magazyn60plus_wrzesien2019

DLA MŁODYCH DUCHEM

nr 9 (60) | wrzesień 2019

249 zł (w tym 8% VAT)

Grażyna

Jesienny PORADNIK

Szapołowska

PIĘKNO NIE LICZY LAT

 Poznaj

sposoby na wzmocnienie organizmu  Sprawdź, jak zwalczyć infekcję w zarodku  Wypróbuj najlepsze kuracje

SKUTECZNA DIETA na odporność JEDZ NA ZDROWIE

DOBRE SERCE

MOCNE PLECY

PRZECZYTAJ RADY LEKARZA

ĆWICZ, A UNIKNIESZ BÓLU

NASTRÓJ?

ZNAKOMITY! ZOBACZ, CO CI POPRAWI SAMOPOCZUCIE

Miło nam poinformować, że Magazyn 60+ zdobył SREBRO w konkursie Power of Content Marketing, w kategorii Zdrowie za efektywne wykorzystanie potencjału dotarcia do odbiorców.

Nagrodę tę dedykujemy wszystkim naszym Czytelnikom!

W

rześniowe kolory napawają optymizmem i zachęcają do jesiennych spacerów.

To doskonały czas na budowanie odporności.

DLA MŁODYCH DUCHEM

Dystrybucja: Magdalena Ruszkowska tel. 42 200 75 87 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu Projekt, redakcja, wykonanie: 360 Content Team – Time SA ul. Dęblińska 6, 04-187 Warszawa tel. 22 590 54 75, faks 22 590 54 44 magazyn60plus@grupazpr.pl www.grupazpr.pl www.360contentteam.pl Redaktor Naczelna: Izabela Raduszewska Redaktor Prowadząca: Ewa Dembowska Zespół redakcyjny: Beata Ciepłowska-Kowalczyk, Marlena Felisiak, Aneta Magnuszewska, Magdalena Mojduszka, Aleksandra Nowakowska, Anna Zacharuk, Małgorzata Żebrowska Korekta: Jolanta Kucharska Opieka graficzna: Monika Smorczewska Projekt okładki: Joanna Wójcicka Zdjęcie na okładce: Gałązka/Akpa Zdjęcia w magazynie: Shutterstock (chyba że zaznaczono inaczej) Reklama: tel. 22 590 53 56 zapytania_custom@grupazpr.pl Druk: Drukarnia Prasowa S.A. al. Piłsudskiego 82, 92-202 Łódź Prawo do błędów w druku zastrzeżone.

BĄDŹ EKOLOGICZNY. Wyrzucając papier, wybierz odpowiedni pojemnik.

Wrzesień zwykle bywa jeszcze ciepły i przyjemny. Wciąż można cieszyć się słońcem i aktywnie spędzać czas na świeżym powietrzu. Na straganach królują dorodne warzywa i owoce.

To doskonała pora na nabranie sił i zahartowanie organizmu przed wyzwaniem, jakie stanowi dla niego starcie z jesiennymi wirusami. W tym numerze podpowiadamy, jak budować

odporność za pomocą odpo-

wiedniej diety. Zachęcamy do górskich wycieczek (samo zdrowie!) oraz prezentujemy skuteczne sposoby na poprawę nastroju. Piszemy, jak ra-

dzić sobie z częstymi objawami jesiennych infekcji: gorączką, katarem, kaszlem oraz bólem gardła.

Dzięki proponowanym przez nas domowym kuracjom uporacie się z nimi szybko i skutecznie.

By zapobiec bólowi pleców, namawiamy do długich spacerów, pływania oraz odpowied-

nio dobranych ćwiczeń.

Rozmawiamy także z lekarzem, który radzi, jak przeciwdziałać chorobom układu krążenia.

Okazuje się, że serce lubi, gdy zdrowo się odżywiamy i jesteśmy aktywni. Zachęcamy, by rady specjalisty, naprawdę wziąć sobie do serca.

Poza tym wyjaśniamy, dlaczego czasem szumi w uszach i kiedy z tym problemem trzeba udać się do lekarza. Piszemy, jak jesienią pielęgnować skórę, aby pomóc się jej zregenerować po letniej ekspozycji na słońce.

Na koniec gratka dla kinomanów: gwiazdą tego numeru jest

Grażyna Szapołowska.

Wielbicielom tej znakomitej i pięknej aktorki przypominamy jej najważniejsze role i drogę do kariery.

Zapraszam serdecznie do lektury!

FOTO: ARCHIWUM DOZ

Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o. ul. Kinga C. Gillette 11, 94-406 Łódź tel. 42 200 75 87

Ewa Dembowska Redaktor Prowadząca

MAGAZYN 60+

3

spis treści DLA MŁODYCH DUCHEM

nr 9 (60) | wrzesień 2019

18 | USG, PODGLĄDANIE

NA EKRANIE

Ultrasonografia jamy brzusznej bez tajemnic

W TROSCE O SERCE 20 | O profilaktyce chorób układu krążenia rozmawiamy z lekarzem ZIELONA 24 |

HERBATA KONTRA CUKIER

jesienny poradnik

IŚĆ W STRONĘ

słońca

6

ŻEGNAJCIE INFEKCJE

|

12

Domowe kuracje, które pozwolą szybko wrócić do zdrowia

DIETA NA ODPORNOŚĆ

|

Jadłospis wzmacniający organizm

dbam o zdrowie 16 | BEZ BÓLU BRZUCHA Sposoby na nieprzyjemne skurcze

LISTY DO REDAKCJI

ardzo dziękuję za artykuł

staram. I codziennie próbuję

„Ciśnienie w normie”, który

na nowo. Mam nadzieję, że uda

zamieśliście w czerwcowym

mi się wprowadzić w życie chociaż

numerze „Magazynu 60+”.

kilka Waszych rad. Mocno pracuję

Wzięłam sobie do serca te siedem

nad swoją motywacją.

kroków do zdrowia, o których

Pozdrowienia dla całej redakcji oraz

piszecie.

wszystkich czytelników

Przyznam, że nie jest mi łatwo

„Magazynu 60+”.

zmienić stare nawyki, ale bardzo się

4

MAGAZYN 60+

GDY SZUMI W USZACH 26 | Przyczyny i leczenie szumów usznych NOWINKI MEDYCZNE 29 | Odkrycia naukowe i nowe badania ze świata zdrowia PRZEPIS 30 |

NA DOBRY NASTRÓJ

Co może poprawić samopoczucie

wieści z apteki 34 | PORADY ZZA LADY Nowe produkty i ważne informacje dla pacjentów

DROGA REDAKCJO

B

Dlaczego warto pić ten napar

GOSIA Z WARMII

PYTANIA 36 |

DO FARMACEUTKI

Nasza Ekspertka odpowiada na pytania Czytelników

spis treści

Eksperci DOZ.pl z myślą o zdrowiu Pacjenta

Dobra pielęgnacja przywróci przesuszonej po lecie skórze kondycję oraz piękny, zdrowy wygląd

drogeria 38 | JESIENNA ODNOWA Czego potrzebuje skóra po lecie

czas na sport KRĘGOSŁUP LUBI RUCH

40 |

50 | TELEFON

POTRZEB

Drodzy Czytelnicy, poznajcie Ekspertów DOZ.pl, których misją jest dostarczanie Wam rzetelnych rad. Na łamach Magazynu 60+ znajdziecie ich wskazówki na temat zdrowego trybu życia oraz najczęstszych problemów zdrowotnych.

Program Ekspertów DOZ.pl ma stworzyć Pacjentom szerokie możliwości kontaktu z farmaceutą i zapewnić dostęp do wiarygodnego źródła wiedzy o zdrowiu. Czaty na Facebooku, wideo ze wskazówkami, poradniki na portalu DOZ.pl – wszędzie tam będzie można uzyskać wsparcie Ekspertów DOZ.pl.

NA MIARĘ

Joanna Naczyńska

Komórka dla seniora

MGR FARMACJI

52 | OBEJRZYJ, POSŁUCHAJ,

POCZYTAJ

Dobre filmy, płyty i książki

Podejmuje tematykę zdrowego stylu życia, a także zdrowia małych dzieci. Zainteresowana recepturą apteczną.

54 | KRZYŻÓWKA Łamigłówka miesiąca

Aktywność fizyczna, która złagodzi ból krzyża

Ernest Niewiadomski

złote lata

MGR FARMACJI

cafesenior 44 | SENIORZY W SIECI Czego szukają w internecie starsi użytkownicy

w wolnej chwili 46 | IŚĆ W STRONĘ SŁOŃCA Plusy wędrówek po górach

*

* suplement diety

42 | GWIAZDA Z TALENTEM Portret Grażyny Szapołowskiej

Na Państwa listy czekamy pod adresem redakcji lub: magazyn60plus@grupazpr.pl.

Autora najciekawszego listu nagrodzimy zestawami produktów.

Regulamin nagradzania dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy.

Specjalista farmacji klinicznej, zainteresowany zagadnieniami z zakresu medycyny i opieki farmaceutycznej.

Krzysztof Słomiak MGR FARMACJI

Autor artykułów o zdrowiu i farmacji, głównie chorobach neurodegeneracyjnych, cywilizacyjnych, oraz nowych technologiach.

MAGAZYN 60+

5

jesienny poradnik

Ĺťegnajcie

INFEKCJE! tekst: Aleksandra Nowakowska

6

MAGAZYN 60+

konsultacja: mgr farmacji Ewa Dembowska

K

jesienny poradnik iedy gorączka, katar, kaszel czy ból gardła oznaczają infekcję wirusową, a kiedy poważniejszą bakteryjną?

Co przyniesie ulgę oraz pomoże szybko wrócić do zdrowia? Przeczytajcie nasz jesienny poradnik.

Rada na gorączkę

REKLAMA

Jednym z objawów infekcji jest podwyższona temperatura ciała. Gdy przekracza ona 38° C, mówimy o gorączce. Może pojawić się zarówno przy zakażeniu wirusowym, jak i bakteryjnym.

Najczęściej gorączka narasta stopniowo, pogarszając samopoczucie chorego. Jesteśmy osłabieni, pojawiają się ból głowy, dreszcze oraz nieprzyjemne uczucie zimna.

Podwyższona temperatury ciała to naturalna taktyka obronna organizmu, która pomaga mu zwalczyć infekcję. Dzięki niej aktywizuje się układ odpornościowy oraz wzrasta produkcja przeciwciał i komórek obronnych. Wszystko to utrudnia rozwój chorobotwórczym drobnoustrojom i pomaga organizmowi je zwalczyć.

Jeśli jednak podwyższona temperatura zmienia się w gorączkę lub długo nie ustępuje, trzeba

Gripex Hot MAX Saszetki, 12 szt.

Skład i postać farmaceutyczna: paracetamolum 1000 mg + acidum ascorbicum 100 mg + phenylephrini hydrochloridum 12,2 mg. Proszek do sporządzania roztworu doustnego. Wskazania: krótkotrwałe łagodzenie objawów przeziębienia, grypy i zakażeń grypopodobnych, takich jak: gorączka, bóle głowy, gardła, bóle mięśniowe i kostno-stawowe oraz objawów obrzęku błony śluzowej nosa występujących w przeziębieniu, grypie.

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancje czynne lub na aminy sympatykomimetyczne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą preparatu. Niestabilna choroba wieńcowa. Zaburzenia rytmu serca.

Wysokie ciśnienie tętnicze. Wrodzony niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej i reduktazy methemoglobinowej. Ciężka niewydolność wątroby lub nerek. Wirusowe zapalenie wątroby. Choroba alkoholowa. Fenyloketonuria (ze względu na zawartość aspartamu). Nie należy stosować leku podczas leczenia inhibitorami MAO i w okresie do 2 tygodni po zaprzestaniu ich stosowania. Nie należy stosować leku w skojarzeniu z trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi. Nie stosować w czasie leczenia zydowudyną. Jaskra z wąskim kątem przesączania.

Nadczynność tarczycy. Nie należy stosować preparatu w okresie ciąży.

Podmiot odpowiedzialny: US Pharmacia Sp. z o.o., 50-507 Wrocław, ul. Ziębicka 40 Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Krople na pomoc?

Przy katarze często w pierwszej kolejności sięgamy po krople do nosa, które pozwalają szybko złapać oddech. Warto jednak wiedzieć, że tego typu preparatów nie należy stosować dłużej niż 3–4 dni, bo mogą uzależnić. Dlatego bezpieczniej jest sięgnąć po hipertoniczny roztwór wody morskiej w sprayu, który także skutecznie udrażnia nos.

zacząć z nią walczyć, bo dodatkowo osłabia chorego, pogarszając jego samopoczucie.

Domowa kuracja W łagodny sposób obniży temperaturę kąpiel w letniej wodzie (powinna być o 1–2 stopnie chłodniejsza niż ciało). Pomóc mogą również zimne okłady przykładane na czoło lub kark.

W czasie gorączki należy dużo pić, ponieważ organizm szybko się odwadnia.

Przy wysokiej temperaturze najlepiej sięgnąć po lek przeciwgorączkowy zawierający paracetamol, ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy.

Preparaty mające w składzie powyższe substancje szybko i skutecznie obniżają temperaturę ciała oraz poprawiają samopoczucie. Można je kupić w aptece bez recepty. Ważne jednak, by leki przeciwgorączkowe stosować w odpowiednich dawkach (są one opisane w ulotce informacyjnej dołączonej do opakowania) i niezbyt długo.

Kiedy do lekarza?

Jeśli po trzech dniach gorączka oraz złe samopoczucie wciąż wracają, trzeba skonsultować się z lekarzem.

Ulga w katarze Stan zapalny błony śluzowej nosa zwykle jest objawem infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych. Ale może też być symptomem alergii lub infekcji bakteryjnej.

Kataru nie należy lekceważyć, bo może wywołać powikłania, np. stan zapalny zatok przynosowych lub zapalenie oskrzeli.

Ponadto, częste infekcje niszczą śluzówkę nosa, która przestaje odgrywać ochronną rolę.

MAGAZYN 60+

7

REKLAMA

jesienny poradnik Domowa kuracja

Strepsils z miodem i cytryną

36 pastylek twardych Skład: Alcohol 2,4-dichlorobenzylicus + Amylometacresolum, 1,2 mg + 0,6 mg Wskazania do stosowania: Objawowe leczenie stanów zapalnych jamy ustnej i gardła.

Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu. Dzieci w wieku poniżej 6 lat.

Podmiot odpowiedzialny: Reckitt Benckiser (Poland) S.A. PL/2019-08/07 Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Zdaniem eksperta

Ulgę może przynieść inhalacja z przeciwzapalnego rumianku lub bakteriobójczego septosanu z miętą albo olejkami sosnowym lub z drzewa herbacianego. Pomocna bywa też gorąca kąpiel z dodatkiem olejku eukaliptusowego.

Warto zastosować zwiększone dawki witaminy C i preparatu z rutyną. Substancje te wzmacniają osłabione infekcją ścianki naczyń krwionośnych błony śluzowej nosa. Wybór preparatu i dawkowanie najlepiej skonsultować z farmaceutą.

Udrożnić nos pomoże woda morska w sprayu.

Nawilża ona błonę śluzową i pomaga rozrzedzić wydzielinę, co ułatwia pozbycie się jej. Można też sięgnąć po specjalne tabletki na katar lub krople zmniejszające obrzęk i ukrwienie błony śluzowej nosa. Nie należy ich jednak stosować dłużej niż 3–4 dni.

Kiedy do lekarza?

MGR FARMACJI EWA DEMBOWSKA

Odporność organizmu można poprawić.

Należy wzmocnić organizm dietą bogatą w witaminy i minerały. Podstawa prawidłowego odżywiania to sezonowe warzywa oraz owoce. Warto też częściej jeść orzechy, cebulę, czosnek, miód oraz przyprawy, takie jak imbir czy kurkuma, które obfitują w substancje działające przeciwzapalnie i wzmacniające błonę komórkową (zwiększa odporność infekcje). Dobrze jest pić napary z ziół: mieszanek aloesu, tymianku, żeń-szenia, jeżówki.

Korzystnie działają kąpiele oraz inhalacje z olejkami eukaliptusowym i sosnowym.

Ponieważ jesienią i zimą jest mniej słońca, trzeba zadbać o dodatkowe dawki witaminy D, która nie tylko odpowiada za funkcjonowanie mięśni, kości, zębów, układu nerwowego oraz zapobiega chorobom serca, nadciśnieniu i cukrzycy, ale także wspiera pracę układu immunologicznego.

Kolejne zalecenia to ruch na świeżym powietrzu, który pomoże dotlenić i zahartować organizm oraz odpowiednio długi sen, pozwalający na zregenerowanie sił. I bardzo ważne – pamiętajmy, że działania uodparniające wymagają systematyczności.

8

MAGAZYN 60+

Jeśli dolegliwość nie ustępuje po tygodniu, wybierzmy się do lekarza. Skonsultujmy się z nim także, gdy oprócz nieżytu nosa mamy bóle mięśni, stawów i głowy oraz wysoką temperaturę. To mogą być objawy grypy. Koniecznie trzeba iść do lekarza również wtedy, gdy katarowi towarzyszy silny ból głowy, uczucie ucisku w okolicach policzków, skroni lub nasady nosa, a wydzielina jest ropna. Tak objawia się zapalenie zatok, które wymaga leczenia antybiotykiem.

Ukojenie dla gardła Pieczenie, drapanie, swędzenie gardła to częste symptomy wysuszenia błony śluzowej, które zapowiadają chorobę.

Kiedy stan zapalny się rozwija, dołączają kolejne objawy: suchy kaszel, ból przy przełykaniu, stan podgorączkowy. Gdy powiększają się węzły chłonne, pojawia gorączka, a kaszel nasila, możemy już mówić o zapaleniu gardła.

Jeśli przyczyną choroby są wirusy, błona śluzowa gardła jest zaczerwieniona, a migdałki rozpulchnione. Objawy bakteryjnego zapalenia gardła to ciemne, malinowe zabarwienie błony śluzowej gardła, przekrwione migdałki z kremowobiałym nalotem, obrzęknięty języczek, szary nalot na języku oraz gorączka powyżej 38°C.

Domowa kuracja Przede wszystkim trzeba nawilżać gardło, pijąc dużo płynów.

jesienny poradnik Naturalne syropy

SYROP TYMIANKOWY Wypełniamy litrowy słoik liśćmi tymianku do 1/3 wysokości. W litrze wrzątku rozpuszczamy 1/2 kg cukru. Następnie zalewamy tym roztworem tymianek, mieszamy, zakręcamy słoik i odstawiamy na 1–2 dni w suche, chłodne miejsce. Po tym czasie przecedzamy syrop przez sito, a następnie przelewamy do buteleczek. Pijemy po 1 łyżce 2–3 razy dziennie.

SYROP GOŹDZIKOWY Do słoiczka miodu wrzucamy 6–8 goździków, mieszamy. Całość pozostawiamy na noc.

Następnego dnia syrop jest gotowy.

Pijemy po 1 łyżce dziennie. Zawarte w syropie olejki eteryczne rozrzedzają zalegającą wydzielinę, ułatwiają jej odkrztuszanie i zmniejszają chrypkę. Miód oraz olejek eteryczny z goździków działają przeciwbakteryjnie.

REKLAMA

MAGAZYN 60+

9

jesienny poradnik

Kiedy do lekarza?

REKLAMA

Jeśli domowe sposoby nie pomagają, nasze samopoczucie się pogarsza, ból gardła jest silny, trudno nam przełykać, pojawia się gorączka, koniecznie skonsultujmy się z lekarzem.

Siła BEZ RECEPTY1 Ketonal® Active, 20 kapsułek Skład: jedna kapsułka, twarda zawiera 50 mg ketoprofenu oraz 186,10 mg laktozy jednowodnej. Wskazania: krótkotrwałe, objawowe leczenie lekkiego do umiarkowanego bólu różnego pochodzenia, np. bóle mięśniowe, kostno-stawowe, ból głowy. Przeciwwskazania: występujące w przeszłości reakcje nadwrażliwości, tj. skurcz oskrzeli, napad astmy oskrzelowej, zapalenie błony śluzowej nosa, pokrzywka lub innego rodzaju reakcje alergiczne wywołane podaniem ketoprofenu, salicylanów (w tym kwasu acetylosalicylowego, ASA) lub innych NLPZ. U takich pacjentów notowano ciężkie, rzadko zakończone zgonem przypadki reakcji anafilaktycznych. Nadwrażliwość na którąkolwiek substancję pomocniczą leku. III trymestr ciąży.

Ciężka niewydolność serca. Czynna choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy lub krwawienie z przewodu pokarmowego, owrzodzenie albo perforacja przewodu pokarmowego w wywiadzie. Skaza krwotoczna. Ciężka niewydolność nerek. Ciężka niewydolność wątroby.

Postać: kapsułki twarde, 50mg Podmiot odpowiedzialny: Sandoz GmbH, Biochemiestrasse 10, A-6250 Kundl, Austria. Podmiot promujący: Sandoz Polska Sp. z o.o., ul. Domaniewska 50c, 02-672 Warszawa, tel. 22 209 70 00, www.sandoz.pl.

Na podstawie badania TNS Kantar – postrzeganie marki Ketonal maj 2018; http://www.ketonalactive.pl/ Informacje-o-leku/ KETO/010/01-2019

1

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

10

MAGAZYN 60+

Być może to infekcja bakteryjna, która wymaga leczenia antybiotykiem.

Sposoby na kaszel Kaszel jest reakcją odruchową na podrażnienie zakończeń nerwowych w błonie śluzowej górnych dróg oddechowych. Pojawia się podczas infekcji wirusowej lub bakteryjnej, gdy błona ta ulega uszkodzeniu.

Ibuprom Max Tabletki drażowane 24 szt.

Skład i postać farmaceutyczna: ibuprofen 400 mg oraz substancje pomocnicze, w tym: sacharoza i laktoza; tabletka drażowana. Wskazania: ostre bóle o nasileniu łagodnym lub umiarkowanym: pooperacyjne, mięśniowe, kostne, migrenowe oraz menstruacyjne. Łagodne i umiarkowane bóle o różnej etiologii: głowy, zębów, okolicy lędźwiowo-krzyżowej, nerwobóle, bóle stawów. Gorączka (w przebiegu przeziębienia i grypy).

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na ibuprofen lub którąkolwiek substancję pomocniczą produktu leczniczego; u pacjentów, u których po przyjęciu kwasu acetylosalicylowego lub innych niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) występowały kiedykolwiek w przeszłości objawy alergii w postaci kataru, pokrzywki lub astmy oskrzelowej, czynna lub w wywiadzie choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy, perforacja lub krwawienie; skaza krwotoczna; ciężka niewydolność wątroby, nerek lub serca; III trymestr ciąży; jednoczesne przyjmowanie innych niesterydowych leków przeciwzapalnych.

Podmiot odpowiedzialny: US Pharmacia Sp. z o.o.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

REKLAMA

Przy wirusowym zapaleniu gardła wystarczy brać leki przeciwzapalne, np. zawierające ibuprofen oraz 3–4 razy dziennie płukać gardło gotowymi preparatami odkażającymi, które są dostępne w aptece bez recepty. Można je też zastąpić roztworem sody oczyszczonej (płaska łyżeczka na pół szklanki letniej wody) lub naparem z kory dębu, rumianku czy szałwii. Ważne, by płyn miał temperaturę pokojową.

Ból, pieczenie i drapanie gardła złagodzą również tabletki do ssania, które zawierają substancje przeciwbakteryjne, antywirusowe i znieczulające, a często także naturalne składniki o właściwościach kojących.

Ulgę mogą przynieść ponadto: – miód – hamuje rozwój bakterii, wirusów, grzybów i ma właściwości łagodzące; dodajemy go do herbaty z cytryną lub naparu z lipy; – porost islandzki – działa powlekająco, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Bywa składnikiem dostępnych bez recepty tabletek do ssania, które łagodzą stan zapalny gardła i likwidują chrypę.

Można też zrobić z niego wywar (2 łyżki porostu islandzkiego zalewamy 1,5 szklanki wody, doprowadzamy do wrzenia i gotujemy 15 minut, przecedzamy) i popijać 2–3 razy dziennie po szklance.

REKLAMA

jesienny poradnik

Wyróżniamy kaszel: – suchy – pojawia się na początku infekcji, ale może utrzymywać się do 4 tygodni po ustąpieniu innych objawów. Jego przyczyną jest uszkodzenie błony śluzowej krtani albo tchawicy i drażnienie znajdujących się w niej zakończeń nerwowych; – mokry – jest charakterystyczny dla końcowej fazy przeziębienia, czasem pojawia się po zapaleniu oskrzeli i płuc, rzadko po anginie. Powoduje odkrztuszanie plwociny, która może mieć charakter ropny (żółtawa, zielonkawa, gęsta) lub śluzowy (przezroczysta, biaława); – spastyczny – pojawia się przy grypowym zapaleniu tchawicy i oskrzeli oraz zapaleniu płuc; – świszczący – towarzyszy zapaleniu krtani.

Domowa kuracja By złagodzić ataki kaszlu i ułatwić pozbywanie się tego, co zalega w gardle i oskrzelach, można zastosować: – inhalacje, czyli wdychanie pary wodnej wzbogaconej środkami antybakteryjnymi i przeciwwirusowymi oraz rozrzedzającymi wydzielinę.

Na kaszel pomaga dodanie olejków: sandałowego, geraniowego, lawendowego, z rozmarynu, kopru włoskiego, majeranku. Można także robić inhalacje z naparów ziół, np. rumianku albo szałwii; – maści rozgrzewające – smaruje się nimi klatkę piersiową i plecy. Preparaty te zawierają aromatyczne wyciągi z ziół i olejków (często mentolowego, kamforowego, jałowcowego). Aplikacje maści łączy się z oklepywaniem pleców, co ułatwia odkrztuszanie wydzieliny; – syropy – łagodzą napady kaszlu, ułatwiają odkrztuszanie wydzieliny, a do tego wzmacniają układ odpornościowy.

Kiedy do lekarza?

Kaszel zawsze warto skonsultować z lekarzem, by wykluczyć poważniejszą chorobę, np. zapalenie oskrzeli, płuc czy krtani.

M A G A Z Y N 6 0 + 11

jesienny poradnik

Dieta

na odporność tekst: Aleksandra Nowakowska, konsultacja: Katarzyna Uścińska, dietetyczka

T

o, czy nie damy się jesiennym wirusom, zależy od naszej odporności. Układ immunologiczny pełnię swoich możliwości wykorzystuje przy odpowiedniej diecie.

Warto o nią zadbać.

Układ immunologiczny nie ma fizycznej struktury.

Składają się na niego interakcje zachodzące między narządami, białymi ciałkami krwi, szpikiem kostnym, naczyniami limfatycznymi, komórkami tkanek oraz florą bakteryjną jelit, która odpowiada za odporność aż w 80 proc.!

Gdy źle się odżywiamy, w komórkach powstaje dużo uszkadzających je wolnych rodników. Układ odpornościowy słabnie i zaczynamy chorować.

Przed uszkodzeniem komórek bronią nas antyoksydanty. Część z nich organizm wytwarza sam, ale z czasem robi to coraz słabiej. Należy wtedy dostarczać mu antyoksydanty z pożywieniem, pod postacią warzyw i owoców. Większość obecnych w nich witamin jest absorbowana w jelicie cienkim podczas procesów trawienia i wchłaniania.

Jelita są silną barierą ochronną, która broni organizm przed czynnikami chorobotwórczymi, przedostającymi się do niego z pokarmem.

W jelicie cienkim działają złożone mechanizmy, m.in. odporności komórkowej, a w grubym bytują dobroczynne mikroorganizmy jelitowe.

Siła zdrowego jadłospisu Problem w tym, że często to, co jemy, wzmacnia złe bakterie jelit, a dobre eliminuje. Ale możemy to zmienić. Jeśli będziemy jeść pokarmy bogate w błonnik, antyoksydanty, fitoskładniki, zdrowe 12

MAGAZYN 60+

tłuszcze i pełnowartościowe ziarna, dobre mikroorganizmy urosną w siłę i zaczną zwalczać te złe.

ważna rola jelit Dla prawidłowego działania odporności ważne jest, aby posiłek uległ strawieniu i wchłonięciu w jelicie cienkim, lecz także by zawierał błonnik.

Składnik ten dociera do jelita grubego, gdzie jest pożywką dla dobroczynnych drobnoustrojów. Tak się dzieje w przypadku warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów zbożowych. Gdy obecne w nich związki stają się częścią codziennego jadłospisu, układ immunologiczny otrzymuje bioaktywne substancje, dzięki którym uruchamia mechanizmy niezbędne do ochrony i utrzymania zdrowia. Natomiast produkty ubogie w błonnik (np. białe pieczywo) ulegają niemal całkowitemu strawieniu w jelicie cienkim, dając pożywkę złym bakteriom. A to oznacza brak wsparcia dla układu immunologicznego. Najpierw osłabienie odporności może objawiać się częstymi przeziębieniami, a potem poważniejszymi schorzeniami. Posiłki niemal całkowicie trawione w jelicie cienkim

Vigantoletten 1000 Skład i postać farmaceutyczna: tabletki. 1 tabletka zawiera 25 mikrogramów cholekalcyferolu równoważnego 1000 j.m. witaminy D. Wskazania do stosowania: zapobieganie krzywicy i osteomalacji u dzieci i dorosłych; zapobieganie schorzeniom w przypadku występowania ryzyka niedoboru witaminy D u dzieci i dorosłych; zapobieganie niedoborom witaminy D u dzieci i dorosłych i leczenie wspomagające w osteoporozie u dorosłych. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną (cholekalcyferol) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą; hiperkalcemia i (lub) hiperkalcynuria; kamica nerkowa i (lub) ciężka niewydolność nerek; rzekoma niedoczynność przytarczyc (zapotrzebowanie na witaminę D może być obniżone z powodu okresów prawidłowej wrażliwości na tę witaminę, prowadzących do przedawkowania). W tym przypadku dostępne są pochodne witaminy D łatwiejsze do kontrolowania. Podmiot odpowiedzialny: Merck KGaA, Frankfurter Str. 250, 64293 Darmstadt, Niemcy. Kategoria dostępności: produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC. Informacji udziela podmiot prowadzący reklamę na zlecenie podmiotu odpowiedzialnego: Merck Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 142B, 02-305 Warszawa, tel. (+48 22) 53 59 700, faks (+48 22) 53 59 703, www.merck.pl, SIoL opracowano na podst. ChPL z dn. 30.11.2016 r.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

gwałtownie podnoszą poziom cukru we krwi, przez co organy odpowiedzialne za przemianę materii, w tym wątroba i trzustka, są nadwyrężone. Może to prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego i wynikających z niego chorób.

REKLAMA

REKLAMA

jesienny poradnik

jesienny poradnik

1.

Jedz dużo kolorowych warzyw oraz owoców. bogatych w fitoskładniki.

Te aktywne biologicznie naturalne związki chemiczne są najlepszym pożywieniem dla dobrych bakterii jelit. O ich zawartości świadczy intensywny kolor produktu.

2.

Wybieraj żywność obfitującą w witaminy C i E, kwas foliowy, selen, cynk i prowitaminę A. Te składniki chronią komórki przed zniszczeniem przez wolne rodniki, zmniejszając podatność na infekcje.

5.

6.

Jedz warzywa cebulowe. Cebula, czosnek, por, szalotka, szczypior czy cebula dymka chronią organizm przed infekcjami.

Sięgaj po produkty zawierające naturalne probiotyki. Zawierają one dobroczynne bakterie, które wspierają układ odpornościowy. Do tej grupy żywności należą m.in.kefiry, jogurty oraz kiszone ogórki i kapusta. W sezonie infekcji, gdy organizm w walce z zarazkami potrzebuje szczególnego wsparcia, warto dodatkowo sięgnąć po dostępne w aptekach (bez recepty) preparaty z probiotykami. O pomoc w jego wyborze można poprosić farmaceutę.

Sięgaj po produkty bogate w witaminę D. Wspiera ona odporność organizmu.

Wytwarzana jest głównie w skórze pod wpływem słońca (dlatego w słoneczne dni warto przebywać na świeżym powietrzu). Jej zasoby można uzupełnić, wdrażając dietę bogatą w tłuste ryby morskie oraz suplementację.

Lekarze zalecają ją przez cały rok. Farmaceuta pomoże nam wybrać odpowiedni preparat.

3.

7.

4.

8.

Zapewnij organizmowi dużo błonnika.

Daje on pożywienie dobrym bakteriom.

Jego cenne źródła to: ziarna słonecznika i dyni, orzechy, buraki, kapusta, agrest, śliwki, gruszki oraz jabłka ze skórką.

Bogactwo witamin Produkty bogate w prowitaminę A: kapusta, czerwona papryka, marchew, dynia.

Produkty bogate w witaminę C: truskawka, malina, czarna porzeczka, kiwi, żurawina, natka pietruszki, pomidor, papryka.

Produkty bogate w witaminę D: tłuste ryby morskie. W mniejszych ilościach zawierają ją jaja, mleko i jego przetwory, oleje roślinne, orzechy.

Produkty bogate w witaminę E: oleje roślinne tłoczone na zimno, orzechy, nasiona słonecznika, rośliny strączkowe, jaja, mleko, pełne ziarna zbóż.

Produkty bogate w kwas foliowy: sezam, orzechy, nasiona słonecznika, produkty mleczne, pełne ziarna, ryby, warzywa strączkowe, korzeniowe i zielone liściaste.

14

MAGAZYN 60+

Zmniejsz spożycie cukru do minimum.

Stanowi on pożywkę dla złych bakterii w jelitach. Apetyt na cukier zmniejszymy, dostarczając organizmowi dobre dla flory jelitowej roślinne wielocukry oporne na działanie enzymów trawiennych. Ich źródłem są m.in. cytrusy, jabłka, nasiona roślin strączkowych i zielone warzywa liściaste.

Ogranicz spożycie węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym (IG).

Białe makarony, pieczywo i ryż zastąp kaszą gryczaną, pęczakiem, dzikim ryżem oraz pełnoziarnistymi produktami zbożowymi.

Ziemniaki i warzywa korzeniowe gotuj w jak najmniejszej ilości wody, a przed jedzeniem pozostaw do ostygnięcia. To obniży ich IG. REKLAMA

11 zasad zdrowego odżywiania

MULTILAC suplement diety

To nowoczesny synbiotyk zawierający aż dziewięć specjalnie wyselekcjonowanych szczepów żywych kultur bakterii oraz składnik odżywczy  oligofruktozę. Zastosowanie innowacyjnej technologii MURE zabezpiecza żywe kultury bakterii przed kwasami żołądkowymi i żółciowymi oraz enzymami

trawiennymi. Dzięki temu bakterie docierają do jelit w biologicznie aktywnej postaci. Preparat zalecany jest wspomagająco w trakcie i po antybiotykoterapii oraz w przypadku zmian naturalnej mikroflory przewodu pokarmowego.

10 kapsułek

jesienny poradnik Zielone smoothie • • • • • • • •

70 dag rukoli lub roszponki 2 garści szpinaku baby 1/2 ogórka 1/2 cytryny 2 cm imbiru 2 łodygi selera naciowego 1 awokado 1 łyżka oleju kokosowego

Zieleninę umyj. Ogórka, awokado, cytrynę oraz imbir obierz ze skórki, a następnie pokrój na mniejsze kawałki. Seler naciowy również pokrój. Całość zmiksuj na gładką masę.

9.

Przedkładaj białko roślinne nad zwierzęce. Dla odporności najlepsze jest to pochodzące z warzyw, owoców, orzechów, roślin strączkowych. Gdy jemy dużo mięsa, ryb, jaj i nabiału, dostarczamy organizmowi znacznie więcej białka niż potrzebuje, co zaburza metabolizm i prowadzi do spadku odporności.

10.

Postaw na zdrowe tłuszcze. Używaj tłoczonych na zimno olejów rzepakowego lub kokosowego albo oliwy z oliwek – są najzdrowsze. Odstaw smalec, masło i olej słonecznikowy. Odporność najbardziej podnoszą tłuszcze zawierające kwasy omega-3.

Są one m.in. w zielonych roślinach liściastych, awokado, orzechach włoskich, nasionach chia, oliwie z oliwek, tłustych rybach morskich.

11.

Do dań dodawaj ziarna i orzechy.

Są one bogate w zdrowe tłuszcze i białka. Odporność podnoszą szczególnie orzechy włoskie, siemię lniane, ziarna słonecznika, dyni oraz sezamu.

REKLAMA

dbam o zdrowie

BEZ BÓLU

brzucha S

kurcze brzucha są nieprzyjemne.

Dlatego dobrze jest wiedzieć, skąd się biorą i jak można im zaradzić.

tekst: Anna Lajer Na zmianę nasilający się i słabnący ból brzucha to dolegliwość, którą zna wielu z nas. Zdarza się, że skurczom towarzyszą gazy, wzdęcia, nudności. Najczęściej ich przyczyną jest nieprawidłowa dieta zawierająca dużo ciężkostrawnych i tłustych dań. U niektórych dolegliwości wywołują warzywa o właściwościach wzdymających, np. kapusta, kalafior, groch, fasola czy cebula. Jeśli skurcze żołądka pojawiają się po wypiciu mleka lub spożyciu jego przetworów, przyczyną może być nietolerancja laktozy, cukru obecnego w produktach mlecznych. Czasem problemy 16

MAGAZYN 60+

wynikają z alergii pokarmowej, zespołu jelita drażliwego lub choroby jelit. U pań skurczowe bóle brzucha często występują podczas menstruacji i owulacji. Źródłem dolegliwości bywa również… stres.

LEKKOSTRAWNA DIETA Jeśli skurczom żołądka towarzyszą wzdęcia i gazy, trzeba przede wszystkim skorygować jadłospis. Wskazana jest dieta lekkostrawna i bogata w błonnik wspierający trawienie. Należy unikać tłustych i smażonych dań, wzdymających warzyw oraz napojów gazowanych.

Warto za to sięgać po przyprawy i zioła o właściwościach rozkurczających i wspomagających perystaltykę jelit. Należą do nich m.in. bazylia, koper włoski, cząber czy estragon.

I bardzo ważne – trzeba pić dużo niegazowanej wody mineralnej.

MLECZNA WSTRZEMIĘŹLIWOŚĆ Gdy problemy nasilają się po spożyciu mleka i jego przetworów, koniecznie może być wyeliminowanie ich z diety.

Ale nie zawsze. Czasem objawy nietolerancji laktozy występują tylko po zwykłym mleku, twarogu i śmietanie, a nie pojawiają się po fermentowanych napojach mlecznych, takich jak kefir czy jogurt.

Wtedy wystarczy zrezygnować z produktów, które wywołują dolegliwości. Osoby, którym szkodzi mleko pod każdą postacią, mogą sięgnąć po preparat z laktazą, enzymem ułatwiającym trawienie laktozy.

ŚRODKI ROZKURCZAJĄCE Przy bólach menstruacyjnych i owulacyjnych najlepiej sięgnąć po dostępne w aptekach leki.

Zmniejszają one napięcie mięśni gładkich i działają rozkurczowo.

Można je doraźnie stosować także przy skurczach żołądka wynikających z innych przyczyn: niewłaściwej diety, chorób, stresu. O pomoc w wyborze odpowiedniego preparatu najlepiej poprosić farmaceutę.

Jeśli dolegliwości długo nie ustępują lub często nawracają, należy skonsultować się z lekarzem.

dbam o zdrowie

USG

PODGLĄDANIE NA EKRANIE

tekst: Beata Radomska konsultacja: lek. med. Grzegorz Prasałek

P

rofilaktyczna ultrasonografia jamy brzusznej zalecana jest co najmniej raz na 3 lata.

Dzięki temu bezbolesnemu badaniu można zdiagnozować chorobę i szybko podjąć leczenie.

18

MAGAZYN 60+

Wskazaniem do USG jamy brzusznej są wszelkie dolegliwości w obrębie tego organu.

Lekarz może skierować na to badanie, jeśli podejrzewa np. kamicę pęcherzyka żółciowego lub nerek, chorobę wątroby, trzustki, śledziony, narządów miednicy mniejszej, czyli pęcherza moczowego, narządów rodnych czy prostaty. Wskazaniem do niego mogą być m.in. częste wzdęcia, uporczywe zaparcia czy chudnięcie bez przyczyny.

Skierowanie może wystawić lekarz pierwszego kontaktu lub specjalista, np. chorób wewnętrznych, gastrolog, urolog, ginekolog.

BEZPIECZNE FALE Głowica do badania emituje nieszkodliwe dla człowieka fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości. Odbijają się one od narządów jamy brzusznej i wracają do urządzenia, a lekarz ogląda je na ekranie komputera.

dbam o zdrowie Dzięki pomiarowi fal zwrotnych można wykryć, że z narządem dzieje się coś niedobrego, np. w pęcherzyku żółciowym utworzyły się kamienie.

Badanie ultrasonograficzne jest bezinwazyjne i bezpieczne. Można je powtarzać tak często, jak to konieczne.

wypróżnić (przy zaparciach lekarz może zalecić środek przeczyszczających, a przy skłonnościach do wzdęć – preparat z symetykonem).

Sześć godzin przed badaniem nie należy nic jeść. Nie powinno się też palić papierosów ani żuć gumy.

W przypadku USG nerek i pęcherza moczowego 1–2 godziny przed badaniem należy wypić około litra niegazowanej wody mineralnej, by mieć wypełniony pęcherz.

PROSTE PRZYGOTOWANIE

BADANIE W GABINECIE

Dzień przed USG należy przejść na lekkostrawną dietę i nie jeść produktów wzdymających (np. fasoli czy kapusty).

W dniu badania lub poprzedniego wieczoru dobrze jest się

USG jamy brzusznej nie wykonuje się w pozycji leżącej (na plecach). Lekarz nanosi na głowicę aparatu żel, ułatwiający przewodzenie fal ultradźwiękowych.

Specjalista powoli wodzi głowicą w różnych kierunkach, a wtedy na ekranie aparatu do USG, pojawia się obraz narządu. Dociskanie głowicy do brzucha nie powinno być bolesne. Jeśli jednak przed badaniem występował ból, taki manewr może go nasilić.

Z WYNIKIEM DO LEKARZA Wynik USG ma postać zdjęć badanych narządów i opisu ich stanu (w tym wykrytych zmian). Niekiedy można go otrzymać tuż po badaniu, ale często trzeba poczekać na jego wydanie kilka dni.

Należy pamiętać, że zawsze powinien go zinterpretować lekarz, który wydał skierowanie na badanie.

REKLAMA

dbam o zdrowie

W trosce o serce

rozmawiała: Aleksandra Nowakowska

P

rawidłowa dieta i codzienna aktywność fizyczna to najprostszy sposób, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia – przekonuje dr. n. med. Katarzyna Iwanicka-Pronicka.

nasz ekspert

Dr n. med.

Katarzyna Iwanicka-Pronicka Propagatorka zdrowego stylu życia. Jest specjalistą genetyki klinicznej, a także audiologii i foniatrii.

Które z chorób układu krążenia są szczególnie groźne dla osób po 60. roku życia?

To zawał serca i udar mózgu. Druga z tych chorób dodatkowo zajmuje pierwsze miejsce na liście przyczyn niepełnosprawności i inwalidztwa. Statystyki są nieubłagane – te choroby globalnie, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, są znacznie groźniejsze niż wszystkie rodzaje nowotworów.

Badania wskazują też, że większość osób cierpiąca na dolegliwości układu krążenia bagatelizuje symptomy. Dlaczego?

Zawał serca i udar mózgu poprzedza wieloletni proces tworzenia się zmian w wewnętrznych 20

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie ścianach tętnic, co prowadzi do miażdżycy naczyń krwionośnych. W wyniku podwyższonego poziomu cholesterolu LDL (zwanego potocznie „złym”) w tętnicach powstają blaszki miażdżycowe, które doprowadzają do zatorów. Zanim to się nie stanie, proces chorobowy nie daje widocznych objawów. Zły stan tętnic wieńcowych na początkowym etapie choroby można stwierdzić jedynie po przeprowadzeniu badania koronarografii. Jest to badanie radiologiczne, pozwalające ocenić drożność naczyń zaopatrujących w krew mięsień sercowy. Jednak, ze względu na jego inwazyjność, na początku choroby miażdżycowej, kiedy brak jest jednoznacznych objawów, nie zleca się go. Należy też mieć świadomość, że nawet najnowsze techniki diagnostyczne stosowane w kardiologii nie zawsze pozwalają określić stopień zaawansowania zmian miażdżycowych.

Jakie symptomy miażdżycy powinny nas zaniepokoić?

Stopniowe zwężanie się tętnic wieńcowych często objawia się bólem w klatce piersiowej, zwanym dławicowym. Ten rodzaj bólu najczęściej zlokalizowany jest za mostkiem i zwykle pojawia się w trakcie wysiłku. Może być odczuwany jako ucisk, rozpieranie, pieczenie, ściskanie. Z reguły promieniuje ku górze: do żuchwy, zębów, ramion i lewej ręki. Trwa kilka minut i zazwyczaj przechodzi po odpoczynku. Ma miejsce u ok. 30 proc. pacjentów. Ból dławicowy należy jak najszybciej skonsultować się z kardiologiem, bo kolejny jego atak może już oznaczać zawał serca. O miażdżycy może świadczyć też duszność wysiłkowa. Niepokoić powinny również zaburzenia miarowego rytmu serca, które mogą objawiać się jako kołatanie lub przyspieszone serca bicie – odczuwane zwłaszcza podczas wysiłku, przy zdenerwowaniu się lub położeniu się na lewym boku. Bywa, że zaburzenia rytmu serca chorzy opisują jako podskakiwanie, koziołkowanie, wrażenie że coś z trudnością przez nie przepływa. Najcięższymi, a zarazem najgroźniejszymi zaburzeniami pracy serca są tachykardia, czyli częstokurcz, i bradykardia – znaczne zwolnienie rytmu serca. Mogą doprowadzić do zatrzymania krążenia z utratą przytomności, a nawet śmierci. Oznaką złego stanu tętnic obwodowych jest tzw. chromanie przestankowe, czyli zmęczenie pojawiające się przy

Zdrowemu sercu sprzyja prawidłowa masa ciała. Dlatego warto postarać się zrzucić nadmiarowe kilogramy. pokonywaniu pieszo większych odległości. Każdy z opisanych objawów jest sygnałem, że naczynia krwionośne nie funkcjonują prawidłowo i są wskazaniem do badań kardiologicznych oraz diagnostyki choroby wieńcowej.

Od kilku lat we wrześniu obchodzimy Światowy Dzień Serca, którego celem jest przypomnienie nam, jak ważna jest profilaktyka. Jak się chronić przed chorobami serca?

Prowadzić zdrowy tryb życia, co odnosi się zarówno do zdrowia psychicznego, jak i fizycznego. Można powiedzieć, że ciało i dusza grają w jednej drużynie, nieustannie na siebie oddziałując. Fizyczna aktywność oraz zdrowa dieta wpływają na polepszenie samopoczucia. Z drugiej strony zwracanie uwagi na emocje i dbałość o stan psychiczny pomagają w osiąganiu dobrej formy fizycznej i w zmianie nawyków żywieniowych na lepsze. Każda zmiana wymaga psychicznej siły, a ta płynie z wewnętrznej równowagi. Łatwiej wprowadzić zdrowy styl, gdy w perspektywie widzimy jego lepszą jakość oraz możliwość doświadczania przyjemności oraz radości. Tymczasem zagrożenie wymienionymi chorobami ujemnie wpływa na stan psychiczny, wywołując stres i pozostawiając po sobie trwały niepokój. Te z kolei oddziałują M A G A Z Y N 6 0 + 21

dbam o zdrowie płatki owsiane, grube kasze (gryczana, jęczmienna, pęczak), ryż brązowy i makarony razowe oraz warzywa. Tak brzmią ogólne zalecenia. Droga do zdrowia wiedzie przez stopniową, ale konsekwentną zmianę nawyków żywieniowych.

Jaka dieta jest najlepsza dla kondycji serca?

Podstawą diety, która utrzymuje serce oraz układ krwionośny w dobrej kondycji, są zdrowe i zbilansowane posiłki ułożone w oparciu o piramidę żywieniową.

Najważniejsze jest uwzględnienie w diecie wszystkich składników pokarmowych w odpowiednich proporcjach. Należy dziennie pić minimum 2 litry płynów i jeść pięć porcji warzyw. Niezwykle istotne jest unikanie potraw przetworzonych, zawierających sztuczne barwniki i konserwanty. Ważne jest zwrócenie uwagi na ilość oraz jakość tłuszczów, które spożywamy. Zaleca się unikanie nasyconych kwasów tłuszczowych czy kwasów tłuszczowych trans, które znajdują się w tłustych mięsach i wędlinach. Niewskazane są też: tłuste sery, śmietana, jajka, a także nadmiar cukru oraz soli. Osobom z problemami z ciśnieniem i zbyt wysokim poziomem cholesterolu LDL dietetycy polecają jeść przede wszystkim: chude mięso indyka i kurczaka, ryby morskie, wartościowe produkty pełnoziarniste, czyli pieczywo razowe, 22

MAGAZYN 60+

Ruch redukuje wyrzut hormonów stresu – adrenaliny i noradrenaliny, a przyczyną kłopotów z krążeniem jest też stres. Jak sobie z nim radzić?

Warto mieć świadomość, że odziedziczony po przodkach stres jest nieodłącznym elementem życia i nie unikniemy go. Od nas jednak REKLAMA

negatywnie na cały organizm. Dlatego realizację programu dla zdrowia warto rozpocząć od pozytywnego myślenia, że uda nam się wdrożyć w życie niezbędne zmiany.

Czy podejmowanie regularnego wysiłku fizycznego zapobiega chorobom serca?

Brak ruchu prowadzi do obniżania wydajności serca i układu krążenia. Jak każdy mięsień, także serce, wymaga treningu, by pozostać w dobrej formie. Regularny, odpowiednio dozowany ruch jest konieczny. Dotyczy to także osób, które od wielu lat nie uprawiały żadnego sportu.

Najkorzystniej dla zdrowia jest skończyć z bezczynnością ruchową, nawet gdy zdecydujemy się na ten krok w wieku 50 czy 60 lat. Ruch, nawet gdy są to nieforsowne ćwiczenia czy po prostu spacery, powoduje m.in. spadek poziomu „złego” cholesterolu LDL i wpływa pozytywnie na ciśnienie krwi oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała. Stymuluje produkcję krwi, poprawia jej zdolność do rozpuszczania małych złogów i skrzeplin. Dzięki ćwiczeniom serce w stanie spoczynku bije wolniej, z czasem mniej się męczy podczas wysiłku, zmniejsza się skłonność do zaburzeń jego rytmu. Ponadto treningi wydłużają życie i odmładzają organizm. Seniorom cierpiącym na choroby układu krwionośnego zaleca się gimnastykę pod okiem rehabilitanta, marsze, jazdę na rowerze lub jogę.

DOZVITAL

suplement diety Zawiera aż 11 składników aktywnych, w tym wyciąg z owoców głogu, witaminy i minerały. Witamina B1 oraz ekstrakt z owoców głogu wspierają prawidłową pracę serca. Żelazo pomaga w odpowiedniej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny, a także właściwym transporcie tlenu w organizmie.

1000 ml

dbam o zdrowie zależy, jak będziemy na niego reagować. Często w trudnych momentach sięgamy po papierosy, alkohol, słodycze. Z brakiem satysfakcji w życiu próbujemy się uporać przez tłumienie emocji.

Radząc sobie w taki sposób, w dłuższej perspektywie coraz bardziej szkodzimy zdrowiu.

Do tej pory naukowcy uważali, że istnieje pozytywny stres, który mobilizuje do działania.

Obecnie odchodzi się od tej teorii. Badania mózgu udowodniły bowiem, że jakiekolwiek emocje – zarówno te, które uważamy za złe (m.in. smutek, złość, lęk, rozpacz), jak i te, które uchodzą za dobre (m.in. entuzjazm, podekscytowanie), zaburzają wewnętrzny stan równowagi.

Siła stresu, jaką możemy znieść, zależy od indywidualnej psychicznej wytrzymałości.

Można ją poprawiać za pomocą odpowiedniego treningu umysłu. Najnowsze badania dowodzą, że najlepsze dla serca oraz mózgu jest pozostawanie niewzruszonym, trochę obojętnym na to, co się dzieje. Nie chodzi tu jednak o tłumienie uczuć, tylko bycie ich świadomym obserwatorem bez reagowania na nie – niekontrolowanym

myśleniem, niepotrzebnym działaniem, huśtawką emocjonalną. Umiejętności odpowiedniego panowania nad „nerwami” możemy nauczyć się od duchowych mistrzów Wschodu lub od osób, które medytują, obserwują swoje emocje, ćwiczą świadomy oddech. Te metody wykorzystują także psychologowie (np. trening autogenny czy psychoterapia metodą psychologii zorientowanej na proces). Ich stosowanie sprawia, że umysł jest mniej podatny na czynniki stresogenne.

ZawaŁy i statystyka Do polskich szpitali z powodu zawału serca trafia ok. 100 tys. osób rocznie.

Większość chorych ma 60–70 lat, nadwagę, nadciśnienie i podwyższony poziom cholesterolu. Znaczna część pali papierosy.

REKLAMA

dbam o zdrowie

Zielona herbata

KONTRA CUKIER tekst: Aleksandra Nowakowska

J

ak radzić sobie z negatywnym wpływem cukru na zdrowie?

Najprościej – ograniczając jedzenie słodyczy. Często jednak nie jest to takie proste, jakby się mogło wydawać. Ale można sobie pomóc.

Jak? Pijąc zieloną herbatę!

REKLAMA

Badania naukowców dowodzą, że napar z zielonej herbaty reguluje poziom glukozy we krwi. Jego antycukrzycowe działanie uwidacznia się zwłaszcza po posiłku.

Zielona herbata To w 100 % naturalna zielona herbata pochodząca z Indonezji. Nie zawiera sztucznych aromatów.

20 torebek

24

MAGAZYN 60+

Ponadto picie tego napoju zmniejsza ochotę na słodki smak i na jedzenie w ogóle.

Badanie przeprowadzone na grupie ponad 1,1 tys. osób wykazało, że regularne picie zielonej herbaty powiązane jest z niższą zawartością hemoglobiny A1c w osoczu krwi – markera wskazującego na utrzymujące się nadmierne stężenie glukozy we krwi.

Już dwie filiżanki zielonej herbaty dziennie sprawiają, że poziom cukru normuje się, co przekłada się na lepsze wyniki badań.

Ponadto po zielonym naparze znika ochota na pączka, cukierka czy lody. Jest to ważne zwłaszcza dla osób, które cierpią na cukrzycę lub inne choroby o podłożu metabolicznym albo po prostu mają problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała.

dbam o zdrowie STOP DLA SŁODYCZY Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje dzienne spożycie najwyżej 25 gramów cukru kobietom i 35 gramów mężczyznom.

Sporadyczne zjedzenie kawałka domowego ciasta czy dobrej jakości czekolady nie jest szkodliwe dla organizmu. Jednak nadmiar słodyczy sprawia, że trzustka nie działa prawidłowo, dlatego cukru nie powinno być w diecie zbyt dużo. Niestety, ograniczenie go nie jest łatwe.

Naukowcy udowodnili, że cukier uzależnia, podobnie jak alkohol lub narkotyki. Badania wskazują na to, że aby się odzwyczaić od cukru, potrzeba około miesiąca. To znaczy, że na cztery tygodnie należy go odstawić całkowicie i nie sięgać po inne substancje słodzące. Przez kilka dni ochota na cukier się nasili, ale potem zacznie się zmniejszać.

Po takim detoksie wszelkie desery nagle wydają się przesłodzone, a przez to niesmaczne.

Kryzysowe chwile, kiedy wzrasta apetyt na coś słodkiego, można przezwyciężyć, sięgając

po filiżankę zielonej herbaty. Ochotę na cukier zmniejszy także smoothie z zielonych warzyw i owoców lub grejpfrut.

CENNE POLIFENOLE Herbaty są bogatym źródłem polifenoli, które spowalniają starzenie się organizmu. W naparze z zielonej herbaty jest ich 30–40 proc., podczas gdy w zaparzonej czarnej herbacie jest ich zaledwie od 3 do 10 proc.

REKLAMA

M A G A Z Y N 6 0 + 25

dbam o zdrowie

Gdy szumi W USZACH tekst: Beata Radomska

konsultacja: dr n. med. Katarzyna Iwanicka-Pronicka, audiolog i foniatra

T 26

rzaski, dzwonienie, piski, brzęczenie słyszane bez przerwy lub co jakiś czas w jednym uchu lub obu uszach dokuczają ponad 20 proc.

Polaków. Bywają przyczyną bezsenności, nerwicy, a nawet depresji. Na szczęście z szumami można wygrać.

MAGAZYN 60+

Nie są groźne dla zdrowia, ale bardzo uciążliwe. Mogą pojawiać się co jakiś czas i trwać zaledwie kilka minut. Ale niektórych męczą bez przerwy. Słyszy je wyłącznie osoba dotknięta tą dolegliwością. Są różne mechanizmy powstawania szumów usznych.

JAKIE MOGĄ BYĆ PRZYCZYNY? Szumy uszne najczęściej powstają w konsekwencji uszkodzenia znajdujących się w ślimaku (zlokalizowanym w uchu wewnętrznym) komórek słuchowych. Takie uszkodzenie może być skutkiem ubocznym antybiotykoterapii (np. streptomycyny, gentamycyny, neomycyny), stosowania powszechnie dostępnych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych (z kwasem

REKLAMA

dbam o zdrowie

acetylosalicylowym), czy odwadniających (furosemid). Jedna z teorii mówi, że za dolegliwość odpowiadać może antykoncepcja hormonalna stosowana przez kobiety. Uszkodzenie ślimaka skutkujące szumami może pojawić się po ekspozycji na hałas czy przewlekły stres.

Zdarza się, że szumy uszne towarzyszą niedosłuchowi.

Generatorem szumów usznych mogą być także nieprawidłowości w stawach skroniowo-żuchwowych oraz choroby ogólnoustrojowe, np. nadciśnienie tętnicze, zbyt niskie ciśnienie tętnicze, miażdżyca, nadczynność lub niedoczynność tarczycy, zmiany zwyrodnieniowe lub dyskopatie w szyjnym odcinku kręgosłupa.

Z badań wynika, że problem szumów usznych dotyczy głównie dorosłych.

KIEDY IŚĆ DO LEKARZA?

REKLAMA

Nawet, gdy szumy nie są głośne, potrafią bardzo zdezorganizować życie. Zaburzają bowiem koncentrację, nie pozwalają normalnie pracować, powodują kłopoty z zasypianiem, zakłócają sen. Mogą prowadzić do zaburzeń lękowych, nerwicy czy depresji. Niekiedy potęgują niedosłuch lub powodują nadwrażliwość na dźwięki.

Jeśli szumy uszne trwają co najmniej 5 minut i pojawiają się częściej niż raz w tygodniu, wymagają diagnostyki. Trzeba poszukać pomocy u lekarza audiologa lub otolaryngologa.

Koniecznie należy się do niego zgłosić, jeśli szumy są stałe i słyszymy je tylko w jednym uchu; kiedy towarzyszą im pogorszenie słyszenia, zaburzenia równowagi oraz zawroty głowy.

Może to bowiem być objaw poważnych chorób wymagających szybkiego leczenia. Niepokojące są również szumy uszne zgodne z własnym tętnem.

AURIVOX, spray do uszu wyrób medyczny

Produkt zmiękcza zalegającą w zewnętrznym przewodzie słuchowym woskowinę i w naturalny sposób ułatwia jej usuwanie.

30 ml

M A G A Z Y N 6 0 + 27

dbam o zdrowie JAK WYGLĄDA BADANIE? Idąc do lekarza, trzeba m.in. przygotować listę zażywanych na stałe leków. Specjalista zapyta także o ich dawki oraz inne choroby, na które cierpimy. Następnie zleci badania dodatkowe (testy audiometryczne, badania elektrofizjologiczne, badania obrazowe) czasem też zaleci konsultacje stomatologa lub fizjoterapeuty.

Jeżeli lekarz wykluczy organiczne przyczyny szumów usznych oraz uzna, że mają pochodzenie ślimakowe, może zaproponować nam leczenie metodą habituacji (tinnitus retraining therapy, TRT).

NA CZYM POLEGA LECZENIE? Habituacja to proces polegający na stopniowym zanikaniu reakcji na wielokrotnie powtarzający

Jak radzić sobie z szumami usznymi?

• Kontroluj słuch. Jeśli niedosłyszysz, zdecyduj się na noszenie aparatu słuchowego.

• Słuchaj cicho radia, np. muzyki. Nawet przez całą noc.

• Unikaj hałasu. Unikaj słuchawek dousznych.

• Nie pij kawy i alkoholu.

• Nie nadużywaj soli.

• Jeżeli palisz papierosy, postaraj się zerwać z nałogiem.

• Jeśli masz nadciśnienie, miażdżycę, schorzenia tarczycy, anemię – lecz je.

• Porozmawiaj z lekarzem o zażywanych lekach.

Być może uda się zastąpić te, które sprzyjają szumom usznym na inne.

• Uzupełnij niedobory witaminy B12, magnezu i cynku. Możesz zażywać preparat wielowitaminowy dla seniorów.

28

MAGAZYN 60+

porady mgr farmacji Krzysztof Słomiak

Prawidłowa higiena chroni uszy przed infekcjami i uszkodzeniem.

Laryngolodzy ostrzegają, że waciki na patyczkach nadają się do czyszczenia małżowiny, a nie kanału słuchowego.

Najlepiej skorzystać z dostępnych w aptekach sprayów lub płynów do mycia uszu. Preparaty te zawierają np. glicerynę, parafinę, oliwę z oliwek i oleje: migdałowy lub jojoba, które rozpuszczają woskowinę. Ich stosowanie zmniejsza ryzyko podrażnienia błony bębenkowej oraz przesunięcia zalegającej woskowiny w głąb ucha i utworzenia czopa woskowego, co zdarza się przy użyciu wacików na patyczku.

Spraye pomagają uporać się z takimi skutkami niedrożności kanałów słuchowych jak dyskomfort i ból spowodowane przez infekcje grzybicze lub wirusowe, szumy uszne, tymczasowe pogorszenie słuchu, uczucie ucisku wewnątrz ucha.

się bodziec, który nie niesie ze sobą żadnych istotnych informacji. Procesy habituacji zachodzą w układzie słuchowym. Proces ten polega na niedostrzeganiu nieistotnych dźwięków z otoczenia. Na co dzień nie słyszymy bowiem np. tykania zegara czy pracy lodówki.

Te dźwięki docierają do nas dopiero wtedy, gdy tego chcemy albo o nich pomyślimy. Ten mechanizm został wykorzystany w leczeniu szumów usznych. Osobom, które słyszą szumy uszne zaleca się, żeby nie zasypiały w całkowitej ciszy np. nastawiały cichutko spokojną muzykę. Jeżeli to nie pomaga, warto skorzystać z tzw. generatora szumu szerokopasmowego.

Urządzenie to nosi się za uchem podobnie jak aparat słuchowy. Trzeba go używać co najmniej 8 godzin na dobę przez okres około 18–24 miesięcy. Pierwsze efekty odczuwa się zazwyczaj po kilku, kilkunastu tygodniach. U osób z niedosłuchem można zastosować w terapii odpowiednio dobrany aparat słuchowy z generatorem szumów. Działa on na dwa sposoby: kompensuje utratę słuchu, dzięki czemu pacjent lepiej słyszy odgłosy z zewnątrz, oraz odwraca uwagę od irytującego gwizdu, trzasku czy brzęczenia. Oprócz terapii słuchowej osobom z szumami usznymi często zalecana jest również psychoterapia.

dbam o zdrowie

Nowinki MEDYCZNE

tekst: Beata Radomska

RAK ROZPOZNANY Z ODDECHU

NERKI POD KONTROLĄ Zbyt duże stężenie białka w moczu może szkodzić m.in. nerkom. Dlatego należy mu przeciwdziałać. Naukowcy z Wydziału Chemii WUM opracowali nową metodę pozwalającą na wykrycie w moczu białka, związanego z dysfunkcją kłębuszków nerkowych. Ich sposób jest prosty. Wystarczy dodać stworzoną przez nich pastylkę do niewielkiej próbki moczu. Już po minucie można ocenić, czy jest w nim białko, czy też nie. Uczeni chcą iść dalej. Zamierzają opracować test, który umożliwiłby wychwycenie momentu poprzedzającego pojawienie się białka w moczu.

Czy możliwe jest dmuchnięcie w ustnik i postawienie diagnozy?

Okazuje się, że tak. Dowiedli tego naukowcy z Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW. Skonstruowali oni aparat, który – na podstawie oddechu – jest w stanie wykryć, czy w organizmie rozwija się np. nowotwór płuc lub piersi. Jak się okazuje, świadczą o tym określone związki organiczne znajdujące się w wydychanym powietrzu (a zwłaszcza ich stężenie). Jeśli testy oddechowe wejdą do tzw. badań przesiewowych, prawdopodobnie możliwe będzie diagnozowanie raka na tyle wcześnie, że będzie on uleczalny.

TRZUSTKA Z DRUKARKI W jej komórkach beta produkowana jest insulina. Jeśli one niedomagają, rozwija się cukrzyca. Naukowcy szukali metody, która m.in. pozwoliłaby przeszczepiać od dawcy komórki beta. Eksperymenty były mniej lub bardziej udane. Polscy uczeni (z Fundacji Badań i Rozwoju Nauki) pobrali komórki wysp trzustkowych od świń i zmieszali je z substancją o składzie, który umożliwia im przeżycie. Biodrukarka ułożyła je zgodnie z programem dla pacjenta. Jednocześnie, metodą 3D, tworzone były naczynia krwionośne sztucznej trzustki. Bioniczna trzustka wymaga jeszcze badań, jednak wszystko wskazuje na to, że będzie mogła przywrócić działanie insuliny i glukagonu w organizmie chorego na cukrzycę. Jeśli udałoby się stworzyć sztuczną trzustkę, która produkowałaby niezbędne hormony, diabetycy mogliby zapomnieć o częstych iniekcjach insuliny.

M A G A Z Y N 6 0 + 29

dbam o zdrowie

Przepi s NA DOBRY NASTRÓJ

D

obre samopoczucie, a nawet więcej, bo odczuwanie szczęścia zależy od biochemii mózgu. Każda nasza myśl, emocja czy działanie wynika z tysiąca impulsów bioelektrycznych wędrujących wzdłuż włókien nerwowych i docierających do synaps. Jak na nie wpłynąć?

tekst: Aleksandra Nowakowska 30

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie Na nastrój największy wpływ mają hormony. Regularnie utrzymujący się wysoki poziom serotoniny powoduje trwałe zmiany plastyczności neuronalnej i skutkuje optymistyczną osobowością. Zbyt mało tego hormonu budzi agresję lub powoduje stany depresyjne.

Dzięki dopaminie pozytywnie patrzymy na świat i adekwatnie reagujemy na życiowe wyzwania, dzięki czemu odczuwamy satysfakcję. Radość pomagają nam odczuwać także oksytocyna i prolaktyna. Natomiast noradrenalina sprawia, że odpowiednio wydatkujemy energię, inicjujemy różne przedsięwzięcia i podtrzymujemy ich realizację. Jesteśmy wówczas z siebie zadowoleni i czujemy, że życie ma sens.

Do działania mobilizuje również kortyzol, nazywany hormonem stresu, ale jego wpływ jest korzystny, tylko jeśli trwa krótko. Gdy przeżywamy permanentny stres, nasz organizm funkcjonuje w trybie „walcz lub uciekaj”. Żyjemy w ciągłym napięciu i w końcu pojawia się trwałe przemęczenie oraz reakcje nerwicowe.

Wiedza o odpowiednim zarządzaniu poziomem hormonów to klucz do szczęścia. Instynktownie poprawiamy sobie nastrój spacerem po lesie, obejrzeniem dobrego filmu, rozmową z przyjacielem, zabawą z kotem czy kalorycznymi sposobami – czekoladą, sernikiem lub pizzą. Wówczas podnosi się poziom hormonów uszczęśliwiających w mózgu.

Ale na krótko. Żeby dłużej cieszyć się dobrym samopoczuciem, trzeba prowadzić zdrowy styl życia, który na stałe zmieni biochemię mózgu.

Wpływ ruchu na psychikę Dzięki temu, że się ruszamy, tlen rozprowadzany jest do wszystkich komórek ciała, więc do mózgu też. Nawet po 40-minutowym szybkim spacerze poprawia się nam nastrój, ponieważ podnosi się poziom serotoniny. Oprócz tego, że wyzwala ona uśmiech, ułatwia zaśnięcie oraz reguluje apetyt. A to wpływa korzystnie na stan emocjonalny. Ponadto ćwiczenia uwalniają endorfiny, które natychmiast poprawiają samopoczucie. Warunkiem jest regularna aktywność, REKLAMA

dbam o zdrowie która staje się częścią składową stylu życia.

Warto wiedzieć, że ćwiczenia poprawiają ogólny stan zdrowia i kondycję, co pozytywnie oddziałuje na psychikę. Badania wskazują, że osoby uprawiające sport mniej się zamartwiają i w mniejszym stopniu odczuwają niepokój oraz skutki stresu. Endorfiny nie tylko obniżają poziom kortyzolu, lecz także działają jak naturalny antybiotyk, chroniąc przed stanami zapalnymi i infekcjami. Dzięki aktywności fizycznej wzmacnia się system odpornościowy, dzięki czemu czujemy się silniejsi i bardziej sprawczy. Ruch działa też antydepresyjnie. Przy silnych stanach apatii zaleca się przede wszystkim aktywność fizyczną, żeby można było zacząć pracować metodami psychoterapeutycznymi.

Badania wykazują, że ćwiczenia fizyczne działają niczym leki psychotropowe, tylko bez ich skutków ubocznych.

Dieta mind, czyli nakarm mózg

REKLAMA

Zwolennicy tej diety są zdania, że stosując ją przez 5 lat, można odmłodzić mózg

NERVOX

suplement diety Produkt zawiera ekstrakty z liści melisy i koszyczków rumianku, które wspierają odprężenie organizmu. W składzie są też magnez i witamina B6 wpływające korzystnie na układ nerwowy.

20 kapsułek

32

MAGAZYN 60+

aż o 8 lat. A „młody” mózg pełen jest uszczęśliwiających hormonów. Przetworzona żywność jest pełna cukru i szkodliwych tłuszczy, które neutralizują wpływ magnezu na organizm, co powoduje zaburzenia szlaków informacyjnych w mózgu. Tak działa również czerwone mięso i wędliny, które kryją w sobie syntetyczne przeciwutleniacze oraz konserwanty.

Mind bazuje na założeniach diety DASH opracowanej przez amerykańskich specjalistów z Narodowego Instytutu Serca, Płuc i Układu Krwionośnego oraz znawców kuchni śródziemnomorskiej. Według niej do każdego posiłku powinniśmy jeść zielone warzywa: szpinak, sałatę, rukolę, roszponkę, jarmuż, szparagi, brukselkę, brokuły. Z małą ilością kalorii dostarczamy w ten sposób organizmowi

dużą porcję wartości odżywczych: potasu, magnezu, wapnia, cynku, selenu, witamin z grupy B, C, A i K. Kolejnym składnikiem diety mind są zdrowe tłuszcze. Oliwa z pierwszego tłoczenia i nierafinowany olej rzepakowy poprawiają ukrwienie i ograniczając ryzyko udaru, wzmacniają mózg. Jadłospis powinien też zawierać pestki dostarczające pełnowartościowe białko oraz tłuszcze nienasycone, których organizm sam nie potrafi wytwarzać. Do posiłku dobrze wypić kieliszek czerwonego wina. Zawiera ono resweratol – przeciwutleniacz ograniczający niekorzystny wpływ wolnych rodników na komórki mózgowe.

Na deser najlepszy jest… post, który w diecie mind ma równie duże znaczenie jak zawartość talerza. W 2016 roku japoński naukowiec Yoshonori Ohsumi

dbam o zdrowie otrzymał Nagrodę Nobla za opisanie autofagii, czyli samożywienia organizmu.

Okazuje się, że gdy nie jemy, organizm zaczyna korzystać ze swoich rezerw. W pierwszej kolejności pochłania uszkodzone komórki. Postem jest już zachowanie 12 godzin przerwy między kolacją a śniadaniem. Po sześciu godzinach żołądek się opróżnia i w organizmie zaczyna się wielkie czyszczenie. Taka przerwa stymuluje proces syntezy kolagenu, co odmładza organizm, a mózg przeprogramowuje się na „zjadanie” obumarłych lub uszkodzonych elementów struktury. Tak oczyszczeni budzimy się w znacznie lepszym nastroju.

Świadome oddychanie Z reguły oddychamy szybko i płytko, a wtedy mózg dostaje komunikat o zagrożeniu, zaczynamy podświadomie się niepokoić i nie mamy szans na dobry nastrój. Dla pracy mózgu znacznie korzystniejsze jest głębokie oddychanie, które, jak udowadniają badania, przywraca równowagę w jego biochemii. Podnosi bowiem poziom oksytocyny, dopaminy i prolaktyny, a obniża stężenie kortyzolu. Głęboki oddech poprawia ostrość uwagi i sprawia, że mocniej czujemy swoją obecność tu i teraz.

Najprostszy sposób na świadome oddychanie to obserwacja każdego wdechu i wydechu.

Oddychamy przez nos albo

wdychamy powietrze nosem, a wydychamy ustami.

Podczas wdechu otwieramy się na odczucie, że pobieramy tlen i nową, ożywczą energię życia, która zasila nasze ciało.

Możemy wyobrażać sobie, że wdychamy jasne światło, które jest kwintesencją miłości, dobra, obfitości, akceptacji i spokoju. Obserwujemy swój oddech oraz nadchodzące wyobrażenia, myśli, uczucia – przypatrujemy się im z pozycji świadka.

Podczas wydechu wyobrażamy sobie, że wydychamy z siebie cały zużyty dwutlenek węgla, wszystkie napięcia, zmęczenie, stres, zmartwienia.

Stosując relaksację oddechem, dobrze jest uruchomić oddychanie przeponą.

REKLAMA

wieści z apteki

RUBRYKĘ OPRACOWAŁA: DR N. MED., MGR FARM. JUSTYNA WODOWSKA

Porady zza lady

Od 2020 roku tylko e-recepty?

Ministerstwo Zdrowia chce, żeby od stycznia przyszłego roku, poza wyszczególnionymi w przepisach wyjątkami, w obiegu były wyłącznie recepty w postaci elektronicznej. Pierwszy etap wdrożenia tego rozwiązania już zakończono.

Wszystkie apteki zostały podłączone do e-platformy. Jak ostatecznie potoczy się sprawa, przekonamy się niebawem.

wodów (np. zbyt małej ilości przyjmowanych płynów), jak i poważnych chorób (zespół Sjögrena).

Niekiedy jest skutkiem ubocznym kuracji niektórymi grupami leków (m.in. antydepresyjnych czy przeciwalergicznych). Niezależnie od przyczyny pojawienia się problemu warto wiedzieć, że w aptece dostępne są preparaty, które mogą doraźnie pomóc. To tzw. sztuczna ślina w aerozolu oraz specjalne pastylki do ssania. Można je kupić bez recepty.

34

MAGAZYN 60+

Niesojowe źródła roślinnych hormonów

Witania ospała

Preparaty na suchość w jamie ustnej

Dolegliwość ta może wystąpić zarówno z całkiem „błahych” po-

antystresowo. Warto pomyśleć o tym jesienią. Należy jednak pamiętać, że witania może pobudzać pracę tarczycy oraz kolidować z niektórymi lekami.

To nie jest nowość, ale można pokusić się o stwierdzenie, że roślina ta jest wciąż na nowo odkrywana.

Witania ospała (Withania somnifera) występuje powszechnie w basenie Morza Śródziemnego, Indiach, Pakistanie i Afganistanie.

Znana jest też jako ashwagandha.

Badania sugerują, że już kilkutygodniowe stosowanie ekstraktów z tej rośliny wspiera procesy uczenia się, poprawia nastrój i działa

Okres menopauzy dla wielu kobiet niestety bywa trudny. Uderzenia gorąca, nadmierna potliwość, suchość pochwy, a także emocjonalna chwiejność to zaledwie część dolegliwości, które mogą się pojawić w tym czasie. Żeby złagodzić przykre objawy menopauzy, najczęściej stosuje się preparaty z soi zawierające tzw. fitohormony. Co jednak zrobić, jeżeli kobieta jest uczulona na ten składnik?

Warto wtedy sięgnąć po niesojowe źródła roślinnych hormonów. Należą do nich np. specyfiki mające w składzie ekstrakty z pluskwicy groniastej, koniczyny czerwonej lub lnu.

wieści z apteki

Pytania

do farmaceutki W

ątpliwości Czytelników dotyczące domowych sposobów leczenia i preparatów aptecznych rozwiewa redaktorka prowadząca „Magazynu 60+” mgr farmacji Ewa Dembowska.

Suplementy a leki Ostatnio dużo się mówi o suplementach diety. Jaka jest różnica między tymi preparatami a lekami?

Janusz z Rzeszowa

SPOSÓB NA MOCNE WŁOSY Moje włosy zrobiły się słabe i wypadają.

Jak mogę poprawić ich kondycję?

Agnieszka z Otwocka Najpierw należy ustalić przyczynę problemu.

Najczęściej winne są nieprawidłowa dieta i odchudzanie. Często prowadzą one do niedoboru minerałów (białka, wapnia, żelaza, cynku) oraz witamin (biotyny, witamin z grupy B). Efektem jest przesuszenie, łamliwość i wypadanie.

Włosom nie służą alkohol i nikotyna, nadmierna ekspozycja na słońce, częste farbowanie i odwodnienie organizmu. Przyczyną kłopotów mogą być choroby skóry, tarczycy, wahania hormonalne oraz stres.

Gdy wiadomo, co jest źródłem problemu, można przystąpić do działania. Pierwszy krok to właściwe odżywianie i zadbanie o zdrowie. Drugi to odpowiednia pielęgnacja i suplementacja.

Stan włosów może poprawić stosowanie odżywek na bazie olejku awokado, olejku arganowego, łopianowego albo ich mieszaniny oraz masaż skóry głowy. Dobre skutki ma picie naparów czy eliksirów z pokrzywy i skrzypu, czarnej rzepy lub drożdży. Przy nadmiernym wypadaniu warto systematycznie zażywać preparaty zawierające witaminy: A, E oraz biotynę.

36

MAGAZYN 60+

Najprościej rzecz ujmując, leki to preparaty przeznaczone dla osób chorych mające w składzie substancję czynną, która leczy lub zapobiega chorobom. Informacje o jej ilości i działaniu na organizm oraz sposobie zażywania medykamentu i jego skutkach ubocznych muszą być na opakowaniu. Zawsze jest tam też adnotacja, że preparat jest lekiem – zwrot „OTC – Lek wydawany bez recepty” lub „Lek wydawany tylko z przepisu lekarza” i numer pozwolenia na dopuszczenie produktu do obrotu.

Suplementy to grupa żywności, która zawiera skoncentrowane dawki witamin, minerałów lub innych substancji pochodzenia roślinnego, które działają odżywczo i uzupełniają dietę.

Są przeznaczone dla osób zdrowych. Nie ma w nich substancji leczniczych, choć mogą być składniki obecne w lekach. Ich dawki są jednak mniejsze i nie działają terapeutycznie, a jedynie uzupełniająco. Na opakowaniu musi być informacja, że produkt jest suplementem diety.

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do wspólnego tworzenia rubryki „Pytania do farmaceutki”. Wystarczy przesłać pytanie do redakcji:  pocztą tradycyjną,  elektroniczną: ewa_dembowska@grupazpr. pl,  za pośrednictwem naszego Facebooka.

drogeria

Jesienna L

odnowa

tekst: Marianna Okruszek

atem cieszymy się słońcem, ale na naszą skórę nie wpływa ono najlepiej. Dlatego jesienią trzeba szczególnie zadbać o cerę i właściwie ją pielęgnować.

Promieniowanie słoneczne sprawia, że skóra staje się sucha, szorstka i mniej elastyczna. Mogą na niej pojawić się przebarwienia i rozszerzone naczynka krwionośne. By przywrócić cerze dobrą kondycję, trzeba się o nią zatroszczyć.

PO PIERWSZE: NAWILŻANIE Skóra potrzebuje odpowiedniego nawilżenia. To przywróci jej jędrność, elastyczność i gładkość. Dlatego należy pić minimum 1,5 litra płynów (najlepiej wody) dziennie.

Ważna jest też odpowiednia pielęgnacja. Do mycia 38

MAGAZYN 60+

wybierajmy delikatne środki myjące (niezawierające mydła) o pH zbliżonym do naturalnego odczynu skóry. Najlepiej, by miały one dodatkowo właściwości nawilżające. Bardzo suchej skórze najlepiej posłużą emolienty, preparaty nawilżające i natłuszczające, które pomagają w odtworzeniu i wzmocnieniu bariery skórnej.

Uważnie dobierajmy kremy, mleczka i maseczki. Ważne, by dostarczały odpowiednią ilość wody i zatrzymywały ją w naskórku, przywracając naturalny mechanizm nawilżania.

Zapewnią to takie składniki jak

oleje roślinne, biooleje obfitujące w nienasycone kwasy tłuszczowe, aminokwasy, mocznik, gliceryna, d-pantenol, ceramidy.

PO DRUGIE: REGENERACJA Większość kosmetyków nawilżających ma jednocześnie właściwości odżywcze i regenerujące. Ważne jednak, by wybrać preparat o bogatym składzie.

Dobre kremy, mleczka i maseczki oprócz substancji odbudowujących naturalną barierę naskórka i wiążących w nim wodę zawierają składniki przyspieszające odnowę skóry (m.in. kwasy owocowe, aminokwasy,

drogeria witaminy C i A) oraz chroniące przed działaniem wolnych rodników (witaminy A+E+C, biolipidy, koenzym Q10).

PO TRZECIE: ROZJAŚNIANIE Jeśli na skórze pojawiły się przebarwienia, warto sięgnąć po kosmetyk rozjaśniający. Takie preparaty zawierają zwykle witaminę C i kwasy owocowe.

W ich skład często wchodzą też hydrochinon, tlenek glinu, lecytyna, ekstrakty z korzenia lukrecji, grejpfruta czy morwy.

Najlepiej zacząć od peelingu, który pomoże pozbyć się zrogowaciałego naskórka.

Potem stosujemy krem.

Jeśli zmiany nie zbledną, warto udać się do gabinetu kosmetycznego na peeling chemiczny lub mikrodermabrazję.

PO CZWARTE: WZMACNIANIE NACZYNEK Gdy na twarzy pojawiły się rozszerzone naczynka, należy wybierać do mycia produkty do skóry wrażliwej i naczyniowej, np. płyny micelarne. Dobry jest peeling enzymatyczny, który złuszcza martwe komórki, nie pobudzając krążenia.

Potem nakładamy maseczkę i krem do cery naczyniowej.

Warto wybierać preparaty zawierające np. ekstrakt z miłorzębu japońskiego, wyciąg z kasztanowca, rutynę oraz witaminy C, K i PP. Te składniki wzmacniają i uszczelniają ściany naczyń krwionośnych oraz zapobiegają ich rozszerzaniu.

Można też sięgnąć po preparat doustny. O pomoc w wyborze najlepiej poprosić farmaceutę.

porady mgr farmacji Joanna Naczyńska

Przy suchej skórze można sięgnąć po emolienty.

Są to specjalistyczne produkty (kremy, balsamy, emulsje do kąpieli) do pielęgnacji cery suchej i atopowej. Tworzą na powierzchni skóry ochronny film, ograniczający utratę wody i utrzymujący odpowiednie nawilżenie. Pomagają w uzupełnieniu niedoboru lipidów oraz natłuszczają. W ich składzie są m.in. masło shea, olej makada, ceramidy, pantenol. Nie zawierają konserwantów, parabenów i substancji zapachowych, które mogą działać drażniąco. Emolienty są dostępne w aptekach. Farmaceuta pomoże wybrać preparat dopasowany do potrzeb pacjenta.

REKLAMA

M A G A Z Y N 6 0 + 39

czas na sport

Kręgosłup LUBI RUCH tekst: Dorota Wawer

P

onad 94 proc. ludzi narzeka na ból pleców. Warto wiedzieć, że sposobem na tę dolegliwość jest aktywność fizyczna.

Nie, nie chodzi o jakieś forsowne ćwiczenia czy trening wymagający dużej sprawności, tylko zwykłą codzienną aktywność, przyjemny ruch i prostą gimnastykę. Co konkretnie przyniesie ulgę przy bólu krzyża?

Dobroczynny spacer Często niedoceniania przechadzka może znacznie złagodzić ból pleców. Chodzenie bowiem wzmacnia mięśnie utrzymujące ciało w pionie i zwiększa stabilność kręgosłupa. Ważne, żeby idąc utrzymywać prawidłową, wyprostowaną 40

MAGAZYN 60+

postawę oraz dobre tempo marszu. Starajmy się zatem jak najwięcej chodzić. Okazją może być spacer z psem, wyprawa na zakupy, a nawet… awaria windy.

ukojenie w wodzie Dużą ulgę może przynieść pływanie, które rozwija mięśnie stanowiące wsparcie dla kręgosłupa.

Szczególnie polecany jest styl grzbietowy. Pływanie nim wzmacnia plecy, a jednocześnie rozluźnia mięśnie klatki piersiowej, karku i ramion.

Pomóc odciążyć kręgosłup mogą też ćwiczenia

czas na sport w wodzie. Dlatego warto zapisać się na aqua aerobic lub inne zajęcia ruchowe na basenie.

Można to zrobić, nawet nie umiejąc pływać. Ćwiczy się bowiem w specjalnych pasach wypornościowych.

Korzystne rozciąganie Przy bólu dolnej części pleców mogą pomóc odpowiednio dobrane ćwiczenia rozciągające.

Oto dwa przykłady: – Kładziemy się na wznak, przyciągając oba kolana do klatki piersiowej, pochylamy głowę do przodu i wytrzymujemy tak przez 20 sekund.

Powtarzamy ćwiczenie 5 razy.

– Układamy się na plecach ze nogami zgiętymi w kolanach i stopami wspartymi o podłogę.

Następnie chwytamy nogę obiema rękami pod kolanem, przyciągamy je do klatki piersiowej i wytrzymujemy w tej pozycji 20 sekund. Potem wykonujemy takie samo ćwiczenie z drugą nogą.

Całość powtarzamy 5 razy.

Pamiętajmy, by zawsze ćwiczyć na równej, stabilnej powierzchni.

Przerwa na gimnastykę Powodem bólu pleców może być zbyt długie przebywanie w pozycji siedzącej. Zwiększa to bowiem nacisk na lędźwiowy odcinek kręgosłupa. By uniknąć dolegliwości, warto więc unikać długiego siedzenia, a jeśli to niemożliwe, to raz na godzinę zrobić sobie krótką przerwę. Można wtedy wykonać kilka ćwiczeń rozciągających lub po prostu przejść się po domu.

REKLAMA

złote lata

Gwiazda

P

iękna, zmysłowa, kobieca. Ale uroda to tylko jeden z jej atutów.

Bo Grażyna Szapołowska jest przede wszystkim znakomitą aktorką. Jedną z najciekawszych w polskim kinie.

tekst: Jan Srebrzycki Zadebiutowała na scenie bardzo wcześnie, bo zaraz po maturze.

Przez dwa lata grała w zespole Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Potem, w czasie studiów w warszawskiej PWST występowała w Teatrze na Woli kierowanym przez Tadeusza Łomnickiego. Pod okiem mistrza zagrała m.in. Ingę w „Pierwszym dniu wolności” Kruczkowskiego.

Po uzyskaniu dyplomu dołączyła do zespołu teatru Narodowego. Jego dyrektorem był wówczas charyzmatyczny reżyser Adam Hanuszkiewicz. To on pozwolił młodej aktorce rozwinąć skrzydła. Na deskach 42

MAGAZYN 60+

złote lata

z talentem FILM WYGRYWA Kamera pokochała ją od początku. Widać to było wyraźnie już w pierwszych produkcjach, w których zagrała: „Zapachu ziemi”, „Innym spojrzeniu” i „Wielkim Szu”. Ale popularność przyniosła jej dopiero rola w muzycznej komedii „Lata dwudzieste… lata trzydzieste” w reżyserii Janusza Rzewskiego. Od tej pory kariera filmowa Szapołowskiej nabrała tempa, a sama aktorka zachwyciła się pracą na planie.

– Film mnie urzekł – ta niepewność lepienia roli z różnych, wyjętych ze środka kawałków scenariusza, dopasowywanie w wyobraźni scen granych niechronologicznie. I rozmowy z reżyserami, i spotykanie nowych aktorów (...) to wszystko jest fascynujące – mówiła w wywiadzie udzielonym miesięcznikowi „Film”.

PRZEŁOM W DEKALOGU Fascynująca okazała się także współpraca z Krzysztofem Kieślowskim, który powierzył Szapołowskiej role w swoich

produkcjach. Najpierw zagrała w „Bez końca”, a potem w „Krótkim filmie o miłości” z cyklu „Dekalog”. Zwłaszcza ta druga rola okazała się ważna dla aktorki. Magda, piękna dojrzała kobieta, która zbyt późno dostrzega tragedię zakochanego w niej młodego człowieka, zafascynowała widzów. Rolę docenili także krytycy. Za kreację w filmie Szapołowska otrzymała nagrodę Srebrnego Hugo na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago.

Została też laureatką nagrody za najlepszą rolę kobiecą na 13.

Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

FASCYNUJĄCA TELIMENA Szapołowska była jedną z pierwszych polskich aktorek, które zdecydowały się zrezygnować z etatu w teatrze. Na scenie występowała jedynie gościnnie.

Zdecydowanie wolała film.

– Zawsze uważałam, że w kinie trzeba przede wszystkim być.

W odróżnieniu od teatru, w którym przede wszystkim trzeba grać – mówiła w wywiadach.

Kolejne doskonałe role filmowe potwierdziły, że dokonała dobrego wyboru. Widzowie pokochali ją zwłaszcza jako Telimenę, którą zagrała w „Panu Tadeuszu” wyreżyserowanym przez Andrzeja Wajdę. Aktorce

ta bohaterka też jest bliska.

– Nie tylko gram Telimenę, ja nią jestem. Lubię ją za dystans do życia i siebie. Jest samotna, ale z wyboru. To luksus dojrzałości – zwierzała się dziennikarzom.

Kreacją Szapołowskiej zachwycili się też krytycy, którzy w 2000 r. przyznali aktorce Orła – nagrodę za najlepszą rolę kobiecą.

PIĘKNO, PASJA I SZCZĘŚCIE Uroda, wspaniała figura i seksapil aktorki na pewno pomogły jej w karierze. Odważne, pełne erotyzmu sceny z jej udziałem w „Bez końca” i „Krótkim filmie o miłości” skierowały uwagę widzów na Szapołowską.

Ale to nie zgrabne ciało stanowiło główną siłę napędową jej kariery, tylko talent i pasja.

Jak sama mówi, pomogło jej też szczęście. W jednym z wywiadów Szapołowska dzieli się taką refleksją: – Uroda to nie jest dla aktorki okoliczność obciążająca.

Ale uroda nie wystarczy.

W zawodzie aktora szczęście naprawdę jest kluczowe.

Szczęście do scenariuszy, reżyserów, ról. I ja miałam to wszystko. Kompletnie sobie wtedy nie uświadamiałam tego, jak wielkie mam szczęście. Dopiero dzisiaj to widzę, z perspektywy czasu.

M A G A Z Y N 6 0 + 43

zdjęcie: Gałązka/Akpa

Narodowego zagrała m.in. w „Fedrze”, „Śnie srebrnym Salomei”, „...i Dekameronie”.

Choć tych ról było sporo, to nie w teatrze Grażyna Szapołowska pokazała pełnię swojego talentu, lecz w filmie.

Seniorzy

w sieci

tekst: Karolina Warchoł, redakcja CafeSenior.pl 

C

o najchętniej robią w internecie osoby po sześćdziesiątce?

Przeczytajcie raport z sondy, którą przeprowadził wśród swoich użytkowników portal CafeSenior.pl.

13 proc. starszych internautów robi zakupy online. Tyle samo używa telefonu do robienia zdjęć i dzielenia się nimi na portalach społecznościowych. Wiele osób szuka w sieci informacji. I aż 60 proc. seniorów uważa, że to świetne miejsce, by kogoś poznać. Jak się okazuje, ludzie dojrzali świetnie sobie radzą w internecie.

DWIE GODZINY DZIENNIE Coraz więcej starszych użytkowników korzysta z internetu. Seniorzy chętnie odwiedzają ogólnopolskie portale, ale także szukają stron dla swojej grupy wiekowej. W CafeSenior.pl liczba internautów po 65. roku życia wzrosła aż o 40 proc. Według danych z 2019 r. ponad połowa użytkowników całego serwisu to osoby z docelowej grupy wiekowej.

44

MAGAZYN 60+

Z sondy* przeprowadzonej przez portal CafeSenior.pl wynika, że osoby dojrzałe spędzają w sieci stosunkowo dużo czasu. 36 proc. respondentów zadeklarowało, że surfuje po internecie od 2 do 4 godzin dziennie. Krócej (ok. godziny) jest online tylko 26 proc. badanych. Najaktywniejsi są mieszkańcy województw mazowieckiego, śląskiego i małopolskiego. To odpowiednio – 35, 10 i 8 proc.



ięcej artykułów na temat W zdrowia, pasji i podróży seniorów znajdziecie na cafesenior.pl

CIEKAWE INFORMACJE

SMARTFONY GÓRĄ

Czego szukają starsi internauci? Interesują ich przede wszystkim informacje dotyczące emerytury, renty, zdrowia oraz przepisów prawa. Chętnie czytają także artykuły skierowane wprost do nich, np. na temat karty seniora czy leków refundowanych.

Co istotne, zmienia się także sposób korzystania z internetu przez seniorów. Dzisiaj większość, bo ponad 60 proc. użytkowników, robi to za pomocą smartfonu.

Dziś telefon nie służy seniorom już tylko i wyłącznie do prowadzenia rozmów i wysyłania wiadomości tekstowych. 11 proc. badanych telefonu używa m.in. także do robienia zdjęć, udostępniania ich, dzielenia się opiniami na portalach społecznościowych oraz korzystania z serwisów internetowych.

INTERNETOWE RANDKI Dla osób dojrzałych internet to świetne miejsce na nawiązanie nowych znajomości. Ponad 60 proc. użytkowników, którzy wzięli udział w naszej sondzie, uważa, że portale randkowe są bardzo przydatne i chętnie z nich korzysta.

ZAKUPY ONLINE Z większym dystansem seniorzy podchodzą do zakupów online. Często zamawia je zaledwie 13 proc. użytkowników. 23 proc. kupuje w sieci okazjonalnie. Natomiast aż 73 proc. podkreśla, że woli najpierw przymierzyć lub obejrzeć daną rzecz.

CafeSenior.pl to serwis internetowy dla seniorów.

Są w nim aktualne informacje i artykuły poradnikowe .

Redakcja wspiera inicjatywy poprawiające sytuację osób starszych. Stara się edukować i inspirować seniorów oraz pokazywać im możliwości rozwoju. * W sondzie wzięło udział prawie 8 tys. użytkowników CafeSenior.pl. Pozostałe dane pochodzą z Google Analytics.

REKLAMA

w wolnej chwili

IŚĆ W STRONĘ T

słońca

ak, jak kiedyś śpiewał zespół 2 plus 1. Jesień to doskonały okres na piesze wędrówki. Słońce nie jest już tak ostre, ale jeszcze przyjemnie grzeje. Liście na drzewach zmieniają kolory, co czyni pejzaż bajkowym. Warto więc wybrać się na trekking i przy okazji zdobyć odznakę piechura.

tekst: Monika Smorczewska

46

MAGAZYN 60+

w wolnej chwili Wiele osób w dojrzałym wieku jest aktywnych i chętnie wyrusza po przygodę, zwłaszcza w dobrym towarzystwie. Właśnie do nich skierowana jest oferta klubów organizujących różne wycieczki. Najczęściej działają przy Uniwersytetach Trzeciego Wieku i w lokalnych oddziałach Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Warto odwiedzić ich strony internetowe i obejrzeć ofertę dla seniorów. Zazwyczaj organizowane wyjazdy nie są drogie, a dodatkowo stanowią świetną okazję do poznania nowych ludzi i spędzenia czasu w miłym towarzystwie.

Oczywiście na wyprawę można też wyruszyć z grupą przyjaciół i wszystko załatwić samodzielne. W dobie internetu to naprawdę proste.

Najlepsze szlaki Piesze wędrówki uprawiać można wszędzie, ale znawcy tematu polecają kilka tras uznawanych za szczególnie urokliwe i warte spenetrowania: Szlak Orlich Gniazd, Mały Szlak Beskidzki, Główny Szlak Beskidu Wyspowego, Szlak Trzech

Wędrówka po zdrowie Trekking to świetny trening aerobowy, w którym praca mięśni łączy się z oddychaniem pełną piersią. Wpływa to korzystnie na układy krwionośny, oddechowy oraz odpornościowy. Dotlenia organizm, zwiększa jego wydolność, dodaje energii, poprawia kondycję, wzmacnia stawy i kości oraz ułatwia pozbycie się nadwagi.

Pogórzy. Wszystkie są dobrze opisane i można znaleźć o nich wiele informacji. Mają średnią długość i nie są bardzo wymagające.

Poradzą sobie na nich średnio zaawansowani wędrowcy, a nawet początkujący, choć ci ostatni powinni wcześniej popracować nad kondycją.

Dla osób mających większe doświadczenie w chodzeniu po górach szczególnie REKLAMA

w wolnej chwili

polecane są Główny Szlak Beskidzki (500 km) oraz Główny Szlak Sudecki (444 km).

Podane długości obejmują całą trasę, ale z powodzeniem można dzielić ją na mniejsze odcinki, dostosowane do kondycji, pogody czy długości planowanego wyjazdu.

Turysta senior

REKLAMA

To nazwa odznaki, którą przy okazji takich wędrówek można zdobyć w PTTK. Posiada trzy stopnie, a spełnienie wymogów nie jest bardzo

bAtOn oWoCowooWsIany jAbłKo trUskawka jAbłKo banAn Ta pyszna przekąska jest źródłem błonnika i nie zawiera aromatów. Jest także odpowiednia dla wegan i wyprodukowano ją bez dodatku cukrów.

Warto mieć ją zawsze w torebce.

48

MAGAZYN 60+

trudne. Przede wszystkim trzeba mieć co najmniej 50 lat. Aby uzyskać odznakę dowolnego stopnia, należy łącznie być w ciągu roku przez 12 dni na wycieczkach różnego typu. Nie ma znaczenia, czy jest to krótki wypad za miasto na jeden dzień, czy dłuższy urlop. Ważne by zwiedzać, wędrować, poznawać kraj. No i trzeba to udokumentować w specjalnym dzienniczku, w którym zbiera się pieczątki, bilety wstępu, zdjęcia, podpisy z odwiedzanych miejsc.

Ubranie na miarę potrzeb Odpowiednia odzież i buty to podstawa. Najlepiej postawić na ubrania z nowoczesnych tkanin, które pozwalają skórze oddychać i odprowadzają pot na zewnątrz. Nawet jeśli wyruszamy w ciepły i słoneczny poranek, warto spakować do plecaka polar, nieprzemakalną kurtkę i czapkę, bo pogoda w górach bywa bardzo zmienna. Buty powinny mieć podeszwy z protektorem zapobiegającym poślizgnięciu się i zapiętki utrzymujące stopy we właściwej pozycji. Dobrze, by były wyposażone w membranę zapewniającą nieprzemakalność.

w wolnej chwili Zasilanie organizmu Pamiętajmy o spakowaniu do plecaka czegoś do jedzenia. Najlepiej sprawdzą się produkty wysokobiałkowe, które na długo zapewniają uczucie sytości. Na rynku znaleźć można wiele batonów energetycznych dla sportowców i osób aktywnych. Świetnie sprawdzą się też orzechy.

Do picia warto zabrać zapas wody oraz musujące tabletki z elektrolitami. Sama woda przy wzmożonym wysiłku wypłukuje je z organizmu, co może prowadzić do zwiększenia uczucia zmęczenia. Dobrze więc wzbogacić ją elektrolitami w tabletce. Można też zaopatrzyć się w wodę kokosową, która wyjątkowo skutecznie nawadnia organizm.

GPS i mapy offline Warto pamiętać o GPS, który znajduje się w telefonie, i zawczasu oznaczyć planowane trasy.

Następnym krokiem jest pobranie map offline, czyli takich, które nie potrzebują dostępu do internetu, by pokazywać drogę. Pamiętajmy, że na szlakach często są kłopoty z zasięgiem.

Intensywne korzystanie ze smartfona powoduje też szybkie wyczerpanie baterii, dobrze więc mieć ze sobą powerbank. Odpowiednia pojemność to 10 000 mAh. Umożliwia ona 3–5-krotne doładowanie telefonu. Niezależnie od nowinek technicznych, warto zaopatrzyć się też w mapę w wersji papierowej. Tak na wszelki wypadek.

Światło w plecaku Może się zdarzyć, że się zasiedzimy w schronisku, zagapimy gdzieś na pejzaż, buszowanie w dziko rosnących malinach się przedłuży i na szlaku zastanie nas zmrok. Wtedy z pomocą przyjdzie nam latarka czołowa, bez której praktycznie nie powinno się ruszać na żadną wycieczkę, nawet taką, która planowo miała się skończyć w południe. Dobrze jest też pamiętać o zapałkach. Aby być pewnym, że zadziałają, można starym harcerskim sposobem pokryć je roztopionym ze świecy woskiem. Wtedy żaden deszcz im niestraszny. A gdyby ten nas zastał i trzeba było wzniecić ogień, pamiętajmy, że kora brzozy rozpala się nawet wilgotna.

REKLAMA

M A G A Z Y N 6 0 + 49

w wolnej chwili

Telefon NA MIARĘ POTRZEB

N

owa komórka to wyzwanie?

Niekoniecznie. Jeśli dokonamy właściwego wyboru, zobaczymy, że taka zmiana ułatwia życie.

tekst: Anna Lajer

Kto jak kto, ale my naprawdę doceniamy to, że mamy telefon na wyciągnięcie ręki.

Doskonale pamiętamy czasy, kiedy na podłączenie w domu linii telefonicznej czekało się kilkanaście lat, a o tym, żeby nosić aparat w kieszeni, nikt nawet nie marzył. Teraz więc z rozkoszą korzystamy z komórek i cieszymy się, że możemy być w stałym kontakcie z bliskimi i mieć łatwy dostęp do informacji.

Nowe modele, nowe możliwości Świat technologii jednak pędzi naprzód tak szybko, że czasem trudno za nim nadążyć.

50

MAGAZYN 60+

w wolnej chwili Co roku pojawiają się nowe telefony, które oferują nam coraz większe możliwości. Jaki model wybrać, gdy stary przejdzie już na zasłużoną emeryturę? Większość pojawiających się na rynku aparatów ma podobne zalety.

Są wyposażone w duży, kolorowy ekran, przyzwoitej jakości aparat fotograficzny oraz dostęp do internetu. W każdym można sporządzić własną książkę telefoniczną, wybrać odpowiedni dzwonek czy uruchomić latarkę. Jak zatem dokonać wyboru? Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na łatwość obsługi oraz funkcje szczególnie istotne dla nas, seniorów.

Ależ to proste!

To ważne, by obsługa telefonu była łatwa, niemal intuicyjna. W przypadku starszych użytkowników duże znaczenie mają: czytelne obrazkowe menu, wygodna klawiatura oraz odpowiedni rozmiar i ergonomiczny kształt aparatu. Przydaje się możliwość ustawienia wielkości czcionki oraz stopnia głośności dzwonka.

Komórka do bazy Dla zapominalskich dużym ułatwieniem może być stacja ładująca z opcją odnajdywania słuchawki. Wystarczy wybrać jeden klawisz na stacji ładowania, by szybko odnaleźć komórkę, która gdzieś się w domu zawieruszyła.

Na wszelki wypadek Osobom, które mają problemy ze zdrowiem, poruszaniem się czy pamięcią, bezpieczeństwo i – w razie potrzeby – szybką pomoc zapewni model wyposażony w przycisk funkcjonalny SOS. Dzięki niemu błyskawicznie połączymy się z zaprogramowanym wcześniej numerem telefonu lub wyślemy do niego sms. Wystarczy jedno kliknięcie.

Moc w baterii Jeśli ważne jest dla nas, by komórka długo działała bez dodatkowego ładowania, należy postawić na model wyposażony w dobrą baterię. W stanie czuwania powinna ona wytrzymać co najmniej 20 godzin. Warto zapytać o to sprzedawcę.

REKLAMA

w wolnej chwili

Obejrzyj

FOTO: MATERIAŁY PRASOWE, FREEPIK

NA BANK SIĘ UDA

52

P o czytaj j a h c u ł s Po

DZISIAJ TU, JUTRO TAM

BUŁGARIA. ZŁOTO I RAKIJA

REŻ. SZYMON JAKUBOWSKI Polska

MACIEJ ZEMBATY Dystr. MTJ Agencja Artystyczna

MAGDALENA GENOW Wyd. Poznańskie

Akcja zaczyna się od brawurowego napadu na bank, a potem jest jeszcze ciekawiej. Bo uzbrojeni po zęby, zamaskowani bandyci włamujący się do podziemnego sejfu to trzej… starsi panowie. Co więcej, kiedy policja przyjeżdża na miejsce, ze zdziwieniem stwierdza, że nic nie zginęło. Ale czy na pewno?

Jak to się stało, że sympatyczni seniorzy postanowili wzbogacić się w tak niecodzienny sposób?

Co mają z tym wspólnego młody haker i piękna dziewczyna? I wreszcie, jak wielki skok skończy się dla bohaterów? Żeby się tego dowiedzieć, trzeba wybrać się do kina na tę nietuzinkową komedię.

Ciekawa fabuła, szalone tempo akcji, wyraziste postaci, dowcipne dialogi i znakomici aktorzy gwarantują dobrą zabawę.

W rolach głównych w „Na bank się uda” wystąpili: Marian Dziędziel, Lech Dyblik, Adam Ferency. Partnerują im: Maciej Stuhr, Józef Pawłowski, Emma Giegżno i Paulina Gałązka.

Poeta, bard, satyryk, tłumacz.

Słuchaczy radiowej „Trójki” bawił do łez „Rodziną Poszepszyńskich”, niezwykle śmieszną parodią „Matysiaków". Wielbiciele piosenek z tekstem uwielbiali go za pełne czarnego humoru songi i odkrycie Leonarda Cohena. To bowiem Maciej Zembaty pierwszy zaczął śpiewać w radiu ballady kanadyjskiego barda (we własnym, znakomitym tłumaczeniu). Wiele osób do dziś pamięta „Alleluja (Hallelujah)”, „Zuzannę (Suzanne)” czy „Tańcz mnie po miłości kres (Dance Me to the End of Love)” w jego wykonaniu.

Płyta „Dzisiaj tu, jutro tam” to znakomity pretekst, by zrobić sobie powtórkę z rozrywki i znów posłuchać Zembatego.

Obok słynnych ballad Cohena na krążku znalazły się m.in. piosenki z kabaretu Dreszczowiec – „Ballada o Imogenie”, „Jak będziemy mieli małe”, „Piosenka o Maruśce” oraz „W prosektorium”.

Dlaczego rakii nie pije się na raz? Czy to prawda, że Bułgarzy lubią rozmawiać o ziołach? Dlaczego ostatni car Bułgarii wrócił do władzy?

I w końcu, jak to się stało, że ten kraj nazywa się Różą Europy?

Odpowiedź na te pytania można znaleźć w książce „Bułgaria. Złoto i rakija” Magdaleny Genow. Autorka zna ten kraj od podszewki. Czytając jej powieść niemal czujemy ciepło słonecznego lata, smak tamtejszej kuchni i wszędobylski aromat róż. Mamy wrażenie, jakbyśmy spacerowali klimatycznymi uliczkami, kosztowali smakowitych potraw i popijali rakiję z mieszkańcami. Napisaną lekko i ze swadą książkę czyta się jednym tchem. Trzeba tylko uważać na występujące często skutki uboczne – nieodpartą chęć natychmiastowego wyjazdu do Bułgarii. Ale właściwie czemu nie?

Po sezonie ceny są całkiem przystępne. Świat stoi przed nami otworem!

MAGAZYN 60+

M A G A Z Y N 6 0 + 53

w wolnej chwili

Prosimy o nadsyłanie rozwiązania krzyżówki z pomysłem na artykuł do Magazynu 60+. Autorów najciekawszych propozycji nagrodzimy zestawami produktów.

Adres redakcji: Magazyn 60+, 360 Content Team – Time SA, ul. Dęblińska 6, 04-187 Warszawa Regulamin nagradzania jest dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy.

54

MAGAZYN 60+

*

* suplement diety

Termin nadsyłania rozwiązań: 27.09.2019 r.

Jak uniknąć bólu przy nakłuwaniu – 4 proste wskazówki: Przygotowanie:

Ważne jest, by przed nakłuciem palce były ciepłe, czyste i suche. Wynika to z faktu, że w zimnych rękach przepływ krwi jest słaby, przez co próbka krwi może być zbyt mała. Aby poprawić krążenie krwi, należy przemyć ręce ciepłą wodą i delikatnie je masować od wnętrza dłoni do czubka palca. Można też delikatnie pocierać ręką o rękę lub trzymać ręce swobodnie opuszczone przez minutę.

Jeśli palce są wilgotne lub jeśli znajdują się na nich pozostałości cukru, to uzyskiwane wyniki mogą być niemiarodajne.

Miejsce nakłucia:

Najlepszym miejscem do pobierania krwi jest bok opuszki palca na wysokości paznokcia. Nie należy pobierać próbek krwi z czubka palca, ponieważ ten obszar przejmuje większość obciążeń przy wykonywaniu codziennych czynności. Ponadto możliwe jest uzyskiwanie krwi z każdego palca.

Należy starać się regularnie zmieniać wykorzystywany palec, aby dać skórze czas na regenerację.

Głębokość nakłucia:

Im większa głębokość nakłucia tym więcej jest podrażnianych naczyń krwionośnych i zakończeń nerwowych. Należy zmniejszyć głębokość nakłucia i sprawdzić, czy jest ona wystarczająca. Dodatkowo podczas nakłucia należy zdecydowanie docisnąć nakłuwacz do skóry. To pomaga w lepszym wniknięciu lancetu w skórę. W zależności od grubości skóry, będącej indywidualną cechą każdej osoby, należy różnicować głębokość nakłucia tak, aby uzyskiwać odpowiedniej wielkości próbkę krwi przy jak najmniejszym odczuciu bólu.

Zmiana lancetu:

Należy starać się używać lancetu tylko raz, ponieważ wykazano, że ostrze szybko się tępi przy wielokrotnym wykorzystywaniu, co w konsekwencji powoduje większy ból.

I pamiętaj.

REKLAMA

Raz wyjętego bębenka z nakłuwacza nie da się powtórnie użyć.

Obejrzyj film jak poprawnie zrobić badanie na:

www.accu-chek.pl/nakluwacze/fastclix

WYRÓB MEDYCZNY