྱོད་འཇགས་འག་ཡི་རེད་བསམ་པ་ལྟ་བུ་དང་། སྤྱོད་ལམ་ བཟང་པ་ཡད་མཁན་ཚོར་བ་དགའ་འད་སྤད། སྤྱོད་ལམ་ངན་པ་ཚོར་ཆད་ པ་འད་བཏང་བ་སགས་ཀ ་བ ད་སྟངས་ནི་དེང་རབས་ཀ ་བསམ་ཚུལ་ནས་ ས ེབས་ཡང་བ་ཞིག་རེད། བས་ཙང་འདིས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་ཡན་ཏན་ གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཞེད་སྣང་དང་འདད་རྔམ་ལ་བརེན་ནས་བསབ་ ཐུབ་ཀི་རེད་བསམ་པའི་བསམ་ཚུལ་ཞིག་ཡད་རེད། ད་ལྟ་རྒྱ་གར་ལྟ་བུ་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་གར་ནང་གི་ཤེས་ཡན་ སབ་སྦྱོང་སྤད་སྟངས་ཀ ་ལམ་སལ་འདི་ཕ ་ལ་ ༡༨༣༠ ས་གངས་ནང་ཨིན་ ཇིའི་མི་རིགས་ལཌ་མེ་ཁ་ལེ་ (Lord Macaulay) ཞུ་བས་བཟས་པ་ཞིག་རེད། ཁང་གིས་གང་ཆེན་ཁ་ཤས་ཁིད་དེ་བད་ལ་ཕེབས་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་གནང་ འདུག ཡིན་ནའང་ཕལ་ཆེར་འབས་ལངས་བར་དུ་མ་གཏགས་ཕེབས་ཐུབ་ མེད་པ་འད། ལཌ་མེ་ཁ་ལེས་བཟས་པའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་དེས་རྒྱ་ གར་ག ་མི་ཡངས་རགས་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་ཐན་ཟིན་པ་དང་ཨིན་ཇིའི་ མངའ་འ ག་ལ་ང ་ལ ག་མ་ བ ས་པར་ཅི་གསུང་བཀའ་སྒྲུབ་ཞུས་ནས་ སྡྱོ ད་ མཁན་ཞིག་ཡ ང་རྒྱུ་བཅས་གང་ལྟར་ བ ན་གཡ ག་ཡག་པ ་ཞིག་ཡ ང་རྒྱུར་ དམིགས་ནས་བཟས་པ་ཞིག་རེད། འདི་ནི་ལཌ་མེ་ཁ་ལེ་གཅིག་པུར་ལེ་ ཁག་དཀྲི་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། ཁང་གིས་རྒྱ་གར་ནང་དེ་འད་ཞིག་བཟས་པ་མ་
257 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ གཏགས་སྤ ར་བཏང་དེང་རབས་ཀ ་ཤེས་ཡན་ལམ་སལ་ཡངས་སུ་རགས་པ་ མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་བེད་སྤྱོད་མ་བས་པ་ཧ་ལམ་མེད་པ་ལྟ་ བུ་རེད། མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་བེད་སྤྱོད་བས་ཚུན་ཆད་ལ་ཡང་ མིན་ན་བ་དགའ་སྤད་རྒྱུ་དང་། ཡང་མིན་ན་ཉེས་ཆད་གཏང་རྒྱུའི་ཐབས་ ལམ་བསྟེན་ག ་ཡད་རེད། དེ་ལ་དེང་རབས་ཀ ་དཔེ་ས ང་ར ་པ་ཞིག་ཡད་ རེད། བང་བུ་འདེད་པའི་སྐབས་སུ་ཡང་མིན་ན་རྒྱག་པ་གཞུ་དགས་པ་དང་། ཡང་མིན་ན་གུང་ལ་ཕུག་སྟྱོན་དགས་རེད་ཅེས་ཟེར་གི་ཡད་རེད། བང་བུས་ ལ་ཕུག་དམར་པ་ཟ་ཡི་ཡད་སྟབས་རྒྱུག་པ་དང་གུང་ལ་ཕུག་གི་ཐབས་ལམ་ དེས་ལ་ཕུག་བསྟན་ནས་འཁིད་ཐུབ་ཀ ་འདུག་གམ། ལ་ཕུག་བསྟན་ནས་ འཁ ད་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་རྒྱུག་པ་གཞུས་ནས་འཁ ད་ཐུབ་ཀ ་འདུག་གམ་ ཟེར་བ་དེ་དུད་འག་གཅུན་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་རེད་མ་གཏགས་འག་བ་མི་ གཅུན་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་མ་རེད། དེར་བར ན་ལ ་ཁ་ཤས་ཀ ་ས ན་དུ་ང ས་རང་ལ་དྭགས་ལ་ཕ ན་པའི་ སྐབས་སུ་བད་ཕྲུག་ཁ ི མ་སྡེའི་སབ་གྲྭ་ཁ་ཤས་ལ་བཅར་རྒྱུའི་ག་སྐབས་བྱུང་ སང་། དེ་དུས་བད་ཕྲུག་ཁ མ་སྡེའི་སབ་གྲྭ་ཚང་མའི་ནང་སབ་ཕྲུག་ལ་ཉེས་ རྡུང་གཏང་མི་ཆག་པའི་སྒ ག་གཞི་བཟས་པ་དེ་ཡང་དག་ཅིག་ཆགས་ཀ ་ ཡད་མེད་ཅེས་པའི་བརད་གཞིའི་ཐག་བག་གེང་འག་བཞིན་པ་རེད་འདུག སབ་ཕྲུག་ལ་ཉེས་རྡུང་གཏང་རྒྱུ་དེ་ད་ལྟ་གང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར་སྤ ར་བཏང་ བ ད་ལ་ཡིན་ན་གནའ་ ས ་མ ་ཉེས་རྡུང་གཏ ང་བའི་ལམ་ས ལ་ཡ ད་པའི་ སྐབས་སུ་དགེ་རྒན་དང་དགེ་ཕྲུག་གཉིས་ཀའི་གནས་སྟངས་མི་འ ད ་བ་
258 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡད་རེད། དགེ་རྒན་དེ་ག་དུས་ཡིན་ནའང་ཕན་སེམས་ཡད་མཁན་ཞིག་ མ་གཏ གས་ཁ ང་ཁ འི་དབང་གིས་ཉེས་རྡུང་གཏ ང་མཁན་ཧ་ལམ་དཀན་ པ་རེད། དགེ་ཕྲུག་གིས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་རང་གི་བཤེས་གཉེན་ལ་བ་ མའི་འདུ་ཤེས་བཞག་ནས་སངས་རྒྱས་ནང་བཞིན་བ རྩི ་བ་མ་གཏ གས་ ཉེས་རྡུང་བཏང་ན་ཁང་ཁ་ཟ་མཁན་དེ་འད་ཡད་མ་རེད། མར་པ་ལ་ཙ་བ་ ཆས་ཀ ་བ་གས་དང་ར ་བཙུན་མི་ལ་རས་པ་དང་། ཏེ་ལ་པ་དང་ནཱ་ར་པ་ ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། ཉེས་རྡུང་སགས་ག་རེ་བཏང་བ་ཡིན་ནའང་ འག ིགས་བསྡད་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་དེར་དགེ་རྒན་ དང་དགེ་ཕྲུག་གི་འབ ལ་བ་དེ་དགེ་རྒན་རྣམས་ཕགས་བརྒྱབ་བཞག་པའི་ ལས་བ ད་ཅིག་དང་། དགེ་ཕྲུག་ཚོ་ནི་དཔེར་ན་ཚོང་པ་ཚོས་བཟུང་བསྡད་ པའི་ས ར་ག ་སབ་གྲྭ་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ན། ཕགས་རྒྱག་མཁན་དེ་དགེ་ཕྲུག་ དང་། ཕགས་བརྒྱབ་ས་དེ་དགེ་རྒན་ཚོ་ཡིན་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ ཕགས་བརྒྱབ་བཞག་པའི་ལས་བ ད་ཟེར་དུས་ཞེ་ས་མ་ཞུས་ན་ག་མིའི་བཟ་ ལྟ་བུ་རེད། ག་མི་ཟེར་དུས་ག་ཆ་སྤད་པའི་མི་དེ་གཡག་པའི་བཟ་ལྟ་བུ་ ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་འདའི་སྐབས་སུ་བ་དགའ་སྤད་པའམ་ཉེས་པ་བཏང་ བ་དང་། མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་ག ་ལམ་ནས་སྤད་པའི་ཤེས་ཡན་ སབ་སྦྱོང་ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ན་དེ་དང་མཉམ་དུ་བཟང་སྤྱོད་རང་བཞིན་ ཡང་རྒྱུའི་རེ་བ་བརླག་འག་ཡི་ཡད་རེད། དེ་འ ད ་ས ང་ཙང་ག ང་དུ་ཤེས་ཡ ན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ ཡིན་ན་བཟང་སྤྱོད་རང་བཞིན་ག ས་ཡང་གི་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་བཞིན་ཤེས་
259 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡན་ཚད་དང་ལྡན་པ་དེ་གང་འད་ཞིག་ཡང་དགས་ཀ ་ཡད་རེད་ཟེར་བ་ ཡིན་ན། དེ་ལ་དངས་གནས་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཡང་རྒྱུའི་མཐུན་རྐ ན་ལྟ་བུར་ ཕྱོགས་བཞི་ནས་ཡང་དགས་པ་ཞིག་རེད། ཕྱོགས་བཞིའི་ནང་ནས་ཕྱོགས་ གཅིག་ཕན་བུ་མ་འདང་བ་ཡིན་ན་ཤེས་ཡན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཡང་རྒྱུ་ཧ་ ཅང་དཀའ་ལས་ཁག་པ་ཆགས་པ་རེད། ཕྱོགས་བཞིའི་དང་པ་དེ་དགེ་རྒན་ ཡིན་པ་དང་། དགེ་རྒན་ག ་སྤི་ཚོགས་དེ་གལ་ཆེ་ཤས་རེད། བཙན་བྱོལ་བད་ མིའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ནང་ལའང་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ས ད་ བྱུས་ཡིན་ཞེས་ལབ་ཡད་རེད། དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ས ད་བྱུས་ ཟེར་བའི་སྐབས་སུ་དགེ་རྒན་གི་བསྡད་ས་དེ་དཀིལ་ལ་གཞག་གི་ཡིན་ཞེས་ བཤད་ཀ ་ཡད་མ་རེད། ཤེས་ཡན་ག ་ལས་རིམ་ནང་གལ་གནད་ཆེ་ཤས་དེ་ དགེ་རྒན་ཆགས་ཀ ་ཡད་སྟབས་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ཤེས་ཡན་ ཞེས་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། གཉིས་པ་དེ་དགེ་ཕྲུག་ཡིན་ཞིང་། སབ་ཕྲུག་ཚོའི་ དན་གཉེར་བ ད་སྟངས་དང་། སབ་སྦྱོང་བ ད་སྟངས་ལ་རག་ལུས་པ་ཞིག་ རེད། གསུམ་པ་དེ་ཕ་མ་རེད། དངས་གནས་བས་པ་ཡིན་ན་ཤེས་ཡན་སབ་ སྦྱོང་ཟེར་བ་དེ་ཉི་མའི་དགུང་ལ་སབ་གྲྭར་ཕ ན་ནས་སབ་སྦྱོང་བས། དགང་ ད་ནང་ལ་ལག་ནས་ཕ་མ་དང་མཉམ་དུ་ཁིམ་ཚང་གི་འཚོ་བ་སྐ ལ་དགས་ པའི་བཟ་འད་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་སྤི་ཚོགས་ནང་ གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་སབ་གྲྭ་ཁག་ཙམ་མ་གཏགས་མང་ཆེ་བ་ཞིག་གཏན་ འཇགས་སབ་གྲྭ་བས་ནས་ཕྲུ་གུ་དེ་ཚོ་ཆུ་ཚོད་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་སབ་གྲྭའི་ནང་ སྡྱོད་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་འད་བས་ཀང་སྐྱོན་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། གང་ལྟར་ ཕ་མ་དང་ནང་མིའི་མཉམ་དུ་འབ ལ་བ་ཡད་པ་ཞིག་ཆགས་དུས་ཕ་མ་དེ་
260 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུའི་ཕྱོགས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡད་རེད། བཞི་པ་དེ་སྤ ་ཚོགས་རེད། ང་ཚོ་བད་མི་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། བད་ པའི་སྤ ་ཚོགས་ཏེ་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་སྤ ་ཚོགས་དང་། གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ ཁབ་ཀ ་སྤ ་ཚོགས། རྒྱ་གར་ལ་ཡིན་ན་གཞིས་ཆགས་ཟུར་དུ་ཡད་དུས་མང་ ཆེ་བ་བད་མིའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་བསྡད་རྒྱུའི་ག་སྐབས་ཤིག་ཡད་རེད། ཕ ་ རྒྱལ་དུ་སྤི་ཚོགས་ཀ ་གནས་སྟངས་དེ་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་སྤ ་ཚོགས་ ཀ ་གནས་སྟངས་གང་འད་ཞིག་ཡད་པ་དེ་མ་གཏགས་ང་ཚོས་དེ་ཙམ་ག ས་ བསབ་ཡག་དང་བཟ་བཅས་གཏང་ཐུབ་ཡག་ཡད་མ་རེད། རྒྱ་གར་ནང་གི་ བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་སབ་གྲྭ་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ན། སྤ ་ ཚོགས་དེ་ང་རང་ཚོའི་ལག་པའི་ནང་དུ་ཡད་བསྡད་པ་ཞིག་རེད། དེ་འད་ སང་ཙང་ཐག་མ་དེར་དགེ་རྒན་རྣམ་པ་ཚོ་དགེ་རྒན་ག ་མཚན་ཉིད་ཡངས་ སུ་ཚང་བ་དང་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་བརྒྱུད་རིམ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་རྒན་ ལགས་རྣམ་པ་ཚོས་བཟང་སྤྱོད་དེ་ཐུགས་ཉམས་ལ་བཞེས་དགས་པ་གལ་ཆེ་ ཤས་རེད། བརྒྱུད་རིམ་ཟེར་བ་དེ་སབ་མཁན་རྐང་རྐང་མ་རེད། ང་ཚོས་སལ་ རྒྱུན་ལབ་དུས་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་ཞིག་ལ་ལབ་ཀི་ཡད་རེད། བས་ཙང་ བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་ཟེར་བ་དེ་རྒན་ལགས་རྣམ་པ་ཚོར་ས་སའི་དགེ་ རྒན་ག ་སྐུ་མདུན་ནས་སལ་རྒྱུན་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་བརྒྱུད་པ་དེ་རག་ཡད་རེད། རང་ཉིད་ལ་རག་པའི་བརྒྱུད་པ་དེ་ངག་ནས་བཤད་པ་རྐང་རྐང་མ་ཡིན་པར་ ལུས་ཀ ་རྣམ་འགྱུར་དང་། ངག་གི་སྨྲ་བརད། སེམས་ཀ ་འཁ ར་ས་ཚང་མའི་
261 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཐག་ནས་ཆུ་ཚོད་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་སབ་ཕྲུག་དང་འབ ལ་བ་གནང་བའི་སྐབས་ སུ་བཟང་སྤྱོད་དེ་རང་བཞིན་ག ས་མར་འགས་འག་བའམ་འཇགས་འག་བ་ ཞིག་དང་། བཟང་སྤྱོད་དང་ཡན་ཏན་གཉིས་ཀ་འཛིན་གྲྭ་རྐང་རྐང་གི་ལས་ ཀ་མ་ཡིན་པར་འཛིན་གྲྭའི་ཕི་ནང་གཉིས་ཀ་སྟེ་གང་ལྟར་དགེ་རྒན་ག ་ནུས་ ཤུགས་དང་། དགེ་རྒན་ག ་བ ན་རླབས། དགེ་རྒན་གི་ཤན་ཞུགས་དེ་སབ་ ཕྲུག་ལ་བརྒྱུད་རིམ་སྤད་ཐུབ་པའམ་ Sampradhayi ཟེར་བ་ནང་བཞིན་སབ་ ཕྲུག་ལ་གནང་ཐུབ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ་རེད། དེ་འདའི་ཆ་ནས་དགེ་རྒན་དེ་ གཙོ་བ་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། ས བ་ཕྲུག་ཚོས་ས བ་སྦྱོང་བེ ད་པའི་སྐབས་སུ་ས བ་སྦྱོང་ག་རེ་ བ ས་ ནས་བ ད་ཀ ་ཡད་རེད། སབ་སྦྱོང་མ་བས་པ་ཡིན་ན་ག་རེ་བས་ནས་མ་ འག ག་པ་རེད། དེའི་ཐག་ལ་ཕྲུ་གུ་ཧ་ཅང་ཆུང་ཆུང་ཡིན་ན་བསམ་བ་འཁར་ ག ི ་མ་རེད་མ་གཏ གས་ལ ་བཅུ་གཅིག་བཅུ་གཉིས་ལ་ས བས་མཁན་ཚོས་ བསམ་བ་འཁར་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། འཛིན་གྲྭ་བཞི་པ་ལྔ་པའི་ནང་ས བས་ པའི་སབ་ཕྲུག་ཅིག་ཡིན་ན་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་ཕ་མས་ང་ག་རེ་བས་ ནས་སབ་གྲྭ་ལ་བསྐལ་བ་དང་། ངས་ག་རེ་བས་ནས་སབ་སྦྱོང་བ ད་ཀ ་ཡད་ པ༑ སབ་སྦྱོང་མ་བས་པ་ཡིན་ན་སྐྱོན་ག་རེ་ཡད་པ། སབ་སྦྱོང་བས་པ་ཡིན་ ན་ཡན་ཏན་ག་རེ་ཡད་པ། སབ་སྦྱོང་གང་འད་བས་ནས་བ ད་དགས་ཀ ི ་ཡད་ པ་དེ་ཚོའི་ཐག་བསམ་བ་ནན་ཏན་གཏང་དགས། བསམ་བ་ཞིབ་ཚགས་པ་ བཏང་ནས་སབ་སྦྱོང་བ ད་དགས་ཀ ་མི་འདུག སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུ་འདི་ངའི་མི་ ཚེ་དང་འབ ལ་བ་མི་འདུག་བསམ་པའི་ངེས་པ་གཏིང་ཟབ་ར ད་མཁན་ག ་
262 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སབ་ཕྲུག་ཅིག་ཡིན་ན། ཕ་མ་དང་སབ་གྲྭར་ལབ་ནས་ང་སབ་སྦྱོང་བེད་ཀ ་ མིན་ཞེས་མར་ཐན་པ་ཡིན་ན་སྟབས་བདེ་ཤས་རེད། དེ་རིང་སང་ཉིན་ཕ་མ་ཚོའི་ཁ ངས་ནས་ ཀ ང་ཕྲུ་གུ་ས བ་གྲྭར་མི་ གཏང་བའི་ཐག་གཅད་བ ད་མཁན་དེ་འད་རྒྱ་གར་ནང་ཇེ་མང་ཇེ་མང་དུ་ འག་ཡི་ཡད་རེད། དེ་ཚོ་ཡང་མི་ཕལ་པ་དེ་འད་མ་རེད། ཨ་རིའི་ཧར་ཝརྜ་ དང་། ལན་ཌན་ག ་ཨཀ་སི་ཕར་ཌི་ནས་སབ་སྦྱོང་ཐན་ནས་ཡང་མཁན་ག ་ ཕ་མ་ཚོས་ཕྲུ་གུ་སབ་གྲྭར་བཏང་ན་འཕ་བརླག་གཏང་རྒྱུ་རེད་འདུག་ཅེས་ ལབ་མཁན་མང་པ་ཡད་རེད། ངས་ཁ ད་རང་ཚོ་ Deschooling movement ཟེར་ བ་ཞིག་ཡད་པ་དེར་འཛུལ་དགས་རེད་ཅེས་ལབ་ཀི་མེད། འ་ན་ག་རེ་ལབ་ ཀ ་ཡད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། ལ་བཅུ་གཅིག་བཅུ་གཉིས་ལ་ས བས་ནས་ཕན་ བུའི་བསམ་བ ་གཏ ང་ཤེས་མཁན་ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ན་ག་རེ་བས་ནས་ སབ་སྦྱོང་བ ད་ཀ ་ཡད་པ་དེ་ཤེས་དགས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། སབ་ སྦྱོང་མ་བས་པ་ཡིན་ན་ཞན་ཆ་ག་རེ་ཡད་རེད། ཕ་མས་སབ་གྲྭར་བསྐལ་བ་ རེད། དགེ་རྒན་གིས་བཙན་དབང་བཏང་ནས་སབ་ཀ ་ཡད་རེད། ད་དགང་ བ ས བས་པ་དེ་སང་ཉིན་རྒྱུགས་མ་འཕ ད་པ་ཡིན་ན་ཉེས་རྡུང་རག་གི་ རེད། ང་ཚ་འབེབས་ཀ ་རེད། རྐུབ་སྟེགས་ཀ ་སང་ལ་བསངས་ནས་གཞག་ གི་རེད་བསམས་པའི་ཞེད་སྣང་གིས་སབ་སྦྱོང་དེ་ཁལ་ག ་བཟ་འད་པ་བ ད་ པ་སགས་གང་ལྟར་ཞེད་སྣང་བེད་པ་དང་། འདད་རྔམ་བ ད་པ་དེ་ཚོ་ཡན་ ཏན་ག ་རྒྱུ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མ་རེད། ང་ཚོ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པས་དགེ་རྒན་ ག ་མཚན་ཉིད་བཞག་པའི་སྐབས་སུ་སན་དང་པ་དེར་སབ་ཕྲུག་གི་རྒྱུད་ལ་
263 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ འཇིགས་སྣང་མེད་པ་བཟ་རྒྱུ་དེ་ལས་འགན་ག ་དང་པ་བཞག་ཡད་རེད། ར ་ བཙུན་བམས་པ་མགན་པས་མངན་པར་རགས་པའི་རྒྱན་ག ་ནང་། སེམས་ མི་འགང་བ་ཉིད་ལ་སགས། །ཞེས་སེམས་མི་འགང་བ་ཟེར་བ་དེ་སེམས་མི་ ཞུམ་པར་བ ེད་པ་ལ་ག་ཞིང་། དེ་མེད་པ་ཡིན་ན་དགེ་རྒན་བ ད་ཐུབ་རྒྱུ་ཡད་ མ་རེད། དགེ་ཕྲུག་ཞེད་སྣང་ཡད་མཁན་ཞིག་ས བས་བསྡད་ཡད་ན་ཞེད་ སྣང་དང་མཉམ་དུ་ཡན་ཏན་བསབ་རྒྱུ་དང་། དེ་ལ་བར ན་ནས་ནང་གི་རྣམ་ དཔྱྱོད་སད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་དཀའ་ལས་ཁག་པ་རེད། ནང་གི་རྣམ་དཔྱྱོད་སད་ པའི་གེགས་རྐ ན་གཙོ་བ་ཞེད་སྣང་ངམ་འཇིགས་སྐྲག་དེ་རེད། དེ་འད་སང་ ཙང་དགེ་རྒན་གི་ལས་འགན་དང་པ་དགེ་ཕྲུག་གི་བསམ་བའི་ནང་གནས་ ཚུལ་གང་འད་ཞིག་གི་ཐག་ལ་ཡིན་ནའང་ངས་ཤེས་ཀི་མ་རེད་བསམ་པའི་ ཞེད་སྣང་མེད་པ་དང་། ངས་སབ་སྦྱོང་བ ད་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད་བསམ་པའི་ཞེད་ སྣང་མེད་པ། ངས་སབ་གྲྭའི་སྒིག་ལམ་འཁ ར་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད་བསམ་པའི་ ཞེད་སྣང་མེད་པ། གལ་ས ད་ངས་ཡག་པ་བས་ནས་མ་སྦངས་པར་རྒྱུགས་མ་ འཕད་པ་ཡིན་ན་ང་ལ་ཉེས་པ་རག་གི་བསམ་པའི་ཞེད་སྣང་མེད་པ། རྒྱུགས་ འཕ ད་པ་ཡིན་ནའང་ང་ལ་ཞེད་པ ་ཞིག་བ ད་ཀ ་རེད་བསམ་པའི་དགའ་ ཚོར་མེད་པ་དེ་འད་ཞིག་དགས་ཀ ་ཡད་རེད། ངས་སྒྲུང་གཅིག་དན་སང་། ཁ་སང་ཉེ་ཆར་ང་བ་པཱལ་བརྒྱུད་ནས་ལྷྱོ་ ཕྱོགས་ལ་ཡང་བ་ཡིན། བ་པཱལ་དུ་མི་སྣ་སྟྱོང་ཕག་ཁ་ཤས་ཡད་པའི་ཚོགས་ འདུ་ཆེན་པ་ཞིག་ཚོགས་སང་། སན་མ་ཡིན་ན་རྒྱ་མཚོ་བསུབས་པའི་ལ་ རྒྱུས་ཤིག་ཡད་རེད། དེ་བཞིན་ད་ལྟ་སྐ ས་བུ་བསུབས་པ་ Logki Bandhan ཟེར་
264 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བ་དེའི་ནང་ང་ཚོའི་ང་ཤེས་ཕལ་ཆེར་ཁ ད་རང་ཚོས་མཐང་མྱོང་ཡད་ཀ ་ རེད། རྒྱ་གར་ག ་གག་བརན་འཁབ་སྟྱོན་པ་ཨ་ནུ་པམ་ ཁེར་ (Anupam Kher) ཞུ་ བའི་མག་ལ་སྐྲ་མེད་པ་ཞིག་ཡད་རེད། ཁང་གིས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ཀ ་ ལ་རྒྱུས་ཤིག་བཤད་སང་བ་སན་པ་འད་ཞིག་བྱུང་། ཁ ད་རང་ཚོ་ལའང་སན་ པ་ཡང་གི་རེད་བསམ་ག ་འདུག ས བ་གྲྭའི་ནང་རྒྱུགས་འཕ ད་ཀ ་གྲུབ་འ བ ས་ཐ ན་པའི་ཉིན་མ ་དེར་ ཁང་གི་པཱ་ལགས་ཀ ས་ལེན་པར་སེབས་པ་དང་སྦྲགས། ལས་ཁུངས་ནང་ ཕ ན་ནས་གྲུབ་འ བ ས་ཀ ི ་ཤ ག་བུ་དེ་ཁ ར་འདུག་ ཀ ང་ཁ ང་ལ་ག་རེ་རེད་ འདུག་སགས་གང་ཡང་ལབ་མ་སང་། དེ་ནས་ང་གཉིས་མར་ཕ ན་ནས་ཇ་ འཐུང་བར་འག་ཡི་ཡིན་ནམ་ཟེར་དུས་འག་ཡི་ཡིན་ཞེས་ལབ་པར་ཟ་ཁང་ ཡག་ག་ཞིག་ནང་ཁ ད་ནས་ཇ་དང་ཞིམ་ཟས་ས གས་ནམ་རྒྱུན་ག ་བཟའ་ ཆས་ལས་ལྡབ་གཉིས་ཙམ་སྤད་དེ་པཱ་ལགས་ཀང་དགའ་མདག་ཁ་པ་འད་ ཞིག་བ ད་ཀ ་འདུག་པས། ཁང་གི་བསམ་པར་རྒྱུགས་འཕད་ཡག་པ་ཞིག་ ལན་པ་རེད་བསམས་ནས་པཱ་ལགས་ལ་དེ་རིང་ནམ་རྒྱུན་ལས་ཁ་ཏག་མང་ བ་འདུག་པ་ག་རེ་རེད་དམ་ཞེས་འད ་དུས་ང་རང་དགའ་སྟྱོན་བ ད་ཀ ་ཡད་ ཅེས་ལབ་སང་། ག་རེ་བས་ནས་དགའ་སྟྱོན་བ ད་ཀ ་ཡད་དམ་ཞེས་འདི་ དུས། ཁ ད་རང་རྒྱུགས་འཕད་མེད་པར་བརེན་ང་རང་དགའ་སྟྱོན་བ ད་ཀི་ ཡད་ཅེས་ལབ་སང་། ཚོགས་གཏམ་རྩ་བ་ནས་མ་བཏང་བ་མ་ཟད་རྒྱུགས་མ་ འཕད་པའི་སེམས་ཁལ་ཡང་མ་བས་པར་དེའི་ལྡྱོག་ཕྱོགས་སུ་དགའ་སྟྱོན་གི་ བཟ་ལྟ་བུས་མཛད་ས་བས་པ་དེར་ཁང་ཧ་ཅང་སེམས་འགུལ་ཐེབས་ནས་
265 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ དེ་ནས་བཟུང་རྒྱུགས་མ་འཕ ད་པ་རྩ་བ་ནས་བ ད་མ་མྱོང་ཞེས་གསུངས་ སང་། འདི་ནི་སྒྲུང་ཙམ་རེད། གང་ལྟར་དགེ་རྒན་ག ་བ་བ་དང་པ་དེ་སེམས་ མི་འགང་བ་བ་རྒྱུ་རེད། གཉིས་པ་དེར། ང་བ་ཉིད་མེད་སགས་སྟྱོན་བ ད། །ཅེས་གསུངས་པ་ བཞིན་སབ་ཚན་གང་འད་ཞིག་ཡིན་རུང་ག་བརྡ་འཕད་ངེས་བཞིན་པ་བ་ རྒྱུ་དང་། གསུམ་པ་དེར་བསབས་ཚར་བའི་ར ས་ལ་ངས་བསབས་ཚར་བ་ ཡིན་ཞེས་མ་བཞག་པར་ཐས་པའི་ཤེས་རབ་ཀ ་ར ས་སུ་བསམ་བྱུང་གི་ཤེས་ རབ་ཀི་མཚམས་དེར་ས བས་སྐབས་དགེ་ཕྲུག་རང་ཉིད་ཀིས་འཛིན་གྲྭའི་ ནང་སབ་སྦྱོང་བས་པ་དེར་ནང་སྦྱོང་བ ད་པ་དང་། བསྐར་སྦྱོང་བ ད་པ། དེ་ ལ་ས་སའི་ངས་ནས་ཡང་བསྐར་བསམ་ཤེས་བ ད་པའི་སྐབས་སུ་སབ་སྦྱོང་ གི་དཀའ་ངལ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དཀའ་ངལ་གཞན་དག་མང་པ་ཡང་ས ད་ པ་རེད། དཀའ་ངལ་དེ་ཚོ་ཆ་ཚང་དགེ་རྒན་ག ས་སེལ་དགས་རེད། དགེ་ རྒན་ག ས་སེལ་དགས་ཟེར་བ་དེ་ཡང་དགེ་ཕྲུག་གིས་དགེ་རྒན་སར་ཕ ན་ ནས་ང་ལ་དཀའ་ངལ་འདི་འད་ཞིག་འདུག་ཅེས་ལབ་མི་དགས་པར། དགེ་ ཕྲུག་ལ་དཀའ་ངལ་གང་ཡ ད་པ་དེ་དགེ་རྒན་ལ་ཞུ་མ་དག ས་པར་དགེ་ རྒན་རང་གིས་ཤེས་ཐུབ་པའི་ཐག་ནས་སེལ་བ་ནི། དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ བར་བ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཡངས་འཛིན་ཡིན། །ཞེས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ བར་བའམ་འགལ་རྐ ེ ན་ནམ་དཀའ་ངལ་གང་ཡད་པ་སེལ་རྒྱུ་དེ་དགེ་རྒན་ ག ི ་ལས་འགན་ལྟ་བུ་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། བ ས་ཙང་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ས ད་བྱུས་གཞིར་བཟུང་
266 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དགེ་རྒན་ག ་སྤ ་ཚོགས་སམ་དགེ་རྒན་ས ར་ག ་ངས་ནས་ཆས་དང་མཐུན་པ་ དང་། བཟང་སྤྱོད་དང་མཐུན་པ། ཡ་རབས་ཀ ་གནས་ཚུལ་གང་འད་ཞིག་ ཡད་ཀང་རང་གིས་ཉམས་ལེན་མ་བས་པར་དགེ་ཕྲུག་ལ་ཉམས་ལེན་བ ད་ དགས་རེད་ཅེས་ལབ་རྒྱུའི་ཐབ་ཐང་ཡད་མ་རེད་ལ། གལ་ས ད་ལབ་པ་ཡིན་ ནའང་དེ་ལ་ནུས་པ་གང་ཡང་མེད་པར་སྒ་སྟྱོང་པ་ཞིག་ཆགས་འག་ཡི་རེད། དགེ་རྒན་ག ས་ཚར་གཅིག་ལབ་པ་དང་དགེ་ཕྲུག་གིས་ངེས་ཐུབ་ཅིང་ལག་ ལེན་ལ་འཁེལ་བ་ཞིག་དགས་ཀ ་ཡད་ན། དགེ་རྒན་རང་ཉིད་ཀ ་གམས་ གཤིས་ནང་ཉམས་ལེན་དེ་ཡད་པ་ཡིན་ན་ཕར་མི་ལ་ག་རེ་ལབ་ཀང་ཕན་ ཐགས་ཡད་པ་ཞིག་རེད། གཉིས་པ་དེ་དགེ་ཕྲུག་གི་སྤི་ཚོགས་རེད། དགེ་ཕྲུག་གི་སྤ ་ཚོགས་དེ་ ལ་དེ་རིང་སང་ཉིན་ཡངས་གགས་ལྟ་བུར་དགེ་ཕྲུག་དེ་ཚོ་སྤྱོད་པ་ཡག་པ་ མི་འདུག དན་གཉེར་མི་འདུག བརྩྱོན་འགྲུས་མི་འདུག་ཅེས་ལབ་ཀ ་ཡད་ རེད། དན་གཉེར་ཟེར་བ་དེ་སྐ ་དུས་ནས་ཧ་ལམ་ཡད་མ་རེད། བས་ཙང་ དན་གཉེར་ཟེར་བ་དེ་དགེ་རྒན་ག ས་དགེ་ཕྲུག་གི་རྒྱུད་ལ་བསྐྲུན་དག ས་ པའམ་སྐ ་བར་བ ད་དགས་ཀ ་ཡད་རེད། ནང་པའི་ལུགས་སལ་ག ་ནང་ལ་ མཁས་པ་ཚོས་བསྟན་བཅས་གང་འད་ཞིག་བརྩམས་པ་ཡིན་ནའང་བསྟན་ བཅས་ཀ ་འག་དེར་མཆད་བརད་དང་། རྩྱོམ་པར་དམ་བཅའ་བ། ལེའུའི་ རྣམ་གཞག་ཟེར་བ་སགས་ཡང་གི་ཡད་རེད། དེ་འད་སང་ཙང་དགས་པ་ལ་ སགས་པའི་ཆས་བཞི་སྟེ་བསྟན་བཅས་སབ་གཉེར་བེད་མཁན་ག ས་བསྟན་ བཅ ས་དེ་འ ད ་ཞིག་ས བ་གཉེར་བེ ད་པའི་འདུན་པ་སྐ ས་པར་བཟ ་རྒྱུ་ནི་
267 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བསྟན་བཅས་རྩྱོམ་པ་པའི་ལས་འགན་དང་པ་བརྩི་ཡི་ཡད་རེད། དེར་བར ན་དགེ་རྒན་རྣམས་འཛིན་གྲྭར་ས བས་པ་དང་དཀའ་ངལ་ ཆེན་པ ་ཞིག་དང་སྡུག་རུས་བརྒྱབ་དག ས་པའི་གནས་ཚུལ་མ་ཡིན་པར་ དགེ་ཕྲུག་གིས་དེ་རིང་གི་སབ་ཚན་དེ་ཡག་པ་བས་ནས་ཉན་བསམ་པའི་ འདུན་པ་དང་སྤ་བ་ས ལ་ཐུབ་པ་བཟ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ་རེད། སྡུག་རུས་ཟེར་ བ་དེ་མི་འདད་བཞིན་དུ་བས་པ་དང་། བརྩྱོན་འགྲུས་ཟེར་བ་དེ་དགའ་ བཞིན་སྤ་བཞིན་བས་པ་ལ་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། དེ་ལ་ཐང་ཆད་ཡག་ཡད་ མ་རེད། བརྩྱོན་འགྲུས་ཡད་མཁན་ག ་མི་ཞིག་གིས་ཆུ་ཚོད་ ༢༤ རིང་སབ་ སྦྱོང་བས་ཏེ་བསྡད་པ་ཡིན་ནའང་ཐང་ཆད་པའི་སྣང་བ་ཤར་ག ་མ་རེད། ཆུ་ ཚོད་ཕ ད་ཀ་ཙམ་སབ་སྦྱོང་བས་པ་ཡིན་ནའང་ཐང་ཆད་པའི་སྣང་བ་ཤར་ བ་དེ་བརྩྱོན་འགྲུས་མ་ཡིན་པར་སྡུག་རུས་རེད། སྡུག་རུས་ནི་བཙན་དབང་ གི་འག་ལ་འག་བསྡད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་སབ་ ཕྲུག་གི་ངས་ནས་ངེས་པར་དུ་རང་གི་ས བ་སྦྱོང་བ ད་པའི་དམིགས་ཡུལ་ དང་། དགས་པ་ག་རེ་ཡིན་པ། སབ་སྦྱོང་བས་པ་དང་མ་བས་པའི་བར་ལ་ ཁད་པར་ག་རེ་ཡད་པ་དེ་ཚོ་ས་སས་བསམ་བ་བཏང་། ཕ་མ་དང་། དགེ་རྒན། སབ་གགས་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་ག་བསྡུར་བས་ནས་ཤེས་པར་བ ད་དགས། དེ་ ཤེས་སང་ན་སབ་ཕྲུག་གི་ཆ་ཤས་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཆགས་ཀ ་རེད། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཕ་མ་དང་དགེ་རྒན་ཚོས་ས བ་སྦྱོང་ དང་། དམིགས་སུ་བཀར་ནས་བཟང་སྤྱོད་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུར་ཚོགས་འདུ་ འཚོགས་རྒྱུ་དང་ཕར་ཚུར་བསམ་ཚུལ་ག་བསྡུར་བ་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་
268 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པ་འདུག ཕ་མ་ཚོས་ས་སའི་ནང་ལ་གང་འད་བས་ནས་ཕྲུ་གུ་གས་སྐྱོང་ བ ད་དགས་པ་དང་། ཕ་མས་ནང་ལ་ཕྲུ་གུའི་ཞན་ཆ་ག་རེ་མཐང་གི་ཡད་ པ་དེ་དགེ་རྒན་ག ས་ཤེས་པར་བ ད་པ། དགེ་རྒན་ག ས་འཛིན་གྲྭའི་ནང་ཕྲུ་ གུའི་ཞན་ཆ་གང་ཡད་པ་དེ་ཕ་མས་ཤེས་པར་བས་ཏེ། དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་ གཉིས་ཀ་མཉམ་རུབ་ཀ ་ཐག་ནས་ཕྲུ་གུའི་དཀའ་ངལ་གང་འད་བས་ནས་ སེལ་ཐུབ་པ་བ ད་དགས་མིན་ལྟ་དགས། མཐའ་མ་དེར་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་གནས་སྟངས་རེད། དེ་ནི་ང་ཚོའི་ལག་ཏུ་ ཡད་མ་རེད། སྤི་ཚོགས་ཟེར་བ་དེ་དུས་ནས་དུས་སུ་འགྱུར་བ་འག་རྒྱུ་ཞིག་ རེད། ཡིན་ནའང་ས་སས་འབ ལ་བ་བ ད་སའི་སྤ ་ཚོགས་དང་། ས་སའི་ཐག་ ཉེ་སར་ཡད་པའི་སྤ ་ཚོགས་དེ་ཕན་ཚུན་ལྟྱོས་གྲུབ་ཡིན་སྟབས་རང་གཞན་ གཉིས་ཀའི་ངས་ནས་དང་། ལྷག་པར་དུ་དགེ་རྒན་དང་ཕ་མའི་སྤ ་ཚོགས་ཀི་ ངས་ནས་གཞི་རིམ་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་སབ་སྦྱོང་དང་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ཐག་ལ་ཕན་ བུ་ད་སྣང་ཡད་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན། དེའི་ཐག་ལ་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་ སྟངས་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུ་ནི་རང་བཞིན་ག ས་མགྱོགས་པ་དང་སྟབས་བདེ་བ་ ཡང་རྒྱུ་ཞིག་རེད། ད་ལྟ་ངས་ག ང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་བཟང་སྤྱོད་ཟེར་དུས་ལུས་ངག་ ཡིད་གསུམ་གི་སྤྱོད་པ་ཡ་རབས་ཀ ་ཚུལ་དང་མཐུན་ཞིང་གཞན་ལ་འཚེ་བ་ མེད་པ་བ ད་དགས་ཀ ི་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་སངས་རྒྱས་བཅམ་ལྡན་ འདས་ཀ ས་རབ་བྱུང་དང་ཁ མ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྤ ་ཡངས་ཀ ་བཟང་སྤྱོད་ འཁ ར་སྟངས་སྐྱོར་ལ་དགེ་བ་བཅུ་ཞེས་ཆེ་ལང་ཙམ་དུ་བསྡུས་ཏེ། ལུས་ངག་
269 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ ཡིད་གསུམ་ག ་ས་ནས་སྤྱོད་པ་ངན་པ་གང་དང་གང་ཡང་ཡང་ས ད་པ་དེ་ དག་གང་འད་བས་ཏེ་སང་དགས་པའི་སྐྱོར་གསུངས་ཡད་རེད། དེ་ཚོ་བ ད་ མི་ཆག་པ་ནི་ལུང་པའི་ཁ མས་ཀ ་ནང་དུའང་ཡད་རེད། དཔེར་ན། ལུས་ཀ ་ མི་དགེ་བའམ་ལུས་ཀ ་བཟང་སྤྱོད་དང་འགལ་བའི་ བ ་བ་གང་འ ད ་ཞིག་ ཡད་རེད་ཅེ་ན། སག་གཅད་པ་ལྟ་བུ་ནི་ལུས་ཀ ་བཟང་སྤྱོད་དང་འགལ་བའི་ ཉེས་པ་ཆེ་ཤས་ཤིག་རེད། སག་གཅད་མི་ཆག་པ་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀ ་ཁ མས་ཀ ་ ནང་དུའང་ཡད་རེད། མི་གཅིག་གིས་མི་གཞན་ཞིག་བསད་པ་ཡིན་ན་སྐྱོར་ འཆག་པས་ལམ་སང་བཟུང་ནས་ཁ མས་ཁང་དུ་བསྐལ་ཏེ་ཁ མས་གཏུགས་ བ ེ ད་པ་དང་། དེ་ནས་ཁ་མཆུ་བརྒྱབ་སྟེ་ཉེས་ཆད་ཕག་པ། མི་ཚེ་བཙོན་ཁང་ དུ་འག་ས ད་པ་མ་ཟད། མཐའ་མ་དེར་སྐེ་ཐག་བརྒྱབ་ནས་ས་སར་སག་ཐག་ གི་ཉེས་ཆད་ཀང་གཏང་ས ད་པ་ཞིག་རེད། དེ་འད་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་མི་ གསད་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད་བསམས་ནས་དན་པ་དེ་འཇིགས་པའི་འག་བ་ཟེར་ བ་རེད། ཞེད་སྣང་གི་ས་ནས་མི་མ་བསད་པ་རེད་མ་གཏགས་མི་བསད་པ་ དེ་བ་མི་འས་པ་ཞིག་དང་། མི་གཞན་ག ་སག་དེ་ཡང་ང་རང་གི་སག་དང་ རྩ་ཆེན་པ་གཅིག་པ་ཡིན་སྟབས་རང་ལས་གཞན་གཙོ་ཆེ་བ་བ ད་དགས་ཀ ་ ཡད་རེད་བསམས་ནས་བས་པ་མ་རེད། སན་ལ་མི་ཕར་བཞག་ནས་སག་ ཆགས་གག་མ་ཚུན་ཆད་ཀ ་སག་ལ་འཚེ་བ་མི་བ ད་བསམས་པའི་གཞན་ རྒྱུ་མཚན་དུ་ བ ས་པའམ་གཞན་ག ་ས ག་དེ་རྩ་ཆེན་པ ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་ བས་ནས་སག་གཅད་སངས་པ་ཡིན་ན། ཆས་ཕྱོགས་ཀ ་ཐག་ནས་བཤད་པ་ ཡིན་ན་དགེ་བ་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད་ལ། ཆས་ཁས་མི་ལེན་མཁན་ག ་ཆ་ནས་ བཤད་པ་ཡིན་ནའང་དང ས་གནས་ ད ང་གནས་སམ་ཚད་ལྡན་ག ་བཟང་
270 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྤྱོད་དེ་ཆགས་ཀ ་རེད། དེ་ཡང་ཞེད་སྣང་བས་ནས་མ་བས་པ་མ་ཡིན་པའམ། དེ་ལ་བར ན་ནས་ང་ལ་ཁེ་བཟང་རག་གི་རེད་བསམས་པའི་འདད་རྔམ་ལ་ བར ན་ནས་བས་པ་མ་ཡིན་པ། གཞན་ཕན་བསྒྲུབ་དགས་པ་དང་གཞན་ལ་ འཚེ་བ་སང་དགས་པ་དེ་དངས་ཡད་གནས་སྟངས་ཀ ་ཐག་ནས་བ་འས་པ་ ཞིག་ཡིན་པར་བར ན། རང་ཉིད་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ལྷ་རབ་བྱུང་ན་ མི་གཞན་ལ་ཕན་ཐགས་བ ད་ཐུབ་པ་དང་། དེ་འད་མ་བྱུང་རུང་མི་གཞན་ ག ་སག་ལ་གནད་པ་ཕར་བཞག་ནས་ལུས་དང་ལ ངས་སྤྱོད་ལ་སགས་པ་ དང་གཉེན་དང་ཉེ་འཁར་ལ་སགས་པ་ཕ་མ་ཙམ་ལའང་གནད་པ་མི་བ ད་ བསམས་པ་དེ་རང་ལས་གཞན་གཙོ་ཆེ་བ་བརྩི་སྟངས་དང་། རང་ལས་ གཞན་གཙོ་ཆེ་བ་བརྩིས་ནས་དེ་ལ་འཚེ་བ་སངས་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ དངས་གནས་དང་གནས་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་སྟངས་དེ་རེད། སྤ ར་བཏང་བ་བ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་བ ད་ཀ ་ཡད་པ་གང་ཞིག་ལ་ བསམ་བ་འཁ ར་སྟངས་ཀ ་ཐག་ནས་བ་བ་དེ་རླབས་ཆེ་ཆུང་འག ་ཡི་ཡད་ རེད། དེར་བར ན་ཁ ད་རང་ཚོ་ད་ལྟ་སབ་སྦྱོང་བ ད་མཁན་ཞིག་ཡིན་དུས་ སང་ཉིན་རྒན་ལགས་ཀ ས་བཀའ་བཀྱོན་གནང་གི་རེད་བསམས་པའི་ཞེད་ སྣང་གི་ཐག་ནས་སབ་སྦྱོང་བེད་པ་ལས། ངས་སབ་ཚན་འདི་ངེས་པར་དུ་ ཤེས་དགས་ཀ ་ཡད། དེ་ཤེས་པ་ཡིན་ན་རྒྱུགས་སྤད་ཀ ་ནང་ང་རང་ལ་ཨང་ ཚད་མཐ་པ་རག་གི་རེད། དེ་ལ་བར ན་ནས་མ་འངས་པར་སབ་སྦྱོང་བ་རྒྱུར་ ཕན་ཐགས་ཡང་གི་རེད། སྤ ར་བཏང་ནས་ང་རང་གི་སེམས་རྒྱུད་ལ་ཡད་ པའི་མི་ཤེས་པའི་རངས་པ་དེ་ཡང་བསལ་ནས་ཤེས་བའི་གནས་ལ་བ་གས་
271 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རྒྱས་པར་ཆགས་ཀ ་རེད་བསམས་པ་སགས་དེ་འད་བའི་ཀུན་སང་གི་ཐག་ ནས་སབ་སྦྱོང་བས་པ་ཡིན་ན་དངས་གནས་བཟང་སྤྱོད་དང་མཐུན་པའི་ སབ་སྦྱོང་བ ད་སྟངས་ཤིག་རེད་ལ། དེ་ལ་བར ན་ནས་སབ་སྦྱོང་དང་བཟང་ སྤྱོད་གཉིས་ཀ་གང་འཕེལ་འག་རྒྱུ་ཡད་པ་ཞིག་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ ག་དུས་ཡིན་ནའང་ལྟ་ས་གཙོ་བ་དེ་རང་གི་སེམས་ལ་ལྟ་དགས་པ་ཞིག་ དང་། ལུས་སེམས་གཉིས་ཀི་ནང་ནས་སེམས་གཙོ་བར་བེད་དགས་པ་གལ་ ཆེན་པ་རེད། དེང་རབས་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་ནང་ལུས་ཀ ་འཕད་བསྟེན་དང་ལུས་ ཀ ་བདེ་ཐབས་རྐང་པར་བསམ་བ་གཏང་བ་མ་གཏགས་སེམས་ཀི་འཕད་ བསྟེན་དང་། སེམས་ཀི་བདེ་ཐབས། སེམས་ཀ ་ཡར་རྒྱས་འག་ཐབས། སེམས་ ལ་བམས་བརྩེའི་བསམ་པ་ཡད་པ་རྣམས་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་ བ་རྒྱུ་དེ་སབ་ཀ ་མི་འདུག དགེ་ཕྲུག་ཚོའི་ངས་ནས་ཀང་ད་སྣང་མེད་པ་བས། གཅིག་བས་ན་ཁག་ཡད་ཀ ་མ་རེད། བརྡ་ལན་ལྟ་བུ་ཞིག་མེད་པ་ཡིན་ན་ རང་སྟྱོབས་ཀ ས་ཤེས་རྒྱུ་ཁག་པ་རེད། དེ་འད་སང་ཙང་དེ་ཚོ་ཤེས་པར་བས་ ནས་སབ་སྦྱོང་བས་པ་ཡིན་ན། སབ་སྦྱོང་བས་པ་ད་ག་རང་བཟང་སྤྱོད་ཡར་ རྒྱས་འག་རྒྱུ་དང་བཟང་སྤྱོད་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཡང་བའི་རྒྱུ་ཞིག་ལ་འག་ཐུབ་ ཀ ་རེད། དེ་ལྟར་ཕིན་པ་ཡིན་ན་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་སྐྱོར་ལ་ང་ཚོས་སེམས་ཁལ་ བེད་མི་དགས་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཀ ་རེད། ༸གང་ས་༸སྐབས་མགན་སྐུ་ཕེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པ་མཆག་གིས་ སྤིར་འཇིག་ར ན་ཁྱོན་ཡངས་ལ་འག་བ་མིའི་བཟང་སྤྱོད་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུ་ དེ་ཐུགས་འགན་ཆེན་པ་ཞིག་དགངས་པ་བཞེས་ཀ ་ཡད་པ་དེ་ཁ ད་རང་ཚོ་
272 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཚང་མས་མཁ ན་ག ་ཡད་ཤག་རེད། ༸རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕ ང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་ པ་འདིའི་སྐུ་ཚེ་གཅིག་གི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ཐུགས་བསྐ ད་དམ་བཅའ་ གསུམ་མམ་བཞི་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་བརྩི་གནང་གི་ཡད་རེད། ཐུགས་ བསྐ ད་དམ་བཅའ་གསུམ་བ རྩི ་བའི་སྐབས་སུ་དང་པ་དེ་འག ་བ་མི་ཞིག་ ཡིན་པའི་ཆ་ནས་འག་བ་མིའི་བཟང་སྤྱོད་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུ་དང་། འག་བ་ མིའི་བཟང་སྤྱོད་ཡར་རྒྱས་གཏང་བའི་ཆེད་དུ་ད་ལྟ་འཇིག་ར ན་ག ་སྐ ་འག་ ཡ ངས་ལ་དམིགས་བསལ་ག ་གལ་ཆེན་པ ་དང་ཕན་ཐ གས་ཆེན་པ ་བ རྩི ་ རྒྱུའི་བསབ་བ་གཉིས་ཡད་པ་ལས། དང་པ་དེ་འཇིག་ར ན་ཀུན་ཁབ་ཀ ་ལས་ འགན་དང་། གཉིས་པ་དེ་ཆས་ལུགས་ཀ ་མཚམས་ལས་འདས་པའི་བཟང་ སྤྱོད་རེད། འཇིག་ར ན་སྤ ་ཡངས་ལ་འཁ ་བའི་ལས་འགན་དང་ཆས་ལུགས་ལ་ མ་བར ན་པའི་བཟང་སྤྱོད་གཉིས་མཉམ་དུ་བསྡྱོམས་པ་ཡིན་ན་ཤེས་ཡན་ ག ་ལམ་སལ་ཆ་ཚང་བཟང་སྤྱོད་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུའི་རྒྱུར་འག་ཐུབ་པའི་ ཐུགས་རེ་གནང་གི་ཡད་རེད། ཨ་རི་དང་ཡུ་རབ་ལ་སགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ མང་པའི་ནང་ད་ལྟ་ཆས་ལུགས་ལ་མ་བར ན་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཟེར་བ་འདིའི་ སྐྱོར་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་གི་ལས་རིམ་ནང་གང་འད་བས་ནས་བཅུག་ཐུབ་ ཀ ་ཡད་མེད་དང་། ཨེ་མ་རི་གཙུག་ལག་སབ་གཉེར་ཁང་གི་ནང་ཆེད་ མངགས་སྡེ་ཚན་གཅིག་ཟུར་དུ་བཙུགས་ཏེ་བརད་གཞི་འདིའི་ཐག་ཕག་ ལས་གནང་བཞིན་པ་རེད། ཁང་ཚོས་སབ་ཚན་ག ་འཆར་གཞི་ཆེན་པ་ཞིག་ བཟས་གནང་སྟེ་ད་ལྟ་ཚོད་བལྟའང་གནང་གི་ཡད་རེད། འདི་དང་ཕྱོགས་
273 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ མཚུངས་སེམས་དང་སག་གི་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་ག ་ནང་དུའང་འདིའི་སྐྱོར་ ལ་ཕག་ལས་གནང་གི་ཡད་རེད། དེ་བཞིན་ MIT ནང་ལ་ཡད་པའི་ Dalai Lama Centre for Ethics ནས་ཀང་འདི་དང་མཚུངས་པའི་ཕག་ལས་གནང་གི་ ཡད་རེད། རྒྱ་གར་ག ་ནང་ལ་༸སྐབས་མགན་རིན་པ་ཆེ་མཆག་ནས་ཆས་ ལུགས་ལ་མ་བར ན་པའི་བཟང་སྤྱོད་འདི་རྒྱ་གར་ག ་ཤེས་ཡན་ལམ་སལ་ ནང་གང་འད་བས་ནས་བཅུག་ན་དགའ་བ་ཡད་མེད་འཆར་གཞི་བསྒ ག་ རྒྱུའི་དན་དུ། སྐུ་ཞབས་ཤྲ ་ཀུལ་བྷུ་ཤན་ བག་ཤ ་ (Shri Kulbhushan Bakshi) ཞུ་ བ་ཞིག་ཡ ད་པ་ཁ ང་གིས་ལ ་གཉིས་གསུམ་ནང་འག ་འཛུགས་གནང་ སྟེ ། ༸ སྐ བས་མག ན་རིན་པ ་ཆེའི་མཇལ་ཁའི་སྐབས་སུ་ ས ན་གསན་ཞུས་པ་ བཞིན་བཀའ་འཁལ་ཐབ་ནས་ད་ལྟ་ཡད་པའི་ཨཱཡུར་ ཇན་ ནྱཱས་ (AyurGyan Nyas) ཟེར་བའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡད་པ་དེས་ལས་གཞི་སྒ ག་བཞིན་པ་རེད། ང་ཚོས་རེ་བར་ཕི་ལ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༤ པའི་ནང་རྒྱ་གར་ག ་སབ་གྲྭ་ཁག་ གི་དགུན་ཁའི་གུང་སེང་རགས་ཏེ་རྒྱུགས་སྤད་ཆེན་པ་ཚར་ནས་དུས་སང་ གི་ས བ་ཚན་འག ་འཛུགས་བ ད་དུས་ཕལ་ཆེར་སབ་གྲྭ་ཁག་བཅུ་གཅིག་ ཙམ་ག ་ནང་ཚོད་བལྟ་བེད་ཐུབ་མི་ཡང་ངམ་བསམ་པ་དན་ག ་ཡད། དེའི་ ནང་གཙོ་བ་དེ་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་སབ་ཚན་ཡངས་རགས་བཟང་སྤྱོད་ ཀ ་ར ེས་སུ་འག་བའི་དམིགས་ཡུལ་ཡད་རེད་ལ། དམིགས་སུ་བཀར་ནས་ད་ ལྟ་ང་ཚོས་ཤུགས་རྒྱག་ས་དེ་དགེ་རྒན་ཚོས་སབ་ཕྲུག་གི་བཟང་སྤྱོད་ཡར་ རྒྱས་གཏང་རྒྱུའི་སད་དུ་དགེ་རྒན་རང་ཉིད་ཀི་ངས་ནས་ཀུན་སྤྱོད་གང་འད་ ཞིག་འཁ ར་དགས་ཀ ་ཡད་མེད་དང་། དགངས་པ་གང་འད་ཞིག་བཞེས་
274 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དགས་མིན། སབ་ཚན་སབ་ཁ ད་བ ད་པའི་སྐབས་སུ་ཐབས་ལམ་གང་འད་ ཞིག་བསྟེན་དགས་ཀ ་ཡད་མེད། འདིའི་ནང་ལ་བཟང་སྤྱོད་ཀི་ས ང་པ་གང་ འད་བས་ནས་བླུག་དགས་ཡད་མེད་སགས་ཀ ་ཐད་དགེ་རྒན་ཚོར་ཟབ་སྦྱོང་ སྤད་རྒྱུ་བཅས་ལས་གཞི་འདི་ཚོ་ཞིབ་ཚགས་པ་བ་རྒྱུར་ཕལ་ཆེར་ལ་གཉིས་ གསུམ་མ་ཟིན་ཙམ་ཕ ན་པ་རེད། འདིའི་ནང་ད་ལྟ་མི་བཅུ་གངས་ཤིག་ལས་ ཀ་བ ད་བཞིན་ཡད་པར་རྒྱ་གར་བ་ཚོས་ད་སྣང་བ ད་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པ་ འདུག ང་ཚོ་བད་པའི་སབ་གྲྭ་ཁག་དང་བད་མིའི་སྤི་ཚོགས་ནང་འདིའི་ སྐྱོར་ལ་ཕལ་ཆེར་ད་ལྟ་ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་དང་བཀའ་འདི་གནང་ མཁན་བྱུང་ཡད་པའི་བཟ་འད་ཞིག་མི་འདུག དང ས་གནས་ས བ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་བཟང་སྤྱོད་ཉམས་རྒུད་འག ་ཡི་ ཡད་པ་དང་། བཟང་སྤྱོད་བསྐར་གས་བ ད་དགས་པའི་ག་སྐབས་ཆེན་པ་ གཟིགས་ཀ ་ཡད་པ་ཡིན་ན། ༸གང་ས་༸སྐབས་མགན་ཆེན་པས་འཇིག་ ར ན་སྤ ་ཡ ངས་ལ་སྩལ་བའི་ཧ་ལས་པའི་ལས་གཞི་ཆེན་པ ་ཞིག་ཡ ད་ རེད། འཇིག་ར ན་ཤར་ནུབ་ཀ ་རྒྱལ་ཁབ་མང་པའི་ནང་མཁས་པ་དང་། ན་ གཞན། ཁ མས་རྩྱོད་པ། ཞིང་པ། ཚོང་པ། ཆབ་ས ད་པ་སགས་ཧ་ལམ་མེད་ ན་མ་གཏགས་ཚང་མས་འདིའི་ཐག་ལ་ཐུགས་སྣང་གནང་རྒྱུ་ཞིག་ཆགས་ ཡད་རེད། འདིའི་སྐྱོར་ལ་ཉེ་ཆར་ཕི་ཟླ་ ༩ པ་ཙམ་ག ་ནང་ལ་ཕ་རན་སིའི་ ནང་ཕག་དེབ་གསར་པ་ New Reality ཟེར་བ་ཞིག་ཐན་ཡད་རེད། དེའི་ནང་ ལའང་འཇིག་རེན་སྤ ་ཡངས་ལ་འཁ ་བའི་ལས་འགན་དང་། ཆས་ལུགས་ ལ་མ་བར ན་པའི་བཟང་སྤྱོད་གཉིས་ཀའི་གནས་སྟངས་རྒྱས་པ་ཞིག་ཡད་
275 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ རེད། ༸སྐུ་མདུན་ག ས་དེ་ས་ནས་ལགས་རྩྱོམ་གནང་ཟིན་པའི་གས་སུ་ཆས་ ལུགས་ཀ ་མཚམས་ལས་འདས་པ་དང་། དེ་ནས་སྟྱོང་ལ་གསར་པའི་བང་ དར་ག ་ཚུལ་དང་། བདེ་སྐ ད་ཀ ་ཐབས་ལམ་ཟེར་བ་དེ་དག་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ སྐྱོར་ལ་ཕག་དེབ་གལ་ཆེ་ཤས་ཡིན་པ་དང་། འཇིག་རེན་ཁྱོན་ཡངས་ལ་ཧ་ ཅང་གགས་ཆེན་པ་བས་ཏེ་དེབ་དེ་ཀླྱོག་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པ་རེད། བད་ པའི་སྤ ་ཚོགས་ནང་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྤི་ཚོགས་དང་བསྡུར་བ་ཡིན་ན་ཕལ་ ཆེར་ཀླྱོག་མཁན་ཉུང་ཉུང་མིན་ནམ་བསམ་པ་དན་གི་འདུག དེ་འད་སང་ ཙང་བཟང་སྤྱོད་ལ་ཐུགས་ཁུར་ཡད་པའི་ཕ་མ་དང་། དགེ་རྒན། འཛིན་སྐྱོང་ གི་ཕག་ལས་གནང་མཁན། སབ་ཕྲུག་སགས་ཚང་མས་ཐག་རིང་པ་ཞིག་ལ་ ལྟ་གིན་བསྡད་པ་ལས་༸གང་ས་མཆག་གིས་ལགས་རྩྱོམ་གནང་བའི་ཕག་ དེབ་དེ་ཚོ་མཇལ་བ་ཡིན་ན་ཡག་པ་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག གཞན་ཡང་ ང་ཚོས་ཨེ་མ་རི་གཙུག་ལག་སབ་གཉེར་ཁང་དང་། སེམས་དང་སག་གི་ འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། དེ་བཞིན་ཨཱཡུར་ ཇན་ ནྱཱས་ཚོགས་པ་བཅས་ཀ ་ལས་ རིམ་དེ་ཚོར་ཐུགས་སྣང་གནང་བ་ཡིན་ན་ཡག་པ་ཡད་རེད། ད་ལྟ་ངས་ག ང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་བཟང་སྤྱོད་ཉམས་ཆག་འག ་ཡི་ འདུག་གསུངས་པ་དེ་གཅིག་ བ ས་ན་བདེན་པ་ཡིན་ག ་རེད་བསམ་ག ་ འདུག དེང་རབས་ཀི་སྤ ་ཚོགས་ནང་བསྡད་ནས་བཟང་སྤྱོད་ཉམས་རྒུད་ མ་ཕ ན་པར་ཉར་ཚགས་བ་རྒྱུ་དེ་ལས་ས་པ་ཞིག་མ་རེད། གལ་ས ད་བཟང་ སྤྱོད་ཉམས་ཆག་འག་ཡི་ཡད་པ་དེ་བདེན་པ་ཡིན་ན། ཕ ་ལགས་ནས་ང་ལྟ་ བུ་སྐབས་རེ་སྐད་བཏང་སྟེ་ཆུ་ཚོད་ཁ་ཤས་རིང་སྐད་ཆ་བཤད་བཅུག་པ་
276 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དང་། ཡང་ན་རྒྱུན་དུ་སབ་གྲྭའི་ནང་སྒ ག་འཛུགས་ཧ་ཅང་དམ་པ་བཟས་ ཏེ་ཉེས་ཆད་གཏང་རྒྱུ་དང་བ་དགའ་གཟེངས་བསྟྱོད་སྤད་པ་དེ་འདའི་ཐག་ ནས་ཐབས་ཤེས་བས་པ་གཉིས་ཀས་འདང་གི་རེད་བསམ་ག ་མི་འདུག དེའི་ ཐག་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་ཁ་རང་ལ་གཞི་རིམ་ག ་འགྱུར་བ་ཞིག་གཏང་ དགས་ཀ ི་ཡད་རེད། དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་གཏང་བར་བ ད་པ་ལ་དེའི་ཆེད་དུ་ སན་དང་པ་རྒྱུ་ལྟ་བུ་ཞིག་ས ན་དགས་པ་དེ་དགེ་རྒན་ག ་སྤ ་ཚོགས་དང་། དེ་ནས་ཕ་མའི་སྤ ་ཚོགས་རེད། དགེ་རྒན་དང་ཕ་མའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་གནས་ ཚད་དེ་མཐ་རུ་ཕ ན་པ་ཡིན་ན་སབ་ཕྲུག་གི་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་ཚད་དེ་ ཡང་རང་བཞིན་ག ས་མཐ་རུ་འག་ཡི་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེ་འད་ཞིག་ལ་ བཞག་ན་འག ག་གི་མེད་དམ། དེ་རིང་འདིར་སབ་ཕྲུག་ཚང་མ་མཇལ་བ་དགའ་པ་བྱུང་། ང་ཚོ་ཕ ་ ལ་ ༡༩༥༩ ལར་རྒྱ་གར་ནང་སྐབས་བཅལ་དུ་འབྱོར་ནས་ཟླ་ཤས་ནང་སབ་ གྲྭ་ཁག་གསུམ་བཙུགས་པ་རེད། སབ་གྲྭ་དེ་ཚོའི་ནང་སབ་ཕྲུག་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་ གངས་བས་པ་དེ་འད་ཡད་རེད། དེ་ཚོ་ཡང་དངས་གནས་དང་གནས་ཀ ་ སབ་ལ་དང་འཚམ་པ་ཧ་ལམ་དཀན་པ་ལྟ་བུ་རེད། སན་མ་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ ལ་ས བས་པ་ནས་བཟུང་ཁ ེ ད་རང་ཚོ་ན་གཞ ན་རྣམས་མ་འ ངས་བ ད་ཀ ི ་ སན་རྩ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་ཡང་ཡང་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཡད་རེད། མ་ འངས་བད་ཀ ་སན་རྩ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་ད་ལྟའང་མུ་མཐུད་དེ་བེད་ སྤྱོད་བཏང་ནས་འག་བཞིན་པ་རེད། མ་འངས་བད་ཀི་སན་རྩ་ཡིན་ཟེར་ དུས་དགེ་ཕྲུག་ཚོའི་དགངས་པའི་ནང་ཚོར་བ་གང་འད་ཞིག་ཡང་གི་ཡད་
277 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ པ་དང་། ལབ་མཁན་དེ་དག་གི་བསམ་བའི་ནང་ཚོར་བ་གང་འད་ཞིག་ ཡང་གི་ཡད་པ། བད་དེ་གང་འད་ཞིག་ལ་ལབ་ཀ ་ཡད་པ། མ་འངས་བད་ ཀ ་འཆར་སྣང་གང་འད་ཞིག་ཡད་པ། ཁ ད་རང་ཚོ་མ་འངས་བད་ཀ ་སན་ རྩ་གང་འད་བས་ནས་ཆགས་ཀ ་ཡད་པ། ས་བན་དེ་རུལ་པ་ཆགས་ཀི་རེད་ དམ། ས་བན་དེ་གྲུང་པ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་རེད་དམ། ཡང་ན། འཕྲུལ་ཆས་ནང་ ལ་བཟས་པའི་རིགས་རས་བཅས་བསྒྱུར་ག ་ས་བན་ (genetically modified seed) ཆགས་ཀ ་རེད་དམ་ཟེར་ན། རིགས་རས་བཅས་བསྒྱུར་ག ་ས་བན་ཆགས་ པའི་ཉེན་ཁ་ཆེན་པ་ཡད་རེད། ཁ ད་རང་ཚོས་ཚིག་འདི་མཁ ན་ག ་ཡད་ཀ ་ རེད། དེ་རིང་སང་ཉིན་སན་ག ་རིགས་རྒྱུན་ས་བན་ (gene) ལ་བཟ་བཅས་ བཏང་བའམ་ཕར་ཚུར་བསེ ས་ནས་རིགས་འདེ ས་ཀ ི ་ས ན་མང་པ ་བཟ ས་ ཡད་རེད། རིགས་འད ས་ཀ ་སན་ཟེར་དུས་སན་བཏབ་པ་ཡིན་ན་ཐེངས་ གཅིག་ལ་སྟྱོན་ཐག་རག་པ་མ་གཏགས། དེ་ནས་རག་པའི་སྟྱོན་ཐག་དེ་ཡང་ བསྐར་སན་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་མི་རུང་བ་ཞིག་ལ་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། སན་མ་ སྟྱོན་ཐག་ཟླ་བ་དྲུག་ལ་ས ན་ག ་ཡད་ན་ད་ལྟ་ཟླ་བ་བཞི་ལ་ས ན་ཐུབ་པ་དང་། སན་མའི་སྟྱོན་ཐག་དེ་ཚོ་ཕི་ཊི་བཞི་ཙམ་གི་གཟུགས་ཚད་ཡད་ན་ད་ལྟ་ཕི་ ཊི་གཅིག་དང་ཕ ད་ཀ་ཙམ་ག ་གཟུགས་ཚད་མ་གཏགས་མེད་པ་བཅས་དེའི་ སྐད་དད་བད་སྐད་ནང་ལབ་ཁག་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་འདུག རིགས་རས་བཅས་ བསྒྱུར་ཟེར་དུས་གང་ལྟར་རིགས་འད ས་པའི་སན་ཏེ་སན་མ་ང་ཚོ་བད་ལ་ ཡིན་ན་ཁ་ཚ་ར་ཞེས་ཟེར་ག ་རེད། ཁ་ཚ་ར་ཟེར་བ་དེ་རྒྱ་གར་སྐད་ཀ ་ཁ་ ཅར་ཟེར་བའི་སྒ་ཟུར་ཆགས་པ་ཞིག་རེད། ཁ་ཅར་ཟེར་བ་དེ་རིགས་འད ས་ པའི་དན་དག་ཡིན་པ་རེད། ར་དང་བང་བུ་འད ས་པའི་རིགས་དེར་ད འུ་
278 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཟེར་བ་ཐན་ག ་ཡད་རེད། ར་བང་གི་རིགས་འད ས་པར་ཁ་ཅར་དང་། ང་ཚོ་ བད་པས་བལ་པ་དང་བད་པའི་རིགས་འད ས་པ་དེ་ལ་ཁ་ཅར་ཟེར་བ་རེད། དེ་ནས་སྒ་ཟུར་ཆགས་ཏེ་ཁ་ཚ་ར་ཞེས་ལབ་པ་ཡིན་ཙང་ར་མ་ལུག་ལྟ་བུ་ རེད། ར་མ་ལུག་ཟེར་དུས་ར་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལུག་ཀང་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུར་ རིགས་རས་བཅས་བསྒྱུར་ག ་ས་བན་ཞེས་དེ་རིང་སང་ཉིན་ག ་རྒྱལ་མང་གི་ ཚོང་པ་ (multinational company) ཚོས་འཚོང་བཞིན་པའི་སན་རྩ་མང་པ་ཞིག་ ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ང་ཚོས་ཁ ད་རང་ཚོར་དེ་འད་བ ད་དགས་ཀི་ རེད་ཅེས་བཀའ་གཏང་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་པར། དེ་འད་བས་ན་ཡག་པ་ཡད་ རེད་ཅེས་བསམ་འཆར་བཏང་བ་ཡིན་ན་དེ་ཙམ་ག ས་ནུས་པ་ཐན་གབས་ ཡད་མེད་ཤེས་རྒྱུ་ཁག་པ་རེད། ཡིན་ནའང་མི་རབས་རྒན་པ་ཚོའི་བསམ་ བའི་ནང་རེ་བ་གང་འད་ཞིག་ཡད་པ་དེ་ཁེད་རང་ཚོས་མཁ ན་པ་ཡིན་ན་ ཡག་པ་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག ང་ཚོའི་བསམ་བའི་ནང་རེ་བ་ག་རེ་ཡད་རེད་ཟེར་ན། ཁ ད་རང་ཚོ་ མ་འངས་པའི་བད་ཞི་བདེའི་བསྟི་གནས་ལ་གནས་ཐུབ་པའི་བད་གཅིག་ གི་འཆར་སྣང་ཞེས་པ་ལྟ་བུ། དཔེར་ན་༸སྐབས་མགན་རིན་པ་ཆེས་ཞི་བའི་ ད ན་ཚན་ལྔའི་ནང་མཐ ་ ས ང་བ ད་འདི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་བ སྟི ་གནས་ལ་ བསྒྱུར་དགས་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་བཞིན་འདི་འད་བའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ བསྟི་གནས་དེ་བད་གཅིག་གི་རིགས་མ་འད ས་པའི་སན་རྩ་དང་། དངས་ གནས་དང་གནས་ཀ ་ས་བན་གྲུང་པ་གཅིག རིགས་འད ས་པ་དང་རིགས་ ཆད་པ་མ་ཡིན་པ། སན་གྲུང་པ་ཞིག་ཡང་རྒྱུའི་རེ་བ་བརྒྱབ་ཀ ་ཡད་རེད། རེ་
279 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༤ བ་དེ་འགྲུབ་པ་བཟ་གནང་གི་རེད་དམ། ཡང་ན་རེ་བ་དེ་སྟྱོང་ཟད་ལ་གཏང་ གི་རེད་ཟེར་བ་དེ་ཁ ད་རང་ཚོར་རང་དབང་ཆ་ཚང་ཡད་པས་ས་སས་ཐག་ གཅད་གནང་རྒྱུ་རེད། རེ་བ་དེ་འགྲུབ་པ་བཟ་གནང་གི་ཡིན་ཡང་ག་སྐབས་ ཡད་པ་མ་གཏགས་བཀག་བཞག་ཡད་མ་རེད། ང་ཚོར་མཐུན་རྐ ན་འདི་ འད་ཞིག་འཛོམས་པ་ཡིན་ན་ཡང་ས་འདུག་པ་དང་། འདི་མི་འདུག དེ་མི་ འདུག ཕ་གི་མི་འདུག་ཅེས་ཁག་དཀྲི་ས་གཅིག་ཀང་ཡད་མ་རེད། དེ་འད་ ཡིན་དུས་ཁ ད་རང་ཚོར་རང་དབང་ཆ་ཚང་ཡད་རེད་ཅེས་པའི་དན་དག་ ག་རེ་རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། མ་འངས་བད་ཀ ་སན་རྩ་ཡག་པ་ཞིག་གནང་གི་ ཡིན་ནའང་གནང་ཐུབ་པའི་མཐུན་རྐ ན་ཆ་ཚང་ཁ ད་རང་ཚོར་རག་བསྡད་ ཡད་རེད་མ་གཏགས་ཁག་དཀྲི་བ ད་ས་གཅིག་ཀང་ཡད་མ་རེད། དེ་འད་ ཞིག་མེད་པའི་དབང་གིས་ངས་བྱུང་མ་སང་ཞེས་ལབ་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། ཁ ད་ རང་ཚོས་མ་གནང་བ་ཡིན་ན་མ་གནང་བ་རང་རེད་མ་གཏགས་དེ་ནི་ཁ ད་ རང་ཚོའི་རང་དབང་རེད། ང་ཚོས་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་བཙན་དབང་ བཏང་ནས་འདི་འད་ཞིག་བ ད་དགས་རེད་ཅེས་ལབ་ཡག་མེད་པས་ཁ ད་ རང་ཚོས་དགངས་པ་བཞེས་དགས། གང་ལྟར་ད་ལྟ་ངས་སྐད་ཆ་མང་པ་ཞིག་བཤད་པ་དེའི་བསྡྱོམས་ལྟ་ བུ་བརྒྱབ་པ་ཡིན་ན། ཤེས་ཡན་དང་བཟང་སྤྱོད་གཉིས་ཁ་བལ་དུ་གཏང་རྒྱུ་ ཡད་མ་རེད། ཤེས་ཡན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན་བཟང་སྤྱོད་ དེ་ཡང་ཞར་ལ་ཡང་དགས་ཀི་རེད་ཅེས་པ་དེ་གནས་བབས་གཅིག་རེད། དེ་ འད་བའི་གནས་བབས་དེ་ལག་ཏུ་སན་པར་བ ད་པ་ལ་དགེ་རྒན་དང་། ཕ་མ།
280 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སབ་ཕྲུག སྤ ་ཚོགས་བཅས་ཀ ་ཡན་ལག་བཞི་པ་འདི་ཕན་ཚུན་མཉམ་རུབ་ བ ད་དགས་པ་དང་། ཡན་ལག་བཞི་པ་ས་སའི་འས་ཆས་ཚང་བ་བེད་དགས་ པ་དེ་དན་དག་གཉིས་པ་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན། མཐའ་མ་དེར་ཡན་ལག་འདི་དག་ཚང་བ་ཡིན་ན་རེ་བ་ག་རེ་ཡད་ རེད་ཟེར་བ་ཡིན་ན། ཁ ད་རང་ཚོ་ན་གཞན་ད་ལྟ་གཞི་རིམ་སབ་གྲྭའི་ནང་ གསན་སྦྱོང་གནང་མཁན་དེ་ཚོ་༸གང་ས་༸སྐབས་མགན་ཆེན་པའི་ཐུགས་ སྣང་གི་ནང་ལ་ཡད་པའི་མ་འངས་པའི་བད་འདིའི་སན་རྩ་གཙང་མ་ཞིག་ ཆགས་པའི་རེ་བ་དེ་ང་ཚོ་མི་རབས་རྒན་པ་ཚོས་རྒྱག་གི་ཡད་རེད། རེ་བ་ དེ་འགྲུབ་པ་གནང་དང་མ་གནང་ཁ ད་རང་ཚོས་ཐུགས་ཐག་གཅད་རྒྱུ་རེད། གནང་བ་ཡིན་ན་འདིའི་མཐུན་རྐ ན་ཚང་གི་ཡད་རེད་ཅེས་ཞུ་འདད་བྱུང་། ཐུགས་ར ་ཆེ།། །།
