བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་གཞི་རིམ་ག་ཤེས་ཡན་སད་བྱུས་དང་འབལ་བའི་གལ་ཆེའི་ཡིག་ཆ་ཕྱོགས་བསྒགས། ༄༅། །དཔལ་ལྡན་བཀའ་བློན་ཁྲི་ཟུར་སློབ་དཔ ན་ཆེན་མློ་ ཟམ་གད ང་ར ྲི ན་པ ློ ་མཆ ློ ག་གྲི་ཤེས་ཡློན་སྲིད་བྱུས་དང་ འབ ེ ལ་བའ ྲི ་གསུང་བཤད་དང་ལམ་ས ློ ན། ། (དེབ་ཕ ང་ལྔ་པ།) ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ས་ཕྱོགས་བསྒིགས་དང་པར་འག མས་བས།
རྩོམ་སྒྲིག་འགན་འཁུར་དང་སྒ་ཕབ། དང ས་གྲུབ་བསྟན་པ། ཞུ་དག་པ། ཨཙཱརྱཱ་ཀརྨ་ས ན་ལམ། དེབ་གཟུགས་དང་རྒྱབ་ཤྩོག་ཇུས་འག ད། དགེ་འདུན་དྩོན་ཡྩོད། པར་སྐྲུན་དང་པ ། ༢༠༢༢ དེབ་གྲངས། ༡༥༠༠ ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་སྩོལ་རྒྱུན་ཤེས་ཡྩོན་ཚན་པ་ནས་ཕྩོགས་བསྒྲིགས་ཞུས། དཔེ་དེབ་འད ་ཤེས་རྲིག་ལས་ཁུངས་ཀྲི་དྲ་རྒྱ་ bodyiglobjong.com ནས་ ལྟ་ཀ ག་དང་ཕབ་ལེན་བ ད་ཐུབ། FUNDED BY: Danish International Development Agency through CICED.
DEPARTMENT OF EDUCATION
Central Tibetan Administration
Cable: SHERIG
Phone: +91-1892-222572 222721
Fax: +91-1892-223481 Email: education@tibet.net Web: www.sherig.org
GANGCHEN KYISHONG
DHARAMSALA - 176215 DISTT. KANGRA H.P INDIA
ས ན་ག ེ ང་། ༄༅། །ཕ ་ལ་ ༢༠༠༤ ལར་བད་མི་མང་སྤ ་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀ ས་བཀའ་ཤག་ གིས་ཕུལ་བའི་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་གཞི་རིམ་ག ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཟིན་ བ ས་ཐ ག་བག ་ག ང་ལྷུག་པ ་དང་སྦྲགས་སྤ ་མ ས་ཀ ས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ནས་ བཟུང༌། ཕ ་ལ་ ༢༠༠༥ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ཤཱ་ལཱར་མེས་ དབན་གཙུག་ལག་དཔེ་སན་སབ་གྲྭ་གསར་འཛུགས་དང་། ཤེས་ཡན་ས ད་ བྱུས་ཀ ་དགངས་དན་བཞིན་སན་འག་དང་གཞི་རིམ་སབ་གྲྭའི་བསབ་གཞི་ རྩ་འཛིན་གཏན་འབེབས་དང་འབ ལ་སབ་དེབ་གསར་རྩྱོམ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་ཡད་པའི་བད་རིགས་དགེ་ལས་ཡངས་ལ་ཤེས་ཡན་ ས ད་བྱུས་དང་འབེལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་དང་འས་སྦྱོང་། ཚོགས་འདུ་སྣ་མང་ག་ སྒིག་ཞུས་པའི་སྐབས་སུ་གཏན་ཉིན་སབ་གྲྭ་ཁག་གི་སབ་སྤ ་དང་དགེ་ཆེ། ལྟ་ གྲུབ་དགེ་རྒན། གཞི་རིམ་གང་འག་བར་གསུམ་གི་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་དཔལ་ ལྡན་བཀའ་བན་ཁ ་ཟུར་སབ་དཔན་ཆེན་མ་མཁས་དབང་ཟམ་གདང་རིན་པ་ ཆེ་མཆག་ནས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་སྤ ་ཡངས་བ ད་སྒྱོ་ལམ་སན་དང་། ད ་ བ་ད ས་ལན། དགས་སེལ་ག་སྐབས་གནང་བའི་བཀའ་སབ་རྣམས་སབ་དགེ་
ཡངས་ཀ ས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ི ་ནང་དན་རྒྱུས་ལན་ཡང་ཐབས་དང་། ལག་ བསར་གནང་ཕྱོགས་ཀ ་ལམ་སན་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེ་ཞིག་ཆགས་ཡད། ད་ལན་དེབ་ཕ ང་ལྔ་པར་སཾ་བ་ཊའི་ཁྱབ་ཁངས་སབ་གྲྭ་ཁག་གི་འགན་འཛིན་ དང་། དགེ་རྒན་ཁག་ཅིག་ལ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་དང་འབ ལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་ སྐབས་ཀ ་བཀའ་སབ་དང་། ཝཱཎ་དབུས་བད་ཀ ་ཆེས་མཐའི་གཙུག་ལག་སབ་ གཉེར་ཁང་དང་། དྷ་ས ང་བད་ཁྱིམ་དུ་གཏན་ཉིན་སབ་གྲྭ་ཁག་གི་རིགས་ལམ་ འདུ་འཛོམས་རྒྱས་པའི་དབུ་འབ ད་མཛད་སྒྱོ་ས་སར་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ དགངས་ད ན་བཀའ་ས བ་ཁག་བཞི་དེབ་གཟུགས་ཀ ་ང ་བ ར་པར་སྐྲུན་ཞུས་ ཡད་པ་དང་། སད་མར་ཡང་དེ་འབ ལ་ག ་གལ་ཆེའི་ཡིག་ཆ་ཁག་རིམ་པས་ པར་སྐྲུན་ཞུ་འཆར་ཡད་པས། རང་རིགས་རྒྱ་ཆེ་མང་ཚོགས་དང་ལྷག་པར་ དུ་འབ ལ་ཡ ད་དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་རྣམས་ནས་ཤེས་ཡ ན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་ དན་རྣམས་རགས་ཐབས་དང་འབ ལ། བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་གཞི་རིམ་ག ་ ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ལག་བསར་ཚགས་ཚུད་ཡང་ཐབས་སད་ཚང་མས་འབད་ འབུངས་ལྷྱོད་མེད་གནང་སྐྱོང་ཡང་བའི་འབད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་བཅས། ཤེས་རིག་ ལས་ཁུངས་ནས་ཕ ་ལ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ལ།
དཀར་ཆག ས ན་ག ེ ང་། ............................................................................................... iii དེང་དུས་བ ད་མ འ ་ཡ་རབས་བཟང་སྤ ྩོ ད་ཀ ་གནས་སྟངས། ...................................... 1 བ ད་ཀ ྲི ་སྐད་ཡ ག་ག ྲི ས་བ ད་མ ་ར གས་ཀ ་ང ་བ ་མཚོན་ཐུབ་མྲིན་སྐྩོར། ....................... 41 སཾ་བ ་ཊ་བ ྩོ ད་ས བ་གཞ ་ར མ་འ ག་མའ ་དགེ་རྒན་དང་འགན་འཛིན་ཚོར་ཤེས་ཡྩོ ན་སྲིད་བྱུས་ དང་འབ ལ་བའ ྲི ་ཟབ་སྦ ྩོ ང་དང་པ ། ................................................................ 103 ར གས་ལམ་འདུ་འཛོམས་རྒྱས་པའ ་དབུ་འབེད་མཛད་ས ར་ར གས་ལམ་ག ྲི ་གལ་གནད་ཐ ྩོ ག་ གནང་བའ ྲི ་གསུང་བཤད། ........................................................................ 167
1 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དེང་དུས་བློད་མྲིའྲི་ཡ་རབས་བཟང་སྤློད་ཀྲི་གནས་སངས།* ༄༅། །སྐབས་ཡུལ་དགེ་འདུན་པ་རྣམ་པ་དང་སབ་གྲྭའི་ངེས་སན་པ་མཆག སབ་གྲྭའི་བདེ་དན་ག ་ཚོགས་གཙོ་དང་ཚོགས་མི་རྣམ་པ། སབ་ཕྲུག་ཕ་མ་ ཡངས་རགས། དེ་རིང་ཝཱཎ་སབ་གཉེར་བདེ་དན་ལྷན་ཚོགས་ནས་”དེང་དུས་ བད་མིའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་སངས་’ཞེས་པའི་བརད་གཞི་ཐག་ལ་ གཏམ་བཤད་ཞུ་དགས་གསུངས་པ་ལྟར། ངས་འདི་ཐག་ལ་བསམ་བ་གཏང་རྒྱུ་ དང་ག་སྒ ག་བ ད་རྒྱུ་གང་ཡང་བྱུང་མ་སང་། བརད་གཞི་རང་གི་ང་གདང་ལ་ བལྟས་ན་དེ་རིང་སང་ཉིན་བད་མི་ཚོའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀི་གནས་སངས་ ཇི་འད་ཆགས་ཡད་པ་དང་། གནའ་ས་མ་ལ་ལྟྱོས་པ་ཡིན་ན་ཉམས་ཆག་ཕ ན་ པ་རེད་དམ། ཡང་ན་དག་ཏུ་ཕ ན་པ་རེད་ཅེས་པའི་བཟ་འད་པ་ཞིག་འདུག འདི་ཐག་ལ་བག་ག ང་བ ད་པའི་སན་ལ་དེང་དུས་ཟེར་བ་གང་ལ་ག་བ་དང་། བད་མི་ཟེར་བ་སུ་ལ་ཟེར་ག ་ཡད་པ། ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་དན་གང་ཡིན་པ་ བཅས་ཀ ་ཐག་ལ་བསམ་གཞིག་བ ད་དགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད། སྤ ར་བཏང་ * བཀའ་ས བ་འད ་བཞ ན་ཕ ་ལ ་༢༠༠༦ ཟླ་༡༡ ཚེས་༥ ཉ ན། ཝཱཎ་ས བ་གཉེར་བདེ་ད ན་ལྷན་ ཚོགས་ནས་སྐྱབས་འཇུག་ཞུས་པ་ལྟར། བཀའ་བྩོན་ཁྲི་ཟུར་༸སྐྱབས་ར ་ས བ་དཔ ན་ཟམ་ གད ྩོ ང་ར ན་པ ་ཆེ་མཆྩོག་ག ས་ཝཱཎ་དབུས་བ ད་ཀ ་གཙུག་ལག་ས བ་གཉེར་ཁང་ག ་ངེས་སྟྩོན་ པ་དབུ་བཞུགས་ཐ ག་དགེ་ས བ་རྣམས་ལ་བཀའ་ས བ་བཀའ་དྲྲིན་བསྩལ་བའ ་བརྙན་འཕྲིན་ ལས་སྒ་ཕབ་ཞུས། །
2 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ང་ཚོས་དུས་ཀ ་སྐད་ཆ་ཤད་པའི་སྐབས་ལ་དུས་ད་ལྟ་བའམ་དེ་རིང་སང་ཉིན་ ག ་དུས་ཚོད་ཟེར་བ་འདི་ཚིག་ཁྱབ་ཆེན་པ་ཞིག་རེད། དེ་རིང་སང་ཉིན་ག ་དུས་ ལ་དེང་གི་དུས་ཞེས་ཉེ་བའི་ཚིག་སྦར་ནས་ད་ལྟའི་དུས་དེ་ལ་བ་རགས་གཅིག་ སྐད་ཅིག་དང་སྦར་བའི་དུས་གཅིག་ལ་ངས་ཟིན་ན་མ་གཏགས། དུས་མཐའི་ སྐད་ཅིག་ལ་སྦར་ནས་བཤད་ན་ཡུད་ཙམ་ཡུད་ཙམ་ནས་ཕ ན་སབས། དེང་ དུས་དེ་ནམ་ཡང་ངས་གཟུང་མི་ཐུབ། བ་རགས་ཀ ་སྐད་ཅིག་དང་སྦར་བའི་ སྐབས་ལ་ཉི་མ་གཅིག་དང་། བདུན་ཕག་གཅིག ལ་གཅིག་ཀང་ཡིན་སིད་པ་ རེད། ལ་བརྒྱ་ཕག་གཅིག་ཀང་ཡིན་སིད་པ་ཞིག་རེད། བསྐལ་པ་གཅིག་ཀང་ ཡིན་ས ད་པ་ཞིག་རེད། དེང་དུས་ཀི་བསྐལ་པ་ཞེས་བརད་ན་བསྐལ་པ་བཟང་ པ་སངས་རྒྱས་སང་བྱོན་པའི་བསྐལ་པ་འདི་ལ་ཡང་དེང་དུས་ཀ ་བསྐལ་པ་ཟེར་ བའི་སྐབས་མང་པ་ཡད། དེ་ཡང་བྱུང་རབས་ཀི་ལ་རྒྱུས་ཤད་མཁན་དེ་ཚོས་གནའ་རབས་ཀ ་ལ་ རྒྱུས། བར་མའི་ལ་རྒྱུས། དེང་རབས་ཀ ་ལ་རྒྱུས་ཞེས་དབ ་བ་འབེད་པའི་སྐབས་ མཁས་པ་ས་སའི་འདད་པ་གང་བྱུང་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། དེང་རབས་ཀ ་ལ་རྒྱུས་ ནང་ལ་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པའི་ལ་རྒྱུས་ཟེར་ནས་ལ་ལྔ་དྲུག་ཅིག་མ་ གཏགས་མེད་པ་ཡང་ཡང་ས ད་པ་དང་། ཡང་བརྒྱ་ཕག་བཅུ་དགུ་པ་དང་། བརྒྱ་ ཕག་ཉི་ཤུ་པ། བརྒྱ་ཕག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་བཅས་ལ་གསུམ་བརྒྱ་བརྩི་བའི་ དུས་ཚོད་ལ་དེང་རབས་ཀ ་ལ་རྒྱུས་ནང་བརྩིས་ནས་གཏམ་བཤད་བ ད་མཁན་ དང་། རྩྱོམ་ཡིག་འབ ་མཁན་དེ་འདའང་ཡད། དེས་ན་དེང་དུས་ཟེར་བའི་ཚིག་ འདི་གང་དུ་འཐེན་འཐེན་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། ལ་སང་ཕག་ཁ་ཤས་ཀི་དུས་ཚོད་
3 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ལ་ཕར་སྦར་ནས་ལབ་ནའང་འག ག་གི་ཡད་པ་དང་། ལ་དུང་ཕྱུར་མང་པའམ་ བསྐལ་པ་གཅིག་གི་དུས་ཚོད་ལ་སྦར་ནས་ལབ་ནའང་འག ག་གི་ཡད་པ། ཉི་ མ་གཅིག་དང་ཆུ་ཚོད་གཅིག་གི་དུས་ཚོད་ལ་སྦར་ནའང་འག ག་གི་ཡ ད་པ་ ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད། དེ་སྐབས་ས་སར་གང་དུ་སྦར་དགས་མིན་བརད་བ་ རད་བ ེད་ལ་ལྟྱོས་ཏེ་དབ ་བ་འབ ད་དགས་པ་ཞིག་རེད། ང་རང་ཚོའི་བསམ་བའི་ ནང་དགས་པ་དང་སྦར་ནས་བཤད་སྐབས། མང་ཆེ་བ་ཞིག་གིས་དེང་དུས་ཟེར་ བ་དེ་ལ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅུ་ཙམ་གི་དུས་ཚོད་ལ་ག་ཡི་རེད། རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ ཞེ་ན། ཕ ་ལ་ ༡༩༥༡ སན་ག ི ་བད་ཀ ་ཆབ་ས ི ད་དང་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་གནས་སངས་ དང་། ཕ ་ལ་ ༡༩༥༡ ར ས་ལ་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀ ས་བད་ བཙན་བཟུང་བས་པ་ནས་བཟུང་བའི་ར ས་ཀ ་དུས་ཚོད་གཉིས་པ་དེའི་དབར་ ལ་ཁྱད་པར་དང་། འགྱུར་བ་ཧ་ཅང་ཕ ན་པ་རེད། ཧ་ཅང་མི་འད་བ་ཞིག་ཆགས་ པ་རེད། དེས་ན་ང་ཚོ་བད་པ་ཚོས་དེ་རིང་སང་ཉིན་ཞེས་ལབ་པའི་སྐབས་ ང་ཚོའི་བསམ་བའི་ནང་ལ་དན་སྤ ་འཆར་རྒྱུ་དེ། གཅིག་བས་ན་ང་ཚོ་ལྟ་བུ་ ཞིག་ཡིན་ན་ལྔ་བཅུ་ང་གཅིག་གི་ར ས་ཀ ་གནས་སངས་ཤིག་དང་། ལྔ་བཅུ་ང་ གཅིག་གི་སན་ག ་བད་པའི་གནས་སངས་ཤིག་འཆར་ཡང་གི་རེད། ལྔ་བཅུ་ ང་གཅིག་གི་ར ས་ཀ ་བད་པའི་གནས་སངས་དེ་ཧ་ཅང་གི་མི་འད་བ་ཞིག་ཡད། ཡང་ཁ་ཤས་ལ་ལྔ་བཅུ་ང་དགུའི་ར ས་ཀ ་གནས་ ས ངས་དེ་༸ སྐ བས་མག ན་ རིན་པ་ཆེ་དང་བད་མི་མང་པ་ཞིག་རྒྱ་གར་ག ས་མཚོན་པའི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ ཁབ་ཁག་གི་ནང་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡང་དགས་བྱུང་བ་དང་། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ དུ་ཡང་བའི་ར ས་ལ་བད་ནང་གི་ག ན་ལག་ལ་གཉའ་གནན་དང་རིག་གནས་ གསར་བར ེ ་སགས་ཀ ་སྐབས་ལྔ་བཅུ་ང་དགུའི་སན་ག ་གནས་སངས་ལས་ཧ་
4 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཅང་གི་མི་འད་བ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། དེ་འདའི་གནས་སངས་ཀ ་འག་ལ་བད་ ནང་ཡད་པའི་བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་གནས་སངས་དང་། བད་ཀ ་ཕ ་ལགས་ལ་ ཡད་པའི་བད་མིའི་གནས་སངས་གཉིས་ཀར་སིད་དན་དང་དཔལ་འབྱོར་ག ་ ཐག་དང་། དེ་བཞིན་ཤེས་ཡན་དང་ཁར་ཡུག་སགས་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ནས་ཧ་ ཅང་གི་འགྱུར་བ་ཆེན་པ་ཕ ན་པ་རེད། སྤིར་བཏང་འདུས་བས་ས་ན་མི་གནས་ པའི་རང་བཞིན་ཡིན་སབས། འགྱུར་བ་དེ་ག་དུས་ཡིན་ནའང་འག་ཡི་ཡད་ ཀང་། སན་མ་དང་ཁྱྱོན་ནས་མི་འད་བའི་འགྱུར་བ་གསར་པ་ཕ ན་པ་རེད་ཟེར་ བ་དེ་ལྟ་བུའི་འགྱུར་བ་མངན་གསལ་དད་པ་དེ་འདས་པའི་དུས་ཚོད་དེ་ཚོའི་ ནང་ལ་བྱུང་བསྡད་ཡད། དེར་བར ན་དེའི་སྐབས་ང་ཚོའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ ཀ ་གནས་སངས་ལ་འགྱུར་བ་མང་པ་ཕ ན་པ་རེད། ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་སངས་ལ་འགྱུར་བ་འག་སངས་མི་འད་ བ་གཉིས་ཀ ་ཐག་ནས་ཕ ན་ཡད། འགྱུར་བ་དང་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ཕ ན་ཡད་དམ་ ཞེ་ན། ཁར་ཡུག་དང་དུས་དང་གནས་སྐབས་ཀ ་དབང་གིས་བཟང་སྤྱོད་དང་ མཐུན་པར་སྡྱོད་མ་ཐུབ་པར་བཟང་སྤྱོད་དང་འགལ་ནས་འག་རྒྱུའི་ག་སྐབས་ ཤིག་བྱུང་སབས། དེའི་ཐག་ནས་བཟང་སྤྱོད་ཀི་མཚན་ཉིད་འཇག་སངས་དང་ བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ད ན་དག་ཤ ད་ ས ངས་ལ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་ཕ ན་མེད་ ཀ ང ་། རང་བཞིན་ག ་ལས་ཀ་བ ད་སངས་ཀ ི་ཐག་ནས་དཔེར་ན་ལྔ་བཅུ་ང་དགུའི་ལར་ བ ས་བྱོལ་དུ་ཡ ང་བའི་སྐབས་དགེ་ས ང་དང་དགེ་ཚུལ་མང་པ ་ཞིག་གིས་ག ་ བུར་ག་བུར་ལ་སྡྱོམ་པ་མང་པ་ཕུལ་ནས་སྐ་བབས་ཡད། སྐ་བབས་དགས་པའི་ རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་ཆགས་པ་རེད་དམ་ཟེར་ན། སྐབས་དེའི་གནས་སངས་ཀ ས་རྒྱ་
5 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ མི་དང་འཛིང་དགས་ས ད་པ་དང་། མི་གསད་པ་དང་རྐུ་མ་ཡང་རྐུ་དགས་པ་ བྱུང་ས ད་སྙམ་པའི་སྣང་ཚུལ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། མི་གསད་པ་དང་རྐུ་མ་རྐུ་བ་ དེ་ཚོ་བཟང་སྤྱོད་དང་མི་འགལ་བ་རེད་ཅེས་ཤད་ཀི་མེད་ཀང་། ཡིན་ནའང་ ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་ཀ ་གནས་སྐབས་དེ་འད་ཞིག་གི་འག་ལ་ངས་དགེ་སང་དང་ དགེ་ཚུལ་ག ་བསབ་པ་དེ་ཚོ་སྲུང་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད། བསྲུངས་པ་ཡིན་ན་ང་རང་ གི་སག་ལ་ཐུག་གི་རེད་བསམས་ཏེ་སྡྱོམ་པ་ཕུལ་ནས་སྐ་བབས་པ་དེ་འད་མང་ པ་བྱུང་བ་རེད། ཡང་མང་པ་གཅིག་སྡྱོམ་པ་མ་ཕུལ་བ་དང་སྐ་ཡང་མ་བབ་ པར་གྲྭ་པ་རང་བ ད་ནས་རྒྱ་གར་ལ་ཡང་། ཕ ི ་རྒྱལ་ལ་ཕ ན། དེ་ནས་རང་བཞིན་ ག ས་ཆས་མག་མ་ཐན་པར་སྐ་འབབ་མཁན་མང་པ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། དེ་ཚོའི་ བསམ་བའི་ནང་གཅིག་བས་ན་སྐ་བབས་ན་ཡག་པ་ཡིན་པ་དན་ག ་མེད་ས ད། སྡྱོམ་པ་སྲུང་མ་ཐུབ་པར་ཉན་མངས་མང་བ་དང་བག་མེད་པ། རྐེན་མང་བ་ ལ་སགས་པ་དེ་འདའི་དབང་གིས་སྡྱོམ་པ་ཤར་འག་བ་སགས་བཟང་སྤྱོད་དང་ འགལ་བའི་ལས་ཀ་མང་པ་བ ད་དགས་ཆགས་པ་རེད། དེས་ན་དེ་འདའི་དབང་ གིས་བད་མིའི་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་སངས་དེ་ལ་འགྱུར་བ་ཧ་ཅང་ཕིན་པ་རེད། འགྱུར་བ་གཉིས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ཕ ན་པ་རེད་དམ་ཞེ་ན། བཟང་སྤྱོད་ངན་ སྤྱོད་བ རྩི ་ ས ངས་རང་ལ་འགྱུར་བ་ཕ ན་ནས་གནའ་ ས ་མ ར་ང་ཚོས་སྤྱོད་པ་ བཟང་པ་བརྩི་བ་དེ་ཚོ་དེང་སང་བབ་མེད་པར་བརྩི་བ་དང་། གནས་ཚུལ་ མང་པ་ཞིག་སལ་རྒྱུན་ནང་ངན་སྤྱོད་ལ་བརྩི་བ་དེ་ཚོ་དེང་སང་བཟང་སྤྱོད་ལ་ ཆགས་བསྡད་པ། སལ་རྒྱུན་ནང་མ་རབས་སུ་བརྩི་བ་དེ་ཚོ་དེ་རིང་སང་ཉིན་ ཡ་རབས་སུ་བརྩི་བ་དེ་ཡང་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་སྤི་ཚོགས་ཀ ་ཤུགས་གནན་ག ་
6 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། འག་ནས་ཡང་གི་ཡད་རེད། ཕྱོགས་གཞན་པ་གཅིག་ནས་འཇིག་ར ན་ལ་ལྟ་ སངས་དང་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་བ ད་སངས་ཀ ་ཐག་ནས་ཡང་སྡྱོད་ཀ ་ཡད། དེ་ འདའི་ཐག་ནས་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ཐག་ལ་འགྱུར་བ་མང་པ་འག་བསྡད་པ་རེད། དེས་ན་དེང་དུས་ཟེར་བ་འདི་ལྔ་བཅུ་ང་གངས་ཚུན་ཆད་ནས་འདས་པའི་ལ་ དྲུག་ཅུ་ཡས་མས་ཙམ་ག ་དུས་ཚོད་ལ་བསམ་བ་བཏང་ཞིང་། ཡ་རབས་བཟང་ སྤྱོད་ཀ ་གནས་སངས་ཟེར་བ་འདི་ང་ཚོས་སལ་རྒྱུན་ནས་བཤད་པའི་ཡ་རབས་ བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་སངས་དང་། དེང་རབས་པ་དང་ནུབ་ཕྱོགས་པས་ལྟ་ སངས་ཀ ་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་སངས་དེ་འད་ཞིག་ལ་ཆ་བཞག་ནས། ང་ཚོས་དེང་དུས་བད་མིའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀི་གནས་སངས་གང་འད་ ཞིག་ཆགས་ཡད་པ་དེའི་ཐག་ལ་དཔྱད་པ་བ ད་ན། ཕལ་ཆེར་དཔྱད་པ་བ ད་ བདེ་བ་ཡང་གི་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེ་མིན་འཐར་འག་ཡི་རེད། དེང་དུས་ བད་མི་རྣམས་ལ་ང་ཚོའི་མི་རབས་ཀ ་ཐག་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན་མི་རབས་ བཞི་པ་ཙམ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡད། ཕ ་ལ་ ༡༩༥༡ གང་ལ་བད་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་ དང་ཆབ་ས ད་ཀ ་གནས་སངས་ནང་ཉམས་མྱོང་ཡད་པ་དང་། དེའི་ནང་བསྡད་ མྱོང་བ། དེའི་དངས་ཡད་ཀ ་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཤེས་པ། སྐབས་དེ་དུས་ཀ ་ བཟང་སྤྱོད་ངན་སྤྱོད་ཀ ་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་ཡང་ཤེས་སྡྱོད་མཁན་ག ་མི་རབས་ རྣམས་བད་ལ་ལུས་པའམ་བཙན་བྱོལ་ལ་གར་རུང་། དེའི་ར ས་ཀ ་གནས་ཚུལ་ ཆ་ཚང་མཐང་མཁན་ཕལ་ཆེར་ང་ཚོའི་མི་རབས་དེ་ཚོ་རེད། ལ་དྲུག་ཅུ་བརྒལ་ བའི་མི་དེ་ཚོས་ལྔ་བཅུ་ང་གཅིག་གི་སན་གི་བད་རང་དབང་རང་བཙན་ཡིན་ པའི་སྐབས་ཀ ་བད་ཀ ི ་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ཚོར་བ་དེ་ཡང་མངས་ཤིང་། དེ་ཚོའི་གས་ ལ་བད་ཀ ་ཆབ་ས ད་ཀ ་གནས་སངས་ཐག་ནས་བད་རང་བཙན་ཡིན་པ་ལུང་
7 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དང་རིགས་པ། ལ་རྒྱུས་ཀ ་རྒྱབ་ར ན་བཙལ་ནས་སྒྲུབ་དགས་པ་གང་ཡང་མེད། ས ་ས ་རང་གི་མི་ཚེའི་ནང་ལ་དང ས་སུ་མཐ ང་མྱོང་བ་དང་དང ས་སུ་ མ ངས་ མྱོང་བ། དངས་མྱོང་གི་གནས་ཚུལ་གཅིག་ཆགས་པ་ཡིན་སབས་གསལ་པར་ ཤེས་བསྡད་ཡད། དེ་ཚོའི་རིགས་དེ་མི་རབས་གཅིག་རེད། མི་རབས་རྒན་ཤས་ དེ་ལ་དྲུག་ཅུ་བརྒལ་ཚར་བ། བདུན་ཅུ་བརྒལ་ཚར་བ། བརྒྱད་ཅུ་བརྒལ་ཚར་ བ་དེ་འདའི་མི་ཉུང་ཉུང་ཞིག་མ་གཏགས་ལྷག་མེད། དཔེར་ན་དེ་རིང་ང་ཚོའི་ ཚོགས་ཁང་འདིའི་ནང་ལའང་མི་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་འཛོམས་ཡ ད་ ཀ ང་། འདིའི་ནང་ལ་དྲུག་ཅུ་བརྒལ་བ་བརྒྱ་ཆ་གཉིས་ཀང་ཡད་ཀ ་མ་རེད། མི་ཁ་ཤས་ ཤིག་མ་གཏགས་མེད། ཁང་ཚོ་ཡང་དེང་དུས་ཀི་བད་མིའི་ནང་ལ་བརྩི་དགས་ བ ད་ཀི་རེད། ཁང་ཚོ་འདས་པའི་བད་མིའི་ནང་བརྩི་རྒྱུ་མེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ད་ལྟ་འཚོ་ཞིང་གཞེས་པ་ཡིན་སབས་དེང་དུས་བད་མིའི་ཁངས་ནས་ཁྱེད་རང་ ཚོས་ཕུད་ཡང་བ་ཡིན་ནའང་། ང་ཚོས་ཐུགས་ར ས་གཟིགས་དེང་དུས་བད་ མིའི་ནང་བརྩི་རགས་ག ས་ཞེས་ལབ་དག ས་པའི་གནས་སངས་ལྟ་བུ་ཆགས་ བསྡད་ཡད། དེའི་ར ས་ལ་ལ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གངས་དང་ལ་ལྔ་བཅུ་ཡས་མས་སུ་སེབས་ པ་དེ་ཚོ་བད་ལ་དུས་འགྱུར་ཕ ན་པའི་ར ས་རྒྱ་གར་དུ་སྐེས་པ་དང་། ཡང་མིན་ ན་བད་དུ་སྐ ེ ས་པ། དར་ཆ་དམར་པའི་འག་ལ་སྐ ས་པ་རྣམས་རེད། དར་ཆ་ དམར་པའི་འག་ལ་འཚར་ལངས་བས་པ་ཡིན་ཟེར་ནས་སབས་པ་བ ད་མཁན་ ཡད་ལ། མ་ངན་བ ད་མཁན་ཡང་ཡད། ང་ཚོ་དར་ཆ་དམར་པའི་འག་ལ་འཚར་ ལངས་བས་པ་ཡིན་ཟེར་མཁན་དེ་ཚོའང་། བད་ནས་ཚུར་སེབས་ཏེ་༸སྐབས་
8 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མགན་རིན་པ་ཆེ་མཇལ་དུས་ས་སའི་ཚོར་བ་འགག་མ་ཐུབ་པར་མིག་ཆུ་ཕྲུལ་ ཕྲུལ་བ ད་པ་དེ་ཚོ་མི་རབས་གཉིས་པ་ཚོ་རེད། ཁ་ཚོའི་ཕྲུ་གུ་ད་ལྟ་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་ གངས་ཙམ་ལ་སན་པ་རྣམས་མི་རབས་གསུམ་པ་ཚོ་རེད། ཡང་དེ་ཚོའི་ཕྲུ་གུ་ ད་ལྟ་ལ་ལྔ་ནས་བརྒྱད་ཙམ་ལ་སན་ཞིང་སབ་གྲྭར་འག་འག་ཚུགས་མ་ཚུགས་ བ ད་པ་དེ་ཚོ་དེང་དུས་བད་མིའི་མི་རབས་བཞི་པ་རྣམས་རེད། མི་རབས་དང་ པ་ལ་དྲུག་ཅུ་ཡས་མས་ལ་ས བས་པའི་མི་དེ་ཚོའི་བཟང་སྤྱོད་ལ་འགྱུར་བ་ཕ ན་ པའི་སྐབས་ལ་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་འག ལ་པ་རྒྱག་སངས་ལ་འགྱུར་བ་ཕ ན་མེད། ད་ གིན་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་རེད། རྐ ན་ག ་དབང་གིས་ཁང་ཚོས་མ་རབས་ བ ད་དགས་པ་དང་སྤྱོད་པ་མ་རབས་བ ད་དགས་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་ཡིན་ ནའང་། ཁ་རང་ཚོས་བཟང་སྤྱོད་ལ་ལྟ་སངས་དེ་སན་མ་ནང་བཞིན་བསྡད་ ཡ ད་པ་མ་གཏ གས་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་ཕ ན་ཡ ད་ཀ ་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ཡང་མི་རྒས་འཁགས་ལྟ་བ་ལག་འག་མཁན་དེ་འད་ཡང་རེ་ཟུང་ཡང་གི་ཡད། སྤ ་ཡངས་ཀ ་ཆ་ནས་བཤད་ན་མི་རབས་རྒན་པ་མང་ཆེ་བ་ཞིག་གིས་བཟང་ སྤྱོད་ཀ ་མཚན་ཉིད་འཇག་སངས་ནི། བད་ཀ ་སལ་རྒྱུན་ག ་མཚན་ཉིད་འཇག་ སངས་དེ་རང་བསྡད་ཡད་པ་ལས་འགྱུར་བ་གང་ཡང་ཕ ན་མེད། མི་རབས་གཉིས་པའི་ནང་ལ་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་བསམ་ཚུལ་ཁ་རང་འགྱུར་ བ་ཕ ན་པ་མང་བ་རེད། ཁ་ཚོའི་ནང་ས་ས་ཡར་ཐན་པ་ཡིན་བསམས་ནས་དན་ མཁན་མང་པ་ཡད། དེ་ང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་སྤ ་ཚོགས་ནང་ལའང་ཡད། དར་ ཆ་དམར་པའི་འག་ལ་འཚར་ལངས་བ ད་མཁན་ཁད་དེ་བས་ཀང་ཡད་ངེས་ རེད། ཁ་ཚོས་བད་ཀ ་མི་རབས་ར ང་པ་ཚོས་ཡ་རབས་མ་རབས་ཀི་མཚམས་
9 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བཟུང་སངས་དང་བཟང་སྤྱོད་ངན་སྤྱོད་ཀ ་མཚམས་བཟུང་སངས་དེ་དག་རྦད་ དེ་ནར་ཡད་པ་ཞིག་དང་། ཁ་ཚོ་ཆེས་མུན་ནག་དང་ཆེས་ར ས་ལུས་ཀ ་ནང་ལ་ བསྡད་ཡད་སབས། མི་རབས་རྒན་པ་ཚོས་བས་པ་ཚང་མ་མ་རབས་དང་སྤྱོད་ པ་ངན་པ་གཅིག་ལ་མ་བརྩིས་རུང་། བབ་མེད་ཅིང་རྨྱོངས་དད་ཀ ་འག་ལ་ཚུད་ པ་དང་། མག་སྐྱོར་ཐེབས་པ་ལྟ་བུར་བརྩིས་ནས། མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཡར་ རྒྱས་འག་དགས་ཀ ་ཡད་པ་དང་། འཛམ་བུ་ག ང་གི་སྤ ་ཚོགས་དང་དཔུང་པ་ མཉམ་གཤིབས་བ ད་ནས་འག་དགས་ཀ ་ཡད་ན། གནའ་ས་མར་བཤད་པའི་ བཟང་སྤྱོད་དང་ཡ་རབས་ཟེར་བ་ཆ་ཚང་ཕར་གཡུགས་ནས། དེ་མ་ཡིན་པའི་ གནས་ཚུལ་གསར་པ་གཅིག་བ ད་དགས་པའི་བསམ་བ་སེམས་ཐག་པ་ནས་རྒྱུ་ མཚན་བགངས་ཤིང་ངེས་པ་ར ད་པ་ལྟར་ཤད་སྡྱོད་མཁན་གང་འཚམ་གཅིག་ ཡད། དེ་ཚོ་ངས་ཡག་པ་རེད་བསམ་ག ་ཡད། དངས་གནས་བད་ཀ ་ནང་ལའང་ ས་སའི་བསམ་ཚུལ་དེ་ལས་ Marx Linen རིང་ལུགས་དེ་ཧ་ཅང་ཡག་པ་ ཡིན་པ་ཁ་རང་ཚོས་བརག་དཔྱད་བས་ཤིང་ངེས་པ་ར ད་ནས། ས་སའི་མི་ཚེ་ སྐ ལ་སངས་དེའང་ Marx Linen རིང་ལུགས་ནས་བཤད་པ་ལྟར་མི་ཚེ་སྐ ལ་ ནས་སྡྱོད་ཐུབ་མཁན་ཁ་ཤས་ཤིག་ཡད། དེ་ཚོ་བསགས་བརད་ཀ ་ཡུལ་རེད། ང་ ཚོ་བད་པ་ Marxist རིང་པ་ཕུན་དབང་ལགས་ལྟ་བུ་དང་། བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་ ཟེར་བ་དེ་ཚོ་དངས་གནས་རླབས་ཆེན་ག ་ལྟ་གྲུབ་ཡད་པའི་མི་རེད། དེ་མིན་ ས ་ས ས་ངེས་པ་གང་ཡང་མ་ར ད་པ་དང་ལྟ་བ་གང་ཡང་མེད་པར་མིའི་ལད་ ཟླྱོས་ཤ་སག་བ ད་ནས་འག་མཁན་མང་པ་གཅིག་ཡད། བད་ནང་ལའང་ཡད། ཕ ་ཕྱོགས་ལའང་ཡད་རེད། མི་ཚོས་ག་རེ་བེད་ཀ ་འདུག མི་ཚོས་ག་རེ་ཤད་ཀ ་ འདུག མི་གས་ཐུང་ Jeans གྱོན་མཁན་ཞིག་ཡད་ན། དེ་གྱོན་ནས་ས་སར་ཕན་
10 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཐགས་གང་ཡད་པ་དང་། གནད་སྐྱོན་ཅི་ཞིག་ཡད་པ་གང་ཡང་མ་ཤེས་པར། ཁས་གྱོན་ག ་ཡད་སབས་ངས་ཀང་གྱོན་དགས་ཀི་རེད་བསམ་པ་དང་། ཁས་ Marxism ཡག་པ་རེད་ལབ་ཀ ་འདུག ངས་ཀང་ Marxism ཡག་པ་རེད་ ལབ་དགས་ཀི་རེད་བསམ་པ་ཙམ་ལས། མི་ཚེ་སྐ ལ་སངས་དེ་ Marx Linen ག ་ད ་མ་ཙམ་ཡང་མ་བ་བ་དེ་འདའང་ཡད། ང་ཚོ་ཕ ་རྒྱལ་ལ་ སྡྱོ ད་མཁན་ལ་ཆ་བཞག་ན་མི་ཚེ་སྐ ལ་ ས ངས་དང་ བསམ་བའི་གནས་ཚད་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་པ་དང་དེང་རབས་པའི་དི་མ་ཙམ་ཡང་ མི་བ་ཞིང་། འག་སངས་སྡྱོད་སངས་དང་སྐད་ཆ་ཤད་སངས། མི་རྒན་པ་ཚོ་ལ་ གུས་ཞབས་མི་བ ད་པའི་རིགས་ལ་མི་གཞན་པའི་ལད་ཟླྱོས་བས་ནས་ས་སའི་ བསམ་བའི་ནང་ལ་གཞི་ར ན་གང་ཡང་མེད་པ་དང་། ལྟ་གྲུབ་སགས་གང་ཡང་ མེད་པར། བླུན་པ་ཆུ་སྣ་གར་འཁ ད་ལྟར་བས་པ་དེ་ཚོ་རྨྱོངས་དད་ཅན་ལས་ སྐྱོ་བ་དང་ཐབས་ཆག་པ་ཞིག་རེད། རྨྱོངས་དད་ཅན་དེ་ཚོ་ཡིན་ནའང་རྨྱོངས་ དད་བ ད་ཡུལ་དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཡད་ས ད་པ་གཅིག་རེད། ཁ་རང་གིས་མ་ཤེས་ པ་ཡིན་ནའང་། མི་གཞན་པར་བཤད་རྒྱུ་ཡད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡད་ས ད་པ་རེད། དཔེར་ན་ཆ ས་ཕྱོགས་ཀ ་ རྨྱོ ངས་དད་དེ་ཚོ་ཡིན་ན་དཀ ན་མཆ ག་གསུམ་ས ་ སས་ངས་མ་ཟིན་པ་དང་དཀན་མཆག་གསུམ་ལ་སྐབས་སུ་འག་དགས་པའི་ རྒྱུ་མཚན་སགས་གང་ཡང་མ་ཤེས་ནའང་། རྒན་ལགས་དང་པ་ལགས། བ་མ་ ཡིས་སྐབས་འག་བ ད་དགས་རེད་གསུངས་སང་། དེ་ངེས་པར་དུ་བ ད་དགས་ པར་བསམས་ནས་རྨྱོངས་དད་བེད་མཁན་དེ་ཚོས་ས་སས་རྒྱུ་མཚན་མ་ཤེས་ ནའང་། རྒྱུ་མཚན་ཤེས་མཁན་དེ་ཚོར་རྒྱུ་མཚན་ཤད་རྒྱུ་ཡད་ས ད་པ་རེད། དེ་
11 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ འ ད ་བའི་ རྨྱོ ངས་དད་རྣམས་ རྨྱོ ངས་དད་ཡིན་ནའང་དེང་སང་གི་ལད་ ཟླྱོ ས་ བ ད་མཁན་ཚོ་ལས་ཧ་ཅང་གི་ཡག་གི་རེད། ལད་ཟླྱོས་བ ད་མཁན་ཚོ་ལ་ཁ་ རང་ཚོར་རྒྱུ་མཚན་མེད་པ་གང་ཞིག་ལ་མི་གཞན་པ་དེ་ཚོར་ཡང་རྒྱུ་མཚན་ ཤད་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། ཁ་ཚོས་བ ད་ཀ ་ཡད་སབས་ང་ཚོས་བ ད་མི་ཆག་པ་ གང་ཡིན་ཟེར་བ་དེ་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་མ་རེད། གལ་ཏེ་འདི་དག་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་ ཡིན་ན། ཕག་པས་བཙོག་པ་ཟ་བ་དང་། བང་བུས་རྩྭ་ཟ་བ་བཞིན་ས་སས་ཀང་ དེ་ལྟར་བེད་དགས་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་ཆགས་ཀི་རེད། དེ་བཞིན་དུ་ཨ་ མེ་རི་ཀ་བ་དང་ཡ ་རབ་ཀ ་མི་ཚོས་བ ད་ཀ ་ཡ ད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་ས ་སས་ ཀང་བ ད་དགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཤད་ན། ཁྱི་དང་ཕག་པ་དང་ཞི་མི་སགས་ཀ ་ བ ད་སངས་དེ་ཚོ་ཡང་ང་ཚོས་བ ད་དགས་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེས་ན་དེ་ཚོའི་རིགས་ རྨྱོངས་དད་ཀ ་ནང་ནས་རྨྱོངས་དད་སྐྱོ་ཤས་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུ་མཚན་དང་ གཏན་ཚིགས་གང་ཡང་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་འདའི་འག་ནས་ལད་ཟླྱོས་ བ ད་སྡྱོད་མཁན་ཡང་རིགས་ཤིག་ཡད། སན་མ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་མ་ཐག་པའི་ལ་ཁ་ཤས་ནང་བད་པ་ ན་གཞན་མང་པ་ཞིག་གིས་རྒྱ་གར་དང་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྐད་ཤེས་ཡང་དུས། སྣུམ་འཁར་དང་ཡང་མིན་ན་སང་ལམ་དབར་ལ་མི་གཞན་དག་དང་ཐུག་པའི་ སྐབས་བ ད་པ་ཡིན་ཞེས་ལབ་རྒྱུར་ང ་ཚ་བ རྩི ་མཁན་རིགས་མང་པ ་བྱུང་བ་ རེད། ང་ཇཔཱན་ནས་ཡིན། མལེཤི་ཡཱ་ནས་ཡིན། ཨིནཌནེཤིཡཱ་ནས་ཡིན་ཞེས་ ལབ་སྡྱོད་མཁན་དེ་འད་ངས་དངས་སུ་མཐང་མྱོང་ཡད། ང་ཚོའི་གདང་དེ་ཡང་ ཁ་ཚོ་དང་འད་པ་ཡད་སབས་བད་པ་ཡིན་ཟེར་བར་ཏག་ཙམ་ང་ཚ་སྣང་བ ད་
12 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཅིང་། བད་པ་དེ་ཆེས་མུན་ནག་དང་ཆེས་ར ས་ལུས་ལྟ་བུར་རྒྱ་མིས་བཤད་པ་ བཞིན་ས་སས་ཀང་དངས་གནས་མིན་ནམ་དན། ང་ཚོས་གས་སྐྱོང་ཡག་པ་ བ ད་མ་ཐུབ་པ་དང་ཕ་མ་ཐབས་སྐྱོ་པ་ཆགས་ནས་ཕ ་ལ་དྲུག་ཅུ་རེ་གངས་ཙམ་ ལ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ལ་གཅིག་གཉིས་དང་ཁ་དག་ཤེས་མ་ཤེས་དེ་འད་བུ་ཚབ་ ལ་སྤྲད་བཞག་པ་གང་འཚམ་ཞིག་ཡད། དེ་ཚོ་ཡ་རབ་ཀ ་ལུང་པ་མང་པའི་ནང་ ཡད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུའང་སུད་སི་ནང་ལ་དེ་འད་མང་པ་ཡད། དེར་བར ན་ ཁ་ཚོ་ཕ ་ལ་བདུན་ཅུ་དན་གངས་ཙམ་ལ་ལ་བཅ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཆགས་ཡང་དུས་ བད་སྐད་རྩ་ནས་མ་ཤེས་པ་དེ་ཁག་མེད་ཀང་། འན་ཀང་བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ ནང་འག་རྒྱུར་ཧ་ཅང་འཚེར་སྣང་བེད་ཀ ་རེད། ཁམ་དཀ ལ་ལ་བད་པ་གཅིག་ ཐུག་གབས་འདུག་ན་གཡལ་ཐུབ་ན་གཡལ་ཐབས་བ ད་པ་དང་། ཐག་རིང་པ་ ནས་བད་པ་གཅིག་ཡང་གི་ཡད་པ་མཐང་ན། ཁ་རང་ཚོང་ཁང་གཅིག་གི་ནང་ ལ་འཛུལ་ཕ ན་པའམ། ཡང་མིན་ན་སང་ལམ་གཞན་ཞིག་ནས་ཕར་དཀྱོག་ ཕ ན་པ། གང་ལྟར་བད་མི་དང་ཐུག་མི་དགས་པ་གཙོ་འདན་བ ད་པའི་བསམ་ ཚུལ་ཞིག་ང་ཚོའི་མི་རབས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་དེ་ཚོའི་ནང་སེ བས་ བསྡད་ཡད། དེ་ནས་༸སྐབས་མགན་རིན་པ་ཆེའི་མཛད་པ་འཕ ན་ལས་རྒྱལ་ སྤ འི་ནང་རྒྱས་པ་དང་། བད་རྒྱུད་ནང་བསན་འདི་འཛམ་བུ་ག ང་སྤ ་དང་ལྷག་ པར་དུ་ནུབ་ཕྱོགས་ལ་ནགས་ལ་མེ་མཆེད་པ་ལྟ་བུ་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གངས་ཤིག་གི་ ནང་བད་རྒྱུད་ནང་བསན་འདི་ནུབ་ཕྱོགས་ལ་ཁྱབ་ཆེན་པ་བྱུང་སེ། བད་པ་ ཞེས་པ་དེ་ཡང་བསྐར་སྐད་གགས་ཆེན་པ་ཆགས་ཏེ་མི་ཚང་མས་མཐང་བེད་ ས་དང་བརྩི་འཇག་བེད་ས། བཀའ་འད ི ་ཞུ་ས་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡང་སྐབས། བད་ པའི་གདང་དང་འད་བ་དེ་ཚོས་བད་པ་མིན་ནའང་བད་པ་ཡིན་མདག་བས་ཏེ་
13 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ང་བད་པ་ཡིན་ཞེས་ཤད་སྡྱོད་མཁན་དང་དཔྱ་ཁལ་ལག་དེབ་ཉ་མཁན་དེ་འད་ ཧ་ཅང་མང་པ་བྱུང་བ་རེད། དེར་བར ན་བསམ་བའི་འཁྱེར་ས་ནི་བཟང་སྤྱོད་ ཀ ་གཞི་རྩ་ལྟ་བུ་དེ་ཡིན་སབས་བསམ་བའི་འཁྱེར་ས་དེ་ལ་ལྟ་དགས་ཀ ་ཡད། ཁ་སང་ཉེ་ཆར་ངའི་སར་སྙན་ཞུ་འཁྱེར་ནས་ཡང་མཁན་དེ་འད་བྱུང་སང་། ང་ ཚོ་གནའ་ས་མ་རྒྱལ་རབས་ལ་རྒྱུས་ཐག་བད་ཀ ་རིགས་ནས་མཆེད་པ་དེ་འད་ ཡིན། ད་ལྟ་བད་སྐད་བར ད་པ་མ་གཏགས་ཤ་ཁག་གི་རིགས་རྒྱུད་དེ་ལ་འགྱུར་ བ་རྩ་ནས་ཕ ན་མེད་སབས། ང་ཚོས་དཔྱ་ཁལ་སྤྲྱོད་མི་ཆག་པ་གང་རེད། བད་ པ་གཙང་མ་རང་ཡིན། ང་ཚོས་དཔྱ་ཁལ་སྤྲྱོད་ཀ ་ཡིན་ཟེར་མཁན་དེ་འདའང་ ཡད། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ལ་མི་རབས་གཉིས་པ་གསུམ་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མའི་ ནང་བསམ་བའི་འཁྱེར་ས་དེ་ལམ་ཁ་གཞན་དག་ཅིག་ལ་ས བས་ནས། གང་ དུ་འག་དགས་མིན་ཧ་མ་ག་བ་ལྟ་བུའི་བསམ་ཚུལ་ཞིག་ཤུགས་ཆེན་པ་ས བས་ བསྡད་ཡད། འཛམ་བུ་ག ང་ནང་བད་པ་ཞེས་པ་དེ་སྐད་གགས་ཆེ་ལ། ༸སྐབས་ མགན་རིན་པ་ཆེའི་མཚན་སྙན་གགས་ཧ་ཅང་རྒྱས་སབས། ང་དངས་གནས་ བ ད་པ་ཡིན་པའི་ང ས་འཛིན་ཞིག་འ ཁྱེ ར་ནས་བ ད་ཀ ི ་ས ལ་རྒྱུན་ནས་བྱུང་ བའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བ ད་དག ས་བསམ་པའི་སེམས་ ལྷན་སྐ ས་ཀ ་ཚོར་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཀང་ཡད་པ། ཡང་དེ་འད་བེད་པ་ཡིན་ན་ང་ ཏག་ཙམ་ར ས་ལུས་ཐེབས་འག་ཡི་མེད་དམ། ང་དེང་རབས་པ་མ་ཡིན་པར་ གྱུར་ནས་རེས་ལུས་ཐེབས་འག་བ་ཚོར་ག ་མེད་དམ་སྙམ་ཏེ་ཏག་ཙམ་ཟུར་དུ་ དན་ཞིང་། ཤེས་བ་ཡན་ཏན་ག ་ཐག་ནས་ཟུར་དུ་དན་མ་ཐུབ་ཀང་། གས་སག་
14 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གྱོན་སངས་ཀ ་ཐག་ནས་ཅུང་མི་འད་བ་ཞིག་བ ད་ན་མ་གཏགས། བད་པ་ར ི ང་ པ་དེ་ཚོ་ནང་བཞིན་བ ད་ན་ང་ར ས་ལུས་ཐེབས་ཀ ་མེད་དམ་བསམ་པའི་སལ་ རྒྱུན་དང་དེང་རབས་གཉིས་ཀ ་བར་ལ་གང་དུ་འག་དགས་མིན་ཧ་མ་ག་བར་ ཐེ་ཚོམ་གི་གནས་ལ་སྡྱོད་མཁན་དེ་འདའང་གང་འཚམ་ཡད། དེ་རིགས་ང་ རང་གི་ང་ཤེས་པ་དེ་ཚོའི་ནང་ལའང་ཁ་ཤས་ཡད། འཛིན་གྲྭ་བཅུ་གཅིག་བཅུ་ གཉིས་ཐན་ནས་མཐ་རིམ་སབ་གྲྭར་ཕ ན། ས ་ཨེ་དང་ས ་ཨེས་སི་སགས་གང་ ཡང་རུང་བ་ཞིག་བས་ཤིང་། གང་འཚམ་ནས་བསམ་བའི་ནང་ག་བུར་དུ་ང་ ཚོའི་བད་པའི་སྐད་ལ་ངེས་འབྱུང་སྤུ་སུད་ཟེར་ག ་རེད། ངེས་འབྱུང་སྤུ་སུད་ ཅིག་ཡིན་མིན་མི་ཤེས་ཏེ། གང་ལྟར་བསམ་བའི་ནང་ག་བུར་དུ་ཚོར་སྣང་མི་ འད་བ་ཞིག་བྱུང་ས ེ། སྐྲ་སྙིང་ར ་པ་ཡད་པ་དེ་ཚོ་ལམ་སང་བ གས་ནས་གྲྭ་པ་ བས། གྲྭ་པ་བས་ནས་ཟླ་བ་ལྔ་དྲུག་ར ས་ལ་ཡང་བསྐར་སྐ་བབས། དེ་འདའི་ ངེས་བརན་མེད་པ་ཅི་ཞིག་བ་དགས་སམ་སྙམ་པའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་ཡད་པ་འདི། ང་ཚོར་གཞི་ར ན་མེད་པའམ་རྩ་བ་མེད་པ། རྩ་བ་བཀག་བཞག་པའི་མི་རིགས་ གཅིག་གི་ལས་དབང་ཞིག་ཆགས་ཀ ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ང་ཚོའི་སྡྱོད་ས་འདི་ང་ཚོའི་རྩ་བ་དང་། ང་ཚོའི་ཕ་ཡུལ་ཡིན་བསམ་པ་ དེ་ཡང་དན་མ་ཐུབ་པ། ང་ཚོའི་སྡྱོད་ས་འདི་ང་ཚོའི་ཕ་ཡུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་ དེ་ཡང་མ་ཤེས་པ། དེ་སང་ཙང་ད་ལྟ་ང་ཚོའི་ནང་བ་འཕིར་གཏང་མཁན་འད་ ཡད་མེད་མི་ཤེས། བ་འཕིར་གཏང་མྱོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་ཧ་ག་ཡི་རེད། བ་ འཕིར་གཏང་བའི་སྐབས་སྐུད་པ་དེ་མ་ཆད་བར་དུ་བ་འཕིར་རླུང་གི་ནང་ལ་ འག་སངས་དེ་སངས་འཛིན་བ་རྒྱུ་ཡད། བ་འཕིར་དེ་ཡང་གཏང་མཁས་ལས་
15 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཀ ་ཁྱད་པར་ཡད། གཏང་མཁས་པ་བྱུང་ན་མ་འཁྱྱོག་པར་ཁ་ཐུག་གཏང་ཐུབ་ ཀ ་རེད། སྐུད་པ་དེ་ཆད་ན་ཁའི་འག་སངས་དེ་ཡང་ལྷགས་པས་གང་འཁྱེར་ དང་། ཕར་ཚུར་འཁྱྱོག་གིན་འཁྱྱོག་གིན་ཟག་འག་ཡི་རེད། ད་ལྟའི་ང་ཚོའི་ན་ གཞན་མི་རབས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་དེ་ཚོ་ཡང་སྐུད་པ་ཆད་པའི་བ་འཕིར་ ལྟ་བུ་འདུག གཅིག་བས་ན་ཁྱེད་རང་ཚོར་ཕག་ཐུག་ཡང་ས ད་ཀ ་རེད། གང་ ལྟར་སྐུད་པ་ཆད་པའི་བ་འཕིར་དེ་གང་དུ་ཟག་གབས་ཡད་མེད་ཧ་ཅང་ཚོད་ ཐེབས་ཁག་པ་རེད། ལྷགས་པ་རྒྱག་ཕྱོགས་ལ་ཧ་ཅང་རག་ལུས་ཡད། གང་ཡིན་ ཞེ་ན། བ་འཕིར་དེའི་རྩ་བ་བརླགས་སང་བ་རེད། རྐང་པ་འཇག་སའི་སྡིངས་ཆ་ དེ་བརླགས་སང་བ་རེད། དེ་འདའི་བསམ་བའི་འཁྱེར་ས་ཞིག་སེབས་སྐབས་ ཧ་ཅང་ཉེན་ཁ་ཆེན་པ་རེད། དེས་ན་ཁ་སང་ངས་ཞུས་པ་བཞིན། Novelty, Self-grounding, Violence, Synonym to Mordernity ཟེར་བ་དེ་ཧ་ ཅང་གི་བསྡྱོམས་ཆེན་པ་ཞིག་རེད། ཐག་རིང་པ་ཞིག་ནས་མར་ཡང་བའི་ཡང་ དག་པའི་སལ་རྒྱུན་གཅིག་ཆད་ནས་སྐུད་པ་ཆད་པའི་བ་འཕིར་ལྟ་བུ་ཆགས་ འག་དུས། ས་སས་མ་ལངས་པར་ཐབས་མེད་པ་self-grounding མ་བས་ཀ་ མེད་ཆགས་འག་ཡི་ཡད། དེས་ན་དེ་རིང་ཡད་པ་དེ་སང་ཉིན་མ་འག གས་པ་ དང་། སང་ཉིན་ཡད་པ་དེ་གནངས་ཉིན་མ་འག གས་པ་ཡང་དུས་གསར་པ་མ་ བས་ཀ་མེད་ཆགས་ཀ ་ཡད། ཁམ་ག ་ནང་ལ་སད་ཐུང་གས་ཐུང་གི་བཟ་ལྟ་དེ་ ག་དུས་འགྱུར་བ་ཕ ན་སང་བ་ཡིན་ནའང་། ས་སའི་སད་ཐུང་གས་ཐུང་ཟད་ དང་མི་ཟད་ཀི་སྐད་ཆ་ཁྱྱོན་ནས་ཤད་མི་དགས་པར། ཁམ་ག ི ་ནང་ལ་འགྱུར་བ་ ཕ ན་ཚར་འདུག ངས་ཀང་གསར་པ་ཞིག་མ་ཉས་པར་ཐབས་མེད་ཟེར་བའམ། ཡང་ཉ་རྒྱུ་མེད་ན་གས་ཐུང་ར ང་པ་དེ་ཚོ་ཡང་བསྐར་འཚེམ་སྐྱོར་བརྒྱབ་ནས་
16 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བཟ་དགས་པའི་གནས་སངས་ཤིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་པ་དེ་རྐང་པ་འཛུགས་ས་ མེད་པའི་རགས་མཚན་ཆེ་ཤས་ཤིག་རེད། དེས་ན་དེ་འདའི་གནས་བབ་ཅིག་ གི་འག་ད་ལྟའི་ང་ཚོའི་སྤ ་ཚོགས་འདི་འག་བའི་སྐབས། ཡ་རབས་དང་བཟང་ སྤྱོད་ཀ ་གནས་སངས་དེ་གལ་ཆེན་པ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་དམ་ཞེ་ན་ཧ་ཅང་ བརག་དཔྱད་བ ད་ཁག་པ་ཆགས་ཀ ་ཡད། ཆས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་ ཡག་པ་གཅིག་མེད་ན། ཕྱོགས་སར་བའི་མགན་པ་ཟེར་བ་ལྟར་བ ་ཐང་ནང་ ལམ་ཁ་བརླག་མཁན་ཁ་ཤས་ཀ ས་གང་འཚམ་གཅིག་ལ་ས་སའི་བསམ་བའི་ ནང་དང་པ་ཡང་ས་དེར་ཕར་ལག་འག་ཡི་ཡད་བསམ་རུང་། ཡང་མིན་ན་གང་ དུ་འག་ས་དེ་ལ་འག་ཡི་ཡད་བསམ་པ་གང་ཞིག་ལ་ཕྱོགས་བརླགས་ནས་ག་ཕ ་ ག་ལག་ས ་ཁྱྱོན་ནས་འག་མི་དགས་ས་གཅིག་དང་། ཁྱྱོན་ནས་མཐའ་མེད་ས་ གཅིག་ལ་ཕ ན་ནས་ལམ་སར་སིད་པ་གཅིག་རེད། དེར་བར ན་ད་ལྟའི་ང་ཚོའི་ མི་རབས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་བཞི་པ་ཚང་མའི་ནང་ལ་དཀའ་ངལ་དེ་ཡད་ བཞིན་པ་རེད། དེར་བར ན་ང་ཚོའི་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་ ས ངས་དེ་གང་འ ད ་ཞིག་ ཆགས་ཡ ད་དམ་ཞེས་པའི་ད ་བ་དེ་ལ་སྐད་ཆ་མང་པ ་བཤད་མི་དག ས་པར་ ལན་མདར་བསྡུས་ཤིག་བརྒྱབ་ན། སྐུད་པ་ཆད་པའི་བ་འཕིར་ལྟར་ཆགས་ཡད་ ཅེས་བསྡྱོམས་ཆེན་པ་ཞིག་བརྒྱབ་བཞག་ན་མི་འག ག་པ་མི་འདུག་སྙམ། དེས་ ན་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་སྐུད་པ་དེ་མཐུད་དགས། བཟང་སྤྱོད་སབ་མཁན་ཚོས་ ཀང་སྐུད་པ་དེ་མཐུད་དགས་ཀ ་རེད་ལ། བཟང་སྤྱོད་བ ད་འདད་ཡད་མཁན་ ཚོས་ཀང་སྐུད་པ་དེ་མཐུད་དགས། སྐུད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་མཐུད་དགས་སམ་ཞེ་
17 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ན། ཡ་རབས་དང་བཟང་སྤྱོད་ཟེར་བའི་ངས་འཛིན་མ་ནར་བ་ཞིག་དང་། ངས་ འཛིན་བེད་སྐབས་ང་ཚོའི་སལ་རྒྱུན་བཞིན་བཤད་ན། རིགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ དང་ལྡན་པ་ཞིག་དང་། རིགས་པ་ཡང་དག་གིས་སྒྲུབ་ཐུབ་པའི་གནས་ལུགས་ ཤིག་དགས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། རིགས་པས་སྒྲུབ་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་ སངས་རྒྱས་ཀ ས་གསུངས་པ་རེད་ཅེས་ལུང་ རྐ ང་ རྐ ང་བ ག ང་བསྡད་ན་ཕན་ ཐགས་གང་ཡང་མེད། སན་པ་རང་ཉིད་ཀ ས། ལེགས་པར་བརག་ལ་ང་ཡི་ བཀའ། བང་བར་བ་ཡི་ཞེས་སགས་གསུངས་པ་མ་གཏགས་སངས་རྒྱས་ལ་དད་ པ་ཡད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་ཆ་བཞག་དགས་པ་རྩ་ནས་གསུངས་མེད། གུས་ ཕ ར་མིན་ཞེས་ཚིག་ཐག་གཙང་མ་བཅད་ནས་གསུངས་ཡད། སན་པ་ལ་གུས་ པ་ཡ ད་པའམ་ས ན་པ་ལ་ཤ་ཞེན་ཡ ད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་སངས་རྒྱས་ཀ ས་ གསུངས་པ་རེད་ཅེས་ལུང་བགངས་ནས་སྒྲུབ་བསྡད་ན། ང་ཚོ་བད་པའི་གནའ་ ས་མའི་གཏམ་དཔེ་དེ་ཆགས་འག་ཡི་རེད། ཨ་ཕའི་ཁ་ཕར་གཙང་ཞེན་ཅན་ ཞེས་ས་སའི་པ་ཕའི་ཕར་པ་དེ་གཙང་མ་ཞིག་ཡིན་བསམས་པ། གཙང་མ་ ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ཟེར་ན་ངའི་པཱ་ལགས་ཀ ་ཕར་པ་རེད་ཟེར་བ་མ་ གཏགས་གང་ཡང་མེད། འདི་ནི་ཧ་ཅང་གི་རྒྱུ་མཚན་སྐྱོ་པ་ཞིག་རེད། དེས་ན་ རིགས་པ་དང་མཐུན་པ་ཞིག་བ ད་དགས། དེང་སང་ ཁྱེ ད་རང་ཚོས་སྐད་ཆ་ཤ ད་ ས ངས་ལྟར་བཤད་ན་ཚན་རིག་ དང་མཐུན་པ་ཞིག་དགས། ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ་རེད་ཟེར་དུས་ཁྱེད་རང་ ཚོས་ལམ་སང་དད་པ་བ ད་ཅིང་། ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ན་ཡིན་དང་ ཡིན་ཟེར་ནས། དེ་ལས་ཀང་བརག་དཔྱད་བ ད་པའི་འདུན་པ་ལྟ་བུ་རགས་
18 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། འག་བའི་ཉེན་ཁ་ཡད། འཇིག་ར ན་འདིའི་ནང་ལ་ཆས་ལུགས་ཁག་གིས་ས ལ་ བའི་རྨྱོངས་དད་ལས་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་རྨྱོངས་དད་མང་བ་དེ་སུས་ས ལ་ཡད་ དམ་ཟེར་ན་ཚན་རིག་པས་ས ལ་ཡད། ཚན་རིག་པས་སེལ་བའི་རྨྱོངས་དད་དེ་ རྨྱོངས་དད་ཀ ་ནང་ནས་ཉེན་ཁ་ཆེ་ཤས་དེ་རེད། རབ་ཆེན་ག ་རྨྱོངས་དད་དེ་ རེད། དེ་ཡང་ཧ་མ་ག་བ་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཉེན་ཁ་ཡད། བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ཐག་ལ་ བཤད་པའི་སྐབས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡ ད་ན་ ས བས་བདེ་ པར་ཁས་ལེན་ཐུབ་མཁན་ག ་མི་དེ་འད་ཡིན་ན་འག ག་གི་ཡད། ཚན་རིག་ གིས་བརག་དཔྱད་བ ད་སངས་ཀ ་ལམ་དེ་ཡག་པ་ཞིག་རེད། མཚམས་མཚམས་ ནར་འག་བ་མ་གཏགས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་དཔྱད་ཞིབ་དང་འདི་རྩད་ བ ད་པའི་ལམ་ས ལ་དང་ཐབས་ལམ་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ཏན་ཏན་ང་ཚོས་ལེན་ དགས་པ་ཞིག་དང་ལེན་འས་པ་ཞིག་རེད། ༸སྐབས་མགན་རིན་པ་ཆེས་ག་ དུས་ཡིན་ནའང་མཚན་ཉིད་ལྟ་མཁན་ག ་གྲྭ་པ་དེ་ཚོས་ཚན་རིག་ཤེས་དགས་ ཞེས་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དེ་རང་རེད། ཚན་རིག་མ་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ ང་ཚོ་མཚམས་རེ་གཙང་ཆུ་ནས་ཐར་ཀང་ཡུར་ཆུ་ནས་མ་ཐར་ཟེར་བའི་དཔེ་ ལྟར། ཆས་མངན་པའི་རྣམ་གཞག་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེན་པ་ཤེས་མཁན་དེ་ཚོས་ཀང་ དན་དག་ཁ་ཤས་ལ་བབ་ཆུང་ཆུང་དེ་འད་ལབ་ཡང་མཁན་ཡང་ཡང་ས ད་པ་ རེད། དེར་བར ན་དབུ་མ་དང་ཚད་མ་མངན་པ་ལ་སགས་པའི་སབ་སྦྱོང་དེང་ རབས་དང་མཐུན་པའམ། ཡང་མིན་ན་ཚན་རིག་པ་ལ་མར་ཤད་སྐབས་ཚན་ རིག་པ་དང་མཐུན་པར་བཤད་ཐུབ་པའི་སད་དང་། ས་སས་བརག་དཔྱད་བ ད་ པའི་སྐབས་སུའང་ཚན་རིག་པས་བརག་དཔྱད་བ ད་སངས་དེས་ང་ཚོར་ཚུར་ ཕན་ཐ གས་ཡ ང་བའི་ཆེད་དུ་ཚན་རིག་ སྦ ང་དག ས་གསུངས་པ་དེ་རླབས་
19 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཆེན་ག ་དགངས་གཞི་རེད། དེས་ན་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་ ཡད་ནའང་འག ག་གི་ཡད། ན་གཞན་ཚོའི་ནང་ཚན་རིག་ལ་དགའ་མས་ཡད་ མཁན་ག ་རིགས་དེ་འད་ཡིན་ན། གནས་ཚུལ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་རུང་ཚན་ རིག་དང་མཐུན་པར་བརག་དཔྱད་བ ད་དགས་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། དེར་བར ན་ང་ཚོའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་སངས་འདི་རིགས་ པས་སྒྲུབ་ཐུབ་པའི་གནས་སངས་ཤིག་གི་ཐ ག་ལ་འག ་དགས་པ་མ་གཏགས། ལད་ཟླྱོས་བ ད་ནས་འག་བ་དེས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་འདང་གི་མེད། དེས་ང་ཚོར་ ལམ་ལག་པར་འཁ ད་པ་མ་གཏགས་ལམ་ཡང་དག་གཅིག་ཏུ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ འཁ ད་ཀ ་མ་རེད། རིགས་པ་དང་མཐུན་པའི་ཡ་རབས་དང་མ་རབས། བཟང་ སྤྱོད་དང་ངན་སྤྱོད་ཀི་ཁྱད་པར་ཇི་ལྟར་འབ ད་དགས་སམ་ཞེ་ན། བད་ཀ ་ གཞུང་ལུགས་དེ་ཚོའི་ནང་ཆེད་མངགས་དེའི་ཐ ག་རབ་ཏུ་བ ད་པ་བརྩམས་ བཞག་པ་དེ་འད་མང་པ་ཡད། དཔེར་ན་ས་སྐ་ལེགས་བཤད་ཀ ་ནང་ཡ་རབས་ བརག་པ་ཟེར་བ་དེ་ཟུར་དུ་བཏན་ནས་ཡད། ལུགས་ཀ ་བསན་བཅས་མང་པའི་ ནང་ལའང་ཡ་རབས་དང་མ་རབས་ཀ ་དབ ེ ་བ་འབ ད་སངས་དང་བརག་དཔྱད་ བ ད་སངས། དེའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཟིགས་ཀ ་རེད། བཟང་སྤྱོད་ དང་ངན་སྤྱོད་ཀ ་གནས་སངས་ཀང་གང་ཡིན་གཟིགས་ཀ ་རེད། དེ་ཚོ་ཧ་ཅང་ རྒྱ་ཆེན་པ་རེད། ང་ཚོ་ཤེས་བའི་མཐའ་རྒྱ་གཅད་མ་ཐུབ་མཁན་ག ་མི་དེ་ཚོ་ དང་། ཡང་ན་གཞུང་ལུགས་ཆེན་པ་ལྟ་མྱོང་མེད་མཁན་ག ་མི་དེ་ཚོས་ཡ་རབས་ མ་རབས་ཀ ་དབ ་བ་དང་། བཟང་སྤྱོད་ངན་སྤྱོད་ཀ ་དབ ་བ་ཆད་ཐུབ་ཀི་རེད་ དམ་ཞེས་ད ས་ན། ང་ཚོའི་སལ་རྒྱུན་ག ས་ཡ་རབས་མ་རབས་དང་བཟང་སྤྱོད་
20 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ངན་སྤྱོད་ལ་ལྟ་སངས་དེ་ཧ་ཅང་གི་སབས་བདེ་པ་རེད། རག་ག་གང་ཡང་ཡད་ མེད། ང་རང་ཚོ་གང་ཟག་བེ་བག་པ་ས་སས་འགན་ལེན་དགས་པའི་གནས་ སངས་ཤིག་རེད་མ་གཏགས། མི་གཞན་པ་གཅིག་གིས་རགས་པ་མ་བས་པའམ། ཡང་ན་རག་པས་བཏགས་པའི་སྐ ས་བུ་ཞིག་གི་བའི་གཡ་བ་སན་དུ་མ་སང་ན། ཤིང་གི་ལ་མ་གཅིག་ཀང་འགུལ་སྐྱོད་གཏང་གི་མ་རེད་ཟེར་བའི་བསམ་ཚུལ་ དེ་ང་ཚོ་ལ་མེད་པ་རེད། དེ་ཚོ་དང་བསྡུར་ན་ང་ཚོ་ནང་པ་ཚོ་དེང་རབས་ནང་ བཞིན་བཤད་ན་རིགས་པའམ་ཧ་ཅང་གི་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པ་དེ་རེད། རིགས་ པའམ་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ང་ཚོའི་སལ་རྒྱུན་དང་མཉམ་དུ་ཡད་མུས་ གཏགས། དེ་རིང་སང་ཉིན་ང་ཚོས་གསར་དུ་སྐྲུན་དགས་ཀ ་མ་རེད། དེས་ན་དེའི་བསྡྱོམས་ཇི་ལྟར་བརྒྱབ་ཡད་དམ་ཞེ་ན། གཞན་ལ་གནད་ པ་དང་མི་གནད་པ། གཞན་ལ་འཚེ་བ་དང་མི་འཚེ་བ། དཔེར་ན། སངས་ རྒྱས་ཆས་ནི་མདར་བསྡུས་ན། རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་ཉིད་ད། ཞེས་གསུངས་པ་ ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆ ས་ཐམས་ཅད་མད ར་བསྡུས་པ་ཡིན་ན་འཚེ་ བ་མེད་པའི་ནང་ལ་བསྡུ་ཡི་ཡད། དེར་བར ན་ཡ་རབས་དང་མ་རབས་ཀ ་སྲུང་ མཚམས་དང་། བཟང་སྤྱོད་དང་ངན་སྤྱོད་ཀ ་སྲུང་མཚམས་གཟུང་ས་དེ་འཚེ་ བ་ཡད་མེད་ཀ ་ཐག་ནས་གཟུང་རྒྱུ་རེད། འཚེ་བ་ཡད་མེད་ཟེར་བ་དེ་རང་ལས་ གཞན་པའི་ས ག་ལྡན་ག ་སྐ ས་བུའམ་ས ག་ལྡན་ག ི ་གང་ཟག་ལ་དང ས་དང་ བརྒྱུད་ནས་གནད་འཚེ་འག་གི་འདུག་གམ་མི་འདུག དེའི་ཆ་ནས་ང་ཚོས་ ཡ་རབས་དང་ཡ་རབས་མ་ཡིན་པ་དང་། བཟང་སྤྱོད་དང་བཟང་སྤྱོད་མ་ཡིན་ པའི་རྣམ་དབ ་ཕ ་ཡང་དུས་ཧ་ཅང་སབས་བདེ་པ་རེད། ས་སས་ཐག་གཅད་ཐུབ་
21 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ པ་དང་ས་སས་ཤེས་ཐུབ་པ་གཅིག་རེད། དེའི་ནང་ལ་ལག་གྱུར་དང་སས་དན་ དེ་འད་གང་ཡང་མེད། Mysticism, Mystic དེ་འད་གང་ཡང་མེད། ཁ་ཐུག་ ང་ཚོས་ལམ་སང་དངས་ར་སྤྲྱོད་ཐུབ་པ་གཅིག་དང་། ཡང་མིན་ན་དངས་པ་ སབས་ཤུགས་ཀ ་རིགས་པའི་ལམ་ནས་ལམ་སང་སྒྲུབ་ཐུབ་པའི་གནས་སངས་ ཤིག་ཆགས་ཡད། བ ད་ཀ ་ཆ ས་རྒྱལ་ཚོའི་སྐབས་ལ་ལྷ་ཆ ས་དགེ་བ་བཅུ་དང་མི་ཆ ས་ གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་ཟེར་བ་དེ་ཡ་རབས་དང་བཟང་སྤྱོད་བ ད་མཁན་ཚང་མས་ ངེས་པར་དུ་ཉམས་སུ་ལེན་དགས་པའི་བསྡྱོམས་ཚིག་ཆེན་པ་ཞིག་གི་ང་བར་ གསུངས་བཞག་པ་རེད། དགེ་བ་བཅུ་དེ་ཇི་ལྟར་བགངས་ཡད་དམ་ཟེར་ན། ཁྱེད་རང་ཚོ་ཚང་མས་མཁྱེན་པ་བཞིན། ལུས་ཀ ་ལས་རྣམ་པ་གསུམ། ངག་གི་ ལས་རྣམ་པ་བཞི། དེ་ལས་ལྡྱོག་པ་དེ་ལ་ལུས་ངག་གི་ཉེས་སྤྱོད་ལས་ལྡྱོག་པའམ་ ལུས་ངག་གི་མ་རབས་ཀ ་སྤྱོད་ཚུལ་ལས་ལྡྱོག་པ། དེའི་ནང་ལ་མི་ཆས་གཙང་ མ་བཅུ་དྲུག་ཀང་གང་འཚམ་བསྡུ་འག་ཡི་རེད། མི་ཆས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་ གི་ནང་ང་ཚོའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ནང་རྒྱུན་དུ་རྒན་རབས་ལ་གུས་བཀུར་བ ད་པ་ ལ་སགས་པའི་དན་དག་ཁ་ཤས་ཟུར་དུ་བཏན་ཡད་པ་མ་གཏགས། སྤ ར་ལུས་ ངག་གི་ལས་བདུན་ལས་ལྡྱོག་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་གཅིག་བཟུང་ན་བཟང་སྤྱོད་དང་། ཡ་རབས་ཀང་ཆགས་ཀ ་རེད། ལུས་ངག་གི་ལས་བདུན་པ་དེ་ལས་ལྡྱོག་པ་ཡིན་ ནའང་ལུས་ངག་གི་མི་དགེ་བའི་ལས་བདུན་པ་དེ་སྦྱོང་བའི་གཞི་ནི། ཡིད་ ཀ ་བརྣབ་སེམས་གནད་སེམས་ལག་ལྟ་ལ་ཐུག་ཡད་པ་ཡིན་སབས་འདི་གཞི་ རྩ་ལྟ་བུ་དེ་རེད། དེར་བར ན་ང་ཚོས་ས་སར་ཐར་པའི་ཚུལ་ཁ མས་ཀ ་ང་བ་
22 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཤད་པའི་སྐབས་ལའང་གཞན་གནད་གཞི་དང་བཅས་པ་ལས་ལྡྱོག་པའི་ཚུལ་ ཁ མས་ཞེས་ལབ་ཀ ་ཡད། གཞན་ལ་དངས་སུ་གནད་པའི་བ་བ་དང་། གཞན་ ལ་དང ས་སུ་གན ད་པའི་ བ ་བ་དེ་དག་འབྱུང་བའི་གཞི་དེ་ལས་ ལྡྱོ ག་པ་ཡིན་ ན་ས་སར་ཐར་པའི་ཚུལ་ཁ མས་ཀ ་ང་བ་རགས་པ་ཆགས་ཀ ་རེད་གསུངས་པ་ བཞིན། ང་ཚོས་ཡ་རབས་དང་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་གནས་ཚུལ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཡང་ བར་གཞན་གནད་གཞི་དང་བཅས་པ་ལས་ལྡྱོག་དགས་ཀ ་ཡད། གཞན་གནད་ གཞི་དང་བཅས་པ་ལས་ལྡྱོག་དགས་ཀ ་ཡད་ན། གས་སག་གྱོན་སངས་གང་ འད་ཞིག་ཡིན་རུང་། སྐད་གང་འད་ཞིག་རྒྱག་གི་ཡད་རུང་། སྐྲ་འཇག་སངས་ གང་འད་ཞིག་ཡིན་རུང་། དེ་ཚོ་ཚང་མས་གཞན་གནད་གཞི་དང་བཅས་པ་ ལས་ལྡྱོག་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་ཡད་མཁན་དེ་ཡ་རབས་དང་བཟང་སྤྱོད་ཅན་ག ་ནང་ ལ་མ་ཚུད་པའི་འགལ་རྐ ན་རྩ་ནས་བ ད་ཀ ་མ་རེད། གཞན་གནད་གཞི་དང་ བཅས་པ་ལས་ལྡྱོག་པའི་སྤྱོད་པ་གཅིག་མེད་པ་ཡིན་ན་ནམ་ཡང་ཡ་རབས་དང་ བཟང་སྤྱོད་ཅན་ག ་ནང་ལ་མི་ཚུད་པ་རེད། ནང་པས་ཡ་རབས་དང་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ཕྱོགས་ལ་ལྟ་སངས་སམ། བད་ མི་རིགས་ཀ ས་ཡ་རབས་དང་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ཕྱོགས་ལ་ལྟ་ ས ངས་དེ་འཚེ་བ་ ཅན་དང་འཚེ་བ་མེད་པ་གཉིས་པ་འདི་རྣམ་དབ འི་ཚངས་ཐིག་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་ ཆ་བཞག་ནས། གང་འཚེ་བ་དང་བལ་བའི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཡ་རབས་ཀ ་སྤྱོད་ པ་དང་བཟང་པའི་སྤྱོད་པ་ཡིན་པ་ལ་ཐག་བཅད་ནས་ལབ་ཆག་གི་རེད། གང་ འཚེ་བ་དང་འབ ལ་བའི་སྤྱོད་པ་དེ་དག་མ་རབས་ཀ ་སྤྱོད་པ་དང་ངན་པའི་ སྤྱོད་པ་ཡིན་པ་ལ་ཐག་བཅད་ནས་ལབ་ཆག་པ་ཞིག་རེད། དེའི་ཐག་ལ་ད་དུང་
23 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཁ་སྣྱོན་ཕན་བུ་ཞིག་བ་རྒྱུ་གང་ཡད་ཅེ་ན། འཚེ་བ་ཆེན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནའང་ མི་གཞན་ག ་ཡིད་ལ་མི་འཕ ད་པའམ་མི་མགུ་བ་དེ་ཚོ་ཡང་འཚེ་བའི་ཡན་ ལག་གམ་འཚེ་བའི་ཁངས་གཏགས་ལྟ་བུ་ཞིག་དང་། དཔེར་ན་ར ག་པའི་ལྟུང་ བ ད་ཤ ད་པའི་སྐབས་ལ་རྩྭ་ཉག་མ་ ཕ ་མ ་གཅིག་གིས་མི་ལ་ར ག་པ་ཡིན་ན། ར ག་པའི་ལྟུང་བ་ཡང་གི་རེད་དམ་མ་རེད་ཅེས་པའི་སྐབས། རྩྭ་ཉག་ཅིག་གིས་ ར ག་པ་མི་འགྲུབ་ཀང་། སྤ ར་ན་ར ག་པ་གནད་པའི་རིགས་ཅན་ཕ ར། ཞེས་པའི་ རྒྱུ་མཚན་བགངས་པ་རེད། རྩྭ་འཇག་མ་གཅིག་གིས་ར ག་པ་དེས་ར ག་པའི་བ་ བ་ས ་གཞན་ལ་ན་ཚ་གཏང་བ་དང་། རྐང་ཆག་ལག་ཆག་བཟ་བའི་བ་བ་འགྲུབ་ ཀ ་མེད་ཀང་། སྤ ར་ར ག་པའི་བ་བ་ཉིད་གནད་པའི་རིགས་སུ་གཏགས་སབས་ དེ་ཡང་དགག་དགས། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་བས་ན། ལྟུང་བ་དངས་གཞི་མ་བྱུང་བ་ ཡིན་ནའང་སྦྱོར་ལྟུང་ལ་སགས་པ་དེ་འད་ཞིག་ཡང་བའི་གཞི་རུ་ཆགས་ཡད། དེས་ན་ང་ཚོས་རང་བཞིན་ག ་ཁ་ན་མ་ཐ་བ་ལས་གཞན་པའི་རབ་བྱུང་ ཚོའི་ཚུལ་ཁ མས་ཀ ་ནང་ལ་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐ་བ་ཟེར་བ་ཞིག་གསུངས་ ཡད། སངས་རྒྱས་ཀ ས་བཅས་པའི་དབང་གིས་བ ད་ན་མི་འག གས་པ། བཅས་ པའི་ཁ་ན་མ་ཐ་བ་རྣམས་རང་བཞིན་གི་ཆ་ནས་སྡིག་པའམ་མི་དགེ་བ་ཆགས་ ཀ ་མེད་ཀང་། དེས་སྐ ་བ་གཞན་ག ་ཡིད་མི་མགུ་བའམ་ཡིད་མི་དགའ་བར་ བ ད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གིས་བཅས་པ་མཛད་དགས་པ་ཤ་སག་རེད། ག ང་གཞི་དེ་ ཚོ་མང་ཆེ་བའི་ནང་གཞན་ག ས་འཕ་བ་དང་གཞན་ག ས་ཁ་ཟེར་བ་ལ་བར ན་ ནས་བཅས་པ་མཛད་པ་རེད། དེ་བཞིན་ང་ཚོར་མི་དགེ་བཅུ་སང་གི་ཚུལ་ ཁ མས་ཡངས་སུ་རགས་པ་གཅིག་ཡད་པ་ཡིན་ནའང་། དེའི་ཐག་ད་དུང་ཁ་
24 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྣྱོན་བརྒྱབ་དགས་པ་གང་ཡད་དམ་ཞེ་ན། ཡུལ་སལ་དང་མཐུན་པའི་ལུས་ ངག་གི་ཀུན་སྤྱོད་ཚུལ་དང་མཐུན་པ། ལུས་ངག་གི་ཀུན་སྤྱོད་ཚད་ལྡན་བ ད་རྒྱུ་ དེ་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་ཁ་ཤས་ནང་ཕར་ཚུར་ཐུག་པའི་སྐབས་ཞགས་པ་བདེ་ལེགས་ Good morning ཞེས་ལབ་དགས་ཀ ་ཡད་པར། གལ་ཏེ་འཚམས་འད འི་ཞུ་ ཚིག་དེ་མ་ལབ་ན་སྡིག་པ་གསག་པ་དང་། མ་རབས་ཆགས་འག་བ། བཟང་ སྤྱོད་ལས་འགལ་འག་བ་སགས་གང་ཡང་མེད་ཀང་། དེ་མ་ལབ་ན་མི་ཕར་ ཕྱོགས་དེས་མི་དེ་དཀྲྱོག་དཀྲྱོག་ལ། ང་ལ་འད ས་མིག་ཀང་གཏང་གི་མི་འདུག་ བསམ་པ་དན་ས ད་སབས། དེ་འདའི་གནས་ཚུལ་ལས་ལྡྱོག་པའི་ཆེད་དུ་ཡུལ་ དུས་དང་མཐུན་པའི་རྒྱ་གར་ལ་ཡིན་ན་ནམསྐཱར་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་ལ་ ཡིན་ན་ Good morning ཞུ་བ། བད་པ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་སན་མ་བཀྲ་ཤིས་ བདེ་ལེགས་དེ་དུས་ཚེས་ངེས་ཅན་གཅིག་ལ་མ་གཏགས་ལབ་ཀ ་མེད། དེང་ སང་ཐུག་ཚད་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞེས་ལབ་ཀ ་འདུག བཀྲ་ཤིས་བདེ་ ལེགས་ཧ་ཅང་འབེལ་པ་ཆགས་ཡད། འབེལ་པ་ཆགས་ཚར་དུས་ལབ་དགས་ ཀ ་རེད། བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་བ་དང་། ཐལ་མ་སྦྱོར་བ། གུས་ཞབས་བེད་པ་ སགས་ལུས་ངག་གི་རྣམ་རིག་དེ་ཚོ་ཡང་ཡང་ས་དེ་གང་ནས་ཡང་ངམ་ཟེར་ན། གཞན་གི་སེམས་ལ་ལྟྱོས་ཏེ་ཡང་བ་ཞིག་རེད། མི་ཕར་ཕྱོགས་དེས་གུས་ཞབས་ མ་བས་པ་ཡིན་ན་སྣང་ལྟག་མ་བཏང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། ཁ་ལ་གུས་ཞབས་ མ་བས་ནའང་སྐྱོན་དེ་ཙམ་མེད། སྣང་ལྟག་གཏང་མཁན་གཅིག་ཡིན་ན་ཁ་ ང་ལ་ཐུག་སང་ས ་ཁས་ང་ལ་འད ས་མིག་ཅིག་ཀང་བཏང་མ་བྱུང་ཞེས་བསམ་
25 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བའི་ནང་དེ་འད་དན་ན། འཚེ་བའི་རིགས་གཅིག་ཆགས་བསྡད་ཡད། དངས་ སུ་འཚེ་བ་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནའང་འཚེ་བའི་རིགས་སུ་གཏ གས་པ་ཞིག་རེད། མི་ཕར་སྣང་དེ་སེམས་མ་དགའ་བ་ཆགས་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེས་ན་འཚེ་བ་དང་ འཚེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་གཞག་གི་དབ ་བའི་ཐག་ནས་གཞན་ག ་བསམ་བ་ལ་མི་ དགའ་བ་དང་། འདད་པ་མ་ཁེངས་པ། མ་རངས་པ། ཞེ་ལག་པ། སྐྱུག་བ་བ་ལ་ སགས་པའི་རིགས་གང་འད་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ནའང་དངས་སུ་ཡ་རབས་ཀ ་ སྤྱོད་པ་དང་འགལ་བ་དང་། བཟང་སྤྱོད་དང་འགལ་བ་དེ་འད་མིན་རུང་། དེ་ གཞན་གནད་ཀ ་ཕྱོགས་སུ་གཏགས་པ་དེ་མཁྱེན་ནས་སང་དགས་པ་དེ་ཡང་ཡ་ རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་བ ད་སངས་ཤིག་ཡིན་པ་བསྡྱོམས་བརྒྱབས་ནས་ཞུས་ན་ དེ་འད་རེད། དེས་ན་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཟེར་བ་དེ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས། འཇིག་ར ན་ སྤ ་ཡངས་ལ་ཁྱབ་པའི་གནས་སངས་ཤིག་རེད་མ་གཏགས། མི་རིགས་ས་ས་ལ་ མི་རིགས་དེའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་འདི་རེད་ཅེས་ཟུར་དུ་དབ ་བ་ཕ ་ནས། མི་ རིགས་གཞན་པ་ལ་མ་ཁྱབ་པ་གཅིག་ཧ་ལམ་བཤད་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད་བསམ་ག ་ འདུག དེ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། འཚེ་བ་དང་འཚེ་བ་མེད་ པའི་རྣམ་གཞག་གི་ཐག་ནས་བཟང་སྤྱོད་དང་ངན་སྤྱོད་ཀ ་དབ ་བ་འབ ད་པའི་ སྐབས་དབེ་བ་དེ་འཇིག་ར ན་ཡངས་ཁྱབ་རེད། Sarvabhom ཟེར་བ་དེ་རེད། Universal standard ཆགས་འག་ཡི་ཡད། དེར་བར ན་བཟང་སྤྱོད་འདི་བད་ པའི་མི་རིགས་ལ་རང་ཆས་སུ་ཡད་པ་དེ་ང་ཚོའི་ཁྱད་ཆས་གཅིག་རེད། ཡིན་ ནའང་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་རྣམ་གཞག་དེ་བད་ཀ ་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆས་
26 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཤིག་རེད་ཅེས་ལབ་རྒྱུ་མེད། མི་གཞན་པ་ལས་བཟང་སྤྱོད་མང་བ་ང་རང་ཚོ་ ལ་རང་ཆས་སུ་ཡད་པ། ལྷག་པར་དུའང་འཚེ་བ་དང་འཚེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་ གཞག་གི་ཐག་བསམ་བའི་ནང་ཚོར་སྣང་ཡད་པ། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་གཅིག་ཡིན་ ནའང་འབུའི་སྒང་ལ་རག་བར ས་མི་གཏང་བ་དང་། ཤིག་ཚུན་ཆད་མ་བསད་ པར་འས་འཚམས་ཀ ་ས་ཆ་ཞིག་ལ་གད་རྒྱུའི་གམས་གཤིས་དེ་ཚོ་རང་བཞིན་ ག ས་འཇགས་བསྡད་པ་དེ་བ ད་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ཐུན་མ ང་མ་ཡིན་པའི་ གནས་སངས་ཤིག་ཡིན་ནའང་། བཟང་སྤྱོད་ཀ ་འབྱུང་ཁུངས་དེ་འཇིག་ར ན་ སྤ ་ཡངས་ཀ ་མཚན་ཉིད་གཅིག་གི་ཐག་ནས་ཡང་གི་ཡད་པ་མ་གཏགས། བད་ པའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་གཞག་གཅིག་གི་ཐག་ནས་ཡང་གི་མེད། ང་ ཚོས་འཚེ་བ་དང་འཚེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་གཞག་གི་དབེ་བ་དེ་ཡག་པ་བ ད་ནས་ ཤེས་དགས་པ་དང་། མི་ཚེའི་ནང་སྤྱོད་ཚུལ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་འཚེ་ བ་མེད་པ་བ ད་དགས་པའི་བསམ་ཚུལ་ཞིག་ཡད་ན། བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ས་བན་དེ་ ཏག་ཏག་ཐེབས་བསྡད་ཡད། དེའི་ཐག་རང་གི་བཟང་སྤྱོད་ཡང་ཁུངས་ཀ ་སལ་ རྒྱུན་དེ་དང་མཐུན་ནས་བསྡད་ཐུབ་པ་གཅིག་དང་། སྐུད་པ་དེ་མ་ཆད་པར་ བསྡད་ཐུབ་པ་གཅིག་བྱུང་ན་ང་ཚོའི་བཟང་སྤྱོད་དེ་ཉམས་ཀ ་མ་རེད་ཅེས་ཞུ་ རྒྱུ་ཡིན། ད་དུས་ཚོད་རགས་སབས་ངས་འདིར་མཚམས་འཇག་བ ད་ཀ ་ཡིན། དྲྲི་བ། ༡ ང་ཚོའ ་སྤ ་ཚོགས་ནང་ལ་ཞབས་འདྲེན་རེད་ཟེར་བ། དཔེར་ན་བ ད་པའ ་ ཞབས་འདྲེན་རེད། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའ ྲི་ཞབས་འདྲེན་རེད། མ ྲི ་ར གས་ ཀ ་ཞབས་འདྲེན་རེད་ཟེར་བ། ཕ ྩོ གས་གཅ ག་ནས་སྐྱྩོན་ཆ་ཕན་བུ་ཙམ་ཡྩོད་ པའ ་ཆ་ནས་ཞབས་འདྲེན་རེད་ཟེར་བ་དང་། ཕ ྩོགས་གཞན་ནས་སྐྱྩོན་ཆེན་པ ་ ཡ ད་པའ ་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརེན་ནས་ཞབས་འདྲེན་རེད་ཟེར་ཡྩོང་དུས། ཞབས་
27 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ འདྲེན་གྲི་ཚིག་འཇ ག་སྟངས་དེ་ཏྩོག་ཙམ་དཀའ་ལས་ཁག་པྩོ་ཡྩོང་གྲི་འདུག མ ་ར གས་ཀ ་ཞབས་འདྲེན་ཡ ན་ན་མ ་ར ྲི གས་ཀ ྲི་ཞབས་འདྲེན་ཇ ་ལྟར་ཆགས་ ཡ ྲི ན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའ ་ཞབས་འདྲེན་ཡྲིན་ན་སངས་རྒྱས་ བསྟན་པའ ྲི་ཞབས་འདྲེན་ཇ ་ལྟར་ཡ ྲི ན་པ། གྲྭ་པའ ྲི་ཞབས་འདྲེན་ཡ ན་ན་གྲྭ་ པའ ་ཞབས་འདྲེན་ཇྲི་ལྟར་ཡྲིན་པ། བ ྩོ ད་གཞུང་ག ་ཞབས་འདྲེན་ཡྲིན་ན་བྩོད་ གཞུང་ག ་ཞབས་འདྲེན་ཇྲི་ལྟར་ཡ ན་ཚུལ་བཅས་ཀྲི་ཐ ག་ར ན་པྩོ་ཆེ་མཆྩོག་ ནས་བཀའ་ལན་ཞ ག་གསུང་ར གས། ལན། སྤ ྲི ར་བཏང་ང་ཚོའྲི ་བ ད་སྐད་ནང་ཞབས་འདྲེ ན་ཟེར་བ་དང་མག ་འ དྲེ ན་ཟེར་ བའ ་ཚིག་གཉ ས་བེད་སྤ ད་བ ད་ཀ ་ཡ ད། མག ྩོ་འདྲེན་ཟེར་བ་དེ་ཡར་འཐེན་ མཁན་དེ་ཡྲིན་པའ ་ཁུལ་རེད། ལྟག་ཁུང་འཇུས་ནས་ཡར་འཐེན་མཁན་དེ་ ཚོར་ཁྩོ་མག ་འདྲེན་ལྟ་བུ་རེད་ཅེས་དང་། མར་འཐེན་མཁན་དེ་ལ་ཞབས་ འདྲེན་ཞུས་པ་རེད་ཅེས་ཞབས་ལ་ཐག་པ་བརྒྱབས་པ་རེད། ཞབས་ཐག་ བཏགས་པ་རེད། ཞབས་འདྲེན་ཞུས་པ་རེད་ཅེས་ཐ་སྙད་དེ་འདྲ་ཞ ག་བེད་ སྤ ྩོ ད་བ ེ ད་ཅ ྲི ང་། ཞབས་འདྲེན་ཟེར་བའྲི་ཐ་སྙད་དེ་ཇ ་ལྟར་ཡྩོང་བ་རེད་དམ་ ཟེར་ན། གང་ཟག་བ ་བག་པའམ་ཚོགས་པ། ཡང་ན་སྒྲིག་འཛུགས་དང་མ ་ ར གས་གང་ཡ ན་རུང་། དེའྲི་གཟུགས་བརྙན་དང་ཆེ་མཐྩོང་དེ་ལ་གནྩོད་ན། གནྩོད་ས་དེ་ཏ ག་ཙམ་ཆུང་དུ་གཏ ང་བ་དང་། མར་འདྲུད་འགྲྩོ་བ་ལྟ་བུ་ཡ ང་ ག ་ཡ ད་སྟབས། ཞབས་འདྲེན་ཟེར་བའ ་ཚིག་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་རེད། དེང་སང་ ཞབས་འ དྲེ ན་མ་གཏ གས་རྐང་འ དྲེ ན་ཞེས་བེད་སྤ ད་བ ེ ད་མཁན་དཀ ན་པ ྩོ ་ འདུག དེ་མྲིན་བྩོད་ཀ ་ཚིག་གྲི་ནང་གཉ ས་ཀ་ཡ ད་རེད། བ ད་པའ ་སྐད་ཆའ ་
28 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ནང་ཁ ་རྐང་འདྲེན་རེད་ཟེར་བ་ལ། ཞབས་འདྲེན་རེད་ཟེར་དུས་ཞེ་ས་ཞུས་ པའ ་དྩོན་རེད། གང་ལྟར་རྐང་པ་ལ་ཐག་པ་བརྒྱབས་ནས་མར་འཐེན་འགྲྩོ་ མཁན་གཅ ག་ལ་བར ་ཡ ྲི ་ཡྩོད་རེད། གྲྭ་པའ ྲི་ཞབས་འདྲེན་ཇ ་ལྟར་ཆགས་ ཀ ་ཡྩོད་དམ་ཟེར་ན། གྲྭ་པ་གཅ ྲི ག་ག ས་སྤ ད་པ་ངན་པའམ་ཁ མ་པ་སུན་ འབ ྲི ན་ག ་ལས་ཀ་ཞ ག་བས་ན། ཕ ྲི ་ལ ྩོ གས་ནས་ལྟ་སྩོད་མཁན་མང་ཆེ་བས་ གྲྭ་པ་བ ་བག་པ་དེའ ་མ ང་བཏ ན་ནས་སད་ར་གཏ ང་གྲི་མ་རེད། བ ྩོ ་བཟང་ ཚེ་རྲིང་ཟེར་བའ ་གྲྭ་པ་དེས་སྤ ད་པ་ངན་པ་བས་ས ང་ཞེས་བཤད་མཁན་ཧ་ ལམ་དཀ ན་པ ་རེད། དེ་མཐ ང་མ་ཐག་གྲྭ་པ་དེ་ཚོ་དེ་འདྲ་རེད། གྲྭ་པ་དེ་ཚོས་ བ ད་མ ྲི ་ཡ ྩོ ང་། བ ད་པ་གཅ ྲི ག་ག ྲིས་གང་ཤ་བཙོང་རྒྱུ་གཅྲིག་འཁེར་ཡ ད་པ་ སྐྩོར་སྲུང་བས་བཟུང་ན། བ ད་པ་ཚོས་གང་ཤ་འཚོང་གྲི་འདུག་ལབ་པ་མ་ གཏ གས། འཛིན་བཟུང་བས་པའ ་མྲི་དེའ ་མ ང་བཏགས་ནས་ཁ ྩོ ས་གང་ཤ་ བཙོངས་པ་རེད་ལབ་ཀྲི་མ་རེད། དེང་རབས་ཀ ་སྐད་ལ་ communal ཟེར་ བ་དང་གཅ ག་མཚུངས་རེད། རྒྱ་ནག་ག ྲི ་ས ྩོ ལ་རྒྱུན་ནས་བྱུང་བའ ྲི ་ནང་པའ ་ རབ་བྱུང་དེ་ཚོས་དམར་ཟས་ཁ ན་ནས་མཆ ྩོ ད་ཀྲི་མ་རེད། གྲྭ་པ་ཡ ན་ཕ ན་ ཆད་ལ་ཤ་ཟ་གྲི་མེད་ཤག་ཤག་ལྟ་བུ་རེད། དེང་སང་ང་ཚོ་བྩོད་པའྲི་བ་མ་ ཆེན་པྩོ་དང་དགེ་འདུན་པ་དེ་ཚོ་ཐེ་ཝན་དང་། མ་ལེ་ཤྲི་ཡཱ་དང་། ས ྲི ང་གཱ་པུར་ ལ་ས གས་པར་ཆ ས་ཀ ་འཁ ྩོ ར་ལ ་བ སྐྩོ ར་ཅ ང་ཌ ྩོ ་ལར་ག ་འཁ ར་ལ ་བསྡུས། དེ་ལྟར་བེད་པའ ་སྐབས་ལམ་སང་ཤ་མཆ ད་དུས་ཕར་ཕ ྩོ གས་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་ དེར་ཧ་ཅང་ག ་ལྟ་མ་བཟ ད་པ་ཡ ང་ག ་ཡ ད། དེ་ལྟར་བྱུང་སྐབས་གང་ཟག་བ ་ བག་པ་དེའྲི་རྐང་པ་ཁ ་ནར་བཟུང་ནས་ར་ནས་ལབ་ཀ ་མེད། བ ད་པའ ་གྲྭ་པ་ དེ་ཚོས་ཤ་ཟ་ག ་འདུག བ ྩོ ད་པའ ་བ་མ་དེ་ཚོས་ཤ་ཟ་གྲི་འདུག ཁ་སང་ཟ་
29 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཁང་ནང་ལ་ས ེ བས་ས ང་ཤ་དག ས་ཟེར་གྲི་འདུག་ང་ཚོ་ཧ་ལས་ས ང་ཟེར་ག ་ རེད། དེས་ན་ཁྩོའྲི་སད་ར་དེ་སྤྲི་ལ་ཁབ་པ་གཅ ག་བྱུང་བ་རེད། སད་ར་སྤ ་ ལ་ཁབ་པ་བྱུང་ཡ ྩོ ད་སྟབས། གྲྭ་པ་ཡ ངས་ར གས་ཀ ྲི་ཞབས་འདྲེན་རེད་ཟེར་ བ་དང་། བ ད་མ ྲི ་ར ྲི གས་ཀ ་ཞབས་འདྲེན་རེད་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་གཅ ག་ པ་རེད། རབ་བྱུང་ག ་ས ེ ་ལ་གཏ ྩོ གས་པའ ྲི ་རབ་བྱུང་གཅ ག་ག ས་སྤ ད་པ་ངན་ པ་ བ ས་ཤ ྲི ང་གྲྭ་པ་མ་ཡ ན་པའ ྲི ་མ ྲི ང་ཆད་ངན་པ་དེ་གྲྭ་པ་སྤྲི ་ཡ ངས་ལ་ཕ ྩོ ག་ པ་དེས། ཁ ་རང་གང་དུ་འགྲྩོ་མ ན་ལ་མ་ལྟྩོས་པར་གྲྭ་པ་སྤྲི་ཡ ངས་ལ་གན ད་ སྐྱྩོན་བཟ ས་པ་རེད། འདུལ་བའ ྲི ་ནང་གཟ གས་ན། ཁྲིམས་ཉ ས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ ར་གསུམ་གྲི་ནང་མང་ཆེ་བ་ཞ ག་མ ས་ཁ་བཏང་ནས་ཁྲིམས་བཅས་དག ས་ བྱུང་བ་རེད། ག ང་གཞ ་དང་བྱུང་བ་དེ་ཚོར་བཤད་རྒྱུར། ཤཱཀ་རྣམས་ཀྲི་དགེ་ སྦ ང་གྲི་ཚུལ་ན ་ཚིག་ག ་ཞེས་མྲི་ཚང་མས་འད ་ལབ་དུས་ལྟུང་བ་བཅས་རན་ ཡ ྩོ ད། བཅས་པ་གཅ ག་གནང་རན་བསད་ཡ ད། དགེ་སྦྩོང་ག ་ཚུལ་ནྲི་ཚིག་ ག ་ཞེས་པ་ནྲི ་དགེ་སྦྩོ ང་ངམ་གྲྭ་པ་ཡ ན་ལབ་པ་ཙམ་ལས་དྩོ ན་ལ་གང་ཡང་ མ ་འདུག་ཅེས་དེ་དུས་ནས་སྤ ་ཡ ངས་ལ་གྲྭ་པ་མ་ཡ ན་པ་དེ་ཡ ང་ག ྲི ་ཡ ྩོ ད། དེར་བར ན་མ ྲི ་ར ྲི གས་ལ་མ ང་ཆད་ཡ ྩོ ང་བའ ་ལས་ཀ་ཞ ག་བས་ན་མ ྲི ་ར ྲི གས་ ཀ ་ཞབས་འདྲེན་དང་། བསྟན་པ་ལ་མ ང་ཆད་ཡ ང་བའ ་ལས་ཀ་ཞ ྲི ག་བས་ན་ བསྟན་པའ ་ཞབས་འདྲེན། གྲྭ་པ་ལ་མ ང་ཆད་ཡ ྩོ ང་བའ ྲི ་ལས་ཀ་ཞ ག་བས་ན་ གྲྭ་པའ ྲི་ཞབས་འདྲེན་ཞེས་རང་བཞ ན་ག ས་ཆགས་འགྲྩོ་ཡ ་ཡ ད། དེ་ཚོ་ཚང་ མ་ག ་མ ་བདེ་བ་ཨེ་ཡྩོད་བསམ་ག ་འདུག ། དྲྲི་བ། ༢ ར ན་པ ་ཆེས་བཟང་སྤ ད་དང་ཡ་རབས་ཀྲི་མཚན་ཉ ད་ཅ ག་ངྩོས་འཛིན་
30 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གནང་བ་ན ། གཞན་གན ྩོ ད་གཞ ་དང་བཅས་པ་ལས་ལ ག་པ་དེ་ཡ་རབས་དང་ བཟང་སྤ ྩོ ད་ལ་འཇ ག་པ་དང་། དེའྲི་ཐ ག་ལ་མ ྲི ་རྒན་པ་ལ་གུས་ཞབས་བ ེ ད་ པ་ས གས་ཁ་ས ན་བ་རྒྱུ་ཡ ད་པ་གསུངས་ས ང་། དེ་ལྟར་ཡ ན་ན་ར ན་པྩོ་ཆེ་ མཆ ག་ག ས་ས ན་མ་ ༡༩༩༨ ལ ྩོ ར་ཟབ་སྦ ང་ཞ ག་ག ་སྐབས་སུ་གནྡ འ ་ལྟ་ གྲུབ་དེ་ལ་ང་རང་ཚོའ ་ནང་ཆ ྩོ ས་ནས་བཤད་པ་ཡ ན་ན། གཞན་གན ྩོ ད་གཞ ་ དང་བཅས་པ་ལས་ལ ག་པ་ཞེས་པའྲི ་གཞན་གན ྩོ ད་གཞ ་དེ་བརྣབ་སེམས། གནྩོད་སེམས། ལ ག་ལྟ་རྣམས་ཆགས་ཀ ྲི ་ཡ ྩོ ད་པ་དང་། ལ ག་ལྟ་དེ་ལ་ང་ ཚོས་དཔྱད་པ་བས་ནས་འདུག་མ ་འདུག་དང་། ཕ ྲི ་ལ ྩོ གས་ཀ ྲི ་རྣམ་འགྱུར་ལ་ བར ན་ནས་མ་ཡ ན་པ་དང་ཡ ན་པ་དེ་འདྲ་བསྒྲུབ་ཐུབ་ཀ ་མེད་ཚུལ་སྐྩོར་ཚིག་ ཐག་ཆ ད་པ ྩོ ་དང་ཁ་གསལ་པ ་གསུངས་མ་ས ྩོ ང་། དེ་མ་གསུངས་སྟབས་ ད་ལྟ་འད ྲི ར་གཞན་གན ད་གཞ ་དང་བཅས་པ་ལས་ལ ག་ནས་ཞེས་ཁ་ཚོན་ བཅད་ནས་མཚན་ཉ ད་འཇ ག་པ་དེ་གང་འདྲ་ཡྲིན་ནམ། བཟང་སྤ ད་ཅེས་པ་ འད ་གཞན་གན ྩོ ད་གཞ ་དང་བཅས་པ་ལས་ལ ག་པ་ཟེར་བ་དེ་ང་ཚོ་ནང་ཆྩོས་ ནང་མ་གཏ གས། ལྩོག་ལྟ་ཟེར་བ་ནང་པ་མ་ཡ ན་པ་ཕ ་ར ྩོ ལ་པ་དང་། ཡེ་ཤུ་ ལ་ས གས་པའ ་ཆ ས་ལུགས་གཞན་ལའང་ཡ ད་ཆ ག་པ་ཡ ྲི ན་སྟབས། ནང་པ་ མ་ཡ ན་པའ ྲི ་ཆ ྩོ ས་ལུགས་གཞན་རྣམས་བཟང་སྤ ྩོ ད་དང་ཡ་རབས་ཀ ་ནང་ཇ ་ ལྟར་འཚུད་ཀྲི་ཡ ད་དམ། གང་ཡྲིན་ཟེར་ན་དེ་ལས་ལྩོག་ནས་ས བས་དག ྩོ ས་ ཀ ་ཡ ྩོ ད་པས་ས ། ལན། ལ ྩོ ག་ལྟ་ལ་རྣམ་པ་མ ྲི ་འདྲ་བ་མང་པ ་ཡ ྩོ ད། ཡ ྲི ན་ནའང་མྲི་དགེ་བ་བཅུའ ་ནང་ ཚན་དུ་གྱུར་པའ ་ལྩོག་ལྟ་དེ་ཆད་ལྟ་གཅྲིག་ཡྲིན་དགྩོས་པ་ལས། རག་ལྟ་
31 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཡ ྲི ་ལ ག་ལྟ་དེ་ཚོ་མ ་དགེ་བ་བཅུའྲི ་ནང་ཚན་དུ་མ་ཚུད་པའང་ཡ ད་ཀ ྲི ་རེད་ བསམ་ག ྲི ་འདུག ལས་རྒྱུ་འབས་མེད་པར་འཛིན་པ་དང་། ཐམས་ཅད་མཁ ེ ན་ པ་མེད་པར་འཛིན་པ། ལམ་ལ་བར ན་ནས་སྤང་བ་སྤྩོང་བ་མེད་པར་འཛིན་ པ༑ སྐྱེ་བ་ས་ཕྲི་མེད་པར་འཛིན་པ། དེ་དག་མ ་དགེ་བ་བཅུའ ་ནང་ག ་ལ ག་ ལྟ་མཚན་ཉྲིད་པ་དེ་རེད། སྤ ྲི ར་བཏང་གང་ཟག་ག ་བདག་འཛིན་དང་བདེན་ འཛིན་དེ་ཚོ་ཡང་ཀུན་བཏགས་ཀྲི ་ང ་བ ྩོ ་ལ་འཆར་བའ ྲི ་སྐབས་ལ་ལ ྩོ ག་ལྟ་ རུ་འགྱུར་གྲི་རེད་དེ། ལྷན་སྐྱེས་དེ་ཚོ་ལ ག་ལྟ་ཡ ྲི ན་མ ྲི ན་མ ་ཤེས་ཏེ། ཀུན་ བཏགས་ཀ ་ང ྩོ ་བ ྩོ ་ལ་ཕ ན་པའ ་སྐབས་ལ་ལ ག་ལྟ་རུ་འགྱུར་ག ་རེད། མྲི་དགེ་ བ་བཅུའ ་ནང་ག ་ལྩོག་ལྟ་དེ་ཕལ་ཆེར་འདྲིར་བརྲི་ཡྲི་མ་རེད། ཡེ་ཤུ་ཚོའ ་ རྒྱུད་ལ་འཇ ག་ར ེ ན་ག ་བ ད་པ་པ ་ཡ ྩོ ད་པར་འཛིན་པའ ་ལ ག་ལྟ་ཡ ྩོ ད་རེད། གཅ ག་ བ ས་ན་ སྐྱེ ་བ་ ས ་ཕ ྲི ་མེད་པར་འཛིན་པའ ་ལ ྩོ ག་ལྟ་ཡང་ཡ ྩོ ད་སྲིད་པ་ རེད། ཡ ན་ནའང་ལ ག་ལྟ་དེའ ་དབང་གྲིས་ཡེ་ཤུའ ་ཆ ས་པ་གཅྲིག་འཚེ་བ་ལ་ སྐུལ་ག ་མ་རེད། འཚེ་བ་ལ་འཇུག་ཏུ་བཅུག་གྲི་མ་རེད། ཁྩོ་ཚོས་འཚེ་བ་སྤྩོང་ བ་དེ་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཞྲིག་གྲི་ཐ ག་ནས་འཚེ་བ་སྤྩོང་ག ་ཡ ྩོ ད། འཚེ་བ་ཆ ས་ སུ་སྨྲ་བའ ་ལ ག་ལྟ་དང་། འཚེ་བ་བ ད་པ་དེ་སྐྱྩོན་མེད་པར་འཛིན་པའ ་ལ ག་ ལྟ་དེ་འདྲ་ཡྩོད་ན། གཞན་གན ྩོ ད་གཞ ་དང་བཅས་པ་ལས་ལ ྩོ ག་ཐུབ་ཐབས་ མེད། དེང་སང་ཆ ས་ཀ ྲི ་མ ྲི ང་ག ྲི ་ཐ ག་ནས་འཚེ་བ་ཆྩོས་སུ་སྨྲ་བ་དེ་ཇེ་མང་ཇེ་ མང་དུ་འགྲྩོ་ཡ ་ཡ ད། དེ་ན ་ས ྩོ ན་མ་རྒྱ་གར་ག ་ནང་ལའང་ཡ ྩོ ད། ར ་རྲིགས་དེ་ ཚོས་དམག་འཛིང་རྒྱུ་དེ་ར གས་ཀ ྲི ་ལས་འགན་དང་། ར གས་ཀ ྲི ་ཆ ྩོ ས་ཡ ྲི ན་ པ༑ སྐབས་དེ་དུས་ལས་འགན་ཟེར་བ་དེ་དྷརྨ་ལའང་སྒྱུར་ག ་ཡ ད། དེ་སྒྲུབ་ པ་ཡ ྲི ན་ན་ཤ ་བའ ་ར ེ ས་མཐ ྩོ ་ར ས་བ ྲི རགཏ འམ་རྒྱལ་སྲིད་འཐྩོབ་ཀ ་ཡ ྩོ ད་པས་
32 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གཉ ས་ཀར་ཁེ་བཟང་ཡྩོད་ཚུལ་ཏེ་འཚེ་བ་ཆ ས་སུ་སྨྲ་བའ ་ལ ྩོ ག་ལྟའ ྲི ་ར ྲི གས་ ཀ ས་བཟང་སྤ ྩོ ད་ཀ ྲི ་རྒྱུ་བ ད་ཀ ་མ་རེད། དེ་འདྲའ ་ལ ྩོ ག་ལྟ་མ་ལ ྩོ ག་པ་ཡ ྲི ན་ན་ བཟང་སྤ ད་དང་ལན་པ་ཡ ང་ག ་མ་རེད། ད་ལྟ་ཁ ེ ད་རང་ག ྲི་དྲྲི་བའྲི་ང ་གད ང་ ལ་བལྟས་ན། དེ་འདྲའ ་ལ ག་ལྟ་ཡ ད་མཁན་ག ་གང་ཟག་དེ་ཚོ་ཡང་ཡ་རབས་ དང་བཟང་སྤ ད་ཅན་ལ་བར ྲི ་དག ྩོ ས་ཀ ་ཡ ད་པར་དག ངས་པ་བཞེས་ཡ ད་ པའ ་སང་བ་ཞ ག་བྱུང་ས ང་། དེ་འདྲ་ཡྲིན་ན་འགྲྲིག་གྲི་མ་རེད། དེ་འདྲའྲི་ལྩོག་ ལྟ་ཡ ྩོ ད་མཁན་དེ་ཚོ་ལུས་ངག་ག ་རྣམ་ར ྲི ག་ལས་འཐ ན་ཡ ང་བའ ་སྐབས་ འཚེ་བ་གཅ ག་ངེས་པར་དུ་འཐྩོན་ཡ ང་བ་མ་གཏྩོགས་འཚེ་བ་མེད་པ་གཅ ག་ ཆགས་ཀ ་མ་རེད། དེས་ན་དེ་འདྲའྲི་ལ ག་ལྟ་ཡྩོད་མཁན་ཚོ་ཡ ན་ན་བཟང་ སྤ ྩོ ད་ཅན་དང་ཡ་རབས་ལ་མ་བར ྲི ས་ནའང་འ གྲྲིག་ག ་ཡ ྩོ ད་རེད་བསམ་ག ་ འདུག དཔེར་ན་བདག་ཉ ད་ཆེན་པྩོ་གནྡ ་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། འཇ ྲི ག་ར ན་ བཀ ྩོ ད་པ་པ ྩོ ་ལ་ཡྲིད་ཆེས་ཧ་ཅང་གྲི་བརན་པྩོ་ཡྩོད། དེ་ང་ཚོའྲི་ངྩོས་ནས་ བལྟས་ན་ལ ྩོ ག་ལྟ་ཆགས་ཀ ་ཡ ད་རེད་དེ། དེ་འདྲའྲི་ལ ག་ལྟ་དེས་ནམ་ཡང་ འཚེ་བའྲི་བ་བ་ལ་འཇུག་ཏུ་བཅུག་པའ ་རྒྱུ་རྐ ན་བ ེ ད་ཀ ་མེད། འཚེ་བའ ་བ་བ་ ལ་འཇུག་པའ ་རྒྱུའ ་རྐ ན་མ་བས་པ་ཡ ན་སྟབས། འད ྲི ས་གཞན་གན ྩོ ད་གཞ ་ དང་བཅས་པ་ལས་ལ ྩོ ག་མ ྲི ་ཐུབ་པའྲི་དཀའ་ངལ་དེ་འཕད་ཀྲི་མ་རེད། དེར་ བར ེ ན་ད་ལྟ་འད ར་གཞན་གན ྩོ ད་གཞ ྲི ་དང་བཅས་པ་ལས་ལྩོག་པར་ངེས་པར་ དུ་སྤྩོང་དགྩོས་པའྲི་ལྩོག་ལྟ་དེ་གང་ཡ ན་ནམ་ཞེ་ན། འཚེ་བ་བེད་ན་སྲིག་པ་ མེད་པའམ་ཡང་ན་འཚེ་བ་བེ ད་ན་དགེ་བ་ཡྩོ ད་པ་དེ་འདྲའ ་ལ ག་ལྟ་ཡ ྩོ ད་ན་ གཞན་གན ད་གཞ ་དང་བཅས་པ་ལས་ལ ྩོ ག་མ ྲི ་ཐུབ་པ་དང་། དེ་མ ན་དེ་ཁ ་ན་ ཉ ད་ལ་དམ གས་པའ ྲི ་ལ ག་ལྟ་དང་འཇ ག་ར ན་ག ་བ ད་པ་པ ྩོ ་ལ་དམ གས་པའ ་
33 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ལ ག་ལྟ་དེའ ་དབང་ག ས་འཚེ་བ་ལ་འཇུག་པའྲི ་རྐ ན་བ ད་ཀ ་མ་རེད་བསམ་ ག ་འདུག ། དྲྲི་བ། ༣ ར ྲི ན་པྩོ་ཆེ་སྐུ་ཉ ད་ནས་བཟང་སྤ ྩོ ད་དང་ངན་སྤ ྩོ ད་ཀ ་རྣམ་གཞག་དེ་འབ ད་ ཡ ྩོ ང་བའ ་སྐབས་འཚེ་བ་ཡྩོད་མེད་ཀྲི་ཐྩོག་ནས་གསུངས་སྩོང་། ནམ་རྒྱུན་ང་ ཚོ་བྩོད་པའ ་བཤད་རྒྱུན་ནང་མྲི་དེ་ཆ་ལུགས་ངན་ནའང་། གཞན་ལ་གན ྩོ ད་ སྐྱེལ་ག ་མ་རེད་ཅེས་ལབ་ས ལ་འདུག དེས་ན་ཆ་ལུགས་ཟེར་བའྲི་ཚིག་ག ་ འགྲེལ་བཤད་དང་། ཆ་ལུགས་སྦ ྩོ ར་སའ ྲི ་མྲི་དེའྲི་ངྩོ་བྩོའ ་སྐྩོར་གསུང་ར གས། ལན། ཆ་ལུགས་ངན་པ་ཟེར་བ་དེ་ལབ་སྟངས་འདྲ་མ ན་ས་ཚོགས་ཡྩོད། ཡ ངས་ གྲགས་སུ་བ ད་ན་དུག་ས ག་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་མ་ག ན་པ་དང་། ཁྲུས་མ་ བརྒྱབ་པ། སྐྲ་ཡང་རྒྱུག་ཤད་མ་བརྒྱབ་པར་ཟང་ངེ་ཟ ང་ངེར་བཞག་པའྲི་མ ་ དེ་ཚོའ ་གཟུགས་པ ྩོ འ ་མཐ ྩོ ང་ ས ང་ཡ ྲི ད་དུ་འ ང་བ་མེད་པ་དེ་འདྲའྲི ་ར ྲི གས་ ལའང་ཆ་ལུགས་ངན་པ་ཞེས་ལབ་ཀ ་ཡ ད། སྤ ར་བཏང་ཆ་ལུགས་ཟེར་བ་ དེ་ཆ་ཟེར་བ་དང་ལུགས་ཟེར་བའ ་ཚིག་གཉ ས་ཀ ས་བཟ ས་པ་རེད། ལུགས་ དེ་ཚུལ་གྲི་ལུགས་དེ་རང་རེད། ཆ་ཡྲི་ཚིག་དེའ ་མཉམ་དུ་སྦ ྩོ ར་བའ ྲི ་སྐབས་ ག ་བ་འཕར་མ་གཅ ག་ག་རེ་བཟ ས་ཡ ད་དམ་ཟེར་ན། ཕལ་ཆེར་མང ན་གྱུར་ གཅ ྲི ག་ཡ ྲི ན་དག ྩོ ས་ཀ ་ཡ ད་པ་ལྟ་བུ་དང་། སྤྲིར་བཏང་ལུགས་ཟེར་བ་དེ་ ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ས གས་པ་མང་པ ་གཅ ག་ལ་ག ་རྒྱུ་ཡ ད་ཀང་། ཆ་ལུགས་ ཞེས་ལབ་དུས་ཕ ར་མང ྩོ ན་དུ་རུང་བའམ་དབང་པ འ ་སྤ ད་ཡུལ་དུ་རུང་བའ ་ གནས་ཚུལ་གཅ ག་ལ་མ་གཏ གས་མ ྲི ་ག ་བའ ་ཚིག་བེ་བག་པ་གཅྲིག་ཆགས་ སྟབས། མཐ ང་སང་ལ་མཛེས་པ ་མེད་པ་ལ་ཆ་ལུགས་ངན་པ་ཞེས་སྐད་ཡྲིག་
34 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ག ་འགྲྩོ་སྟངས་ཤ ག་ག ྲི ་ཆ་ནས་ད ན་དག་དེ་འདྲ་ཞ ག་རེད། ཡང་སྐབས་རེ་ རྟུལ་ཞུགས་ལ་ཆ་ལུགས་ཟེར་ནས་བེད་སྤ ད་བཏང་བ་ཡང་བྱུང་ཡ ྩོ ད་སྙམ་ པ་དྲན་ག ་འདུག རྟུལ་ཞུགས་ཟེར་བ་དེ་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ལ་བཏ་ཟེར་ བ་དེ་རེད། དེ་ན ་ཡ ད་ཀ ་འགྱུར་བ་གཅ ག་ལ་འབ ེ ལ་བ་ཆགས་ཀ ྲི ་ཡ ད་པར་ བར ན། དེ་ལ་ཆ་ལུགས་ཟེར་བའྲི་སྐབས་དཀྩོན་པ ་ཡ ྲི ན་ག ་རེད། ད་ལྟ་འད ྲི ར་ ཆ་ལུགས་ཟེར་བ་དེ་རབ་བྱུང་ཆ་ལུགས་ཆྩོས་ག ས་དམར། སགས་པའ ་ཆ་ ལུགས་བེར་ནག་གསྩོལ་ཞེས་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་སྐུའ ་རྣམ་འགྱུར་གཅ ྲི ག་ལ་ཆ་ ལུགས་ཟེར་བའ ་ཚིག་དེ་བེད་སྤ ད་གཏ ྩོ ང་ས ད་ཀ ་འདུག སྐུའ ྲི ་རྣམ་འགྱུར་ ཆ ྩོ ས་ག ྩོ ས་རྣམ་གསུམ་གས ལ་བའ ྲི ་ཆ་ནས་རབ་བྱུང་ལྟ་བུར་ ས ང་བ་དང་། སྐུའ ་རྣམ་འགྱུར་ཟ་ཧ ར་ག ་བེར་གས ལ་བའ ་ཆ་ནས་རྒྱལ་པ འྲི་ཚུལ་དུ་སང་ བ་དང་། སྐུའ ་ཆ་ལུགས་ལ་ཁ་ཊྭཱཾ་ག་ལ་སྩོགས་པའ ་རྒྱན་ཡ ད་པས་སགས་ པའ ་ཚུལ་དུ་སང་། དེར་བར ན་སྐབས་དེའ ་ཆ་ལུགས་དེ་ག ན་པ་དང་རྒྱན། ཕག་མཚན། ལུས་ཀ ་རྣམ་འགྱུར་དེ་ཚོ་ལ་གྩོ་ཡ ་ཡ ད། དེས་ན་ཆ་ལུགས་ ངན་པ་ཟེར་བའྲི་ཆ་ལུགས་དེ་ལུས་ཀ ་རྣམ་འགྱུར་རམ་ལུས་དང་འབ ལ་བའ ་ ག ན་པ་དང་རྒྱན་ལ་སྩོགས་པ་དེ་འདྲ་ལ་གཙོ་བྩོ་གྩོ་དག ས། ཆ་ལུགས་ཟེར་ བའ ་ཚིག་སྦ ར་སའ ་གང་ཟག་ག ྲི ་ང ་བ ་གང་འདྲ་ཞ ྲི ག་ཡ ད་དམ་ཟེར་བར་གང་ ཟག་ག ྲི ་ང ་བ ་གཅྲིག་པ་རང་རེད་མ་གཏ གས། ཆ་ལུགས་ངན་པ་ག ན་མཁན་ གང་ཟག་དེ་ངེས་པར་དུ་མ ་འདྲ་བ་ཞ ྲི ག་ཡ ན་དག ས་པ་གང་ཡང་མེད། དེར་ བར ན་གང་ཟག་སུ་དང་སུ་ཡ ན་ནའང་ཁ ་རང་ག ་ལུས་ཀ ྲི ་རྣམ་འགྱུར་ སྟྩོ ན་ སྟངས་དེ་ལ་ཆ་ལུགས་བཟང་པ ་དང་ཆ་ལུགས་ངན་པའ ་རྣམ་འགྱུར་བྱུང་བ་ ཡ ན་ན། དེ་ལ་ཆ་ལུགས་ངན་པ་ཞེས་བརྩོད་ཆ ག འ ྩོ ན་ཀང་ཆ་ལུགས་ངན་
35 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ པ་ཡྲིན་ནའང་འཚེ་བ་མེད་པ་ཡྲིན་པ་དེ་ངེས་པར་དུ་ཡ ང་ཆ ྩོ ག་ག ་རེད། དུག་ ས ྩོ ག་རབ་ཧྲལ་དང་གད ང་ག ྲི ་མད ག་སྐྱྩོ་པྩོ། སྐྲ་ཟ ང་ཟྲིང་དེ་འདྲ་གཅ ག་ཡ ྲི ན་ ནའང་ནང་ལ ྩོ གས་ལ་ བ ང་ཆུབ་ཀ ་སེམས་བཅྩོ ས་མ་མ་ཡ ྲི ན་པ་ཡ ྩོ ད་པ་དེ་ འདྲ་ཡ ང་སྲིད་པ་རེད། ར ་བཙུན་མ ་ལ་རས་པ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཆ་ལུགས་ ཡག་པ ྩོ ་གཅ ག་ཡ ད་ས་མ་རེད། ཆ་ལུགས་ཡག་པ ་མེད་པར་བརེན་མ ་ཚོས་ ཁ ྩོ ང་ག ྩོ ་བུར་དུ་མཇལ་སྐབས་གད ྩོན་འདྲེ་མ ན་ནམ་བསམས་ཏེ་བ ས་ཕ ན་པ་ དེ་འདྲའང་བྱུང་ཡྩོད་ཚུལ་འདུག འ ྩོན་ཀང་དེའ ་དབང་ག ྲི ས་གཞན་ལ་ཕན་ ཐ གས་པ་མ་གཏ གས་གན ད་འཚེ་བེད་མེད། དྲྲི་བ། ༤ གཙུག་ལག་སྩོབ་ཁང་འདྲིའྲི་མེས་པ ། བ ྩོ ད་མ ་ཙམ་མ་ཟད་འཛམ་བུ་ ག ང་ག ྲི ་མར་མེ་ཆེན་པྩོ ་༸སྐྱབས་ར ་ཟམ་གད ང་ར ྲི ན་པ ྩོ ་ཆེ་ལ་བཀའ་འ དྲྲི་ ཞུ་རྒྱུར། ས ྩོ ན་མ་ར ན་པྩོ་ཆེའ ་གཞུང་འབ ལ་ག ་བཀའ་ས ྩོ བ་གཅ ྲི ག་ག ་ནང་ མ་འ ངས་པར་ང་ཚོ་བ ད་པ་དེ་ཚོ་གང་འདྲ་ཞ ག་དག ས་སམ་ཞེ་ན། ལུས་ སེམས་གཉྲིས་ཀ་ཐང་ཐང་ཡྩོད་པ་ཞ ག་དག ྩོ ས་ཀྲི་རེད་གསུངས་སྩོང་། འ ྩོ ན་ ཀང་དེང་སང་ང་ཚོས་མཐ ང་བཞྲིན་པ་དང་དཔེར་ན་བ ད་ཕ ྲི ་ནང་གཉ ས་ལས་ བ ྩོ ད་ནང་ཆ་བཞག་ན་གཞ ྩོ ན་ནུ་ཕལ་ཆེ་བ་ལུས་སེམས་གཉ ས་ཀ་ཐང་ཐང་ ཡ ྩོ ད་པ་ཁག་པ ྩོ ་ཆགས་བསད་ཡ ད། ཉྲིན་མཚན་མེད་པར་ཆང་རག་དང་ཐ་ མག་དེ་དག་ག ་ནང་ཚུད་དེ་ག ་བ་དང་མཆ ྲི ན་པ་ས གས་ཐང་ཐང་མེད་པ་ལྟ་ བུ་ཆགས་ཡ ད། དཔལ་འབ ར་ཏ ག་ཙམ་ཡ ད་ན་སྦག་རྒྱག་པ་དང་ཤ ྩོ ་རྒྱག་ པ༑ འཁྲུག་པ་རྒྱག་པ་ལ་ས གས་པའྲི་སྐབས་འཚོལ་རྲིང་ལུགས་ཁྩོ་ན་བས་ ཤ ང་། ཕ འ ་རྐ ེ ན་གང་འདྲ་ཞ ག་འཕད་མ ྲིན་ལ་མ་ལྟྩོས་པར་མ་འ ངས་པའ ་
36 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ས ེ ར་ས ་ས ྩོ འ ྲི ་མདུན་ལམ་མམ། མ ་ར ྲི གས་དང་ར ྲི ག་གཞུང་ས གས་ལ་བསམ་ བ ་གཏ ང་སྟངས་ཧ་ཅང་ག ྲི་སྐྱྩོ་པ ་རེད། བ ས་སུ་ཡ ད་པའ ་བ ྩོ ད་མ ྲི ་རྣམས་ སྤ ར་བཏང་ཡག་པ ་ཡ ད་ཀང་། སྤ ད་པ་བ ད་སྟངས་དང་ལྟ་བ་འཁ ེ ར་སྟངས་ དེ་དག་འཛམ་བུ་གྲི ང་ག ་ཚོང་པ་ཆེན་པྩོ ་དང་བཟ ་གྲྭ་དེ་ཚོའྲི ་དང ྩོ ས་ཟ ྩོ ག་ཉ ྩོ ་ མཁན་ཡག་ཤ ྩོ ས་ལྟ་བུ་ཞ ག་ཆགས་ཡ ད། ཟས་བཞེས་སྟངས་དང་ན་བཟའ་ མནབ་སྟངས་ས ྩོ གས་བས ྩོ མས་བརྒྱབ་ན་ད་ལྟའ ་སྐུད་པ་ཆད་པའ ྲི ་བ་འཕ ྲི ར་ ག ་དཔེ་དེ་དང་འཚམ་པྩོ་འདུག དེས་ན་ངའ ་དྲྲི་བ་ན ་དེང་སྐབས་རྒྱ་གར་ག ་ མཐ ་ར ྲི མ་ས བ་གྲྭ་བཅུ་ཙམ་ག ་ནང་ཡ ད་པའ ྲི ་བ ྩོ ད་པའ ་གཞ ན་ནུ་ཚོར་བྩོ ད་ པའ ་ར ྲི ག་གཞུང་དང་ས ་ས འ ་མ ་ར གས་ང ་འཕ ད་ཐབས་སྐྩོར་ཁ་སང་ཚོགས་ འདུ་ཞ ག་ཚོགས་ས ང་། ར ང་མ ན་ཕ ་ཟླ་ ༡༢ ནང་ཡང་བསྐྱར་ཚོགས་འདུ་ འཚོགས་རྒྱུའྲི་འཆར་གཞྲི་ཞ ག་འདུག ང་ཚོ་ཡྩོད་སར་ཡང་ནང་པའ ་གཞ ྩོ ན་ ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཞེས་སེམས་ཤུགས་ཧ་ཅང་ཡ ད་པ་དེ་འདྲའང་འདུག ད་ག ྲི ན་ བཟང་སྤ ད་ཀ ྲི ་ག ་ད ྩོན་འགྲེལ་བཤད་བསྐྱྩོན་སྐབས་མྲི་དགེ་བཅུ་སྤྩོང་ག ་ཚུལ་ ཁྲིམས་དང་། ཡང་ན་གཞན་གན ད་གཞ ་དང་བཅས་པ་སྤྩོང་བ་ཞེས་གསུངས་ པ་དེ་མཐ ་ར ྲི མ་ས བ་གྲྭ་འད ་ལྟ་བུར་འཚམ་པ ་ཡ ད་ཀང་། ཕ ་ལ ྩོ གས་ལ་ཡ ྩོ ད་ པའ ་གཞུང་ཆེན་མ་སྦང་མཁན་དེ་ཚོར་ཇྲི་ཙམ་རན་འཚམ་ཡ ད་དམ། ལྷག་ པར་དུ་བཟང་སྤ ད་ག ྩོང་སྤེལ་གྲི་ལས་གཞ ་འད ྲི ་ས་གནས་འདྲི་ཙམ་མ་ཡྲིན་ པར་ས་གནས་གཞན་ལའང་ག ་སྒྲིག་གནང་དག ས་ཀ ་ཡ ད་སྟབས། ལས་ འགུལ་སྤེལ་སྐབས་ས བ་ཚན་འཇ ག་སྟངས་དང་ཐབས་ལམ་ས གས་ཇ ་འདྲའ ་ ཐ ག་ནས་གནང་དག ྩོ ས་པ་དང་། དེ་བཞ ན་བ ད་གཞུང་ག ་ཐ ྩོ ག་ནས་ཇ ྲི ་ལྟར་ གནང་ག ་ཡ ྩོ ད་དམ། མད ར་བསྡུས་ན་ག ་སྒྲིག་གནང་མཁན་ཚོར་ཐབས་ལམ་
37 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཇ ་ལྟར་བསྟེན་དག ས་པ་དང་། བ ྩོ ད་གཞུང་ག ་ང ས་ནས་འད ་ཐ ག་ལས་འགུལ་ གང་འདྲ་ཞ ྲིག་སྤེལ་རྒྱུ་ཡྲིན་ནམ་ཞེས་བཀའ་འདྲྲི་ཞུ་རྒྱུ་ཡྲིན། ལན། ཐབས་ལམ་འདྲ་མ ྲི ན་མང་པ ་ཡ ང་ཆ ག་ག ་རེད། གང་ཟག་ས ་ས ྩོ འ ྲི ་ཁམས་ དང་མ ྩོས་པ་ལ་ལྟྩོས་པའྲི་ཐབས་ལམ་ཇ ་སྙེད་ཅ ག་ཡྩོང་སྲིད་པ་རེད། དེར་ བར ེ ན་ ཕ ག་ལས་གནང་མཁན་ཚོས་ས ་ས ས་ཐབས་ལམ་གཅ ྲི ག་བཙལ་ ནས་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་ན་ལེགས་སམ། གསུང་བཤད་ཉན་པའམ་ཡ ག་ ཆ་བཀྲམ་ན་ལེགས་སམ། ཡང་ན་དེབ་ཀྩོག་རྒྱུ་སྤྲད་ན་ལེགས་པ་ཨེ་འདུག་ ས ྩོ གས་ཀ ྲི ་ཐབས་ལམ་འདྲ་མ ྲི ན་སྐབས་བསྟུན་ས ་ས ྩོ འ ་རྣམ་ད པྱྩོད་ཀ ་ཤེས་ རབ་ཀ ས་བཙལ་ནས་བསྟེན་ཆྩོག་ག ་རེད། ལས་ཀ་བ ད་མཁན་ནམ། གང་ ག ་ཆེད་དུ་ལས་ཀ་བ ད་སའ ་སྤ ་ཚོགས་གང་ཡ ན་རུང་། དེའ ་ནང་མེད་དུ་ མ ་རུང་བའ ་ས ན་འགྲྩོའྲི་ཆ་རྐ ན་གཅ ག་ཡ ད་པ་དེ་གང་ཡྲིན་ནམ་ཞེ་ན། རང་ ག ས་རང་ང ་ཤེས་རྒྱུ་དེ་རེད། མ ་སུ་དང་སུ་ཡ ན་ནའང་རང་ག ས་རང་ང ་ ཤེས་པ་ཞ ག་དང་། རང་ག ྲི ་ནུས་པ་དང་ཁམས་ས ྩོ གས་ར་འཕ ྩོ ད་པ་ཞ ྲི ག་མ་ བྱུང་ན། ད་ལྟ་བཞ ན་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་བདེ་དྩོན་སྤེལ་བའ ་ལས་ཀའ ྲི ་ཐ ག་ལ་ནུས་ པ་མ་ཐ ན་པའམ་ཡང་ན་ན ར་འཁྲུལ་འགྲྩོ་བའ ་ཉེན་ཁ་ཡ ང་སྲིད། རང་ག ྲི ས་ རང་ང ྩོ ་འཕ ད་པ་ཡ ང་བར་ས ་ས འྲི་ཚོད་དེ་གསལ་པ ་བ ད་ནས་ཐ གས་དག ས་ ཀ ་ཡ ད། ངས་འཇ ན་གྲི་མ་རེད་བསམ་པའ ་ཞུམ་པའ ་བ ་དང་། ངས་ཆ་ཚང་ བ ད་ཐུབ་ཀ ་ཡ ྩོ ད་བསམ་པའྲི་ཁེངས་པའྲི་བྩོ་གཉ ས་ཀ་སྤྩོང་ཞ ང་། ལྷག་པར་ དུའང་གང་ཟག་སུ་འདྲ་ཞ ག་ཡ ན་རུང་རང་ག ྲི ས་རྩོལ་བ་བ ད་ན་ནུས་པ་དེ་ རང་ཤུགས་ཀ ་ཡ ང་ག ་ཡ ྩོ ད་པ་ར་འཕ ྩོ ད་པའ ་ཐ ག་ནས། ས ་ས འ ་གདེང་ཚོད་
38 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དང་བ ་ཁ ག་དེ་མ་ཉམས་པར་བ ད་ན། ཐབས་ལམ་ལ་ཁད་པར་ཆེར་འགྲྩོ་ཡ ་ མ་རེད་བསམ་གྲི་ཡ ད། དེང་སང་བྩོད་མྲིའྲི་གནས་ཚུལ་སྐྱྩོ་པ ་ཞ ག་ལ། བ ད་ ཀ ་ནང་མ ས་འགྱུར་ག ་རས་ར གས་བག་མེད་དུ་ལྩོངས་སྤྩོད་པ་དང་། རྒྱན་ ར ེ ད་ས ྩོ གས་བ ེ ད་པ། བཙན་བ ལ་ག ྲི ་སྤ ་ཚོགས་སུའང་དེ་འདྲའ ་གནས་ཚུལ་ མང་པ ་ཡ ང་བཞ ྲི ན་པ་རྣམས་དང ྩོ ས་ཡ ད་ཀ ་གནས་ཚུལ་རང་རེད། དེ་ཚོ་ མང་ཆེ་བ་ཞྲིག་ཁ ར་ཡུག་ག ་སྐྱྩོན་དང་། གྲྩོགས་ཀྲི་སྐྱྩོན། རང་ག ྲི ས་རང་ང ་ མ་ཤེས་པའ ་ སྐྱྩོ ན་དེ་འདྲའ ་ཐ ག་ནས་ཡ ྩོ ང་ག ྲི ་ཡ ྩོ ད་པས་དེ་ཚོ་སེལ་ཐབས་ མེད་པ་མ ན། གནས་ཚུལ་དེ་ར གས་འབྱུང་བའ ་སྐབས་སྤ ་ཚོགས་ཡ ངས་ ར གས་ཀྲིས་འགན་ཁུར་ནས་དེ་ཚོ་བསལ་ཐབས་དང་། ལམ་ན ར་བར་འགྲྩོ་ མཁན་དེ་ཚོ་ལམ་ཡང་དག་པར་འཇུག་རྒྱུའ ་ཐབས་ཤེས་དག་མ ་ཚང་མས་ མཉམ་རུབ་ཀ ྲི ་ཐ ག་ནས་བ ད་དག ས་པ་ལས། གཞུང་རྐང་པས་བ ེ ད་དག ྩོ ས་ པའ ་གནས་སྟངས་ཤྲིག་གང་ཡང་མ་རེད། གཞུང་རྐང་པས་སྙྩོབ་ཐབས་ཀང་ མེད། མ ་ཚང་མས་ཁ ར་ཡུག་བསྐྲུན་རྒྱུའ ་ཐབས་ཤེས་དང་། སྐྱྩོན་ཡ ད་པ་ དེ་ཚོ་སྐྱྩོན་འད ན་པའྲི་ཐབས་ཤེས། སྐྱྩོན་ཅན་ག ་གང་ཟག་དེ་ཚོ་སྐྱྩོན་དང་ བལ་བར་ཡ ང་རྒྱུའ ་ཐབས་ཤེས་དག་ཐད་ཀར་བ ད་ཐུབ་ན་ཡག་པ ྩོ ་ཡ ད་རེད་ བསམ་ག ་འདུག ལུས་སེམས་གཉ ས་ཀ་ཐང་ཐང་ཡ ད་པ་ཞ ག་ཡ ང་བའ ་ ཆེད་དུ་བཙན་བ ལ་གཞུང་ག ྲི ་ང ས་ནས་ཅ ་ཞ ག་གནང་ག ྲི ་ཡ ད་དམ་ཞེས་ དྲྲིས་པར། བཙན་བ ལ་གཞུང་ག ས་དེའྲི་ཐ ག་ཕུགས་རྒྱང་ར ང་པ འ ་བསམ་ བ ་བཏང་ནས་ལས་འཆར་གཙོ་གལ་ཆེ་ཤ ས་ཤ ྲི ག་ན ྲི ་ཤེས་ཡྩོ ན་སྲིད་བྱུས་ གཏན་ལ་ཕབ་ཐུབ་པ་དེ་རེད། ཤེས་ཡ ན་སྲིད་བྱུས་དེའ ་ལམ་ནས་བ ད་ ར གས་ན་གཞ ྩོ ན་དེ་ཚོ་ཆུང་དུས་ནས་སྩོ བ་གས ་ སྤྲྩོ ད་སྟངས་དེ་ཚད་དང་
39 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ལན་པ་ཞ ྲི ག་བྱུང་ན། ཁ ་ཚོ་ནར་སྩོན་པའ ་སྐབས་མ་རབས་དང་སྤ ད་པ་ངན་ པ་ལ་མ ྲི ་འཇུག་པའ ་ཐབས་ལམ་གཏན་འཁེལ་ཤྩོ ས་སམ་ཐབས་ལམ་ཡག་ ཤ ས་ན ྲི ། ཤེས་ཡ ན་ག ་ལམ་ས ལ་དེར་ཐུག་ག ་ཡ ྩོ ད་པ་དྲན་ག ྲི ་ཡ ད་སྟབས། ཤེས་ཡ ན་ག ་ལམ་ས ལ་ཚད་དང་ ལ ན་པ་ཞ ག་དག ྩོ ས་རྒྱུ་ན ྲི ་ང་ཚོའ ་ཕུགས་ རྒྱང་ར ང་པ ྩོ འ ྲི ་མ ་ར གས་ཀ ་འཛུགས་སྐྲུན་བ ད་པ་ལ་མེད་དུ་མ ་རུང་བའ ་ གནས་སྟངས་ཤ ྲི ག་ཡ ན། ཤེས་ཡྩོན་གྲི་སྲིད་བྱུས་ན ་སྲིད་བྱུས་གཞན་དང་ མ ་འདྲ་བར་ཧ་ཅང་གྲི་ལག་ལེན་བསྟར་ཁག་པྩོ་ཞ ག་རེད། ལག་ལེན་བསྟར་ བ་ལ་མཐུན་རྐ ན་མང་པ ྩོ ་ཞྲིག་ཚང་དགྩོས་ཀྲི་ཡྩོད། དང་པྩོ་དེར་སྲིད་བྱུས་ དང་མཐུན་པའྲི་དགེ་རྒན་འདང་ངེས་དང་། སྲིད་བྱུས་དང་མཐུན་པའ ་ལས་ ཀ་བ ད་མཁན་ག ་ལས་བ ེ ད། སྲིད་བྱུས་དང་མཐུན་པའ ་ཕ་མའ ་སྤ ་ཚོགས་ ས ྩོ གས་དག ས་ཀ ྲི ་ཡ ྩོ ད། དེར་བར ན་ཆ་རྐ ན་དེ་རྣམས་འཛོམས་པར་དུས་ ཚོད་ཧ་ཅང་ར ང་པ ྩོ ་འག ར་ངེས་རེད། ཡ ན་ནའང་དུས་ཚོད་ར ང་པ ྩོ ་འག ར་ མ ན་ལ་མ་ལྟྩོས་པར་ང་ཚོའ ་བ ད་མ ་ར ྲི གས་འད ྲི ་གནས་དག ྩོ ས་ན། བ ད་མ ་ ར གས་ཀ ྲི ་འཚོ་གནས་ཀྲི ་ཆེད་དུ་ཤེས་ཡྩོ ན་ག ྲི ་སྲིད་བྱུས་དེ་ལག་ལེན་དུ་ མ་བསྟར་བར་ཐབས་མེད་པའ ་གནས་སྟངས་ཤ ག་ཆགས་བསད་ཡ ད། འད ་ དག་ཕུགས་རྒྱང་ར ང་པ འ ་ལས་གཞ ་ཞ ག་རེད། ད་ལྟ་ག་རེ་བ ད་ཀ ྲི ་ཡ ད་དམ་ གསུངས་ན། ད་ལྟ་ལམ་སང་རག་ར ྲི ག་མ་གཏ ྩོ གས་དམ ྲི གས་བསལ་གང་ ཡང་བ ད་རྒྱུ་མེད། ཚོགས་འདུ་འཚོགས་མཁན་དེ་ཚོ་ལ་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་རྒྱུ་ དང་། དེ་ཚོར་སྐད་ཆ་བཤད་དུ་འགྲྩོ་རྒྱུ། བ ྩོ ད་མ ྲི ་ས བ་གྲྭ་བ་དང་ན་གཞ ྩོ ན་གང་ དུ་ཡ ད་སར་བཙན་བྩོལ་གཞུང་ག ་འག ་འཁྲིད་དེ་ཚོ་ཕྲིན་ནས་ཕར་ཚུར་སྐད་ ཆ་ཤྩོད་པ་དང་བསམ་ཚུལ་བརེ་རེས་བེད་པ་ས གས་དང་། གཞུང་འབ ལ་མ་
40 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡ ན་པའ ་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་འབྩོ ད་སྐུལ་བ ེ ད་རྒྱུ་ས གས་ང་ཚོས་གང་ཐུབ་ བ ད་བཞ ྲི ན་ཡ ྩོ ད། ཡ ན་ནའང་དེས་འཕལ་སེལ་ཙམ་མ་གཏ གས་རླབས་ཆེན་ ག ་ཕན་ཐ ྩོ གས་ཡ ྩོ ང་རྒྱུའ ་རེ་བ་ཆེར་མཐ ང་གྲི་མེད། རེ་བ་ཡྩོད་མེད་ལ་མ་ ལྟྩོས་པར་འཕལ་སེལ་གྲི་ལས་ད ན་དེ་ཚོའང་ང་ཚོས་བ ད་དག ྩོ ས་པ་ནྲི་མེད་ དུ་མ ྲི ་རུང་བ་ཞ ག་ཡ ྲི ན་པས། དེ་ཚོ་ད་ལྟ་བ ད་མུས་ཡྲིན་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡྲིན།། །།
41 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བ ློ ད་ཀ ྲི ་སྐད་ཡ ྲི ག་ག ྲི ས་བ ློ ད་མ ྲི ་ར ྲི གས་ཀ ྲི ་ང ་བློ་མཚོན་ཐུབ་ མ ྲིན་སྐློར།* ༄༅། །དགེ་ལས་དང་སབ་གཉེར་བ་རྣམ་པ་ཚོ། དེ་རིང་འདིར་གཙུག་ལག་ སབ་གཉེར་ཁང་གི་སབ་གཉེར་བའི་བདེ་དན་ལྷན་ཚོགས་ནས་བད་ཀ ་སྐད་ ཡིག་གིས་བད་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་ཇི་ལྟར་མཚོན་ག ་ཡད་པ་དང་། ད་ལྟ་དང་ འབྱུང་འགྱུར་ག ་ན་གཞན་རྣམས་ཀ ས་དེ་འཛིན་སྐྱོང་སེལ་གསུམ་ཇི་ལྟར་བ་ དགས་པའི་སྐྱོར་ལ་གཏམ་བཤད་བྱོས་ཞེས་བཀའ་གནང་བ་རེད། ང་ཚོས་བག་ག ང་བ ད་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་འདི་ཕལ་ཆེར་སབ་ཕྲུག་ཚོའི་རང་ སྦྱོང་གི་དུས་ཚོད་འཁེལ་བསྡད་སབས། སབ་གཉེར་བ་ཧ་ཅང་མང་པ་ཕེབས་ འདུག རང་སྦྱོང་བཞག་ནས་འདིར་སྐད་ཆ་ཉན་དུ་ཡང་བ་འདིས་རང་སྦྱོང་ བ ད་རྒྱུའི་གུན་གསབ་ཅིག་ཐ བ་ཐུབ་ཀ ་ཡ ད་མེད་ངས་ཤེས་ཀ ་མི་འདུག་སེ ། * བཀའ་ས བ་འད ་བཞ ན་ཕ ་ལ ་ ༢༠༠༩ ལ ྩོ ར་ཝཱཎ་དབུས་བ ད་ཀ ་གཙུག་ལག་ས བ་གཉེར་ཁང་ ག ་ས བ་གཉེར་བའ ་བདེ་ད ན་ལྷན་ཚོགས་ནས་གསྩོལ་འདེབས་སྐྱབས་འཇུག་ཞུས་པ་ལྟར། ༸སྐྱབས་ར ་ས ྩོ བ་དཔ ན་ཟམ་གད ང་ར ན་པྩོ་ཆེ་མཆྩོག་ག ས་ཝཱ་ཎ་གཙུག་ལག་ས བ་ཁང་ག ྲི ་ དགེ་ལས་ས བ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་བཀའ་ས བ་བཀའ་དྲྲིལ་བསྩལ་བའ ་བརྙན་འཕྲིན་ལས་སྒ་ཕབ་ ཞུས།
42 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡིན་ནའང་བདེ་དན་ལྷན་ཚོགས་ཀ ས་རེ་འདུན་གནང་བར་བར ན་ཡང་ས་མ་ རེད་ཅེས་ཞུ་བདེ་པ་མ་བྱུང་། ད་ལྟ་འདིར་ཚོགས་འདུ་གཙོ་སྐྱོང་གནང་མཁན་ ག ས་བཀའ་གནང་བ་བཞིན་བརད་གཞི་འདིའི་ཐག་ལ་ང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ གང་ཡ ད་པ་རྣམས་མད ར་བསྡུས་ཤིག་ཞུ་རྒྱུའི་འབད་བ རྩྱོ ན་བ ེ ད་ཀ ་ཡིན། བརད་གཞིའི་ཐག་ལ་གཏམ་བཤད་བ ད་པའི་ཆེད་དུ་བསམ་བ་གཏང་རྒྱུ་དང་ ག་སྒ ག་བ ེད་རྒྱུ་གང་ཡང་མ་བྱུང་སབས། གཙུག་ལག་སབ་གཉེར་ཁང་གི་ གནས་བབ་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ངས་ཞུ་ཐུབ་རྒྱུ་ཁག་པ་ཡིན་ཡང་། སྤ ར་བཏང་ གི་ཤེས་བའི་ང་བའི་ཚུལ་དུ་ངས་གང་དན་པ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བ ད་ ཀ ་ཡིན། འདིའི་ནང་བརད་གཞི་ཁག་གཉིས་འདུག བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་གིས་ བད་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་ཇི་ལྟར་མཚོན་གི་ཡད་དམ་ཞེས་པ་དང་། ད་ལྟ་དང་ འབྱུང་འགྱུར་ག ་བ ད་ཀ ་ན་གཞ ན་ཚོས་བ ད་ཀ ་སྐད་ཡིག་འཛིན་སྐྱོང་སེ ལ་ གསུམ་ཇི་ལྟར་བ་དགས་སམ་ཞེས་པ་བཅས་བརད་གཞི་ཁག་གཉིས་རེད། དང་པ ་སྐད་ཡིག་གིས་མི་རིགས་ཀ ་ང ་བ ་ཇི་ལྟར་མཚོན་ག ་ཡ ད་དམ་ ཞེས་པ་འདི་གཅིག་བས་ན་སབས་བདེ་པ་འད་པ་གཅིག་རེད། ཡང་ཞིབ་ ཚགས་པ་བས་ནས་བག་ག ང་བ ད་ན། སྐད་ཡིག་གིས་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་མཚོན་ སངས་དེ་ལས་ས་པ་མེད་པ་གཅིག་ཀང་ཡིན་ས ད་པ་རེད། ལར་ནས་མི་རིགས་ ཟེར་བ་དེ་གང་འད་ཞིག་ལ་བརད་ཀ ་ཡད་པ། དེ་ཡང་ཞིབ་འཇུག་བ ད་དགས་ པའི་གནས་སངས་ཤིག་རེད། སངས་རྒྱས་ཀ ་གསུང་མད་རྒྱུད་ཀ ་བཀའ་དེ་ ཚོའི་ནང་བལྟས་ན། འག་བའི་རིགས་ཀ ་སྐད་ཡིག་གཅིག་གྱུར་དུ་བརྩིས་པ་ ཡང་མང་པ་ཡད། ཡང་འག་བ་རིགས་དྲུག་བརྩི་བའི་སྐབས་ལ་འག་བ་རིགས་
43 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དྲུག་གི་སྐད་མི་འད་བ་དྲུག་བརྩིས་པ་ཡང་ཡད། དེ་ལྟར་བརྩི་བའི་སྐབས་མིའི་ འཇིག་ར ན་ག ་ནང་ལ་སྐད་དང་ཡི་གེ་མི་འད་བ་སང་ཕག་མང་པ་ཡད་ཀང་། དེ་ཚོ་ཆ་ཚང་སྐད་ཡིག་གཅིག་གི་ནང་དུ་བསྡུས་ནས་བསན་པའི་སྐབས་ཀང་ ཡད་པ་རེད། དཔེར་ན་བཟང་པ་སྤྱོད་པའི་སན་ལམ་ག ་ནང་ལ། ལྷ་ཡི་སྐད་དང་ ཀླུ་དང་གནད་སྦ ན་སྐད། གྲུལ་བུམ་དག་དང་མི་ཡི་སྐད་རྣམས་དང་། འག་བ་ ཀུན་ག ་སྒ་རྣམས་ཇི་ཙམ་པར། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ལྷ་ཡི་འག་བ་དང་མི་ཡི་ འག་བ། ཀླུ་དང་གནད་སྦ ན་ག ི ་འག་བ། ད ་ཟ་དང་གྲུལ་བུམ་ག ི་འག་བ་དེ་ཚོར་ གཅིག་གྱུར་ག ་སྐད་གཅིག་ཡད་པའི་བཟ་འད་པ་གཅིག་གསུངས་ཡད་ཀང་། ལྷ་དང་། ཀླུ་དང་། གནད་སྦ ན་དང་། ད ་ཟ་དང་། གྲུལ་བུམ་དེ་ཚོར་སྐད་ཡིག་ གཅིག་ཡད་དམ་མེད་ཅེས་པའི་ཐག་གཅད་བ་རྒྱུ་ཁག་པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་ དེའི་གཞུག་ལ། འག་བ་ཀུན་གི་སྒ་རྣམས་ཇི་ཙམ་པར། ཞེས་དེའི་ཁྱབ་ཁངས་ སུ་འག་བ་ས་སའི་ནང་གསེས་ཀ ་སྐད་ཡིག་གི་རྣམ་གངས་མི་འད་བ་ཡད་པ་དེ་ གསལ་པ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ད་ལྟ་ང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་དེང་རབས་ཀ ་འག་སངས་ལྟར་མིའི་འག་བའི་ འཇིག་རེན་ནང་ལགས་ལའང་ངས་འཛིན་ཡད་པའི་སྐད་ཡིག་ས ང་ཕག་ཁ་ ཤས་ཤིག་ཡད་པའི་སྐད་ཆ་ཤད་ཀི་ཡད། སྐད་ཡིག་དེ་ཚོ་ཚང་མས་མི་རིགས་ ཀ ་ང་བ་མཚོན་ག ་ཡད་དམ་ཞེས་དིས་ན། དེས་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་མཚོན་དང་ མི་མཚོན་དེ་མི་རིགས་ངས་འཛིན་བ ད་སངས་ལ་རག་ལུས་ཀ ་རེད་བསམ་ག ་ འདུག ང་ཚོས་ད་ལྟ་མི་རིགས་ཟེར་བ་དེ་གང་འད་ཞིག་ལ་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། སྤ ར་བཏང་ད་ལྟ་ངས་ག ང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་ལྷ་ཡི་སྐད་དང་ཀླུ་དང་གན ད་
44 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྦ ན་སྐད་ཅེས་གསུངས་པ་དེའི་འགས་ལ་གཞིགས་ན། འག་བའི་རིགས་རེ་རེ་ ལ་སྐད་རིགས་རེ་རེ་ཡད་པ་ལྟ་བུ་འཐན་གི་ཡད། ཡང་སྐད་ཡིག་དང་འག་བ། ཡང་ན་མི་རིགས་དེ་འད་ལ་འབ ལ་བ་མེད་ པར་སྐད་ཡིག་ཁ་རང་ལ་དབེ་བ་འབ ད་སངས་ཀ ་ལྟ་ཕྱོགས་གཞན་དག་ཅིག་ ཀང་ཡད་པ་རེད། ལུང་དུ་སན་པའི་སྐད་ཡིག་གི་སྒ ག་འཛུགས་དང་བརྒྱ་ཆ་ བརྒྱ་ཐམ་པ་མཐུན་པའི་ལེགས་པར་སྦར་བ་དང་། དེ་ནས་ཕན་བུ་ལུང་དུ་སན་ པའི་སྒ ག་ལམ་ཆ་ཚང་མ་འཁྱེར་བར་ཅུང་ཟད་ཉམས་བསྡད་པ་དེ་ལ་ཡུལ་མི་ རང་བཞིན་པའི་སྐད་དང་། དེ་ནས་གང་འཚམ་མར་ཟུར་ཆག་སང་བ་ཡིན་ན་ ཟུར་ཆག་གི་སྐད་དང་། ཆེས་ཟུར་ཆག་པ་དེ་ཚོ་ལ་འད འི་སྐད་ལ་སགས་པ། རྒྱ་གར་ག ་ནང་ལ་སྐད་རིགས་ཆེན་པ ་བཞིའི་དབ ་བ་ཕ ་བའི་སྐབས་ལེགས་ པར་སྦར་བའི་ཚུལ་དང་མཐུན་དང་མི་མཐུན་ག ་ཐག་ནས་དབ ་བ་འབ ད་པ་མ་ གཏགས། མི་རིགས་དང་ས་ཁུལ་ག ་ཐག་ནས་དབ ་བ་འབ ད་ཀ ་མེད། དེ་འདའི་ དབ ་བ་བཞི་འབ ད་སངས་ལ་བལྟས་ན། སྐད་ཡིག་ཚང་མའི་ནང་དབ ་བ་དེ་ འབ ད་རྒྱུ་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག ང་རང་ཚོའི་བ ད་སྐད་ནང་ལའང་ཆ་བཞག་ན་བ ད་པའི་ལེགས་པར་ སྦར་བའི་སྐད་དང་། བད་པའི་ཡུལ་མི་རང་བཞིན་པའི་སྐད་དང་། བད་པའི་ ཟུར་ཆག་གི་སྐད་དང་། བད་པའི་པི་ཤཱ་ཙིའི་སྐད་ལ་སགས་པའི་དབ ་བ་འབ ད་ རྒྱུ་ཡད་སྙམ། དེ་འདའི་དབ ་བ་འབ ད་པའི་སྐབས་ལ་སྐད་ཡིག་དེས་མི་རིགས་ མཚོན་གི་ཡད་དམ་ཞེ་ན། སྐད་ཡིག་གིས་མི་རིགས་མཚོན་པའི་སྐད་ཆ་དེ་ འདིར་ས བས་ཀ ་མེད། ཡིན་ནའང་མིའི་འག་བའི་སྐད་ཡིག་མཐར་ཐུག་པ་
45 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཞིག་ཡད་དགས་པ་ལྟ་བུ་དང་། མིའི་འག་བའི་སྐད་ཡིག་མཐར་ཐུག་པ་དེ་མིའི་ འག་བ་ཡངས་རགས་ཀ ་སྐད་ཡིག་མཚོན་ཐུབ་པ། དེས་མིའི་ང་བ་མཚོན་ཐུབ་ པ་ལྟ་བུ་ཞིག་གི་ཐག་ནས་ཚུར་སྐད་ཆ་བཤད་པ་ཡིན་ན། ཡང་སྐད་ཡིག་གི་ སྨྲ་བ་པས་སྤི་ཚོགས་ཀི་ང་བ་མཚོན་ཐུབ་པའི་གནས་སངས་བཤད་རྒྱུ་ཡད་པ་ ཏན་ཏན་ཆགས་ས ད་པ་རེད། ངས་འག་སངས་མི་འད་བ་གཉིས་ཞུས་པ་ཡིན། དང་པ་དེ་འག་བ་རིགས་ཀ ་སྐད་ཀ ་དབ ་བ་འབ ད་སངས་ཏེ་ཁྱབ་ཆེ་བའི་ དབ ་བ་འབ ད་སངས་ལྟ་བུ་གཅིག་དང་། དེ་ནས་ཡང་སྐད་ཡིག་གཅིག་གི་ནང་ ལགས་ལ་བར་སྤྲྱོད་དམ་ལུང་དུ་སན་པའི་གཞུང་དང་མཐུན་པ་དང་མ་མཐུན་ པའི་དབེ་བའི་ཐག་ནས་སྐད་ཡིག་གཅིག་ལ། དེའི་ནང་ལ་སྐད་རིགས་ཆེན་པ་ བཞི་ལ་སགས་པ་དེ་འདའི་དབ ་བ་འབ ེ ད་རྒྱུ་ཡད་པ་དེ་དབ ་བ་འབ ད་སངས་ ཀ ་གནས་སངས་གཅིག་རེད། ཡང་དེ་མིན་པའི་ས་ཁུལ་དང་ཡུལ་ལུང་གི་དབང་གིས་དབ ་བ་འབ ད་པ། བད་པས་བརྒྱབ་པའི་སྐད་ལ་བད་སྐད་ཟེར་བ་དང་། རྒྱ་མིས་བརྒྱབ་པའི་སྐད་ ལ་རྒྱ་སྐད་ཟེར་བ། རྒྱ་གར་བས་བརྒྱབ་པའི་སྐད་ལ་རྒྱ་གར་ག ་སྐད་ཅེས་དང་། དེས་ན་ཡུལ་ལུང་བེ་བག་པ་དང་ཡུལ་ལུང་བ ་བག་པ་དེའི་ནང་ལ་གནས་པའི་ མིའི་འག་བ་བ ་བག་པ་གཅིག་ལ་སྦར་བའི་སྐད་ཡིག་གི་དབ ་བ་འབ ད་སངས་ ཤིག་ཀང་ཡད། མད་རྒྱ་ཆེར་རལ་པའི་ནང་སྐད་ཡིག་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་ལ་སགས་ པ་བཤད་པ་དེ་ཚོ་མང་ཆེ་བ་རྒྱ་གར་ག ་ཡུལ་ལུང་བ ་ བ ག་པའི་སྐད་ཀ ་རྣམ་ གངས་དང་། རྒྱ་གར་ག ་ཡུལ་ལུང་བ ་བག་པའི་ཡི་གེའི་རྣམ་གངས་དེ་བཤད་ ཀ ་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག
46 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རྒྱ་གར་ག ་ཕ ི་ལགས་ལའང་ཕལ་ཆེར་ཡད་ས ད་པ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན་ མད་རྒྱ་ཆེར་རལ་པ་དང་མངན་པར་བྱུང་བའི་མད་ལ་སགས་པ་དེ་ཚོ་གསུངས་ པའི་སྐབས་ལ་རྒྱ་གར་ཟེར་བ་དེ་ཧ་ཅང་ཆེན་པ་རེད། དེའི་ནང་མྱཱནྨཱར་ཡང་ ཚུད་ཡད། བད་ཀ ་ཆ་ཤས་ཀང་མང་པ་གཅིག་ཚུད་ཡད། ཤྲ ་ལཾཀཱ་ཡང་ཚུད་ ཡད། ཨཕགཱནིསྟཱན་ཡང་ཚུད་ཡད། དེང་སང་རྒྱ་གར་ག ་ག ང་ཕན་ The Indian sub-continent ཟེར་བ་ཆ་ཚང་ལ་རྒྱ་གར་བརྩིས་པ་འདིས་ཡུལ་ལུང་བ ་ བག་པའི་སྐད་ཡིག་མང་པ་གཅིག་དེའི་ནང་ལ་ཡད། ཡིན་ནའང་མད་དེ་ཚོའི་ ནང་ལ་བད་སྐད་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་གསལ་ག ་མི་འདུག དེར་བར ན་རྒྱ་གར་ག ་ ག ང་ཕན་ག ་ནང་ལགས་ལ་ཡད་པའི་ལུང་པ་དེ་ཚོའི་སྐད་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ད་ ལྟ་ང་ཚོས་ངས་ཀང་ཟིན་ག ་མེད། ངས་ཟིན་པའི་དབང་དུ་བས་ནའང་རྒྱ་གར་ ག ་ནང་ལ་ཡད་པའི་སྐད་ཡིག་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ལུང་འད ན་བ ད་ཀ ་ཡད་རེད་ བསམ་ག ་འདུག འག ལ་ཆེན་དི་མེད་འད་ཀ ་ནང་ལ་སྐད་ཡིག་མང་པ་གཅིག་བགངས་ ཡད། སྐད་ཡིག་སུམ་ཅུ་ས་གངས་ཤིག་གི་མིང་འཐན་ག ་ཡད། དེའི་ནང་ལ་ བད་ཀ ་སྐད་དང་ཞེས་བད་སྐད་ཟུར་དུ་འཐན་ག ་རེད། ཕལ་ཆེར་རྒྱ་གར་ག ་ གཞུང་གི་ནང་ལ་བད་སྐད་སྐྱོར་ལ་དངས་སུ་རང་མིང་འབད་བས་ནས་ཐན་པ་ དེ་འག ལ་ཆེན་ད ་མེད་འད་དང་པ་མིན་ནམ། ཡིན་ནའང་ང་ཚོས་གཞུང་ཆ་ ཚང་མཐང་མེད་སབས་དེ་རང་དང་པ་རེད་ཅེས་ཐག་གཅད་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད། ང་ ཚོས་མཐང་བའི་ནང་ལ་འག ལ་ཆེན་ད ་མེད་འད་ས་ཤས་མིན་ནམ། ལྷག་པར་ དུ་ང་རང་གིས་མཐང་བའི་ནང་ནས་ཟེར་ག ་ཡད། ང་ཚོ་ཟེར་ནས་ཁྱེད་ཚོ་ཡང་
47 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ འདིའི་ནང་བསྡུ་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོས་གཅིག་བས་ན་དེ་ལས་མང་བ་ གཟིགས་ཡད་ཤག་རེད། འག ལ་ཆེན་ད ་མེད་འད་བརྩམས་པའི་སྐབས་ལ་སན་ པ་མ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལ་ ༧༠༠ ཡས་མས་ཤིག་འག་ཡི་ཡད་སབས། ད་ལྟ་ ནས་བརྩིས་ན་ལ་ཆིག་སང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཡས་མས་ཤིག་གི་སན་ལ་བརྩམས་པ་ གཅིག་རེད། དེ་ཡང་ང་རང་ཚོའི་དུས་འཁ ར་ག ་ལུགས་ཀ ་རིགས་ལྡན་རྒྱལ་པ ་དེ་ ཚོའི་རྒྱལ་ཐག་གི་ལ་གངས་དང་། རྒྱལ་པའི་གངས་ཀ་དེ་ནས་བརྩིས་པའི་ལ་ བརྩི་སངས་དེ་རེད། ཡང་རྒྱ་གར་གི་སྐད་ཡིག་གི་འགས་ལ་བལྟས་ནས་བརྩི་ སངས་བས་ན། ང་ཚོས་བཤད་སངས་དེ་ཏག་ཙམ་མི་མཐུན་པ་ཡང་ས ད་ཀ ་ རེད་བསམ་གི་འདུག ཡིན་ནའང་རག་ག་དེ་བཤད་དགས་ཀ ་མི་འདུག གང་ ལྟར་འག ལ་ཆེན་ད ་མེད་འད་ཀ ་ནང་ལ་ཡད་པའི་བད་ཀ ་སྐད་ཟེར་བ་དེ་ད་ལྟ་ ང་རང་ཚོའི་ཕ་སྐད་བད་ཀ ་སྐད་ཟེར་བ་དེ་རང་རེད། དེ་ལ་དགས་པ་གང་ཡང་ མེད། དེར་བར ན་ལུང་པ་གཅིག་ལ་མིང་འབད་བས་ནས་ལུང་པ་དེའི་སྐད་ཅེས་ བརད་སྐབས་དེ་འད་བའི་སྐད་དེས་ལུང་པ་དེའི་ནང་ཡད་པའི་མི་རིགས་དེ་ མཚོན་དགས་ཀ ་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེའི་ང་བ་དེ་ངེས་པར་དུ་མཚོན་ དགས་ཀ ་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེ་ཡང་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་མི་རིགས་ ཟེར་བ་དེ་གང་འད་ཞིག་ལ་ཟེར་རྒྱུ་ཡིན་པ། ང་ཚོའི་བད་སྐད་དུ་མི་རིགས་ ཞེས་ལབ་སྡྱོད་པ་དེ་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཀི་ནང་ལ་ཚིག་མི་འད་བ་མང་པ་ཞིག་ལ་ བེད་སྤྱོད་བ ད་ཀ ་ཡད་རེད། བད་སྐད་ཀ ་ནང་ལ་དེ་ས་ཕན་ཆད་དགས་མཁ་དེ་ ཙམ་མ་བྱུང་ནས་ཚིག་མི་འད་བ་མང་པ་བཟས་པ་དེའི་དབང་གིས་ཆགས་པ་
48 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཞིག་ཡིན་ག ་རེད་བསམ་ག ་འདུག དཔེར་ན་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ལ་བམ་ཟེའི་ རིགས་དང་། རྒྱལ་རིགས། ར ་རིགས། དམངས་རིགས་དང་གདལ་པའི་རིགས་ བཅས་པ་དེ་ལ་ང་ཚོའི་བད་སྐད་ནང་ལ་བཤད་དུས་མི་རིགས་བཞི་མི་རིགས་ ལྔ་ཞེས་ལབ་ཀི་རེད། འདི་ལ་ཡང་མི་རིགས་ཞེས་པའི་ཚིག་དེ་ང་ཚོས་བེད་ སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད། དེ་བཞིན་ལེགས་ སྦ ར་ག ་སྐད་ནས་ཚུར་བསྒྱུར་བའི་དབང་དུ་ བ ས་པ་ ཡིན་ན་ཇཏ ་ཟེར་བ་གཅིག་ཡད། ཇཏི་ཟེར་བ་དེ་ལའང་ང་ཚོས་མི་རིགས་ཞེས་ པ་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད། རིགས་རྒྱུད་དམ་མི་རིགས། སྤིར་བཏང་ང་ཚོའི་ བད་སྐད་ཀ ་ནང་ལ་རིགས་དང་། རུས་དང་། ཆ་འབང་ཟེར་བའི་ཚིག་གསུམ་ ཡད་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་མང་ཆེ་བ་གཅིག་ལ་ཇཏི་དང་། ཀུལ་དང་། ཀུལ་ ལའང་ང་ཚོས་རིགས་ཟེར་བ་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་འདུག ཀུལཔཏི་ལ་རིགས་ ཀ ་བདག་པ་ཞེས་བརད་ཀ ་ཡད་རེད། དེར་བར ན་ཀུལ་ལ་ང་ཚོས་རིགས་ཟེར་ བའི་ཚིག་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད། ཇཏི་ཟེར་བ་དེ་ལའང་ང་ཚོས་རིགས་ ཞེས་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད། སྐབས་འགའ་རེར་ལེགས་ སྦ ར་ག ་སྐད་ལ་ག ཏྲ་ཟེར་བ་དེ་ལའང་ང་ ཚོས་རིགས་ཞེས་པའི་ཚིག་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད། གཏྲ་ལ་གཅིག་བས་ ན་མཚམས་རེར་རུས་ཞེས་པ་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེས་ན་ང་ཚོས་མི་རིགས་ཟེར་བ་དེ་ཡང་བ སྐར་གསལ་པ ་མ་བཟས་པ་ཡིན་ ན། མག་རྨྱོངས་པའི་གནས་སངས་ཤིག་ཆགས་རྒྱུ་རེད། ལྷག་པར་དུའང་ཨིན་ ཇིའི་སྐད་ལ་ Race ཟེར་བ་ཞིག་ཡད། Racial Discrimination ཟེར་བའི་
49 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ སྐད་ཆ་ཞིག་ཡད་རེད། དེ་ལའང་ང་ཚོའི་བད་སྐད་ནང་ལ་མང་ཆེ་བ་གཅིག་ གིས་མི་རིགས་ཞེས་སྒྱུར་ག ་འདུག དེ་ལས་མར་ཆུང་དུ་བས་ན་ Ethnicity ཟེར་བ་ཞིག་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་འདུག Ethnic དང་ Ethnicity ལ་ཡང་ང་ ཚོས་མི་རིགས་ཞེས་ལབ་ཀི་རེད། ཁ་ཚོ་མན་པའི་མི་རིགས་རེད། ཁ་ཚོ་ཀ་པའི་ མི་རིགས་རེད། ཁ་ཚོ་གདད་མའི་མི་རིགས་རེད། རཱཇསཐཱན་ག ་གདད་མའི་མི་ རིགས་རེད། མདྷྱ་པྲདེཤ་ཡི་གདད་མའི་མི་རིགས་རེད། མི་རིགས་ཟེར་བ་དེ་ འདི་ཚོ་ལའང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་འདུག དངས་གནས་བས་ན་ ethnic ཟེར་བ་འདི་ཏག་ཙམ་རྒྱ་ཆུང་བ་ལྟ་བུ་ ཞིག་རེད། ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཀ ་ནང་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་བའི་ Nation ཟེར་བ་དེ། The Nationality and Nation, Nation state ཟེར་བའི་ Nation དེ་ ལའང་ང་ཚོས་མི་རིགས་ཞེས་བརད་ཀ ་ཡད། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤ ་མཐུན་རྒྱལ་ ཁབ་ཀ ་བཙའ་ཁ མས་ཀ ་ནང་ལ་ Multi National ཟེར་ནས་བརད་པ་མ་ གཏགས། Multi Ethnic ཞེས་ལབ་མེད། ད་ལྟ་ཁ་རང་ཚོས་གཞུང་འབ ལ་ ག ་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་བསྒྱུར་བ་དེའི་ནང་ལའང་ Multi National ཟེར་བ་ དེ་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཡད་སབས། གངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྔ་བཅུ་ང་ལྔ་ཞེས་བཤད་ དུས་ Minority Nationality ཟེར་ནས་ལབ་པ་མ་གཏགས། Minority Ethnic ཞེས་བརད་ཀ ་མེད། ཡིན་ནའང་ཕ ་ལ་ ༢༠༠༤ ལ་བཏན་པའི་ཤག་བུ་ དཀར་པ་དང་། ཕ ་ལ་ ༢༠༠༤ ཡི་ར ས་ལ་བཏན་པའི་ཁ་ཚོའི་ཡིག་ཆ་དེ་ཚོའི་ ནང་ལ་ Nationality ཟེར་བ་ཨིན་ཇིའི་ནང་ལ་བེད་སྤྱོད་མ་བཏང་བར་ Minority Ethnic Group ཞེས་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་འདུག འན་ཀང་སན་མ་
50 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཁ་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཟིན་པ་དེ་ཚོ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་གཏང་ས་རག་གི་མ་ རེད། བཙའ་ཁ མས་ཀ ་ནང་ལ་ད་ལྟ་ཡང་ Minority Nationality ཟེར་ནས་ ཡད་པ་མ་གཏགས་ Minority Ethnic ཟེར་ནས་ཡད་མ་རེད། དེས་ན་སྐད་ཡིག་གིས་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་མཚོན་གི་རེད་དམ་ཟེར་བའི་ མི་རིགས་དེ་གང་དུ་འཇག་གི་ཡིན་ནམ། དེ་ཐག་གཅད་བ ད་དགས་ཀ ་རེད། དེ་ ཕལ་ཆེར་ང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ལྟར་བས་ན། ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་ Nationality ཟེར་བ་དེ་རང་ལ་ག་དགས་ཀ ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ཡང་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ ལ་ Nation དང་ Nationality ཟེར་བ་དེའི་འགྱུར་ག ་མི་རིགས་ཟེར་བ། དེ་ འད་བའི་མི་རིགས་དེ་གང་འད་ཞིག་ལ་ལབ་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་ལའང་ People ཟེར་བའི་ཚིག་གཅིག་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད་རེད། People ཟེར་བའི་ཚིག་ དེ་ལ་ང་ཚོས་མི་རིགས་ཞེས་ལབ་ཡད་ཀ ་མ་རེད། མི་མང་ངམ་མི་ཚོགས་ཞེས་ ལབ་ཡད་ཀི་རེད། དེ་ལྟར་ལབ་ན་འག ག་གི་ཡད་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེས་ ན་ People ནས་ Nationhood, Nation ག ་ང་བ་ Nation ཟེར་བ་དེ་ཡད་ པ་ཡིན་ན་དེ་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་ཐབ་ཐང་ཡད་པའི་སྐད་ཆ་ཤད་ཀ ་ཡད་རེད། དཔེར་ན་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ས ད་དན་ཚན་རིག་པ་དེ་ཚོས་ Nation State ཟེར་ བའི་ Theory དེ་སན་མ་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་པ་བརྩི་ཡི་ཡད། དེང་སང་ Nation State ཟེར་བའི་ Theory དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་མིན་པ་ལྟ་བུ་བརྩི་ ཡི་འདུག གང་ཡིན་ཟེར་ན་ Nation མང་པ་ཚུར་རུབ་རུབ་ཆགས་ནས་རྒྱལ་ ཁབ་གཅིག་གི་ནང་ལ་འག་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བ ད་ཀ ི་ཡད་སབས། ནུབ་ཕྱོགས་ ལའང་ Multi National State ཞེས་པ་དེ་འད་ཡང་གི་ཡད།
51 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དེས་ན་རྒྱ་མིས་ཁ་རང་ཚོས་སབས་པ་ཆེན་པའི་ཐག་ནས་ Multi National State ཡིན་ཞེས་གསལ་པར་བརད་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་མ་གཏགས་ Nation ཟེར་བའི་མིང་དེ་ཐབ་རྒྱུའི་མི་ཚོགས་ཞིག་ལ་ཅི་ཞིག་དགས་སམ། ཡང་མི་ཚོགས་དེ་ Nation ག ་ང་བར་མཚོན་ཐུབ་པར་གང་དགས་ཀ ་ཡད་ དམ་ཟེར་ན། སྡྱོད་སའི་ས་ཁྱྱོན་གཅིག་དགས་ཀི་ཡད་རེད། རྒྱལ་ཁབ་མང་པ་ གཅིག་གི་ནང་ལ་ཁ་འཐར་ནས་བསྡད་པ་མ་ཡིན་པར། དེ་འདའི་སྤ ་ཚོགས་ ཀ ་སྡྱོད་སའི་ས་ཁྱྱོན་གཅིག་དགས་ཀི་ཡད། ཐུན་མང་གི་ལེགས་བང་གཅིག་ དགས་ཀ ་ཡད་རེད། ཐུན་མང་གི་ལེགས་བང་དེ་ཇི་ལྟར་ཡང་གི་རེད་དམ་ཞེ་ ན༑ ལེགས་བང་གི་འབྱུང་ཁུངས་གཙོ་བ་ལྟ་བུ་སྐད་ཡིག་དེ་རེད། སྐད་ཡིག་ དེ་ལེགས་བང་ཐམས་ཅད་ཀ ་གཞི་རྩ་དང་། རིག་གནས་ཐམས་ཅད་ཀི་གཞི་ རྩ་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། དེར་བར ན་ཐུན་མང་བའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་མེད་པ་ཡིན་ན། ཐུན་མང་བའི་ རིག་གནས་ཡང་ས་ཡད་མ་རེད། ཐུན་མང་བའི་རིག་གནས་མེད་ན། ཐུན་མང་ བའི་ལེགས་བང་ཡང་རྒྱུ་མེད། ལེགས་བང་ཟེར་བ་དེ་རིག་གནས་ཀི་མཇུག་ འབས་ལྟ་བུ་དེ་རེད། ཐུན་མང་བའི་རིག་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡད་ པ་ཡིན་ན། རིག་གནས་དེའི་དབང་གིས་མཇུག་འབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ གཅིག་ཡང་གི་ཡད་རེད། དེའི་དབང་གིས་མི་ཚོའི་བསམ་བ་གཏང་སངས་དང་ སྤྱོད་པ་འཁྱེར་སངས་ཀ ་གཤིས་ཀ་གཅིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། དེ་འད་གཅིག་ ལ་ལེགས་བང་ཟེར་ག ་རེད། སཾསྐྲཏིཀ་ཅིཏ་བྷཱུམི་ ཀཱི ་ཁེཏི་ཧཻ། ཅིཏ་བྷཱུ་མི་ཀཱི་ ཀྲཥི་ཧཻ་ཞེས་ཨཱཙཱརྱ་ནརེནྡྲ་དེབ་ཀ ས་བཤད་པ་དེ་ཧ་ཅང་བདེན་པ་རེད། ཨིན་
52 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཇིའི་སྐད་ལ་ cultural ཟེར་བ་དེ་ A mindset which is a cultivated through a system of knowledge. དེ་འདའི་ cultivated mindset ཡང་ན་ཐུན་མང་གི་བའི་འགྱུར་བ་གཅིག་ཡང་བ་ལ། ཐུན་མང་གི་སྐད་ཡིག་ གཅིག་མེད་པ་ཡིན་ན་ཡང་སངས་རྩ་ནས་ཡད་མ་རེད། དེར་བར ན་མི་རིགས་ ཀ ་མིང་ནས་སྐད་ཡིག་ལ་མིང་བཏགས་པའི་བད་སྐད་ཟེར་བ་དེས་བད་པའི་ མི་རིགས་དང་བད་པའི་མི་ཚོགས་དེ་ Nation ག ་ང་བ་ཡིན་པ། བད་པའི་མི་ ཚོགས་དེ་མི་རིགས་རྒྱལ་ཁབ་སྐྲུན་ནུས་མཁན་ག ་མི་རིགས་གཅིག་ཡིན་པ་ མཚོན་པའི་ཆ་རྐ ན་གཙོ་བ་ལྟ་བུ་དེ་ང་ཚོའི་ཐུན་མང་བའི་སྐད་ཡིག་འདི་རེད། སྤ ར་བཏང་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་གཏ ང་ ས ངས་ལ་མི་འ ད ་བ་རིམ་པ་ གསུམ་ཙམ་བརྩི་ཆག་གི་རེད། སྐད་ཡིག་དེ་ཕ་སྐད་ཀ ་ང་བ་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་ བ། ཨིན་ཇིའི་ཤད་སངས་བས་ན་མ་སྐད་ཀི་ང་བ་དང་། ང་ཚོའི་བད་པའི་ཤད་ སངས་ལ་ཕལ་ཆེར་ཕ་སྐད་ཀ ་ང་བ་ལབ་ཀ ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ཕ་ཡུལ་ ལབ་ཀ ་ཡད་ཙང་ཕ་སྐད་ཅེས་ལབ་ན་སབས་བདེ་བ་ཞིག་རེད། མ་ཡུལ་ལབ་ ན་མ་སྐད་ཅེས་ཟེར་ན་སབས་བདེ་བ་ཡད་ཀ ་རེད། དེས་ན་རྒྱ་མིའི་སྐད་ཆ་ ཤད་སངས་ལྟར་བས་ན་མ་ཡུལ་ལབ་ཀ ་ཡད་སབས། དེའི་སྐད་ཡིག་ལ་མ་སྐད་ ཅེས་ལབ་ཀ ་མེད་དམ་སྙམ། དེས་ན་བད་པའི་ཕ་ཡུལ་དང་ཕ་སྐད་གཉིས་པ་ དེ་མཉམ་དུ་ཕ ན་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་བད་པའི་བསན་བཅས་དང་གཞུང་ལུགས་ ར ང་པའི་ནང་ལ་ཕ་སྐད་ཅེས་འཁད་པ་ཞིག་ངས་མཇལ་མ་སང་། ཡིན་ནའང་ དེ་རིང་སང་ཉིན་ང་ཚོས་སྐད་ཆ་ཤད་པའི་སྐབས་ལ་ཕ་སྐད་མ་སྐད་གང་རུང་ གཅིག་ལབ་དགས་ཀ ་རེད། དེས་ན་ཕ་སྐད་ལབ་ན་འབ ལ་ཆགས་པ་མེད་དམ་
53 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བསམ་ག ་འདུག སྐད་ཡིག་དེ་རང་གི་རྒྱུད་པའི་མི་རབས་གང་མའི་སྐད་ཡིག་ གི་ང་བའམ་ས་སའི་རང་སྐྱོང་གི་སྐད་ཡིག་གི་ང་བ་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་སངས་ ཞིག་དང་། ཡང་ས་སའི་རང་སྐད་དམ་ས་སའི་མི་རབས་མི་རྒྱུད་ཀ ་སྐད་ཡིག་ མིན་ནའང་ཆས་དང་རིག་གནས་སབ་སྦྱོང་གི་དན་དུ་བེད་སྤྱོད་གཏང་བ། དེའི་ ནང་ནས་གཙོ་བ་ཆས་ཀ ་སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་དན་དུ་བེད་སྤྱོད་གཏང་བ་དང་། སྤ ར་བཏང་རིག་གནས་ཀ ་ཉམས་ཞིབ་བ ད་དུས་བེད་སྤྱོད་གཏང་བ་བཅས། དེ་ འདའི་ཆ་ནས་བེད་སྤྱོད་གཏང་སངས་མི་འད་བ་གསུམ་ཡད་རེད། འདིར་ཨིན་ ཇིའི་སྐད་རང་བེད་སྤྱོད་བཏང་ན་སབས་བདེ་བ་མེད་དམ་བསམ་ག ་འདུག ། མི་སེར་ག ་ཆ་ནས་བད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་བད་སྐད་དེ་རང་གི་ཕ་ སྐད་ཀ ་ང་བ་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་མཁན་ནི། མི་སེར་ག ་ཆ་ནས་བད་པ་ཡིན་པ་ ལས་མང་བ་ཡད་རེད། འབྲུག་པའི་མི་འབར་དང་། རྒྱ་གར་ག ་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་ རི་རྒྱུད་ཀ ་ནང་ལགས་ལ་ཀི་ལ་མི་ཊར་སང་གཉིས་ལྷག་ཙམ་ག ་ཁྱྱོན་ཏེ། ལ་ དྭགས་ནས་ཨརུཎཱ་ཅལ་པྲདེཤ་ཡི་བར་དུ་དབངས་བཞི་དང་གསལ་བ ད་སུམ་ ཅུ་ལ་བར ན་པའི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་གཏང་མཁན་མི་འབར་ཧ་ཅང་མང་པ་ རེད། ཡིན་ནའང་རྒྱ་གར་ག ་མི་འབར་གངས་བཤེར་ག ་ནང་ལགས་ལ་བད་ སྐད་རྒྱག་མཁན་དེ་ཙམ་ཡད་རེད་ཅེས་བསན་ཐུབ་ཀ ་ཡད་མ་རེད། གང་ལྟར་ བལ་ཡུལ་ག ི ་ལ་བཅུ་ཕག་ཁ་ཤས་སན་གི་མི་འབར་གངས་བཤེར་ལ་བལྟས་པ་ ཡིན་ན་བད་སྐད་བེད་སྤྱོད་གཏང་མཁན་ཁང་ཚོའི་མི་འབར་ག ་བརྒྱ་ཆ་ ༡༦ ཙམ་ཡད་པ་བཤད་འདུག དེས་ན་བལ་ཡུལ་ནང་ལ་བརྒྱ་ཆ་ ༡༦ ཙམ་ཡད་ རེད་ཟེར་དུས་གང་ལ་གང་འཚམ་ག ་མང་པ་ཡད་པ་རེད། འབྲུག་ཡུལ་ཧ་ལམ་
54 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡངས་རགས་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། དེ་ནས་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་བརྩིས་པས་བད་མི་ ས་ཡ་དྲུག་དང་བད་པའི་ཕ ་ལགས་ལ་ཡད་པའི་བད་སྐད་ཕ་སྐད་ཀ ་ང་བ་ལ་ བེད་སྤྱོད་གཏང་མཁན་ས་ཡ་དྲུག་ལས་མང་བ་ཏན་ཏན་ཡད་ས ད་པ་ཞིག་རེད་ བསམ་ག ་འདུག བད་སྐད་དེ་ཆས་སྐད་ཀ ་ང་བ་ལ་བེད་སྤྱོད་བ ད་མཁན་དེ་ སག་པ་རྣམས་རེད། དེ་ནས་ཀཱལམིཀ་དང་། ཀརིཡཱ། ཐུབཱ་ནང་ལའང་ཡད། རཤི་ཡཱའི་ནང་ལ་སག་རིགས་མང་པ་ཡད་རེད། བཀའ་འགྱུར་བསན་ འགྱུར་བ ད་ཡིག་ནང་ལ་གང་བཞུགས་པ་དེ་ས ག་སྐད་ལ་བསྒྱུར་ཡ ད་ ནའང་། སག་པ་རྣམས་ཀ ས་ཆ་ག་ཕག་ལེན་དང་གཞུང་ཆེན་མ་ལ་སབ་གཉེར་ བ ད་པའི་སྐད་ཡིག་ཏུ་བད་སྐད་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད་རེད། དེ་ནི་ནང་སག་ རང་སྐྱོང་ལངས་ནང་ལའང་ཡད་རེད། ཕ ་སག་ལའང་ཡད་རེད། མན་ཇུ་ནང་ ལའང་ཡད་རེད། རྒྱ་ནག་གི་ལུང་པའི་ཆ་ཤས་མང་པའི་ནང་ལ་ཡད། དེས་ ན་བད་སྐད་དེ་ཆས་སྐད་ཀ ་ང་བ་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་མཁན་ག ་མི་རིགས་ནི་ བད་པ་ལས་ཧ་ཅང་མང་བ་ཆགས་བསྡད་ཡད། ཉམས་ཞིབ་ཀ ་ཆེད་དུ་བེད་ སྤྱོད་གཏ ང་མཁན་ནི་དེང་སང་འཛམ་བུ་ག ང་གང་སར་ཏན་ཏན་ཡ ད་རེད་ བསམ་ག ་འདུག ངས་འདི་ཚོ་སྤྲྱོས་ནས་བཤད་དགས་དན་གང་ཡིན་ནམ་ ཟེར་ན། དེ་ཚོ་ཚང་མ་སྐད་ཡིག་གིས་ Nation མཚོན་ག ་རེད་དམ་མ་རེད་ ཟེར་བའི་དཔྱད་པ་དེའི་ནང་ལགས་ལ་རག་ག་དེ་ཚོ་ཡང་གི་ཡད་རེད། དཔེར་ ན་ Nationality ཡི་ཆ་ནས་བད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ཚོས་བད་སྐད་ཅེས་ལབ་ རྒྱུར་འཚེར་སྣང་བ ད་ཀ ་འདུག བ་ཊི་ཡ་ཞེས་ལབ་ན་དགའམ། ནེ་ཝ་རི་ཞེས་ ལབ་ན་དགའམ། ཡང་གཞན་དག་ཅིག་ལབ་ན་དགའ་བ་ཨེ་འདུག་བལྟས་པ་
55 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ མ་གཏགས་བད་སྐད་ཅེས་ལབ་དུས་འཚེར་སྣང་ལྟ་བུ་ཡད་རེད། འཚེར་སྣང་ དེ་བད་སྐད་གཅིག་པ་ལ་ཡད་པ་མ་གཏགས་སྐད་ཡིག་གཞན་པ་ཚོ་ལ་འཚེར་ སྣང་དེ་ཡད་མ་རེད། འཛམ་བུ་ག ང་གི་ནང་ལ་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རྒྱག་མཁན་ག་ཚོད་ཡད་རེད། ཚང་མས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རང་ལབ་ཀ ་རེད་མ་གཏགས། ཨ་ སི་ཀྲྱོ་ལི་ཡ་ཚོས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རྒྱག་གི་ཡད་རེད། ཁང་ཚོས་སྐད་དེ་ལ་མིང་ གཞན་ཞིག་འདགས་ཀ ་མེད། ཨ་མེ་རི་ཀས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རྒྱག་གི་ཡད་རེད། ཁེ་ན་ཌས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རྒྱག་གི་ཡད་རེད། ད་ལྟ་འཛམ་བུ་ག ང་འདིའི་ནང་ལ་ ཨིན་ཇིའི་སྐད་དེ་རྒྱུན་སྤྱོད་ཀ ་སྐད་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་མཁན་རྒྱལ་ཁབ་བཞི་ ལྔ་ཙམ་ཡད་རེད། ཨ་སི་ཀྲྱོ་ལི་ཡ་དང་ནིའུ་ཛི་ལེནྜ་གཉིས་སྐད་གདངས་ཏག་ ཙམ་མི་འད་བ་མ་གཏགས་ཆ་ཚང་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རྒྱག་གི་རེད། ཨ་རིའི་བང་ ཕྱོགས་དེའི་ནང་ལ་ཨ་རི་དང་ཁེ་ན་ཌ་གཉིས་ཀས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རྒྱག་གི་རེད། ཡ ་ར བ་ཀ ་ནང་ལ་ཡུ་ནཨི་ཊེཌ་ཀིངྒ་ཌ མ་ག ས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རྒྱག་གི་ཡ ད་ སབས་རྒྱལ་ཁབ་ལྔ་ཆགས་སང་། རྒྱལ་ཁབ་ལྔ་ཀས་སྐད་ཡིག་གི་མིང་འདགས་ པའི་སྐབས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཅེས་ལབ་པ་མ་གཏགས། དེ་ལ་བཟ་བཅས་བས་ཏེ་ ལབ་དགས་དན་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། དཔེར་ན། རྒྱ་གར་ག ས་ངས་འཛིན་ཡད་པའི་སྐད་ཡིག་གི་གངས་ཀ་རྒྱག་ པའི་སྐབས་ལ་ནེ་པཱ་ལིའི་སྐད་ཀང་ཡད་རེད། ནེ་པཱ་ལིའི་སྐད་ལ་ནེ་པཱ་ལི་རང་ བརད་པ་མ་གཏགས་དེ་ལ་ཡང་ཐ་སྙད་གཞན་དག་སྦར་དགས་ཀི་མེད། ཡིན་ ནའང་བད་སྐད་གཅིག་པ་ལ་བད་སྐད་ཅེས་ལབ་རྒྱུར་ཞེད་སྣང་ལྟ་བུ་བ ད་ཀ ་
56 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། འདུག ཡིན་ནའང་ཁ་ཚོ་ཚང་མས་བད་སྐད་དེ་རང་གི་རང་བཞིན་ག ་སྐད་ དམ་ཕ་སྐད་ཀ ་ང་བ་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ཡད་རེད། དེས་ན་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ ཀ ས་ཨིན་ཇིའི་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་དེ་མཚོན་ག ་རེད་དམ། ཡང་ན་ཨིན་ཇིའི་ སྐད་ཀ ས་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རྒྱག་མཁན་ཚང་མའི་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་མཚོན་ག ་ རེད་དམ་ཞེས་དིས་ན། དེར་ལན་ཅི་ཞིག་བརྒྱབ་ཀ ་རེད་དམ། ད་ལྟ་ངས་ག ང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཕ་སྐད་རང་ལ་བེད་ སྤྱོད་གཏང་མཁན་རྒྱལ་ཁབ་ལྔ་ཡད་རེད། རྒྱལ་ཁབ་ལྔ་པ་དེའི་ Nationalities ཚང་མས་ཁ་ཚོའི་ Nationhood གི་ང་བ་མཚོན་པའི་སྐབས་ལ། སྐད་ དེས་ཨིན་ཇིའི་ Nation ག ་ང་བ་མཚོན་ག ་ཡད་རེད་དམ། ཡང་ས་ས་ཡད་ སའི་ལུང་པ་དེའི་ Nation ག ་ང་བ་མཚོན་ག ་ཡད་རེད། ད་ལྟ་ངས་སྐད་ལ་ མིང་འད གས་ ས ངས་ལ་ཁྱད་པར་ཡ ད་རེད་ཟེར་བ་དེའི་གནད་འགག་འདི་ རེད། དཔེར་ན་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཅེས་བརད་པ་མ་གཏགས་ མིང་གཞན་པ་ཞིག་གང་ཡང་འདགས་ཀ ་མ་རེད། དེས་ན་ཨིན་ཇི་ཟེར་བ་དེ་ མི་རིགས་བ ་བག་པ་གཅིག་གི་མིང་དང་འབ ལ་བ་ཆགས་ནས་ལུང་པའམ་མི་ རིགས་དེའི་མིང་དེ་སྐད་ཡིག་ལ་ཐགས་པ་རེད་མ་གཏགས། སྐད་ཡིག་ཁ་རང་ གི་བར་སྤྲྱོད་ཀ ་ང་བའི་ཆ་ནས་མིང་ཐགས་པ་གཅིག་མ་རེད། དཔེར་ན་ལེགས་ སྦ ར་ག ི ་སྐད་དང་ཡུལ་མི་རང་བཞིན་པའི་སྐད་ཟེར་དུས་བ ར ་ སྤྲྱོ ད་ཀ ི ་རང་ བཞིན་ག ་ཆ་ནས་སྐད་དེའི་མིང་འདགས་ཀ ་ཡད་རེད་མ་གཏགས། མི་རིགས་ དང་ལུང་པའི་ང་བའི་ཆ་ནས་སྐད་དེའི་མིང་འདགས་ཀ ་ཡད་མ་རེད། བ ད་སྐད་ཅེས་ལབ་དུས་བ ད་ཟེར་བ་དེ་དང་པ ་ང ས་བཟུང་ནས་དེའི་
57 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ སྐད་ལ་ཚུར་སྦར་ནས་ལུང་པ་བ ་བག་པ་གཅིག་གི་སྐད་ཀ ་མིང་དེ་འད གས་ ཀ ་ཡད་རེད། དེ་བཞིན་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཟེར་དུས་ཨིན་ཇི་དེ་ལུང་པ་བ ་བག་ པ་གཅིག་གི་མིང་ཡིན་པ་གཞིར་བཞག་གི་ཐག་ནས་དེའི་སྐད་དེ་ལའང་ཨིན་ ཇིའི་སྐད་ཅེས་འདགས་ཀ ་ཡད། དེར་བར ན་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་གིས་མི་ རིགས་གཅིག་གི་ང་བ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། ཨིན་ཇི་རང་གི་ British ཡང་ན་ UK གི་མི་རིགས་རང་གི་ང་བ་དེ་མཚོན་པ་མ་གཏགས། སྐད་དེ་བེད་སྤྱོད་ གཏང་མཁན་ཚང་མའི་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་དེ་མཚོན་ག ་ཡད་མ་རེད། སྐད་དེ་ཐག་མར་གང་ནས་བྱུང་བ་དང་། ཐག་མར་ཡར་རྒྱས་གང་དུ་ སང་བ། ཐག་མར་གང་དུ་གཏགས་པ། ལུང་པ་གང་འད་ཞིག་གི་བདག་དབང་ གི་ནང་ལ་ཡད་པ། དཔེར་ན་ཨིན་ཇིའི་སྐད་དེ་བར་སྤྲྱོད་དང་ཐ་སྙད་གཉིས་ ཀའི་ཆ་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ཨིན་ཇིའི་ལུང་པའི་ནང་ལ་བྱུང་ནས་ཡར་རྒྱས་ ཕ ན་པ་དང་། དེའི་རེས་ལ་ཁང་ཚོའི་མི་དེ་ཚོ་ཕ ་ལགས་ལ་ཕ ན་པའི་སྐབས་ལ་ སྐད་ཡིག་དེ་ཡང་མཉམ་དུ་འཁྱེར་ཕ ན་པ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་པ་མ་གཏགས། ཨ་རིའི་ནང་ལ་སྐད་དེ་གསར་དུ་བྱུང་ནས་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་པ་ཞིག་དང་། ཁེ་ན་ ཌའི་ནང་ལ་སྐད་དེ་གསར་དུ་བྱུང་ནས་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་པ། ཨ་སི་ཀྲྱོ་ལི་ཡ་དང་ ནིའུ་ཛི་ལེནྜ་ག ་ནང་ལ་སྐད་དེ་གསར་དུ་བྱུང་ནས་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་པ་ལྟ་བུ་གང་ ཡང་མ་རེད། ཁ་ཚོར་ཨིན་ཇིའི་མི་རིགས་ཀ ས་མངའ་དབང་བསྒྱུར་བའི་དབང་ གིས་སྐད་དེ་ཡང་མངའ་དབང་སྒྱུར་བ་པའམ། ཡང་ན་མི་འག་མཁན་དེ་ཚོས་ བཙན་ཤུགས་ཀ ས་བཏབ་བཞག་པ་ཞིག་རེད། དེ་བཞིན་དུ་བད་ཀི་སྐད་ཡིག་ ཟེར་བ་དེའང་མིང་ཐགས་སངས་དེ་བད་པ་དང་བད་མི་རིགས་ཀ ་བད་ཀ ་ཡུལ་
58 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལུང་དང་བད་ཀ ་མི་རིགས་ཀ ་བད་པ་ཟེར་བའི་མིང་དེ་ནས་བད་སྐད་ཟེར་བ་ དེ་ཐགས་པ་ཡིན་སབས། བད་སྐད་ཟེར་བ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་གསར་པ་བཟས་བཞག་ པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ལ་ཆིག་སང་བདུན་བརྒྱ་བརྒྱད་བརྒྱའི་སན་ནས་རྒྱ་གར་ ག ་ནང་ལ་བརྩམས་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་ཚོའི་ནང་ལ་བད་སྐད་ཟེར་བའི་ཐ་ སྙད་ཡད་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཡིན་པར་བར ན། ལུང་ཚན་བེ་བག་པ་གཅིག་གི་ སྐད་ཡིག་ཅིག་ཆགས་ཀ ་ཡད། ལུང་ཚན་བ ་བག་པ་གཅིག་གི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ ཆགས་ཀ ་ཡད་སབས། ལུང་ཚན་བ ་བག་པ་དེའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ལེགས་ བང་གི་འབྱུང་ཁུངས་ཀང་སྐད་ཡིག་དེ་ཆགས་བསྡད་ཡད་རེད། དེས་ན་ལུང་ཚན་བ ་བག་པ་དེའི་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་དེ་ངེས་པར་དུ་སྐད་ ཡིག་དེས་མཚོན་ག ་རེད། མཚོན་སངས་དེ་ད་གིན་ངས་གང་དུ་ཟུར་ཙམ་ཞིག་ ཞུས་ཟིན་པ་ཡིན། མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་ནི་མི་རིགས་དེའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ ལེགས་བང་དེ་རེད། ཡང་མིན་ན་ཡུལ་གཤིས་གམས་པའི་གཤིས་ལུགས་ཞེས་ ལབ་ནའང་འག ག་གི་རེད། དེ་འདའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པ་ལས་གཞན་པའི་ བད་མི་རིགས་དེ་མི་རིགས་གཞན་ལས་དབེ་བ་ཕ ་བའི་ཁྱད་ཆ ས་ག་རེ་ཡ ད་ རེད། ཁྱད་ཆས་དེའི་ནང་བརྩིས་པ་ཡིན་ན་སན་དང་པ་དེ་བར་དང་སྐད་ཀ ་ཐ་ སྙད་དེ་ཆགས་ཀ ་རེད་བསམ་གི་འདུག བད་པའི་མི་རིགས་ཟེར་བ་དེ་མི་རིགས་གཞན་ལས་དབ ་བ་ཕ ་ཡང་བའི་ སྐབས་ལ། དབ ེ ་བ་འབ ེ ད་བ ད་ཀ ་ཆས་སམ་ཁྱད་ཆས་དང་པ་དེ་སྐད་ཡིག་གི་ ཐག་ནས་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། སྐད་ཡིག་ནས་བརྩི་དུས་སྐད་ཡིག་གི་དབང་ གིས་རིག་གནས་དང་ལེགས་བང་དེ་ཚོ་མི་འད་བ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད་མ་
59 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ གཏགས། དེ་ལས་གཞན་པའམ་སྐད་ཡིག་ལ་མ་བར ན་པའི་རིག་གནས་དང་ ལེགས་བང་གང་ཡང་ཆགས་ཀི་མེད། སྡེ་སྣྱོད་དེ་ཚོ་མྱཱནྨཱར་དང་ཤྲ ་ལཾཀཱ། ཐཻལེནྜ་ ལ་སགས་པར་ཕ ན་པའི་སྐབས་ལ་ས་སར་ཐར་པའི་མད་ལ་སགས་པ་གཅིག་ ཀང་ལུང་པ་ས་སའི་སྐད་ཡིག་ནང་ལ་སྒྱུར་བཅུག་མེད། གལ་ས ད་བསྒྱུར་བ་ ཡིན་ན། དེའི་ནང་ལ་ནར་འཁྲུལ་འག་བའི་ཉེན་ཁ་ཡད་སབས། པཱལཱིའི་སྐད་ རང་གི་ནང་ལ་ས་སར་ཐར་པའི་མད་ཀག་སྡྱོད་ཀི་ཡད་རེད། ལས་ཀ ་ཆ་ག་ཆ་ ཚང་པཱལཱིའི་ནང་ལ་ཀག་སྡྱོད་ཀ ་ཡད་རེད། དེར་བརེན་སག་པ་དེ་ཚོས་ཆས་ ཀ ་སྐད་ལ་བད་སྐད་བེད་སྤྱོད་གཏང་བ་བཞིན། ལུང་པ་དེ་ཚོས་ཆས་ཀི་སྐད་ལ་ པཱལཱི་བེད་སྤྱོད་མ་བཏང་བར་ཐབས་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཆགས་བསྡད་འདུག ང་ཚོར་ ཡང་དེ་འད་གཅིག་བྱུང་ཡད་པ་ཡིན་ན་ང་ཚོ་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དེས་མི་རིགས་ ཀ ་ང་བ་མཚོན་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡང་རྒྱུ་ཕར་ཞག སྐད་ཡིག་ཁ་རང་གི་གནས་ ཚད་དེ་ད་ལྟ་ནང་བཞིན་སེབས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པ་བ ད་ཀ ་ཡད་རེད་བསམ་ག ་ འདུག དེས་ན་ང་ཚོ་བ ད་ཀ ་སྐད་ཡིག་གིས་མི་རིགས་ཀ ་ང ་བ ་མཚོན་ཚུལ་ གཞན་ཞིག་གི་ཐག་ནས་བཤད་ན། ང་ཚོའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཡངས་ སུ་རགས་པ་དེ་ས་སའི་སྐད་ཡིག་གི་ནང་ལ་ས་སར་ཐར་པའི་མད་ནས་བཟུང་ སྡེབ་སྦྱོར་ག ་གཞུང་དང་། ཚིག་རྒྱན་ག ་གཞུང་ལ་སགས་པ་དེ་ཚོ་ཡང་དཔེ་བལྟ་ རྒྱུ་གཞན་དག་ལ་ལྟ་ཡི་ཡད་ཀང་། ཆ་ཚང་བད་སྐད་ཀ ་ནང་ལ་བསྒྱུར་བའི་ ར ས་ལ་བད་པ་རང་གི་རིག་གནས་ཀ ་ང་བ་ལ་བེད་སྤྱོད་བ ད་པ་མ་གཏགས། སྐད་ཡིག་གཞན་དག་ཅིག་གི་རིག་གནས་ཀ ་ང་བ་ལ་བེད་སྤྱོད་བ ད་ཀ ་མེད་པ་
60 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དེས་དན་དག་གཉིས་མཚོན་ག ་ཡད། དན་དག་དང་པ་དེ་ལེགས་སྦར་གི་སྐད་ དང་ད་མཉམ་པ། རྒྱ་གར་གི་ལེགས་པར་སྦར་བའི་སྐད་དང་ད་མཉམ་པ་ཟེར་ བ་དེ་སྐད་ཡིག་གི་ནང་ཧ་ཅང་དཀན་པ་རེད། དེང་སང་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་དེ་ ཧ་ཅང་གི་སྐད་ཡིག་ཚད་མཐ་པ་ཡིན་པ་དེ་ཀམ་པུ་ཊར་ག ་ལས་ཀ་བ ད་མཁན་ ཚོས་ལབ་ཀ ་འདུག ཀམ་པུ་ཊར་ནང་བེད་སྤྱོད་གཏང་རྒྱུ་སྐད་ཡིག་ནི་ལེགས་ སྦར་གི་སྐད་ལས་ལེགས་པ་དང་གནས་ཚད་མཐ་བའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ད་ལྟའི་ བར་ཁྱྱོན་ནས་རག་མེད་ཚུལ་བརད་ཀ ་ཡད། དེས་ག་རེ་མཚོན་གི་ཡད་དམ་ཞེ་ ན༑ ལེགས་པར་སྦར་བའི་སྐད་དེ་རྒྱུ་མཚན་ག ་འག་སངས་ཀ ་འག་ལ་ཏག་ཏག་ སྡྱོད་ཐུབ་པ་གཅིག་ཡིན་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པ་རེད། དེ་དང་ད ་མཉམ་པ་ཟེར་དུས་བ ད་པའི་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་ནས་ དུས་ཚོད་ཡུན་རིང་པ་གང་ཡང་ཕ ན་མེད་ཀང་། དུས་ཚོད་ཐུང་ཐུང་དེའི་ནང་ ལ་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་དང་ད་མཉམ་པ་ཞིག་བཟས་ཐུབ་པ་འདིས་མི་རིགས་ ཀ ་ནུས་པ་དང་ང་བ། ཁྱད་ཆས་ཤིག་ཏན་ཏན་མཚོན་ག ་ཡད་རེད་བསམ་ག ་ འདུག ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་དང་ད་མཉམ་པ་བད་སྐད་ནང་བཞིན་སྐད་ཡིག་ གཞན་གཅིག་ཀང་ཡད་མ་རེད་ཅེས་བཤད་ན་ཕལ་ཆེར་བཤད་ཆག་པ་ལྟ་བུ་ རེད། དེ་བཞིན་ལེགས་སྦར་དང་རྒྱ་གར་གི་སྐད་ཡིག་གཞན་དག་དང་། རྒྱ་ནག་ གི་སྐད་བཅས་པ་ལས་སྒ་བསྒྱུར་བས་པ་ཡང་བད་སྐད་ལས་མང་བ་དང་། བད་ སྐད་ལས་སྤུས་དག་པ་ཞིག་སྐད་ཡིག་གཞན་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། དེར་བརེན་སྐད་ཡིག་ཁ་རང་གི་ཁྱད་ཆས་དེ་ཧ་ཅང་གི་གཏིང་ཟབ་པ་ ཞིག་རེད། དེས་བད་མི་རིགས་ཀི་ང་བ་འདི་དག་མཚོན་ག ་ཡད་ཅེས་སྒྲུབ་
61 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བ ད་བཤད་མི་དགས་པར། འཛམ་བུ་ག ང་གི་མིའི་འག་བ་ཡངས་རགས་ཀ ས་ བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དེ་ལ་ངས་འཛིན་བ ད་ཀ ་ཡད་རེད། སྐད་ཡིག་དེ་བརྒྱུད་ ནས་བ ད་ཀ ་མི་རིགས་འདི་ང ས་འཛིན་བ ད་ཐུབ་པ་གཅིག་ཆགས་ཀ ་ཡ ད་ པ་ཧ་ཅང་གསལ་པ་རེད། དེས་ན་བད་ཀི་སྐད་ཡིག་གིས་བད་ཀ ་མི་རིགས་ ཀ ་ང་བ་མཚོན་པ་དེ་ལ་འགལ་ཟླའི་སྒྲུབ་བ ད་གང་འད་ཞིག་བཏང་བ་ཡིན་ ནའང་། རིགས་པའི་གནད་པ་མ་བབས་པར་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་མཚོན་ག ་ཡད་ ཅེས་གསལ་པར་བཤད་ཐུབ་ཀ ་རེད་བསམ་ག ་འདུག Nationality ཡི་ཆ་ ནས་བད་པའི་ National མ་ཡིན་པ་དེ་ཚོས་ཀང་རང་སྐད་ལ་བད་སྐད་རྒྱག་ གི་ཡད་ཀང་། ཁ་རང་གི་ Nationhood དེ་སྐད་ཀ ་དབང་གིས་མཚོན་ག ་མེད། ཁའི་སྐད་དེ་བད་སྐད་རྒྱག་གི་ཡད་པ་མ་གཏགས། ཁ་རང་གི་ Nationality གང་ཡིན་པའི་སྐད་དེ་རྒྱག་གི་ཡད་མ་རེད། དེས་ན་གལ་ས ད་སྐད་དེའི་རྣམ་ འགྱུར་གཅིག་འཐན་གི་ཡད་ན་བད་རིགས་དང་ཐག་ཉེ་བའམ། ཡང་མིན་ན་ Ethnicity ཡི་ཐག་ནས་བད་དང་ཉེ་བའམ་བད་དང་འབ ལ་བ་དེ་འད་ཞིག་ མཚོན་འག་ཡི་ཡད་རེད། དེའི་དབང་དུ་བས་ནའང་བད་སྐད་ཀིས་བད་རིགས་ རང་མཚོན་ག ་ཡད་རེད་ཅེས་བཤད་པར་ཐེ་ཚོམ་དང་ནེམ་ནུར་བ ད་དགས་ དན་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག དན་ཚན་གཉིས་པ་ན་གཞན་ཚོས་འཛིན་སྐྱོང་ས ལ་གསུམ་ཇི་ལྟར་བ ད་ དགས་ཟེར་བ་དེ་རེད། ན་གཞན་ཚོས་འཛིན་སྐྱོང་ས ལ་གསུམ་བ ད་པར་དང་ པ ་ས ་ས ས་རང་སྐད་ཀ ་ང ་བ ་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏ ང་དག ས་པ་དེ་གནད་འགག་ གཙོ་བ་གཅིག་རེད་བསམ་ག ་ཡད། རང་སྐད་ཀ ་ང་བ་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་ཟེར་
62 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བའི་ད ན་ནི་བ འི་ཐ་སྙད་དང་ སྒ འི་ཐ་སྙད་གཉིས་པ ་དེ་ཕན་ཚུན་ ལྟྱོ ས་གྲུབ་ རེད། སྒའི་ཐ་སྙད་ལ་བར ན་ནས་བའི་ཐ་སྙད་བཟ་ཡི་ཡད་རེད། བའི་ཐ་སྙད་ལ་ བར ན་ནས་བརའི་ཐ་སྙད་བཟ་ཡི་ཡད། དེས་ན་བསམ་བའི་ནང་ལ་རྣམ་རག་ གི་སྤྲྱོས་པ་དང་རྣམ་རག་གི་སྦྱོར་བའི་ནང་ལ་གང་དན་པ་དེ་བད་སྐད་ཀ ་ནང་ ལ་དན་ནས་བད་སྐད་ཀ ི་ནང་ལ་ཁ་ནས་ཐན་པ་ཡིན་ན། དེ་ཙམ་ག ས་སྐད་ ཡིག་དེ་འཛིན་སྐྱོང་བ ད་ཀ ་ཡད་རེད། བསམ་བ་དེ་སྐད་ཡིག་གཞན་ཞིག་གི་ནང་ལ་བཏང་ནས་སྐད་ཆ་ཤ ད་ དུས་བད་སྐད་ཀ ་ནང་ལ་བཤད་ཡང་བ་ཡིན་ན། དེ་སྐད་ཀ ་སྒ་སྒྱུར་ཡང་བ་རེད་ མ་གཏགས་བའི་ཐ་སྙད་དང་ངག་གི་ཐ་སྙད་གཉིས་གཅིག་གྱུར་ཡད་མ་རེད། ལུས་ངག་གི་རྣམ་རིག་ལ་གང་ཐན་པ་དེ་དང་རྣམ་རག་གི་སྦྱོར་བ་ལ་གང་ཡད་ པ་གཉིས་པ་གཅིག་པ་ཡིན་ན། སྐད་ཡིག་དེ་འག ག་གི་ཡད་རེད། ཤེས་ཡན་ ས ད་བྱུས་བཟ ་བའི་སྐབས་ལ་ས ན་འགའི་འཛིན་གྲྭ་ནས་དམའ་རིམ་འཛིན་ རིམ་གསུམ་པའི་བར་དུ་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་བད་སྐད་ཀི་ནང་ལ་སབ་པ་མ་ གཏགས། སྐད་རིགས་གཞན་ག ་ནང་ལ་བསབ་ན་འགིག་གི་མ་རེད་ཅེས་ཤད་ པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བ་འདི་རེད། སབ་སྦྱོང་བ ད་མཁན་ག ་ཕྲུ་གུ་དེ་བད་པ་རང་ཆགས་པའི་དན་དུ་ཆུང་ དུས་ནས་ས བ་སྦྱོང་དང་རིག་གནས་ཀ ་ཐ ག་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏ ང་རྒྱུ་དེ་རང་ སྐད་ཁ་ན་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ་ཡིན་ན། དེའི་གམས་གཤིས་ཀིས་རེས་མ་སྐད་ ཡིག་གཞན་སབ་པའི་སྐབས་ལ་རྣམ་རག་གི་འཆར་སྣང་དེ་བད་སྐད་ཀི་ནང་ ལ་ཤར་ནས་ཁ་ནས་ལབ་དུས་སྐད་ཡིག་གཞན་ཞིག་ནང་ཕར་བསྒྱུར་དགས་པ།
63 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དེ་མིན་ཆུང་དུས་ནས་སྐད་ཡིག་གཞན་ཞིག་བསབས་བཞག་པ་ཡིན་ན། ཡང་ མིན་ན་སྐད་རིགས་བསེ་བསད་དང་། ཡང་མིན་ན་སྐད་ཡིག་གཞན་པའི་ནང་ བསམ་བ་བཏང་ནས་བད་སྐད་ཀ ་ནང་ལ་ཚུར་སྒྱུར་ཡང་མཁན་གཅིག་ཆགས་ ན༑ མི་དེའི་གཤིས་ཀ་དེ་བད་པའི་གཤིས་ཀ་གཅིག་ཆགས་ཀ ་མེད། མི་དེའི་ རྣམ་རག་གི་རྒྱུ་བ་དེ་བད་པའི་རྣམ་རག་གི་རྒྱུ་བ་གཅིག་ཆགས་ཀ ་མེད་པ་རེད། དེས་ན་སན་དང་པ་དེ་ས་ས་རང་གི་བསམ་བའི་ནང་ལ་རྣམ་རག་གི་རྒྱུ་བ་གང་ འད་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ནའང་། དེ་བད་པའི་ཐ་སྙད་ཀ ་ནང་ལ་ཡང་དགས། འདི་བུམ་པ་རེད། འདི་ཀ་བ་རེད། འདི་ཆུ་རེད། འདི་མི་རེད་བསམ་པའི་ སྣང་བ་དེ་བད་ཀ ་ཐ་སྙད་ཀ ་ནང་ལ་ཤར། ཁ་ནས་ལབ་དུས་སྐད་ཡིག་གཞན་ ཞིག་ནང་ལབ་དགས་བྱུང་བ་ཡིན་ནའང། རྣམ་རག་གི་སྣང་བ་དང་སྨྲ་བརད་ ཀ ་ཚིག་གཉིས་པ་དེ་མི་འད་བ་གཅིག་ཆགས་དུས་ཕར་བསྒྱུར་དགས་པ་ཞིག་ ཆགས་ཀང་། རང་གི་རྣམ་རག་གི་རྒྱུ་བ་དེ་ས་སའི་སྐད་ཡིག་གི་ནང་ལ་བསྡད་ ཡད་སབས། དེ་ས་སས་འཛིན་པ་དེ་གཞི་ནས་ཧ་ག་ཐུབ་ཀ ་རེད་མ་གཏགས། གཞན་དེབ་ཀ ་ནང་ལ་བ ས་ནས་ཉར་བསྡད་པས་ཕན་ཐ གས་ཀ ་མ་རེད་ལ། འག མས་སན་ཁང་པའི་ནང་ལའང་བཞག་ཀང་ཕན་ཐགས་གང་ཡང་ཡད་མ་ རེད། སྐད་ཡིག་འཛིན་སྐྱོང་བ ད་པར་འཛིན་སྐྱོང་གི་གཙོ་བ་དེ་ས་སའི་རྒྱུད་ དང་ས་སའི་རང་སྐད་ཀ ་ང་བ་ལ་ཉར་རྒྱུ་དེ་རེད། དེ་ནས་ས ལ་སངས་དེ་ཧ་ཅང་གི་གནད་འགག་ཆེན་པ་ཞིག་རེད་བསམ་ ག ་ཡད། སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་གཏང་བ་དང་སྐད་ཡིག་འཛིན་སྐྱོང་བ་རྒྱུ་གཉིས་ པ ་དེ་གཅིག་ཕན་གཅིག་ག གས་ལ་འག ་བ་མ་གཏ གས་འགལ་ཟླ་ལ་མི་འག ་
64 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བ་ཞིག་དགས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། ཡར་རྒྱས་གཏང་སངས་ནར་ནས་ ཉམས་ཆག་ཕ ན་པ་མང་པ་ཡད། འཛམ་བུ་ག ང་གི་སྐད་ཡིག་ཆེ་ཆུང་མང་པ་ ཡར་རྒྱས་གཏ ང་བའི་འབད་བརྩྱོན་ག ་ཐ ག་ནས་སྐད་ཡིག་ཆ་ཚང་བརླགས་ ཕ ན་པའི་མཚན་གཞི་མང་པ་བཙལ་རྒྱུ་ཡད་རེད། དེས་ན་སྐད་ཡིག་ཡར་ རྒྱས་གཏང་དགས་ཀ ་ཡད་ན། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བད་པའི་སྐད་ཡིག་ལ་ཐ་ སྙད་ཀ ི ས་མ་འདང་བའི་དཀའ་ངལ་ཧ་ལམ་ཡ ད་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ཐ་སྙད་ང་ཚོས་བཙལ་མ་ཐུབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཡད་པ་མ་གཏགས། དེང་ རབས་ཀ ་གནས་ཚུལ་མང་པ་གཅིག་གི་ཐག་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་བའི་ཐ་སྙད་ དང་། ཐ་སྙད་གསར་བཟ་བ ད་པའི་ནུས་པ་གཉིས་ཀ་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་ནང་ལ་ ཆ་ཚང་བ་ཡད་རེད། དེས་ན་ཡར་རྒྱས་གཏང་བའི་སྐབས་ལ་སྐད་ཡིག་གཞན་ ག ་ལེགས་ཆ་བང་ཆག་གི་ཡད་རེད་དེ། སྐད་ཡིག་གཞན་ག ་ལེགས་ཆ་བངས་ པ་ཡིན་ནའང་སྐད་ཡིག་གཞན་པའི་ཤན་ཤུགས་འག་ལ་མ་འག་བ་བ ད་རྒྱུ་ཧ་ ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། དེས་ན་ སྒ ་སྦྱོར་བམ་པ ་གཉིས་པའི་ནང་ལ་ཧ་ཅང་ཞིབ་ཚགས་པ ར་ གསུངས་ཡད། ལྷག་པར་དུའང་སྒ་སྒྱུར་བེད་པའི་སྐབས་ལ་དཀའ་ངལ་ཡང་ གཞི་ཆ་ཚང་སྒ་སྦྱོར་བམ་གཉིས་ནང་གསལ་པར་གསུངས་ཡད། སན་མ་ ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ནས་སྒ་སྒྱུར་བ ེ ད་སྐབས་དཀའ་ངལ་ཡང་གི་ཡད་པ་ནང་ བཞིན། དེ་སང་ཨིན་ཇི་དང་ཕ ་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གཞན་པ་ནས་ཚུར་སྒྱུར་སྐབས་ དཀའ་ངལ་ཡང་ས ད་པ་ཞིག་རེད། དཀའ་ངལ་ཡང་སྐབས་དཀའ་ངལ་དེ་དག་ གདང་ལེན་བ ད་སངས་ཇི་ལྟར་བ་དགས་པ་དང་། སྐད་ཡིག་གཞན་དག་ནས་
65 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ལེགས་ཆ་བངས་པ་ཡིན་ན་ལེན་སངས་ཇི་ལྟར་བ་དགས་པ། དེ་ཇི་ལྟར་བ ད་ ཆག་པ་དང་མི་ཆག་པའི་སྐྱོར་སྒ་སྦྱོར་བམ་གཉིས་ནང་གསལ་བ་བཞིན་བ ད་ ན༑ སྐད་ཡིག་ཉམས་ཆག་འག་བར་སྲུང་སྐྱོབ་བ ད་ཐུབ་ཀ ་རེད་ལ། ལྷག་པར་ དུའང་སྐད་ཡིག་མཉམ་དུ་རྩྱོམ་རིག་དེ་ཡང་ས བས་ཀ ་ཡད་རེད། རྩྱོམ་རིག་ནང་ལ་དེང་རབས་དང་སལ་རྒྱུན་ག ་ཁྱད་པར་ཆེན་པ་གཅིག་ ཆགས་ཀ ་ཡད། རྩྱོམ་རིག་ཙམ་མ་ཟད་སྤ ར་བཏང་སྐད་ཡིག་རང་གི་ནང་ ལའང་སལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀ ་ཐ་སྙད་དང་། ཡིག་སྐད་དང་ཕལ་སྐད་ ཀ ་ཐ་སྙད། ཚིག་མཐ་པ་དང་དམའ་པའི་དབ ་བ་ལ་སགས་པ་དེ་འདའི་གནས་ ཚུལ་མང་པ་ཞིག་དེང་སང་ཡང་གི་ཡད། དེ་ལྟར་ཡང་བའི་སྐབས་ལ་དཀའ་ ངལ་ཆེ་ཤས་ཤིག་གང་འཕད་ཀ ་ཡད་དམ་ཞེ་ན། ཤར་ཕྱོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ པའི་འཇིག་རེན་ག ་ལྟ་སངས་ (The world view of the western and The world view of the oriental) ཀ ་ཁྱད་པར། དེ་བཞིན་དེང་རབས་ དང་སལ་རྒྱུན་ག ་དབར་ག ་འགལ་ཟླ། ཤར་ཕྱོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ལེགས་ བང་གི་དབར་གི་འགལ་ཟླ། དེ་ཚོའི་ཐག་ནས་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་གཏང་བའི་ སྐབས་སམ་ཡང་ན་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་སྐད་ཡིག་ཉམས་ ཆག་གཏང་བའི་གནས་སངས་མང་པ་ཞིག་ཡང་ས ད་པ་རེད་ལ། དེ་དང་ཕྱོགས་ མཚུངས་པའི་མ་དག་རྒྱུན་འ བ མས་ཀ ི ་གནས་ཚུལ་མང་པ ་ཞིག་ཏན་ཏན་ ཡང་སིད་པ་རེད། དེ་ཚོ་ལ་ང་ཚོས་ཚོར་སྣང་ཆེན་པའི་ཐག་ནས་གང་དུ་ཡང་ གི་འདུག སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་བ ད་པའི་བསམ་ཚུལ་ག ས་སྐད་ཡིག་ཡར་ རྒྱས་གཏང་མ་ནུས་པར་བསྡད་པས་འག ག་གི་མ་རེད། སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་
66 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གཏང་བའི་བསམ་ཚུལ་ག ས་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་བ ད་པར་འགལ་ཟླ་ཕ ན་ པ་ཡིན་ནའང་འགིག་གི་མ་རེད། དེས་ན་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་དང་སྐད་ཡིག་ ཡར་རྒྱས་གཉིས་ཀ ་ཐབས་ལམ་དེ་གཅིག་ཕན་གཅིག་གགས་ལ་འག་བ་ལས་ འགལ་ཟླར་མ་ཕིན་པ་ཞིག་བཟ་ཐུབ་པར་འབད་བརྩྱོན་བ ད་པ་ཡིན་ན། ང་ ཚོས་འཛིན་སྐྱོང་ངེས་པར་དུ་བ ད་ཐུབ་ཀ ་རེད་བསམ་གི་ཡད། སྐར་མ་ལྔ་བཅུ་ ཚང་སང་དེ་ནས་ངས་འདིར་བཤད་མཚམས་འཇག་གི་ཡིན།། །། དྲྲི་བ། ༡ ངས་བར ྩོ ད་གཞ ྲི ་གཉ ས་པ་ནས་འཕ ས་པའ ྲི ་བ འ ་ཐ་སྙད་དང་སྒའ ་ཐ་སྙད་ དང་འབ ལ་བའ ྲི ་ད གས་དྲྲི་གཅ ག་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ང་རང་རྒྱུན་ལན་ནས་ཚོར་ བཞ ྲི ན་པ་ཞ ག་ལ་ང་ཚོའ ་བ ྩོ ད་པའ ྲི ་སྐད་དང་སྐད་ཡ ག་ག ྲི ་དབར་ལ་བར་རྒྱང་ ར ང་པ ་ཞ ག་ཡྩོད་པ་ཚོར་ག ་འདུག སྐད་ཟེར་བ་ངག་ནས་བར ད་པའ ྲི ་བར ྩོ ད་ པ་དེ་དང་། སྐད་ཡྲིག་ཅེས་པ་ངག་ནས་བརྲིད་ཅྲིང་བརྩོད་པའ ་ཕ ང་བ་བསྟར་ རྒྱུ་ཡྩོད་པ་དེ་གཉ ས་ཀ ་དབར་བར་རྒྱང་ཆགས་དུས། དཔེར་ན་ལེགས་སྦར་ དང་ཧ ནྡ ། ཨ ན་ཇ ྲི ་ལྟ་བུ་ཡ ྲི ན་ན་ངག་ནས་བར ད་པ་ལྟར་ཡ ་གེའྲི་གཟུགས་ སུ་འབྲི་རྒྱུ་ཡ ད་ཀང་། བ ད་ཡ ྲི ག་ལྟ་བུར་ངག་ནས་བར ྩོ ད་པ་ལྟར་ཡྲི་གེའྲི་ གཟུགས་སུ་འབྲི་རྒྱུ་མེད་པ་དེའ ་ཐ ྩོ ག་ནས་ང་རང་ལ་སེམས་ཚོར་ཅ ་ཞ ག་ ཡ ང་ག ྲི ་འདུག་ཞུས་ན། མ་འ ངས་པར་བ ྩོ ད་པ་ལ་སྐད་ཡ ྩོ ད་ལ་ཡྲི་གེ་མེད་པ་ གཅ ག་དང་། ཡ ་གེ་ཡ ད་ལ་སྐད་མེད་པའ ་གནས་སྟངས་ཤ ག་ཆགས་ཀྲི་རེད་ བསམ་ག ་འདུག བ ྩོ ད་ནས་ས་ཆ་ཇྲི་ཙམ་རྒྱང་ར ང་དུ་ས ང་བ་དེའྲི་ཚོད་ཀ ས་ བ ད་ཀ ྲི་སྐད་ལའང་འགྱུར་བ་འགྲྩོ་ཡ ་ཡ ད་པའ ་ཚོར་སང་ཞ ག་ཡ ང་ག ྲི ་འདུག་ པས། འད ྲི ་ཐད་ར ྲི ན་པ ་ཆེ་མཆྩོག་ནས་འད ་གཉ ས་ཀ ་བར་ཐག་དེ་ཉེ་པ ་བཟ ་ རྒྱུ་དང་། ཡང་ན་བར་ཐག་དེ་རྲིང་དུ་མ་འགྲྩོ་བར་མྲི་རེ་ང ་རེ་ནས་ཅྲི་ཞ ག་བ ད་
67 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དག ྩོ ས་ཀ ་ཡ ྩོ ད་པའ ྲི་སྐྩོར་བཀའ་སྩོབ་གནང་ར གས། ལན། གྩོང་དུ་འཁྱུག་ཙམ་ཞ ག་ཞུས་པ་ཡ ན། ཡ ག་སྐད་དང་ངག་སྐད་ཟེར་བའྲི་དབ ་ བ་ཞ ག་བ ད་པའ ྲི ་སྐད་ཡ ྲི ག་ནང་ལ་ཡྩོད་རེད། ང་ཚོས་བྩོད་སྐད་ཡ ག་ཐ ག་ལ་ འབྲི་བའ ་སྐབས་ལ་ཁ་ནས་གང་ཐ ྩོ ན་པ་ཇ ་མ་ཇ ྲི ་བཞ ན་འབྲི་ཡྲི་མེད། ཡ ན་ ནའང་ཁ་ནས་ལབ་རྒྱུ་ཡ ྩོ ད་པ་ལ་ཡ ྲི ག་ཐ ག་ལ་བསྐྱལ་མ ་ཐུབ་པའ ྲི ་དཀའ་ངལ་ དེའང་བ ད་པའ ྲི ་སྐད་ཡ ྲི ག་ག ་ནང་ལ་མེད། ཁ་ནས་ལབ་པ་ནང་བཞ ན་ཡ ག་ ཐ ག་ལ་འབྲི་རྒྱུ་མེད་པའམ་འབྲི་ཡ ་མེད་པ་ཡྲིན་ནའང་། གང་ལྟར་ཁ་ནས་ ལབ་པའ ་སྐབས་ལ་ག ་བརྡ་ག་ཚོད་སྤྲྩོད་ཐུབ་ཀྲི་ཡ ད་པ་དེ། ཡ ག་ཐ ག་ལའང་ བྲིས་ནས་ག ་བརྡ་སྤྲྩོད་ཐུབ་ཀ ་ཡ ད་རེད། ནམ་རྒྱུན་ཁ་ནས་ཤ ད་དུས་ལབ་ སྟངས་མ ྲི ་འདྲ་བ་ཞ ག་ག ྲི ་ཐ ག་ནས་ལབ་ཀ ྲི ་ཡ ྩོ ད་པ་ཡ ྲི ན་ནའང་། ཡ ག་ཐ ག་ ལ་འབྲི་བའ ་སྐབས་ལ་ཕན་བུའ ་མ ་འདྲ་བ་ཞྲིག་བྲིས་པ་མ་གཏྩོགས། ཁ་ནས་ ལབ་རྒྱུ་ཡ ྩོ ད་པ་གང་ཞ ྲི ག་ལ་ཡ ག་ཐ ྩོ ག་ལ་འབྲི་རྒྱུ་མེད་པ་དེ་འདྲའ ་གནས་ སྟངས་ཤ ག་ཡ ད་མ་རེད། བ ྩོ ད་པའ ་སྐད་ཡ ག་ག ྲི ་ནང་ལ་ཁ་ནས་ཤ ྩོ ད་རྒྱུ་དང་ཡ ྲི ག་ཐ ག་ལ་འབྲི་རྒྱུ་ གཉ ྲི ས་ཀ ་དབར་ལ་ ཁ ད་པར་ཏ ག་ཙམ་ཡྩོ ད་པ་དེ་ང་ཚོས་ང ས་ནས་ཡ ན་ ཏན་ལ་བར ་བ་མ་གཏ ྩོགས་སྐྱྩོན་ལ་བརྲི་ཡྲི་མེད། དེ་ལ་ཡྩོན་ཏན་ཅྲི་ཞ ག་ ཡྩོད་དམ་ཞེ་ན། ང་ཚོ་བྩོད་པ་གཅ ག་གྱུར་ཡ ྲི ན་ནའང་། ཁ་ནས་ཤ ྩོ ད་རྒྱུ་ས་ གནས་ལེ་དབར་ཁ་ཤས་སྩོང་བ་ཡ ན་ན་འགྱུར་འགྲྩོ་ཡ ་རེད། གཙང་པས་ཁ་ ནས་ལབ་སྟངས་ལ གས་ཀ་རེད། དབུས་པས་ཁ་ནས་ལབ་སྟངས་ལ གས་ ཀ་རེད། ཕན་པ ྩོ ་བས་ཁ་ནས་ལབ་སྟངས་ལྩོགས་ཀ་རེད། ལྷྩོ་ཁ་བས་ཁ་
68 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ནས་ལབ་སྟངས་ལ གས་ཀ་རེད། ཨ་མད ་དང་ཁམས་ལ་ས ྩོ ང་བ་ཡ ྲི ན་ན་ ལུང་ཚན་ས ་ས ས་ཁ་ནས་ལབ་སྟངས་རྦད་དེ་ལྩོགས་ཀ་ཡ ད་རེད། ཁ་ནས་ ལབ་སྟངས་ཇ ་ཙམ་ལྩོགས་ཀ་ཡྩོད་ནའང་ཡ ་གེ་འབྲི་བའྲི་སྐབས་ལ་ཆ་ཚང་ ག ས་གཅ ྲི ག་གྱུར་འབྲི་བ་མ་གཏ གས་མ ་འདྲ་བ་གཅ ག་ ར ་ནས་འབྲི་ཡ ་མ་ རེད། དེས་ན་བ ད་མ ྲི ་ས་ཡ་དྲུག་པ ྩོ ་སྐད་ཡ ག་ག ་ཆ་ནས་གཅ ག་གྱུར་གནས་ ཐུབ་པ་དེ་ང་ཚོའྲི་ཡྲིག་སྐད་དེའ ་ཡ ན་ཏན་དེ་རེད། ཡྲིག་སྐད་དེ་འབྲི་བའྲི་ སྐབས་ལ་ཁ་ནས་ལབ་པ་ནང་བཞ ན་མ་བྲིས་པར་བརྡ་སྤྲྩོད་ཀ ་གཞུང་ལུགས་ དང་མཐུན་པར་འབྲི་བའྲི་སྐབས་ལ་སྟྩོད་པ་བ་དང་གཙང་པ། དབུས་པ། ཨ་ མད ་བ་བཅས་སུས་ཀ ྩོ ག་ནའང་ག ་ཡ ་རེད། ཁ་ནས་ཤ ད་དུས་གཅ ག་ག ྲི ས་ གཅ ག་ལ་ག ྩོ ་བརྡ་མ་འཕ ྩོ ད་པར་ཧ་ལམ་སྐད་སྒྱུར་བ་གཞག་དག ྩོ ས་པ་ལྟ་བུ་ ཡ ད། དཔེར་ན་ངའྲི་ཕ་ཡུལ་གྲི་གྲྩོང་གསེབ་རང་ག ་སྐད་བརྒྱབ་པ་ཡ ན་ན། ཕལ་ཆེར་ཁ ད་རང་ཚོ་ལ་གས ད་ཀ ་ཡྲིན་ཟེར་ནའང་ཧ་ག ་ཡ ་མ་རེད། ཡ ྲི ན་ ནའང་ཡ ་གེའྲི་ཐྩོག་ལ་བྲིས་པ་ཡ ན་ན་ང་ཚོ་ཚང་མར་ཕར་ཚུར་ག ་བརྡ་འཕ ྩོ ད་ ཀ ་རེད་མ་གཏ གས་ག ྩོ ་བརྡ་མ་འཕ ད་པའ ་དཀའ་ངལ་གང་ཡང་མེད། དེས་ ན་བ ད་ར གས་ས་ཡ་དྲུག་པ ་སྐད་ཡ ྲི ག་ག ་ཆ་ནས་ཁ་ བ ལ་དུ་མ་ཕ ན་པར་ གཅ ྲི ག་གྱུར་ བ ས་ནས་གནས་ཐུབ་པ་དེ་ཡ ག་སྐད་དང་ངག་སྐད་གཉ ས་པ ྩོ ་ དེའ ་དབར་ལ་རྒྱང་ཁད་ཕན་བུ་གཅ ྲི ག་ཡ ད་པ་དེའྲི་བཀའ་དྲྲིན་ལས་བྱུང་བ་ རེད་བསམ་ག ་ཡ ྩོ ད། དེ་བཞ ན་ཕ ་ལ ྩོ ་བརྒྱ་ཕག་བདུན་པའ ་ནང་བསྒྱུར་བཞག་པའ ྲི ་བཀའ་བསྟན་ག ་ ཡ ག་ཆ་དང་། དེང་སང་གསར་དུ་བསྒྱུར་བཞག་པའྲི་བཀའ་བསྟན་གྲི་ཡ ག་
69 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཆ་དེ་ཚོའྲི་ནང་ལའང་དཀའ་ལས་ཏ ག་ཙམ་བརྒྱབ་ན་སུས་བཀགས་ཀང་ག ་ ཐུབ་པ་ཞ ག་ཡ ད་པ་མ་གཏ གས། དཔེར་ན་དེང་སང་ཨཤ ཀཱའ ་རྡྩོ་ར ང་ཐ ག་ ལ་ཡ ད་པའ ྲི ་ཡ ་གེ་དེ་ཚོ་རྒྱ་གར་ག ་ཉམས་ཞ ྲི བ་པ་ཚོས་བཤ ག་སྒྲིག་ བ ས་ ནས་ཉམས་ཞ ྲི བ་བ ེ ད་པ་ལྟ་བུའ ྲི ་གནས་སྟངས་དེ་ང་ཚོའ ་ཡ ྲི ་གེར་ཆགས་ ཡྩོད་མ་རེད། སྤ ར་བཏང་ང་ཚོའྲི་དུས་ཚོད་ཀང་ཐུང་ཐུང་རེད་ལ། དུས་ཚོད་ ཐུང་ཐུང་དེའྲི་ནང་ལ་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་མ་ཕ ན་པར་ཐ ན་མ ་སཾ་བྩོ་ཊའྲི་སྐབས་ ལ་གང་བྲིས་གནང་བ་དེ་ཚོ་ད་ལྟ་ཡང་། ང་ཚོས་དཀའ་ལས་རྒྱག་མ ་དག ས་ པར་གལ་སྲིད་བྩོ ད་ཀ ྲི ་ཡ ་གེའམ་ཡ ག་སྐད་ཤེས་ཀ ་ཡ ྩོ ད་ན་ཚང་མས་ཀྩོ ག་ ཐུབ་པ། བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་པ ་ཏ ྲི ་བརྒྱ་ཕག་མང་པ ྩོ ་ཡ ད་པ་དེ་ཚོའ ་ ནང་ལ་གང་ནས་ཀ ག་པ་ཡ ན་ནའང་། སྐད་གསར་བཅད་ཀ ས་གཅད་དང་མ་ གཅད་པའ ྲི་བརྡ་གསར་རྙྲིང་གྲི་ཁད་པར་ཙམ་ཞ ག་ཡ ད་པ་མ་གཏ གས་ཚང་ མས་གཅ ྲི ག་གྱུར་དུ་ད ྩོ ན་དག་ག ་ཐུབ་པ་དེ་ཡང་། ཕལ་སྐད་དང་ཡ ག་སྐད་ གཉ ས་ཀ ་དབར་ལ་ཁད་པར་ཏ ག་ཙམ་ཡྩོད་པ་དེའ ་བཀའ་དྲྲིན་རེད་བསམ་ ག ་ཡ ྩོ ད། དེ་མྲི ན་ང་ཚོས་ཕལ་སྐད་མང་པ ་ཞ ག་བརྒྱབ་ སྟེ ་ལེགས་ སྦ ར་དང་ཧ ྲི ནྡ ་ བཞ ན་ཡྲི་གེའྲི་ནང་ལ་འབྲི་རྒྱུ་ཡ ད་པ་ཡ ྲི ན་ན། བ ད་ཀ ྲི ་ཡ ་གེ་འད འ ་ཐ ག་ ལའང་ཁ་ནས་བཤད་པ་ནང་བཞ ན་ལུང་ཚན་མ ་འདྲ་བ་ས ྩོ ་ས ས་འབྲི་སྟངས་ མ ་འདྲ་བ་ས ་ས ་བ ད་ནས་གཅ ག་ག ས་གཅ ག་ལ་མ ་ག ་བའ ་ཉེན་ཁ་ཡྩོད་རེད། དཔེར་ན་ལུང་པ་ཁ་ཤས་ཀ ་ནང་ལ་བེད་སྤ ད་མེད་པའ ་སྐད་དེ་ཚོ་ཡ ་གེའྲི ་ ནང་ལ་འབྲི་བའ ་སྐབས་ལ་ཧ་མ་ག ་བ་མང་པ ྩོ ་ཡ ང་ས ད་ཀ ྲི ་འདུག དབུས་ལ་
70 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བྲིས་པའ ་བ ྩོ ་སྦ ང་ག ་ཕག་དཔེ་གཅ ག་ག ྲི་ནང་ལ། རྨྲི་ལམ་ནང་དུ་ལ་མའྲི་མེ་ འབར་ཚེ། ཟེར་བའ ་ཚིག་ཅ ག་ཡ ད་རེད། ལ་མ་ཟེར་བ་དབུས་གཙང་ལ་ཡ ད་ པའ ྲི ་སྤང་ ར འ ་རྒྱུད་པ་མེ་ཤྲི ང་བ ད་འ ྩོ ས་པ་དེ་ལ་ལ་མ་ཞེས་ནམ་རྒྱུན་ངག་ སྐད་ལ་ལབ་ཀ ྲི ་ཡ ད་རེད། དེ་ཁམས་པ་ཚོས་ཧ་མ་ག ་ནས་ལ་མ་ཟེར་ན་གང་ རེད་ཅེས་སྐད་ཆ་འདྲྲི་དག ས་བྱུང་བ་རེད། རྒྱལ་དབང་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའྲི་གསུང་མགུར་ག ་ནང་ལ། ཆ་ལུགས་རྣམ་ འགྱུར་ཕ ྩོ ་སྒ བ་ཆེ་ཆུང་ཙམ་མ་གཏ གས། །ཞེས་ཕྩོ་སྒ བ་ཟེར་བའྲི་ཚིག་གཅྲིག་ ཡ ད་རེད། ཕ ྩོ ་སྒ བ་ཟེར་བ་དེ་དབུས་པ་ཚོས་མ་ག ་ནས་ཡར་བཀའ་འདྲྲི་ཞུ་ དག ས་བྱུང་བ་རེད། དེ་ཁམས་སྐད་ལྟ་བུ་ཞྲིག་རེད། མྲི་དེ་ཕ ་སྒ ྩོ བ་བཤད་ཀ ་ འདུག་ཟེར་བ་བཞ ན། དེས་ན་ཡུལ་སྐད་དེ་ཡ ག་སྐད་ལ་འགྱུར་ཕ ན་ཏེ། ཁ ་ གཉ ས་ཀ ་བར་ ཁ ད་དེ་ཐུང་དུ་ཕྲི ན་པ་ཡ ན་ན་དགེ་མཚན་གང་ཡང་ཡ ད་མ་ རེད་བསམ་ག ་འདུག ཡ ན་ནའང་བར་ཁད་ཧ་ཅང་ར ང་པ ྩོ ་ཕ ྲི ན་པ་ཡ ན་ནའང་ སྐྱྩོན་ཞ ག་ཡ ྩོ ད། དེ་ཕལ་ཆེར་ང་ཚོའ ་ཤེས་རྲིག་ཚོགས་ཆེན་དང་པྩོ་ཕ ་ལ ་དྲུག་ཅུ་རེ་གསུམ་ རེ་བཞྲི་ཙམ་ལ་ཡ ན། དེའ ་སྐབས་ལའང་༸སྐྱབས་མགྩོན་ར ན་པ ་ཆེ་དབུ་ བཞུགས་ཀ ྲི ་ཐ ག་ནས་བཀའ་མ ྩོ ལ་མང་པ ྩོ ་བྱུང་ཡ ྩོ ད། ང་ཚོས་འབད་བརྩོན་ ཅ ་ཞ ྲི ག་བ ད་ཀ ་ཡ ད་རེད་ཟེར་ན། ནམ་རྒྱུན་ག ་ངག་སྐད་དེ་ཡ ག་སྐད་ནང་ ལ་ཕར་ཇྲི་ཙམ་ཐག་ཉེ་རུ་གཏྩོང་ཐུབ་པའྲི་ཐ ག་ལ་འབད་བརྩོན་བེད་རྒྱུ་གལ་ ཆེན་པ ར་བར ་ཡ ་ཡ ད། ཡ ་གེའ ་ནང་ལ་བྲིས་པ་ནང་བཞ ན་ཁ་ནས་བཤད་ རྒྱུའ ་ཐབས་ཤེས་བ ད་པ་ཡ ན་ན་གང་འཚམ་གཅ ག་ལ་དེའ ་ག མས་པ་ཡག་
71 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཏུ་འགྲྩོ་ཡྲི་རེད་བསམ་གྲི་འདུག ཡ ག་སྐད་དེ་ངག་སྐད་ལ་ཚུར་ཐག་ཉེ་རུ་ གཏ ང་རྒྱུའྲི་འབད་བརྩོན་བེད་ན། ད་ག ྲི ན་ངས་ག ྩོ ང་དུ་ཞུས་པ་བཞ ན་སྐད་ ཡ ྲིག་དང་ཁ་བལ་དུ་འགྲྩོ་བའྲི་ཧ་ཅང་ཉེན་ཁ་ཆེན་པྩོ་ཡྩོད། དེས་ན་ཡ ག་སྐད་ དེ་ཚུར་འཁྲིད་ཡྩོང་རྒྱུ་མེད། ངག་སྐད་དེ་ཕར་ཡྲིག་སྐད་དང་ཇ ་ཙམ་གྲི་ཐག་ ཉེ་བ་བ་རྒྱུའ ་འབད་བརྩོན་བ ད་ན་ཡག་པ་ཡྩོད་རེད། ། དྲྲི་བ། ༢ ད་ལྟའྲི་བཙན་བ ལ་བ ྩོ ད་མ འ ་གཞ ྲི ་ར མ་ག ་ཤེས་ཡ ན་སྲིད་བྱུས་དང་། དེ་ དང་འབ ེ ལ་བའ ྲི ་སྩོབ་ཚན་སྒྲིག་སྟངས་ཀྲི་ཐད་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཆེན་པ ་ཡ ད་མཁན་ ན ་ར ྲི ན་པ ་ཆེ་ཁེར་རྐང་ཆགས་ཀ ་ཡ ད་སྟབས། ངས་ར ྲི ན་པ ་ཆེ་མཆྩོག་ནས་ དེ་ཐ ག་བཀའ་ས བ་ཅ ྲི ག་ཞུས་ན་བསམས་བྱུང་། ད་ལྟའ ་ཤེས་ཡྩོན་ས བ་གས ་ འད འ ་འྩོག་ནས་བཙན་བ ལ་བ ད་གཞུང་ག ྲི ་མཐ ྩོ ་ར མ་ས ྩོ བ་མ་སྤ ་དང་། ཡང་ ས ྩོ ས་སུ་ཝཱ་རཱ་ཎ་ས ་ས བ་གྲྭ་འད ྲི ་རང་ནས་ད་ལྟ་དང་མ་འ ངས་པ་ལ་ར ྲི གས་ གཅ ག་རྐང་འཛིན་པ་ཚད་དང་ལན་པ་མང་པ ་གཅ ྲི ག་འབྱུང་དག ྩོ ས་ན། དགེ་ ས ྩོ བ་རྣམ་པ་ལ་དམ ྲི གས་བསལ་གྲི་འགན་འཁྲི་གང་དག་ཡྩོད་པ་དང་། དེ་ དག་དང ྩོ ས་སུ་ལག་ལེན་ག ་ནང་ལ་ཇ ྲི ་ལྟར་འགེལ་དག ས་མ ན་ག ྲི ་ཐད་ལ་ ར ན་པ ་ཆེ་མཆྩོག་ནས་བཀའ་ས བ་གསལ་བཤད་ཅ ྲི ག་གནང་ར ྩོ གས་གནང་ ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ལན། ར ྲི གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་བ ད་མཁན་མང་པ ྩོ ་འཐ ྩོ ན་དག ས་ཀ ྲི ་ཡ ྩོ ད་ན། དགེ་ རྒན་དང་དགེ་ཕྲུག་ལ་འགན་གང་ཡྩོད་དམ་ཟེར་བའ ་དྲྲི་བ་འདྲི་གནད་འགག་ ཆེན་པྩོ་ཞ ག་དང་གལ་ཆེན་པ ་ཞྲིག་རེད། དེང་སང་ང་ཚོས་སྐད་ཆ་ག་རེ་ བཤད་པ་ཡ ན་ནའང་། ས ན་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུའྲི་ཚིག་འདྲི་འགྲེལ་པ་ཡག་
72 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པ ྩོ ་ཞ ྲི ག་མ་བརྒྱབ་པ་ཡ ན་ན་མག ྩོ ་འཁྲུག་འ གྲྩོ ་བའ ྲི ་ཉེན་ཁ་ཡྩོ ང་ག ་འདུག ར གས་གཅ ྲི ག་རྐང་འཛིན་ཟེར་བའ ་ཚིག་དེ་ང་ཚོས་དེང་སང་འདྲ་མ ན་ ས ་ ཚོགས་ཤྲིག་ལ་བེད་སྤྩོད་གཏ ང་ག ་ཡྩོད་རེད། ཝཱ་རཱ་ཎ་སྲི་གཙུག་ལག་ས བ་ གཉེར་ཁང་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་ན་ར གས་གཅ ྲི ག་རྐང་འཛིན་ཟེར་བ་དེ་ཨ ན་ ཇ འ ་སྐད་ལ་ Research ཟེར་བ་དང་། ཡང་མ ྲི ན་ན་ PhD ཡ ་ད ན་དག་ གམ། བཀྤཏ ྲི ་དང་། བཅསྤཏ ་དེ་འདྲའ ་ད ན་དག་ལ་ཉམས་ཞྲིབ་ཆེད་རྩོམ་འབྲི་ བའ ་ཆེད་དུ་རྲིགས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་བེད་ཀྲི་ཡ ད་རེད། ཁ ་ར གས་གཅ ག་ རྐང་འཛིན་གྲི་ནང་ལ་ཚུད་པ་རེད་ཅེས་ཤྩོད་ཀ ་ཡྩོད་རེད། དང ས་གནས་བས་ན་ཨ ྲི ན་ཇ ྲི འ ྲི ་སྐད་ལ་ Research ཟེར་བ་དེ་ང་ཚོ་བྩོད་ པའ ་སྐད་ལ་ཉམས་ཞ བ་ཟེར་ག ་ཡྩོད་རེད། ཐ་སྙད་དེ་ཐད་སྒྱུར་བས་ན་ བསྐྱར་ཞྲིབ་ཅེས་དགྩོས་ངེས་བཟྩོ་འདྲ་པ ་ཞ ྲི ག་ཡ ད་རེེད་དེ། ཡ ྲི ན་ནའང་ང་ ཚོས་བསྐྱར་ཞྲིབ་ཟེར་བ་དེ་བེད་སྤྩོད་མ་བས་པ་རེད། བེད་སྤ ད་ཅ ྲི འ ྲི ་ཕ ྲི ར་མ་ བཏང་བ་རེད་དམ་ཟེར་ན། Re ཟེར་བ་དེ་བསྐྱར་བ་ལ་ག ་ཡ ་ཡ ྩོ ད་དམ་གནད་ ལ་ག ྩོ ་ཡ ྲི ་ཡ ད། འད ་ཐད་གྩོ་བ་ལེན་སྟངས་མ ་འདྲ་བ་གཉ ྲི ས་ཡྩོད་རེད། ཨ ྲི ན་ ཇ འ ་སྐད་ལ་ Re ཟེར་བ་ག་དུས་ཡ ན་ནའང་བསྐྱར་མ་གཅ ག་ལ་ག ་དག ྩོ ས་ ཀ ་ཡྩོད་མ་རེད། ཧ ནྡ ྲི འ ྲི ་སྐད་ཀྲི་ནང་ལ་གབེཥཎཱ་དང་ཤ དྷ་གཉ ྲི ས་སྒའ ྲི ་ཐ་སྙད་ རྦད་དེ་ལྩོགས་ཀ་གཅ ག་རེད། དེས་ན་ང་ཚོས་རྲིགས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་དེ་ ཐ ག་མར་གང་དུ་བེད་སྤྩོད་བཏང་ཡྩོད་རེད་ཟེར་ན་ Research ཟེར་བ་དང་། ཤ དྷ་ཟེར་བ་དེའ ་ད ན་དག་ལ་བེད་སྤ ད་བཏང་བ་རེད། ཡ ན་ནའང་དེང་སང་ ང་ཚོས་རྒྱུན་ལན་གྲི་སྐད་ཆ་ཕར་ཚུར་ཤྩོད་པའ ་སྐབས་ར གས་གཅ ག་རྐང་
73 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ འཛིན་ཞེས་པ་དེ་མང་ཆེ་བ་ཆེད་ལས་ལ་གྩོ་དགྩོས་ཀ ་ཡ ད་རེད། ང་ཚོ་ཚང་ མས་ PhD ཡ ་ལག་འཁེར་ལེན་དགྩོས་ཀ ་འདུག་དང་། འབུམ་རམས་པ་ བ ད་དག ྩོ ས་ཀྲི་འདུག་ཅེས་ལབ་ཀ ་ཡ ད་མ་རེད། བཀྤཏ ་དང་བཅསྤཏ ་བ ེ ད་ དག ྩོ ས་ཀ ་འདུག་ལབ་ཀ ་མེད་པ་རེད། ར གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་བ ད་དག ས་ ཀ ་འདུག་ཟེར་བ་དེ་འབྱུང་འགྱུར་ས བ་སྦ ྩོ ང་ཐ ྩོ ན་པའ ྲི ་སྐབས་ལ་མ ་སུ་དང་སུ་ ཡ ྲི ན་ནའང་། ས ་ས ས་དམ གས་བསལ་ས བ་སྦ ང་བ ད་རྒྱུའ ་ས བ་ཚན་གཅྲིག་ བདམས་ནས། དེའ ་ནང་ལ་ཁད་མཁས་དང་ཁད་ལས་པའ ་ང ྩོ ་བ ྩོ ་ལ་ཐ ན་པ་ ཞ ག་དག ྩོ ས་ཀ ྲི ་ཡ ད་པ་དེ་ལ་ང་ཚོས་རྲིགས་གཅྲིག་རྐང་འཛིན་ཞེས་བར ད་ ཀ ་ཡ ད་པ་རེད། ཡང་མཚམས་རེ་ང་ཚོས་ར གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་ཟེར་བ་དེ་ཨ ན་ཇ འ ་སྐད་ ལ་ Professional ཟེར་བ་དེའ ་ད ན་དག་ལའང་བེད་སྤ ད་གཏ ྩོ ང་ས ད་ཀ ་ ཡ ྩོ ད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་བཤད་རྒྱུ་དེ་ཆེད་ལས་པ་དང་། དམ གས་བསལ་ག ་ལས་ ར གས་པ་ (Prefessional and Specialized) དེ་འདྲ་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་ དག ྩོ ས་ཀ ་འདུག་ཟེར་བའ ་ད ན་རེད། དེ་དག་ཕར་ཚུར་བསེས་བས ས་མ་ བཏང་བར་ས ྩོ ་ས ྩོ ར་མཁ ན་པ་བ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པྩོ་རེད། མ ྲི ་གཅ ག་ག ས་མ་ འ ངས་པར་དམ གས་བསལ་སྦ ང་བརྡར་ཡ ད་མཁན་ག ་ཁད་ལས་པ་གཅ ག་ དང་། ཡང་མ ན་ན་དམ ྲི གས་བསལ་ག ྲི ་ལས་ར ྲི གས་པ་གཅ ྲི ག་ཆགས་དག ས་ ཀ ་ཡ ད་ན། དེའྲི་ད ན་དག་ལ་དམའ་ར ྲི མ་ས ྩོ བ་གྲྭ་ནས་ས བ་སྦ ྩོ ང་བ་དང་། ས བ་མ། ས བ་ ཕྲུག་དེའྲི ་ཁམས་དང་བསམ་པ་མང ྩོ ན་འད ྩོ ད་རྣམས་ར ྲི གས་གཅ ག་རྐང་
74 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། འཛིན་ནམ་ཆེད་ལས་དང་། ཉམས་ཞ བ་ཀ ྲི ་ཐ ྩོ ག་ལ་དམ གས་བསལ་ག ྲི ་ད ་ སང་ཡ ྩོ ང་བའ ་ཐབས་ཤེས་དེ་གཞྲི་ར མ་འཛིན་གྲྭ་ནས་བ ད་མ་ཐུབ་ན། འཛིན་ གྲྭ་བཅུ་གཉ ྲི ས་པ་ཐ ྩོ ན་ནས་མཐ ་ར ྲི མ་ས བ་གྲྭར་ས ེ བས་པའ ྲི ་སྐབས་ལ་བཟ ྩོ ་རྒྱུ་ མེད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་ཐུབ་ཀ ་མ ་འདུག་སྟེ། གང་ལྟར་བཟ ་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་ པྩོ་ཆགས་ཚར་བར་རེད། དཔེར་ན་ཤྲིང་སྩོང་ལྟ་བུ་ཡྲིན་ན་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ སུ་བཟ ་ལྟ་བཟ ྩོ ་རྒྱུ་ལས་ ས ་བ་ཡ ད་རེད། གང་འཚམ་ཆེན་པྩོ ་ཆགས་ས ྩོ ང་ ན་གུག་གུག་འདྲྩོང་པྩོ་བཟྩོ་དགྩོས་བྱུང་ན་ཏྩོག་ཙམ་བཟྩོ་ཁག་པ ་རེད། དེར་ བར ན་ ཁ ད་ལས་པ་དང་། ཉམས་ཞ ྲི བ་པ། ཆེད་ལས་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལ་ ར གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་ཟེར་བའ ་ཚིག་དེ་བེད་སྤྩོ ད་གཏ ྩོ ང་བའ ྲི ་དབང་དུ་ བས་ན། དེའ ་ཆེད་དུ་བྩོའྲི་ནུས་པ་དང་མང ན་འད ད། དེ་བཞ ན་བསམ་བ ྩོ འ ྲི ་ འཁ ར་སྟངས་དེ་དམའ་རྲི མ་འཛིན་གྲྭ་ནས་སྐྲུན་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གྲི ་གལ་ཆེན་ པྩོ་རེད། དེས་ན་དམའ་ར མ་འཛིན་གྲྭའ ་དགེ་རྒན་དེ་ཚོར་ལས་འགན་ཧ་ཅང་ཆེན་ པ ྩོ ་ཡྩོད་རེད། ས བ་ཚན་གང་འདྲ་སྩོབ་དང་མ ་སྩོབ་ཟེར་བ་དེ་དམའ་ར མ་ འཛིན་གྲྭ་དང་མཐྩོ་ར མ་འཛིན་གྲྭ་ལ་ཁད་པར་ཆེར་མེད་པ་རེད། ཡ ན་ནའང་ མ ་དེའ ་བསམ་བ ྩོ ་ལ་བཟ ྩོ ་ལྟ་ཇ ་ལྟར་བཟ ་མ ྲི ན་དེ་དམའ་རྲི མ་འཛིན་གྲྭའ ་ ནང་ལ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ ་རེད། དེས་ན་དམའ་རྲིམ་འཛིན་གྲྭའྲི་ནང་ནས་ ར གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་བ ད་རྒྱུའ ་འདུན་པ་དང་ སྤྩོ བས་པ་གཅ ག་བཟ ྩོ ་རྒྱུ་ འགྩོ་བཙུགས་མ་ཐུབ་ན། མཐ ྩོ ་ར ྲི མ་ས བ་གྲྭའ ྲི ་ནང་ས བས་སྐབས་གཞ ྲི ་ནས་ གསར་དུ་བཟ ྩོ ་རྒྱུ་ཁག་པ ྩོ ་བ ད་ཀ ྲི ་ཡ ྩོ ད། དེ་དགེ་རྒན་ག ་ལས་འགན་གལ་ཆེ་
75 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཤ ས་ཤ ག་རེད། དེར་བར ན་ཤེས་ཡ ན་སྲིད་བྱུས་ཀ ་འ ྩོ ག་ལ་ད་ལྟའ ་དམའ་ ར མ་འཛིན་གྲྭའ ་འ གྲྩོ ་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་ཤུགས་ཆེན་པྩོ ་ཞ ག་བཏང་ཡ ད་ རེད། ཡ ྲི ན་ནའང་འགྱུར་བ་བཏང་བ་ནང་བཞྲིན་ལག་ལེན་ལ་བསྟར་ཐུབ་དང་ མ་ཐུབ་ཟེར་བ་དེ་ད་ལྟ་ང་ཚོ་ལ་ཡྩོ ད་པའ ་དགེ་རྒན་དེ་ཚོའྲི ་ནུས་པ་ལ་རག་ ལུས་ཀ ་ཡ ད་སྟབས། དེ་འཛིན་སྐྱྩོང་གྲི་ཐ ག་ནས་དེ་ཙམ་ག ས་བཟ ་ཐུབ་ པའ ་གནས་སྟངས་ཤ ྲི ག་ཆགས་ཀ ་ཡྩོད་མེད། ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་དགེ་རྒན་ ཚོ་ལ་ཟབ་སྦྩོ ང་དང་བསྐྱར་སྦ ང་ལྟ་བུ་སྤྲད་ནས་ཐབས་ཤེས་བེ ད་ཀ ་ཡ ྩོ ད་ ཀང་། ཐབས་ཤེས་དེ་ནུས་པ་ཐ ན་དང་མ་ཐྩོན་ད་ལྟ་ཡང་ཐེ་ཚོམ་ག ་གནས་ ཤ ག་རེད། ཡ ན་ནའང་ང་ཚོའ ་སྲིད་བྱུས་ཀ ་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ཆ་ནས་བལྟས་ན་དེ་ འདྲ་བཟ ་དག ྩོ ས་པའ ྲི ་གནས་སྟངས་ཤྲིག་སྲིད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལ་ཡ ད་བསད་པ་ ཞ ག་རེད། དམའ་ར མ་འཛིན་གྲྭ་ནས་དེ་ལྟའ ་བསམ་ཚུལ་ཞྲིག་སྐྲུན་མ་ཐུབ་ཀང་། མཐ ་ ར མ་གཙུག་ལག་ས བ་གཉེར་ཁང་དེ་ཚོའ ་ནང་ལ་འཛུལ་ཚར་བའྲི ་ར ེ ས་ ལའང་རང་རང་ས ྩོ ་ས འ ་མང ྩོ ན་འད ད་དེ་སྒྲུབ་མ ་ཐུབ་པ་གང་ཡང་མ་རེད་ དེ༑ ཅུང་ཟད་དཀའ་ལས་ཁག་པ་ཡ ྩོ ད། དེ་དུས་དགེ་རྒན་ལས་ས བ་ཕྲུག་བ ་ བག་ས ་ས ར་ཤུགས་ཆེ་བ་རག་ལུས་ཀྲི་རེད། དགེ་རྒན་ཚོས་ལམ་སྟྩོན་དང་ བསམ་འཆར་ཙམ་བཤད་ཐུབ་ཀྲི་རེད་མ་གཏ གས། རྐང་དེ་དགེ་ཕྲུག་རང་ རང་ས ་ས འ ་ང ྩོ ས་ནས་འགན་འཁ ར་དག ྩོ ས་པ་ཞ ག་རེད། དགེ་ཕྲུག་རང་རང་ ས ྩོ ་ས འ ྲི ་ང ས་ནས་འགན་འཁ ར་བའ ྲི ་སྐབས་ལ་ས ་ས འ ྲི ་འདུན་པ་དང་ནུས་ པ་གཉ ས་ཀ་ས ་ས ས་ཚོད་ཐེབས་པ་གཅྲིག་དག ས་ཀྲི་རེད། ཡ ན་ནའང་དེང་
76 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སང་མ ་མང་པ ྩོ ་ཞ ྲི ག་གྲིས་ཚོད་ཐེབས་ཀ ་མ ་འདུག ངས་ནམ་རྒྱུན་རག་པར་ བཤད་ཀ ་ཡ ད། ས ་སྩོ་ལ་ཁ་ཚུར་སྩོག་ནས་མ་བལྟས་པར་མ ་གཞན་ག ྲི ་ མཉམ་དུ་མཚུངས་བསྡུར་བ ད་ནས་ལྟ་བའ ་གཤ ྲི ས་ཀ་གཅ ག་ཆགས་ཡ ྩོ ད་པ་ ཡ ན་ན། རང་ག ་ནུས་པ་དང་འདུན་པ་ག་རེ་ཡྩོད་པ་གསལ་པ ར་ང ས་མ་ཟ ྲི ན་ པའ ་དབང་ག ས་ས ྩོ ་ས ྩོ འ ་མ ་ཚེའྲི ་འདུན་ལམ་དེ་ཐག་གཅ ད་བ ེ ད་ཐུབ་ཀ ་མ་ རེད། ས ྩོ ་ས ྩོ འ ྲི ་མ ་ཚེའྲི་འདུན་ལམ་དང་མྲི་ཚེའ ་དམྲིགས་ཡུལ་དེ་ཐག་གཅྩོད་ མ་ཐུབ་པ་ཡ ྲི ན་ན། ར གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་དང་ཆེད་ལས་པ། ཁད་ལས་ པ་ཞ ག་བ ད་པར་འགལ་རྐ ན་འཕད་རྒྱུ་རེད། དེས་ན་ད་ལྟ་མཐྩོ་ར མ་ས ྩོ བ་གྲྭ་ འད འ ་ནང་ཡ ད་པའ ྲི ་ས བ་གཉེར་བ་ཚོ་ལ་ངས་ག་རེ་ཞུ་ཡ ་ཡྩོད་ཟེར་ན། དགེ་ རྒན་ཚོས་ཀང་ཕག་རྩོགས་གནང་དག ས་ཀ ་རེད་དེ། འད ྲི ར་དམའ་ར མ་ འཛིན་གྲྭར་ཡ ད་པའ ྲི ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ནང་བཞ ན་མ ན་སྟབས། འད ར་ས བས་ དུས་ར ྲི གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་ཡ ང་བའྲི་འགན་མང་ཆེ་བ་སྩོབ་གཉེར་བ་སྩོ་ ས ྩོ ་ལ་ཡ ད་རེད། ས བ་གཉེར་བ་ས ་ས ས་ག་རེ་བ ད་དག ས་སམ་ཟེར་ན་སྩོན་ དང་པ ་དེར་རང་ང ་རང་ག ས་ཤེས་དགྩོས་པ་དེ་རེད། ས ་ས ྩོ འ ྲི་རྣམ་དཔྱྩོད་ ཀ ་ནུས་པ་གང་འདྲ་ཞ ག་ཡ ྩོ ད་པ་དང་། འདུན་པ་དང་མ ྩོ ས་པ་གང་ག ་ཕ གས་ སུ་ཡྩོད་པ་དེ་ཤེས་པ་ཡ ན་ན། མ ་ཚེའ ་མདུན་ལམ་དེ་འཆར་གཞྲི་ཡག་པྩོ་ གཅ ག་སྒྲིག་ཐུབ་ཀྲི་རེད། མྲི་ཚེའ ་མདུན་ལམ་ག ་འཆར་གཞ ་ཡག་པ ་གཅ ྲི ག་ སྒྲིག་ཐུབ་པ་ཡ ན་ན་ར ྲི གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་ག ་ནང་ལ་འ གྲྩོ ་ཤག་ཤག་ རེད་མ་གཏྩོགས། ཁ ྩོ ་ལ་འབུད་རྒྱག་རྒྱག་དག ས་པའ ་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་ ཆགས་ཀ ་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག །
77 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དྲྲི་བ། ༣ ལེགས་སྦར་ག ་མ ང་ཚིག་གམ་ཐ་སྙད་ཅ ག་བྩོད་སྐད་ནང་འབྲི་བའ ་སྐབས་ དཀའ་ངལ་ཆེན་པ ་ཞ ྲི ག་འཕད་ས ྩོ ད་ཀ ྲི ་འདུག དེའྲི་སྐྩོར་ལ་བཀའ་འདྲྲི་ཞུ་ རྒྱུ་ཡ ན། གང་ཡ ན་ཟེར་ན་ཉེ་ཆར་ང་རང་ས བ་གྲྭ་བ་ཚོ་ལ་ཏཱ་ར་ན་ཐའྲི་ཆ ས་ འབྱུང་ཁྲིད་རྒྱུའ ་ག ་སྐབས་བྱུང་། དེ་སྐབས་ཏཱ་ར་ན་ཐའྲི་ཆ ས་འབྱུང་ནང་ ལ་ལུང་པའ ྲི ་མ ང་དང་། རྒྱལ་པ འ ་མ ྲི ང་། དེ་བཞྲིན་ས བ་དཔ ན་ག ་མ ྲི ང་ལ་ ས ྩོ གས་པ་མང་པ ྩོ ་གཅྲིག་ལེགས་སྦར་གྲི་ཚིག་རང་བཀ ད་བཞག་འདུག དེ་ ཚོ་ཚང་མ་བྩོད་སྐད་ནང་འབྲི་བའ ་སྐབས་ཚེག་ཡ ད་པ་དང་མེད་པ་ས་ཚོགས་ ཤ ག་བྲིས་ཏེ་མ་དག་པ་མང་པ ་ཡ ྩོ ང་ག ་འདུག སགས་དང་ལེགས་སྦར་ག ་ ཚིག་ཆ་ཚང་ཚེག་ ར ་ནས་མ་བྲིས་པར་མཉམ་བས ས་བཏང་ནའང་ད་དུང་ ན ར་འཁྲུལ་མང་པ ྩོ ་ལྷག་ས ད་ཀ ་འདུག ཚེག་བྲིས་པ་དང་མ་བྲིས་པ་གཉ ས་ ལས་མ་བྲིས་པར་དཀྱུས་གཅ ག་ལ་བྲིས་ནའང་ད་དུང་ནྩོ ར་འཁྲུལ་མང་པ ་ ཞ ག་ཡ ང་ག ་ཡ ྩོ ད་པའ ྲི ་མཐྩོང་ཚུལ་བྱུང་། དེས་ན་ངའ ་བསམ་ཚུལ་ལ་ཚེག་བརྒྱབ་པ་དང་མ་བརྒྱབ་པ་གཉྲིས་ཀ་ཡ ད་ པའ ་དབུ་མའ ྲི ་ལམ་ལྟ་བུ་ཞྲིག་བྱུང་ན་ལེགས་པ ་མེད་དམ་སྙམ། དཔེར་ན་ ས ར་ནཱཐ་ཞེས་པའ ་ ས ར་ལ་ ས ་དང་ར་གཉ ས་ ས ར་ཞེས་ར་དེ་རེ ས་འཇུག་ དྲངས་པ་ལྟ་བུ་ལ་ཚེག་མ་བརྒྱབ་པ་དང་། དེ་བཞྲིན་ཝཱ་རཱ་ཎ་ས ་ལྟ་བུ་ཡ ན་ན་ ཝཱ་རཱ་ཎ་ཞེས་ལ གས་ཀ་ལ གས་ཀ་ཡ ན་དུས་ཚེག་བརྒྱབ་སྟེ། གང་ལྟར་ཚེག་ བརྒྱབ་པ་དང་མ་བརྒྱབ་པ་གཉ ས་ཀ་ཡ ྩོ ད་པ་དཔེར་ན་ཡྲི ་གེ་ར ས་འཇུག་ ག ་རྣམ་པར་འ གྲྩོ ་ས ྩོ ད་མཁན་དེ་ཚོ་ལ་ཚེག་མེད་པར་མཉམ་དུ་སྦ ར་ཞ ང་། ར ས་འཇུག་ལྟ་བུ་མ་འགྲྩོ་བར་ཡ ་གེ་ལ གས་ཀ་ལ གས་ཀ་ཡ ན་ན་ཚེག་རྒྱག་
78 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དག ས་པ་ལྟ་བུ་ཞ ྲི ག་མཐ ང་ག ་འདུག གང་ཡྲིན་ཟེར་ན་བྷཱབནཱཀཱརཎ་ལ་ཆ་ བཞག་ན་ཚེག་མ་བརྒྱབ་པར་བྲིས་པའ ་སྐབས་ལ་ས ྩོ ན་མ་གསུང་ཆ ས་ཤ ག་ ག ་སྐབས་སུ་བྷཱ་བ་ནཱ་ཀཱ་རཎ་ཞེས་ཚིག་ས ་ས ྩོ ར་ཀ ྩོ ག་པ་དེ་འདྲ་བྱུང་ས ང་། དེ་ས ང་ཙང་ཚེག་མ་བརྒྱབ་པའ ་སྐབས་ལ་སྒ་ཆ་ཚང་འདྲེས་ཕ ན་ཏེ་མ་དག་ པ་མང་པ ་ཡ ང་བ་དང་། དེ་བཞ ན་ལེགས་སྦར་མ་ཤེས་པ་ཚོའྲི་མདུན་ལ་ ཆ་ཚང་བསེས་བསེས་བཏང་བཞག་པ་དེ་ཡང་བདེ་པ ་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཡྩོང་གྲི་ འདུག དེས་ན་རྲིན་པ ་ཆེ་མཆ ག་ལ་དེ་འགྲྩོ་སྟངས་གང་འདྲ་བ ད་ན་ལེགས་ པ་ཡྩོད་དམ་དེའ ་སྐྩོར་དག ངས་སྐྩོར་ཞུ་རྒྱུ་ཡྲིན་ཐུགས་ར ་ཆེ། ལན། དབུས་གཙུག་ལག་ས བ་གཉེར་ཁང་ལ་དམྲིགས་བསལ་ག ་ཕག་ལས་གནང་ མཁན་དང་། ར གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་གནང་མཁན་ཚོས་ཐག་གཅ ད་བ ེ ད་ དག ྩོ ས་ཀ ་རེད་མ་གཏྩོགས། ངས་འད ྲི ་འདྲ་གཅ ག་བ ད་དག ས་ཀ ་རེད་ཅེས་ ས ྩོབ་སྟྩོན་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་ལ། ངས་ལེགས་སྦར་ཡང་ཤེས་ཀྲི་མེད། སྤ ར་བཏང་ཚེག་བརྒྱབ་པ་དེ་བྩོད་ཡ ག་ག ་ཐུན་མ ང་མ་ཡ ན་པའ ་ཁད་ཆ ས་ གཅ ག་རེད། བ ད་ཡ ྲི ག་ག ་ཐུན་མ ྩོ ང་མ་ཡ ན་པའ ྲི ་ཁད་ཆྩོས་ཚེག་རྒྱག་དག ས་ དྩོན་དེ་གང་ཞ ན་ནམ་ཞེ་ན། ས ྩོ ན་འཇུག་ར ས་འཇུག་ཡང་འཇུག་དང་བཅས་ པ་དཀའ་ངལ་མེད་པར་འགྲྩོ་ཐུབ་པ་ཞྲིག་དང་། ལྷག་པར་དུའང་བ ྩོ ད་པའ ྲི ་སྐད་ ཡ ག་ག ་ནང་ལ་རེས་འཇུག་དེ་ཧ་ཅང་ར་ཆེན་པ ་ཆགས་ཀ ་ཡ ད། ལེགས་ སྦ ར་སྐད་ཀ ྲི ་ནང་ལ་ས ྩོ ག་ ལ ན་དང་ས ག་མེད་ཀ ་དབ ེ ་བ་འབ ད་རྒྱུ་ཡ ྩོ ད་པ་ ཞྲིག་རེད། བ ྩོ ད་སྐད་ཀ ་ནང་ལ་ས ག་ལན་དང་སྩོག་མེད་ཀ ་དབ ེ ་བ་འབ ེ ད་རྒྱུ་ མེད་སྟབས་རེས་འཇུག་ཡ ད་དང་མེད་ཀ ་དབ ེ ་བ་འབ ད་རྒྱུ་དེ་རེད།
79 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དེས་ན་ར ས་འཇུག་བཅུ་པ ྩོ ་གང་ཡང་རུང་བ་མ་ཞུགས་པ་ཡ ན་ན། ཐ ྩོ ན་མ འ ་ དག ྩོ ངས་གཞ ་ལྟར། ཡ ་གེ་རང་ག་བ་དེ་ཚོས་ད ན་སྟྩོན་མྲི་ནུས་ཞེས་ལབ་ཀ ་ ཡྩོད་རེད། ཀ་རྐང་ལ་འ་ཡ ་ར ས་འཇུག་མེད་པར་དེའ ་རེས་ལ་བ་དེ་ཡང་འ་ཡ ་ ར ས་འཇུག་མེད་པ་སྦར་ན། ཀབ་ཟེར་བའྲི་སྩོག་མེད་ཀྲི་སྒ་ལྟ་བུ་སྒ་ཤུགས་ ཆུང་ཆུང་ཞ ག་མ་གཏ གས་ཀ་བ་ཞེས་པ་ཆགས་ཐུབ་ཀ ་མེད། ང་ཚོས་ཡྲིག་ ཐ ག་ལ་མ་བྲིས་པ་མ་གཏ གས་ད ྩོ ན་ཐ བ་ཀ ་ཆ་ནས་ཀ་བ་ཟེར་བའྲི ་ཚིག་དེ་ ཐ ན་པ་ལ་ཀ་ཡ ་ར ེ ས་འཇུག་ལ་འ་དང་། བ་ཡ ་ར ེ ས་འཇུག་ལ་འ་ཞུགས་པའ ་ སྐབས་དེའ ་དབར་ལ་ཚེག་བརྒྱབ་ནས་ཀ་བ་ཞེས་གདུང་འདེགས་ཀ ་ད ྩོ ན་ བ ད་ནུས་པ་ སྟྩོ ན་བ ེ ད་ཀ ྲི ་ཚིག་གཅྲི ག་གཞ ྲི ་ནས་ཆགས་ཀ ་ཡ ད། དེས་ན་ ར ས་འཇུག་མ་ཞུགས་པ་ཡ ྲི ན་ན་ད ྩོན་སྟྩོན་མྲི་ནུས་པ་དང་། ར ས་འཇུག་དེ་ གང་དུ་མཚམས་གཅྩོད་དགྩོས་མ ན་ཚེག་ག ས་དབ ་བ་ཆ ད་དག ས་པ་ཡ ན་ སྟབས། ཚེག་བརྒྱབ་རྒྱུ་དེ་བ ད་པའ ་ཐུན་མ ང་མ་ཡ ན་པའ ་མ ་ན ྩོ ར་བའ ྲི ་ རྒྱ་བདུན་ཟེར་བ་ཞ ག་ཡ ྩོ ད་པ་ལྟར། ས ྩོ ན་ག ྲི ་ལ ྩོ ་ཙཱ་བ་ཚོས་ན ར་འཁྲུལ་མ ྲི ་ འ གྲྩོ ་བའ ྲི ་ད ྩོ ན་དུ་རྒྱ་བདུན་ཟེར་བའ ་སྐད་ཆ་ཤ ད་པའ ་ནང་ལ་ཚེག་བར་མྲི ་ འཁྲུག་པའྲི་ཚེག་ག ་རྒྱ་ཟེར་བ་དེ་རྒྱ་བདུན་ག ་ནང་ནས་གཅ ག་ཡ ན་བསམ་ པ་དྲན་ག ་འདུག ཨ་ལགས་ལྷ་རམས་པའ ྲི ་ཡ ་གེའ ་བཤད་པའྲི་ནང་དེ་འདྲ་ ཞ ག་ཡ ད་བསམ་ག ་འདུག གཅ ྲི ག་བས་ན་ངས་ན ར་ཡ ད་སྲིད་ཀ ་རེད། དེས་ན་ལེགས་ སྦ ར་ག ་སྐད་ཀ ་ནང་ལ་ཚེག་བརྒྱབ་པའ ་ལུགས་ས ལ་མ ་ འདུག ཚེག་རྒྱག་དག ས་ད ན་ཡང་ཡྩོད་མ་རེད། ཚེག་མ་བརྒྱབ་པ་ཡྲིན་ ནའང་ང་ཚོ་བ ད་པའ ་ནང་བཞ ན་ས ྩོ ན་འཇུག་ར ས་འཇུག་ཡང་འཇུག་དེ་ཚོ་
80 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། འཁྲུལ་འགྲྩོ་བའ ་གནས་སྟངས་ཤ ག་གང་ཡང་མེད། ས ག་ལན་སྩོག་མེད་ ཀ ་དབ ་བ་ཆ ྩོ ད་པའ ་ ར གས་གཅ ག་བརྒྱག་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ ་ཡ ན་ག ་རེད་མ་ གཏ གས། ཚེག་མ་བརྒྱབ་པ་དེ་ཡྲི་གེའ ་གཟུགས་འགྱུར་བ་མ་གཏ ྩོ གས་སྐད་ འགྱུར་ཡ ད་མ་རེད། ལེགས་སྦར་སྐད་ཇ ་མ་ཇ ་བཞྲིན་ང་ཚོས་བ ད་ཡ ག་ནང་ འབྲི་བའ ་སྐབས་ལ་སྐད་དེ་ལེགས་ སྦ ར་ག ྲི ་སྐད་ཆགས་བ ས ད་ཡ ྩོ ད་རེད། ཝཱརཱཎས ་ཟེར་བ་དེ་ལ་ཆ་བཞག་ན་བ ད་སྐད་མ་རེད་ལེགས་ སྦ ར་ག ་སྐད་ རང་རེད། ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་རང་བ ྩོ ད་པའ ྲི ་ཡྲིག་གཟུགས་ལ་འབྲི་བའྲི་ སྐབས་ལ་འབྲི་སྟངས་དེ་ལེགས་སྦར་གྲི ་སྐད་ཀ ་འབྲི་སྟངས་རང་བ ས་ནས་ འབྲི་དགྩོས་ཀ ་རེད་བསམ་གྲི་འདུག ངས་ལེགས་སྦར་གྲི་འབྲི་སྟངས་ཤྲིག་ བ ད་སྐད་ནང་འབྲི་སྐབས་ཚེག་སུབ་རྐང་བེད་ཀ ་ཡ ད། ཡ ན་ནའང་དེ་དཀའ་ ལས་ཁག་པྩོ་ཞེ་དྲགས་ཡ ད་རེད། ཀམ་པུ་ཊར་ནང་འཇུག་མཁན་ཡ ན་ནའང་ རེད། འབྲི་མཁན་ཡྲིན་ནའང་ཚེག་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་ག མས་བསད་ཡྩོད་རེད། དེས་ན་ལེགས་སྦ ར་ག ྲི ་སྐད་དེ་བྩོ ད་སྐད་ནང་འབྲི་བའྲི ་སྐབས་ལ་ཚེག་འབྲི་ རྐང་བ ད་པ་མ་གཏ གས་ཚེག་མེད་པ་འབྲི་མཁན་དཀ ན་པ ་ཡྩོད་རེད། དེ་བཞ ན་ང་ཚོ་བྩོ ད་པའ ་ཡ ག་ཆ་ རྙྲི ང་པ་དེ་ཚོའ ་ནང་ལ གས་ལའང་ ས གས་ དེ་ཚོའ ་ནང་ཚེག་བརྒྱབ་འདུག ང་རང་ག ་བསམ་བ འ ་ནང་ལ་མ་དག་རྒྱུན་ འབམས་དེ་གང་ནས་འགྩོ་བཙུགས་པ་ཡ ན་ནམ། གནའ་ས་མ འ ་ཡ ག་ཆ་ བྲིས་མ་རྙྲིང་པ་དེ་ཚོའྲི་ནང་ལ་ཚེག་མེད་པ་དེ་འདྲ་མེད་དམ་བསམ་གྲི་འདུག་ སྟེ། ཕལ་ཆེར་ང་ཚོས་མཐ ང་རྒྱུ་ཡ ད་པའ ་ཡྲི་གེ་རྙྲིང་མ་དེ་ཚོའ ་ནང་ལ་མང་ ཆེ་བ་ཚེག་ཡ ད་པ་ཡ ྲི ན་གྲི་རེད་བསམ་གྲི་འདུག ཚེག་མེད་པ་ཞ ག་ངས་
81 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ མང་པ ་མཇལ་མ་ས ྩོ ང་། ང་རང་ལ་ག་དུས་ཡ ན་ནའང་ད ྩོ གས་པ་བསལ་མ་ ཐུབ་པ་གཅ ྲི ག་ཡ ད་པ་ན ། ཅ་ཆ་ཡ ད་ས་ཚང་མར་སགས་སྐད་ནང་ལ་ཙ་ཚ་ འབྲི་ས ད་ཀ ་འདུག སགས་སྐད་ཀ ྲི ་ནང་ལ་དང ས་གནས་བ ེ ད་ན་ཅ་ཆ་ཇ་མ་ གཏ གས་ཙ་ཚ་ཛ་དེ་ཡ ང་མ་སྲིད་པ་གཅྲིག་རེད། ཡ ན་ནའང་ད་ལྟ་ང་ཚོས་ བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་གང་དུ་བལྟས་པ་ཡ ྲི ན་ནའང་སགས་སྐད་ཀ ྲི ་ནང་ ལ་ཙ་ཚ་དེ་འབྲི་རྐང་བ ད་ཀ ྲི ་འདུག དེས་ན་ང་ཚོའྲི་བྩོད་པའ ་ཡྲི་གེའྲི་ནང་ལ་གསར་པ་བཅུག་པ་དེ་ཙ་ཚ་ཛ་མ ན་ པར་ཅ་ཆ་ཇ་ཡ ན་པའ ་སྐད་ཆ་གཅ ག་ཕལ་ཆེར་བྩོད་པའ ་བརྡ་དག་ག ་གཞུང་ མང་ཆེ་བ་གཅྲིག་གྲི་ནང་ལ་ཡ ངས་གྲགས་ཆགས་བསད་འདུག མཐུག་ པ ྩོ ་ལྔ་དང་ལ ྩོ ག་པ་ལྔ། ཁྲི་བཞ ན་སྟྩོད་དུ་ཅ་ཆ་ཇ། སད་དུ་ཞ་ཟ་འ་དང་དྲུག བསན་ཏེ་བ ད་ཡ ག་སུམ་ཅུ་མཛད། དེ་འདྲའྲི་བསྩོམས་ལྟ་བུ་ཞ ག་ངའ ་ངག་ ལ་སྦར་བསད་འདུག ང་ཚོ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ནས་འད ་བསམ་བ འ ་ནང་ ལ་ས བས་བསད་པ་གཅྲིག་རེད། དང ྩོ ས་གནས་དྩོན་དག་དེ་མ་རེད། ཅ་ཆ་ ཇ་ཡ ྩོ ད་ཡྩོད་པ་རེད། ཙ་ཚ་ཛ་དེ་གསར་དུ་བསན་པ་རེད། གསར་དུ་བསན་ པ་དེ་ཙ་ཚ་ཛ་དང་ཞ་ཟ་འ་སེ་པ་མཉམ་དུ་བསན་ཡྩོད་པ་མ་གཏྩོགས། ལྷག་ པར་དུའང་ཙ་དང་ཚ་གཉྲིས་སྒ་ཏ ག་ཙམ་མ ་འདྲ་བ་དག ས་སྟབས་ཙ་ར གས་ དང་ཚ་རགས་སྦར་བ་ཞ ག་རེེད། དེང་སང་ཨ ན་ཇ འ ྲི ་སྐད་ལ་ diacritical mark ཟེར་གྲི་འདུག diacritical mark ལྟ་བུ་ས ན་མ་ནས་རྒྱག་སྟངས་ གཅ ག་ཡྩོད་པ་རེད། དེར་བར ན་ཅ་ཆ་ལ་རགས་གཅ ག་བརྒྱབ་ནས་དེ་ཏ ག་ ཙམ་སྒ་གདངས་མ ་འདྲ་བ་བཟ ས་བཞག་པ་ཞ ག་རེད། ཡ ན་ནའང་ང་ཚོ་བ ད་
82 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའ ་ནང་ལ་ཧ་ལམ་བ ད་ཀ ་ས ལ་རྒྱུན་ག ྲི ་མཁས་པ་མང་ཆེ་བ་གཅྲི ག་ག ས་ སགས་སྐད་ནང་ལ་ཙ་ཚ་ཡྩོད་པ་དང་། ཅ་ཆ་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞ ག་གསུང་ག ྲི ་ རེད། དེས་ན་དེ་གཉྲིས་གཅྲིག་པ་རེད། ད་ག ན་ངས་གྩོང་དུ་ཟུར་ཙམ་ཞ ག་ཞུས་ཡ ན། མ་དག་རྒྱུན་འབམས་ཀ ྲི ་ གནས་ཚུལ་མང་པ ་ཡ ད་རེད། མ་དག་རྒྱུན་འབམས་ཀྲི་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོའ ་ ནང་ལ་ལེགས་སྦར་གྲི་སྐད་ལ་ཚེག་བརྒྱབ་པ་དེ་ཡང་མ་དག་རྒྱུན་འབམས་ ཀ ་གནས་ཚུལ་གཅ ག་ཡ ན་ག ་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེས་ན་ཚེག་རྒྱག་ མ ་རྒྱག་དེ་ཁེད་མཁས་པ་ཚོས་ཐག་གཅྩོད་གནང་རྒྱུ་རེད། ཡ ན་ནའང་ངས་ ཤེས་པ་ཞ ག་ལ་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ལ་ཚེག་རྒྱག་པའྲི་སྩོལ་དེ་ཡྩོད་མ་རེད། ཚེག་དེ་བ ད་ཡ ག་ག ྲི ་ཐུན་མ ང་མ་ཡ ྲི ན་པའ ྲི ་ཁད་ཆ ས་རེད་ཅེས་ངའྲི་ཞུ་རྒྱུའ ་ མད ་ད ན་འདྲི་རེད། དྲྲི་བ། ༤ ངས་དྲྲི་བ་དེ་ཡྲི་གེའྲི་སྐྩོར་ཡྲིན། ར ན་པ ་ཆེས་ཤེས་ཡ ན་སྲིད་བྱུས་ཀ ་དེབ་ གཅ ག་ག ་གཞུག་ལ་ཐ ྩོ ན་མ འ ་ས ན་ལ་ཡ ་གེ་ཡྩོད་པར་བཤད་མཁན་དེ་ཚོས་ སྒྲུང་ལྟ་བུ་ཤ ྩོ ད་ས ད་པ་དང་། ཐ ྩོ ན་མ འ ་ས ྩོ ན་ལ་ཡྲི་གེ་མེད་པར་བཤད་མཁན་ དེ་ཚོས་ཀང་སྒྲུང་ཞྲིག་བཤད་བསད་པ་མ་གཏྩོགས། ད་ལྟ་གསལ་པ ་གཅ ག་ ར་བ་ཉ ད་ནས་བཤད་ཐུབ་ཀ ་མེད་ལུགས་གསུངས་འདུག ཐ ན་མ འ ་ས ྩོ ན་ ལ་ཡ ྲི ་གེ་ཡྩོ ད་པར་འད ད་མཁན་བ ྩོ ན་པ འ ་གཞུང་དང་བ ྩོ ན་པ ་རྣམས་རེད། ཐ ན་མ ྲི འ ་ས ན་ལ་ཡྲི་གེ་མེད་ཅེས་ཟེར་མཁན་དེ་བན་གཞུང་གྲི་ནང་ལ་ཡ ད་ རེད། ཡ ན་ནའང་ཆ ྩོ ས་རྒྱལ་ས ང་བཙན་སམ་པ ས་མཛད་པའྲི་མཎ ་བཀའ་ འབུམ་ནང་ལྷ་ཐ ་ཐ ་ར ་གཉན་བཙན་སྐབས་སུ་ནམ་མཁའ་ནས་མདྩོ་སེ་ཟ་མ་
83 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཏ ྩོ ག་དང་སྤང་ སྐྩོ ང་ ཕ ག་བརྒྱ་པ་དེ་ཚོ་མར་འབབ་དུས་བཻཌཱུརྱ་ཞུན་མ་ལས་ བ ྩོ ད་ཡ ག་ཏུ་བྲིས་པ་བྱུང་ཟེར་བ་གཅ ག་འདུག དེ་བཞྲིན་ཉང་རལ་ཉ ་མ་འ ད་ ཟེར་ག ་ཆྩོས་འབྱུང་མེ་ཏ ག་སྙྲིང་པྩོ་སྦྲང་རྲིའ ་བཅུད་ཀྲི་ནང་ལ་ག་རེ་གསུངས་ འདུག་ཞུས་ན། བ ད་ཀ ྲི ་ཡ ་གེ་ནྲི་ཁྲིམས་ས ག་པ ྩོ འ ་དུས་སུ་བྱུང་བར་འད ད་ད ་ ཞེས་འཁ ད་འདུག ཉང་རལ་ག ྲི ་ཆ ྩོ ས་འབྱུང་ནང་གྲི་བཤད་ཚུལ་དེ་བ ད་པའ ་ མཁས་པ་ཚོས་ལུང་འདྲེན་ལྟ་བུ་གང་ཡང་གནང་མྲི་འདུག་སྟེ། མཎ ྲི ་བཀའ་ འབུམ་ནང་ལ་ཡྩོད་པ་དེ་ཕ་བྩོང་ཁའ ་རྣམ་ཐར་ག ྲི ་འག ྩོ ར་གསལ་འདུག དེའ ་ ཐ ག་ལ་ར ྲི ན་པྩོ་ཆེའྲི་དག ངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡྩོད་དམ། ལན། ཐ ན་མ འ ་ས ན་ལ་བ ྩོ ད་ཡ ག་མེད་པ་ཕལ་ཆེར་སུས་ཀང་ལབ་ཀྲི་ཡྩོད་ཀ ་མ་ རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ཡ ད་མེད་ཀ ་སྐད་ཆ་དེ་ཡ ག་གཟུགས་ཀ ་སྐད་ཆ་རེད། སྐད་ཡ ྩོ ད་ན་ཡྲི་གེ་ཡ ད་དག ས་ཀྲི་རེད། སྐད་ཀ ་རྩོམ་བ ད་དེ་ཡ ་གེ་རེད། སྤ ྲི ར་ བཏང་ང་ཚོས་ཡ ་གེ་ཞེས་བཤད་པའ ་སྐབས་སུ་ཡ ྲི ག་གཟུགས་དང་མཉམ་དུ་ འཁྲུག་རྒྱུ་མེད། ཐ ྩོ ན་མ འ ྲི ་ས ན་ལ་བ ྩོ ད་པའ ་ཡ ྲི ག་གཟུགས་ཡ ད་མེད་སྐྩོར། ད་ ལྟ་ཁ ེ ད་ཀྲིས་གསུངས་པ་ལྟར་བཞེད་ཚུལ་མྲི་འདྲ་བ་མང་པྩོ་རེད། ཐ ན་མ ས་ བ ར མས་པར་གྲགས་པའ ་ད་ལྟའ ་ང་ཚོའྲི ་ཡ ག་གཟུགས་འད ྲི ་ཕ ་ལ ྩོ ་བརྒྱ་ ཕག་དྲུག་པ་བདུན་པ་བརྒྱད་པར། རྒྱ་གར་ནང་ལ་ཡ ངས་གྲགས་སུ་དར་ བསད་པའ ་མཻཐྲིལྲིའྲི་ནང་ལ་བེད་སྤྩོད་བ ད་པའྲི་དེབནཱགརཱྲི་ཟེར་བའ ་ཡ ་གེ་དེ་ ཡ ྲི ན་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པ ་རེད། དེ་ལ་རྩོད་པ་རྒྱག་དག ས་དྩོན་གང་ཡང་མེད། སྐབས་དེ་དུས་ཀ ་མཻཐ ལ ྲི འ ྲི ་ཡ ག་གཟུགས་དང་། སྐབས་དེ་དུས་ཀ ་བ ད་ཀ ་ དབུ་ཅན་ག ་ཡ ྲི ག་གཟུགས། དབུ་ཅན་ནས་དབུ་མེད་ཇ ་ལྟར་ཆགས་པ། དེ་
84 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཚོ་ཚང་མ་དགེ་འདུན་ཆྩོས་འཕེལ་ག ས་ཞྲིབ་ཚགས་པ ར་བྲིས་ཡྩོད། དེ་ལས་ཞ བ་ཚགས་པ་ང་ཚོར་གནས་ཚུལ་ཧ་ཅང་མང་པྩོ་རག་ག ་ཡ ྩོ ད། བྱུང་ རབས་ཀ ་དན་རགས་རྡྩོ་ལ་བརྐྩོས་པའྲི་ཡ ་གེ་དང་ཡ ག་གཟུགས། ཟངས་ ཀ ་ག གས་བུ་ལ་བརྐྩོས་པའྲི་ཡྲིག་གཟུགས། ཤ ག་བུ་ལ་བྲིས་པའྲི་ཡ ག་ གཟུགས་ཀང་ཡ ད་སྟབས་དེ་གསལ་པ ར་ར་འཕ ད་ཐུབ་ཀ ་རེད། ཐ ན་མ འ ་ ཡ ག་གཟུགས་ཀ ་ས ྩོ ན་ལ་བ ད་ཀ ་ནང་ཡ ག་གཟུགས་ཡ ྩོ ད་དམ་མེད་ཟེར་ བར་འད ད་པ་མ ་འདྲ་བ་གཉྲིས་རེད། དེའྲི་ས ན་ལ་ཡ ག་གཟུགས་ཡྩོད་ཅེས་ གསུང་མཁན་དང་། ལྷག་པར་དུའང་ཞང་ཞུང་ག ་དམར་ཡྲིག་ཟེར་བ་གཅ ག་ ཡ ད་ཚུལ་སྐད་ཆ་མང་པྩོ་ཞྲིག་ཤྩོད་ཀ ་ཡྩོད་རེད། ཞང་ཞུང་ག ་དམར་ཡ ག་དང་ཞང་ཞུང་ག ་དམར་ཡ ག་དེ་ལ་བརྡ་སྤྲྩོད་ཀྲི་རྣམ་ གཞག་ཡ ྩོ ད་པ་དང་། དེའྲི་བརྡ་སྤྲྩོད་ཀྲི་རྣམ་གཞག་ལས་ཐྩོན་མྲིའྲི་བརྡ་སྤྲྩོད་ ཀ ་རྣམ་གཞག་ལ་ཤན་ཤུགས་ཐེབས་པ་དེ་འདྲ་གསུང་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པ ་ ཡ ད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཡ ན་མ ན་ཐག་གཅ ད་བ ད་ཀ ་ལ ་རྒྱུས་དང་བྱུང་རབས་ ཀ ་རྒྱབ་ར ེ ན་རག་ག ་མེད། བྱུང་རབས་ཀ ་རྒྱབ་ར ན་ཅ ་ཞ ག་རག་དག ྩོ ས་ཀ ་ ཡ ད་དམ་ཞེ་ན། དེའ ་ས ན་ལ་ཡ ྩོ ད་པའ ྲི ་བ ྩོ ད་ཡ ྲི ག་ཅ ག་ཡ ད་ཅེས་བཤད་ན། གང་འདྲ་གཅ ག་ཡ ད་དམ། དེ་ལ་དབངས་ག་ཚོད་ཡྩོད་དམ། གསལ་བ ད་ག་ ཚོད་ཡྩོད་དམ། དེའ ་གཟུགས་གང་འདྲ་ཞ ག་ཡ ྩོ ད་པ་བཅས་ཀྲི་གནས་ཚུལ་ ད་ལྟའ ་བར་གཅ ྲི ག་ཀང་རག་གྲི་མེད། ས་འ ག་ནས་ཐ ྩོ ན་པའ ་དང ས་རས་དེ་ འདྲའ ་ནང་ལའང་རག་ག ་མེད། ཤ ྩོ ག་བུའ ་སང་ལ་དེ་བས་ཀང་འཐྩོབ་དཀའ། དེས་ན་བྱུང་རབས་སྨྲ་བ་དེ་ཚོ་དང་། དེ་བྱུང་གྲི་རྣམ་གཞག་ཤྩོད་མཁན་དེ་
85 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཚོས་ཕལ་ཆེར་ཁས་ལེན་གྲི་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ཡ ད་མ་རེད་ཅེས་ ཐག་ཀང་གཅ ྩོ ད་ཀྲི་མ་རེད་དེ། ཡ ད་རེད་ཅེས་ཁས་ལེན་པར་ཁྩོ་ཚོར་བྱུང་ རབས་ཀ ྲི ་ད ྩོ ན་ སྙྲི ང་ཡ ྩོ ད་པའ ་དན་ ར གས་གཅ ྲི ག་རག་དག ྩོ ས་ཀ ྲི ་ཡ ྩོ ད་ ཀ ང་། དེ་གཅ ག་ཀང་རག་ག ་མེད། དེར་བརེན་དམར་ཡ ག་ཅེས་པའྲི་ཡ ་གེ་འདྲི་འདྲ་ ཞ ག་ཡ ད་ཚུལ་དཔེ་བསྟན་རྒྱུ་གང་ཡང་རག་ག ་མེད། ཡང་མ ན་ན་ཐ ྩོ ན་མ འ ་ས ྩོ ན་ལ་ཡ ྩོ ད་པའ ་བ ྩོ ད་པའ ་ཡྲིག་གཟུགས་དེ་ཐ ན་མ ས་ བཟ ས་པའ ་ཡ ྲི ག་གཟུགས་དང་གཅ ག་པ་རེད་ཟེར་བ་ཡྲིན་ན། གནས་ཚུལ་ ལ གས་ཀ་གཅ ག་རེད། དེ་ལས་མྲི་འདྲ་བ་གཅྲིག་ཡ ད་ཟེར་ན། དེ་གང་དུ་ ཡ ྩོ ད་པ་དང་། ཇ ྲི ་ལྟར་ཡ ད་པ། དེའྲི་ནང་ནས་ཡ ག་འབྲུ་ཁ་ཤས་ཤ ག་ད་ལྟ་ སྟྩོན་རྒྱུ་ཡྩོད་དམ་ཞེས་དྲྲིས་ན། ད་ལྟ་དང ས་རས་རྙྲིང་པ་ Archaeological evidence ཡ ་དན་རགས་གཅ ག་ཀང་རག་གྲི་མེད། དཔེར་ན་བྩོད་ཀྲི་ནང་ ལ་མ ྲི འ ྲི་འགྲྩོ་བ་ནམ་ཞ ག་བྱུང་དང་མ་བྱུང་སྐྩོར་བཤད་དགྩོས་ན། ལ ་ཁྲི་ཕག་ ཁ་ཤས་ས ྩོ ན་ནས་བྱུང་བའ ྲི ་ས་འ ག་ནས་རུས་ཁ ག་ས ྩོ གས་དང ས་རས་རྙྲིང་ པ་དེ་འདྲ་འཐྩོན་ག ་ཡ ད། འ ྩོ ན་ཀང་ཐ ན་མ ྲི ་ན ་དེ་ཙམ་ག ་ས་པ ་མ་རེད། བརྒྱ་ ཕག་བདུན་པ་ཟེར་དུས་འད ་ནས་གང་འཚམ་ཐག་ཉེ་པ ་རེད། ཐ ན་མ ྲི ས་ཡ ག་གཟུགས་མ་བ ར མས་པའ ་ ས ་ལ ྩོ གས་དེ་མ་ཐག་པ་ལ་ཡ ག་ གཟུགས་གཅ ྲི ག་ཡ ད་ན། དེ་ལ་རང་བཞ ན་ག ྲི་དྲྲི་བ་གཉ ས་ལྷག་ག ་ཡ ྩོད། དྲྲི་ བ་དང་པ ་ནྲི་གལ་ཏེ་དེའ ་ས ྩོ ན་ལ་ཡ ྲི ག་གཟུགས་ཡ ད་ན། ཡྲིག་གཟུགས་དེ་ བེད་སྤྩོད་མ་བེད་པར་ཐྩོན་མ ས་ཅ འ ་ཕ ར་ཡ ྲི ག་གཟུགས་བཟ ས་པ་རེད་དམ་ ཞེས་པ་དང་། ས ྩོ ན་མ་ཡ ག་གཟུགས་ཡ ད་པ་དེ་ར ས་མ་བེད་སྤ ད་བཏང་མ་
86 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཐུབ་པར་ཐ ྩོ ན་མ ས་ཡ ག་གཟུགས་གསར་པ་བཟ ་དག ྩོ ས་བྱུང་བའྲི་རྒྱུ་མཚན་ འད ་རེད་ཅེས་པའ ་ལན་ཞ ག་ཀང་ར་བ་ཉ ད་ནས་རག་ག ་མེད། དེ་བཞ ན་ཐ ྩོ ན་ མ འ ྲི ་ས ན་ལ་ཡ ག་གཟུགས་གཅ ག་ཡ ད་ན། ད་ལྟ་ཅ འ ྲི ་ཕ ར་རག་ག ་མེད་དམ། ང་ཚོས་ཀ ག་མ་ཤེས་པ་ཡ ན་ནའང་རྡྩོ་ལ་བྲིས་པ་དང་། ཟངས་ལ་བྲིས་པ་ ས ྩོ གས་རག་རྒྱུ་ཡ ད་ན། དེ་ཕལ་ཆེར་ཐ ན་མ ྲི འ ྲི ་ས ན་ག ་ཡ ྲི ག་གཟུགས་ཡ ྲི ན་ ས་རེད་ཟེར་བའ ་ག ེ ང་གཞ ྲི ་ཞ ྲི ག་ཆགས་ཀ ་རེད། དེ་ལྟ་བུའྲི་ག ང་གཞ ྲི ་ཡང་ གཅ ག་ཀང་མེད། དེར་བརེན་ང་ཚོས་དེ་ཀཐཱ་རེད་ཟེར་ག ་ཡྩོད་པ་རེད། ཐ ན་ མ འ ་ས ན་ལ་ཡྲི་གེ་ཡ ད་པ་དང་ཡ ག་གཟུགས་ཡ ྩོ ད་པ་འད ད་པ་དང་། མཎ ྲི ་ བཀའ་འབུམ་ག ་ལུང་ས གས་ཆ་ཚང་ཀཐཱའ ་ནང་ལ་འ གྲྩོ ་ཡ ྲི ་རེད། ཀཐཱའ ྲི ་ ནང་ལ་ཡ ྩོ ད་པ་རྣམས་དེ་བྱུང་ག ་དན་ ར གས་ལ་ག ང་ཐུབ་ཀ ྲི ་མ་རེད་བསམ་ ག ་འདུག དྲྲི་བ། ༥ ངས་དྲྲི་བ་ཞུ་རྒྱུར་ང་ཚོ་བཙན་བྩོལ་ལ་འབྩོར་ནས་ལྩོ་ང ་ལྔ་བཅུ་ཐམ་པ་ འཁ ར་བའ ྲི ་དུས་དྲན་སྲུང་བརྲི་ཞུས་པ་རེད། ཡ ན་ནའང་དེའྲི་ར ང་ལ་ཕ ་མ ག་ ཅ ག་བལྟས་ན། གཡུང་དྲུང་བ ན་དང་བཅས་པའ ་ཆ ྩོ ས་ལུགས་ར ས་སུ་མ་ ཆད་པའ ་མཁས་པ་དང་ཚང་མས་ཆེ་བསྟྩོད་ཤུགས་ཆེན་པྩོ་དང་། ར ྲི ་མ ར་ བ ད་པ། བ་མར་བེད་པ་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་ཡ ྲི ག་ཅ ག་ས ན་མ་ནས་གསུང་ ས ྩོ ལ་ཡ ད་རེད། ཡ ན་ནའང་ས བ་གྲྭ་སྒྲིག་འཛུགས་ས གས་ཕ གས་གང་ས་ ནས་བལྟས་ན། ལེགས་སྦར་ཐ ག་ལ་ས ར་ས ་སྩོ་ནས་བརྩོན་པ་བ ད་མཁན་ ས ྩོ བ་གྲྭ་འད ར་ཆ་བཞག་ནའང་ཟུར་བལྟས་ལེབ་མཐྩོང་ལྟ་བུ་རེད། ཡ ྩོ ང་ མཁན་དཀ ྩོ ན་པ ་ཆགས་ཀ ྲི ་ཡ ད། ར ན་པ ་ཆེས་སྩོན་མ་བརྒྱད་ཅུ་ཐམ་པ་ནས་
87 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བསྐྱར་གས ྩོ ་དང་ སྒ ་སྒྱུར་ག ་ས ་ཚན་གཅ ག་བཙུགས་ཏེ་ཞབས་རེ ས་གང་ འཚམ་ཞྲིག་ཡ ང་ག ་ཡ ྩོ ད་ཀང་། མ ྲི ་རབས་གསར་པའ ་མ ་ཆ་ (Human resource) ཡ ང་མཁན་དེ་དཀ ན་པ ་ཆགས་ཀ ྲི ་ཡ ད། དེར་བར ན་ངས་ར ན་པ ་ཆེ་མཆྩོག་ལ་དྲྲི་བ་ཞུ་རྒྱུར། བ ད་གཞུང་ག ས་ད་ ལྟའ ་བཙན་བྩོལ་བྩོད་མ འ ་ཤེས་ཡ ན་སྲིད་བྱུས་དང་། དཔེ་གསར་ག ་ས བ་ གྲྭ་མེས་དབྩོན་གཙུག་ལག་དཔེ་སྟྩོན་སྩོབ་གྲྭ དེང་དུས་ཐ་སྙད་གསར་སྒྲིག་ ས ྩོ གས་ཀ ་ལས་གཞ ་འག ་འཛུགས་གནང་བ་རེད། དེ་དང་མཉམ་དུ་བ ད་ཀ ་ སྐད་ཡྲིག་དེ་ད་དུང་ཕྱུག་པ ར་བཟྩོ་ཆེད་སྙན་ངག་ག ་རྒྱན་དང་། ཟླྩོས་གར། སན་ར ྲི ས། དེ་བཞ ན་དེང་དུས་ཀྲི་ར ག་གསར་དཔལ་འབ ར། སྲིད་དྩོན། ཨེ་ ཤ ་ཡའ ་རྒྱལ་རབས་ལ་ས ྩོ གས་པའ ་གཞུང་དེ་ཚོ་དང་། ཀམ་པུ་ཊར་ལ་ ས ྩོ གས་པའ ་ས ་ཚན་དེ་ཡང་བྩོད་ཀ ་སྐད་ཐ ྩོ ག་ལ་བསྒྱུར་བ་ལ། དེ་ལ་མ ་ཆ་ ཞ ག་ངེས་པར་དུ་དག ས་ཀ ་ཡ ད་སྟབས། མ ྲི ་ས ེ ར་ས ྩོ ་ས ར་དེ་འདྲའ ་མང ྩོ ན་ འད ྩོ ད་ཡ ད་ན། གཞན་ག ་མཐུན་རྐ ེ ན་དང་ག་ཕ གས་ཁ ྩོ ་ནར་མ་བལྟ་བར་ བ ས་གཏ ྩོ ང་ག ས་དེའྲི ་ཐ ག་ལ་དམ ྲི གས་བསལ་ཤུགས་རྒྱག་མཁན་ད་ལྟའ ྲི ་ བར་དུ་མེད་པ་དེ་ཚང་མས་མཁེན་གསལ་རེད། དེས་ན་ང་རང་གྲི་བསམ་ འཆར་ཞུ་རྒྱུ་ཞ ག་ལ། བྩོད་གཞུང་རང་ནས་དེ་འདྲའ ་ཆེད་གཉེར་ཐ ག་ལ་ ཤུགས་བསྐྱྩོན་རྒྱུའ ་དག ངས་གཞ ྲི ་ཡ ད་དམ། གལ་ཏེ་དགྩོངས་གཞ ་མེད་ན། ངའྲི་བསམ་པར་དེ་ངེས་པར་དུ་དག ས་གལ་ཞ ག་མཐ ྩོ ང་ག ྲི ་འདུག གང་ཡ ན་ ཟེར་ན། ས ར་པ་ལས་གཞུང་ག ས་གནང་བ་དེ་ལབ་འགྱུར་ཉ ས་འགྱུར་ག ས་ ཤུགས་ཆེ་བ་ཡྩོང་ས་རེད་ཞུ་འད ད་བྱུང་།
88 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལན། བཙན་བྩོལ་གཞུང་གྲི་ང ས་ནས་མ ྲི འ ྲི ་མཐུན་རྐ ན་མཁ ་སྒྲུབ་བ ད་རྒྱུ་དང་། མ འ ་ མཐུན་རྐ ན་གསར་སྐྲུན་བ ད་རྒྱུའ ་ལས་གཞ ྲི ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཅྲི ག་ སྒྲུབ་ཐུབ་ཀ ་རེད་བསམ་པའ ་རེ་བ་ངས་བ ད་ཀ ་མེད། གཞུང་ཟེེར་བ་དེ་ག་ དུས་ཡ ན་ནའང་གཞུང་རང་རེད། གཞུང་ག ་སྒྲིག་འཛུགས་ཀ ་ང ྩོ ས་ནས་ཕུན་ སུམ་ཚོགས་པའ ་ བ ་བ་མང་པ ་ཞ ྲི ག་བ ད་ཐུབ་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་པ ་རེད། ལྷག་པར་དུའང་ཤེས་ཡྩོ ན་ས ྩོ བ་སྦ ྩོ ང་ག ་ཐ ག་ལ་གཞུང་ག ་ང ས་ནས་འག ་ ཁྲིད་བེད་རྒྱུ་དང་། ལམ་སྟྩོན་བ ད་རྒྱུ། སྒ་སྒྱུར་ག ྲི ་ས ་ཚན་འཛུགས་རྒྱུ་ཟེར་ བ་དེ་ཚོ་ཏ ག་ཙམ་དཀའ་ལས་ཁག་པ ་ཡ ྲི ན་ག ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ཐ་སྙད་ གསར་སྒྲིག་ག ་ལས་ཀ་དེ་ཚོ་ཁ་ཚ་དགྩོས་གཏུགས་ཀ ་ལས་ཁུངས་ཀ ་ནང་ ལའང་དག ྩོ ས་གལ་ཡ ད་པའྲི་གནས་ཚུལ་ཞྲིག་ཡ ན་སྟབས། དེ་འདྲ་མ་བྱུང་ བ་ཡྲིན་ན་ང་ཚོའྲི་བྩོད་པའ ་སྐད་ཡ ག་རང་ལ་ད ་ཕ ྩོག་འགྲྩོ་བའ ་གནས་སྟངས་ ཤ ག་ཆགས་ཀ ྲི ་ཡ ྩོ ད་སྟབས་ཐ་སྙད་གསར་སྒྲིག་ག ་ལས་གཞ ་དེ་གཞུང་ ག ་ང ྩོས་ནས་བས་པ་རེད། དེའྲི་གྲུབ་འབས་དེ་ཚོ་ང་ཚོར་འད ད་བ ་ཚིམ་པ་ གཅ ག་ཡ ང་ག ་ཡྩོད་དམ་ཞེ་ན། འད ད་བྩོ་ཚིམ་པ་གཅ ག་ཡ ང་ག ་མེད། གང་ཟག་བ ་ བ ག་པའ ་ང ྩོ ས་ནས་ཉམས་ཞ ྲི བ་དང་ར གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན། ཆེད་ལས་པ་ལ་སྩོགས་པ་བ་རྒྱུའ ་འད ྩོ ད་པ་ཡ ད་པ་གང་ཞ ག་ལ། ས བ་ཡ ྩོ ན་ ལ་ས ྩོ གས་པའ ་དཔལ་འབ ྩོ ར་ག ་མཐུན་རྐེན་མ་འདང་བ་དེ་འདྲ་ཡྩོད་པ་ཡ ན་ ན། དེ་ཚོ་ལ་ང་ཚོས་མཐུན་རྐེན་སྦ ར་རྒྱུའ ་འབད་བརྩོན་བེད་ཀྲི་ཡྩོད་རེད་ བསམ་ག ྲི ་འདུག ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཀ ་ང ྩོ ས་ནས་སྤ ྲི ར་བཏང་ས ་ས འ ་ ས ྩོ བ་ཚན་གྲི ་རྒྱུགས་ སྤྲྩོ ད་ཀ ་གྲུབ་འ བ ས་ཀ ་ཐ ྩོ ག་ནས་མཐ ་ར མ་ས ྩོ བ་གྲྭར་
89 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ འགྲྩོ་རྒྱུའ ་ཐ ྩོ བ་ཐང་རག་མཁན་མང་པ ་ཡྩོད་པ་རེད། དེ་མ ན་བརྒྱ་ཆ་མཐ ་ པ ྩོ ་མ་ས ྩོ ན་ཡང་མཐ ་ར ྲི མ་ས བ་གྲྭར་འགྲྩོ་བའྲི་འད ད་པ་ཡ ྩོ ད་པ་དང་། ར གས་ གཅ ག་རྐང་འཛིན་བེད་རྒྱུའ ་འད ད་པ་ཡ ྩོ ད་པ་ཞ ྲི ག་ཡ ན་ན། དེ་ཚོར་ཡང་ ས ྩོ བ་ཡ ྩོ ན་ག ་ག ྩོ ་སྐབས་རྣམས་རག་ག ་ཡ ད། ག ྩོ ང་ག ་ནང་མ་ཚུད་པ་དེ་ཚོ་ སྐུ་ས ར་ཡ ག་ཚང་ནས་ཐད་ཀར་མཐུན་རྐེ ན་ སྦ ར་ནས་མཐ ་ར ྲི མ་ས བ་སྦ ྩོ ང་ བ ད་བཞ ན་པ་མང་དག་ཅ ག་ཡ ྩོ ད། དེར་བར ན་ང་ཚོའ ་བསམ་པར་ས ྩོ བ་ཕྲུག་ གང་ཞ ག་ར ག་པ་དང་། འདུན་པ། ནུས་པ་ཡ ད་ཀང་དངུལ་ཁ ་ནས་མ་འདང་ བར་ལུས་བསད་པ་ཕལ་ཆེར་མེད་པ་རེད་བསམ་ག ་འདུག གལ་སྲིད་དེ་ འདྲ་ཡ ྩོ ད་ན་དངུལ་ག ་མཐུན་རྐ ེ ན་གཞུང་ག ས་སྦར་ཐུབ་ཀྲི་རེད། དེ་མྲིན་ གཞུང་ག ་ངྩོས་ནས་ཤེས་ཡ ན་དང་འབ ེ ལ་བའ ་ (Academic) ལམ་ཁའ ་ ནང་ལ་ཧ་ཅང་ག ་མཐུན་རྐ ན་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་ཞ ག་དང་འབད་བརྩོན་བ ད་ཐུབ་ པ་ཞ ག་ཁག་པྩོ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ར ག་གནས་གསར་པ་བསྒྱུར་རྒྱུ་ དང་། དེ་བཞ ན་ཐ་སྙད་གསར་སྒྲིག ཀམ་པུ་ཊར་གྲི་ནང་ལ་གནས་ཚུལ་མང་ པ ྩོ ་གཅ ྲི ག་ཡར་རྒྱས་གཏ ང་རྒྱུ་སྩོགས་ང་ཚོས་གང་དུ་ལྟ་ཡྲི་ཡ ད་དམ་ཟེར་ན། མཐ ྩོ ་ར མ་ས བ་གྲྭ་ཁག་ལ་ལྟ་ཡ ་ཡ ད། ཝཱརཱཎས ་མཐ ་ར མ་ས ྩོ བ་གྲྭའ ་ནང་ནས་ གནང་ག ་རེད་བསམས་ནས་སྒུག་སྩོད་ཀ ་ཡ ྩོ ད། ། དྲྲི་བ། ༦ ངའ ་དྲྲི་བ་དེ་བར ད་གཞ ྲི ་གཉ ས་པ་སྐད་ཡ ག་ཡར་རྒྱས་ཇ ་ལྟར་གཏ ང་ བའ ་སྐྩོར་དང་འབེལ་བ་ཆགས་ཀ ་ཡ ད། དེ་ཡང་ཐ་སྙད་གསར་བཟ ་སྐྩོར་ག ་ ད གས་འདྲྲི་ཞ ག་ཡ ན། དེང་སང་ཐ་སྙད་གསར་པ་མང་པ ་ཞ ག་བ ད་ནས་བཟ ་ བཞ ྲི ན་འདུག བ ྩོ ད་ནང་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཐ་སྙད་གསར་བཟ ་བ ད་པའ ྲི ་སྐབས་
90 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལ་ཚན་ར ག་དང་དཔལ་འབ ར་ག ་ཐ་སྙད་ར ག་པ་གང་འདྲ་ཞ ྲི ག་ཡ ན་རུང་ མང་ཆེ་བ་རྒྱ་ནག་ག ་ཐ་སྙད་ལ་བལྟས་ནས་བཟ ་ཡ ྲི ་འདུག བཙན་བྩོལ་ནང་ ལ་ཆ་བཞག་ན་ཨ ྲི ན་ཇ ་ལ་ས གས་པར་བལྟས་ནས་ཐ་སྙད་གསར་བཟ ་བ ད་ ཀ ་ཡ ྩོ ད་སྟབས། བ ྩོ ད་ནས་བཟ ས་པའྲི་ཐ་སྙད་དང་བཙན་བྩོལ་ནང་བཟྩོས་པའ ་ ཐ་སྙད་གསར་པ་དེ་ཚོ་མྲི་མཐུན་པ་མང་པྩོ་གཅ ག་ཡ ང་ག ་འདུག ས ན་མ་ང་ རང་གཞ ་ར མ་ས ྩོ བ་གྲྭ་ལ་ས ད་པའ ྲི ་སྐབས་ལའང་ཨང་ར ས་བ ད་སྒྱུར་བས་པ་ དེ་འདྲ་ཡྩོད་རེད། བ ྩོ ད་ནས་བསྒྱུར་བའ ་ཨང་ར ས་ཀྲི་ཐ་སྙད་དང་བཙན་བྩོལ་ ནས་བསྒྱུར་བའ ྲི ་ཨང་ར ྲི ས་ཀ ྲི ་ཐ་སྙད་གཉ ས་ཀང་མ ་འདྲ་བ་ཆགས་ཀ ་འདུག སྤ ར་བཏང་དེང་དུས་ཀྲི་ཐ་སྙད་ར ག་པ་དཔེར་ན་མ ང་ཚིག་ལྟ་བུ་ཡ ན་ནའང་ བ ད་ནས་བསྒྱུར་བའ ་ཐ་སྙད་གསར་པ་གཅ ག་དང་། བཙན་བ ལ་ནས་བསྒྱུར་ བའ ྲི ་ཐ་སྙད་གསར་པའ ་དབར་མ ་མཐུན་པའ ྲི ་རྐ ེ ན་ག ྲི ས་མ ་རབས་ རྙྲི ང་པ་ ཚོར་གྩོ་བ་ལེན་རྒྱུ་ཁག་པྩོ་ཆགས་ཡྩོང་ག ་འདུག དེའ ་ཐ ྩོ ག་ལ་བཀའ་བ ྩོ ན་ ཁྲི་པ་མཆ ག་ལ་དག ངས་འཆར་གང་ཡ ད་པ་དང་། ཐ་སྙད་གསར་པ་དེ་ཚོ་ གཅ ག་གྱུར་གང་འདྲ་ཡ ང་ཐུབ་མ ྲི ན་ཐད་ལ་བཀའ་ལན་གནང་ར ྩོ གས་ཞུ། ལན། གཅ ག་མཚུངས་ཡྩོང་རྒྱུའ ་འབད་བརྩོན་ས་ཕ ར་བ ས་པ་རེད་དེ་གཅྲིག་ མཚུངས་ཡ ང་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པྩོ་རེད་འདུག ལྷག་པར་དུའང་བ ད་ནང་ལ་ ཐ་སྙད་གསར་སྒྲིག་བ ད་མཁན་དང་བཙན་བྩོལ་ནང་ལ་ཐ་སྙད་གསར་སྒྲིག་ བ ད་མཁན་དེ་ཚོའྲི་དབར་ལ་འབེལ་བ་བ ད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པྩོ་རེད། གལ་ སྲིད་འབ ལ་བ་བྱུང་བ་ཡ ན་ནའང་ང་ཚོའ ་ཐ་སྙད་དེ་ཁ ་ཚོས་ཁས་ལེན་རྒྱུ་ དཀའ་ལས་ཁག་པ ་རེད་ལ། ཁྩོ་ཚོའ ་ཐ་སྙད་ཀང་ང་ཚོས་ཁས་ལེན་རྒྱུ་དཀའ་
91 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ལས་ཁག་པ ་ཆགས་ཀ ་འདུག གང་ཡ ན་ཞེ་ན། སྒ་སྦ ར་བམ་གཉ ས་ནས་ གསུངས་པ་ལྟར་ས ན་མའ ྲི ་ལ ་ཙཱ་བ་ཚོས་གནང་བ་བཞྲི ན་ང་ཚོས་ཐ་སྙད་ གསར་པ་གཅ ག་སྒྲིག་དགྩོས་ཀྲི་ཡྩོད་ན། ཐ་སྙད་གསར་པ་སྒྲིག་སྟངས་དེ་ གང་ནས་བྱུང་བའ ་སྐད་ཡ ག་ཁ ་རང་ག ་ནང་ལ་ཚིག་གྲི་དྩོན་ག་རེ་རེད་འདུག ཚིག་གྲི་ད ན་དེ་དང་མཐུན་པར་ང་ཚོས་ཐ་སྙད་གསར་སྒྲིག་བེད་དག ས་ཀ ྲི ་ ཡ ྩོ ད། དེང་རབས་ཀྲི་ཚན་རྲིག་དང་རས་སྦྩོར་རྲིག་པ་ལ་སྩོགས་པ་དང་། དེ་ མ ན་པའ ་གནས་ཚུལ་མང་པྩོ་གཅྲིག་ག ་མྲིང་དེ་ཚོ་མང་ཆེ་བ་ཐ ག་མར་ནུབ་ ཕ གས་པའ ་སྐད་ནས་བྱུང་བ་ཤ་སྟག་རེད། ནུབ་ཕ གས་པའ ་སྐད་ནས་བྱུང་ བའ ་སྐབས་ལ་ཁ་ཤས་ལེ་ཊྲིན་ག ་ཐ་སྙད་ནས་ཚུར་ཐྩོན་ཡྩོང་བ་དང་། ཁ་ ཤས་ཨ ྲི ན་ཇ འ ་ཐ་སྙད་ནས་ཐ ན་ཡ ང་བ་། ཁ་ཤས་ཇར་མན་དང་ཨ ྲི ་ཊ་ལ ། ཕ་ རཱན་ས ྲི ་ལ་སྩོགས་པ་དེ་ཚོའ ་སྐད་ཡ ྲི ག་ག ་གཞ ་རའ ་ཐ ག་ནས་ཐ ན་པ། ཐ་ སྙད་དེ་ཚོ་མང་ཆེ་བ་ཞ ག་སྐད་ཡ ྲི ག་གང་ག ་ནང་ལ་ཡ ད་རུང་དེ་ཚོ་ལ་ སྒ ་ བཤད་དུ་ཡ ྩོད་པ། སྒ་དེའྲི་ངེས་ཚིག་ག ་བཤད་པ་བ ད་རྒྱུ་ཡྩོད་པ་དེ་འདྲ་ཤ་ སྟག་རེད། དེ་ནས་ཁ་ཐུག་ང་ཚོའྲི་བྩོད་སྐད་ལ་ཚུར་སྒྱུར་ཐུབ་པ་ཡ ན་ན་ཐ་ སྙད་དེ་ཚད་ལན་ཞྲིག་ཆགས་ཀ ་རེད། བ ྩོ ད་ཀ ་ནང་ལ་ཐ་སྙད་གསར་སྒྲིག་བ ད་མཁན་མང་ཆེ་བས་ཐ་སྙད་དེ་གང་ ནས་བྱུང་བའ ྲི ་སྐད་ཡྲིག་དེ་ནས་མ་བངས་པར། དེ་ནས་རྒྱ་སྐད་ལ་བསྒྱུར། རྒྱ་སྐད་ལ་བསྒྱུར་བ་དེ་ནས་བ ད་སྐད་ལ་སྒྱུར་དུས་ཨ ན་ཇ འ ་སྐད་ལ་ Second hand, Third hand ཆགས་ཀ ་ཡ ྩོ ད། ཅ་ལག་ལ་དཔེ་བཞག་ན་ རྙྲིང་པ་ཆགས་འགྲྩོ་ཡ ་ཡ ྩོ ད། ཐག་ར ྲི ང་དུ་ར ང་དུ་ཕྲིན་པ་རེད། དཔེར་ན་བ ད་
92 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཀ ་ཐ་སྙད་ནང་ལ་ཡྩོད་པ་དེ་ཚོ་ཡང་བེད་སྤ ད་མ་བཏང་བར་ལྷག་བསད་པ་དེ་ འདྲ་ཡ ྩོ ང་ག ྲི ་འདུག ང་ཚོས་ Satellite དེ་ཚོ་ལ་བཅ ས་མའ ྲི ་རྒྱུ་སྐར་ལབ་ཀ ྲི ་ཡ ད། བཅ ྩོ ས་མའ ་ རྒྱུ་སྐར་ལབ་ན་འགྲྲིག་གྲི་འདུག ཡྲིན་ནའང་རྒྱ་སྐད་ནས་བསྒྱུར་བ་དེ་ལ་མ ་ བཟ ས་སྲུང་སྐར་ཞེས་ལབ་ཀྲི་ཡ ད་རེད། དེས་ན་ཁྩོའ ་ཐ་སྙད་དང་པ ་ཡ ྩོ ང་ས་ དེ་ལ་བལྟས་པ་ཡྲིན་ན། མ ས་བཟྩོས་པ་ཞེས་པའྲི་ད ན་ཡ ད་མ་རེད། དེ་བཞྲིན་ ཀམ་པུ་ཊར་ལ་ག ག་ཀད་ལབ་ཀ ྲི ་འདུག དེ་ང་ཚོ་བྩོད་རྣམས་ཀ ས་ཀད་པས་ བསམ་བ ་གཏ ང་ག ་ཡ ད་པ་ཞ ྲི ག་གང་ཡང་བཤད་ཀྲི་མེད། ཀད་པས་རྲིས་ རྒྱག་ག ་ཡ ད་པ་དང་། ཀད་པས་གྲངས་ཀ་ཉར་ག ་ཡ ད་པ་ཞ ག་གང་ཡང་ བཤད་ཀ ་མེད། ཀད་པ་ལ་བརེན་པའ ་བསམ་བ ྩོ ་གཅ ག་ག ས་ལས་ཀ་བ ད་ཀ ་ ཡ ད་རེད། ཀམ་པུ་ཊར་ཟེར་བ་དེའ ་ནང་ག ག་ག ་སྐད་ཆ་ཡ ད་མ་རེད། ཀད་ པའ ་སྐད་ཆ་ཡ ད་མ་རེད། ག ག་དང་ཀད་པ་གཉ ྲི ས་ཀའ ་སྐད་ཆ་ཀམ་པུ་ཊར་ ཟེར་བའྲི་ཚིག་དེའྲི་ངེས་ཚིག་བཤད་པའྲི་ནང་ལ་འཐ ན་ག ་མེད། རྒྱ་སྐད་ནང་ དེ་འདྲ་ཡ ད་པའ ་རྐ ན་ག ྲི ས་ས བས་པ་རེད། དེ་ལྟར་བས་ན་དང་པ འ ་ཐ་སྙད་ དེ་ལས་ཐག་ར ང་དུ་འགྲྩོ་ཡྲི་ཡྩོད་རེད། བ ད་ཀ ྲི ་ནང་ལ་བཟ ྩོ ས་པའ ྲི ་ཐ་སྙད་གསར་པ་མང་པ ་ཞ ག་ང་ཚོས་ཡང་དག་ པ་ཡྲིན་པར་ཁས་ལེན་མྲི་ཐུབ་པའ ་གནས་སྟངས་འད ་འདྲ་རེད། ཡ ྲི ན་ནའང་ བ ད་ཀ ་ནང་ལ་ཐ་སྙད་གསར་བཟ ྩོ ་བ ེ ད་པའ ་སྐབས་ལ་རྒྱ་སྐད་ནས་མ་བཟ ས་ རང་བཟ ྩོ འ ྲི ་གནས་སྟངས་ལས། རང་དབང་ག ་ཐ ག་ནས་བ ད་ས་མེད་པ་རེད། དེས་ན་ཐབས་ལམ་གཅ ག་རང་ཡ ད་པ་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། བ ྩོ ད་ནང་ལ་བཟ ་
93 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ མཁན་ཚོར་བཟ ་རུ་བཅུག བཟ ་རུ་མ་བཅུག་རང་བཅུག་རེད། ང་ཚོས་ འག ག་ཐབས་ཡྩོད་མ་རེད། དེ་དག་པ ་ཡ ང་བའྲི་ཆེད་དུ་ང་རང་ཚོས་ཀང་ བཟ ས་པ་ཡ ན་ན། ང་ཚོས་སྐད་དེ་གང་ནས་བྱུང་བ་དེ་རང་ལ་བལྟས་ནས་དེ་ དང་སྒ་མཐུན་པའ ་ཐ་སྙད་གསར་པ་གཅ ྲི ག་བཟ ྩོ ་དག ྩོ ས། བ ད་ཀ ་སྐད་ལ་དེ་ བཟ ་བའ ྲི ་ནུས་པའང་ཡྩོད་པ་རེད། དེ་བཟྩོས་པ་ཡ ན་ན་མ་འ ྩོ ངས་པར་བ ྩོ ད་ མ ་ར གས་ལ་ནམ་ཞ ག་རང་དབང་བྱུང་བའ ་སྐབས་ཐ་སྙད་གང་ཞྲིག་ལེགས་ པ་དེ་མྲི་རབས་གསར་པ་ཚོས་གདམ་འགྲྩོ་ཡྲི་རེད། དེ་མ་གཏྩོགས་ད་ལྟ་ང་ ཚོས་གཅྲིག་གྱུར་བཟྩོ་བའ ་ཐབས་ཤེས་བས་པ་ཡ ན་ན། དེ་སྒྲུབ་ཐུབ་རྒྱུ་གང་ ཡང་མ ྲི ་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ། དྲྲི་བ། ༧ གཅ ག་བས་ན་གྲྭ་སའ ་ཆ ས་རའ ྲི ་ནང་ག ྲི་དྲྲི་བ་ལྟ་བུ་ཞ ག་ཆགས་ཀྲི་མེད་ དམ་བསམ་ག ྲི ་འདུག བ ྩོ ད་ཀ ྲི ་སྐད་ཡ ྲི ག་ག ས་བ ྩོ ད་མ ་ར གས་མཚོན་ཚུལ་ ཐ ག་ལ་རྒྱབ་ལ ངས་ཀ ་བཀའ་ས ྩོབ་ཟབ་རྒྱས་གནང་སྟེ། མ ་རྲིགས་ཟེར་བ་དེ་ ལ་དག ངས་པ་བཞེས་ས་མང་པྩོ་གཅ ག་གསུངས་ནས་མཐའ་ད ན་བས ྩོ མས་ རྒྱག་ས་དེ་བ ད་ཀྲི་ལེགས་བང་ཟེར་བ་དེ་ལ་ག ་དག ས་པ་དང་། ལེགས་ བང་དེ་བ ད་ཀ ་བརྡ་སྤྲྩོད་ཀ ་མཇུག་འབས་དང་། བ ད་ཀ ་བརྡ་སྤྲྩོད་དེ་སྐད་ ཡ ྲི ག་ལ་རག་ལས་ཡ ྩོ ད་དུས་སྐད་ཡ ག་དེས་བྩོད་ཀ ་མ ་ར གས་དེ་མཚོན་ག ་ ཡྩོད་རེད་ཅེས་མཐའ་བས མས་དེ་འདྲ་ཞྲིག་གནང་ས ང་སྙམ། གཅ ྲི ག་བས་ ན་ངས་ག ྩོ ་ནྩོར་ཐེབས་ཡྩོད་སྲིད་ཀ ་རེད། གསུང་སྟངས་ལ་གཞ གས་ན་བ ྩོ ད་ ཀ ་མ ་རྲིགས་དེ་བརྡ་སྤྲྩོད་ཀྲི་མཇུག་འབས་ཞེས་ཚིག་གསལ་པ ར་གསུངས་ སྟབས། ངའ ་བསམ་བ ྩོ འ ྲི ་ནང་ལ་ད གས་པ་ཆུང་ཆུང་ཞ ྲི ག་བྱུང་བ་ན ། ང་ཚོ་
94 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བ ད་ཀ ྲི ་ས་ཆ་ལ་བ ད་ཀ ་སྐད་ཡ ྲི ག་ས ྩོ ན་ལ་གྲུབ། དེའ ་ར ས་ལ་བ ྩོ ད་ཀ ་མ ྲི ་ ར གས་དེ་གྲུབ་པའ ་བཟ ་འདྲ་པ ་ཞ ྲི ག་དང་། ཡང་མ ྲི ན་ན་བ ྩོ ད་ཀ ྲི ་སྐད་ཡ ག་ གྲུབ་ལ་བ ད་ཀ ྲི ་མ ྲི ་ར གས་དེ་མ་གྲུབ་པའྲི་སྐབས། ཡང་མ ན་ན་བ ད་མ འ ་འགྲྩོ་ བ་དེ་གྲུབ་ནས་མ ་ར ྲི གས་མ་གྲུབ་པའ ་སྐབས་དེ་འདྲ་གཅ ག་ཡ ད་པ་ཡ ྲི ན་ ནམ། ཞེས་ང་ལ་དྩོགས་པ་འད ་བྱུང་བས་བཀའ་འདྲྲི་ཞུ་ཆྩོག་པ་ཞུ། ལན། སྤ ར་བཏང་ཆ ྩོ ས་རའ ྲི་ནང་ལ་དྲྲི་རྒྱུའྲི་དྲྲི་བ་དེ་ཚོ་དྲྲི་བའ ་ནང་ནས་ཚད་མཐྩོ་ ཤ ས་དང་རླབས་ཆེན་པ ་རེད། དེས་ན་ཆ ས་རའ ་ནང་ག ་དྲྲི་བའ ་བཟ ྩོ ་འདྲ་པ ་ ཆགས་འགྲྩོ་ཡ ་འདུག་ཟེར་ནས་དྲྲི་བ་དེ་ཏྩོག་ཙམ་ཐབས་སྐྱྩོ་པ ་ཡ ྲི ན་པའ ་རྣམ་ པར་བལྟ་དག ས་ཀྲི་མ་རེད་བསམ་གྲི་འདུག ཡ ན་ནའང་སྤ ར་བཏང་ག ྲི ་སྐད་ ཆ་ཤ ྩོ ད་སྟངས་དང་ཆ ྩོ ས་རའ ་ནང་ག ་སྐད་ཆ་ཤ ྩོ ད་སྟངས་གཉ ྲི ས་པྩོ་དེ། སྐད་ ཆ་ཤ ད་མཁན་ག ་ང ས་ནས་ཤ ད་སྟངས་མ ྲི ་འདྲ་བ་ཏྩོག་ཙམ་བེད་དག ས་ཀ ྲི ་ རེད། ཆ ས་རའ ་ནང་ལ་བཤད་དུས་ཁབ་ཐལ་འཁ ར་ངེས་ཤ ག་བཤད་དག ས་ ཀ ་རེད། ཚོགས་འདུ་འདྲི་འདྲ་ཞ ག་འཚོགས་པའྲི་སྐབས་སུ་ཁབ་ཐལ་འཁྩོར་ ག ་འདུག་མྲི་འདུག་དེ་ཙམ་ལྟ་ཡ ་དག ྩོ ས་ཀྲི་མ་རེད། བྱུང་ར ྲི མ་ག ྲི ་དབང་དུ་ བས་ན་མ འ ་འགྲྩོ་བ་སྩོན་ལ་བྱུང་ནས་དེའྲི་སྐད་ཡ ག་ར ས་ལ་བྱུང་དག ྩོ ས་པ་ ཞྲིག་རེད་མ་གཏ གས། མ འ ་འགྲྩོ་བ་མ་བྱུང་བའ ་ག ྩོ ང་ལ་སྐད་ཡ ག་ཡ ང་རྒྱུའ ་ གཞ ་ར་ཁ ན་ནས་མེད་པ་རེད། འད ྲི ་ཁ་ད ག་དཀར་དམར་ལྟ་མཁན་གཅ ག་ལ་དྲྲིས་ནའང་། མ ྲི འ ་འགྲྩོ་བ་ ས ན་ལ་བྱུང་ནས་དེའྲི ་སྐད་ཡ ག་ར ས་ལ་བྱུང་བ་རེད་ཅེས་ཚང་མས་ལབ་ ཀ ་རེད། ཡ ན་ནའང་མ ྲི འ ྲི་འགྲྩོ་བ་བྱུང་བ་དང་མ འ ྲི་འགྲྩོ་བ་དེ་མྲི་ར གས་ཀ ྲི ་ང ་
95 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བ ྩོ ་ལ་ཆགས་པ་གཉ ས་པྩོ་དེ་ལ་ཁད་པར་ཆེན་པ ་ཡ ད། ང་ཚོས་མ ་ར གས་ ཟེར་བ་དེ་མང་པྩོ་གཅ ག་ལ་བེད་སྤ ད་གཏ ྩོ ང་ག ྲི ་ཡ ྩོ ད་སྟབས། ངས་ཨ ན་ཇ འ ་ སྐད་བརྒྱབ་ནས་ཞུ་དག ས་པའྲི་རྒྱུ་མཚན་དེ་རེད། གད ད་མའ ་མ ་དེ་ཚོ་ Nationhood དེ་ཆགས་ཀ ་མེད། གྩོ་པ་དང་དེ་འདྲའ ་ར གས་མང་པ ྩོ ་གཅ ྲི ག་ མ འ ་འགྲྩོ་བ་བྱུང་ཚར་བ་ཡ ན་ནའང་། མ འ ་འགྲྩོ་བ་དེ་ཚོ་ Nationhood མ་ ཆགས་པར་སྲིད་དྩོན་ཚན་རྲིག་པས་བཤད་པའ ་ Nation ཟེར་བ་དེ་མ་ ཆགས་པའ ྲི ་ག ་སྐབས་མང་པ ྩོ ་ཡྩོད་པ་རེད། Nationhood ཆགས་ཚར་ བའ ་ར ེ ས་ལ་སྐད་ཡ ག་བྱུང་བ་ཡ ྲི ན་ནའང་། སྐད་ཡ ག་ག ྲི ས་ Nationhood མཚོན་པ་ཟེར་བ་དེ་ང་ཚོའ ་མཚན་ཉ ད་ཀ ྲི ས་མཚོན་ བ ་མཚོན་པ་ལྟ་བུའ ་ མཚོན་ཚུལ་གཅ ག་དང་། དུ་བས་མེ་མཚོན་པ་ལྟ་བུའ ་ར ས་སུ་དཔག་ནས་ མཚོན་ཚུལ་དེ་གཉྲིས་ཀའ ་སྐད་ཆ་ཤ ད་ཀྲི་མེད། འད ར་མཚོན་ཞེས་ཤྩོད་བསད་པ་དེ་ཨ ན་ཇ ྲི འ ྲི ་སྐད་ལ་ Representation དང་ Identification དེ་གཉྲིས་གང་རུང་གཅྲིག་ལ་ག ་དག ས། བ ྩོ ད་པའ ་ མ ་ར ྲི གས་འད ྲི ་མ ་ར གས་ ཁ ད་པར་བ་གཅ ག་རེད་ལབ་པར་དེའ ་མཚོན་ རགས་ག་རེ་ཡྩོད་རེད་ཟེར་ན། དེའྲི་མཚོན་རགས་ལ་ཁ ང་ཚོར་ཐུན་མྩོང་མ་ ཡ ྲི ན་པའྲི་ལེགས་བང་གཅ ག་ཡྩོད་རེད། དེ་འདྲ་བའ ་ཐུན་མ ྩོ ང་མ་ཡ ན་པའ ་ ལེགས་བང་དེ་གང་ནས་བྱུང་བ་རེད་ཅེ་ན། ཐུན་མ ང་མ་ཡ ྲི ན་པའ ་སྐད་ཡ ྲི ག་ གཅ ག་ནས་བྱུང་བ་རེད་ཟེར་བའ ་སྐབས་ལ། ད་ལྟ་འད འ ་མཚོན་རགས་དེ་ བྩོད་པ་ཚོས་བ ད་ཆས་གྩོན་པ་དེ་བ ད་མ ་ར ྲི གས་ཀ ་མཚོན་རགས་གཅྲིག་ལ་ ཆགས་ཀ ་ཡ ད་རེད་ཟེར་བ་དང་གཅ ག་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེ་ལ་མཚན་མཚོན་ག ་
96 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མཚོན་སྟངས་དང་རགས་ཀྲི་མཚོན་སྟངས་གཉ ས་ཀའྲི་སྐད་ཆ་དེ་མ་རེད། དེ་ ཁ ྩོ ་རང་ག ་ངྩོས་འཛིན་དེ་འདྲ་ཞྲིག་ཆགས་ཀྲི་ཡ ད་རེད། ཕྱུ་པ་ག ྩོ ན་པ་ཡ ན་ན་ བ ད་པའ ་ངྩོས་འཛིན་གཅྲིག་ཆགས་ཀྲི་ཡ ད་པ་དང་། རམ་པ་བཟས་ན་བ ྩོ ད་ པའ ་ང ས་འཛིན་གཅ ག་ཆགས་ཀ ་ཡ ྩོ ད། བ ྩོ ད་སྐད་བརྒྱབ་པ་ཡ ན་ན་བ ྩོ ད་པའ ་ ང ས་འཛིན་གཅ ག་ཆགས་ཀ ་ཡྩོད་རེད་ཅེས་མཚོན་ཚུལ་དེ་རེད། ཁ ྩོ ་ཚོ་ལ་བྱུང་རྲི མ་ག ྲི ་ ས ་ཕ ྲི ་དང་མཚན་ཉ ད་མཚོན་ བ འ ་མཚན་མཚོན་དེ་ ངེས་ཀ ་ཡ ད་མེད་དཔྱད་པ་བ ད་དག ྩོ ས་ཀྲི་མ་རེད། དེ་རྦད་དེ་སྐད་ཆ་ཤྩོད་ སྟངས་ལ ྩོ གས་ཀ་ཞ ག་ཆགས་ས ང་བ་རེད། དེས་ན་ས ན་ལ་མ འ ་འགྲྩོ་བ་བྱུང་ སྟེ་དེའྲི་རེས་ལ་སྐད་བྱུང་བ་རེད། དེའྲི་རེས་ལ་ཡྲིག་གཟུགས་བྱུང་བ་རེད། དེའྲི་རེས་ལ་བརྡ་སྤྲྩོད་ཀྲི་རྣམ་གཞག་བྱུང་བ་རྣམས་འཕེལ་ར མ་གཅྲིག་རེད། ད་ལྟ་འཕེལ་རྲིམ་རྩོགས་པའྲི་སྐབས་ལ་བྩོད་ཀ ་འཕེལ་ར མ་ར གས་པའ ་སྐད་ ཡ ག་དེས་བྩོད་པ་དེ་དག་མྲི་ར གས་ཤ ག་ཡ ན་པའ ྲི ་ང ་བ ྩོ ་ལ་ང ྩོ་སྤྲྩོད་བ ད་ཐུབ་ ཀ ་ཡྩོད་རེད། ད ན་དག་དེ་རང་རེད། དྲྲི་བ། ༨ ར ྲི ན་པྩོ་ཆེ་མཆ ག་ལ་ཕག་འཚལ་བ་ས ན་དུ་བཏང་ནས། དེ་ར ང་ག ་བར ྩོ ད་ གཞ ར་བ ྩོ ད་ཀ ྲི ་སྐད་ཡ ག་ག ས་བ ད་ཀ ་མ ྲི ་ར གས་དེ་མཚོན་ག ་རེད་དམ། འབྱུང་འགྱུར་ན་གཞ ྩོ ན་རྣམས་ཀ ས་འཛིན་ སྐྱྩོ ང་ སྤེ ལ་གསུམ་ཇ ྲི ་ལྟར་ བ ་ དགྩོས་སམ་ཟེར་བ་དེ་བཞག་འདུག ངའ ་བསམ་པར་དེ་འདྲ་དྲན་ག ་མ ་ འདུག སྐད་ཡྲིག་དེས་བ ད་མ ྲི ་ར གས་ཀ ྲི ་ང ་བ ་མཚོན་ག ་ཡྩོད་ན་དེ་འཛིན་ སྐྱྩོ ང་བ ད་པའ ་འགན་དེ་ན་གཞྩོ ན་གཅ ྲི ག་པུའ ྲི ་ ཕ ག་པར་མ་གཡུགས་པར་ རྒན་དར་བ ས་གསུམ་ཚང་མས་འཛིན་ སྐྱྩོ ང་བ ེ ད་དག ྩོ ས་ཀ ྲི ་རེད་དྲན་ག ་
97 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ འདུག དེ་ཡང་འབྱུང་འགྱུར་ཞེས་འཁྩོད་སྟངས་ལ་བལྟས་ན་ད་ལྟ་ང་ཚོས་ ཧ་ཅང་ག ་འཛིན་སྐྱྩོང་བས་ཡྩོད་པའ ་ཚོར་བ་ཞ ག་བྱུང་། ངའ ་བསམ་པར་ང་ ཚོས་ད་ལྟའྲི་བར་གང་ཡང་བས་ཡ ད་པ་དྲན་ག ྲི ་མ ྲི ་འདུག ང་ཚོ་བཙན་བ ལ་ ལ་ཡ ང་བ་དེ་ར ག་གཞུང་སྲུང་སྐྱྩོབ་བ ད་དུ་ཡ ྩོ ང་བ་ཡ ན་ཟེར་གྲི་ཡ ད། བཙན་བྩོལ་ནང་ལ་བྩོད་ཀྲི་རྲིག་གཞུང་ཉམས་ཆག་འགྲྩོ་བ་དེ་གནད་འགག་ ག་བ་ལ་ཐུག་གྲི་འདུག་ཟེར་ན། འཛིན་སྐྱྩོང་གྲི་ངྩོས་ནས་དགེ་རྒན་བསྐྩོ་ ཕ གས་དང་ས ྩོ བ་དེབ་འཇྩོ ག་སྟངས་ལ་ཧ་ཅང་ག ་རག་ལས་ཀ ་ཡ ྩོ ད་པ་ན ། ང་ཙམ་མ་ཟད་ངའ ་ གྲྩོ གས་པ ྩོ ་མང་པ ྩོ ་ཞ ག་ག ་བསམ་ཚུལ་ཡང་ཡྲི ན་སྲིད། དཔེར་ན་གཞ ་ར མ་ས ྩོ བ་གྲྭ་ཁག་ག ་ས བ་དེབ་ཆ་ཚང་ལ་འགྱུར་བཅ ས་གཏ ྩོ ང་ དགྩོས་ངེས་ཤྲིག་རེད་དྲན་ག ་འདུག དེ་མ་ཟད་གཞ ་ར ྲི མ་ས བ་གྲྭ་ཁག་ག ་ དགེ་རྒན་དེ་ཚོ་ཡང་གསར་བར ་བ ད་དག ས་ངེས་གཅྲི ག་རེད་བསམ་ག ་ འདུག དེ་བཞ ན་མཐ ་ར མ་ས ྩོ བ་གྲྭ་ཁག་ག ་བ ྩོ ད་ཡ ག་དགེ་རྒན་དང་སྩོབ་དེབ་ ལའང་གསར་བར ་དགྩོས་ངེས་རེད་དྲན་ག ་འདུག ད་ལྟ་སྦེང་ལྩོར་ལ་མཐ ་ ར མ་ས བ་གྲྭ་གཅ ྲིག་འགྲྩོ་ཡ ་ཡ ད་རེད། དེ་ལའང་བྩོད་ཀྲི་སྐད་ཡྲིག་གཞག་ ཕ གས་ཀ ་ས བ་དེབ་བཟྩོ་བཞ ན་ཡ ྩོ ད་པའྲི་གནས་ཚུལ་ཐ ས་ས ྩོ ང་། ཇ ་ལྟར་ བཟ ་ཡ ྲི ་ཡ ད་པ་དང་སུས་བཟ ྩོ ་ཡ ་ཡྩོད་པ་ངས་ཤེས་མ་སྩོང་། ཡ ན་ནའང་ད་ལྟ་ ནས་ང་ཚོས་ས བ་དེབ་བཟྩོ་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་དང་ས བ་དེབ་དེ་ཚོར་དག ས་ངེས་ཀ ་ ཐ ག་ནས་བཟྩོ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པྩོ་རེད་དྲན་ག ་འདུག དགེ་རྒན་འདེམས་ཕྩོགས་ དེ་ཡང་ལག་འཁ ར་ལ་མ་བལྟ་བར་ཤེས་ཡྩོན་ལ་བལྟ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པྩོ་རེད་དྲན་ ག ་འདུག གལ་ཏེ་ངས་གྩོང་དུ་ཞུས་པ་དེ་ཚོར་བསྐྱར་ཞྲིབ་དང་གསར་བརེ་
98 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མ་བས་ན། ང་ཚོས་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་གནས་ཉམས་ཆག་འགྲྩོ་ཡ ་འདུག་ཟེར་ བ་དེ་ཉམས་ཆག་ནས་ཉམས་ཆག་དང་རྒུད་པ་ནས་རྒུད་པར་ཕྲིན་ནས། ང་ཚོ་ བ ད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་ག ་ཐ ག་ལ་ར ྲི གས་གཅྲིག་རྐང་འཛིན་པ་ཕར་ཞྩོག་བ ད་ཀ ྲི ་ སྐད་ཡ ག་ག ྲི ་ཐ ག་ལ་ར གས་གཅ ག་རྐང་འདྲེན་པ་མང་པ ་ཞ ག་འཐ ན་ག ་རེད་ བསམ་ག ་འདུག དེས་ན་ར ན་པ ་ཆེ་མཆ ག་ནས་གསར་བར ་དགྩོས་ངེས་ཡ ན་ མ ན་ཐ ྩོ ག་ལ་བཀའ་ས བ་ཅ ྲི ག་གནང་ར གས་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ྲི ན། ལན། འབྱུང་འགྱུར་དང་ན་གཞ ན་ཟེར་བ་དེ་བརྩོད་གཞ ་འཇ ག་མཁན་ཚོས་འད འ ་ ནང་བྲིས་པ་རེད། འད ་ངས་བཟ ས་པ་མ་རེད། དེར་བར ན་དྲྲི་བ་དེ་བརྩོད་ གཞ ་འཇ ག་མཁན་ཚོར་དྲྲིས་པ་མ་གཏྩོགས་ངས་ལན་རྒྱག་ཐུབ་ཀ ་མ ྲི ་འདུག རྒན་པ་དེ་ཚོས་སྐད་ཡ ག་འཛིན་སྐྱྩོང་མ ་དམན་པ་ཞ ག་བས་ཡ ྩོ ད་བསམ་པ་ དྲན་མཁན་མང་པ ་ཡ ད། དེ་བདེན་པ་ཡ ན་དང་མ ན་ཁ ད་རང་ཚོས་བརག་ དཔྱད་བ་དག ས་རེད། ཡ ན་ནའང་རྒན་རབས་ཀ ་མ ་མང་པ ྩོ ་ཞ ག་ག ་བསམ་ བ ་ལ་ང་ཚོའ ་མ ་རབས་ཀ ་ནང་ནས། ང་ཚོའ ་མྲི་རབས་ཟེར་དུས་ ༡༩༥༩ ལ ྩོ ར་ས ྩོ བ་སྦ ྩོ ང་གང་འཚམས་ བ ས་ནས་བ ྩོ ད་ནས་ཚུར་བ ས་ཡ ྩོ ང་མཁན་དེ་ ཚོས་ད་ལྟའྲི་བར་དུ་སྐད་ཡ ག་གྲི་འཛིན་སྐྱྩོང་གང་འཚམས་ཤྲིག་བས་ཡ ད་ བསམས་ནས་དྲན་ས ད་མཁན་མང་པ ྩོ ་ཡ ད་རེད། དེ་བདེན་པ་ཡ ན་མ ན་གང་ ཡང་ཞུ་ཡ ་མེད། དེ་འདྲ་དྲན་མཁན་མང་པ ་ཡ ད་རེད། དྲན་པ་དེ་བདེན་པ་ ཡ ན་མ ྲི ན་ཁེད་རང་ཚོས་བརག་དཔྱད་བས་ནས་ཐག་གཅྩོད་བ ས་དང་། མ ་རབས་དེ་ཚོས་བ ད་ཀ ྲི ་སྐད་ཡ ག་དེ་ཁ ད་རང་ཚོའ ་མ ་རབས་ལ་མར་ར ས་ སྤྲྩོད་རྒྱུའྲི་ཐབས་ཤེས་བས་མེད་ན། ཁ ང་ཚོས་འཛིན་སྐྱྩོང་སྤེལ་གསུམ་
99 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ མ་བས་པ་རེད་ལབ་ནའང་འགྲྲིག་གྲི་རེད། ཁ ད་ཚོ་ལ་མར་ར ས་སྤྲྩོད་རྒྱུའ ་ ཐབས་ཤེས་ བ ས་ནས་མ ་རབས་གཞ ན་པ་ཚོས་ར ས་མ་ལེན་པ་ཡྲི ན་ན་ གནས་སྟངས་གཞན་ཞྲིག་རེད། དེ་གཉ ས་ས ྩོ ་ས ྩོ ར་དབ ་བ་འབ ད་དག ས་ཀ ་ རེད། ཁ ེ ད་རང་ག ས་སྩོབ་ཚན་དང་སྩོབ་དེབ། དགེ་རྒན་སྩོགས་ཚང་མར་ གསར་བར ེ ་དག ྩོ ས་ཀ ་འདུག་གསུངས་པའ ྲི ་བསམ་ཚུལ་དེར་ང་ལ་མྩོ ས་ མཐུན་ཆ་ཚང་ཡྩོད། ང་རང་ཡང་ས ན་མ་ནས་དེ་ལྟར་དྲན་བསད་ཀྲི་ཡ ད། དེ་ ལྟར་དྲན་ནས་ལ ་ལྔ་བཅུ་ཐམ་པ་ར གས་པ་རེད། ཡ ན་ནའང་གསར་བར ་ཟེར་ བའ ྲི ་ཚིག་དྩོ ན་ལྟར་གསར་པ་ཞ ྲི ག་རག་ག ་ཡ ད་ན་ རྙྲི ང་པ་དེ་བརེ ་པ ་རྒྱག་ ཆ ྩོ ག་ག ་རེད། གསར་པ་དེ་ཚོ་རྙྲིང་པ་ལས་སྡུག་པ་མ་གཏ གས་མ་རག་པའ ་ དུས་ལ་བར ་དག ྩོ ས་བསམས་ཀང་བར ་རྒྱུ་གང་ཡང་མ ྲི ་འདུག དགེ་རྒན་དེ་ཚོ་ལག་འཁ ར་ལ་བལྟ་རྒྱུ་ཡྩོད་མ་རེད་ཡྩོན་ཏན་ལ་བལྟ་དགྩོས་ ཟེར་བ་དེ་ང་ཚོ་ཚང་མས་ཁ་ནས་ཤྩོད་པ་མ་ཟད། བསམ་བ ྩོ འ ྲི ་ནང་ལའང་ དྲན་ག ྲི ་ཡ ྩོ ད། ལག་འཁ ར་མེད་པ་ཡ ན་ནའང་ཡ ན་ཏན་ཡ ད་ན་བཞག་ཆ ག་ ག ་རེད། ཡྩོན་ཏན་མེད་པར་ལག་འཁེར་ཡ ད་པ་ཡ ྲི ན་ནའང་གཞག་རྒྱུ་ཡ ྩོ ད་ མ་རེད། ལག་འཁ ར་མེད་པར་ཡྩོན་ཏན་ཡྩོད་མཁན་གང་དུ་ཡ ད་རེད། ཁྲིད་ ཤ ག་ཟེར་ན་འཁྲིད་ཡ ང་རྒྱུ་མེད་པ་རེད། ཡ ྩོ ན་ཏན་ཡ ྩོ ད་མཁན་ཡ ད་མ་རེད་ ལབ་ཀ ་མེད་དེ། ཡ ན་ཏན་ཡྩོད་མཁན་དེ་ཚོ་དགེ་རྒན་གནང་བར་ཕེབས་ ར གས་བ ད་ཀ ་རེད་དམ། གཞ ྲི ་ར མ་ས བ་གྲྭའ ་ནང་ལ་ཕེབས་ཀྲི་རེད་དམ། མཐ ྩོ ་ར ྲི མ་ས བ་གྲྭའ ་ནང་ལ་ཕེབས་ཀྲི་རེད་དམ། ཕེབས་ཀྲི་ཡྩོད་ན་ཆ་ཚང་ གདན་འདྲེན་ཞུ་ཡ ་རེད། ང་ཚོས་ཁ ད་ཚོ་མ་ཡ ང་ལབ་ཆ ག་ག ་མ་རེད། མཐ ་
100 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ར མ་ས ྩོ བ་གྲྭ་ལ་ས བ་དེབ་ཀ ་ཐ་སྙད་ཡ ད་མ་རེད། གཙུག་ལག་སྩོབ་ཁང་དེ་ ཚོའ ་ནང་ལ་གཞ ྲི ་ར མ་ས བ་གྲྭ་ནང་བཞ ན་སྩོབ་དེབ་ཟུར་དུ་མེད་པ་དེ་ལེགས་ པ་བར ྲི ་ཡ ་ཡྩོད་རེད། གཞ ་ར ྲི མ་ས ྩོ བ་གྲྭ་ཁག་ག ་སྩོབ་དེབ་དེ་ཚོ་ཐེངས་མང་པ ་འགྱུར་བ་བཏང་ཚར་ བ་རེད། དེའ ་ཐ ྩོ ག་ལའང་སྐད་ཆ་མང་པ ྩོ ་ཞ ྲི ག་ཡ ད་རེད། སྩོབ་དེབ་འགྲྲིག་ག ་ མ ་འདུག་ཟེར་མཁན་གྲི་ས ་ཚན་གཅྲིག་དང་། སྩོབ་དེབ་འགྲྲིག་གྲི་ཡྩོད་ཟེར་ མཁན་ག ་སེ་ཚན་གཅྲིག ས བ་དེབ་དག ས་ཀ ་མ་རེད་ཟེར་མཁན་གྲི་ས ་ཚན་ བཅས་ཡ ད། ཡ ྲི ན་ནའང་ས བ་དེབ་དེ་ཚོ་ཡར་རྒྱས་གཏ ང་རྒྱུ་དང་འགྱུར་བ་ གཏ ང་རྒྱུ་ས གས་མུ་མཐུད་ནས་བ ད་ས ད་ཀ ྲི ་ཡྩོད་རེད། ཡ ན་ནའང་ཚང་ མས་འད ྩོ ད་པ་ཁེངས་པ་ཞ ག་དང་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཡྩོ ང་རྒྱུ་མ ྲི ་འདུག་ཟེར་བ་ ཞ ྲི ག་ཧ་ཅང་ཁག་པྩོ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ངས་གཞ ་ར མ་ས བ་གྲྭའ ་ནང་ ལའང་ལས་ཀ་བས་པ་རེད། མཐ ྩོ ་ར ྲི མ་ས བ་གྲྭའ ྲི ་ནང་ལའང་ལས་ཀ་བས་ པ་རེད། ང་རང་ག ་མ ་ཚེའ ་ནང་ལ་ཉམས་མ ང་ཅ ྲི ་ཞ ྲིག་བྱུང་དྲྲིས་ན། ཁ་ཕར་ གཡ ྩོ གས་ཚུར་གཡྩོ གས་བ ེ ད་རྒྱུ་དེ་ལྔ་བཅུ་ང་དགུའྲི ་ལ ་ནས་ད་ལྟའ ་བར་ དུ་ང་ཚོར་ཡ ད་རེད། ཕ་མས་དགེ་རྒན་གྲིས་འགྲྲིག་གྲི་མ ་འདུག་ཟེར་བ་ དང་། དགེ་རྒན་ག ས་ཕྲུ་གུ་དང་ཕ་མས་འགྲྲིག་གྲི་མྲི་འདུག་ཟེར་བ། གཉ ས་ ཀ་བས ྩོ མས་ན་སྩོབ་ཚན་ག ས་འགྲྲིག་གྲི་མ ་འདུག་ཟེར་བ། ཆ་ཚང་རུབ་རུབ་ བས་ནས་སྩོབ་དེབ་ཀྲིས་འགྲྲིག་ག ་མེད་ཚུལ་དང་། འཛིན་སྐྱྩོང་ག ས་འགྲྲིག་ ག ་མེད་ཚུལ། ཕ གས་ཆུང་དྲགས་ཚུལ་སྩོགས་མང་པ ་ཞ ག་བཤད་ས ད་ཀ ་ ཡ ད་པ་རེད།
101 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཡ ྲི ན་ནའང་། དེ་ལྟར་ཟེར་གྲིན་ཟེར་ག ན་ས ྩོ བ་སྦ ང་ཡག་པ ྩོ ་ཐྩོན་པ་དེ་འདྲའང་ རེ་ཟུང་ཡ ང་ག ་ཡ ད་རེད། ས བ་སྦ ང་མ་ཐ ན་པ་དེ་ཚོས་ང་རང་ག ས་ས བ་སྦ ང་ བ ད་ཐུབ་མ་ས ྩོ ང་། ཡང་མ ྲི ན་ན་ང་རང་ག ་ར ྲིག་པ་སྐྱྩོ་པ ་དང་བརྩོན་འགྲུས་བེད་ ཐུབ་མ་སྩོང་ཟེར་མཁན་གཅ ག་ཀང་ཡ ད་མ་རེད། རྒན་ལགས་ཀ ྲིས་འགྲྲིགས་ མ་ས ྩོ ང་། ས བ་ཚན་ག ས་འགྲྲིགས་མ་སྩོང་། ས བ་དེབ་ཀ ས་འགྲྲིགས་མ་སྩོང་། ཁ་ལག་ག ས་འགྲྲིགས་མ་ས ང་། འཛིན་གྲྭའ ་ཁང་པས་འགྲྲིགས་མ་སྩོང་། འཛིན་ སྐྱྩོང་གྲིས་འགྲྲིགས་མ་ས ང་མ་གཏ ྩོ གས་ངས་ས བ་སྦ ྩོང་བས་མེད་ཅེས་སུས་ ཀང་ལབ་ཀ ་མ ྲི ་འདུག ཆ་ཚང་མ་འགྲྲིགས་པའ ་ཐ ྩོ ག་ནས་ནས་ས ྩོ བ་སྦ ྩོ ང་ཐ ྩོ ན་ ཏེ་དེང་སང་ར གས་གཅ ག་རྐང་འཛིན་དང་། སན་པ་དང་ཨ ན་ཇ ྲི ་ན ་ཡར་བ ད་པ་ དེ་འདྲ་ཡང་ཡྩོད་རེད། དེས་ན་ང་ཚོས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཁ ན་ཡ ངས་ཀ ་བས ྩོ མས་ བརྒྱབ་ནས་ཉམས་ཞ བ་བ ད་དག ས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པྩོ་རེད། གསར་བར ེ ་བ ེ ད་ དག ས་ཀ ་རེད། ཡ ན་ནའང་གསར་པ་གཅ ག་དག ས་ཀ ་རེད། གསར་པ་མེད་ པར་བར ་རྒྱུ་གང་ཡང་ཡ ད་མ་རེད། དུག་ས ག་གསར་པ་གཅ ག་ཡ ྩོ ད་ན་དུག་ ས ྩོག་རྙྲིང་པ་བརེ་ཆ ག་གྲི་རེད། གསར་པ་མ་ས བས་ག ྩོང་ནས་རྙྲིང་པ་དེ་ཕུད་ བཞག་ན་དམར་ཧྲེང་ཆགས་འགྲྩོ་རྒྱུ་རེད།། །།
102 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སཾ་བློ་ཊ་བློད་སློབ་གཞྲི་རྲིམ་འློག་མའྲི་དགེ་རྒན་དང་འགན་ འཛིན་ཚོར་ཤེས་ཡློན་སྲིད་བྱུས་དང་འབེལ་བའྲི་ཟབ་སྦློང་ དང་པ ློ །* ༄༅། །བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་གཞི་རིམ་ག ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ཡིག་ཆ་འདི་ ཆ་ཚང་ཡག་པ་བས་ནས་ལགས་ཀག་གནང་རགས་ཞུས་ཡད་སབས། དེ་རིང་ དུས་ཚོད་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ཁྱེད་རང་ཚོར་ཐུགས་དགས་ཡད་པའི་ད ་བ་ཅི་ཞིག་ བཀའ་འད ་གནང་རྒྱུ་ཡད་ནའང་གནང་རགས། དེ་ཚོའི་ཐག་ལ་བསམ་གཞིག་ དང་བག་ག ང་བེད་རྒྱུའི་ག་སྐབས་གཞག་གི་ཡིན། ངས་དམིགས་བསལ་མང་ པ་བཤད་རྒྱུ་མིན། ལར་ནས་འདིར་ཁ་ཐུག་ཡང་བཞག་པ་མ་གཏགས་ཉི་མ་ གཅིག་གི་འཛིན་གྲྭ་ཁ ད་རྒྱུའི་ནང་སྦྱོང་དང་ག་སྒ ག་བ ད་རྒྱུ་གང་ཡང་བྱུང་མ་ སང་། སྐབས་མཚམས་བ་ལ་གང་ཤར་བ་དེ་བཤད་ཀ ་ཡིན། སྤ ར་བཏང་ཤེས་ཡ ན་ག ་ལམ་ས ལ་དང་ཤེས་ཡ ན་ག ་ས ི ད་བྱུས་ཞེས་ * བཀའ་ས བ་འད ་བཞ ན་ཕ ་ལ ་༢༠༠༦ ཟླ་༤ ཚེས་༡༥ ཉ ན་བཀའ་བ ན་ཁྲི་ཟུར་༸སྐྱབས་ར ་ ས བ་དཔ ན་ཟམ་གད ང་ར ན་པ ་ཆེ་མཆྩོ ག་ག ས་ས་རཱ་བ ད་ཀ ་མཐ ་ར མ་ས བ་གཉེར་ཁང་དུ་ སཾ་བ ་ཊ་བ ད་ས བ་ཚོགས་པའ ་ཁབ་ཁ ངས་གཞ ་ར ྲི མ་འ ག་མའྲི་དགེ་རྒན་དང་འགན་འཛིན་ རྣམ་པར་ཤེས་ཡྩོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབ ལ་བའ ྲི ་ཟབ་སྦ ང་སྐབས་བཀའ་ས བ་སྩལ་བའ ་བརྙན་ འཕྲིན་ནས་སྒ་ཕབ་ཞུས། །
103 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ལབ་སྡྱོད་པ་དེ། རྒྱ་གར་ག ་ནང་ལ་ལ་སང་ཕག་བདུན་བརྒྱད་ཀ ་སན་ནས་དར་ བསྡད་པའི་སབ་སན་གི་བརྒྱུད་རིམ་ག ་གནས་བབ་ཅིག་ལ་ལབ་སྡྱོད་ཀ ་ཡད་ པ་རེད། ཡིན་ནའང་ཤེས་ཡན་གི་བརྒྱུད་རིམ་དེ་འདས་པའི་ལ་སང་ཕག་མང་ པའི་ནང་ཐག་མར་རྒྱ་གར་དང་། དེ་ནས་རྒྱ་གར་ནས་བརྒྱུད་ནས་བད་ལ་ཕ ན་ པའི་སྐབས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཞུང་གིས་དེ་ལ་དམིགས་བསལ་ཇུས་གཏགས་ གང་ཡང་བ ད་ཀ ་མེད། དེས་ན་ས ད་བྱུས་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་དེ་མེད་སབས་ལམ་ སལ་ཞིག་རང་བཞིན་གིས་ཆགས་སྡྱོད་ཀ ་ཡད་རེད། ལྷག་པར་དུའང་ང་ཚོ་ ནང་པའི་ཤེས་ཡན་ག ་བརྒྱུད་རིམ་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ག་རིམ་ངེས་ཅན་ ཞིག་ཡད་རེད། ཚུལ་གནས་ཐས་དང་བསམ་ལྡན་པས། སྒྱོམ་པ་ལ་ནི་རབ་ཏུ་ སྦྱོར། ཐག་མར་སྒ ག་འཛུགས་གཅིག་གམ་སྤ ་ཚོགས་གཅིག་གི་ནང་ལ་ས བས་ པའི་ར ས་ལ་སྒ ག་ལམ་ངེས་ཅན་ཞིག་འཁྱེར་དགས་ཀི་ཡད། ཀུན་སྤྱོད་འཁྱེར་ སངས་ཀང་ཆག་པ་འདི་རེད། མི་ཆག་པ་འདི་རེད། འས་པ་འདི་རེད། མི་འས་ པ་འདི་རེད་ཅེས་པའི་ཁིམས་གཅིག་ཡད་རེད། སྤ ་ཚོགས་ས་སའི་གནས་བབ་ ལ་ལྟྱོས་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཀ ་ཁ ིམས་གང་ཡད་པ་དེ་ཚུལ་བཞིན་དུ་བསྲུང་དགས་ པ་དང་། དེའི་ར ས་ལ་དགེ་རྒན་ཡང་ན་གཞན་དག་གི་དྲུང་ངམ། ཡང་ན་བཀའ་ དང་བསན་བཅས་ཀ ི ་ག གས་བམ་ག ་ནང་ལ་ཐག་མར་ཐས་པ་ལ་གནས་དགས་ ཀ ་ཡད་རེད། ཐ ས་པ་དེ་ང་ཚོ་མཚན་ཉིད་པས་བཤད་ ས ངས་ལྟར་བ ད་ན་ཐ ས་བྱུང་ གི་ཤེས་རབ་ཟེར་ག ་རེད། ཐས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཟེར་དུས་ཉན་བསྡད་པ་རྐང་ རྐང་གི་ཐ ག་ནས་བསམ་བ འི་ནང་ལ་ག ་ར གས་ས ེ བས་པ་དེ་ལ་ཟེར་ག ་ཡ ད།
104 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཁྱེད་རང་ཚོ་མང་ཆེ་བས་ས་ད་རླུང་འཕ ན་ག ་ནང་ནས་གསར་འགྱུར་གསན་ ག ་ཡད་རུང་། གཟུགས་མཐང་རླུང་འཕ ན་ག ་ཐག་ནས་གསར་འགྱུར་གཟིགས་ ཀ ་ཡད་རུང་། དེ་དག་གི་བརྒྱུད་ནས་ཉིན་རེ་ཉིན་རེར་གནས་ཚུལ་མང་པ་ཞིག་ ཐས་ཀ ་ཡད། ཐས་པ་ཙམ་ག ས་བསམ་བའི་ནང་ལ་ག་བ་གཅིག་འཆར་ག ་ཡད། འབར་རས་གས་པ་རེད་བསམ་པ། མི་ཤི་བ་རེད་བསམ་པ། མི་རྨས་པ་རེད་ བསམ་པ་འདི་ནི་གཡར་བཞག་པའམ་ཡང་མིན་ན་ག་བ་ཙམ་ག ་ག་རགས་དེ་ རེད། འདི་ས་སས་ཤེས་པ་གང་ཡང་མ་རེད། ལན་སྤྲད་བཞག་པ་གཅིག་རེད། འདི་ཐག་ནས་རང་རང་ས་སའི་རྣམ་དཔྱྱོད་ཀ ས་བསམ་བ་བཏང་ཞིང་བརག་ དཔྱད་བས། ཞིབ་འཇུག་བས་ནས་ངེས་པ་རེད་པ་དེ་ལ་གཞུང་ལུགས་ཀ ་ནང་ ལ་བསམ་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཟེར་ག ་རེད། གནས་ཚུལ་དེ་རིགས་ནི་ཕ ད་ཀ་ས་ས་དང་ཕ ད་ཀ་གཞན་དག་གི་རེད། འདི་ལ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ག མས་པར་ བ ས་པ་ལ་བར ན་ནས་ས ་ས འི་ཉམས་ མྱོང་ཏག་ཙམ་ཡད་པ་དེ་ལ་སྒྱོམ་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཟེར་ག ་རེད། དེ་ནི་ས་སར་ དབང་བའི་ཤེས་ཡན་དེ་རེད། དེས་ན་དེ་གསུམ་ཀ་ཆ་མ་ཚང་བ་ཡིན་ན་ཤེས་ ཡན་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཡང་གི་མེད་པ་ནི་ང་ཚོའི་གནའ་བའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་ སལ་ཞིག་རེད། འདི་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་ལ་སང་ཕག་བདུན་བརྒྱད་ཀ ་ སན་ནས་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ག ་པཱཀིསྟཱན། དེ་ནས་རྒྱ་གར་ག ་གཡས་ གཡན་ཚང་མ་ལ་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཡད་པ་ཞིག་རེད། སྤ ར་བཏང་འདི་འད་བའི་ ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་དེ་ལ་གྲུབ་མཐའ་དང་ཆས་ལུགས་ཀ ་ཆ་ནས་འད་མིན་ མང་པ་ཞིག་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཡད་ཀང་། གྲུབ་མཐའ་དང་ཆས་ལུགས་འད་མིན་
105 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བྱུང་བ་དེས་ཤེས་ཡན་གི་ལམ་སལ་དེ་ལ་འགྱུར་བ་ཧ་ཅང་ཕ ན་ཡད་མ་རེད། ཧ་ ལམ་རྒྱ་གར་ལ་དར་བའི་གྲུབ་མཐའ་དང་ཆས་ལུགས་ཕལ་ཆེ་བ་ལ་བལྟས་ན། ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་དེ་ལ་ད་གིན་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན། སབ་དཔན་ དབ ག་གཉེན་ག ས་གསུངས་པ་དེ་དང་ག་རིམ་གཅིག་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ ཡད་པ་རེད། དེ་འད་བའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་ག ་ནང་ལ་ཤེས་ཡན་བ་བའི་ས བ་ ཚན་དེ་གང་དང་གང་འཇག་དགས་སམ་ཟེར་བའི་སྐབས་ལ། དེ་ནི་གྲུབ་ མཐའ་དང་ཆས་ལུགས་ཀ ་དབང་གིས་མི་འད་བ་གཞག་དགས་པ་མང་པ་ཞིག་ ཡང་གི་ཡད་རེད། ཕ ་ལ་ ༡༩༥༩ བར་དུ་ང་ཚོའི་བད་ཀ ་ནང་ལའང་གདན་ ས་ཁག་དང་ས བ་གྲྭ་ཁག་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་བ ད་གཞུང་གིས་ ས ངས་འཛིན་ དང་ཐེ་ཇུས་གང་ཡང་བ ད་ཀ ་མེད། འདི་སབ་དགས་རེད། འདི་བསབ་རྒྱུ་ ཡད་མ་རེད། དགེ་རྒན་འདི་འད་ཞིག་འཇག་དགས་རེད། དགེ་རྒན་འདི་འད་ ཞིག་གཞག་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། ཡར་འཇུག་དུས་དེ་ལྟར་བ་དགས་ཟེར་བ་སགས་ གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། ཆ་ཚང་རང་དབང་རེད། དགན་པ་ཡིན་ན་དགན་པ་ ས་སའི་སྒ ག་འཛུགས་ཡད་རེད། ལྕགས་པ་རི་དང་། རྩེ་སབ་གྲྭ ར ས་སུ་སན་ རྩིས་ཁང་སགས་གཞུང་གིས་ཐད་ཀར་འཛིན་སྐྱོང་བེད་པའི་སབ་གྲྭ་ལྟ་བུ་ཞིག་ རེད། ལྕགས་པ་རིར་སན་དང་། རྩེ་སབ་གྲྭར་ཡིག་རྩིས། སན་རྩིས་ཁང་ཟེར་བ་ དེ་ར ས་མ་སྐུ་ཕེང་བཅུ་གསུམ་པའི་སྐབས་ལ་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། དེར་སན་དང་ རྩིས་གཉིས་ཀ་སབ་ས་ཞིག་གསར་དུ་བྱུང་བ་རེད། དེ་དག་གཞུང་གི་ཐད་ཀའི་ འཛིན་སྐྱོང་དང་གཞུང་གི་ཐད་ཀའི་འག་སང་། གཞུང་གིས་གཏན་ལ་ཕབ་
106 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའི་ས ད་བྱུས་བ ་བག་པ་གཅིག་གི་འག་ལ་འག་ཡི་ཡད། དེ་མིན་ཆས་རྒྱུད་ས་སའི་གདན་ས་ཆེན་པ་ཁག་གིས་གཙོས་པའི་ང་ཚོ་ བད་ཀི་ཉི་ཟླ་ལྟ་བུའི་མཁས་པ་མང་པ་འཐན་སའི་སབ་གྲྭ་དེ་ཚོ་ས་སའི་ཕག་ འདེབས་གནང་མཁན་གི་བ་མ་དང་མཁན་པ། མཁས་པ་སུ་ཡིན་ནའང་སལ་ རྒྱུན་དབུས་སུ་བཞག་ས ་མུ་མཐུད་ནས་ཡང་བསྡད་པ་ཞིག་ཡིན་སབས། ཤེས་ ཡན་ག ་ལམ་སལ་ཞིག་ང་རང་ཚོ་ལ་དེ་ས་ནས་ཡད་ཀང་དེ་ལ་ས ད་བྱུས་ཞེས་ མིང་བཏགས་མེད་པ་རེད། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ལ་འབྱོར་བ་ནས་བཟུང་བཙན་ བྱོལ་བད་མི་ཡངས་རགས་ཀ ་ཤེས་ཡན་ག ་འགན་དེ་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་ འཁྱེར་དགས་པ་གྱུར་སབས། དེང་རབས་ཀ ་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མའི་གཅིག་གྱུར་ ག ་འག་སངས་ཞིག་གི་ཐག་ནས་ཕ ན་པ་རེད། དེས་ལེགས་པ་བྱུང་ཡད་དམ་ སྡུག་པ་བྱུང་ཡ ད་དེའི་སྐྱོར་བག ་ག ང་བེད་རྒྱུའི་གཞི་རྩ་ཞིག་ཡིན་ཡང་ད་ལྟ་ བག་ག ང་བ ད་དགས་དན་མི་འདུག ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ཀ ་སྤ ་ཚོགས་ འདིའི་ནང་དང་ཡང་ན་ང་ཚོ་སྡྱོད་སའི་རྒྱ་གར་ག ་ཁར་ཡུག་ནང་། དེ་ལས་ རྒྱ་ཆེ་ཙམ་ཕ ན་པ་ཡིན་ན་འཛམ་བུ་གིང་གི་ཁར་ཡུག་འདིའི་ནང་ལ་གནས་ དགས་སབས། ལ་ན་གཞན་པའི་མི་ཡངས་སུ་རགས་པ་དེ་གཞི་རིམ་ག ་སབ་ སྦྱོང་བེད་ནས་འག་དགས་པ་དང་། གཞི་རིམ་ག ་སབ་སྦྱོང་གི་མཐུན་རྐ ན་དེ་ སྒ ག་འཛུགས་གཅིག་གི་ངས་ནས་སྦར་དགས་རྒྱུ་དེ་ལྡྱོག་ཏུ་མེད་པའི་གནས་ ཚུལ་གཅིག་ཆགས་བསྡད་ཡད། གལ་ས ད་དེ་ཡག་པ་མེད་ནའང་ང་ཚོས་ལྡྱོག་ཐབས་ཡད་མ་རེད། དེས་ ན་སྡུག་ཆགས་ཡིན་ནའང་ཡག་པ་བཟ་བའི་འབད་བརྩྱོན་བ ད་དགས་པ་མ་
107 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ གཏགས། འདི་ཡག་པ་མི་འདུག་ཟེར་ནས་གཡུགས་བཞག་ཐུབ་ཐབས་ཡད་མ་ རེད། མིའི་སྤ ་ཚོགས་ཟེར་བ་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ཤིང་ཧྲུག་ལྷགས་པས་འཁྱེར་ཕ ན་ པ་ལྟ་བུ་དང་། ཅ་ལག་ཆུང་ཆུང་དེ་འད་ཆུ་ཤུགས་ཆེན་པས་འཁྱེར་ཕིན་པ་ལྟ་ བུར་འག་ཡི་ཡད། དེས་ན་ང་ཚོའི་སྤི་ཚོགས་འདི་ཡང་འཛམ་བུ་ག ང་སྤ ་ཡངས་ ཀ ་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་སྒམ་གཞིའི་ནང་ལ་སྡྱོད་དགས་སབས། གནས་ཚུལ་དེ་འདའི་ རིགས་དང་དུ་བང་བ་ལས་འདར་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་དང་དུ་ བང་མ་འས་པའང་མ་རེད། དེའི་ནང་སྐྱོན་ཆ་ཡད་པ་དེ་ཚོ་ང་ཚོས་སེལ་ག ན་ སེལ་གི ན་དང་དུ་ བངས་པ་ཡིན་ན་དགེ་མཚན་ཡ ད་པ་ཞིག་ཆགས་ཀི ་ཡ ད་ པས། ང་ཚོས་དང་དུ་ལེན་དགས་ཆགས་པ་རེད། སྤིར་བཏང་འཛམ་བུ་ག ང་གི་ནང་ལ་བཙན་བྱོལ་ག ་སྤ ་ཚོགས་ཧ་ཅང་ མང་པ་ཡད། ལུང་པ་ཚང་མའི་ནང་ལ་ཡད། སྐབས་བཅལ་བ་མེད་སའི་རྒྱལ་ ཁབ་ཧ་ལམ་ཡད་ཀ ་མ་རེད། ཉི་མ་རག་པར་གཅིག་ནས་གཅིག་ལ་བཙན་བྱོལ་ དུ་འག་བ་དང་། གཅིག་ནས་གཅིག་ལ་སྐབས་བཅལ་དུ་འག་བ་ཡང་སྡྱོད་ཀ ་ ཡད། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ནང་ལ་ས བས་ཡད་ནའང་གནས་སངས་དེ་ མེད་པ་ཆགས་མེད། ང་ཚོའི་གནས་ཚང་རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་མཚོན་ནའང་བད་ མིའི་སྐབས་བཅལ་བ་དེ་སྐབས་བཅལ་བ་གངས་ཀ་བརྒྱབ་པ་ཡིན་ན་ཉུང་ཤས་ ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། ང་ཚོ་ལས་བཾགལཱདེཤ་ནས་ཡང་བའི་སྐབས་བཅལ་བ་མང་བ་ དང་། ཤྲ ལཾཀཱ་ནས་ཡང་ནས་རྒྱ་གར་ལ་སྡྱོད་པ། ཨཕགཱནིསྟཱན་གི་སྐབས་བཅལ་ བ། དེ་རིང་སང་ཉིན་ཨིརཱཀ་གི་སྐབས་བཅལ་བ། ཕིལིསྟཱིན་ག ་སྐབས་བཅལ་བ་ སགས་ཧ་ཅང་མང་པ་ཡད་པ་རེད།
108 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རྒྱ་གར་ཐ ག་མར་རྒྱལ་ཁབ་ཆགས་པའི་སྐབས་སུ་དང་པ ར་པཱཀིསྟཱན་ ནས་ཡ ང་བའི་ སྐ བས་བཅ ལ་བ་དེ་ཚོ་འག ་ ས ངས་བཟ ་དག ས་ཀ ་ཡ ད་རེད། སན་མ་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ལ་ས བས་དུས་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་སྒིག་འཛུགས་ཀི་ནང་ ལ་ སྐ བས་བཅ ལ་བ་རང་ལ་ལྟ་ར ག་བ ད་མཁན་ག ་ སྐ བས་བཅ ལ་བ ན་ཆེན་ ལས་ཁང་ (Ministry of Rehabilitation) ལགས་སུ་ཡད་རེད། དེང་སང་ སྐབས་བཅལ་བ་ཏག་ཙམ་ཉུང་དུ་ཕིན་སབས་བན་ཆེན་ལས་ཁང་དེ་ནང་སིད་ ལྷན་ཁང་གི་སྡེ་ཚན་གཅིག་གི་ང་བར་བསྡུས་ཚར་བ་རེད། དེས་ན་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་སྐབས་བཅལ་བའི་མི་མང་པ་ཞིག་ རྒྱ་གར་ནང་ཡད་ཀང་། སྐབས་བཅལ་བའི་ཆེད་དུ་སྒ ག་འཛུགས་དང་སབ་གྲྭ་ ཟུར་དུ་ཡད་པ་བད་པའི་སྐབས་བཅལ་བ་མ་གཏ གས་གཞན་སུ་ལའང་མེད། དེ་འདའི་སྐལ་བཟང་དེ་འཛམ་བུ་ག ང་གི་སྐབས་བཅལ་བ་གཞན་སུ་ལའང་ རག་ཡད་ཀི་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག ངས་ཤེས་པ་བས་ན་ཡད་མ་རེད། ངས་ མ་ཤེས་པ་དེ་འད་ཡད་ན་མི་ཤེས། འདིས་ང་ཚོ་བད་པའི་གནས་བབ་ཐུན་མང་ མ་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུའང་ང་རང་ཚོའི་བ་ན་མེད་པའི་ཆས་ས ད་ཀ ་ དབུ་འཁ ད་ཀ ་མཛད་འཕ ན་གཞན་འགན་མ་མཆིས་པ་ཡིན་པ་དེ་ང་ཚོས་ག་ རགས་ཐུབ་པ་དགས་ཀི་རེད། ང་ཚོ་རྒྱ་གར་དུ་སྐབས་བཅལ་ལ་ས བས་པའི་ལ་ དེ་རང་ལ་གཞི་རིམ་ག ་གཏན་འཇགས་སབ་གྲྭ་གསུམ་འག་འཛུགས་རྒྱུའི་ཕག་ ལས་གནང་ཐུབ་པ་དེ་དག་དེང་སང་ཕ ར་བལྟས་བས་ན། རླབས་ཆེན་ག ་གྲུབ་ འབས་ཆེན་པ་རེད་བསམ་ག ་ཡད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་དེའི་རྒྱུན་ལྟ་བུ་བསྐང་ཐུབ་ མ་ཐུབ་བ ེད་ནས་འག་སྡྱོད་ཀི་ཡད་རེད། དཔལ་འབྱོར་ག ་མཐུན་རྐ ན་དང་ལས་
109 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བ ད་མིའི་མཐུན་རྐ ན་གཉིས་ཀའི་ཆ་ནས་བལྟས་ན། ཕ ་ལ་ ༡༩༥༩ དང་དྲུག་ཅུ་ རེ་གངས་སྐབས་ཀ ་གནས་སངས་ལས་ད་ལྟ་བརྒྱ་ཆ་ཉིས་བརྒྱ་སུམ་བརྒྱ་མང་ དུ་ཕ ན་པ་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡད། ཡིན་ནའང་གྲུབ་འབས་ཀི་ཐག་ལ་རྩིས་སྐྱོར་བ་ ཡིན་ན། སྐབས་དེ་དུས་ཀི་གྲུབ་འབས་དང་ད་ལྟའི་གྲུབ་འབས་གཉིས་ལས་ད་ ལྟའི་གྲུབ་འབས་དེ་ཞན་དུ་ཕ ན་མེད་ནའང་། བཟང་དུ་ཕ ན་མེད་པའི་རྣམ་པ་ ཡད་རེད། དུས་ཚོད་དང་གནས་སྐབས། མིའི་བསམ་བ་འཁྱེར་ས་མང་པ་ཞིག་གི་ ཐག་ནས་ཁྱད་པར་དང་འགྱུར་བ་འག་ཡི་ཡད་རེད། དེས་ན་མང་ཚོགས་ཀ ་ན་ གཞན་ཚོའི་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་གི་ལས་དན་ཡངས་སུ་རགས་པ་གཞུང་གིས་ འགན་འཁྱེར་དགས་པ་ཆགས་དུས། དེ་འདའི་འགན་འཁྱེར་མཁན་ག ་གཞུང་ དེ་ལ་ཤེས་ཡ ན་ག ་ས ད་བྱུས་གསལ་པ ་ཞིག་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཞིག་མེད་ན། གཞུང་འཛིན་པ་ས་སས་ཐད་ཀར་ཐད་ཀར་གང་དན་པ་ལྟ་བུར་འག་རྒྱུ་དང་། ཡང་ན་མི་གཞན་པ་གཅིག་གིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ས ད་བྱུས་གཅིག་ལ་དཔེ་ བལྟ་བའམ་གཡར་བ་ལྟ་བུ་མ་གཏགས་ཡང་རྒྱུ་མེད་པ་རེད། སྤ ར་བཏང་ཉིན་ ཤས་ནང་ཤེས་རིག་དྲུང་ཆེ་དང་བཀའ་བན་ག ས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་གཏན་ ལ་ཕབ་པའི་བྱུང་རིམ་དེ་ཚོ་ཟབ་ཅིང་རྒྱས་པ་ཞུས་ཚར་ཡད་ཀི་རེད་བསམ་ག ་ འདུག ངས་འདི་ཐག་རྒྱས་པར་འག་དགས་དན་མི་འདུག གང་ལྟར་སྒ ག་འཛུགས་གཅིག་གི་ངས་ནས་དེ་ག་སྒ ག་བ ད་དགས་དུས། དེར་ངེས་ཅན་ག ་སིད་བྱུས་གཅིག་མེད་ན་འག ག་གི་མེད་པ་རེད། དེར་བར ན་ ཕ ་ལ་ ༡༩༩༤ ལར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་བཅའ་ཁ མས་ཀ ་
110 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ནང་ལ་བད་མིའི་དན་དམ་ག ་དགས་མཁ་དང་འཚམས་པའི་ཤེས་ཡན་ག ་ས ད་ བྱུས་གཏན་ལ་ཕབ་དགས་པ་ནི། གཞུང་གི་རྩ་བའི་བ ད་སྒྱོ་ལམ་སན་ནང་ལ་ གསལ་པ་བས་ནས་འཁད་ཡད། ཡིན་ནའང་དུས་ཚོད་ཕན་བུ་འགངས་ནས་ཕ ་ ལ་ ༢༠༠༤ ལར་མ་གཏགས་བཅའ་ཁ མས་ཀ ་དགངས་དན་ལྟར་ཤེས་ཡན་ས ད་ བྱུས་གཏན་ལ་ཕབ་ཐུབ་མེད། ད་ལྟ་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཤེས་ཡན་ག ་ས ད་བྱུས་ དེ་ཁྱེད་རང་ཚོའི་མདུན་ལ་ཡད་པ་དེ་རེད། ས ད་བྱུས་གང་ཞིག་ལག་བསར་ཡག་པ་ཡང་དང་མ་ཡང་དེ་དན་དག་ཁ་ ཤས་ཤིག་ལ་ཤུགས་ཆེན་པ་རག་ལུས་ཡད། དང་པ་དེ་ཤེས་ཡན་ཞེས་པ་གང་ འད་ཞིག་ལ་ཟེར་ག ་ཡད་པ་དང་། ཤེས་ཡན་ག ་ང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་མ་ཤེས་ན། ཤེས་ཡན་ག ་ང་བའི་ཐག་ལ་ལག་པར་རག་པ་ཡང་གི་རེད། ལག་པར་རག་པ་ དེའི་དབང་གིས་ལམ་སལ་དང་ས ད་བྱུས་གཉིས་ཀའི་ནང་ལ་དེ་དང་མཐུན་པ་ གཅིག་འག་བ་མ་གཏགས། དེ་མ་ཡིན་པའི་གཙང་མ་ཞིག་ཡང་ཐུབ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ ཁག་པ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་དེང་རབས་ཀ ་འཇིག་ར ན་ག ་ནང་ལ་ཤེས་ཡན་ ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་དེ། སན་མ་དང་མི་འད་བར་ང་ཚོ་བད་པས་གནའ་ས་མའི་ ཤ ད་ ས ངས་ལྟར་ བ ས་ན་ཁ་གདངས་ཚད་ཀ ས་བཤད་རྒྱུ་དང་ག ་བསྡུར་བ ད་ པའི་དན་གནད་ཅིག་ཆགས་བསྡད་ཡད། དེས་ན་དེའི་ངས་འཛིན་ཡང་འད་ མིན་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཆགས་དུས་ཤེས་ཡ ན་དེ་གང་འ ད ་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་ པར་ང་མ་ཤེས་ན། ས ད་བྱུས་སན་སངས་དེ་མ་ཤེས་པ་ཆགས་འག་ཡི་རེད། དེས་ན་ང་ཚོ་རེ་ཞིག་དན་དག་ཐག་འབབ་ཡང་དུས་དན་ཚན་དང་པ་ ཤེས་ཡན་ག ་ང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ངས་འཛིན་བ ད་པའི་ཐབས་ཤེས་བ་རྒྱུ་དེ་
111 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ རེད། དེའི་རེས་ལ་ཤེས་ཡན་ག ་དགས་པ་ངས་འཛིན་བ་རྒྱུ་དེ་རེད། བར་ལམ་ འཇིག་ར ན་འདི་ནང་ལ་ཤེས་ཡ ན་ག ་ལམ་ས ལ་གང་འད་ཞིག་ བས་པ་ཡིན་ ནའང་། དེས་འག་བ་མིའི་བསམ་བརད་ཀ ་གནས་བབ་ཀ ་ཐག་ལ་ཕན་གནད་ འབ ལ་མ་ཐུབ་པའམ། གལ་ས ད་ཕན་གནད་འབ ལ་བ་ཡིན་ནའང་ཞན་ཕྱོགས་ ཀ ་ཉམས་ཆག་འག་བ་མ་གཏགས། བཟང་ཕྱོགས་ཀ ་ཡར་རྒྱས་འག་རྒྱུའི་མཐུན་ རྐ ན་ཆགས་མ་ཐུབ་པ་དེ་ཤེས་ཡན་ག ་དགས་པ་ངས་འཛིན་བ ད་སངས་ནར་ བ་ལས་བྱུང་བ་རེད། དེའི་ཞར་བྱུང་ལ་ང་ཚོ་བད་པའི་སྐབས་བཅལ་བའི་སྤ ་ ཚོགས་ཀ ་ཤེས་ཡན་ག ་དགས་པ་དེ་ཡང་། དེང་སང་རྒྱ་གར་དང་། གལ་ཏེ་རྒྱ་ གར་ལ་ཡིད་ཆེས་མ་བས་པ་ཡིན་ནའང་། ཡུ་རབ་དང་། ཨ་རི་ནང་ལ་དཀའ་ ངལ་ཆེན་པ་འཕད་བཞིན་པ་དེ་ང་ཚོ་བད་མི་སྐབས་བཅལ་བའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ དཀའ་ངལ་རྐང་པ་ཞིག་གང་ཡང་མ་རེད། ག་ལ་ཧ ལ་པའི་དཀའ་ངལ་གཅིག་ ཆགས་བསྡད་ཡད་རེད། ཤེས་ཡན་བསབས་པའི་དགས་པ་དེ་མི་ཚེའི་འཚོ་ཐབས་བཙལ་རྒྱུ་ས ། དེ་འད་ཞིག་བསབས་ན་ལས་ཀ་དེ་འད་ཞིག་རག་གི་རེད། ཕགས་དེ་འད་ཞིག་ རག་གི་རེད། ཕྲུ་གུ་ཁ་གགས་ཤེས་མ་ཤེས་ཙམ་ནས་ཕ་མས་ཁང་ཚོའི་བསམ་ བའི་ནང་ལ་མི་ཚེའི་འག་སངས་ཀི་འཚོ་ཐབས་གཅིག་བཙལ་དགས་ཀ ་ཡད་ པའི་བསམ་ཚུལ་བླུགས་པ་དང་། འཚོ་ཐབས་དེའི་ཆེད་དུ་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་ བ ད་དགས་ཀ ་ཡད་པ། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་ཟེར་བ་དེ་མི་ཚེའི་འཚོ་ཐབས་རྐང་ པ་དང་མི་ཚེ་འདིའི་ལྟྱོ་གས་གཏམ་གསུམ་ག ་ཆེད་དུ་མ་གཏགས། དེ་ལས་སྤྲྱོས་ པའི་དགས་པ་གཞན་གང་ཡང་མེད་ཚུལ་བསབས་བཞག་དུས། དེའི་དགས་པ་
112 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མཐང་སངས་དེ་ནར་འཁྲུལ་ལ་བར ན་ནས་དེའི་སྒྲུབ་བེད་ཀ ་ལམ་དེ་ཡང་ཆ་ ཚང་ནར་འཁྲུལ་དུ་འག་ཡི་ཡད་པ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་བད་ཕྲུག་ཚོའི་ཕ་མའི་སྤ ་ཚོགས་དང་། ཕྲུ་གུའི་སྤི་ཚོགས། དགེ་རྒན་ག ་སྤ ་ཚོགས་སུ་སབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་ལ་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་སྤྲྱོད་པ་ དེ་ཕྲུ་གུ་དེའི་མི་ཚེའི་འཚོ་ཐབས་བཙལ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་མ་རེད་ཅེས་བཤད་ན། མང་ཆེ་བ་གཅིག་གི་རྣ་བར་འག་ཡི་མ་རེད། དེ་མ་ཡིན་པ་མ་ཤེས་ཀ ་བར་དུ་ ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་བཟང་པ་གཅིག་ར ད་ཐུབ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པ་རེད། དེས་ན་ ད་ལྟའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལ་ཤེས་ཡན་ག ་དགས་པ་དེ་ལ་སྤ ར་ཤེས་ ཡན་ག ་དགས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་ཤེས་ཡན་ག ་དགས་ པ་གཉིས་ཟུར་དུ་ཕ ་ས ་གསལ་པར་ང་སྤྲྱོད་བེད་པའི་འབད་བརྩྱོན་བ་རྒྱུ་རེད། ཤེས་ཡན་ག ་ང་བ་དང་ཤེས་ཡན་ག ་དགས་པ་གཉིས་པ་དེ་ང་སྤྲྱོད་ཡག་ པ་གཅིག་མ་བྱུང་བའི་བར་ལ། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་འདི་ཚད་དང་ལྡན་པ་ལག་ ལེན་བསར་ཐུབ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་དཀའ་ལས་ཁག་པ་རེད། དེའི་ར ས་ལ་དན་ཚན་བཞི་པར་ཤེས་ཡན་ག ་ངས་འཛིན་རེད། ཤེས་ ཡན་ག ་ངས་འཛིན་ག ་ནང་ལ་སལ་རྒྱུན་ག ་ཤེས་ཡན་དང་། དེང་རབས་ཀ ་ ཤེས་ཡན་ཟེར་བའི་དབ ་བ་གཉིས་སུ་ཕ ་ཡད། ང་ཚོས་བཤད་རྒྱུན་ལའང་སལ་ རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཞེས་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཡད་པ་གསལ་པ་རེད། བརྒྱུད་རིམ་ ཡད་པ་གཅིག་དང་། བརྒྱུད་རིམ་མེད་པ་གཅིག་ས ། དེང་རབས་ཟེར་བ་དེ་ངེས་ པར་དུ་ཕ་མ་མེད་པའི་ཕྲུ་གུ་ལྟ་བུ་ཞིག་དགས་རེད། རྒྱབ་ལངས་ཀང་སུ་ལའང་ བར ན་མི་དགས་པར་མི་གཅིག་གིས་བསམ་བ་བཏང་ནས། ཡང་ན་མི་གཅིག་
113 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ལ་ཚོར་སྣང་ཞིག་བྱུང་ནས་ལམ་སང་ཁ་ཐུག་ལ་བསན་ཆག་པ་ལྟ་བུ་ལས། ས་ སའི་ལང་སའི་རྐང་པའི་འག་ལ་སར་ནས་ཡད་པའི་ས་གཞི་ལྟ་བུ་ཞིག་དགས་ ཀ ་མེད་པ་ནི་དེང་རབས་ཀ ་དན་དག་རེད། (Novelty, Self-grounding, Violence, Synonym to Mordernity) པྲྱོཕེསར་སཱརན་ག ས་ Mordernity ཡངས་རགས་དེ་ཚིག་བཞིའི་ནང་ལ་བསྡྱོམས་བརྒྱབ་ནས་གསུངས་པ་ ནི། Novelty ཟེར་དུས་སན་མ་དང་མི་འད་བ་དང་། Self-grounding ཟེར་ དུས་ལང་ས་དེ་ས་སས་བཟས་བཞག་པ་མ་གཏགས་སར་ནས་ཡད་པའི་ལང་ས་ གཅིག་མེད་པ། Self-grounding ཡིན་དུས་འཚེ་བ་ཡད་པ་དེ་ཡིན་ཤག་ཤག་ རེད། རང་ཉིད་མ་གཏགས་གཞན་ལ་བསྟུན་ག ་མེད། འདི་གསུམ་ཚང་བ་ཡིན་ ན་དེང་རབས་ཞེས་ལབ་ཆག་གི་རེད་ཟེར་ན་ཕལ་ཆེར་མ་འག གས་པ་མེད་པ་ རེད། དེས་ན་དེང་རབས་དང་སལ་རྒྱུན་ག ་ཤེས་ཡན་ག ་གནས་སངས་སགས་ ཀ ་སྐྱོར་འདི་ནང་གང་འཚམ་ཞིབ་ཚགས་པ་བས་ནས་འབུར་འདན་བས་ཡད། དེའི་ར ས་ལ་ཤེས་ཡ ན་ས བ་སྦྱོང་ སྤྲྱོ ད་པའི་དམིགས་ཡུལ་ སྐྱོ ར་བཤད་ ཡད། ཁ་ཤས་ཀ ས་དགས་པ་དང་དམིགས་ཡུལ་གཉིས་ལགས་སུ་དགས་ཀ ་མི་ འདུག་ཅེས་གསུང་གི་ཡད། གཅིག་བས་ན་དགས་པ་དང་དམིགས་ཡུལ་གཉིས་ གཅིག་པ་བས་ནའང་མ་འག གས་པ་མེད་ཀང་། དགས་པ་ཟེར་བ་དེ་ཁྱབ་ཆེ་བ་ ཞིག་རེད། ཁ་ཤས་ཐག་མ་ནས་དགས་པ་དང་དམིགས་ཡུལ་བསྒྲུབ་རྒྱུ་དམིགས་ ཡུལ་ལ་མ་བཞག་པ་ཡིན་ནའང་། ར ས་མ་འབས་བུ་འཐན་ཡང་བའི་སྐབས་ ལ་རང་བཞིན་ག ས་ཆགས་ཡང་བ་དེ་འདའི་རིགས་མང་པ་ཡད། དཔེར་ན་ ང་ཚོས་སན་ཐག་འདེབས་དུས་འབྲུ་དང་འབས་འཐན་པའི་ཆེད་དུ་དམིགས་
114 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ནས་སན་ཐག་འདེབས་པ་མ་གཏགས། ཕུབ་མ་དང་ས་བ་འཐན་ན་བསམས་ པ་དམིགས་ཡུལ་ལ་བཞག་ནས་འདེབས་ཀ ་མེད། ཡིན་ནའང་སྐ ས་ཡང་བའི་ སྐབས་ལ་ས་བ་འཐན་ག ་ཡད་ལ། ཕུབ་མ་ཡང་འཐན་ག ་ཡད་པ་རེད། དེ་སན་ ཐག་བཏབ་པའི་དགས་པ་ཡིན་ཡང་དམིགས་ཡུལ་མ་རེད། དགས་པ་ཟེར་དུས་དེའི་གྲུབ་འབས་ལྟ་བུ་དེ་ཡིན་པས། སན་ཐག་བཏབ་ པའི་གྲུབ་འབས་ལ་ཆ་ཚང་མཉམ་དུ་ས བས་ཡང་གི་ཡད། ང་ཚོས་ཆུ་ཤིང་ གི་སྡྱོང་པ་ཞིག་བཙུགས་པ་ཡིན་ན། དེའི་ཤིང་ཏག་གི་ཆེད་དུ་དམིགས་ནས་ བཙུགས་པ་རེད། ཤིང་ཏག་དེ་ས ན་འག་བའི་སྐབས་ལ་ཤུན་པ་ཡང་མཉམ་དུ་ ས ན་འག་བ་མ་གཏགས། ཤུན་པ་མེད་པར་ས ན་ག ་མ་རེད། ཤུན་པ་དེ་ང་ཚོས་ མི་བཟའ་བར་གཡུགས་བཞག་གི་རེད། དེ་ང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་དེ་ཆགས་ ཀ ་མེད། དམིགས་ཡུལ་ཟེར་བ་དེ་ལས་ཀ་ཞིག་འག་འཛུགས་པའི་སྐབས་ལ་ མཇུག་འབས་དེ་འད་ཞིག་ཡང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་བསམ་པའི་དམིགས་ཀིས་ བཀར་ནས་འཇག་པ་དེ་ལ་དམིགས་ཡུལ་ཟེར་ག ་རེད། དགས་པ་ཟེར་བ་དེ་ རང་བཞིན་ག ས་ཡང་རྒྱུའི་མཇུག་འབས་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། དམིགས་ཡུལ་དེ་ དགས་པའི་ནང་ལ་འཚང་འག་ཡི་རེད། དགས་པ་དེ་དམིགས་ཡུལ་ག ་ནང་ལ་ ཆ་ཚང་འཚུད་ཀ ་མ་རེད། མཚན་ཉིད་པའི་སྐད་ཆད་བཤད་པ་ཡིན་ན་དགས་པ་ དང་དམིགས་ཡུལ་གཉིས་ལ་མུ་གསུམ་ཡད་ཟེར་ན་འག གས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། དེས་ན་ས་བཅད་གསུམ་པ་འདི་ཤེས་ཡན་ག ་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལ་གནད་ འགག་ཆེ་བའི་གས་ཤིག་རེད། དེ་དག་ཆ་ཚང་ཞིག་མཁྱེན་པ་དང་། མཁྱེན་ པ་ཙམ་མ་ཟད་དེའི་ཐག་ལ་རང་གི་ངས་ནས་འདི་དེ་ག་རང་རེད་འདུག་སྙམ་
115 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ པའི་ཡིད་ཆེས་ར ད་པ་ཞིག་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། ཐེ་ཚོམ་མམ་ཡང་ན་དེ་རྩ་བ་ ཉིད་ནས་ཡང་གི་མ་རེད་བསམས་ནས་ལག་རག་གཅིག་གི་འག་ལ་བསྡད་པ་ ཡིན་ན། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ལག་བསར་བ ད་ཐུབ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་དཀའ་ལས་ཁག་ པ་ཆགས་འག་ཡི་ཡད་རེད། དེ་ནས་ཤེས་ཡན་གི་སྒམ་གཞི་དང་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་ སྤ ར་བཏང་གནད་འགག་ཆེན་པ་ཡིན་ནའང་། ད་ལྟ་གང་དུ་ཞུས་པའི་ཤེས་ ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ི་ནང་ལ་ཡད་པའི་ཤེས་ཡན་ག ་ང་བ་དང་། ཤེས་ཡན་ག ་ངས་ འཛིན། ཤེས་ཡན་ག ་དགས་པ། ཤེས་ཡན་ག ་དམིགས་ཡུལ་བཅས་དན་ཚན་ བཞི་པ་དེ་གསལ་པར་ཐུགས་ལ་ངེས་པ་ཡིན་ན། དན་ཚན་བཞི་པ་དེ་དག་སྒམ་ གཞི་གང་འད་ཞིག་གི་ནང་ལ་གཞག་དགས་སམ། ལམ་སལ་གང་འད་ཞིག་ བ ད་དགས་སམ་ཟེར་བ་ཕན་བུའི་ཆ་མ་ཚང་བ་ཆགས་པ་དང་འགྱུར་བ་ཕ ན་ པ་ཡིན་ནའང་། དེ་ཙམ་གིས་ཉེན་ཁ་གང་ཡང་ཡང་གི་མ་རེད། ཆ་ཚང་ནར་ འཁྲུལ་འག་བའི་ཉེན་ཁ་ཡང་མེད་པ་རེད། དེར་བར ན་ད ན་གནད་བཞི་པ ་དེ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་དཔྱད་པ་གནང་ དགས་པ་དང་། ངེས་པ་ར ད་དགས་པ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པ་རེད། མཁས་ པའམ་བ་མ་གཅིག་དང་། ཡང་མིན་ན་གཞུང་གི་གནད་ཡད་ཅིག་གིས་ཐག་ བཅད་ནས་གཅིག་ལབ་བཞག་པ་ཡིན་ན། དེ་ལ་དེ་ཙམ་གིས་དཔྱད་པ་བ ད་མི་ དགས་པར་ཡིན་ཤག་ཤག་བ ད་ནས་ཆ་བཞག་འག་བ་དང་། ཡང་གལ་ཏེ་མི་ དེ་ལ་དགའ་པ་མེད་པ་ཡིན་ན་མ་ཡིན་ཤག་ཤག་བ ད་ནས་ང་རྒྱོལ་བ ད་འག་ བ་དེ་ནི་ཧ་ཅང་གི་ཞན་ཆ་ཆེན་པ་ཞིག་ཡིན་པས། སྤ ར་བཏང་ང་ཚོ་ནང་པའི་
116 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ནང་ལ་དེ་འད་ཡང་མི་དགས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནའང་། བད་པའི་སྤ ་ ཚོགས་ནང་ལ་དེ་ཡང་བཞིན་པ་ནི། འག་བ་མིའི་ཀུན་སྤྱོད་ཀ ་ནང་ལ་མ་འས་ པ་ཞིག་རེད། སངས་རྒྱས་ཀ ས་ཐག་མ་ཉིད་ནས། ལེགས་པར་བརག་ལ་ང་ཡི་བཀའ། །བང་བར་བ་ཡི་གུས་ཕ ར་མིན། །གསུངས་པ་རེད། གལ་སིད་ང་ཚོས་སངས་ རྒྱས་ལ་གུས་ཞབས་བ ད་ཀ ་ཡད་ན། བཀའ་དེ་ངེས་པར་དུ་བསྒྲུབ་དགས་པ་ ཞིག་རེད། དགེ་སང་དག་གམ་མཁས་རྣམས་ཀ ས། །ས ག་བཅད་བརར་བའི་ གསེར་བཞིན་དུ། །ལེགས་པར་བརག་ལ་ང་ཡི་བཀའ། །བང་བར་བ་ཡི་གུས་ ཕ ར་མིན། །སངས་རྒྱས་ལ་དད་པ་ཡད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་ལམ་སང་སངས་ རྒྱས་ཀ ས་གསུངས་པ་རེད་ཅེས་ཆ་གཞག་རྒྱུ་མེད་པ་དེ་ཐག་ཆ ད་པ ་ བ ས་ ནས་གསུངས་ཡད་སབས། སུ་དང་སུས་ལབ་པ་ཡིན་ནའང་རང་སབས་ཀ ས་ དཔྱད་པ་བས་ནས་ས་ས་ལ་ངེས་པ་མ་ར ད་ཀ ་བར། གཞན་ག ་ཟེར་ར ས་ལ་མི་ འབང་བ་ནི་ཆས་ཀ ་ར ས་འབང་ངམ་དབང་རྣྱོན་ག ་ལས་ཀ་བ ད་སངས་ཤིག་ རེད། དབང་རྟུལ་དད་པའི་ར ས་འབང་ཞིག་ཡིན་ནའང་ར ས་སུ་འབང་ས་དེ་ ཉིད་ར ས་སུ་འ བ ང་འ ས་དང་མི་འ ས་དེ་དབང་རྟུལ་ག ས་ ཀ ང་བ ར ག་དཔྱད་ བ ད་ཀ ་རེད། དངས་པའི་གནས་ལུགས་ལ་བརག་དཔྱད་བ ད་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནའང་ གནས་ལུགས་སན་མཁན་ག ་གང་ཟག་དེ་ར ས་སུ་འབང་འས་པ་གཅིག་རེད་ དམ་མ་རེད། ཚད་མའི་སྐེས་བུ་ཡིན་མིན་ངེས་པར་དུ་བརག་དཔྱད་བ ད་ཀ ་ རེད། དེས་ན་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ལ་དགའ་མཁན་དེ་ཚོས་ཡིན་ཤག་ཤག་བ ད་
117 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ནས་ངས་འཛིན་བས། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ལ་མི་དགའ་མཁན་དེ་ཚོས་མ་ཡིན་ ཤག་ཤག་གིས་ང་རྒྱོལ་བེད་པ་ཡིན་ན། དེ་གཉིས་ཀ་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཆགས་ ཀ ་མེད། ཚད་དང་ལྡན་པ་ག་དུས་ཆགས་ཀ ་ཡད་དམ་ཟེར་ན། མི་གཅིག་ཡིན་ ཕ ན་རྣམ་དཔྱྱོད་ཀ ་རིག་པ་ཕན་བུ་མེད་མཁན་ཧ་ལམ་མེད་སབས། རང་རང་ ས་སའི་བའི་ནུས་པ་དང་འཚམ་པའི་ཐག་ནས་ས་ས་ལ་རིག་པའི་ནུས་པ་ག་ ཚོད་ཡད་པ་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏང་དགས། མི་དང་ཕྱུགས་གཉིས་བ ་བག་འབ ད་ སངས་གཙོ་བ་དེ་ངག་གི་སྨྲ་བརད་དང་རྣམ་དཔྱྱོད་ཀ ་ཤེས་རབ་གཉིས་ཡིན་ པས། རྣམ་དཔྱྱོད་ཀ ་ཤེས་རབ་མེད་མཁན་གི་མི་ཧ་ལམ་ཡད་མ་རེད། དབ ་བ་ འབ ད་མི་ཤེས་མཁན་དེ་འད་ཧ་ལམ་ཡད་མ་རེད། ནུས་པ་ཆེ་ཆུང་ལ་མ་ལྟྱོས་ པར་ཚང་མ་ལ་རྣམ་ད པྱྱོད་དེ་ཡ ད་ ས བས་ངེས་པར་དུ་བེད་སྤྱོད་བཏང་ནས་ ཞིབ་འཇུག་བ ད་དགས་པ་དང་། ཞིབ་འཇུག་བས་པའི་མཐའ་ལ་ངེས་པ་ར ད་ པ་ཡིན་ན་འག གས་པ་རེད། ངེས་པ་མ་ར ད་པ་ཡིན་ན་གཞན་ལ་སྐད་ཆ་ད ས་ནས་ག ་བསྡུར་དང་ བག་ག ང་བ ད་དགས། ས ག་བཅད་བརར་བའི་གསེར་བཞིན་བང་དགས་སམ། ཡང་ན་འདར་དགས་ཀ ་ཡད་ནའང་རེད། བང་བ་དང་འདར་བ་གང་འད་ཞིག་ ཡིན་ནའང་ཧལ་རྒྱུག་དང་། བླུན་པ་ཆུ་སྣ་གར་འཁ ད་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པ། རང་གི་ རྣམ་དཔྱྱོད་ཀ ་ཤེས་རབ་ཀ ས་དཔྱད་པ་བས་ནས་ར ད་པའི་གྲུབ་དན་གང་ཡིན་ པ་ནང་བཞིན་བསམ་ཕད་པ། ཁས་ལེན་ཕད་པ། བཤད་ཕད་པ། བ ེ ད་ཕད་པ་ ཞིག་ངེས་པར་དུ་དགས་ཀ ་རེད། སྤ ་ཡངས་ཀ ་གནས་སངས་ཀ ་ཐག་ལ་དེ་འད་ ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་མ་གཏགས་དེ་རིང་ངས་དན་གནད་ཅི་ཞིག་བཤད་དགས་
118 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཀ ་ཡད་པ་ཧ་ག་ཡི་མེད་སབས། ཁྱེད་རང་ཚོས་ད་ལྟ་ཕན་ཆད་ལ་སབ་སྦྱོང་ སབ་པའི་སྐབས་ཀ ་ཉམས་མྱོང་དང་དགས་པ་གང་ཡད་པ་དང་། ཁ་སང་ཁ་ ཉིན་བག་གེང་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་གནས་ཚུལ་གསར་པ་ཐས་པ་དེ་ཚོའི་ཐག་ ལ་ཁྱེད་རང་ཚོས་བཀའ་འད ་གནང་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡད་ཀང་གནང་རགས་ཞུ་རྒྱུ་ ཡིན། ཁྱེད་རང་ཚོས་བཀའ་འད ་གནང་བའི་ད ་བ་ཡངས་སུ་རགས་པ་ལ་ངས་ ལན་རྒྱག་ཐུབ་ཀ ་ཡད་མེད་མི་ཤེས་ཏེ། ད ་བ་དེ་ཚོ་ང་ཚོས་བག་ག ང་བ ད་རྒྱུའི་ ག ང་གཞི་ཞིག་ཆགས་ཡང་གི་རེད། ག ང་གཞི་དེ་ཚོ་བསྡྱོམས་ཏེ་ལན་ཅི་ཞིག་ ཞུ་ཐུབ་དང་མི་ཐུབ་བལྟ་རྒྱུ་རེད། ། བརན་འཕ ིན་འད་སྡེར་ནང་དགེ་རྒན་ག ་ད ་བ་རྣམས་སྒ་གསལ་པ་མེད་ པའི་རྐ ན་ག ས་སྒ་ཕབ་དཀའ་ཡང་། རིན་པ་ཆེའི་བཀའ་ལན་ག ་ནང་དན་ལ་ གཞིགས་ཏེ་དི་བ་རྣམས་ཚོད་དཔག་ཐུབ་ངེས་སྙམ། ངས་མི་རེ་ང་རེའི་ད ་བ་ལ་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་ལན་རྒྱག་དགས་ཀ ་ ཡད་མེད་དང་། ལན་རྒྱག་ཐུབ་ཀ ་ཡད་མེད་ཧ་ག་ཡི་མི་འདུག ཡིན་ནའང་དེ་ ཚོ་ཆ་ཚང་སྤ ་ཡངས་ཀ ་གནས་སངས་ཤིག་གི་ཐག་ནས་ས ད་བྱུས་འབ ་མཁན་ ཚོའི་བསམ་བའི་རྒྱབ་ལ ངས་ལ་ཡ ད་པའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་གང་ཐུབ་ཐུབ་ ཅིག་ཞུ་རྒྱུའི་འབད་བརྩྱོན་བེད་ཀ ་ཡིན། ད་ལྟ་ང་ཚོས་འདིར་རྒན་ལགས་རྣམ་ པ་ཚོ་དང་འགན་འཛིན་རྣམ་པ་ཚོར་ཟབ་སྦྱོང་འབུལ་བཞིན་པའི་བརད་གཞི་ ནི་ཤེས་ཡན་གི་ང་བ་གཅིག་པ་ལྟ་བུ་རེད། ཤེས་ཡན་སིད་བྱུས་ཀ ་ཐག་ལ་ག་བ་ ལེན་སངས་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལག་ལེན་ལ་བསར་བའི་སྐབས་ལ་ལྟ་གྲུབ་ ཀ ་ཆ་ནས་ཇི་ལྟར་ཆགས་ཀ ་ཡད་པ། དངས་སུ་ལག་ལེན་ག ་ཆ་ནས་ཇི་ལྟར་
119 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཆགས་ཀ ་ཡད་པ། འཛིན་སྐྱོང་ལ་དཀའ་ངལ་གང་འད་ཞིག་འཕད་ཀ ་ཡད་པ། དེའི་སྐྱོར་ང་ཚོས་དགངས་བཞེས་དང་བག་ག ང་གནང་དགས་པ་ཞིག་ཆགས་ ཀ ་ཡད། སྒ ག་འཛུགས་དང་འབ ལ་བ་ཡད་པ་དེ་ཚོ་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཚོགས་ འདུའི་ནང་ལ་བཀའ་བསྡུར་གནང་རྒྱུ་རེད་མ་གཏགས། ཟབ་སྦྱོང་འདི་ལྟ་བུའི་ ཤེས་ཡན་རང་གི་བག་ག ང་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་འཛིན་སྐྱོང་ངམ་སྒ ག་འཛུགས་ དང་འབ ལ་བ་ཡད་པ་རྣམས་ད ་བ་ད ས་ལན་བ་རྒྱུ་དེ་ག་སྐབས་དང་འཚམས་ པ་ཡང་གི་ཡད་མ་རེད་ཅེས་ཞུ་འདད་བྱུང་སང་། ང་ཚོས་སྐབས་རེ་དེ་ས ་ཡང་གི་འདུག ཡང་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དན་ཁ་ ཤས་རྒྱབ་ལངས་ཀ ་ལྟ་གྲུབ་དང་འབ ལ་བ་ཡད་པ་ཡང་ཡད་རེད། དེ་འད་ཡིན་ ན་ད ་བ་འད ་སངས་དེ་ང་ཚོ་འཛིན་སྐྱོང་གིས་ལས་ད ན་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་ གནས་ཚུལ་འདི་འད་ཞིག་ལ་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་རྒྱབ་ལངས་ག་རེ་ཡད་རེད་ཅེས་དིས་ གནང་བ་ཡིན་ན། རྒྱབ་ལངས་ཀ ་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ཐག་ལ་བག་ག ང་བ ད་རྒྱུའི་ག་ སྐབས་ཡང་གི་རེད་བསམ་གི་འདུག ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་འདིའི་ནང་ལ་ཡད་ པའི་ལྟ་གྲུབ་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ཤར་ཕྱོགས་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ནས་བྱུང་ བ་དང་། ཤར་ཕྱོགས་པའི་རྩ་ཆེའི་སལ་རྒྱུན་ཁག་ནས་བྱུང་བའི་གནད་དན་ གང་ཞིག་རིགས་པའི་ལམ་ནས་བ ར ག་དཔྱད་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་ཚད་དང་ ལྡན་པའམ་ཚད་མ་ཡིན་པ་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་དེ་ཚོའི་རིགས་མང་བ་ཞིག་ཡང་སྡྱོད་ ཀ ་ཡད་རེད། དེར་བར ན་འདི་ནང་ཡ ད་པའི་གནས་ཚུལ་གང་འ ད ་ཞིག་ཡིན་ ནའང་། ཡང་ན་ས ད་བྱུས་འདི་ལག་ལེན་བསར་བའི་སྐབས་ལ་དགས་མཁ་
120 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཡང་བའི་གནས་ཚུལ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་། ང་ཚོས་གསལ་པར་ཐག་ བཅད་ནས་ལབ་ཆག་པའི་དན་ཚན་ཞིག་ག་རེ་ཡད་དམ་ཞེས་ད ས་ན། ས ད་ བྱུས་ཀ ་ཡིག་ཆ་འདིའི་རྒྱབ་ལངས་ཀ ་བསམ་བ་དེ་ཚོ་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ལྟ་ གྲུབ་ཀ ་ཤན་རྩ་བ་ནས་ཞུགས་མེད་པ་རེད། སྤིར་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ ཤན་ཞུགས་མེད་ལ། བ ་བག་ཏུ་དེང་རབས་ཀ ་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ཤུགས་སྣྱོན་རྩ་བ་ ནས་ཐེབས་ཡད་མ་རེད། འདི་ང་ཚོའི་བསམ་བའི་ནང་ལ་གསལ་པར་གཞག་ དགས་ཀ ་རེད། དེེའི་ཤན་ཞུགས་དང་གནན་ཤུགས་ས བས་མེད་ཅེས་བཤད་ པའི་སྐབས། གནས་ཚུལ་གཞན་ཞིག་གཅིག་གྱུར་ག ་གལ་ཆེན་པ་བརྩིས་ ནས་ཤེས་དག ས་པ་ཞིག་ལ། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ལྟ་གྲུབ་དང་དེང་རབས་ཀ ་ ལྟ་གྲུབ་ནང་ལ་ང་ཚོས་ལག་ལེན་བ ས ར་འ ས་པ་དང་ བ ང་འ ས་པའི་ལེགས་ ཆ་མང་པ་ཞིག་ང་ཚོས་བངས་ཡད་པ་རེད། བངས་པ་དེ་ང་ཚོས་ལེགས་ཆ་ བངས་པ་མ་གཏགས། དེའི་ཤན་ཤུགས་འག་ལ་ཕ ན་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་གསལ་ པར་མཁྱེན་དགས་ཀི་རེད། ལེགས་ཆ་བང་ཆག་པ་ཙམ་མ་ཟད་ལེགས་ཆ་བང་དགས་ཀ ་རེད། སྤ ར་ ནང་པའི་ལྟ་སངས་ལ་ལྟ་གྲུབ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་། ཤར་ཕྱོགས་དང་ ནུབ་ཕྱོགས། གསར་པ་དང་ར ང་པ། སལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཟེར་བ་ཚང་མ་ གཅིག་གྱུར་རམ་གཅིག་པ་རེད་མ་གཏགས། ཁ་ཤས་ཡག་པ་དང་ཁ་ཤས་སྡུག་ པ། དེ་ལ་མཆག་དམན་གི་དབ ་བ་ལྟ་ཡི་ཡད་མ་རེད། ནང་པས་འཇིག་ར ན་ལ་ ལྟ་ཚུལ་ག ་ནང་ལ་རང་ལྟ་མཆག་འཛིན་དང་གཞན་ལྟ་བརས་སད་བ ད་པའི་ གཤིས་ཀ་མེད་པ་རེེད། ཡིན་ནའང་རིགས་པས་དཔྱད་བཟད་དང་མ་བཟད་
121 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཀ ་གནས་སངས་དེ་ངེས་པར་དུ་ལྟ་དགས་པ་དང་། གང་ཟག་བ ་བག་པ་ལ་ འཚམས་དང་མ་འཚམ་ག ་གནས་ཚུལ་ལྟ་དགས་པ་དེ་ང་ཚོ་ཤར་ཕྱོགས་པའི་ ལྟ་སངས་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པ་དེ་རེད། དེ་ད་ལྟ་ནུབ་ཕྱོགས་པས་ཤེས་ཀི་ཡད་མ་རེད། དེང་རབས་པས་ཀང་ ཕལ་ཆེར་ཤེས་ཀ ་ཡད་མ་རེད། སངས་རྒྱས་བཅམ་ལྡན་འདས་སན་པ་གཅིག་ གིས་ཆས་ཐམས་ཅད་ལག་མཐིལ་ལ་སྐྱུ་རུ་ར་བཞག་པ་ལྟ་བུ་མངན་སུམ་དུ་ གཟིགས་པའི་གང་ཟག་གཅིག་གིས་ཆས་ཀ ་ཕུང་པ་བརྒྱད་ཁ ་བཞི་སང་བཀའ་ སྩལ་བའི་སྐབས་ལ། ལྟ་བ་དང་གྲུབ་མཐའ། སྤྱོད་པའི་ཆ་ནས་མི་འད་ཞིང་། མི་འད་བ་ཙམ་ག ས་མ་ཚད་མི་མཐུན་པ། མི་མཐུན་པ་ཙམ་ག ས་མ་ཚད་རྒྱབ་ འགལ་ཏག་ཏག་འག་བ་དེ་འད་མང་པ་གསུངས་ཡད་རེད། དེས་ན་སངས་རྒྱས་ ཀ ་བཀའ་ལ་འག ལ་པ་རྒྱག་པའི་སྐབས་རན་པ་བཞིའི་སྒྱོ་ནས་འག ལ་པ་རྒྱག་ དགས་པ་དང་། དགངས་ལྡེམ་དགངས་བརྒྱད་ཀ ་སྒྱོ་ནས་འག ལ་པ་རྒྱག་དགས་ པ། དང་བ་དང་ངེས་པའི་དན་རྣམ་པར་དབ ་བའི་སྒྱོ་ནས་འག ལ་པ་རྒྱག་དགས་ པའི་དན་དག་ཀང་དེ་ག་རང་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། གདུལ་བའི་ཁམས་དང་ བསམ་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་བ་དང་། མས་པ་ལ་གཟིགས་ནས་གསུངས་པ་ཞིག་ ཡིན་སབས། གདུལ་བ་ས་སའི་བ་དང་འཚམས་པ་དེ་ཁ་ན་གཙོ་བར་གནང་བ་ མ་གཏགས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རང་ཉིད་ཀ ས་གང་མཁྱེན་གི་ཡད་པ་དེ་མར་ གསུང་རྒྱུ་གཙོ་བ་ནམ་ཡང་གནང་ཡད་མ་རེད། དེ་འ ད ་གནང་ཐུབ་པ་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མ ཁྱེ ན་པ་ཡིན་ པའི་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་རེད། ནམ་རྒྱུན་ང་ཚོ་མཚན་ཉིད་པ་ཚོས་བཤད་སལ་ལ།
122 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དན་མེད་དན་ལྡན་ཕལ་ཆེར་དན་དང་ལྡན། ཞེས་པ་ལྟར་ས་ས་སྐ ་བས་ཆས་ བསན་པ་དན་མེད་དང་། སངས་རྒྱས་འཕགས་པས་ཆས་བསན་པ་ཐམས་ཅད་ དན་དང་ལྡན་པ་དང་། རྒྱལ་སས་རྣམས་ཀ ས་ཆས་བསན་པ་ཕལ་ཆེར་དན་ དང་ལྡན་པ། དེས་ཅི་ཞིག་མཚོན་ག ་ཡད་དམ་ཟེར་ན། གདུལ་བའི་ཁམས་ མས་བསམ་པ་བག་ལ་ཉལ་ཤེས་ཐུབ་དང་མ་ཐུབ་ཀ ་དབང་དུ་འག་ཡི་ཡད་པ་ མཚོན་ག ་ཡད། དེས་ན་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལ་ཤེས་ཡན་ས ད་ བྱུས་འདི་སྤ ་ཡངས་ཀ ་ཆ་ནས་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་སིད་བྱུས་ཤིག་ ཡིན་ཟེར་ཡད། དགེ་རྒན་དེའི་འས་ཆས་དང་གནས་ཚད་ས ད་བྱུས་འདི་དང་ འ ས་པ་ཞིག་མ་ཚང་བའི་བར་ལ་ཤེས་ཡ ན་ས ད་བྱུས་ལག་ལེན་བ ས ར་ཐུབ་ ཀ ་ཡད་མ་རེད། ལག་བསར་བ ད་པའི་ཐབས་ཤེས་བ ད་དགས་ནའང་། ཤེས་ ཡན་ས ད་བྱུས་ལག་ལེན་ལ་འཁེལ་དང་མ་འཁེལ་དེ་དགེ་རྒན་ག ་གནས་ཚད་ ལངས་དང་མ་ལངས་ལ་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་རག་ལུས་བསྡད་ཡད། དེར་བརེ ན་ང་ཚོའི་སི ད་བྱུས་འདི་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པ་རེད། དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པ་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་བ ད་པའི་ཚིག་ཅིག་མ་རེད། དགེ་རྒན་གཙོ་བར་བཟུང་དང་མ་གཟུང་ལབ་ནའང་འག ག་གི་རེད། དེ་ནུབ་ ཕྱོགས་པའི་སྐད་ཆ་ཤད་སངས་ཀ ་ཐག་ནས་ཚུར་ བངས་བཞག་པ་ཞིག་རེད། ཁྱད་པར་གང་ཡང་མི་འདུག འན་ཀང་འདི་དང་མཉམ་དུ་འཛིན་གྲྭའི་ནང་ ལ་ས བ་ས ན་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་དགེ་ཕྲུག་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ས བ་ས ན་ བ ད་དགས་ཀ ་རེད་ཅེས་བ ས་ཡད་པ་རེད། དེའི་དན་དག་ནི་དགེ་རྒན་ག ས་ སབ་ཚན་དེ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཤེས་དགས་ཀི་ཡད་པ་དང་། དགེ་རྒན་ག ས་སབ་
123 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཚན་ཅི་ཞིག་བསབས་པ་ཡིན་ནའང་སབ་ཚན་དེ་ཚད་མའི་སྐེེས་བུ་ལྟ་བུ་ཞིག་ ཆགས་ཐུབ་དགས་ཀ ་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་འཛིན་གྲྭའི་ནང་ལ་ས བས་པའི་སྐབས་ལ་དགེ་རྒན་ག ས་ ག་ཚོད་ཤེས་པ་དེ་ཆ་ཚང་བསབ་དགས་འཁེལ་ག ་མ་རེད། དགེ་ཕྲུག་གིས་ཇི་ ཙམ་ཤེས་ཐུབ་པ་དང་། དགེ་ཕྲུག་གིས་ཇི་ཙམ་འདུན་པ་ཡད་པ། དགེ་ཕྲུག་ གིས་ཇི་ཙམ་སྤྲྱོ་བ་དང་བཅས་པར་ལེན་ཐུབ་པ་ས ། ཕྲུ་གུའི་བ་དང་མཐུན་པའི་ གནས་ཚུལ་ཞིག་གི་ཐག་ནས་སབ་ཁིད་བ ད་དགས་སབས། འཛིན་གྲྭའི་ནང་ ལ་ས བས་དུས་དགེ་ཕྲུག་དབུས་སུ་བཞག་པ་ཡིན་ཟེར་བའི་དན་དག་འདི་རེད། དེས་ན་ངས་བསྡྱོམས་བརྒྱབ་ནས་ག་རེ་ཞུ་ཡི་ཡད་ཟེར་ན། ས ད་བྱུས་ འདིའི་ནང་ཡད་པའི་བསམ་ཚུལ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཤར་ཕྱོགས་པའི་བསམ་ཚུལ་ དི་མ་མེད་པའི་འག་ནས་ཡང་བ་རེད། ཤར་ཕྱོགས་པ་ཡག་པ་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ པ་སྡུག་ཆགས་ཡིན་ཚུལ་དང་། གསར་པ་ཡག་པ་དང་ར ང་པ་སྡུག་ཆགས་ ཡིན་ཚུལ་བཤད་ཀ ་མེད་ལ། ར ང་པ་ཡག་པ་དང་གསར་པ་སྡུག་ཆགས་ཡིན་ ཚུལ་ཡང་བཤད་ཀ ་མེད། ཤར་ཕྱོགས་ཀི་འཇིག་ར ན་ལ་སྡྱོད་མཁན་ག ་མི་ ཡིན་སབས་ང་རང་ཚོའི་རང་བཞིན་གང་ཡད་པ་དེ་བསྡད་དགས་ཀ ་རེད་མ་ གཏགས། ང་ཚོའི་རང་བཞིན་དང་མི་མཐུན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ གཞན་པ་ཞིག་གི་ར ས་ཟླྱོས་སམ་ལད་ཟླྱོས་བ ད་པ་ཡིན་ན། དེ་བཅས་མ་ཆགས་ རྒྱུ་ལས་བཅས་མ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་མ་རེད། དེས་ན་ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཡིན་ན་ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཁ ་རང་ཚོའི་ས་ཆ་ལ་ བསྡད་དགས་རེད། ཤར་ཕྱོགས་པ་ཡིན་ནའང་ཤར་ཕྱོགས་པའི་ས་ཆ་ལ་
124 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བསྡད་དགས་རེད། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ལ་ཤར་ག ང་ཡངས་སུ་རགས་པ་ དང་། ཨཕརིཀཱའི་ག ང་ཕན་ཧ་ལམ་ཡངས་སུ་རགས་པ་ལ། ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཚོས་ འཛམ་ག ང་གསུམ་པ་ཞེས་ལབ་སྡྱོད་ཀ ་ཡད། འཛམ་ག ང་གསུམ་པ་ཞེས་ལབ་ སྡྱོད་སའི་ནང་ཡད་མཁན་ག ་མི་རིགས་ཚང་མ་གང་ལ་བར ན་ནས་རང་རང་ ས་སའི་རིག་གཞུང་དང་སལ་རྒྱུན། ཡུལ་ག ་གམས་པའི་གཤིས་ལུགས་རྩ་མེད་ དུ་འག་བའི་ཉེན་ཁ་ཡད་པ་དང་། གང་ལ་བརེན་ནས་རང་ཉིད་རང་གི་འག་ལ་ མ་ས བས་པར་ཟླྱོས་གར་འཁབ་མཁན་དང་སག་གྱོན་མཁན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ འག་བ། དེ་ལ་བར ན་ནས་མི་ཚེའི་འག་སངས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ཡག་པ་བཟ་མ་ ཐུབ་པ། ཡང་སྐ ་བ་ས་ཕ ་ཁས་ལེན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། ཚེ་འདི་ཕ ་གཉིས་ཀའི་ འདད་པ་སྒྲུབ་མ་ཐུབ་པ། སྐ ་བ་ས་ཕ ་ཁས་མི་ལེན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཚེ་ འདིའི་མི་རིགས་ཀ ་རིགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་བརྩམས་པའམ་རིགས་དང་ མཐུན་པའི་ག་གནས་ལེན་པར་མ་འཇན་པ་དང་མ་འདང་བ། མ་ས བས་པར་ ལྷག་འག་བ་དེ་གང་ནས་ཡང་གི་ཡད་དམ་ཟེར་ན། ང་ཚོས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ལད་ཟླྱོས་དང་དེང་རབས་པའི་ལད་ཟླྱོས་བ ད་ པ༑ ནུབ་ཕྱོགས་དེ་ཚོ་ཧ་ཅང་ཡག་པ་དང་ཡར་ཐན་ཅན་ཡིན་པ། ས་སར་གང་ ཡ ད་པ་དེ་ར ས་ལུས་ཡིན་པ་དང་གཟི་བར ད་མེད་པ་ཡིན་པའི་ལ ག་ར ག་དེ་ ལ་བར ན་ནས་རང་ལ་ཡད་པའི་ནར་བུ་དེ་ང་མ་ཤེས་པ་དང་། མི་གཞན་པ་ལ་ ཡ ད་པ་དེ་ཤེལ་ སྒྱོ ་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཧ་ཅང་ཡག་པ་རེད་བསམ་པ་ ད ན་རྒྱུའི་ བསམ་ཚུལ་དེའི་དབང་གིས་ང་ཚོར་ད་ལྟ་དཀའ་ངལ་ཞིག་འཕད་སྡྱོད་ཀ ་ཡད་ རེད། དེ་འདའི་བསམ་ཚུལ་དེ་ང་ཚོར་ཉིན་གཅིག་ལ་ཆགས་པ་ཞིག་མ་རེད།
125 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ འདས་པའི་ལ ་ཉིས་བརྒྱ་ཡས་མས་ཀི ་བྱུང་རབས་ཀ ་ནང་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་པ་ རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་པ་དང་བཀས་བཀད་རྒྱུད་འཛིན་རིང་ལུགས་ཀ ་ཐག་ ནས། འཇིག་ར ན་གསུམ་པའི་མི་རིགས་ཚང་མར་དམན་པའི་འདུ་ཤེས་ཤིག་ གིས་ཀད་པ་བཀྲུས་བཞག་པ་རེད། ང་རང་ཚོའི་བསམ་བའི་ནང་ལ་ Inferiority-complex ང་ཚོའི་ མདུན་ལ་མི་དཀར་པ་ཕི་ཊི་ ༧ ལྷག་བས་པའི་གཟུགས་པ་རིང་པ་ཞིག་ས བས་ སང་ན་རང་བཞིན་ག ས་དེ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་དང་། ང་དེ་དང་འད་ མཉམ་མིན་པ་ལྟ་བུའི་ཞུམ་པའི་སེམས་གཅིག་དང་ས བས་པ་དང་བལ་བའི་ སེམས་གཅིག་ང་ཚོའི་སེམས་ནང་བླུགས་ཡད། དེ་བླུགས་དགས་དན་ག་རེ་རེད་ ཟེར་ན་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་གང་མའི་རིང་ལུགས་དེ་ས ལ་རེས་སམ་རྒྱབ་སྐྱོར་བ ད་ པ༑ ང་ཚོའི་ཐག་ལ་དབང་སྒྱུར་བ ད་པ། ང་ཚོ་བད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་ནུབ་ཕྱོགས་ པའི་དབང་སྒྱུར་འག་ལ་ཆ་ཚང་ཕ ན་མེད་ཀང་། ཕ ་ལ་ ༡༩༥༤ ནས་ང་རང་ ཚོའི་ཆབ་ས ད་རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འག་ལ་ཕ ན་པ་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་པས་འཇིག་ར ན་གསུམ་པའི་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཚོར་ ཇི་ཙམ་ག ས་གཉའ་གནན་བཤུ་གཞག་དང་དབང་སྒྱུར་བས་པ། རྒྱ་ནག་གིས་ ང་ཚོའི་ཐ ག་ལ་དེ་ལས་སྡུག་པའི་ལམ་ས ལ་ལག་ལེན་བ ས ར་ནས་ང་ཚོར་ དབང་སྒྱུར་བས་པ་རེད། འཇམ་རྩུབ་དང་མངན་གསལ་དད་ལས་ཀ ་ཁྱད་པར་ མ་གཏགས། རྒྱ་མིས་ང་ཚོ་ལ་བས་པ་ནང་བཞིན་ནུབ་ཕྱོགས་པས་རྒྱ་གར་ ག ས་མཚོན་པའི་ཨིན་ཇིའི་འག་ལ་སྡྱོད་མཁན་དང་། ཕརཱནསིའི་འག་ལ་སྡྱོད་ མཁན། པརཅུགཱལ་ག ་འག་ལ་སྡྱོད་མཁན་སགས་མི་སེར་ས ལ་ཡུལ་ག ི ་ས་ཆ་
126 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མང་པ་ཞིག་ཡད་རེད། དེ་ཚོ་ཚང་མའི་ནང་ལ་བསམ་ཚུལ་དེ་ཧ་ཅང་གཏིང་ ཟབ་པ་བཟས་བཞག་ཡད། ལྷག་པར་དུའང་ཕ ་ལ་ ༡༩༥༩ ནས་ད་ལྟའི་བར་ དུ་ང་ཚོས་ལག་ལེན་བསར་བཞིན་པའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་དང་ས ད་བྱུས་ གཉིས་ཀ་རྒྱ་གར་ག ་མི་རྣམས། ཇི་ས ད་ཀ ་བར་དུ་ཨིན་ཇིའི་དབང་འག་ལ་ མཉམ་ཞུགས་ཚུལ་མཐུན་དང་ཅི་གསུངས་བཀའ་སྒྲུབ་བ ད་ནས་སྡྱོད་མཁན་ ཞིག་ཡ ང་རྒྱུར་ཐབས་ལམ་བཟང་ཤ ས་ཤིག་བཙལ་ནས་བཟ ས་བཞག་པའི་ ཤེས་ཡན་ག ་ས ད་བྱུས་དེ་རེད། Lord Macaulay ཡིས་བསམ་བ་མང་པ་ བཏང་ནས་ཨིན་ཇིའི་དབང་སྒྱུར་རྒྱ་གར་ག ་ནང་ལ་ནམ་ཡང་ངམས་པ་མེད་ པར་གནས་པར་ བ ་བར་ཁ ་ཚོ་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཤེས་ཡ ན་ས བ་སྦྱོང་ སྤྲྱོ ད་ དགས་ཞེས་བཤད་པ་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོའི་ནང་ལ་ཨིན་ཇི་ཤེས་མཁན་མང་པ་ཡད་སབས་ Lord Macaulay ཡི་ཚིག་ཐ་དེ་ཚོ་བཀག་དགས་རེད། དེ་བཀགས་ནས་ད་ལྟ་ང་ ཚོས་ལག་ལེན་བསར་བཞིན་པའི་ཤེས་ཡན་ལམ་སལ་དེ་ག་རེ་ཡིན་པ་གསལ་ པར་ར་འཕད་ཀ ་རེད། ཤར་ཕྱོགས་པའི་སལ་རྒྱུན་ལ་ཁ་ཚོས་ Oriental ཞེས་ མིང་བཏགས་ནས། Oriental ག ་ནང་ལ་ཡད་པའི་བསན་བཅས་དང་ལ་རྒྱུས་ ལ་སགས་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་བསྡྱོམས་ནས་ཕྱོགས་ གཅིག་ལ་བཞག་ནའང་། ཨིན་ཇིའི་རྩྱོམ་རིག་གི་ནང་གི་ཆས་སྒྲུང་དང་ཉེ་བར་ བཀད་པའི་སྒྲུང་ལ་སགས་པའི་དེབ་ཁ་ཤས་ཀང་ཁ་གཏད་ཆད་ཀ ་མེད་ཚུལ་ སགས་མང་པ་བཤད་ཡད་རེད། དེས་ན་ང་ཚོས་སབ་སྦྱོང་དེ་ག་འད་ཞིག་སྤྲད་དགས་སམ་ཟེར་ན། རུས་
127 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཁག་དང་པགས་པ་གཉིས་བར ་པ་རྒྱག་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད། པགས་པ་ནག་པ་དེ་ ནག་པར་བསྡད་ཀ ་རེད་མ་གཏགས། དེ་མིན་ག ་བསམ་བ་གཏང་སངས་དང་ ཀུན་སྤྱོད་འཁྱེར་སངས། དགའ་བ་དང་མི་དགའ་བའི་དབ ་བ་འབ ད་སངས། གང་དང་གང་དུ་དབ ངས་ཞུགས་དག ས་མིན་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཨིན་ཇི་ཡིན་པ་ ཞིག་བཟ་དགས་ཀ ་རེད། དེའི་ཆེད་དུ་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་དེ་འད་ཞིག་ དགས་ཀ ་རེད་ཅེས་བཤད་ཡད། ལམ་སལ་དེའི་འག་ནས་བཟས་བཞག་པའི་ ཤེས་ཡན་ག ་ས ད་བྱུས་དེ་རྒྱ་གར་ལ་རང་བཙན་བྱུང་ནས་ལ་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག་ ཙམ་འག་ཡི་ཡད་ཀང་། ད་དུང་ཡང་རྒྱ་གར་ག ས་ཆ་ཚང་ཞིག་བཅས་ཐུབ་མེད། བསམ་བའི་ནང་ལ་བག་ཆགས་གཏིང་ཟབ་པ་ཚུགས་ཟིན་པ་དེ་བཅས་སྒྱུར་བ་ རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པ་རེད། རྒྱ་གར་ལ་རང་བཙན་བྱུང་བ་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཤེས་ཡན་ལམ་སལ་ བ སྐ ར་ཞིབ་བེ ད་མཁན་ག ་ཚོགས་ཆུང་ལན་ལྔ་ཙམ་བཙུགས་ཟིན་པ་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོ་དགེ་རྒན་འས་སྦྱོང་བ ད་མྱོང་མཁན་ཚོས་ཧ་ག་ཡི་རེད། རཱདྷཱཀྲཥྞ་ ཀ མཱི ཤན་ནས་བཟུང་ཨཱཙཱརྱ་རཱམམཱུར ་ཀ མཱི ཤན་ག ་བར་དུ་ཚང་མས་ཉམས་ གས་དང་བཟ་བཅས་ཅུང་ཟད་མ་གཏགས། འགྱུར་བ་ཤུགས་ཆེན་པ་བཏང་ ཐུབ་མེད་ལ། གཏང་རྒྱུའི་བ་ཁག་ཀང་མ་བྱུང་བ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ད་ ལྟའང་དམན་པའམ་ཞུམ་པའི་འདུ་ཤེས་དེ་ཡད་རེད། Inferiority-complex དེ་ད་ལྟའང་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་མེད་པར་བཟ་ཐུབ་མེད། ང་ཚོས་ཤེས་དགས་པའི་དངས་ཡད་ཀ ་གནས་ཚུལ་ཞིག་ལ། དེ་སྐག་ རྫུན་བཤད་པ་དང་། འུད་བཤད་པ། རབ་བཏགས་བ ད་པ་དེ་འད་ཁྱྱོན་ནས་
128 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། མ་རེད། དངས་ཡད་ཀ ་གནས་ཚུལ་དེ་རྒྱ་ནག་ཆེན་པའི་ཧན་མི་རིགས་ཡིན་ རུང་། ང་ཚོ་གངས་ཉུང་བད་པའི་མི་རིགས་ཡིན་རུང་། རྒྱ་གར་ག ་མི་རིགས་ ཡིན་རུང་། ཡང་ཨིན་ཇི་དང་ཨ་མེ་རི་ཀའི་མི་རིགས་ཡིན་རུང་། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ མི་ཡིན་པ་གཅིག་པ་རེད། རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་ཀ ་ནུས་པ་ཡད་པ་གཅིག་ པ་རེད། ཆས་ཕྱོགས་ནས་བཤད་ན་ཁམས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པ་དང་ ཡང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་ཡད་པ་གཅིག་པ་རེད། མི་ཡིན་པའི་ཆ་ ནས་ཚང་མ་འད་མཉམ་རེད་མ་གཏགས། ཁ་ཤས་ལེགས་པ་དང་ཁ་ཤས་དམན་ པ་དེ་འད་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ཡད་མ་རེད། ང་ཚོ་ཤར་ག ང་ལ་སྐ ས་པ་དེ་ཚོ་ཧ་ཅང་ དམན་པ་དང་། ཤར་ག ང་ལ་སྐ ས་པ་དེ་ཚོ་བཅིངས་དཀྲྱོལ་གཏང་རྒྱུའི་ལས་ འགན་དེ་པགས་པ་དཀར་པ་ཡད་མཁན་ཚོའི་ཡིན་པ་རེད་བསམ་པ། ཨིན་ ཇིའི་སྐད་ནང་ White man burden ཡིན་པ་རེད་དན་པ་ནི་དངས་ཡད་ཀ ་ གནས་ཚུལ་དང་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མི་མཐུན་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ལ་ས བས་ཙམ་ལ་སྒྲུང་ཞིག་ཡད་རེད། དངས་ཡད་ཀ ་སྒྲུང་ རང་ཡིན་ས་རེད། བད་པའི་མི་ཉམས་རྒན་པ་གཅིག་གམ་ཡང་ན་གྲྭ་པ་རྒན་པ་ གཅིག་ལ་ཨིན་ཇི་ཤེས་ཀ ་ཡད་དམ་ད ས་པར་ཤེས་ཀ ་མེད་ཟེར། ཧིནྡ ་ཤེས་ཀ ་ ཡད་དམ་ད ས་པར་ཤེས་ཀ ་མེད་ཟེར། ཕ་རན་སིའི་སྐད་ཤེས་ཀི་ཡད་དམ་ད ས་ པར་ཤེས་ཀ ་མེད་ཟེར་བར། ད་གང་ཡང་བྱུང་མི་འདུག་ཁྱེད་རང་གི་མི་ཚེ་ རྦད་དེ་འཕ་བརླག་རེད་ཅེས་བཤད་པར། ཉི་མ་གཉིས་པ་དེ་ལ་ཕར་ཁྱེད་ཀིས་ བད་སྐད་ཤེས་ཀ ་ཡད་དམ་ཟེར་བར་ཤེས་ཀ ་མེད་ཟེར། སཾསྐྲཏའི་སྐད་ཤེས་ཀ ་ ཡད་དམ་ཟེར་བར་ཤེས་ཀ ་མེད། རྒྱ་སྐད་ཤེས་ཀ ་ཡད་དམ་ད ས་པར་ཤེས་ཀ ་
129 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ མེད་ཟེར་སབས། ཁྱེད་རང་གི་མི་ཚེ་ཡང་འཕ་བརླག་ཕ ན་ཚར་འདུག ང་ རང་གཉིས་གཅིག་པ་རེད་འདུག་ཅེས་བཤད་པ་རེད། དེ་དངས་ཡད་ཀ ་གནས་ སངས་རང་རེད། ཁ་ཤས་ཀ ས་གཅིག་ཤེས་ཀ ་རེད། ཁ་ཤས་ཀ ས་གཞན་ཞིག་ ཤེས་ཀ ་རེད། གང་ལྟར་མི་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཚང་མ་གཅིག་པ་རེད་མ་གཏགས། མི་ཁ་ ཤས་རང་བཞིན་ག ས་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་མཐ་བ་ཡད་པ་དང་། མི་ཁ་ཤས་ རང་བཞིན་ག ས་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་ཆུང་བ་ཡད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་རྩ་ མེད་ལ་མ་བཏང་གི་བར་དུ་མི་རིགས་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་། མི་རིགས་ དེས་རིགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་བརྩམ་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད། སྤ ར་བཏང་རིགས་ ལ་དབ ་བ་གང་ཡང་མེད་ཀང་། རིགས་ས་ས་ལ་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ འགན་རེ་ཡད་རེད། བང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་སུ་སྐེས་ཚར་བའི་ར ས་ ལ་རྒྱལ་སས་ཞི་བ་ལྷས་བང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་ བརྩམས་ནས་བང་ཆུབ་སེམས་པའི་རིགས་ལ་སྐྱོན་མི་བའ་ལེགས་པར་གནས་ ཞེས་གསུངས་ཡད། སྤྱོད་འཇུག་ལས། དེང་དུས་བདག་ཚེ་འབས་བུ་ཡད། །མི་ཡི་ས ད་པ་ ལེགས་པར་ཐབ། །དེ་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐ ས། །སངས་རྒྱས་སས་སུ་ད་ གྱུར་ཏ། །ད་ནི་བདག་གིས་ཅི་ནས་ཀང་། །རིགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་བརྩམས་ ཏེ༑ ༑སྐྱོན་མེད་བཙུན་པའི་རིགས་འདི་ལ། །རག་པར་མི་འགྱུར་དེ་ལྟར་བ། ཞེས་ པ་ལྟར་བང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། འགན་འདི་ཚོད་ཅིག་ཡད་ རེད། དེས་ན་ང་རང་ཚོ་བད་མི་རིགས་ལ་སྐ ས་པ་རེད། བད་མི་རིགས་ལ་སྐ ས་
130 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སབས་བད་མི་རིགས་ཀ ་འཇིག་ར ན་སྤ ་ཡངས་ལ་འཁ ་བའི་ལས་འགན་དེ་ང་ ཚོས་འཁྱེར་དགས། དེ་འཁྱེར་བར་བ་བ་ལ་མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་དང་མཐུན་པའི་ ལས་ཀ་ཞིག་བ ད་དགས། མི་རིགས་ཀ ་ང་བ་དང་མཐུན་པའི་ལས་ཀ་ཞིག་བས་ ནས། མི་རིགས་གཙང་མ་དེ་ལ་སྐྱོན་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་དང་། མི་རིགས་གཙང་ མ་དེའི་ཞབས་འད ན་མི་ཞུ་བའི་འགན་ཞིག་ང་རང་ཚོར་ཡད་པ་རེད། དེའི་གམ་པ་དང་པ་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། བད་པའི་མི་རིགས་འདི་ རྒྱ་ནག་གི་མི་རིགས་ཆེན་པ ་ཚོ་ལས་དམན་པའམ་ཞན་པ་གཅིག་མ་ཡིན་ ལ༑ གངས་ཀ་མང་ཉུང་དང་རྒྱུ་ནར་ཕྱུག་ལས་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་གནས་སྐབས་ཀ ་ གནས་ཚུལ་གཞན་ཞིག་རེད། མི་དང་མི་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཆ་ཚང་གཅིག་ གྱུར་རེད་མ་གཏགས། དེ་ལ་དབ ་བ་གང་ཡང་མེད། དེར་བརེན་ང་ཚོའི་བསམ་ བའི་ནང་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་པ་དང་དེང་རབས་གཉིས་པ་དེ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ པ་ཡིན་པ་དང་། ཤར་ཕྱོགས་པ་དང་དེའི་ནང་ནས་ང་རང་ཚོ་བད་པ་དེ་ཚོར་ རྒྱ་མིས་ཆེས་མུན་ནག་ཆེས་རེས་ལུས་ཞེས་བཤད་ཡད་སབས། ང་རང་ཚོས་ ཀང་དེ་བཞིན་བསམས་ཏེ་ང་ཚོ་ཧ་ཅང་གི་རེས་ལུས་ཐེབས་ཤིང་། མགྱོགས་ པ་རྒྱུགས་ནས་མི་གཞན་པ་དེ་ར ས་ཟིན་ན་མ་གཏགས་ང་ཚོ་གཞུག་ལ་ལུས་ བསྡད་ཡད་རེད་བསམ་པའི་བསམ་བ་དེ་རྩ་མེད་ལ་མ་བཏང་གི་བར་དུ་གང་ ཡང་བ ད་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད། ནམ་ཡང་རེས་སུ་ལུས་སྡྱོད་ཀི་རེད། མ་ལུས་པ་ཡིན་ ནའང་ས་སས་ལུས་པའི་ངས་ལེན་དེ་བ ད་བསྡད་པ་རེད། ང་ཚོས་སགས་ཀ ་ལྷ་ཡི་རྣལ་འབྱོར་སྒྱོམ་པའི་སྐབས་ལའང་ང་རྒྱལ་ཞེས་ ཤར་རྒྱུ་ཡད་རེད། ལྷ་དེ་དངས་ཡིན་སྙམ་པའི་ང་ཚོར་ང་རྒྱལ་ཤར་གི་ཡད། དེ་
131 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བཞིན་ང་རང་ཚོས་ང་ཚོ་རེས་ལུས་ཡིན་བསམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་འཚེར་སྣང་ གཉིས་ཀས་བསྡམས་ནས་སྡྱོད་སྐབས་མིས་ར ས་ལུས་རེད་ཅེས་བཤད་ཅིང་། ས་ སས་ཀང་ར ས་ལུས་ཡིན་བསམས་ཏེ་ར ས་ལུས་དེ་ཐེབས་པ་རེད་མ་གཏ གས། རང་གི་ང་བ་དེ་རང་གིས་ཤེས་པ་ཡིན་ན། སུ་ཞིག་སན་ལ་ཕ ན་མེད་པ་དང་། སུ་ཞིག་གཞུག་ལ་ལུས་ཡད་མ་རེད། ངས་ ཁྱེ ད་རང་ཚོ་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ རྩྱོ མ་ཡིག་ཁ་ཤས་ཤིག་ཀ ག་ན་ ཡག་པ་ཡད་པར་རྒྱབ་གཉེར་བ ད་འདད་བྱུང་། ཝ་ཤིན་ཊན་ག ་སྤ ་ཁྱབ་ Chief Seattle ཟེར་བ་དེས་བ ས་པའི་ཡི་གེ་ཞིག་ཡད་རེད། Chief Seattle Letter ཟེར་བ་དེ་ ༡༨༥༥ ལ་བ ས་པ་ཞིག་ཡིན་ས་ཡད། ཝ་ཤིན་ཊན་སྤ ་ཁྱབ་ཀ ས་ Seattle ག ་ས་ཆ་དེ་ང་ཚོར་བཙོང་ཤག ཁྱེད་རང་ཚོ་ལ་ང་ཚོས་གུན་གསབ་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྤྲྱོད་ཀ ་ཡིན། དེ་ནས་ང་ཚོ་གགས་པ་བ ད་ཆག་གི་རེད་ ཟེར་བར། དེའི་ལན་ལ་ཁྱེད་ཚོ་ས་ཆ་ཉ་མཁན་ཇི་ལྟར་ཆགས་པ་རེད། ང་ཚོ་ས་ ཆ་འཚོང་མཁན་ཇི་ལྟར་ཆགས་པ་རེད། འབྱུང་བ་བཞི་ཟེར་བ་དེ་འཇིག་ར ན་ སྤ ་ཡངས་ལ་དབང་བའི་ཅ་ལག་ཅིག་རེད་མ་གཏགས། ངས་འཚོང་རྒྱུ་ཡད་པ་ ཞིག་དང་ཁྱེད་ཀིས་ཉ ་རྒྱུ་ཡ ད་པ་ཞིག་ཇི་ལྟར་རེད་ཅེས་ཡི་གེའི་ནང་འཁ ད་ ཡད་རེད། དེ་ལ་བལྟས་ན་ནུབ་ཕྱོགས་པས་ར ས་ལུས་ཐེབས་པ་རེད་ཟེར་སའི་ མི་རིགས་དེ་ཚོ་རེས་ལུས་ཐེབས་ཡད་མེད་ཤེས་རགས་ཡང་གི་རེད། དེ་མིན་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་ Lord Macaulay ཡི་ཟིན་བ ས་ དང་ Lord Macaulay ཡི་ཤེས་ཡན་ག ་ས ད་བྱུས་ཀ ་ང་བཤུས་དེ་ཚོ་ཆ་ ཚང་དྲྭ་རྒྱའི་ནང་རག་གི་རེད། དེ་ཚོར་ལྟྱོས་དང་དེ་ས་ཕན་ཆད་ང་ཚོས་བེད་
132 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྤྱོད་བཏང་བའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་དེ་ཐག་མའི་འབྱུང་ཁུངས་ལྟ་བུ་གང་འད་ ཆགས་ཡད་མེད་གསལ་པར་མཁྱེན་ཡང་གི་རེད། དེ་ནས་བདག་ཉིད་ཆེན་པ་ གནྡ ས་བརྩམས་གནང་བའི་ཧིནྡསྭརཱཇ་ཞེས་པའི་དེབ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡད། དེ་ ནས་ང་རང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་འཆར་ཅན་བ ཀག་དགས་པ་དེ་༸སྐབས་མགན་ རིན་པ་ཆེ་རྒྱ་གར་ལ་ཕེབས་པ་ནས་བཟུང་ད་ལྟའི་བར་དུ། བད་པའི་ཤེས་ཡན་ ཐག་ལ་བཀའ་སབ་གནང་བཞག་པ་དེ་ཚོ་ཕྱོགས་བསྒ གས་བས་ནས་པར་ཐན་ ཡད་པ་རེད། ད་ལྟ་བཀའ་འད ་གནང་མཁན་ཚོས་ད ་བ་གནང་བ་བཞིན་ང་ ཚོའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ཡིག་ཕ ང་རེ་རེའི་རྒྱབ་ལངས་ཀ ་རིག་པའི་གཞུང་ ལུགས་དེ་ཚོར་བལྟས་ན་རིམ་པས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ི ་ག་བ་རྣམས་གསལ་ པར་འཆར་ཐུབ་ཀ ་རེད། དེས་ན་ད་ལྟའི་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡན་ག ་སིད་བྱུས་འདིས་ང་ཚོའི་མི་རིགས་ ཀ ་ཐག་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྒྱ་མི། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་དེང་རབས་ཀ ས་ཧ་ཅང་གི་སབས་པ་བཅམ་ནས། ང་ཚོ་ གང་ཡང་མི་འཇན་མཁན་ཞིག་དང་ར ས་ལུས་ཐེབས་པ། རང་གི་སན་ལ་འག་ ཟིན་པའི་མི་རིགས་དེ་ཚོའི་གཞུག་ཟིན་དགས་ཀ ་ཡད་པ་དང་། ཧ་ཅང་རྒྱུག་ ཤར་གད་དགས་ཀ ་ཡད་པ་ལྟ་བུའི་བསམ་བ་དེ་མེད་པར་བཟས་ནས། ང་རང་ ཚོ་ས་སའི་ས་ཆ་ལ་ཡད་པ་དང་། གཞན་དག་ཚོ་སན་ལ་ཕ ན་ཡད་རུང་གཞུག་ ལ་བསྡད་ཡད་རུང་། དེས་ང་ཚོའི་མི་ཚེ་ལ་ཁྱད་པར་གང་ཡང་འག་ཡི་མེད་པ་ ར་སྤྲྱོད་བ ད་རྒྱུ་དེ་ཤེས་ཡན་ག ་ལས་ཀ་གལ་ཆེ་ཤས་ཤིག་རེད། རང་གིས་རང་ ལ་ང་སྤྲྱོད་བ་རྒྱུ་དེ་ཤེས་ཡན་ག ་ལས་ཀ་གལ་ཆེ་ཤས་ཤིག་དང་། ཤེས་ཡན་
133 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ སབ་སྦྱོང་སྤྲྱོད་པའི་དན་དག་གལ་ཆེ་ཤས་གཅིག་རེད། ངས་ཆས་ཀ ་སྐད་ཆ་ གང་ཡང་བཤད་ཀ ་མེད། འཇིག་ར ན་དང་ས ད་རང་གི་སྐད་ཆ་བཤད་པ་ཡིན་ ནའང་། རང་གིས་རང་ང་མ་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ས་སས་ས་སར་ང་རྒྱལ་ག ས་ཧ་ ཅང་གི་ཡར་བཀགས། ཡང་མིན་ན་ཧ་ཅང་གི་ཞུམ་པ་བས་ནས་མར་ཕབ་ནས་ ས་སའི་སྡྱོད་ས་དེ་ལ་མ་བཞག་པར། རང་གི་གནས་ལུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ ང་མ་ཤེས་པ་ཡིན་ན། མི་དེས་གང་ཡང་བ ད་ཐུབ་ཀི་མ་རེད། ད་ལྟ་ཤེས་ཡན་ ས ི ད་བྱུས་ཀ ་ལམ་ནས་ཤེས་ཡན་སྤྲྱོད་པའི་སྐབས་ལ་ང་ཚོས་རེ་བ་ག་རེ་བེད་ ཀ ་ཡད་རེད་ཟེར་ན། གང་ཟག་ས་སའི་རྒྱུད་ལ་ཡད་པའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ ནུས་པ་དང་ཤེས་རབ་དེ་བཟ་བཅས་རྩ་ནས་མ་བཏང་བ་དང་། མ་བསུབ་པ། མ་ བཀག་པ། གནན་ཤུགས་མ་སྤྲད་པར་ཁ་རང་ལ་གང་ཡད་པ་དེ་ཆ་ཚང་མེ་ཏག་ ལ་མཚོན་ན་ཁ་ཕ ་ཐུབ་པ་དང་། གཉིད་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་སད་ཐུབ་པར་བ་རྒྱུ་ དེ་དགེ་རྒན་ག ་ལས་འགན་རེད། ཤེས་ཡན་ག ་དམིགས་ཡུལ་ཡང་རེད། དེས་ན་དེ་ཚོས་ང་ཚོའི་བསམ་བ་ ག་རེ་མཚོན་ག ་ཡད་རེད་ཟེར་ན། དགེ་རྒན་གིས་ཕྲུ་གུ་ག་རེ་བཟ་བཟ་ཡིན་ པའི་བསམ་ཚུལ་དེ་ཆ་ཚང་བཞག་དགས་ཀ ་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་དང་རྒྱ་གར་ ག ་དགེ་རྒན་འས་སྦྱོང་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་དཔེ་དེ་ཧ་ཅང་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་ རེད། དཔེ་དེས་ཁ་ཚོའི་བསམ་བ་དེ་ཇི་ཙམ་ནར་འཁྲུལ་ཡིན་པ་དེ་གསལ་པར་ ར་འཕད་ཐུབ་ཀི་རེད། ཁ་ཚོས་ཅི་ཞིག་དཔེ་འཇག་གི་ཡད་དམ་ཟེར་ན། ཕྲུ་ གུ་དེ་འདམ་བག་ནང་བཞིན་དང་། དགེ་རྒན་དེ་ར་མཁན་ནང་བཞིན་ཡིན་པ། འདམ་བག་དེ་ར་མཁན་ག ས་དཀར་ཡལ་དང་། ཆུ་སྣྱོད། བུམ་པ། མེ་ཏག་གི་
134 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཁག་མ་སགས་གང་ཡང་བཟ་ཆག་པར་བཤད་དུས། འདམ་བག་ཁ་རང་ལ་བཟ་ མཁན་ཞིག་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ན་གང་ཡང་ཆགས་ཀ ་མ་རེད། འདམ་བག་གི་ནུས་པ་དེ་ལ་བཟ་བཅས་གཏང་མཁན་གཅིག་མ་བྱུང་བ་ ཡིན་ན། རང་ངས་ནས་དཀར་ཡལ་ཆགས་འག་བ་དང་། རང་ངས་ནས་གཞང་ པ་ཆགས་པ། རང་ངས་ནས་ཁག་མ་ཆགས་འག་བ་གང་ཡང་མེད་སབས། སབ་ ཕྲུག་གི་རྒྱུད་ཀ ་ནུས་པ་དེ་དགེ་རྒན་གི་བཟ་བཅས་གཅིག་མ་བཏང་བའམ་བཟ་ ལྟ་གཅིག་མ་སྤྲད་པ་ཡིན་ན། ཁ་རང་རང་འགུལ་ག ་ཐག་ནས་གང་ཡང་ཆགས་ རྒྱུ་མེད་པའི་གནས་བབ་གཅིག་ལ་ཆ་བཞག་ནས་ད་ལྟའི་དཔེ་དེ་འཇག་ཡང་ གི་ཡད་རེད། དེས་ན་དེ་འདའི་བསམ་ཚུལ་དེ་ཆ་ཚང་དར་ནས་སབ་ཕྲུག་གི་རྒྱུད་ལ་ ནུས་པ་ཆ་ཚང་ཡད་པ་དང་། ནུས་པ་དེ་ལ་བར་ཆད་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ཡར་སད་ མི་ཐུབ་པ། མཐུན་རྐ ན་འཛོམས་པ་ཡིན་ན་ཡར་སད་ཐུབ་པ། དེ་སད་པར་ རགས་རམ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཧ་ཅང་དགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཀི་ཡད་སབས་ང་ཚོས་ སབ་སྦྱོང་བ ད་ཀ ་ཡད་པ་རེད། དེས་ན་དགེ་རྒན་ག ་བ་བ་དེས་དགེ་ཕྲུག་གི་ རང་རང་གི་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ཤེས་རབ་དེ་རང་དབང་གི་ཐག་ནས་སད་ཐུབ་པར་ བ་རྒྱུ་དེ་ལས་འགན་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡད། དེས་ན་ཧ་ཅང་གིས་སྤང་གྲུང་ དད་པའི་ཐག་ནས་དགེ་ཕྲུག་ས་སའི་ཁམས་དང་བསམ་པ་བག་ལ་ཉལ་བ་ཤེས་ པར་བས་ནས། ཐབས་ཤེས་གང་འད་ཞིག་གིས་ཁའི་ཆས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབ ད་ཀ ་ ཤེས་རབ་དེ་སད་ཐུབ་ཀ ་རེད། ཁ་སན་ངས་བཤད་པ་ལྟར། སེམས་མི་འགངས་པ་ཉིད་དང་ནི། ང་བ་ཉིད་
135 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ མེད་སགས་སན་བ ད། དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བར་བ། ཞེས་པའི་གསུམ་དེ་ཚང་ དགས་ཀ ི ་ཡད། གསུམ་ག ་ནང་ནས་དང་པ་དེ་སེམས་མི་འགངས་པར་བ ད་པ། སེམས་མི་ཞུམ་པར་བ ད་པ། སེམས་མི་ཉམས་པར་བ ད་པ། སྤྲྱོ་བ་ཡར་བརའ་ བར་བ་རྒྱུ་དེ་དགེ་རྒན་ག ་ལས་ཀ་དང་པ་དེ་རེད། དེའི་ར ས་ལ་སབ་ཚན་དེ་ཚོ་ ང་སྤྲྱོད་བ ད་དགས་པ། དེ་ནས་རྒྱུད་ཀི་ནུས་པ་མི་སད་པའི་འགལ་རྐ ན་དེ་ཚོ་ ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ནས་བཀག་ས ་འགལ་རྐ ེན་སངས་པ་དེ་རེད། སེམས་མི་ འགངས་པར་བ ད་པའི་ཐབས་ལ་སབ་ཕྲུག་གི་སེམས་ཀ ་ནང་ལ་བག་ལ་ཉལ་ བ་གང་ལ་ཡད་པ་དེ་ཤེས་པར་བས་ནས། དེ་ཡར་སད་པ་ལ་ཁབ་ལྟ་བུ་འཛུགས་ པར་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་ Stimulate ག་པར་བ ད་དགས་ཀ ་ཡད་པ་དེ་ཤེས་ཀ ་ མེད་པ་རེད། དེར་བར ན་ Stimulate བེད་ས་དེ་ཏག་ཏག་ཅིག་འཁེལ་བ་ཡིན་ ན་ལམ་སང་སད་ཡང་བ་དེ་དངས་ཡད་ཀི་གནས་སངས་རེད། དེས་ན་ཕྲུ་གུ་ས་སར་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་བསམ་བ་གཏང་སངས། སྐད་ ཆ་ཤད་སངས། དགའ་བ་དང་མི་དགའ་བ། བ ད་འདད་ཡད་པ་དང་མེད་པ། དེ་ ཚོ་ཚང་མ་རང་རང་ས་སའི་སྒེར་གི་གནས་སངས་གང་ཡིན་པ་དེ་རང་བབ་ལ་ བཞག་ནས་དེའི་ཐག་ལ་ཤུགས་གནན་མ་ཐེབས་པ་དང་། དེའི་ཐག་ལ་ལ ད་ ཁ ག་མ་ས བས་པའམ་དེ་མར་མནན་མ་འག ་བ་ བ ་རྒྱུ་དེ་སེམས་མི་འག ངས་ པར་བ ད་པའི་ཐབས་དག་ཤས་དེ་ཡིན་པས། ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཤེས་དགས་ པ་ཞིག་ལ། གང་ཟག་བ ་བག་པ་ག་ཚོད་ཡད་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལ་ཐུན་མང་མ་ ཡིན་པའི་མི་འད་བ་རེ་རེ་ཡད་པ་དེ་ང་ཚོས་ཤེས་དགས། འཛམ་བུ་ག ང་ལ་མི་དུང་ཕྱུར་བདུན་བརྒྱད་ཅིག་ཡད་པ་རེད། དེའི་ནང་
136 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལ་གདང་པ་གཅིག་པ་གཅིག་རྐང་དབ ་བ་གཅིག་ཀང་མེད་པ་ཞིག་བསན་རྒྱུ་ ཡད་རེད་དམ་ཞེ་ན་སན་རྒྱུ་ཡད་མ་རེད། གདང་ཨིན་ཅི་དྲུག་བས་པའི་སྒྱོར་ སྒྱོར་དེའི་ནང་ལ། མི་འད་བ་དུང་ཕྱུར་ཁ་ཤས་ཤིག་རི་མ་མཁན་གཅིག་གིས་ འབ ་དགས་བྱུང་བའམ། འཇིམ་བཟ་མཁན་ག ས་བཟ་དགས་བྱུང་ན་ཧ་ལམ་ བཟ་ཐུབ་རྒྱུ་ཁག་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ལས་དབང་གིས་མཚེ་མར་སྐ ས་པའི་ མི་དེ་ཚོ་ཡང་ས ་ས ར་ཐུག་པའི་སྐབས་སུ་ང ་མ་ཤེས་པ་ཡ ང་ས ི ད་ཀ ི ་རེད་དེ། མཉམ་དུ་སེབས་དུས་འདི་རྒན་པ་དེ་རེད། འདི་གཞན་པ་དེ་རེད་ཟེར་བ་ལྟ་ བུའི་དབ ་བ་འབ ད་བ ད་ཀ ་སྒེར་ག ་སྒེར་རགས་རེ་རེ་ཚང་མ་ལ་ཡ ད་པ་རེད། དེར་བར ན་དེ་ཁ་རང་གི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་རེད། དེ་གཅིག་པ་བཟ་བའི་ ཐབས་ཤེས་བ ད་པ་དེ་ཤུགས་གནན་རེད། ཀད་པ་བཀྲུ་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བ ད་ཀ ་ ཡད་པ་རེད། Indoctrinate བེད་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་དང་། ཚང་མ་གཅིག་གྱུར་བཟ་ རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བ ད་ཀ ་ཡད། གཟུགས་པ་ཆེན་པ་ཡད་ན་ཆེན་པ་རང་རེད། ཆེན་པ་ཡད་ས་དེར་གཞག་དགས་ཀ ་རེད། གཟུགས་པ་ཆུང་ཆུང་ཡད་ན་ཆུང་ ཆུང་རང་རེད། དེས་ལྷམ་མཐིལ་མཐ་པ་གྱོན་ན་མ་གཏགས་གཞན་གང་ཡང་ བ ད་རྒྱུ་མེད། ཁ་ཆུང་ཆུང་ཡད་སར་གཞག་ན་འག ག་གི་རེད། དེ་ལ་སྐྱོན་གང་ ཡང་མེད། ཆུང་ཆུང་ལ་ཆུང་ཆུང་གི་ཡན་ཏན་ཡད་པ་དང་། ཆེན་པ་ལ་ཆེན་ པའི་སྐྱོན་ཡང་ཡད་པ་རེད། སྐྱོན་དང་ཡན་ཏན་ཟེར་བ་ཚང་མ་ལ་ཡད། ཁ་ཤས་ སི་པན་བཟའ་ནུས་མཁན་ཡད་པ་དང་། ཁ་ཤས་སི་པན་བཟའ་མི་ཕད་མཁན་ ཡང་ཡད། ཁ་ལག་ཚང་མ་ལ་སི་པན་བླུགས་ནས་ཚང་མར་སི་པན་བཟའ་བའི་
137 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ གཤིས་ཀ་བླུག་དགས་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། ས་སར་རང་བྱུང་གི་གནས་སངས་ གང་ཡད་པ་དེ་རང་སར་གཞག་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པ་རེད། དེས་ན་སབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་ལ་སྒ ག་ཆས་ཟེར་བ་དེ་གཡག་དུས་ཅི་ཞིག་ ཆགས་ཀ ི་ཡད་དམ་ཟེར་ན། གཅིག་གྱུར་བཟ་རྒྱུའི་གམ་པ་དང་པ་ལྟ་བུ་ཆགས་ ཡང་གི་ཡད། ཚང་མ་གཅིག་པ་དགས་ཀི་རེད་ཅེས་བར་དང་པ་སན་པ་དེ་ལ་ ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་ Regimentation ཞེས་པ་གཡས་ལ་རྒྱུགས་ཟེར་དུས་ཆ་ ཚང་གཡས་ལ་རྒྱུག་འག་བ་དང་། གཡན་ལ་རྒྱུགས་ཟེར་དུས་ཚང་མ་གཡན་ ལ་རྒྱུག་པ། གང་ལྟར་ཚང་མ་གཅིག་མཚུངས་ལྟ་བུར་གཅིག་གི་རེས་ལ་གཅིག་ རྒྱུག་དགས་པ། སན་མ་བད་ལ་ལུག་དེ་ཚོ་དེ་ལྟར་བ ད་ཀ ་ཡད་པར་ཤད་ཀ ་ འདུག ལུག་གཅིག་གཡང་ལ་ཟགས་ན་གཞན་དག་ཚོ་ཡང་དེའི་མཉམ་དུ་ ཟགས་འག་ཡི་ཡད་རེད་ཟེར་ག ་འདུག དེས་ན་ Regimentation བཟ་འད་ པ་དགས་ཀ ་མ་རེད་ལ། དེ་ལྟར་བ ད་ན་འག ག་གི་མ་རེད། ཕྲུ་གུ་ས་ས་ལ་གས་ སག་མི་འད་བ། ཚོས་གཞི་མི་འད་བ། ཆེ་ཆུང་མི་འད་བ། ལྷུག་ལས་མི་འད་ བ་བཅས་རང་རང་ས་སའི་འདད་པ་རེ་ཡད་རེད། ཕ་མ་ཚོས་ཕྲུ་གུའི་འདད་ པ་ནང་བཞིན་བཟ་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནའང་། ཕ་མས་གང་སྤྲད་བཞག་པ་དེ་རང་ ལ་གཅིག་གྱུར་མ་ཡིན་པའམ་མི་འད་བའི་ཁྱད་པར་ཞིག་ཟུར་དུ་བསྡད་ཡད་ པ་རེད། གཅིག་བས་ན་གྲྭ་པ་ཆ་ཚང་གྲྭ་ཆས་གཅིག་གྱུར་གྱོན་ག ་འདུག་ལབ་ སིད་པ་རེད། དེང་སང་གྲྭ་ཚང་ཁ་ཤས་ལ་གྲྭ་ཚང་ས ་ས འི་གྲྭ་ཆས་ཟེར་དུས་གཅིག་ གྱུར་ལྟ་བུ་ཆགས་འག་ཡི་ཡད། དེ་མིན་སངས་རྒྱས་ཀ ས་ཆས་གས་རྣམ་གསུམ་
138 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལ་ཚད་གཞིར་ཆ་བཞག་ནའང་ཚད་གཞི་མི་འད་བ་གསུམ་སེ། ཆེ་ཚད། རིང་ ཚད། ཐུང་ཚད་བཅས་གསུམ་དང་། ཚོས་གཞི་ལ་ཆ་བཞག་ནའང་ཚོས་གཞི་མི་ འད་བ་བཅུ་གསུམ་ཙམ་གནང་ཡད། ཆ་ཚང་སེར་པ་སེར་རྐང་དང་། ཆ་ཚང་ དམར་པ་དམར་རྐང་བ ེད་དགས་པའི་སྐྱོར་འདུལ་བའི་ནང་འཁད་མེད། ལྷག་ པར་དུ་གས་ཕག་དར་ཁད་པ་ཡིན་དུས། གས་ཕག་དར་ཁད་ནས་གང་རག་པ་ དེ་སྤྱོད་དགས་ཀ ་ཡད། ཚོས་གཞི་གང་དག་བཀག་ཡད་དམ་ཞེ་ན། ཁ་མ་བསྒྱུར་ བའི་དཀར་པ་དང་ཚོས་གཞི་ནག་པ་གཉིས་བཀག་པ་རེད་མ་གཏགས། དེ་མ་ ཡིན་པའི་ཚོས་གཞི་ག་རེ་ཡིན་ནའང་འག ག་གི་ཡད་སབས། ང་ཚོའི་ནང་པའི་ དགེ་སང་ཚོའི་ནང་ལ་སེར་པ་གྱོན་མཁན་ཡད། དམར་པ་གྱོན་མཁན་ཡད། སན་པ་གྱོན་མཁན་སགས་འད་མིན་སྣ་ཚོགས་ཡད། སངས་རྒྱས་བཅམ་ལྡན་འདས་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལ་ག ས་ ཕག་དར་ ཁ ད་པ་ཡིན་དུས་དང ས་གནས་འ ད ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཡིན་ག ་རེད་ ད ན་ག ་ འདུག འཚེམ་སངས་དེ་དས་ཤིང་དྲུབས་པ་ས ་མར་འད་སངས་དང་ཚུར་ འཚེམ་སངས་ལ་ལམ་སལ་ཞིག་ཡད་པ་མ་གཏགས། གཞན་ཚོས་གཞི་དང་ རྒྱུ་ཆ་སགས་གང་གི་ཆ་ནས་ཧ་ཅང་གི་རྒྱ་ཆེན་པ་རེད། སྒ ག་ཆས་གཡགས་པ་ ཡིན་ན་ཧ་ཅང་གི་ནར་འཁྲུལ་འག་བ་དང་། སྒ ག་ཆས་མ་གཡགས་པ་ཡིན་ན་ ཧ་ཅང་གི་ཡར་རྒྱས་འག་བ་དེ་འད་ཡང་མ་རེད། ཁ་རང་གི་མཚོན་དན་ཙམ་ ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་ལ་དན་དག་ཅིག་ཡད་པ་རེད། དེས་ན་ང་ཚོའི་དཔེ་སན་སབ་གྲྭའི་ནང་ལ་སྒ ག་ཆས་བཟ་ཡི་མེད། སྒ ག་ ཆས་ཁྱྱོན་ནས་མེད་པ་ཡང་མ་རེད། ཁ་ཚོར་མཛད་སྒྱོའི་ཉིན་མར་སྒ ག་ཆས་
139 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ལྟ་བུའི་ཕྱུ་པ་གྱོན་རྒྱུ་ཡད་པ་རེད། དེ་ནམ་རྒྱུན་རག་པར་འཛིན་གྲྭར་འག་དུས་ གྱོན་ག ་མེད། དེར་བར ན་ད་ལྟ་ཁ་ཤས་ཀ ས་སྒ ག་ཆས་མ་བཟས་པ་ཡིན་ན་དེ་ ནས་དངུལ་མང་པ ་ཞིག་ལྷག་གི་རེད་ཟེར་ནས་དག ངས་འཆར་གནང་ས ང་། དངུལ་ལྷག་པ་དེ་ཡང་ཞར་བྱུང་གི་གྲུབ་འབས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས། ང་ཚོས་ ད་ལྟ་དམིགས་ཡུལ་བཞག་པ་དེ་དངུལ་ལྷག་རྒྱུའི་དན་དུ་དམིགས་ཡུལ་བཞག་ པ་མ་རེད། ད་གིན་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར། ག་བཏབ་པ་དེ་ས་བའི་ཆེད་དུ་མ་ རེད། ས་བ་རང་བཞིན་ག ས་ས བས་ཡང་གི་ཡད་པ་བཞིན། ང་ཚོར་དངུལ་ལྷག་ པ་ཡིན་ནའང་དངུལ་དེ་གཞན་དག་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏ ང་རྒྱུའི་གནས་ ས ངས་ ཤིག་ཡད། སབ་ཕྲུག་ས་ས་ལ་རང་དབང་ཧ་ཅང་སྤྲྱོད་རྒྱུ་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ལྟ་ གྲུབ་ནས་བངས་བཞག་པ་གཅིག་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མ་རེད། དེའི་དན་དག་གཙོ་ བ་དེ་ད་གིན་ངས་གང་དུ་ཞུས་པའི་ནང་པའི་གཞུང་ནས། སེམས་མི་འགངས་ པ་ཉིད་དང་ནི། ཞེས་པའི་སེམས་མི་འགངས་པ་བེད་དགས་པ་དེ། ས་སའི་ བསམ་བའི་འག་སངས་དང་མ་མཐུན་པའི་འགག་རྐ ན་གང་དུ་འཕད་ཀང་། བསམ་བ་ག་ཚོད་བཏང་བ་ཡིན་ནའང་གཏང་མ་ཕད་པ་ཆགས་པ། བསམ་ཕད་ པ་དང་བཤད་ཕ ད་པ་ཞེས་པ་དེ་ང་ཚོས་སྲུང་སྐྱོབ་ བ ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ ་ཡིན་ སབས་དེ་སྲུང་སྐྱོབ་བ་དགས། དེ་ནས་ལྷག་པར་དུའང་དཀའ་ལས་ཁག་ཤ ས་ཤིག་གང་ཡ ད་དམ་ཞེ་ ན༑ ཉེས་པ་གཏང་རྒྱུ་དང་བ་དགའ་སྤྲྱོད་རྒྱུ་དེ་ང་ཚོས་སབ་ཕྲུག་གི་ཤེས་ཡན་ ཡར་རྒྱས་འག་བའི་ཐབས་ལམ་ལ་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ་ཡིན་ན། དེ་ཐབས་ལམ་ སྐྱོ་ཤས་དེ་ཆགས་འག་ཡི་ཡད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་ཐབས་ལམ་གཉིས་དེ་ལག་
140 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བ ས ར་བ ད་པའི་སྐབས་སུ་ང་ཚོའི་བསམ་བ འི་ནང་གི་འཇིགས་སྣང་དང་ འདད་ས ད་གཉིས་པ་དེ་ལ་བེད་སྤྱོད་ལག་པ་བ ད་ཀ ་ཡད། བསམ་བའི་ནང་ལ་ ཉེས་པ་ཡང་རྒྱུའི་ཞེད་སྣང་སྐུལ་ཏེ། དཔེར་ན་ཁྱེད་ཀ ས་དེ་མ་བས་པ་ཡིན་ན་ ཉེས་རྡུང་གཏང་གི་ཡིན་ལྟ་བུ་དང་། ཡང་མིན་ན་གཅིག་བ ད་ཀ ་ཡིན། གཉིས་ བ ད་ཀི་ཡིན་ཟེར་ནས་འཇིགས་སྣང་བསྐུལ། འཇིགས་སྣང་བསྐུལ་བ་ཙམ་མ་ ཟད་ད་དུང་དེས་མ་འག གས་ན། འཛིན་གྲྭའི་དཀ ལ་ལ་ཡར་སང་བ་དང་བ་ དེའི་འདུག་སངས་ལྟར་སྡྱོད་འཇུག་པ། ཉེས་རྡུང་གཏང་བ་སགས་ནི་ལུས་ངག་ ཡིད་གསུམ་ལ་གནད་འཚེ་བ ད་རྒྱུ་དེ་རེད། དེ་བཞིན་ཁྱེད་ཀ ས་དེ་དང་འདི་ བས་པ་ཡིན་ན་བ་དགའ་དེ་འད་ཞིག་འཐབ་ཀ ་རེད་ཟེར་བ་དེ་ཧ་ཅང་གི་ནར་ འཁྲུལ་ཆེན་པ་ཞིག་རེད། ད་ལྟ་ནུབ་ཕྱོགས་པས་ཕྲུ་གུར་རང་དབང་སྤྲྱོད་ཀ ་ ཡད་ཟེར་གི་ཡད་ཀང་། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཤེས་ཡན་གི་ལམ་སལ་ནང་ལ་རང་ དབང་ཆ་ཚང་ཕགས་པ་རེད། ཡར་ལང་གི་ཡིན་ཟེར་ན་ལང་འཇུག་གི་ཡད། མར་བསྡད་ཀ ་ཡིན་ཟེར་ན་སྡྱོད་འཇུག་གི་ཡད། ཕ ་ལགས་ལ་འག་གི་ཡིན་ཟེར་ ན་འག་འཇུག་གི་ཡད། དེ་ཚོའི་རིགས་རང་དབང་གི་ཆ་ཤས་ཙམ་ཞིག་ལས། དན་དམ་ག ་བསམ་བའི་རང་དབང་དེ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མ་རེད། ཁ་ཚོས་རང་ དབང་དེ་གང་འད་བས་ནས་འཕག་གི་ཡད་དམ་ཟེར་ན། རང་དབང་འཕག་ སངས་དེ་ད་གིན་ངས་གང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན། རེ་དགས་གཉིས་དང་ཡང་མིན་ ན་འཇིགས་སྣང་དང་འདད་སེད་གཉིས་པ་དེ་བེད་སྤྱོད་བཏང་ནས་རང་དབང་ མེད་པར། ས་སས་ག་རེ་བསམ་ག ་ཡད་པ་དེ་མ་བསམས་པར་ཞེད་སྣང་གི་འག་ དང་། ཡང་ན་བ་དགའ་འཐབ་རྒྱུའི་རེ་བའི་འག་ལ་མི་གཞན་ག ས་ག་རེ་ལབ་ པ་ལྟར་བ ད་དགས་པའི་གནས་ཚུལ་ག ་འག་ལ་འཇུག་གི་ཡད།
141 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དེའི་ཆེད་དུ་ཁ་ཚོས་ལས་ ས་ཤས་ཤིག་ག་རེ་བ ད་ཀ ི ་ཡད་དམ་ཟེར་ན། མཚུངས་བསྡུར་བེད་པ་དང་འགན་བསྡུར་བེད་པའི་གཤིས་ཀ་དེ་ཕྲུ་གུ་སྐེས་ ཙམ་ནས་བླུགས་བཞག་ཡད། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ནས་མཚུངས་བསྡུར་བེད་ པ་དཔེར་ན། ཁྱེད་རང་དེ་འད་རེད། གཞན་དག་དེ་འད་རེད། ཁྱེད་རང་དེ་འད་ རེད། ཁྱེད་རང་གི་ཨ་ཅག་དེ་འད་རེད། ཁྱེད་རང་དེ་འད་རེད། ཁྱེད་རང་གི་ སྤུན་མཆེད་དེ་འད་རེད་ཟེར་ནས་ཁ་ཚོའི་དབར་ལ་མཚུངས་བསྡུར་བས་པ་ དང་། མཚུངས་བསྡུར་བས་པའི་ར ས་ལ་འགན་བསྡུར་བས། མཚུངས་བསྡུར་ དང་འགན་བསྡུར་གཉིས་ས བས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་ལང་རྒྱུའི་རང་དབང་ རྣམས་དེ་ཉིན་ནས་བརླགས་པ་རེད། Comparison & Competition ཟེར་ བ་དེ་ Modern Society ཡང་ན་ Modern Civilization ཟེར་བ་དེའི་ གཞི་རྩ་ལྟ་བུ་ཆགས་བསྡད་ཡད། མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་དེ་གཞི་ རྩ་ཆགས་དུས་དེའི་ཐག་ལ་ཡག་པ་ཞིག་གང་ཡང་ཡང་རྒྱུ་མེད་པ་གསལ་པར་ ཤེས་ཐུབ། བམས་བརྩེ་དང་། མཐུན་ལམ། མཉམ་རུབ་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་སྐབས་དེ་ རང་ནས་བརླགས་པ་རེད། Comparison གི་ར ས་ལ་ Competition བ ད་ དགས་པ། མཚུངས་བསྡུར་ག ་ར ེ ས་ལ་འགན་བསྡུར་བ ད་དགས་དུས། འགན་ བསྡུར་ཟེར་བ་དེ་ག་དུས་ཡིན་ནའང་རང་རྒྱལ་གཞན་ཕམ་ བས་ནས་འགན་ བསྡུར་བ ད་པ་མ་གཏ གས། གཞན་རྒྱལ་རང་ཕམ་ག ་ཆེད་དུ་སུས་ ཀ ང་ འ ག ན་བསྡུར་བ ད་ཀ ་མེད། དཔེར་ན་རྒྱུག་རྩལ་འ ག ན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ ནའང་ཁ ་ས ན་ལ་ས བས་ཏེ་ང་གཞུག་ལ་ལུས་ན་བསམས་ནས་སུ་གཅིག་ ཀང་རྒྱུག་གི་མ་རེད།
142 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཐབ་མིན་ལ་མ་ལྟྱོས་པར་ས་ས་སན་ལ་ས བས་རྒྱུའི་བསམ་བའི་དབང་ གིས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་ངར་འཛིན་དང་། རང་གཅེས་འཛིན་དེ་ག་ཚོད་ཐུབ་ ཐུབ་ཀ ས་བརན་དུ་གཏང་བ། ས་རུ་གཏང་བ། མཐུག་ཏུ་གཏང་བའི་འབད་ བརྩྱོན་དེ་ཆུང་དུས་ནས་བས་ཡད་སབས་རང་དབང་གང་དུ་འདུག ཇ། ཆུ། ཆང་སགས་ག་རེ་ཡིན་ནའང་འཐུང་ཆག་པ་དེ་རང་དབང་ཞིག་མ་རེད། བསྡད་ འདད་པ་དང་། ཉལ་འདད་པ། འག་འདད་པ་སགས་གང་ཡང་བ ད་ཆག་པ་དེ་ རང་དབང་ཞིག་མ་རེད། རང་དབང་གི་དན་དག་དང་གནས་སངས་གཙོ་བ་དེ་ གང་དུ་ཡད་དམ་ཞེ་ན། ས་སའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་བསམ་ཚུལ་དེ་འཁྱེར་ ཐུབ་པ་དང་། ས་སའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་གཤིས་རྒྱུད་དེ་ཉར་ཐུབ་པ། ས་ ས འི་ཐུན་མ ང་མ་ཡིན་པའི་ཡར་རྒྱས་འག ་བའི་ལམ་ཁ་གང་ཡ ད་པ་དེ་རང་ ལ་བལྟས་པ་ལས། མི་གཞན་པ་ཞིག་ལ་འགན་བསྡུར་དང་ལད་ཟླྱོས་བ ད་མི་ དགས་ཀི་མེད། དེང་རབས་ཀ ་མི་ཚོའི་མི་ཚེའི་ནང་གི་གནས་སངས་ཧ་ལམ་ བརྒྱ་ཆ་དགུ་བཅུ་ཐམ་པ་ལད་ ཟླྱོ ས་སམ་འ ག ན་བསྡུར་གང་རུང་གི་འ ག་ལ་ ཕ ན་པ་མ་གཏགས། རང་གི་ང་བ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་བ ད་ནས་འག་ཐུབ་མཁན་ཧ་ ཅང་དཀན་པ་ཆགས་བསྡད་ཡད། དེ་ག་རེ་བས་ནས་ཆགས་པ་རེད་ཟེར་ན། ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་ཡག་ པ་མེད་པའི་དབང་གིས་ཆགས་བསྡད་པ་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་པས་ཕྲུ་གུ་ལ་རང་ དབང་སྤྲད་དགས་པའི་དབང་གིས་སྤ ་ཚོགས་ལ་སྐྱོན་བྱུང་བ་རེད་ཟེར་བ་དེ་ ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བདེེན་པ་ཡིན་ས ད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་ད་དུང་ཞིབ་ ཚགས་པ་བས་ནས་བལྟ་དགས། ངས་བལྟས་པ་ཡིན་ན་དེ་ཚུར་ལྡྱོག་ཕྱོགས་ལ་
143 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བལྟས་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་པས་ཕྲུ་གུ་ཚོར་རང་དབང་རྩ་ནས་མ་སྤྲད་པར། ག་ དུས་ཡིན་ནའང་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ནས་འགན་བསྡུར་སགས་ཀ ་འག་ལ་བཅུག་ བཞག་པ་དེའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་རེད་བསམ་གི་འདུག ཚང་མ་ས་ས་རང་གི་ དན་དག་ཅིག་མ་གཏགས་མི་གཞན་པའི་དན་དག་རྩ་བ་ཉིད་ནས་བསམ་བ་ མི་འཁར་བ་དེ་འགན་བསྡུར་ག ་བག་ཆགས་ཤུགས་ཆེན་པ་བསམ་བའི་ནང་ ལ་བླུགས་པ་དེའི་དབང་གིས་བྱུང་བསྡད་པ་ཞིག་རེད། དེས་ན་རང་རྒྱུད་ལས་གཞན་པའི་གཞན་ཕན་ག ་བསམ་བ་ཉམས་འག་ བ་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་པས་རང་དབང་སྤྲྱོད་སངས་མ་ཤེས་པའི་དབང་གིས་ཕྱོགས་ གཞན་ཞིག་ནས་རང་དབང་འཕག་འག་བའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་རེད་བསམ་ ག ་འདུག ངས་བཤད་པ་དེ་ཚོར་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་ཆ་བཞག་དགས་ཀ ་མ་ རེད། ང་ཚོས་བསམ་ཚུལ་ཙམ་བཤད་པ་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོས་རང་དབང་གི་ སྒྱོ་ནས་བརག་དཔྱད་བ ད་དགས། ག་དུས་ཡིན་ནའང་རང་དབང་གི་སྒྱོ་ནས་ བ ར ག་དཔྱད་བ ད་དག ས་པའི་བསམ་ཚུལ་དེ་ཉར་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ ་ རེད། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལ་ནང་དན་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་ལྟ་ གྲུབ་ལ་བ་འཛིན་བས་ནས་གཙོ་བ་དེ་དག་དང་མཐུན་པ་བ ད་དགས་ཟེར་བ་ དེ༑ སྤ ར་བཏང་ནང་དན་རིག་པ་ཟེར་བ་དེ་སེམས་རྒྱུད་རིག་པའམ་སེམས་ཀ ་ རིག་པ་རྐང་རྐང་ལ་ནང་དན་རིག་པ་ཟེར་གི་མེད། ནང་དན་རིག་པ་ཟེར་བ་དེ་ འཆིང་བ་དང་གལ་བའི་རྣམ་གཞག་ཅིག་གི་ཐག་ལ་བརག་དཔྱད་བ ད་མཁན་ ཞིག་ལ་ནང་དན་རིག་པ་ཟེར་གི་ཡད་རེད། ནང་དན་རིག་པ་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་ ང་ཚོ་བད་པས་གསར་པ་བཟས་བཞག་པ་ཞིག་གང་ཡང་མ་རེད།
144 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རྒྱ་གར་ག ་ཨཱདྷྱཱཏིཀ་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་ཨཱཏྨཱ་ཟེར་བ་དང་ཚིག་ཐག་ཉེ་པ་ རེད། གང་ལྟར་དེ་ག་རེ་ཟེར་ག ་ཡད་དམ་ཟེར་ན། གང་ཟག་གི་འཆིང་བ་ག་རེ་ རེད། འཆིང་བ་ལས་གལ་བའི་སྐབས་ཡད་དམ་མེད། འཆིང་བ་ལས་གལ་བའི་ ཐར་པ་དེ་གང་འད་ཞིག་ལ་ངས་འཛིན་བེད་ཀ ་རེད། དེ་ཚོའི་ཐག་ལ་བསམ་ བ་གཏང་མཁན་ག ་རིག་གཞུང་ཞིག་ལ་ནང་དན་རིག་པ་ཟེར་གི་ཡད། དེས་ ན་བད་ཀ ་ནང་དན་རིག་པའི་ནང་ལ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ནང་དན་རིག་ པའང་ཡད། གཡུང་དྲུང་བན་ག ་ནང་དན་རིག་པའང་ཡད། གཅིག་བས་ན་ཡེ་ ཤུ་དང་ཁ་ཆེའི་ནང་དན་རིག་པའང་ཡད་དགས་ཀ ་རེད། བད་པའི་སྤ ་ཚོགས་ ཀ ་ནང་ལ་མང་པ་ཡད་པ་རེད། ཆས་ལུགས་འད་མིན་མང་པ་ཡད་པ་དེ་ཚོ་ ཚང་མས་ནང་དན་རིག་པ་ཉམས་ལེན་བ ད་ཀ ་ཡད། ནང་དན་རིག་པ་བཤད་ པའི་སྐབས་ལ་འཁ ར་འདས་དང་བཅིང་སྒྱུར་ག ་གནད་དང་འབ ེ ལ་བ་ཡ ད་ པའི་རགས་བརད་དང་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་ཚོ་གཙོ་བ་གསུང་པ་ལས། དེ་ཚོའི་ནང་ལའང་གང་ཟག་ཕལ་པ་དང་། ལྷག་པར་དུའང་བ ས་པ་ཤེད་མ་ རྒྱས་པ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་དེ་ཚོའི་བསམ་བ་དང་མཐུན་པ་དང་མི་མཐུན་པ། ཡང་ ན་འཚམ་པ་དང་མི་འཚམས་པ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཡད། དགེ་རྒན་ས ་ས ས་དེའི་གནད་འགག་དབ ་བ་འབ ད་དག ས་རྒྱུ་དེ་གལ་ ཆེན་པ་རེད་བསམ་གི་ཡད། དཔེར་ན་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་དེ་ཚོ་ལ་དམལ་བ། ཡི་དྭགས། དུད་འག་ཟེར་བའི་ངན་སང་གི་རྒྱུ་རྐ ན་ག ི ་གནས་སངས་དང་། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ལ་སགས་པའི་མཐ་རིས་ཀ ་གནས་སངས། མིག་ གིས་མཐ ང་རྒྱུ་མེད་པའམ་མིག་མཐ ང་ལག་ཟིན་ག ་ཐ ག་ནས་ང ་ སྤྲྱོ ད་ཞུ་རྒྱུ་
145 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ མེད་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པ་དང་། གཤིན་ར ་ཆས་རྒྱལ་ལམ་ཨ་ཞང་ཆས་རྒྱལ་ ཟེར་བ་ལྟར་སྒྲུང་ལྟ་བུ་ཆགས་འག་ཡི་རེད། དེ་འདའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཧ་ལམ་ལ་ བཅུ་དྲུག་བཅུ་བདུན་བཅ་བརྒྱད་ཡན་ལ་ང་སྤྲྱོད་དགས་པ་མ་གཏགས། བ ས་པ་ ཆུང་ཆུང་ཚོར་བཤད་རྒྱུའི་གནས་སངས་ཤིག་ཆགས་ཀ ་མེད། དེས་ན་ནང་ད ན་རིག་པ་ནས་ཐ ན་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་ཡང་ས ན་ སངས་ཤེས་པ་དགས་ཤིང་། ནང་དན་རིག་པའི་ནང་གང་བཤད་པ་དེ་ཚོ་ཚང་ མ་གཅིག་གྱུར་ཡང་མེད། དེ་ངེས་པར་དུ་མི་ཚང་མའི་བ་ལ་འཇུག་པ་དང་། མི་ ཚང་མས་ག་རགས་བེད་ཐུབ་པའི་གནས་སངས་ཤིག་ཡིན་དང་མིན། དགེ་རྒན་ ས་སས་ཞིབ་འཇུག་གིས་ཐག་གཅད་དང་དབ ་བ་འབ ད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ་ཆགས་ ཀ ་ཡད་སྙམ། ལྷག་པར་དུའང་འཛིན་གྲྭ་ལྔ་པ་ཙམ་ག ་བར་རམ། ཡང་མིན་ན་ འཛིན་གྲྭ་གསུམ་པ་ཙམ་གི་བར་ལ་མང་ཆེ་བ་མངན་གྱུར་ག ་གནས་ལུགས་ མ་གཏགས། ལག་གྱུར་ག ་གནས་དེ་ཚོ་གང་ཉུང་ཉུང་བཤད་དགས། འན་ཀང་ རིགས་པའི་ལམ་ནས་ཅུང་ཟད་ལ ག་གྱུར་ག ་གནས་ལ་ལྟ་ ས ངས་དེ་ཚོ་ཆུང་ ཆུང་ཁ་གགས་ཤེས་མ་ཤེས་སྐབས་ནས་བསབས་ནའང་ཁྱད་པར་མེད་པ་རེད། དེ་མ་ཡིན་པའི་ཤིན་ཏུ་ལག་གྱུར་ག ་གནས་ཚུལ་ཏེ་སྐ ་བ་ས་ཕ ་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་ དང་། དམལ་བ་དང་མཐ་རིས། ཐེག་དམན་དང་ངན་འག་ཟེར་བ་སགས་དུས་ ཚོད་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ནང་ལ་བསབ་དགས་ཀ ་རེད། ད ་བ་གཅིག་པ་བཟས་ ནས་སྐད་ཆ་ཤད་པའི་གནས་སངས་ཤིག་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེ་ཚོ་སབ་ ཚན་ག་སྒ ག་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་ཤེས་དགས། ཤེས་ཡན་སིད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལ་སབ་ཚན་ག ་སབ་ཁ ད་བ ད་མཁན་དགེ་
146 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རྒན་དེ་ཚོ། དེང་སང་ནུབ་ཕྱོགས་པས་བཤད་པ་བཞིན་ཆེད་ལས་པ་རང་གི་ང་ བ་གཅིག་ལ་ཡང་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། དེས་ན་ས་སས་བསབ་བའི་ སབ་ཚན་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་སབ་ཚན་དེའི་ཐག་ལ་རང་གི་ཤེས་ཡན་ ཆ་ཚང་ཡད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ཤེས་ཡན་དེའི་ནང་ལ་མི་ཚེ་གང་པ་ཚུགས་ ཐུབ་པ་དང་། ས་སའི་མི་ཚེ་ཆ་ཚང་ལས་ཀ་དེའི་ཐག་ལ་བསྡད་ཐུབ་པ་ཞིག་ བྱུང་ན། དགེ་རྒན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་དང་དགེ་རྒན་ལ་དགས་པའི་འས་ ཆས་ཚང་བ་རེད། དཔེར་ན་ཨིན་ཇི་སབ་མཁན་དགེ་རྒན་གཅིག་ཡིན་ན་ཕྲུ་ གུའི་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་དེ་ཐབས་ལམ་གང་འད་ཞིག་གི་ཐག་ ནས་ཡར་རྒྱས་འག་བ་དང་། ཇི་ཙམ་ག ས་མགྱོགས་པ་ཤེས་ཐབས་བ དཀང་ སྐྱོན་གང་ཡང་མེད། ཨིན་ཇིའི་དགེ་རྒན་གཅིག་གིས་དུས་རྒྱུན་དུ་སབ་ཕྲུག་ དང་སྐད་ཆ་ཤ ད་དུས་ཨིན་སྐད་རང་གི་ཐ ག་ནས་བཤད་ན་ཡག་ཤ ས་རེད། དེས་ཁར་ཡུག་ལ་གང་ཡང་སྐྱོན་བཟ་ཡི་མ་རེད། བད་ཡིག་ས བ་མཁན་ག ་དགེ་རྒན་ཞིག་གིས་བ ད་སྐད་ཀ ས་མ་འདང་ བར་ཨིན་ཇིའི་སྐད་རྒྱག་དགས་པ་དང་། ཡང་མིན་ན་དབ ངས་ལྟ་བུས་ཨིན་ ཇིའི་སྐད་བརྒྱབ་ སྡྱོ ད་པ་ཡིན་ན་དེས་འག ག་གི་མེད་པ་མ་ཟད་དཀའ་ངལ་ ཆགས་འག་ཡི་ཡད། བད་ཡིག་སབ་མཁན་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་ པ་བད་སྐད་རང་གི་ཐག་ནས་སྐད་ཆ་གཙང་མ་ཤད་ཐུབ་མཁན་ཞིག་དགས་ ཀ ་རེད། ཨིན་ཇི་སབ་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་རྒྱུན་དུ་ཨིན་སྐད་རང་གི་ཐག་ནས་ ཕར་ཚུར་སྐད་ཆ་བཤད་དགས། ལྷག་པར་དུའང་ང་ཚོས་སྐད་ཡིག་དེ་ཧ་ཅང་ གི་གལ་ཆེན་པར་བརྩིས་ནས་བསབ་དགས་པ་ནི་ད་ལྟའི་ཤེས་ཡན་སིད་བྱུས་
147 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ནང་འཁད་ཡད། སན་འགའི་འཛིན་གྲྭ་དང་གཞི་རིམ་འཛིན་གྲྭ་གསུམ་པ་མ་ཐན་ག ་བར་ དུ་སྐད་ཡིག་གཞན་པ་གང་ཡང་སབ་ཀ ་མེད། དེ་ལ་གནད་འགག་ཧ་ཅང་ཆེན་ པ་བརྩི་བཞིན་ཡད། ཕྲུ་གུ་དེ་ཚོ་སྐད་ཆའི་བརྒྱུད་འཚར་ལངས་བ ད་ཅིང་ས་ སའི་རང་སྐད་ལ་གམས་འད ས་ཆགས་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། འཛིན་ གྲྭ་གསུམ་པ་བར་དུ་རང་གི་སྐད་གཅིག་པའི་ཐག་སབ་ཁ ད་བས་ཏེ། འཛིན་གྲྭ་ བཞི་པ་ལྔ་པ་ནས་སྐད་ཡིག་གཞན་བསབས་ཀང་ས་སའི་སྐད་ཡིག་དེར་འགྱུར་ བ་འག་ཡི་མ་རེད། ས་སའི་སྐད་ཡིག་ཟེར་བ་ནི་རང་གི་རྣམ་རག་གི་ནང་ལ་ སྐད་གང་གི་རྣམ་རག་ཤར་བ་དེར་ས་སའི་སྐད་ཡིག་ཟེར་ག ་ཡད། ང་ཚོ་བད་ པ་ཡིན་པས་བསམ་བའི་ནང་བད་སྐད་ཀ ་བསམ་བ་འཁར་ཞིང་། གཞན་ལ་ ཨིན་སྐད་ཐག་སྐད་ཆ་ཤད་སྐབས་བད་པའི་བསམ་བ་དེ་ཕར་བསྒྱུར་ནས་ཤད་ མཁན་ཞིག་ཆགས་ན་དེ་འག གས་བསྡད་ཡད། ཕྲུ་གུ་ཁ་གགས་ཤེས་མ་ཤེས་ཙམ་ནས་སྐད་ཡིག་གཞན་ཞིག་བསབས་ ན༑ ཁ་རང་འཚར་ལངས་དང་མཉམ་དུ་ཁ་རང་གི་སྐད་ཀ ་ཡར་རྒྱས་དེ་སྐད་ ཡིག་གཞན་ཞིག་ནང་ཕ ན་པ་ཡིན་ན། ར ས་མ་བསམ་བ་དེ་སྐད་ཡིག་གཞན་ ནང་བཏང་ཞིང་། བད་པའི་མཉམ་དུ་སྐད་ཆ་ཤད་སྐབས་ཨིན་སྐད་ནང་གང་ དན་པ་དེ་བད་སྐད་དུ་ཚུར་བསྒྱུར་ནས་བཤད་དགས་པ་ཞིག་ཆགས་ན་འག ག་ གི་མ་རེད། དེ་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ Lord Macaulay ཡི་དམིགས་ཡུལ་དེ་ འགྲུབ་ཀ ་ཡད་པ་རེད། པགས་པ་ནག་པ་གཅིག་ལ་ནང་ལགས་ཆ་ཚང་རྒྱ་གར་ བ་མིན་པ། ཨིན་ཇིའམ་མི་དཀར་པ་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་ཆགས་འག་ཡི་ཡད། དེས་ན་
148 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ང་ཚོས་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལ་འཛིན་གྲྭ་གསུམ་པ་བར་དུ་སྐད་ཡིག་གཞན་གང་ ཡང་བ ས་མེད་པ་རེད། འཛིན་གྲྭ་བཞི་པ་ནས་སྐད་ཡིག་གཞན་པ་སབ་རྒྱུ་འག་ འཛུགས་ཀ ་ཡད། སྐད་ཡིག་གཞན་པ་ས བ་པའི་སྐབས་ལ་སྐད་ཡིག་དེ་ཚད་དང་ལྡན་ པ་ཞིག་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་བསབ་དགས་པ་ལས། དེང་སང་འཛིན་རིམ་བཅུ་ གཉིས་པ་དང་། མཐ་རིམ་སབ་སྦྱོང་ཐན་མཁན་དེ་ཚོས་ཀང་འཛིན་གྲྭ་དང་ པ་ནས་སབ་སྦྱོང་གི་སྐད་ཡིག་ཨིན་ཇི་ནང་བས་ཀང་ཨིན་སྐད་མཐར་འཁྱྱོལ་ བ་ཞིག་རྒྱག་ཐུབ་ཀ ་མེད་ཅིང་། འབ ་ཡང་ཐུབ་ཀ ་མེད་པ་ནི་ང་ཚོས་མང་པ་ མཐང་བཞིན་པ་རེད། དེ་ཅིའི་ཕིར་བྱུང་ངམ། ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་ལ་རྩ་ཆེན་ པ་མ་བརྩིས་པ་དང་ཨིན་ཇི་བསབ་རྒྱུར་གལ་ཆེན་པ་མ་བརྩིས་པ་ལས་བྱུང་བ་ མ་རེད། སབ་སྦྱོང་གི་ཐབས་ལམ་དང་དགེ་རྒན་གི་གནས་ཚད་ཀ ་ཐག་ནས་མ་ འདང་བ་ཞིག་ཡིན་སབས། བད་པ་དེ་ཚོ་འགན་བསྡུར་བ ད་ནས་འག་དགས་ བྱུང་ན། མཐ་རིམ་སབ་གྲྭ་གང་དུའང་ཧ་ལམ་འཛུལ་ཞུགས་བ ད་མ་ཐུབ་པའི་ གནས་སངས་མང་པ་ཡང་གི་འདུག ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་གི་ཐ ག་ལ་ བ ང་ཆུབ་པ་དང་ རྩྱོ མ་རིག་ལ་སྐད་ གགས་ཡད་པ་དེ་རིགས་རེ་ཟུང་མ་གཏགས། འདས་པའི་ལ་བཞི་བཅུ་ཞེ་ ག ངས་ཀ ི ་རིང་ལ་བ ད་མི་ན་གཞ ན་ཁ ་བཞི་ལྔ་ཞིག་ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་གི་ བརྒྱུད་ལམ་ཐག་ནས་སབ་སྦྱོང་ཐན་ཡད་ཀང་། དེ་ཚོས་ཅིའི་ཕ ར་ཨིན་ཇིའི་ སྐད་ཡིག་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཤེས་མ་ཐུབ་པ་རེད་དམ། དེར་བར ན་བསྡྱོམས་བརྒྱབ་ སེ་ཞུས་ན། ཨིན་ཇི་དང་ཧིནྡ ། ཀནརཱ་སགས་སྐད་ཡིག་གཉིས་པ་གསུམ་པ་གང་
149 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ འད་ཞིག་བསབས་རུང་ཆ་ཚང་ཤེས་པ་ཞིག་བསབ་དགས་པ་ལས། ཕ ད་ཙམ་ ཤེས་པ་ཞིག་བསབས་ན་འགིག་གི་མེད། ང་ཚོ་བད་པའི་བཤད་སལ་ཞིག་ལ། ཟ་སྐད་འཐུང་སྐད་ཤེས་ཀ ་ཡད་ཟེར་བ་དེ་སན་མ་བད་ནང་དེ་འདའི་བཤད་ སལ་མེད། དེ་ནི་ལྔ་བཅུ་ང་དགུའི་ར ས་ལ་བྱུང་བའི་སྐད་ཅིག་རེད། སྐད་ཡིག་ ཟ་སྐད་འཐུང་སྐད་ཤེས་པ་ཙམ་གིས་འགིག་གི་མེད། ཨིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་གམ་ སྐད་ཡིག་གཞན་གང་འ ད ་ཞིག་ཡིན་རུང་ཆ་ཚང་ཞིང་ནུས་པ་ཐ ན་པ་ཞིག་ དགས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ་རེད། ང་ཚོའི་གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པ། འཛིན་གྲྭ་བཅུ་པ། འཛིན་གྲྭ་བཅུ་གཉིས་པ་དེ་ཚོའི་རྒྱུགས་སྤྲྱོད་བངས་ནས་རྒྱ་ གར་རྒྱལ་ཡངས་སམ། ཡང་ན་རྒྱལ་སྤ འི་ནང་ལ་ཚད་མཐ་པའི་ཚད་མཉམ་ ག ་ང ས་འཛིན་ཡ ད་པའི་ལག་འ ཁྱེ ར་ སྤྲྱོ ད་རྒྱུའི་རྒྱུགས་ སྤྲྱོ ད་ལེན་མཁན་ག ་ སྒིག་འཛུགས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཡུལ་ཁ མས་ཀ ་འག་ནས་འཛུགས་དགས་ཀ ་ཡད། འཛིན་གྲྭ་བཅུ་པ་དང་འཛིན་གྲྭ་བཅུ་གཉིས་པ་གཉིས་ཀའི་རྒྱུགས་སྤྲྱོད་ལེན་ མཁན་ག ་སྡེ་ཚན་དེ་མངའ་སྡེའི་གཞུང་ངམ། ཡང་ན་དབུས་གཞུང་གི་ཁ མས་ ཀ ་འག་ནས་འཛུགས་དགས་ཀ ་ཡད་སབས། བཙན་བྱོལ་བད་མིའི་སྒ ག་ འཛུགས་ཀ ་ངས་ནས་རྒྱུགས་སྤྲྱོད་ལེན་མཁན་གི་སྡེ་ཚན་གསར་པ་ཞིག་ཟུར་ འཛུགས་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ག ་མ་རེད་དེ། དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཟུར་འཛུགས་དགས་མིན་ ད་ལྟ་ང་ཚོའི་བསམ་བའི་ནང་གང་ཡང་མེད་པ་རེད། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལ་ང་རང་ཚོའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་ ཡན་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་འཛུགས་རྒྱུའི་ཆ་རྐ ན་བཟས་ཡད་པས། ང་ཚོས་སབ་གྲྭ་
150 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལྔ་དྲུག་བདུན་བརྒྱད་ཅིག་གི་ནང་ལ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་གང་ལ་གང་འཚམ་ ལག་ལེན་བསར་ཐུབ་པའི་གནས་བབ་ཅིག་བྱུང་ན། ཤེས་ཡན་ལྷན་ཚོགས་ འཛུགས་ཡང་གི་རེད། ཤེས་ཡན་ལྷན་ཚོགས་བཙུགས་པའི་ར ས་ལ། ད་ལྟ་ ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བ ད་བཞིན་པའི་སི་ས ་ཨེས་ཨི་ལ་ས གས་པ་རང་འཇགས་ བཞག་ན་འག ག་གི་ཡད་དམ། ཡང་ན་ང་རང་ཚོའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ རྒྱུགས་སྤྲྱོད་ལེན་མཁན་ག ་སྒ ག་འཛུགས་གསར་པ་ཞིག་བཟ་དགས་མིན་ཐག་ ལ་ཁ་ཤས་ར ས་ལ་བསམ་བ་གཏང་ཆག་གི་རེད། ད་ལྟ་ལམ་འཕལ་དེ་ལྟ་བུའི་ སྒ ག་འཛུགས་ཤིག་མེད་ན་ང་ཚོས་ཤེས་ཡ ན་ས ི ད་བྱུས་ལག་བ ས ར་མ་ཐུབ་ པའི་གནས་སངས་ཤིག་གང་ཡང་ཆགས་ཀ ་མེད། ང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་ནང་ལ་ཀྲཥྞམཱུར ་ཐེབས་རྩས་ས བ་གྲྭ་ཆེན་པ ་ བརྒྱད་འཛིན་སྐྱོང་བ ད་ཀ ་ཡད་པ་རེད། དེ་ཚོ་ཚང་མའི་ནང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ ཡངས་ནང་ཡད་པའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་ལས་རྦད་དེ་ལགས་ཀའམ་ལྡྱོག་ ཕྱོགས་རེད། ཡིག་རྒྱུགས་མེད་ཅིང་འཛིན་གྲྭ་ཡང་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ འཚོགས་ཀ ་མེད། གནས་སངས་ཧ་ཅང་མི་འད་བ་ཞིག་ཡད་པ་རེད། ཀྲཥྞམཱུར འི་ སབ་གྲྭ་དེ་ཚོ་ལ་བལྟས་ན་ད་ལྟ་ང་ཚོའི་དཔེ་སན་སབ་གྲྭ་དེ་གང་ལ་གང་འཚམ་ ག ་སྒ ག་འཛུགས་དམ་པ་ཡད་པ་ཞིག་ལ་བརྩི་དགས་ཀ ་རེད། དེ་ཚོའི་ཐག་ལ་ ང་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་རྒྱུགས་སྤྲྱོད་གཏང་རྒྱུ་དེ་རྒྱལ་ནང་དང་ རྒྱལ་སྤི་ནང་གི་གནས་ཚད་ང ས་འཛིན་བ ད་པ་ཙམ་ག ་ཆེད་དུ་ཡིན་སབས། དེའི་ད ན་དག་ལ་དེ་ལྟའི་སྒ ག་འཛུགས་ཤིག་བཟ ་དག ས་ད ན་གང་ཡང་མི་ འདུག ང་ཚོས་རྒྱ་གར་ག ་རྒྱུགས་སྤྲྱོད་གཏང་སངས་མི་འད་བ་གཉིས་གསུམ་
151 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཞིག་བེད་སྤྱོད་བ ད་ཀ ི ་ཡད། རྒྱུགས་སྤྲྱོད་གཏང་སངས་དེ་ས་ས་ལ་མེད་པའི་རྒྱུ་ མཚན་ག ས་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལས་དན་ཐག་ལ་ལག་ཐགས་པ་དང་ཐབས་ ཆག་པ་དེ་འད་གང་ཡང་བྱུང་མ་སང་། ཡིན་ནའང་ཁ མས་ཐག་གམ་གནས་ ཚུལ་གཞན་ག ་ཐག་ནས་དེ་འཛུགས་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རྩ་ནས་མ་རེད། ང་ཚོའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་། ཤེས་ཡན་གི་ང་བ་དང་། ཤེས་ཡན་ ག ་དགས་པ། ཤེས་ཡན་གི་དམིགས་ཡུལ་དེ་ཚོ་གསལ་པར་ར་འཕད་པའི་ཐག་ ནས། ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་བ ད་མཁན་ག ་ཕྲུ་གུ་དེ་རང་གི་མི་ཚེ་དེ་ཤེས་ཡན་ག ་ ཐག་ནས་ལས་ས་པར་བསྐལ་ཐུབ་པ་ཞིག་བཟ་མ་ཐུབ་ན། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ ལག་བསར་བ ད་པའི་དམིགས་ཡུལ་ཆ་ཚང་ཞིག་སྒྲུབ་ཐུབ་ཀི་མ་རེད། ཕྱོགས་ གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན་སབ་སྦྱོང་ཐན་པའི་ར ས་ལ་སྦ ན་བདག་བ ད་རྒྱུའི་ བསམ་བ ་ལས་གཡ ག་པ ་རྒྱུག་མཁན་ག ་བསམ་བ ་དེ་མེད་པ་ཞིག་དག ས་ཀ ་ རེད། དེ་བཞིན་གང་དུ་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་དན་ཚན་ཁག་ནས་ལུང་དངས་ ཏེ་སབ་ཐན་ལས་མེད་ཅེས་པ་མ་ལྷག་པའི་ཐབས་ལམ་ཅི་ཞིག་ཡད་དམ་ཞེས་ བཀའ་འད ་གནང་སང་། ང་ཚོས་ཐ ག་མར་ས བ་སྦྱོང་ སྤྲྱོ ད་པའི་སྐབས་ནས་ས བ་སྦྱོང་ཐ ན་ར ས་ གཡག་པ་སྐུལ་མཁན་ཞིག་མ་བྱུང་ན། རང་གི་མི་ཚེ་དེ་རང་གིས་བསྐལ་མི་ ཐུབ་པ་ཞིག་བཟས་པར་བརེན། གཡག་པ་སྐུལ་མཁན་མ་རག་པ་དང་ས་སས་ རང་རྐ་འཕེར་བ་ཡང་ཆགས་མ་ཐུབ་སབས་སབ་ཐན་ལས་མེད་ཟེར་བ་དེ་ཡང་ གི་ཡད། རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མའི་ནང་ལ་ཡད་པ་རེད། དེང་སང་ཡར་ཐན་ཆེ་ཤས་ ཡིན་ཟེར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཚོའི་ནང་ལའང་ལས་མེད་ཀ ་མི་འབར་དེ་དུས་
152 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རག་ཏུ་ཡད་མུས་རེད། ཨ་རི་དང་ཁེ་ན་ཌ་ལ་སགས་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀ ་རྒྱལ་ ཁབ་ཁ་ཤས་ཀ ་ནང་ལ་ལས་མེད་ཀ ་བརྒྱ་ཆ་ ༢༥ ཡིན་པ་དེ་འད་ཡང་ཡད། ཁ་ཤས་ལ་བརྒྱ་ཆ་གསུམ་བཞི་ལྔ་དྲུག་བས་པ་དེ་འད་ཡང་ཡད་རེད། བརྒྱ་ཆ་ གསུམ་བཞི་ལྔ་དྲུག་བས་པ་དེ་ཚོ་རྒྱལ་ཁབ་ཧ་ཅང་གི་ཡག་པར་བརྩི་ཡི་ཡད། ཁ་ཚོ་ལ་སབ་ཐན་ལས་མེད་བརྒྱ་ཆ་བཞིའམ་ལྔ་རེད་ཟེར་དུས་རྒྱལ་ཁབ་དག་ པའི་གས་ལ་བརྩི་ཡི་ཡད། ཡར་ཐན་ཅན་ག ་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་ནའང་སབ་ཐན་ལས་མེད་བརྒྱ་ཆ་ཉི་ ཤུ་རྩ་གངས་བས་པའང་ཡད་པས། དེ་ནི་འཛམ་བུ་གིང་སྤ ་ཡངས་ཀ ་དཀའ་ ངལ་ཞིག་རེད། གནས་སངས་དེ་ཇི་ལྟར་ཆགས་པ་རེད་ཟེར་ན་སབ་སྦྱོང་སྤྲྱོད་ སངས་ཀ ་ལམ་སལ་མ་འག གས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། ལར་ནས་རྒྱ་གར་ ག ་ནང་ལ་ Lord Macaulay ཡི་ཤེས་ཡན་གི་ལམ་སལ་དེ་མ་ས བས་ཀ ་ བར་དུ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡངས་ཀ ་ནང་ལ་ལས་མེད་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་མེད། ལས་ མེད་ཀ ་ཚིག་དེ་རྒྱ་གར་ག ་ནང་ལ་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་ཚུགས་ཏེ་མི་མང་ པ་ནུབ་ཕྱོགས་པས་བཙུགས་པའི་སབ་གྲྭ་ནས་ཐན་འག་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་ སབ་ཐན་ལས་མེད་ཀ ་དཀའ་ངལ་དེ་གཞི་ནས་མཐང་བ་མ་གཏགས། རྒྱ་གར་ ག ་སལ་རྒྱུན་དང་ཤར་ཕྱོགས་ཀ ་ལུང་པ་གང་གི་སལ་རྒྱུན་ནང་ལས་མེད་ཟེར་ བའི་ཚིག་དེ་མེད། རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ལས་རིགས་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་རང་ གི་པ་ཕའི་ལས་དེ་ཕྲུ་གུས་རྒྱུན་འཛིན་བ ད་དགས་པ་སས་མེད་རེད། ཨ་མ་ཁ་ ཤས་ཀ ས་ཕྲུ་གུ་ལ་པ་ཕའི་ལས་གང་ཡིན་པ་མ་བཤད་པར་སྐག་རྫུན་བཤད་པ་
153 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དེ་འདའང་བྱུང་ཡད་པ་རེད། དེ་མིན་པ་ཕའི་ལས་མཇུག་དེ་ཕྲུ་གུས་བསྐལ་ རྒྱུ་ཡིན་པ་སས་མི་དགས་པ་རེད། པ་ཕ་ཞིང་པ་ཡིན་ན་ཕྲུ་གུ་ཞིང་པ་ཆགས་ ཀ ་རེད། པ་ཕ་ཚོང་པ་ཡིན་ན་ཕྲུ་གུ་ཚོང་པ་ཆགས་ཀ ་རེད། པ་ཕ་ལས་བེད་པ་ ཡིན་ན་ཕྲུ་གུ་ལས་བ ད་པ་ཆགས་ཀ ་རེད། པ་ཕ་རྒྱལ་པ་ཡིན་ན་ཕྲུ་གུ་རྒྱལ་པ་ ཆགས་ཀ ་རེད། པ་ཕ་བམ་ཟེ་ཡིན་ན་ཕྲུ་གུ་བམ་ཟེ་ཆགས་ཀི་རེད། ཕའི་ལས་ དེ་བུས་འཛིན་ག ་ཡད་སབས་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ནང་ལ་ཐན་སྐ ད་དང་ལས་སྐྱོང་གི་ ཆ་ནས་དཀའ་ངལ་འཕད་ཀ ་མེད། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་པའི་ལས་མེད་ཟེར་ བའི་དཀའ་ངལ་དེའང་འཕད་ཀ ་མེད་པ་རེད། དེང་རབས་ཀ ་ཤེས་ཡན་སབ་སྦྱོང་གི་འག་ལ་འག་སབས་ཞིང་པའི་ཕྲུ་ གུས་ཞིང་པ་བ ད་མ་ཐུབ་པ། བཟ་པའི་ཕྲུ་གུས་བཟ་ལས་བ ད་མ་ཐུབ་པ། ལྷ་ འབ ་པའི་ཕྲུ་གུས་ལྷ་འབ ་མི་ཤེས་པ་སགས་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཤེས་ཡན་ག ་ ལམ་སལ་དེས་བཟས་པ་རེད། རྒྱ་གར་ནང་ལ་བལྟས་ན་ Engineer ག ་ཕྲུ་གུ་ གཅིག་ཡིན་ན་ངེས་པར་དུ་ Contractor ཆགས་པ་དང་། པ་ཕ་ Engineer ཡིན་པའི་ཐག་དཔན་པའམ་ག་གནས་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡད་ན། Contractor དེ་ ཧ་ཅང་གི་དངུལ་འབེལ་པ་ལྟ་བུ་མཐང་གི་ཡད་སབས་ Engineer ག ་ཕྲུ་གུ་དེ་ ཚོ་ Contractor ཆགས་འག་ཡི་ཡད། Contractor ག ་ཕྲུ་གུ་དེ་ཚོས་ངའི་པ་ ཕ་ཧ་ཅང་གི་ཕྱུག་པ་ཡིན་ཡང་། Engineer གཞན་པ་ཞིག་གིས་ཚོགས་གཏམ་ གཏང་གི་འདུག དེ་ལས་ང་ Engineer བེད་ན་དགའ་ས་རེད་བསམས་ནས་ Contractor ག ་ཕྲུ་གུ་དེ་ཚོ་ Engineer ཆགས་འག་ཡི་ཡད་པ་རེད། གང་ལྟར་ན་གཞན་དེ་དག་ས་སའི་རིགས་ཀ ་ལས་དང་བརྒྱུད་པའི་ལས་
154 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དེ་ནས་བསམ་ཚུལ་དང་ནུས་པ་གཉིས་ཀའི་ཐག་ནས་རང་བཞིན་ག ས་འབུད་ འག་བ་ནི། དེང་རབས་ཀ ་ཤེས་ཡན་ག ་ཞན་ཆ་ཞིག་རེད། འ་ན་ཤེས་ཡན་ས ད་ བྱུས་ཀ ་འག་ནས་ཤེས་ཡན་གི་སབ་སྦྱོང་ཐན་པའི་མི་ཚང་མ་ཞིང་པ་ཡིན་ན་ ཞིང་པ་དང་། བཟ་པ་ཡིན་ན་བཟ་པ་རང་བསྡད་ཀ ་རེད་དམ་ཟེར་ན། དེ་བསྡད་ ཀ ་མ་རེད། དེ་ལྟར་སྡྱོད་དགས་དན་གང་ཡང་མེད། སྤ ར་བཏང་ནས་ཞིང་པ་ ཟེར་བ་དེ་ཚོགས་པ་ཡི་ནང་ནས་མཆག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞིག་རེད། ལྷག་པར་དུའང་ རང་བཞིན་དང་སྐ ་ལྡན་ག ་ས་ནམ་བ ད་པ་ཡིན་ན། འཚེ་བ་མེད་པའི་འཚོ་ ཐབས་ཀ ་ནང་ནས་མཆག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞིག་རེད། དེས་ན་ཞིང་པ་བ ད་ན་ང་ཚ་ དགས་དན་གང་ཡང་ཡད་མ་རེད། ས ་ཨེཅ་ཡུ་ (BHU) ཐན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ ནའང་ཞིང་པ་བ ད་ནས་སྡྱོད་མཁན་མང་པ་ཡད་རེད། རྒྱ་གར་ནང་ལའང་ཡད་ རེད། ནུབ་ཕྱོགས་ལའང་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་ང་ཚོས་དེ་འདའི་དམིགས་ ཡུལ་འཛིན་ག ་མེད། པ་ཕས་གང་བ ད་ཀ ་ཡད་པ་དེ་ཕྲུ་གུས་ཀང་དེ་རང་བ ད་ དགས་ཀ ་མ་རེད། དཔེར་ན་པ་ཕ་དམག་མི་ཡིན་ན་ཕྲུ་གུ་དམག་ལ་འག་དགས་ པའི་བསམ་ཚུལ་དེ་འད་གང་ཡང་མ་རེད། ཡིན་ནའང་འཚོ་ཐབས་ཀ ་བ་བ་ཟེར་བ་དེ་རང་དབང་གི་ཐག་ནས་བ ད་ པ་དང་། མི་གཞན་ག ་གཡག་པ་རྒྱུག་ནས་བ ད་པ་བཅས་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཡད་ པ་ཧ་ཅང་གསལ་པ་རེད། མང་པ་ཞིག་གིས་འཚོ་ཐབས་ཀ ་བ་བ་གཞན་དག་ བ ད་པར། དཔེར་ན། ཚོང་ལྟ་བུ་རྒྱག་ན་མ་རྩ་དགས་པ་དང་། མ་རྩ་མེད་པར་ ཇི་ལྟར་བ ད་དམ་ཞེ་ན། མི་གྱོང་པ་གཅིག་ཡིན་ན་ཚོང་གི་མ་རྩ་ཟེར་བ་དེ་ངེས་ པར་དུ་ཉི་མ་གཅིག་ལ་རག་རག་ཅིག་དགས་ཀ ་མ་རེད། གང་ལྟར་སྒམ་གཞི་
155 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ འདི་ཐག་ལ་འཛིན་རིམ་དང་པ་ནས་བཅུ་གཉིས་བར་ལ་བཅུ་གཉིས་ཀ ་རིང་ སབ་གྲྭ་འགིམས་པའི་མི་ཞིག ལ་བཅུ་གཉིས་ཀ ་ར ས་ལ་མར་ཐན་ཡང་དུས་ གཡག་པ་རྒྱུག་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་མ་གཏགས། གཡག་པ་སྐུལ་མཁན་ཞིག་མ་ རག་པ་ཡིན་ན་རང་གི་ཁ་གཅིག་དེ་རང་གི་ལག་པ་གཉིས་ཀ ས་གས་མི་ཐུབ་ པའི་གནས་ཚུལ་གཅིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན། ལ་བཅུ་གཉིས་བསྡད་པའི་མག་གང་ ཡང་མ་ཐན་པ་རེད། ངས་རྒྱ་གར་ག ་ཤེས་ཡ ན་བས ི ་གནས་ཆ་ཚང་ལས་མེད་ཀི ་ཁྱུ་ཚོགས་ སྐྲུན་མཁན་ག ་བཟ་གྲྭ་ལྟ་བུ་ཆགས་བསྡད་ཡད་ཅེས་བཤད་མྱོང་ཡད། དེ་དངས་ ཡད་ཀི་གནས་ཚུལ་རང་རེད། དེ་ནི་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡན་ག ་ལམ་སལ་གི་སྐྱོན་ ཞིག་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་གཞིར་བཟུང་དགེ་རྒན་ཚད་ལྡན་ ཞིག་རག་ན། ང་ཚོས་འཛིན་གྲྭ་དང་པ་ནས་བཅུ་གཉིས་བར་སབ་སྦྱོང་ཆ་ཚང་ སྤྲད་ཚར་བའི་ར ས། གཡག་པ་རྒྱུག་འདད་ཡད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཕར་ འག་མི་དགས་པར་མིས་ཚུར་གདན་འད ན་ཞུ་བར་ཡང་བ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་ བཟ་དགས་ཀ ་ཡད། རྒྱ་གར་ནང་ལ་ IIT Bombay དང་ IIT Hyderabad དེ་ཚོའི་ནང་ ལ་སབ་གྲྭ་རང་གི་ནང་མི་ཚོ་ཚུར་ཡང་ནས་ལ་དང་པ་གཉིས་པ་ཙམ་ནས་ཁྱེད་ རང་ངའི་སར་ཡང་རགས། ཁྱེད་རང་ཁའི་སར་རྒྱུགས་ཞེས་མི་ཆ་ཚང་བདམས་ འག་ཡི་ཡད་རེད། ཡན་ཏན་ཡད་པ་ཞིག་དང་རང་གི་སབ་ཚན་དེའི་ཐག་ལ་ ཚད་དང་ལྡན་པའི་ བ ང་ཆུབ་པ་གཅིག་ཡ ད་ན་ལས་ཀ་ཧ་ཅང་མང་པ ་རེད། དཔེར་ན་རྒྱ་གར་ནང་ལ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ནའང་ལས་ཀ་དཀན་ཤས་ལྟ་བུར་
156 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། བརྩི་ཡི་ཡད་ཀང་། ད་དུང་རྒྱ་གར་ནང་ལ་ལས་ཀའི་ས་མིག་དུང་ཕྱུར་མང་ པར་མི་མ་རག་པར་སང་པ་ལུས་ཡད་ནའང་། མི་དེ་ལས་མང་བ་ལས་ཀ་མ་ རག་པར་སྒུག་བསྡད་ཡད་པ་དེས་ཅི་ཞིག་མཚོན་ག ་ཡད་དམ་ཟེར་ན། སབ་གྲྭ་ ནས་འཐན་མཁན་ག ་མི་དེ་ཚོ་ལས་ཀར་འག་སའི་ས་ཆ་སང་པ་དེ་ཚོ་ལ་ཕན་ མ་ཐགས་པ་ཞིག་དང་། མ་འཚམ་པའམ་གནས་ཚད་མ་ལངས་པ་ཞིག་ཆགས་ བསྡད་ཡད། གཡག་པ་རྒྱུག་རྒྱུ་དེ་ལས་དན་ཞིག་ཡིན་ན་གཡག་པ་རྒྱུག་ས་མ་ རག་པར་བསྡད་དགས་པ་ཞིག་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མེད། བད་ཀ ་ནང་ལའང་སབ་སྦྱོང་ཉམས་རྒུད་ཀ ་དཀའ་ངལ་ཡང་བ་དེ་ཤེས་ ཡན་དན་དང་ལྡན་པ་སྒྲུབ་མ་ཐུབ་པས་ལེན་པ་རེད་ཅེས་བཤད་ན་དེ་ཏག་ཏག་ རྩ་ནས་སྡྱོད་ཀ ་མེད། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤ ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀ ་འག་འཁ ད་དེ་ ཚོས་བད་ཀ ་ནང་ལ་མུན་ནག་གམ་ཆེས་མུན་ནག་ནས་བཅིངས་བཀྲྱོལ་བཏང་ སེ། ད་ལྟ་ཚང་མ་དེང་རབས་ཆགས་བཞུགས་ཡད་ཟེར་གི་ཡད། རྒྱ་ནག་མི་མང་ སྤ ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་གཞུང་གཉེར་ཅན་གི་སབ་གྲྭའམ། སྒེར་གཉེར་ཅན་ ག ་སབ་གྲྭ་སགས་གང་ཡིན་རུང་། དེ་དག་ལྔ་བཅུ་ང་དགུའི་སན་ག ་ལམ་སལ་ བཞིན་སྡྱོད་མཁན་གཅིག་ཀང་མེད། དེང་རབས་དང་གནའ་རབས་གང་ཡིན་ རུང་། གང་ལྟར་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤ ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀ ས་སན་པའི་ལམ་སལ་ དེའི་འག་སབ་སྦྱོང་བ ད་པ་ཤ་སག་རེད། དེ་ད་དུང་དེང་རབས་ཅན་ལ་བསྒྱུར་ དགས་ཀ ་ཡད་ན། ཁ་རང་ཚོས་དེང་རབས་ཅན་ལ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ཟེར་བའི་ ད ལ་བསྒགས་དེ་རྫུན་པ་ཆགས་ཀ ་ཡད། སྤ ར་བཏང་དེང་རབས་ཅན་ལ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ནའང་། དེང་རབས་ཅན་
157 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ལ་བསྒྱུར་བའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརེ ན་ནས་ལས་མེད་མེད་པར་འག ་བའི་དཔེ་ མཚོན་ལྟ་བུ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་གང་ཡང་མཐང་མེད་སབས། ང་ཚོར་དེ་ཕན་ཐགས་ ཀ ་མ་རེད་བསམ་ག ་འདུག དེང་སང་རྒྱ་གར་ག ་ནང་ UGC དང་ AIU སགས་ཚང་མས་བསམ་བ་ཅི་ཞིག་གཏང་གི་ཡད་དམ་ཟེར་ན། སབ་ཚན་བར ་ པ་རྒྱག་དགས་པའི་སྐྱོར་བཤད་སྡྱོད་ཀ ་ཡད། ལས་ཀ་མི་རག་པའི་སབ་ཚན་དེ་ ཚོ་ཇེ་ཉུང་དང་ལས་ཀ་ཐབ་ས་བའི་སབ་ཚན་དེ་ཚོ་ཇེ་མང་དུ་བཏང་བ། དེང་ སང་འཕྲུལ་ལས་དང་ཚོང་གི་འཛིན་སྐྱོང་ལ་སགས་པ་དང་། བཟ་གྲྭ་ཁག་གི་ འཛིན་སྐྱོང་སགས་སབ་ཚན་གསར་པ་མང་པ་ཞིག་གཙུག་ལག་སབ་ཁང་དེ་ ཚོའི་ནང་གསར་གཏད་བ ད་རྒྱུའི་འབད་བརྩྱོན་བས་ཀང་། ད་དུང་ན་གཞན་ ལས་མེད་དམ་སབ་ཐན་ལས་མེད་ཉུང་དུ་གཏང་ཐུབ་ཀ ་མེད། ང་ཚོས་རག་ཏུ་ཅི་ཞིག་ཞུ་ཡི་ཡད་དམ་ཞེ་ན། སབ་ཚན་བར ་པ་བརྒྱབ་ ནས་ཕན་ཐགས་ཀ ་མ་རེད། སབ་ཚན་སབ་སངས་ཀི་ཁྱད་ཆས་དེ་བརེ་པ་རྒྱག་ དགས། སབ་སྦྱོང་བ ད་སངས་དང་སབ་སྦྱོང་སྤྲྱོད་སངས་གཉིས་ཀའི་སྤུས་ཚད་ དེ་ཡག་ཏུ་གཏང་ཐུབ་ན། གཞི་ནས་སབ་ཐན་ལས་མེད་དེ་ཉུང་དུ་འག་རྒྱུ་རེད། ད་ལྟ་སབ་ཐན་ལས་མེད་མང་པ་ལུས་དགས་དན་ནི། ཁ་ཚོའི་སབ་སྦྱོང་གི་ གནས་ཚད་དེ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་མ་ལངས་པ་དེའི་དབང་གིས་ལུས་པ་ལས། ལས་ ཀ་བ ད་སའི་ས་ཆ་མེད་པར་ལུས་ཀ ་མེད། སབ་ཚན་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་ དེ་ལ་ལས་ཀ་བ ད་སའི་ས་ཆ་ཞིག་ཡང་ངེས་པ་རེད། འཇིག་ར ན་སྤ ་དང་ལྷག་པར་དུའང་རྒྱ་གར་ག ་གཙུག་ལག་སབ་གཉེར་ ཁང་ལ་ས བས་སྐབས། སབ་ཚན་ཡངས་སུ་རགས་པ་དེ་ཚན་རིག་དང་སྒྱུ་རྩལ་
158 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ག ་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཀ ་ནང་ལ་བསྡྱོམས་རྒྱག་གི་རེད། (The Science and Humanity) ཡང་ན་ Science and Arts བཅས་བཤད་ཀ ་ཡད། དེ་བཞིན་ ང་ཚོ་ཡང་རྒྱ་གར་ནང་ཡུན་རིང་པ་བསྡད་སབས་ཚིག་མང་པ་འཇགས་འག་ ཡི་རེད། དེས་ན་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལའང་སབ་ཚན་ག ་སྐད་ ཆ་ཤད་པའི་སྐབས། གལ་ཆེ་བ་དེ་ཚོ་ཟུར་འདན་བས་པ་རེད། དེ་མིན་དེང་ རབས་ཀ ་ས བ་ཚན་ཡ ངས་སུ་ར གས་པ་དེ་བརྒྱད་པའི་ཅ་པ་ཚན་རིག་དང་ སྒྱུ་རྩལ་ཟེར་བའི་ནང་ཚུད་ཡད། ཚན་རིག་གི་ནང་དེང་སང་གི་ Biology, Chemistry ལ་སགས་པ་ཚང་མ་ཚུད་བསྡད་ཡད། སྒྱུ་རྩལ་ག ་ནང་ལ་ Humanity ཡི་སབ་ཚན་ཚང་མ་ཚུད་ཡད། དེའི་ནང་ལ་ས ད་དན་ག ་ཚན་ རིག་དང་། དཔལ་འབྱོར་ག ་ཚན་རིག ས་ཁམས་ཀ ་རིག་པ་ལ་སགས་པ་ཆ་ ཚང་སབ་ཚན་དེ་གཉིས་ནང་བསྡྱོམས་ནས་བཤད་པ་མ་གཏགས་སབ་ཚན་རེ་ རེ་ཟུར་དུ་བཏན་ནས་བཤད་མེད། ཟུར་དུ་བཏན་པ་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་རིང་པ་ཆགས་འག་ཡི་རེད། ཁ་ཤས་ ཡད་པ་དང་ཁ་ཤས་ལུས་པའི་ཉེན་ཁ་ཡང་ཡང་གི་རེད། དེས་ན་ཆབ་སིད་ཀ ་ རིག་པའམ་ས ད་དན་ག ་ཚན་རིག སྤ ་ཚོགས་ཚན་རིག ཁ མས་ལ་སགས་པ་ དེ་ཚོ་ཚང་མ་སྒྱུ་རྩལ་ག ་ནང་ལ་ཚུད་ཡད་སབས། ས ད་དན་ག ་ཚན་རིག་རྐང་ པ་འདི་ནང་ཆད་པ་ཞིག་མ་རེད། ང་ཚོའི་སན་མའི་སྐད་ཆ་ཤད་སངས་བས་ ན་ལུགས་ཀ ི་བསན་བཅས་ཞེས་ལབ་ནའང་འགིག་གི་མེད་དམ་དན་ག ་འདུག དེང་སང་ས ད་དན་ཚན་རིག་ཅེས་བཤད་ཀི་ཡད། དེང་སང་སབ་ཚན་ཚང་ མའི་མཇུག་ཏུ་ཚན་རིག་ཅེས་འབ ་རྒྱུ་བྱུང་ན་ལེགས་པ་ལྟ་བུ་དང་། ཨིན་སྐད་
159 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ནང་ཚང་མར་ཚན་རིག་ཚན་རིག་ཅེས་སྦྱོར་སྡྱོད་ཀ ་ཡད་སབས་ཆབ་ས ད་ཀ ་ ཚན་རིག་ཟེར་ནའང་ཁྱད་པར་མི་འདུག ཆབ་ས ད་ཀ ་ཚན་རིག་ད་ལྟ་ང་ཚོས་ འདི་ནང་ཤད་པའི་སྐབས་ཚན་རིག་དང་སྒྱུ་རྩལ་ཞེས་པའི་ཅ་པ་དེའི་ནང་ལ་ ཚུད་ཡད། ཆ་ཚང་རེ་རེ་བཞིན་མིང་འགད་དགས་ཀ ་མ་རེད། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ལག་ལེན་བསར་རྒྱུ་དེ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ས་ ཉི་མ་གཅིག་ལ་བ ད་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་རེད། ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ལག་ལེན་བསར་ ཐུབ་དང་མི་ཐུབ་གཙོ་ཆེ་ཤས་དེ་དགེ་རྒན་ག ་ནུས་པས་འདང་དང་མ་འདང་ འདི་ཐག་ལ་རག་ལུས་པ་རེད། དཔེར་ན་དགེ་རྒན་ལྔ་བཅུ་ཡད་སའི་སབ་གྲྭ་ གཅིག་ལ་མཚོན་ན་ཉུང་མཐའ་ལའང་དགེ་རྒན་སུམ་ཅུ་ཙམ་ཞིག་ཤེས་ཡན་ ས ི ད་བྱུས་ཀ ་གནད་དན་ཚང་མ་རགས་པ་དང་། འདི་འག་ནས་སྤྲྱོས་པའི་སབ་ སན་བ ེ ད་སངས་ཀ ་ལམ་སལ་ཆ་ཚང་ཤེས་པ་ཞིག་མ་བྱུང་གི་བར་དུ་སབ་གྲྭ་ དེའི་ནང་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་ཀ ་འབྲུ་དན་ཇི་བཞིན་ལག་ལེན་བསར་ཐུབ་རྒྱུ་ ཁག་པ་རེད། ཡིན་ནའང་འཕལ་མར་འགྱུར་བཅས་ལྟ་བུ་སྐབས་རེ་གཏང་ཐུབ་ ཀ ་རེད། ང་ཚོར་ཉི་མ་གཅིག་དགེ་རྒན་ག ་མི་ཤུགས་ཀ ་ནུས་པས་འདང་བ་ཞིག་ བྱུང་བའི་ཉིན་མ་དེར་དབུས་བད་སབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་འག་ལ་ཡད་ པའི་སབ་ཁག་གམ། བད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེ་དང་མ་སུ་རི་བུ་ཁྱིམ་ལ་སགས་པ་རང་ སྐྱོང་སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་འཛིན་སྐྱོང་བ ད་པའི་སབ་ཁག་གི་ནང་ལ་། ཤེས་ཡན་ སིད་བྱུས་ལག་ལེན་བསར་བར་དཀའ་ངལ་གང་ཡང་ཡང་གི་མ་རེད་བསམ་ ག ་འདུག གང་ཡིན་ཟེར་ན་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་དེ་བད་མི་མང་སྤ ་འཐུས་
160 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ལྷན་ཚོགས་ཀ ས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཡིན་སབས། བཙན་བྱོལ་ བད་མིའི་སྒ ག་འཛུགས་ཡ ངས་སུ་རགས་པར་རང་བཞིན་ག ས་ཁྱབ་འག ་ཡི་ རེད། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ས་བཙན་དབང་བ ད་དགས་པའི་གནས་སངས་ གང་ཡང་ཆགས་ཀ ་མ་རེད། བད་མིའི་སྒ ག་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་ཕ ན་རང་སྐྱོང་ དང་གཞུང་འབ ལ་ཟེར་བའི་ཁྱད་པར་གང་ཡང་མེད། བད་མི་མང་སྤ ་འཐུས་ ལྷན་ཚོགས་ཀ ས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ས ད་བྱུས་ཀ ་འ ག་ལ་འག ་མི་དག ས་པ་ ཞིག་ཆགས་ཀི་མ་རེད། ཡིན་ནའང་མཐུན་རྐ ན་དེ་སན་ལ་ཚང་དགས་ཀ ་རེད། མཐུན་རྐ ན་མ་ཚང་བར་སུ་ཞིག་གི་ཐ ག་ལ་དེ་ལག་ལེན་བ ས ར་དག ས་ཞེས་ བཤད་ན། བཤད་པ་ཙམ་དུ་ལུས་པ་མ་གཏགས་གདེང་འཁེལ་བ་ཞིག་ང་ཚོས་ ལག་ལེན་བསར་ཐུབ་ཐབས་མེད་པ་རེད། ལུས་རྩལ་དང་ རྩེ ད་མ འི་རྣམ་ ག ངས་ཀ ་ནང་ལ་གཤ ག་འཐེན་དང་ འགན་བསྡུར་ཆེན་པའི་རྩེད་རིགས་དེ་ཚོ་ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་ཀ ་བར་དུ་མ་རྩེས་ ན་ཡག་པ་ཡ ད་རེད་ཟེར་བའི་ཚིག་གཉིས་པ་དེ་ཟིན་བ ས་གསུམ་པ་བཞི་པ་ ཙམ་ག ་བར་དུ་ཡད། ཡིན་ནའང་མཐའ་མར་གས་ཚོགས་ལ་ཕ ན་པའི་སྐབས་ ཚིག་དེ་ཕ ར་བསྡུ་ཕ ན་པ་རེད། དེས་ན་ད་ལྟ་འདི་ནང་མེད་ཀང་སན་ག ་ཟིན་ བིས་དེ་ཚོའི་ནང་ལ་ཡད་རེད། ཚིག་དེ་ཕ ར་བསྡུ་ཕ ན་པ་མ་གཏགས་ཚིག་དེ་ བསྒྱུར་བ་རེད་ཟེར་བའི་ཚིག་གསར་པ་ཡང་འདི་ནང་ཚུད་མེད། ད་ལྟ་འདི་ ནང་ཡད་པའི་ལུས་གནད་བཅས་ཚུལ་དང་དབུགས་སྦྱོང་ལ་སགས་པ་དེ་ཚོ་ དང་། དེ་བཞིན་ཁྲུས་རིགས་དང་སྐུ་མཉེ་བྱུག་པ་ལ་སགས་པ་དེ་ཚོ་ལག་ལེན་ བསར་མི་ཐུབ་པ་གང་ཡང་མེད། དེ་ཚོ་ལག་ལེན་བསར་བར་ངས་གང་དུ་ཞུས་
161 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ པ་བཞིན་དགེ་རྒན་ག ་འས་ཆས་ཚང་དགས་ཀ ་ཡད། ད་ལྟ་ཡད་པའི་ལུས་རྩལ་ དགེ་རྒན་དང་རྩེད་མའི་དགེ་རྒན་ཚོས་དེ་ཚོ་ལག་ལེན་བསར་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད་ ཟེར་ན་བདེན་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ལག་ལེན་བསར་བར་དང་ཐག་དགེ་རྒན་ ག ་ཆ་རྐ ན་དེ་སྐྲུན་དགས་ཀ ་རེད། དེ་སྒ ག་འཛུགས་ཀ ་ལས་ཀ་གཅིག་ཆགས་འག་ཡི་ཡད། དབུས་བད་སབ་ འཛིན་ཚོགས་ཀི ་འ ག་ལ་ཡ ད་པའི་ས བ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་ལ་ཡ ་ག་ས བ་རྒྱུ་དེ་ ལ་ཁ་ཤས་ཀ ་སན་ནས་འག་འཛུགས་བས་ཚར་བ་རེད། དེ་ང་ཚོས་ཧ་མ་ག་བ་ རེད་མ་གཏགས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡངས་ལ་སབ་འག་བཙུགས་ཟིན་པ་རེད། དབུས་ འབ ང་རིམ་ཤེས་ཡན་ལྷན་ཚོགས་སམ་ CBSE སབ་ཚན་གི་ནང་ལ་ཡ་ག་ སན་མ་ནས་ཚུད་ཚར་བ་རེད། ང་ཚོས་འདིར་ཧ་ཅང་གི་མདུན་སྐྱོད་བས་པའི་ གནས་སངས་ཤིག་གང་ཡང་མ་རེད། དབུགས་སྦྱོང་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་དེང་སང་ དྷ་སར་ཡ ད་པའི་བ ད་མི་རྒན་པ་མང་ཆེ་བ་སྭ མཱི རཱམདེབ་ཀི ་ས བ་མ་ཆགས་ བསྡད་འདུག ཁྱེད་རང་ཚོའི་ཁད་ལའང་སྭམཱིརཱམདེབ་ཀ ་སབ་མ་མང་པ་ཡད་ ཀ ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ཚོ་ལག་ལེན་ལ་མ་འཁེལ་ན་ལད་ཟླྱོས་བ ད་པ་ཙམ་མ་གཏགས་ཕན་ ཐགས་གང་ཡང་མེད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལག་ལེན་ལ་འཁེལ་དགས་ཀ ་རེད། དེ་ ནས་རང་བཞིན་ག ་བཅས་ཐབས་དེ་ཚོ་རིམ་པས་ང་ཚོའི་འཕད་བས ན་རྒྱབ་ ལངས་ཀི་ལག་ལེན་བསར་དགས་པའི་ས ད་བྱུས་ཀ ་ནང་ལ་ས བས་བསྡད་ཡད། དེས་ན་སྐུ་མཉེ་དང་བྱུག་པ་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་ཡང་ལག་ལེན་དུ་མ་འཁེལ་བ་གང་ ཡང་མེད། ད་ལྟ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་མ་གཏགས་ལག་ལེན་དུ་འཁེལ་ག ་མེད།
162 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྐར་གངས་ལྔའམ་སྐར་གངས་ལྔ་ལས་མང་བའི་མགན་ཁང་དེ་ཚོའི་ནང་ལ་སྐུ་ མཉེ་བྱུག་པ་དང་། ཡང་ན་ཀེརལཱ་ལ་སགས་པའི་མངའ་སྡེ་བ ་བག་པའི་ནང་ལ་ རྒྱ་གར་ག ་སལ་རྒྱུན་ག ་སྐུ་མཉེ་བྱུག་པ་དེ་ཚོ་གང་ཆེན་པ་ཡིན་སབས་མི་ཚང་ མས་བ ད་ཐུབ་ཀ ་མེད། སབ་གྲྭའི་ནང་ལ་དེ་འདའི་དགེ་རྒན་དང་ལས་བ ད་ཀ ་ མཐུན་རྐེན་འཛོམས་པའི་ཉིན་མ་དེར་ལག་ལེན་བསར་མི་ཐུབ་པ་གང་ཡང་ མེད་པ་རེད། སྤིར་བཏང་ལག་ལེན་དུ་འཁེལ་དང་མི་འཁེལ་ག ་གནས་ཚུལ་ ཡངས་སུ་རགས་པ་དེ་དགེ་རྒན་རྐང་པར་རག་ལུས་པ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་སིད་བྱུས་འདི་ཉིད་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ས ད་ བྱུས་རེད། དགེ་རྒན་ག ་མཐུན་རྐ ན་མ་འཛོམས་པའི་བར་ལ་སྣ་ཁ་གཅིག་ཀང་ ལག་ལེན་ལ་འཁེལ་ག ་མ་རེད། ས ད་བྱུས་གཏན་ལ་འཁེལ་བ་ཡིན་ནའང་ བསམ་པ་བཟང་བ་ཙམ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན་བང་ཆུབ་སེམས་པའི་སན་སེམས་ སྐ ས་པ་ཡིན་ནའང་སྤྱོད་པ་ལ་མ་བསབ་ན། བསམ་པ་བཟང་བ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ ཚུལ་གསུངས་པ་ལྟར་རེད། ང་ཚོས་ཤེས་ཡན་ས ད་བྱུས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིན་ ནའང་ས ད་བྱུས་བསན་རྒྱུ་གཅིག་དང་བཀག་རྒྱུ་གཅིག་ཡད་པ་ལས། དེ་དངས་ སུ་ས་ཆའི་སྒང་ལ་བབས་ནས་ས ད་བྱུས་ནང་བཞིན་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་ལག་ལེན་ དུ་བསར་བ་ལ་དགེ་རྒན་གི་མཐུན་རྐ ན་དེ་ཚོ་ཚང་དགས་པ་རེད། དེས་ན་ དགེ་རྒན་གི་མཐུན་རྐ ན་ཚང་བའི་ཆེད་དུ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ས་ཕུགས་ རྒྱང་རིང་པའི་འཆར་གཞིའི་འག་ནས་དགེ་རྒན་འས་སྦྱོང་གཏང་བ་དང་། དགེ་ རྒན་ཡད་བཞིན་པ་དེ་ཚོར་དུས་ཐུང་གི་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲྱོད་པ། ཡང་ཁ་ཤས་ལ་དུས་ ཚོད་ཕན་བུའི་རིང་བའི་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲྱོད་པ་ལ་སགས་པ་བང་བསྒ གས་ནས་ལས་
163 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དན་བ ད་བཞིན་པ་རེད། དེས་ན་ང་ཚོས་ན ར་འཁྲུལ་ཤ ར་བ་ལ་བཟ ་བཅ ས་དང་ཉམས་མྱོང་ གསག་གིན་གསག་གིན་ལག་ལེན་བསར་ཏེ་གམ་པ་བརྒྱབ་ནས་འག་རྒྱུ་རེད་ མ་གཏགས། ས ད་བྱུས་འདིའི་ནང་ལ་གང་ཡད་པ་དེ་ཚོ་ས་ཆའི་སྒང་ལ་ཉི་མ་ གཅིག་ལ་ལག་ལེན་བསར་རྒྱུ་དེ་སབ་གྲྭ་གཞན་དག་ཕར་ཞག་དཔེ་སན་སབ་ གྲྭའི་ནང་ལའང་ཡང་ཐུབ་ཀ ་མེད། དེས་ན་ང་ཚོས་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་ལག་ ལེན་བསར་ཐུབ་པ་མ་བྱུང་གི་བར་དུ་སྒུག་བསྡད་ན་དེ་ཡང་འག ག་གི་མ་རེད། སྒུག་སྡྱོད་དགས་དན་གང་ཡང་མེད། དེ་རིང་གཅིག་ལག་ལེན་དུ་འཁེལ་ན་དེ་རང་ལག་ལེན་ལ་འགེལ་རྒྱུ་ རེད། སང་ཉིན་གཅིག་ལག་ལེན་དུ་འཁེལ་ན་དེ་རང་ལག་ལེན་ལ་བཀལ་ ཏེ་ཐིགས་པ་བསགས་པའི་རྒྱ་མཚོ་ལྟར་རིམ་གས ག་བ ེ ད་ནས་འག་དགས་པ་ མ་གཏགས། ཡངས་སུ་རགས་པ་ཉི་མ་གཅིག་ལ་ཡང་ཐུབ་ཐབས་མེད་སབས། དགེ་རྒན་ཚོས་ས ན་དང་པ ར་བསམ་བ ་འགྱུར་བ་གཏ ང་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པ ་ རེད། དགེ་རྒན་ག ་བསམ་བའི་ནང་དེ་གང་འད་ཡིན་ནམ་བསམ་པ་དང་། ཡང་ ན་ཚོད་ཐེབས་མ་ཐེབས་དང་། ཡང་མིན་ན་དེ་རྩ་བ་ནས་འག ག་གི་མི་འདུག་ བསམ་པའི་ལག་རག་དང་། ཡང་ལྟ་གྲུབ་ཀ ་ཆ་ནས་ཡག་པ་འདུག་ས ེ ་ལག་ ལེན་ལ་འགེལ་ཐུབ་ཐབས་ཡད་མ་རེད་བསམ་པའི་ཞུམ་པ་ལྟ་བུའི་བསམ་ཚུལ་ དེ་ཡད་ན། དགེ་རྒན་དེས་གནས་ཚུལ་མཁྱེན་ནའང་ལག་ལེན་བསར་ཐུབ་རྒྱུ་ ཧ་ཅང་ཁག་པ་རེད། རང་གི་ངས་ནས་སིད་བྱུས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཡད་པ་དང་ཡིད་ ཆེས་ཡ ད་པའི་ཐ ག་ནས་ལག་ལེན་བ ས ར་བའི་སྐབས་མ་འདང་བ་བྱུང་ཚེ།
164 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ངས་འབད་བརྩྱོན་བས་ནས་འདང་བ་ཞིག་བཟ་བསམ་པའི་ཆད་སེམས་ཡད་ ན༑ ཟླ་བ་ལྔ་དྲུག་གི་ནང་ལ་དགེ་རྒན་དེ་ཚོ་འགྱུར་བ་འག་ཐུབ་ཀ ་རེད་བསམ་ ག ་འདུག ད་ལྟ་ང་ཚོར་དཀའ་ལས་ཁག་ཤ ས་དེ་བསམ་བ ་འགྱུར་བ་གཏ ང་རྒྱུ་ དེ་རེད། བསམ་བ་འགྱུར་བ་ཕ ན་ཚར་བ་ཡིན་ན། གཞན་པ་དེ་ཚོ་ལག་ལེན་ བསར་བར་དེ་ཙམ་གིས་དཀའ་ངལ་འཕད་ཀ ་མ་རེད། ཕྲུ་གུའི་རྒྱུད་ཀ ་ནུས་ པ་ལ་གུས་བརྩི་བ ད་རྒྱུ་དང་། སད་པའི་ཐབས་ཤེས་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ནས་ བ ད་རྒྱུ། སབ་སན་གི་ལས་རིམ་ག ་ནང་ལ་མཚུངས་བསྡུར་དང་འགན་བསྡུར་ ག ་གཤིས་ཀ་དེ་རྩ་བ་ནས་མེད་པར་བཟ་རྒྱུ། ཉེས་ཆད་དང་གཟེངས་བསད་ ཀ ་ལམ་ནས་ཕྲུ་གུ་ཡར་རྒྱས་གཏང་བའི་ཐབས་ཤེས་མི་བ ད་པ་བཅས་ནི་ས ད་ བྱུས་འདིའི་ནང་དན་སྙིང་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེ་ཚོ་བསམ་བའི་ནང་ལ་འཇགས་ ཐུབ་ན། དེ་མ་ཡིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཚགས་པ་དང་ཆུང་ཆུང་དེ་ཚོ་རིམ་ པས་འག ག་འག་ཡི་རེད་བསམ་ག ་འདུག ད་ལྟ་འདིའི་ནང་ཤེས་ཡན་སིད་བྱུས་དང་འབེལ་བའི་ད ་བ་མང་ཆེ་བར་ དངས་དང་བརྒྱུད་པའི་སྒྱོ་ནས་ལན་ཞུས་ཤིང་། དེའི་རྒྱབ་ལངས་ཀ ་ལྟ་གྲུབ་ ཀ ་གནས་སངས་དེ་ཚོའང་གང་འཚམ་ཞིག་ཞུས་ཟིན་པ་ཡིན། ད ་བ་རེ་ཟུང་ ཞིག་ཐད་ཀར་འཛིན་སྐྱོང་དང་འབ ལ་བ་ལས་ས ད་བྱུས་དང་འབ ལ་བ་ཡད་ པ་མཐང་གི་མི་འདུག དེས་ན་ལས་རིམ་འདིའི་ནང་འཛིན་སྐྱོང་དང་འབ ལ་ བའི་གནས་ཚུལ་རིགས་བག་ག ང་བ ད་དགས་དན་མི་འདུག་སྙམ། །
165 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ རྲིགས་ལམ་འདུ་འཛོམས་རྒྱས་པའྲི་དབུ་འབེད་མཛད་སློར་ ར ྲི གས་ལམ་ག ྲི ་གལ་གནད་ཐ ློ ག་གནང་བའ ྲི ་གསུང་བཤད།* ༄༅། །རིགས་ལམ་འདུ་འཛོམས་རྒྱས་པའི་ཚོགས་འདུར་ཕེབས་པའི་སྐབས་ ཡུལ་དགེ་འདུན་པ་རྣམ་པ་དང་། དཔལ་ལྡན་ཤེས་རིག་བཀའ་བན་མཆག ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ། བུ་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེས་གཙོས་པའི་ ཤེས་ཡན་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ། དེ་རིང་འདུས་ཚོགས་འདིའི་ མགན་ག ་གཙོ་བ་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་སབ་ཕྲུག་ཕ་མ་ཡངས་ ལ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ས་ག་སྒ ག་གནང་བའི་རིགས་ལམ་འདུ་འཛོམས་ རྒྱས་པ་འདི་ཐག་ཕེབས་པར་དགའ་བསུ་ཡད། ཚང་མར་འཚམས་འད ་དང་ བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། རིགས་པའི་ལམ་ལ་ས བ་གཉེར་བ ད་རྒྱུ་དེ་མི་ཚེའི་ནང་ལ་ས བ་སྦྱོང་ གང་འད་ཞིག་བ ད་པ་ཡིན་ནའང་། དེ་ཚོ་ཚང་མའི་གཞི་མ་ལྟ་བུ་དང་། འཇུག་ * ཕ ྲི ་ལ ྩོ ་ ༢༠༡༥ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༣ ཉ ྲི ན་བཀའ་བ ན་ཁྲི་ཟུར་༸སྐྱབས་རེ་སྩོབ་དཔ ན་ཟམ་གད ང་ ར ན་པ ྩོ ་ཆེ་མཆྩོ ག་ག ས་དྷ་ སྟེ ང་བ ད་ཁ མ་དུ་རྒྱ་བལ་གཉ ྲི ས་ཀ ྲི ་གཏན་ཉ ན་ས བ་གྲྭ་ཁག་ག ་ ར གས་ལམ་འདུ་འཛོམས་རྒྱས་པའ ་དབུ་འབ ད་མཛད་ས འ ་ཐ ག་གནང་བའ ་གསུང་བཤད།
166 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ངགས། འཇུག་སྒྱོ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཀ ་ཡད་རེད། དེར་བར ན་ཁྱེད་རང་ཚོར་ རིགས་པའི་ལམ་ལ་སབ་སྦྱོང་བ ད་རྒྱུའི་ག་སྐབས་བྱུང་བ་དེ་འཇིག་ར ན་འདིའི་ ཐག་སབ་ཕྲུག་གི་གངས་འབར་ཧ་ཅང་མང་པ་ཡད་པའི་ནང་ནས་བསད་སྡེ་ ཆེ་ཤས་དང་སྐལ་པ་བཟང་ཤས་ཡིན་སྙམ་པའི་སབས་པ་གནང་ཆག་གི་རེད། གང་ལགས་ཤེ་ན། རིགས་ལམ་དེ་ཡག་པ་ཞིག་མཁྱེན་པ་ཡིན་ན། ཕ ་ནང་གི་ རིག་པའི་གནས་གང་ལའང་ལས་ས་པ་དང་སབས་བདེ་པས་འཇུག་ཐུབ་པའི་ ནུས་པ་དེ་ར ད་ཀ ་རེད། དེས་ན་རིགས་ལམ་ནི་སབ་སྦྱོང་བ ད་རྒྱུའི་ལག་ཆ་ཧ་ ཅང་གལ་ཆེ་ཞིག་རེད། སྤ ར་བཏང་སབ་སྦྱོང་བེད་པའི་སྐབས་ལ་སབ་ཚན་ འདེམས་སངས་དང་སབ་ཚན་གལ་གནད་ཆེ་ཆུང་བརྩི་སངས་དེ་མ་ནར་བར་ བ ད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པ་རེད། དེ་ནར་བ་ཡིན་ན་སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་དུས་ ཚོད་གལ་ཆེན་པ་ཆུད་ཟས་སུ་འག་བའི་ཉེན་ཁ་ཡད་རེད། རྒྱ་གར་ག ་ ས ་མ འི་གསུང་རྒྱུན་ཞིག་ཡ ད་པ་དེ་མཉམ་མེད་ཇ ་བ ་ཆེན་ པ ས་བ ད་པ་ཚོར་བཀའ་ས བ་གནང་བའི་སྐབས་ལ་གསུང་རྒྱུན་དེ་ ད ངས་ གནང་ཡད། ཁྱེད་རང་ཚོས་གསན་ཡད་ཀ ་རེད། ཚེ་ནི་ཡུན་ཐུང་ཤེས་བའི་ རྣམ་པ་མང་། །ཚེ་ཡི་ཚད་ཀང་ཇི་ཙམ་མི་ཤེས་པས། །ངང་པས་ཆུ་ལས་འ་མ་ ལེན་པ་ལྟར། །རང་གི་འདད་པ་དང་པར་བང་བར་བ། །ཞེས་གསུངས་པ་དངས་ ཡད་གནས་ཚུལ་རེད། ང་ཚོའི་མི་ཚེ་འདི་ཧ་ཅང་ཐུང་ཐུང་རེད། དེང་སང་འཕད་བསེན་ཡར་ རྒྱས་དང་མིའི་ཚེ་ཚད་རིང་དུ་འག་ཚུལ་བཤད་ཀ ་ཡད་ནའང་། འཇིག་ར ན་ འདི་ནང་ལ་བརྒྱ་བརྒལ་ནས་སྡྱོད་མཁན་མཛུབ་མའི་ས ང་ལ་གངས་ཀ་ཐེབས་
167 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཙམ་མ་གཏགས་ཡད་མ་རེད། མང་ཆེ་བ་ལ་བརྒྱའི་སན་ལ་ཚེ་རགས་ཀ ་ཡད་ རེད། ལ་བརྒྱའི་ཚེ་དེ་ཡང་ཞིབ་འཇུག་བ ད་ན། དཔེར་ན་ཉི་མ་གཅིག་གི་ཆུ་ ཚོད་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་ནང་ནས་ཆུ་ཚོད་དྲུག་བདུན་ཙམ་གཉིད་ལ་བདག་འག་ བ་དང་། དེ་ནས་ཁ་ལག་ཟ་བ་དང་། འཆམ་འཆམ་འག་བ། རྩེད་མ་རྩེ་བ། སྐད་ ཆ་ཤད་པ། གས་སག་གྱོན་པ་དང་ཕུད་པ་སགས་ཀི་དུས་ཚོད་དེ་བརྩིས་ན། སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་དུས་ཚོད་དེ་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད། རྩིས་ཡག་པ་བ ད་ནས་ བརྒྱབ་ན། མི་ལ་བརྒྱ་ཐམ་པ་སྡྱོད་མཁན་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། ཐག་མའི་ལ་དྲུག་ བདུན་ཙམ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ཡིན་པའི་དབང་གིས་སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་ག་སྐབས་ མེད་པ་དང་། མཐའ་མའི་ལ་བདུན་ཅུ་བརྒྱད་ཅུ་བརྒལ་དུས་རྒས་འཁགས་ ཆགས་ནས་སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་ནུས་པ་མེད། དེས་ན་དང་པའི་ལ་ལྔ་དང་ར ས་མའི་ལ་ཉི་ཤུ་ཙམ་ཕུད་ན་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་ ལྔ་དེ་རང་ནས་རགས་ཚར་བ་རེད། དེའི་དབར་ལ་བདུན་ཅུ་དན་ལྔ་ཡད་པའི་ ནང་ནས་ངས་གང་དུ་ཞུས་པའི་དུས་ཚོད་གཞན་རྣམས་ཕུད་ན། ལ་བདུན་ ཅུ་ད ན་ལྔ་ནས་དང ས་གནས་ས བ་སྦྱོང་བ ད་པའི་དུས་ཚོད་དེ་ལ ་བཅུ་བཅ ་ ལྔ་ཙམ་མ་གཏགས་མེད་སབས། སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་དུས་ཚོད་ཐུང་ཐུང་རེད། དུས་ཚོད་དེ་འད་ཞིག་གི་ནང་སབ་སྦྱོང་བ ད་ཚར་རྒྱུའི་ཤེས་བའི་རྣམ་གངས་ དེ་ཡང་ཉུང་ཉུང་རེད་དམ་ཟེར་ན། ཤེས་བའི་རྣམ་གངས་ཧ་ཅང་མང་པ་རེད། དེང་རབས་ཀི་ཤེས་བའི་རྣམ་གངས་ལའང་ཚན་རིག་དང་། སྒྱུ་རྩལ། སྤ ་ཚོགས་ ཚན་རིག་སགས་རེ་རེ་ལའང་མི་ཚེ་ཆ་ཚང་སབ་སྦྱོང་བས་ཀང་མི་འདང་བའི་ སབ་ཚན་མང་པ་ཡད།
168 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སལ་རྒྱུན་ག ི ་སབ་ཚན་ལྟ་བུར་མཚོན་ནའང་རིག་བ ད་དང་རིག་བ ད་ ཀ ་ཡན་ལག་ལ་སགས་པ་དང་། རིག་པའི་གནས་ཆེན་ལྔ་དང་གནས་ཆུང་ ལྔ་ལ་སགས་པ། བཟ་ཡི་གནས་བཅ་བརྒྱད་ལ་སགས་པ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ རུང་། དན་ཚན་རེ་རེ་ལའང་མི་ཚེ་ཁ་ཤས་འགར་རྒྱུའི་སབ་ཚན་ཤ་སག་རེད། གལ་ཏེ་ཚེ་ཐུང་ཐུང་ཡིན་ནའང་ལ ་ཇི་ཙམ་བསྡད་མིན་ཐ ག་མ་ནས་ངེས་པ་ ཞིག་ཡད་ན། ངས་ལ་དེ་དང་དེ་ལ་སབ་སྦྱོང་འདི་དང་འདི་བ ད་བསམ་པ་ལྟ་བུ་ འཆར་གཞི་བསྒ ག་ཆག་གི་རེད། དེས་ན་ཚེ་ཡི་ཚད་ཀང་ནམ་འཆི་ལ་ངེས་པ་ མེད་པས་ནམ་ཞིག་རགས་མིན་གཏན་མ་འཁེལ་བ་ཞིག་རེད། དེར་བར ན་ད་ ལྟ་ང་ཚོས་སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་སྐབས་ལ་སབ་ཚན་ལ་གདམ་ཀ་བ་རྒྱུ་གང་ཡང་ མེད་པ་རེད། ཚང་མ་སབ་དགས་པ་ཤ་སག་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་གལ་གནད་ཆེ་ ཆུང་བརྩིས་ནས་དང་པ་གང་བང་དགས་པ་དང་། གཉིས་པ་གང་བང་དགས་པ་ དེ་བང་བསྒིག་དགས། ཨིན་ཇིའི་སྐད་ལ་ Prioritize ཡང་ན་ཧིནྡ འི་སྐད་ནང་པྲཱཐམིཀཏ་ བརྩི་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ་རེད། (སབ་ཕྲུག་ཚོའི་ནང་ལ་ཨིན་སྐད་མི་མཁྱེན་མཁན་ ཕལ་ཆེར་ཡད་ཀ ་མ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཁྱེད་རང་ཚོ་ཧ་ལམ་ཨ་མའི་ཁག་ པར་ཡད་དུས་ནས་ཨིན་ཇི་སབ་རྒྱུ་འག་བཙུགས་ཟིན་པ་ཤ་སག་རེད། བད་ པའི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་ནང་ལ་ཨིན་ཇིའི་སྐད་བསབ་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་པ་བརྩི་ སྡྱོད་ཀ ་ཡད་རེད། དེར་བརེན་དེ་རིང་ཁྱེད་རང་ཚོར་སྐད་ཆ་ཤད་སྐབས་ཨིན་ ཇིའི་ཚིག་དེ་སྐབས་སྐབས་ལ་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ་ཡིན་ན། ག་བར་འཕད་ས་ བ་ཡང་ས ད། དེ་མིན་ནམ་རྒྱུན་བད་སྐད་ཐག་བཤད་དུས་སྐད་ཡིག་གཞན་པ་
169 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བས ་མི་དགས་པར་གཙོ་འདན་བ ད་ཀ ་ཡད།) དེས་ན་རང་གི་འདད་པ་དང་ པར་བང་བར་བ་ཞེས་བ་ངང་པ་ལ་དཔེ་བཞག་ནས་གལ་གནད་ཆེ་ཆུང་ངམ་ Prioritize བ ད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པ་ཡིན་པ་གསུངས་པ་རེད། དཔེར་ན་བ་ངང་ པ་དེ་ཚོ་ལ་ཆུ་དང་འ་མ་བསེས་ནས་སྤྲད་ན། ངང་པའི་མཆུ་ཏ་ལ་རྩི་ (Chemical) ཞིག་ཡད་པ་དེའི་དབང་གིས་ཆུ་ལས་འ་མ་ཟུར་དུ་ཕ ་ས ་བཏུང་ཐུབ་ཀ ་ ཡད་རེད། ངང་པས་ཆུ་ལས་འ་མ་ལེན་པ་ལྟར། །རང་གི་འདད་པ་དང་པར་བང་ བར་བ། །ཞེས་ས་སར་དགས་པའི་སབ་ཚན་དེ་ཟུར་དུ་བཏན་ཅིང་བང་ བསྒ གས་ནས་གལ་ཆེ་བ་དེ་ཐ ག་མར་བ ས བ་དག ས་གསུངས་པ་དེ་ཧ་ཅང་ བདེན་པ་རེད་ལ། དངས་ཡད་གནས་སངས་ཀང་རེད། དཔེར་ན། ཐག་རིང་པ་ ནས་དྷརྨཤཱལཱར་ཡང་མཁན་ཞིག་ལ་ཆ་བཞག་ན། ཁ་རང་འདིར་ཡང་ས ་ལས་ ཀ་བཅ་ལྔ་ཉི་ཤུ་བ ད་རྒྱུ་ཡད་པ་དང་། ཉི་མ་གཉིས་ལས་བསྡད་རྒྱུ་མེད་ན། ཁ་ རང་གི་བསམ་བའི་ནང་ལ་ང་ཉི་མ་གཉིས་ལས་བསྡད་རྒྱུ་མེད། ལས་ཀ་ཧ་ཅང་ མང་པ་ཡད་པས། ཉི་མ་གཉིས་ནང་དང་པ་གང་ཞིག་བ ད་དགས་སམ། གཉིས་ པ་གང་ཞིག་བ ད་དགས་སམ། ཕ ར་མ་ལག་གང་ངེས་པར་དུ་བ ད་དགས་པ་ཅི་ ཞིག་ཡད་པ་བང་བསྒིག་གི་རེད། བང་བསྒིགས་ན་ལས་དན་སྒྲུབ་ས་བ་དང་། བང་མ་བསྒ གས་ན་ནར་བའི་ཉེན་ཁ་ཡད་རེད། ཚེ་ནི་ཡུན་ཐུང་ཤེས་བའི་རྣམ་ པ་མང་། །ཚེ་ཡི་ཚད་ཀང་ཇི་ཙམ་མི་ཤེས་པས། །ཞེས་པ་དེ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བཀད་ དེ༑ ངང་པས་ཆུ་ལས་འ་མ་ལེན་པ་ལྟར། །ཞེས་པ་དཔེ་ལ་བཀད་ནས་ས་སས་ བསབ་རྒྱུའི་སབ་ཚན་གང་ཞིག་སན་ལ་བསབ་དགས་སམ། སབ་ཚན་གང་
170 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཞིག་གལ་ཆེན་པ ར་བ རྩི ས་པ་དེ་ བ ང་བར་ བ ་ཞེས་བཀའ་ས བ་གནང་བ་དེ་ དངས་ཡད་གནས་སངས་རང་རེད། ང་ཚོས་རང་གི་འདད་པ་དང་པར་བང་དགས་ན། ཇི་ལྟར་བང་དགས་ པ་དང་། བང་དགས་པ་དེ་གང་དང་གང་ཡིན་པ་ས་སས་འདེམས་སངས་ཤེས་ ཀ ་མ་རེད། དེར་བར ན་ར ་བདག་ཉིད་ཆེན་པ་ཙོང་ཁ་པས། ས ད་པའི་ཕུན་ ཚོགས་གཡ་བ་གག་གི་གར། །ལང་ཚོ་མི་སྡྱོད་རྒྱུག་པའི་རི་གཟར་ཆུ། །དེ་ལྟར་ ཤེས་ནས་བ་གས་ཆེན་པ་འགས། །བདག་གིས་རིག་གནས་གང་ལ་སྦང་སྙམ་ ན༑ ༑ཞེས་རང་གི་མི་ཚེས་མཚོན་པའི་ས ད་པའི་ཕུན་ཚོགས་དེ་གག་གི་གར་ རམ་གག་འཁྱུག་པ་བཞིན་མགྱོགས་པར་ཡལ་འག་བ་དང་། ལུས་ཀ ་ལང་ཚོ་ དར་ལ་བབ་པའམ་གཞན་ནུའི་གནས་སྐབས་འདི་ཡང་རི་གཟར་ག ་འདབས་ ནས་ཆུ་འབབ་པ་བཞིན་མགྱོགས་པར་འག་བར་གསུངས་པ་དེ། དངས་སུ་རང་ མཐང་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན། མི་ཁ་ཤས་ལ་ཤས་མ་ཐུག་པ་ཡིན་ན། ལ་ གཉིས་གསུམ་ར ས་ན་ཚོད་གང་འཚམས་རྒས་ཟིན་པ་མཐང་ཐུབ། དེས་ན་ལུས་ཀ ་ལང་ཚོ་དེ་རི་གཟར་ག ་ཆུ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། དེ་ལྟར་ཤེས་ ནས་བ་གས་ཆེན་པ་འགས། །བདག་གིས་རིག་གནས་གང་ལ་སྦང་སྙམ་ན། ། ཞེས་ལང་ཚོའི་གནས་ལུགས་དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ཤེས་ནས་རིག་གནས་གང་ཞིག་ ལ་སྦང་དགས་སམ་སྙམ་ན། ར ་རིན་པ་ཆེས། རིགས་ལམ་ཕ་མ་ཕ ད་པའི་རྣམ་ དཔྱྱོད་དང་། །གསུང་རབ་གདམས་པར་ཤར་བའི་ཉམས་ལེན་དང་། །ཚིག་སྦྱོར་ ཚུལ་ལ་མཁས་པའི་ངག་གི་དཔལ། །ས་ས ང་འདི་ན་རིན་ཆེན་རྣམ་གསུམ་ སྣང་། །ཞེས་དང་པར་སྦང་དགས་པ་ནི་རིགས་ལམ་ཕ་མ་འབ ད་པའི་རྣམ་
171 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དཔྱྱོད་དེ་རེད། རིགས་པའི་ལམ་ནས་ཤེས་བའི་གནས་ལ་ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་ པ། ཡད་པ་དང་མེད་པ། འས་པ་དང་མི་འས་པ། བང་བར་བ་བ་དང་འདར་ བར་བ་བ་གང་ཡིན་པ་དབ ་བ་ཕ ེ་བ་མ་གཏགས། རིགས་པ་མི་ཤེས་མཁན་ཞིག་ གིས་དེ་དབ ་འབ ད་ཤེས་ཀ ་མ་རེད། དེས་ན་རིགས་ལམ་ཕ་མ་འབེད་པའི་རྣམ་ དཔྱྱོད་དེ་སབ་སྦྱོང་ཚང་མའི་ནང་ནས་གལ་ཆེ་ཤས་དང་སན་དང་པར་སྦྱོང་ བའི་སབ་ཚན་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་པ་རེད། དེའི་རེས་ལ་ཆས་བ ད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། གསུང་རབ་གདམས་པར་ ཤར་བའི་ཉམས་ལེན་དེ་དགས་པ་དང་། ཡང་ཆས་བ ད་མཁན་ཡིན་མིན་ལ་ མ་ལྟྱོས་པར་ཡན་ཏན་ཅན་ཞིག་བེད་པ་ཡིན་ན། རང་གིས་གང་ཤེས་པ་དེ་ ངག་གི་རང་བཞིན་ག ་ཐག་ནས་མངན་པར་གསལ་བར་བེད་པའི་ནུས་པ་ས ། ཚིག་སྦྱོར་ག ་ཚུལ་ལ་མཁས་པའི་ངག་གི་དཔལ་ལ་འབ ་ཤེས་པའམ་རྩྱོམ་ཤེས་ མཁན་ཞིག་དགས། གསུམ་པ་དེ་ས་ཡི་ས ང་ལ་རིན་པ་ཆེ་གལ་ཆེ་ཤས་རྣམ་ པ་གསུམ་ལ་བརྩི་ཆག་གི་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་དངས་ཡད་ཀ ་གནས་ཚུལ་ རེད། རིགས་ལམ་ཕ་མ་འབེད་པའི་རྣམ་དཔྱྱོད་ཅིག་མེད་ན། སབ་སྦྱོང་བ ད་མི་ ཐུབ། སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ནའང་། གཏིང་ཟབ་མེད་པར་འདམ་ ལ་བཏབ་པའི་ཕུར་པ་ལྟ་བུ་མ་གཏགས། ས་བརན་པར་བཏབ་པའི་ཕུར་པ་ལྟ་ བུ་གཡ་འགུལ་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡང་ཐབས་མེད། སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་སྐབས་ སབ་སྦྱོང་གི་སྐྱོན་དང་ཡན་ཏན་དབ ་བ་འབ ད་སངས་ནི། སབ་སྦྱོང་བས་ནས་ ཤེས་པ་དེ་སབ་སྦྱོང་གི་ཡན་ཏན་རེད། སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་དགས་པ་དེ་ཤེས་ པའི་ཆེད་དུ་རེད། སབ་སྦྱོང་བས་པ་གང་ཞིག་ལ་མ་ཤེས་པར་ཆ་བཞག་ནས་
172 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། འག་བ་དེ་སབ་སྦྱོང་གི་སྐྱོན་རེད། རྒན་ལགས་ཀ ས་རེད་གསུངས་པ་དེ་ཡིན་ པ་རེད་བསམས་པ་དང་། རྒན་ལགས་ཀིས་མ་རེད་གསུངས་པ་དེ་མ་ཡིན་པ་ རེད་བསམས་པ། དེབ་ནང་རེད་ཅེས་བ ས་པ་དེ་ཡིན་པ་རེད་བསམས་པ། མ་ རེད་ཅེས་བིས་པ་དེ་ལ་མིན་པར་ཆ་བཞག་ནས་ཕ ན་པ་དེ་ཤེས་པ་མ་རེད། ཆ་ བཞག་ནས་ཕ ན་པ་རེད། ཧིནྡ འི་སྐད་ལ་དེའི་འགེལ་བཤད་དུ་ཇནནཱ་དང་མཱནནཱ་ཞེས་སབས་བདེ་ པ་ཡད་རེད། ཇནནཱ་ཟེར་ན་ཤེས་པ་དང་། མཱནནཱ་ཟེར་ན་ཆ་བཞག་པ་ཟེར། ཨིན་ཇིའི་སྐད་དུ་ to understand དང་ to accept གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ ཆེན་པ་ཡད་རེད། Understand ཞེས་པ་ས་སས་དངས་ཡད་ཀ ་གནས་ཚུལ་ དེ་མཐང་ནས་ཤེས་རགས་བྱུང་བ་དེ་ལ་ཟེར། Accepted ཞེས་པ་མི་ཞིག་གིས་ རེད་ཅེས་ཟེར་ན་དེ་རང་ཡིན་པར་ཁས་བངས་པའམ་ཆ་བཞག་པ་ལ་ཟེར། ཆ་ བཞག་པ་དེ་ལས་རྨྱོངས་ཞེན་ཡང་གི་རེད། རྨྱོངས་ཞེན་ནི་ཤེས་ཡན་ག ་འགལ་ ཟླ་རེད། ཤེས་ཡན་ནི་ཡན་ཏན་ཞིག་ཡིན། ཐག་མར་དངས་པ་གང་ཞིག་གི་ང་ བ་གང་ (what) ཞེས་པ་དེ་ཤེས་དགས། དེ་ཤེས་ན་དེའི་མཇུག་ཏུ་ཅིའི་ཕ ར་ (why) ཟེར་བ་དེའི་ཐག་བསམ་བ་བཏང་ནས། དངས་པ་གང་ཞིག་གི་བྱུང་ རིམ་རྒྱུ་མཚན་འདི་འད་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་ན། དེའི་རེས་སུ་ཇི་ལྟར་ (How) ཞེས་པ་དེ་ཤེས་དགས། གང་ལྟར་དང་པ་གང་ (what) ཟེར་བ་དེ་ཤེས་དགས། གང་ཞེས་པ་དེ་ཤེས་ན། དེ་ལྟར་ཅིའི་ཕིར་བྱུང་བ་རེད་ (why) ཅེས་པ་དེ་ཤེས་ དགས། ཅིའི་ཕ ར་བྱུང་བ་དེ་ཤེས་ན། ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་རེད་ (how) ཟེར་བ་དེ་ ཤེས་དགས། དེས་ན་གང་དང་། ཅིའི་ཕ ར། ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་གསུམ་པ་དེ་ས་སས་
173 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཤེས་ན། དེ་ལ་ཤེས་པའམ་ཧ་ག་བ་ཞེས་བརད། ས་སས་མ་ཤེས་པར་དེབ་ནང་ ཡད་པ་དང་རྒན་ལགས་ཀ ི ས་གསུངས་པ་ལ་ཆ་བཞག་ནས་ཕ ན་པ་དེ་ནི་ཤེས་ ཡད་པ་མ་རེད། རྨྱོངས་ཞེན་དབང་གིས་ཆ་བཞག་ནས་ཕིན་པ་རེད། འཇིག་ར ན་འདིའི་ནང་ཆས་ཀིས་རྨྱོངས་ཞེན་མང་པ་ས ལ་ཚུལ་བརད་ ཀ ་ཡད། བདེན་པའང་ཡིན་ས ད། འན་ཀང་དེང་རབས་ཀི་ཤེས་ཡན་དང་ཚན་ རིག་གིས་དེ་ལས་མང་བའི་རྨྱོངས་ཞེན་ས ལ་ཡད། ཐག་མར་བརག་དཔྱད་བ ེ ད་ མཁན་ཚན་རིག་པ་ཞིག་གིས་བརག་དཔྱད་ བས་པའི་གྲུབ་དན་དུ་འདི་འ ད་ ཞིག་རེད་ཅེས་བཤད་པ་དེར། ད་ལྟའི་བར་དུ་ང་ཚོས་ར ས་ཟླྱོས་ཀ ས་ཡིན་ཤག་ བ ད་ནས་འག་བ་མ་གཏགས། ས་སའི་ངས་ནས་བརག་དཔྱད་བ ད་པའི་དགས་ མཁ་མ་མཐང་བའམ་བ ད་མ་ཤེས་པ་ཇི་ལྟར་ཡང་། རིགས་ལམ་ཕ་མ་འབ ད་ པའི་རྣམ་དཔྱྱོད་དེ་མེད་པ་ཡིན་སབས། དེ་མུར་འག་བ་དེ་རྨྱོངས་ཞེན་རེད། དེ་ ནི་སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་འགལ་རྐ ན་ཆེ་ཤས་ཤིག་རེད། སྐྱོན་དེ་དེང་རབས་དང་ སལ་རྒྱུན་ག ་ས བ་སྦྱོང་གཉིས་ཀའི་ནང་ལ་ཡ ད་ཀ ང་ང་ཚོས་མཐ ང་ཐུབ་ཀ ་ མེད་པ་རེད། ང་ལ་སྒྲུང་ཞིག་བཤད་རྒྱུ་ཡད། ང་དེ་ས་བཔཱལ་ (Bhopal) དུ་མིའི་ འག མས་སན་ཁང་ (Museum of Man) ཞིག་གི་ནང་ལྟ་སྐྱོར་དུ་ཁ ད་སང་། དེའི་རྒྱལ་སྒྱོའི་འགམ་དུ་ཌར་ཝིན་རྣམ་གཞག་ (Darwin theory) ལྟར་སྤྲ་ ནས་མི་ཆགས་ཚུལ་དེ་རི་མར་བ ས་འདུག འག མས་སན་ཁང་གི་འགན་ འཛིན་དེས་མིའི་རིགས་རྒྱུད་དེ་སྤྲ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནས་ཡར་རྒྱས་ (evolve) ཕ ན་ནས་སབས་ཆེ་ཤས་དེ་འཚོ་གནས་ (survival of the fittest) ཐུབ་པ་
174 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཞེས་པའི་ལྟ་གྲུབ་ཐག་ནས་རིམ་ག ས་མིར་ཆགས་ཚུལ་འག ལ་བཤད་གནང་ སང་། ངས་ཁང་ལ་དེ་ཚོ་ཁྱེད་ཀ ས་ཇི་ལྟར་ཤེས་སང་ངམ་ད ས་དུས། ཁང་གིས་ དེབ་བཀགས་ནས་ཤེས་པ་དང་། འཛིན་གྲྭའི་ནང་དུའང་བསབས་མྱོང་ཡད་ ཅེས་གསུངས་སང་། དེ་ནས་ངས་ད་ལྟ་མཐང་རྒྱུ་ཡད་པའི་སྤྲ་དང་སྤྲེའུ་དེ་ཚོས་ ཉེས་པ་ཅི་ཞིག་བསགས་པ་ཡིན་ནམ། ད་བར་ཅིའི་ཕ ར་མི་ཆགས་མ་ཐུབ་ པར་ལུས་པ་རེད་ཅེས་ད ས་པ་ཡིན། ཁང་གིས་དེ་ཚོ་ evolve མ་བས་པ་རེད་ གསུངས་སང་། སར་ཡང་ངས་ evolve བས་པའི་སྤྲ་དེ་གང་འད་ཡད་པ་དང་། evolve མ་བས་པའི་སྤྲ་དེ་གང་འད་ཡད་པ། དེ་གཉིས་ཀ ་དབར་ཁྱད་པར་གང་ ཤར་བ། ད་ལྟ་ལྷག་པ་རྣམས་གང་འཚམས་ཤིག་ནས་མིར་འགྱུར་ག ་རེད་དམ། ཡང་ན་དེ་ཚོར་མིར་འགྱུར་བའི་ནུས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེས་ད ས་པར། ཁང་ གིས་དེའི་སྐྱོར་བསམ་བ་གཏང་རྒྱུ་མ་བྱུང་། ཌར་ཝིན་ག ས་ཀང་དེའི་སྐྱོར་ བཤད་མི་འདུག ཁྱད་པར་ཞིག་ཡད་ཀ ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་ནི་ཆ་བཞག་ ནས་ཕ ན་པ་ཡིན་སབས། དེའི་ཐག་ད ་བ་ཞིག་ས བས་དུས་ད ་བ་དང་པར་ལན་ ཕ ད་ཙམ་དང་། ད ་བ་གཉིས་པ་གསུམ་པ་སེབས་དུས་ལན་བརྒྱབ་རྒྱུ་མེད་པ་ ཆགས་འག་བ་དེ་ཤེས་ཀ ་མེད་པའི་རགས་རེད། དེས་ན་རིགས་ལམ་ཟེར་བ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་གནས་ ས ངས་ལས་ ལྡྱོ ག་ས ་ གནས་ཚུལ་གང་ཡིན་ནའང་རང་གིས་བརག་དཔྱད་བས་ནས་རང་གིས་ཤེས་ པ་བཟ་རྒྱུ་དེ་རེད། སལ་རྒྱུན་ག ་སབ་སྦྱོང་བ ད་སངས་དེ་རིམ་པ་གཅིག་ལྟ་བུ་ མིན་པར། རིམ་པ་གསུམ་ག ་ཐག་ནས་འག་གི་ཡད་རེད། དང་པ་དགེ་རྒན་ག ་ མདུན་ནས་ཉན་པའམ་དེབ་ཀ ག་ནས་ཐ ས་པའི་ཤེས་རབ་དེ་ར ད་པར་བ ེ ད།
175 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཐ ས་པའི་ཤེས་རབ་དེ་མང ན་པ་མཛོད་ཀ ་ནང་ལ་རང་གི་ཤེས་རབ་མ་རེད། གཞན་ནས་གཡར་བའི་ཤེས་རབ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་དངས་ཡད་གནས་ ཚུལ་རེད། ཐས་པའི་སྐབས་སུ་འདི་རེད་འདི་མ་རེད་ཅེས་བཤད་པ་དེ། ཇི་ ལྟར་ཐས་པའི་དན་ལ་རིགས་པ་བཞིས། །ཉིན་དང་མཚན་དུ་ཚུལ་བཞིན་རབ་ བརགས་ནས། །བསམ་བའི་གནས་ལ་བསམས་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །རྣམ་དཔྱྱོད་བ་ ཡིས་ཐེ་ཚོམ་ཆད་པར་ཤག །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། རིགས་པ་བཞིའི་སྒྱོ་ནས་ བརག་དཔྱད་བེད་པའི་ཚེ་དང་པ་ཐས་པའི་དན་དེ་ཡིན་པའང་གྲུབ་དན་ར ད་ སིད་ལ། མ་ཡིན་པའང་གྲུབ་དན་ར ད་ས ད། ཕན་བུ་འགྱུར་བའི་གྲུབ་དན་ཡང་ ར ད་ས ད་ཀ ་རེད། གང་ཐས་པ་དེ་བཞིན་དུ་གྲུབ་དན་རེད་པའི་ངེས་པ་གང་ ཡང་མེད། དེར་བརེན་རིགས་པ་བཞིའི་སྒྱོ་ནས་བརག་དཔྱད་བས་ཏེ་གང་ཐས་ པའི་དན་དེ་ལ་རང་གི་བ་ཡིས་ཐེ་ཚོམ་ཆད་ཟེར་དུས། ས་སས་ཤེས་པ་ཞིག་ དང་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ་ཡིན་པ་ནི། སྤིར་རྒྱ་གར་ག ་ སལ་རྒྱུན་ག ་ཤེས་ཡན་ག ་གནས་སངས་དང་། ལྷག་པར་དུའང་ང་ཚོའི་ནང་ པའི་སལ་རྒྱུན་ག ་ཤེས་ཡན་ག ་གནས་སངས་དེ་འད་ཞིག་ཡད། སན་པ་བཅམ་ལྡན་འདས་རང་ཉིད་ཀ ས་སན་པ་གཞན་སུ་དང་མི་འད་ བར་ཐ་དད་པ་ཞིག་ག་རེ་གསུངས་ཡད་དམ་ཞེ་ན། ཁྱེད་རང་ཚོས་ང་ལ་དད་ པ་ཡད་པའི་དབང་གིས་སངས་རྒྱས་ཀ ས་གང་གསུངས་པ་དེ་རང་རེད་ཅེས་ཆ་ མ་བཞག་པར། ས་སས་བརག་དཔྱད་བས་ཏེ་ཡིན་པ་ལ་ཡིན་པ་དང་། མ་ཡིན་ པ་ལ་མ་ཡིན་པར་རང་གི་རྣམ་དཔྱྱོད་ཀ ་ཐག་ནས་བང་འདར་བྱོས་གསུངས་ པ་རེད། དགེ་སང་དག་གམ་མཁས་རྣམས་ཀ ས། །བས ེགས་བཅད་བརར་བའི་
176 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གསེར་བཞིན་དུ། །ལེགས་པར་བརགས་ལ་ང་ཡི་བཀའ། །བང་བར་བ་ཡི་གུས་ ཕ ར་མིན། །ཞེས་ལེགས་སྦར་ག ་སྐད་དུ། “ནཏུགཽརབཱཏ་” ཞེས་པ་གཽརབཱཏ་ཟེར་ ན་སབས་པའམ་ཆེ་བསད་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། བད་སྐད་ལ་གུས་ཕ ར་མིན་ཞེས་ པ་དེ་རེད། གང་ལྟར་སངས་རྒྱས་ལ་གུས་པའམ་ཞེན་ཁག་དང་། དད་པ་བས་ ནས་ཆ་གཞག་རྒྱུ་མེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། ད་ལྟ་ངས་འདིར་ལུང་དངས་པ་ དེ་མད་ཞིག་གི་ལུང་རེད། ཡིན་ནའང་མད་དེ་ང་ཚོའི་བཀའ་འགྱུར་ནང་ལ་ རག་གི་མེད་པ་རེད། དེ་དང་འད་བ་ཞིག་སབས་པ་ཆེའི་རྒྱུད་ནང་ཡད་རེད། ང་ ཚོས་མད་ལས་ཞེས་ལུང་འད ན་བ ད་སྡྱོད་པ་དེ་སབ་དཔན་ཀམལཤཱིལཱའི་ཚད་ ཆེན་ག ་འག ལ་པའི་ནང་དངས་པ་དེ་ང་ཚོས་ཡང་བསྐར་དངས་པ་ཞིག་རེད། ཀམལཤཱིལཱས་མཛད་པའི་ཏཏྭསཾགཧཱ་དེ་ཁ་ན་ཉིད་བསྡུས་པའི་འག ལ་པའི་ནང་ མད་ལས་ཞེས་དངས་ཡད་རེད། པཱལལིའི་ཀལཱམསུཏྟཾ་ཞེས་བ་བའི་མདའི་ནང་ རང་གི་རིགས་པས་བརག་དཔྱད་བ ད་དགས་པའི་སྐྱོར་ཞིབ་ཚགས་སུ་གསུངས་ འདུག ཆས་ལུགས་གཞན་ག ་སན་པ་མང་ཆེ་བས་ང་འཇིག་ར ན་ག ་བ ེ ད་པ་པ་ ཡིན། ངས་གང་བཤད་པར་ཆ་གཞག་དགས་ཞེས་པ་དང་། ཡང་ན་ང་འཇིག་ ར ན་ག ་བ ད་པ་པ་དེའི་གསུང་འཕ ན་འཁྱེར་ཡང་མཁན་ག ་བང་ཆེན་དེ་ཡིན། དེར་བར ན་ངའི་གསུང་ལ་ཚད་མར་འཛིན་དགས་ཞེས་གསུང་གི་ཡད། དེ་ནི་ བརག་དཔྱད་ཀ ་མཚམས་ལས་འདས་པ་རེད་ཅེས་གསུང་མཁན་མང་། དེས་ན་ ཡིད་ཆེས་བ ད་དགས་པའི་ཆས་ལུགས་དང་རིགས་པའི་ར ས་སུ་འབང་དགས་ པའི་ཆས་ལུགས་དབར་མི་འད་བའི་ཁྱད་པར་ཆེན་པ་ཡད་རེད། ང་ཚོ་ནང་ པའི་ཆས་ལུགས་འདི་རིགས་པའི་ར ས་སུ་འབང་དགས་པའི་ཆས་ལུགས་དེ་ རེད། དེར་བར ན་མད་སྡེ་དགངས་འག ལ་ག ་ནང་ལ་དན་ལ་བརག་དཔྱད་བ ད་
177 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ པའི་རིགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་གསུངས་ཡད། ལྟྱོས་པའི་རིགས་པ། བ་བ་བ ད་པའི་ རིགས་པ། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ། ཆས་ཉིད་ཀ ་རིགས་པ་བཅས་རེད། མད་སྡེ་དགངས་འག ལ་ནང་གསུངས་པའི་འཐད་སྒྲུབ་ཀི་རིགས་པ་དང་། ཉན་ ས་སགས་ནས་གསུངས་པའི་གཏན་ཚིགས་ཀ ་རིགས་པ་གཉིས་གཅིག་པ་རེད། ལྟྱོས་པའི་རིགས་པ་ལ་སྐ ་བའི་ཆ་ནས་ལྟྱོས་པ་དང་བཏགས་པའི་ཆ་ནས་ ལྟྱོས་པ་གཉིས་ཡད། ལྟྱོས་པའི་རིགས་པ་ནི་ང་ཚོས་བརག་དཔྱད་བ ད་པའི་ སྐབས་སུ་རྒྱུ་འདི་འད་ཞིག་བྱུང་ན་འབས་བུ་འདི་འད་ཞིག་ཡང་བ་དང་། རྒྱུ་ འདི་འད་ཞིག་ཚོགས་ན་འབས་བུ་འདི་འད་ཞིག་སྐ ་ཡི་འདུག་ཅེས་རྒྱུའི་སྒྱོ་ ནས་འབས་བུ་ལ་ར ས་སུ་དཔག་རྒྱུ་མེད་ཀང་། བརག་དཔྱད་བ ད་པའི་སྐབས་ སུ་ཐ ག་མ་རྒྱུའི་གནས་ ས ངས་ལ་བལྟས་ནས་དེའི་འ བ ས་བུ་བཟང་ངན་ཅི་ ཞིག་ཡང་མིན་གི་བརག་དཔྱད་བ ད་སངས་ནི་ལྟྱོས་པའི་རིགས་པའི་ནང་ནས་ རྒྱུ་རྐ ན་ག ་ལྟྱོས་པའི་རིགས་པའི་བརག་དཔྱད་བ ད་སངས་དེ་རེད། བཏགས་ པའི་ ལྟྱོ ས་པའི་རིགས་པ་ནི་ཟླ་བ་ལ་ཟླ་བ་ཞེས་ཅིའི་ཕི ར་བར ད་ཀ ་ཡ ད་པ་ དང་། ཉི་མ་ལ་ཉི་མ་ཞེས་ཅིའི་ཕིར་བརད་པ་དེ་ལ་ཡང་བསྐར་འཐད་པ་སྒྲུབ་ པའི་རིགས་པས་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་བཤད་རྒྱུ་མེད། འདད་རྒྱལ་མཁན་པས་ མིང་དང་བར་ཡི་ཐ་སྙད་དེ་འད་ཞིག་བཏགས་པ་ལ་བར ན་ནས། བཏགས་པའི་ མིང་དེ་དང་ཡུལ་གཉིས་པ་དེ་གང་འཚམ་ནས་གཏིང་ཚུགས་པ་ཆགས་དུས། ཚང་མས་དེ་འད་ཡིན་ཤག་བས་ནས་འག་ཡི་ཡད། དེའི་ནང་ད་དུང་གལ་ཆེ་ བ་ཞིག་ལ། དཔེར་ན་ཆེན་པ་ཞེས་པ་དེ་རང་གི་ང་བའི་ཆ་ནས་ཆེན་པ་གང་ ཡང་མེད། ཆེན་པ་ཞེས་པ་དེ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ལ་ལྟྱོས་ནས་ཆེན་པར་བཏགས་པ་
178 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། རེད། ཆེན་པ་དེ་ཡང་དེ་ལས་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་ལྟྱོས་ན་ཆུང་ཆུང་ཆགས་འག་བ་ནི་ ལྟྱོས་པའི་སྒྱོ་ནས་བྱུང་བ་ཡིན། བ་བ་བ ད་པའི་རིགས་པ་ནི། དཔེར་ན། རས་སྦྱོར་རིག་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་ ཆ་བཞག་ན། རས་མི་འད་བ་འདི་ལྟ་བུ་གཉིས་གསུམ་མཉམ་དུ་བཞག་ན་མེ་ འབར་བ་དང་། འདི་འད་ཞིག་མཉམ་དུ་བཞག་ན་ཆུར་འགྱུར་བ། འདི་འད་ ཞིག་མཉམ་དུ་བཞག་ན་རླངས་པར་གྱུར་ནས་ཡལ་འག་བ་རྣམས་རས་སྦྱོར་ ཕན་ཚུན་འཐབ་པ་ལ་བར ན་ནས་དམིགས་བསལ་ག ་བ་བ་ཞིག་འགྲུབ་ཀ ་ཡད། དེར་བར ན་དེའི་དབང་གིས་དེ་འདའི་བརག་དཔྱད་བ ད་པ་དེར་བ་བ་བ ད་པའི་ རིགས་པ་ཞེས་བརད། ཆས་ཉིད་ཀ ་རིགས་པ་ནི་བ་བ་བེད་པའི་རིགས་པ་དང་། ལྟྱོས་པའི་ རིགས་པ། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་གསུམ་གས་སྒྲུབ་ཀང་མ་ཐུབ་པ་དགག་ ཀང་མ་ཐུབ་པ་ས ་དགག་སྒྲུབ་ཀ ་གནས་སུ་མ་གྱུར་པ་དེ་ཡིན། དཔེར་ན། ཚ་ ཞིང་ས ག་པ་མེ་ཡི་རང་བཞིན་དང་། བརླན་ཞིང་གཤེར་བ་ཆུའི་རང་བཞིན་ རེད་ཟེར་བ་ལྟ་བུ། ཆུ་དེ་ཅིའི་ཕ ར་བརླན་ཞིང་གཤེར་བ་རེད་ཅེ་ན། བརླན་ ཞིང་གཤེར་བའི་རྒྱུ་དང་རྒྱུ་མཚན་དེ་འད་ཞིག་རེད་ཅེས་འག ལ་བཤད་བརྒྱབ་ རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། བརླན་ཞིང་གཤེར་བ་ལ་ཆུ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་བཏགས་པ་ ཡིན་སབས་ཆུའི་རང་བཞིན་རེད་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་ནི་ཆས་ཉིད་ཀ ་རིགས་པ་ཞེས་ བརད། ད་དུང་དེ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་འག་ན། སང་པ་ཉིད་དེ་ཡང་དན་དམ་དཔྱྱོད་ བ ད་ཀ ་རིགས་པས་དངས་པའི་གནས་ལུགས་འཚོལ་བའི་སྐབས་སུ་རང་ངས་ ནས་གྲུབ་པ་མེད་པར་ར ད་པ་དེ་ཆས་ཉིད་མཐར་ཐུག་དེ་རེད། དེས་ན་དེ་ཚོ་
179 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དངས་པའི་གནས་ལུགས་རང་གི་རྒྱུ་མཚན་ག ་ཐག་ནས་བཤད་དགས། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པའམ་གཏན་ཚིགས་ཀི ་རིགས་པ་ནི་ལ ག་ གྱུར་ག ་གནས་ལ་བརག་དཔྱད་བ ད་པར་རགས་སམ་རྒྱུ་མཚན་ལ་ལྟྱོས་དགས་ ཀ ་རེད། ང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་རྒྱུ་དང་མཚན་མ་གཉིས་བསྡྱོམས་ནས་བཤད་སྐབས་ རྒྱུ་མཚན་ཞེས་བརད་ཀ ་ཡད། དེར་བར ན་ངས་ཚད་མ་རིག་པ་ལ་ Science of Reasoning ཞེས་བརད་ཀ ་ཡད། སྤ ར་བཏང་ Reasoning ཞེས་པ་རྒྱུ་མཚན་ འགད་སངས་དང་། Science of Reasoning ཞེས་རྒྱུ་མཚན་འགད་སངས་ ཀ ་ཚན་རིག་གཉིས་ལའང་ག་རྒྱུ་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་ཡད། ང་ཚོས་མངན་ སུམ་དུ་མཐ ང་ཐུབ་པའི་རིགས་ལ་རྒྱུ་མཚན་ག ་ཐ ག་ནས་དཔ ག་དག ས་ཀ ི ་ མེད། ས་ས་སྐ ་བ་གང་ཟག་ཕལ་པས་སྐབས་དང་དུས་ཀ ་ཆ་ནས་དངས་སུ་ མཐང་མི་ཐུབ་པའམ་རང་བཞིན་ག ་ཆ་ནས་དངས་སུ་མཐང་མི་ཐུབ་པ་དེ་ཚོ་ འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པའི་སྒྱོ་ནས་ར ས་དཔག་ཚད་མས་རགས་དགས། དེས་ན་གཙོ་བ་འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་སན་པ་དེ་ལ་ཚད་མ་རིག་ པ་ཟེར། རིགས་པ་གཞན་གསུམ་པ་དེའང་གལ་མི་ཆེ་བ་མིན། དཔེར་ན། ད་ ལྟ་ཚན་རིག་པ་ཚོས་བརག་དཔྱད་ཁང་གི་ནང་ལ་བརག་དཔྱད་བ ད་པ་རྣམས་ བརྒྱ་ཆ་དགུ་བཅུ་ག ་ལྔ་ཙམ་ ལྟྱོ ས་པའི་རིགས་པ་དང་ བ ་བ་བ ད་པའི་རིགས་ པའི་སྒྱོ་ནས་བརག་དཔྱད་བེད་པ་མ་གཏགས། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པའི་ སྒྱོ་ནས་བརག་དཔྱད་བ ད་ཤེས་ཀ ་མེད་ལ། བེད་ཤེས་ཐབས་ཀང་མེད། ལྟྱོས་པའི་རིགས་པ་དང་བ་བ་བ ད་པའི་རིགས་པས་ཇི་ལྟར་བརག་དཔྱད་ བ ད་དམ་ཞེ་ན། ཚོད་བལྟའི་ལམ་ནས་རས་མི་འད་བ་གཉིས་མཉམ་དུ་བླུག་ན་
180 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ག་རེ་བ ད་དམ། ཡང་འདི་དང་གཞན་ཞིག་མཉམ་དུ་བས ས་ན་ག་རེ་བ ད་དམ། དུམ་བུར་གསེད་ན་ག་རེ་བ ད་ཀ ་འདུག རྡུལ་ཕན་ས་སར་ཆ་ཕ ་ནས་བལྟས་ ན་ག་རེ་བ ད་དམ་སགས་མིག་གིས་བལྟ་རྒྱུ་དང་། སྣ་ཁུང་གིས་བསྣམ་རྒྱུ། ལུས་ ཀ ས་རེག་རྒྱུ། རྣ་བས་ག་རྒྱུ་ཡད་པ་སགས་རྐང་རྐང་ལ་བར ན་ནས་བརག་ དཔྱད་བ ད་པ་མ་གཏགས། འཐད་སྒྲུབ་ཀ ་རིགས་པ་ལ་བར ན་ནས་ལག་གྱུར་ ག ་གནས་ཤིག་བཙལ་རྒྱུ་དེ་ཚན་རིག་པས་ཤེས་ཀ ་མེད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་འཐད་སྒྲུབ་ཀི ་རིགས་པ་ཞེས་པ་འདི་ལ ག་ཏུ་གྱུར་པའི་ གནས་སམ་ཤིན་ཏུ་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་གནས། གནས་སྐབས་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་ གནས་རྣམས་ར ས་སུ་དཔག་རྒྱུ་དེ་རེད། དཔེར་ན། ཕར་སྣང་གི་རིའི་རྩེ་ལ་ཡད་ པའི་མེ་དེ་གནས་ཀ ་བསྐལ་བའི་དབང་གིས་སམ་ས་ཆ་ཐག་རིང་པ་ཡིན་པའི་ དབང་གིས་མཐང་ཐུབ་ཀ ་མེད་ན། དུ་བ་མཐང་བའི་སྐབས་སུ་མེ་ཡི་འབས་བུ་ དུ་བ་དེ་རགས་སུ་བཀད་ནས་དེའི་རྒྱུ་མེ་སན་དུ་སང་བ་དེ་ཚུལ་གསུམ་ཚང་ བའི་རིགས་པའི་ལམ་ནས་དཔག་ཐུབ་པ་དེ་ལ་ཚད་མ་རིགས་པའམ་རིགས་ ལམ་ཞེས་དང་། སྤ ར་སྐ ་བ་ས་ཕ ་ལྟ་བུ་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་གནས་རྣམས་དང་། དེ་ བཞིན་ལས་འབས་ལྟ་བུ་ཤིན་ཏུ་ལག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ཚོ་ཚུལ་གསུམ་ཚང་བའི་ རིགས་པའི་ལམ་ནས་དཔ ག་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་དེ་ལ་འཐད་སྒྲུབ་ཀ ་རིགས་ པ་ཞེས་བརད། མད་སྡེ་དགངས་འག ལ་ནང་གསུངས་པའི་རིགས་པ་བཞི་པ་ འདིའི་རྣམ་གཞག་རྒྱས་པ་འཕགས་པ་ཐ གས་མེད་ཀ ས་ཉན་ས་ནང་བཀྲལ་ ཡད། དེས་ན་རིགས་ལམ་སབ་མཁན་ཚོས་འཐད་སྒྲུབ་ཀ ་རིགས་པ་རྐང་པར་ མ་བསྡད་པར། རིགས་པ་བཞི་པ་ཤེས་དགས་པ་མ་ཟད། རིགས་པ་བཞི་པ་རང་
181 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ རང་གི་ང་སྐལ་དུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་ལ་བརག་དཔྱད་བེད་པའི་སྐབས་སུ་བེད་སྤྱོད་ གཏང་སངས་ཤེས་ན་ཕན་ཐགས་ཧ་ཅང་ཆེན་པ་ཡད། དེར་བར ན་འཐད་སྒྲུབ་ ཀ ་རིགས་པ་རྐང་པ་མ་གཏགས་མ་ཤེས་ན། ཚན་རིག་དང་། འདས་པའི་དུས་ ཀ ་བྱུང་རབས། སྤ ་ཚོགས་ཚན་རིག་ལ་སགས་པར་བརག་དཔྱད་བ ད་པའི་ སྐབས་སུ་འཐད་སྒྲུབ་ཀི་རིགས་པ་ལས། ལྟྱོས་པའི་རིགས་པ་དང་། བ་བ་བ ད་ པའི་རིགས་པ་སགས་བེད་སྤྱོད་མང་བ་ཡད་པས། དེ་ཚོའང་ཁྱེད་ཚོས་ཤེས་ དགས། འཐད་སྒྲུབ་ཀ ་རིགས་པ་གཙོ་བ ར་གྱུར་པའི་ཚད་མའི་གཞུང་ལུགས་ རྣམས་རྒྱ་གར་ག ི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་ཞིག་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ དར་བའི་རྒྱུ་མཚན་གི་རིགས་པ་ (Logic) ཟེར་བ་ཞིག་ཡད་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་ སུ་དར་བའི་ Logic ཟེར་བ་དེ་སྤ ར་རིགས་པ་གསར་པ་རེད། ལ་དྲུག་བརྒྱ་ བདུན་བརྒྱ་ཡས་མས་ཀ ་དུས་ཚོད་མ་གཏགས་ཕིན་མེད། དཔེར་ན། སག་རེཊ་ (Socrates) སགས་ནས་བརྩི་ན་ཧ་ལམ་ལ་ཉིས་སང་ཡས་མས་ཀ ་དུས་ཚོད་ བརྩི་རྒྱུ་ཡད། དེ་མིན་དེང་རབས་ཀ ་ Logic སྐྱོར་དེ་མང་ཆེ་བ་གསར་པ་ལྟ་བུ་ རེད། དེའི་ནང་འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ལ་སགས་པ་རིགས་པ་བཞི་པ་གང་ ཡང་བེད་སྤྱོད་གཏང་ཚུལ་གི་རྣམ་གཞག་གསལ་པ་མེད། Reduction བས་པ་ ལྟ་བུ། ང་ཚོ་ནང་པའི་བཤད་སངས་ལྟར་ན་མཐའ་གཞན་འགག་པའི་རིགས་པ་ ཟེར་བ་དེ་རེད། དཔེར་ན། འདི་ཡང་རེད་མི་འདུག །དེ་ཡང་རེད་མི་འདུག །ད་ ཕལ་ཆེར་འདི་ཡིན་ས་རེད་ཅེས་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པའི་མཐའ་གཞན་སེལ་ག ན་ སེལ་ག ན་འག་བ་རེད། Reductionist དེ་ཚོའི་ལྟ་སངས་དེ་ཏག་ཙམ་འུ་ཐུག་
182 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། Logic ཡིན་པ་གང་ཞིག་ལ་རིགས་པའི་རྣམ་དཔྱྱོད་ཆེན་པ་ འདན་རྒྱུ་ཡད་པ་ཞིག་མིན། རྒྱ་གར་ནང་དར་བའི་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་འདི་སངས་ རྒྱས་འཇིག་ར ན་དུ་མ་བྱོན་པའི་གང་ནས་ཡད་རེད། སྐབས་དེར་མུ་སེགས་ པའི་ས ན་པ་དྲུག་ཅེས་ཕ ་ར ལ་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་གཙོ་ཆེ་བ་དྲུག་ཡ ད་ པས། མུ་སེགས་པའི་ལྟ་བ་དྲུག་ཡད་པའི་ནང་ནས་རགས་བ ད་ཀ ་བུ་ལ་སགས་ པར་རག་གེ་བ་ཞེས་བཤད། རག་གེ་བ་ཟེར་བ་དེ་བད་སྐད་རེད། རྒྱ་གར་ག ་ སྐད་དུ་ཏརྐིཀ་ཟེར། བད་སྐད་དང་རྒྱ་གར་ག ་སྐད་གཉིས་འད་པ་བཟས་འདུག །ཏརྐིཀ་ཞེས་པའི་ཚིག་ནས་རག་གེ་བ་བཟས་པ་རེད། གང་ལྟར་རག་གེ་བ་ཟེར་ ན་རིགས་པའི་ལམ་ནས་བརག་དཔྱད་བེད་མཁན་ལ་ཟེར། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་ རྒྱ་གར་ག ་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་རྩྱོམ་མཁན་དེ་ལ་རྒྱ་གར་དུ་མིང་ གགས་ཆེ་བ་གཽཏམ་ཟེར་ག ་རེད། བད་དུ་གཟེགས་ཟན་པ་དང་། རྐང་མིག་པ། འུག་པ་པའང་ཟེར། དེས་ན་རིགས་པ་ཅན་པ་ཟེར་བའི་མུ་ས གས་པའི་གཞུང་ ལུགས་དེ་ཚད་མ་རིག་པ་གཙོ་བར་བས་ནས་ཤད་མཁན་ཞིག་རེད། ཁང་ཚོས་ རག་གེ་ཚིག་དན་བཅུ་དྲུག་ཟེར་བ་ཞིག་བཤད་ཅིང་། ང་ཚོ་ནང་པའི་ཚད་མ་ རིག་པའི་ནང་རག་གེ་ཚིད་དན་བརྒྱད་མ་གཏགས་བཤད་ཀི་མེད། རག་གེ་ ཚིག་དན་བཅུ་དྲུག་སན་པའི་ཚད་མའི་མད་ཞེས་པ་དེ་གཽཏམ་ཡིས་བརྩམས་ པ་རེད། དེ་ནས་བཟུང་རྒྱ་གར་ནང་ཚད་མ་རིག་པ་དེ་བྱུང་། Science of Reasoning ཡང་ན་ Logic ཟེར་བ་དེ་ལ་ང་ཚོས་རགས་རིག་ཀང་ཟེར། རྒྱུ་ རིག་པའང་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། ཡིན་ནའང་ཚད་མ་རིག་པ་ཟེར་བར་དམིགས་
183 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བསལ་ག ་ཁྱད་པར་ཞིག་ཡད། དེས་ཅི་ཞིག་བཤད་ཀ ་ཡད་དམ་ཟེར་ན། རྒྱུ་མཚན་བཤད་པ་ཙམ་མ་ ཡིན་པར། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཡི་དབང་གིས་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀའི་ཚད་ ལྡན་དང་མི་ལྡན་དེ་གཞལ་ག ་ཡད་རེད། ཡུལ་ཅན་ཡུལ་མ་མི་བསླུ་བ་ཡིན་ པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་ཡུལ་དེ་དངས་ཡད་ཀ ་གནས་སངས་ཡིན་པ་དང་། ཡུལ་དེ་ དངས་ཡད་ཀ ་གནས་སངས་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག ས་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཡུལ་ ཅན་དེ་མི་བསླུ་བ་ཡིན་པ་དེ་ཚད་མ་རིག་པས་སྒྲུབ་ཀི་ཡད། Authenticity of knowledge དེ་ཅི་ཞིག་གིས་ Validate བ ད་ཀ ་ཡད་དམ་ཞེ་ན། ཚད་ མ་རིག་པས་བ ད་ཀ ི ་ཡད། Knowledge ཡིན་ནའང་རེད། The subject of knowing ཡིན་ནའང་རེད། དེ་དངས་ཡད་ཀ ་གནས་སངས་རེད་དམ་མ་ རེད། དེ་ལ་ Authenticity ཡད་རེད་དམ་མ་རེད་ཅེས་ཚད་འཇལ་བ ད་དེ་ ཡིན་སབས། ལེགས་སྦར་སྐད་དུ་པརིམཱ་ཞེས་པ་ཚད་གཞལ་བ་དང་ཚད་སྤྲྱོད་ པ་གཉིས་ཀར་ག་ཡི་རེད། ཚད་མ་རིག་པ་ཟེར་བ་དེ་རྒྱུ་རིག་པ་དང་རྒྱུ་མཚན་ རིག་པ། འཐད་སྒྲུབ་ཀ ་རིག་པ་དང་གཅིག་པ་རེད། དེར་བར ན་སབ་དཔན་ཆས་ ག གས་ཀ ས་ཚད་མ་རྣམ་འགེ ལ་ལ་པྲམཱཎབཱར ཀ་ཞེས་མིང་ སྦ ར་དག ས་པའི་ རྒྱུ་མཚན་དེ་རེད། དེས་ན་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པ་དང་སྤ ར་བཏང་རྒྱ་གར་ ག ་ཚད་མ་རིག་པ་གཉིས་ཚད་མ་རིག་པ་ཡིན་པ་མཚུངས་ནའང་། དེ་གཉིས་ ལ་མི་འད་བའི་ཁྱད་པར་ཆེན་པ་ཡད། སངས་རྒྱས་ཀ ་བཀའ་སྡེ་སྣྱོད་གསུམ་ ག ་ནང་འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང་། རིགས་པ་གཞན་ཆ་ཚང་བེད་སྤྱོད་ བཏང་ས ་སངས་རྒྱས་ཀ ་གསུང་ཐམས་ཅད་རིགས་པའི་ལམ་དང་ སྦ ར་ནས་
184 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གསུངས་པ་ཤ་སག་མ་གཏགས། རིགས་པའི་ལམ་དང་མ་སྦར་བར་ཐད་ཀར་ ཐག་གཅད་བས་པ་ཞིག་ཧ་ལམ་གཅིག་ཀང་མེད། ལྷག་པར་དུའང་སངས་རྒྱས་ ཀ ་གསུང་གང་འད་ཞིག་ལ་བལྟས་ནའང་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀ ་གསུང་ཞེ་དགས་ ཉུང་ཉུང་རེད། ཉེ་བའི་སས་ཆེན་བརྒྱད་དང་ཉན་ཐས་ཆེན་པ་ལ་སགས་པ་དེ་ ཚོ་ནང་ཕན་ཚུན་རྩྱོད་ཟླ་དང་། རགས་གསལ་བཏང་ས ་བག་ག ང་གནང་བ་ཤ་ སག་རེད། ཁྱེད་ཚོས་ཤེས་རབ་སྙིང་པ་ག་མྱོང་ཡད་ཀ ་རེད་ལ། འདན་ཡང་ཤེས་ ཀ ་ཡད་ཀ ་རེད། ཤེས་རབ་སྙིང་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀ ་ཤེར་ཕ ན་ག ་མད་ཞིག་རེད། དེའི་ནང་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀ ས་གསུངས་པ་དེ་ཚིག་ཁ་ཤས་མ་གཏགས་མེད་ པ་རེད། “ ལེགས་ས་ལེགས་ས། །རིགས་ཀ ་བུ། དེ་དེ་བཞིན་ན། །རིགས་ཀ ་ བུ། དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཁྱྱོད་ཀ ས་བསན་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀ ་ཕ་རལ་ ཏུ་ཕ ན་པ་ཟབ་མ་ལ་སྤད་པར་བ་ས ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀང་ར ས་ སུ་ཡི་རང་ང་། །” ཞེས་པ་ཙམ་ལས་མེད། དེ་མིན་གཞན་ཆ་ཚང་ཤེས་རབ་ཀ ་ མཆ ག་ཏུ་ལུང་བ ས ན་པའི་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་ཉེ་བའི་ ས ས་ཆེན་བརྒྱད་ཀ ་ནང་ ནས་འཕགས་པ་སྤན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གཉིས་ཀ ་དབར་རྩྱོད་ཟླའམ་ ད ་བ་ད ས་ལན་ཤ་སག་རེད། དེས་ན་སངས་རྒྱས་ཀ ས་གསུངས་པའི་མད ་ཐམས་ཅད་ཀ ་འག ས་དེ་ རིགས་ལམ་ག ་འགས་ཁ་ན་རེད། དེང་སང་ནུབ་ཕྱོགས་པས་བཤད་སངས་ལྟར་ བས་ན་ Dialectical Dialogue རེད། དེ་སག་རེཊ་ (Socrates) དང་། པེལེཊ་ (Plato)། ཨརིསཊཊལ་ (Aristotle) སགས་ཀ ས་གསར་དུ་བཟས་པ་ཞིག་མ་ རེད། སངས་རྒྱས་ཀ ་གསུང་དང་མཧཱབཱིར་ (Mahavir) ག ་གསུང་མང་ཆེ་བ་
185 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ རིགས་ལམ་ག ་འགས་ (Dialectical Dialogue) ནང་ཡད་པ་དེ་ནས་ནུབ་ ཕྱོགས་པའི་ལྟ་གྲུབ་ཐག་མར་ས ལ་མཁན་ཚོས་དཔེ་བངས་སབས། སགརེཊ་ (Socrates) ཀ ་སྐད་ཆ་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ཀང་ Dialectical Dialogue ནང་ ཡད། Dialectical Dialogue ཞེས་པ་ནི་གནས་ཚུལ་གང་ཞིག་ལམ་སང་ཆ་ མ་བཞག་པར་དེའི་ཐག་ཞིབ་ཚགས་པས་རྩྱོད་སྒྲུབ་ཀ ་ལམ་ནས་བག་ག ང་བ ེ ད་ པ་ལ་ཟེར། དེང་སང་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ངམ་སབ་ཚན་གང་ཡད་པ་ དེ་ཚོ་ཚང་མའི་དཔེ་ལེན་ས་དེ་ཤར་ཕྱོགས་ཀ ་རིག་གནས་ཡིན་པ་གསལ་པར་ ར་འཕད་ཀ ་རེད། ང་ཚོའི་བསམ་པར་ནུབ་ཕྱོགས་པ་དེ་ཚོ་ཧ་ཅང་འཇན་པ་ དང་རྒྱོད་པས་གསར་བཏད་བས་པ་རེད་སྙམ་པ་མ་གཏགས། རིག་གནས་དེ་ ཚོ་ང་ཚོས་བདག་གཅེས་མ་ཐུབ་པར་ཉམས་རྒུད་སང་སྐབས་ཁང་ཚོས་ལམ་ སང་དེ་ནས་དཔེ་བངས་ཏེ་ཁ་སྣྱོན་ལྟ་བུ་བརྒྱབས་ནས་འག་བསྡད་པ་རེད། དེར་ བར ན་ཐག་མའི་གནས་ཚུལ་ག ་རྒྱབ་ལངས་དེ་ཚོ་ཤེས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པ་རེད། འ ན་ ཀ ང་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀ ་བཀའ་ཡི་ནང་ལ་ཚད་མ་རིག་པ་ས ན་ པའི་མདའམ་རྒྱུད་ཟུར་དུ་མེད་ཀང་། བཀའ་སྡེ་སྣྱོད་གསུམ་དང་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ ཚང་མའི་ནང་ཚད་མ་རིག་པས་ཁྱབ་ཡད། སྐབས་རེ། “དུ་བ་ལས་ནི་མེར་ཤེས་ དང་། །ཆུ་སྐར་ལས་ནི་ཆུར་ཤེས་ལྟར། །བང་ཆུབ་སེམས་པ་བ་ལྡན་ག ། །རིགས་ ནི་ཚད་མ་དག་ལས་ཤེས། །” ཞེས་འབས་བུའི་རགས་ཀ ་རྣམ་གཞག་བསན་པ་ ལྟ་བུ་དང་། ཡང་སྐབས་འགའ་རེར། “རང་བཞིན་ཉིད་ཀ ་ཕ ར་དེ་ཉིད་དུ་གྲུབ་ པ་” ཞེས་རང་བཞིན་ག ་རགས་བསན་པའི་མད་དང་། “ང་དང་ང་འད་བའི་
186 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གང་ཟག་གིས་ཚོད་གཟུང་གི གང་ཟག་གིས་གང་ཟག་ཚོད་གཟུང་བར་མི་ བ་ས ། ཉམས་པར་གྱུར་ཏ་རེ་” ཞེས་མ་དམིགས་པའི་རགས་བསན་པའི་མད་ སགས་མང་པ་ཡད་ཀང་གམ་བསྡད་ཡད། ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ཐ ག་མར་མག ན་པ ་ཀླུ་སྒྲུབ་དང་། རྒྱལ་བ་བམས་པ། འཕགས་པ་ཐགས་མེད་ནས་འག་ཚུགས་པར་བརྩིས་ན་མ་ འག ག་པ་མེད་ཀང་། ཐག་མར་ཐེག་པ་ཆེན་པའི་ལམ་སལ་འབ ད་མཁན་ནི་ དཔལ་མགན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་རེད། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀ ་དབུ་མ་རིགས་ ཚོགས་དྲུག་ལ་སགས་པའི་བསན་བཅས་ཚང་མར་གཟིགས་ན། དེའི་ནང་ རྩྱོད་པ་རྒྱག་སངས་དང་རྒྱུ་མཚན་བཀད་སངས་དེ་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་ གཞུང་ལུགས་དང་ཡངས་སུ་མཐུན་པར་བཀད་ཡད་ནའང་། ཁང་གིས་ནང་ པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་སན་པའི་གཞུང་བརྩམས་མེད། རིགས་ ཚོགས་དྲུག་གི་ནང་ནས་ཞིབ་མ་རྣམ་འཐག་ཅེས་པ་དེ་ཕ ་རལ་པའི་ཚད་མ་ རིག་པ་འགག་པའི་གཞུང་རེད། ཞིབ་མ་རྣམ་འཐག་གི་ནང་རག་གེ་ཚིག་དན་ བཅུ་དྲུག་ལ་དགག་པ་བསྐྱོན་ཡད་རེད། དེའི་དབང་གིས་ནྱཱཡསཱུཏྲའམ་ཚད་ མའི་མད ་ རྩྱོ མ་མཁན་ག ་ཕ ་ར ལ་པའི་ས ན་པ་གཽཏམ་ཞེས་པ་དེ་མག ན་པ ་ཀླུ་ སྒྲུབ་ཀ ་གང་དུ་བྱོན་ཟིན་པ་དེ་ཤེས་རགས་ཐུབ། མགན་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ནི་སན་པ་ ཤཱཀ་ཐུབ་པ་མ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལ་བཞི་བརྒྱར་བྱོན་པ་ཞིག་ཡིན། དེས་ ན་མགན་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀ ་གཞུང་ནང་ལ་ཚད་མ་རིག་པ་དང་ཐད་ཀར་འབ ལ་བ་ ཡད་པ་དེ་ཞིབ་མ་རྣམ་འཐག་རེད། ཞིབ་མ་རྣམ་འཐག་གིས་གཞན་ག ་གཞུང་ ལ་དགག་པ་དེའི་དབང་གིས་རང་གི་ཚད་མ་རིག་པ་དེ་གང་འད་ཞིག་ཡིན་པ་
187 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཕལ་ཆེར་གསལ་པར་བསན་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡད། ལྷག་པར་དུའང་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ ལ་སགས་པར་ཞིབ་ཚགས་པས་བལྟས་ན་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་འགས་ཀི་ འག་སངས་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཤུགས་ལ་བསན་ཡད། དེ་ར ས་སན་པ་མ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལ་དགུ་བརྒྱ་ཙམ་ལ་འཕགས་པ་ ཐགས་མེད་ཀིས་གདན་དངས་པའི་བམས་ཆས་སྡེ་ལྔའི་བསན་བཅས་བ ་བག་ པ་གཅིག་རྒྱ་ནག་གི་སྐད་ལ་བསྒྱུར་ཡད་པ་གང་ཞིག་ལ། བད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་བ ས ན་བཅ ས་ཀ ་ལེའུ་གཅིག་ཏུ་ རྩྱོ ད་པའི་ ཐབས་ཞེས་པ་ཞིག་འདུག དེའི་ནང་ད་ལྟ་ང་ཚོས་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་སངས་ཀ ་རྩྱོད་ པའི་གཞི། རྩྱོད་པ་བ་བའི་ཡུལ། ས་རྒྱོལ་ག ་འས་ཆས། ཇི་ལྟར་རྩྱོད་ཚུལ། རྩྱོད་ པའི་མཇུག་བསྡྱོམས་བ་ཚུལ་སགས་དན་ཚན་བདུན་ཡད་འདུག དེ་འཕགས་ པ་བམས་པ་མགན་པའི་གསུང་ཡིན་མིན་ཤེས་ཀི་མི་འདུག དེ་བཞིན་འཕགས་པ་ཐགས་མེད་ཀ ས་མཛད་པར་གགས་པའི་བཱདབིདྷི་ དང་བཱདབིདན་ཞེས་པའི་བ ས ན་བཅ ས་གཉིས་ནང་བཤད་པའི་ རྩྱོ ད་ཚུལ་ དེ་ཕལ་ཆེར་ཕ ་རལ་པའི་རྩྱོད་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་ལས། ནང་པའི་རྩྱོད་ཚུལ་ དང་དེ་ཙམ་མི་མཐུན་པ་ཡད་སབས། སབ་དཔན་ཕྱོགས་ཀ ་གང་པས་བསན་ བཅས་དེ་གཉིས་སབ་དཔན་ཐགས་མེད་ཀ ས་མཛད་པ་མིན་ཞེས་ཚད་མ་ཀུན་ ལས་བཏུས་པའི་ནང་བཀག་ཡད། འན་ཀང་ཕྱོགས་ཀ ་གང་པ་མ་བྱོན་གང་དུ་ འཕགས་པ་ཐགས་མེད་ཀ ས་མཛད་པར་གགས་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ ཞིག་ཡད་པ་རེད། སབ་དཔན་ཕྱོགས་ཀི་གང་པ་ནི་ཡེ་ཤུའི་འདས་ལ་ ༤༡༠ ནས་ ༥༢༠ རྩ་
188 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གངས་སུ་བྱུང་། ཕ ་ལ་བརྒྱ་ཕག་ལྔ་པ་དང་དྲུག་པའི་འག་སད་ཡས་མས་ཤིག་ རེད། ནང་པའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་རྩྱོམ་པ་པ་དང་ ད་ལྟ་ཁྱེད་རང་ཚོས་རྩྱོད་བཞིན་པའི་རྩྱོད་པའི་འག་སངས་ཀ ་རྣམ་གཞག་ཐག་ མར་གསུང་མཁན་དེ་སབ་དཔན་ཕྱོགས་ཀ ་གང་པ་རེད། སབ་དཔན་ཕྱོགས་ ག ང་གིས་ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་སམ་སངས་རྒྱས་ཀི ་བཀའ་དང་རྒྱུད་ལ་ འག ལ་པ་རྒྱག་སྐབས་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་རྣམ་གཞག་ཐུན་མང་མ་ཡིན་ པ་དེ་མེད་ན་མ་འགིགས་པར་གཟིགས་ནས། ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་རབ་ ཏུ་བ ད་པ་བརྒྱ་ཕག་མང་པ་བརྩམས་པ་རེད། རབ་ཏུ་བ ད་པ་ཞེས་པ་ནི་ཨིན་ སྐད་དུ་ Article ལྟ་བུ་བརྩམས་ཐུང་ལྟ་བུ་རེད། རེས་སུ་སབ་དཔན་ག ས་རང་ གིས་བརྩམས་པའི་རབ་ཏུ་བ ད་པ་དེ་དག་འཐར་བ་ལྟ་བུར་གཟིགས་ནས་རང་ གིས་བརྩམས་པའི་གཞུང་ཀུན་ལས་ཚུར་བསྡུས་ཏེ་ཚད་མ་ཀུན་ལས་བཏུས་ པ་དེ་བརྩམས་པ་རེད། ཚད་མ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་དང་ཚད་མ་རིགས་པ་ལ་ འཇུག་པ། ཚད་མ་རིགས་པའི་སྒྱོ་གསུམ་སབ་དཔན་ཕྱོགས་གང་གི་གསུང་ གགས་ཆེ་ཤས་གས་རེད། ཚད་མ་རིགས་པའི་སྒྱོ་ཞེས་པ་དེ་བད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་མེད། ཚད་མ་རིགས་ པ་ལ་འཇུག་པ་དང་ཚད་མ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཡད། དེས་ ན་སབ་དཔན་ཕྱོགས་གང་གིས་ཚད་མ་ཀུན་ལས་བཏུས་སུ། “མངན་སུམ་དང་ ནི་ར ས་སུ་དཔག །ལྟར་སྣང་བཅས་པ་བདག་རིག་ཕ ར། །སྒྲུབ་པ་དང་ནི་སུན་ འབ ན་ངག །ལྟར་སྣང་བཅས་པ་གཞན་རགས་ཕ ར། །”ཞེས་ད་ལྟ་ཡངས་གགས་ ཀ ་རག་གེ་ཚིག་དན་བརྒྱད་ཀ ་སྒྱོ་ནས་ནང་པའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་རགས་
189 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ སམ་རིགས་པ་གསུམ་ག ་རྣམ་གཞག་དེ་བསན། དེ་ཡང་འབས་རགས་ཡང་དག་ དང་། རང་བཞིན་ག ་རགས་ཡང་དག མ་དམིགས་པའི་རགས་ཡང་དག་བཅས་ གསུམ་ནང་རིགས་པ་ཡང་དག་ཐམས་ཅད་འདུས་ཤིང་། དེ་ལྟ་བུའི་རིགས་པ་ ཡང་དག་དེ་ཡང་ཚུལ་གསུམ་ཚང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ག ་རིགས་པ་ཡང་ དག་ཅིག་བྱུང་ན་དེ་གས་འག ག་གི་ཡད་པ་དང་། ཕ ་རལ་པས་ཚུལ་གཅིག་ ནས་ཚུལ་དྲུག་བདུན་ག ་བར་དུ་འདད་མཁན་མང་པ་ཡད། དེ་ཚོ་སབ་དཔན་ ཕྱོགས་ཀ ་གང་པས་བཀག་ནས་ཚུལ་གསུམ་ཚང་བའི་རགས་ལ་རིགས་པ་ཡང་ དག་གི་རྣམ་གཞག་ཕ ་ས ། དེ་ལའང་འབས་རང་མ་དམིགས་པའི་རགས་གསུམ་ ལ་ངེས་པར་བས་ནས་ནང་པའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ཚད་མ་རིག་པའམ་ད་ ལྟ་ཁྱེད་རང་ཚོས་རིགས་ལམ་ཞེས་བརད་པ་དེའི་སལ་ཕ ་བ་རེད། སབ་དཔན་ ཕྱོགས་གང་གི་དངས་སབ་སབ་དཔན་དབང་ཕྱུག་སྡེ་རེད། སབ་དཔན་དབང་ ཕྱུག་སྡེས་སབ་དཔན་ཕྱོགས་ གང་གི་དགངས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་མ་རགས་པར་ བར ན། རང་གི་སབ་མ་དཔལ་ཆས་ཀ ་གགས་པར་ཚད་མ་ཀུན་བཏུས་ལན་ མང་གསུང་པའི་སྐབས་ཆས་གགས་ཀ ས་ད ་བ་མང་པ་བསྐུལ་བར་སབ་དཔན་ དབང་ཕྱུག་སྡེས་ལན་རྒྱག་མ་ཐུབ་སབས། སབ་དཔན་དབང་ཕྱུག་སྡེས་དཔལ་ ཆས་གགས་ལ་རང་ངས་ནས་བསན་བཅས་བརྩམ་ན་འགིག་གི་རེད་གསུངས། སབ་དཔན་ཕྱོགས་གང་གི་རེས་ལ་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པ་རྒྱས་པར་མཛད་ མཁན་དཔལ་ལྡན་ཆས་གགས་ཡིན་པས། ཁང་ནི་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་ ཤིང་རའི་སལ་འཛིན་ལྟ་བུ་དེ་རེད། དཔལ་ལྡན་ཆས་གགས་བྱོན་པའི་ལ་ནི་ བརྒྱ་ཕག་དྲུག་པ་ནས་བདུན་པའི་འག་བར་བཞག་ན་འག གས།
190 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ཁང་གིས་གཙོ་བ་ལུས་ལྟ་བུའི་བསན་བཅས་གསུམ་དང་། ཡན་ལག་ལྟ་ བུའི་བསན་བཅས་བཞི་བཅས་ཚད་མ་སྡེ་བདུན་ཞེས་པ་བརྩམས། དེའི་ནང་ ནས་ཚད་མ་རྣམ་འགེལ་དང་ཚད་མ་རྣམ་ངེས་གཉིས་པ་དེ་གགས་ཆེ་བ་ཡིན། ཁང་གི་བསན་བཅས་ལ་འག ལ་པ་རྩྱོམ་མཁན་སབ་མ་མང་པ་བྱུང་བར་བར ན། རྒྱ་གར་དུ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་ཀ ་གསུང་རབ་ནང་ཡད་པའི་རིགས་ལམ་རྣམས་ ཚད་མ་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་སན་པའི་གཞུང་གི་ང་བར་སབ་དཔན་ཕྱོགས་ ག ང་གིས་མཛད་པའི་ཀུན་བཏུས་ས གས་རྩ་བའི་བ ས ན་བཅ ས་ཁག་དང་། ཆས་ཀ ་གགས་པས་མཛད་པའི་སྡེ་བདུན་སགས་འགེལ་བེད་ཀ ་བསན་བཅས་ ཁག་གི་ལམ་ནས་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པ་འདི་ཉིད་རྒྱ་གར་ནང་གཞུང་རྐང་ ཚུགས་པ་རེད། དེ་ནས་མུ་མཐུད་ནས་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པ་དེ་ཧ་ཅང་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་ པར་བར ན། ཕ ་རལ་པའི་ཚད་མ་རིག་པའང་ཡར་རྒྱས་མ་འག་ཀ་མེད་བྱུང་ས ། དེང་སང་ནབནྱཱཡ་ཞེས་པ་དེ་རྒྱ་གར་ནང་དར་སལ་གང་འཚམ་ཡད། དེ་ནས་ གངས་ཅན་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་། གཅེར་བུ་པའི་ཚད་མ་ རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་སགས་སུ་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པ་ནས་ཤན་ཤུགས་ ཐེབས་ཏེ་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་ཡད། དེས་ན་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་བྱུང་ཚུལ་ དང་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་ཚུལ་རྣམས་ངེས་པར་དུ་ཤེས་དགས་པ་མ་ཟད། ནང་པའི་ ཚད་མ་རིག་པ་དེ་ཕ ་རལ་པའི་ཚད་མ་རིག་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དེང་རབས་ ཀ ་ Logic ཟེར་བ་དེ་དང་མི་འད་བའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཤེས་ན། ཚད་མ་ རིག་པའི་གཞུང་ལ་ཞིབ་ཚགས་པའི་ག་རགས་ཡང་བར་ཕན་ཐགས་ཡད།
191 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ བ ད་ནང་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་དར་ ས ངས་ནི་བ ད་ལ་སངས་རྒྱས་ ཀ ་བསན་པ་དར་བ་དང་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་དར་བ་གཉིས་དུས་མཉམ་ ཡིན་པར་སྙམ། གང་ལགས་ཤེ་ན། བད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀ ་བསན་པ་སལ་འབ ད་ གནང་མཁན་མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ་རེད། ཁང་ནི་ཚད་མ་ལ་ཧ་ཅང་མཁས་པ་ ཞིག་རེད། མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོས་བརྩམས་པའི་ཚད་ཆེན་ནམ་དེ་ཁ་ན་ཉིད་ བསྡུས་པ་དང་། སབ་དཔན་ཀམལཤཱིལས་བརྩམས་པའི་དེ་ཁ་ན་ཉིད་ཀ ་འག ལ་ ཆེན་གཉིས་ནང་ཕ ་རལ་པའི་འདད་པ་དང་། དེ་འགག་བ ད། དེ་འགག་པའི་ ཐབས་བཅས་ས བ་དཔ ན་ཆ ས་ ག གས་ཀ ་གཞུང་ལུགས་རྣམས་ལས་ཧ་ཅང་ རྒྱས་པ་ཡད། བད་དུ་དེ་སབ་སྦྱོང་བ ད་པའི་རྒྱུན་དེ་ཙམ་མ་བྱུང་བ་མ་གཏགས། དེ་ཧ་ཅང་གི་ཚད་མའི་གཞུང་ཡག་པ་ཞིག་རེད། འན་ཀང་བསན་བཅས་སྒྱུར་བའི་རིམ་པའི་དབང་དུ་བས་ན། སབ་ དཔན་ཕྱོགས་གང་དང་དཔལ་ལྡན་ཆས་གགས་ཀ ་གཞུང་རྣམས་དཀར་ཆག་ འཕང་ཐང་མ་དང་དཀར་ཆག་ལྡན་དཀར་མ་བརྩམས་པའི་སྐབས་ལ་མང་པ་ བསྒྱུར་མི་འདུག དཀར་ཆག་ལྡན་དཀར་མ་བརྩམས་པའི་སྐབས་ཚད་མ་རིག་ པའི་གཞུང་ལུགས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ཙམ་ལས་མེད། སྡེ་བདུན་ལ་སགས་པ་དེའི་ ར ས་སུ་བསྒྱུར་བ་ཤ་སག་རེད། བད་ས་རབས་པ་དང་ལྷག་པར་དུའང་བསན་པ་ ས་དར་གི་སྐབས་སུ་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་ སབ་སྦྱོང་བ ད་སལ་མེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་བད་ཀི་མཁས་པས་ཚད་མ་རིག་ པའི་ཐག་ལ་བས་ར ས་བཞག་པ་མཐང་རྒྱུ་དཀན་པ་རེད། འན་ཀང་བསན་པ་ཕ ་དར་ག ་སྐབས་སུ་བད་ལ་ཚད་མ་རིག་པའི་རྣམ་
192 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གཞག་དང་། ལྷག་པར་དུ་བད་པའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་ཚད་མའི་འག་ སངས་ཀ ་རྣམ་གཞག་ཐག་མར་གསུང་མཁན་དེ་ཕྱཱ་པ་ཆས་ཀ ་སེངྒེ་ཡིན་པར་ ང་ཚོས་ཆ་འཇག་བ ད་ཀ ི་ཡད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་བད་ཀ ་ཚད་མ་རིག་པའི་ བྱུང་རབས་སྐྱོར་ད་བར་ཞིབ་ཚགས་པས་ཉམས་ཞིབ་བས་པ་བྱུང་མེད། རིག་ པའི་དབང་ཕྱུག་ཕྱཱ་པའམ་ཕྱཱ་པ་ཆས་ཀ ་སེངྒེ་ནི་ཕ ་ལ་བརྒྱ་ཕག་བཅུ་གཉིས་ པའི་ནང་འཁྲུངས་པའི་བད་པའི་མཁས་པ་ཞིག་རེད། ཁང་དང་ཕལ་ཆེར་དུས་ མཚུངས་པར་ར་ནག་པ་རིག་པའི་སེངྒེ་ཞེས་པ་ཞིག་བྱུང་། ཁང་གཉིས་ཀ་ས་སྐ་ པ་རེད། ང་ཚོ་བད་པའི་བྱུང་རབས་སྨྲ་བ་ཚོས་བད་ཀ ་སེངྒེ་རྣམ་གཉིས་ཞེས་ ཚད་མ་རིག་པའི་ཐག་ལ་ཧ་ཅང་བཀའ་ད ན་ཆེ་བར་བརྩི་ཡི་ཡད། ཕྱཱ་པ་ཆས་ ཀ ་སེངྒེས་ཚད་མ་རིག་པའི་ནང་ནས་ཚུར་བསྡུས་ཏེ་བསྡུས་གྲྭ་ཟེར་བ་དེ་ཐག་ མར་བཟས་པ་མ་ཟད། ཕ ་རྒྱོལ་སྐ ལ་ཀྲུང་བ ད་ཅིང་ས་རྒྱོལ་ཡར་ལངས་ནས་ ཐལ་འགྱུར་འཕེན་པ། ལག་པ་རེབ་པ། ཕ ང་བ་སྒ ང་བ་སགས་ཀང་སལ་བཏད་ པ་རེད། རྒྱ་གར་ནང་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་པའི་སྐབས་སུ་ལུས་ཀ ་རྣམ་འགྱུར་མེད་པ་རེད་ ཅེས་ང་ཚོས་བཤད་ཐུབ་ཀ ་མ་རེད་དེ། ང་ཚོའི་བད་ལ་ད་ལྟ་ཡད་པ་བཞིན་ ཡར་ལངས་ནས་འཕག་འཚག་བ ད་པ་དེ་རྒྱ་གར་གི ་ས ལ་རྒྱུན་ནང་ལ་ཡ ད་ དམ་མེད་ང་ཚོས་ཤེས་ཀ ་མེད། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་རྩྱོད་སངས་དེ་ཕྱཱ་པ་ཆས་ཀ ་ སེངྒེས་བརྒྱ་ཕག་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་བད་ལ་གསར་དུ་སལ་བཏད་པ་ཞིག་ རེད། དེ་ནས་ཕྱཱ་པ་ཆས་ཀ ་སེངྒེ་དགངས་པ་རགས་པའི་ལ་ཤས་ར ས་ས་སྐ་ པཎ ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་འཁྲུངས་པ་རེད། ས་སྐ་པཎ་ཆེན་ནི་བད་དུ་
193 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཚད་མའི་བསན་པ་དེ་གཞུང་ལུགས་བརྩམས་པའི་སྒྱོ་ནས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ མཛད་མཁན་དང་པར་བརྩི་ཆག་གི་རེད། ས་པཎ་ག ་དུས་ཚོད་ནི་ཕ ་ལ་ ༡༡༨༢ ནས་ ༡༢༥༡ ཙམ་བར་ས་པཎ་ག ་དུས་རབས་དེ་རེད། ས་པཎ་ག ས་ཚད་མ་རིག་ གཏེར་བརྩམས་པ་རེད། དེ་ནི་རྣམ་འག ལ་ལ་སགས་པ་བཞིན་འག ལ་པ་ལྟ་བུ་ མ་ཡིན་པར་ཚད་མ་ཀུན་བཏུས་དང་ཚད་མ་སྡེ་བདུན་ག ་གནད་དན་ཡངས་ རགས་ཚུར་བསྡུས་པའི་རང་རྐ་འཕེར་བའི་གཞུང་ཞིག་ཡིན་པ་ལས། དེའི་ནང་ ས་བཅད་དང་ལེའུ་སྒ ག་སངས་རྦད་དེ་ཐ་དད་རེད། དེ་ནི་ནང་པའི་ཚད་མའི་ བསན་བཅས་ཡིན་ཡང་། བད་པའི་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོ་བད་དུ་བཤད་སལ་ལ། རྒྱ་གར་ནས་བད་དུ་བསྒྱུར་བ་མང་པ་ཡད་ ཀང་། བད་ནས་རྒྱ་གར་དུ་བསྒྱུར་བ་ཚད་མ་རིག་གཏེར་མ་གཏགས་མེད་ཅེས་ བཤད་ཀ ་ཡད། ཚད་མ་རིག་གཏེར་བད་སྐད་ལ་བརྩམས་ནས་དེ་ལེགས་སྦར་ ག ་སྐད་ལ་ཕར་བསྒྱུར་བར་བར ན། རྒྱ་གར་ནང་དུའང་ཚད་མ་རིག་གཏེར་སབ་ གཉེར་བ ད་མཁན་བྱུང་བ་རེད་ཅེས་བཤད་སལ་ཡད། ག་བ་རབ་འབམས་པས་ཚད་མའི་བ་རྒྱུད་ཅིག་བ ས་འདུག དེའི་ནང་ བད་པའི་སྒྱུར་རིམ་ནང་ས་སྐ་པཎ་ཆེན་དང་པར་བཀད་ཡད་ལ། ས་པཎ་ག ས་ ཞུ་སའི་རྒྱ་གར་ག ་པཎ ཏ་ཁ་ཤས་ཀ ་མཚན་ཡང་འདི་ནང་བཀད་ཡད་ཀང་ད་ ལྟ་དན་ག ་མི་འདུག ས་སྐ་པཎ ཏས་རྒྱ་གར་ག ་པཎ་ཆེན་དེ་ཚོའི་དྲུང་ནས་ ཚད་མའི་བརྒྱུད་པ་ཞུས་ཏེ་བད་དུ་ཚད་མའི་བརྒྱུད་པ་དར་སལ་བྱུང་སབས། ས་སྐ་པཎ་ཆེན་མན་ཆད་ལ་གགས་ཆེན་པ་རེད། ས་སྐ་པཎ་ཆེན་ག ་ར ས་སུ་ ཚད་མ་རིག་པ་དེ་དར་ཁྱབ་ཧ་ཅང་བྱུང་ས ། ལྷག་པར་དུ་དེང་སང་ནུབ་ཕྱོགས་
194 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། པའི་མཁས་པ་དེ་ཚོས་བད་ཀ ་ཚད་མ་རིག་པའི་བྱུང་རབས་སྨྲ་བའི་སྐབས་སུ་ ཙོང་ཁ་པའི་སན་ག ་དུས་རབས་ (Pre-Tsongkapa Period) དང་ཙོང་ཁ་ པའི་ར ས་ཀ ་དུས་རབས་ (Post-Tsongkapa Period) ཞེས་བརྩི་ཡི་འདུག ར ་ཙོང་ཁ་པས་ཚད་མའི་གཞུང་ལུགས་བརྩམས་མེད་ ཀ ང་གསུང་ ཞབས་མང་པ་གནང་བ་རེད། རྒྱལ་ཚབ་རེས་ཐར་ལམ་གསལ་བ ད་དང་། མཁས་གྲུབ་ར ེ ས་སྡེ་བདུན་ཡིད་ཀ ་མུན་སེལ་དང་ཊིཀ་ཆེན་སགས་བརྩམས་ པ་དང་། དེ་ནས་གདན་ས་ས་སའི་སབ་དཔན་རྣམས་ཀ ས་ཚད་མ་རིག་པའི་ ཐག་ལ་ཡིག་ཆ་རྩྱོམ་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པ་བྱུང་། དེར་བར ན་རྒྱ་གར་དང་མི་ འ ད ་བར་བ ད་དུ་ཚད་མ་རིག་པ་དེ་དམིགས་བསལ་ག ས་རྩ་ཆེན་པ ་ཡ ང་བ་ ནི། ཚད་མའི་གཞུང་ཀུན་ལས་བཏུས་ནས་བསྡུས་པའི་བསྡུས་གྲྭ་དེ་ཐག་མར་ དཔེ་ཆ་སབ་སྐབས་བསབ་རྒྱུ་བྱུང་སབས། ཚད་མ་དེ་དངས་གནས་རིགས་པའི་ སྒྱོ་འབ ད་ཆགས་པ་ལ་བརེན་ནས་བྱུང་བ་རེད། ཁ་ཤས་ཀ ་བསམ་པར་ཚད་ མ་རིག་པ་དེ་ས་སྐ་དང་དགེ་ལུགས་ཀ ས་སབ་སྦྱོང་ཤུགས་ཆེན་པ་བ ད་པ་མ་ གཏགས། བཀའ་བརྒྱུད་དང་རིང་མས་ཚད་མ་རིག་པ་ལ་དེ་ཙམ་རྩ་ཆེན་པ་ བརྩི་ཡི་མེད་པའི་བཤད་རྒྱུན་དེ་ཚོ་ནར་འཁྲུལ་རེད། ར ི ང་མའི་ནང་ལ་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་མཁན་ཆེན་ཞི་ བ་འཚོ་ནས་བཟུང་ཤུགས་ཆེན་པར་དར་བ་རེད། ལྷག་པར་དུའང་ཟུར་ཆེན་ ཤཱཀ་འབྱུང་གནས་ཀ ་ར ས་འཇུག་ཚོས་གཞུང་ཆེན་བཅུ་གསུམ་ལ་སབ་གཉེར་ བ ད་སྐབས་ཚད་མ་ཀུན་བཏུས་དང་ཚད་མ་རྣམ་འག ལ་གཉིས་ཀ་གཞུང་ཆེན་ བཅུ་གསུམ་དེའི་ནང་ཡད། དེ་བཞིན་ཀུན་མཁྱེན་ཀང་ཆེན་རབ་འབམས་པའི་
195 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ གསུང་དེ་ཚོ་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ཁང་ཚད་མ་ལ་ཧ་ཅང་མཁས་པ་ཡིན་པ་ ཁང་གི་གསུང་ཚང་མ་ནས་རགས་ཐུབ། འན་ཀང་ཀུན་མཁྱེན་ཀང་ཆེན་རབ་ འབམས་པས་ཚད་མའི་བསན་བཅས་མཛད་པའི་སྐྱོར་ཁང་གི་གསུང་འབུམ་ ནང་མཐང་རྒྱུ་མེད། ཕ ་ལ་ ༡༩༥༧ དང་ ༡༩༥༨ ཙམ་ལ་ར ང་མའི་ས་ལ་མཁན་ པ་ཞུ་བ་ཀང་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཕེབས་སྐབས་ཀང་པའི་དགན་ར ང་ཞིག་གི་ནང་ ཀུན་མཁྱེན་ཀང་ཆེན་རབ་འབམས་པས་བརྩམས་པའི་ཚད་མ་རྣམ་འག ལ་ག ་ འག ལ་པ་ཞིག་ར ད་པའི་སྐྱོར་བཤད་སལ་ཞིག་བྱུང་ཡང་། དཔེ་ཆ་དེ་ད་བར་ ར ད་སན་བྱུང་མེད། དེས་ན་ཚད་མ་རིག་པ་དེ་རིང་མའི་ནང་ཧ་ཅང་དར་ཁྱབ་ ཆེན་པ་རེད། དེ་ནས་ར ས་སུ་ཀཿཐག་དང་། ཞེ་ཆེན། དཔལ་སྤུངས་སགས་ བཤད་གྲྭ་ཚང་མའི་ནང་གཞུང་ཆེན་བཅུ་གསུམ་དང་གཞུང་ཆེན་བཅ་བརྒྱད་ སགས་ཀ ་སབ་གཉེར་ནང་ཚད་མའི་གཞུང་ཡད་ངེས་རེད། བཀའ་བརྒྱུད་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཀརྨ་པ་བདུན་པ་ཆ ས་ ག གས་རྒྱ་ མཚོས་རྣམ་འག ལ་ག ་འག ལ་བ་ཧ་ཅང་ཕན་ཆེ་བརྩམས། དེ་བཞིན་དྭགས་ པ་རབ་འབམས་པ་དང་། ཞྭ་དམར་པ་བརྒྱད་པ། ཀུན་མཁྱེན་པད་དཀར་ལ་ སགས་པས་ཀང་ཚད་མ་རྣམ་འག ལ་ག ་འགེལ་པ་བརྩམས་ཡད། དེར་བརེན་ ཁ་ཤས་ཀ ས་བ ད་ཀ ་ཆ ས་འབྱུང་དང་བྱུང་རབས་ཡག་པ ་མ་ཤེས་པའི་ཐ ག་ ནས་ཐག་བཅད་ནས་མང་པ་བཤད་བསྡད་པ་དེ་འད་ཡང་གི་འདུག དེ་ཚོར་ མག་འཁར་རྒྱུ་མེད། གཡུང་དྲུང་བ ན་ལ་རྣམ་འག ལ་དང་ཀུན་བཏུས་ས གས་ས ེ བས་མེད་ ཀང་། ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་དཔེ་བལྟས་ནས་གཡུང་
196 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། དྲུང་བན་ག ་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀང་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པ་ཡད། དེར་ བར ན་བ ད་ཀ ་ཆ ས་བརྒྱུད་ཆེན་པ ་བཞི་དང་གཡུང་དྲུང་བ ན་དང་བཅས་པ་ ཚང་མས་ཕྱོགས་གང་དང་ཆས་གགས་ཀ ་གཞུང་ནས་བྱུང་བའི་ཚད་མ་རིག་ པའི་ལམ་རྣམས་གཅིག་གྱུར་ག ས་སབ་གཉེར་དང་ཐུན་མང་གི་སྤྱོད་བར་གྱུར་ པ་མ་གཏགས། ཆས་བརྒྱུད་དང་གྲུབ་མཐའ་ཁ་ཤ་ཀ ས་འདི་ཐག་རྩལ་དུ་བཏན་ པ་དང་། ཆས་བརྒྱུད་དང་གྲུབ་མཐའ་ཁ་ཤས་ཀ ས་འདི་ལ་བརྩི་འཇག་བ ད་ཀ ་ མེད་པ་དེ་ལྟར་མིན། ར ་བདག་ཉིད་ཆེན་པ ས་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་ གཟིགས་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡད་དམ་ཞེ་ན། ཚད་མ་རིག་པའི་ཁུངས་གཏུག་ས་དེ་ཀླུ་ སྒྲུབ་ཡབ་སས་དང་། ཕྱོགས་གང་། ཆས་གགས་བཞི་ཀར་གཏུགས་ཡད། རིན་པ་ ཆེ་གསུམ་ག ་གཏམ་ག ་སྦྱོར་བའི་ནང་། སྨྲ་བའི་ཁྱུ་མཆག་འཕགས་པ་ཡབ་སས་ དང་། །ལག་སྨྲ་ཚར་གཅད་ཕྱོགས་གང་གགས་པ་ལས། །ཞེས་དེ་ཚོའི་གཞུང་ལ་ བར ན་ནས་ཚད་མ་རིག་པར་སབ་སྦྱོང་བ ད་དགས་གསུངས་པ་དང་། དེ་བཞིན། འཇམ་དཔལ་དབངས་ཀིས་ཕྱོགས་ཀི་གང་པ་ལ། །དངས་སུ་འདི་རྩྱོམ་འདི་ ནི་མ་འངས་དུས། །འག་བ་ཀུན་ག ་མིག་ཏུ་འགྱུར་ར་ཞེས། །གསུང་གི་གནང་ བ་སྩལ་བའང་ཚད་མར་བ ད། །ཅེས་ཀུན་བཏུས་རྩྱོམ་པའི་སྐབས་སུ་ཕྱོགས་ ཀ ་གང་པ་ལ་འཇམ་དཔལ་དབངས་ཀ ་ལུང་བསན་བྱུང་བ་དེ་དག་ར ་རིན་པ་ ཆེས་དངས་ཏེ་འཕགས་པ་ཡབ་སས་གཉིས་དང་། ཕྱོགས་གང་དང་ཆས་གགས་ གཉིས་བཅས་བཞི་པ་དེ་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་གི་ཁུངས་གཏུག་ས་ ཡིན་པ་ར ་བདག་ཉིད་ཆེན་པ་རང་ཉིད་ཀ ས་ཞལ་བཞེས་གནང་ཡད།
197 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ དེ་ནས་ཚད་མ་རིག་པ་ཞེས་པ་དེ་ཐུན་མང་བའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན་ ནམ། ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན་ཞེས་པའི་ད ་བ་གཅིག་ ས བས་ཀ ་ཡད། ཐུན་མང་བའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན་ན་ཆས་བ ད་མཁན་ཚོས་ ངེས་པར་དུ་སབ་དགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ནམ། གལ་ཏེ་དེ་ཐུན་མང་མ་ ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན་ན། ནང་དན་རིག་པ་ལས་གཞན་པའི་རིག་ གནས་ཆེ་བ་གཞན་དག་བཞི་པ་དེ་ཡངས་གགས་སུ་ཐུན་མང་བའི་རིག་གནས་ སུ་བཞག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ནམ་ཞེས་པའི་ཐག་དགངས་པ་བཞེས་རྒྱུ་ དང་དགས་གཅད་བ་རྒྱུ་མང་པ་ཡད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་ཐུན་མང་བའི་རིག་ གནས་དང་། ཐུན་མང་བ་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཀ ་རྩྱོད་གཞི་འདི་དག་འག་ བ་མིའི་ཤེས་ཡན་ཡར་རྒྱས་གཏང་བའི་སབ་སྦྱོང་གི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་ཚད་མ་ རིག་པ་ཇི་ཙམ་གལ་ཆེ་བ་དང་། ལྷག་པར་དུའང་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་ སལ་རྒྱུན་དང་། དེའི་ནང་ནས་བད་ལ་དར་བའི་ཚད་མ་རིག་པའི་སལ་རྒྱུན་ འདི་ཇི་ཙམ་ག ་ཕན་ཐགས་ཡད་པ་དེ་དང་འབ ལ་བ་གང་ཡང་མེད། དེ་ནི་ཐུན་ མང་བའི་རིག་གནས་དང་ཐུན་མང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་གང་ཡིན་རུང་། གང་ལྟར་ཆས་ཁས་ལེན་མཁན་དང་ཆས་ཁས་མི་ལེན་མཁན། ཆས་ལ་དད་པ་ ཡད་མཁན་དང་ཆས་ལ་དད་པ་མེད་མཁན་ཚང་མས་མཉམ་དུ་རྒྱུན་སྤྱོད་བ ད་ པའི་རིག་གནས་ཁྱད་པར་བ་གཅིག་ཆགས་ཀ ་ཡད། དེ་ལ་བར ན་ནས་ངས་ཐག་མར་ཞུས་པ་བཞིན་གནས་ཚུལ་གང་ཡིན་ རུང་ཆ་བཞག་ནས་འག་མི་དགས་པར། རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པ། རྒྱུ་མཚན་གང་ གིས་ཡིན་པ། ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་སགས་ནང་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་རིགས་ལམ་
198 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ག ་འགས་འདི་ཐག་ནས་རང་སབས་ཀ ས་ཞིབ་ཚགས་པར་བརག་དཔྱད་བ ད་ ཐུབ་པ་དང་འབ ད་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཞིག་རེད་ཀ ་ཡད་སབས། དེ་ལྟ་བུའི་ལག་ ཆ་ཞིག་ང་ཚོར་ཡད་བཞིན་དུ་བེད་སྤྱོད་མ་བཏང་བར། དཀའ་ལས་ཁག་པའི་ ཐབས་ལམ་གཞན་ཁ་ན་བེད་སྤྱོད་གཏང་གི་བསྡད་ན། དེ་ཆུད་ཟས་དང་ཕངས་ པ་རེད། རང་ལ་ཡད་པའི་རྩ་ཆེ་བའི་ཁྱད་ནར་དེ་རིན་ཐང་མ་ཤེས་པར། བེད་ སྤྱོད་མེད་པའི་གཞན་ག ་དང ས་ ར ས་གཅིག་ལ་འད ད་རྔམ་བ ད་ན་ཕངས་པ ་ རེད། དེར་བར ན་ང་ཚོར་ཡད་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་འདི་ལ་ཇི་ ཙམ་ག ས་སབ་སྦྱོང་བ ད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། སབ་ཚན་གང་འད་ཞིག་སྦང་ནའང་ དངས་གནས་མིག་ཕ ་བ་ལྟ་བུ་དང་གཏིང་ཟབ་པ་ཤེས་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཡད་པ་ གསལ་པ་རེད། བད་དུ་རིག་གནས་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་དེའི་བསན་བཅས་རྩྱོམ་ པའི་སྐབས་སུ་ཚད་མ་རིག་པའི་གཞུང་དང་བསྟུན་ནས་འཐད་སྒྲུབ་ཀ ་རིགས་ པའི་ལམ་ནས་བརྩམས་པ་ཁ་ན་མ་གཏགས། འཐད་སྒྲུབ་ཀ ་རིགས་པ་མེད་ པ་ཞིག་ཁྱྱོན་ནས་མེད། སྒ་དང་སྙན་ངག སན་དང་རྩིས་སགས་ནམ་རྒྱུན་ ཐུན་མང་བའི་རིག་གནས་སུ་གགས་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མའི་ནང་ཚད་མ་རིག་པའི་ གཞུང་ལུགས་ལ་མ་བར ན་པར། ཐུན་མང་བའི་རིག་གནས་རྐང་པ་མཐར་ཕ ན་ པ་དང་ཡར་རྒྱས་ཕ ན་པ་གཅིག་ཀང་མེད་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པ་རེད། དེས་ན་ད་ལྟ་ཁྱེད་རང་ཚོས་རྩྱོད་པ་བཞིན་ཨང་རྩིས་དང་། ཚན་རིག སྤ ་ ཚོགས་ཚན་རིག་སགས་གང་དུའང་སྦར་ནའང་འག ག་གི་རེད། གལ་ཏེ་རིགས་ པའི་འག་སངས་ཀ ་རིགས་ལམ་གཅིག་ཆགས་ན་རིགས་ལམ་དེས་གནས་ཚུལ་
199 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ གང་གི་ཐག་ཏུའང་དཔྱད་པ་བ ད་ཆག་པ་ཡིན། བ ད་དུ་ཐ་སྙད་རིག་གནས་སྦྱོང་བའི་སྐབས་ རྩྱོ ད་པ་ རྩྱོ ད་པའི་ལུགས་ སལ་མ་དར་བ་རེད། དཔེར་ན་དག་ཡིག་དང་སུམ་རགས་སྙན་ངག་སགས་ འཁ ད་པའི་སྐབས་སུ་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་ཀ ་མ་རེད། ང་ཚོ་ཕ ་ལ་ ༡༩༦༠ ཐམ་པའི་ ལར་དྷརྨཤཱལཱར་འབྱོར་ཏེ། ང་ཚོ་བ་སྤྲུལ་དགེ་བཤེས་བཅུ་གཉིས་བཅུ་གསུམ་ ཙམ་ཡ ད་པ་ཚོས་༸ སྐ བས་ར ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀ ་སྐུ་མདུན་ནས་སུམ་ ར གས་ དང་དག་ཡིག་སྙན་ངག་སགས་བཀའ་འཁ ད་ཞུ་སྐབས་ཉིན་ལྟར་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་ ཀ ་ཡད། དེས་ན་ཐ་སྙད་ཀ ་རིག་གནས་ལ་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་ནས་སབ་སྦྱོང་ཡར་རྒྱས་ འག་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་རྩ་བ་ཉིད་ནས་རེད་མི་འདུག །དེ་གང་དུ་སྦར་ནའང་སྦར་ ཆག་པ་ནི་དངས་ཡད་གནས་སངས་རེད། དེ་བཞིན་དུ་བ ད་ལ་སྐ ས་པ་དང་བུད་མེད་ཀ ་ རྩྱོ ད་པ་ རྩྱོ ད་པའི་ལམ་ སལ་དེ་མ་དར་བ་རེད། ཕི་ལ་ ༡༩༥༩ ལར་ང་ཚོ་མི་སཱ་མ་རིར་ (Missamari) སྐབས་བཅལ་དུ་འབྱོར་སྐབས་གྲྭ་པ་དང་ཁྱིམ་པ་དབ ་བ་མེད་པ་ཚང་མས་བད་ ནས་གྱོན་ཡང་བའི་གས་སག་རྣམས་ཕར་ཕུད་ནས། སྐྱོབ་གས་ལས་ཁུངས་ ཀ ས་སྤྲད་པའི་ག ས་ཐུང་དང་ས ད་ཐུང་རྣམས་མཁན་པ ་མན་ཆད་ཚང་མས་ གཅིག་གྱུར་ག ས་གྱོན་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་དཔེ་ཆ་བ་མང་པ་ཡད་སབས་ དགང་མ་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་ཀི་ཡད། ཐག་མར་གས་ཐུང་དང་སད་ཐུང་གྱོན་ནས་རྩྱོད་ པ་རྩྱོད་པ་མཐང་སྐབས་མིག་ལ་ཧ་ཅང་མི་བདེ་བ་ཞིག་ཡང་གི་ཡད་ཀང་། གང་ འཚམ་ནས་གམས་འག་དུས་མི་བདེ་བ་དེ་མེད་པ་ཆགས་འག་ཡི་ཡད། ས བ་ཕྲུག་ཚོས་ས བ་གྲྭའི་སྒ ག་ཆས་གྱོན་ནས་ ར གས་གསལ་གཏ ང་
200 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། སྐབས་ཀད་པ་མཁ གས་པ་ཡད་པའི་གྲྭ་པ་རྒན་པ་ཚོའི་སྤན་ལ་མི་བདེ་བ་ཏན་ ཏན་ཡད་ཀ ་རེད་བསམ་གི་འདུག །ཡིན་ནའང་ང་ཚོས་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་རྒྱུའི་ནང་ དན་ལ་བལྟ་དགས་པ་ལས། རྩྱོད་པ་རྩྱོད་མཁན་གང་ཟག་གི་ཆས་ལ་བལྟ་ དགས་དན་མེད། དེ་ནི་འདུལ་བའི་གཞུང་ལུགས་ལྟ་བུ་མིན་སབས། ཁྱིམ་པ་ དང་རབ་བྱུང་གི་དབ ་བའང་མེད། དེར་བར ན་རགས་གསལ་གཏང་བའི་སྐབས་ ཁྱིམ་པ་ཕ་མ་དང་གྱོན་ཆས་གང་འད་ཞིག་ཡིན་རུང་རགས་གསལ་གཏང་བའི་ ལུས་ཀ ་རྣམ་འགྱུར་དེ་ཚོ་བ ད་མི་ཆག་པ་མེད་བསམ་ག ་འདུག ། ད་གིན་འདིར་གསུང་བཤད་གནང་མཁན་ཞིག་གིས་ས བ་ཕྲུག་ཚོའི་ ངས་ནས་རིགས་ལམ་ལ་ད་སྣང་དེ་ཙམ་སེབས་ཀ ་མེད་པ་དེ་དཀའ་ངལ་ཡིན་ ཚུལ་གསུངས་སང་། དེ་ལ་ང་ཚོས་ཐུགས་སྣང་གནང་དགས་ཀ ་རེད། སབ་ཕྲུག་ ངས་ནས་ད་སྣང་ས བས་རྒྱུ་དེ་སུས་བཟ་དགས་སམ། ཕ་མ་དང་། སྒ ག་འཛུགས། འཛིན་སྐྱོང་། དགེ་རྒན་བཅས་སུས་བཟ་ཡི་རེད་དམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་དགེ་རྒན་ག ་ ལས་འགན་རེད་བསམ་གི་འདུག ཕྲུ་གུའི་ད་སྣང་སེབས་ཐུབ་པ་བཟ་རྒྱུ་དེ་ དགེ་རྒན་ག ་ཐག་མའི་ལས་འགན་ཆེ་ཤས་ཤིག་ཆགས་ཡད། དེར་བར ན་རྒན་ ལགས་རྣམ་པ་ཚོས་ཕྲུ་གུའི་ད་སྣང་འགུག་ཐུབ་པའི་ཐབས་ཤིག་ངེས་པར་དུ་ བཙལ་དགས་པ་དེ་ཐུགས་གལ་ཆེན་པ་རེད། ཚད་མ་རིག་པ་དེ་ས བ་ཚན་གཞན་དང་མི་འ ད ་བར་ཕྲུ་གུའི་ད ་སྣང་ འགུག་པར་གཅིག་བས་ན་སབས་བདེ་བ་མེད་དམ་སྙམ་པ་དན་ག ་ཡད། དགེ་ རྒན་ཚོས་དགེ་རྒན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཡ ངས་འཛིན་ག ་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་ ཞིག་བ ད་རྒྱུར་ཐབས་ཤེས་གནང་ན་ཡག་པ་ཡད། ང་ཚོ་མཚན་ཉིད་པས་སྐད་
201 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ཆ་ཤད་སྐབས་ཡངས་འཛིན་དང་བ་མ་ལ་ཁྱད་པར་འབ ད་ཀ ་རེད། ཕ འི་ཡངས་ འཛིན་བཤད་པའི་སྐབས་བ་མ་ཡིན་ན་ཡངས་འཛིན་ཡིན་པའི་མ་ཁྱབ་ཅེས་ དང་། སྦྱོར་ལམ་ག ་ཡངས་འཛིན་བཤད་སྐབས་ཡངས་འཛིན་ག ་ཁྱད་ཆས་ གསུམ་གསུངས་ཡད། དེ་ཡང་། སེམས་མི་འགང་པ་ཉིད་དང་ནི། །ང་བ་ཉིད་ མེད་སགས་སན་བ ད། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བར་བ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཡངས་ འཛིན་ཡིན། །ཞེས་པ་དེ་ནི་དེང་རབས་ཀི་དགེ་རྒན་ག ་འས་ཆས་བཤད་པ་དང་ ཧ་ཅང་འད་པ་རེད། ཡངས་འཛིན་ག ་ལས་འགན་དང་པ་ནི་སེམས་མི་འགང་ པ་བ་རྒྱུ་དེ་རེད། སེམས་མི་འགང་པ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་མི་ཞུམ་པའམ་སེམས་ སྒ ད་མི་ལུག་པ་དེ་ཡིན། སེམས་མི་ཞུམ་པའམ་སེམས་སྒ ད་མི་ལུག་པ་དེ་གང་ གི་ཐག་ནས་ཡང་གི་ཡད་དམ་ཞེ་ན། ད་སྣང་དང་དབ ངས་ས བས་ཐུབ་པ་བཟས་ ཏེ་དེའི་ཐག་ནས་འག་དགས་ཀ ་ཡད། དེས་ན་སབ་ཚན་ག ་དགས་པ་དང་སབ་ཚན་ག ་ཕན་ཡན། སབ་ཚན་ག ་ སབས་བདེ་ལས་ཀ ་ཁྱད་པར་སགས་གསུངས་ནས་ཐག་མར་སེམས་མི་འགང་ པ་བཟ་དགས། སེམས་མི་འགང་པ་བཟས་པའི་རེས་ལ་ངེས་པར་དུ་སབ་ཚན་ གང་ཡིན་པ་དེ་བསབ་དགས། སབ་ཚན་བསབས་པའི་ར ས་སུ་སབ་ཚན་དེ་ ཤེས་པར་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གང་ཡད་པ་རྣམས་འདར་དགས། མི་མཐུན་ པའི་ཕྱོགས་དེའང་རྣམ་གངས་ཧ་ཅང་མང་པ་རེད། ཕར་ཕ ན་གཞིར་བཟུང་ བས་ན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གཙོ་བ་དེ་ཉན་མངས་མང་བ་དེ་ཡིན། ཉན་ མངས་མང་བའི་ནང་ནས་སྒ ད་ལུག་པའི་ལེ་ལ་དང་། བ་བ་ངན་ཞེན་ག ་ལེ་ལ། བདག་ཉིད་ལ་བརས་པའི་ལེ་ལ་སགས་ཉན་མངས་མང་བའི་དབང་གིས་ཡང་
202 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། གི་ཡད་སབས། དེ་ཚོ་འགག་པའི་ཐབས་ཤེས་བེད་དགས། དེ་ནས་གགས་ངན་པ་དེ་གཅིག་རེད། དེ་ཡང་འགག་ཐབས་བ ད་དགས། དེ་བཞིན་ཕངས་པ་དེ་གཅིག་རེད། ཕངས་པ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་ནར་གིས་ཕངས་པ་ ལ་ཟེར་ག ་མེད། དམིགས་བཀར་ག ་སབ་སྦྱོང་བ ་བག་པ་ཞིག་བེད་སྐབས་དེ་ ལ་ངེས་པར་དུ་མཁ་བའི་ཆ་རྐེན་གིས་མ་འདང་ན་མི་འགིག དཔེར་ན་དཔེ་ ཆ་ཡིན་ན་དཔེ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་དགས། ཚན་རིག་ཡིན་ན་བརག་དཔྱད་ཁང་ (Laboratory) ཞིག་དགས་ཀ ་ཡད། དེ་ལྟར་མཐུན་རྐ ན་ག ས་མ་ཕངས་པ་བཟ་ རྒྱུ་དེ་གཅིག་རེད། དེ་ནས་མཐའ་མ་དེ་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཟེར་བ་དེ་རེད། གཞན་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཟེར་བ་དེ་བསམ་བའི་སྐད་ཆ་རེད། རང་དབང་ཐག་ ནས་བསམ་བ ་མ་བཏང་བར་ད ལ་བ སྒ གས་དང་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་གང་ བསན་པ་དེའི་ར ས་སུ་རྒྱུག་ཕ ན་པ་ནི་དེང་སང་གི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤ ས་ཤིག་ རེད། སབ་ཕྲུག་ས་སའི་རང་དབང་གི་བསམ་བ་གཏང་བའི་ནུས་པ་དེ་བརླགས་ ནས། གཟུགས་མཐང་རླུང་འཕ ན་དང་གསར་ཤག་སགས་ཀ ས་གང་དུའང་ བསྐལ་ཆག་ཆག་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡད། དེ་ནས་ཚུར་སག་ས ་རང་གི་དགས་མཁ་དེ་ རང་གི་ཐག་གཅད་བ ད་པའི་རང་དབང་གི་བསམ་བ་བསྐྲུན་རྒྱུར་འབད་བརྩྱོན་ གནང་དགས་པ་དེ་ཐུགས་གལ་ཆེན་པ་རེད། རྩྱོད་པ་རྩྱོད་པའི་ཐབས་ལམ་འདི་ལ་བར ན་ནས་གཟུགས་པའི་འཕད་ བས ན་ལ་ཕན་ཐགས་ཧ་ཅང་ཆེན་པ་ཡད། ང་ཚོའི་རགས་གསལ་གཏང་ སངས་དེ་ལུས་རྩལ་དགེ་རྒན་དང་། ཡང་ན་ཡག་གམ་ལུས་ཀ ་གནས་བབས་ སབ་མཁན་ཞིག་ལ་སནད་དང་། གལ་ཏེ་ང་ཚོས་རགས་གསལ་ཡག་པ་བས་
203 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ནས་གཏང་ཤེས་ན། རྐང་པ་དང་ལག་པ། རྐེད་པ། མག་སགས་གཟུགས་པའི་ ཡན་ལག་ཆ་ཚང་གི་ལུས་རྩལ་འདི་ནང་ཚུད་ཡད། དེ་མིན་འདི་ནང་དགད་ བའམ་སྤྲྱོ་སེང་ (Entertainment) ཡང་མང་པ་ཡང་གི་རེད། ངག་གི་རྩལ་ སྦྱོང་ཡང་འདིའི་ནང་ཚུད་ཡད། དེའི་ཆེད་དུ་སབ་སྦྱོང་ལགས་སུ་བ ད་དགས་ མེད། བསམ་བ་ལ་ཆ་བཞག་ན་ལན་རེ་རེ་ལ་རགས་གསལ་རེ་རེ་དང་། རགས་ གསལ་རེ་རེ་ལ་ལན་རེ་རེ་བརྒྱབ་པ་སགས་གསལ་བ་དང་མྱུར་བའི་ཤེས་རབ་ སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལམ་འདི་ལས་ལྷག་པ་མེད། སན་མ་༸སྐབས་ར ་ར་ར ེ ་འཆང་ གིས་ཟླ་བ་ཁ་ཤས་རི་ལ་བསྡད་ནས་འཇམ་དཔལ་དབངས་ཀ ་བསྙེན་སྒྲུབ་བ ད་ པ་དང་། ཉིན་གངས་བཅ་ལྔ་ཆས་རྭར་ཕ ན་ནས་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་པ་གཉིས་ལས། ཤེས་རབ་འཕེལ་བར་ཉིན་གངས་བཅ་ལྔ་དེ་ལེགས་ཚུལ་བཀའ་གནང་གི་ཡད། དེར་བརེན་རིགས་ལམ་གིས་ཁྱྱོན་ཡངས་ལ་སྦྱོང་བརར་ཞིག་སྤྲྱོད་ཀ ་ཡད། ངས་ནམ་རྒྱུན་འཆར་ཅན་ ར གས་གསལ་གཏ ང་བའི་ལམ་ས ལ་འདི་ Human Expression ག ་བརྒྱུད་ལམ་བ་ན་མེད་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཤད་ཀ ་ ཡད། Human Expression ག ་བརྒྱུད་ལམ་ཡངས་གགས་ནི་ Physical, Vocal, Emotional, Spiritual བཅས་རིམ་པ་བཞི་ཡད། ལུས་ཀ ་རྣམ་ འགྱུར་ཐག་ནས་བར་སན་བ ད་པ། ངག་གི་སྨྲ་བརད་ཀ ་ཐག་ནས་བར་སན་ བ ད་པ། སེམས་ཀ ་ཚོར་བའི་ཐག་ནས་བར་སན་བེད་པ། ནང་དན་རིག་པའི་ ཉམས་མྱོང་གི་ཐག་ནས་བར་སན་བེད་པ་བཅས་བཞི་པ་མཉམ་དུ་འག་ཐུབ་ པའི་བརྒྱུད་ལམ་དེ་བད་རྒྱུད་ཀ ་ཚད་མ་རིག་པའི་སྒྱོ་ནས་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་རྒྱུ་ཁ་ན་ ལས་མེད། སན་མ་གྲྭ་སར་དཔེ་ཆ་ལྟ་མཁན་ཚོར་ཆ་རྐ ན་ཧ་ཅང་སྐྱོ་པ་རེད་དེ།
204 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ད་དུང་གཟུགས་པ་ཐང་ཐང་བསྡད་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཁང་ ཚོའི་བསམ་བ་དེ་ག་དུས་ཡིན་ནའང་རྩྱོད་པ་རྩྱོད་པའི་སྐབས་དག ད་བའམ་ སྤྲྱོ་སྣང་ཡང་གི་ཡད་སབས་གད་མ་ཤར་ཤར་བསྡད་རྒྱུ་ཡད་པ་རེད། དེ་བཞིན་ ལུས་ལ་ལུས་རྩལ་དང་། ངག་ལ་ངག་གི་རྩལ་སྦྱོང་། བསམ་བ་ལ་བསམ་བའི་ རྩལ་བང་འག་ཡི་ཡད་སབས། དེ་ནི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་སེམས་ཚོར་དང་ བཅས་པ་ཚང་མར་ཕན་ཐགས་ཡད་པའི་གནས་སངས་ཤིག་རེད། ཡིན་ནའང་ཁྱབ་མཐའི་རྩྱོད་སངས་དེ་ངེས་པར་དུ་དང་པ་ནས་བསབ་ དགས་པ་གལ་ཆེན་པ་རེད། ཁྱབ་པར་ཐལ་ཟེར་དུས། འདད་ཅེས་ལན་བཏབ་ ར ས་རིམ་པས་རགས་གསལ་འཕ་དགས། དངས་པ་གང་ཞིག་ཁྱབ་ཟེར་ན། དེ་ ལ་མ་ཁྱབ་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་འཁྱེར་ཡ ང་ནས་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ནམ་ཞེས་ རྩྱོད་དགས། གང་ལྟར་རང་གི་རྣམ་དཔྱྱོད་དང་གཞན་ག ་རྣམ་དཔྱྱོད་གཉིས་ ཀར་ཀན་ཀ་ (Challenge) ཡད་པ་ཞིག་དགས། དེ་མིན་ཁ་ལབ་བསབས་པ་ དང་རགས་གསལ་བསྒིགས་མ་བཞིན་ཞག་ཟེར་དུས་བཞག་ས ་རགས་འག་ན་ ཁ་ནས་མར་སྐྱོར་ཟླྱོས་བ ད་པ་ལྟ་བུ་ཆགས་ཏེ་ཕན་ཐགས་དེ་ཙམ་མེད། གཅིག་ གིས་རག་པ་དང་དངས་པ་གཉིས་འགལ་བ་ཡིན་ཟེར་བ་དང་། ས་སས་ཀང་ འགལ་བ་ཡིན་ཤག་ཤག་གིས་བཞག་ན་དེ་ཙམ་ག ས་ཡར་རྒྱས་འག ་རྒྱུ་གང་ ཡང་མེད། དེ་ལས་རག་པ་དང་དངས་པ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་ཆས་ཅན་གཅིག་ འཁྱེར་ཡང་ནས་དེ་རག་པ་དང་དངས་པ་གཉིས་ཀ་མ་རེད་དམ་ཞེས་བག་ག ང་ གི་ལམ་ནས་ རྩྱོད་པ་རྩྱོད་ཐུབ་མཁན་ཞིག་གང་མགྱོགས་མགྱོགས་བཟ ་རྒྱུའི་ ཐབས་ཤེས་བ་དགས། དེ་མིན་ང་ཚོས་རགས་གསལ་མར་འག་ཐུབ་པ་ཙམ་
205 སློབ་དཔན་ཆེན་མ་ཟམ་གདང་རིན་པ་ཆེ་མཆག་གི་གསུང་བཤད། ༥ ག ས་གང་འཚམ་ནས་ཡིན་ཤག་ཤག་གིས། ཁ་ནས་ལབ་ཤེས་པ་དང་སེམས་ ནང་བསམ་བ་མ་འཁར་བ་དེ་སྐྱོན་ཞིག་རེད། བུམ་པ་མི་རག་པ་རེད་ཅེས་ལབ་ ཤེས་ནའང་བུམ་པ་མི་རག་པའི་གནས་སངས་དེ་སེམས་ནང་མ་འཁར་ན་ཧ་ ཅང་དཀའ་ལས་ཁག་པ་རེད། གང་ལྟར་བུམ་པའི་ལྡྱོག་པ་རག་པ་ཡིན། བུམ་ པའི་ལྡྱོག་པ་ཞག་ཟེར་ན་བུམ་པ་འཇག་རྒྱུ་རེད། དེས་ན་བུམ་པ་དང་བུམ་ པའི་ལྡྱོག་པ་གཅིག་པ་རེད་དམ། ཡང་ན་བུམ་པ་དེ་ རག་པ་དང་དངས་པ་ གཉིས་ཀ་རེད་དམ་ཞེས་ས གས་ཀ ་ད ི ་བ་དེ་ ར ག་ཏུ་མ་བརླག་པ་བ ད་དག ས། ཇིདྡུཀྲཥྞམཱུར ས་ (Jiddu Krishnamurti) ཁྱེད་རང་ད ་བའི་མཉམ་དུ་བསྡད་ ཐུབ་བམ་ (Can you live with question ? ) ཅེས་གསུངས་པ་བཞིན། གང་ལྟར་དམ་བཅའ་འཇ ག་མཁན་ག ས་གནད་ད ན་ཞིག་ཐག་བཅད་ན། དེར་ ར གས་གསལ་གཏ ང་མཁན་ག ས་ ཀ ན་ཀའམ་མི་འཐད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ ཞིག་བཤད་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་གཏ ང་རྒྱུ་ནི་ ར གས་གསལ་ག ་འག ་ ས ངས་དང་ དགས་མཁ་གཙོ་བ་དེ་རེད། དེ་མེད་ན་ཁ་ནས་སྐྱོར་བ་ཙམ་གི ས་ ར གས་གསལ་ཆགས་རྒྱུ་མེད་པ་ རེད། དེར་བར ན་རིགས་ལམ་ཐག་མར་སབ་དུས་ནས་དགས་པ་དང་ད ་བ་ གཉིས་ཀ ་མཉམ་དུ་འག་ཐུབ་པ་ཞིག་བ ད་དགས། ང་ཚོའི་གྲྭ་སར་དགེ་རྒན་ ཚོས་རགས་གསལ་ཁ་ན་སབ་པ་མ་གཏགས། འཛིན་མཚམས་སབ་ཀ ་མ་རེད། འཛིན་མཚམས་ལས་ས་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་ས་སས་བཙལ་དགས་རེད། རྒན་ ལགས་ཀ ས་འདི་དེ་ལྟར་ལབ་དག ས་ཞེས་ས བ་པའི་ལུགས་ས ལ་མི་འདུག དེའི་རྒྱུ་མཚན་གང་དུ་ཐུག་གམ་ཞེ་ན། སབ་ཕྲུག་ས་སས་རིགས་པའི་ལམ་
206 ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབལ་བའ་གལ་ཆེའ་ཡག་ཆ་ཕགས་བསྒྲིགས། ནས་དཔྱད་པའི་བའི་ནུས་པ་གང་འཕེལ་གཏང་རྒྱུ་དེ་རེད། རིགས་པའི་ལམ་ ནས་དཔྱད་པའི་བའི་ནུས་པ་དེ་གང་འཕེལ་ཕ ན་ན་ད་སྣང་རང་བཞིན་གིས་ ས བས་ཀ ་རེད། དེ་རིང་འདིར་རགས་གསལ་གཏང་མཁན་ཚོས་ཧ་ཅང་ཡག་པ་གནང་ བར་ལེགས་ས་བསགས་བརད་ཡད། གཙོ་བ་ཆས་དགེ་རྣམ་པ་ཚོས་དང་པར་ སེམས་མི་འགང་བ་བ་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་གནང་ས ། དེ་ནས་རགས་གསལ་ བསབས། མཐར་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གང་ཡད་པ་རྣམས་འདར་བ་ བཅས་དེ་གསུམ་ཚང་བ་ཞིག་གནང་ཐུབ་ན། ཁྱེད་ཚོ་དགེ་རྒན་ཙམ་མིན་པར་ ཕ འི་ཡངས་འཛིན་ཡང་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་པས། དེའི་བརྒྱུད་ནས་ཧ་ཅང་ཕན་ ཐགས་ཡང་རྒྱུ་རེད། གནས་ཚུལ་དེ་ཙམ་ཞུས་ར ས་རིགས་ལམ་འདུ་འཛོམས་ རྒྱས་པ་དབུ་འབ ད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་ར ་ཆེ།། །།