Amsterdams meidenwerk, samen sterk! by Doorschrijven

Amsterdams Meidenwerk samen sterk! februari 2010 SJA Meidenplaza

Een beschrijving van methodieken van Amsterdams Meidenwerk. Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam

Amsterdams Meidenwerk samen sterk! Colofon ‘Amsterdams Meidenwerk, samen sterk’ is een beschrijving van methodieken van het Amsterdamse meidenwerk. Het houdt een warm pleidooi voor seksespecifieke activiteiten speciaal gericht op meiden. En daar zijn de meiden, de moeders en topvrouwen, van morgen bij gebaat. ‘Amsterdams Meidenwerk, samen sterk’ is geschreven in opdracht van SJA Meidenplaza en is gericht aan iedereen die het in zijn of haar macht heeft om het meidenwerk een positieve impuls te geven. Redactie:

Fatima Bourri, Zohra Bourik, Antoinette Bos, Door van der Wiele

Eindredactie: Zohra Bourik, Door van der Wiele (www.doorschrijven.nl) Fotografie:

Danny Schwarz, www.dannyschwarz.nl

(voor- en achterpagina, pagina 48)

Anouk de Kleermaeker

Jetty Smolders

Mark Sassen

fotoarchief SJA Meidenplaza

Vormgeving: Fatima Spalburg, www.ontwerptoko.nl Oplage:

1000 exemplaren

Contactgegevens SJA Meidenplaza 020 625 30 36 / 020 305 97 00 www.sjadam.nl Overname van informatie uit dit boekje is toegestaan onder voorwaarde van bronvermelding Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam en/of SJA Meidenplaza.

Inhoud Voorwoord Samira Bouchibti, Tweede Kamerlid PvdA..........................................................................................................................................5 Waarom dit boekje?..............................................................................................................................................................................................................................7 Ambassadrices van het meidenwerk...................................................................................................................................................................................9 Zohra Bourik...........................................................................................................................................................................................................................................9 Eva Klooster........................................................................................................................................................................................................................................10 Rachell Lynch ..................................................................................................................................................................................................................................11 Marija Davidovic...........................................................................................................................................................................................................................12 Fatima Bourri......................................................................................................................................................................................................................................13 Tineke van der Kraan................................................................................................................................................................................................................14 Jacqueline Cornet. .....................................................................................................................................................................................................................16 Fenna Ulichki. ....................................................................................................................................................................................................................................17 Jennifer Meyer.................................................................................................................................................................................................................................18 Kawtar Kartoubi..............................................................................................................................................................................................................................19 Jolanda Sonneveld.....................................................................................................................................................................................................................20 Good Practices in het Amsterdams meidenwerk.................................................................................................................................................. 21 SJA Meidenplaza..........................................................................................................................................................................................................................22 MAR: Meiden Activiteiten Raad.....................................................................................................................................................................................24 SMO: Stedelijk Meidenwerksters overleg. ...............................................................................................................................................................24 Huiskamermethodiek. ...............................................................................................................................................................................................................27 Chebba Girlzlounges. ...............................................................................................................................................................................................................30 Meidenlounge IJsterk................................................................................................................................................................................................................34 Girlz Talk: alles is bespreekbaar!. .....................................................................................................................................................................................37 Girlz Only: kunsten creatieve workshops. ............................................................................................................................................................39 Bladen maken: Chebba magazine en PowerGirl magazine..............................................................................................................42 Silver Scissors. .....................................................................................................................................................................................................................................46 Technika 10.........................................................................................................................................................................................................................................47 Meidenwerk in vogelvlucht........................................................................................................................................................................................................ 49 Tot slot.............................................................................................................................................................................................................................................................. 53 Geraadpleegde bronnen............................................................................................................................................................................................................. 55

â&#x20AC;&#x2DC;Geef meiden de ruimte om te zoeken naar hun identiteitâ&#x20AC;&#x2122;

Voorwoord Jongens zijn anders dan meisjes. Het zou jammer zijn als het meidenwerk van de kaart verdwijnt. In Nederland gaat de aandacht van bestuurders, politici en beleidsmakers vooral naar jongensproblemen. Het zijn de jongens die zorgen voor overlast op straat, van hen hebben wij last. Jongens externaliseren hun problemen, waardoor zij veel meer aandacht krijgen dan meisjes. Meisjes kroppen hun problemen op en richten hun woede op zichzelf. Tienduizenden meisjes hebben te kampen met depressie, anorexia of boulemia nervosa. In verschillende debatten vraag ik minister Rouvoet meer aandacht te geven aan meisjesproblematiek. Gelukkig lijkt daar de laatste tijd ook meer aandacht voor te komen. Geweld tegen meisjes en vrouwen bestaat nog steeds. Uit onderzoek is gebleken dat één op de vijf tieners tussen de 14 en 20 jaar ervaring heeft met geweld in een relatie. Meisjes zijn in bijna 84 procent van de gevallen het slachtoffer. En teveel meisjes denken nog steeds dat het normaal is dat je geslagen wordt als je iets weigert. Het blijft van groot belang dat meisjes weerbaar gemaakt worden. Niet alle meisjes hebben problemen of worden geslagen. Meisjes doen het steeds beter op school, halen hogere cijfers en ze zijn steeds vaker te vinden op hogere opleidingen. Betere cijfers leiden niet altijd tot betere banen. Relatief veel allochtone meisjes raken na hun opleiding werkloos en voor alle meisjes geldt het treurige vooruitzicht dat er maar weinig vrouwen uiteindelijk in een topfunctie eindigen. Alle emancipatiegolven ten spijt.

Samira Bouchibti

‘Teveel meisjes denken nog steeds dat het normaal is dat je geslagen wordt als je iets weigert.’

Ik pleit ervoor dat meisjes ook het recht hebben geholpen te worden bij het maken van belangrijke keuzes in hun leven. Ook zij moeten de ruimte krijgen om te zoeken naar hun identiteit. Er valt nog veel te verbeteren. We zijn er nog lang niet en meidenwerk blijft hard nodig.

Samira Bouchibti, Tweede Kamerlid PvdA 5

â&#x20AC;&#x2DC;Wie wil je zijn en wat heb je nodig om dat te bereiken? Meiden die dat scherp voor ogen hebben, zijn beter in staat om de koers van hun leven te bepalenâ&#x20AC;&#x2122;

Inleiding Waarom dit boekje? ‘Wij willen ook een meidenlounge, hoe pakken we dat aan? Hoe krijgen we de meiden binnen en wat bieden wij ze dan aan?’ Al jaren krijgt SJA Meidenplaza regelmatig informatieverzoeken van organisaties vanuit het hele land. We delen onze kennis graag met anderen, want ons hart ligt bij de meiden. Het is onze vurige wens dat er veel plaatsen zijn waar meiden terecht kunnen. Om gewoon gezellig samen te zijn op een veilige en vertrouwde plek. Want dat is de basis van waaruit meiden hun identiteit kunnen verkennen. Vanuit een prettige, stimulerende omgeving biedt het meidenwerk de gelegenheid om erachter te komen wat je wilt in je leven en om met elkaar sterker te groeien. Wie wil je zijn en wat heb je nodig om dat te bereiken? Meiden die dat scherp voor ogen hebben, zijn beter in staat om de koers van hun leven te bepalen. Welke initiatieven zijn er op het gebied van meidenwerk, waar dient het voor en wat is eraan voorafgegaan? In dit boekje zijn krachtige voorbeelden van meidenwerk uit de Amsterdamse praktijk gebundeld. Ter inspiratie. SJA Meidenplaza werkt met veel partijen samen. Onder meer in het Stedelijk Meidenwerkers Overleg, het SMO. Daarin komen de aanbieders van meidenactiviteiten uit Amsterdam bij elkaar om kennis en ervaring uit te wisselen. SJA Meidenplaza coördineert het SMO en heeft het initiatief genomen om praktijkvoorbeelden van goed meidenwerk in Amsterdam samen te brengen in dit boekje. Meidenwerk is geen simpele opgave. Het gaat erom dat je de meiden continu tegemoet komt en over de drempel helpt om deel te nemen aan de activiteiten die je aanbiedt. Eenmaal binnen, dan genieten de meiden en willen graag een volgende keer betrokken worden. Maar die volgende keer zul je ze weer tegemoet moeten komen en nogmaals die drempel over moeten helpen. Om zo’n arbeidsintensieve werkwijze aan te gaan, zul je overtuigd moeten zijn van het nut van meidenwerk. In dit boekje vertellen meidenwerkers en sympathisanten waarom zij het zo belangrijk vinden. Er hangen vaak donkere wolken boven het meidenwerk. Het is ook de visie van gemeenten, subsidieverstrekkers en welzijnsinstellingen op het belang van meidenwerk die ervoor zorgt dat de bodem onder het meidenwerk broos is. In het nawoord gaan we in op wat het meidenwerk bedreigt.

Inleiding

‘Elk meisje telt’

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Ambassadrices van het meidenwerk Zohra Bourik manager stedelijk meidenwerk SJA ‘Ik geloof er heilig in dat ik als vrouw invloed kan hebben op hoe we als maatschappij een verschil kunnen maken in de positieverbetering van meiden en jonge vrouwen; dat vraagt om meer samenwerken en krachten bundelen van meiden- en vrouweninitiatieven in de stad, helaas gebeurt dat nog veel te weinig...’, ‘Ik ben dit werk ingerold, maar heb er inmiddels mijn levensmissie van gemaakt om me in te zetten voor de verbetering van de positie van jonge vrouwen in de samenleving. Als manager van het stedelijk meidenwerk houd ik me bezig met de stadsbrede kansen en knelpunten van meiden in Amsterdam en vertaal dat naar boven toe in signalen en beleid en naar de meidenwerkers toe in aansturing en activiteiten. Ik zie uitdagingen, knelpunten en kansen voor meiden in de maatschappij, maar helaas zie ik ook hoe meiden steeds achter het net vissen, die kansen worden niet gepakt, de drempel is te hoog en het extra steuntje dat meiden nodig hebben wordt als in ‘preventief werken’ nog niet genoeg erkend... de politiek wil pas naar meiden kijken als ze gealarmeerd zijn over grote problematiek en dan is het vaak te laat.

‘Toch zie ik de toekomst positief in want voor mij telt elk meisje.’

Het is soms wrang als ik terugkijk op mijn vijftien jaar in het Amsterdamse meidenwerk te zien dat er na zoveel jaar nog maar zulke kleine stapjes gezet zijn. Toch zie ik de toekomst positief in, want voor mij telt elk meisje. Onlangs zag ik een van ‘mijn meiden’ na zes jaar terug. Ze had haar diploma behaald en ze bedankte ons, omdat wij het mogelijk hebben gemaakt dat ze haar talenten benut. Dat is voor mij een prachtig compliment en een bevestiging dat we goed werk doen. De diversiteit, maar tegelijkertijd de eenheid in de leefwerelden van de Amsterdamse meiden, maakt dat dit werk nooit eentonig is. Integendeel, het is juist erg boeiend en dynamisch.’

Ambassadrices van het meidenwerk

Eva Klooster onderzoekster van grootstedelijke en diversiteitvraagstukken bij stichting Voorbeeld ‘Ik voel me verbonden met vraagstukken die rond vrouwen spelen. Ik geloof in de kracht van de volgende generatie. We mogen veel van vrouwen met een niet-westerse achtergrond verwachten, zij doen het heel goed op hogere opleidingen.’

‘Ieder stadsdeel zou ruimte en begeleiding moeten bieden voor uitwisseling van ervaringen en het bespreken van vragen van de groep 17 tot 25-jarigen.’

Je pleit voor meer aanbod voor jonge vrouwen tot 25 jaar. Hoe kom je tot die conclusie? ‘Door mijn werk als onderzoekster kom ik veel in contact met deze doelgroep. In 2008 heb ik meegewerkt aan een onderzoek van DMO onder vrouwenorganisaties naar hun behoefte aan ondersteuning en kennisuitwisseling op stedelijk niveau. Dat onderzoek vormt de basis voor het huidige Servicepunt Emancipatie (SPE). Ik heb interviews gehouden met meidenwerkers en vertegenwoordigers van vrouwenorganisaties door heel Amsterdam. Een van de dingen die ik signaleerde, was dat er weinig aanbod is voor jonge vrouwen van 17 tot 25 jaar. Deze leeftijdsgroep bereid zich voor op een zelfstandig bestaan. Zij hebben specifieke vragen en behoefte om met elkaar van gedachte te wisselen. Deze meiden hebben heel veel respect voor hun moeders, maar zij willen hun eigen levens vaak anders invullen. Veel jonge vrouwen met een niet-westerse achtergrond zitten daarbij nog eens in een spanningsveld hoe zij zich verhouden tot de Nederlandse samenleving. Het is een soort snelkookpaneffect. De verharding in het integratiedebat legt meer druk op deze jongeren, want zij moeten versneld hun weg vinden tussen de verwachtingen vanuit de samenleving, hun culturele achtergrond, hun religie en hun behoeften als individu.’ Hoe stel je dat voor, zo’n eigen plek voor jonge vrouwen? ‘Ieder stadsdeel zou ruimte en begeleiding moeten bieden voor uitwisseling van ervaringen en het bespreken van vragen van de groep 17 tot 25-jarigen. Los van jongens, maar ook niet samen met jonge tienermeiden en niet samen met hun moeders. Zij hebben hun eigen vraagstukken en daar moeten zij hun eigen ruimte voor krijgen. In de stad is daar weinig aandacht voor. Sommige mbo-afdelingen en vrouwenorganisaties bieden empowermentcursussen voor deze doelgroep, maar eigen ruimte en geld ontbreekt vaak. Datzelfde geldt voor het stedelijk meidenwerk. Zij doen heel belangrijk werk, maar kunnen met huidige middelen niet aan de stedelijke behoefte voldoen.‘

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Rachell Lynch 25 jaar, hbo studente Rachell heeft vijf jaar fulltime stage gelopen bij SJA Meidenplaza als junior meidenwerker. Ze begon als stagiaire tijdens haar mbo-opleiding tot jongerenwerker op niveau twee. Nu is zij gestart met een hbo-opleiding. Wat vinden meiden zelf van het meidenwerk? ‘Als meiden zelf iets gaan organiseren, willen zij iets spectaculairs waar veel geld voor nodig is. Dat maakt dat ze er niet echt in geloven en ze raken al snel gedemotiveerd. Ze zetten niet door. De doelgroep moet getriggerd worden, het is moeilijk om meiden te betrekken in vrijetijdsactiviteiten. ‘Als er geen jongens komen, vinden we het ook niet leuk’, hoor ik meiden wel eens zeggen. Als je thuis zit denk je ‘ik heb daar niets te zoeken, ik doe mijn ding wel met mijn vriendinnen’. Als meidenwerker moet je goed gemotiveerd zijn om meiden over de drempel te krijgen. Eigenlijk komen ze pas tijdens of na afloop van de activiteit erachter dat het gezellig en nuttig is om mee te doen. Ik heb vaak meegemaakt dat meiden mij achteraf bedanken en zeggen dat ze hebben genoten. ‘Als jullie dit weer gaan doen, mag je mij niet vergeten hoor!’ zeggen ze dan. Ze genieten van de warme, hechte huiskamersfeer, de knusheid van het kleine team van meidenwerkers. Lekker op de bank bij de tv. Dat trekt wel.’ Had jij als stagiaire een rolmodel? ‘In mijn stageperiode trok ik erg naar Urmilla en Stacey, twee meidenwerkers van Surinaamse afkomst. Ik zie hen als zelfverzekerde jonge vrouwen die goed weten waar ze staan in het leven en wat ze willen. Aan hen wilde ik mij optrekken. Ik denk dat ik onbewust ook wel op hun uiterlijk afging, omdat wij dezelfde achtergrond delen kan ik mijzelf met hen vergelijken. Je zoekt eerst naar overeenkomsten. Maar ik kijk niet alleen naar roots, ik kijk ook naar kwaliteit. Heeft iemand het gemaakt? Begeleidster Pheebz met haar Marokkaanse achtergrond is ook een heel goed rolmodel. Zij is breakdancer en dat wekt nieuwsgierigheid op. Zij is bekend met de Marokkaanse tradities en ze heeft een stoere hobby, dat maakt haar heel geschikt als voorbeeldfiguur.’

Ambassadrices van het meidenwerk

‘Als meidenwerker moet je goed gemotiveerd zijn om meiden over de drempel te krijgen. Na afloop van de activiteit komen ze erachter dat het gezellig en nuttig is om mee te doen.’

Marija Davidovic onderzoekster diversiteit en mensenrechten van vrouwen; duoraadslid voor Groen Links Amsterdam Zeeburg ‘Het is maar een kleine groep mannen en jongens die voordeel hebben bij het in stand houden van machtsverschillen. Laat de rest van de mannen samen met vrouwen over de grenzen van stereotypen stappen en we creëren een aardverschuiving naar een stuk leuker leven: rechtvaardigheid en gelijke kansen voor mensen mét al hun ‘eigen-aardigheden’!’

‘De politiek beschouwt, zeer onterecht, meidenwerk sowieso al niet als urgente post, maar door de economische crisis heeft het zeker te lijden.’

Als politica kom je op voor het meidenwerk. Waarom? ‘In mijn rol als raadslid heb ik te maken met jongerenwerk en beleid. Het stoort me dat dat beleid voornamelijk gericht blijkt op jongens. Meidenproblemen zijn minder zichtbaar. Die uiten zich zelden in het slopen van bushokjes, maar in het slopen van zichzelf. Denk aan eetstoornissen, vallen voor pooierboys of zichzelf wegcijferen. Als hun ouders of andere familieleden hulpbehoevend zijn, komt de taak van mantelzorg als vanzelfsprekend op hun schouders. Maar we hebben van al die typische meidenproblemen toch nauwelijks last? Zeker wel, de kosten voor bushokjesherstel valt in het niet bij de kosten voor de aanpak van huiselijk geweld, eetstoornissen en al dat onbenutte talent. Wanneer je je alleen richt op de problemen van de ene groep, dan doe je iedereen tekort. De uitdagingen waar vrouwen voor staan, worden beschouwd als individuele problemen. De combinatie zorg en werk bijvoorbeeld, is het probleem van de werkende moeder. Ga maar minder of niet werken, en de werkende vader ploetert door. Maar het is een maatschappelijk probleem, we hebben het als samenleving niet op orde. Als we in de politiek praten over jongerenwerk, gaat het hoofdzakelijk over jongens. Over het soort activiteiten waar de meeste meiden niet zoveel mee hebben. Meiden doen het fantastisch op school en werk, maar hebben ook problemen. Daar moeten we oog voor ontwikkelen. Het volle besef hiervan is nog niet tot de politici doorgedrongen.’ Wat kan het meidenwerk doen om zichzelf beter op de kaart te zetten? ‘Kom voor je zaak op. De economische crisis is een gigantische bedreiging voor het meidenwerk. De politiek beschouwt, zeer onterecht, meidenwerk sowieso al niet als urgente post, maar nu heeft het zeker te lijden. In Zeeburg

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

hebben we maandelijks een politieke avond. De meiden van SJA Meidenplaza zijn een presentatie komen geven over wat zij belangrijk vinden en welk verschil het voor hen maakt. Zij moeten zeker nog eens terugkomen in Oost om hun successen voor te leggen en waar zij behoefte aan hebben. Laat hen de politici maar vragen hoe ze kunnen bereiken wat ze willen. Of laat ze een ludieke actie opzetten waarbij zij de politici, maar ook mensen uit het bedrijfsleven uitnodigen. Promoot een succesverhaal, geef het een gezicht waarin mensen iets van zichzelf in kunnen herkennen, dat werkt effectiever dan allerlei statistieken. Maar toon ook aan dat het overgrote deel van de gelden voor jongerenwerk aan jongens wordt besteed. Breng in kaart welke problemen meiden hebben en welke kosten daaraan zijn verbonden. Ontmasker het jongerenwerk als vooral gericht op jongens.’

Fatima Bourri senior projectleider stedelijk meidenwerk SJA ‘Mijn inzet voor het meidenbelang, maakt mij elke dag weer sterker en scherper. Ik ben me ervan bewust dat generaties vrouwen voor mij wegen vrij hebben gemaakt. Meiden van nu en morgen hebben recht op gelijke kansen en mogelijkheden.’ ‘In mijn jonge jaren maakte ik gebruik van het Amsterdamse meidenwerk. Later heb ik als professional het meidenwerk in Bussum naar een hoger niveau getild. Mijn hart ligt meer in Amsterdam en ik heb me op vrijwillige en professionele basis jarenlang ingezet om activiteiten van de grond te krijgen voor en door meiden. Werken met meiden van alle lagen van de Amsterdamse bevolking, brengt je dichtbij hun leefwereld en problemen. Meiden hebben baat bij het meidenwerk, daar hoeven zij zich niet in allerlei bochten te wringen om zichzelf te kunnen zijn. In het meidenwerk kunnen zij ongestoord hun vragen beantwoord zien. Er is echter wel werk aan de winkel: het belang van meidenwerk moet geaccentueerd worden. Zolang er ongelijkheid bestaat tussen beide seksen, moeten er seksespecifieke activiteiten blijven bestaan. Het meidenwerk maakt talent en perspectief zichtbaar. De chemie van het meidenwerk zet zich voort in de kracht van jonge dames in Amsterdam. En dat mag zeker gezien worden!’

Ambassadrices van het meidenwerk

‘Meidenwerk maakt talent en perspectief zichtbaar.’

Tineke van der Kraan directeur FNV Vrouwenbond ‘Ik heb geweldig werk, omdat ik me dagelijks kan inzetten om de positie van vrouwen te verbeteren. Het is heerlijk om met en voor vrouwen te werken die er ook echt voor willen gaan en die zijn er heel veel in mijn organisatie.’

‘Jonge vrouwen zijn wel mondiger, maar het ontbreekt hen aan kennis om goed beargumenteerd hun woordje te doen.’

Waarom bestaat er een vrouwenbond? ‘Apart vrouwenwerk binnen de bonden is nodig, omdat nog steeds op de meeste plaatsen waar de beslissingen genomen worden vrouwen in de minderheid zijn. Ook moeten we aandacht blijven houden voor onderwerpen waar vooral vrouwen mee te maken hebben, zoals de combinatie van werk en zorgtaken. Maar ook omdat vrouwen nog steeds veel minder verdienen dan mannen, zelfs als ze hetzelfde werk doen.’ Wat kan de FNV Vrouwenbond betekenen? ‘Met onze specifieke aandacht voor vrouwen, hebben we al veel bereikt. Iedereen vindt het tegenwoordig vanzelfsprekend dat er kinderopvangregelingen zijn en ouderschapsverlof, maar zonder de vrouwen uit de vakbeweging, was dat er niet geweest. Dus daar moeten we gewoon mee doorgaan. Teveel vrouwen hebben moeite met de eindjes aan elkaar te knopen en het combineren van hun werk met de zorgtaken thuis. We hebben heel goede ervaringen met projecten voor vrouwen. Geef vrouwen de kans zichzelf te ontwikkelen. Bijvoorbeeld zoals in het project ‘Informeel gewaardeerd’, waar vrouwen alle ervaring die ze in hun leven hebben opgedaan beschrijven als kwaliteiten die van pas komen in het betaalde werk.’ De FNV heeft ook een jonge vrouwennetwerk. Waarom? ‘Jonge vrouwen hebben behoefte aan een andere werkwijze. Voor hen hebben we een meet & eat, waar jonge vrouwen aan tafel kunnen met een bekend persoon. We hebben laatst het eerste diner georganiseerd met Agnes Jongerius. We organiseren ook een meet & greet, gericht op netwerken en workshops. Over onderhandelingen en je salaris bijvoorbeeld. Jonge vrouwen zijn veel mondiger, maar zij kennen vaak de trucjes niet waarmee mannen zich bedienen. Mannen gaan tijdens een salarisonderhandeling ijskoud hoger zitten dan hun laatst verdiende salaris. Vrouwen zijn veel bescheidener.

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Zij nemen braaf hun salarisstrook mee van hun vorige werkgever, terwijl dat helemaal geen verplichting is. Jonge vrouwen zijn wel mondiger, maar het ontbreekt hen aan kennis om goed beargumenteerd hun woordje te doen.’ Welke boodschap heb je voor jonge vrouwen? ‘Vrouwen zijn de drijvende krachten in de economie, overal ter wereld. Als vrouwen het bijltje erbij neer zouden gooien, stort de hele economie in elkaar. Ik ben heel positief over de jonge vrouwen die ik om me heen zie. Ze zijn zelfbewust, hebben een enorme drive en gaan voor hun passie. Heerlijk om te zien hoe ze dat doen. Tegen iedere vrouw zou ik willen zeggen: grijp je kansen, die zijn er voor iedereen. Het is niet altijd gemakkelijk, maar als je je er echt helemaal voor inzet, kun je veel bereiken.’

Feiten over vrouwen Feiten over vrouwen: 1. Vrouwen vormen 50 % van de wereldbevolking. 2. Vrouwen doen 66% van al het werk. 3. Vrouwen verdienen 10 % van het wereldinkomen. 4. Vrouwen hebben 1 % van alle bezittingen. 5. Van alle regeringsleiders op de wereld is 5 % vrouw. 6. Van alle armen op de wereld is 75 % vrouw. 7. Van alle analfabeten op de wereld is 66 % vrouw. 8. Van alle vluchtelingen op de wereld is 75 % vrouw. 9. Van de 150 leden van de Tweede Kamer in Nederland is 36 % vrouw. 10. Vrouwen in Nederland verdienen gemiddeld 23 % minder dan mannen. Bron: M-Zine

Ambassadrices van het meidenwerk

Jacqueline Cornet manager Fresh Jongeren Productiehuis Zuidoost ‘Ik wil een bijdrage leveren aan onze toekomst. Jongeren moeten immers het stokje overnemen. Daarom steek ik energie in de jeugd.’

‘Zij moeten tools meekrijgen, die nemen zij mee in hun bagage en halen het tevoorschijn wanneer ze het nodig hebben.’

Wat speelt er onder meiden in Amsterdam Zuidoost? ‘Zij missen onvoorwaardelijke liefde. Mijn hart huilt daarom. Ouders maken te weinig tijd voor hun kinderen, ze verschuilen zich achter het argument dat ze moeten werken. Maar wat doe je in je vrije tijd? Hoe besteed je een vrij half uur? Ga je feesten of roddelen met de buurvrouw? Ouders hebben vaak geen idee waar hun kinderen uithangen. Meiden zoeken een groep op en raken verzeild in gevechten op school, in meidenbendes of in andere narigheid. Zij moeten tools meekrijgen, die nemen zij mee in hun bagage en halen het tevoorschijn wanneer ze het nodig hebben. In mijn vorige functie als leidinggevende van K-City in de K-buurt, organiseerden we avonden voor tienermeiden in samenwerking met groep acht van een basisschool en buurthuis de Bonte Kraai. We hielden trainingen en discussieavonden in de vorm van pyjama-parties, waarbij we ingingen op seksualiteit. Dat was in de tijd dat verhalen over Breezer-seks de media domineerde. Alles bespraken we, van de eerste zoen tot en met hoe baby’s worden geboren. Zomaar activiteiten komen doen in een jongerencentrum, vind ik een luxe. Ik wil van jongeren altijd weten hoe zij in het leven staan en wat hun problemen zijn. Zij mogen onze ruimte gebruiken voor een leuke vrijetijdsbesteding, maar ik wil ook aan hun empowerment werken.’ Hoe kun je empowerment van meiden meetbaar maken? ‘De subsidie voor een project moet altijd meetbaar zijn. Om empowerment te kunnen meten, heb je altijd andere partijen nodig. Je moet in gesprek gaan met de directe omgeving, de school bijvoorbeeld. Je begint met een nulmeting bij de intake. Je stelt vast: is het meisje agressief, wat is haar situatie en wat willen wij bereiken? De school kan naar verloop van tijd rapporteren: sinds het meisje bij Fresh is, is ze veel rustiger geworden, ze maakt haar huiswerk en ze heeft leuk contact met haar klasgenoten. Zodoende kun je de effecten vaststellen.’

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Fenna Ulichki gemeenteraadslid in Amsterdam voor Groen Links ‘Aan het begin van mijn carrière ben ik zelf meidenwerker geweest. En ooit was ik afnemer. Ik vond het leuk als er meidenwerk in de buurt was. Dat voelde veilig en het was leuk.’. Wat kun je als gemeenteraadslid betekenen voor het meidenwerk? ‘Samen met een collega van de PvdA heb ik in het kader van het jeugdbeleid aandacht gevraagd voor het meidenwerk. Jongerenwerk gaat vooral over jongens, het meidenwerk komt onvoldoende tot haar recht. Het mag van mij wel steviger; meisjes maken geen problemen, zij gooien geen ruiten in en op school doen zij het goed. De urgentie zakt al snel weg. Er moet meer aandacht komen voor hun positie. In 2007 hebben we een motie ingediend in de gemeenteraad om het emancipatiebeleid terug te krijgen op de Amsterdamse agenda. Het doelgroepenbeleid is opgenomen in het diversiteitbeleid. Genderspecifiek beleid is nodig. Er zijn wel veel genderspecifieke projecten, maar er is geen beleid, geen regie. De projecten zijn gericht op integratie; taal, inburgering, maar het gaat om veel meer. Vrouwen nemen een andere positie in dan mannen. Op de arbeidsmarkt, in het onderwijs, gezondheidszorg, op het gebied van rechten, er is nog veel te doen. De positie van meiden is nog niet optimaal. Zij hebben evenveel -of misschien wel meer- problemen dan jongens, maar zij internaliseren die veelal. Wat mij betreft maken we een genderspecifiek beleid voor vrouwen, waarin we ook de meiden betrekken.’ Wat kunnen meidenwerkers zelf doen om een vuist te maken? ‘We weten te weinig van de positie van meiden. Laat meidenwerkers bijeenkomsten organiseren. Agendeer en maak het urgent. De Stichting Participatie en Emancipatie (SPE) stelt een sociale agenda samen in samenwerking met vrouwenorganisaties. Zoek aansluiting om meiden op de agenda te zetten. Maar zoek ook aansluiting met de andere grote steden en vorm een landelijk netwerk van waaruit je de Tweede Kamer bereikt. Werk met studentes van de hogere opleidingen, brainstorm met ze en zet hen in bij het netwerken. Trek de aandacht, profileer jezelf met onorthodoxe onderwerpen. Homoseksualiteit bijvoorbeeld. Lesbiennes zijn nog steeds een blinde vlek, hoeveel Turkse, Marokkaanse en Surinaamse lesbiennes worstelen met hun geaardheid? Biedt niet alleen vrijetijdsbesteding, maar projecten met sterkere emancipatorische uitgangspunten. Zorg dan je niet afhankelijk bent van een enkele financier, zoek financiële middelen onder de noemer emancipatie en niet alleen jongerenwerk.’ Ambassadrices van het meidenwerk

‘Wat mij betreft maken we een genderspecifek beleid voor vrouwen, waarin we ook de meiden betrekken.’

Jennifer Meyer coach, trainer en zelfstandig ondernemer in vrouwenempowermentprojecten ‘Mijn missie is om vrouwen te stimuleren hun droom te gaan leven. Deze drive loopt als een rode draad door al mijn werk.’ Waarom vrouwenempowermentprojecten? ‘Heel veel vrouwen zijn zich niet bewust van hun talenten en zij hebben moeite met het maken van keuzes. Ik zie keer op keer hoe lastig zij het vinden om voor zichzelf te kiezen. Hun eigen wensen en dromen zijn vaak een sluitpost, hun gezin, familie en vrienden gaan voor. Ik probeer dat te doorbreken door vrouwen bewust te maken van hun talenten en hun dromen.’

‘Veel jonge vrouwen weten niet wat ze willen. Ze raken gemakkelijk op een pad dat niet bij hen past. We moeten vroeg met hen op zoek naar waar ze goed in zijn.’

Waarin verschillen jonge vrouwen van rond de twintig van vrouwen met een gezin en werkcarrière? ‘De meiden van nu zijn mondiger. Vrouwen van in de veertig denken vaak in traditionelere rolpatronen. Vrouwen van eind twintig bespreken makkelijker de taakverdeling werk en thuis met hun partner. Zij hebben meer mogelijkheden. De kinderopvang wordt steeds beter en een carrière valt nu wel te combineren met vier dagen werken. Dat was voorheen nog onbespreekbaar.’ Op welk gebied moeten meiden van nu empowert worden? ‘Er schuilt ook een gevaar in de vele mogelijkheden die jonge vrouwen nu hebben. Ze zijn mondiger, maar er heerst veel onzekerheid onder hen, vaak gevoed door de media. Ik zie regelmatig vrouwen van rond de 35 met een burn-out. Veel jonge vrouwen die niet weten wat ze willen. Ze raken gemakkelijk op een pad dat niet bij hen past. We moeten vroeg met hen op zoek waar ze goed in zijn. Weten waar je kwaliteiten liggen, dat geeft een sterk gevoel. Als je doet waar je goed in bent, dan gaat het je gemakkelijk af en dat geeft een energyboost. Meidenwerk biedt goede oplossingen. Door het meidenwerk leren meiden hun talenten ontdekken en verder te ontwikkelen. Meisjes vinden hun kracht, worden weerbaarder en kunnen zich later als vrouw beter handhaven in de maatschappij.’

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Kawtar Kartoubi 27 jaar, journalist & reporter `Niet weten wat je wilt op jonge leeftijd is normaal, maar je moet ervoor zorgen dat je als rolmodel anderen kunt inspireren. Ik ben voor meer zichtbare rolmodellen voor meiden´ Hoe kwam jij in aanraking met het meidenwerk? ‘In groep acht wist ik al wat ik wilde worden. Een vrouw net als Lois Lane, de vriendin van Superman en succesvol journaliste. Ik begon met lezen, schrijven en op mijn zeventiende begon ik te schrijven voor het Chebba magazine. Zo brutaal als ik bij Chebba binnenstapte, zo brutaal interviewde ik voor mijn eerste artikel de schrijver Abdelkader Benali. Hierna wist ik het zeker, ik ging de studie journalistiek volgen. Via de mavo, mbo Juridische Dienstverlening Openbaar Bestuur, ging ik naar de hogeschool. Nu rond ik mijn masteropleiding af en werk daarnaast voor het VPRO programma Metropolis als (web) redacteur en verslaggever.’ Had je in die tijd een rolmodel? ‘Ik zag Zohra Bourik als rolmodel. Zij is academisch geschoold, werkte er al een hele lange tijd (en nog steeds) en gaf nooit op. Maar ook was ze heel actief en ik voelde dat ze me echt wilde helpen. Ze had een leidinggevende functie, maar behandelde iedereen gelijk. Zo’n vrouw wilde ik ook worden. Thuis was ik zelf ook een rolmodel, voor mijn zusjes. Zij vonden het stoer dat ik voor een tijdschrift schreef en dat ik bij feesten een actieve rol had. Ze wilden net als ik worden. Helaas hebben zij straks misschien de kans niet meer om zich ook bij Chebba te ontplooien…’

‘Het gaf mij moed, kracht en de mogelijkheid om mezelf te ontplooien.’

Op welke manier heeft het meidenwerk jou verder geholpen? ‘Ik vond het belangrijk dat mijn moeder wist waar ik zat en waar ik mee bezig was. Ik nam haar ook vaak mee. Ze kende de meiden en wist wat ik deed. Het was een veilige omgeving waar ik op mijn eigen tempo kon leren om een sterke onafhankelijke vrouw te worden. Zonder Chebba zou ik mijn vleugels nooit zo wijd hebben durven spreiden. Chebba heeft mij de kans gegeven om te schrijven en in mezelf te vertouwen. Ook leerde ik allerlei organisatorische taken door als vrijwilliger te helpen bij evenementen, bijeenkomsten en feesten. Het gaf mij moed, kracht en de mogelijkheid om mezelf te ontplooien. En ik leerde houden van reizen. Dankzij Chebba ben ik gevormd tot de vrouw die ik nu ben. Hulde aan het meidenwerk!’ Ambassadrices van het meidenwerk

Jolanda Sonneveld Projectmedewerker Youth Spot 'Als projectmedewerker ben ik werkzaam voor Youth Spot. Youth Spot is een onderzoeks- en praktijkcentrum voor het Amsterdamse jongerenwerk. Het is een samenwerkingsverband van de Hogeschool van Amsterdam, ROCVA, ROCASA, Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam, Combiwel, IJsterk, Impuls en de OSA. Deze founders van Youth Spot hebben de missie om het Amsterdamse jongerenwerk te professionaliseren, te profileren en de praktijk verder te ontwikkelen.'

‘Youth Spot vindt het belangrijk om inzichtelijk te maken wat goed meidenwerk is.’

‘Binnen dit samenwerkingsverband is het meidenwerk een belangrijk thema. Youth Spot vindt het belangrijk om inzichtelijk te maken wat goed meidenwerk is, wat de meerwaarde is, voor welke groep meiden het werk bedoeld is en hoe het meidenwerk zich kan profileren. In 2008 heeft er een eerste verkennende bijeenkomst plaatsgevonden over de situatie van meiden in Amsterdam. Vervolgens is er in samenwerking met SJA Meidenplaza in mei 2009 een Meidenwerk Atelier georganiseerd. Tijdens dit Atelier zijn goede meidenwerkpraktijken in Amsterdam gepresenteerd en is er gebrainstormd over hoe het Amsterdamse meidenwerk zich kan profileren. Vanuit Youth Spot proberen we daarnaast een brug te slaan tussen praktijk en opleiding. Het is van groot belang dat de meidenwerkers van de toekomst als goed opgeleide professionals te werk gaan en trots kunnen zijn op het werk dat zij (gaan) uitvoeren. Studenten van sociaal agogische opleidingen voeren opdrachten uit waarbinnen zij praktijkgericht onderzoek doen en nieuwe kennis verzamelen. Daarnaast is het meidenwerk een belangrijk onderdeel binnen de Minor jongerenwerk. De kennis die Youth Spot in de praktijk opdoet wordt op deze manier vertaald naar de opleiding.’

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Amsterdamse good practices van meidenwerk

SJA Meidenplaza De naam SJA Meidenplaza bevat twee componenten: SJA, Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam, behelst de coördinatie van het stedelijk Meidenwerk en Meidenplaza verwijst naar onze Chebba Girlzlounge. De eerste component, SJA Meidenwerk, is de expertisetak van SJA op het gebied van werken met Amsterdamse meiden. Dat coördineert het SMO, signaleert ontwikkelingen en voert innovaties door in projecten op het gebied van seksespecifiek werken. Doelgroep, afnemers of samenwerkingspartners zijn meidenwerksters in de stad, maar ook jongerenwerkers die (incidenteel) met meiden werken of docenten op vmbo’s en ROC’s.

‘Er zijn slechts een klein aantal meidenwerksters die dit werk al heel lang doen. Zodra zij stoppen, valt alles wat zij hebben opgebouwd weg’ 22

De tweede component, Meidenplaza, is de locatie van het uitvoerend stedelijk meidenwerk: ‘SJA Meidenplaza’. Dit is een eigen plek voor Amsterdamse meiden waar zij aandacht krijgen en waar zij kunnen experimenteren met het ontwikkelen en zelf opzetten van activiteiten. Zij kunnen er zichzelf ontplooien en daar kunnen zij elkaar bij ondersteunen. De activiteiten van SJA Meidenplaza stimuleren hen in hun maatschappelijke rol. De meidenwerksters zijn erop gericht de meiden bewust te maken van wat ze willen in hun leven en hun

eigen lot te bepalen. Magazines maken, talkshows, sollicitatietrainingen, muziek en creatieve workshops, zijn nog maar een paar activiteiten uit het totale aanbod. Aan de ene kant is SJA Meidenplaza een werkplaats voor vrijwilligers en stagiaires om activiteiten te ontwikkelen en uit te voeren, maar het is ook een aantrekkelijke ontmoetingsplek waar meiden hun vrije tijd met elkaar kunnen doorbrengen. SJA Meidenplaza is uniek, zowel in Amsterdam als landelijk. Het is stadsdeel overstijgend, zij bedient meiden uit de hele stad. En doordat SJA het meidenwerk sinds oprichting in 2001 een eigen plek in de organisatie heeft gegeven, kan SJA Meidenplaza continuïteit bieden. Met eigen locaties en een vast, hecht team van meidenwerksters. ‘Ik werk nu vijftien jaar in het meidenwerk. Ik heb de blaren op mijn tong gepraat om ervoor te strijden, want ik kwam steeds weer voor andere beleidsmakers en subsidieverstrekkers te staan die zich afvroegen of het meidenwerk nou wel zo nodig was. Maar ondanks de dreiging, is het er nog. De know how is niet verloren gegaan en dat is best uniek. Maar dat maakt ook dit boekje hard nodig, want er zijn slechts een klein aantal meiden-

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

werksters die dit werk al heel lang doen. Zodra zij stoppen, valt alles wat zij hebben opgebouwd weg. Het meidenwerk moet veel beter worden overgedragen.’ (Zohra Bourik, manager SJA Meidenplaza)

Waar komt SJA Meidenplaza vandaan? In 1985 werd het Marokkaanse Meisjes Centrum, het MMC, opgericht als kleine zelforganisatie in het hartje van de Amsterdamse Jordaan. Dat werd in 1996 omgedoopt tot Chebba, Marokkaanse Meidenprojecten. Chebba betekent stoere meid in het Arabisch. In 2001 ging Chebba mee in de fusie van het nieuw opgerichte Stedelijk jongerenwerk Amsterdam en onze naam veranderde in Chebba Meidenplaza. Sinds 2005 heten we SJA Meidenplaza. De oprichtsters van het MMC organiseerden midden jaren tachtig vooruitstrevende activiteiten zoals een weekendje Parijs met een groep jonge moslima’s. Om dit voor elkaar te krijgen, werd een half jaar gewerkt aan de voorbereidingen. Het belangrijkste was de ouders mee te krijgen in het idee, de initiatiefneemsters voerden gesprekken met hen. Tegenwoordig hebben de Marokkaanse meiden veel meer vrijheid, maar dat geldt niet voor allemaal. Veel meiden komen niet buiten de

stadsgrenzen van Amsterdam. De gedachtegang van de Marokkaanse en Turkse ouders halverwege de jaren tachtig geldt nu nog steeds: ‘School is belangrijk, maar daarna kom je gelijk naar huis en dan ben je een nette meid. Winkelen is toegestaan om iets voor school of je eigen verzorging te kopen. Maar slenteren en rondhangen op straat en met jongens op scooters en in jongerencentra, dat is tijdverspilling. Dat brengt je op het slechte pad. Ik spreek ouders uit alle culturen, en ook vandaag de dag geven Hollandse of Surinaamse ouders aan dat ze met betrekking tot hun dochters meer beschermend zijn en liever niet willen dat ze naar een jongerencentrum gaan.’ (Zohra Bourik, manager SJA Meidenplaza) SJA Meidenplaza richt zich op dezelfde leeftijdsgroep als Chebba, Marokkaanse Meidenprojecten, van 12 tot 25 jaar, maar de doelgroep is met het samengaan van SJA verbreed naar alle Amsterdamse meiden.

De werkmethode De medewerkers van SJA Meidenplaza werken outreachend, zij gaan de stad in om in gesprek te raken met de meiden en om op verschillende locaties activiteiten aan te bieden. Bijvoorbeeld sportactiviteiten in sporthallen of in gymzalen op

Amsterdamse good practices van meidenwerk

Gezond leven: Body & Sport Uit onderzoek is gebleken dat met name allochtone meiden weinig tot niets aan sport doen in hun vrije tijd. Ook kampen zij niet zelden met eetstoornissen. Wij willen met onze activiteiten bereiken dat meiden geïnteresseerd raken in een gezonde levensstijl. We bieden diverse sportactiviteiten aan ter introductie, zodat meiden kunnen snuffelen aan deze sporten. Ook organiseren we Girlz Talks’ over gezond leven en voldoende bewegen. We verwijzen ze door naar sportscholen of het verenigingsleven. De kleine sportactiviteiten worden bekostigd met eigen bijdragen van de meiden en soms met het budget van SJA Meidenplaza. Voor grootschalige projecten zoals Bootcamp werven we fondsgelden.

scholen, workshops in klaslokalen of feesten in zalen met een capaciteit van vijf- tot vijftienhonderd personen. De meidenwerksters gaan niet zitten wachten tot de meiden hen opzoeken, zij spreken de meiden aan in winkelcentra, op scholen en op andere plekken waar meiden zijn.

MAR: Meiden Activiteiten Raad

‘Bij een MAR denk je mee en bepaal je mee en dat vind ik leuk, omdat ik zo nieuwe dingen leer die ik later ook kan gebruiken.’ Myram (MAR-lid) 24

SJA Meidenplaza laat haar activiteiten organiseren voor en door de meiden zelf. De basis daarvan is de Meiden Activiteiten Raad, kortweg de MAR. Rond de negen meiden nemen als vrijwilliger zitting in de MAR en vergaderen minimaal eens per maand over de leefwereld van de meiden en signalen uit de samenleving die op hen betrekking hebben. In samenspraak met de begeleidster van SJA Meidenplaza stellen de meiden van de MAR het activiteitenplan op en ontwikkelen gezamenlijk de praktische invulling ervan. Vervolgens vormen de MAR leden groepjes van twee als aanjager van de verschillende projecten. Op die manier helpen de MAR leden bij de uitvoering van activiteiten. Al brainstormend, besluitvormend en organiserend leren de meiden van de MAR allerlei vaardigheden en competenties die straks nodig zijn in de ‘grote mensenwereld’.

SMO: Stedelijk Meidenwerksters overleg Het SMO is een overlegorgaan waarin Amsterdamse meidenwerksters en hulpverleners eens per twee maanden samenkomen om hun ervaringen te delen en om met elkaar het meidenwerk in de hele stad te verstevigen.

Het overleg In de loop der jaren zijn tal van meidenwerksters en hulpverleners aangehaakt en afgehaakt. Zij die werken aan nieuwe projecten voor meiden, zoeken contact met het SMO om gebruik te maken van de kennis van ervaren meidenwerksters. Anderen zoeken aansluiting omdat zij het gevoel hebben dat ze op een eiland zitten met hun project en dat zij het zoveelste wiel aan het uitvinden zijn. Zij zoeken contact en uitwisseling met collega’s. Redenen van afhaken zijn dat een project ophoudt te bestaan of dat er onvoldoende uren beschikbaar zijn om het werk uit te voeren, zodat vergaderen een luxe is die de meidenwerkster zich niet kan veroorloven. Een meer negatieve reden is dat de senior meidenwerksters het gevoel hebben dat het overleg op een oppervlakkig niveau blijft steken, omdat er veel onervaren mei-

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

denwerksters aan boord klimmen die op de werkvloer onvoldoende ondersteuning krijgen, waardoor zij tal van ‘beginnersvragen’ afvuren in het overleg. Dit maakt dat kennismaking telkens weer deel uitmaakt van de bijeenkomsten.

niet werkt met de meiden, maar er spreekt geen professionaliteit uit. Methodiekoverdracht is van groot belang. Organisaties kunnen gebruikmaken van de kennis die aanwezig is.’ (Zohra Bourik, manager SJA Meidenplaza)

Hoe kom ik aan de meiden? Ze lopen niet zomaar naar binnen, ik kan ze niet bereiken, ze hebben het te druk met school, bijbaantjes en sociale verplichtingen. Hebben ze wel behoefte aan of tijd voor (jongeren-) meidenwerk? Dat zijn de belangrijkste vragen die meidenwerksters in het SMO uitvoerders overleg al twintig jaar bezighouden. Het meidenwerk is een werksoort dat volledig praktijkgericht is, alles draait om doen. Meidenwerksters zitten niet veel achter hun bureau. Methodieken worden doorgaans niet opgeschreven, er zijn nauwelijks naslagwerken te vinden. Vanuit het SMO worden initiatieven genomen om werkwijzen van meidenwerk zichtbaar te maken. Bijvoorbeeld door middel van dit boekje.

In 2010 wordt het SMO op twee verschillende niveaus georganiseerd: het teamleiders/coördinatoren overleg en het uitvoerders overleg. Met deze indeling kunnen we onderwerpen die voor de deelnemers actueel zijn verder uitdiepen, een visie ontwikkelen en beleid verwoorden.

‘Voor dit boekje hebben we interviews afgenomen met meidenwerksters door de hele stad. Op de vraag ‘welke methodiek gebruik je?’ was een veel gehoord antwoord ‘geen, ik doe alles zelf’. Het is natuurlijk heel leuk om zelf uit te pluizen wat wel of

‘Methodiekoverdracht is van groot belang. Organisaties kunnen gebruikmaken van de kennis die aanwezig is.’

De deelnemers Betrokken partijen zijn momenteel: AMC De Meeren, SJA Meidenplaza, stichting Dock, Streetcornerwork, Technika 10, Women Inc., IJsterk, HvA Youthspot, Swazoom, Combiwel, Kansweb en Dynamo.

Het doel Het SMO is bedoeld om zoveel mogelijk de activiteiten op elkaar af te stemmen met alle partijen die meidenwerk aanbieden in Amsterdam. Kennis en ervaringen met elkaar uitwisselen en krachten bundelen. Maar ook: het meidenwerk op de politieke agenda zetten. De deelnemers binnen het SMO weten als geen ander wat knelpunten zijn en dragen hier concrete oplossingen voor aan.

Amsterdamse good practices van meidenwerk

Binnen het SMO komen meidenwerksters van buurtgerichte centra in contact met beroepskrachten uit andere delen van de stad en met stedelijk opererende meidenwerks-

ters. Ook werken we aan lijnen naar de hulpverlening en scholen. Dit gaat het zogenoemde ‘eilandjeseffect’ tegen.

Meidenwerk is belangrijk omdat: • • • • • • • • • • • • • • •

Meiden geen jongens zijn; meiden hebben andere issues! Meiden elkaar nodig hebben; it takes one to know one Meiden elkaar vooruit moeten/kunnen helpen Meiden evenveel kansen moeten krijgen als jongens om zichzelf te ontwikkelen Een veilige omgeving noodzakelijk is voor het vrij kunnen ontdekken en uitwisselen van kennis over meiden door meiden Meiden de mogelijkheid moeten hebben om zichzelf te leren kennen in een veilige omgeving Meiden niet eerst moeten schreeuwen om gehoord te worden Het klaarmaken van meiden voor de toekomst vandaag begint en niet morgen Meiden van vandaag de vrouwelijke rolmodellen van morgen zijn Meiden naast het gemengd jongerenwerk ook ‘girls only’ activiteiten willen Meiden gelijk zijn aan jongens en dus ook gelijk rechten hebben Er meiden zijn in verschillende kleuren, vormen en maten ….. je kunt van elkaar leren Meiden hun krachten ontdekken, ontwikkelen en gestimuleerd worden deze te gebruiken Meiden kwaliteiten (talenten) hebben die er toe doen! Meiden zichtbaar mogen zijn

ZONDER MEIDENWERK GEEN AANDACHT VOOR DIT ALLES! Bron: SJA Meidenplaza

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

<—

Huiskamermethodiek Meidenlounges zijn succesvolle projecten waar meiden een vrouwvriendelijke omgeving vinden voor specifieke aandacht en een zinvolle vrijetijdsbesteding. Zij kunnen zich daar op een positieve manier ontwikkelen. De inloop is een laagdrempelige manier om meiden binnen te halen. Lekker chillen in een ontspannen sfeer. Dat zijn de momenten waarop ideeën ontstaan voor activiteiten. Want wat er georganiseerd wordt, bedenken de meiden zelf. De gedachte daarachter is dat meiden zich vaak niet bewust zijn van hun eigen kunnen en dat onzekerheden over zichzelf hen belemmeren. Doordat zij vanuit hun behoeften activiteiten initiëren, merken ze dat ze wel veel kunnen. Daardoor voelen zij zich zekerder en gaan meer ondernemen.

Wat is een meidenlounge? Een meidenlounge is een aantrekkelijke plek voor meiden: geen rondhangende jongens voor de deur die de plek claimen, het ziet er netjes en gezellig uit en het heeft een goed imago, zodat ouders gerustgesteld zijn en hun dochters daar naartoe laten gaan. Een lounge biedt ruimte voor ontspanning: een huiskamerachtige setting met lekkere banken en een televisie waar de bezoeksters

samen thee drinken en met elkaar kunnen praten. Daarnaast biedt een lounge bij voorkeur ook ruimte voor activiteiten: een computereiland voor huiswerk en internet, een keuken, een ruimte voor workshops en een grotere ruimte voor sporten en feesten. De activiteiten kunnen ook in andere locaties plaatsvinden zoals in buurthuizen, sporthallen of schoolkantines. De meiden die actief zijn tijdens het kwartiermaken, hebben veel zeggenschap over de inrichting van de lounge: de kleuren en de meubels.

‘Lekker chillen in een ontspannen sfeer. Dat zijn de momenten waarop ideeën ontstaan voor activiteiten.’

Een herkenbaar, veilig en betrouwbaar imago is van levensbelang voor een meidenlounge. Daarvoor zijn een aantal huisregels noodzakelijk: niet roken, geen alcohol, respect en vertrouwen. Sommige meidenlounges hanteren ook de strikte regel dat er beslist geen jongens binnen mogen komen, andere kiezen ervoor om jongens bij een aantal activiteiten te betrekken. Dat is een keuze die de betreffende organisatie zelf maakt op basis van de doelgroep en de eigen visie op het meidenwerk. Een meidenlounge stimuleert de betrokkenheid van meiden in de buurt. Er kunnen samenwerkingsverbanden ontstaan met wijkorganisaties en het stadsdeel of de gemeente. De nadruk ligt hierbij op sociaal kwetsbare

Amsterdamse good practices van meidenwerk

meiden. Een meidenlounge is een uitstekende manier om de positie van de bezoeksters te verbeteren door middel van maatschappelijke participatie. Wil je dat de meiden naar je toe komen, zorg er dan voor dat de locatie goed bereikbaar is met het openbaar vervoer en een centrale ligging heeft in de buurt.

Het team

‘De beste manier om de meiden te bereiken is mondeling’ 28

Het ideale team van een meidenlounge bestaat uit een coördinatrice, een meidenwerkster en een gastvrouw. De gastvrouw is de constante factor en aanspreekpunt, het gezicht van de lounge. Zij ontvangt en begeleidt de bezoeksters tijdens de inloop. De gastvrouw beheert het pand en de materialen en zij assisteert de meidenwerkster bij de uitvoering van de activiteiten. De meidenwerkster is vaak de deur uit, vanwege veel werkzaamheden op locatie en het werven van deelnemers. Zij bereidt de activiteiten voor en voert ze uit, daarbij begeleidt ze de deelnemers. De coördinatrice zorgt voor de netwerken in de wijk met het stadsdeel, de media en samenwerkingspartners. Zij stuurt de medewerkers aan, vertaalt het werkplan naar activiteiten, bewaakt de uitvoering ervan en evalueert het werkplan en de activiteiten.

Relationeel werken Een meidenlounge start met zeer intensieve werving van meiden. De meidenwerkster gaat de wijken in om contacten te leggen en in gesprek te gaan met de doelgroep om op de hoogte te raken van ontwikkelingen en trends. Stagiaires en vrijwilligsters nemen enquêtes af op straat en tijdens de inloop om te peilen welke activiteiten de meiden wensen. Nog voordat de deur van de meidenlounge voor het publiek opengaat, is al een groep actieve vrijwilligsters in de weer met de inrichting van het centrum en het opzetten van het activiteitenaanbod. De beste manier om de meiden te bereiken is mondeling, in direct contact op straat en op de schoolpleinen. Maar ook via de achterban van de vrijwilligsters en de bezoeksters, vriendinnen, zusjes en nichtjes. Veel meiden stellen het niet op prijs om hun adres achter te laten om folders te ontvangen, zij worden het liefst via hun mobiele telefoon of emailadres op de hoogte gehouden van de activiteiten. Behoud van het contact met de meiden, dat is waar het vervolgens om draait. Bellen, sms-en, e-mailen, aanspreken op de vindplaatsen en mond-tot-mond reclame zijn de belangrijkste communicatiemiddelen

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

om meiden te blijven benaderen. Continuïteit in de relatie met de doelgroep is geen vanzelfsprekendheid, dat is vooral heel veel inzet van de medewerkers en de vrijwilligers van de meidenlounge.

Openingstijden De openingstijden sluiten aan op de vrije tijd en de bewegingsvrijheid van de bezoeksters. Dat kan doordeweeks zijn, maar eventueel ook op zondag. Wat goede tijden zijn, moet in samenspraak met de doelgroep worden vastgesteld.

De methodiek van het werven van meiden Het binden van meiden ervaren sommige meidenwerkers als een probleem. De eerste paar keer zijn de meiden enthousiast en hebben ze ideeën, vervolgens komen ze niet meer. Het is vrijwillig en vrijblijvend, meiden binden zich niet snel. Je maakt afspraken met meiden, maar deze worden niet nagekomen. Tips : • Ga op zoek naar een sleutelfiguur, een rolmodel of vertrouwenspersoon • Meiden binden zich vaak aan de persoon (de meidenwerker) ipv het centrum of de activiteit. • Eerst meiden persoonlijk benaderen en contact leggen. Dan werken aan een relatie. Daar moet je in investeren. Dit staat vaak op ge spannen voet met prestatieafspraken. • Laat meiden zelf een rol spelen bij de werving voor activiteiten. Geef meiden een eigen verantwoordelijkheid. • Laat meiden een kleine borg betalen voordat ze gaan deelnemen aan de activiteit. Deze kunnen ze terugkrijgen als ze het traject vol maken. • Betrek de meiden bij het bedenken en uitvoeren van activiteiten. Plan de tijden voor inloop en activiteiten in samenspraak met de meiden bv. in de vroege namiddag, direct na schooltijd en op zon dagmiddag. • Probeer ouders erbij te betrekken.

Amsterdamse good practices van meidenwerk

â&#x20AC;&#x2DC;Een imago bouw je met veel pijn en moeite op, maar het brokkelt heel gemakkelijk af.â&#x20AC;&#x2122;

Chebba Girlzlounges De eerste Girlzlounge avant la lettre, was het Marokkaanse Meisjes Centrum (MMC) in de Jordaan, opgericht midden jaren tachtig. Dit was een ontmoetingsplek voor meiden in een huiskamerachtige setting. In de loop der jaren evolueerde het MMC tot Chebba Meidenplaza aan de Sarphatistraat. Dat was een bruisend multifunctioneel centrum waar meiden terecht konden voor sport, filmavonden, feesten, noem maar op. De verhuizing naar de Nieuwezijds Voorburgwal zorgde voor een heel andere werkwijze van het meidencentrum, dat inmiddels was omgedoopt tot SJA Meidenplaza, daar

was geen huiskamersfeer. Op die locatie werkten de meidenwerksters in een kantoortuin, achter bureaus met computers. De activiteiten vonden voornamelijk op locatie plaats. Op de huidige locatie in de Tilanusstraat in Amsterdam Oost, is wel weer een loungeruimte ingericht.

Chebba Girlzlounge-methode Een Chebba Girlzlounge staat of valt met een MAR. De vrijwilligsters in deze activiteitenraad zijn de ruggengraat van de lounge. De MAR is actief vanaf het allereerste moment; vanaf de werving van meiden, de inrichting van het centrum en het bedenken en ontwikkelen van de eerste activiteiten. Chebba

Stopgezet In 2002 vroeg stadsdeel Bos en Lommer SJA Meidenplaza om een meidencentrum in de wijk op te zetten. Er was geen contact met de meiden, ze deden niet mee in activiteitencentra. Het stadsdeel bood een pand aan dat in samenspraak met SJA Meiden-plaza is ingericht. In 2005 werd ook in De Baarsjes een Chebba Girlzlounge geopend, dit gebeurde op verzoek van welzijnsinstelling De Combinatie. De lounges werden goed bezocht en bruisten van activiteiten. Helaas is het doek voor de beide lounges alweer gevallen. Omdat SJA Meidenplaza een stedelijke functie heeft, werd bij aanvang afgesproken dat zij de Girlzlounges na drie jaar zou overdragen op een buurtgerichte partij. Dat is niet gebeurd. In De Baarsjes ging het jongerenwerk failliet, waardoor de Girlzlounge in 2006 werd opgedoekt. Stadsdeel Bos en Lommer had een zeer warm hart voor het meidenwerk, maar het geld was op en de Girlzlounge is per 2009 stopgezet.

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Girlzlounges zijn strikt op het gebied van jongens: zij mogen niet binnenkomen. De grootste groep bezoekers van Chebba Girlzlounges zijn moslima’s. Bezoek van jongens aan het centrum zingt al snel rond in de buurt en dergelijke berichten bereiken het thuisfront. Een imago bouw je met veel pijn en moeite op, maar het brokkelt heel gemakkelijk af. De Chebba Girlzlounges kiezen ervoor om de meiden privacy te bieden door de ramen aan de voorkant zichtdicht te maken met lamellen. Omdat de ervaring leert dat anders de vervelende buurtjongens de meiden intimideren, uitschelden en de lounge bekladden met eieren. Binnen de muren van de Girlzlounges zijn de meiden in de gelegenheid om zich te bezinnen op hun toekomst. Daar hebben zij de ruimte om hun wensen te verwoorden en hoe zij dat willen bereiken. In de Girlzlounges is veel bespreekbaar, menig taboe wordt er aangepakt. De bezoeksters verbreden hun blik op de wereld. Hun sociale mobiliteit vormt vaak een knelpunt. Door goed voor ogen te hebben wat zij willen bereiken, staan zij sterker in de onderhandelingen met hun opvoeders. Het is echter niet het doel van de Girlzlounges om meiden tegen ouders op te zetten. Die indruk hebben

ouders en broers soms wel, daarom staan zij niet toe dat hun dochters of zussen deelnemen. Investeren in een vertrouwensrelatie met het thuisfront is heel belangrijk. Om begrip te kweken, over en weer. Af en toe worden moeders uitgenodigd op feesten, samen met zusjes en nichtjes.

De doelgroep Meiden tussen 12 en 20 jaar die vallen onder de noemer ‘moeilijk bereikbaar’. Veel van deze meiden komen thuis nauwelijks de deur uit voor vrijetijdsactiviteiten, omdat zij niet veel mogen van hun opvoeders of vanwege geldgebrek. In Bos en Lommer en De Baarsjes waren dit hoofdzakelijk Turkse en Marokkaanse meiden, de grootste bevolkingsgroepen in beide stadsdelen. Chebba Girlzlounges trekken grote aantallen Turkse en Marokkaanse meiden naar de activiteiten met een culturele component zoals Anasheed –islamitische lofliederen zingen-, Darboeka drumworkshops of Turks volksdansen. De keuze van activiteiten is heel bepalend in het aantrekken van doelgroepen. Sportactiviteiten en excursies bijvoorbeeld, trekken meiden met diverse achtergronden aan. De Chebba Girlzlounges in Bos en Lommer en De Baarsjes ontvingen een heel divers gezelschap: Marokkaans, Turks, Surinaams, Spaans, Aru-

Amsterdamse good practices van meidenwerk

Waar moet je rekening mee houden als je een meidenlounge opstart? Kies je doelgroep Welke leeftijd wil je bedienen? Meisjes van negen tot twaalf jaar komen in grote groepen. In de Girlz Lounges kregen we er gemiddeld 34 per dag binnen. De meiden van zestien jaar en ouder komen in veel kleinere aantallen, wij ontvingen er van die leeftijd ongeveer vijf per dag. Beide leeftijdsgroepen gaan niet samen. Hun belevingswereld en hun behoeften liggen te ver uiteen. Dus maak een duidelijke keuze voor een doelgroep en pas daarop je activiteiten en openingstijden aan. Meiden houden zich niet aan stadsdeel grenzen In de Girlz Lounges ontvingen wij niet veel meisjes uit de buurt, maar juist uit andere stadsdelen. Waarom? Meiden houden zich niet aan de grenzen van de stadsdelen, zij komen mee met hun vriendinnen. Wie geen meidenlounge in de buurt heeft, bezoekt er een in een andere wijk. De meiden van zestien jaar en ouder vinden de buurt te beperkend of niet avontuurlijk, dus zoeken zij het graag verderop. De verhouding tussen uit en thuis Subsidiegevers stellen vaak eisen aan leeftijden, postcodegebieden en de mate van kwetsbaarheid van de doelgroep. Dat levert een aantal praktische problemen op. Je moet bijvoorbeeld meiden de toegang weigeren omdat ze buiten de gestelde criteria vallen. Om de moeilijk bereikbare meiden binnen te halen, moet je veelvuldig de straat op waardoor je niet honderd procent de deur van je centrum openen kunt. Stel, je gebruikt tachtig procent van je tijd om de meiden over de drempel te trekken en twintig procent om ze te laten deelnemen, dan maak je niet optimaal gebruik van je loungeruimte.

baans, Indonesisch, Egyptisch en Hollands. De bezoeksters kwamen met buurmeisjes en vriendinnen mee.

De werkmethode De activiteiten van de Girlzlounges komen voort vanuit de MAR en de uitvoering van de projecten ligt in handen van de vrijwilligsters en stagiaires van de lounge. â&#x20AC;&#x2DC;Wij gaan uit van jongerenparticipatie. Meiden zijn zowel de bedenkers als de uitvoerders van ons activiteitenaanbod. De taak van de jongerenwerker is ondersteunen en begeleiden van de meiden gedurende het hele proces van bedenken tot en met het eindresultaat.â&#x20AC;&#x2122; (Toenmalig coĂśrdinator Chebba Girlzlounge Bos en Lommer) Inloop en een computereiland waar bezoeksters kunnen internetten en huiswerk kunnen maken, zijn vaste, laagdrempelige onderdelen van een Girlzlounge. Daarnaast worden tal van activiteiten aangeboden: workshops op het gebied van kunst en cultuur, sport, huiswerkbegeleiding, cursussen, kookclub, boekenclub, Girlz Talk, feesten en festivals. Girlzlounges organiseren ook activiteiten op locatie, bij scholen en bij andere welzijnsorganisaties. De meidenwerkster gaat regelmatig op pad om contact te zoeken met de

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

doelgroep. Wervingsacties gebeuren op straat, daar waar meiden te vinden zijn: bij bushaltes, in winkelcentra en op schoolpleinen. Beide Chebba Girlzlounges boden buurtgerichte activiteiten aan, maar de programmaâ&#x20AC;&#x2122;s hadden een verbinding met het stedelijke meidenwerk van SJA Meidenplaza. Zij maakten onderdeel uit van hetzelfde team en maandelijks kwamen alle begeleidsters van de Girlzlounges en SJA Meidenplaza samen voor een teamoverleg. Zo konden de Girlzlounges de expertise en me-

thodieken van SJA Meidenplaza overnemen. De bezoeksters van de wijkgerichte Girlzlounges werden gestimuleerd om mee te doen aan de activiteiten op stedelijk niveau, zoals de Girlz Talks, als redacteur van ĂŠĂŠn van de magazines, de MAR en de organisatie van festivals.

Openingstijden De openingstijden sloten aan op de bewegingsvrijheid van de bezoeksters. Dagelijks konden zij terecht van 14.00 tot 19.00 uur en twee keer per maand op zondagmiddag van 12.00 tot 17.00 uur.

'Wij gaan uit van jongerenparticipatie. Meiden zijn zowel de bedenkers als de uitvoerders van ons activiteitenaanbod.'

Tien redenen voor meidenparticipatie 1. Meiden hebben recht op deelname 2. Meiden maken te weinig gebruik van bestaande mogelijkheden 3. Meiden leren allerlei nieuwe vaardigheden 4. Meiden passen hun kennis en ervaringen toe in de praktijk 5. Meidenparticipatie verbetert de beeldvorming over jongeren 6. Meidenparticipatie stimuleert vraaggericht denken en werken 7. Meidenparticipatie sluit aan bij interactieve beleidsvorming 8. Meidenparticipatie draagt bij aan welzijn en leefbaarheid 9. Meidenparticipatie maakt dat beleid en activiteiten beter aanslui ten op de behoeften van meiden 10. Meidenparticipatie bevordert wederzijds inzicht en begrip tussen meiden en de samenleving Inspiratie: Forum

Amsterdamse good practices van meidenwerk

Eigen initiatief Een film over de buurt en een handtekeningenactie, daarmee namen vijf meiden van rond de achttien jaar in april 2007 het initiatief voor Meidenlounge IJsterk in stadsdeel Centrum. Voor de komst van de Meidenlounge hadden zij een avond per week een meidenavond in jongerencentrum De Clutch. De jongens domineren de ruimte, waardoor de meiden verlangden naar een eigen plek. De meiden hebben zelf subsidie aangevraagd en flyers gemaakt. In deze activiteiten zijn zij ondersteund door een begeleidster van De Clutch.

Meidenlounge IJsterk In 2006 bood het Stedelijk Meidenwerksters Overleg, toen vijftien organisaties sterk, het Actieplan Meidenwerk Amsterdam aan de toenmalig wethouder Aboutaleb aan. ‘Meidenwerk in ieder stadsdeel!’ kopte dat actieplan. Meidenlounges moesten er komen, door de hele stad. En wel vóór het einde van 2007. De SP stadsdeel Centrum schaarde zich achter het plan en bracht in november 2007 het rapport ‘Onderzoek meidenwerk in Stadsdeel Centrum’ uit. De conclusie was: ‘…een grote meerderheid van de meiden vindt het belangrijk een eigen meidenlounge te hebben. Eveneens een meerderheid vindt tienercentra waar zowel jongens als meiden komen minder leuk. …Slechts een derde van de ondervraagde meiden kan worden gerekend een islamitische achtergrond te hebben. Daarmee is nadrukkelijk het vooroordeel ontkracht dat de behoefte aan meidenlounges uitsluitend leeft onder moslima’s. Die behoefte bestaat onder meiden uit alle culturele groepen.’ Parallel aan dit proces, verliep er bij jongerencentrum De Clutch in de Westelijke Binnenstad ook een proces dat leidde tot de behoefte aan een Meidenlounge:

In het verleden had stadsdeel Centrum een goed lopend aanbod voor meiden. Op een gegeven moment gaf het ambulant jongerenwerk prioriteit aan groepen jongens die voor overlast zorgden. Het meidenwerk kwam zo goed als stil te liggen. In 2007 werd er een meidenactiviteit opgezet in jongerencentrum De Clutch en een meidenwerkster begon mee te lopen met de ambulante werkers om meiden uit te nodigen. De intensieve en persoonlijke aanpak leverde veel interesse op van de meiden uit de buurt. De meiden en hun ouders kregen vertrouwen in de meidenwerkster en zij zagen De Clutch steeds meer als een plek waar zij terecht kunnen voor een zinvolle vrijetijdsbesteding.

De Meidenlounge De Meidenlounge is op de bovenverdieping van tiener-, en jongerencentrum de Clutch. Het is een grote ruimte met verschillende hoeken, zoals een lounge hoek, een bar, een hoek om huiswerk te maken en aan de computer te werken. De middenruimte wordt gebruikt om te sporten of te dansen. Naast die ruimte is een keuken. Doordat de lounge boven het tiener-, en jongerencentrum zit, is er de mogelijkheid om samen activiteiten te doen, zoals een gezamenlijke Iftar

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

of een nieuwjaarsfeest. Hierdoor isoleert het meidenwerk zich niet van het jongerenwerk van IJsterk, maar het maakt er deel van uit.

De bezoeksters

De Meidenlounge wordt gerund door één vaste meidenwerkster voor 25 uur in de week. Zij helpt de meiden waar nodig. De meidenwerkster begeleidt de activiteiten en in samenspraak met de bezoeksters ontwikkelt zij nieuwe activiteiten. De meidenwerkster doet haar werk op zo’n manier, dat de meiden het gevoel hebben dat zij het zelf doen. Het contact tussen de meiden en de meidenwerkster is van groot belang. Het moet klikken en zij moet oog hebben voor de diverse culturele achtergronden van de bezoeksters. De begeleidster heeft een motiverende en informerende rol. Ze coacht, licht voor en zij stuurt, zonder te betuttelen. De meiden nemen initiatieven, de meidenwerkster houdt zich een beetje op de achtergrond.

Het doel

De coördinatrice en beheerder van jongerencentrum De Clutch ondersteunen de Meidenlounge. De coördinatrice verwoordt het beleid en de methodiek en houdt toezicht op de grotere evenementen. Zij besteedt ongeveer drie uur per week aan de Meidenlounge.

De Meidenlounge is er voor meiden van 10 tot 23 jaar uit stadsdeel Centrum.

Het meidenwerk in de Oostelijke Binnenstad is gericht op participatie. Dit kan uiting krijgen in verschillende activiteiten, zoals meidenbijeenkomsten, vrijwilligerswerk en projecten gericht op talentontwikkeling. Dit soort activiteiten doen een beroep op belangrijke vaardigheden zoals creativiteit, sociale vaardigheden en saamhorigheid. De activiteiten en projecten komen tot stand doordat de meiden dit zelf ontwikkelen, organiseren en uitvoeren. Zo is de kookclub ontstaan, de meiden hebben een film gemaakt over henzelf en de buurt en zij hebben feesten georganiseerd voor meiden en vrouwen om de sociale cohesie te verbeteren. ‘De meiden hebben zelf grote invloed gehad op hoe de lounge er uitziet. Een vrijwilligster zei: ‘De meiden en ik hebben het gedaan.’ Het is grappig dat ze de meidenwerkster over het hoofd zag, ze hebben het ook echt zelf gedaan.’ (Emma Scherpenzeel, coördinator Meidenlounge IJsterk)

'De meiden noemen de lounge hun paleisje. Een mooie plek waar zij zich prettig voelen, waar zij zich vrij kunnen bewegen, kunnen dansen, maar waar ze ook kunnen werken.' (Emma Scherpenzeel, coördinator Meidenlounge IJsterk)

Er is overigens wel een verschil in de aanpak van de jonge tienermeiden

Amsterdamse good practices van meidenwerk

‘Jonge tienermeisjes hebben meer behoefte aan inloop en een vast aanbod dan de oudere meiden. De inloop moet er altijd zijn, een laagdrempelige manier om de meiden binnen te halen. Meiden moeten kunnen hangen en chillen. Het zijn ook de momenten waarbij ideeën ontstaan. De oudere meiden creëren hun eigen activiteiten, ze willen meer doen aan actualiteiten, talentontwikkeling en zelf hun ideeën vormgeven en uitvoeren’. Emma scherpenzeel, coördinator meidenlounge IJsterk.

en de oudere meiden. De oudere groep wordt meer aangesproken op hun eigen inbreng in de activiteiten. De jongere meiden krijgen een vast aanbod, soms begeleid door de oudere meiden.

Openingstijden De jongste meisjes kunnen op dinsdag, donderdag en vrijdag terecht vanaf 16.00 tot 18.00 uur. De oudere meiden mogen op donderdag en vrijdag tot 21.00 uur blijven.

<—

Visie op meidenwerk Meidenwerk richt zich op: • Ontwikkeling eigenwaarde en zelfkennis • Werken aan de ontwikkeling van meiden zodat ze zelf als rolmodel kunnen optreden. • Zelfredzaamheid zodat meiden volwaardig kunnen participeren in de samenleving. • Signaleren en ondersteunen • Meiden bewust maken van hun talenten zodat ze stevig in hun schoenen staan. • Ruimte voor meiden om zich positief te ontwikkelen. Zowel psy chisch als sociaal. • Toeleiding of warme overdracht van meiden naar gemengd jonge renwerk of hulpverlening is laagdrempeliger vanuit het meidenwerk. • Bij vooral jonge meiden zijn er veel ruzies onderling. Door deze ruzies kan het zijn dat meiden niet meer naar de lounge komen. Dit brengt de continuïteit in gevaar. Het is belangrijk dat je als meiden werker signaleert en dat je ruzies bespreekbaar maakt. Daarvoor is het belangrijk dat er voldoende personeel is. Alleen dan kun je vol doende signaleren en inspringen als dat nodig is. • Veel meiden hebben een negatief zelfbeeld. Door meidenwerk activiteiten kun je meiden bewust maken van bepaalde punten en je kunt werken aan een positief zelfbeeld. Activiteiten die hierop gericht zijn kun je niet aanbieden voor gecombineerde groepen.

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Girlz Talk: alles is bespreekbaar! Girlz Talk is een debat. Vanwege traditionele culturele opvattingen en rollenpatronen, voelen veel meiden zich beperkt om hun mening te geven. Zij willen graag praten, discussiëren en debatteren over allerlei onderwerpen die hen aangaan. Girlz Talk, een project van SJA Meidenplaza, maakt moeilijke onderwerpen bespreekbaar in een veilige omgeving met meiden onderling. Vaak zijn dit roots-gerelateerde thema’s over normen en waarden, tradities en religie. Girlz Talk snijdt actuele en taboedoorbrekende onderwerpen aan die betrekking hebben op Amsterdamse meiden in relatie tot de samenleving. De debatten gaan over onderwijs, positie op de arbeidsmarkt, rolmodellen, carrière, zorg, empowerment, seksualiteit en politiek.

De werkmethode Bij de inhoudelijke voorbereidingen worden stagiaires ingezet, omdat zij het dichtst bij de doelgroep staan, zij maken er zelf immers deel vanuit. Zij kunnen heel goed bepalen welke onderwerpen wel of niet aanspreken. Per talkshow worden vrouwelijke rolmodellen of vertegenwoordigers van instanties uitgenodigd om samen met de meiden te debatte-

ren. Tussen de tien en veertig meiden nemen deel aan een Girlz Talk editie, waarvan doorgaans de helft actief deelneemt aan het debat. De veilige setting van de Girlz Talk maakt dat de tongen van de meiden los komen. Vooroordelen en misverstanden worden uitgesproken, waardoor meiden zich beter weten in te leven in elkaars belevingswereld. Zij leren debatteren, argumenteren en overtuigen, maar ook naar elkaar luisteren en elkaar de ruimte bieden. Dat zijn vaardigheden die hen ook in andere situaties heel goed van pas zullen komen. Voorafgaand aan de talkshow worden gesprekken gevoerd met meiden die als experts meedenken over de onderwerpen en de stellingen. Voor een grotere talkshow gaat een clubje meiden met een camera de straat op voor straatinterviews. Onder begeleiding van mediacentrum Be at the Media maken zij daar een filmpje van die tijdens de talkshow wordt vertoond ter introductie van het onderwerp.

<—

Segregatiefabel We hebben gemerkt dat de gedachte heerst dat meidenwerk segregatie in de hand werkt. Immers, je maakt onderscheid tussen de seksen en dat druist in tegen het integratiebeleid. Wij geloven niet in die segregatie: afgezien van haar slaaptijd heeft een meisje wekelijks zo’n honderd uur te besteden. Daarvan is ruim twintig uur vrije tijd. Als zij twee uur per week in een meidengroep aandacht en activiteiten krijgt aangeboden, is dat tien procent van haar vrije tijd. De rest van haar tijd brengt zij door met anderen. Dus, hoezo segregatie?

Soms wordt een Girlz Talk in een serie aangeboden, verdeeld over een x-aantal weken, maar het wordt evengoed eenmalig georganiseerd. De talkshows worden georganiseerd op evenementen, maar ook scho-

Amsterdamse good practices van meidenwerk

len en andere instanties kunnen SJA Meidenplaza vragen een Girlz Talk te komen verzorgen. Voor grootschalige evenementen zoekt SJA Meidenplaza de samenwerking met instellingen zoals het Koninklijk Instituut voor de Tropen, de Openbare Bibliotheek Amsterdam of de voortgezet onderwijsscholen. Voor die activiteiten worden fondsgelden geworven.

De deelnemers De doelgroep bestaat uit Amsterdamse meiden met diverse achtergronden en in diverse leeftijden. SJA Meidenplaza heeft tot nu toe vooral meiden met een islamitische en een Afro-Caraïbische achtergrond bereikt. De activiteit is met name gericht op jonge vrouwen die steun kunnen gebruiken op emancipatorisch vlak. ‘De discussie ging over wel of niet diëten. Het panel had hier heel verschillende ervaringen mee: een dame van de Weight Watchers, een voedingsdeskundige, iemand die succesvol een dieet had gevolgd en iemand die last had van het jojo-effect. Het kwam erop neer dat niet diëten het belangrijkste was, maar gezonde voeding. En lijnen doe je voor jezelf en niet voor een man! ‘Niet lekker in je vel zitten’ ligt voor een groot deel aan je zelfvertrouwen. Tijdens de pauze kreeg iedereen een gezonde,

zelfgemaakte smoothie van vers fruit. Na de discussie kwam dj Saïda muziek draaien en liet de meiden flink dansen. Het was super en het was lekker druk!’ (bezoekster van een Girlz Talk)

Het doel De Girlz Talk is erop gericht om de meningsvorming van meiden te voeden met nieuwe inzichten. De talkshow biedt meiden meer inzichten in en kennis over de onderwerpen die besproken worden. Meiden vinden in dit project een veilige omgeving voor discussie over actuele, cultuurgebonden thema’s, waarbij de vrouw centraal staat. De deelneemsters leren hun standpunten verwoorden, verdedigen of komen tot een gezamenlijk standpunt. De activiteit haalt meiden die denken dat zij alleen staan met hun probleem uit hun isolement. Maar het brengt de meiden ook in contact met rolmodellen, instanties of personen die organisaties vertegenwoordigen waar zij meer informatie of hulp vandaan kunnen halen.

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Girlz Only: kunsten creatieve workshops Vanwege haar stedelijke functie, biedt SJA Meidenplaza ook activiteiten aan op locatie. Een van de projecten die goed wordt afgenomen door scholen, is het Girlz Only Kunsten Crea project. Uit onderzoek is gebleken dat veel Amsterdamse meisjes weinig ondernemen in hun vrije tijd. Dit heeft aan de ene kant te maken met de drukte van hun school, bijbaan en sociale leven, en aan de andere kant hun beperkte mobiele vrijheid na het donker en binnen hun woongebied. Een niet te verwaarlozen oorzaak is dat kansarme, vaak allochtone, meiden in Amsterdam opgroeien in een cultuur waarin het ongewoon is om na schooltijd je talenten te ontdekken en ontwikkelen. Met dat gegeven in het achterhoofd, biedt SJA Meidenplaza tussen- en naschoolse activiteiten aan op vmbo en mbo scholen in Amsterdam. De Girlz Only workshops laten de meiden op een laagdrempelige manier kennismaken met kunstzinnige en creatieve bezigheden. Het aanbod bevat tal van workshops. Dansworkshops: Bollywood, Turks volksdansen of streetdance. Muziekworkshops: vocal training, Anasheed zang of

Darboeka percussielessen. Mode & beauty: hoofddoeken knopen, sieraden maken, henna painting en costumizing: van oude kleding een hippe outfit knippen en naaien, nieten en plakken voor hergebruik.

Het doel Het aanbieden van deze workshops op scholen dient meerdere doelen: Veel jeugdigen krijgen de boodschap van huis uit om een vak te leren, zij moeten zich niet bezighouden met â&#x20AC;&#x2DC;spelenâ&#x20AC;&#x2122;. SJA Meidenplaza brengt meisjes in contact met allerlei vormen van kunst en creativiteit. De meiden laten tijdens de workshops vaak blijken dat zij iets vanuit hun eigen culturele bagage, wat zij hebben geleerd van hun moeders of tantes, terug willen zien. Denk aan Turks volksdansen, Anasheed of Surinaamse hoofddoeken knopen. De workshops van SJA Meidenplaza zijn toegankelijk, en worden voor een belangrijk deel uitgevoerd door peer-educators en specialisten die affiniteit hebben met de leefwereld van de meiden. Wanneer meiden hebben ontdekt waar ze plezier aan beleven en aanleg voor hebben, kunnen zij voor een cursus terecht bij SJA Meidenplaza, een reguliere aanbieder of bij

Amsterdamse good practices van meidenwerk

‘We hebben onlangs samengewerkt met een school en uit de gesprekken met de leerlingen, bleek dat zij zich door de leraren gediscrimineerd en niet begrepen voelden. VWO leerlingen werden teruggeplaatst naar havo en vmbo. Wij zijn een gesprek aangegaan met de schoolleiding en hebben de signalen besproken. De schoolleiding gaf aan de signalen niet te herkennen, maar nam ze zeker serieus en zou actie ondernemen. Vaak staan de docenten ver af van de leefwereld van de leerlingen. We proberen begrip te kweken en de situatie werkbaar te maken: beide kanten op. Wij wijzen hen erop dat ze te maken hebben met een doelgroep die extra ondersteuning nodig heeft. De jongeren bespreken dit soort dingen niet direct met hun mentor, zij voelen zich bij voorbaat niet gehoord of begrepen.’ (Zohra Bourik, unit manager SJA Meidenplaza)

Docenten zeiden tijdens de Meeting Points: ‘Wat is dit, zo ken ik deze leerlingen helemaal niet. Moet je ze zien opleven!’ Waanzinnig positief vind ik dat.’ (Koos Keus, voormalig projectleider Meeting Point bij ROC van Amsterdam)

‘De meerwaarde voor SJA Meidenplaza om op scholen onze Girlz Only Kunst- en Crea activiteiten aan te bieden, is dat we in contact met de meiden komen, zodat we kunnen signaleren wat er onder hen speelt en we ze verder kunnen helpen. We kunnen de meiden bekend maken met buitenschoolse activiteiten waar ze vrijwilligerswerk kunnen doen en waar ze empowerment kunnen ervaren.’ (Fatima Bourri, senior projectleider SJA Meidenplaza)

een club of vereniging. Sommige meiden verdienen inmiddels een aardig zakcentje met henna paint, nadat zij door veel oefenen en kleine opdrachten via SJA Meidenplaza, semiprofessionals zijn geworden. Datzelfde geldt voor de Turkse volksdansgroep, die veel opdrachten voor optredens binnenhaalde via SJA Meidenplaza. Tijdens de workshops doen de agogische werkers naast de docent mee met de workshops om een goed beeld te krijgen van wat er leeft onder de meiden. De vertrouwdheid en het plezier van de workshops geven vaak een ingang voor diepgaande gesprekken waarin meiden aangeven waar hun ambities, wensen en knelpunten liggen. Deze signalen vertalen we in rapporten of activiteiten die we gebruiken om de scholen en politiek op de hoogte te houden en te zorgen dat hierop beleid wordt gemaakt.

Meeting Point SJA Meidenplaza biedt haar Girlz Only Kunst- en Crea workshops aan op de ROCvA scholen in het kader van hun grootschalige project Meeting Point. Meeting Point bestaat uit tal van vrijetijdsactiviteiten voor leerlingen en docenten binnen de schoolmuren. Vanaf de start van Meeting Point in 2002, verzorgt SJA

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Meidenplaza een deel van de activiteiten, zoals henna painting, sierraden maken, buikdansen, mozaïek maken, Darboeka (percussie) en Girlz Talk. De school telt talloze nationaliteiten, waaronder veel leerlingen met een Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse achtergrond, vaak uit achterstandswijken, met slechte inkomens en een gebrek aan rolmodellen. SJA Meidenplaza richt zich voornamelijk op deze doelgroep en is voor vmbo’s en ROC’s een goede samenwerkingspartner.

Het doel Vanuit het ROCvA gezien is Meeting Point bedoeld voor een prettig schoolklimaat en het moet zorgen voor een aantrekkelijk dagarrangement. Het moet het contact stimuleren tussen studenten, het draait om kennismaking tussen verschillende culturen. Om dat te bereiken werkt de onderwijsinstelling onder andere samen met Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam. Voor SJA Meidenplaza biedt Meeting Point de gelegenheid om meiden te bereiken. Studentes komen naar aanleiding van Meeting Point naar de activiteiten van SJA Meidenplaza.

Vrijetijdsbesteding meiden Bij een behoefte onderzoek uitgevoerd door SJA Meidenplaza in samenwerking met de hogechool van Amsterdam onder 230 Amsterdamse meiden, bleken dit de favoriete vrije tijdsbestedingen: Meiden van Marokkaanse en Turkse afkomst: 1. Met vriendinnen winkelen 2. Met vriendinnen thuis thee drinken en kletsen 3. Samenzijn met familie Meiden van Antilliaanse en Surinaamse afkomst: 1. Tv kijken en op de bank hangen 2. Luieren en slapen 3. Samenzijn met familie Meiden van Hollandse afkomst: 1. Uitgaan 2. Verenigingsleven 3. Sporten

Amsterdamse good practices van meidenwerk

Bladen maken: Chebba magazine en PowerGirl magazine

richt op de islam, de relatie met ouders en de moeite bij het vinden van een geschikte huwelijkskandidaat.

Mode, liefde, seks, wat mag wel en niet volgens het geloof, uiterlijke verzorging, gedichten, interviews met rolmodellen en persoonlijke verhalen, dat treft de lezer allemaal aan in de magazines die de redactrices van SJA Meidenplaza vullen. SJA Meidenplaza maakt twee magazines: het Chebba magazine en het PowerGirl magazine. Chebba magazine bedient de doelgroep Marokkaanse en Turkse meiden, PowerGirl magazine is gericht op Surinaamse en Antilliaanse meiden. Beide bladen hebben een eigen redactie, omdat zij over hun eigen interesses willen schrijven. De Surinaamse en Antilliaanse meiden zijn doorgaans vrijer over relaties, seks, voorbehoedmiddelen en jong moederschap. De themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het Chebba magazine zijn meer ge-

De keuze voor twee magazines om de diverse doelgroepen te bedienen, is gemaakt met het idee om naar verloop van tijd de activiteiten bij elkaar te brengen. In een recent nummer zijn beide magazines samengebracht, met aan de ene kant de cover van Chebba magazine en aan de andere kant de cover van PowerGirl magazine. Op deze manier kunnen de lezeressen kennisnemen van elkaars verhalen.

Methode Magazine Voordat een tijdschrift gedrukt is, moeten er een heleboel beslissingen worden genomen: voor wie ga je schrijven, welke onderwerpen ga je behandelen, wie ga je daarvoor benaderen en hoe schrijf je het op? Ook moet er een heleboel geregeld

Sterren aan ons firmament Redactrice Kawtar Kartoubi (zij vertelt haar verhaal op pagina 19 van dit boekje) kwam als zeventienjarige binnen. Zij deed een mbo-opleiding waar ze ontevreden over was. Het redactiewerk sprak haar aan, hier kon zij haar creativiteit kwijt. Momenteel rond zij haar hbo opleiding journalistiek af. Ze werkt nu voor de VPRO. Een andere vrijwilligster van ons magazine, Jihad Alariachi, maakt nu deel uit van de Meiden van Halal. Ook zij heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt op het gebied van journalistiek en communicatie.

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

en gedaan worden: redactievergaderingen organiseren, taken verdelen, deadlines in de gaten houden, informatie bij elkaar zoeken en uitschrijven, de vormgeving en het drukwerk begeleiden en de verspreiding van het blad. Een blad maken biedt enorm veel leermomenten voor de redactrices. Alleen al de redactievergaderingen, waar de redactrices brainstormen over wat zij willen overbrengen op de lezeressen, andere meiden net als zijzelf. De redactrices zijn geen professionele journalisten, maar vrijwilligsters. Tal van taboe onderwerpen gaan over de redactietafel, de redacties bekijken ze vanuit allerlei invalshoeken. Zij moeten goed nadenken hoe zij hun kijk op de zaken gaan verwoorden, want straks worden hun verhalen door het publiek gelezen. Naast de redactionele taken, werken er ook vrijwilligsters mee met de distributie van de bladen en met het zoeken naar adverteerders.

den van de meidenwerksters en de unitmanager.

De deelnemers Chebba betekent ‘stoere meid’ in het Arabisch. De doelgroep van het Chebba magazine zijn meiden van 15 tot 25 jaar van Marokkaanse en Turkse afkomst. Het PowerGirl magazine richt zich op Surinaamse, Antilliaanse en Nederlandse meiden van 15 tot 25 jaar.

‘Door ze een serieus blad te laten maken, ervaren deze meiden dat zij meer kunnen dan ze zelf dachten.’

In beide redacties is plaats voor achttien vrijwilligsters.

De twee redacties worden elk begeleid door een meidenwerkster. Zij zorgen ervoor dat de redactrices eens per twee weken samenkomen om te brainstormen over de inhoud, de taken verdelen en een draaiboek maken. Ook zorgen zij ervoor dat de meiden zich aan hun deadlines houden. De eindredactie is in han-

Amsterdamse good practices van meidenwerk

‘Chebba betekent ‘stoere meid’ in het Arabisch. De doelgroep van het Chebba magazine zijn meiden van 15 tot 25 jaar van Marokkaanse en Turkse afkomst.’

De magazines zijn voor meiden zoals de redactrices zelf, maar worden vaak gelezen door het hele gezin. ‘Mijn broer vroeg: ‘Wanneer komt het volgende magazine uit?’’ (redactrice Chebba magazine)

Het doel Ervoor zorgen dat meiden van Marokkaanse, Turkse en Afro-Caraibische afkomst en meiden uit (economisch) kwetsbare omgevingen meedoen in de maatschappij. Door ze een serieus blad te laten maken, ervaren deze meiden dat zij meer kunnen dan ze zelf dachten.

‘Het magazine is een concreet product van de inspanningen van de meiden. Zodra ze het gelikte glossy exemplaar in handen hebben, gaan hun ogen stralen. Dan zeggen ze vol trots: Hier heb ik aan meegewerkt, dit heb ik gemaakt. Ze willen het thuis en op school aan iedereen laten zien.’ (Zohra Bourik, manager stedelijk meidenwerk) Licht verstandelijk gehandicapt, van vmbo-er tot hbo-er, de redactieleden zijn heel divers. Beide magazines laten iets zien van de leefwerelden van de meiden en van de activiteiten van SJA Meidenplaza. De maaksters zijn trots op het blad dat zij met elkaar hebben gemaakt en delen het graag uit aan hun achterban.

Methodiekoverdracht SJA Meidenplaza ziet af en toe dat andere organisaties haar werkmethoden overnemen. Toen in 1997 het eerste nummer van het Chebba magazine van de drukpers rolde, was in Nederland nog bar weinig bekend over Marokkaanse meiden. Het magazine werd besteld door het Internationaal Archief van de Vrouwenbeweging, de Openbare Bibliotheek Amsterdam en bibliotheken door heel Nederland. Voordat M-Zine ontstond, zijn de initiatiefnemers komen praten met de Chebba magazine hoofdredactie. M-Zine geldt inmiddels als een van de bekendste bladen voor de Marokkaanse Nederlanders. Meidenplaza is wel doorgegaan met het Chebba Magazine, omdat het -anders dan Mzine- genderspecifiek is en gericht op Amsterdam. Een ander voorbeeld zijn de meidenfestivals van Chebba Meidenplaza. Die waren in de jaren 90 uniek. Marmoucha is grootschalige feesten gaan organiseren voor Marokkaanse jongeren in Paradiso. Regelmatig organiseren zij nu ook girls only feesten. SJA Meidenplaza ziet graag dat haar werkmethoden door commerciële partijen worden overgenomen. Het meidenwerkbudget staat niet toe om artiesten uit Marokko over te laten komen, dat is ons werkterrein ook niet. Een organisatie als Marmoucha doet dat wel en dat is fantastisch.

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Bewegingsvrijheid We signaleren dat veelal allochtone meiden in Amsterdam te maken hebben met een beperkte mate van bewegingsvrijheid en sociale mobiliteit. Dit krijgen we van de meiden zelf en van de meidenwerkers of hun ouders te horen. ‘mijn dochter moet voor donker thuis zijn’ (een moeder), ‘mijn moeder wil dat ik direct na school thuis kom, mijn broertje kan dan om acht uur zeggen dat ie gaat sporten en de deur uit gaan, tegen mij zegt m’n moeder: ‘blijf maar liever thuis, buiten is het koud en donker, ga je huiswerk maar maken of help me met de afwas.’ (een stagiaire) ‘mijn dochter van 14 mag niet zelfstandig reizen van Noord naar Osdorp of Zuidoost’, (een moeder) of ‘het is lastig om na schooltijd een activiteit te organiseren in de winter, de meiden moeten voor donker thuis zijn, ook de Surinaamse en Antilliaanse meiden’, (meidenwerker zuidoost). We hebben in het kader van meer beweging en meer bewegingsvrijheid creëren voor de meiden een aantal activiteiten ontwikkeld. We organiseren culturele excursies en sport uitstapjes door de stad en door het land heen. Meiden leren op deze manier om ook eens buiten hun eigen buurt of stad te treden onder begeleiding van een vertrouwde meidenwerker. Zo worden de meiden empowerd en durven ze later zelf ook ondernemend te zijn. De meiden mogen vaak niet overnachten, om hierin tegemoet te komen aan de wens van de ouders organiseren we dagtripjes waarbij we vertrekken om 8 uur ’s ochtends en om 10 uur ’s avonds terug zijn. We hebben met en voor de meiden excursies georganiseerd zoals wandelen in Brussel of Maastricht en fietsen op Texel. De reacties van de meiden liegen er niet om: van ‘ik ben nog nooit buiten Amsterdam geweest, ik vond dit heel spannend’ tot ‘ik wist niet dat er in Nederland (op Texel) zo’n mooie natuur is, ik ga hier zeker een keer mijn ouders mee naartoe nemen’.

Amsterdamse good practices van meidenwerk

‘We maken altijd kennis met de ouders. Als de meiden hier een maand zijn, nodig ik de ouders uit voor een kop thee. Zij vinden dat heel fijn. Ook ik vind dat prettig, want dan kunnen we het een en ander kortsluiten. Sommige meiden willen Silver Scissors gebruiken om vrijheid te creëren buitenshuis. Ik maak hen duidelijk dat we hier altijd open zijn. We hebben niets voor de ramen hangen, dus iedereen kan zien wat hier gebeurt. Ik wil eerlijk en open zijn ten aanzien van de ouders, dus ik bel naar huis als een meisje afwezig is. De ouders zijn daar positief over, zij weten dat het hier goed zit.’ (Anneke Vriend, begeleidster Silver Scissors)

Silver Scissors Silver Scissors is een specifiek centrum waar meiden onder deskundige begeleiding leren zelf kleren te maken. De begeleidster is opgeleid tot textieldocente, zij begon in 1990 met de naailessen in Silver Scissors. Tot 2007 runde zij het meidencentrum met een zeer bevlogen collega, een fulltime jongerenwerkster. Toen zij stopte is Silver Scissors afgeslankt, maar alles wat voor het meidencentrum inhoudelijk belangrijk is, gebeurt nog steeds. De inloop is alleen nog op de dinsdag en donderdag, maar de contacten met de ouders en de scholen en organisatorische taken gaan gewoon door. Om de twee jaar doet Silver Scissors mee met de Kunstbende. In het verleden, toen Silver Scissors nog twee begeleidsters had, hebben zij diverse kunstprojecten gedaan in samenwerking met het Amsterdams Historisch Museum.

De deelnemers Silver Scissors is er voor meiden tussen 14 en 22 jaar uit Oost-Watergraafsmeer. De deelneemsters komen uit Marokko, Turkije, Pakistan, Afghanistan, Sri Lanka, Somalië, Eritrea, China en Nederland. De Transvaalbuurt, waar het meidencentrum is gevestigd, is een multiculturele buurt en Silver Scissors is daar een weerspiegeling van.

Het doel Silver Scissors biedt vrijetijdsbesteding. Kleding maken zorgt voor een creatieve, ontspannen en intieme sfeer waarbij de bezoeksters met elkaar in gesprek raken over alles wat hen bezighoudt. Door de uitwisseling van ervaringen, steken de meiden veel van elkaar op. De begeleidster van Silver Scissors stuurt aan, op een niet nadrukkelijke manier. Met de activiteit kleding maken bereikt het centrum een specifieke groep traditionele meiden die zich niet laten zien bij streetdance of andere gangbare meidenactiviteiten. Deelname aan de naailessen is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Afspraak is afspraak. Wie mee wil doen met Silver Scissors, moet ook gewoon komen. De voertaal is Nederlands. Die regels worden streng gehanteerd. Dit soort sociale vaardigheden zijn voor sommige meiden soms lastig uit te voeren. Daarom is het meidencentrum daar zo strikt in, om het er bij de meiden in te slijpen.

Openingstijden Twee groepen meiden komen twee keer per week voor twee uur. Op de dins- en donderdagen komt een groep van 14.45 tot 16.45 en de volgende groep komt van 17.00 tot 19.00 uur.

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Technika 10 Amsterdam Techniek moet je ervaren. Alleen maar horen hoe iets werkt, levert minder begrip op voor techniek. Daarnaast raak je ook enthousiaster wanneer je iets echt zelf maakt en allerlei ontdekkingen kunt doen. Om die ervaringen te bieden, geeft Technika 10 lessen aan kinderen door heel Amsterdam. Op scholen en in buurthuizen. Technika 10 Amsterdam is in 1987 gestart. Het is een zelfstandige stichting. Er werken drie parttime coördinatoren in vast dienstverband, de rest van het team bestaat uit zestig vrijwilligers, waarvan dertig actief. De vrijwilligers zijn vrouwen met minimaal een mbo diploma. Als rolmodellen laten zij de kinderen zien dat vrouwen prima probleemoplossend kunnen werken. De vrijwilligsters krijgen een interne opleiding op het gebied van techniek en didactiek.

over frustraties heen te zetten. Uiteindelijk zien ze dat ze hun werkstuk zelf hebben gemaakt. Dat geeft meisjes een gevoel van empowerment.

De deelnemers Kinderen van acht tot dertien jaar, met name meisjes. Tot 2007 was de doelgroep louter meisjes, maar sindsdien zijn de groepen gemengd.

Het doel Kinderen laten kennismaken met techniek. Meisjes doen veel minder ervaring op met techniek dan jongens, ze laten het al snel aan hen over. Zonde, want zo werken ze niet aan hun zelfvertrouwen en zelfredzaamheid op gebied van techniek. Technika 10 wil laten ervaren dat techniek leuk is en kinderen ertoe aanzetten om te experimenteren en hun talenten op dat gebied te ontwikkelen.

‘Voor veel meisjes is het een ontdekking dat zij techniek leuk vinden. Er bestaan nog steeds veel vooroordelen over techniek: je krijgt er vieze handen van, het is moeilijk en saai. Maar door een werkstuk te maken dat aansluit op hun belevingswereld, zoals roze doosjes en konijntjes, kunnen meisjes zich erin herkennen. Uiteindelijk gaan ze naar huis met een werkstuk dat het doet.’ (Francisca van Hoefen, coördinator Technika 10 Amsterdam)

Per trimester organiseert Technika 10 zo’n veertig cursussen. Een cursus bestaat uit tien lessen van anderhalf uur op locatie en varieert van houtbewerking, tot elektronica en webdesign. De aanpak is niet schools, de lessen moeten vooral gezellig zijn. Een beetje kletsen met elkaar terwijl de kinderen aan het werk zijn, is prima. Meisjes worden gestimuleerd om zich

Amsterdamse good practices van meidenwerk

â&#x20AC;&#x2DC;Meiden zijn gelijk aan jongens, maar zij zitten simpelweg anders in elkaarâ&#x20AC;&#x2122;

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Meidenwerk in vogelvlucht Eeuwenlang zijn vrouwen en meisjes gezien als onmondige wezens met als hoogst bereikbaar haalbaar ideaal het moederschap. Mannen vormden de kroon van de schepping, vervolgens kwam er hierarchisch gezien een hele tijd niets. Dan kwam de vrouw, op de voet gevolgd door de dieren. Vrouwen zouden het openbare en politieke domein alleen maar hinderen, dus daar moesten zij buiten blijven. Wij maken een buiging voor Aletta Jacobs voor de strijd die zij eind negentiende eeuw heeft geleverd voor toegang tot hoger onderwijs voor vrouwen. Ook zijn we hen dankbaar die in de jaren zestig en zeventig zijn opgekomen voor gelijke beloning, stemrecht voor vrouwen, gelijke behandeling in gezin en rechtspraak en recht op seksuele vrijheid. Deze mensen hebben het pad vrijgemaakt voor het ontstaan van meidenbewegingen in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Emancipatie was een thema dat sterk leefde onder meisjes. In de loop der jaren kwam de focus ook te liggen op allochtone meiden en zodoende werd er aandacht besteed aan culturele onderwerpen.

Meidenwerk in vogelvlucht

‘Ín de jaren zestig en zeventig hebben wij gestreden voor de rechten waar de meiden en vrouwen tegenwoordig gebruik van kunnen maken. In die tijd werd ik als ‘getrouwde vrouw’ gelijkgeschaard met kinderen en gekken, we waren als groep voor de wet ‘handelingsonbekwaam’. Ik mocht nergens voor tekenen zonder toestemming van mijn echtgenoot, kun je je dat tegenwoordig nog voorstellen?’ (Dini Eekhuis, WOUW Amsterdam, wijze ouwe wijven) In de jaren negentig zat het meidenwerk onder de vleugels van het welzijnswerk, als onderdeel van het jongerenwerk. ‘Girlpower’ kwam overgewaaid vanuit Amerika, de term verwijst naar een subcultuur onder jonge vrouwen en tienermeisjes. Het staat voor ambitie, assertiviteit en individualisme. Girls only activiteiten krijgen meer aandacht. Er ontstaat een nieuwe term: moslimfeminisme. In het jaar 2000 ontstaat het stedelijk meidenwerk in Amsterdam. Zij neemt de coördinatie van het Stedelijk Meidenwerkers Overleg (SMO) voor haar rekening. Halverwege de jaren tweeduizend verwoordde het

‘Wij maken een buiging voor Aletta Jacobs voor de strijd die zij heeft geleverd’ 49

‘Emancipatie behoeft nog heel veel aandacht’

SMO een actieplan waarin zij pleitte voor een eigen plek voor meiden en volwaardig meidenwerk in ieder stadsdeel. Dat heeft geleid tot een meidenlounge in stadsdeel Centrum. De huidige economische crisis doet het meidenwerk geen goed, als er

bezuinigd moet worden, is het seksespecifieke aanbod een van de eerste zaken waar het botte mes in gaat. De initiatieven worden weer ondergeschoven onder het reguliere jongerenwerk. Terug onder de noemer ‘overlastbestrijding’. Emancipatie behoeft nog heel veel aandacht.

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Hoezo alleen voor meiden? Iedere meidenwerkster krijgt van tijd tot tijd de vraag: hoezo alleen voor meiden? We leggen het nog eens kort uit: In het algemeen is jongerenwerk vooral jongenswerk. Vaker dan meiden veroorzaken jongens overlast, waardoor hun problematiek al gauw de norm is voor beleid. Dit betekent ook dat financiële middelen voor jongeren vaak ten goede komen aan probleemjongens. Mishandeling, misbruik, identiteitsproblemen, verslaving, zelfverminking en suïcidaal gedrag; meiden schreeuwen in stilte om aandacht. Jonge vrouwen die sterk in hun schoenen staan doen beter mee in de samenleving, dat houdt in minder schooluitval, meer arbeidsparticipatie en minder beroep op zorggelden. Meiden zijn gelijk aan jongens, maar zij zitten simpelweg anders in elkaar. Zij hebben hun eigen ideeën en passies. Meidenwerk biedt meiden een plek waar ze zichzelf kunnen zijn. Een veilige plek waar zij zichzelf kunnen ontdekken werkt preventief. Meiden die weinig sociale bewegingsvrijheid hebben, mogen vaak wel naar een meidencentrum.

Meidenwerk in vogelvlucht

De rol van meidenwerksters is van belang, met hen kunnen meiden over hun ervaringen en gevoelens praten waardoor zij leren zelf een mening te vormen en eigen keuzes te maken. Samen met leeftijdsgenoten krijgen meiden een kans om hun zelfvertrouwen en prestaties te versterken. De meidenwerkster, maar ook leeftijdgenoten, worden door de meiden gezien als rolmodellen, zij raken geïnspireerd om ambities te verwoorden en iets te bereiken. Meiden helpen elkaar verder. Een meidenwerkster signaleert wat er onder de meiden speelt, dit kan zij kenbaar maken bij de beleidsmakers. Een activiteitenaanbod dat aansluit bij wat de meiden leuk en boeiend vinden, zorgt voor binding en geeft impulsen aan individuele interesses en vaardigheden. Het kan voorkomen dat zij afglijden naar een ondergeschikte positie. Veel allochtone meiden worden van huis uit niet of matig gestimuleerd in hun talentontwikkeling. Juist omdat meiden in veel gevallen moeilijker bereikbaar zijn dan jongens, is een specifieke manier van werken nodig. Meiden van nu zijn de moeders en rolmodellen van morgen. Zij verdienen een evenredige investering als de jongens.

‘Een activiteitenaanbod dat aansluit bij wat meiden leuk en boeiend vinden, kan voorkomen dat zij afglijden naar een ondergeschikte positie’

â&#x20AC;&#x2DC;Meidenwerk verdient meer aandachtâ&#x20AC;&#x2122;

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Tot slot Het meidenwerk verdient veel meer aandacht. Dat is het standpunt van het Amsterdamse SMO, waarin alle organisaties die seksespecifieke vrijetijdsactiviteiten aanbieden samenkomen. In die visie worden we gesteund door sterke vrouwen die rolmodel zijn voor meiden. Dit boekje laat enkele toonaangevende praktijkvoorbeelden van meidenwerk in de afgelopen 20 jaar zien. Hopelijk kunnen beginnende meidenwerkers of potentiële initiatiefnemers hier gebruik van maken en deze methodieken verder uitbouwen. SJA Meidenplaza en haar partners in het SMO hebben in de loop der jaren inzichten opgedaan met betrekking tot professionalisering en profilering van het meidenwerk. Het gaat hierbij niet alleen om behaalde successen, we zijn ook in valkuilen gestapt en weten inmiddels heel goed knel- en verbeterpunten aan te wijzen. We delen graag onze conclusies en aanbevelingen.

conclusies: • • • • • • • • •

Meiden zijn geen grote veroorzakers van overlast, hun problematiek is vaak onzichtbaar omdat zij meer naar binnen gekeerd zijn dan jongens. Vanuit de politiek of management van welzijns- of jongerenwerk wordt onvoldoende tijd, ruimte, aandacht of geld vrijgemaakt voor meiden Als je vraagt om tijd en aandacht voor meidenproblematiek en preventief werken, krijg je al snel het label ‘slachtofferrol’ toebedeeld. Je krijgt veel meer aandacht met een label zoals Girlpower, als je met positieve geluiden en met empowerment naar buiten treedt. Meidenwerk gaat niet over jongens, maar wordt te vaak vergeleken met 'jongens'werk. Management in welzijn kijkt altijd naar cijfers en aantallen jongeren die bereikt zijn; dit werkt voor jongenswerk in overlastbestrijding: voor meidenwerk geldt een totaal andere benaderings- en werkwijze. Bij meidenwerk gaat het niet om de grote getallen bereiken maar om de diepte in te gaan met kleine groepjes om empowerment te bewerkstelligen. Vaak vindt er een appels-met-peren-vergelijking plaats. Je kunt meiden en jongens niet vergelijken als het gaat om bereik en kostprijs. Meiden hebben specifieke problemen en hebben daarvoor specifieke aandacht en aanpak nodig. Preventief. Meidenwerkers leveren een dubbele strijd. Aan de ene kant moeten zij evenveel prestaties leveren als de reguliere jongerenwerkers, terwijl meiden vaak overbelast en onbereikbaar zijn. Daarnaast moeten zij nonstop het seksespecifiek werken verdedigen, de 'waarom-alleen-voor-meisjes'-vraag wordt vaak gesteld. Meidenwerk was en is nog steeds het ondergeschoven kindje van het jongerenwerk.

Tot slot

• Er zijn genoeg good-practices in het meidenwerk, helaas gaat de kennis en expertise vaak gelijktijdig met het vertrek van de meidenwerker verloren. • Meidenwerk of gender-specifiek werken werkt geen segregatie in de hand.

aanbevelingen: • • • • • • • • • • •

Tijd voor beleid: meer en beter beleid maken ten aanzien van het meidenwerk Het meidenwerk verdient een meer prominente plaats op de politieke agenda Geef meiden meer aandacht en ruimte in de stad Geef meiden meer eigen plekken in de stad Zorg voor een vrouwvriendelijke ambiance -veilig en vertrouwd Maak een geoormerkt budget vrij voor meidenwerk Zorg dat er voldoende professionele meidenwerkers en begeleiders zijn Zorg voor continuïteit en structurele voortgang van meidenwerkplekken Zorg voor centrale regie en gecoördineerde samenwerking van meideninitiatieven in de stad (lokaal, hulpverlenend en stedelijk). Kennis delen en krachten bundelen. Zorg in Amsterdam voor de oprichting van minimaal 5 regio MIEP’s (Meiden Info & Empowerment Punt). Zorg voor meer erkenning van het meidenwerk door een Module meidenwerk (gender-specifiek werken en vrouwenstudies) te ontwikkelen voor en door MBO, HBO en welzijnspartners uit de werkveld.

Amsterdams Meidenwerk, Samen Sterk!

Geraadpleegde bronnen • Actieplan ‘Meidenwerk in elk Stadsdeel’ (2006) SJA Meidenplaza • Notitie Meidenwerk in Amsterdam Centrum (2006) Erica Wever, Marnix Bruggeman, Nelly Duijndam, Joop Lahaise, Andrea Niessen • Onderzoek Meidenwerk in Stadsdeel Centrum. Rapport over de behoeften van meiden in het oostelijk deel van de binnenstad. (2007) Astrid Molshoop, in opdracht van de SP in Amsterdam Centrum • Geschiedenis Meidenwerk in de Oostelijke Binnenstad (2009) Notitie IJsterk Amsterdam, Emma Scherpenzeel • My Identity, de kracht van leven in twee culturen (2009) GGZ inGeest, Alida van Doorn • Meiden! Over de (on)zichtbaarheid van meidenproblemen en gerichte inzet van hulp (2009) Stichting Streetcornerwork • Verslag van het Meidenwerk Atelier (SJA en HvA) (mei 2009) Diversion • Filmadvies ‘Botsende culturen’, over de psycho-sociale problemen waarmee allochtone vrouwen te kam pen hebben (2009) Adviesraad Diversiteit en Integratie van de gemeente Amsterdam • Notulen van het Stedelijk Meidenwerkers Overleg (2009) SJA Meidenplaza • Girls’ disruptive behavior, a study of explanatory factors Leoniek M. Kroneman • www.e-quality.nl • www.forum.nl

Amsterdams Meidenwerk samen sterk!